LPK Full

Cawangan Perak
UNIVERSITI Kampus Seri Iskandar

TEKNOLOGI
MARA
LAPORAN PENDEKATAN KAJIAN
RANCANGAN TEMPATAN
JAJAHAN GUA MUSANG
2035
(PENGUBAHAN)
DISEDIAKAN OLEH
IJAZAH SARJANA MUDA (KEPUJIAN),

PUSAT PENGAJIAN PERANCANGAN BANDAR DAN WILAYAH,
KOLEJ PENGAJIAN ALAM BINA, UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA,
CAWANGAN PERAK, KAMPUS SERI ISKANDAR

RANCANGAN TEMPATAN JAJAHAN GUA MUSANG 2035
(PENGUBAHAN)
AP221 6A
SESI MAC – OGOS 2023
PENYELARAS PROJEK
GS. NORHAZLAN BIN HARON
DR. MUHAMMAD RIJAL BIN MOHAMAD
GS. DR. NOR HISHAM BIN MD. SAMAN
TPR. HJH. MAIMON HJ. ALI
DR MUHAMMAD FERDHAUS SAZALI
ISI KANDUNGAN
BAB 1
PENDAHULUAN 1-1 – 1-4
1.1 Pengenalan 1-2
1.2 Kriteria Rancangan Tempatan (Pengubahan) 1-1
1.3 Keperluan Rancangan Tempatan (Pengubahan) 1-2
1.4 Proses Penyediaan Rancangan Tempatan (Pengubahan) 1-3
1.5 Metodologi Kajian 1-4
BAB 2
LATAR BELAKANG DAN PROFIL KAWASAN KAJIAN 2-1 – 2-21
2.1 Sejarah Jajahan Gua Musang 2-1
2.2 Profil Kawasan Kajian 2-3
2.3 Guna Tanah 2-9
2.4 Asas Ekonomi 2-12
2.5 Profil Penduduk 2-16
2.6 Sistem Perhubungan 2-21
BAB 3
DASAR DAN POLISI 3-1 – 3-28
3.1 Peringkat Antarabangsa 3-1
3.2 Peringkat Nasional 3-4
3.3 Peringkat Wilayah 3-24
3.4 Peringkat Negeri 3-27
BAB 4
HALATUJU DAN WAWASAN PEMBANGUNAN RTJGM 2035 4-1 -4 -6
4.1 Matlamat Pembangunan 4-1
4.2 Objektif Pembangunan 4-1
4.3 Penentuan Blok Perancangan 4-2
ISI KANDUNGAN
BAB 5
SKOP DAN PENDEKATAN KAJIAN 5-1-5-214
5.1 Rangka Kerja Wilayah 5-1
5.2 Perancangan Guna Tanah dan Fizikal 5-19
5.3 Demografi 5-35
5.4 Perumahan dan Petempatan Desa 5-50
5.5 Perniagaan 5-79
5.6 Perindustrian 5-93
5.7 Pertanian dan Penternakan 5-108
5.8 Pelancongan, Pemeliharaan Warisan dan Budaya 5-122
5.9 Perhubungan dan Pengurusan Lalu Lintas 5-133
5.10 Infrastruktur dan Utiliti 5-146
5.11 Kemudahan Masyarakat, Tanah Lapang, Rekreasi dan Landskap 5-166
5.12 Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
5-187
5.13 Pengurusan dan Pelaksanaan
5-208
BAB 6
STRUKTUR PENGURUSAN KAJIAN 6-1-6-6
6.1 Pasukan Kajian 6-1

6.2 Program Kajian 6-5
BAB 7
KESIMPULAN 7-1
SENARAI SINGKATAN
AIS Air Insulated Switch Gear
AKSB Air Kelantan Sendirian Berhad
BP Blok Perancangan
BPK Blok Perancangan Kecil
CA Certifying Agency
CFS Central Forest Spine
CO Carbon Monoxide
CSR Central Spine Road
DOSM Department of Statistic Malaysia
DPF Dasar Perancangan Fizikal Desa Negara
DPLB Dasar Pembangunan Luar Bandar
DPN Dasar Pembangunan Negara
ECER East Cost Economic Region
FELCRA Federal Land and Consolidation and

Rehabilitation Authority
FELDA Federal Land Development Authority
GIS Gas Insulated Switchgear
GIS Geo Information System
GPPKM Garis Panduan Kemudahan Masyarakat
HSK Hutan Simpan Kekal
HTK Hutan Tanah Kerajaan
IKA Indeks Kualiti Air
IKAM Indeks Kualiti Air Marin

SENARAI SINGKATAN
IKS Industri Kecil Sederhana
IPD Ibu Pejabat Polis Daerah
IPK Ibu Pejabat Kontijen
IPU Indeks Pencemaran Udara
JAS Jabatan Alam Sekitar
JPBM Jabatan Penyelamat Dan Bomba

Malaysia
JPN Jabatan Perancangan Negeri
JPN Jabatan Perumahan Negara
KDNK Keluaran Dalam Negeri Kasar
KM Kebenaran Merancang
KPI Key Performance Indicator
KPKT Kementerian Perumahan Dan Kerajaan

Tempatan
KSAS Kawasan Sensitif Alam Sekitar
KTM Keretapi Tanah Melayu
LASP Laporan Analisis Strategi Pembangunan
LPK Laporan Pendekatan Kajian
MDGM Majlis Daerah Gua Musang
MMK Majlis Mesyuarat Kerajaan
MPFN Majlis Perancang Fizikal Negara
NAPIC National Property Information Centre
NGV Natural Gas Vehicle
NO2 Nitrogen Dioksida

SENARAI SINGKATAN
NTISP Pelan Strategik Industri Perkayuan

Negara
NUA New Urban Agenda
PBN Pihak Berkuasa Negeri
PBPT Pihak Berkuasa Perancang Tempatan
PE Pencawang Elektrik
PE Population Equivalent
PGK Pendapatan Garis Kemiskinan
PIRECFS Pelan Induk Rangkaian Ekologi Central

Forest Spine
PKS Perusahaan Kecil dan Sederhana
PL Primary Linkages
PMU Pencawang Masuk Utama
PPAM Perumahan Penjawat Awam Malaysia
PPD Pusat Petempatan Desa
PPR Program Perumahan Rakyat
PPU Pencawang Pembahagian Utama
PR1MA Perumahan 1 Malaysia
PTDRN Pelan Tindakan Dasar Perumahan

Negara
RE Ringkasan Eksekutif
RFN Racangan Fizikal Negara
RISDA Rubber Industry Smallholders

Development Authority
RKK Racangan Kawasan Khas
SENARAI SINGKATAN
RMK Rancangan Malaysia Ke-12
RMMK Rumah Mampu Milik Kelantan
RMR Rumah Mesra Rakyat
RSN Rancangan Struktur Negeri
RT Rancangan Tempatan
RTJGM Rancangan Tempatan Jajahan Gua

Musang
RUMAWIP Rumah Wilayah Persekutuan
RW Rancangan Wilayah
SDGs Sustainable Development Goals
SL Secondary Linkages
SMIDEC Small And Medium Industries

Development Corporation
SO2 Sulfur Dioksida
SPNB Syarikat Perumahan Negara Berhad

SENARAI JADUAL
MUKA
JADUAL PENERANGAN
SURAT
Jadual 2.1: Daerah dan Mukim di Jajahan Gua Musang 2-5
Jadual 2.2: Pecahan Guna Tanah Tepubina bagi Jajahan Gua 2-7
Musang
Jadual 2.3: Pecahan Guna Tanah Bukan Tepubina bagi Jajahan Gua 2-9
Musang
Pendapatan Isi Rumah Kasar mengikut Kumpulan 2-10
Jadual 2.4:
Pendapatan bagi Negeri Kelantan
Jadual 2.5: Taburan Penduduk mengikut Daerah di Kelantan, 2020 2-17
Jadual 2.6: Penduduk mengikut Struktur Umur di Kelantan, 2020 2-18
Jadual 2.7: Bilangan Kelahiran dan Kadar Kelahiran Kasar mengikut 2-18
Daerah di Kelantan, 2020
Bilangan Kematian dan Kadar Kematian Kasar mengikut 2-19
Jadual 2.8:
Daerah di Kelantan, 2020
Jadual 2.9: Jumlah Tenaga Buruh dan Penduduk Bekerja di Gua 2-20
Musang, 2019 2020 (‘000)
Jadual 2.10: Kadar penyertaan tenaga buruh dan pengangguran di 2-20
Gua Musang, 2019 2020 (‘000)
Jadual 3.1: Teras New Urban Agenda 3-1
Jadual 3.2: Matlamat SDG 3-3
Jadual 3.3: Dasar Rancangan Malaysia Ke-12 3-4
Jadual 3.4: Teras Strategik Wawasan Kemakmuran Bersama 2030 3-5
Jadual 3.5: Teras Rancangan Fizikal Negara 4 3-6
Jadual 3.6: Prinsip Dasar Perbandaran Negara 2 3-7
Jadual 3.7: Teras DPF Desa Negara 2030 3-8
Jadual 3.8: Teras Dasar Pembangunan Luar Bandar 3-9
Jadual 3.9: Objektif PIRECFS 3-10
Jadual 3.10: Prinsip Dasar Perubahan Iklim Negara 3-11
Jadual 3.11: Strategi Transformasi Dasar Pelancongan Negara 3-12
Jadual 3.12: Prinsip Dasar Alam Sekitar Negara 3-13
Jadual 3.13: Teras Dasar Dasar Agromakanan Negara 2.0 3-14
Jadual 3.14: Teras Dasar Kebudayaan Negara 3-15
Jadual 3.15: Teras Dasar Landskap Negara 3-16
Jadual 3.16: Jadual Fokus Dasar Perumahan Negara 3-17
Jadual 3.17: Teras Dasar Pengangkutan Negara 3-18
Jadual 3.18: Teras Dasar Revolusi Perindustrian Keempat (4IR) 3-19
Negara
Jadual 3.19: Jadual Teras Dasar Perhutanan Negara 3-20
SENARAI JADUAL
MUKA
JADUAL PENERANGAN
SURAT
Jadual 3.20: Prinsip Dasar Sumber Air Negara 3-21
Jadual 3.21: Teras Dasar Mineral Negara 2 3-22
Jadual 3.22: Teras Strategik Pelan Strategik Industri Perkayuan 3-23
Negara
Jadual 3.23: Inisiatif Strategik Pelan Induk ECER 2.0 3-24
Jadual 3.24: Strategi Pembangunan Pelan Induk Pembangunan 3-25
Wilayah Kelantan Selatan 2030
Jadual 3.25: Teras Rancangan Struktur Negeri Kelantan 2040 3-27
Jadual 3.26: Pelan Stratergik Kelantan 2016-2035 3-28
Jadual 5.1.1: Jadual Hierarki Bandar di Malaysia 5-10
Jadual 5.2.1: Pecahan Guna Tanah Tepubina bagi Jajahan Gua 5-22
Musang
Jadual 5.2.2: Pecahan Guna Tanah Bukan Tepubina bagi Jajahan Gua 5-22
Musang
Jadual 5.3.1: Cara Pengiraan Analisis Unjuran Pekerjaan 5-43
Jadual 5.4.1: Jenis-jenis Rumah mengikut Kategori 5-53
Jadual 5.4.2: Senarai Program Perumahan Mampu Milik 5-55
Jadual 5.4.3: Ciri-ciri Am Perumahan Mampu Milik 5-57
Jadual 5.4.4: Kuota Rumah Mampu Milik Kelantan 5-58
Jadual 5.4.5: Pendapatan Isi Rumah mengikut Kategori 5-62
Jadual 5.4.6: Hierarki Petempatan 5-68
Jadual 5.5.1: Jenis Bangunan Perniagaan mengikut Jenis Aktiviti 5-81
Perniagaan
Jadual 5.6.1: Jenis Industri mengikut Piawaian Perancangan Kawasan 5-95
Perindustrian
Jadual 5.6.2: Garis Panduan Khas Kawasan Perindustrian 5-98
Jadual 5.10.1: Jenis dan Saiz Tapak Pencawang 5-149
Jadual 5.10.2: Anggaran Permintaan Pengguna bagi Premis Domestik 5-150
dan Perniagaan
Jadual 5.10.3: Keluasan Minimum Tapak untuk Kombinasi Tangki 5-151
Sedutan , Stesen Pengepam dan Takungan
Perkhidmatan Air
Jadual 5.10.4: Keluasan Tapak LPK 5-153

Jadual 5.10.5: Anggaran Liputan Struktur Pemancar 5-154
Jadual 5.10.6: Keluasan Tapak mengikut Kapasiti Loji Rawatan Termal 5-154
Jadual 5.12.1: Indeks Kualiti Air 5-190
SENARAI JADUAL
MUKA
JADUAL PENERANGAN
SURAT
Jadual 5.12.2: Indeks Kualiti Air Marin 5-190
Jadual 5.12.3: Parameter Dianalisis untuk Penilaian Kualiti Air Tanah 5-191
Jadual 5.12.4: Indeks Kualiti Udara 5-192

Jadual 5.12.5: Piawai Tahap Bunyi (dB)A 5-194
Jadual 5.12.6: Piawai Tahap Bunyi (dB)A 5-194
Jadual 5.12.7: Kategori Rangkaian Ekologi CFS 5-197
Jadual 5.12.8: Tahap Kesensitifan Kawasan Sensitif Alam Sekitar 5-198

SENARAI RAJAH
MUKA
RAJAH PENERANGAN
SURAT
Proses Penyediaan Rancangan Tempatan
Rajah 1.1: 1-3
Pengubahan
Rajah 1.2: Metodologi Kajian 1-4
Rajah 2.1: Gua Musang, Kelantan 2-1
Rajah 2.2: Stesen Keretapi, Gua Musang, Kelantan 2-2
Rajah 2.3: Pelan Profil Kawasan Kajian Jajahan Gua Musang 2-4
Rajah 2.4: Pelan Sempadan Mukim Dalam Jajahan Gua Musang 2-6
Rajah 2.5: Sempadan Blok Perancangan Dalam Kawasan 2-8
Jajahan Gua Musang
Rajah 2.6: Pelan Guna Tanah Semasa Jajahan Gua Musang 2-11
Rajah 2.7: Pendapatan Isi Rumah Kasar mengikut Daerah di 2-13
Kelantan, 2019
Rajah 2.8: Pendapatan Isi Rumah Kategori Bandar dan Luar 2-14
Bandar bagi Negeri Kelantan, 2019
Rajah 2.9: Pendapatan Isi Rumah mengikut Etnik bagi Negeri 2-14
Kelantan, 2019 (RM)
Rajah 2.10: Punca Pendapatan di Negeri Kelantan, 2019 2-15
Rajah 2.11: KDNK mengikut Jenis Aktiviti Ekonomi pada Harga 2-15
Malar 2015 RM juta
Rajah 2.12: Pelan Perhubungan Laluan Masuk Utama 2-22
Rajah 4.1.: Pecahan Guna Tanah mengikut Blok Perancangan 4-2
Jajahan Gua Musang
Rajah 4.2: Pecahan Guna Tanah Mengikut Blok Perancangan 4-3
Kecil Jajahan Gua Musang (BP 1: Gua Musang)
Rajah 4.3: Pecahan Guna Tanah mengikut Blok Perancangan 4-4
Kecil Jajahan Gua Musang (BP 2: Chiku)
Kecil Jajahan Gua Musang (BP 3: Bertam)
Kecil Jajahan Gua Musang (BP 4: Lojing)
Rajah 5.1.1: Sistem Pentadbiran Perancangan Bandar 5-4
Rajah 5.2.1: Pecahan Guna Tanah Tepu Bina dan Bukan Tepu 5-23
Bina Jajahan Gua Musang (BP 1: Gua Musang)
Bina Jajahan Gua Musang (BP2: Chiku)
Bina Jajahan Gua Musang (BP 3: Bertam)
SENARAI RAJAH
MUKA
RAJAH PENERANGAN
SURAT
Bina Jajahan Gua Musang (BP 4: Lojing)
Rajah 5.2.5: Contoh Analisis Tapisan 5-27
Rajah 5.4.1: Ilustrasi Rumah Teres 5-53
Rajah 5.4.2: Ilustrasi Rumah Berkembar 5-53
Rajah 5.4.3: Ilustrasi Rumah Sesebuah 5-53
Rajah 5.4.4: Ilustrasi Pangsapuri 5-53
Rajah 5.7.1: Tanah tanih 5-111
Rajah 5.7.2: Fidlot Lembu 5-112
Rajah 5.7.3: Reban Tertutup Penternakan Ayam 5-113
Rajah 5.9.1: Jenis Hierarki Jalan 5-135
Rajah 5.9.2: Contoh Jalan Utama 5-136
Rajah 5.9.3: Contoh Jalan Tempatan 5-137
Rajah 5.9.4: Jenis Pengurusan Lalu Lintas 5-138
Rajah 5.9.5: Pengangkutan Jalan 5-139
Rajah 5.9.6: Pengangkutan Rel 5-139
Rajah 5.9.7: Pengangkutan Udara 5-139
Rajah 5.9.8: Pengangkutan Maritim 5-139
Rajah 5.11.1: Klinik Kesihatan 5-170
Rajah 5.11.2: Balai Bomba 5-170
Rajah 5.11.3: Perpustakaan 5-171
Rajah 5.11.4: Hierarki Rekreasi 5-173
Rajah 5.11.5: Jenis-jenis Landskap 5-174
Rajah 5.11.6: Landskap Lembut 5-175
Rajah 5.11.7: Landskap Kejur 5-176
-LAMPIRAN INI SENGAJA DIKOSONGKAN-
PENGUBAHAN
BAB 1
PENDAHULUAN
1.1 Pengenalan
1.2 Kriteria Rancangan Tempatan (Pengubahan)
1.3 Keperluan Rancangan Tempatan (Pengubahan)
1.4 Proses Penyediaan Rancangan Tempatan (Pengubahan)
1.5 Metodologi Kajian

RANCANGAN TEMPATAN JAJAHAN GUA MUSANG 2035 (PENGUBAHAN)
BAB 1: PENDAHULUAN
1.0 PENDAHULUAN
1.1 PENGENALAN
Rancangan Tempatan adalah satu (1) dokumen yang mengandungi peta guna tanah,
cadangan program dan garis panduan pelaksanaan bagi memandu pembangunan di
kawasan pihak berkuasa perancang tempatan. Ia menterjemahkan dasar dan strategi
utama Rancangan Struktur dan mengenalpasti projek serta program utama daerah.
Tempoh perancangan Rancangan Tempatan adalah untuk 15 tahun. Ianya
disediakan di bawah peruntukan Seksyen 12, Akta 172. Rancangan Tempatan terdiri
daripada dua (2) penyediaan iaitu pengubahan dan penggantian. ‘Rancangan
Tempatan Penggantian’ adalah merujuk kepada Rancangan Tempatan Penggantian
yang melibatkan keseluruhan kawasan dan kandungannya di mana Rancangan
Tempatan Asal tidak lagi terpakai bagi tujuan kawalan perancangan. Manakala
‘Rancangan Tempatan Pengubahan’ adalah merujuk kepada pindaan Rancangan
Tempatan yang melibatkan sebahagian kawasan atau kandungannya di mana
Rancangan Tempatan Pengubahan dan bahagian Rancangan Tempatan Asal yang
tidak diubah adalah terpakai bagi tujuan kawalan perancangan.
1.2 KRITERIA RANCANGAN TEMPATAN (PENGUBAHAN)

Rancangan Tempatan (Pengubahan) perlu disediakan apabila ianya melibatkan
kepentingan negara, wilayah, negeri atau mempunyai kepentingan sosioekonomi
seperti:
a. Penyediaan kemudahan awam.
b. Perubahan zon pembangunan ekonomi negara, wilayah dan negeri.
c. Cadangan pemajuan di bawah subseksyen 22 (2A) yang telah mendapat nasihat
daripada Majlis Perancang Fizikal Negara.
Selain itu, terdapat juga perubahan densiti, nisbah plot atau ketinggian bangunan
sebagaimana kategori cadangan pemajuan di dalam Manual Laporan Cadangan
Pemajuan Edisi Kedua.
1-1
BAB 1: PENDAHULUAN
1.3 KEPERLUAN RANCANGAN TEMPATAN JAJAHAN GUA MUSANG

(PENGUBAHAN)
Merujuk kepada pindaan Rancangan Tempatan yang melibatkan sebahagian

kawasan atau kandungannya; di mana Rancangan Tempatan Asal dibaca bersama
dan proses pengubahan Rancangan Tempatan adalah tertakluk kepada sub seksyen
16(3) Akta 172.
Pengubahan Rancangan Tempatan boleh dibuat dalam beberapa keadaan,

termasuklah;
a. Terdapat perubahan peta cadangan berkenaan Blok Perancangan atau Blok

Perancangan Kecil.
b. Terdapat perubahan berkenaan pernyataan bertulis, laporan-laporan sokongan

atau mana-mana kandungan Rancangan Tempatan.
Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2035 (Pengubahan) merupakan kajian

semula berdasarkan kepada faktor perubahan yang berlaku di Majlis Daerah Gua
Musang. Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2020 yang telah diwartakan
pada tahun 2011 telah dipinda sebanyak tujuh (7) kali bagi membolehkan cadangan
pemajuan dapat dilaksanakan. Selain itu, antara faktor yang terlibat dalam
pelaksanaan Rancangan Tempatan (Pengubahan) adalah kerana tekanan
pembangunan yang berlaku, senario semasa Majlis Daerah Gua Musang dan
cadangan projek di kawasan Jajahan Gua Musang. Oleh itu, kajian Rancangan
Tempatan (Pengubahan) sehingga tahun 2035 akan dilaksanakan di Jajahan Gua
Musang.
1-2
BAB 1: PENDAHULUAN
1.4 PROSES PENYEDIAAN RANCANGAN TEMPATAN (PENGUBAHAN)
Proses penyediaan rancangan tempatan pengubahan terdiri daripada empat (4)

bahagian iaitu, mobilisasi, penyediaan draf rancangan pengubahan pemeriksaan
siasatan tempatan dan pendengaran dan pewartaan serta pembatalan. Rajah 1.1
menunjukkan proses penyediaan Rancangan Tempatan Pengubahan. Tempoh
penyediaan laporan Draf Rancangan Tempatan Pengubahan adalah antara dua (2)
hingga enam (6) bulan.
Inisiatif meminda RT oleh PBT/ arahan

JPN
SUBSEKSYEN 12(1) 12(2)
PERINGKAT 1
• Persetujuan Majlis Penuh MOBILISASI
• Persetujuan JPN Kertas cadangan
• Pemakluman kepada Publisiti awal

JPN (tertakluk kepada SUBSEKSYEN 12A
PBN)
Draf RT Pengubahan PERINGKAT 2

• Persetujuan Majlis Penuh PENYEDIAAN DRAF
• Persetujuan JPN SUBSEKSYEN RANCANGAN
12(3),12(4),12(6),12(7) TEMPATAN
• Persetujuan JPN
Pemerintahan & bantahan terhadap
mengadakan program
publisiti dan penyertaan Draf RT
awam (PUBLISITI & PENYERTAAN AWAM) PERINGKAT 3
PEMERIKSAAN
SIASATAN &
• Pertimbangan JSTP Laporan Jawatankuasa Siasatan PENDENGARAN
• Persetujuan Majlis Penuh
• Persetujuan JPN Tempatan & Pendengaran
Bersama kelulusan DRT SEKSYEN 13
Dokumen RT & Notis Pewartaan/ PERINGKAT 4

• Persetujuan PBN Pembatalan PEWARTAAN &
(SUBSEKSYEN 15(1), 15(1A), 15(1B), PEMBATALAN
15(1C), 15(4) & 16(1)
Nota:
Keperluan Akta 172
Rajah 1.1: Proses Penyediaan Rancangan Tempatan Pengubahan

Sumber: Manual Rancangan Tempatan, Edisi 2020
1-3
BAB 1: PENDAHULUAN
1.5 METODOLOGI KAJIAN
PERINGKAT 1
LAPORAN AWALAN &
PENDEKATAN KAJIAN
PERINGKAT 2
LAPORAN ANALISIS &
STRATEGI PEMBANGUNAN
PERINGKAT 3
DRAF RANCANGAN TEMPATAN
PERINGKAT4
LAPORAN EKSEKUTIF
Rajah 1.2: Metodologi Kajian
1-4
4
PENGUBAHAN
BAB 2
LATAR BELAKANG DAN PROFIL KAWASAN KAJIAN
2.1 Profil Kawasan Kajian
2.2 Sejarah Jajahan Gua Musang
2.3 Guna Tanah
2.4 Asas Ekonomi
2.5 Profil Penduduk
2.6 Sistem Perhubungan

BAB 2: LATAR BELAKANG DAN PROFIL KAWASAN KAJIAN
2.0 LATAR BELAKANG DAN PROFIL KAWASAN KAJIAN

2.1 SEJARAH JAJAHAN GUA MUSANG
2.1.1 Peristiwa Berdarah di Jajahan Gua Musang
Selepas gencatan senjata oleh tentera Jepun pada akhir Perang Dunia Kedua, Tanah
Melayu dikejutkan dengan pelbagai peristiwa keganasan dan pembunuhan yang
dicetuskan oleh pengganas komunis bagi mencapai matlamat mereka menguasai
Tanah Melayu.
Ekoran peristiwa ini berlaku pada 16 Jun

1948, Darurat telah diisytiharkan oleh
Gabenor kerajaan kolonial British, Sir
Edward Gent, untuk membendung
kegiatan komunis yang menjadikan
kawasan terpencil terutama sekali balai-
balai polis sebagai sasaran mereka
untuk mendapatkan bekalan makanan,
senjata api dan peluru.
Sejarah hitam itu berlaku pada 19 Julai,

1948 apabila segerombolan komunis
seramai lebih kurang 300 anggota telah
mengepung dan menyerang balai
berkenaan.
Rajah 2.1: Gua Musang, Kelantan
Pada keesokan harinya, satu (1) operasi Sumber: http://guamusang.pjk.com.my
dengan pesawat terbang Dakota telah

dilakukan terhadap pengganas komunis di bandar ini. Anggota-anggota polis yang
ditawan pengganas dalam pertempuran sehari sebelum itu berjaya dibebaskan dan
dibawa balik ke Kuala Krai.
2-1
2.1.2 Serang Hendap

Dalam salah satu episod keberanian Regimen Askar Melayu Diraja, satu (1) pasukan
yang diketuai pegawai British berpangkat Mejar bersama 10 orang anggota telah
diserang hendap di landasan keretapi lama kira-kira tiga (3) kilometer ke selatan
Merapoh ketika dalam perjalanan menuju ke Balai Polis Gua Musang.
Pertempuran sengit yang berlarutan hampir empat (4) jam itu menyebabkan anggota
tentera berkenaan hampir kehabisan peluru. Akhirnya 17 anggota tentera telah gugur,
enam (6) cedera parah dan dua (2) lagi mengalami kecederaan ringan.
Meskipun tewas, mereka telah menunjukkan semangat juang yang tinggi dalam
melawan musuh yang hampir 10 kali ganda daripada kekuatan mereka. Malah apa
yang lebih membanggakan mereka berjaya membunuh seramai 29 anggota komunis
dan mencederakan ramai yang lain dalam pertempuran itu.
Rajah 2.2: Stesen Keretapi, Gua Musang, Kelantan

Sumber: https://sejarahkelantan.wordpress.com
2.1.3 Sejarah dan Latar Belakang Kawasan Operasi Majlis Daerah Gua Musang
Majlis Daerah Gua Musang telah dibentuk hasil daripada penubuhan serta
pencantuman dua (2) buah Penguasa Tempatan yang sedia ada iaitu Lembaga
Bandaran Gua Musang dengan Majlis Tempatan Bertam yang telah ditubuhkan pada
1 Mac 1984 di bawah Seksyen 3(1), Undang-Undang Majlis Tempatan 1952.
2-2
Di samping itu, Majlis Daerah Gua Musang meluaskan lagi empayarnya dengan
mengadakan perluasan kawasan operasi majlis daripada 0.68 batu persegi (1.76
kilometer persegi) kepada 50 batu persegi (129.5 kilometer persegi). Antara kawasan
tersebut ialah Kampung Star, Kampung Pulai, Pasir Tumbuh, Chegar Bongor,
Kampung Kerinting, Limau Kasturi, Batu Papan dan Kampung Lepan Tupai (Lepan
Jaya).
Selepas pewartaan perluasan kawasan Majlis Daerah Gua Musang pada 15

