07 Phi Tuyen2020 MK

NGUYỄN CÔNG PHƯƠNG
LÝ THUYẾT MẠCH II
MẠCH PHI TUYẾN
Lý thuyết mạch II
I. Quá trình quá độ
II. Mạch phi tuyến
1. Giới thiệu
2. Đặc tính của phần tử phi tuyến
3. Chế độ xác lập
4. Chế độ quá độ
5. Điốt và tranzito
III. Đường dây dài
https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 2
Giới thiệu (1)
u (V) u (V)
i (A) i (A)
0 0
u u
i= i≠
R i R R R
i
u u
Tuyến tính Phi tuyến
Giới thiệu (2)
Tuyến tính Phi tuyến

R = const R = R(i, t, …)
L = const L = L(i, t, …)
C = const C = C(u, t, …)
Giới thiệu (3)
N M
 uk = 0;  ik = 0
R k =1 k =1
i
uR = Ri; u R = u R (i )
u
di dψ (i , t,...)
uL = L ; uL =
dt dt
du dq (u , t,...)
iC = C ; iC =
Rtuyến tính hóa
dt dt
i (hệ) Phương trình phi tuyến

u
i,u, p, …
Giới thiệu (4)
VD
n KD = 3 − 1 = 2
n KA = 3 − 2 + 1 = 2
a b
a : i1 − i2 − i3 = 0
i1 i3 R3
b : i3 + J − i4 = 0 E1 E3
R1 R2 J R4
A : R1i1 + R2 i2 = E1
A i2 B i4
B : − R 2i2 + R3i3 + R 4i4 = E 3 c
Một mạch điện có nKD phương trình KD và nKA phương trình KA, với:
nKD = số_nút – 1
nKA = số_nhánh – số_nút + 1 (không kể nguồn dòng, nếu có)
Giới thiệu (5)
a
E1 E2 E4
R E
a b
R1 R2 R4
R3
b
E1 E2 E4
+ −
E 1 R1 R2 R4
J= E = RJ Rtd = Etd =
R 1 1 1 1 1 1 1 1
+ + + + + +
R1 R2 R3 R4 R1 R2 R3 R4
a
Etd
a R b
J
Rtd
b
Giới thiệu (6)
• Mạch phi tuyến: có ít nhất một phần tử thụ động
(tải) phi tuyến.
• Phần tử thụ động phi tuyến: đầu vào (ví dụ dòng
điện) và đầu ra (ví dụ điện áp) có quan hệ phi tuyến.
• Cách giải:
• Tuyến tính hóa phần tử phi tuyến & xây dựng (hệ)
phương trình tuyến tính & giải, hoặc,
• Xây dựng (hệ) phương trình phi tuyến & giải.
• Xây dựng (hệ) phương trình:
• Phương pháp dòng nhánh,
• Biến đổi tương đương mạch điện.
1. Giới thiệu
Đặc tính của phần tử phi tuyến (1)
i (A) 1 2 3 4
u (V) 34 54 60 52
u (i ) = −7i 2 + 41i
∂f ( x) f ( x)
k®éng ( x) = ktÜnh ( x ) =
∂x x
∂u (i) u (i )
u = u (i ) Rđ (i ) = Rt (i) =
∂i i
∂ψ (i) ψ (i )
ψ = ψ (i) Lđ (i ) = Lt (i) =
∂i i
∂q (u ) q(u )
q = q (u ) C đ (u ) = C t (u ) =
∂u u
VD1
Tính Rđộng & Rtĩnh ở i = 2 A?
∂u (i) du (i)
Rđ (i ) = =
∂i di
∆u 52
Rđ (2) ≈ = = 13 Ω
∆i i =2 4
u (i ) ∆u
Rt (i) =
i ∆i
u (2) 54
Rt (2) = = = 27 Ω
2 2
VD2
Tính Rđộng & Rtĩnh ở i = 2 A? i (A) 1 2 3 4
u (V) 34 54 60 52
∆u 60 − 34
Rđ (2) ≈ =
∆i i= 2 3 −1
26
= = 13 Ω
2
∆u
u (2) 54
Rt (2) = = = 27 Ω ∆i
2 2
VD3
Cho u(i) = –7i2 + 41i (V–A) Tính Rđộng & Rtĩnh ở i = 2 A?
∂u (i) du (i)
Rđ (i ) = = = −14i + 41
∂i di
→ Rđ (2) = −14.2 + 41 = 13 Ω
u(2) −7(2) 2 + 41.2

Rt (2) = = = 27 Ω
2 2
1. Giới thiệu
a) Mạch một chiều
i. Phương pháp đồ thị
ii. Phương pháp dò
b) Mạch xoay chiều
Phương pháp đồ thị (1)
• Dùng đồ thị trên mặt phẳng 2
chiều (hoặc mặt phẳng trong
không gian 3 chiều) để tìm i
nghiệm.
• Chỉ dùng cho phương trình tối đa
2 ẩn. u (i) = E
• Các phép toán cơ bản trên đồ thị:
• Cộng,
• Trừ,
• Tỉ lệ,
• Bình phương,
• Căn,
• Tìm nghiệm.
Phương pháp đồ thị (2), cộng
VD1
Vẽ đồ thị của y(x) = y1(x) + y2(x)?
y ( x) = y1 ( x) + y2 ( x)
x y1(x) y2(x) y(x)

0 0 +0 =0
1 34,0 +2, 5 = 36, 5
2 54,0 +10, 0 = 64, 0
3 60,0 +23, 0 = 83,0
4 52,0 +40, 0 = 92,0
Phương pháp đồ thị (3), trừ
VD2
Vẽ đồ thị của y(x) = y1(x) – y2(x)?
y ( x) = y1 ( x) − y2 ( x)
Phương pháp đồ thị (4), tỉ lệ
VD3
Vẽ đồ thị của y(x) = 2y1(x)?
y ( x ) = 2 y1 ( x )
Phương pháp đồ thị (5), bình phương
VD4
Vẽ đồ thị của y ( x) = y12 ( x)?
y ( x) = y12 ( x)
Phương pháp đồ thị (6), khai căn
VD5
Vẽ đồ thị của y ( x) = y1 ( x) ?
y ( x) = y1 ( x )
Phương pháp đồ thị (7), tìm nghiệm
VD6
Giải phương trình y1(x) = y2(x)?
x = 3,4
VD7
E = 60V; tính dòng điện? i
E
u(i) = E = 60
→ i = 3, 45 A
VD8
E = 90V; R = 15 Ω; tính dòng điện? i
N M E
 uk = 0;  ik = 0 R
k =1 k =1
uR = Ri; u R = uR ( i )
di dψ
uL = L ; uL =
dt dt
du dq
iC = C ; iC =
dt dt
u (i) + Ri = E
→ u (i) + 15i = 90
→ i = 2,2 A
VD8
E = 90V; R = 15 Ω; tính dòng điện? u (i) + 15i = 90 i
u (i) + 15i = 90 → u (i) = 90 − 15i → i = 2, 2 A E
R
→ i = 2, 2 A
VD9
E = 90V, tính dòng điện? u1
E u2
i
u1 (i) + u2 (i) = E = 90
→ i = 3, 6 A
VD10
E = 100V; R1 = 20 Ω; R3 = 30 Ω. Tính các dòng điện?
i1 i2 i3
i1 − i2 − i3 = 0 i1 − i2 − i3 = 0 E R3
 
u2 = R3 i3 → u2 = 30i3 R1 R2
R i + u = E 20i + u = 100
 11 2  1 2 U (V )
100
 u2
1 2
i − i − =0  u2 
→ 30 → 20 2i +  + u2 = 100 75
20i1 + u2 = 100  30 
50
→ u2 (i2 ) = 60 − 12i2
25
→ i2 = 0,59 A (Cách 1)
I (A)
0 0,5 1 1, 5 2
VD10
(Cách 2) E R3
R1 R3
Rtd = R2
R1 + R3 Etd R1
R2
20.30 U (V )
= = 12 Ω Rtd
100
20 + 30
E / R1 100 / 20 75
Etd = = = 60 V
1/ R1 + 1 / R3 1 / 20 + 1 / 30
50
u2 (i2 ) + 12i2 = 60
→ u2 (i2 ) = 60 − 12i2 25
I (A)
→ i2 = 0,59 A
0 0,5 1 1, 5 2
VD11
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = R4 = 40Ω; C = 0,4mF; i2
i1 i5 i4
e1 = 200 V; e2 = 180 V; j = 2 A. Tìm i 5? R5
e1 e2 R4 j
i1 + i2 − i5 = 0
 R1 R2 R3
i5 − i4 + j = 0
 → u5 (i5 ) = A − Bi5
R1i1 − R2i2 = e1 − e2 U (V )
R2i2 + u5 + R4i4 + R3i5 = e2 100
e12 R5 e4 75
R12 R3 R4
50
R1R2 20.30
R12 = = = 12 Ω
R1 + R2 20 + 30
25
e1 / R1 + e2 / R2 200 / 20 + 180 / 30
e12 = = = 192 V
1/ R1 + 1 / R2 1 / 20 + 1/ 30 I (A)
e4 = R4 j = 40.2 = 80 V 0 0,5 1 1, 5 2
VD11
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = R4 = 40Ω; C = 0,4mF;
e1 = 200 V; e2 = 180 V; j = 2 A. Tìm i 5? R5
e1 e2 R4 j
R12 = 12 Ω; e12 = 192 V; e4 = 80 V
R1 R2 R3
e12 R5 e4 U (V )
100
R12 R3 R4
75
u5 (i5 ) + ( R12 + R3 + R4 )i5 = e12 − e4
50
→ u5 (i5 ) + (12 + 40 + 40)i5 = 192 − 80
→ u5 (i5 ) = 112 − 92i5 25
→ i5 = 0,61A I (A)
0 0,5 1 1, 5 2
VD12
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = R4 = 40Ω; C = 0,4mF;
e1 = 200 V; e2 = 180 V; j = 2 A. Tìm i 5? R5
e1 e2 R4 j
R5 R1 R2 R3
e12 e4
U (V )
R3 R4 100
R12
R1R2 20.30 75
R12 = = = 12 Ω
R1 + R2 20 + 30
e /R +e /R 200 / 20 + 180 / 30 50 R5
e12 = 1 1 2 2 = = 192 V
1/ R1 + 1 / R2 1 / 20 + 1/ 30
R3
e4 = R4 j = 40.2 = 80 V 25
→ u3 (i3 ) + u5 (i3 ) + (12 + 40)i5 = 192 − 80
I (A)
→ u3 (i3 ) + u5 (i3 ) = 112 − 52i3 → i3 = 1,05 A 0 0,5 1 1, 5 2
VD13
E = 60V; L = 2 H; C = 4 mF. i i
Tính dòng điện i?
E E
L C
u(i) = E = 60
→ i = 3, 45 A
• Dùng đồ thị để giải phương trình một ẩn số:
y ( x) = ax + b (α )
(đường cong y(x) cho trước)
• Áp dụng cho mạch điện có ít phần tử phi tuyến.
• Các bước thực hiện:
1. Lập 01 phương trình 01 ẩn số (α) bằng một trong hai
cách:
a) Lập (hệ) phương trình (phương pháp dòng nhánh) mô tả
mạch, rồi rút gọn về dạng (α), hoặc,
b) Dùng phương pháp biến đổi tương đương để đưa mạch điện
về mạch có tất cả các phần tử nối tiếp với nhau, từ đó lập (α).
2. Vẽ đường thẳng f(x) = ax + b,
3. Tìm giao điểm M của đường cong y(x) & đường thẳng
f(x), nghiệm của (α) là hoành độ hoặc tung độ của M.
1. Giới thiệu
i. Phương pháp đồ thị
ii. Phương pháp dò
Phương pháp dò (1)
VD1
i → u(i), 15i → Lập sơ đồ tính E
u(i) + 15i = 90? R
i(1) = 1 A Gán cho nghiệm
i(2) = 2,2 A một giá trị
(2) =
uu(1) = 34
57 V
V Thay vào
15i (1) = 15.1 = 15 V
sơ đồ tính
15i(2) = 15.2,2 = 33 V
u(1) + 15i(1) = 49 V Thoả mãn?

u + 15i(2) = 90 V
(2)
Không
Có
i(*) = 2,2 A Dừng
VD1
i → u(i), 15i → Lập sơ đồ tính E
u(i) + 15i = 90? R
Gán cho nghiệm
i(2) = 2,2 A một giá trị
( )
u(2) = 57 V Thay vào
15i(2) = 15.2,2 = 33 V sơ đồ tính u (k ) + 15i ( k ) − 90
≤ε
90
u(2) + 15i(2) = 90 V Thoả mãn?
Không f ( k ) − const
Có ≤ε
const
i(*) = 2,2 A Dừng
VD1
E = 90V; R = 15 Ω; tính dòng điện? u(i ) + 15i = 90 i
| E ( k ) − 90 |
i ®å thÞ
→ u (i ) &15i → E = u (i) + 15i = 90 ? ε = E
90 R
i = 1A → u = 35V → E = 35 + 15.1 = 50 V
(1) (1) (1)
→ ε (1) =| 50 − 90 | /90 = 44%

k 1 2 3
i(k) (A) 1 2 2,5
u(k) (V) 35 54 59
15i(k) (V) 15 30 37,5
E(k) (V) 50 84 96,5
ε(k) (%) 44,0 6,7 7,2
VD1
i(k) (A) 1 2 2,5
E(k) = u(k) + 15i(k) (V) 5,0 84 96,5
Dò tiếp Nội/ngoại suy
i(4) = 2,2 A E (V)
u(4) = 57 V 90
15i(4) = 15.2,2 = 33 V
u(4) + 15i(4) = 90 V i(*) = 2,2 A
i(*) = 2,2 A
0 i (A)
 ya = axa + b y = ax + b
 y
 yb = axb + b yb
 ya − yb ya
 a =
 xa − xb
→
b = xa yb − xb ya
 xa − xb
 ya − yb xa yb − xb ya 0 xa xb x
y = x − x x + x − x

