Professional Documents
Culture Documents
Seyi̇r - Problem Çözümleri̇
Seyi̇r - Problem Çözümleri̇
4 Mayıs 1999 günü 38 derece N – 026 derece E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Güneş’ in doğuş
zamanı UT ( GMT ) nedir? ( Ek cetveller 07 – 08 – 38 – 39 )
Çözüm: ek cetvel 38’ e gir N 35 – 40 derece enlemler arasındaki güneşin doğuşu çizelgesinden
değerleri al;
40 04.56 35 05.06 Aradaki farkı bul; dlat= 5 derece =05.06 – 04.56= 10 dakika
Ek cetvel 8 de enlem çizelgesine gir 5 derece sütunundan 3 derece yi bul ve onun sırasından 10 dk,
sütunundaki değeri al. ( 6 ‘ ) Zaman farkı 6 dakika. 10 5 2 5’ 10’ 15’
3 6’
Enlem değeri büyüdükçe zaman değeri eksildiği için 6 dk, 35 derece karşılığı zaman değeri olan 05.06
dan çıkarılacak. Lat 35 N 05.06’ – Lat 38 N – 06’= 05.00 LMT
26 derece E boylamı için ek cetvel 7’ ye gir ( 0 – 59 dereceler ) arası 26 derece karşılığını bul; 1h44m.
Doğuda bulunulduğu için bulunan değer 05.00 LMT den çıkarılacak.Cevap; 05.00 – 1.44= 3h.16m
04 Mayıs 1999 günü 42 derece N – 039 derece E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Güneşin batış
zamanı UT ( GMT ) nedir? ( ek cetvel 07 – 08 – 38 – 39 )
Ek cetvel 38 e gir Güneşin batışı bölümünden 40 – 35 derece enlemleri arasındaki zaman değerlerini
al. 45 19.10 40 18.58 aradaki farkı bul; 19.10 – 18.58= 12 dk, dlat= 5 derece
45-42= 3 derece.
Ek cetvel 8 e gir 5 derece sütunundan 3 dereceyi bul ve 3 derece sütunu karşılığı dk, bölümünden 12
dk için 10’ ve 15’ değerlerini al 10 5 2 5’ 10’ 15’
3 6’ 9’
10’ için 6’ fark varsa 12’ için nedir? 12x6/10=7.2 7.2= -7x60=12” saniye.=7’.12”
05 Mayıs 1999 günü 39 derece N – 007 derece E mevkiinde bulunan bir gözlemci için sabah sivil alaca
karanlık zamanı UT ( GMT ) olarak nedir? ( ek cetvel 07 – 08 – 38 )
Ek cetvel 38 e Güneşin doğuşu bölümünden gir 35 ve 40 derece enlem sütununun karşısındaki sivil
alacak karanlık değerlerini al.
Lat 35 04.38’ Lat 40 04.26’ dlat= 5 derece. 40 – 39 = 1 derece fark. 04.38’ – 04.26= 12’ fark
Ek cetvel 8 e gir 5 derece için 1 derece karşılığını bul onun sırasındaki dakika sütunundan 10’ ve 15’
değerlerini al. 10 5 2 5’ 10’ 15’
1 2’ 3’
10’ için 2’ ise 12’ için nedir? 12x2/10= 2’24 2.’24= -2x60= 24” = 2’.24”
Enlem değerleri azaldıkça zaman değeri büyüdüğü için çıkan değeri Lat 40 zaman değeri ile toplarız.
007 E derecesini zamana çevirmek için Ek cetvel 7 ye gir ( 0 – 59 ) sütunundan 007 derece karşılığını
bul. ( 0.28’ ) boylam E olduğu için LMT den çıkarılır. Cevap; 04.28’24” – 0.28’= 04.00’ 24”
04 Mayıs 1999 günü 24 S – 017 W mevkiinde bulunan bir gözlemci için akşam sivil alaca karanlık
zamanı UT ( GMT ) nedir? ( Ek cetvel, 07 – 08 – 38 – 39 )
Ek cetvel 38 de güneşin batışı bölümünden 20S ve 30S derece enlem sütunu karşısındaki sivil alacak
karanlık değerlerini bul.
Lat 20S 17.59’ Lat 30 S 17.47’ dlat= 10 derece zaman farkı = 17.59 – 17.47= 12’ dk.
Ek cetvel 8 e gir 10 derece sütunundan 4 dereceyi bul onun karşılığı dakika sütunundan 10’ ve 15’
değerlerini bul. 10 5 2 5’ 10’ 15’
4 4’ 6’
Güneyde enlem değeri arttıkça zaman değeri azaldığı için bulunan değer Lat 20 S zaman değerinden
çıkarılacak. Lat 20S 17.59’00” – 4’48”= 17.54’12” LMT
17W boylamı için Ek 7 çizelgesine gir ( 0 – 59 ) boylam sütunundan 17 derece için zamanı bul.
17= 1h08dk. Bulunan değeri boylam W olduğu için LMT ile topla. 17.54’12” + 1.08’00”= 19.02’12”
04 Mayıs 1999 günü 02h24m00s GMT de ayın GHA ve Dec değerleri nedir?( ek cetvel 13 – 38 )
Ek cetvel 38 e gir 04 Mayıs günü 02 GMT de Ay sütunundan Ayın GHA – v - Dec ve d değerlerini bul.
GHA v Dec d
24 00 5.43.6
V 5.0 d 1.3
Ek 13 e gir ( artmalar ve düzeltmeler çizelgesi ) 24 dakika çizelgesinden 00 saniye için karşılığı Ay için
olan değeri al. 5.43’6. gene 24 dk çizelgesinden v ( 12.2 ) düzeltmesi için değeri al. 12.25.0 d ( 3.3 )
için görülen değerleri al. 3.3 1.3 bulunan değerleri GHA ve Dec değerlerine ekle.
03 Mayıs 1999 günü 04h 25m15s GMT de Ay ın GHA ve Dec değerleri nedir. ( ek cetvel 13 – 39 )
Ek cetvel 39 a gir 03 Mayıs saat 04 için Ay sütunundan Ayın GHA – v – Dec ve d değerlerini bul.
GHA v Dec d
25 15 6.01’5
V 5.5 d 2.2
Ek cetvel 13 e gir 25 dakika bölümünden 15s karşılığı değeri bul. 156.01.5 v (12.9 ) karşılığını bul
12.95.5. d( 5.1 ) düzeltemesi için karşılığını bul 5.12.2 Bulunan değerleri GHA ve Dec değerlerine
ekle.
03 Mayıs 1999 günü saat 20h 24m 48s ZT da 48.00 N 020.30 E mevkiinde ayın GHA ve Dec değerleri
nedir? ( ek cetvel 13 ve 39 )
Çözüm: ZD= -1 GMT = ZT – ZD GMT= 20.24’.48”- 1 = 19h 24m.48s bulunur. ( boylam 20 E olduğu
için değer ( - )
Ek 39 a gir 03 Mayıs için Ay sütunundan saat 19.00 için Ay ın GHA v Dec ve d değerlerini
bul.
