1975 splnda Hacettepe Oniversitet, Hozacsh Fakes nden birnci- likle mecum oldu, 1976 yusnda Galant Farmasi Blane asistanola- rab girdi. 1981 yuinda Farmasoih Tekmoloj doktorases tamamlayarah, 1988 puna ayn: dalda dogent, 1995 ylinda profesor eld. 1904 ylinda Radyofarmasi A.B.D, Baskaniygina atands. Fakalte Vietins Kuralu O- iginde bulunan Prof;Ozer halen Saglik Bakanlgs'nd csi komisyon ‘aylitien, TOFTAD Genel Sereterligi gorevlerin sirdarmettedis, Hace tepe Universite 1999/2000 Akademi Ys Arastirma Grub Basar dal ile san Dogra ‘maci Ostan Basar: Odallerini alan Prof Ozer, ei ve bir gocul annex. RADYOFARMASIi, RADYOFARMASOTIKLER DUNU, BUGUNUW ve GELECEGi in agar, acuta farmakolojie ei meydana agetien kimyasal ajanlar sellinde cansmlanar lar, Radvofarmasotitler ise bay gouge tam amacyla kullanlan, anc farmakoojtk cist olmayan ilaglardr, Tedavi edict ethist olan radvofarmassiiler ise vic zero sthilerini, radiation (—1yamal denen fits 6- selliblergle gosteriter. Ayr, radyefarmas- tikler geoteginde nadiren ullanlan, krone olavat asa fullanmayian daima doktor ta rafinden ve doktor gocetiminde uygun kip. manta uygulanan ilglarke, Dolayisyla gele- i” formilasyonu, bacilarmast, halite kon- Q ay ‘rola, daclara bélammesi farmahokinaigt ve toksistesinden bastaya woyelanmasma kadar Inulanslan ve rad- goon sirten sori aczceya “Raayofarma: voaleif syan farmasiik doza}geil- sis", bu Jaalivelerle waragan eceactedatina bering “1 otk", radyofarmasoikle- “Radyofarmasi” (Nader Eczatt) adt veri cal tl iin degeee EG» Radyofarmasi ve adiyofarmasbiklerin Geri X sinlarinn 895'e, Wilhelm Konrad Roent= gen taafndan keg tip bilimlerininilelemesine rithigkathida bulunmustur. Bu nedenle Wk Roentgen wgor'de Nobel Fzk ddilind almgte. Dért ay sonra, bir baskafiikl Henn Beequarel gal radyoaktvitey keyftmigti. ate George de Hevesy radyoaktf marker’ tanimlamitr ve sok gegmeden i943'te Nobel Bld almgt. Bu durum, Nikleer ib’bin bugln de hala gerer clan temellerininatimasia yol gmt. Radyofarmasbtike,digerilaglar ve tibbi = rnlre gre daha sa bir Srgecmise sahiptier Medikal uygularalarda vadyoaktifnikliterin yaygr kullanmlan, .0unya Savasrnda atom ‘bombasiylailgilgelipmenin tamamen diekt bir sonucudur.8u oly, nklerreaktélein igaasi= na veo da radyoaktifolmayan hedeflerin ntron bbomibardimaniylaaktivasyonu sonucu yen! rad= yofarmastikerin bulunmasinayol amis. Tax biatta bulunmayan radyondkitlri, yapay ola rak eldeedlimes! bunlarin billmsel ve bb uy gulamalarinda kullansmin mmkin kilt 1g04't Eich ve Shiga’ min Alanya’ da, bir farede gérilen tripanazoma enfeksiyonunu tek dor kin boyayla tedavis, Enrich’ sifiste- mit. 196" len ortalanndan sonra gael bi- vyopatgalanabil gest lag tage sister (i= ptomlar, niozomar,ngasta veya laktik/gtko= lie polietien glkol (PC) polimerle) veya biyo= lojik olarak parglanmayan partir (cam, la teks, reineler)daerinde aragtmalar yoguriag- rst Radyoaktf arti partir bir yandan bu tarlsel gel gbsterrken bir yandan da tcai olarak sagjikpiyasasinda yerilalmgt. Bunlar arasnda: To-spm'afaretl HSA, MAA, slfrkol= loit ve Tecnogas gi karkon parte igeren ae ‘osoller tani aac olarak caret sunulmustur. Rugg init galismalarda kullarima aso 1-131 of- Pe larinin tan ve te- davis mistr. Bu vadyofarma- sek 9 sb apts deg GEESE sot sayesind trot kanernin tedavisin- de énemli bir basan eldeeitmis Nukleer Tip ta hullamsian bu yeni spesiyalitegazete ve dergi manstlerine tagmmitr. Bu du rum "Atomik Kokteyl” adsyla da ana I 131 gboeltisi gibi yeni “Magic Bullet” (i ili mermilerin'ein bala gelgmest ve dliger pee goe kanserin tom ve tedavisinde radyofarmasotiklerin kallantlabilecegini _gOstermesi balumindan onemlidir, Fczaclanm temel bagwure kaynagi oan far rmakopelere bakldiginda ise radyofarmasdtile- tin ik kez 8.P'in 1958 basksnda yer ald gb= melted. 