→
a b a b
 x = xa − xb y − xa yb − xb ya
 ya − yb ya − yb
VD1
 ya − yb x y −x y
y = x+ a b b a y y = ax + b
 xa − xb xa − xb
 yb
x = xa − xb xa yb − xb ya
y+ ya
 ya − yb ya − yb
i(k) (A) 1 2 2,5

E(k) = u(k) + 15i(k) (V) 5,0 84 96,5
0 xa xb x
ia − ib Ea ib − Eb ia 2 − 2, 5 84.2,5 − 96,5.2
i= E+ = E + = 0, 040 E − 1,360
Ea − Eb Ea − Eb 84 − 96, 5 84 − 96, 5
→ i* = i ( E = 90) = 0, 040.90 − 1,360 = 2, 24A

VD2
E = 90V, tính dòng điện? u1 (i ) + u2 (i ) = E = 90 u1

®å thÞ u1 ( i )
→ u1 (i ) 
 | E ( k ) − 90 | E u2
i → ®å thÞ u ( i)  → E = u1 (i) + u2 (i ) = 90 ? ε =
→ u 2 (i ) 
2
 90 i
i (1) = 1A → u1(1) (i ) = 35 V ; u2(1) (i) = 2,5 V
→ E (1) = 35 + 2, 5 = 37,5 V
| 37,5 − 90 |
→ ε (1) = = 58, 3%
90
VD2
E = 90V, tính dòng điện? u1 (i ) + u2 (i ) = E = 90 u1

®å thÞ u1 ( i )
→ u1 (i ) 
 | E ( k ) − 90 | E u2
i → ®å thÞ u ( i)  → E = u1 (i) + u2 (i ) = 90 ? ε =
→ u 2 (i ) 
2
 90 i
k 1 2 3 4
i(k) (A) 1 3 3,2 3,4
u1(k) (V) 35 60 59 58
u2(k) (V) 2,5 22,5 25 29
E(k) = u1(k)+u2(k) (V) 37,5 82,5 84 87
|E(k) – 90|/90 (%) 58,3 8,3 6,7 3,3
→ i = 3, 4 A
VD3
i1 i2 i3
i1 − i2 − i3 = 0 (α ) E R3

u2 = R3i3 (β ) R1 R2
 R i + u = E (γ )
 11 2 100
U (V )
(β ) u2
i2 
®å thÞ
→ u2 → i3 =
R3 75
(α )
 → i1 = i2 + i3
50
(γ )
 → E = R1i1 + u 2 = 100?
25
| E − 100 |
ε= I (A)
100 0 0,5 1 1, 5 2
VD3
i1 i2 i3
u2
i2 → u2 → i3 = → i1 = i2 + i3 E R3
R3
R1 R2
→ E = R1i1 + u2 = 100? ε =| E − 100 | /100
U (V )
(1)
i
2 =1 A → u (1)
2 = 71V 100
71
→i (1)
3
= = 2, 37 A 75
30
→ i1(1) = 1 + 2,37 = 3,37 A 50
→ E (1) = 20.3,37 + 71 = 138, 4 V

25
|138,4 − 100 |
ε (1)
= = 38% I (A)
100
0 0,5 1 1, 5 2
VD3
i1 i2 i3
u2
i2 → u2 → i3 = → i1 = i2 + i3 E R3
R3
R1 R2
→ E = R1i1 + u2 = 100? ε =| E − 100 | /100
U (V )
k 1 2 3 100
i 2(k) (A) 1 0, 5 0, 6
u2(k) (V) 71 48 53 75
i 3(k) (A) 2,37 1,60 1,77
i 1(k) (A) 3, 37 2,10 2,37 50
E(k) (V) 138 90 100,3
ε(k) (%) 38 10 0, 3 25
→ i1 = 2,37 A; i2 = 0, 6A; i3 = 1, 77 A I (A)

0 0,5 1 1, 5 2
VD4
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = R4 = 40Ω; C = 0,4mF; i2
i1 i5 i4
e1 = 200 V; e2 = 180 V; j = 2 A. Tìm i 5? R5
e1 e2
i1 + i2 − i5 = 0 (α ) R4 j
 R3
i5 − i4 + j = 0 (β ) R1 R2

 R1i1 − R2 i2 = e1 − e2 (γ ) | e − 200 | U (V )
ε= 1 100
 R2 i2 + u5 + R4 i4 + R3i5 = e2 (δ ) 200
i5 
®å thÞ
→ u5 75
(β )
 → i4 = i5 + j
50
(δ ) e2 − (u5 + R4i4 + R3i5 )
→ i2 =
R2 25
(α )
→ i1 = i5 − i2
(γ )
 → e1 = e2 + R1i1 − R2i2 = 200? I (A)
0 0,5 1 1, 5 2
VD4
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = R4 = 40Ω; C = 0,4mF; i2
i1 i5 i4
e1 = 200 V; e2 = 180 V; j = 2 A. Tìm i 5? R5
e1 e2 R4 j
 u5 e − (u5 + R4 i4 + R3i5 )
i5 →  → i2 = 2
i4 = i5 + j R2 R1 R2 R3
→ i1 = i5 − i2 → e1 = e2 + R1i1 − R2 i2 ; ε =| e1 − 200 | /200
U (V )
i(1)
5 =1 A → u (1)
5 = 71V, i4 = 1 + 2 = 3 A 100
180 − (71 + 40.3 + 40.1)

→ i2(1) = = −1,70 A 75
30
→ i1(1) = 1 − ( −1, 70) = 2, 70 A 50
→ e1(1) = 180 + 20.2, 7 − 30( −1, 7) = 285 V

25
| 285 − 200 |
ε (1) = = 43% I (A)
200 0 0,5 1 1, 5 2
VD4
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = R4 = 40Ω; C = 0,4mF; i2
i1 i5 i4
e1 = 200 V; e2 = 180 V; j = 2 A. Tìm i 5? R5
e1 e2 R4 j
 u5 e − (u5 + R4 i4 + R3i5 )
i5 →  → i2 = 2
i4 = i5 + j R2 R1 R2 R3
→ i1 = i5 − i2 → e1 = e2 + R1i1 − R2 i2 ; ε =| e1 − 200 | /200
U (V )
k 1 2 3 100
i 5(k) (A) 1 0,5 0,6
u5(k) (V) 71 48 53 75
i 4(k) (A) 3 2,5 2,6
i 2(k) (A) −1, 70 0,40 −0,033 50
i 1(k) (A) 2,70 0,10 0,67
e1(k) (V) 285 170 195,33 25
ε(k) (%) 43 15 2,33
I (A)
→ i5 = 0, 6 A (Cách 1)
0 0,5 1 1, 5 2
VD4
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = R4 = 40Ω; C = 0,4mF; i2
i1 i5 i4
e1 = 200 V; e2 = 180 V; j = 2 A. Tìm i 5? R5
e1 e2 R4 j
(Cách 2)
R1 R2 R3
192 V R5 80 V
| etd − 192 | U (V )
12 Ω R3 R4 ε= 100
192
i5 → u5 → etd = 80 + u5 + (R3 + R4 + 12)i5 75

k 1 2 3
i 5(k) (A) 1 0, 5 0, 6 50
u5(k) (V) 71 48 54
etd(k) (V) 243 174 189 25
ε(k) (%) 27 9, 4 1, 5
I (A)
→ i5 = 0, 6 A
0 0,5 1 1, 5 2
VD5
E = 60 V; R1 = 20 Ω; L = 4 H; C = 80 μF. R1
Tính dòng điện qua điện trở phi tuyến?
E
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
U (V) 0 3 6 10 16 30 80 L C
Đặc tính của điện trở phi tuyến
R1i + u(i ) = E → 20i + u (i ) = 60
| E − 60 | R1 i
→ u (i) → E = 20i + u (i ) = 60 ? ε =
i b¶ng
60 E
i(1) = 0,5A → u(i) = 3V → E (1) = 20.0,5 + 3 = 13V
|13 − 60 |
ε (1) = = 78%
60
VD5
E = 60 V; R1 = 20 Ω; L = 4 H; C = 80 μF. R1
E
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
U (V) 0 3 6 10 16 30 80 L C
| E − 60 |
i 
b¶ng
→ u (i) → E = 20i + u (i ) = 60 ? ε =
60
k i(k) (A) 20i(k) (V) u(k)(i) (V) e(k) (V) ε (%) R1 i
1 0,5 10 3 13 78 E
2 2 40 16 56 6,67
3 2, 5 50 30 80 33, 33
2 − 2, 5 56.2, 5 − 80.2
i= E+ = 0, 021E + 0, 83
56 − 80 56 − 80
→ i E = 60 = 0, 021.60 + 0,83 = 2,08 A
VD6
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = 40Ω; e1 = 100 V; i2
i1 i5 i4
e2 = 80 V; j = 1,2 A. Tìm i 5? R5
e1 e2 R4 j
I (A) 0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0
U (V) 0 3 6 10 16 30 80 R1 R2 R3
Đặc tính phi tuyến của R4 & R5
e1 e2
+ i5
R R2 RR R5 i4
etd = 1 = 92 V; Rtd = 1 2 + R3 = 52 Ω
1 1 R1 + R2 etd R4 j
+
R1 R2 Rtd
i5 − i4 + j = 0

u5 (i5 ) + u4 (i4 ) + Rtd i5 = etd
i5  b¶ng
 → u5 (i5 ) 
 → etd = u 5 + u 4 + Rtd i5 = 92 ?
→ i4 = i5 + j  
b¶ng
→ u 4 ( i4 ) 
VD6
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = 40Ω; e1 = 100 V;
e2 = 80 V; j = 1,2 A. Tìm i 5? R5 i5 i4
I (A) 0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 92 V R4 j
U (V) 0 3 6 10 16 30 80 52 Ω
| etd − 92 |
Đặc tính phi tuyến của R4 & R5 ε=
 92 k 1
i5  b¶ng
 → u 5 (i 5 )
 i 5(k) (A) 1
→ i4 = i5 + j   b¶ng
→ u 4 (i4 )  u5(k) (V) 6
→ etd = u 5 + u 4 + Rtd i5 = 92 ? i 4(k) (A) 2,20
u4(k) (V) 21,60
i(1)
5 =1 → u (1)
5 = 6 V; i
(1)
4 = 1 + 1, 2 = 2,2 A 
→ u4 b¶ng
etd(k) (V) 79,60

16 − 30 2.30 − 2,5.16
u (1)
4 = 2, 2 + = 21, 60 V ε(k) (%) 13,5
2 − 2,5 2 − 2, 5
→ etd(1) = 6 + 21, 6 + 52.1 = 79,6 V → ε (1) =| 79,6 − 92 | /92 = 13,5%
VD6
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = 40Ω; e1 = 100 V;
e2 = 80 V; j = 1,2 A. Tìm i 5? R5 i5 i4
I (A) 0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 92 V R4 j
U (V) 0 3 6 10 16 30 80 52 Ω
| etd − 92 |
 92 k 1 2
i5  b¶ng
 → u 5 (i 5 )
 i 5(k) (A) 1 1,5
→ i4 = i5 + j   b¶ng
→ u 4 (i4 )  u5(k) (V) 6 10
→ etd = u 5 + u 4 + Rtd i5 = 92 ? i 4(k) (A) 2,20 2,7
u4(k) (V) 21,60 50,00
i( 2)
5 = 1, 5 → u (1)
5 = 10 V; i(1)
4 = 1,5 + 1, 2 = 2,7 A 
→ u4 b¶ng
etd(k) (V) 79,60 138,0