September 2005, keluasan pentadbiran Majlis Daerah Gua Musang telah bertambah
iaitu seluas 7,979.77 kilometer persegi yang mana ianya merangkumi tiga (3) daerah
iaitu Daerah Galas, Daerah Bertam dan Daerah Chiku.
2.2 PROFIL KAWASAN KAJIAN

Jajahan Gua Musang atau hanya dikenali sebagai Gua Musang merupakan salah
satu jajahan di Negeri Kelantan. Gua Musang terletak di selatan Kelantan, Malaysia.
Jajahan Gua Musang dikenali sebagai jajahan pedalaman Negeri Kelantan kerana
kawasan ini amat terpencil. Gua Musang merupakan jajahan yang terbesar di Negeri
Kelantan kerana separuh daripada Negeri Kelantan terdiri daripada Jajahan Gua
Musang. Sebelum tahun 1976, kawasan ini diletakkan di bawah pusat pentadbiran
Jajahan Ulu Kelantan yang merangkumi kawasan Kuala Krai dan Gua Musang.
Jajahan Gua Musang bersempadan dengan tiga (3) buah negeri iaitu Pahang
(selatan), Terengganu (timur), Perak (barat) manakala daerah Kuala Krai dan Jeli
terletak di bahagian utara Jajahan Gua Musang.
Gua Musang diletakkan di bawah seliaan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) iaitu
Majlis Daerah Gua Musang dan jumlah keluasan jajahan Gua Musang ialah 797,977
hektar. Gua Musang merangkumi tiga (3) daerah iaitu Bertam, Galas dan Chiku.
Jajahan Kecil Lojing juga merupakan sebahagian daripada daerah Gua Musang yang
terletak di bahagian barat Jajahan Gua Musang.
2-3
PELAN PROFIL KAWASAN KAJIAN JAJAHAN GUA MUSANG
JAJAHAN
TUMPAT
JAJAHAN
THAILAND KOTA
LAUT CHINA
JAJAHAN BHARU JAJAHAN SELATAN
PASIR MAS BACHOK
JAJAHAN
PASIR
JAJAHAN
PUTEH
TANAH MERAH
JAJAHAN
MACHANG
JAJAHAN JELI
JAJAHAN
KUALA KRAI
TERENGGANU
PERAK
JAJAHAN
GUA MUSANG KAWASAN KAJIAN
JAJAHAN KECIL
LOJING
PAHANG
Sumber: Rancangan Struktur Negeri Kelantan, 2040

Petunjuk:
Jajahan Tumpat Jajahan Machang Jajahan Kecil Lojing

Jajahan Kota Bharu Jajahan Tanah Merah Sempadan JGM
Jajahan Pasir Mas Jajahan Jeli
Jajahan Bachok Jajahan Kuala Krai
Jajahan Pasir Puteh Jajahan Gua Musang
Rajah 2.3: Pelan Profil Kawasan Kajian Jajahan Gua Musang

2.2.1 Daerah dan Mukim di Jajahan Gua Musang

Jajahan Gua Musang mempunyai tiga (3) daerah iaitu Galas, Bertam dan Chiku dan
10 mukim seperti dinyatakan dalam Jadual 2.1.
Jadual 2.1: Daerah dan Mukim di Jajahan Gua Musang
KELUASAN
DAERAH MUKIM PERATUSAN (%)
(hektar)
Batu Papan 17,689 2.22
Bandar Gua Musang 246 0.03
Galas Ketil 15,125 1.90

Pulai 28,437.1 3.56
Renok 36,222.6 4.54
Gua Musang 984.2 0.12
Bertam 3,833 0.48
Bertam Ulu Nenggiri 399,362.6 50.05
Limau Kasturi 14,037.3 1.76
Chiku Relai 282,040.1 35.34
JUMLAH KESELURUHAN 797,977 100
Sumber: Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang, 2020
2-5
PELAN SEMPADAN MUKIM DALAM JAJAHAN GUA MUSANG
BESUT
JAJAHAN JELI
HULU PERAK
JAJAHAN KUALA KRAI
HULU
TERENGGANU
Kuala
Ulu Neggiri
Sungai
Limau
Kasturi
Renok
Relai
KUALA Balar Kuala Gua Musang

KANGSAR Betis Batu
Papan Ketil
Bandar
Hau
Gua
Musang
Tuel
Blau Pulai
Hendrop
Sigar
JERANTUT
CAMERON
HIGHLAND KUALA LIPIS

Petunjuk:
Mukim Gua Musang Mukim Pulai Mukim Tuel

Bandar Gua Musang Mukim Relai Mukim Balar
Mukim Batu Papan Mukim Kuala Sungai Mukim Hau
Mukim Limau Kasturi Mukim Hendrop
Mukim Ketil
Mukim Ulu Nenggiri Mukim Sigar
Mukim Renok
Mukim Kuala Betis Sempadan JGM
Rajah 2.4: Pelan Sempadan Mukim dalam Jajahan Gua Musang

2.2.2 Blok Perancangan

Kawasan Rancangan Tempatan dibahagikan kepada empat (4) Blok Perancangan
(BP) yang berasaskan sempadan-sempadan daerah dan pusat petempatan
dinyatakan di dalam Jadual 2.2.
Jadual 2.2: Blok Perancangan di Jajahan Gua Musang
NAMA BLOK KELUASAN PERATUSAN

DAERAH
PERANCANGAN (hektar) (%)
Galas BP1 Gua Musang 93,216.19 11.68
Chiku BP2 Chiku 295,316.48 37.00
BP3 Bertam 45,127.21 5.66
Bertam
BP4 Lojing 364,317.12 45.66
JUMLAH KESELURUHAN 797,977.00 100
Sumber: Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang, 2020
2-7
PELAN SEMPADAN BLOK PERANCANGAN DALAM KAWASAN JAJAHAN GUA MUSANG
BESUT
JAJAHAN JELI
HULU PERAK
JAJAHAN KUALA KRAI
HULU
TERENGGANU
BP3
BP4
BP2
KUALA
KANGSAR
BP1
JERANTUT
CAMERON
HIGHLAND KUALA LIPIS

Petunjuk:
Sempadan Blok
Perancangan JGM
Sempadan Negeri
Rajah 2.5: Pelan Sempadan Blok Perancangan dalam Kawasan Jajahan Gua Musang
2.3 GUNA TANAH SEMASA

Jajahan Gua Musang mempunyai keluasan sebanyak 797,977 hektar dan jenis guna
tanah yang dominan adalah jenis guna tanah tepu bina yang mempunyai peratusan
0.61 peratus berbanding dengan bukan tepu bina yang mempunyai peratusan 99.39
peratus. Ini menunjukkan bahawa kawasan pentadbiran Majlis Daerah Gua Musang
mempunyai kawasan pembangunan yang ‘piecemeal’ dan berselerak (rujuk Rajah
2.6).
Untuk jenis guna tanah tepu bina yang terbesar adalah Pengangkutan dengan
keluasan 2,420.90 hektar (0.30 peratus). Untuk keluasan kedua terbesar pula
adalah Perumahan dengan keluasan 1,243.90 hektar (0.16 peratus). Manakala untuk
guna tanah tepu bina ketiga terbesar adalah Institusi dan Kemudahan Masyarakat
dengan keluasan 739.30 hektar (0.09 peratus) daripada jumlah keseluruhan kawasan
kajian (rujuk Jadual 2.3).
Seterusnya, untuk jenis guna tanah bukan tepu bina yang terbesar adalah hutan
dengan keluasan 680,687.67 hektar (85.30 peratus) daripada keseluruhan kawasan
kajian. Manakala untuk guna tanah bukan tepu bina kedua terbesar adalah pertanian
dengan keluasan 107,359.10 hektar (13.45 peratus) (rujuk Jadual 2.4).
Jadual 2.3: Pecahan Guna Tanah Tepubina bagi Jajahan Gua Musang
KOMPONEN GUNA TANAH LUAS (HEKTAR) PERATUS (%)

Perumahan 1,243.90 25.73
Perindustrian 116.80 2.42
Perniagaan dan Perkhidmatan 87.90 1.82
Institusi dan Kemudahan Masyarakat 739.30 15.30
Tanah Lapang dan Rekreasi 203.40 4.21
Pengangkutan 2,420.90 50.08
Infrastruktur dan Utiliti 22.30 0.46
Sumber: Data GIS, Majlis Daerah Gua Musang (MDGM) 2022
2-9
Jadual 2.4: Pecahan Guna Tanah Bukan Tepubina bagi Jajahan Gua Musang

Pertanian 107,359.10 13.54
Hutan 680,687.67 85.82
Tanah Kosong 779.53 0.10
Badan Air 5,095.73 0.64
2-10
PELAN GUNA TANAH SEMASA JAJAHAN GUA MUSANG
PELAN LOKASI
SKALA
1 : 105 000
Sumber: Data GIS, Majlis Daerah Gua Musang (MDGM)

Petunjuk: Tanah Kosong Jalan
Infrastruktur dan Utiliti Landasan Kereta Api
Perumahan
Hutan Sempadan Negeri
Perniagaan dan Perkhidmatan
Pertanian Sungai
Industri
Badan Air Sempadan BP
Institusi dan Kemudahan
Masyarakat Sempadan JGM
Tanah Lapang dan Rekreasi Sempadan Mukim
Rajah 2.6: Pelan Guna Tanah semasa Jajahan Gua Musang

2.4 ASAS EKONOMI

Asas ekonomi dapat memperkukuhkan ekonomi dengan pertumbuhan spatial supaya
menjadi salah satu penyumbang utama kepada ekonomi negeri serta negara.
Perkembangan ekonomi Negeri Kelantan disokong oleh sektor perkhidmatan dan
pertanian. Subsektor yang memacu ekonomi dibawah sektor perkhidmatan adalah
perdagangan borong & runcit juga perkhidmatan kerajaan. Manakala, bagi sektor
pertanian pula dengan subsektor tanaman iaitu sayur-sayuran dan buah-buahan.
2.4.1 Pendapatan Isi Rumah Kasar mengikut Daerah

Berdasarkan Rajah 2.4.1, Kota Bharu menunjukkan purata tertinggi bagi pendapatan
isi rumah dengan RM5,577. Manakala, purata terendah bagi pendapatan isi rumah
adalah Lojing dengan jumlah sebanyak RM3,002. Selain itu, sembilan (9) daerah lain
iaitu Machang, Bachok, Tumpat, Pasir Puteh, Pasir Mas, Tanah Merah, Jeli, Gua
Musang dan Kuala Krai merekodkan purata pendapatan isi rumah di bawah paras
Negeri Kelantan iaitu RM4,874.
Pendapatan Isi Rumah Kasar mengikut Daerah di Kelantan, 2019
Kuala Krai 3,002

Gua Musang 3,872
Jeli 3,979
Lojing 4,009
Tanah Merah 4,338
Pasir Mas 4,688
Pasir Puteh 4,728
Tumpat 4,745
Bachok 4,838
Machang 4,841
Kota Bharu 5,577
Rajah 2.7: Pendapatan Isi Rumah Kasar mengikut Daerah di Kelantan, 2019
Sumber: Household Income Survey (HIS) Kelantan 2019, ms 13
2-12
2.4.2 Pendapatan Isi Rumah Kategori Bandar dan Luar Bandar

Kategori bandar di Negeri Kelantan menunjukkan jumlah pendapatan isi rumah
adalah sebanyak RM5,429. Manakala, bagi kategori luar bandar adalah sebanyak
RM4,264. Ini menunjukkan jumlah bilangan kategori bandar lebih tinggi daripada
jumlah bilangan luar bandar di Negeri Kelantan dengan kadar pertumbuhan sebanyak
3.7 peratus (rujuk Rajah 2.4.2).
Pendapatan Isi Rumah Kategori Bandar dan Luar Bandar bagi Negeri Kelantan, 2019
5,429
4,264
6,000
5,000
4,000
3,000
2,000
1,000
0
Bandar Luar Bandar
Rajah 2.8: Pendapatan Isi Rumah Kategori Bandar dan Luar Bandar bagi Negeri Kelantan,2019
2.4.3 Pendapatan Isi Rumah mengikut Etnik bagi Negeri Kelantan

Pendapatan isi rumah mengikut etnik bagi Negeri Kelantan menunjuk Cina
mempunyai bilangan penduduk yang tertinggi sebanyak 6,398 penduduk. Manakala,
bilangan etnik yang terendah adalah India (rujuk Rajah 2.9).
2-13
Pendapatan Isi Rumah mengikut Etnik bagi Negeri Kelantan, 2019 (RM)
6,398
7,000
6,000 4,810
5,000
4,000
3,000
2,000
0
1,000
0
Bumiputera Cina India
Rajah 2.9: Pendapatan Isi Rumah mengikut Etnik bagi Negeri Kelantan, 2019 (RM)
2.4.4 Punca Pendapatan di Negeri Kelantan

Punca pendapatan di Negeri Kelantan menunjukkan pekerjaan bergaji mempunyai
peratusan yang tertinggi sebanyak 53.4 peratus. Manakala, peratusan yang terendah
adalah harta dan pelaburan sebanyak 8.1 peratus. Ini menunjukkan penduduk di
Negeri Kelantan antara tenaga buruh yang penyumbang kepada ekonomi Negeri
Kelantan (rujuk Rajah 2.10).
Pekerjaan Bekerja
53.4% 22.6%
Bergaji Sendiri
Pindahan
Harta &
8.1% 15.9% Semasa
Pelaburan
Diterima
Rajah 2.10: Punca Pendapatan di Negeri Kelantan, 2019

2-14
2.4.5 Pendapatan Isi Rumah Kasar mengikut Kumpulan Pendapatan bagi Negeri
Kelantan
Pendapatan isi rumah kasar mengikut kumpulan pendapatan bagi Negeri Kelantan
terbahagi kepada tiga (3) kategori iaitu B40, M40 dan T20. Pendapatan isi rumah
kasar mengikut kumpulan pendapatan tertinggi adalah T20 dengan agihan
pendapatan sebanyak 45.70 peratus. Bagi penengah untuk kategori T20 adalah
sebanyak RM9,600 manakala bagi purata sebanyak RM11,130 (rujuk Rajah 2.5).
Jadual 2.5: Pendapatan Isi Rumah Kasar mengikut Kumpulan Pendapatan bagi
Negeri Kelantan
KUMPULAN PENDAPATAN B40 M40 T20

Agihan Pendapatan 18% 36.30% 45.70%
Penengah RM2,301 RM4,242 RM9,600
Purata RM2,194 RM4,428 RM11,130
2.4.6 KDNK mengikut Jenis Aktiviti Ekonomi

Terdapat lima (5) jenis aktiviti ekonomi iaitu perkhidmatan, pembinaan, pembuatan,
perlombongan dan pengkuarian serta pertanian. KDNK mengikut jenis aktiviti
ekonomi yang tertinggi adalah perkhidmatan dengan jumlah bilangan RM17,8442 juta
(rujuk Rajah 2.11).
KDNK mengikut Jenis Aktiviti Ekonomi pada Harga Malar 2015-RM juta
Perkhidmatan 17,844
Pembinaan 401
Pembuatan 1,259
Perlombongan dan Pengkuarian 359
Pertanian 5,877
0 5,000 10,000 15,000 20,000
Rajah 2.11: KDNK mengikut Jenis Aktiviti Ekonomi pada Harga Malar 2015 - RM juta
Sumber: My Local Stats Gua Musang, Kelantan 2021, ms 51
2-15
2.5 PROFIL PENDUDUK

2.5.1 Pengenalan
Penduduk semasa ini merumuskan tentang demografi penduduk di Negeri Kelantan.
Ia juga merupakan salah satu elemen penting yang mengambil kira dari segi kadar
pertumbuhan penduduk mengikut etnik, umur dan jantina yang berkait rapat dengan
prinsip dasar dan strategi pembangunan bagi membentuk Rancangan Tempatan
Jajahan Gua Musang.
2.5.2 Taburan dan Kadar Pertumbuhan Penduduk mengikut Negeri

Berdasarkan Poket Stats Negeri Kelantan ST4 2020, dianggarkan penduduk Negeri
Kelantan memperoleh penduduk sebanyak 1.91 juta penduduk dengan 0.96 juta dari
kalangan lelaki dan 0.94 juta dari kalangan perempuan. Negeri Kelantan mempunyai
kepadatan penduduk sebanyak 127 orang per kilometer persegi. Penduduk Kelantan
terdiri daripada Warganegara (98.2 peratus) dan bukan Warganegara (1.8 peratus)
dengan komposisi mengikut etnik adalah Bumiputera (94.9 peratus), Cina (2.4
peratus), India (1.3 peratus) dan lain-lain (0.6 peratus).
PENDUDUK
KEPADATAN PENDUDUK
KELANTAN
127 orang
=
per km²
Jumlah keseluruhan
1.91 Juta KOMPOSISI PENDUDUK
Warganegara Bukan
97.7% Warganegara
2.3%
Lelaki Perempuan Bumiputera Cina India Lain-lain

93.8% 3.0% 0.3% 0.6%
0.96 Juta 0.94 Juta
2-16
Jadual 2.6 menunjukkan taburan dan kadar penduduk mengikut daerah di Kelantan
bagi tahun 2020. Penduduk bagi daerah Kota Bahru memperoleh penduduk tertinggi
disebabkan Kota Bharu merupakan ibu negeri bagi Negeri Kelantan dengan 101.8
ribu penduduk manakala Lojing memperoleh penduduk terendah iaitu 10.6 ribu
penduduk.
Jadual 2.6: Taburan Penduduk mengikut Daerah di Kelantan, 2020
PEREMPUA
DAERAH LELAKI JUMLAH
N
Kota Bharu 277.8 278.0 555.8
Pasir Mas 116.8 113.7 230.5
Tumpat 89.2 90.5 179.7
Bachok 76.2 81.1 157.3
Tanah Merah 77.5 73.3 150.8
Pasir Putih 67.4 68.7 136.1
Machang 54.7 55.3 110.0
Kuala Krai 52.9 52.1 105.0
Gua Musang 54.7 47.1 101.8
Jeli 27.4 27.3 54.7
Lojing 5.5 5.1 10.6
Sumber: Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia, 2020
2.5.3 Penduduk mengikut Struktur Umur mengikut Negeri

Struktur umur penduduk dikategorikan kepada tiga kumpulan utama iaitu umur muda
(0-14 tahun), umur bekerja (15-64 tahun) dan umur tua (65 tahun dan ke atas). Pada
tahun 2022, peratusan umur bekerja mencatatkan peratus tertinggi iaitu sebanyak
63.8 peratus manakala umur tua mencatat peratus terendah. Peratusan penduduk
kumpulan umur bekerja menunjukkan peningkatan dari tahun sebelumnya (rujuk
Jadual 2.7).
2-17
Jadual 2.7: Penduduk mengikut Struktur Umur di Kelantan, 2020
KUMPULAN UMUR LINGKUNGAN UMUR 2020

Penduduk umur muda 0-14 tahun 29.6
Penduduk umur bekerja 15-64 tahun 63.8
Penduduk umur tua 65 keatas 6.6
Sumber: Pocket Stats Kelantan Quarter 4 2020
2.5.4 Bilangan Kelahiran dan Kadar Kelahiran Kasar serta Bilangan Kematian
dan Kadar Kematian Kasar mengikut Daerah, 2020
Menurut Laporan Sosioekonomi Kelantan, 2022, pada tahun 2020, Kota Bharu
mencatatkan bilangan kelahiran hidup tertinggi iaitu sebanyak 11,285 bayi manakala
yang terendah dicatatkan oleh Jeli iaitu 1,038 bayi. Kadar kelahiran kasar tertinggi
pula dicatatkan oleh Pasir Puteh dengan 21.4 manakala yang terendah dicatatkan
oleh Kuala Krai iaitu 17.7 bagi setiap 1,000 penduduk (rujuk Jadual 2.8).
Jadual 2.8: Bilangan Kelahiran dan Kadar Kelahiran Kasar mengikut Daerah di Kelantan,
2020
DAERAH BILANGAN KADAR

Pasir Putih 3,102 21.4
Tumpat 3,833 20.2
Jeli 1,038 20.2
Gua Musang 2,239 19.8
Pasir Mas 4,412 18.8
Tanah Merah 2,817 18.7
Kota Bahru 11,285 18.7
Machang 2,151 18.7
Bachok 2,941 17.8
Kuala Krai 2,402 17.7
Sumber: Laporan Sosioekonomi Kelantan, 2022
2-18
Menurut Laporan Sosioekonomi Kelantan, 2022, pada tahun 2020, Kota Bharu
mencatatkan bilangan kematian tertinggi iaitu sebanyak 3,318 kematian manakala
yang terendah dicatatkan oleh Jeli iaitu 288 kematian. Kadar kematian kasar tertinggi
pula dicatatkan oleh Pasir Puteh dengan 6.7 manakala yang terendah dicatatkan oleh
Gua Musang iaitu 4.3 bagi setiap 1,000 penduduk (rujuk Jadual 2.9).
Jadual 2.9: Bilangan Kematian dan Kadar Kematian Kasar mengikut Daerah di Kelantan,
2020
Daerah Bilangan Kadar

Tumpat 1,152 6.1
Pasir Mas 1,492 6.4
Tanah Merah 780 5.2
Jeli 288 5.6
Kota Bahru 3,318 5.5
Bachok 1,019 6.2
Pasir Putih 978 6.7
Machang 674 5.9
Kuala Krai 730 5.4
Gua Musang 488 4.4
Sumber: Laporan Sosioekonomi Kelantan, 2022
2.5.5 Migrasi Negeri Kelantan

Migrasi menunjukan peningkatan pada 2020 iaitu sebanyak 1.6 peratus berbanding
2018 mencatatkan kadar migrasi sebanyak 1.7 peratus. Peratusan migrasi Kelantan
datangnya daripada migrasi dalam negeri iaitu 56.9 peratus, diikuti migrasi antara
negeri 34.2 peratus dan migrasi antarabangsa sebanyak 8.9 peratus. Kelantan
mencatatkan nisbah keberkesanan migrasi positif pada 2020 iaitu 4.1 peratus. Ini
menunjukkan penduduk Kelantan bertambah seramai empat (4) orang bagi setiap
100 orang.
2-19
2.5.6 Tenaga Buruh dan Penduduk Bekerja di Gua Musang, 2019 dan 2020
Menurut My Local Stats Gua Musang 2020, tenaga buruh di Kelantan menurun pada
tahun 2020. Pada tahun 2020, sebanyak 41.6 ribu orang tenaga buruh telah
direkodkan dengan penduduk bekerja sebanyak 39.8 ribu orang. Jadual 2.10
menunjukkan peningkatan bilangan tenaga buruh dan penduduk bekerja dari tahun
2019 sehingga tahun 2020.
Jadual 2.10: Jumlah Tenaga Buruh dan Penduduk Bekerja di Gua Musang, 2019 – 2020(‘000)
TAHUN 2019 2020

Tenaga buruh 43.7 41.6
Penduduk bekerja 42.1 39.8
Sumber: My Local Stats Gua Musang, 2020
2.5.7 Kadar Penyertaan Tenaga Buruh dan Kadar Pengangguran Penduduk di

Gua Musang, 2019 dan 2020
Menurut My Local Stats Gua Musang 2020, kadar penyertaan tenaga buruh dan
kadar pengangguran di Kelantan menunjukkan penurunan. Kadar penyertaan tenaga
pada tahun 2019 sebanyak 58.4 peratus manakala pada tahun 2020 sebanyak 55.3
peratus. Sementara itu, kadar pengangguran meningkat dari 3.5 peratus kepada 4.4
peratus (rujuk Jadual 2.11).
Jadual 2.11: Kadar penyertaan tenaga buruh dan pengangguran di Gua Musang, 2019 –2020
(‘000)
TAHUN 2019 2020

Tenaga buruh 43.7 41.6
Penduduk bekerja 42.1 39.8
Sumber: My Local Stats Gua Musang, 2020
2-20
2.6 SISTEM PERHUBUNGAN

Sistem perhubungan adalah maklumat yang sangat penting dalam melaksanakan
sesebuah projek. Ia adalah maklumat asas yang menerangkan berkenaan laluan
masuk utama ke suatu kawasan kajian dan juga dapat mengenal pasti mod
pengangkutan yang terdapat di suatu kawasan kajian. Laluan perhubungan bagi
memasuki ke kawasan kajian iaitu Jajahan Gua Musang, Kelantan adalah melalui
dari sempadan Negeri Perak, Pahang dan Terengganu yang mempunyai lima (5)
laluan masuk utama. Laluan masuk yang berada di Timur mempunyai satu (1) laluan
masuk utama iaitu dari Simpang Pulai / Cameron Highlands. Manakala, laluan masuk
utama di bahagian selatan pula dari Kuala Lipis, Pahang. Selain itu, di bahagian
Timur pula dari Kuala Berang / Kuala Terengganu, Terengganu. Manakala, dua (2)
laluan masuk utama dari utara pula adalah dari Dabong dan juga Kuala Krai,
Kelantan.
Selain itu, bagi mod perkhidmatan pengangkutan, terdapat dua (2) mod
pengangkutan sahaja iaitu pengangkutan darat dan juga pengangkutan rel. bagi mod
pengangkutan darat adalah seperti bas, E-Hailing, dan juga teksi. Manakala, bagi
mod pengangkutan rel pula adalah perkhidmatan KTM Berhad yang boleh
bersambung sehingga ke stesen Tumpat.
2-21
PELAN PERHUBUNGAN LALUAN MASUK UTAMA
PELAN LOKASI
SKALA
1 : 105 000
Dari / ke Kuala
Krai
Dari / ke
Dabong
Dari / ke Kuala
Berang
Dari / ke
Simpang Pulai /
Cameron
Highlands
Dari / ke Kuala
Berang

Petunjuk: Tanah Kosong Jalan
Perumahan
Pertanian Sungai
Industri
Badan Air Sempadan BP
Masyarakat Sempadan JGM Stesen KTM Gua Musang
Tanah Lapang dan Rekreasi Sempadan Mukim Laluan Masuk Utama
Rajah 2.12: Pelan Perhubungan Laluan Masuk Utama

PENGUBAHAN
BAB 3
DASAR DAN POLISI
3.1 Peringkat Antarabangsa
3.2 Peringkat Nasional
3.3 Peringkat Wilayah
3.4 Peringkat Negeri

BAB 3: DASAR DAN POLISI
3.1 PERINGKAT ANTARABANGSA
3.1.1 Agenda Perbandaran Baharu (New Urban Agenda)
Agenda Perbandaran Baharu telah menggariskan wawasan

dan standard untuk pembangunan bandar menjelang tahun
2030 atau melangkaui sehingga tahun 2050. Agenda ini
merupakan pelan tindakan perbandaran untuk bandar-bandar
bagi menyokong Agenda Pembangunan Mampan 2030 ke arah
mewujudkan bandar yang inklusif, selamat, berdaya tahan dan
mampan. Pelaksanaan agenda ini terbahagi kepada lima (5)
teras utama yang akan menjadi standard pembangunan bandar
dalam tempoh pelaksanaan akan datang (rujuk Jadual 3.1).
Jadual 3.1: Teras New Urban Agenda
BIL. TERAS SEKTOR YANG TERLIBAT

• Rangka Kerja Wilayah
TERAS 1 : Dasar Perbandaran Negara
• Perancangan Guna Tanah
Kerajaan perlu memastikan setiap dan Fizikal
1 pembangunan perlu mengambil kira dasar
• Perumahan dan
perbandaran negara yang sudah dirangka
Petempatan Desa
sebagai asas dalam pelaksanaan NUA.
TERAS 2 : Perundangan, Pengawalan dan

