™@ Grammatik @ OD oamiana czasownikow regularnych w czasie teratniejszym Prasens 7 spy, zastepuiac Czasowniki w jezyku niemieckim odmieniamy w czasie teragniejszym Prasens przez 050 koricowke bezokolicznika -en koricowkami osobowymi: Ip. Im. ich Ga) -e wir (my) -en du (ty) -st ihr (wy)-t er(on) +t sie (oni, one) -en sle (ona) +t Sie* (pan, pani, paristwo)-en es (ono)-t “forma grzecznosciowa Ip. Im. wohnen -mieszkaé ich wohne wir wohnen du wohnst ihr wohnt er/sie / es wohnt sie / Sie wohnen mncze| -z.np. heiBen, otrzymuja w 2.08. liczby pojedy! Czasowniki, ktérych temat koriczy sie nas, -B, -x lub koncowke -t, np. du hei&t. [BB oamiana czasownika sein Ip. im. - ich bin wir sind es du bist ihr seid Ichmag er/sie/esist sie / Sie sind Snowboard. BD Odmiana czasownika mégen Czasownik mégen odmienia sie w liczbie pojedynczej nieregularnie. 1.13.08. liczby pojedynczej maja taka sama forme. Ip. Im. migen - lubié ich mag wir mégen du magst ihr mgt er/sie/es mag sie / Sie mdgen a ED Rodzajnik okresiony, zaimki dzierzaweze tw! liczba pojedyncza ested imianownik (kto? co?) Hele ae das die Nominativ (wer? was?) : were mein meine dein deine dein deine Rzeczowniki w jezyku niemieckim sa uzywane z rodzajnikami.BD Liczebniki gtowne e = elt 20- zwanzig oe 12-zwéit 30 - dreiBig apie 13- dreizehn 40 - vierzig awe 14- vierzehn 50 -funtzig ae 15- fainfzehn 60 -sechzig Ae 16 -sechzehn 70 - siebzig Soe 17-siebzehn 80 - achtzig ete 18-achtzehn 90 - neunzig ae 19 -neunzehn 100 - (ein)hundert 10-zehn 1) Pytania rozstrzygajace Bist du 14? - Nein, ich bin nicht 14, Kommt ihr aus Polen? - Ja, wir kommen aus Polen. w ‘ a Prtalacym Fozstrzygajacym czasownik w formie osobowe] wystepuje na pierwszym miejscu. nim znajduje si¢ podmiot. Na pytania rozstrzygajace odpowiadamy twierdzaco ja (tak) lub przecraco, rnein (nie). W jezyku polskim pytania rozstrzygajace zaczynaja sie od stowa czy, ktore Przypadku tego typu pytari nie ma swojego odpowiednika w jezyku niemieckim. B® Vor der Klassenarbeit! ED Etec ines Thyra) v przedstawianie sie v hobby podawanie miejsca zamieszkania | pochodzenia_” wybrane internacjonalizmy v podawanie wieku V wiadomosci o krajach niemieckojezycznych: v formy powitania i pozegnania formy powitania v nazwy cztonkow rodziny v nazwy zawodow E> Peer eC ues eC ac iszym —_- czasownik mégen w czasie terazniejszym v czasowniki regularne w czasie terazni Prasens w liczbie pojedynczej i mnogiej Prasens w liczbie pojedyncze| i mnogie} v czasownik heiRen czasie teragniejszym V rodzajniki okreslone, zaimki dzierzawcze Prasens w liczbie pojedynczej i mnogle} ‘mein | meine i dein | deine w mianowniku v czasownik sein w czasie terazniejszym V liczebniki gtswne do 100 Prasens w liczbie pojedynczej i mnogie} Y pytania rozstrzygajace a.Ny Odmiana czasownika haben (Czasownik haben odmienia sie w liczbie pojedyncze| nieregularnie. Samstags 'p. Im. 8 haben - mie¢ ich habe wir haben Mit z du hast ihr habt ich freil er/sie/es hat sie / Sie haben Rzeczowniki ztozone ja sie one z dWOch lub wiecc; W iezyku niemieckim wystepuje dua grupa rzeczownik6w zlozonych. eer bre eae Man taczy sie z czasownikiem w 3, 0s. liczby pojedynczej, np: Man trinkt hier Kaffee. Tutaj bile si kag! ED Forma méchte... eee eee Forma méchte... oznacza chciatta)bym | moze wystepowat w zdaniu samodzielnie lub W potg. zinnym czasownikiem, ktdry stoi wowczas na koricu zdania w formie bezokolicznika, np: 4 Ich méchte eine Limonade. Er méchte Saft trinken. Forma 1.13.08. liczby pojedynczej jest taka sama: Ich machte - er /sie / es mSchte. Ip. Im. michte - chciaKa)by(m) ich méchte wir méchten du méchtest ihr méchtet