30 − 80 2,5.80 − 3.30
u (2)
4 = 2, 7 + = 50, 00 V ε(k) (%) 13,5 50
2,5 − 3 2,5 − 3
→ etd(2) = 10 + 50, 0 + 52.1,5 = 138V → ε ( 2) =|138 − 92 | /92 = 50%
VD6
R1 = 20Ω; R2 = 30Ω; R3 = 40Ω; e1 = 100 V;
e2 = 80 V; j = 1,2 A. Tìm i 5? R5 i5 i4
I (A) 0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 92 V R4 j
U (V) 0 3 6 10 16 30 80 52 Ω
| etd − 92 |
 92 k 1 2
i5  b¶ng
 → u 5 (i 5 )
 i 5(k) (A) 1 1,5
→ i4 = i5 + j   b¶ng
→ u 4 (i4 )  u5(k) (V) 6 10
→ etd = u 5 + u 4 + Rtd i5 = 92 ? i 4(k) (A) 2,20 2,7
u4(k) (V) 21,60 50,00
1,5 − 1 138.1 − 79, 6.1, 5 etd(k) (V) 79,60 138,0
i5 = 92 + = 1,11A
138 − 79,6 138 − 79,6 ε(k) (%) 13,5 50
• Tìm nghiệm x của phương trình
M ( x) = N = const (α )
bằng cách chọn các giá trị x* khác nhau sao cho sai lệch
giữa M(x*) và N nhỏ hơn một ngưỡng cho trước.
• Nếu không tìm được x* thỏa mãn điều kiện về sai lệch
thì có thể dùng phương pháp nội suy tuyến tính.
• Lập phương trình (α) bằng một trong hai cách:
1. Lập (hệ) phương trình (phương pháp dòng nhánh) mô tả
mạch, rồi rút gọn về dạng (α), hoặc,
2. Dùng phương pháp biến đổi tương đương để đơn giản hóa
mạch điện, sau đó lập (α).
• Có thể áp dụng cho mạch điện phức tạp, có nhiều phần
tử phi tuyến.
1. Giới thiệu
i. Cân bằng điều hòa
ii. Tuyến tính điều hòa
iii. Tuyến tính hóa quanh điểm làm việc
iv. Tuyến tính hóa từng đoạn
v. Đồ thị
Số phức (1)
v = a + jb
ảo j
r = a 2 + b2 = v
b
b = rsinφ
b
ϕ = arctg 1
a
0 a thực Mô đun của số phức v
a = rcosφ
a + jb ↔ r ϕ ↔ re jϕ
r ϕ r ∡ϕ r ∠ϕ
ejφ = cosφ + jsinφ (ct. Euler)

Số phức (2)
z = x + jy ; z1 = x1 + jy1 = r1 φ1 ; z2 = x2 + jy2 = r2 φ2
z1 + z 2 = ( x1 + x2 ) + j( y1 + y2 )
z1 − z2 = ( x1 − x2 ) + j( y1 − y2 )
z1 z2 = r1r2 φ1 + φ2
z1 r1
= φ1 − φ2
z2 r2
1 1
= −φ
z r
z = r φ /2
ẑ = z * = x − jy = r − φ = re − jφ
Số phức (3)
10 0o ↔ 10
10 90o ↔ j10
10 − 90o ↔ − j10
10 180o = 10 − 180 o ↔ −10
A = M ϕ , B = M ϕ + 90 o ↔ B = jA
A = M ϕ , B = M ϕ − 90 o ↔ B = − jA
A = M ϕ , B = M ϕ ± 180 o ↔ B = − A
M
= − jM
j
Phản ứng của các phần tử cơ bản
i = I m sin( ωt + ϕ )
i
uL φ
i uR i uC
φ φ
Im
uR = RIm sin(ωt + φ ) uL = ω LI m sin(ωt + ϕ + 90 ) uC = sin(ωt + ϕ − 90o )
o
ωC
Phức hóa các phần tử cơ bản
i R L i C i
u u u e(t ) j (t )
Miền thời gian
Miền phức
1
jω L Iɺ jω C Iɺ
Iɺ R
Uɺ Uɺ Uɺ Eɺ Jɺ
1 ɺ X 2 sin(ωt + ϕ ) ↔ X ϕ
Uɺ = RIɺ Uɺ = jω LIɺ U=
ɺ I
jω C X m sin(ωt + ϕ ) ↔ X m ϕ
Cân bằng điều hòa (1)
VD1
e(t) = 100sin314t (V); C = 1µF; ψ(i) = 0,2i – 0,6i 3. C ψ (i )
N M e
 uk = 0;  ik = 0 u R = Ri; u R = u R (i )
k =1 k =1
di dψ du dq
uL = L ; uL = iC = C ; iC =
dt dt dt dt
dψ 1 ∂ψ di 1
e = uC + = −6  idt + . = −6  idt + (0,2 − 1,8i 2 )i ′
dt 10 ∂i dt 10
→ 10−6 e′ = i + 10−6 [(0, 2 − 1,8i 2 )i′]′
→ 100.314.10 −6 cos 314t = i + 10 −6 (0, 2 − 1,8i 2 ) i′′ − 3, 6.10 −6 i ( i ′) 2
VD1
e(t) = 100sin314t (V); C = 1µF; ψ(i) = 0,2i – 0,6i 3. C ψ (i )
e
100.314.10 cos 314t = i + 10 (0, 2 − 1,8i )i ′′ − 3, 6.10−6 i (i ′)2
−6 −6 2
Uɺ L
i = I m sin(314t + ϕ ) → e = 100 sin(314t + ϕ + 90o )
e = 100 sin 314t → i = I m sin(314t − 90 ) o Iɺ

Eɺ ϕ
= I m cos 314t
→ 0, 0314 cos ωt = (0, 9803 A + 0, 0444 A3 ) cos ωt + 0,133 A3 cos 3ωt
3 (Điều hoà bậc cao) Uɺ C
→ 0, 0314cos ωt ≈ (0,9803 A + 0, 0444 A ) cos ωt
→ 0, 0314 = 0,9803 A + 0, 0444 A3 → A1 = 0, 032; A2,3 = −0, 016 ± j 4, 70
→ i = 0, 032 cos 314t A
VD2
e(t) = 100sin314t (V); R = 200 Ω; ψ(i) = 0,2i – 0,6i 3. R ψ (i )
dψ ∂ψ di e
e = Ri + = Ri + . = 200i + (0, 2 − 0,6i 2 )i′
dt ∂i dt
Eɺ
i = I m sin(314t + ϕ ) → e = 100sin(314t + ϕ + θ )
e = 100sin 314t → i = I m sin(314t − θ ) Uɺ L
e = 100(sin314t + θ ) → i = I m sin 314t θ Uɺ R

φ Iɺ
2
 62, 8 − 47,1I m3 
→ 100sin(314t + θ ) = (200 I m ) + (62,8 − 47,1I m3 )2 sin  314t + arctg 
 200 I m 
 
+ 47,1I m3 cos(3.314t )
VD2
e
2
 62,8 − 47,1I m3 
100 sin(314t + θ ) = (200 I m ) + (62,8 − 47,1I m3 )2 sin  314t + arctg 
 200 I 
 m 
+ 47,1I m3 cos(3.314t ) (Điều hoà bậc cao)
2
 62,8 − 47,1I m3 
→ 100sin(314t + θ ) = (200 I m ) + (62,8 − 47,1I m3 )2 sin  314t + arctg 
 200 I m 
 (200 I ) 2 + (62, 8 − 47,1I 3 ) 2 = 100

 m m  Im1 = 0, 40
→ 62,8 − 47,1I m3 → o
θ = arctg θ1 = 1,11
 200 I m
VD2
e
Eɺ
e = 100(sin 314t + θ )  I m1 = 0, 40
 →
i = I m sin 314t
o
θ1 = 1,11 Uɺ L
θ Uɺ R
e = 100sin 314t (V) → i (t ) = 0, 40sin(314t − 1,11o ) A φ Iɺ
• Chỉ áp dụng nếu mạch rất đơn giản (RL, RC, LC,
RLC) & quan hệ phi tuyến là hàm giải tích.
 Lập phương trình f(x) = Nsin(ωt + φ)
trong đó N, ω, & φ đã biết.
 Đặt x = Msin(ωt + θ) và thay vào phương trình trên và
đưa về dạng:
A(M, θ)sin[ωt + B(M, θ)] = Nsin(ωt + φ)
 Giải hệ phương trình:
 A( M ,θ ) = N M
 →
 B( M ,θ ) = ϕ θ
1. Giới thiệu
v. Đồ thị
Tuyến tính điều hòa (1)
VD1
e = 80 2 sin 20t V; L = 0,5 H. Uɺ ( I ) jω L U (I ) L
Iɺ Eɺ e
Uɺ ( I ) + jω LIɺ = Eɺ
I (A)
I  →Uɺ R = U ( I ) 0 o 
®å thÞ

→ U L = jω LI
ɺ 
| E − 80 |
→ E = U ( I ) + jω LI → E = 80? ε =
ɺ ɺ ɺ
80
I (1) = 1A → Uɺ R(1) = 62 0 o = 62 V
Uɺ L(1) = j 20.0,5.1 = j10 V U (V)

(1) | 62, 80 − 80 |
Eɺ (1) = 62 + j10 = 62,80 9,16o V; ε = = 21,5%
80
VD1
e = 80 2 sin 20t V; L = 0,5 H. Uɺ ( I ) jω L U (I ) L
I ®å thÞ
→Uɺ R = U ( I ) 0o  Iɺ Eɺ e

→ U L = jω LI
ɺ  I (A)
| E − 80 |
→ Eɺ = Uɺ ( I ) + jω LIɺ → E = 80? ε =
80
k 1 2 Uɺ L
I(k) (A) 1 2 Eɺ
Uɺ R( k ) (V) 62 74 θ
Uɺ L( k ) (V) j10 j 20 Iɺ Uɺ R
E( k ) (V) 62,8 76,7 θ = arctg(U L / U R ) = arctg(20 / 74) = 15,1o U (V)
ε (%) 21, 5 4,1
→ i = 2 2 sin(20t − 15,1o ) A
VD2
e = 150sin 25t V; R = 40Ω; ψ m ( I m ) = 3I m + 0,5I m3 . R ψ
e
dψ ( t )
Đặt ψ (t ) = ψ m sin(25t + θ ) → uL (t ) = = 25ψ m cos(25t + θ )
dt
3
→ U Lm = 25ψ m (I m ) = 25(3 Im + 0, 5 Im ) N M
 uk = 0;  ik = 0
k =1 k =1
uR = Ri; u R = uR ( i )
di dψ
uL = L ; uL =
dt dt
du dq
iC = C ; iC =
dt dt
VD2
(Cách 1) e
dψ ( t )
Đặt ψ (t ) = ψ m sin(25t + θ ) → uL (t ) = = 25ψ m cos(25t + θ )
dt
→ U Lm = 25ψ m (I m ) = 25(3 Im + 0, 5 Im3 ) Uɺ L
RIɺ + Uɺ L ( I ) = Eɺ
Eɺ
→ (RIm )2 + U Lm
2
= Em2 θ
→ (40 Im )2 + [25(3 Im + 0, 5I m3 )]2 = 150 2 Iɺ Uɺ R
→ I m = 1, 40
U Lm 25(3.1, 40 + 0,5.1, 403 )
θ = arctg = arctg = 68,1o
U Rm 40.1, 40
→ i = 1, 40 sin(25t − 68,1o ) A
VD2
U Lm = 25ψ m = 25(3I m + 0, 5I m3 ) (Cách 2) e
RIɺ + Uɺ L (I ) = Eɺ
Uɺ R = 40 I m
Iɺ = I m 0 → 
o
→ ɺ = Uɺ + Uɺ → E = 150?
E
= ψ = ψ
o R L m
ɺ 25 90 25
 L
U m j m
ε =| E m − 150 | /150
Uɺ R(1) = 40.1 = 40 V

Iɺm(1) = 1A →  (1)
Uɺ L = j 25(3.1 + 0,5.1 ) = j 87,5 V
3
→ Eɺ (1) = 40 + j87, 5 = 96, 21 65, 4o V