Peraturan Bandar
Rangka kerja undang-undang diperlukan untuk
2 melaksanakan rancangan bandar seperti dasar • Rangka Kerja Wilayah
dan strategi bagi membimbing corak
perbandaran termasuk mengawal guna tanah
dan pembangunan.
TERAS 3 : Perancangan dan Rekabentuk
• Perhubungan dan
Bandar
Pengangkutan
Perancangan dan rekabentuk bandar yang
3 • Infrastruktur dan Utiliti
bersepadu diperlukan agar dapat
• Kemudahan Masyarakat,
menggunakan semua dimensi ruang dalam
Rekreasi, Tanah Lapang
bentuk bandar dengan efisien.
dan Landskap
3-1
BIL. TERAS SEKTOR YANG TERLIBAT

• Demografi
• Perniagaan
TERAS 4 : Ekonomi Bandar dan Kewangan
• Perindustrian
Perbandaran
• Pertanian dan Penternakan
Keperluan untuk rangka kerja kewangan dan
• Pelancongan dan
instrumen pembiayaan yang bersesuaian
4 Pemeliharaan Warisan dan
dengan konteks dan bersepadu. Ini termasuk
Budaya
mekanisme kewangan dan alat ekonomi untuk
menangani perbandaran, ketidaksamaan dan • Alam Sekitar dan
pengecualian. Sumberjaya Asli
• Pengurusan dan
Pelaksanaan
TERAS 5 : Pelaksanaan di Peringkat • Rangka Kerja Wilayah
Tempatan
• Perancangan Guna Tanah
Pendekatan bersepadu dan responsif terhadap dan Fizikal
5 pembangunan bandar dan pelaksanaan di
• Pengurusan dan
pelbagai peringkat tempatan yang
Pelaksanaan
berorientasikan projek, tempat dan
mengutamakan rakyat.
3.1.2 Matlamat Pembangunan Mampan (SDGs)

Matlamat Pembangunan Mampan (SDGs) merupakan salah satu pelan tindakan
yang bertujuan untuk mencapai masa depan yang lebih baik dan mampan melalui
penyelesaian isu-isu utama yang dihadapi oleh bandar-bandar di dunia. Ia
berpaksikan kepada matlamat untuk memelihara keperluan asas global, hak asasi
manusia dan mengukuhkan keamanan sejagat. SDGs telah menggariskan 17
matlamat yang ingin dicapai menjelang tahun 2030.
3-2
Jadual 3.2: Matlamat SDG
MATLAMAT SDG SEKTOR YANG TERLIBAT

• Demografi
SDG 1: Tiada Kemiskinan
• Pengurusan dan Pelaksanaan
• Demografi
SDG 2: Kelaparan Sifar
SDG 3: Kesihatan Baik dan • Kemudahan Masyarakat, Rekreasi,
Kesejahteraan Tanah Lapang, dan Landskap
• Kemudahan Masyarakat, Rekreasi,
SDG 4: Pendidikan Berkualiti
Tanah Lapang, dan Landskap
SDG 5: Kesaksamaan Gender • Demografi
SDG 6: Air Bersih dan Sanitasi • Infrastruktur dan Utiliti
SDG 7: Tenaga Berpatutan dan Bersih • Infrastruktur dan Utiliti
SDG 8: Pekerjaan yang Sesuai dan
• Demografi
Pembangunan Ekonomi
• Perniagaan
SDG 9: Industri, Inovasi dan
• Infrastruktur dan Utiliti
Infrastruktur
• Perhubungan dan Pengangkutan
SDG 10: Mengurangkan • Rangka Kerja Wilayah
Ketidaksamaan • Pengurusan dan Pelaksanaan
• Perancangan Guna Tanah dan
Fizikal
SDG 11: Bandar dan Masyarakat
• Perniagaan
Mampan
• Perumahan dan Petempatan Desa
SDG 12: Penggunaan dan Pengeluaran
Bertanggungjawab
SDG 13: Tindakan Iklim • Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
SDG 14: Kehidupan dalam Air
• Alam Sekitar dan Sumberjaya asli
SDG 15: Kehidupan di Darat
• Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
SDG 16: Keamanan, Keadilan dan • Rangka Kerja Wilayah
Pertubuhan Kukuh • Pengurusan dan Pelaksanaan
SDG 17: Kerjasama demi Matlamat
3-3
3.2 PERINGKAT NASIONAL

3.2.1 Rancangan Malaysia Ke-12 (RMK-12)
Rancangan Malaysia Ke-12 (RMK-12) adalah sebuah
rancangan pembangunan Malaysia yang dilaksanakan dari
tahun 2021 hingga 2025. RMK-12 ini akan memangkin
pertumbuhan, memastikan ekonomi dipulihkan dan membina
semula ekonomi negara bagi mencapai kemakmuran,
inklusiviti dan kemampanan.
Jadual 3.3: Dasar Rancangan Malaysia Ke-12
DASAR SEKTOR YANG TERLIBAT

Dasar 1 : Fizikal
Membangunkan Bakat Masa Hadapan • Infrastruktur dan Utiliti
• Kemudahan Masyarakat, Tanah
Lapang, Rekreasi, dan Landskap
Dasar 2 :
Mempercepat Penerima Gunaan • Pertanian dan Penternakan
Teknologi dan Inovasi

DASAR 3 : • Perumahan dan Petempatan Desa
Menambahbaik Ketersambungan dan • Perhubungan dan Pengangkutan
Infrastruktur Pengangkutan • Infrastruktur dan Utiliti
Lapang, Rekreasi dan Landskap
DASAR 4:
Memperkukuhkan Perkhidmatan Awam
3-4
3.2.2 Wawasan Kemakmuran Bersama 2030 (WKB 2030)

Wawasan Kemakmuran Bersama 2030 adalah satu (1) visi
jangka panjang yang ditetapkan oleh Negara Malaysia untuk
mencapai status negara maju dan kemakmuran bersepadu
menjelang tahun 2030. Objektif utama WKB 2030 adalah untuk
menjadikan Negara Malaysia sebagai sebuah negara maju
yang mempunyai ekonomi kukuh, masyarakat inklusif, alam
sekitar mampan dan sistem penyampaian kerajaan yang
cekap.
Jadual 3.4: Teras Strategik Wawasan Kemakmuran Bersama 2030
TERAS STRATEGIK SEKTOR YANG TERLIBAT

• Perniagaan
Teras Strategik 1:
• Perindustrian
Ekosistem Perniagaan dan Industri
• Perniagaan
• Perindustrian
Teras Strategik 2:
Aktiviti Pertumbuhan Ekonomi Utama
• Pelancongan, Pemeliharaan
Warisan dan Budaya
Teras Strategik 4:
• Perniagaan
Pasaran Buruh dan Pampasan Pekerja
Teras Strategik 5:
Kesejahteraan Sosial
Teras Strategik 6: • Rangka Kerja Wilayah
Keterangkuman Wilayah • Infrastruktur dan Utiliti
3-5
3.2.3 Rancangan Fizikal Negara 4 (RFN 4)

Rancangan Fizikal Negara 4 adalah sebuah rancangan
jangka panjang yang bertujuan untuk merancang dan
membangunkan sistem fizikal Negara Malaysia. RFN 4
memberi penekanan khusus dalam menentukan corak
perancangan fizikal negara melalui pembentukan strategi
dan tindakan khusus meliputi corak pembangunan guna
tanah, pertumbuhan ekonomi, pengekalan dan pengurusan
sumber, penyepaduan dan penambahbaikan rangkaian
pengangkutan dan infrastruktur serta penaiktarafan kualiti
hidup dan kesejahteraan negara.
Jadual 3.5: Teras Rancangan Fizikal Negara 4
TERAS SEKTOR YANG TERLIBAT

Teras 1:
Warisan dan Budaya
Pertumbuhan Dinamik dan Seimbang
Teras 2: • Perancangan Guna Tanah dan
Kemampanan Spatial dan Daya Tahan Fizikal
Perubahan Iklim • Pertanian dan Penternakan
Teras 3:
Persekitaran Berdaya Huni dan
Komuniti Inklusif
3-6
3.2.4 Dasar Perbandaran Negara 2 (DPN 2)

Dasar Perbandaran Negara 2 bertujuan untuk mengimbangi
pembangunan ekonomi dengan pembangunan sosial dan
pembangunan alam sekitar yang mampan. Dokumen ini
merangkumi beberapa isu berkaitan dengan perancangan
bandar dan perbandaran di Malaysia. DPN 2 akan dijadikan
panduan dalam penyediaan Rancangan Tempatan oleh Pihak
Berkuasa Tempatan dan digunakan sebagai rujukan dalam
proses perancangan bandar dan perbandaran di Malaysia.
Jadual 3.6: Prinsip Dasar Perbandaran Negara 2
PRINSIP SEKTOR YANG TERLIBAT

Prinsip 1: • Rangka Kerja Wilayah
Tadbir Urus Bandar yang Baik • Pengurusan dan Pelaksanaan
Fizikal
Prinsip 2: • Perhubungan dan Pengangkutan
Bandar yang Berdaya Huni • Infrastruktur dan Utiliti
Prinsip 3: • Pelancongan, Pemeliharaan
Ekonomi Bandar yang Berdaya Saing Warisan dan Budaya
Prinsip 4: • Perancangan Guna Tanah dan
Pembangunan Bandar yang Inklusif Fizikal
dan Saksama • Kemudahan Masyarakat, Rekreasi,
Tanah Lapang dan Landskap
Prinsip 5:
Fizikal
Pembangunan Hijau dan Persekitaran
Bersih
3-7
3.2.5 Dasar Perancangan Fizikal Desa Negara 2030 (DPF

Desa Negara 2030)
DPF Desa Negara 2030 merupakan sebuah dasar yang
menggariskan strategi dan matlamat untuk membangunkan
dan memperbaiki kualiti fizikal desa di Malaysia menjelang
tahun 2030. Dasar ini memastikan bahawa pembangunan desa
dilaksanakan secara mampan dan berkesan dengan memberi
tumpuan kepada pengukuhan ekonomi, pengurusan sumber
alam serta peningkatan kualiti hidup penduduk desa.
Jadual 3.7: Teras DPF Desa Negara 2030

Teras 1:
Pengurusan Mampan Alam Sekitar
Desa
Teras 2: • Rangka Kerja Wilayah
Pengukuhan Hubungan Simbiotik • Perancangan Guna Tanah dan
Bandar - Desa Fizikal
Fizikal
Teras 3: • Perumahan dan Petempatan Desa
Pengukuhan Daya Huni Desa • Infrastruktur dan Utiliti
• Kemudahan Masyarakat, Rekreasi,
Tanah Lapang dan Landskap
Teras 4:
Warisan dan Budaya
Memperkasakan Ekonomi Desa
Teras 5: • Perumahan dan Petempatan Desa
Pengurusan Desa Berdaya Laksana • Pengurusan dan Pelaksanaan
3-8
3.2.6 Dasar Pembangunan Luar Bandar 2030 (DPLB)

DPLB 2030 merupakan sebuah dasar yang bertujuan untuk
memajukan kawasan luar bandar dan memastikan
kesejahteraan penduduk luar bandar. Dasar ini ingin
merapatkan dan menghapuskan jurang kualiti hidup antara
bandar dan luar bandar, mewujudkan peluang ekonomi dan
mewujudkan suasana sosial serta persekitaran yang kondusif
bagi menarik penduduk luar bandar khususnya golongan belia
untuk terus tinggal di luar bandar.
Jadual 3.8: Teras Dasar Pembangunan Luar Bandar

Teras 1: • Pelancongan, Pemeliharaan
Ekonomi Berdaya Saing Dan Mampan Warisan dan Budaya
Teras 2:
Keusahawanan Pemacu Pembangunan • Perniagaan
Ekonomi
Teras 3: • Kemudahan Masyarakat, Tanah
Modal Insan Berkualiti Lapang, Rekreasi, dan Landskap
Teras 4:
Prasarana Lengkap Dan Canggih
Teras 5:
Keunggulan Generasi Belia Luar
Bandar
Kehidupan Luar Bandar Yang Sejahtera • Perumahan dan Petempatan Desa
Teras 8:
Sistem Penyampaian dan Tadbir Urus
Berkesan
3-9

Teras 9:
Fizikal
Biodiversiti Dan Alam Sekitar Mampan
Perumahan, Pembangunan Wilayah Dan • Perancangan Guna Tanah dan
Penempatan Desa Bersepadu Fizikal
3.2.7 Rangkaian Ekologi Central Forest Spine (PIRECFS)

PIRECFS adalah dokumen rancangan jangka panjang yang
merangkumi strategi dan tindakan untuk melaksanakan inisiatif
PIRECFS. Pelan induk ini bertujuan untuk memelihara
kelestarian hutan tropika di Semenanjung Malaysia dengan
menghubungkan kawasan-kawasan hutan yang terputus.
PIRECFS ini juga ingin memastikan kesimbangan ekologi,
menjaga kepelbagaian biologi, menyediakan sumber air bersih
bagi kegunaan manusia dan haiwan serta memperbaiki kualiti
hidup masyarakat setempat.
Jadual 3.9: Objektif PIRECFS
OBJEKTIF SEKTOR YANG TERLIBAT
Objektif 1:
Perancangan dan Kawalan
Fizikal
Pembangunan Efektif
Objektif 2:
Pemeliharaan dan Pemuliharaan
Biodiversiti Bersepadu
Objektif 3: • Rangka Kerja Wilayah

Pembangunan Sosio ekonomi Mampan • Pengurusan dan Pelaksanaan
Objektif 4:
Urus Tadbir Berdaya Laksana
dan Kesedaran Awam yang
Komprehensif
Objektif 5:
Pengukuhan Undang-undang yang lebih • Pengurusan dan Pelaksanaan
Efisien
3-10
3.2.8 Dasar Perubahan Iklim Negara

Dasar Perubahan Iklim Negara adalah sebuah dasar yang
dirangka untuk mengurangkan kesan perubahan iklim dan
meningkatkan daya tahan negara terhadap kesan perubahan
iklim. Dasar ini juga membantu untuk memastikan
pembangunan yang berdaya tahan terhadap perubahan iklim
bagi memenuhi aspirasi negara untuk mencapai
pembangunan lestari.
Jadual 3.10: Prinsip Dasar Perubahan Iklim Negara

Prinsip 1:
Pembangunan Secara Lestari
Prinsip 2:
Fizikal
Pemuliharaan Alam Sekitar dan
Sumber Asli
Prinsip 3:
Pelaksanaan Secara Bersepadu
• Pelancongan, Pemeliharaan Warisan
Prinsip 4: dan Budaya
Penglibatan yang Berkesan. • Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
3-11
3.2.9 Dasar Pelancongan Negara

Dasar Pelancongan Negara adalah sebuah dasar yang
dirangka untuk membangunkan industri pelancongan negara
dengan berkesan dan mampan. Dasar ini menggariskan
matlamat, strategi dan langkah-langkah yang perlu diambil
untuk mempromosikan dan membangunkan pelancongan di
Malaysia. Dasar ini juga memberikan penekanan kepada
pembangunan mampan dan pengurangan kesan negatif
terhadap alam sekitar akibat daripada aktiviti pelancongan.
Jadual 3.11: Strategi Transformasi Dasar Pelancongan Negara
STRATEGI TRANSFORMASI SEKTOR YANG TERLIBAT

Strategi Transformasi 1:
Warisan dan Budaya
Transformasi Tadbir Urus
Strategi Transformasi 2: • Pelancongan, Pemeliharaan
Mewujudkan Zon Pelaburan Warisan dan Budaya
Pelancongan yang Inklusif • Perhubungan dan Pengangkutan
Mempergiatkan Digitalisasi Warisan dan Budaya
Pelancongan • Infrastruktur dan Utiliti
Memperkayakan Pengalaman dan
Warisan dan Budaya
Kepuasan Pelancong
Memperkukuhkan Komitmen Terhadap
Warisan dan Budaya
Pelancongan Lestari
Meningkatkan Kapasiti Modal Insan Warisan dan Budaya
3-12
3.2.10 Dasar Alam Sekitar Negara

Dasar Alam Sekitar Negara adalah dasar yang dirangka untuk
memelihara, melindungi dan memulihara alam sekitar Negara
Malaysia dengan berkesan dan mampan. Dasar ini juga
menetapkan matlamat jangka panjang untuk memastikan
Malaysia menjadi sebuah negara yang bersih, selamat dan
mampan dari segi alam sekitar.
Jadual 3.12: Prinsip Dasar Alam Sekitar Negara

Prinsip 1:
Pengawasan Alam Sekitar
Prinsip 2:
Pemuliharaan Ketahanan dan
Kepelbagaian Alam
Prinsip 3:
Peningkatan Berterusan Kualiti Alam • Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
Sekitar
Prinsip 4: • Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
Penggunaan Lestari Sumber-sumber
Asli
Prinsip 7:
Komitmen dan Kebertanggunjawaban
3-13
3.2.11 Dasar Agromakanan Negara 2.0 (DAN 2.0)

Dasar Agromakanan Negara 2.0 adalah sebuah dasar yang
dirangka bertujuan untuk memacu pertumbuhan sektor
pertanian dan industri makanan, meningkatkan taraf hidup
petani, meningkatkan nilai tambah produk agromakanan
serta menjadikan Negara Malaysia sebagai hub halal dunia.
Dasar ini berperanan dalam membantu mencapai matlamat
Rancangan Malaysia Ke-10 untuk memacu pertumbuhan
ekonomi dan meningkatkan taraf hidup rakyat di Malaysia.
Jadual 3.13: Teras Dasar Dasar Agromakanan Negara 2.0
TERAS DASAR SEKTOR YANG TERLIBAT

Teras Dasar 1:
Mendukung Pemodenan dan Pertanian • Pertanian dan Penternakan
Pintar
Teras Dasar 2:
Memperkukuh Pasaran Domestik, • Pertanian dan Penternakan
Meningkatkan Hasil Keluaran yang • Pengurusan dan Pelaksanaan
Mempunyai Permintaan Tinggi dan
Produk Berorientasikan Eksport
Teras Dasar 3:
Membangunkan Bakat yang Memenuhi • Pertanian dan Penternakan
Permintaan Industri
Teras Dasar 4:
Meningkatkan Amalan Pertanian dan • Pertanian dan Penternakan
Sistem Makanan yang Mampan
Teras Dasar 5:
Menyediakan Ekosistem Perniagaan
yang Kondusif dan Kerangka Institusi
yang Kukuh
3-14
3.2.12 Dasar Kebudayaan Negara

Dasar Kebudayaan Negara adalah sebuah dasar yang
dirangka untuk mempromosikan dan mengukuhkan identiti
kebudayaan Malaysia yang unik dan pelbagai. Dasar ini juga
memberi tumpuan kepada perkembangan seni dan budaya
rakyat, promosi dan penyiaran seni dan budaya melalui media
dan teknologi moden serta pengukuhan hubungan antara
kebudayaan dan pembangunan sosial dan ekonomi negara.
Jadual 3.14: Teras Dasar Kebudayaan Negara

Teras 1: • Pelancongan, Pemeliharaan
Budaya Nilai Tinggi Warisan dan Budaya
Teras 3:
Pemeliharaan dan Pemuliharaan
Warisan dan Budaya
Warisan Budaya
Teras 4:
Pembangunan dan Pengembangan
Fizikal
Budaya
3-15
3.2.13 Dasar Landskap Negara

Dasar Landskap Negara adalah sebuah dasar yang dirangka
bertujuan untuk mengukuhkan nilai landskap Malaysia
sebagai aset kebangsaan yang mempunyai pelbagai fungsi
termasuk sebagai ekonomi, sosial, budaya, estetika dan
ekologi. Dasar ini juga bertujuan untuk mengukuhkan
pengurusan landskap secara holistik, menggalakkan
pembangunan modal insan dalam bidang landskap serta
mempromosikan kesedaran masyarakat mengenai nilai
landskap dan peranan pentingnya dalam pembangunan
negara.
Jadual 3.15: Teras Dasar Landskap Negara

Teras 1:
Membudayakan kecintaan terhadap
Landskap
Teras 2:
Memantap dan mempertingkatkan kualiti • Kemudahan Masyarakat, Tanah
landskap bagi mencapai matlamat Lapang, Rekreasi, dan Landskap
Negara Taman Terindah
Teras 3:
Membangunkan Program
Pembangunan Landskap bagi • Infrastruktur dan Utiliti
penyediaan Infrastruktur Hijau yang
berfungsi dan mampan
Teras 4: • Kemudahan Masyarakat, Tanah
Memelihara landskap semulajadi Lapang, Rekreasi, dan Landskap
sebagai Khazanah Negara
Teras 5:
Membangunkan organisasi dan sumber
manusia kompeten untuk pembangunan
Landskap Negara
Teras 6:
Menyediakan Perundangan, Peraturan • Pengurusan dan Pelaksanaan
dan Penguatkuasaan Landskap
3-16
3.2.14 Dasar Perumahan Negara

Dasar Perumahan Negara adalah sebuah rangka kerja
strategik yang dirangka untuk memastikan kesinambungan
pembangunan perumahan dalam jangka panjang masa,
meningkatkan aksesibiliti terhadap perumahan yang berkualiti
dan terjangkau serta meningkatkan kualiti hidup masyarakat.
Jadual 3.16: Jadual Fokus Dasar Perumahan Negara
FOKUS SEKTOR YANG TERLIBAT

Fokus 1: • Perancangan Guna Tanah dan
Memastikan perumahan yang berkualiti Fizikal
untuk semua • Perumahan dan Petempatan Desa
Fokus 2: • Perumahan dan Petempatan Desa
Menambahbaik aksesibiliti dan tahap • Perhubungan dan Pengangkutan
kemampuan memiliki rumah • Infrastruktur dan Utiliti
Fokus 3:
Memastikan kejiranan yang berkualiti • Perumahan dan Petempatan Desa
dan kohesif
Fokus 4:
Menambahbaik koordinasi antara
pembangunan perumahan dan
pengangkutan untuk kualiti kehidupan
yang lebih baik
Fokus 5:
Memperkukuh Keupayaan Institusi
• Pengurusan dan Pelaksanaan.
untuk Melaksanakan Dasar Perumahan
Negara (2018-2025)
3-17
3.2.15 Dasar Pengangkutan Negara

Dasar Pengangkutan Negara adalah sebuah dasar yang
dirangka untuk menguruskan dan mengembangkan sistem
pengangkutan di Malaysia bagi memenuhi keperluan
pengangkutan yang berkesan, bersepadu, selamat dan
mampan. Dasar ini meliputi pelbagai aspek pengangkutan
termasuklah jalan raya, keretapi, bas, laut dan udara.
Jadual 3.17: Teras Dasar Pengangkutan Negara

Teras Dasar 1:
Memperkukuh tadbir urus ke arah • Perhubungan dan Pengangkutan
persekitaran yang kondusif bagi sektor • Pengurusan dan Pelaksanaan
pengangkutan
Teras Dasar 2: • Perancangan Guna Tanah dan
Mengoptimum, membina dan Fizikal
menyelenggara infrastruktur, • Pelancongan, Pemeliharaan
perkhidmatan dan rangkaian Warisan dan Budaya
pengangkutan untuk memaksimumkan • Perhubungan dan Pengangkutan
kecekapan • Infrastruktur dan Utiliti
Teras Dasar 3:
Meningkatkan aspek keselamatan,
integrasi, ketersambungan dan • Perhubungan dan Pengangkutan
kebolehcapaian bagi melancarkan
perjalanan
Teras Dasar 4:
Melangkah maju ke arah Ekosistem
Fizikal
Pengangkutan Hijau
Teras Dasar 5:
Memperluas Jejak Global dan
Warisan dan Budaya
mempromosikan Pengantarabangsaan
Perkhidmatan Pengangkutan
3-18
3.2.16 Dasar Revolusi Perindustrian Keempat (4IR)

Negara
Dasar Revolusi Perindustrian Keempat (4IR) Negara adalah
sebuah dasar yang bertujuan untuk mempercepatkan
transformasi ekonomi negara melalui penggunaan teknologi
digital dan inovasi. Dasar ini juga menjadi asas dalam
pembangunan sektor digital di Malaysia dan memberikan
penekanan pada bidang seperti pembangunan bakat,
infrastruktur digital dan peningkatan keupayaan penggunaan
teknologi di seluruh sektor ekonomi.
Jadual 3.18: Teras Dasar Revolusi Perindustrian Keempat (4IR) Negara

Teras Dasar 1:
Mempersiapkan rakyat dengan
pengetahuan dan set kemahiran
berkaitan 4IR
Teras Dasar 2:
Membina negara yang mempunyai
ketersambungan melalui pembangunan
Infrastruktur Digital
Teras Dasar 3:
Menyediakan peraturan yang sesuai
dengan keperluan masa hadapan
supaya fleksibel mengikut perubahan
teknologi
3-19
3.2.17 Dasar Perhutanan Negara

Dasar Perhutanan Negara adalah sebuah dasar yang
bertujuan untuk mengukuhkan lagi kawasan hutan di
Malaysia sebagai sumber ekonomi utama dan penyumbang
kepada kesejahteraan masyarakat selaras dengan
pemeliharaan alam sekitar dan kepelbagaian biologi. Dasar
ini juga melibatkan pihak swasta, masyarakat dan organisasi
bukan kerajaan dalam pengurusan hutan secara lestari dan
memastikan kelestarian sumber hutan negara untuk generasi
masa depan.
Jadual 3.19: Jadual Teras Dasar Perhutanan Negara

Teras 1:
Lapang, Rekreasi dan Landskap
Kelestarian sumber hutan
Teras 2:
Konservasi kepelbagaian biologi hutan
Teras 3: • Perancangan Guna Tanah dan
Kemampanan perkhidmatan ekosistem Fizikal
hutan • Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
Teras 4: • Perindustrian
Kesejahteraan ekonomi dan • Pelancongan, Pemeliharaan
kesinambungan industri Warisan dan Budaya
Teras 5:
Perundangan dan penguatkuasaan
Teras 6:
Keterangkuman dan keterlibatan pihak • Pengurusan dan Pelaksanaan
berkepentingan
Teras 7:
Kesejahteraan sosial dan Orang Asli
Warisan dan Budaya
3-20
3.2.18 Dasar Sumber Air Negara

Dasar Sumber Air Negara adalah sebuah dasar yang
mempunyai matlamat untuk memastikan bekalan air yang
mencukupi, berkualiti tinggi, selamat dan mesra alam bagi
semua pengguna serta untuk memastikan kecekapan dan
keberkesanan pengurusan sumber air di Malaysia. Dasar ini
juga mengambil kira pelbagai perkara yang merentasikan
jurang pengetahuan, tahap kesedaran dan pelbagai faktor
yang memberi impak secara langsung terhadap jenis-jenis
sumber air atau punca air bergantung kepada keadaan dan
kejadian setempat.
Jadual 3.20: Prinsip Dasar Sumber Air Negara
PRINSIP DASAR SEKTOR YANG TERLIBAT

Prinsip Dasar 1:
Jaminan sumber air
Prinsip Dasar 2:
Kelestarian sumber air
Prinsip Dasar 3: • Rangka Kerja Wilayah
Tadbir urus kolaboratif • Pengurusan dan Pelaksanaan
3-21
3.2.19 Dasar Mineral Negara 2

Dasar Mineral Negara 2 adalah sebuah dasar yang dirangka
bertujuan untuk mengukuhkan lagi sektor mineral Malaysia
melalui penerapan aspek pengurusan dan teknologi terkini
serta meningkatkan nilai tambah sektor tersebut dalam
pembangunan negara. Dasar ini juga menekankan pada
pemerkasaan pengusaha dan penyelidik tempatan dalam
sektor tersebut melalui pembangunan sumber manusia
berkualiti tinggi dan pemupukan inovasi dalam pengeluaran
mineral.
Jadual 3.21: Teras Dasar Mineral Negara 2

Pengembangan sektor mineral • Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
Teras 3:
Penerajuan alam sekitar
Teras 4:
• Perindustrian
Peningkatan Penyelidikan dan
Pembangunan (R&D)
Teras 6:
Pewujudan informasi mineral yang • Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
bersepadu
Promosi, pemasaran dan penjenamaan • Pengurusan dan Pelaksanaan
3-22
3.2.20 Pelan Strategik Industri Perkayuan Negara (NTISP)