GHA v Dec d
24’48” 5.55’1
V 5’1 d 1’6
Ek cetvel 13 e gir 24 m sütununda 48 s için değeri bul 48 5.55’1. Gene aynı sütundan v ( 12.5 )
değeri düzeltme karşılığını bul.12.5 5.1 d ( 3.9 ) karşılığını bul. 3.9 1.6 bulunan değerleri GHA ve
Dec değerlerine ekle.
03 Mayıs 1999 günü saat 16h 25m 38s ZT’ da 40.45’N – 029. 35’E mevkiinde Güneşin GHA ve Dec
değerleri nedir?
Çözüm: ZD – 2. GMT= ZT -/+ ZD GMT= 16h25m 38s – 2h= 14h 25m 38s GMT: 14h 25m 38s
Ek cetvel 39 a gir Güneş sütunu 3 Mayıs saat 14 00 için GHA, Dec ve d değerlerini al.
GHA Dec d
25 38 6.24’5 d 0.3
Not cevapta. GHA 37.11.1 Dec N15.38.6 gözüküyor. Normalde zaman değeri arttıkça GHA ve Dec
değerleri artığı için ( + ) olması gerekir. Zaman değeri arttıkça değerler düşüyorsa o zaman ( - ) olur.
Ek cetvel 13 e gir 25m sütunundan 38 s için değerleri al. 38s 6.24’5. d ( 0.7 ) düzeltme değerini al
0.3 bulunan değerleri GHA ve Dec değerine ekle
Ay ın üst meridyenden geçiş hesaplanması
05 Mayıs 1999 günü 42 N - 028 W mevkiinde bulunan bir gözlemci için Ayın üst meridyenden geçiş
zamanı nedir? ( ek cetvel 7 - 8 ve 38 )
Çözüm: Ek cetvel 38 e gir sağ alt köşeden Ay ın meridyen geçiş bölümünden 5 Mayıs ve 6 Mayıs
değerlerini bul
5 Mayıs 03.25 6 Mayıs 04.14 aradaki farkı bul. 04.14 – 03.25= 49 dakika.
Ek cetvel 7 ye gir 28 w boylamının saat değerini bul. 28W 1h 52m. Boylam işareti W olduğu için
03.25 zaman değeri ile + ( 03.25 + 01.52= 05.17 )
Ek cetvel 8 e gir II çizelgeden 28 W boylamı için 49 dakika değerini bul. ( 28 W ve 49m için yaklaşık
değer 20 derece ve 50m olduğu için onların değerleri alınacak )28 50 4 m bulunan değeri boylam
işareti W olduğu için 05.17 ye ekle. 05h17m + 4m= 05h21m. Cevap 05h21m
05 Mayıs 1999 günü 37 N 025 E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Ay ın üst meridyenden geçiş
zamanı UT ( GMT ) nedir? ( ek cetvel 7 – 38 )
Ek cetvel 38 e gir sağ alt köşeden Ay ın meridyen geçiş bölümünden 4 ve 5 Mayıs için değerleri bul.
Ek cetvel 7 ye gir 025 derec E boylamının zaman değerini bul. 025 1h 40m
Not: burada normalde ek cetvel 8 de verilmesi gerekir ve doğu boylamı olduğu için bir önceki tarih
yani 04 mayıs değeri de alınması gerekir. 05 mayıs değeri arasındaki zaman farkı bulunup ek cetvel 8e
giriş yapıp bulunan değer 01.45 ten boylam doğu olduğu için çıkarılması gerekir.
04 Mayıs 02.37 03.25- 02.37= 48 dakika fark. Ek cetvel 8 den 25 E 48 karşılığı bulunur (3’,5 = 4’)
bulunan değer 01.45 ten boylam E olduğu için çıkarılır. 01h45m – 4m= 01.41 doğru cevap. Fakat
şıklarda yok.
05 Mayıs 1999 günü 36.20’N – 032.42’ E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Güneşin meridyenden
geçiş zamanı UT ( GMT ) nedir? ( ek cetvel 7 – 38)
Ek cetvel 38 sağ alt köşeden Güneş in üst meridyen geçişini bul. 11.57
Ek cetvel 7 de 42m için değeri bul 42 2’48” bulunan değerleri topla. 2h08m+2m48s= 2h10m48s
02 Mayıs 1999 günü 22.10’S 046.18’W mevkiinde bulunan bir gözlemci için Güneşin meridyenden
geçiş zamanı UT ( GMT ) nedir? ( ek ctvel 7 ve 39 )
Ek cetvel 39 a gir sağ alt köşeden Güneşin meridyen geçiş zamanını bul11.57
W boylamında bulunulduğu için bulunan değeri Güneşin meridyenden geçiş zamanına ekle ( + )
05 Mayıs 1999 günü 43 N - 036 E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Pollux yıldızının meridyen geçiş
zamanı UT ( GMT ) olarak nedir? ( ek cetvel 7 ve 42 )
Çözüm:Ek cetvel 42 ye gir; Pollux SHA= 243 41’3 bulunan değeri 036 E boylamı ile topla
Ek cetvel 42 de Aries in 5 Mayıs sütununda 80.18’42” ile gir. Zaman olarak 1400 ve 1500 arasına denk
gelir. Bu zamanların GHA değerlerini al ve aradaki farkı bul.
1400 72.59’9
80.’18’42” ( 42” / 6 = 7 ) aradaki farkı bulmak için saniye yi ondalığa çevirmek gerekir. 80.18’7
72.59’9 aradaki fark 80.18’7 – 72.59.9= 07.18’8 ( ondalığı saniye ye çevir 8x6 48”= 07.18’48”
Ek cetvel 7 ye gir 7 derece karşılığını bul 0.28’ ek cetvel 7 de 18’ karşılığını bul 1’12” bulunan
değerleri topla 28’+1’12”=29’12” bulunan bu değeri saat 1400 e ekle 1400’ + 29’12”=14.29’12”
06 Mayıs 1999 günü 35 S – 052 W mevkiinde bulunan bir gözlemci için Rigel yıldızının meridyenden
geçiş zamanı nedir? ( ek cetvel 7 ve 42 )
Ek cetvel 42 ye gir rigel yıldızının SHA değerini bul 281.22’9 boylam W olduğu için bulunan Sha
değerinden çıkar. 281.22’9 – 52 = 229.22’9
GHA Aries = 360 – 229.22’9 = 130.37’1 bulunan değer ile 6 mayıs sütunundan Aries GHA değerine gir.
Girilecek bölüm zaman olarak 1700 ve 1800 zaman aralıkları.