| 96, 21 − 150 |
ε (1)
= = 36%
150
VD2
(Cách 2) e
Uɺ R = 40 I m
Iɺ = I m 0 →
o
→ ɺ = Uɺ + Uɺ → E = 150 ?
E R L m
U L = j 25(3I m + 0, 5I m )
ɺ 3
ε =| Em − 150 | /150
k 1 2 3 4
U Uɺ L
Im(k ) (A) 1 2 1, 5 1,4 θ = arctg Lm
U Rm Eɺ
(k)
U Rm (V) 40 80 60 56 139, 3 θ
(k) = arctg
U Lm (V) 87,5 250 154, 7 139, 3 56 Iɺ Uɺ R
(k )
E Lm (V) 96,2 165, 9 150,1 = 68,1o
ε (%) 36 10,6 0, 09 → i = 1, 4sin(25t − 68,1o ) A
VD3 Iɺ1 Iɺ2
 30 j 20  ɺ
Eɺ = 220V; ω = 314 rad/ s; Z = 10 + j 20Ω; Z =   Ω; I 2 = ? Z
 j 20 50 
Uɺ1 Uɺ 2
Q (mC) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5
U (V) 0 3 6 10 16 50 80 120 Eɺ
Đặc tính hiệu dụng của tụ điện phi tuyến
N M
q( t ) = Q 2 sin(314t + θ )  uk = 0;  ik = 0
k =1 k =1
dq (t ) uR = Ri; u R = uR ( i )
→ iC = = 314Q 2 cos(314t + θ )
dt di dψ
uL = L ; uL =
→ I C = 314Q dt dt
du dq
iC = C ; iC =
dt dt
VD3 Iɺ1 Iɺ2
 30 j 20  ɺ
 j 20 50 
Uɺ1 Uɺ 2
Q (mC) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5
U (V) 0 3 6 10 16 50 80 120 Eɺ
Đặc tính hiệu dụng của tụ điện phi tuyến I C = 314Q
U C 
b¶ng sè
→ Q → IɺC = 314Q 90 o = j314Q Uɺ 1 = 30Iɺ1 + j 20 Iɺ2 (α )
ɺ
−U ɺ − 50 ɺ
I | E − 220 |  U 2 = j 20Iɺ1 + 50 Iɺ2 (β )
(β ,δ )
 → Iɺ1 = C C ε=  ɺ ɺ
j 20 220 ZI1 + U 1 = E
ɺ (γ )
(α ,γ )
 → Eɺ = ( Z + 30) Iɺ1 + j 20 IɺC → E = 220? Uɺ = −Uɺ (δ )
 2 C
−3
U C(1) = 3V → Q(1) = 0,5mC → IɺC = j 314.0,5.10 = j 0,157 A
(1)
−3 − 50( j 0,157)
→ Iɺ1(1) = = 0, 42 159,1o A
j 20
→ Eɺ (1) = (10 + j 20 + 30)0, 42 159,1o + j 20( j 0,16) = 21,92 − 175, 2o V
VD3 Iɺ1 Iɺ2
 30 j 20  ɺ
 j 20 50 
Uɺ1 Uɺ 2
Q (mC) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5
U (V) 0 3 6 10 16 50 80 120 Eɺ
Đặc tính hiệu dụng của tụ điện phi tuyến (Cách 1)
−Uɺ C − 50IɺC
U C → Q → I C = j 314Q → I1 =
b¶ng sè ɺ ɺ → Eɺ = ( Z + 30) Iɺ1 + j 20 IɺC → E = 220?
j 20
k U C( k ) (V) Q ( k ) (mC) IɺC( k ) (A) Iɺ1( k ) (A) Eɺ ( k ) (V) ε
1 3 0,5 0, 42 159,1o
j 0,16 21,92 − 175, 2o
2 16 2 1, 76 153, 0o
j 0, 63 91, 36 −179, 6o
3 50 2,5 3,18 128,1o
j 0, 79 156, 47 157, 2o 29
4 80 3 4, 64 120,5o
j 0,94 223,60 149, 7o 1, 7
IɺC = j 0,94 = 0,94 90o A → Eɺ = 223,60 149, 7o V → ϕ I − ϕ E = 90 − 147,9o = −57, 9o
ϕE = 0 → ϕI = −57,9o → Iɺ2 = IɺC = 0,94 − 57,9o A
VD3 Iɺ1 Iɺ2
 30 j 20  ɺ
 j 20 50 
Uɺ1 Uɺ 2
Q (mC) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5
U (V) 0 3 6 10 16 50 80 120 Eɺ
Đặc tính hiệu dụng của tụ điện phi tuyến (Cách 1)
−Uɺ C − 50IɺC
U C → Q → I C = j 314Q → I1 =
b¶ng sè ɺ ɺ → Eɺ = ( Z + 30) Iɺ1 + j 20 IɺC → E = 220?
j 20
(Cách 2) ɺ IC
Ztd
Eɺ td
U C 
b¶ng sè
→ Q → IɺC = j 314Q → Eɺ td = − Ztd Iɺ1 − Uɺ C → Etd = M ?
VD4
R 1 = 20Ω; R 3 = R 4 = 40Ω; C = 0,4mF; e11 ==160 2 sin 50
160sin50t t (V);
(V); i1 e2 iL
ee2 == 80sin(50t + 30 ) (V); j = 2sin50t
i4
j = 2 2(A).
o
2 80 2 sin(50 t + 30 o
)(V); sin 50t (A). Tìm IL?
Iɺ1 + Iɺ2 − IɺL = 0 e1 R4 j
ɺ ɺ ɺ C R3
 I L − I4 + J = 0 R1 i2
 1 ɺ
R1 Iɺ1 − I2 = Eɺ1 − Eɺ2 U (V )
 j ωC 100
 1 ɺ
Uɺ L ( I L ) + R4 Iɺ4 + R3 IɺL + I 2 = Eɺ2
 jωC
75
Uɺ = jU L Eɺ 2 − Uɺ L − R4 Iɺ4 − R3 IɺL
ɺI = I →  L → I2 =
ɺ
1/ jωC
L L
 I4 = I L + J
ɺ ɺ ɺ
50
1 ɺ
→ Iɺ1 = IɺL − Iɺ2 → Eɺ1 = Eɺ 2 + R1Iɺ1 − I2
jωC
Uɺ L = j 71 25
IɺL = 1 0 → 
o
 I 4 = 1 + 2 ?
ɺ
I (A)
ϕ j = 0 → ϕ iL = θ ; ϕ iL = 0 → ϕ j = ? 0 0,5 1 1, 5 2
VD4
R 1 = 20Ω; R 3 = R 4 = 40Ω; C = 0,4mF; e11 ==160 2 sin 50
160sin50t t (V);
(V); i1 e2 iL
ee2 == 80sin(50t + 30 ) (V); j = 2sin50t
i4
j = 2 2(A).
o
2 80 2 sin(50 t + 30 o
RZ e1 R4 j
Za = 1 C = 17, 24 − j 6,90 Ω
R1 + ZC R1 C R3
i2
Eɺ1 / R1 + Eɺ2 / ZC Eɺa Eɺb
Ea =
ɺ
U (V )
1 / R1 +1 / Z C 100
Z a R R4
= 96, 28 −10,9 V o 3
Eɺb = R4 Jɺ = 40.2 = 80 V 75
Uɺ L + (Z a + R3 + R4 ) IɺL = Eɺa − Eɺb = Eɺ td = 42,11 − 25,6o
→ Eɺ = Uɺ + ( Z + R + R ) Iɺ
td L a 3 4 L 50
IɺL = I L  
®å thÞ
→ Uɺ L = jU L → Eɺtd = Uɺ L + (Z a + R3 + R4 )IɺL
→ Etd = 42,11? ε = 100 | Etd − 42,11| /42,11 25
IɺL = 1 
®å thÞ
→ Uɺ L = j 71
→ Eɺ = j71 + (17, 24 − j 6,90 + 40 + 40)1 = 116,5 33,4o I (A)
td
0 0,5 1 1, 5 2
→ Etd = 116,5 → ε = 100 |116,5 − 42,11| /42,11 = 177%
VD4
R 1 = 20Ω; R 3 = R 4 = 40Ω; C = 0,4mF; e11 ==160 2 sin 50
160sin50t t (V);
(V); i1 e2 iL
ee2 == 80sin(50t + 30 ) (V); j = 2sin50t
i4
j = 2 2(A).
o
2 80 2 sin(50 t + 30 o
e1 R4 j
IɺL = I L 
®å thÞ
→ Uɺ L = jU L → Eɺ td = Uɺ L + ( Za + R3 + R4 )IɺL
C R3
→ Etd = 42,11? ε = 100 | Etd − 42,11| /42,11 R1 i2
I L (A) Uɺ L (V) Eɺ td (V) ε (%) U (V )

k 100
1 1 j71 116,5 33,4o 177
2 0,5 j 48 65,95 42,5o 57 75
o
3 0,3 j33 42,52 46,7 1,0
50
I L = 0,3A
25
ϕ Etd − ϕ IL = 46,7o = −25,6o − ϕ IL → ϕ IL = −72,3o
→ iL (t ) = 0,3 2 sin(50t − 72,3o ) A I (A)

0 0,5 1 1, 5 2
VD5
R 1 = 20Ω; R 3 = R 4 = 40Ω; L = 4H; e1 = 50 2 sin 50t (V); i1 e2 iL
L i4
e2 = 100 2 sin(50t + 30 ) (V); j = 2 2 sin 50t (A). Tìm IC?
o
e1 R4 j
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
U (V) 0 3 6 10 16 50 80 R1 R3
i2
Eɺ 34 = R4 Jɺ = 80 V
Z 34 = R3 + R4 + jω L = 80 + j 200 Ω
Eɺ2 Z 34
RZ
Ztd = 1 34 = 19, 20 + j1, 60 Ω Eɺ1 Eɺ 34
R1 + Z 34
R1
Eɺ1 / R1 + Eɺ 34 / Z34
Eɺ134 = = 51, 20 − j 2, 40 V
1/ R1 + 1 / Z34
Ztd Iɺ + Uɺ C = Eɺ 2 − Eɺ134 = Eɺ td = 63, 24 56, 0 o Z td

Eɺ2
Iɺ2 = I 
b¶ng sè
→Uɺ C = − jU C → Eɺ td = Uɺ C + Z td Iɺ2 Eɺ134
→ Etd = 63, 24? ε = | Etd − 63, 24 | /63, 24
VD5
R 1 = 20Ω; R 3 = R 4 = 40Ω; L = 4H; e1 = 50 2 sin 50t (V); i1 e2 iL
L i4
e2 = 100 2 sin(50t + 30 ) (V); j = 2 2 sin 50t (A). Tìm IC?
o
e1 R4 j
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
U (V) 0 3 6 10 16 50 80 R1 R3
i2
Iɺ2 = I 
b¶ng sè
→ Uɺ C = − jUC → Eɺ td = Uɺ C + (19, 20 + j1,60) Iɺ2
→ Etd = 63, 24 ? ε = | Etd − 63,24 | /63,24
Eɺ td Z td
k 1 2 3
Iɺ2 (A) 1 2, 5 2
Uɺ (V)
C − j6 − j 50 − j16
Eɺ td (V) 19,70 − 12,9o 66,48 − 43,8o 40, 48 − 18,4 o
ε (%) 69 5,1 36
2, 5 − 2 66, 48.2 − 40, 48.2, 5
IC = 63, 24 + = 2, 44 A
66, 48 − 40, 48 66, 48 − 40, 48
VD6
R1 = 20Ω; R4 = R5 = 40Ω; L = 0,4H; iL i4
i1 L i3
e1 = 250 2 sin 20t (V). Tìm I3 ?
I3 (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
e R3 R4
U3 (V) 0 10 20 35 60 90 120 R1 i2 R5
 Iɺ1 − Iɺ2 − IɺL = 0 (α )
ɺ ɺ ɺ UC (V)
 IL − I3 − I4 = 0 (β ) 200
 ɺ ɺ
 R1I 1 + U C = Eɺ (γ )

( R5 + jω L ) I L + U 3 − U C = 0 (δ )
ɺ ɺ ɺ
Uɺ = R Iɺ 150
 3 4 4 (ζ )
Iɺ2 = I 2 
®å thÞ (γ )
→ Uɺ C = − jU C  → Iɺ1 = ( Eɺ − Uɺ C ) / R1 → ? 100
(ζ ) (β )
Iɺ3 = I 3 
b¶ng sè
→ Uɺ 3 → Iɺ4 = Uɺ 3 / R4 → IɺL = Iɺ3 + Iɺ4 50
→ (δ )
Uɺ = ( R + jω L) Iɺ + Uɺ = U θ → U 
C 5 L 3 C C
®å thÞ
→I 2
→ Iɺ2 = I 2 θ + 90o →

(α ) (γ )
Iɺ1 = Iɺ2 + IɺL  → Eɺ = R1 Iɺ1 + Uɺ C IC (A)
→ E = 250? ε = | E − 250 | /250 0 0,5 1 1, 5 2
VD6
R1 = 20Ω; R4 = R5 = 40Ω; L = 0,4H; iL i4
i1 L i3
e1 = 250 2 sin 20t (V). Tìm I3 ?
I3 (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
e R3 R4
U3 (V) 0 10 20 35 60 90 120 R1 i2 R5
(ζ ) (β )
Iɺ3 = I 3 b¶ng sè
→Uɺ 3 → Iɺ4 = Uɺ 3 / R4 → IɺL = Iɺ3 + Iɺ4
→ (δ )
Uɺ C = ( R5 + jω L) IɺL + Uɺ 3 = U C θ → U C  ®å thÞ
→ I2 UC (V)
200
→ Iɺ2 = I 2 θ + 90o →
(α ) (γ )
Iɺ1 = Iɺ2 + IɺL  → Eɺ = R1Iɺ1 + Uɺ C
→ E = 250? ε = | E − 250 | /250
150
Iɺ3 = 1A 
b¶ng sè
→Uɺ 3 = 20 V → Iɺ4 = 20 / 40 = 0,5A
→ IɺL = 1 + 0,5 = 1, 5A
100
→ Uɺ C = (40 + j 20.0, 4)1, 5 + 20 = 81 8,5o V
→ U C = 81V 
®å thÞ
→ I 2 = 0,34 A
50
→ Iɺ2 = 0, 35 8,5o + 90o = 0,35 98, 5o A
→ Iɺ1 = Iɺ2 + IɺL = 0,34 98,5o + 1,5 = 1, 49 13,1o A IC (A)