Pelan Strategik Industri Perkayuan Negara adalah sebuah
rancangan strategik jangka panjang yang dirangka untuk
memperkasakan sektor industri kayu negara dalam usaha
meningkatkan pendapatan ekonomi dan mengukuhkan
kedudukan Malaysia di pasaran global.
Jadual 3.22: Teras Strategik Pelan Strategik Industri Perkayuan Negara
TERAS STRATEGIK SEKTOR YANG TERLIBAT

Teras Strategik 1:
Bahan mentah dan kemampanan • Perindustrian
industri
Teras Strategik 5:
• Perindustrian
Peningkatan penglibatan bumiputera
3-23
3.3 PERINGKAT WILAYAH

3.3.1 Pelan Induk ECER 2.0 Lonjakan Seterusnya 2018-
2025
Pelan Induk ECER 2.0 Lonjakan Seterusnya 2018-2025
merupakan pelan strategik pembangunan wilayah di kawasan
Pantai Timur Semenanjung Malaysia iaitu Kawasan Ekonomi
Pantai Timur (ECER). Pelan ini bertujuan untuk
mempercepatkan pertumbuhan ekonomi, memperkukuhkan
infrastruktur dan penyediaan perkhidmatan awam, serta
meningkatkan taraf hidup penduduk di kawasan tersebut.
Jadual 3.23: Inisiatif Strategik Pelan Induk ECER 2.0
INISIATIF STRATEGIK SEKTOR YANG TERLIBAT

Inisiatif Strategik 2 : • Pelancongan, Pemeliharaan
Mempelbagaikan Asas Ekonomi Warisan dan Budaya
Inisiatif Strategik 3 :
• Perniagaan
Memudahcara Ekonomi Berskala
Memanfaatkan Kesalinghubungan
Menambahbaik Pengupaya
3-24
3.3.2 Pelan Induk Pembangunan Wilayah Kelantan

Selatan Sehingga 2030
Pelan Induk Pembangunan Wilayah Kelantan Selatan
Sehingga 2030 adalah pelan induk yang dirancang untuk
membangunkan kawasan Selatan Kelantan. Pelan induk ini
memberikan penekanan kepada pembangunan ekonomi,
sosial dan fizikal kawasan tersebut dengan memberi tumpuan
kepada sektor pelancongan, pertanian dan perikanan,
perindustrian dan infrastruktur.
Jadual 3.24: Strategi Pembangunan Pelan Induk Pembangunan Wilayah Kelantan Selatan
2030
STRATEGI PEMBANGUNAN SEKTOR YANG TERLIBAT

Strategi 1 :
Mencadangkan Guna Tanah dalam • Rangka Kerja Wilayah
membentuk pembangunan untuk • Perancangan Guna Tanah dan
menjadikan Jajahan Gua Musang Fizikal
sebagai Pusat Pertanian Komersial • Perindustrian
serta Industri bersumberkan Sumber • Pertanian dan Penternakan
Asli dan Mineral
Strategik 2 : • Rangka Kerja Wilayah
Mengukuhkan pusat petempatan • Perancangan Guna Tanah dan
berdasarkan Hierarki Perbandaran Fizikal
Strategik 3 : • Perancangan Guna Tanah dan
Mengukuhkan aktiviti perdagangan Fizikal
pusat-pusat petempatan • Pertanian dan Penternakan
Fizikal
Strategik 4 :
Memperkasakan imej dan pengindahan
Warisan dan Budaya
pusat petempatan
Strategik 5 :
Meningkatkan penyediaan dan usaha Fizikal
penyelenggaraan kemudahan
infrastruktur dan kemudahan
masyarakat dari segi kuantiti dan kualiti
mencapai pembangunan sosial yang
lebih sempurna
3-25
STRATEGI PEMBANGUNAN SEKTOR YANG TERLIBAT

Strategik 6 :
Mewujudkan satu sistem pengangkutan
dan pengurusan lalu lintas moden yang • Rangka Kerja Wilayah
dapat menampung keperluan-keperluan
penduduk dan kehendak-kehendak
teknikal di masa akan datang serta
memberi keselesaan dan keselamatan
kepada pengguna
Strategi 7 :
Mencorak pembangunan industri masa
hadapan di Koridor Industri Sedia Ada
melalui pendekatan berkelompok yang
melibatkan pembangunan isi penuh
• Perindustrian
Kawasan Industri Terancang Sedia Ada
yang belum diduduki, pembangunan
Kluster Industri mengikut struktur utama
bagi menampung keperluan
pembangunan industri sehingga tahun
2020
Strategik 8 :
Mengawal kepadatan perumahan yang
disediakan bagi memastikan
Fizikal
pembangunan yang seimbang mengikut
fungsi dan ciri-ciri semasa kawasan
yang terlibat
Strategik 9 :
Fizikal
Memastikan kemudahan dapat dinikmati
oleh masyarakat walaupun pusat
petempatannya berselerak
Strategik 10 :
Memastikan ruang rekreasi mencukupi
dan berkualiti bagi menggalakkan
interaksi mesra setempat dan
pengamalan gaya hidup yang sihat di
kalangan penduduk
Strategik 11 :
Menyediakan kemudahan infrastruktur
yang mencukupi, berteknologi tinggi,
teratur dan efisien bagi mempengaruhi
serakan pembangunan dan pemangkin
pada kegiatan-kegiatan ekonomi dan
sosial
3-26
3.4 PERINGKAT NEGERI

3.4.1 Rancangan Struktur Negeri Kelantan 2040
Rancangan Struktur Negeri Kelantan 2040 (RSN Kelantan 2040) merupakan
dokumen perancangan yang memandu arah pembangunan spatial di Negeri
Kelantan. Rancangan Struktur ini juga menyediakan corak pembangunan fizikal,
ekonomi dan sosial yang disasarkan menjelang tahun 2040 melalui halatuju dan
strategi pembangunan. Penyediaan RSN Kelantan 2040 ini adalah selaras dengan
peruntukan Bahagian III, Akta Perancangan Bandar Dan Desa 1976 [Akta 172] yang
bertujuan melengkapkan sistem perancangan fizikal dan menterjemahkan dasar-
dasar Rancangan Fizikal Negara (RFN) ke peringkat Negeri Kelantan.
Jadual 3.25: Teras Rancangan Struktur Negeri Kelantan 2040
MATLAMAT SEKTOR YANG TERLIBAT

Teras 1 :
Pembangunan guna tanah mampan
Fizikal
dan alam sekitar lestari
Teras 2 :
Infrastruktur dan kemudahsampaian
efisien dan menyeluruh
• Demografi
• Perniagaan
Teras 3 :
• Perindustrian
Ekonomi berdaya saing dan
• Pertanian
pemerkasaan Khazanah Warisan
Warisan dan Budaya
Teras 4 :
Persekitaran kehidupan berkualiti dan
sejahtera
Teras 5 :
Pembangunan Asas Ekonomi Negeri
• Pengurusan dan Pelaksanaan.
Kelantan akan dipertingkatkan
3-27
3.4.2 Pelan Strategik Kelantan 2016-2035

Pelan Strategik Kelantan Melangkah Kehadapan: Keberkatan, Kemakmuran dan
Kebajikan (2016-2025) merupakan satu perancangan teras Kerajaan Negeri untuk
memacu Negeri Kelantan ke arah satu tahap yang lebih progresif, dinamik dengan
kekuatan, peluang dan sumber yang ada merangkumi aspek sosial serta ekonomi.
Matlamat penting yang ingin dicapai dalam program ini adalah untuk menjadikan
Negeri Kelantan sebuah negeri yang rakyatnya menikmati keberkatan, kemakmuran
dan kebajikan, penuh bermaklumat dan hidup sejahtera, mengoptimumkan hasil
menerusi amalan tadbir urus yang cekap, telus dan berintegriti selari dengan Dasar
Membangun Bersama Islam.
Jadual 3.26: Pelan Strategik Kelantan 2016-2035
MATLAMAT SEKTOR YANG TERLIBAT

Pentadbiran Awam • Pengurusan dan Pelaksanaan
Pengukuhan Kewangan Negeri • Pengurusan dan Pelaksanaan
• Demografi
• Perniagaan
Peningkatan sosio-ekonomi
• Perindustrian
• Perniagaan
Pembangunan Ekonomi dan Pelaburan
• Perindustrian
Pembangunan Infrastruktur dan Fizikal Fizikal
Pembangunan Pembandaran
• Pengurusan dan pelaksanaan.
3-28
PENGUBAHAN
BAB 4
HALATUJU DAN WAWASAN PEMBANGUNAN
RANCANGAN TEMPATAN
JAJAHAN GUA MUSANG 2035 (PENGUBAHAN)
4.1 Matlamat Pembangunan
4.2 Objektif Pembangunan

BAB 4: HALATUJU DAN WAWASAN PEMBANGUNAN RANCANGAN

TEMPATAN JAJAHAN GUA MUSANG 2035 (PENGUBAHAN)
4.0 HALATUJU DAN WAWASAN PEMBANGUNAN RANCANGAN

TEMPATAN JAJAHAN GUA MUSANG 2035 (PENGUBAHAN)
Penyediaan Halatuju dan Wawasan Pembangunan Rancangan Tempatan Jajahan
Gua Musang (Pengubahan) 2035 ini adalah untuk menerangkan matlamat dan
objektif pembangunan yang akan dicapai menjelang tahun 2035. Matlamat dan
objektif yang dinyatakan adalah selaras dengan aspirasi pembangunan kawasan
pentadbiran Majlis Daerah Gua Musang serta mengambil kira faktor Rancangan
Tempatan Jajahan Gua Musang 2020 yang telah mengalami tujuh (7) kali
pengubahan.
4.1 MATLAMAT PEMBANGUNAN
Membangunkan Jajahan Gua Musang sebagai pusat tumpuan ekopelancongan

dengan sokongan pertanian komersial dan industri di samping meningkatkan
kualiti infrastruktur serta melestarikan khazanah alam sekitar.
4.2 OBJEKTIF PEMBANGUNAN

Antara objektif pembangunan bagi mencapai matlamat pembangunan Rancangan
Tempatan Jajahan Gua Musang 2035 (Pengubahan) :
01 02 03
Memelihara dan Menyediakan dan Mempelbagaikan
memulihara meningkatkan aktiviti ekonomi
sumber alam kualiti infrastruktur yang dapat
semula jadi di dan kemudahan membantu
kawasan jajahan bagi menampung penduduk
yang berpotensi keperluan tempatan
menjadi sebagai penduduk semasa meningkatkan
tarikan dan pada masa taraf hidup.
ekopelancongan. akan datang.
4-1
PENGUBAHAN
BAB 4
HALATUJU DAN WAWASAN PEMBANGUNAN
RANCANGAN TEMPATAN
JAJAHAN GUA MUSANG 2035 (PENGUBAHAN)
4.3 Penentuan Blok Perancangan

PELAN PECAHAN GUNA TANAH MENGIKUT BLOK PERANCANGAN JAJAHAN
GUA MUSANG
SKALA
1 : 400 000
BP 3
BERTAM
(45,127.21 hektar)
BP 2
CHIKU
(295,316.48 hektar)
BP 4
BP 1
LOJING
GUA MUSANG
(364,317.12 hektar)
(93,216.19 hektar)

Petunjuk:
Perumahan Tanah Kosong Jalan

Industri
Pertanian
Masyarakat Badan Air
Tanah Lapang dan Rekreasi Sempadan BP 1
Rajah 4.1: Pecahan Guna Tanah mengikut Blok Perancangan Jajahan Gua Musang
PELAN PECAHAN GUNA TANAH MENGIKUT BLOK PERANCANGAN KECIL
JAJAHAN GUA MUSANG (BP 1 GUA MUSANG- 93,216.19 HEKTAR)
SKALA
1 : 120 000
BPK 1.10 KAMPUNG

BARU STAR
BPK 1.9 RENOK –

SUNGAI ASAP - PERASU
BPK 1.11 PANGGUNG

LALAT BPK 1.4 SUNGAI
TERAH
BPK 1.12 HUTAN SIMPAN

BPK 1.1 BANDAR
GUNUNG RABONG
GUA MUSANG
BPK 1.8 KAMPUNG

KUNDUR-BATU BPK 1.2 SERI WANGI
PAPAN
BPK 1.5 TAMAN

PERINDUSTRIAN
GUA MUSANG
BPK 1.3 TANAH
PUTIH
BPK 1.7 LEPAN JAYA

BPK 1.13 HUTAN
SIMPAN ULU GALAS
BPK 1.6 KAMPUNG

PULAI

Petunjuk:

Industri
Pertanian
Rajah 4.2: Pecahan Guna Tanah Mengikut Blok Perancangan Kecil Jajahan Gua Musang
(BP 1: Gua Musang)
JAJAHAN GUA MUSANG (BP 2 CHIKU- 295,316.48 HEKTAR)
SKALA
1 : 180 000
BPK 2.3 CHALIL

ULU LEBIR
BPK 2.1 CHIKU
BPK 2.2 ARING

GUNUNG RABONG
BPK 2.6 TAMAN

NEGARA KUALA KOH

Petunjuk:

Industri
Pertanian
Rajah 4.3: Pecahan Guna Tanah mengikut Blok Perancangan Kecil Jajahan Gua Musang
(BP 2: Chiku)
JAJAHAN GUA MUSANG (BP 3 BERTAM- 45, 127.21 HEKTAR)
SKALA
1 : 100 000
BPK 3.4 MERANTO
BPK 3.1 BERTAM

BARU
BPK 3.7 HUTAN BPK 3.3 JEREK
SIMPAN GUNUNG
STONG
BPK 3.2 LIMAU BPK 3.8 HUTAN

KASTURI SIMPAN
BPK 3.5 KAMPUNG BPK 3.6 HUTAN

STAR LIMAU KASTURI

Petunjuk:

Industri
Pertanian
(BP 3: Bertam)
JAJAHAN GUA MUSANG (BP 4 LOJING- 364,317.12 HEKTAR)
SKALA
1 : 200 000

GUNUNG STONG &
SUNGAI BETIS
BPK 4.3 KUALA

BETIS

SUNGAI BETIS & SUNGAI
BEROK
BPK 4.1 BANDAR

BARU SIGAR
BPK 4.2 TANAH

TINGGI LOJING

Petunjuk:

Industri
Pertanian
(BP 4: Lojing)
PENGUBAHAN
BAB 5
SKOP DAN PENDEKATAN KAJIAN
5.1 Rangka Kerja Wilayah
5.2 Perancangan Guna Tanah dan Fizikal
5.3 Demografi
5.4 Perumahan dan Petempatan Desa
5.5 Perniagaan
5.6 Perindustrian
5.7 Pertanian dan Penternakan
5.8 Pelancongan, Pemeliharaan Warisan dan Budaya
5.9 Perhubungan dan Pengurusan Lalu Lintas
5.10 Infrastruktur dan Utiliti
5.11 Kemudahan Masyarakat, Tanah Lapang, Rekreasi dan
Landskap
5.12 Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
5.13 Pengurusan dan Pelaksanaan
RANGKA KERJA WILAYAH
BAB 5: RANGKA KERJA WILAYAH
5.0 SKOP DAN PENDEKATAN KAJIAN

Skop dan pendekatan kajian telah disesuaikan mengikut keadaan semasa dan
keperluan pembangunan. Skop kajian juga diberi keutamaan berdasarkan kepada
potensi dan kekuatan serta isu yang terdapat di dalam kawasan Jajahan Gua
Musang.
5.1 RANGKA KERJA WILAYAH

5.1.1 Pengenalan
Sektor rangka kerja wilayah merupakan bidang kajian yang bertujuan untuk mengkaji
pembangunan kawasan Jajahan Gua Musang untuk merancang serta mewujudkan
pembangunan yang seimbang dan bersesuaian dengan kawasan sekitarnya. Dasar,
polisi, strategi pembangunan, hubungan pembangunan serta isu dan potensi
pembangunan merupakan antara skop yang dikaji. Sektor ini juga akan menganalisis
dan mengenalpasti data-data sekunder peringkat antarabangsa, persekutuan,
wilayah, negeri dan daerah yang berkait dengan kawasan kajian.
5.1.2 Matlamat dan Objektif
Mengkaji pembangunan wilayah di kawasan Jajahan Gua Musang bagi

meningkatkan kesejahteraan penduduk tempatan
Mengenalpasti dasar dan

strategi pembangunan berkaitan Mengenalpasti isu utama
yang mempengaruhi 01 pembangunan di Jajahan Gua 02
perancangan pembangunan di Musang.
Jajahan Gua Musang.
Mengenalpasti potensi utama

pembangunan di Jajahan Gua 03
Musang.
5-1
5.1.3 Skop Kajian
a. Mengenalpasti dasar dan strategi pembangunan berkaitan

yang mempengaruhi perancangan pembangunan di
Jajahan Gua Musang.
SKOP KAJIAN
b. Mengenalpasti isu utama pembangunan di Jajahan Gua

Musang.
c. Mengenalpasti potensi utama pembangunan di Jajahan

Gua Musang.
5.1.4 Isu dan Potensi Awalan
ISU
a. Kadar perbandaran yang rendah tidak selaras dengan tahap Gua Musang
sebagai Pusat Separa Wilayah Negeri.
POTENSI
a. Hubungan Negeri Kelantan dengan negeri bersempadan yang memberi

impak positif kepada pembangunan Jajahan Gua Musang.
5-2
5.1.5 Sorotan Literatur

5.1.5.1 Sistem Pentadbiran Perancangan Bandar
Sistem kerajaan yang diamalkan di Malaysia adalah merupakan sistem federalisme di
mana sistem ini mengandungi tiga (3) peringkat. Setiap peringkat memainkan
peranan yang penting dalam pentadbiran kerajaan di Malaysia. Peringkat-peringkat
tersebut ialah peringkat kerajaan persekutuan, kerajaan negeri dan kerajaan
tempatan. Setiap peringkat kerajaan mempunyai tanggungjawab, peranan dan
bidang kuasa masing-masing. Sebagai contoh, kerajaan persekutuan
bertanggungjawab ke atas perkara-perkara yang berkaitan dengan keselamatan
negara, cukai pendapatan, dasar luar negeri, pendidikan dan sebagainya.
Kerajaan negeri pula mempunyai tiga (3) tanggungjawab utama iaitu perkara-perkara
yang berkaitan dengan tanah, agama dan kerajaan tempatan. Semua tanggungjawab
ini telah ditetapkan dalam Perlembagaan Persekutuan Malaysia di bawah senarai
Senarai Persekutuan, Senarai Negeri dan Senarai Bersama. Rajah 5.1.1 berikut
menunjukkan sistem pentadbiran perancangan bandar di Malaysia:
5-3
Majlis Negara Kerajaan Tempatan
PERINGKAT KERAJAAN
PERSEKUTUAN Kementerian Perumahan dan Kerajaan
Tempatan
• Rancangan Fizikal Negara
PERINGKAT KERAJAAN
NEGERI Majlis Negara Kerajaan Tempatan
• Rancangan Struktur Negeri

• Rancangan Tempatan
Daerah Majlis Negara Kerajaan Tempatan
• Rancangan Kawasan Khas
PERINGKAT KERAJAAN
TEMPATAN
Rajah 5.1.1: Sistem Pentadbiran Perancangan Bandar

Sumber: https://shorturl.at/pquv5
5.1.5.2 Rancangan Pemajuan

Berdasarkan peruntukan dalam Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta
172) Rancangan Pemajuan perlu mengandungi dasar-dasar dan cadangan-cadangan
bagi memenuhi keperluan ekonomi dan sosial penduduk melalui pembentukan
struktur fizikal yang selesa. Pelaksanaan dasar di bawah Rancangan Pemajuan akan
menjadi hala tuju pembangunan negara.
5-4
a. Rancangan Pemajuan Nasional

Rancangan Pemajuan Nasional merupakan dokumen dan pelan induk sektoral yang
menterjemahkan strategi yang digariskan dalam Rancangan Fizikal Negara untuk
perincian panduan bagi pembangunan negara. Antara dokumen Rancangan
Pemajuan Nasional yang diterbitkan oleh PLANMalaysia ialah :
i. Rancangan Fizikal Negara Keempat (RFN4)
ii. Dasar Perbandaran Negara Kedua (DPN2)
iii. Dasar Perancangan Fizikal Desa Negara 2030
iv. Rancangan Fizikal Zon Persisiran Pantai
v. Pelan Induk Rangkaian Ekologi
PLANMalaysia juga turut menerbitkan dasar-dasar perancangan pembangunan dan

garis panduan perancangan yang berkaitan sebagai panduan dan rujukan kepada
pihak yang terlibat dengan perancangan pembangunan.
b. Sistem Rancangan Pemajuan

Rancangan Pemajuan juga merupakan sebahagian daripada sistem hierarki pelan
pembangunan dalam negara yang mengandungi lima (5) peringkat iaitu :
5-5
i. Rancangan Fizikal Negara (RFN)

Rancangan Fizikal Negara (RFN) adalah satu (1) pelan perancangan pembangunan
negara yang menterjemah dan menyelaraskan dasar-dasar pembangunan ekonomi,
sosial dan sektoral lain ke dalam dimensi fizikal dan spatial. Dasar yang terkandung
di dalam RFN akan diterjemah di peringkat perancangan wilayah / negeri melalui
rancangan struktur negeri dan rancangan pembangunan koridor ekonomi. Dasar ini
juga boleh diterjemahkan di peringkat perancangan tempatan melalui Rancangan
Tempatan atau Rancangan Kawasan Khas yang disediakan. Kawasan perancangan
RFN hanya merangkumi Semenanjung Malaysia dan Wilayah Persekutuan Labuan
tidak termasuk Sabah dan Sarawak kerana negeri-negeri tersebut tidak mengguna
pakai Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) dan telah mempunyai
Pelan Struktur Negeri. Di bawah perkara 95e, Perlembagaan Persekutuan Negeri
Sabah dan Sarawak tidak termasuk dalam rancangan negara bagi penggunaan
tanah, kerajaan tempatan dan sebagainya.
ii. Rancangan Struktur Negeri (RSN)

Rancangan Struktur Negeri (RSN) memainkan peranan yang penting dalam
merealisasikan matlamat dan dasar-dasar yang ditetapkan dalam Rancangan Fizikal
Negara, Dasar Perbandaran Negara, Dasar Perancangan Fizikal Desa Negara untuk
dilaksanakan di peringkat wilayah dan negeri. RSN merupakan suatu pernyataan
bertulis yang menerangkan dasar-dasar serta cadangan pemajuan dan penggunaan
tanah di sesebuah negeri yang disediakan selaras dengan peruntukan Seksyen 8,
Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172). Ini termasuklah perkara-
perkara berikut :
5-6
• Dasar dan cadangan-cadangan am berkenaan dengan pemajuan dan penggunaan

tanah, termasuk langkah-langkah bagi memperelokkan persekitaran hidup dari
segi fizikal, perhubungan, pengurusan lalu lintas, kesejahteraan, sosio-ekonomi,
menggalakkan pertumbuhan ekonomi serta pembangunan mampan;
• Pertalian cadangan-cadangan itu dengan cadangan-cadangan am bagi pemajuan
dan penggunaan tanah dalam kawasan-kawasan berjiran yang dijangka
menyentuh kawasan tersebut;
• Perkara-perkara lain yang ditetapkan atau ditentukan oleh Majlis Perancang Fizikal
Negara (MPFN) atau Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN);
• RS perlu mengandungi gambarajah, ilustrasi, pelan atau bahan-bahan yang boleh
menjelaskan cadangan-cadangan yang dibentuk.
iii. Rancangan Wilayah (RW)

Wilayah bermaksud sesuatu kawasan yang menjangkau dua (2) atau lebih kawasan
pentadbiran. Rancangan Wilayah (RW) merupakan dokumen perancangan yang
mengandungi strategi pembangunan spatial untuk mencapai pertumbuhan dan
pengagihan seimbang serta untuk mencapai rangka kerja infrastruktur yang
bersepadu dan cekap. Rancangan Wilayah juga dilihat sebagai satu (1) rancangan
untuk melampaui sempadan pengurusan pertumbuhan kawasan-kawasan bandaraya
atau conurbation (city region).
Wilayah yang digariskan dalam Rancangan Malaysia Kesembilan (RMK ke-9)

merupakan Koridor Wilayah Ekonomi Negara yang meliputi kawasan yang lebih luas
merangkumi beberapa negeri. Ianya terdiri daripada Wilayah Ekonomi Koridor Utara,
Wilayah Tengah, Wilayah Ekonomi Pantai Timur dan Wilayah Selatan. Perancangan
wilayah di peringkat conurbation (city region) pula tertumpu kepada conurbation
utama negara seperti yang diperuntukkan dalam Rancangan Fizikal Negara (RFN)
iaitu Kuala Lumpur Conurbation, Georgetown Conurbation, Kuantan Conurbation dan
Johor Bahru Conurbation.
5-7
iv. Rancangan Tempatan (RT)

Di bawah Seksyen 12 hingga 16, Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta
172) telah memperuntukkan penyediaan Rancangan Tempatan (RT). Berdasarkan
kepada Subseksyen 12(3) Akta 172, RT perlu mengandungi suatu peta dan suatu
pernyataan bertulis dan hendaklah membuat rumusan yang mengandungi apa-apa
perincian yang difikirkan sesuai oleh Pihak Berkuasa Perancang Tempatan (PBPT)
bagi :
• Memajukan dan menggunakan tanah
• Melindungi dan memperelok alam sekitar dari segi fizikal
• Memelihara topografi semula jadi
• Memelihara dan menanam pokok
• Memperelok landskap
• Mengadakan tanah lapang
• Memelihara dan mengindahkan ciri dan rupa bangunan
• Memperbaiki sistem komunikasi
• Mengendalikan pengurusan lalu lintas
RT juga mengandungi perkara-perkara yang ditetapkan atau yang ditentukan oleh

Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN). Di samping itu, subseksyen 12(4), Akta 172
turut menjelaskan bahawa RT hendaklah juga mengandungi dan disertakan dengan
gambarajah, gambaran-gambaran dan bahan-bahan yang difikirkan sesuai oleh
PBPT untuk maksud menjelaskan atau menerangkan cadangan-cadangan di dalam
rancangan itu.
v. Rancangan Kawasan Khas (RKK)

Rancangan Kawasan Khas (RKK) mengandungi cadangan tindakan khusus
terperinci bagi tujuan sama ada untuk memajukan, memajukan semula,
memperelokkan lagi, memulihara atau bagi tujuan pengurusan kawasan berkenaan.
Penyediaan RKK dinyatakan dalam Subseksyen 16 B(1), (2) dan (3), Akta
Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172).
5-8
Rancangan Kawasan Khas menghasilkan rancangan terperinci bagi kawasan yang

mempunyai kepentingan khusus yang membolehkan Pihak Berkuasa Perancang
Tempatan melakukan tindakan pembangunan dengan kadar segera setelah
mengenal pasti isu-isu perancangan dan pembangunan setempat. Cadangan
tindakan pembangunan dengan kadar segera ini boleh dilaksanakan dengan cara
pemajuan, pemajuan semula, pengelokkan, pemuliharaan bagi kawasan berkenaan.
RKK boleh disediakan semasa penyediaan atau setelah berkuatkuasanya sesuatu
Rancangan Struktur atau Rancangan Tempatan.
5.1.5.3 Perbandaran di Malaysia

