FACULDADE DE LETRAS

UNIVERSIDADE DO PORTO

Canis leuior quam asinus

1. Titus canem et asinum et felem habet.

2. Felem una manu tollit facile; nam feles parua et leuis est. Asinum duabus manibus tollere non

potest; nam asinus grauis est. Canem tollit duabus manibus.

3. Canis leuior est quam asinus, grauior autem quam feles.

4. Feles horum trium animalium leuissima est. Asinus trium animalium grauissimus est; feles leuis

est, canis grauior, asinus grauissimus.

5. Nunc lupus de monte decurrit. Asinus fugit, nam timidus est. Feles in arborem ascendit, nam

ingeniosa est. Canis lupo resistit, nam fortis est. Titus Marcellum uocat et ad uillam currit.

6. Feles fortior est quam asinus, sed minus fortis quam canis. Canis omnium fortissimus, asinus

minime fortis. Titus tam timidus est quam asinus, sed paulo ingeniosior.

Retirado de G. Labouresse et alii, Via Nova II. Paris: Hachette. 1980, p. 2.

 FACULDADE DE LETRAS
UNIVERSIDADE DO PORTO

Ouis leuior quam elephantus

1. Ouis leuior est quam elephantus. Nam elephantus omnium bestiarum grauissimus est.

2. Via angustior, forum latius est. Templum magnum est, casa parua. Templum maius est quam casa,

casa minor quam templum. Nam hoc templum maximum est, haec autem casa minima.

3. Equus celerior quam ouis, minus celer quam coruus est. Cochlea autem omnium minime celeris.

4. Domus nouae dominus diuitior est quam ueteris domus dominus.

5. Nihil est callidius quam ignis, nix autem res frigidissima est.

6. Huius hominis ualetudo mala est, illius ualetudo melior. Nam eius ualetudo pessima est qui aeger

in lecto iacet, eius ualetudo optima est qui ambulare et currere potest.

7. Canis multo fortior est quam ouis.

8. Hi homines multos liberos habent, hic uero plures filios quam filias, ille filias plures quam filios.

9. Discipulos magister meliores laudat, peiores uituperat.

10. Ferula multo longior quam stilus est.

11. Melius est parum aquae quam nimis habere.

12. Hic homo longius ab urbe, ille multo proprius abest.

Retirado de G. Labouresse et alii, Via Nova II. Paris: Hachette. 1980, p. 10.
 FACULDADE DE LETRAS
UNIVERSIDADE DO PORTO

Leo mortuus est

1. Postquam leo, rex bestiarum, mortuus est, bestiae nouum regem creare uolunt.

2. Tigris rex esse cupit: “Ego, inquit, rex esse debeo quia ex omnibus bestiis mortui regis sum

simillimus.”

3. At ursus: “Ego, inquit, fortior et melior sum. Omnium bestiarum sum fortissimus et optimus.

4. Id etiam quod leo facere non poterat, ego possum in arbores ascendere.”

5. Tum elephantus: “Ego, inquit, rex esse debeo quia mihi corpus est maius quam tigri et urso.

Omnium bestiarum maximus ego sum et prudentissimus.”

6. At sorex: “Ingenium regi magis necessarium est quam corpus magnum.

7. Nam Napoleo, qui fuit inter homines princeps maximus, ingeniosior fuit quam longior.

8. Itaque ego, qui sum elephanto multo minor et omnium eorum qui adsunt fortasse minimus,

Napoleonis sum simillimus,”

9. Deinde equus: “Ego, inquit, multo pulchrior sum quam elephantus; omnium etiam bestiarum

celerrimus sum et pulcherrimus.”

Retirado de G. Labouresse et alii, Via Nova II. Paris: Hachette. 1980, p. 10.
 FACULDADE DE LETRAS
UNIVERSIDADE DO PORTO

Vocabulário:

Absum, -es, -esse, afui: estar distante, estar fortis, -e

afastado forum, -i
adsum, -es, -esse, affui ou adfui: estar frigidus, -a, -um
presente, assistir + dativo fugio, -is, -ere, fugi, fugitum
aeger, aegra, -umt habeo, -es, -ere, -ui, -itum
ambulo , -as, -are, -aui, -atum hi: de hic, haec, hoc
angustus, -a, um: estreito homo, -inis
animal, -is horum: de hic, haec, hoc
aqua, -ae huius: de hic, haec, hoc
arbor, -ris iaceo, -es, -ere, iacui, iacitum
ascendo, -is, -ere, ascendi, ascensum is, ea, id
asinus, -i: burro ignis, ignis (m.)
autem (conj.): porém ille, illa, illud
bestia, -ae: animal (selvagem) illius: de ille, illa, illud
callidus, -a, -um ingenium, -ii: qui ingenium habet ingeniosus
canis, -is est
casa, -ae: cabana inquit – diz. Do verbo inquam, -is, -it (verbo
celer, celeris, celere defectivo)
cochlea, -ae: caracol inter homines: entre as pessoas
creo, -as, -are, -aui, -atum itaque (adv): desta maneira; portanto, pois
cupio, -is, -ire, -iui, -itum latus, -a, -um: largo, extenso
curro, -is, -ere, cucurri, cursum laudo, -as, -are, -aui, -atum
debeo, -es, -ere, debui, debitum lectus, -i
decurro, -is, -ere, decurri ou decucurri, leuis, -e
decursum: descer a correr liberi, -orum: filhos
deinde: depois, em seguida lupus, -i
discipulus, -i magister, -tri
diues, -itis: rico magnus, -a, -um
dominus, -i maius ≠ minor
domus, -us ou domus, -i (f.) malus, -a, -um
duo, -ae, duo manus, manus
eius: de is, ea, id Marcellus, -i
equus, -i maximus, -a, -um ≠ minimus
etiam melhor, melius ≠ pessimus, -a, -um
ex omnibus: de todos mons, montis
facio, -is, -ere, feci, factum mortuus, -a, -um:
facile mortuus est: morreu
feles, felis multus, -a, -um
ferula, -ae: férula, planta de haste comprida; multo (adv.): muito (com comparativo,
vara para castigar crianças e escravos; normalmente)
chicote nam: pois
fortasse Napoleo, -onis
 FACULDADE DE LETRAS
UNIVERSIDADE DO PORTO

necessarius, -a, -um ursus, -i

nihil (indeclinável) (n.): nada uia, -ae
nimis (adv.)
nix, niuis (f.): neve
nouus, -a, -um
nunc: agora
optimus, -a, -um ≠
ouis, -is
paruus, -a, -um
parum (adv.) pouco, muito pouco
paulo (adv.): (um) pouco (com comparativo,
normalmente)
plus, -ris (comparativo de multus): mais,
maior quantidade
postquam (conj.): depois que
possum, potes, posse, potui
princeps, principis: príncipe, imperador
propior, -ius (comparativo de propinquus):
mais próximo, mais perto.
prudens, prudentis
quam (adv.): quanto, como
quia (conj.): porque
quod
res, rei
resisto, -is, -ere, restĭti, restĭtum: parar, resistir
rex, regis
simillis, -e
sorex, soricis (m.): rato
stilus, -i: estilo, estilete, barra de ferro
templum, -i
tigris, -idis ( m ou f)
timidus, -a, -um
Titus, -i
tollo, -is, -ere, sustuli, sublatum
tres, trium
tum (adv): então
ualetudo, -inis (f.): saúde
uero (adv): verdadeiramente, sem dúvida,
realmente, na verdade
uetus, -eris
uitupero, -as, -are, -aui, -atum
unus, -a, -um
uoco, -as, -are, -aui, -atum
uolo, uis, uelle, uolui