→ Eɺ = 20.1, 49 13,1o + 81 8, 5o = 110, 6 10, 3o V 0 0,5 1 1, 5 2
VD6
R1 = 20Ω; R4 = R5 = 40Ω; L = 0,4H; iL i4
i1 L i3
e1 = 250 2 sin 20t (V). Tìm I3 ?
I3 (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
e R3 R4
U3 (V) 0 10 20 35 60 90 120 R1 i2 R5
(ζ ) (β )
Iɺ3 = I 3 b¶ng sè
→ Uɺ 3 → Iɺ4 = Uɺ 3 / R4 → IɺL = Iɺ3 + Iɺ4
→ (δ )
Uɺ C = ( R5 + jω L) IɺL + Uɺ 3 = U C θ → U C  ®å thÞ
→ I2 UC (V)
200
→ Iɺ2 = I 2 θ + 90o →
(α ) (γ )
Iɺ1 = Iɺ2 + IɺL  → Eɺ = R1Iɺ1 + Uɺ C
→ E = 250? ε = | E − 250 | /250
k 1 2 3 150
Iɺ3 (A) 1 1,5 2
Uɺ 3 (V) 20 35 60 100
Uɺ C (V) 81 8,5 o
131 8,3 o
202 8, 0o
Iɺ2 (A) 0,34 98,5o 0, 70 98, 3o 2 98, 0o
Eɺ (V) 110, 6 10, 3o 178,5 10,6 o 272, 9 14, 3o 50
ε (%) 29 9, 2
1,5 − 2 178,5.2 − 272,9.1,5 IC (A)
I3 = 250 + = 1,86 A 0 0,5 1 1, 5 2
178,5 − 272,9 178,5 − 272,9
U (I ) Iɺ = I 0o → Uɺ R = U ( I ) 0 o
U (I ) Iɺ = I 0o → Uɺ L = U ( I ) 90o = jU ( I )
ψ (I ) Iɺ = I 0o → Uɺ L = ωψ ( I ) 90o = jωψ ( I )
U (I ) Iɺ = I 0o → Uɺ C = U (I ) − 90o = − jU ( I )
Q (U ) Uɺ = U 0o → IɺC = ωQ (U ) 90o = jωQ (U )
• Áp dụng khi biết các quan hệ phi tuyến U(I),
Ψ(I), Q(U), Um(Im), Ψm(Im), Qm(Um).
1. Phức hóa mạch điện,
2. Lập (hệ) phương trình (phương pháp dòng
nhánh) mô tả mạch, rồi rút gọn về dạng
M(X) = N = const,
3. Giải trực tiếp phương trình trên hoặc giải bằng
phương pháp dò.
• Nếu mạch điện phức tạp thì có thể đơn giản
hóa mạch điện trước khi lập phương trình.
1. Giới thiệu
v. Đồ thị
Tuyến tính hóa quanh điểm làm việc (1)
DC AC DC AC
y = f ( x) y = f ( x) y = f ( x)
y
y = k ®éng x = ktth x
X DC
YDC B x AC (t ) AC
A
x (t ) = X DC + x AC (t )
x y = k ®éng x
0 X DC
VD1
e = 100 + 5sin 50t V; L = 0, 5H. Emax = 100 + 5 = 105 V
Emin = 100 − 5 = 95 V u (i ) L
I DC = 1, 4 A
e
u (i )
uR = u( i ) ≈ Rtthi 100 V
u (V)
∆u 105 200
RAC ≈ = = 35 Ω
∆i 3 uR = Rtthi
R L
ɺ
E AC AC
5sin 50t V
ɺI AC = uR(i)
RAC + j50L Δu
5/ 2
= = 0,067 − j0,048
35 + j50.0,5
Δi i (A)
= 0,082 − 35,5o A 0 4
VD1
e = 100 + 5sin 50t V; L = 0, 5H.
I DC = 1, 4 A u (i ) L
e
u (i )
100 V
u (V)
IɺAC = 0, 082 − 35,5o A 200
uR = Rtthi
R AC L
5sin 50t V uR(i)
Δu
→ i = I DC + iAC
i (A)
= 1,4 + 0,082 2 sin(50t − 35,5o ) A Δi
0 4
VD1
u( i ) L
1. Tìm điểm làm việc (do nguồn DC tạo ra),
2. Tuyến tính hóa phần tử phi tuyến (tìm đặc tính động),
3. Giải mạch AC với phần tử phi tuyến đã tuyến tính hóa,
100 + 5sin 50t V
4. Tổng hợp đáp số.
u (V)
200 1. I DC = 1, 4 A
u (i )
uR = Rtthi 100 V
∆u
2. RAC ≈ = 35 Ω
∆i
uR(i)
Δu Eɺ AC
3. IɺAC = L
RAC + j 50 L RAC
5sin 50t V
= 0, 082 − 35, 5o A
Δi i (A)
0 4 4. i = I DC + iAC = 1, 4 + 0, 082 2 sin(50t − 35,5o ) A
VD2
E1 = 60 V; e2 (t ) = 2 sin 314t; R = 20 Ω e2
ψ (i) = 0, 96e 0,0020i − 1, 05e −0,26i ; q(u ) = 10 −4 u − 0, 5.10−8 u 3 E1
Tính dòng điện trên cuộn cảm & điện áp trên tụ điện. R
E1 60
I LDC = = = 3 A; U CDC = E1 = 60 V I LDC
R 20
E1 U CDC
ψ = ψ (i) ≈ Ltthi
R
dψ
Ltth = = ( 0, 96.0,002e 0,0020i + 1,05.0, 26e −0,26i ) = 0,13H
di i= 3
i =3
q = q ( u ) ≈ Ctthu
= (10−4 − 3.0, 5.10−8 u 2 )

dq
Ctth = = 46 µ F
du u = 60 u = 60
VD2
E1 = 60 V; e2 (t ) = 2 sin 314t; R = 20 Ω e2
ψ (i) = 0, 96e 0,0020i − 1, 05e −0,26i ; q(u ) = 10 −4 u − 0, 5.10−8 u 3 E1
Tính dòng điện trên cuộn cảm & điện áp trên tụ điện. R
I LDC = 3A; UCDC = 60 V; Ltth = 0,13H; Ctth = 46 µ F
1
R
Eɺ 2 jωCtth ɺ
IɺLAC = = 0, 025 − 62, 6o A; Uɺ CAC = I LAC = 1 0o V
1 1
R R+
jωCtth jωCtth
jω Ltth +
1
R+
jωCtth
e2
iL (t ) = I LDC + iLAC (t ) = 3 + 0, 025 2 sin(314t − 62, 6o ) A Ctth
uC (t ) = UCDC + uCAC (t ) = 60 + 2 sin 314t V Ltth R
VD3
e = 60 + sin100t V; R1 = 20 Ω; L = 4 H; C = 80 μF. R1
e
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 C
U (V) 0 3 6 10 16 30 80
| E − 60 |
i 
b¶ng
→ u (i ) → E = 20i + u (i ) = 60 ? ε =
60
k i(k) (A) 20i(k) (V) u(k)(i) (V) e(k) (V) ε (%) R1 i
1 0,5 10 3 13 78 60 V
2 2 40 16 56 6,67
3 2, 5 50 30 80 33, 33
2 − 2, 5 56.2,5 − 80.2
i= e+ = 0, 021e + 0,83
56 − 80 56 − 80
→ i e= 60 = 0, 021.60 + 0, 83 = 2, 08 A = I DC
VD3
e = 60 + sin100t V; R1 = 20 Ω; L = 4 H; C = 80 μF. R1
e
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 C
U (V) 0 3 6 10 16 30 80
iDC = 2, 08A
30 − 16
R2 tth = = 28Ω
2, 5 − 2
1
28
Eɺ AC j100.80.10−3 1/ 2
Uɺ 2 AC = Z R 2C = . = 0, 22 − j 0, 21V
R1 + Z R 2 C 28 +
1
28
1
j100.80.10− 3 j100.80.10− 3
20 +
1
28 + Rtth
j100.80.10−3 R1
ɺI = U 2 A C = 0, 22 − j 0, 21 = 0, 011 − 42, 7o A
ɺ
AC
R2 tth 28 C
→ i2 = iDC + iAC = 2, 08 + 0,011 2 sin(100t − 42, 7o ) A sin100t V
VD4
R1 = 60Ω; R3 = 40Ω; L = 0,4H; e = 200 V (một
chiều); j = 0,2sin2000t (A). Tìm iL(t)? L
Q (mC) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 e R4 j
U (V) 0 20 40 70 120 180 250
R1 R3
L I DC U R4 (V)
200
e R4 j
R1 R3
150
140
( R1 + R3 ) I DC + U R 4 = e → (60 + 40) I DC + U R 4 = 200
→ U R 4 = 200 − 100 I DC → I DC = 0, 7 A 100
R1I DC + U CDC = e → U CDC = 200 − 60.0, 7 = 158 V 1, 4

50
Rtth = 140 /1, 4 = 100 Ω
∆ Q (2,5 − 2)10 −3 I4 (A)
Ctth = = = 8,33µ F
∆U 180 − 120 0 0,5 1 1, 5 2
VD4
R1 = 60Ω; R3 = 40Ω; L = 0,4H; e = 200 V (một
chiều); j = 0,2sin2000t (A). Tìm iL(t)? L
Q (mC) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 e R4 j
U (V) 0 20 40 70 120 180 250
R1 R3
I DC = 0,7 A; Rtth = 100Ω; Ctth = 8,33µ F
Rtth Jɺ
IɺAC = L
1
R1
jωCtth Ctth Rtth j
R3 + Rtth + jω L +
1 R3
R1 + R1
jωCtth
= 0,0179 − 77,6 o A
iL (t ) = I DC + i AC ( t ) = 0, 7 − 0, 0254sin(2000t − 77, 6o ) A

Đồ thị Hàm số Bảng số

U 2 − U1
du Rtth =
Rtth = I 2 − I1
di i = IDC
Vẽ tiếp tuyến I1 < I DC < I 2
ở điểm làm việc ψ 2 −ψ 1
dψ Ltth =
Ltth = I 2 − I1
di i = I DC
∆y I1 < I DC < I 2
K tth =
∆x Q2 − Q1
dq Ctth =
Ctth = U 2 − U1
du u =U DC
U1 < U DC < U 2
• Áp dụng khi mạch có nguồn một chiều lớn & nguồn
xoay chiều có biên độ nhỏ.
• Các bước thực hiện
1. Tìm điểm làm việc (do nguồn DC tạo ra),
2. Tuyến tính hóa phần tử phi tuyến (tìm đặc tính động),
3. Giải mạch AC với phần tử phi tuyến đã tuyến tính hóa,
4. Tổng hợp đáp số.

1. Giới thiệu
v. Đồ thị

Tuyến tính hóa từng đoạn (1)
R ψ
e
ψ (Wb)
0,6
0,4
0,2
0 i (A)
R L®á R Lxanh
1 2 3
e e

VD
e = 150sin 250t V; R = 50Ω; Tính dòng điện trong mạch.
150 − 150 ψ
imax < = 3A; imin > = −3A R
50 50 e
∆ ψ 0,4
R L®á L®á = = = 0, 4 H
∆i 1 ψ (Wb)
e 0,6
150 0,4
Iɺ®á = → i®á = 1, 34 sin(250t − 63, 4o )A
50 + j 250.0, 4
0,2
0 i (A)
∆ ψ 0,2
R Lxanh Lxanh = = = 0,1H 1 2 3
∆i 2
e
150
Iɺxanh = → ixanh = 2, 68sin(250t − 26, 6o ) A
50 + j 250.0,1
VD
R ψ
50Ω 0, 4 H e
i®á = 1,34sin(250t − 63, 4o ) A
e
ψ (Wb)
0,6
50Ω 0,1H 0,4
i xanh = 2, 68sin(250t − 26, 6o ) A
e 0,2
0 i (A)
1 2 3
 i < 1A : i = 1,34sin(250t − 63, 4o ) A

→
1A < i < 3 A : i = 2, 68sin(250t − 26, 6 )A
o

VD
R ψ
e
ψ (Wb)
i(t) (A)
0,6
0,4
0,2
0 i (A)
1 2 3
 i < 1A : i = 1, 34 sin(250t − 63, 4o ) A


1A < i < 3A : i = 2, 68sin(250t − 26, 6 ) A
o

1. Giới thiệu
v. Đồ thị

Đồ thị VD
?
y(x)
y y
0
0
x t

1. Giới thiệu
a) Tuyến tính hóa quanh điểm làm việc
b) Tuyến tính hóa từng đoạn
c) Tham số bé
d) Sai phân

DC DC
y = f ( x) y = f ( x) y = f ( x)
y
y = k ®éng x = ktth x
X DC
YDC B xqd (t )
A
x (t ) = X DC + xqd (t )
x y = k ®éng x
0 X DC
VD1
I 100 V = 1, 4A 5V
Emax = 100 + 5 = 105 V 2, 5 H
u(i ) 1 2 100 V
∆u 105 100 V
R5 V ≈ = = 35 Ω t=0
∆i 3
u (V)
iL ,5 V (−0) = 0
200 u5 V
5/ p
I 5V ( p) = 35Ω 5 2,5 p
2, 5 p + 35 V uR(i)
2 p Δu
= A i5 V
p( p + 14)
→ i5 V (t ) = 0,14(1 − e −14t ) A
Δi i (A)
−14 t
→ i = i100 V + i5V (t ) = 1, 4 + 0,14(1 − e )A 0 4
VD1
− 14 t
5V
i = i100 V + i5V (t ) = 1, 4 + 0,14(1 − e )A 2, 5 H
1 2 100 V
t=0
u (V)
200 u5 V
uR(i)
Δu
i5 V
Δi i (A)
0 4
VD2
5sin 50t V
I DC = 1,4A
Emax = 100 + 5 = 105 V 2, 5 H
Emin = 100 − 5 = 95 V u (i ) 1 2 100 V
100 V
t=0
∆ u 105
RAC ≈ = = 35 Ω
∆i 3 u (V)
iL,5V (−0) = 0 2,5 p 200 u5 V
250 35 250 uR = Rtth i
V
p + 2500
2 p 2 + 2500
I AC ( p) = uR(i)
2,5 p + 35 Δu
100 i5 V
= 2 A
( p + 2500)( p + 14)
→ iAC (t ) = 0,045e −14 t + 0,14sin(50t − 19, 7o ) A Δi i (A)
→ i (t ) = 1, 4 − 0,045e −14t − 0,14sin(50t − 19, 7o ) A 0 4
VD2
5sin 50t V
i(t ) = 1, 4 − 0, 045e−14 t − 0,14sin(50t −19,7o ) A 2, 5 H