Bandar adalah kawasan yang diwartakan serta kawasan tepu bina yang
bersempadanan dengannya dan gabungan kedua-dua kawasan ini mempunyai
penduduk 10,000 orang atau lebih, atau pusat pentadbiran daerah walaupun
penduduk kurang daripada 10,000 orang dan sekurang-kurangnya 60 peratus
penduduknya berumur 15 tahun dan ke atas terlibat dalam aktiviti bukan pertanian.
Perbandaran merupakan satu (1) proses perubahan serta penerapan ciri-ciri bandar
terhadap sesebuah kawasan dan proses ini akan melbatkan penghijrahan masuk
penduduk luar bandar, perubahan aktiviti ekonomi, perkembangan kawasan bandar,
pertambahan penyediaan kemudahan perbandaran, perubahan sosial, nilai dan sifat
masyarakat tradisional kepada masyarakat moden serta perubahan guna tanah
keseluruhannya (PLANMalaysia, 2016).
5-9
a. Hierarki Bandar di Malaysia
Jadual 5.1.1: Jadual Hierarki Bandar di Malaysia
HIERARKI
KETERANGAN
BANDAR
Saiz Penduduk > 3.5 juta
Bandar yang mempunyai kepentingan di dalam sistem ekonomi
global yang mempunyai kesemua atau sebahagian besar dari 13
kriteria Bandar Global seperti berikut :
1. Pelbagai perkhidmatan kewangan antarabangsa
terutamanya dalam bidang kewangan, insurans, harta tanah,
perbankan, perakaunan dan pemasaran
2. Ibu pejabat, syarikat-syarikat multinasional
3. Kewujudan ibu pejabat kewangan, bursa saham dan institusi
kewangan utama
4. Mendominasi perdagangan dan ekonomi kawasan sekitar
yang menjangkau wilayah
5. Pusat pembuatan utama dengan kemudahan pelaburan
6. Lokasi membuat keputusan penting yang memberi impak
Bandar
kepada negara dan dunia
Global
7. Pusat idea-idea baru dan inovasi dalam perniagaan,
ekonomi, budaya dan politik
8. Pusat media dan komunikasi untuk rangkaian global
9. Pengaruh terhadap negara yang memberi kesan signifikan di
peringkat antarabangsa
10. Peratusan penduduk yang tinggi bekerja dalam sektor-sektor
perkhidmatan dan maklumat
11. Institusi pendidikan yang berkualiti tinggi termasuk universiti
terkenal, kehadiran pelajar antarabangasa dan kemudahan
penyelidikan
12. Infrastruktur pelbagai fungsi menawarkan beberapa
kemudahan dan perkhidmatan undang-undang, perubatan
dan hiburan yang terbaik di dalam negara
13. Perhubungan laut dan udara antarabangsa yang meluas
Saiz Penduduk >1.5 juta – 3.5 juta
Ibu negeri yang mempunyai pengaruh ekonomi dan pentadbiran
Bandar yang melepasi sempadan wilayah dan negara. Ia mempunyai
Wilayah pengaruh ekonomi ke kawasan wilayah antarabangsa melebihi
ibu negeri yang lain. Ia menepati beberapa kriteria Bandar Global
seperti kriteria 1, 2, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12 dan 13.
Tiada Saiz Penduduk Minimum
Ibu Negeri bagi setiap negeri yang tidak termasuk dalam kategori
Bandar
Bandar Global dan Bandar Wilayah. Fungsi utama adalah sebagai
Negeri
sebuah pusat pentadbiran negeri dan mungkin juga sebagai pusat
pertumbuhan ekonomi utama negeri.
5-10
HIERARKI
KETERANGAN
BANDAR
Saiz Penduduk > 100,000 Orang

Bandar
Bandar yang berperanan sebagai pusat pertumbuhan ekonomi
Utama
yang signifikan dalam sesebuah negeri.
Saiz Penduduk 10,000 – 100,000 & Pusat Pentadbiran Daerah

Bandar (Jika <10,000)
Tempatan Memberi perkhidmatan perniagaan dan/atau pentadbiran kepada
kawasan yang lebih kecil berbanding Bandar Utama.
Sumber : Dasar Perbandaran Negara Kedua
b. Cabaran dan Isu Perbandaran di Malaysia
Kos perumahan
yang semakin
meningkat
Peningkatan Peningkatan kos

penjanaan sisa sara hidup di
pepejal bandar-bandar
Cabaran dan
Isu
Perbandaran
di Malaysia
Peningkatan Peningkatan
penggunaan pemilikan
sumber air kenderaan
Pemeliharaan
alam sekitar
5-11
5.1.5.4 Kaedah dan Teknik Analisis

Berikut merupakan kaedah dan teknik analisis yang digunakan dalam analisis sektor
rangka kerja wilayah :
a. Analisis Jadual Matrik

Analisis jadual matrik merupakan teknik analisis data yang penting dalam kajian
sektor rangka kerja wilayah. Teknik analisis ini akan membantu dalam proses
mengenalpasti dasar dan strategi pembangunan peringkat antarabangsa,
persekutuan, wilayah, negeri dan daerah yang mempengaruhi perancangan
pembangunan di kawasan kajian. Teknik analisis ini juga memudahkan proses
perbandingan data dan membantu dalam membuat analisis atau keputusan
berdasarkan fakta yang tepat. Oleh itu, penerapan dasar dan strategi pembangunan
yang berkaitan dengan Negeri Kelantan dan Jajahan Gua Musang dalam kajian draf
Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang (Pengubahan) 2035 dapat dilakukan
dengan lebih teratur dan sistematik dengan menggunakan teknik analisis jadual
matrik dalam mengenalpasti dasar dan strategi pembangunan yang berkaitan dengan
Jajahan Gua Musang.
5-12
5.1.7 Kesimpulan
Sektor rangka kerja wilayah merupakan antara sektor penting dalam perancangan
draf Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang (Pengubahan) 2035. Sektor ini akan
menganalisis dan mengenalpasti dokumen dan dasar perancangan pembangunan
peringkat antarabangsa, nasional, wilayah, negeri dan daerah yang berkaitan dengan
kawasan kajian sama ada pada peringkat negeri atau daerah. Selain itu, sektor ini
juga akan mengenalpasti dasar dan strategi perancangan pembangunan yang
berkaitan yang akan memberi impak pembangunan sama ada positif atau negatif
kepada kawasan kajian iaitu Jajahan Gua Musang.
5-17
5.1.8 Rujukan
i. Fazihrah, A. (2018). Sistem Pentadbiran Perancangan Bandar. SlideShare.
https://www.slideshare.net/aidafazihrah/sistem-pentadbiran-perancangan-bandar
ii. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia (2016). Dasar
Perbandaran Negara Kedua. Kementerian Kesejahteraan Bandar, Perumahan
dan Kerajaan Tempatan.
iii. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa, Kementerian Perumahan dan Kerajaan
Tempatan. (2021). PlanMalaysia. https://www.planmalaysia.gov.my/
5-18
PERANCANGAN
GUNA TANAH DAN FIZIKAL
BAB 5: PERANCANGAN GUNA TANAH DAN FIZIKAL
5.2 PERANCANGAN GUNA TANAH DAN FIZIKAL

5.2.1 Pengenalan
Sektor guna tanah dan pembangunan fizikal adalah komponen utama dalam
perancangan pembangunan di dalam kawasan Rancangan Tempatan Majlis Daerah
Gua Musang. Berdasarkan Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2020, sektor
ini mengutamakan penyediaan rangka kerja yang jelas untuk pembangunan guna
tanah masa hadapan yang mampan, dengan mengambilkira faktor yang memastikan
pengunaan tanah secara optimum serta meningkatkan lagi pertumbuhan ekonomi
sesuatu kawasan. Perancangan guna tanah dan pembangunan fizikal juga dikaji
untuk mengenalpasti klasifikasi guna tanah bagi sesuatu kawasan dari segi keadaan
guna tanah semasa, lokasi, tren, keadaan fizikal tapak dan kawasan cadangan
pembangunan.
Mengenalpasti kelebihan dan kekurangan utama bagi setiap lokasi blok

perancangan yang akan menjadi asas dalam memilih cadangan projek yang
sesuai dengan tujuan pembangunan Jajahan Gua Musang.
Mengenalpasti isu semasa dan Mengkaji tren dan corak

01
prospek pembangunan guna
tanah bagi kawasan Jajahan
pembangunan berdasarkan
02
jenis dan aktiviti guna tanah
Gua Musang semasa
Mengkaji guna tanah fizikal yang

seimbang dan teratur bagi
mewujudkan kawasan 03
pembangunan Jajahan Gua
Musang yang terancang
5-19
5.2.3 Skop Kajian
a. Keadaan Guna Tanah Semasa Jajahan Gua Musang

• Menganalisis profil guna tanah semasa Jajahan Gua Musang
(lokasi, keluasan dan pecahan kluster guna tanah semasa
2020 mengikut Blok Perancangan).
• Menganalisis kawasan tepu bina dan bukan tepu bina
Jajahan Gua Musang.
b. Kawasan pembangunan yang berpotensi dalam Jajahan

SKOP KAJIAN
Gua Musang
• Menganalisis profil fizikal guna tanah semasa yang terdiri
daripada hidrologi dan ketinggian.
• Menghasilkan pelan ketersediaan tanah pembangunan
daripada kawasan pembangunan yang berpotensi mengikut
kesesuaian tanah
c. Kawasan Cadangan Pembangunan mengikut Blok

Perancangan Kecil (BPK)
• Mengenalpasti kawasan cadangan-cadangan

pembangunan yang ditetapkan oleh Majlis Daerah Gua
Musang (MDGM) dengan mengeluarkan senarai dan pelan
kawasan cadangan pembangunan.
5-20
5.2.4 Isu dan Potensi
ISU
a. Pertindihan zoning guna tanah dengan cadangan pemajuan

b. Lot hak milik syarat nyata banyak tidak selaras dengan zoning yang telah
diwartakan.
c. Pengubahan zoning yang kerap seperti zoning hutan kepada pertanian
d. Terdapat banyak tanah kosong yang terbiar, belukar, semak atau tanah
yang belum dibangunkan di kawasan pusat bandar menyebabkan
pembangunan tanah yang tidak ekonomik dan menguntungkan
e. Kepadatan tanah pembangunan dalam Pusat Bandar Gua Musang adalah
terhad
f. Pembangunan bandar secara ‘piecemeal’, ‘ad-hoc’ dan ‘urban sprawl’
menjadikan ruang bandar tidak konsisten.
POTENSI
a. Kawasan pemeliharaan seperti pinggiran sungai, tanah yang landai,
kawasan pertanian kelas dua (2), kawasan bekas lombong dan kawasan
yang kurang kemungkinan terdedah kepada risiko bencana
seperti bencana banjir.
b. Pembangunan tanah tinggi Cameron Highlands di Negeri Pahang dan
Lojing di Negeri Kelantan sebagai Kawasan pertanian dan sumber
agromakanan tanah tinggi negara
c. Pembangunan tanah tinggi Kinta di Negeri Perak dan Lojing di Negeri
Kelantan sebagai kawasan pertanian dan menjadi
lembah makanan negara.

Secara umumnya, corak guna tanah di Jajahan Gua Musang boleh diklasifikasikan
kepada dua (2) kategori iaitu kawasan tepu bina dan kawasan bukan tepu bina.
Jajahan Gua Musang terletak di bahagian paling selatan Negeri Kelantan dan
merupakan jajahan terbesar iaitu 53.10 peratus (797,977 hektar) daripada keluasan
negeri.
5-21
5.2.5.1 Guna Tanah Tepu Bina

Guna tanah tepu bina bagi Jajahan Gua Musang yang mempunyai keluasan kawasan
sebanyak 5,583.10 hektar (0.70 peratus), meliputi beberapa jenis guna tanah seperti
guna tanah kediaman, perindustrian, perniagaan dan perkhidmatan, institusi dan
kemudahan masyarakat, tanah lapang dan rekreasi, pengangkutan serta infrastruktur
dan utiliti.
Jadual 5.2.1: Pecahan Guna Tanah Tepubina bagi Jajahan Gua Musang

Perumahan 1,243.90 25.73
Perindustrian 116.80 2.42
Perniagaan dan Perkhidmatan 87.90 1.82
Institusi dan Kemudahan Masyarakat 739.30 15.30
Tanah Lapang dan Rekreasi 203.40 4.21
Pengangkutan 2,420.90 50.08
Infrastruktur dan Utiliti 22.30 0.46
JUMLAH 4,834.5 100
5.2.5.2 Guna Tanah Bukan Tepu Bina

Guna tanah bukan tepu bina merupakan guna tanah yang utama bagi Jajahan Gua
Musang yang merangkumi 99.30 peratus daripada jumlah keluasan keseluruhan
daerah. Guna tanah yang termasuk di dalam kategori ini adalah pertanian, tanah
terbiar, hutan darat, hutan simpan kekal, hutan simpan negeri dan badan air.
Jadual 5.2.2.: Pecahan Guna Tanah Bukan Tepubina bagi Jajahan Gua Musang

Pertanian 107,359.10 13.54
Hutan 680,687.67 85.82
Tanah Kosong 779.53 0.10
Badan Air 5,095.73 0.64
JUMLAH 793,142.50 100
5-22
PELAN PECAHAN GUNA TANAH TEPUBINA DAN BUKAN TEPUBINA JAJAHAN GUA
MUSANG (BP 1: GUA MUSANG)
SKALA
1 : 120 000

Petunjuk:

Industri
Pertanian
Rajah 5.2.1: Pecahan Guna Tanah Tepu Bina dan Bukan Tepu Bina Jajahan Gua Musang
(BP 1: Gua Musang)
MUSANG (BP 2: CHIKU)
SKALA
1 : 180 000

Petunjuk:

Industri
Pertanian
(BP2: Chiku)
MUSANG (BP 3: BERTAM)
SKALA
1 : 100 000

Petunjuk:

Industri
Pertanian
(BP 3: Bertam)
PELAPELAN PECAHAN GUNA TANAH TEPUBINA DAN BUKAN TEPUBINA JAJAHAN
GUA MUSANG (BP 4: LOJING)
SKALA
1 : 200 000

Petunjuk:

Industri
Pertanian
(BP 4: Lojing)

Kaedah dan teknik analisis yang digunakan dalam sektor perancangan guna tanah
dan fizikal :
a. Analisis Tapisan
Analisis tapisan adalah suatu teknik yang penting bagi sektor guna tanah. Analisis
tapisan dicapai dengan menggabungkan set data berasingan yang berkongsi semua
atau sebahagian daripada kawasan yang sama. Setiap elemen seperti kawasan
tanah tinggi, bercerun, Kawasan Sensitif Alam Sekitar, ataupun kawasan tepu bina
sedia ada akan dilapiskan (layered) di atas satu sama lain. Hasilnya kawasan yang
boleh dibangunkan dan kawasan yang tidak boleh dibangunkan ataupun boleh
dibangunkan dengan kos yang tinggi dapat ditentukan juga membolehkan lokasi
pembangunan akan datang ditetapkan. Analisis tapisan ini merupakan hasil
gabungan set data baharu yang dapat mengenal pasti perhubungan spatial data yang
boleh menghasilkan pelan untuk menentukan kawasan yang boleh dibangunkan
(rujuk Rajah 5.3).
Rajah 5.2.5: Contoh Analisis Tapisan

Sumber: https://shorturl.at/pzOUX
5-27
b. Analisis Tren
Analisis ini menggunakan teknik yang membandingkan trend pencapaian
pembangunan dalam tempoh masa tertentu. Berdasarkan kepada skop kajian
terdapat dua (2) jenis analisis tren untuk dicapai, antaranya ialah menganalisis
keadaan guna tanah semasa Jajahan Gua Musang seperti mengenal pasti guna
tanah semasa Jajahan Gua Musang untuk membandingkan data asas guna tanah di
kawasan kajian. Seterusnya ialah, mengkaji kawasan cadangan pembangunan
mengikut Blok Perancangan Kecil (BPK) dalam menentukan perubahan zoning.
5-28
5.2.7 Kesimpulan
Secara keseluruhannya, sektor perancangan guna tanah dan fizikal menerangkan
aspek utama dalam penentuan corak pembangunan dan tren guna tanah semasa.
Jajahan Gua Musang terbahagi kepada tiga (3) daerah iaitu Daerah Galas, Daerah
Bertam dan Daerah Chiku serta 10 Mukim. Jajahan Gua Musang juga terbahagi
kepada empat (4) Blok Perancangan iaitu kawasan Bandar Gua Musang (BP 1),
Chiku (BP 2), Bertam (BP 3) dan Lojing (BP 4). Guna Tanah semasa bagi Jajahan
Gua Musang yang terbesar adalah hutan dengan keluasan 680,687.67 hektar
bersamaan 85.82 peratus.
5-33
5.2.8 Rujukan
i. Majlis Daerah Gua Musang (MDGM). https://mdgm.kelantan.gov.my
ii. Desa, J.P. (2021). Manual Rancangan Struktur Negeri. Jabatan Perancangan
Bandar dan Desa (PLANMalavsia) Kementerian Pembangunan
KerajaanTempatan.
iii. Desa, J.P. (2040). Rancangan Struktur Negeri Kelantan. Jabatan Perancangan
Bandar dan Desa (PLANMalaysia) Kementerian Pembangunan Kerajaan
Tempatan
5-34
DEMOGRAFI
BAB 5: DEMOGRAFI
5.3 DEMOGRAFI
5.3.1 Pengenalan
Sektor demografi merupakan salah satu bidang penting dalam penyediaan
perancangan dalam konteks perancangan Malaysia. Ia juga penting dalam
perancangan pembangunan, pendidikan, pekerjaan, kesihatan, infrastruktur dan
aspek sosial yang lain. Hal ini kerana setiap kawasan mempunyai ciri yang berbeza
yang boleh memberi maksud berbeza serta komplikasi yang berlainan. Berdasarkan
kajian ini, manual kajian Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang ini
memperincikan tentang kependudukan manusia bagi mencapai matlamat utama
kajian. Populasi bagi kawasan Jajahan Gua Musang adalah sebanyak 1.91 juta.
Demografi akan meningkatkan pengkajian yang saintifik tentang saiz, kelahiran,
kematian, migrasi dan bagaimana ketiga-tiga elemen ini berubah mengikut masa
serta mempengaruhi saiz dan taburan penduduk. Dengan adanya elemen ini, ia
dapat menentukan saiz kependudukan, komposisi umur dan bagaimana sesuatu
penduduk itu berkembang bagi membuat sesuatu pembangunan. Saiz
kependudukan, kadar perubahannya, komposisi umur, kelahiran, kematian dan
migrasi amat penting bagi pembangunan sesebuah negara kerana ia mampu
mempengaruhi faktor sosial, ekonomi, politik dan beberapa faktor lain.
Untuk mengkaji pertumbuhan penduduk bagi menaiktaraf kehidupan manusia

di kawasan Jajahan Gua Musang.
Untuk menganalisis kadar

pertumbuhan penduduk dan Untuk menganalisis kadar
jangkaan jangka hayat 01 migrasi penduduk Kelantan 02
penduduk di kawasan keluar dan masuk.
Jajahan Gua Musang.
Untuk menganalisis tren

tenaga buruh, bilangan Untuk mengenalpasti
penduduk bekerja serta 03 bilangan isi rumah dan kadar 04
kadar pengangguran bagi kemiskinan penduduk.
Negeri Kelantan.
5-35
BAB 5: DEMOGRAFI
5.3.3 Skop Kajian
a. Profil Penduduk
• Menganalisis kadar pertumbuhan penduduk bagi
kawasan MDGM 2015 hingga 2020
• Mengenalpasti bilangan kelahiran dan kadar kelahiran
kasar kawasan MDGM
• Mengenalpasti bilangan kematian dan kadar kematian
kasar kawasan MDGM
SKOP KAJIAN
• Menganalisis bilangan penduduk keluar dan masuk

kawasan MDGM
b. Struktur Ekonomi
• Menganalisis tenaga buruh dan penduduk bekerja
• Menganalisis kadar penyertaan tenaga buruh dan
kadar pengangguran
• Menganalisis kadar kemiskinan penduduk
ISU
a. Jumlah penduduk yang rendah dan kadar peningkatan yang agak perlahan
tidak setara dengan taraf dan hierarki Bandar Gua Musang
POTENSI
a. Penyediaan infrastruktur, kemudahan dan perkhidmatan dipertingkatkan
terutama golongan warga emas.
b. Membuka peluang pekerjaan dalam semua sektor ekonomi, perindustrian
dan pertanian bagi meningkatkan migrasi masuk.
5-36
BAB 5: DEMOGRAFI

Menurut Nurul Ain Rasyidah (2015), demografi adalah suatu pengkajian tentang
kependudukan manusia yang juga dikenali sebagai sains tentang penduduk. Ia
mengkaji saiz, komposisi, pembahagian spatial dan perubahan populasi mengikut
perubahan masa. Jumlah populasi ini tidak pernah statik kerana ia berkembang
mengikut perubahan masa. Hal ini kerana, demografi ini memfokuskan kelahiran,
kematian dan migrasi. Ahli demografi kebiasaannya memfokuskan tiga (3) elemen ini
kerana ia mempengaruhi jumlah populasi penduduk, komposisi umur dan bagaimana
penduduk itu berkembang. Menurut Mohd Yusof (2005), populasi ialah sekumpulan
besar individu yang hendak dikaji. Bukan itu sahaja, demografi juga merangkumi
aspek ekonomi seperti tenaga buruh, penduduk bekerja, pengangguran, pendapatan
isi rumah dan kemiskinan di kawasan kajian.
5.3.5.1 Pertumbuhan Penduduk

Menurut Rifda Arum (2022), secara umumnya pertumbuhan penduduk adalah
pertambahan atau berkurangan penduduk di dalam satu (1) populasi. Pertumbuhan
penduduk ini juga merupakan satu proses yang melibatkan komponen penduduk
seperti kelahiran, kematian, migrasi keluar dan migrasi masuk. Seperti yang
dicatatkan di dalam portal Jabatan Perangkaan Malaysia, perkembangan dan
pertumbuhan penduduk di Malaysia berlaku sejak tahun 1850an hingga sekarang. Di
antara isu-isu yang sering berlaku adalah perubahan struktur umur, pertumbuhan
penduduk, kesuburan, kematian dan migrasi yang berlaku sepanjang tempoh masa.
Oleh hal yang demikian, corak peningkatan atau penurun dapat dilihat sepanjang
tempoh ini. Ini akan membantu menjangkakan pembangunan yang akan
dibangunkan akan datang.
5.3.5.2 Migrasi
Menurut Usman & Tarmiji (2010), migrasi merupakan pergerakan, perpindahan atau
penghijrahan penduduk dari satu tempat ke satu tempat yang lain sama ada
merentasi sempadan antarabangsa mahupun sempadan negeri. Migrasi keluar dan
masuk penduduk amat penting kerana ia mempengaruhi peningkatan penduduk
sesebuah kawasan.
5-37
BAB 5: DEMOGRAFI
Migrasi ini terbahagi kepada dua (2) iaitu migrasi dalaman dan migrasi antarabangsa.
Migrasi dalaman ini tidak melibatkan sempadan antarabangsa manakala migrasi
antarabangsa melibatkan sempadan antarabangsa. Kebiasaannya, migrasi dalaman
ini terbahagi kepada empat (4) pola utama iaitu migrasi luar bandar ke bandar,
migrasi luar bandar ke luar bandar, migrasi bandar ke luar bandar dan migrasi bandar
ke bandar.
5.3.5.3 Tenaga Buruh

Menurut Seksyen 2(1) Akta Kerja 1955 mengatakan bahawa pekerja merupakan
mana-mana orang atau golongan yang dimasukkan dalam mana-mana kategori
dalam Jadual Pertama Akta Kerja 1955 atau berkaitan dengan orang yang mana
diperintah oleh Menteri di bawah subseksyen (3) atau seksyen 2A Akta Kerja 1955.
5.3.5.4 Kadar Penyertaan Tenaga Buruh

Menurut Seksyen 2(1) Akta Kerja 1955 mengatakan bahawa pekerja merupakan
mana-mana orang atau golongan yang dimasukkan dalam mana-mana kategori
dalam Jadual Pertama Akta Kerja 1955 atau berkaitan dengan orang yang mana
diperintah oleh Menteri di bawah subseksyen (3) atau seksyen 2A Akta Kerja 1955.
Berdasarkan Jabatan Perangkaan Malaysia, aktiviti ekonomi penduduk pada
keseluruhannya bergantung kepada ciri-ciri demografi sesuatu populasi. Kadar
penyertaan tenaga buruh ditakrifkan sebagai perkadaran penduduk dalam tenaga
buruh kepada penduduk dalam umur bekerja (15-64 tahun) dalam bentuk peratusan.
Formulanya adalah seperti berikut:
Bilangan penduduk dalam

Kadar penyertaan tenaga buruh
tenaga buruh
= X 100
Bilangan penduduk umur
bekerja (15-64 tahun)
5-38
BAB 5: DEMOGRAFI
5.3.5.5 Pengangguran
Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, penganggur adalah seseorang yang tidak
mempunyai pekerjaan disebabkan oleh kesukaran untuk mendapat kerja atau akibat
dari pengurangan pekerja oleh kerajaan. Menurut Jabatan Perangkaan Malaysia,
penganggur terbahagi kepada dua (2) iaitu penganggur aktif dan penganggur tidak
aktif. Penganggur aktif ini merupakan individu yang sedia bekerja dan aktif mencari
pekerjaan manakala penganggur tidak aktif merupakan individu yang mempunyai
beberapa faktor tersendiri antaranya tidak mencari pekerjaan disebabkan tiada
pekerjaan atau tidak berkelayakan, tidak mencari pekerjaan disebabkan oleh sakit
atau keadaan cuaca dan telah mencari pekerjaan dan sedang menunggu jawapan
permohonan pekerjaan.
5.3.5.6 Kadar Pengangguran

Kadar pengangguran ialah perkadaran penduduk yang menganggur kepada jumlah
penduduk di dalam tenaga buruh. Kadar ini mengukur peratus penduduk di dalam
tenaga buruh yang tidak bekerja.
Formulanya adalah seperti berikut :
Bilangan penganggur
Kadar
pengangguran
= X 100
Bilangan penduduk dalam
tenaga buruh
5.3.5.7 Pendapatan dan Perbelanjaan Isi Rumah

Jabatan Perangkaan Malaysia mentakrifkan pendapatan isi rumah ini adalah jumlah
pendapatan yang biasa diterima oleh ahli isi rumah sama ada wang tunai atau
barangan yang diterima berulang kali dalam tempoh setahun atau lebih kerap.
Melalui pendapatan inilah boleh mengelaskan penduduk kepada tiga (3) golongan
iaitu B40 kumpulan berpendapatan rendah, M40 golongan berpendapatan sederhana
dan T20 golongan berpendapatan tertinggi. Perbelanjaan isi rumah pula apabila
pendapatan itu akan dibelanjakan untuk keperluan.
5-39
BAB 5: DEMOGRAFI
5.3.5.8 Kadar Kemiskinan

Kemiskinan adalah jumlah pendapatan bulanan sesebuah isi rumah yang berada di
bawah tahap Pendapatan Garis Kemiskinan (PGK) iaitu indikator yang membolehkan
sesebuah keluarga tersebut memiliki dan memenuhi keperluan asas dari segi
makanan dan bukan makanan, untuk membolehkan mereka hidup dalam keadaan
sihat dan selesa. Pendapatan yang berada di bawah indikator ini akan dikategorikan
kepada tiga kemiskinan iaitu :
• Kemiskinan mutlak di mana pendapatan isi rumah tidak mampu menampung
keperluan asas seperti makanan, tempat tinggal dan pakaian
• Kemiskinan tegar di mana pendapatan isi rumah berada di bawah Pendapatan
Garis Kemiskinan (PGK) makanan
• Kemiskinan relatif di mana pendapatan isi rumah berada di bawah separuh
daripada pendapatan isi rumah penengah

Kaedah dan teknik analisis adalah satu cara dimana data diolah menjadi satu data
yang baharu. Proses ini dilakukan bertujuan agar data menjadi lebih mudah difahami
dan berguna bagi menyelesaikan masalah. Terdapat beberapa kaedah dan teknik
untuk melakukan analisis bagi sektor demografi iaitu Teknik Analisis Unjuran (Cohort
Survival dan Landuse Forcasting) dan Teknik Analisis Tren. Tujuan dari teknik
analisis ini adalah untuk menentukan atau mendapatkan simpulan secara
keseluruhan yang berasal dari data-data penelitian yang telah dikumpulkan oleh
peneliti. Selain itu, teknik analisis data bertujuan untuk mendeskripsikan dan
menjelaskan mengenai data-data penelitian, sehingga dapat dipahami oleh orang
lain.
a. Analisis Unjuran Penduduk