er/sie / es méchte sie/Sie méchten na czasownika nehmen Ip. Im. netaies: - brac. wzige ichnehme wir nehmen du nimmst ihr nehmt er/sie/esnimmt _sie/ Sienehmen DD czasowniki zwroine Czasowniki zwrotne wystepuja w jezyku niemieckim z zaimkiem zwrotnym sich, ktéry przyjmuje réire formy w zaleznoécl od liczby i osoby. Jezyk niemiecki rézni sie wiec od jezyka polskiego, w ktorym zaima zwrotny sie ma we wszystkich osobach takie same formy. Ip. Im. sich befinden - znajdowac sie ich befinde mich wir befinden uns du befindest dich ihr befindet euch er/sie/es befindet sich sie / Sie befinden sich Zaimek zwrotny sich wystepuje w zdaniu zawsze blisko orzeczenia, np.: Ich wasche mich morgens. Morgens wasche ich mich. Wofiir interessierst du dich? - Ich interessiere mich fir Sport. Przyktady czasownikow zwrotnych: sich beeilen - spieszy¢ sie, sich freuen - cieszyé sie, sich fiihlen czu¢ sie, sich interessieren - interesowac sie, sich kimmen - czesa¢ sie, sich treffen (e —> i, 2.13.08. ~ spotyka¢ sie, sich verspaten - spéznia¢ sie, sich waschen (a —> a, 2. 3. os. Ip.) - myé sie Uwagal Nie wszystkie czasowniki zwrotne w jezyku polskim sq zwrotne w jezyku niemieckim i odwrotné np. Zaczynaé si¢ - beginnen, uczy¢ sie - lernen, sich erholen - odpoczywaé, sich setzen - siada¢. BD try rozkazujacy | Wijezyku niemieckim tryb rozkazujacy tworzy sie dla 2. 0s, liczby pojedyncze}, dla 1.2.08 liczby mnodié oraz dla formy grzecznosciowe]. Tworzenie form trybu rozkazujacego dla poszczegéInych os6b: du: odrzuca sig zaimek osobowy | koricowk ¢ -st, ewentualnie dodale si -e, np: Bu koe Suppe. - Koch(e) Suppe! eae ania ly wir / Sie: zamienia sie miejscami czasownik z zalm kochen 7 kiem wir / Sie, np: Wir . - Kochel Suppe! / Sle kochen Suppe. - Kochen Sie Supe! if 2a ihr: odrzuca sie zaimek osobowy, np: thr kocht Suppe. - Kocht Suppel —Czasowniki, ktérych temat koriczy sie na -t, -d, -chn, -ffn, stm, maja w 2. os. liczby pojedyncze| trybu Fozkazujacego zawsze koricowke -e, np. Findel Arbeite! es Eee eee es du Kochi Arbeitel Finde! wie Kochen wit! Abeiten witl Finden wirl ihe Kocht! Arbeltet! Findet! Sie Kochen Sie! Arbelten Siel Finden Siei {22sowniki nleregulamne z samogloska tematyczng e,ktéra zamienia sie w 2.13.06, licaby pojedynczej na {lub fe, zachowuja te zmian 'Y réwnie2 w trybie rozkazujacym dia 2. os. iczby pojedynczej, przy czym nie otrzymulja koricéwki-e, fo eed See ees eee uy Ues! Spricht Hilf) Twit wir Lesen wir! Sprechen wirl Helten wil Treffen wir ir Lest! Sprecht! Hettt Treftt! Sle Lesen Sie! ‘Sprechen Siel Helfen Siel Treffen Sie! ‘Czasowniki nieregularne z Samogtoska tematyczna a, ktora zamienia sie w 2.13. 0s, liczby pojedynczej na 4. traca w trybie rozkazujacym Przegtos | moga otrzymat w 2. 0s. iczby pojedynczej koricowke -e. a es du Fahr(e)!. Laufley! Schlaf(e) ein! Wasch(e)! wir Fahren wir! Laufen wir! Schlafen wir ein! Waschen wir! ihr Fahrt! Lauft! Schlaft ein! Wascht! ‘Sie Fahren Sie! Laufen Sie! Schlafen Sie ein! Waschen Sie! Vor der Klassenarbeit! a Cee rence v wybrane lokale gastronomiczne v nazwy artykulow spozywczych 0 v on erat wiadomosci o krajach niemieckojezycznych: V wyrazanie opinii na temat positkow charakterystyczne potrawy, atrakcje V wyragenia ,W restauracji"/,W skleple” turystyczne Wiednia B eee ne Cu uc acd i yowy man orn Da m v tryb rozkazujacy v forma méchte... v rzeczowniki ztozone V czasownik nehmen w czasle terazniejszym Prasens w liczbie pojedynczej | mnogie] ¥ zalmkl | czasowniki zwrotneBD czasowniki modaine W jezyku niemieckim wystepuje szes¢ czasownik6w modalnych. Czasowniki modaine maja W 1.13, 95 liczby pojedynczej taka sama forme, np:Ich kann,er /sie/eskann. Liczba mnoga czasownlkOw modalnych jest regularna, tzn. do regularnego tematu dodajemy wtaSciwa koricowke, np wir kénnen, Ihr konng, sie / Sie kénnen. 