1 2 100 V
t=0
u (V)
200 u5V
uR = Rtth i
uR(i)
Δu
i5V
Δi i (A)
0 4
VD3 t=0 1
E1 = 60 V; e2 (t ) = 2 sin 314t; R = 20 Ω
2
ψ (i) = 0, 96e0,0020 i − 1, 05e−0,26i ; q (u ) = 10−1 u − 0, 5.10−5 u 3
Tính dòng điện trên cuộn cảm & điện áp trên tụ điện. e2
E1
E1 60 R
I LDC = = = 3 A; U CDC = E1 = 60 V
R 20
dψ
Ltth =
di i =3
= ( 0, 96.0, 002e 0,0020i + 1, 05.0, 26e−0,26i ) = 0,13H

i =3
E1
= (10−1 − 3.0, 5.10−5 u 2 )
dq R
Ctth = = 46 mF
du u = 60 u = 60

VD3 t=0 1
E1 = 60 V; e2 (t ) = 2 sin 314t; R = 20 Ω
2
ψ (i) = 0, 96e0,0020 i − 1, 05e−0,26i ; q (u ) = 10−1 u − 0, 5.10−5 u 3
E1
I LDC = 3A; Ltth = 0,13H; Ctth = 46 mF
R
iL ,e 2 (−0) = 0; uC , e 2 (−0) = 0
314 2 / ( p 2 + 314 2 ) 1, 485(2300 p + 2500)
I e2 ( p ) = = 2 Α
R (1 / Ctth p ) ( p + 314 )( p + 1, 087 p + 167, 22)
2 2
Ltth p +
R + 1/ Ctth p
E2 ( p )
t = 0 e2
1
Ctth
Ltth p Ctth p R Ltth R
VD3 t=0 1
E1 = 60 V; e2 (t ) = 2 sin 314t; R = 20 Ω
2
ψ (i) = 0, 96e0,0020 i − 1, 05e−0,26i ; q (u ) = 10−1 u − 0, 5.10−5 u 3
E1
I LDC = 3A; Ltth = 0,13H; Ctth = 46 mF
R
iL ,e 2 (− 0) = 0; uC , e 2 (−0) = 0
314 2 / ( p 2 + 314 2 ) 1, 485(2300 p + 2500)
I e2 ( p ) = = 2 Α
R (1 / Ctth p ) ( p + 314 )( p + 1, 087 p + 167, 22)
2 2
Ltth p +
R + 1/ Ctth p
→ ie 2 (t ) = 0, 0245 2 sin(314t − 90o ) + 0, 0347 e−0,54t cos(12, 92t − 2, 4 o ) A

→ i (t ) = I LDC + ie 2 (t )
= 3 + 0, 0245 2 sin(314t − 90 o ) + 0, 0347e −0,54t cos(12, 92t − 2, 4o ) A
VD3 t=0 1
E1 = 60 V; e2 (t ) = 2 sin 314t; R = 20 Ω
2
ψ (i) = 0, 96e0,0020 i − 1, 05e−0,26i ; q (u ) = 10−1 u − 0, 5.10−5 u 3
E1
i (t ) = 3 + 0,0245 2 sin(314t − 90o ) + 0, 0347e −0,54t cos(12,92t − 2, 4 o ) A R

VD4
e1 = 60V; e2 = 5e–100t V; R1 = 20 Ω; C = 0,8 mF; uC(t) = ? e1 R1
C
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 e2
U (V) 0 3 6 10 16 30 80
Đặc tính của điện trở phi tuyến 2
I DC = 2, 08 A t =0 1
U CDC = e1 − R1I DC = 60 − 20.2, 08 = 18, 4 V
30 − 16 R1 R2tth R1 I DC
R2tth = = 28 Ω 1
2, 5 − 2 e1
Cp
uC ,e 2 (− 0) = 0 E2 ( p )

VD4
C
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 e2
U (V) 0 3 6 10 16 30 80
U CDC = 18, 4 V; R2 tth = 28 Ω t =0 1
R2 tth (1/ Cp )
Z R 2C = R2tth / /C =
R2tth + 1/ Cp
R1 R2tth
E2 ( p) 312,5 1
U Ce 2 ( p) = Z R 2C = V
R1 + Z R 2 C ( p + 107)( p + 100) Cp
E2 ( p )
→ uCe 2 = 43,75(e −100t − e −107t ) V
→ uC = uCDC + uCe 2 = 18,40 + 43,75(e −100t − e −107t ) V

VD4
C
I (A) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 e2
U (V) 0 3 6 10 16 30 80
uC = 18,40 + 43, 75(e − 100t − e − 107 t ) V t =0 1

1. Giới thiệu
c) Tham số bé
d) Sai phân

ψ (Wb)
t=0 0,6
R ψ (i )
0,4
e
0,2
i (A)
0
1 2 3
R L®á R Lxanh
e e

VD
e = 150 V; R = 50Ω; Tính dòng điện trong mạch.
R ψ
150
imax = = 3A; imin = 0 A
50 e
∆ψ 0, 4
0 < i < 1 : L®á = = = 0, 4 H
∆i 1
ψ (Wb)
R 0, 4 H 0,6
e 0,4
0,2
∆ψ 0, 2 0 i (A)
i > 1 : Lxanh = = = 0,1H 1 2 3
∆i 2
R 0,1H
e
VD
R ψ
i ( −0) = 0 A
R 0, 4 H e
150 / p
I®á ( p ) = A e
0,4 p + 50
ψ (Wb)
→ i®á (t ) = 3 − 3e −125 t A
0,6
* 50 0, 4 p
i®á (t * ) = 3 − 3e −125 t = 1 I®á ( p ) 0,4
→ t * = 3,2 ms 0,2
150 i (A)
0,4.0 0
p 1 2 3
i (A)
1
t (ms)
0 https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 126
VD
R ψ
i ( −0) = 1A
R 0,1H e
150 / p + 0,1
I xanh ( p ) = A e
0,1 p + 50
→ ixanh ( t) = 3 − 2 e −500t A ψ (Wb)
0,6
50 0,1p
I xanh ( p ) 0,4
0,2
150 i (A)
0,1 × 1 0
p 1 2 3
i (A)
1
t (ms)
0 3, 2 https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 127
VD
R ψ
R 0, 4 H R 0,1H e
e e
i®á (t ) = 3 − 3e −125t A ixanh ( t) = 3 − 2 e −500 t A ψ (Wb)

0,6
 0 < t < 3, 2 ms: i (t ) = 3 − 3e −125 t A 0,4

→ 
−500( t − 3,2.10−3 )
 t > 3,2 ms : i(t ) = 3 − 2e A 0,2
i (A)
0
1 2 3
i (A)
1
t (ms)
0 3, 2 https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 128
1. Giới thiệu
c) Tham số bé
d) Sai phân

Tham số bé (1)
VD
dΨ ∂Ψ di UDC = 120 V;
Ri + = u → Ri + . =u t=0 R ψ (i) R = 250 Ω;
dt ∂ i dt
U DC Ψ(i) = 2i – 3,75i 3
i =?
→ 250i + (2 − 11, 25i 2 ) i ′ = 120
→ 250i + 2i ′ − 11,25i 2i ′ = 120
→ 250i + 2i′ − µi 2i′ = 120
Đặt µ = 11, 25
→ 250i + 2i′ − 120 = µi 2i′
Đặt i = i0 (t ) + µi1 (t )
→ (250i0 + 2i0′ − 120) + µ (250i1 + 2i1′ − i02i0′ ) −

− µ 2 (2i0i1i0′ + i02i1′) − µ 3 (2i0i1i1′ + i12i0′ ) − µ 4i12i1′ = 0

Tham số bé (2)
VD
UDC = 120 V;
t=0 ψ (i)
R R = 250 Ω;
U DC Ψ(i) = 2i – 3,75i 3
i =?
(250i0 + 2i0′ − 120) + µ(250i1 + 2i1′ − i02i0′ ) − µ 2 (2i0i1i0′ + i02i1′) − µ 3(2i0i1i1′ + i12i0′ ) − µ 4i12i1′ = 0
250i0 + 2i0′ − 120 = 0

→ (1)
250i1 + 2i1′ − i0 i0′ = 0
2
120
+ 2i0 (−0)
120 p 60
(1a) → 250 I 0 ( p) + 2 pI 0 ( p ) − 2i0 ( −0) − =0 → I 0 ( p ) = =
p 2 p + 250 p( p + 125)
→ i0 (t ) = 0,48(1 − e −125t ) A
Tham số bé (3)
VD
250i0 + 2i0′ − 120 = 0 UDC = 120 V;
 (1) t=0 ψ (i)
250i1 + 2i1′ − i0 i0′ = 0
2 R R = 250 Ω;
U DC Ψ(i) = 2i – 3,75i 3
(1a) → i0 (t ) = 0,48(1 − e −125t ) A i =?
(1b) → 250i1 + 2i1′ − [0,48(1 − e−125t )]260 e−125t = 0

→ 250i1 + 2i1′ − 13,824(e −125t − 2 e −250t + e−375t ) = 0
 1 2 1 
→ 250 I1 ( p) + 2 pI1( p ) − 2i1 (−0) − 13,824  − +  =0
 p + 125 p + 250 p + 375 
1 2 1
− +
p + 125 p + 250 p + 375
→ I1 ( p) = 13,824 =
2 p + 250
 1 2 1 
= 6, 912  2
− + 
 ( p + 125) ( p + 125)( p + 250) ( p + 125)( p + 375) 
→ i1 (t ) = 6,912(te−125t − 0,012e −125t + 0, 016e −250 t − 0, 004e −375t ) A
Tham số bé (4)
VD
UDC = 120 V;
t=0 ψ (i)
R R = 250 Ω;
U DC Ψ(i) = 2i – 3,75i 3
i =?
i = i0 (t ) + µi1 (t )
i0 (t ) = 0, 48(1 − e −125 t ) A
i1 (t ) = 6, 912(te−125 t − 0, 012e −125t + 0, 016e−250 t − 0, 004e −375t ) A
→ i( t ) = 0, 48(1 − e −125t ) + µ 6,912(te −125t − 0, 012e −125t + 0, 016e −250t − 0, 004 e −375t ) A
µ = 11,25
→ i( t ) = 0, 48(1 − e −125t ) + 11, 25.6, 912(te−125t − 0, 012e −125t + 0, 016e −250t − 0, 004 e −375t ) A
= 0, 48 + (77, 76 t − 1, 41) e −125t + 1, 24e −250t − 0,31e −375t A

1. Giới thiệu
c) Tham số bé
d) Sai phân

Sai phân (1)
y
dy Δy Δy yk+1
dx Δx Δx Δy
yk Δx
x
0 xk xk+1
dy ∆y dik ∆ i ik +1 − ik ik +1 − ik duk uk +1 − uk
≈ ; ≈ = = ; ≈
dx ∆x dt ∆ t tk +1 − tk h dt h

Sai phân (2)
VD1
t=0 ψ (i )
e = 24V (DC); R = 60 Ω; Ψ(i) = 1,75i – 2,8i3; bước sai phân h = 2ms. R
Tính dòng điện quá độ trong mạch?
e
dΨ dΨ ∂Ψ di
Ri + = e → 60i + = 24 → 60i + . = 24
dt dt ∂i dt
→ 60i + (1, 75 − 8, 4i 2 )i ′ = 24 → 60ik + (1,75 − 8, 4ik )ik′ = 24
2
24 − 60ik
→ ik′ =
1,75 − 8, 4ik2 → ik +1 − ik = 24 − 60ik
ik +1 − ik 0,002 1,75 − 8, 4ik2
ik′ =
0,002
24 − 60ik
→ ik +1 = ik + 0,002
1,75 − 8, 4ik2

Sai phân (3)
VD1
t=0 ψ (i )
e
dΨ 24 − 60ik
Ri + = e → ik +1 = ik + 0, 002
dt 1,75 − 8, 4 ik2
24 − 60i0
i1 = i0 + 0,002 24 − 60.0
1, 75 − 8, 4i0
2 → i1 = 0 + 0,002 = 0,0274A
1,75 − 8,4.0 2
i0 = iL (−0) = 0
24 − 60i1 24 − 60.0,0274
i2 = i1 + 0,002 = 0,0274 + 0,002 = 0, 0530A
1,75 − 8, 4i12
1,75 − 8,4.0, 0274 2
24 − 60i2 24 − 60.0,0530
i3 = i2 + 0, 002 = 0, 0530 + 0,002 = 0,0771A
1, 75 − 8, 4i22
1,75 − 8,4.0,0530 2
k 0 1 2 3
ik (A) 0 0,0274 0,0530 0,0771
Sai phân (4)
VD1
t=0 ψ (i )
e
dΨ 24 − 60ik
Ri + = e → ik +1 = ik + 0, 002
dt 1,75 − 8, 4 ik2