Ek cetvel 7 ye gir 11 derece için ( 0 – 59 ) sütunundan zaman değerini bul 0.44’. 30’ için değeri
bul2’00” bulunan değerleri topla 0.44’+2’.00= 0.46’
Bulunan değeri saat 1700 aries zamanına ekle = 17.00 + 0.46= 17.46’00”
02 Mayıs 1999 günü 17h 25’ 26” ZT da 30.09’ N – 078.45’ W mevkiinde Alphard yıldızının GHA ve Dec
değerleri nedir? ( ek cetvel 13 – 44 )
Ek cetvel 13 e gir 25m sütunundan 26 saniye için değeri bul 25 26 aries değeri 6.22’5 bulunan
değeri Aries GHA ya ekle 190.22’2 + 6.22’5 = 196.44’7
Bulunan değeri Alphard SHA ile topla. 196.44’7+ 218.06’8= 414.51’5 değer 360 dereceden büyük
olduğu için 360 dereceden çıkar 414.51’5 – 360= 054.51.5
06 Mayıs 1999 günü 06 24 37 UT ( GMT ) de Capella yıldızının GHA ve Dec değerleri nedir.( ek cetvel
13 ve 42 )
Ek cetvel 42 ye gir 6 mayıs 0600 için Aries sütunundan aries in 0600 GHA değerini al Aries GHA
=313.39’3. Ek cetvel 42 de Capella yıldızının SHA ve Dec değerlerini al. SHA 280.51’1 Dec.N45.59’8
GHA ( Aries ) + SHA ( CApella ) 313.39’3 + 280.51’1= 590.30’4 bulunan değer 360 dereceden büyük
olduğu için 360 dereceden çıkar. 590.30’4 – 360= 234.30’4
Ek cetvel 13 e gir 24m sütunundan 37s değerinin karşılığını Aries sütunundan derece olarak bul
06 00 00 234.30’4 N45.59’8
24’37” 6.10’3
Cevap: GHA: 240.40’7 Dec:N45.59’8
Acrux yıldızının GHA ve Dec değerlerinin hesaplanması.
04 Mayıs 1999 01h 25m 10s UT ( GMT ) de, Acrux yıldızının GHA ve Dec değerleri nedir? ( ek cetvel 13
– 38 ve 42 )
Ek cetvel 42 ye gir 4 Mayıs saat 01.00 için aries yıldızının GHA değerlerini al. Aries GHA 236.28’7
Ek cetvel 42 de Acrux yıldızının SHA ve Dec değerlerini al. Acrux SHA 173.21’9 – Dec S63.05’9
GHA ( Aries ) + SHA ( yıldız )= 236.28’7 + 173.21’0= 409.49’7 – 360 = 049.49’7 ( değer 360 dereceden
büyük olduğu için 360 dereceden çıkarılır.
Ek cetvel 13 e gir Aries bölümünden 25m sütunundan 10s değerini bul. 25m6.18’5 bulunan değeri
GHA ya ekle.
GHA Dec
01 00 00 049.49’7 S63.05’9
25’10” 6.18’5
04 Mayıs 1999 günü 16h 24m 35s GMT de Venüs ün GHA ve Dec değerleri nedir? ( ekcetvel 13 – 38 –
42 )
Ek cetvel 42 ye gir Venüs sütunundaki 4 Mayıs saat 16.00 karşılıığı değerleri bul. 16 00GHA 17.05’8
Dec.N25. 43’8, v -0.7, d0.2
24m35s 6.08’8
V -0’3 d 0.1
Ek cetvel 13 e gir ( güneş gezegen )24m sütunundan 35 saniye değerini bul.24.35s6.08’8 v -0.7
değerini bul0.3, d 0.2 değerini bul0.1 bulunan değerleri GHA ve Dec değerlerine ekle. V değeri (-)
eksi olduğu için GHa değerinden çıkarılacak. Cevap: GHA 23.14’3 Dec.N25.43’9
Venüs GHA ve Dec değerlerinin hesaplanması.
04 Mayıs 1999 günü 46.14’00 N – 006.15’00 W DR mevkiinde 06h 24m 22s ZT da Venüs gezegeninden
rasat yapıldığında bu gezegenin GHA ve Dec değerleri nedir.( ekcetvel 13 ve 42 )
Ek cetvel 42 ye gir Venüs gezegeninin 4 Mayıs saat 06.00 için GHA, v, Dec, d değerlerini al.
24m22s 6.05’5
V 0’3 d 0’1
Ek cetvel 13 e gir Güneş, gezegen 24m sütunundan 22s değerini bul6.05’5, aynı sütundan v -0.7
değerini bul0.3, d 0.2 değerini bul0.1. bulunan değerleri GHA ve Dec değerlerine ekle. V nin
değeri ( - ) olduğu için GHA dan çıkarılacak. Cevap: GHA:233.17’6 Dec:N25.42’1
06 Mayıs 1999 günü 19h 24m 42s GMT de Mars gezegeninin GHA ve Dec değerleri nedir? ( ek cetvel
13 – 38 – 42 )
Ek cetvel 42 ye gir Mars gezegeninin 6 Mayıs sütunundan saat 1900 için GHA, v, Dec ve d değerlerini
al.
24m42s 6.10’5
V 1’3 d - 0’1
Ek cetvel 13 e gir güneş ve gezegenler 24m sütunundan 42s değer karşılığını bul 6.10’5, v 3.3
değerini bul1.3, d 0.2 değerini bul 0.1. bulunan değerleri GHA ve Dec değerlerine ekle. Zaman
arttıkça değer düştüğü için d değeri ( - ) olarak uygulanır. Cevap: GHA 307.28’1 Dec: S10.34’6
Güneşin Meridyen geçişi hesaplanması.
04 Mayıs 1999 günü 44 derece N – 033 derece E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Güneş in
meridyen den geçiş zamanı UT ( GMT ) olarak kaçtır? ( ek cetvel 07 – 38 )
Ek cetvel 38 e gir Güneşin meridyen geçiş zamanını sağ alt köşeden GMT olarak bul 11.57 ek cetvel
7 ye gir( 0 – 59 sütunundan ) 33 derece E boylamı için zaman değerini bul2h 12m bulunan değeri
GMT değerinden boylam işareti E olduğu için çıkar. 11.57 – 2.12=09.45 Cevap: 09.45
06 Mayıs 1999 günü 38.00 N - 030.00 W mevkiinde bir gözlemci için Güneş in meridyenden geçiş
zamanı UT ( GMT ) kaçtır? ( ek cetvel 7 – 38 )
Ek cetvel 38 e gir Güneşin meridyenden geçiş zamanını sağ alt köşeden GMT olarak bul 11.57 ek
cetvel 7 ye gir ( 0 – 59 sütunundan ) 030 W boylamı için zaman değerini bul2h00m bulunan değeri
GMT değeri ile boylam işareti W olduğu için topla. 11.57 + 2= 13.57. Cevap: 13.57
05 Mayıs 1999 günü 37.00 N – 025.00 E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Ay’ın üst meridyenden
geçiş zamanı UT ( GMT ) nedir? ( ek cetvel 7 – 38 )
Ek cetvel 38 e gir sağ alt köşeden4 ve 5 mayıs için meridyen geçişi değerini al4 mayıs02.37
Bulunan değeri boylam işareti E olduğu için 03.25 değerinden çıkar. 03.25 – 01.40= 01.45
Not: cevapta doğru cevap 01.45 gözüküyor. Normalde ek cetvel 8 e girip 2. Çizelgeden boylam değeri
ve 48’ değerleri arasındaki düzeltmeyi bulup bulunan değerden boylam işareti E olduğu için çıkarmak
gerekir fakat cevap değerlerinde gözükmüyor. 2548’4’
05 Mayıs 1999 günü 42.00 N – 028 W mevkiinde bulunan bir gözlemci için Ay’ ın üst meridyenden
geçiş zamanı UT ( GMT ) nedir?( ek cetvel 7 – 38 )
Ek cetvel 38 e gir sağ alt köşeden 5 ve 6 mayıs için meridyen geçişi değerini al5 mayıs03.25
06 Mayıs 1999 günü 46.00 N – 052.00 W mevkiinde bulunan bir gözlemci için Mars gezegeninin
meridyenden geçiş zamanı UT ( GMT ) nedir? ( ek cetvel 7 – 42 )
Ek cetvel 42 ye gir sağ alt köşeden Mars gezegeninin meridyen geçiş zamanının değerini al22.59
ekcetvel 7 ye gir ( 0 – 59 sütunundan ) 52 W boylamı için zaman değerini al3.28 boylam işareti W
olduğu için bulunan değerleri topla. 22.59 + 3.28= 26.27 02h27m 07 Mayıs günü.
