Odżywianie Wszystkie organizmy do prawidłowego funkcjonowania potrzebują

pożywienia z którego budują ciało i wytwarzają energię.

Sposób odżywania organizmów:

- organizmy samożywne
- organizmy cudzożywne

Organizmy samożywne – rośliny, niektóre protisty ( brunatnice) i bakterie (sinice).

Wytwarzają samodzielnie pokarm głównie dzięki fotosyntezie.

Fotosynteza to proces w którym z dwutlenku węgla i wody z udziałem energii

świetlnej powstają substancje pokarmowe i tlen. Fotosynteza głównie zachodzi w
liściach.

światło
Dwutlenek + woda substancje + tlen
węgla pokarmowe
chlorofil (glukoza)

Przebieg fotosyntezy
Dwutlenek węgla zawarty w powietrzy wnika do wnętrza liści . Wodę rośliny
pobierają korzeniami z gleby. Światło które jest źródłem energii jest pochłaniane
przez liście w których są chloroplasty zawierające zielony barwnik chlorofil, dzięki
niemu rośliny mogą pochłaniać światło niezbędne do przebiegu fotosyntezy.
Podczas tego procesu powstają substancje pokarmowe które są transportowane do
wszystkich komórek rośliny. Jedną z substancji pokarmowych jest glukoza to cukier
który jest podstawowym źródłem energii, materiałem budulcowym i materiałem do
produkcji związków zapasowych. Ponad to w procesie fotosyntezy powstaje tlen
który jest uwalniany do atmosfery.

Czynniki które wpływają na intensywność fotosyntezy

- światło
- dwutlenek węgla
- woda
- temperatura
- sole mineralne

Jak roślina wykorzystuje substancje pokarmowe:

- źródło energii - substancje pokarmowe głównie glukoza stanowią źródło energii
potrzebne do wykonywania ruchów np. Kwiat słonecznika obraca się zawsze w
kierunku słońca
- związki do budowy ciała - dzięki substancjom pokarmowym rośliny rosną,
wytwarzają nowe liście ,kwiaty, owoce.
- materiały zapasowe - dzięki substancjom pokarmowym powstają materiały
zapasowe które pomagają roślinie przetrwać w trudnych warunkach i umożliwiają
rozwój nowych roślin wiosną np. Ziemniak gromadzi w bulwach skrobię.
Samożywność bez światła
Niektóre samożywne bakterie do wytwarzania pokarmu nie wykorzystują światła
tylko energię chemiczną jest to proces chemosyntezy. Bakterie te najczęściej
występują na dnie oceanów w pobliżu miejsc z których wydobywa się gorąca woda
zawierająca gazy wulkaniczne.

Organizmy cudzożywne – zwierzęta, grzyby, większość baterii oraz niektóre

protisty.
Nie potrafią wytworzyć pokarmu muszą pobierać go z otoczenia w postaci
gotowych substancji pokarmowych. Pokarm ten zawiera złożone związki: cukry,
białka i tłuszcze, aby mogły być wykorzystane muszą być rozłożone na związki
proste podczas trawienia.

ORGANIZMY CUDZOŻYWNE
ZJADAJĄCE INNE PASOŻYTY ODŻYWIAJĄCE ODŻYWIAJĄCE SIĘ
ORGANIZMY SIĘ KOSZTEM ŻYWICIELA SZCZĄTKAMI ORGANIZMÓW
ROŚLINOŻERCY PASOŻYTY ZEWNĘTRZNE ORGANIZMY KTÓRE TRAWIĄ
SZCZĄTKI WE WNĘTRZU
MIĘSOŻERCY:
CIAŁA
- DRAPIEŻNIKI
- PADLINOŻERCY PASOŻYTY WEWNĘTRZNE ORGANIZMY KTÓRE TRAWIĄ
SZCZĄTKI NA ZEWNĄTRZ
WSZYSTKOŻERCY
ORGANIZMU

Ze względu na rodzaj i sposób zdobywania pożywienia wyróżniamy:

1. organizmy cudzożywne zjadające inne organizmy:
- roślinożercy żywią się wyłącznie pokarmem roślinnym
np. łosie, żubry, zebry, jelenie, sarny, antylopy, bawoły, wiewiórki, koala, żółw, konie
- mięsożercy żywią się pokarmem zwierzęcym:
- drapieżniki polują na swoje ofiary
np. Orzeł, ryś, gepard, wilk, lew, rekin,
- padlinożercy żywią się ciałami martwych zwierząt
np. Hieny, sępy, muchy, robaki
- wszystkożercy żywią się pokarmem roślinnym i zwierzęcym
np. Wróble, niedźwiedź brunatny, dziki, świnie, jeż
2. organizmy cudzożywne – pasożyty odżywiają się kosztem żywiciela
- pasożyty zewnętrzne żyją na powierzchni ciała żywiciela
np. kleszcze, pchły, wszy, komary
- pasożyty wewnętrzne żyją wewnątrz ciała żywiciela
np. tasiemce, owski, glista ludzka, lamblia
3. organizmy cudzożywne odżywiające się szczątkami organizmów
Należą do nich drobne zwierzęta (dżdżownice), bakterie oraz grzyby mają one
duże znaczenie w przyrodzie zapobiegają nadmiernemu gromadzeniu się
szczątków organizmów.
- organizmy które trawią szczątki we wnętrzu ciała
- organizmy które trawią szczątki na zewnątrz ciała
Oddychanie umożliwia uwolnię energii z organizmu.

Oddychanie komórkowe to proces który zachodzi w każdej żywej komórce i

polega na rozkładzie substancji pokarmowych i uwolnieniu zawartej w nich energii.
U większości organizmów proces ten zachodzi z udziałem tlenu i nazywa się
oddychaniem tlenowym w warunkach gdy brakuje tlenu sposobem na uzyskanie
energii jest fermentacja czyli oddychanie beztlenowe.

Oddychanie tlenowe polega na rozkładzie substancji pokarmowych takich jak

glukoza na dwutlenek węgla, wodę i energię przy udziale tlenu i zachodzi w
mitochondriach.

Glukoza + tlen dwutlenek + woda + energia

węgla

Oddychanie beztlenowe – fermentacja Dotyczy niektórych bakterii, grzybów oraz

pasożytów które żyją w środowisku w którym nie ma tlenu lub jest go bardzo mało.
Polega na rozkładzie substancji pokarmowych takich jak glukoza na alkohol
etylowy, dwutlenek węgla i energię bez udziału tlenu i zachodzi w cytozolu.

Glukoza alkohol + dwutlenek + energia

etylowy węgla

Wymiana gazowa polega na dostarczaniu organizmowi tlenu i usuwaniu z niego

dwutlenku węgla.
U zwierząt może zachodzić całą powierzchnią ciała lub za pomocą specjalnych
narządów wymiany gazowej płuc, skrzeli.
Rośliny przeprowadzają wymianę gazową przez aparaty szparkowe które znajdują
się najczęściej na spodniej stronie liści