Sai phân (5)
VD2
t=0
−4
e = 60V (DC); R = 20 Ω; q (u ) = 10 u − 0,5.10 u ; −8 3 R
q (u )
Bước sai phân 1ms. Tính điện áp trên tụ điện. e
dq
Ri + u = e → 20i + u = 60 → 20 + u = 60
dt
∂q du
→ 20 . + u = 60 → 20(10 −4 − 1,5.10 −8 u 2 )u ′ + u = 60
∂u dt
60 − u k
−4 −8 2
′
→ 20(10 − 1,5.10 u k )uk + u k = 60 → u ′ =
k
20(10 − 4 − 1,5.10 −8 uk2 )
k uk (V) uk +1 − uk
uk′ =
0 uC (−0) = 0 0,001
u1 = u0 +
0,001(60 − u0 ) uk +1 − uk 60 − uk
1 30, 00 20(10−4 − 1,5.10 −8 u20 ) → =
0, 001 20(10−4 − 1,5.10 −8 uk2 )
2 47,34 0,001(60 − u1 )
u2 = u1 + 0,001(60 − uk )
20(10 −4 − 1,5.10 −8 u12 ) → uk +1 = uk +
20(10−4 − 1,5.10−8 uk2 )
Sai phân (6)
∆xk xk +1 − xk
x′k ≈ =
∆t h
d 2 xk dxk′ ∆xk′ xk′ +1 − xk′
xk′′ = 2 = ≈ =
dt dt h h xk + 2 − xk +1 xk +1 − xk
∆xk xk +1 − xk
−
xk′ ≈ = → xk′′ ≈ h h
∆t h h
∆xk +1 xk + 2 − xk +1
xk′ +1 ≈ = xk +2 − 2 xk +1 + xk
∆t h ≈
h2

Sai phân (7)
VD3
t=0 ψ (i )
e = 24V; R = 60 Ω; Ψ(i) = 1,75i – 2,8i3; C = 25 μF; R
bước sai phân h = 2ms. Tính dòng điện quá độ trong mạch? Cách 1 e C
dΨ ∂Ψ di
60i + + u = 24 → 60i + . + u = 24
dt ∂i dt
24 − uk − 60ik  ik +1 − ik 24 − u k − 60ik
→ 60i + (1,75 − 8, 4i )i′ + u = 24 → i′k =
2
 0, 002 = 1,75 − 8, 4i 2
1,75 − 8, 4ik2
→ k
ik  u k +1 − u k = ik
i = Cu ′ = 25.10 −6 u′ → uk′ =
25.10 −6  0, 002 25.10−6
k ik (A) uk (V)
 24 − u0 − 60i0
 i1 = i0 + 0, 002
0 iL (−0) = 0 uC (−0) = 0 
1, 75 − 8, 4i02
 24 − uk − 60ik
u = u + 0,002i0 i
 k +1 k= i + 0, 002
1 0, 0274 0 1, 75 − 8, 4ik2
 1 0
25.10−6 →
 24 − u1 − 60i1 u = u + 0, 002ik
2 0,0530 2,192 i
 2 1= i + 0, 002
1, 75 − 8, 4i12  k +1 k
25.10− 6

u = u + 0, 002i1
 2 1
25.10 −6
Sai phân (8)
VD3
t=0 ψ (i )
e = 24V; R = 60 Ω; Ψ(i) = 1,75i – 2,8i3; C = 25 μF; R
dΨ
60i + + u = 24 → 60i + (1, 75 − 8, 4i 2 )i′ + u = 24
dt
i = Cu′
→ 60( Cu′) + [1, 75 − 8, 4(Cu′) 2 ](Cu′) ′ + u = 24
→ 60Cu′ + [1, 75 − 8, 4C 2 (u′) 2 ]Cu′′ + u = 24
24 − u − 60Cu ′
→ u′′ =
C[1, 75 − 8, 4C 2 (u′) 2 ]

Sai phân (9)
VD3
t=0 ψ (i )
e = 24V; R = 60 Ω; Ψ(i) = 1,75i – 2,8i3; C = 25 μF; R
24 − u − 60Cu ′
u ′′ =
C[1, 75 − 8, 4C 2 (u ′)2 ]
u k + 2 − 2uk +1 + uk uk +1 − u k
uk′′ = ; u ′ =
h2
k
h
uk +1 − uk
24 − uk − 60C
uk + 2 − 2uk +1 + uk h
→ =
h2  2  u k +1 − u k 
2

C 1, 75 − 8, 4C   
  h  
24 − uk − 60C (uk +1 − uk ) / h
→ uk + 2 = 2uk +1 − uk + h 2
C 1,75 − 8, 4C 2 (uk +1 − uk ) 2 / h2 
Sai phân (10)
VD3
t=0 ψ (i )
e = 24V; R = 60 Ω; Ψ(i) = 1,75i – 2,8i3; C = 25 μF; R
24 − uk − 60C (uk +1 − uk ) / h
uk + 2 = 2uk +1 − uk + h 2
C 1, 75 − 8, 4C 2 (uk +1 − uk )2 / h2 
24 − u0 − 60C (u1 − u0 ) / h
u2 = 2u1 − u0 + h 2
C 1, 75 − 8, 4C 2 (u1 − u0 )2 / h 2 
uk +1 − uk u1 − u0
u′k = → u0′ = = u′(0) → u1 = u0 + hu′(0)
h h
→ u1 = 0
i(0)
i = Cu′ → i(0) = Cu′(0) → u′(0) = =0
C
uk +1 − uk
i = Cu′ → ik = C
h
Sai phân (11)
VD3
t=0 ψ (i )
e = 24V; R = 60 Ω; Ψ(i) = 1,75i – 2,8i3; C = 25 μF; R
24 − uk − 60C (uk +1 − uk ) / h
uk + 2 = 2uk +1 − uk + h 2
C 1, 75 − 8, 4C 2 (uk +1 − uk )2 / h2 
ik = C (uk +1 − uk ) / h; u0 = 0; u1 = 0
24 − u0 − 60C (u1 − u0 ) / h
u2 = 2u1 − u0 + h 2
C 1,75 − 8, 4C 2 (u1 − u0 ) 2 / h2 
−6 −3
24 − 0 − 60(25.10 )(0 − 0) / (2.10 )
= 2.0 − 0 + (2.10−3 ) 2
25.10− 6 1, 75 − 8,4(25.10−6 ) 2 (0 − 0)2 / (2.10−3 ) 
= 2,1943 V
u −u 2,1943 − 0
i1 = C 2 1 = 25.10−6 −3
= 0,0274 A
h 2.10
Sai phân (12)
Mạch điện phi tuyến
(hệ) Phương trình phi tuyến
 x′ = f ( x, y)
 y ′ = f ( x, y, x′, y′)
 y′ = g ( x, y )
( xk +1 − xk ) / h = f ( xk , yk ) y k + 2 − 2 y k +1 + y k
 = f ( x, y, x′, y ′)
 ( y k +1 − y k ) / h = g ( x k , y k )
2
h
 xk +1 = xk + hf ( xk , yk )
 yk + 2 = 2 yk +1 − yk + h 2 f ( x, y, x′, y′)
 yk +1 = yk + hg ( xk , yk )
`
Sai phân (13)
VD4 t=0
R1 = 20Ω; R3 = R4 = 40Ω; Ψ(i) = 2i + 8i3; C = 20μF; i1 iL
E1 = 50V; E2 = 100V; J = 2A; h = 1ms. Tìm iL?
E1 E2 R4 J
E1 − R4 J 50 − 40.2
iL (0) = i1 = = = −0, 3A R1
C R3
R1 + R3 + R4 20 + 40 + 40 iC
R1i1 − uC (0) = E1 − E2 → uC (0) = E2 − E1 + R1i1 = 50 − 100 + 20( −0, 3) = −56 V
i1 + Cu′C − iL = 0
i1 + iC − iL = 0 
  ∂ψ di
 C
u + u + ( R3 + R )
4 Li = E2 →  C
u + . + ( R3 + R4 )iL = E2
L
R i − u = E − E  ∂i dt
 11 C 1 2  R1i1 − uC = E1 − E2
i1 + CuC′ − iL = 0  E1 − E 2 + uC
  + CuC′ − iL = 0
→ uC + (2 + 24iL2 )iL′ + ( R3 + R4 )iL = E2 →  R1
R i − u = E − E u + (2 + 24i 2 )i′ + ( R + R )i = E
 11 C 1 2  C L L 3 4 L 2

Sai phân (14)
VD4 t=0
E1 = 50V; E2 = 100V; J = 2A; h = 1ms. Tìm iL?
E1 E2 R4 J
 E1 − E 2 + uC
 + CuC′ − iL = 0 R1
C R3
 R1 iC
 u + (2 + 24i 2 )i′ + ( R + R )i = E
 C L L 3 4 L 2
 iL E1 − E2 + uC  uk +1 − uk ik E1 − E 2 + uk
′ = −
 C C−
u =  h C R1C
 R1C 
→ →
iL′ = E2 − uC − ( R3 + R4 )iL  ik +1 − ik = E2 − uk − ( R3 + R4 )ik
 (2 + 24iL2 )  h (2 + 24ik2 )
  ik E1 − E2 + uk  −3  ik 50 − 100 + uk 
 k +1
u = u + h  −  = u + 10  − 
 20.10−6 20.20.10 −6 
k k
  C R1C 
→
i = i + h E2 − uk − ( R3 + R4 )ik = i + 10− 3 100 − uk − (40 + 40)ik
 k +1 k (2 + 24 2
)
k
(2 + 24 2
 ik ik)
Sai phân (15)
VD4 t=0
E1 = 50V; E2 = 100V; J = 2A; h = 1ms. Tìm iL?
E1 E2 R4 J
iL (0) = −0, 3A; uC (0) = −56 V
C R3
 50 − 100 + uk  R1 iC
−3  ik
u
 k +1 = u + 10  − 
 20.10−6 20.20.10− 6 
k


ik +1 = ik + 10− 3 100 − uk − (40 + 40)ik
 (2 + 24ik2 )
 i0 50 − u0  i1 50 − u1
 1u = u0 + + = 194  2u = u 1 + + = −178,8
0, 02 0, 4 0,02 0,4
 
i1 = i0 + 100 − u0 − 80i0 = −0, 26 i2 = i1 + 100 − u1 − 80i1 = −0,28
 (2 + 24i02 )1000  (2 + 24i12 )1000
k 0 1 2 3 4
uC (V) –56 194 −178,8
i L (A) –0,3 −0,26 −0, 28
Sai phân (16)
VD5 i1 i2
 30 20 E = 24 V (DC); t=0
Z=  ; Ψ(i) = 2i – 3,33i3 ;
 20 50 u1 u2
qC = 10–5uC – 5.10–10uC3; h = 0,2ms; tính i2? E
uC + u1 = 24 → u1 = 24 − uC
dΨ ∂Ψ di2 24 − uC = 30i1 + 20i2
u2 = − =− . = −(2 − 9,99i22 )i2′
dt ∂i2 dt →
 1
u = 30 i + 20i 
 (9, 99i2
2
− 2)i2
'
= 20i1 + 50i2
1 2

u2 = 20i1 + 50i2
dq ∂q duC
i1 = = . = (10− 5 − 15.10 − 10 uC2 )uC′
dt ∂uC dt
24 − uC = 30(10−5 − 15.10−10 uC2 )uC′ + 20i2
→
(9,99i2 − 2)i2′ = 20(10 − 15.10 uC )uC′ + 50i2
2 −5 −10 2

Sai phân (17)
VD5 i1 i2
 30 20 E = 24 V (DC); t=0
Z=  ; Ψ(i) = 2i – 3,33i3 ;
 20 50 u1 u2
24 − uC = 30(10−5 − 15.10 −10 uC2 )u′C + 20i2

(9,99i2 − 2)i2′ = 20(10 − 15.10 uC )u′C + 50i2  uk +1 − u k 24 − u k − 20ik
2 −5 − 10 2
 h =
30(10 −5 − 15.10 −10 uk2 )
 ′ 24 − u − 20i 
 u =  −10 2 uk +1 − uk
 30(10 −5 − 15.10−10 u 2 )  ik +1 − ik 20(10 −5
− 15.10 uk ) + 50ik
→ h
−5 −10 2  =
 i′ = 20(10 − 15.10 u ) u ' + 50i  h 9, 99 ik
2
−2
 9,99i − 2
2
 24 − uk − 20ik
uk +1 − uk u
 k +1 = h + uk
uk′ =  30(10 −5
− 15.10 −10 2
u )
→
k
h −5 −10 2
ik +1 − ik i = 20(10 − 15.10 uk )(u k +1 − uk ) + 50hik + i
ik′ =  k +1 9, 99 i 2
− 2 k
h k