Unjuran Penduduk adalah anggaran penduduk yang diunjurkan untuk masa depan.
Unjuran ini dikira setiap lima (5) tahun. Kaedah linear dan kaedah kohort telah
digunakan dalam analisis ini. Kumpulan umur, populasi, kelahiran, kematian dan
migrasi bersih digunakan dalam membuat unjuran ini.
5-40
BAB 5: DEMOGRAFI
Unjuran penduduk memberi gambaran tentang kemungkinan perubahan penduduk

berdasarkan andaian kelahiran, kematian, migrasi. Data ini disediakan untuk
kegunaan perancang dan pembuat dasar bagi merancang dan pelaksanaan
pembangunan negara untuk jangka masa panjang serta digunakan dalam kajian dan
penyelidikan.
i. Cara Pengiraan Kaedah Linear:
m = bilangan selang sejarah di mana purata

dikira
Pţ = penduduk tahun asas

Pţ+ņ = penduduk pada masa hadapan
= n untuk unit
n = bilangan unit masa (tahun, dekad dll)
b = kenaikan purata pertumbuhan setiap unit masa
Cara pengiraan linear ini merupakan tren perkembangan penduduk masa lalu,
semakin bertambah atau berkurangan mengikut satu tempoh masa yang
ditetapkan. Kaedah ini akan mengeluarkan graf perkembangan penduduk
tepat atau hampir tepat mengikut tahun dan ia boleh dilukis dalam garis lurus.
ii. Cara Pengiraan Kaedah Kohort:

Cara pengiraan kohort ini melibat data populasi mengikut kumpulan umur,
survival rate, kadar kelahiran, dan migrasi bersih bagi mendapatkan unjuran
populasi untuk jangka masa akan datang. Survival rate TO t(0*10) itu
diperoleh apabila survival rate dan jumlah penduduk bagi kumpulan umur
sebelum didarab. Jumlah penduduk t(0*10) itu diperoleh apabila survival rate
TO t(0*10) didarab dengan jumlah penduduk t(0*10). Kiraan ini untuk
mengetahui unjuran penduduk bagi setiap lima (5) tahun sehingga 2035.
5-41
BAB 5: DEMOGRAFI
KUMPULAN SURVIVAL SURVIVAL KADAR MIGRASI POP

KOHORT POP t (0) KELAHIRAN
UMUR RATE TO t(0*10) KELAHIRAN BERSIH t(0*10)
1 0-9 3900 0.989 5 426
2 10-19 3200 0.999 3857 0.011 35 0 3857
3 20-29 3300 0.998 3197 0.081 267 50 3247
4 30-39 2800 0.998 3293 0.038 106 35 3328
5 40-49 1700 0.996 2794 0.007 12 10 2804
6 50-59 1800 0.991 1693 0 1693
7 60-69 1100 0.975 1784 -20 1764
8 70-79 550 0.936 1073 0 1073
9 80+ 200 0.88 691 0 691
TOTAL
JUMLAH 18550 18382 421 80 18883
b. Analisis Unjuran Pekerjaan

Unjuran pekerjaan adalah teknik unjuran pekerja berdasarkan pertambahan
semulajadi iaitu berasaskan tenaga buruh, pekerja dan penganggur. Unjuran ini
anggaran kadar pertumbuhan guna tenaga, kadar pertumbuhan pengangguran,
tenaga buruh dan kadar penyertaan yang diunjurkan untuk masa depan. Unjuran ini
dikira setiap lima (5) tahun. Kaedah ‘Land Use Forecasting’ telah digunakan dalam
analisis ini. Unjuran pekerjaan memberi gambaran tentang kemungkinan perubahan
sosial dan ekonomi. Data ini disediakan untuk kegunaan ekonomi kawasan kajian.
i. Cara Pengiraan
Existing Data
Instructions: Question:
2006 2007 2008 2009 2010
Existing Data Employment = labour force-unemployment 11159.0 11398.0 11576.5 11620.5 11773.3
Existing Data Labour force = tenaga buruh 11544.5 11775.1 11967.5 12061.1 12216.8
Existing Data Unemployment = penganggur 385.5 377.1 391 440.6 443.5
Q1 Unemployment rate 3.34 3.20 3.27 3.65 3.63
Q2 Employment rate 96.66 96.80 96.73 96.35 96.37
Q3 Employment growth rate 2.14 1.57 0.38 1.31
Q4 Employment average growth rate 0.92 0.67 0.16 0.57
Q5 Estimate employment for 20 years Projection for 20 years
By using labour force Average Growth

2010 2015 2020 2025 2030
Rate for 2006-2010 please estimate the labour
force for next 20 years for every 5 years
11773.30 12115.80 12468.26 12830.98 13204.25
0.58 68.50 70.49 72.54 74.65 76.83
Increase for 5 years 342.50 352.46 362.72 373.27 384.13
Cara pengiraan Land Use Forecasting ini boleh menggunakan cara kiraan di
Jadual 5.3.1 bagi mendapatkan unjuran pekerja dalam tempoh lima (5) tahun
akan datang sehingga tahun 2035.
5-42
BAB 5: DEMOGRAFI
ii. Cara Pengiraan:
Jadual 5.3.1: Cara Pengiraan Analisis Unjuran Pekerjaan
KONSEP FORMULA
Guna tenaga = Tenaga buruh - pengangguran
Guna tenaga
___________
Kadar guna tenaga = x 100
Tenaga buruh
Kadar pertumbuhan Guna tenaga baru – guna tenaga asal

= ______________________________ x 100
guna tenaga
Guna tenaga asal
Penganggur = Buruh – guna tenaga
Kadar purata 1/n log (A/B) x 100

pertumbuhan guna = A = penduduk bekerja tahun semasa
tenaga B = penduduk bekerja tahun sebelum
Penganggur
___________
Kadar pengangguran = x 100
Tenaga buruh
Merujuk kepada bilangan orang yang sama
Kadar penyertaan ada bekerja atau sedang mencari pekerjaan
=
tenaga buruh secara aktif % daripada jumlah penduduk
berumur 15+
Tenaga buruh = Guna tenaga + penganggur
5-43
BAB 5: DEMOGRAFI
c. Analisis Migrasi
Migrasi merujuk kepada penghijrahan atau perpindahan penduduk dari satu tempat
ke satu tempat yang lain yang melibatkan perubahan ruang dan masa. Migrasi bersih
diambil kira bagi mengetahui sumber pertambahan penduduk yang disebabkan oleh
migrasi masuk. Migrasi bersih dihitung menerusi perbezaan nilai yang wujud di antara
imigrasi (migrasi masuk) dengan emigrasi. Sebagai contoh pada tahun 2000 jumlah
pendatang yang masuk ke Malaysia ialah dua (2) juta orang manakala jumlah rakyat
Malaysia yang berhijrah ke Negara lain ialah 200 ribu orang. Ini bermakna migrasi
bersih ialah 2000,000 – 200,000 = 1,800,000 orang.
Migrasi bersih = Migrasi masuk - Migrasi keluar
i. Contoh Pengiraan :
Migrasi bersih = 2,000,000 - 200,000
= 1,800,000
5-44
BAB 5: DEMOGRAFI
5.3.7 Kesimpulan
Demografi merupakan satu (1) kajian mengenai struktur penduduk dan proses
peningkatan penduduk dalam masyarakat di sesuatu tempat. Struktur penduduk
meliputi jumlah penduduk serta pertambahan penduduk. Struktur penduduk selalu
berlaku perubahan yang disebabkan oleh kelahiran, kematian dan migrasi keluar dan
masuk di Gua Musang. Daripada kajian demografi ini, struktur penduduk dapat
dijangkakan bagi beberapa tahun akan datang. Ini menunjukkan bahawa demografi
yang melibatkan struktur penduduk dan struktur ekonomi penduduk amat penting
bagi pembangunan akan datang. Sesuatu kawasan yang dijangka mempunyai
kepadatan penduduk yang tinggi, maka pembangunan akan berlaku lebih pesat bagi
memenuhi keperluan setiap penduduk di Gua Musang.
5-48
BAB 5: DEMOGRAFI
5.3.8 Rujukan
i. Jabatan Perangkaan Malaysia (DOSM)
ii. Mohd Arisham Bin Jusof, N. A. (2017). Keberkesanan modul ekonomi asas aras
aplikasi dan analisis terhadap pencapaian dalam kalangan pelajar tingkatan
empat ekonomi. Malaysia: Universiti Kebangsaan Malaysia.
iii. Nooriah Yusof, Z. J. (2018). Kos Perbelanjaan Perumahan dalam Kalangan

Penduduk Kawasan Perumahan Kos Rendah dan Sederhana di Pulau Pinang.
Malaysia: Universiti Kebangsaan Malaysia.
iv. Nor Ermawati Hussain, N. A. (2015). Migrasi. Hubungan Migrasi Dalaman

dengan Faktor-Faktor Penarik: Kajian Kes di Malaysia, 121.
v. Romeli, R. H. (2022, July 21). B40, M40, dan T20: Pengkelasan pendapatan di
Malaysia. Dari segi kuasa memperoleh pendapatan, kelas sosial di Malaysia
dikelaskan kepada tiga peringkat pendapatan berbeza – B40, M40, dan T20.
5-49
PERUMAHAN DAN
PETEMPATAN DESA
BAB 5: PERUMAHAN DAN PETEMPATAN DESA
5.4 PERUMAHAN DAN PETEMPATAN DESA
5.4.1 Pengenalan
Sektor perumahan dalam Rancangan Tempatan adalah signifikan dalam
menyediakan keperluan asas dan identiti Jajahan Gua Musang di mana
pembangunan kawasan bandar semakin giat membangun. Pembangunan
perumahan merupakan salah satu sektor utama dalam mencapai suatu taraf hidup
yang sempurna dan selesa. Selain itu, petempatan desa pula merupakan antara
sektor yang juga terlibat dalam perancangan pembangunan yang akan
memfokuskan kawasan luar bandar supaya dapat merapatkan jurang antara luar
bandar dan bandar serta meningkatkan kualiti kehidupan masyarakat yang lebih
berdaya huni. Petempatan Desa adalah melibatkan pembangunan di kawasan luar
bandar yang meliputi semua jenis perkampungan dan juga petempatan kecil yang
mempunyai kurang daripada 10,000 penduduk dan juga penduduk yang berada di
kawasan sumber alam dan juga sumber semula jadi.
Memastikan penyediaan perumahan adalah sesuai dan mampu milik bagi

kumpulan masyarakat yang pelbagai berdasarkan kemampuan penduduk
tempatan serta permintaan dan penawaran.
Mengkaji dasar-dasar dan

Menganalisis keadaan
polisi yang berkaitan
pembangunan perumahan
01 semasa bagi kawasan 02
dan penempatan desa. perumahan.
Mengenalpasti isu dan Menganalisis unjuran,

potensi yang berkaitan
dengan perumahan dan
03 keperluan, taburan dan jenis 04
perumahan setiap lima (5)
petempatan desa. tahun.
5-50
5.4.3 Skop Kajian
a. Mengenalpasti jumlah taburan perumahan mengikut Blok

Perancangan (BP).
b. Menganalisis penawaran dan pemintaan bekalan rumah

SKOP KAJIAN
semasa mengikut kategori.
c. Mengenalpasti kawasan perumahan, setinggan, tidak

terancang dan bermasalah seperti pencemaran alam
sekitar.
d. Mengenalpasti kategori petempatan desa di setiap BP

berserta bilangan kampung, lokasi, keluasan setiap
kategori perkampungan dan unit rumah per kampung.
ISU
a. Risiko banjir kilat di kawasan perumahan (Taman Tropika dan Taman

Kesedar Jaya)
b. Masalah dari segi kekurangan infrastruktur dan utiliti di beberapa
petempatan.
POTENSI
a. Memastikan penyediaan rumah mampu milik yang berdaya huni dan

selamat.
b. Memastikan sistem saliran dan peparitan adalah sistematik untuk
mengawal bencana banjir di kawasan perumahan dan petempatan.
5-51

5.4.5.1 Perumahan
Perumahan menjadi keperluan asas yang utama kepada setiap keluarga untuk
meneruskan hidup di mana ia dijadikan tempat perlindungan dan berteduh bagi
sesebuah keluarga. Malah, perumahan juga merupakan pembangunan ekonomi yang
penting bagi kerajaan untuk menyediakan perumahan yang mencukupi, selesa dan
berkualiti. Justeru, keselesaan sesebuah rumah juga perlu diambil kira agar
masyarakat merasa harmoni dan selesa apabila tinggal di rumah tersebut.
a. Definisi Perumahan
Terdapat pelbagai definisi yang berbeza-beza diberikan terhadap perumahan.
Antaranya, Bello (2019) menyatakan bahawa perumahan adalah struktur fizikal yang
digunakan untuk menyediakan tempat perlindungan atau tempat tinggal kepada
penghuninya. Masyarakat juga boleh menggunakannya untuk melindungi diri
daripada kesan cuaca yang teruk dan perkara berbahaya lain yang boleh
membahayakan nyawa mereka. Manakala, Shaffi (2018), pula berpendapat bahawa
rumah bukan hanya menjadi keperluan asas kepada manusia tetapi melambangkan
status sosial pada seseorang. Ia menunjukkan bahawa perancangan perumahan
yang baik dapat memberikan impak yang cukup besar dalam mewujudkan
kesejahteraan sosial masyarakat.
b. Jenis-jenis Perumahan
Berdasarkan Garis Panduan Perancangan Perumahan, terdapat dua (2) kategori
rumah yang dinyatakan iaitu perumahan bertanah (Landed) dan perumahan
berbilang tingkat (High - Rise). Bagi kategori perumahan bertanah, rumah dibina
dengan satu (1) tingkat dan tidak melebihi tiga (3) tingkat. Manakala, bagi kategori
perumahan berbilang tingkat atau strata pula dibina secara bertingkat-tingkat di
sebuah kawasan tanah dan setiap tingkat akan mempunyai beberapa unit rumah.
5-52
Jadual 5.4.1: Jenis - jenis rumah mengikut kategori
PERUMAHAN BERTANAH PERUMAHAN BERBILANG TINGKAT
• Rumah Teres (Kos Sederhana dan • Pangsapuri (Kos Sederhana Rendah

Sederhana Rendah) dan Kos Tinggi)
• Rumah Berkembar
• Rumah Sesebuah
Sumber: Garis Panduan Perancangan Perumahan
Rajah 5.4.1: Ilustrasi Rumah Teres Rajah 5.4.2: Ilustrasi Rumah Berkembar
Sumber: Iproperty Sumber: Property Guru
Rajah 5.4.3: Ilustrasi Rumah Sesebuah Rajah 5.4.4: Ilustrasi Pangsapuri

Sumber: SND Properties Sumber: Edge Prop
5-53
c. Rumah Mampu Milik

Kerajaan Persekutuan dan Negeri telah menubuhkan pelbagai agensi dan
memperkenalkan program khusus untuk membolehkan golongan M40 ini memiliki
rumah. Di peringkat persekutuan antaranya dengan mewujudkan Perbadanan
Perumahan 1Malaysia atau PR1MA, Rumah Wilayah Persekutuan (RUMAWIP) di
bawah Kementerian Wilayah Persekutuan, Rumah Mesra Rakyat (RMR) oleh
Syarikat Perumahan Negara Berhad (SPNB) di bawah Kementerian Perumahan dan
Kerajaan Tempatan (KPKT) dan Perumahan Penjawat Awam Malaysia (PPAM) di
bawah Jabatan Perumahan Negara (JPN), KPKT. Manakala di peringkat negeri
termasuklah penyediaan dasar rumah mampu milik seperti Rumah Selangorku
(Selangor), Rumah Mampu Milik Johor (Johor) dan PR1MA Pahang (Pahang).
Tumpuan perumahan mampu milik ini adalah golongan M40 iaitu mereka yang
berpendapatan antara RM2,500 hingga RM7,500 sebulan. Manakala harga yang
ditawarkan kepada pembeli golongan ini adalah dalam lingkungan RM100,000
hingga RM300,000 seunit (Dasar Perumahan Negara, 2018 - 2025).
i. Program Rumah Mampu Milik

Program rumah mampu milik ini terdiri daripada pelbagai inisiatif dari setiap
negeri. Oleh itu, kerajaan Malaysia dan kerajaan negeri telah membangunkan
beberapa jenis inisiatif program rumah mampu milik untuk membantu individu
yang memerlukan rumah mampu milik.
5-54
Jadual 5.4.2 : Senarai Program Perumahan Mampu Milik
PROGRAM
KETERANGAN
PERUMAHAN
• Dibangunkan di lokasi yang strategik

Projek • Harga yang ditawarkan ialah RM100,000 - RM400,000.
Perumahan • Pembeli tidak dibenarkan menyewakan kediaman tersebut
1Malaysia tetapi wajib tinggal di kediaman tersebut.
(PR1MA) • Kediaman ini juga tidak boleh dijual sebelum 10 tahun
pemilikan.
• Individu yang bekerja sendiri atau berpendapatan tidak

tetap layak memohon.
Projek MyHome
• Bekerjasama dengan pemaju swasta.
• Pembeli tidak dibenarkan menyewakan kediaman tersebut.
• Rumah mampu milik khas untuk penjawat awam yang

Program
mempunyai gred pekerjaan di bawah JUSA C
Perumahan
• Pendapatan isi rumah RM10,000.
Penjawat Awam
• Harga yang ditawarkan untuk satu unit rumah ini adalah
Malaysia (PPAM)
dalam lingkungan RM150,000 - RM300,000.
Program • Pendapatan isi rumah di bawah RM3,000 layak memohon.

Perumahan • Harga bagi satu unit rumah yang ditawarkan adalah dalam
Rakyat (PPR) lingkungan RM30,000 - RM40,500.
• Sesuai untuk individu yang mempunyai tanah dan

Syarikat
bercadang untuk membina rumah.
Perumahan
• Keluasan tanah adalah sekurang-kurangnya 2,800 kaki
Negara Berhad
persegi
(SPNB)
• Pendapatan isi rumah tidak melebihi RM3,000 sebulan
• Khusus bagi warga Selangor.

Rumah Mampu • Pendapatan RM 3,000 - RM 10,000 sebulan.
Milik Selangorku • Dalam tempoh lima (5) tahun pertama rumah tersebut tidak
dibenarkan dijual dan dilarang untuk aktiviti penyewaan.
Sumber: Mypt3: Rumah Mampu Milik 2023
5-55
d. Dasar Perumahan Mampu Milik Kelantan

Dasar Rumah Mampu Milik Kelantan 2020 adalah merupakan penambahbaikan
kepada Dasar Rumah Mampu Milik Kelantan yang dipekelilingkan pada tahun 2015
dan pindaan pada tahun 2019. Matlamat dan objektif utama Dasar Rumah Mampu
Milik Kelantan adalah untuk menyediakan dan menawarkan jenis-jenis rumah yang
mampu dimiliki, mencukupi, berkualiti, berdaya huni (liveable) dan berlandaskan ciri-
ciri Islam demi keselesaan dan kesejahteraan rakyat.
e. Langkah - Langkah Strategik Dasar Rumah Mampu Milik Kelantan

Bagi merealisasikan Dasar Rumah Mampu Milik Kelantan ini beberapa langkah -
langkah strategik di bawah kawalan Kerajaan Negeri selaras dengan Pelan Tindakan
Dasar Perumahan Negara (PTDRN) diadakan meliputi aspek-aspek berikut:
i. Definisi Rumah Mampu Milik Kelantan

Rumah Mampu Milik Kelantan didefinisikan sebagai rumah yang berharga
RM180,000.00 dan ke bawah sama ada ianya dibina oleh Kerajaan Negeri /
Persekutuan, Pihak Berkuasa Tempatan, Agensi Negeri / Persekutuan, Badan
Berkanun Negeri / Persekutuan dan pihak swasta yang dibina sama ada di
atas tanah kerajaan mahupun tanah milik persendirian yang memenuhi
syarat - syarat serta ciri - ciri yang ditetapkan.
ii. Menetapkan Paras Harga Jualan Rumah Mampu Milik Kelantan

Paras harga Rumah Mampu Milik Kelantan meliputi tiga (3) kategori rumah
iaitu Rumah Kos Rendah (Harga jualan dari RM45,000.00 – RM80,000.00
seunit), Rumah Kos Sederhana Rendah (Harga jualan RM80,001.00 –
RM130,000.00 seunit) dan Rumah Kos Sederhana (Harga jualan
RM130,001.00 – RM180,000.00 seunit).
5-56
iii. Menetapkan ciri-ciri Rumah Mampu Milik Kelantan
Ciri - Ciri Am;
Jadual 5.4.3: Ciri-ciri Am Perumahan Mampu Milik
LUAS LANTAI
BIL JENIS HARGA (RM)
MINIMA
1 Rendah 45,000 – 80, 000 750 – 850
2 Sederhana Rendah 80, 001 – 130, 000 851 – 1, 000
3 Sederhana 130, 001 – 180, 000 1, 001 – 1, 200
Sumber: Dasar Perumahan Mampu Milik Kelantan, 2020
Ciri - Ciri Islamik

• Mengandungi tiga (3) bilik tidur, dua (2) buah bilik mandi dan tandas.
• Seboleh-bolehnya unit-unit rumah hendaklah diorientasikan ke arah kiblat.
• Lokasi atau kedudukan surau di tengah-tengah kawasan perumahan
(Central) ataupun lokasi yang strategik dan mudah sampai.
• Rekabentuk luaran (facade) bangunan seboleh-bolehnya bermotifkan
rekabentuk Islamik.
iv. Menetapkan Kuota Rumah Mampu Milik Kelantan

Kuota atau Penyediaan Rumah Mampu Milik ini bertujuan untuk menyediakan
unit - unit rumah yang mencukupi mengikut keperluan bagi golongan yang
memerlukan. Kuota Rumah Mampu Milik Kelantan ini dikenakan selaras
dengan Pelan Tindakan Dasar Perumahan Negara (Perkara 1.3.1) yang
menyatakan “Kerajaan-Kerajaan Negeri diberi fleksibiliti dalam menentukan
kuota pembinaan rumah kos rendah, sederhana rendah dan sederhana
berdasarkan garis panduan yang ditetapkan”.
5-57
Projek yang dilaksanakan mengikut kaedah pelaksanaan di Para 1.3.2 (i),

(ii)& (iii). Kuota minima yang dikenakan sebagaimana berikut:
Jadual 5.4.4: Kuota Rumah Mampu Milik Kelantan
PERATUS (%) PERATUS (%) MENGIKUT HARGA RUMAH

KATEGORI
DARIPADA
KELUASAN
JUMLAH UNIT KOS KOS
PROJEK KOS
KESELURUHAN SEDERHANA SEDERHAN
(EKAR) RENDAH A
RENDAH RENDAH
Bangunan Kediaman Bertingkat
Melebihi 3
ekar atau
20 10 5 5
melebihi 250
unit
Landed Property (Rumah Sesebuah / Teres / Sem – D)
5 ekar dan ke
15 5 5 5
atas

Nota: Nisbah pecahan (%) Kos rendah, Sederhana Rendah dan Sederhana boleh diubah
asalkan komposisi masih mematuhi peratusan 20% dan 15%
v. Moratorium
Moratorium ialah sekatan ke atas pemilikan penjualan semula (subsequent -
sale) bagi mengelakkan spekulasi harga rumah mampu milik. Ia dikenakan
selaras dengan Pelan Tindakan Dasar Perumahan Negara (Perkara 1.1.4)
yang menyatakan “Menentukan mekanisme moratorium pemilikan penjualan
semula (subsequent-sale) semua rumah mampu milik”.
5-58
Moratorium yang dikenakan adalah selama 10 tahun dan dimasukkan di

bawah sekatan kepentingan di dalam hakmilik tanah/hakmilik strata seperti
berikut:
• Tanah yang terkandung dalam hakmilik ini tidak boleh dibuat sebarang
perkiraan melainkan mendapat kelulusan Pihak Berkuasa Negeri terlebih
dahulu.
• Tidak boleh membuat pindahmilik dalam tempoh 10 tahun daripada
pendaftaran hakmilik pertama.
• Tempoh sekatan pindahmilik selama 10 tahun yang dikenakan dalam (ii)
di atas dikecualikan bagi pindahmilik kepada waris terdekat dan dalam
keadaan - keadaan tertentu.
• Tanah yang terkandung dalam hakmilik ini dikecualikan bagi gadaian
kepada Bank atau Institusi Kewangan yang disenaraikan di dalam Jadual
D Enakmen Rizab Melayu Kelantan 1930 dan Jadual 26A Enakmen
Tanah Kelantan 1938 bagi membolehkan tuan tanah mendapat pinjaman
sendiri.
vi. Levi
Levi atau sumbangan atau bayaran dikenakan selaras dengan Pelan
Tindakan Dasar Perumahan Negara (Perkara 1.3.2) yang menyatakan
“Pemaju dikenakan bayaran/ sumbangan/ levi jika diberi pengecualian
membina rumah harga rendah atau sederhana rendah dalam pemajuan
terlibat”.
Sebagai galakan dan pilihan kepada pemaju yang dikenakan kuota

pembinaan RMMK dan bagi yang tidak mahu menyediakan Rumah Mampu
Milik sebagaimana kuota yang dikenakan, pemaju akan dikenakan levi
sebanyak 5%, 7% atau 10% iaitu ditetapkan oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan
daripada harga jualan rumah yang dibina mengikut kuantiti kuota yang
ditetapkan.
5-59
Contoh pengiraan Levi (jika ditetapkan 10% oleh Majlis Mesyuarat

Kerajaan) adalah sebagaimana berikut:
• Keluasan pembangunan rumah teres : 20 ekar
• Jumlah rumah yang ingin dibina oleh pemaju : 240 unit
• Harga jualan rumah seunit: RM 250,000.00
• Kuota yang dikenakan (15%) : 36 unit
• Levi yang akan dikenakan : 10% x RM250,000.00 x 36 unit
= RM 900,000.00
RM 25,000.00 bagi seunit rumah
Sumbangan yang dikenakan hendaklah dijelaskan secara tunai oleh

Pemaju kepada Bahagian Perumahan Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri
Kelantan selepas sahaja jualan terhadap kediaman tersebut dibuat dan
dijelaskan sebelum pendaftaran hak milik dan dimasukkan ke dalam
Tabung Amanah Perumahan Negeri.
vii. Insentif
Insentif yang diberikan selaras dengan Pelan Tindakan Dasar Perumahan
Negara (Perkara 4.1.4) yang menyatakan “Memberi insentif dan mekanisme
untuk menggalakkan penyediaan rumah kos rendah, sederhana rendah dan
sederhana”. Insentif - insentif yang diberikan adalah sebagaimana berikut:
• Pengecualian Bayaran - Bayaran di bawah Kaedah - Kaedah Tanah

Kelantan 1966 untuk Program RMMK;
a) Pengecualian bayaran-bayaran yang dikenakan adalah seperti
mana terkandung dalam Pekeliling PTG 1/2005 dan
pengecualian ini hanya diberi untuk unit - unit Rumah Kos
Rendah dan Kos Sederhana Rendah di bawah Program RMMK
dan disahkan oleh Bahagian Perumahan, Pejabat Setiausaha
Kerajaan Negeri Kelantan.
5-60
• Laluan Khas (Greenlane) Kelulusan Kebenaran Merancang (KM) / Pelan

Bangunan:
a) Kelulusan Kebenaran Merancang / Pelan Bangunan bagi
pembinaan RMMK yang disahkan oleh Bahagian Perumahan
layak melalui laluan khas (greenlane) dengan syarat pemaju
membuat ‘preconsultation’ sebelum permohonan.
• Meningkat Kepadatan Perumahan & Pengecualian Piawaian - Piawaian:

a) Kebenaran Meningkat Kepadatan (density) Perumahan Dan
Pengecualian Terhadap Piawaian - Piawaian tertakluk kepada
pertimbangan dan keputusan Jawatankuasa Perancang Negeri.
• Bayaran / Fee Kebenaran Merancang dan Pelan Bangunan kepada