5 rs lt UT) Ds Cy aie) are ae est feed ed Ciera | pozwolenie | potrafi¢ Pree Ich darf! kann! muss! soll! will! du cdartst kannst must sollst, willst er/sie/es darf! kann! muss! soll! will! wir dirfen kénnen miissen sollen wollen ihr darft konnt mégt misst sollt wollt sie/Sie diirfen kénnen || mégen massen sollen wollen Czasowniki modalne wystepuja w zdaniu samodzielnie, np: Ich fnag)FuBball. (Lubie pitke nozna Ziinnym czasownikiem, ktOry stol wowczas na koricu zdania w bezokoliczniku, np. Er jutSchwimmen, (On potrafi dobrze plywaé). W_zdaniu pytajacym czasownik modalny stoi na pierwszym lub drugim miejscu, n} hr Sport?’ Ju schnell (aufen? Was‘ gutecaches? Podmiot stoi zawsze obok czasownika modalnego. Bardzo czesto zamiast czasownika wollen uzywana jest forma trybu przypuszczajacego czasownika mégen - méchte..., np. Wir méchten Miinchen besichtigen. (ChcielibySmy zwiedzié Monachium). E> Stopniowanie przymiotnik6w i przystowkow W jezyku niemieckim przymiotnik/przystowek otrzymuje w stopniu wyzszym koricowke -er, a w stopnil najwyzszym przyimek am i koricowke -(e)sten. Przymiotnik w stopniu najwyzszym petniacy funkce przydawki po rodzajnikach der, die, das otrzymuje koricowke -(e)ste, np.: das schwerste Tier. cu Kleiner amkleinsten der /die/ das kieinste schwer schwerer am schwersten der / die / das schwerste ail schneller ‘am schnellsten der / die / das schneliste welter am weitesten der / die / das weiteste Wprzymiotnikach/przystowkach Jednos\ 'ylabowych z samogtoska temat i stort wyészym i najwyzszym przegtos: a—> 4,0» 6, u—> d, : a eT Sue en eat) ice penta Cnatrne s e i Td oa Da rsra SCE ness Rene ter ae roger amaitesten der / die / das atest sungiosten der / die / das or58te jung in = am jdngsten der / die / das janast®Niewielka Orupa przymiotnikéw/przystéwk6w stopniuje sie nleregularnie. See ee Beamon Neber am liebsten der / die / das iebste besser am besten der / die / das beste hoher am hbchsten der/die / das héchste vie mehr am meisten der / die / das meiste 2danla poréwnawcze Wiszyku niemieckim w zdaniach poréwnawczych. ‘stosujemy spdjniki ... als ... (Niz), $0 ... wie ... (tak... jak.., genauso ... wie... (dokladnie tak.. jak... np: Mein Bruder ist janger als ich. (Méj brat jest mtodszy ode mnie). Er lauft so schnell wie sein Freund, (On biega tak szybko jak jego przyiaciel). Wir sind genauso alt wie ihr. (My mamy doktadnie tyle lat co wy). W 2daniach poréwnawezych, adzie przymiotnikipraystéwek udyty jest w stopniu najwy2szym, stosujemy przyimek von, np: Er lauft am schnelisten von allen Jungen. (On biega najszybcie] ze wszystkich chlopcow). Liczebniki gtéwne do miliona Liczebniki gtowne od 100 do 999 tworzymy przez dodanie stowa setek i zapisujemy je jednym stowem, np 100 - (ein)hundert, 200 - zwethundert, 300 - drethundert, 423 - vierhundertdrelundzwanzig. Wpodobny sposéb tworzymy liczebniki gléwne od 1000 do 999 000, dodajac do cyfry oznaczajace| lose tysiecy stowo -tausend, np: 1000 - (ein)tausend, 3 000 - dreitausend, 11 000 - elftausend, 32.240 - zweiunddreiigtausendzweihundertvierzig, 322 224 - dreihundertzweiundzwanzigtausendzweihundertvierundzwanzig. 