Epiko ni Gilgamesh

Saling-buod sa Filipino ni Cristina S. Chioco

1) Nagsimula ang epiko sa pagpapakilala kay Gilgamesh, ang hari ng lungsod

ng Uruk, na ang dalawang katlo ng pagkatao ay diyos at ang sangkatlo ay
tao. Matipuno, matapang at makapangyarihan. Ngunit mayabang siya at
abusado sa kaniyang kapangyarihan. Dahil sa kaniyang pang-aabuso,
patuloy na nananalangin ang kaniyang mga nasasakupan na nawa’y
makalaya sila sa kaniya.

2) Tinugon ng diyos ang kanilang dasal. Nagpadala ito ng isang taong kasinlaki
ni Gilgamesh, si Enkido na lumaking kasama ng mga hayop sa kagubatan.
Nagpang-amok ang dalawa nang sila’y magkita. Nanalo si Gilgamesh, ngunit
sa bandang huli naging matalik na magkaibigan sila. Di naglaon, naging
kasa-kasama na ni Gilgamesh si Enkido sa kaniyang mga pakikipaglaban.
Una, pinatay nila si Humbaba, ang demonyong nagbabantay sa kagubatan
ng Cedar. Pinatag nila ang kagubatan. Nang tangkain nilang siraan ang
diyosang si Ishtar, na nagpahayag ng pagnanasa kay Gilgamesh, ipinadala
nito ang toro ng kalangitan upang wasakin ang kalupaang pinatag nila bilang
parusa. Nagapi nina Gilgamesh at Enkido ang toro. Hindi pinahintulutan ng
mga diyos ang kanilang kawalang paggalang kaya itinakda nilang dapat
mamatay ang isa sa kanila, at iyon ay si Enkido na mamamatay sa matinding
karamdaman.

3) Habang nakaratay si Enkido dahil sa matinding karamdaman, sa sama ng

loob ay nasabi niya sa kaniyang kaibigan ang ganito: “Ako ang pumutol sa
puno ng Cedar, ako ang nagpatag ng kagubatan, ako ang nakapatay kay
Humbaba at ngayon, tignan mo kung ano ang
nangyari sa akin. Makinig ka kaibigan, nanaginip ako noong isang gabi.
Nagngangalit ang kalangitan at sinagot ito ng isang taong ibon.
Malungkot ang kaniyang mukha at sinabi niya sa akin ang kaniyang layon.
Mukha siyang bampira, ang kaniyang mga paa ay parang sa leon, ang kaniyang
mgakamay ay kasintalim ng mga kuko ng agila. Sinunggaban
niya ako, sinabunutan at kinubabawan kaya ako ay nabuwal.
Pagkatapos ay ginawa niyang pakpak ang kaniyang mga kamay.
Humarap siya sa akin at inilayo sa palasyo ni Irkalla, ang
Reyna ng Kadiliman, patungo sa bahay na kung sinoman ang mapunta roon ay hindi
namakababalik pa”.

4) Sa bahay, kung saan ang mga tao ay nakaupo sa kadiliman, alikabok ang
kanilang kinakain at luwad ang kanilang karne. Ang damit nila’y parang mga
ibon na ang pakpak ang tumatakip sa kanilang katawan, hindi sila
nakakikita ng liwanag, kundi pawang kadiliman. Pumasok ako sa bahay na
maalikabok at nakita ko ang dating mga hari ng sandaigdigan na inalisan ng
korona habang buhay, mga makapangyarihan, mga prinsipeng naghari sa
mga nagdaang panahon, sila na minsa’y naging mga diyos tulad nina Anu at
Enlil ay mga alipin ngayon na tagadala na lamang ng mga karne at tagasalok
ng tubig sa bahay na maalikabok. Naroon din ang mga nakatataas na pari
at ang kanilang mga sakristan. May mga tagapagsilbi sa templo at naroon si
Etana, ang hari ng Kish, na minsa’y inilipad ng agila sa kalangitan. Nakita
ko rin si Samugan, ang hari ng mga tupa, naroon din si Ereshkigal,
 ang reyna ng kalaliman at si Belit-Sheri na nakayuko sa harapan niya, ang
tagatala ng mga diyos at tagapag-ingat ng aklat ng mga patay. Kinuha niya
ang talaan, tumingin sa akin at nagtanong: “Sino ang nagpadala sa iyo rito”
Nagising akong maputlang-maputla, naguguluhan, tila nag-iisang tinatahak
ang kagubatan at takot na takot.