Markab yıldızından alınan, Sextant alt 20.14’3 IC +2.5 ve göz yüksekliği 9 m olduğuna göre.
Düzeltilmiş yükseklik ( Ho ) nedir? ( ek cetvel 9 )
+ 2.5 IC
20.16’8
20.11’3
20.08’9Ho
20.11.3 ile ek cetvel 9 da yıldızlar ve gezegenler sütununda göz yüksekliği düzeltmesine gir - 2.6
Spica yıldızından alınan Sextant alt 42.38’6 IC: - 1.5 ve göz yüksekliği 15 feet olduğuna göre,
düzeltilmiş yüksekli Ho nedir? ( ek cetvel 9 )
42.38’6 Sex.Alt
- 1’5 IC
42.37’1
42.33’3
42.32’2 Ho
Ek cetvel 9 a gir 15 feet için göz yüksekliği düzeltmesini bul. Bulunan değer ( - ) olduğu için çıkar ve
bulunan değer ile ek cetvel 9 da yıldız göz yüksekliği düzeltmesine gir. Bulunan değer ( - ) olduğu için
çıkar. Cevap: Ho 42.32’2
20 ağustos 1999 tarihinde Venüs gezegeninden alınan Sextant Alt 32.10’, IC: -1 ve göz yüksekliği 6.0m
olduğuna göre, düzeltilmiş yükseklik Ho nedir? ( ek cetvel 9 )
32.10’ Sex.Alt
- 1 IC
32.09’
32.04’7
32.03.2 Ho
Ek cetvel 9 a gir 6.0 m için göz yüksekliği düzeltmesini bul – 4.3 bulunan değer işareti ( - )olduğu için
çıkar. IC değeri ( - ) olduğu için çıkar ve elde edilen değer ile yıldızların göz yüksekliği düzeltme
cetveline gir. Bulunan değer işareti ( - ) olduğu için çıkar. Cevap: 32.03’2 Ho
18 Haziran 1999 tarihinde Satürn gezegeninden alınan Sex.Alt 28.40 IC: + 2 ve göz yüksekliği 5.1 m
olduğuna göre düzeltilmiş yükseklik Ho nedir? ( ek cetvel 9 )
28.40 Sex.Alt
+ 2 IC
28.42
28.38
28.36.2 Ho
Sex.Alt değeri ile IC değerini topla ( + )Ek cetvel 9 a gir göz yüksekliği 5.1 karşılığı düzeltmeyi bul - 4
bulunan değer ile yıldızların göz yüksekliği düzeltmesine gir ( ek cetvel 9 ) bulunan değer ( - ) olduğu
için çıkar. Cevap: Ho 28.36’2
Ayın Alt kenarından alınan Sex.alt 32.20 IC: -2 ve göz yüksekliği 8m olduğuna göre, düzeltilmiş
yükseklik Ho nedir? ( HP 54.4 alınacaktır.) ( ek cetvel 9 – 43 )
32.20 Sex.Alt
- 2 IC
32.18
32.13
33.10.9
33.12.1 Ho değeri
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
04 Mayıs 1999 günü 22 00 00 UT ( GMT ) de Ayın üst kenarından alınan Sex.Alt 34.25’0, IC. +1 ve göz
yüksekliği 7m olduğuna göre, düzeltilmiş yükseklik Ho nedir? ( HP 54.6 alınacaktır.) ( ek cetvel 7 – 43 )
34.25’0 Sex.Alt
+1 IC
34.26
34.21.3
35.18’2
30’0 Ayın üst kenarından işlem yapıldığı için 30’ düzeltme değeri ( - )
34.48’2
34.50’0 Ho değeri
06 Mayıs 1999 günü Güneş in üst kenarından alınan Sex.Alt 37.28’, IC: +1 ve göz yüksekliği 9m
olduğuna göre, düzeltilmiş yükseklik Ho nedir?( ek cetvel 9 )
37.28’ Sex.Alt
+1 IC
37.29
37.23’7
-17.1ek cetvel 9 da bulunan 37.23’7 için mayıs ayı üst kenar düzeltmesi ( - )
37.06’6 Ho
Not: Cevapta 37.06’4 bulunmakta ek cetvel 9 da üst kenar düzeltmesi için ekim – mart düzeltmesinde
37.23’7 karşılığı -17’3 bulunmakta. Onu referans olarak kabul etme durumunda cevap 37.06’4
gözükmektedir. Fakat işlem mayıs ayında olmaktadır.
06 Mayıs 1999 günü Güneşin alt kenarından alınan sextant değeri 46.12’ IC:-2 ve göz yüksekliği 6m
olduğuna göre, düzeltilmiş yükseklik Ho nedir? ( ek cetvel 9 )
46.12’ Sex.Alt
- 2 IC
46.10
46.05’7
46.20’8 Ho
08 Ağustos 1999 günü Güneşin alt kenarından alınan Sex.Alt 12.20’ IC: -2 ve göz yüksekliği 9 m hava
sıcaklığı 40 derece ve hava basıncı 999 milibar olduğuna göre, düzeltilmiş Ho nedir? (ek cetvel 9 – 10)
12.20 Sex.Alt
- 2 IC
12.18
12.12’7
+ 11’7 ek cetvel 9 da Ağustos ayıında 12.12’7 için bulunan alt kenar düzeltmesi ( + )
12.24’4
+0’6 ek cetvel 10 da 40 derece ve 999 mb karşılığı M sütunundan bulunan düzeltme (+0.6 ) Göz açısal
yükseklik ile girilecek ( 12’24’4 elimizdeki değer.)