Pihak Berkuasa Tempatan:
a) Diskaun sebanyak 50 peratus daripada kadar semasa bagi unit-
unit Rumah Mampu Milik (kos rendah, kos sederhana rendah dan
kos sederhana) yang disahkan oleh Bahagian Perumahan,
Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Kelantan.
• Sumbangan Pembangunan Air Kelantan Sdn. Bhd. (AKSB ):

a) Projek - projek yang dilaksanakan mengikut kaedah
pelaksanaan di Para 1.3.2 (i) dan disahkan oleh Bahagian
Perumahan. dikecualikan daripada bayaran sumbangan
Pembangunan AKSB.
b) Insentif - insentif lain akan diperhalusi dari masa ke semasa

bergantung kepada keperluan.
5-61
viii. Syarat-Syarat Kelayakan Memiliki RMMK

• Pemohon mestilah Warganegara Malaysia dan Anak Kelantan.
• Telah berkahwin atau pernah berkahwin (ibu / bapa tunggal) dan berumur
tidak melebihi 50 tahun pada tarikh permohonan.
• Pemohon atau suami / isteri belum memiliki rumah di Negeri Kelantan.
• Pendapatan isi rumah di antara RM1,000.00 hingga RM6,500.00 layak
memohon mengikut kategori berikut:
Jadual 5.4.5: Pendapatan Isi Rumah mengikut Kategori
JENIS RUMAH PENDAPATAN ISI RUMAH
Kos Rendah RM1,000 - RM4,000
Kos Sederhana Rendah RM4,001 - RM5,500
Kos Sederhana RM5,501 - RM6,500
ix. Kawalan Am Rumah Mampu Milik Negeri Kelantan (RMMK)

• Dasar Rumah Mampu Milik Kelantan ini akan dikenakan dan dimasukkan
sebagai syarat dalam Kelulusan Kebenaran Merancang Susun Atur oleh
Pihak Berkuasa Tempatan.
• Unit - unit Rumah Kos Rendah hendaklah dibangunkan di Fasa 1

Pembangunan atau serentak dengan jenis rumah yang lain.
• Program Rumah Mampu Milik yang dilaksanakan hendaklah mendapat

pengesahan secara bertulis daripada Bahagian Perumahan, Pejabat
Setiausaha Kerajaan Negeri Kelantan untuk mendapat insentif di bawah
Program RMMK.
• Senarai nama pemohon yang layak memiliki RMMK hendaklah diperolehi

melalui Bahagian Perumahan, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri
Kelantan.
• Sebarang penangguhan, pengecualian dan pemindahan penyediaan

RMMK hendaklah mendapat pertimbangan dan keputusan Majlis
Mesyuarat Kerajaan (MMK).
5-62
5.4.5.2 Petempatan Desa

Petempatan Desa adalah melibatkan pembangunan di kawasan luar bandar yang
meliputi semua jenis perkampungan dan juga petempatan kecil yang mempunyai
kurang daripada 10,000 penduduk dan juga penduduk yang berada di kawasan
sumber alam dan juga sumber semulajadi. Antara ciri bagi kawasan desa pula
adalah merupakan semua jenis kampung atau petempatan kecil yang tinggal
secara berkelompok, sejajar atau bertaburan seperti FELDA, FELCRA, kampung
orang asli, kampung tradisi, petempatan ladang, dan petempatan baru.
Beberapa definisi berkaitan desa yang digunakan di dalam DPF Desa Negara
adalah berdasarkan rujukan Jabatan Perangkaan Malaysia, Jabatan Perancangan
Bandar dan Desa dan analisis DPF Desa Negara dengan rumusan seperti berikut;
a. Desa
i. Desa ialah selain kawasan bandar.
ii. Ia juga terdiri daripada petempatan yang meliputi semua jenis

petempatan kampung, pekan dan petempatan kecil lain.
iii. Penduduk desa selalunya kurang daripada 10,000 orang, bercirikan

pertanian dan kaya dengan sumber alam semula jadi.
iv. Bilangan penduduk tidak padat
v. Penduduk berumur aktif yang mempunyai peratusan yang rendah.
vi. Asas ekonomi utama penduduk berasaskan pertanian, industri desa

dan sumber asli / produk semula jadi.
vii. Mengekalkan aktiviti sosial budaya desa termasuk organisasi /

jawatankuasa desa, institusi kekeluargaan, aktiviti kemasyarakatan
dan kebudayaan.
5-63
b. Pekan
i. Sebuah petempatan kecil bercirikan bandar yang terletak di desa.
ii. Penduduk kurang daripada 10,000 orang.
iii. Terdapat beberapa deretan bangunan perdagangan dan kedai

sesebuah.
iv. Terdapat pelbagai kemudahan seperti balai polis, masjid, sekolah,

pasar, dewan, padang / kawasan lapang / dataran, perpustakaan desa
dan pusat ICT ditempatkan bagi memenuhi keperluan penduduk di
sekitarnya.
v. Mempunyai aktiviti mingguan seperti pasar pagi / tani, pasar sehari

atau pasar malam.
vi. Telah lama wujud dan kebiasaannya terletak berhampiran sungai, jalan
raya atau landasan keretapi.
c. Pusat Petempatan Desa (PPD)
i. Penduduk yang ditampung kurang daripada 2,500 orang.
ii. Ia terdiri daripada komponen pembangunan ekonomi, kemudahan

prasarana, pusat perkhidmatan dan pembangunan manusia.
iii. Menjadi pusat perkhidmatan desa yang utama kepada beberapa buah
kampung yang terletak secara berkelompok.
d. Kampung
i. Sebuah petempatan tradisi di kawasan desa.
ii. Terdiri daripada ciri-ciri tradisional yang tinggi dari segi sosiobudaya
dan fizikal.
iii. Terdiri daripada sekumpulan rumah dan di Malaysia terdapat lapan

jenis kampung.
5-64
e. Kategori Kampung di Malaysia

Di Malaysia, terdapat lapan (8) jenis kampung yang boleh dibezakan mengikut
populasi dan susunan etnik, tahap kepadatan, tahap pembandaran, tahap
kemudahan dan kualiti hidup, asas ekonomi dan pekerjaan utama, corak
petempatan, ciri fizikal, dan lokasi geografi. Tujuan sesebuah kampung, dengan
lebih terperinci;
i. Kampung Tradisional
• Terbina secara tidak dirancang atau organik.
• Kampung tradisional di bandar menampung bilangan penduduk yang

tinggi dan majoriti terlibat dengan aktiviti perbandaran. Keadaan fizikal
kampung kurang teratur dan sesak.
• Kampung tradisional di desa berdensiti rendah.
• Taburan petempatan dipengaruhi oleh aktiviti ekonomi setempat

seperti pertanian, perlombongan dan sebagainya. Corak adalah
berjajar atau berkelompok.
• Terdapat juga kampung tradisional di pulau-pulau.
• Penduduk majoriritinya adalah kaum Melayu dan Cina.
ii. Kampung Nelayan
• Di kuala atau sepanjang sungai, di tepi-tepi pantai dan di pulau-pulau.

Terletaknya petempatan kampung.
• Majoriti penduduk adalah kaum Melayu dan Cina.
• Menangkap ikan, membuat perahu dan menjalankan aktiviti

berasaskan hasil laut dan sungai adalah menjadi pekerjaan utama.
• Faktor semula jadi seperti sungai, muara dan pantai mempengaruhi

corak fizikal perkampungan nelayan. Keadaan kampung adalah padat.
5-65
iii. Kampung Tersusun
• Kampung yang dirancang berasaskan beberapa sebab seperti

penempatan semula kampung, pemberian tanah dan bencana alam.
• Kampung yang tersusun dari segi susun atur
• Mempunyai rendah dan sederhana.
• Penduduk terlibat dalam pelbagai aktiviti ekonomi
iv. Kampung Atas Air
• Terletak di atas air sama ada di sungai, tasik atau laut dan rumah-
rumah dibina secara bertiang di atas air.
• Jeti atau jambatan kayu menghubungkan kampung di atas air .
• Pelbagai densiti mengikut lokasi.
• Penduduk majoritinya adalah kaum Melayu dan Cina.
• Pekerjaan adalah menangkap ikan, membuat perahu dan menjalankan

aktiviti berasaskan hasil laut dan sungai.
v. Kampung Orang Asli
• Mempunyai identiti tersendiri dan merupakan petempatan yang wujud

secara tidak terancang.
• Kebiasaannya jauh di kawasan pedalaman dan berdekatan sungai.
• Corak petempatan adalah berselerak mengikut suku kaum.
• Aktiviti pekerjaan sara diri seperti pertanian, mencari hasil hutan,

memburu dan menangkap ikan.
vi. Petempatan Tanah Rancangan FELDA/RISDA
• Petempatan kampung terancang berikutan dari pembangunan tanah

secara besar-besaran dan berpunca dari petempatan kampung
terancang.
5-66
• Majoriti penduduk adalah kaum Melayu.
• Konsep asas adalah untuk mewujudkan suatu petempatan yang ‘self-

contained’ bertujuan membasmi kemiskinan dan memberi hak milik
tanah di kalangan penduduk di kawasan desa.
• Corak petempatan berbentuk berpusat (concentrated) atau

berkelompok.
• Kepadatan penduduk sederhana tinggi.
vii. Kampung Baru
• Petempatan kampung yang wujud pada masa darurat (1948-1960)

bagi mengatasi masalah ancaman komunis.
• Penduduk majoriti kaum Cina.
• Terletak di ladang-ladang getah, kawasan perlombongan bijih timah

dan di sekitar bandar-bandar sedia ada.
• Corak petempatan adalah berpusat dan berbentuk ‘grid iron’.
viii. Petempatan Estet
• Kebanyakan rumah pekerja ladang yang disediakan oleh majikan

pengurusan ladang.
• Corak petempatan adalah berkelompok.
• Majoriti penduduk kaum India.
• Aktiviti utama sebagai peladang kelapa sawit dan getah
5-67
KAJIAN
Pusat Separa Wilayah

(Bandar Gua Musang)
Pusat Petempatan Desa

(Bandar Chiku)
Pusat Petempatan Kecil

(Pekan Bertam Baru)
Rajah 5.4.5: Hierarki Petempatan

Sumber: Dasar Perbandaran Negera Ke-2

Kaedah dan teknik analisis yang digunakan dalam sektor perumahan dan
petempatan desa:
a. Analisis Pasaran (Penawaran dan Permintaan)

Teknik analisis pasaran yang digunakan adalah berdasarkan kepada permintaan
dan penawaran terhadap perumahan di mana ianya berkait rapat dengan harga
rumah di pasaran serta dipengaruhi oleh kemampuan isi rumah. Teknik ini juga
digunakan untuk mengambilkira harga perumahan. Selain permintaan dan
penawaran semasa, analisis pasaran juga melihat trend sebelum ini di samping
kemungkinan masa hadapan berdasarkan kepada keadaan ekonomi tempatan dan
global, keadaan politik semasa dan polisi-polisi yang berkaitan.
5-68
Kaedah ini hanya mengambil data daripada sumber sekunder seperti jumlah
penduduk, stok perumahan, pendapatan isi rumah serta purata harga pasaran
rumah. Data penawaran dan permintaan perumahan yang diperolehi akan
dibandingkan. Sekiranya penawaran rumah melebihi permintaan penduduk, akan
berlakunya lambakan perumahan. Manakala, sekiranya permintaan penduduk
melebihi penawaran rumah ia akan menyebabkan kekurangan perumahan. Harga
rumah yang ditawarkan perlu dibandingkan dengan pendapatan isi rumah penduduk
untuk memastikan penyedian perumahan tersebut adalah mampu milik berdasarkan
kemampuan penduduk.
b. Analisis Perbandingan
Kaedah analisis komparatif adalah teknik analisis yang dilakukan dengan cara
membuat perbandingan antara elemen yang sama dan berurutan. Tujuan analisis
komparatif adalah untuk memperoleh gambaran tentang arah dan kecenderunngan
mengenai perubahan yang mungkin akan terjadi pada masa akan datang. Berikut
adalah proses kaedah yang digunakan pada sektor ini . Analisis perbandingan
bilangan kampung untuk setiap Blok Perancangan.
i. Analisis perbandingan bilangan unit rumah kampung untuk setiap Blok

Perancangan
Data
bilangan unit Perbandingan
Data yang Data keluasan antara BP dari
diperolehi dari rumah (Hec) Rumah segi bilangan
GIS kampung setiap BP Unit dan
setiap Keluasan
BP
ii. Hasil Kaedah Analisis Perbandingan Komparatif berdasarkan kaedah

ini, hasil yang diperoleh adalah mengenal pasti Blok Perancangan
yang mempunyai bilangan unit rumah kampung paling banyak dengan
bilangan unit rumah kampung paling sedikit.
5-69
c. Unjuran
Unjuran bagi sektor perumahan telah diwujudkan dan digunakan sebagai asas
maklumat unit rumah dan data yang berkaitan, termasuk maklumat asas mengenai
ketersediaan unit perumahan dan bekalan dan permintaan untuk mencapai
matlamat pembangunan utama. Terdapat dua (2) kaedah yang telah digunakan
iaitu pertambahan penduduk dan isi rumah serta kekurangan tempat tinggal
(Backlog).
i. Pertambahan Penduduk dan Isi Rumah
Keperluan Perumahan = Pertumbuhan Penduduk

Pertumbuhan Penduduk = Isi Rumah (Unit Perumahan)
= Saiz Isi Rumah (4 / Unit)
Bilangan Isi Rumah setiap unit rumah ialah (5 x Isi Rumah). Peningkatan isi
rumah, E
E = Pertambahan Isi Rumah

P = Isi rumah untuk tahun semasa
K = Bilangan isi rumah bagi setiap unit rumah (5 x isi rumah)
Hs = Saiz isi rumah (4)
5-70
ii. Kekurangan Tempat Tinggal (Backlog)

Bermaksud bahawa bilangan rumah yang diperlukan pada tahun - tahun
sebelumnya tetapi tidak dibina. Oleh itu, ia perlu ditambah dalam
pembangunan perumahan tahun semasa. Kaedah ini juga memberi
maklumat mengenai pengeluaran perumahan dalam sistem penawaran dan
permintaan bagi memenuhi stok perumahan semasa.
Pengiraan Tunggakan Perumahan:

Isi rumah semasa: Unit rumah sedia ada = A/B
A = Isi rumah semasa : 20, 000

B = Unit rumah sedia ada : 15, 000
Backlog = 1.3 (5, 000 orang)

> 1.0 = Backlog
Tunggakan minimum ialah 1.0, justeru jika tunggakan > 1.0, ia menunjukkan
kawasan tersebut menghadapi kekurangan perumahan.
5-71
5.4.7 Kesimpulan
Kesimpulannya, sektor perumahan dan petempatan desa merupakan sektor yang
penting dalam Rancangan Tempatan bagi merancang agar penduduk setempat
mampu memiliki rumah sendiri. Ketidakseimbangan pembangunan di kawasan
bandar dan luar bandar akan mengakibatkan pembangunan tidak seiring dengan
kemajuan dan teknologi negara. Bagi memastikan kawasan desa terus terpelihara,
beberapa dasar berkaitan telah disediakan agar penempatan, karakter dan fungsi
kawasan desa dapat dikekalkan. Oleh itu sektor ini akan memperincikan kajian -
kajian pembangunan perumahan seiring dengan memastikan penawaran
perumahan mencukupi dan berkualiti bagi penduduk Gua Musang .
5-77
5.4.8 Rujukan
i. Bello, A. (2019, February). Review of the Housing Policies and Programmes in
Nigeria. International Journal of Contemporary Research and Review, 10(02),
20603-20616.
ii. Dasar Perumahan Negara (2018 - 2025). (2018). Malaysia: Jabatan

Perumahan Negara, Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan.
iii. Dasar Rumah Mampu Milik Kelantan. (2020). Kelantan.
iv. Garis Panduan Perancangan Perumahan. (2014). Jabatan Perancangan

Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Kesejahteraan
Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan.
v. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia (2016). Dasar

Perbandaran Negara Ke – 2
vi. Jabatan Perancangan Bandar Dan Desa (PLANMalaysia) (2017). Ringkasan

Eksekutif Dasar Perancangan Fizikal Desa Negara (DPFDN) 2030 .
vii. Shafii, H. (2018). Keselesaan Perumahan sebagai Kriteria Penilaian Kualiti

Hidup Masyarakat Bandar: Satu Kajian Awalan. Research Gate.
5-78
PERNIAGAAN
BAB 5: PERNIAGAAN
5.5 PERNIAGAAN
5.5.1 Pengenalan
Perkembangan pembangunan perniagaan merupakan salah satu penyumbang utama
kepada penduduk di kawasan bandar dan juga pusat petempatan dengan
penyediaan aktiviti perniagaan dan perkhidmatan. Selain itu, pembangunan kawasan
perniagaan juga dapat memainkan peranan dalam pelaburan untuk menaikkan
ekonomi Negeri Kelantan. Di samping itu, sektor perniagaan ini merangkumi aspek
taburan jenis aktiviti perniagaan sedia ada mengikut Blok Perancangan seperti formal
dan informal. Seterusnya, penawaran dan permintaan semasa stok ruang lantai juga
kelas kegunaan tanah aktiviti perniagaan di Jajahan Gua Musang.
Mempertingkatkan dan memperkukuhkan pembangunan perniagaan dalam

pencapaian pertumbuhan ekonomi di Jajahan Gua Musang.
Mengenalpasti taburan perniagaan

Mengenalpasti isu dan prospek sedia ada dan komited mengikut
bagi sektor perniagaan di 01 jenis aktiviti perniagaan mengikut 02
kawasan Jajahan Gua Musang. Blok Perancangan di Jajahan Gua
Musang.
Menghasilkan penawaran dan

permintaan tanah bagi stok ruang
lantai semasa berdasarkan unjuran 03
penduduk mengikut Blok Perancangan
di Jajahan Gua Musang.
5-79
BAB 5: PERNIAGAAN
5.5.3 Skop Kajian
a. Guna Tanah Kawasan Perniagaan

• Mengenalpasti taburan jenis aktiviti perniagaan mengikut
Blok Perancangan.
• Mengenalpasti taburan guna tanah perniagaan komited
mengikut jenis aktiviti perniagaan dan Blok Perancangan.
b. Keperluan Tanah Dan Penawaran Stok Ruang Lantai

Perniagaan
• Mengenalpasti stok ruang lantai perniagaan di Jajahan
SKOP KAJIAN
Gua Musang.
• Mengenalpasti keluasan stok ruang lantai perniagaan di
Jajahan Gua Musang.
• Menganalisis keperluan tanah dan penawaran ruang
lantai perniagaan berdasarkan kepada unjuran
penduduk.
c. Hak Milik Premis Perniagaan

• Mengenalpasti hak milik premis perniagaan mengikut
Blok Perancangan di Jajahan Gua Musang.
d. Kelas Kegunaan Tanah Aktiviti Perniagaan

• Mengenalpasti kelas kegunaan tanah aktiviti perniagaan
mengikut Blok Perancangan di Jajahan Gua Musang.

Isu dan potensi awalan sektor perniagaan ini dikenalpasti berdasarkan data sekunder
berdasarkan maklumat sedia ada.
ISU
a. Aktiviti perniagaan di Pusat Petempatan Kecil tidak mempunyai kawasan
perniagaan pusat yang jelas dan tidak dapat berkembang dengan baik.
b. Aktiviti penjajaan di pusat penjaja terancang kurang mendapat sambutan
awam kerana terdapat persaingan dengan pasar malam, pekan sehari dan
pasar tani.
POTENSI
a. Menggalakkan pembangunan di Pusat Petempatan Kecil dengan aktiviti
perniagaan yang bersesuaian.
b. Penambahbaikan aktiviti penjajaan di pusat penjaja, Jajahan Gua Musang.
5-80
BAB 5: PERNIAGAAN

Merujuk kepada Garis Panduan Perancangan Kawasan Perdagangan (2017), sektor
perniagaan ini merupakan komponen guna tanah yang terpenting di kawasan bandar
dan dapat meningkatkan pertumbuhan ekonomi semasa secara komprehensif. Selain
itu, secara umumnya, sektor perniagaan ini merangkumi beberapa aspek iaitu jenis
bangunan perniagaan mengikut jenis aktiviti perniagaan, ketinggian bangunan
perniagaan, kelas kegunaan tanah aktiviti perniagaan dan stok ruang lantai
perniagaan. Kesemua aspek ini dapat menggalakkan pembangunan kawasan
perniagaan baru di lokasi yang strategik dan tidak menjejaskan aktiviti perniagaan. Di
samping itu, penyediaan kepelbagaian aktiviti perniagaan dapat meningkatkan
peluang penyertaan semua golongan peniaga dan meningkatkan aktiviti perniagaan
melalui penyediaan ruang niaga sokongan.
5.5.5.1 Jenis Bangunan Perniagaan mengikut Jenis Aktiviti Perniagaan

Jenis bangunan perniagaan dibahagikan kepada dua (2) jenis aktiviti perniagaan iaitu
formal dan informal. Bangunan perniagaan ini hendaklah mempunyai sekurang-
kurangnya 50 peratus daripada ruang lantai perniagaan untuk digunakan sebagai
aktiviti perniagaan seperti peruncitan, penyediaan perkhidmatan atau perkhidmatan
makanan. Ia juga boleh ditakrifkan sebagai ruang perniagaan yang berpotensi tinggi
ke arah pendapatan ekonomi negeri dan negara.
Jadual 5.5.1: Jenis Bangunan Perniagaan mengikut Jenis Aktiviti Perniagaan
BIL ELEMEN DEFINISI

FORMAL
1 Hypermarket Gedung perniagaan layan diri dalam bangunan
sesebuah dengan keluasan ruang lantai
perniagaan tidak kurang daripada 5,000 meter
persegi.
2 Superstore Perniagaan layan diri dengan ruang lantai
perniagaan 3,000 hingga 4,999 meter persegi.
3 Department Store Gedung dengan pelbagai saiz ruang lantai
perniagaan yang menjual pelbagai jenis
barangan pengguna dan dibahagikan kepada
beberapa kategori di bawah satu (1)
pengurusan.
5-81
BAB 5: PERNIAGAAN
4 Pasaraya Perniagaan runcit bersaiz sederhana besar

yang menjual pelbagai jenis barangan yang
beroperasi dalam premis perniagaan dan ruang
niaga.
5 Kompleks Satu (1) pusat pembangunan perniagaan yang
dibangunkan secara komprehensif di mana
ianya merangkumi pelbagai jenis ruang
perniagaan.
6 Pangsapuri Unit-unit kediaman berbilang tingkat yang
Perkhidmatan menyediakan kemudahan perkhidmatan
kepada pemilik atau penyewa seperti hotel.
7 Hotel Aktiviti perdagangan yang menyediakan
kemudahan penginapan.
8 Pejabat Bangunan yang menempatkan aktiviti
perkhidmatan seperti bank, insurans dan
perkhidmatan-perkhidmatan lain.
9 Restoran Aktiviti perdagangan yang menyedia dan
menghidang makanan dan minuman kepada
pelanggan. Terdapat restoran yang dibina
secara berasingan yang menawarkan
kemudahan pandu lalu (drive-through) dan
penghantaran makanan seperti McDonald dan
Pizza Hut.
10 Kedai Premis perdagangan yang menjalankan
kegiatan aktiviti perniagaan dan perkhidmatan
yang khusus seperti kedai buku, kedai runcit,
kedai makan, bakeri, dobi dan sebagainya.
11 Kedai Mampu Milik Premis perdagangan yang menjalankan
kegiatan aktiviti perniagaan dan perkhidmatan
berskala atau modal kecil. Bagi setiap
pembangunan kawasan perniagaan yang
mempunyai 50 unit kedai atau lebih perlu
menyediakan 20% kedai mampu milik (kedai
kos rendah).
5-82
BAB 5: PERNIAGAAN
12 Rumah Kedai Premis perdagangan yang mempunyai dua (2)

fungsi berbeza iaitu untuk kediaman dan
perniagaan di dalam satu (1) bangunan pada
dua (2) aras yang berbeza.
13 Kedai Pejabat Premis perdagangan yang mempunyai dua (2)
fungsi berbeza iaitu untuk perniagaan dan
pejabat.
14 Stesen Minyak Premis khas yang menyediakan kemudahan
mengisi bahan api iaitu petrol, diesel dan NGV
untuk kenderaan bermotor.
5-83
BAB 5: PERNIAGAAN
BIL ELEMEN DEFINISI

INFORMAL
1 Arked / Bazar Premis perdagangan yang ditempatkan di
dalam lorong berbumbung atau di dalam
bangunan yang menempatkan aktiviti
perniagaan kecil-kecilan.
2 Kafe Terbuka Restoran yang mengambil sebahagian ruang
pejalan kaki, balkoni bangunan, sebahagian
rizab jalan PBT, tapak awam atau kawasan
terbuka persendirian untuk tujuan tempat
berehat dan menyediakan kemudahan
makanan dan minuman
3 Gerai Statik Gerai atau kelompok gerai yang dibina di luar
dari medan selera. Tapak yang terhad terutama
sekali di pusat bandar atau dibina bersekali
dengan perhentian bas atau di atas lot
persendirian.
i. Penjaja bergerak
Perniagaan yang bergerak dari satu kawasan
ke kawasan yang lain sama ada menggunakan
karavan, troli atau kereta tolak yang boleh ubah
alih dengan mudah.
4 Gerai Sementara ii. Pasar malam, pasar minggu dan pasar tani
Kawasan menjaja berkelompok dalam satu (1)
jumlah yang besar.
iii. Pasar perayaan
Aktiviti perniagaan yang mengikut pada musim
tertentu seperti pasar ramadhan.
5 Pasar Borong Menempatkan aktiviti jual beli barangan secara
pukal. Ia menawarkan perkhidmatan untuk
tadahan penduduk yang ramai dan kawasan
yang lebih luas.
6 Pasar Basah dan Menempatkan aktiviti penjualan barangan
Kering makanan harian seperti ikan, sayuran, buah-
buahan dan sebagainya.
Sumber: Garis Panduan Perancangan Kawasan Perdagangan, 2017
5-84
BAB 5: PERNIAGAAN
5.5.5.2 Ketinggian Bangunan Perniagaan

Berdasarkan Garis Panduan Perancangan Kawasan Perdagangan (2017), ketinggian
bangunan hendaklah dikawal bagi menjamin kesinambungan reka bentuk dan
keseragaman garis latar langit dengan persekitaran bandar untuk mengurangkan
kesan bayang dan cahaya semulajadi (natural lighting) ke atas bangunan berdekatan.
Selain itu, kawalan ketinggian perlulah mengikut peredaran udara semulajadi yang
baik, menjamin tahap kesendirian (privacy), menepati keperluan Jabatan Bomba dan
Penyelamat Malaysia (JPBM) dan keperluan yang lain yang berkaitan (Garis
Panduan Perancangan Kawasan Perdagangan, 2017). Di samping itu, terdapat
beberapa faktor bagi menentukan kawalan ketinggian adalah:
a. Pertimbangan pengekalan mercu tanda, landskap bandar (townscape), dan
bangunan atau kawasan warisan untuk mengekalkan serta menyesuaikannya
dengan persekitaran.
b. Keperluan berfungsi bagi aktiviti perniagaan untuk memenuhi keperluan

pengudaraan dan cahaya siang hari (day lighting), aktiviti pemunggahan dengan
selesa, keselamatan persekitaran dan lain-lain.
c. Keperluan kawasan khusus seperti bangunan yang akan dibangunkan di sekitar

dan dalam kawasan yang dikhaskan.
d. Kapasiti kemudahan infrastruktur sedia ada perlu dikawal supaya dapat

menampung aktiviti yang dijalankan dan mengambil kira kemudahan mencegah
kebakaran serta keupayaan asas bangunan (building foundation).
5-85
BAB 5: PERNIAGAAN
5.5.5.3 Kelas Kegunaan Tanah Aktiviti Perniagaan