5) Pinunit ni Gilgamesh ang kaniyang damit at pinunasan ang luha ng

kaniyang kaibigan. Umiyak siya nang umiyak. Sinabi niya kay Enkido, “Sino
ang makapangyarihan sa Uruk ang may ganitong karunungan? Maraming
di-panani-paniwalang mga pangyayari ang nahayag. Bakit ganyan ang
nilalaman ng iyong puso? Hindi kapani-paniwala at nakatatakot na
panaginip. Kailangan itong paniwalaan bagaman ito’y nagdudulot ng
katatakutan ay maaring dumating kahit sa isang napakalusog mang tao, na
ang katapusan ng tao ay paghihinagpis.” At nagluksa si Gilgamesh.
“Mananalangin ako sa mga dakilang diyos dahil ginamit niya ang aking
kaibigan upang mahayag ang kasasapitan ng sinoman sa pamamagitan ng
panaginip.”

6) Natapos ang panaginip ni Enkido at nakaratay pa rin siya sa karamdaman.

Araw-araw ay palala nang palala ang kaniyang karamdaman. Sinabi niya
kay Gilgamesh “Minsan ay binigyan mo ako ng buhay, ngayon ay wala na
ako kahit na ano.” Sa ikatlong araw ng kaniyang pagkakaratay ay tinawag
ni Enkido si Gilgamesh upang siya’y itayo. Mahinang-mahina na siya at ang
kaniyang mga mata’y halos ‘di na makakita sa kaiiyak. Inabot pa ng
sampung araw ang kaniyang pagdadalamhati hanggang labindalawang
araw. Tinawag niya si Gilgamesh, “Kaibigan pinarusahan ako ng mga
dakilang diyos at mamamatay akong kahiya-hiya. Hindi ako mamamatay
tulad ng mga namatay sa labanan; natatakot akong mamatay ngunit
maligaya ang taong namatay sa pakikipaglaban, kaysa katulad kong
nakahihiya ang pagkamatay.” Iniyakan ni Gilgamesh ang kaniyang kaibigan.
7) Pinagluksa ni Gilgamesh ang pagkamatay ng kaniyang kaibigan sa loob ng
pitong araw at gabi. Sa huli, pinagpatayo niya ito ng estatwa sa tulong ng
kaniyang mga tao bilang alaala.

Gawain 1: Pag-unawa sa binasang Epiko

Panuto: Suriin ang mga alegoryang nagamit sa epiko sa pamamagitan ng pagsagot
sa mga gabay na tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Ipaliwanag ang mensaheng ibinabahagi ng may-akda tungkol sa pakikipagkaibigan.
2. Bakit kaya kahiya-hiya para kay Enkido ang kaniyang kamatayan?
3. Nanaisin mo rin bang makita ang hinaharap? Bakit?
4. Ano ang kaya mong gawin para sa isang kaibigan?
5. Anong pambihirang mga katangian ang taglay ng pangunahing tauhan? Patunayan.
 Ang Kuwintas
ni Guy de Maupassant