02 Kasım 1999 günü Güneşin alt kenarından alınan Sex.Alt 8,42’ IC – 2 göz yüksekliği 4.2 m hava
sıcaklığı -20 derece ve hava basıncı 980 mb olduğuna göre, düzeltilmiş yükseklik Ho nedir?( ek cetvel
9 ve 10 )
8.42’ SexAlt
- 2’ IC
8.40
8.36’4
+10.8 ek cetvel 9 da bulunan alt kenar için düzeltme 8.36’4 karşılığı yok. 9.34’ karşılığı alındı.
8.47’2
- 0.8 ek cetvel 10 da bulunan -20 C 980 mb ve 8.47’2 göz açısal yüksekliği değeri.
8.46’4 Ho
Not cevap 8.45’9 olması gerekir. Soru cevabı yanlış çünkü ek cetvel 9 da 8.36’4 değerinin karşılığı yok.
Soru hatalı. Örnek olması açısından yapıldı.
02 Mayıs 1999 günü göz yüksekliği 18 feet olan bir seyirci 10 00 00 GMT de Ay ın üst kenar
yüksekliğini 32.46’7 olarak ölçmüştür. Gözlem anında hava sıcaklığı 20 C ve hava basıncı 990 mb dır.
Düzeltilmiş sextant yüksekliği Ho nedir? ( ek cetvel 10 – 39 – 43 )
32.42’6
32.42’7
57’7 Ayın üst kenarı için düzeltme ek 43 32.42’7 karşılığı ( + ) ek cetvel 43 da bulunacak.
33.40’4
30’0 Ayın üst kenarından yapılan işlem sonucu indirilmesi gereken dakika değeri
33.10’4
2 Mayıs saat 10 00 00 da Ayın HP si 54.0; HP 54.0 karşılığı düzeltme 54.0 U sütunu 1.5
33.10’4
33.11’9 Ho Cevap
03 Mayıs 1999 günü göz yüksekliği 48 feet olan bir seyirci IC değeri +2’7, fabrikasyon hata değeri +0’1
olan bir sextant ile akşam rasat zamanı Venüs yüksekliğini 50.19’9 olarak ölçmüştür. Venüs ün
düzeltilmiş Ho değeri nedir? ( ek cetvel 9 )
+2’7 IC değeri
50.22’6
50.22’7
50.16’0
50.15’2 Ho
04 Mayıs 1999 günü göz yüksekliği 18m olan bir seyirci, Güneşin üst kenarından yaptığı ölçüm
sonucu yüksekliği 63.41’4 olarak tespit etmiştir. IC değeri +1’2, ölçüm anında hava basıncı 970 mb ve
hava sıcaklığı 20 F olduğuna göre, düzeltilmiş sekstant yüksekliği nedir? ( ek cetvel 9 ve 10 )
+1’2 IC değeri
63.42’6
63.35’1
63.35’1
63.18’8 Ho
Yatay ve düşey sextant açısı ile mesafe hesabı.
Yatay sextant açısı ile formül: Mesafe=( 57.3 x haritadan ölçülen genişlik ) / Derece olarak sextant.
1.Düşey sextant açısı ile formül: Mesafe değeri feet olarak verilmişse;
Mesafe = ( 0.565 x haritadaki madde yüksekliği ( feet ) / maddenin dakika olarak sextant düşey açısı.
2. Düşey sextant açısı ile formül: Mesafe değeri metre olarak verilmişse;
Mesafe= (1.854 x haritadaki madde yüksekliği ( metre ) / maddenin dakika olarak sextant düşey açısı.
Bir gemi seyir anında adanın sextant la iki ucu arasındaki açıyı 7 derece ölçmüştür, adanın haritadan
ölçülen genişliği 1’.7 mildir. Geminin adadan olan mesafesi nedir?
Bir gemi seyir anında adanın düşey açısını sextant ile 5.36’ derece ölçmüştür. Haritada aynı tepenin
yüksekliği 250 feet tir. Geminin adadan olan mesafesi nedir?
Cevap: 1 derece sektant açısı= 60’ – 5 x 60= 300’ – 300’ + 36’= 336’ eder.
Formül: Mesafe=( 0.565 x haritadaki madde yüksekliği ( feet ) / maddenin dk. Olarak sextant düşey
açısı.
Bir gemi seyir anında adanın düşey açısını sextant ile 3.36’ derece olarak ölçmüştür. Haritada aynı
tepenin yüksekliği 300 feet tir. Geminin adadan olan mesafesi nedir?
Cevap: 1 derece sektant açısı= 60’ – 3 x 60= 180’ – 180’ + 36’= 216’ eder.
Formül: Mesafe=( 0.565 x haritadaki madde yüksekliği ( feet ) / maddenin dk. Olarak sextant düşey
açısı.
Bir gemi seyir anında bir adanın iki ucu arasındaki mesafeyi sextant ile 10 derece olarak ölçmüştür.
Adanın haritadan ölçülen genişliği 2 mildir. Geminin adadan olan mesafesi nedir?
Bir gemi seyir anında bir adanın iki ucu arasındaki mesafeyi sextant ile 5 derece olarak ölçmüştür.
Adanın haritadan ölçülen genişliği 1 mildir. Geminin adadan olan mesafesi nedir?
Mesafe= ( 1.854 x haritadaki madde yüksekliği ( metre ) / maddenin dakika olarak sextant düşey açısı.
Mesafe= ( 1.854 x 300 )556.2 – 556.2 / 174 = 3’196 = 3’2 mil eder. Cevap: 3’2 mil
Seyir halinde bir geminin boyu 300 feet. Pruvadan bırakılan yüzer bir cismin 10 saniye sonra pupadan
geçtiği saptanmıştır. Geminin sürati nedir?
1 mil= 1852.3m
10 saniyede 91.44 metre gittiğine göre 3600 saniyede ne kadar yol alır.
Bir geminin pruvasında pupasına kadar olan mesafe 367.5 feet olduğuna göre, pruvadan bırakılan
yüzer bir cismin 14 saniye sonra pupadan geçtiği saptanmıştır. Geminin sürati aşağıdakilerden
hangisidir?
3600 x 112.014 / 14 =28803.6 m. Gider. 28803.6/ 1852.3= 15’55 mil Cevap: 15’55 mil.
Bir filikanın süratini belirlemek için filikanın baş tarafından yüzer bir cisim denize atılıyor, cisim
filikanın baş ve kıç bodoslamalarından geçerken zaman tespiti yapılıyor ve süre 18 saniye olarak
bulunuyor. Filikanın boyu 28 kadem olduğuna göre filikanın saatteki hızı nedir?
1 kadem= 30.48 cm. 1 saat = 60 dakika. 60 dakika= 3600 saniye. 1 mil= 1852.3m
28 x 0.308=8.5344
Zaman hesapları:
26 Ekim günü 40.00 N – 117.19’4 W boylamında, Notik almanaktan güneşin doğuşu 06.58 olarak
bulunmuştur. Anılan boylamda güneş ZT olarak saat kaçta doğacaktır.
10.42’36” E boylamındaki bir mevki ile 36.16’24” E boylamındaki bir mevki arasındaki zaman farkı
nedir?