Sai phân (18)
VD5 i1 i2
 30 20 E = 24 V (DC); t=0
Z=  ; Ψ(i) = 2i – 3,33i3 ;
 20 50 u1 u2
uC + u1 = 24  u0 = uC(0) = 0
dΨ 
u2 = −   24 − uk − 20ik i0 = iL(0) = 0
dt u
  k +1 = h −5 −10 2
+ uk
  30(10 − 15.10 uk )
u1 = 30i1 + 20i2  →  −5 −10 2
20(10 − 15.10 uk )(uk +1 − uk ) + 50hik
u2 = 20i1 + 50i2  ik +1 = + ik
  9, 99ik2 − 2
dq 
i1 = 
dt
k 0 1 2
uk (V) 0 16,00 21,57
ik (A) 0 –0,0016 –0,0021
Sai phân (19)
VD6
R1 = 20Ω; R3 = R4 = 40Ω; Ψ(i) = 2i + 0,8i3; C = 2mF; i1 iL t=0
h = 1ms; e1 = 50sin(25t) V; e2 = 100sin(25t + 45o) V;
j = 2sin25t A. Tìm iL? e1 e2 R4 j
iL (0) = 0 C R3
R1 iC
Eɺ1 − Eɺ2 1
UC =
ɺ = 52,10 − 151, 32o V
R1 + 1 / ( jωC ) jωC
→ uC (t ) = 52,10 sin(25t − 151, 32o ) V → uC (0) = 52,10 sin(−151,32 o ) = −25, 00 V
i1 + Cu′C − iL = 0
i1 + iC − iL = 0 
  ∂ψ di
 uC + uL + ( R3 + R4 )iL = e2 → uC + . + ( R3 + R4 )i L = e2
R i − u = e − e  ∂i dt
 11 C 1 2  R1i1 − uC = e1 − e2
i1 + CuC′ − iL = 0  e1 − e2 + uC
  + CuC′ − iL = 0
→ uC + (2 + 2, 4i L2 )iL′ + ( R3 + R4 )i L = e2 →  R1
R i − u = e − e u + (2 + 2, 4i 2 )i′ + ( R + R )i = e
 11 C 1 2  C L L 3 4 L 2
Sai phân (20)
VD6
C R3
iL (0) = 0 A; uC (0) = −25,00 V R1 iC
 e1 − e2 + uC
 + CuC′ − iL = 0
 R1
 u + (2 + 2, 4i 2 )i′ + ( R + R )i = e
 C L L 3 4 L 2
 iL e1 − e2 + uC  uk +1 − uk ik e1 − e2 + uk
′ = −
 C C−
u =  h C R1C
 R1C 
→ →
iL′ = e2 − uC − ( R3 + R4 )iL  ik +1 − ik = e2 − uk − ( R3 + R4 )ik
 (2 + 2, 4iL2 )  h (2 + 2, 4ik2 )

Sai phân (21)
VD6
C R3
iL (0) = 0 A; uC (0) = −25,00 V R1 iC
 uk +1 − uk ik e1 − e2 + uk   ik e1 − e2 + uk 
 = −  k +1
u = uk + h C − 
 h C R1C   R1C 
i − i →
 k +1 k = e2 − uk − ( R3 + R4 )ik i = i + h e2 − uk − ( R3 + R4 )ik
 h (2 + 2, 4ik2 )  k +1 k (2 + 2, 4ik2 )
 −3  ik 50 sin(25.10 −3 k ) − 100 sin(25.10− 3 k + π / 4) + uk 

uk +1 = uk + 10  −3
− −3 
  2.10 20.2.10 
→
−3
 − 3 100 sin(25.10 k + π / 4) − uk − (40 + 40)ik
ik + 1 = ik + 10 2
 (2 + 2, 4ik)

Sai phân (22)
VD6
C R3
iL (0) = 0 A; uC (0) = −25,00 V R1 iC
 − 3  ik 50sin(25.10 −3 k ) − 100 sin(25.10− 3 k + π / 4) + uk 
uk +1 = uk + 10  −3
− −3 
  2.10 20.2.10 
 −3
 − 3 100sin(25.10 k + π / 4) − uk − (40 + 40)ik
ik +1 = ik + 10 2
 (2 + 2,4 i k)
 ik 50sin(0, 025k ) − 100 sin(0,025k + π / 4) + uk

u
 k +1 = u k + −
2 40
→
100 sin(0,025k + π / 4) − uk − 80ik
ik + 1 = ik +
 (2 + 2, 4ik2 )103

Sai phân (23)
VD6
C R3
iL (0) = 0 A; uC (0) = −25,00 V R1 iC
 ik 50sin(0,025k ) − 100 sin(0,025k + π / 4) + uk

u
 k +1 = u k + − k i k (A) uk (V)
2 40
 100 sin(0,025k + π / 4) − uk − 80ik
ik +1 = ik + 0 0 25,00
 (2 + 2, 4ik2 )103
1
 i0 50 sin(0,025.0) − 100 sin(0,025.0 + π / 4) + u0

u
 1 = u0 + −
2 40
 100 sin(0,025.0 + π / 4) − u0 − 80i0
i1 = i0 +
 (2 + 2, 4i02 )103

Sai phân (24)
VD6
iL (0) = 0 A; uC (0) = −25, 00 V
C R3
R1 iC
 ik 50 sin(0, 025k ) − 100 sin(0, 025k + π / 4) + uk
u
 k +1 = uk + −
2 40
 100sin(0, 025k + π / 4) − u k − 80ik k i k (A) uk (V)
ik +1 = ik +
 (2 + 2, 4ik2 )103 0 0 25,00
 i0 50 sin(0, 025.0) − 100 sin(0, 025.0 + π / 4) + u0
u
 1 = u 0 + − = −22, 61 1 0, 0479 − 22,61
2 40
 100 sin(0, 025.0 + π / 4) − u0 − 80i0
i1 = i0 + 2 0, 0933 − 20,24
= 0, 0479
 (2 + 2, 4i02 )10 3
3 0,1364 − 17,89
 i1 50sin(0, 025.1) − 100 sin(0, 025.1 + π / 4) + u1
 2u = u 1 + − = −20, 24 4 0,1769 − 15,58
2 40

i2 = i1 + 100 sin(0,025.1 + π / 4) − u1 − 80i1 = 0,0933
 (2 + 2, 4i12 )103
1. Giới thiệu
a) Điốt
b) Tranzito

Điốt (1)
Anốt Catốt
iD iD
uD
0 uD
Mạ ch phi tuyến - s ites.google.com/site/ncpdhbkhn 160

Điốt (2)
VD1
Tìm dòng điện trong mạch. iD (A)
10−5
10kΩ
10
4
uD (i ) + 10 i = 10
10VDC 0 0,6 uD (V)
→ uD (i ) = 10 − 104 i
→ uD (i ) = 0,6V
10 − 0,6 −4
→i= 4
= 9,4.10 A
10

Điốt (3)
VD2
Tìm dòng điện trong mạch.
1kΩ
uD (i ) + 1000i = 3
→ uD (i ) = 3 − 1000i
3VDC
→ i = 2, 4 mA iD (mA)
0, 7 + 1000i = 3
3 − 0,7
→i= = 2, 3mA
1000 uD (V)

Điốt (4)
VD3
Tìm dòng qua điốt & điện áp ra.
Ge Si
5, 6 kΩ ura
12V
0, 3 + 0,7 + ura = 12
→ ura = 11V
11
iD = iR = = 1,96 mA
5600

Điốt (5)
VD4
Tìm dòng qua điốt & điện áp ra.
Ge Si
5, 6 kΩ ura
12V
ura = 0
iD = 0 Ge Si
5, 6 kΩ ura
12V

Điốt (6)
VD5
Tính các dòng điện trong mạch. D1 i2 3,3 kΩ
20 V D2 iR
i1 5, 6 kΩ
0,7
iR = = 0, 212mA
3300
5600i1 + 0,7 + 0, 7 = 20
20 − 0, 7 − 0,7
→ i1 = = 3, 32mA
5600
i2 = i1 − iR = 3,32 − 0, 212 = 3,108mA

Điốt (7)

Điốt (8)

Điốt (9)

1. Giới thiệu
a) Điốt
b) Tranzito

Tranzito (1)
C (góp) C (góp)
B (gốc) npn B (gốc) pnp
E (phát) E (phát)
C
iC
iB
B uCE
u BE iE
E
iC = β iB

Tranzito (2)
iC
iB
uCE
u BE
uBE (V) uCE (V)

0, 2 0, 4 0,6 0,8 1,0

Tranzito (3) iC
VD RC
VCC = 10V; VBB = 1,6V; RB = 40kΩ; RC = 2kΩ; VCC
uv = 0,4sin(2000πt) V. Tính uCEmin, uCEmax? RB
iB
uCE
RBiB + uBE = VBB + uv uv (AC)
u BE
→ 40.103 iB + uBE = 1,6 + 0, 4sin(2000π t )
iB (µ A)
VBB
40.103 iB max + uBE max = 1,6 + 0, 4 = 2, 0

→ uBE max = 2, 0 − 4.104 iB max
→ iB max = 35µ A
40.103iB min + uBE min = 1, 6 − 0,4 = 1, 2
→ uBE min = 1, 2 − 4.104 iB min
uBE (V)
0 0,5 1,0 1,5 2
→ i B min = 15 µ A
Tranzito (4) iC
VD RC
iB
uCE
iB max = 35µ A; iB min = 15µ A uv (AC)
u BE
RCiC + uCE = VCC → 2000iC + uCE = 10
iC (mA) VBB
uCE = 10 − 2000iC
iB max = 35µ A → uCE min = 3V
iB min = 15µ A → uCE max = 7V

uCE (V)

Tranzito (5) iC
VD RC
iB
uCE
uCE min = 3V; uCE max = 7V uv (AC)
u BE
VBB
10
0.4
9
0.3
8
0.2
7
0.1 6
u (mV)
u CE (V)
0 5
v
-0.1 4
3
-0.2
2
-0.3
1
-0.4
0
0 1 2 3 4 5 6 0 1 2 3 4 5 6
Thoi gian Thoi gian
1. Giới thiệu

07 Phi Tuyen2020 MK

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

07 Phi Tuyen2020 MK

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

07 Phi Tuyen2020 MK

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NGUYỄN CÔNG PHƯƠNG

Tuyến tính Phi tuyến

Tuyến tính Phi tuyến

i (hệ) Phương trình phi tuyến

u(2) −7(2) 2 + 41.2

x y1(x) y2(x) y(x)

→ u5 (i5 ) = 112 − 92i5 25

u(1) + 15i(1) = 49 V Thoả mãn?

i(*) = 2,2 A Dừng

→ ε (1) =| 50 − 90 | /90 = 44%

Dò tiếp Nội/ngoại suy

i(4) = 2,2 A E (V)

u(4) + 15i(4) = 90 V i(*) = 2,2 A

i(k) (A) 1 2 2,5

→ i* = i ( E = 90) = 0, 040.90 − 1,360 = 2, 24A

→ E (1) = 20.3,37 + 71 = 138, 4 V

→ i1 = 2,37 A; i2 = 0, 6A; i3 = 1, 77 A I (A)

180 − (71 + 40.3 + 40.1)

→ e1(1) = 180 + 20.2, 7 − 30( −1, 7) = 285 V

i5 → u5 → etd = 80 + u5 + (R3 + R4 + 12)i5 75

etd(k) (V) 79,60

etd(k) (V) 79,60 138,0

ejφ = cosφ + jsinφ (ct. Euler)

10 180o = 10 − 180 o ↔ −10

→ 10−6 e′ = i + 10−6 [(0, 2 − 1,8i 2 )i′]′

→ 100.314.10 −6 cos 314t = i + 10 −6 (0, 2 − 1,8i 2 ) i′′ − 3, 6.10 −6 i ( i ′) 2

e = 100 sin 314t → i = I m sin(314t − 90 ) o Iɺ

e = 100sin 314t → i = I m sin(314t − θ ) Uɺ L

e = 100(sin314t + θ ) → i = I m sin 314t θ Uɺ R

 (200 I ) 2 + (62, 8 − 47,1I 3 ) 2 = 100

Uɺ L(1) = j 20.0,5.1 = j10 V U (V)

Uɺ R(1) = 40.1 = 40 V

→ Eɺ (1) = 40 + j87, 5 = 96, 21 65, 4o V

I L (A) Uɺ L (V) Eɺ td (V) ε (%) U (V )

→ iL (t ) = 0,3 2 sin(50t − 72,3o ) A I (A)

Ztd Iɺ + Uɺ C = Eɺ 2 − Eɺ134 = Eɺ td = 63, 24 56, 0 o Z td

→ Iɺ2 = I 2 θ + 90o →

→ Iɺ1 = Iɺ2 + IɺL = 0,34 98,5o + 1,5 = 1, 49 13,1o A IC (A)

Q (U ) Uɺ = U 0o → IɺC = ωQ (U ) 90o = jωQ (U )

= (10−4 − 3.0, 5.10−8 u 2 )

R1I DC + U CDC = e → U CDC = 200 − 60.0, 7 = 158 V 1, 4

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 100

Đồ thị Hàm số Bảng số

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 102

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 103

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 104

 i < 1A : i = 1,34sin(250t − 63, 4o ) A

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 106

 i < 1A : i = 1, 34 sin(250t − 63, 4o ) A

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 107

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 108

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 109

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 110

i(t ) = 1, 4 − 0, 045e−14 t − 0,14sin(50t −19,7o ) A 2, 5 H

= ( 0, 96.0, 002e 0,0020i + 1, 05.0, 26e−0,26i ) = 0,13H

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 116

→ ie 2 (t ) = 0, 0245 2 sin(314t − 90o ) + 0, 0347 e−0,54t cos(12, 92t − 2, 4 o ) A

https ://sites.google.com/site/ncpdhbkhn/home 119