Si Mathilde ay isang maganda at mapanghalinang babae ngunit siya ay

isinilang na mahirap. Pumayag siyang pakasal sa isang abang tagasulat sapagkat
walang paraan upang siya’y makilala.Sa kaniyang paniniwala ang katulad niyang
maganda ay hindi nababagay sa kahirapang kaniyang hinahaharap kung kaya siya ay
labis na nagdurusa. Isang gabi, masayang dumating ang kaniyang asawang si G. Loisel
na may dalang sobre na naglalaman ng paanyaya sa isang kasiyahan mula sa Ministro
ng Instruksyon Pampubliko.
Ngunit sa halip na matuwa si Mathilde, padabog niyang inihagis ang sobre sa
mesa at bumulong na ano ang gagawin niya rito. Ipinaliwanag ni G. Loisel na piling-pili
lamang ang nabigyan ng paanyaya at nais lamang niyang malibang ang asawa. Natigilan
siya nang mapansin niyang umiiyak ang asawa. Tinanong niya ito kung bakit. Sinabi ni
Mathilde na ipamigay na lamang niya ang paanyaya sa iba. Hindi siya makadadalo dahil
wala naman siyang maisusuot na bestida.
Tinanong ni G. Loisel kung magkano ang halaga ng bestida. Dali-daling gumawa
ng pagtataya si Mathilde at sinabi niyang nasa apat na raang Pranko ito. Namutla ang
lalaki sa kaniyang narinig, magagamit pa sana niya ang halagang ito sa pagbili ng baril
pang-ibon ngunit sa huli, ibinigay pa rin niya ang pera sa asawa para makabili na ito.
Malapit na ang araw ng kasiyahan ngunit tila malungkot pa rin si Mathilde. Mabuti pa’y
hindi na lang daw siya dadalo dahil magmumukha siyang kawawa sapagkat wala man
lang siyang hiyas na maisusuot. Biglang naisip ni G. Loisel ang kaibigan ni Mathilde na
si Madame Forestier para sa kaniya na lamang muna siya humiram ng alahas.
Napasigaw si Mathilde sa tuwa kaya kinaumagahan, nagtungo siya sa kaniyang
kaibigan at siya naman ay pinahiraman nito ng isang kuwintas.
Sumapit na ang inaasam na araw ng kasiyahan. Nagtagumpay si Mathilde
sapagkat nahigitan niya ang lahat ng mga babae sa ganda, rangya at sa pagiging kahali-
halina. Kung kaya siya ay naging maligaya nang gabing iyon. Napako sa kaniya ang
tingin ng mga kalalakihan at lahat sila’y nagnanais siyang isayaw. Mag-iikaapat na ng
madaling araw nang silang mag-asawa ay umuwi.Sa kanilang paghahanap ng
masasakyan, ibinalabal ni G. Loisel ang isang abang pangginaw sa asawa. Dinamdam ni
Mathilde ang pagkakaroon nito kaya agad siyang tumalilis upang hindi siya mapansin
ng ibang kababaihang may magagarang balabal. Nahirapan silang maghanap ng
masasakyan dahil madaling araw na’t kapwa na sila nanginginig sa lamig. Sa wakas,
nakahanap na sila ng isang matatandang dokar (kalesa) na ikinahihiya pa ni Mathildeng
sakyan.
Nakarating na sila sa kanilang tahanan. Tapos na ang maliligayang sandali kay
Mathilde. Sa lalaki naman, wala siyang iniisip kundi kailangan niyang makasapit sa
Kagawaran sa ganap na ika-10:00 ng umaga. Nang humarap si Mathilde sa salamin
upang muling makita ang kaniyang kagandahan, siya ay napasigaw sapagkat ang
kuwintas na kaniyang hiniram ay wala sa kaniyang leeg. Sinabi niya sa kaniyang asawa
na nawawala ang kuwintas.Hinanap nila ang kuwintas ngunit ito ay hindi nila makita.
Bumalik din ang lalaki sa mga lugar na kanilang pinuntahan. Sa kaniyang pagbalik,
hindi pa rin niya ito nakita. Nanlumo si Mathilde sa ibinalita ng asawa. Sa harap ng
gayong nakagigimbal na pangyayari, si Mathilde ay maghapong naghihintay na sapupo
ng di-matingkalang pangamba. Bumalik kinagabihan ang lalaki, pagod na pagod,
namumutla at nanlalalim ang mga mata. Hindi niya natagpuan ang kuwintas.
Pinayuhan ng lalaki ang asawa na sumulat sa kaibigan nito at sabihing nabali ang
sarahan ng kuwintas at kasalukuyan pang ipinagagawa upang magkapanahon silang
makapag-isip-isip. Ginawa naman ng babae ang payo ng asawa.Pagkalipas ng isang