1 derece 60 mil. 1 derece 4’ zaman farkı olduğuna göre 33’ x 4’ / 60’=2.2 - 2.2 – 2 x 60=12” = 2’12”
20.15’36” boylamında olan bir mevki ile 42.28’18” W boylamında olan bir mevki arasındaki zaman
farkı nedir?
1 derece 60 mil. 1 derece 4’ zaman farkı olduğuna göre 43’ x 4’ / 60=2.866 – ( -2.866 x 60 = 52”)
=2’52” 4h 08m + 2m 52s= 4h 10m 52s +0.00.02 = 4h.10m54s Cevap: 4h 10’56”
54” x 0.4”/ 60”=0.36 ( 0.36 -0 x60 =2”) veya 1’ x 2’ / 30’= 0.066 – 0 x 60= 4”
05 Mayıs 1999 tarihinde Greenwich hakiki zamanı GAT 19.34’20 ise UT (GMT) nedir?(ek cetvel 38)
Ek cetvel 38 gir sağ alt köşede sol sütunda zaman denklemi bölümünden 5 mayıs için değeri
bul03.15
Bulunan değeri eldeki GAT zamanı ile topla ( + ) 19.34’20 + 3’15= 19.37’35 Cevap: 19.37’35
05 Mayıs 1999 günü saat 10.24’ UT ( GMT ) de, Greenwich hakiki zamanı nedir?( ek cetvel 38 )
Ek cetvel 38 e gir sağ alt köşede zaman denklemi bölümünden sağ sütunda 05 mayıs için değeri
bul03.17
Bulunan değeri eldeki Greenwich zamanından çıkar. ( - ) 10.24’ – 03’17”= 10.20’43” Cevap:10.20’43”
115 W mevkiinde güneşin batışı LMT olarak 16.48’00” bulunmuştur. Güneş batış zamanı Zt olarak
kaçtır?
Boylamı 060.12’ W olan bir mevkide LMT 08h21m37s iken boylamı 018.03’ olan bir noktada LMT
kaçtır?
15’ x 4’/ 60’= 1’ 5h 12m + 1m= 5h 13m Cevap: 08h 21m 37s + 5h 13m= 13h 34m 37s
15 Aralık günü güneş 36.27’ N – 072.30’ E mevkiinde GMT olarak 20.30 da batmıştır. LMT olarak
güneşin batış saati nedir?
30’ x ‘4 / 60’=2’ 4h 48m + 2m= 4h 50m 20h 30m + 4h 50m= 01h 20m ( 16 aralık )
Seyir halindeki bir gemiden 26 mayıs günü ZT 16h34m14s de güneşten rasat yapılmıştır. DR
boylamımız 156.19’5 E dir. Rasat yapıldığı andaki GMT nedir?
156 x 4 / 60=10.4 veya 156 / 15=10.4 16h 34m 14s – 10h= 06h 34m 14s
7,5 0 7,5 22.5 37.5 52.5 67.5 82.5 97.5 112.5 127.5 142.5 157.5 172.5
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -10 -11
Seyir durumundaki bir gemi 26 Nisan günü Zone time olarak 16h 36m 14s de güneşten rasat
yapmıştır. Rasat anındaki DR mevkiin boylamı 159.19’5 E dir. Rasat yapıldığı anda GMT zamanı nedir.
+127.5+112,5 +97.5 +82.5 +67.5 +52.5 +37.5 +22.5 7.5 0 -7.5 -22.5 -37.5 -52.5 -67.5
+8 +7 +6 +5 +4 +3 +2 +1 -1 -2 -3 -4
-82.5 -97.5
-5 -6
Aradaki zaman farkı 14 saat olduğuna göre 13.114=27.15 27.15 – 24.00= 03.15 22 Ağustos.
DOĞU YARIM KÜRESİ
Standart Zaman
Boylamı : 15°E 30°E 45°E 60°E 75°E 90°E 105°E 120°E 135°E 150°E 165°E 172°,5 E -180°
ts)
oo
Standart Zaman
Boylamı : 15°W 30°W 45°W 60°W 75°W 90°W 105°W 120°W 135°W 150°W 165°W
172°,5 W-180°
Bölgesel saatler belirtilirken bölge (ZONE) harfi vaktin sonuna konmalıda-. Örneğin 63° 35'
E boylamındaki bölge saatine göre saat 15h 30m 20S belirtmek için 15h 3GP 20S D olarak
yazılmalıdır. Burada kullanılan D harfi, belirtilen vaktin hangi bölge saatine göre olduğunu
gösterdiği gibi, GMT bulmak için saat farkının (Zone Discription'ın) ZD-4 olduğunuda
belirtir.
x
Yay parçasını veya boylamı zamana değiştirmek için kural; derece, dakika. ( x ) ve saniyeleri 15 e böl
çıkan değeri ( - ) yani saat, dakika veya saniyeyi çıkar kalan küsuratı 60 ile çarp.
4h 32m
3m 28s
2s20salise
+-----------------------
4h35m30s2salise eder.
Zamanı boylama veya açıya değiştirmek için kural; Saatleri 15 ile çarp ( x ), dakika ve saniyeleri 4 e
böl ( / ) çıkan değeri ( - ) yani dakika ve saniyeyi çıkar kalan küsuratı 60 ile çarp.
Örnek:
8h58m27s
8x15=120 derece
120 derece
14.30’
6’45”
+----------------
134.36’45” bulunur.
Başlangıç rota açısı 38 derece başlangıç noktası koordinatları 47 derece N – 050 derece W olan bir
büyük daire seyri için vertex noktasına mesafe nedir? ( ek cetvel 26 )
Cevap: LHA 38 olur. Ek cetvel 26 ya gir. 47 derece sütunundan en büyük Hc değeri al sütundan
alınması gereken bilgiler. Dec – Hc – d – Z
Vertex başlangıç noktasına olan mesafeyi bulmak için 90 – 54=36 derece bulunan dereceyi dakikaya
çevir. 36 x 60’=2160 mil eder. Cevap.2160 mil
Kalkış noktası 51.N – 065 W varış noktası 40.37’ N – 010.00’W olan bir büyük daire seyri için kalkış
rota açısını ve mesafeyi bulmak için NP 401 in ilgi sayfasına girilerek aşağıdaki değerler elde edilmiştir.
( ek cetvel 28 )
Hc d Z
Sonra double second corr. Sütunundan 28.6 için düzeltme bulunur. ( 28.0 – 29.6 arasında ) 1.8
Sonra enterplasyon tablosundan bulunan bütün değerleri topla.
Kalkış noktası 51.N – 065 W, varış noktası 61 N – 005 W olan bir büyük daire seyri için kalkış rota açısı
ve mesafe aşağıdakilerden hangisidir? ( problem ekte bulunan NP 401 sayfası kullanılarak çözülecek.)
( ek cetvel 27 )
Çözüm: LHA= dlong65W -5W = 60 ek cetvel 51 derece sütunundan Lat2= dec 61 dereceye gir.