11, 32, rile igre sodyum radyeiyodi enjksiyonluk gizlis ile P32 ga ‘etl sodyur radyofsfor enjeksivonuk cellent ie ilgil monogrfirB.P9s8te yer alan ik rad= yofarmasétikler olmuslardn. Daha sonra USP (de ik ker “Radioactivity” bash altnda 1960 basksinda bu konuya yer verimigti ve gi= derek pekgok farmakopede “Radlopharmaceut- cals" veya "Radioactivity" bagiyla gene ilgi- ler vetlerek ve menografiar ksminda da get radyondkitler ve radyofarmastiler yer alm. adyofarmasinin Dini Nikleer Tip alan 1946'de Abbot Lablarmin lk radyofarmascigi piyasaya surmelerinden bbugine kadar gegen sUrede bik bir hiyame ve geligme gostermigt. Bundan 2 yi sonra, Bi- legk Atom Ener kurumu baskan! medikal a= ‘maglakullamlacak olan radyezatoplarn uygu~ lanmasila. eczaclanin iigiknmesi geektigini apilamtur ksasirede sadace Amerta'da 00 kadar radyofarmasst hastane ya da merkezi 4g‘adyofarmasilaboratuannda itihdam ediimis- tir. Radyofarmasialanindaki biyik yikselme yorinden Amerikan Eczaclar Brig (American Pharmaceutical Association) i978'te Eezacile UrmaniigKurula'nda (Board of Pharmaceutical Specialities) Radyofarmas’yi ayn bir uzmaniik dalrolaak tanimtin Radyasyonun bang! amaclarla saglik ala- ‘nda kullanlabilmesi, reaktérerden sonra Igpu'tesklotronun ve 196o'lrda Mo-99/Te-99m jeneratérlerinin geligtirimesini de beraberinde ‘getimigtiz. Yapay bir radyondklt olan Te-9gm Jn jeneratlerden lde edilebilmesi giderek NNkleer Tip Departmanlannda yaygin olarak kallaiimasina yol agmig ve i9'lara glindi- {inde "bodrumda radyoaktifgzeltilerin karig- ‘tld ab.” lardan hastaneye bagh “Radyofar- ‘nasi ab departmarlar"ina dedigim gostermis- tiv Bu yeni birimlr, Nakleer ip gérintileme kesimlaniginde veya komgu “reve has" yerler haline geist. Bu iler- lemenin nedeni primer radyonikliterin tip ve riktar cesitiig, ve bulunmasyla igi olumlu gelimeler, radyofarmasbtiklerin giderek kar- ‘magik hale gelmesi, keer enstrimarlarda de~ vaml gelgenteknololi, eklpmanlannbilgisayar~ |a donatimasi,personelin farmasbtik uzmanlik veradyofarmasi deneyiminde clmasina bagi nat ira eden’ Cegmige bakldignda radyoaktif ileylellerin (asiotacer=radiormedications), deneyimlerni radyofarmasétiveri lab, bankosund galignken kazanmigradyokimyac ve doktrlar taafndan deneme/vamiimayla haulandids grblmekteit Daha somvalan, deneyim kazanan bir grup vad yokimyact yeni radyofarmasétklerin ézellikle Te-ggm radyofarmasbtikerini,hazrlamaya gi- ithe gGrdmekted. 