linggo ay lubusan na silang pinanawan ng pag-asa. Sa maikling panahong iyon, si
Mathilde ay tila tumanda ng limang taon.
Nagpahayag ang lalaki sa asawa na kailangang isipin nila kung paano
mapapalitan ang nawalang kuwintas. Kinabukasan, ang mag-asawa’y nagtungo
sa tanggapan ng alaherong nakasulat ang pangalan at direksyon sa loob ng
kahon ng kuwintas. Hinanap ng alahero sa kaniyang talaan ang sinasabing
kuwintas ngunit bigo silang makahanap nito.
Pinuntahan ng mag-asawa ang lahat ng mga maghihiyas upang makakita
ng katulad ng nawala, na ang anyo ay buong pagsisikap na inalala samantalang
kapwa sila nanlulupaypay sa pagkabigo at paghihirap ng kalooban. Nakatagpo
sila sa isang tindahan sa Palais Royal ng isang tuhog ng diyamanteng sa palagay
nila ay katulad ng kanilang pinaghahanap na kuwintas. Nagkakahalaga ito ng
apatnapung libong prangko, ngunit ibibigay na sa kanila sa halagang tatlumpu’t
anim na libo. Pinakiusapan ng mag-asawa ang may-ari ng tindahan na huwag
munang ipagbili ang kuwintas sa loob ng tatlong araw.Pinakiusapan din nila ang may-
ari ng tindahan na kung sakaling bago magtapos ng buwan ng Pebrero ay makita nila
ang nawawalang kuwintas, matapos nilang bayaran ang bagong kuwintas ay bibilhin
itong muli ng may-ari ng tindahan sa halagang tatlumpu’t apat na libong prangko. May
namanang labingwalong libong prangko si Mathilde sa namatay na ama. Gayon din ang
ginawa ng lalaki. Kung kani-kanino siya nanghiram, lumagda sa mga kasulatan,
pinasok kahit na ang mga gipit na kasunduan, kumuha ng mga patubuan at pumatol sa
lahat ng uri ng manghuhuthot.Nang matipon na lahat ang halagang kinakailangan ay
tinungo ni
Mathilde ang tindahan ng kuwintas. Nang mabili na nila ang kuwintas ay dagli
nila itong isinauli kay Madam Forestier na naging malamig ang pakikiharap sa kaniya.
Mula noon, lubos na naunawaan ni Mathilde ang mamuhay sa gitna ng
matinding karalitaan. Nabigla man siya sa bagong papel na kailangan niyang
gampanan ay tinanggap niya iyon at buong tatag na ginampanan. Dapat
mabayaran ang napakalaki nilang pagkakautang. Pinaalis nila ang kanilang
utusan, lumipat ng ibang tirahan, nagtiis sila sa pangungupahan sa isang maliit
na silid sa kaituktukan ng isang bahay-paupahan.Naranasan ni Mathilde ang mabibigat
na gawain; ang nakayayamot na pangangasiwa sa kusina, paghuhugas ng mga
pingggan, paglilinis ng mga kaldero at kawaling mamantika, paglalaba ng mga damit,
mantel at pamunas.
Ipinapanaog niya sa lansangan ang kanilang kakaning baboy sa tuwing umaga at
nagpapanhik siya ng tubig na gamit nila sa itaas. Suot niya ang pananamit ng
pangkaraniwang babae, siya’y nagtutungo sa tindahan ng prutas, de lata at sa
magkakarne. Nakasabit sa isang braso ang basket, nakikipagtawaran siya,
nilalait at ipinakikipaglaban ang kakarampot niyang pamalengke. Matapos ang sampung
taon, natapos na rin nila ang lahat ng kanilang utang. Kasama na ang mga tubong
nagkapatong-patong. Mukhang matanda na si Mathilde, isa na siyang tunay na babae
na mayroong maralitang buhay. Isang araw ng Linggo, habang si Mathilde ay naglalakad
sa Champs Elysees upang magliwaliw matapos ang mga gawaing bahay, nakita niya si
Madam Forestier na may kasamang bata. Katulad pa rin ito ng dati na may taglay na
panghalina. Binati niya ito ngunit siya ay hindi nito nakilala sapagkat malaki na ang
ipinagbago ang kaniyang itsura. Isinisi niya kay Madam Forestier ang nangyari sa
kaniya. Sinabi niya sa kaniya ang nangyari. Ang pagkawala ng kuwintas at ang pagbili
niya ng kapalit ng kuwintas ang naging dahilan ng kahirapang kaniyang pinagdaanan.
Ngunit sinabi ni Madam Forestier na ang kaniyang ipinahiram ay isa lamang imitasyon.
Ang pinakamataas na maihahalaga ay limang daang prangko lamang.