51 derece
Dec Hc d Z
Kalkış noktası 46 derece N – 065 W varış noktası 50 derece N – 027 W olan bir büyük daire seyri için
kalkış rota açısı ve mesafeyi bulun. ( problem ekte bulunan NP 401 sayfası kullanılarak çözülecek. Ek
cetvel 26 )
Çözüm: LHA yı bulmak için dlong bulunur. Dlong= 65W – 27W= 38 derece bulunur.
Ek cetvel LHA 38 derece ile girilir ve Dec sütunundan 50 derece nin karşılığı ve46 derece sütunundaki
değerler bulunur. Lat 2 = Dec.
46 derece sütunu
Dec Hc d Z
48 derece
Dec Hc d Z
Kalkış noktası koordinatları 45 derece N – 060 W, vertex noktası koordinatları 52.12’7 N – 023 18 W,
kalkış rota açısı 60 derece olan bir büyük daire seyrinde, vertex noktasından sonraki ilk ilk ara
noktanın koordinatları nedir? ( Ara noktalar yaklaşık 5 derece dlong farkı ile alınacak ve ekteki NP 401
sayfası kullanılarak problem çözülecektir.)( ek cetvel 27 )
LHA= 60 ek cetvel ile 45 derece sütununa gir. Vertex noktası karşılığı Dec değerinden 5 derece önceki
Hc değerini bul.
45 derece
Dec Hc d Z
Vertex noktasından sonraki ilk ara nokta koordinatları Dec 60 değerinde görülen Hc değeridir.
Lat= Hc long= Long1 – Z. Long= 60 – 44’8= 15.12’W dir Cevap: 52.06’4 N – 15’12 W
40’00’ N – 026 W mevkii ile 35’40 N – 023’20 W mevkii arasındaki deprature kaç mildir?
36.20’ N – 040.20 E mevkii ile 36.20’ N – 044.40’ E mevkii arasındaki mesafe yaklaşık kaç mildir?
120 rotasına 100 mil seyrederek 40.0 N – 020.0’ mevkiine demirleyen bir geminin seyre kalktığı
mevkiinin enlemi nedir?
Kalkış enlemimiz Lat A kuzeyden güney istikametine olduğu için 40.50’ N olur. Cevap: 40.50’ N
Göksel seyir
ZD +4 ( W ) olan bir saat diliminde ve 32 enlemindeki bir mevkide ZT 04 00 00 iken LMT 04 30 00 ise
be mevkiin boylamı nedir?
ZD – 4 olan bir saat diliminde ve 32 N enlemindeki bir mevkide ZT 14. 00. 00 iken LMT 14.15.00 ise,
bu mevkiin boylamı nedir?
Boylam 060.12’ W olan bir mevide LMT 08.21.37 iken boylamı 018.03 E olan bir noktada LMT kaçtır?
5h 12m + 1m=5h 13m W den E e giderken toplanır 08 h 21m 37s + 5h 13m= 13h 34m 37s
bulunur.
Bir gök cisminin almanaktan bulunan GHA değeri 220 derece, Dec 15.00 N ve DR mevkiin
koordinatları 35 N – 060 E olduğuna göre HA ( t ) açısı nedir?( Boylam E GHA ile topla )
Çözüm: HA= 360 – ( GHA - / + Long ) 360 – ( 220 + 60 ) = 80 derece bulunur. HA( t ): 80 derece
Boylamımız 100 W ve GHA değeri 350 ise saat açısı ( HA veya t ) nedir?
Çözüm: ( boylam W GHA dan çıkar ) HA= 360 – ( 350 – 100 )= 110 derece olur. HA ( t ): 110 derece
GHAy değeri 242 ve SHA H değeri 103 ise GHA H değeri nedir?
Kutup yıldızının düzeltilmiş açısal yüksekliği ( Ho ) 51. 15’ – a0; 14’8 a1; 0’6 a2; 0’6 olduğuna göre
bulunduğunuz enlem değeri nedir?
Vardiya zabiti olarak güneşin batış anında semtini 289 olarak ölçtüğünüze göre, güneşin o andaki SİA
değeri nedir?
Semt açımız güneşin batı için W Semt> 270 olduğuna göre N işareti alır. Cevap: N019 W
Vardiya zabiti olarak güneşin doğuş anında semtini 079 derece olarak ölçtünüz. Güneşin o andaki Sİa
değeri nedir?
Cevap: N11E
Geminizin mevkii 28.00’S – 42.36’W dir. Güneş in Dec değeri N 20.30’ SİA değeri 23.4 dür. Güneşin
doğuşunda semti nedir?
Çözüm: SIA = 90 – Semt Semt= 90 – SIA SEMT= 90 – 23.4= 66.6 SEMT: 66.6 olur.
03 Mayıs 1999 günü 09.24.22 UT ( GMT ) de Güneşin GHA ve Dec değerleri nedir? ( Ek cetvel 13 – 39 )
Çözüm:
24 22 6.05.5 d 0.3
Değer feet olarak verilmişse; Formül= ( 1.14 x harita yükselliği karesi ) + 1.14 Köprü üstü yüksekliği
karesi)
Örnek: Gp Fl ( 2 ) 10 Sec 81 feet olan 10M özelliğindeki bir feneri, 16 feet göz yüksek olan bir zabitin
feneri coğrafi olarak görme mesafesi nedir?
Çözüm: 81 karesi 9 16 karesi 4 ( 1.14 x 9 ) + 1.14 x 4 ) ( 10.26 ) + ( 4.56 )=14.82 mil eder
Görüş mesafesi= ( 2.08 x Harita yüksekliği karesi ) + ( 2.08 x Köprü üstü yüksekliği karesi )
Örnek: Göz yüksekliği 25 metre olan bir fener göz yüksekliği 16 metre olan bir gözlemci tarafından kaç
milden görünür?
Çözüm: 25 karesi 5 16 karesi 4 ( 2.08 x 5 ) + ( 2.08 x 4 )( 10.4 ) + ( 8.32 )=18.72 mil eder.
Haritada bir fenerin yüksekliği 225 feet, 49 feet lik bir görüş mesafesi olan bir köprü üstünden coğrafi
görüş mesafesi nedir?
Değer feet olarak verilmişse; Formül= ( 1.14 x harita yüksekliği karesi ) + 1.14 Köprü üstü yüksekliği
karesi)
Çözüm: 225 karesi 15 49 karesi 7 ( 1.14 x 15 ) + ( 1.14 x 7 ) ( 17.1 ) + ( 7.98 )=25.08 mil eder
Haritada bir fenerin yüksekliği 225 metre, 49 metre lik bir görüş mesafesi olan bir köprü üstünden
coğrafi görüş mesafesi nedir?
Görüş mesafesi= ( 2.08 x Harita yüksekliği karesi ) + ( 2.08 x Köprü üstü yüksekliği karesi )
Çözüm: 225 karesi 15 49 karesi 7 ( 2.08 x 15 ) + ( 2.08 x 7) ( 31.2 ) + ( 14.56 ) 45.76 mil eder
Göz yüksekliği 64 feet olan bir gözlemci için 144 feet yüksekliğindeki bir feneri kaç milden görebilir?