969"da eczacnin tere ‘eczaciikbilgisini ve radyofarmasstkyénden ‘erik ecersiniradyoaktif materyallere uygu- layabilecegi gorigd Gzerinde ilk Radyofarmast program, ABD’ de Univ. Southem Calfornia, Se= EEE hool of Pharmacy’ de baslamt Ote yandan, Ig7o'te American Food, Drug and Cosmetic Vasa sinda degiikik yapiimg ve “radiotracers” ifa~ desi “radioactive drugs” olarak dizetiimig ve Radyofarmasi Nikleer Eczaciil), american So clety of Hospital Pharmacist) tarafindan ecza clita uzmanlik dai olarak tannnmigt. Bu = nem olaylarm kombinasyonu, radvoatilalar (ayofarmasotker'in,radyofarmasitin ve fe~ raat yer! olan Radyofarmasi Labidepartmanin ‘tanimmasinda gok etl olmustur igpolara kadar hastane radyofrmassinde, radyofarmasist tarafndan icra etllen glinldk hiametier,ndkleer tip hekimi, bil adamian, teknologlar ve fakiler tarafinday icra edilen hiametlesn ir aynasi ofmasut. Orceleri tek bir ‘metot kllanarl tk ir ndkleer tip gBrntdleme (imalara) teknihigin bel bir grup redyofar= ‘masétigin hanvlanmast basi, 61 preparatia izerinde zamana dikkatederekyaplan tek kaite kontrol test adyoakif igaretlemerin (sbaglan= ‘manin)etknligi id. Kuyu tip sayilarveizotop dor kallbator gi nkleer enstmanlar bur gin “sadece digmeye basma" teknolojisine sa~ hiplerse de enstrimaninkalitekorl eter in hala operate intivag duyarlr. Cog enjek slyonluk radyofarmasstigin dovlais h6llnmes! igi de, itenen hacme kadar dolduralmast icin enjetre ve radyoaktivite mikatnvalide etmek icin de dor kalibratélrine gerek var. Radyo= farmasétiklerin dogu dozda, dojru hastaye, dogru zamanda, ili otoritenin itedigi kayla ddogru tutmus olarak uygulanmasmi temin 20° runllugu vad. 1970 ve i98olerboyanca ra yofermasistin ndkleer tip ekib gin de lag uz~ ‘mani olarak operasyonelgorevi ve rn kaynaki bimetler yardtmesi eas ‘Arup Ise, Ni im ‘Avrupa Birligi kel i dir, ancak adyofarmasitiktipltPbelgeden bol- eye ve o bolgenin ekonomi na goreET edie gBstermekte.Grnegjin Benelux uke= lernde, Sat Almanya'rn sm balgesinde ve Gi ney Ingltere’ de 12a, Kr-Bim ve diger cok kas yan Gmirld lotoplar ve poaitron emmite’ lar kullanimaktayken Iskandinavya'da, Dogu ve CGuney Avrupa ikeleinde Te-g9m komplesleri vet kala gok yaygindr ‘Avrupa'da radyofarmasixele/laglaria I> ail, 170'lerden baslayan cet diretifer gi mgt. Ulslrarasi Atom Ener Alans (AEA) bu konuyla igi eg teknik dokimaniar, WHO radyofarmasdtikerl ilgl rehber ve kkandlnav Likeler Nordic Guidelines yayilamlardy Danyada radyofarmasstiklrt ilgili ite Pazar ini alan ABD, Ingiltere ve Dani- mara olmustur, Bugtin pek cok lke rad- yofarmasotitlende pazar izni almak icin uulusal rubsatlandyma prosedara hoy- rmastur. Oysa, yaklas 10 yl Oncesine ka- dar cogu Avrupa alkesinde radyofarmasd- tikleri kapsayan tam bir sistem bulwenma maktaydi, Ancak, bu dilkeler, Avrupa Bir. ligi aye atkeleri olarak radyofarmasoit lerini yasa gtkararak rubsatlandermislar- air ‘adyofarmasinin Bugind: azar ian alrmayla gil prosedivler, dinamik bir siregtr ve saghk otoritesince dokimantas- ilar iginde deigmektet ‘gin hig bitmeyen ve jane departmanian Ir c ve denetmle i _gitkgeartarve bitmeyen kati kurallara devarn cedecek fede. 8 durum maliyeterin mc i sae tm deg artmasina,o da radyofarmaséierin fyatlanmin artmasina yol agmakta ve ckonomik skmtlar yagayan Nikleer Tip Departmenlanna smun ge~ tirmekted. Sagic torts! ve yasa koyucular Ici yeni zounlluklarkurallargetirmek kolay= dir anak bunun gets iyi dagdndlerek yapil- ‘asi geek. Halk ve Ozl saglik servile tara- {indanalmabilece fiyatta, emin ve etkn radyor farmasdtk saglamak, temel hedef olmak zorun- dad adiyofarmasinin Geleceg ‘Bugiin Radyofarmasi ve Nableer Tip stk ta vavegans ay ays sartaron ama irre ils olarak sage uygulamalarms sunan bilim daar. ABD de Nateer Tip genet le hastanelerde Radyo alan allinda bu lunmaktader. Digertaratan. Merkeci Rady Jarmasi Laboratuvarlan