Gawain 1: Paglinang ng Talasalitaan

Panuto: Ibigay ang kahulugan ng mga salitang nakasalungguhit sa Hanay A ayon sa
pagkakagamit sa pangungusap. Piliin at isulat ang letra ng sagot mula sa Hanay Bsa
iyong sagutang papel.
HANAY A HANAY B
_____ 1. Sa pagmamasid niya sa babaeng Briton, A. lungkot
nakadarama siya ng lumbay sa kaniyang puso. B. nagpapautang
_____ 2. Nagulumihanang napahinto ang lalaki nang nang may mataas
makita niyang umiiyak ang kaniyang asawa. na tubo
_____ 3. O kahabag-habag kong Mathilde! Ang ipinahiram C. kainggitan
kong kuwintas ay imitasyon lamang. D. kaawa-awa
_____ 4. Labis ang pagmimithi niyang masiyahan siya, E. naguluhan
maging kahali-halina at pangimbuluhan ng ibang
babae sa kasiyahan.
_____ 5. Nanghiram siya kung kani-kanino, lumagda sa
mga kasulatan at pumatol ng mga patubuan sa
lahat ng uri ng manghuhuthot.

Gawain 2: Pagbibigay-kahulugan
Panuto: Ang mga salitang initiman sa mga sumusunod na pangungusap ay mga
mahihirap na salita o ekspresiyong ginamit sa akda. Bigyang–kahulugan ang mga
ito batay sa konteksto ng pangungusap. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

1. Inilagay niya ang buong buhay niya sa alanganing katayuan, dahil sa mga
hirap na maaari pa niyang kasapitan, nanggipuspos siya sa mga nakaambang
pagdurusa na puspos ng pagsasalat at paghihirap.
2. Nagbabantulot siya at hindi mapagpasiyahan kung ang mga hiyas na iyon ay
isasauli pa o hindi na.
3. May taglay siyang alindog na hindi nababagay sa kasalukuyan niyang
kalagayan.
4. Naglalaro sa kaniyang balintataw ang anyo ng tahimik na tanggapang
nasasabitan ng mamahaling kurtina.
5. Sa harap ng gayong nakagigimbal na pangyayari, si Mathilde ay maghapong
naghihintay na sapupo ng pangamba.

Gawain 3: Pag-unawa sa Maikling Kuwento

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong buhat sa binasang/pinanood na
akda. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Bakit hindi masaya si Mathilde sa piling ng kaniyang asawa?

2. Ano ang hangarin niya sa buhay? Makatuwiran ba ito sa kaniyang kalagayan?

Ipaliwanag.
3. Maituturing bang pagsubok sa buhay ang naranasan ni Mathilde? Ipaliwanag.

4. Sa kasalukuyang panahon, may mga katulad pa ba ni Mathilde na iyong

nakikita? Patunayan.

5. Bigyang-patunay na ang pag-uugali ng mga pangunahing tauhan sa akda

ay masasalamin sa kung anong pag-uugali mayroon ang mga tao sa
France na pinagmulan ng akda / maikling kuwento.

Gawain 1: Pag-unawa sa binasang Epiko

Panuto: Suriin ang mga alegoryang nagamit sa epiko sa pamamagitan ng pagsagot
sa mga gabay na tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Ipaliwanag ang mensaheng ibinabahagi ng may-akda tungkol sa pakikipagkaibigan.
2. Bakit kaya kahiya-hiya para kay Enkido ang kaniyang kamatayan?
3. Nanaisin mo rin bang makita ang hinaharap? Bakit?
4. Ano ang kaya mong gawin para sa isang kaibigan?
5. Anong pambihirang mga katangian ang taglay ng pangunahing tauhan? Patunayan.