1000 000 - (eine) Million Vor der Klassenarbeit! BD TIE ana Era v nazwy dyscyplin sportowych V rekordy swiata V ulubione dyscypliny sportowe V poréwnywanie osiagnie¢ sportowych v miejsca oraz czestotliwos¢ uprawiania sportu V sprzet sportowy 239 eeu eure en eat v czasowniki modaine v zdania poréwnawcze v stopniowanie przymiotnikw oraz przystowkow — liczebniki do miliona -hundert do cyfry oznaczajacej ilogé wiadomoscio krajach niemieckojezycznych: ‘sportowcy z kraj6w niemieckojezycznych oraz dyscypliny sportowe, ktore uprawiaja, atrakcje turystyczne Monachium a...ay Odmiana czasownika nieregularnego werden Ip. Im. werden - stawa¢ sie, zostawat ich werde wir werden du wirst inr werdet er /sie/es wird sie / Sie werden Zaimek nieosobowy es Wiezyku niemieckim przy opisywaniu pogody stosujemy czesto zaimek nieosobowy es, KtOry peti funkc) podmiotu w zdaniu. W zdaniu oznajmujacym stoi on na pierwszym |ub na trzecim mie}scu, Es ist warm. (Jest ciepto). Heute ist es kalt. (Dzisiaj jest zimno). Es regnet. (Pada deszcz). ‘Am Morgen donnert es. (Rano grzmi). Liczebniki porzadkowe 1. eins - der erste / am ersten! 9, neun - der neunte /am neunten 2. zwei - der zweite / am zweiten 10. zehn - der zehnte / am zehnten 3. drei - der dritte / am dritten! 11. elf - der elfte / am elften 4, vier - der vierte / am vierten 12. zwélf - der zwélfte / am zwolften 5. fiinf - der fiinfte / am finften 13. dreizehn - der dreizehnte / am dreizehnten 6. sechs - der sechste / am sechsten 20. zwanzig - der zwanzigste / am zwanzigsten 7. sieben - der siebte / am siebten! 21. einundzwanzig - der einundzwanzigste / 8. acht- der achte / am achten! am einundzwanzigsten Liczebniki porzadkowe do 19 maja koricowke-te, a po przyimku am -ten. Nieregularnie tworzymy liczebniki porzadkowe od liczebnikow gtéwnych: 1, 3, 7, 8. Natomiast liczebniki porzadkowe od 20 maja koricowke -ste, a po przyimku am -sten. Liczebniki porzadkowe stuza do okreslania daty/terminu, np: Der Wievielte ist heute? - Heute ist der 03.11. Heute ist der dritte November. Wann bist du geboren? - Ich bin am 27.04. geboren. Ich bin am siebenundzwanzigsten April geboren W jezyku niemieckim po kazdym liczebniku porzadkowym zapisywanym i : bri leaned vm cyfra stawiamy kropka, NP: 2dania ztozone ze spdjnikami wymagajacymi szyku Prostego: aber ale sondern lecz denn bo, poniewaz und i, oder albo, lub : Wymienione spéjniki wymagala uzycla sz KU prostego, ©; i plerwszym miejscu, a orzeczenie na drugim ae Ich esse Pizza, denn Ichin)hungrig, @ -iivercervierssPo spéjnikach und i oder mozna pominaé podmiot, jezeli jest taki sam jak w pierwszym zdaniu. Wir essen Hamburger und (wir)¢rinken)Cola. Wir gehen in den Park oder (win)6leiber)zu Hause. Spéinik sondern stosujemy, ady w pierwszym zdaniu wystepuje przeczenie. Ich lerne nicht, sondern ichGurfé)im internet. Przed spdjnikami aber, denn, sondern zawsze wystepuje przecinek. > Zaania ztozone ze spojnikami wymagajacymi szyku przestawnego dann potem, nastepnie sonst w przeciwnym razie deshalb / darum dlatego trotzdem mimo to Wymienione spéjniki wymagaja uzycia szyku przestawnego. Oznacza to, Ze orzeczenie wystepuje zaraz po spéjniku, a podmiot stoi za orzeczeniem na drugim miejscu. Wir gehen ins Kino, dann ahrer)wir nach Hause. Er mag Tiere, deshalb@ehter in den Zoo. Przed spéjnikami wymagajacymi u2ycia szyku przestawnego zawsze wystepuje przecinek. BD Vor der Klassenarbeit! BD Denne Muna a crus v miesiace i pory roku W pocztowka z wakacit i pogoda v wladomosci o krajach niemieckojezycznych: V elementy krajobrazu niezwykle psy z krajéw niemieckiego obszaru wv zwlerzeta domowe oraz zwlerzeta 2ylace W 00 Jezykowego, atrakcje turystyczne Bawarii v plany wakacyjne | 2) CSUR CMC en ete v odmiana czasownika werden v zaimek nieosobowy es © liczebniki porzadkowe podawanie dat © 2danla ztozone ze spdjnikami szyku prostego ¥ 2dania zlozone ze spoj szyku przestawnego wymagajacymi inikami wymagajacymi