tpt olarak cok sa la medial merezebizmet unan ayn bir ti cari ural blinded. Radhofarmasi we Nak. leer Tip Departmantan arasmdai iishi ya ticart ya da Kini orl ve bazen be kisi sender, Aralarnda bazen uygun olmas, ‘ogun br program otmas, Kaavojarmast Lab ‘ehastanenin fits! anlamaa ay yerlerde mast we radyofarmastitern hairlanmasinda abut admis yontemlerin cima nedeniye ok facta ili meveutturSeki: RADVOFARMASIST ve NUKLEER TIP HEKIMI ARASIILSKI NOKLEER TIP HK RADYOFARMASISTS (ranv/Tedavi ynelikhususar) (Ecxacliga/Farmakolojiye yénelikhususlar) Hastalan tarar,muayene eder, (eadyofarmasdtkler forme eer, \uygum kink yéntemlei ara. hhazrar, alte kontrolnd sala) LUygun radyofarmasilerin sep ‘Radyorarmasotkepetesyazar adyofarmasbtikleri doze eder, Jalan bazar [radyarmasbierin allan Heormalint yapar \ [Farmatokintic ve farmakodina-| | Radyofarmascticer uygular ‘ [Nake Tp yéntemlerini uygular Nokleer Tip galimalann iyoralae adyorarmasbtikilag ete ern degeriendir Jaaganili Ndkieer Tip caligmasi ww laaganl hasta tedavis 1 [sagan Radyofarmasicalimas! Hasta Mernnuniyei ve Gerek Tedavi mk bet deg(kil. Hastane bunyesindekiRadyofarma- si tabllan Nakleer Tip gruplanylayakink ve ki departmanin gel alakalan ylatinden daha feala lnk ‘lige igindeyken, Merkext Radyofarmasi Lab da Klinik ilgkilr giderekartmaktadir,ke- 2c, Nakler Tip ve Radyasyon alaninda yeter kadar egitim almam bisdit. Bu nedenle, rad yasyonlailgiloldukan alanda han bilglee sa hip lmalidilr, Radyofarmasist,radyofarmass= ‘ik parametelereilgl teknigi,radyofarmasé= ‘igingelitiiimesini ve bunlann diagnostic gB= rnta sonuglarina etksini degerlendirmektedir ve uygun radyofarmasétik hazilanmast, kalite kontrola, doalaraballnmes ve uygum bir tra ‘ma teknigiyle uygulanmas yiksekkaltede gB- nt alinmasin’ sagl rmasist sorumlu oldugu alanda postfanlamda Bu nedene, radyofar- NokleerTbin saglik camlasindak yeriin anlar ‘pmasin saglamaktad Kaynakdar: ~ Vandergouw HF: Guidelines to Radiophat= ‘macy, Scientific Pub. Co, Newyork, 1982, = Modem Trends in Radiopharmaceutcals for Diagnosis and Therapy, IAEA-TECDoe~1029, 198. = Seminers in Nuclear Medicne/Radioche- istry and Radiopharmacy w.b. Sounders Comp, rlando, 996 + schubiger Aiophamacy, Kluy 1 Westra: Progress in Rac ademicPub., Dordrecht- Ogle LR: The Rar Industry and European Union uch. MY, 24,779, 1997 Sonug olarak radyejarmasstigin et- hinliginin artintmas: ve uygun bazar lanmast icin sovumtu olan kisi Radyo- [farmasist olmalidt. Kullanttan farma- tle alan kadar forminasyon, decay for mu, pargalanmast, gecimsiaitler ve eth- itegmeler de ethili ajanim gelistiriimesin- de ayn derecede nem bir olay. Gelecote Merci Radyofarmasi La- boratuvannin yayginlastinimasi, basta- lar ozellte radyoiota iit dogr docu alabilmeleri igin yonlendirme ag sindan onemli aca. Boplelitle, Nakleer Tip bastalannin diger diggnostit doz alan bastatarla ka- rigmasi Onlenerek yanlss doz alimlarinin ‘ontine gerilmis olacakr. Aynca egitimleri nedeniyle ve ilagiz- lene teknitleindeki bigilert nedeniyle radyofarmasistler basta orderlannin ve laboratuvar teknitleinin yasitmasinda bekime yardimer olacakilag uemanlan- ar, Dabast radyofarmasistler, bastaltla- rin tegbis ve tedavisinde bekim-basta-c. 2ac1 tegen icinde dzzine dagen g0revi erin getrrc sagt: bir “Jarmasoiik bala” goroestirebilcl bir sage ux ‘man: olarak karsimiza emaiady.