Grasp

____________________________________________________________________________________

Gawain 1: Pag-unawa sa binasang Epiko

Panuto: Suriin ang mga alegoryang nagamit sa epiko sa pamamagitan ng pagsagot
sa mga gabay na tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Ipaliwanag ang mensaheng ibinabahagi ng may-akda tungkol sa pakikipagkaibigan.
2. Bakit kaya kahiya-hiya para kay Enkido ang kaniyang kamatayan?
3. Nanaisin mo rin bang makita ang hinaharap? Bakit?
4. Ano ang kaya mong gawin para sa isang kaibigan?
5. Anong pambihirang mga katangian ang taglay ng pangunahing tauhan? Patunayan.

Gawain 2: Grasp
Gawain 1: Pagsasanib ng Gramatika at Retorika
Panuto: Basahin ang mga pangungusap sa bawat bilang. Tukuyin ang pangunahing
Pangngalan sa pangungusap. Punan ng angkop na Panghalip ang mga sumusunod
na patlang at tukuyin kung ito ay Anapora o Katapora. Isulat lahat ng mga
kasagutan sa talahanayan sa inyong sagutang papel.

1. Pinapangarap _______ maging marangya. Hindi natamasa ni Mathilde ang tunay na

karangyaan.
2. Si Monsiuer Loisel ay abang tagasulat na napangasawa ni Mathilde. _____ ay isang
mabait na asawa.
3. Nagningning siya sa pagdiriwang ng palasyo. Natalo niya sa kagandahan ang mga
babae ________________.
4. Sumakay sila sa isang Dokar. _____ ay may kalumaan na.
5. Hinanap _________________ ang kuwintas sa kung saan-saan man. Naubos ang pag-
asa ng mag-asawa.
6. Napilitan ________ bumili ng kaparehong kuwintas. Ang mag-asawa ay gumawa ng
paraan upang mabili ito.
7. Nangutang sa kung kani-kanino si G. Loisel. _______ ay maparaan.
8. ____________________ ay tumanda dahil na rin sa kahirapan. Si Mathilde ay kahabag-
habag.
9. Muling nagkita ang magkaibigan sa parke. _______________ niya isinalaysay ang buong
pangyayari.
10. ______________ ay imitasyon lamang. Ang kuwintas ay yari lamang sa puwit ng
baso.

Pangngalan Panghalip Uri ng Kohesyong

Gramatikal
(Anapora o Katapoa)

Gawain 2: Hanapin ang Panghalip

Panuto: Pumili ng limang (5) pangungusap mula sa bahagi ng maikling kuwentong
“Ang Kuwintas” na ginamitan ng panghalip. Pagkatapos, isulat sa patlang sa unahan
kung ito ay anapora o katapora. Isulat ang mga sagot sa sagutang papel.

Malamig ang pagtanggap ni Madame Forestier kay Mathilde nang isauli

niya ang kuwintas. Nagsalita ito sa tuyot na tinig ng “Isinauli mo sana agad ang
kuwintas, baka sakaling kinailangan ko ito”. Hindi na binuksan ng kaibigan ang
kahon ng kuwintas. Naisip ni Mathilde na kung sakaling nahalata ng kaibigan ang
pagkakapalit ng kuwintas, ano kaya ang aakalalin at sasabihin nito sa kaniya?
Hindi kaya iisiping siya’y magnanakaw?
Ngayo’y lubos na naunawaan ni Mathilde ang mamuhay sa gitna ng
tunay na karalitaan. Nabigla siya sa bagong papel na kailangan niyang gampanan
ay tinanggap niya iyon at buong tatag na ginampanan. Dapat mabayaran ang
napakalaki nilang pagkakautang. Pinaalis nila ang kanilang utusan, lumipat ng
ibang tirahan, nagtiis sila sa pangungupahan sa isang maliit na silid sa
kaituktukan ng isang bahay-paupahan.

Kohesyong Gramatikal Pangungusap

___________________ 1. ________________________________________________________
_____________________________________________________