౪. లక్ఖణమాతికావణ్ణనా 4.

Lakkhaṇamātikāvaṇṇanā

౪. విసుం యోజనా కాతబ్బా తి యో 4. Visuṃ yojanā kātabbāti yo tīhi saṅgaho

తీహి సఙ్గహో చతూహి చ catūhi ca sampayogo vutto, taṃ sabhāgo
bhāvo payojeti, yo ca tīhi asaṅgaho catūhi ca
సమ్ప యోగో వుత్తో , తం సభాగో భావో
vippayogo vutto, taṃ visabhāgo bhāvoti
పయోజేతి, యో చ తీహి అసఙ్గహో
imamatthaṃ dassento ‘‘saṅgaho…pe…
చతూహి చ విప్ప యోగో వుత్తో , తం viññāyatī’’ti āha. Yassa saṅgaho, so dhammo
విసభాగో భావోతి ఇమమత్థం khandhādiko sabhāgo. Yassa asaṅgaho,
దస్సే న్తో ‘‘సఙ్గహో…పే॰… so visabhāgo. Tathā sampayogesupi
విఞ్ఞా యతీ’’తి ఆహ. యస్స veditabbaṃ. Idāni yathāvuttaṃ sabhāgataṃ
సఙ్గహో, సో ధమ్మో ఖన్ధా దికో సభాగో. sarūpato niddhāretvā dassetuṃ ‘‘tatthā’’tiādi
vuttaṃ. Tattha samānabhāvo saṅgahe
యస్స అసఙ్గహో, సో విసభాగో.
sabhāgatā, ekuppādādiko sampayogeti iminā
తథా సమ్ప యోగేసుపి వేదితబ్బం. ruppanādividhuro asamānasabhāvo asaṅgahe
ఇదాని యథావుత్తం సభాగతం visabhāgatā, nānuppādādiko vippayogeti
సరూపతో నిద్ధా రేత్వా ayamattho atthasiddhoti na vuttoti.
దస్సే తుం ‘‘తత్థా ’’తిఆది వుత్తం.
తత్థ సమానభావో సఙ్గహే సభాగతా,
ఏకుప్పా దాదికో సమ్ప యోగేతి
ఇమినా రుప్ప నాదివిధురో
అసమానసభావో అసఙ్గహే
విసభాగతా, నానుప్పా దాదికో
విప్ప యోగేతి అయమత్థో అత్థసిద్ధోతి
న వుత్తోతి.