Değer feet olarak verilmişse; Formül= ( 1.14 x harita yüksekliği karesi ) + (1.14 Köprü üstü yüksekliği
karesi)
Çözüm: 64 karesi 8 144 karesi 12 ( 1.14 x 8 ) + ( 1.14 x 12 ) ( 9.12 ) + ( 13.68 )= 22.8 mil eder
Kutup seyri:
80 N 040 E mevkiinde hakiki yön 150 derece ise grid yönü nedir?
Formüle göre boylam işareti E olduğu için ve Kuzey kutup ta bulunulduğu için boylam değeri hakiki
yön değerinden çıkarılacak. 150 – 40 = 110 derece
82 S – 010 W mevkiinde hakiki yön 040 derece ise grid yönü nedir?
Formüle göre boylam işareti W ve Güney kutupta bulunulduğu için boylam değeri hakiki yön
değerinden çıkarılacak. 040 – 010 = 030 derece
Formüle göre boylam işareti W ve Kuzey kutupta bulunulduğu için boylam değeri ve rota toplanacak
80S – 050E mevkiinde grid rotası 120 ise hakiki rota kaçtır?
Formüle göre boylam işareti E ve Güney kutupta bulunulduğu için boylam değeri rota ile toplanacak.
C D M V T yöntemi:
Örnek: Manyetik pusulamız ile 112 dereceye ilerlerken bölgede doğal sapma değeri 2 derece E ve bu
rotadaki yapay sapma 4 derece W ise hakiki rota nedir?
C D M V T
112 - 4W 108 2E+ 110 Cevap: 110 derece true course ( Hakiki rota ) bulunur.
Ana cayro pruva değeri 078 derece iken ripiter pruva değeri 080 olarak yanlış devreye alınmış bir
ripiterle A fenerinin kerterizi 268 olarak alınıyor. Ana cayro hatası 3 E olduğuna göre hakiki kerteriz
kaç derecedir?
C : 268 ( A fenerinin kerterizi ) D: 2 W ( Burada ana cayro değeri > ripiter değeri ise W olur.
M:? V: 3 E T:?
C D M V T
Güneşin meridyenden geçiş anında filika pusulasının yapay sapmasını belirlemek isteyen filika amiri
filika pusula kart merkezine bir kalemi dik tutarak gölgesinin 190 derece çizgisinin üstüne düştüğünü
belirlemiştir. Bölgede doğal sapma 3W olduğuna göre o andaki pruva derecesi için yapay sapma
miktarı nedir?
Çözüm: Soruda Güneşin meridyenden geçişi sırasında dediği için True ( T ) 180 olur.
C D M V T
190 ? ? 3W 180
C D M V T
Variation hesabı: 2003 – 1981=22 yıl 22 x 5= 110 110= 1 derece 50 dk W 1.50 – 0.35= 1.15 W
bulunur.
C D M V T
20 Ocak 2003 tarihinde seyir yapılan bölgede bulunan iki burnun transiti harita üzerinde 055 dir. Aynı
transit geminin manyetik pusulası ile 065 olarak ölçüldü. Haritanızın pusula gülü üzerinde 3.20 W
(1985) 5’ W ibaresi var. Manyetik pusulanın yapay sapması ne kadardır?
Variation hesabı: 2003 – 1985=18 yıl 18 x 5 =90 90= 1.30 W eder. 3.20 W + 1.30 W= 4.50
Variation= 4.50 W
C D M V T
065 5.10W 59.50 4.50W 055 sağdan sola gidilince W işaretliler toplanacak (+) Cevap:5.10W
Kerteriz problemleri:
İskele tarafımızdaki bir cisimden Nispi kerteriz alırsak; Formül; Hakiki kerteriz – rota
Sancak tarafımızdaki bir cisimden Nispi kerteriz alırsak; Formül; Nispi kerteriz + rota.
Hakiki kerteriz kuzeyden itibaren saat yönü istikametinde 000 – 360 derece arasında ölçülür. Nispi
kerteriz geminin pruvasından itibaren Sancak / İskele ye doğru 1 – 180 derece arasında ölçülür.
Örnek: A gemisinin rotası 135 derece olup B gemisi sancak 35 derece de kerteriz edilmiştir. B
gemisinin hakiki kerterizi nedir?
Rotası 070 olan A gemisinin vardiya zabiti B gemisini İskele 40 derecede kerteriz etmektedir. B gemisi
vardiya zabiti ise A gemisini iskele 110 derecede kerteriz etmektedir. Bu durumda B gemisinin rotası
nedir?
Çözüm. Hakiki kerteriz= Nispi kerteriz ( - / + ) rota. Bu soruda A gemisi 262 ye giderken 082 hakiki
kerterizde B gemisini gördüğüne göre; B gemisi A gemisinin kıç tarafındadır.
082= Nispi Kerteriz + 262 Nispi kerteriz= 262 – 82 = 180 Nispi kerteriz 180 derece bulunur.
172 rotasına ilerleyen bir gemiden 150 derece hakiki kerterizinde bulunan bir fenerin nispi kerterizi
kaç derecedir?
172 rotasına giderken fener 150 derece hakiki kerteriz edilmiş. Buna göre fener iskele taraftadır.
150= Nispi kerteriz – 172 Nispi kerteriz= 150 – 172=22 derece iskelede bulunur.
Veya Nispi kerteriz = 360 – 022= 338 derece bulunur. Bu soru cevabı 338 dir.
Rotası 340 derece olan bir A gemisi B gemisini Sancak 85 de görmektedir. B gemisi A gemisini hakiki
kaç olarak görmektedir?
B gemisi Hakiki kerterizi= 180 + 65= 245 B gemisi hakiki kerterizi 245 bulunur.
Rotası 040 olan bir A gemisi B gemisini İskele 70 de görmektedir. B gemisi A gemisini hakiki kaç
derece görür?
Rotası 340 olan bir A gemisi B gemisini sancak 60 derece görmektedir. B gemisi A gemisini hakiki kaç
derecede görür?
Sahildeki bir fenerin cayro ripiterinden alınan kerteriz 310 derecedir. Geminin hakiki mevkiinden bu
fenerin haritadan ölçülen kerterizi 308 derecedir. Cayro hatası nedir?
Çözüm. CE= Haritadan ölçülen kerteriz – ripiterden ölçülen kerteriz. İşareti – ise W, + ise E olur.
Atlantik okyanusunda 156 rotasına seyrederken karşılaştığınız cayro hatası 0 olan bir gemi ile yapmış
olduğunuz pusula kontrolünde, siz gemiyi 356 da kerteriz ettiniz. Diğer gemi sizi 179 da kerteriz
ettiğini bildirdiğine göre. Cayro pusula hatanız nedir? Önce pusula hatası 0 olan gemiye göre rota
bulunur. 179 + 180= 359 C.E= 359 – 356= 3 derece bulunur. İşareti + olduğu için E dir. Cevap:
3E