Kelas kegunaan tanah aktiviti perniagaan ini mengikut senarai aktiviti perniagaan
Penemuan Utama Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia, Daerah Pentadbiran
Gua Musang (2020). Terdapat 15 kelas kegunaan tanah aktiviti perniagaan antaranya
ialah
a. Bekalan elektrik, gas wap & pendingin udara
b. Bekalan air, pembetungan, pengurusan sisa & aktiviti pemulihan
c. Perdagangan borong & runcit
d. Pengangkutan & penyimpanan
e. Penginapan
f. Makanan & minuman
g. Maklumat & komunikasi
h. Kewangan
i. Hartanah
j. Profesional, saintifik & teknikal
k. Pentadbiran & khidmat sokongan
l. Pendidikan
m. Kesihatan & kerja sosial
n. Kesenian, hiburan & rekreasi
o. Persendirian & lain-lain aktiviti
5.5.5.4 Stok Ruang Lantai Perniagaan

Stok ruang lantai perniagaan hendaklah dioptimumkan dengan keupayaan untuk
menampung pertambahan isipadu lalu lintas supaya aliran lalu lintas lancar (Garis
Panduan Perancangan Kawasan Perdagangan, 2017). Stok ruang lantai perniagaan
ini mempunyai keperluan tanah dan penawaran serta keluasan ruang lantai
perniagaan tertentu berdasarkan kepada unjuran penduduk. Data stok ruang lantai
mengikut Q4 pada tahun 2015 dan 2022 merujuk kepada Jabatan Penilaian dan
Perkhidmatan Hartanah (NAPIC).
5-86
BAB 5: PERNIAGAAN

Kaedah dan teknik analisis yang digunakan dalam sektor perniagaan:
a. Analisis Perbandingan
Teknik yang membandingkan pencapaian atau trend antara negeri-negeri atau antara
negeri tersebut dengan Malaysia. Di dalam sektor perniagaan, analisis perbandingan
ini dilakukan untuk :
i. Mengenalpasti taburan jenis aktiviti perniagaan dan guna tanah
perniagaan komited mengikut Blok Perancangan dengan menghasilkan
jadual dan pelan jenis aktiviti perniagaan.
ii. Mengenalpasti kelas kegunaan tanah aktiviti perniagaan serta
mengeluarkan jadual kelas kegunaan tanah aktiviti perniagaan mengikut
Blok Perancangan dan Blok Perancangan Kecil.
b. Analisis Keperluan Tanah

Teknik di mana keperluan tanah bagi setiap sektor dikira berdasarkan permintaan
dan penawaran. Permintaan biasanya berdasarkan penduduk ataupun angkubah
yang sesuai dan standard yang diterimapakai bagi sektor tersebut. Sektor perniagaan
menggunakan analisis keperluan tanah untuk :
i. Mengenalpasti keperluan tanah dan penawaran ruang lantai perniagaan
berdasarkan kepada unjuran penduduk untuk meningkatkan atau
menghadkan keperluan tanah yang sepatutnya pada masa hadapan.
c. Analisis ‘Shift Share’

Analisis ekonomi yang mengkaji perkembangan ekonomi dan dipengaruhi oleh
perubahan jumlah pekerjaan dalam ekonomi negara dan taburan guna tenaga dalam
perniagaan di dalam wilayah yang berkembang pesat atau perlahan berbanding
negara atau negeri. Analisis ini digunakan untuk menentukan keperluan tanah dan
penawaran ruang lantai perniagaan berdasarkan kepada unjuran penduduk semasa
setiap sela lima (5) tahun.
5-87
BAB 5: PERNIAGAAN
5.5.7 Kesimpulan
Aktiviti perniagaan merupakan sektor yang penting dalam pertumbuhan perniagaan
bagi memenuhi keperluan penduduk di Jajahan Gua Musang. Di samping itu,
penghasilan pembangunan perniagaan ini dapat memajukan sektor perniagaan
dalam merancakkan ekonomi Negeri Kelantan ke arah pusat perniagaan dan
perkhidmatan bertaraf tinggi.
5-91
BAB 5: PERNIAGAAN
5.5.8 Rujukan
i. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia (2007). Garis
Panduan Perancangan Kawasan Perdagangan.
ii. Jabatan Perangkaan Malaysia (2020), Penemuan Utama Banci Penduduk Dan
Perumahan Malaysia, Daerah Pentadbiran Gua Musang.
5-92
PERINDUSTRIAN
BAB 5: PERINDUSTRIAN
5.6 PERINDUSTRIAN
5.6.1 Pengenalan
Sektor industri terus memainkan peranan penting dalam mentransformasikan

ekonomi negara. Secara dasarnya, industri membawa maksud perniagaan yang
melibatkan pemprosesan, pembuatan, dan perkhidmatan untuk pengguna. Jelasnya,
sektor industri bertanggungjawab dalam membantu untuk memacu eksport dan import
negara bagi meningkatkan daya saing Malaysia di antara negara-negara perdagang
global. Pembangunan sektor industri perlu dipertingkatkan dari semasa ke semasa
untuk memastikan sektor perindustrian terus mengalami produktiviti yang lebih
kompetitif, pengeluaran hasil yang inovatif, dan mampu menjana lebih banyak
peluang pekerjaan.
Dalam konteks kajian tempatan Jajahan Gua Musang, sektor perindustrian
mempunyai peranan besar dalam merangsang pertumbuhan KDNK Kelantan serta
membuka peluang pekerjaan bagi penduduk Gua Musang. Sekaligus dapat
membantu menurunkan kadar migrasi akibat kekurangan peluang pekerjaan dan
ketidakrelevanan harga upah kasar. Akhirnya, sektor industri setempat, dapat
bergerak ke arah yang lebih maju dan mampan.
Bermatlamat menjadikan sektor perindustrian jajahan Gua Musang lebih berdaya

saing dan dinamik yang mampu menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi dari
semasa ke semasa.
Untuk mengkaji tren pembangunan

Untuk mengenalpasti dasar
perindustrian dan membuat
pembangunan yang berkaitan 01
bagi sektor perindustrian di
unjuran kesediaan tanah serta 02
bilangan tenaga kerja bagi sektor
Jajahan Gua Musang
industri
Untuk mengenalpasti isu dan

Untuk mengenalpasti kawasan
yang sesuai untuk cadangan 03 potensi mengenai sektor industri
04
mengikut blok perancangan
pembangunan industri baru.
Jajahan Gua Musang.
5-93
5.6.3 Skop Kajian
a. Jenis-jenis dan taburan perindustrian

• Industri ringan
• Industri sederhana
• Industri berat
• IKS dan PKS
b. Guna tenaga kerja dan keluasan perindustrian semasa

• Jumlah stok ruang lantai perindustrian dalam Jajahan
SKOP KAJIAN
Gua Musang.
c. Penawaran dan permintaan industri

• Jumlah penawaran dan permintaan industri mengikut
jenis industri yang ditetapkan dalam Jabatan
Perangkaan.
d. Pelaburan industri
• Jumlah pelaburan industri terbesar dan utama dalam
Jajahan Gua Musang.
e. Pembangunan komited industri bagi Jajahan Gua

Musang
• Bilangan dan taburan pelan pembangunan komited
industri

Isu dan potensi awalan perindustrian dikenalpasti berdasarkan data sekunder serta
analisis awalan berdasarkan maklumat sedia ada daripada Rancangan Tempatan
Jajahan Gua Musang 2020.
ISU
a. Kekurangan industri Perkhidmatan Pusat Servis Kereta dan Bengkel
b. Tiada pusat tumpuan bagi aktiviti IKS setempat.
c. Terdapat lot-lot tidak terbiar di dalam kawasan industri di Jalan Industri,Gua
Musang.
POTENSI
a. Membangunkan “one stop centre” untuk memasarkan kesemua jenis produk
IKS dan industri ringan.
5-94

a. Jenis industri
Bahagian ini akan menerangkan berkenaan hierarki industri yang telah dinyatakan
mengikut Piawaian Perancangan Kawasan Perindustrian.
Jadual 5.6.1: Jenis Industri mengikut Piawaian Perancangan Kawasan Perindustrian
JENIS INDUSTRI PENERANGAN
• Dikategorikan sebagai industri yang menghasilkan

Industri Ringan
bahan pencemaran di yang paling minimum.
• Boleh ditempatkan berhampiran dengan kawasan

kediaman.
• Dikategorikan sebagai industri yang menghasilkan

bahan buangan, bunyi, bau serta gas di dalam proses
Industri Sederhana pembuatan seharian dan dikategorikan sebagai
berbahaya.
• Tidak sesuai diletakkan berdekatan dengan kawasan

kediaman.
• Dikategorikan sebagai industri yang menggunakan

bahan mentah dan menghasilkan bahan buangan
Industri Berat serta pencemaran.
• Mempunyai risiko yang tinggi dari segi

kebakaran, letupan, dan pencemaran biologi.
Sumber: Piawaian Perancangan Kawasan Industri
5-95
JENIS INDUSTRI PENERANGAN
• Dikategorikan sebagai industri jenis berat yang

menggunakan teknologi tinggi dan menggunakan
Industri Khas bahan mentah sebagai contoh Industri Berteknologi
Tinggi dan Industri Penerbangan.
• Berupaya untuk mengkumbah dan mengelola semula

bahan buangannya.
• Ditadbir di bawah Perbadanan Pembangunan Industri

Industri Kecil Kecil dan Sederhana (Small and Medium Industries
dan Development Corporation - SMIDEC).
Sederhana • Berfungsi sebagai penyedia perkhidmatan sokongan
(IKS) teknikal dan khidmat nasihat untuk meningkatkan

pertumbuhan IKS.
5-96
b. Zon penampan
Zon penampan ialah kawasan yang dicipta untuk memisahkan sesebuah kawasan
daripada kawasan yang lain dan zon penampan tidak dimiliki oleh mana-mana pihak.
Berdasarkan Garis Panduan Industri , zon penampan terbahagi kepada dua (2)
kategori iaitu:
i. ’Physical Buffer’
Merupakan kawasan jaluran hijau yang meliputi tempat letak kereta,
’driveways dan laluan pejalan kaki. Kemudahan sokongan seperti ’bin
centres’, pondok pengawal dan pencawang elektrik utama, ’car porch and
canopies’ boleh dibenarkan.
ii. ‘Green Buffer’

Merupakan kawasan jaluran dirizabkan khusus untuk penanaman pokok.
Landskap dan padang rumput. Tiada kegunaan lain yang dibenarkan kecuali
tiang dan tiang lampu.
c. Keperluan ruang zon penampan
Zon penampan perlu disediakan mengikut mengikut cadangan Jabatan Alam Sekitar,
dan antara kriteria yang perlu dipenuhi ialah:
i. Tidak kurang daripada 70 peratus dari zon penampan yang disediakan

perlulah sebagai penampan ’green’
ii. Kawasan zon penampan perlu disediakan dengan jalur tanaman 30 meter
untuk industri khas dan berat, 20 meter untuk industri sederhana dan 10
meter untuk industri ringan.
5-97
d. Garis Panduan Khas Perindustrian

Garis panduan khusus ditetapkan untuk tiga (3) jenis kawasan perindustrian
sahaja iaitu Taman Industri Berteknologi Tinggi (Hi-Tech), kawasan Industri
Bertingkat dan Industri Perkhidmatan dan Taman Perdagangan.
Jadual 5.6.2: Garis Panduan Khas Kawasan Perindustrian
JENIS PENERANGAN
INDUSTRI
a. Taman industri yang menggalakkan industri nilai tambah

yang tinggi dan digabungkan dengan fungsi penyelidikan
dan pembangunan.
Taman
b. Dizonkan di bawah jenis penyelidikan dan
Industri
Pembangunan,Jenis Bercampur dan Jenis Bercirikan
Berteknologi
Pengeluaran
Tinggi (Hi-
c. Antara aktiviti utama ialah:
Tech)
i. Ujian dan analisis pengeluaran.
ii. Kimia dan plastik.
iii. Perkakasan komputer dan pembangunan perisian
berkaitan.
5-98
JENIS PENERANGAN
INDUSTRI
a. Industri bertingkat direkabentuk untuk menempatkan
industri bersih yang terdiri dari perusahaan ringan
perkhidmatan dan gudang sahaja.
b. Antara aktiviti utama ialah:
i. Industri-industri pemasangan komputer,
televisyen, radio dan alat-alat elektronik yang
Industri lain
Bertingkat ii. Gudang-gudang bagi menyimpan barang
kecuali barang toksik dan berbahaya
iii. Industri yang tidak menggunakan apa-apa alat
pembakaran bahan api seperti dandang, relau
dan sebagainya
iv. Industri yang tidak mengeluarkan bau busuk

v. jentera yang mengeluarkan bunyi berlebihan
yang sukar dikawal.
c. Klasifikasi zon penampan bagi industri bertingkat:

Perlu diasingkan daripada kawasan perumahan dengan
mewujudkan penampan hijau tidak kurang dari 50 peratus
kawasan penampan dan ’physical buffer’ yang sesuai dan
tidak memberi gangguan.
i. Industri tidak cemar (tiada penampan)

ii. Industri ringan (30 - 50 meter)
iii. Industri am (100 meter)
iv. Industri berat dan khusus (500 meter)
5-99
JENIS PENERANGAN
INDUSTRI
a. Boleh ditempatkan di dalam zon perumahan sebagai

Industri
kemudahan sokongan kepada penduduk setempat.
Perkhidmata
Komponen-komponennya adalah pembaikan,
n Pusat
pemasangan atau gantian alat-alat kecil kereta dan
Servis
motosikal.
Kereta dan
b. Saiz minimum skala kecil ialah 2 hektar (5 ekar) dan
Bengkel
skala sederhana ialah 4 hektar (10 ekar).
a. Pembangunan taman perdagangan dibenarkan di tapak

yang mempunyai kemudahan sokongan yang baik,
seperti kemudahsampaian ke pengangkutan awam,
kawasan perumahan dan rekreasi yang berkualiti tinggi
dan berhampiran dengan institusi pengajian tinggi yang
utama.
b. Taman Perdagangan yang berintensiti tinggi perlu
Taman diletakkan berhampiran dengan pusat perdagangan serta

Perdagangan laluan ’Rapid Transit’ (LRT) kerana ia merupakan pusat
utama pekerjaan.
c. Jenis aktiviti utama ialah:

i. Mengeluarkan barang-barang berteknologi tinggi
menggunakan
proses-proses yang canggih
ii. Makmal uji
iii. Penyelidikan dan pembangunan
iv. Latihan perindustrian
v. Pusat pengagihan
5-100
5.6.6 Kaedah dan Teknik Analisis
Kaedah dan teknik analisis yang digunakan dalam sektor perindustrian:
a. Analisis Tren
Teknik yang membandingkan tren pencapaian pembangunan dalam tempoh masa
tertentu, dan hasil akhir adalah pelan taburan dan perkembangan perindustrian di
Gua Musang berdasarkan data dari tahun sebelumnya.
Berdasarkan Manual Rancangan Struktur Negeri menyatakan analisis
perbandingan merupakan teknik yang membandingkan pencapaian atau trend
antara negeri-negeri. Analisis ini akan digunakan untuk menentukan taburan, jenis
dan arah perkembangan pembangunan perindustrian semasa di Gua Musang.
c. ‘Shift Share Analysis’

Satu (1) analisis ekonomi yang mengkaji perkembangan ekonomi sesuatu negeri
atau wilayah berdasarkan pekerjaan. Perubahan pekerjaan dipengaruhi oleh dua
(2) faktor iaitu:
i. Perubahan jumlah pekerjaan dalam ekonomi negara.

ii. Taburan guna tenaga dalam industri tertentu dalam wilayah yang mungkin
berkembang pesat atau perlahan berbanding negara.
Analisis ini akan digunakan untuk menentukan biilangan nilai pelaburan

perindustrian, dan unjuran bilangan pekerja semasa dalam setiap lima (5) tahun.
5-101
5.6.8 Kesimpulan
Sektor perindustrian perlu dititikberatkan dalam pembangunan kerana ianya mampu
menjadi penyumbang utama kepada KDNK bagi sesebuah negeri. Isu dan potensi
yang telah dikenalpasti berkaitan perindustrian semasa Gua Musang perlu diberi
perhatian agar ianya dapat dijadikan sebagai peluang baru buat Jajahan Gua Musang
untuk mengembangkan lagi potensi pembangunan sektor perindustrian. Akhir sekali,
penambahbaikan dan cadangan yang bakal diberikan kepada perindustrian Gua
Musang, adalah bertujuan untuk membantu membaikpulih semula ekonomi setempat
dan negeri seterusnya dapat memberi dan membuka lebih banyak peluang dan
kebaikan untuk penduduk Gua Musang.
5-106
5.6.8 Rujukan
i. Desa, J. P. (1999). Garis Panduan Perancangan Kawasan Industri. Jabatan
Perancangan Bandar dan Desa (PLANMalaysia) Kementerian Pembangunan
Kerajaan Tempatan.
ii. Desa, J.P. (2021). Manual Rancangan Struktur Negeri. Jabatan Perancangan
Tempatan.
5-107
PERTANIAN
DAN PENTERNAKAN
BAB 5: PERTANIAN DAN PENTERNAKAN
5.7 PERTANIAN DAN PENTERNAKAN
5.7.1 Pengenalan
Kajian awalan bagi sektor pertanian dan penternakan Rancangan Tempatan Jajahan
Gua Musang (Pengubahan) ini melibatkan aktiviti pertanian dan penternakan yang
akan mendatangkan impak positif terhadap pertumbuhan ekonomi melalui rantaian
nilai lebih tinggi. Sektor ini juga telah dikenalpasti sebagai salah satu sektor yang
memainkan peranan penting dalam memacu ekonomi. Rancangan Malaysia Ke- 12
telah mensasarkan sektor pertanian untuk penjanaan semula ekonomi dengan dasar
dan strategik bagi meningkatkan hasil dan pengeluaran produk. Sumbangan daripada
sektor ini amat penting kepada ekonomi sesebuah negeri dengan membantu
merapatkan jurang sosial ekonomi dalam masyarakat, menyediakan peluang
pekerjaan luar bandar, meningkatkan hasil pendapatan penduduk luar bandar dan
keselamatan makanan serta bekalan makanan negeri terjamin. Penggunaan
teknologi penswastaan, pengurusan penambahan infrastruktur pertanian, dan
penggunaan bioteknologi akan meningkatkan daya pengeluaran pertanian serta akan
dikategorikan sebagai pertanian pintar.
Matlamat bagi sektor pertanian dan penternakan untuk memperkukuhkan hasil

produktiviti bagi meningkatkan hasil pendapatan dan perkembangan ekonomi di
kawasan pentadbiran Majlis Daerah Gua Musang.
Mengenalpasti panduan
bagi penggunaan aktiviti Menilai taburan pertanian
yang dibenarkan untuk 01 bagi jenis, lokasi dan 02
pelaksanaan sektor keluasan kawasan dalam
pertanian dan penternakan Jajahan Gua Musang.
Mengenalpasti isu sedia Mengenalpasti isu sedia

ada dan potensi berkaitan ada dan potensi berkaitan
pertanian dan penternakan 03 pertanian dan 04
di kawasan Jajahan Gua penternakan di kawasan
Musang Jajahan Gua Musang
5-108
5.7.3 Skop Kajian
a. Menilai taburan pertanian dan penternakan bagi jenis, lokasi

dan keluasan di kawasan pentadbiran Majlis Daerah Gua
Musang
SKOP KAJIAN
b. Mengenalpasti keberkesanan cadangan pertanian di

kawasan Majlis Daerah Gua Musang.
c. Mengenalpasti isu sedia ada dan potensi berkaitan pertanian

dan penternakan di kawasan pentadbiran Majlis Daerah Gua
Musang.

Isu yang dikenalpasti berdasarkan rujukan secara umum berada di kawasan kajian,
serta analisis awalan berdasarkan rujukan isu berpotensi dan halangan di dalam dan
juga luar kawasan Majlis Daerah Gua Musang.
ISU
a. Lambakan sayur – sayuran tempatan disebabkan oleh kadar sayuran

import yang masih tinggi di dalam pasaran tempatan
POTENSI
a. Mengusahakan guna tanah terbiar kepada guna tanah pertanian.
b. Menggalakkan program kebun sayuran dan ternakan komuniti di dalam
perkampungan.
5-109

5.7.5.1 Jenis - Jenis Pertanian
a. Pertanian Pindah
Tanaman kering seperti padi huma, keledek, sayur-sayuran dan buah-buahan. Ia
menggunakan cara-cara penanaman dan peralatan tradisional seperti cangkul,
kapak, dan batang kayu. Hasil tanaman adalah untuk kegunaan sendiri. Petani akan
berpindah ke kawasan baru apabila kesuburan tanah yang telah ditinggalkan akan
ditumbuhi oleh hutan belukar. Petani berpindah ke kawasan lain yang lebih subur.
b. Pertanian Kebun Kecil

Tapak perlu berkeluasan 1-2 hektar. Ditanami dengan tanaman sara diri untuk
keperluan keluarga dan selebihnya dijual kepada penduduk tempatan sahaja.
Menggunakan jentera-jentera kecil dan kemudahan pemprosesan serta pemasaran
yang disediakan oleh kerajaan. Tanaman yang ditanam seperti padi, buah-buahan,
sayur-sayuran dan jagung serta tanaman dagangan seperti kelapa sawit, getah, lada
hitam dan koko.
c. Pertanian Ladang
Keluasan melebihi 40 hektar. Ia dijalankan secara besar-besaran oleh syarikat besar.
Menanam tanaman dagangan seperti getah dan kelapa sawit. Ia menggunakan
tenaga buruh yang ramai, peralatan moden, racun serangga, baja dan biji benih yang
bermutu tinggi. Ia juga mengeluarkan hasil yang tinggi dan kebanyakannya
dieksport.
5-110
5.7.5.2 Kesesuaian Tanah

a. Muka Bumi
Dataran, delta dan lembangan sungai sesuai untuk penanaman padi. Kawasan bukit
yang beralun, bersaliran baik sesuai untuk penanaman getah, kelapa sawit dan koko.
Cerun-cerun bukit sesuai untuk penanaman teh dan padi huma.
b. Tanah-tanih
Tanah lanar di lembangan dan delta sungai sesuai untuk penanaman padi sawah.
Tanah laterit sesuai untuk tanaman seperti getah, kelapa sawit, koko. Tanah berpasir
sepanjang pinggir pantai untuk tanaman kelapa. Tanah gambut untuk tanaman nanas
atau kawasan berpaya.
Rajah 5.7.1: Tanah-tanih

Sumber: https://www.kebuna.com
c. Iklim
Hujan tahunan melebihi 2500mm setahun dan suhu yang tinggi sepanjang tahun
sesuai untuk tanaman seperti getah, kelapa sawit, koko, kopi,tembakau dan lada
hitam. Hujan yang banyak dan suhu rendah kira-kira 18 darjah Celcius sesuai untuk
penanaman teh dan buah-buahan serta sayur-sayuran hawa sederhana di Cameron
Highlands.
d. Saliran
Kawasan bersaliran buruk seperti paya sesuai untuk penanaman padi sawah
manakala yang bersaliran baik sesuai untuk tanaman seperti getah, kelapa sawit,
nanas, koko, tembakau dan lada hitam.
5-111
5.7.5.3 Hierarki penternakan

a. Fidlot
Lembu atau kambing dipelihara secara intensif dalam kandang untuk jangka masa
pemeliharaan selama dua (2) hingga enam (6) bulan dengan memberi makanan
secukupnya sebelum ianya dijual. Sistem ini juga dipanggil sistem penggemukan
lembu atau kambing dalam ladang.
Rajah 5.7.2: Fidlot Lembu

Sumber: https://www.risdalivestock.com
b. Padang Ragut
Satu (1) kawasan yang ditanam rumput dan digunakan untuk ragutan ternakan.
Sementara ladang ternakan merujuk kepada sistem pengurusan perladangan secara
‘extensive’ yang mempunyai padang rumput, bangsal, tempat simpanan ternakan dan
sebagainya.
c. Integrasi
Lembu atau kambing diternak atau dipelihara dengan cara sistematik dalam ladang
tanaman kekal seperti kelapa sawit, getah dan sebagainya.
d. Lepas Bebas
Pemeliharaan ternakan secara lepas bebas di kawasan-kawasan rumah, kampung
dan kawasan ladang berhampiran yang tidak sistematik.
5-112
e. Kandang
Rumah atau bangsal yang dibina untuk melindungi ternakan yang dipelihara. Antara
ternakan yang biasa diternak dengan menggunakan sistem ini ialah kambing, biri-biri,
babi, burung unta dan rusa.
f. Reban Tertutup
Reban yang keseluruhan bahagiannya bertutup rapat kecuali dua bahagian untuk
udara keluar dan masuk dan pengudaraannya untuk tujuan mengawal suhu dan
kelembapan.
Rajah 5.7.3: Reban Tertutup Penternakan Ayam

Sumber: https://www.mariafirdaus.com.my
g. Reban Terbuka
Reban yang tidak mempunyai bahagian untuk udara keluar dan masuk serta
pengudaraannya tidak terkawal. Antara ternakan yang biasa diternak dengan
menggunakan sistem ini ialah ayam dan puyuh. Reban yang digunakan oleh orang
kampung untuk menternak ayam bagi tujuan sara diri termasuk dalam kategori ini.
5.7.5.4 Kepentingan Sektor Pertanian
a. Dapat Memastikan Bekalan Makanan Mencukupi

Malaysia antara negara yang menjadikan beras sebagai makanan keperluan. Oleh
hal yang demikian, kerajaan berusaha menghasilkan padi dua kali setahun untuk
menampung permintaan masyarakat, selain berusaha mengurangkan import beras
dari Thailand. Kerajaan mahu mengurangkan kebergantungan kepada negara luar,
memandangkan padi sawah boleh ditanam di negara ini.
5-113
b. Dapat Menyediakan Peluang Pekerjaan

Pertanian merupakan pekerjaan warisan yang menjana ekonomi keluarga,khususnya
di negara membangun seperti Malaysia. Sektor pertanian menyumbang 50 peratus
peluang pekerjaan. Misalnya, pekerjaan dalam sektor pertanian bukan sahaja bekerja
di ladang, malahan meliputi pemprosesan dan pemasaran. Realitinya, masyarakat
desa sememangnya bergantung harap kepada sektor ini memandangkan mereka
mempunyai tanah yang luas untuk dikerjakan dan tenaga buruh yang mudah
didapati. Tambahan lagi, pekerjaan ini tidak memerlukan kelulusan yang tinggi
berbanding kerja professional.
c. Menjana Pendapatan Negara dan Masyarakat

Iklim dan tanih yang sesuai mampu memberikan pulangan yang lumayan.
Contohnya, iklim di kawasan & Cameron Highlands yang sesuai untuk penanaman
teh dan strawberi hasil tani yang dituai oleh petani kecil-kecilan dapatlah dijual
kepada pemborong dengan harga yang berpatutan untuk dijadikan penyambung
rezeki. Bagi tanaman komersial pula, negara akan menambahkan Keluaran Dalam
Negara Kasar (KDNK) melalui pengeskportan tanaman seperti kelapa sawit dan lada
hitam.
d. Mengelakkan Pergantungan Negara Terhadap Luar Negara

Hal ini berlaku demikian kerana kadar pertumbuhan pesat penduduk di negara ini
yang sudah pasti akan memerlukan jumlah makanan yang lebih besar. Kebanyakan
bahan makanan asas seperti beras, gula dan bijirin yang lain sesuai ditanam di
negara ini. Oleh itu, negara tidak perlu mengimport hasil pertanian dari luar negara.
Misalnya, mengimport beras dari Thailand.
5-114
e. Dapat Mengurangkan Pengaliran Wang ke Luar Negara

Negara kita mengimport bahan makanan yang terlalu banyak seperti gula, beras,
buah-buahan dan sebagainya sedangkan kita mampu menghasilkan sendiri bahan
makanan tersebut. Sejak kerajaan bawah pimpinan Datuk Seri Abdullah Ahmad
Badawi lagi, bidang pertanian amat dititik beratkan kerana mempunyai kebaikannya
tersendiri. Hal ini, dapat dilihat melalui peruntukan pembangunan yang sangat
banyak untuk memajukan bidang ini kita saksikan sejak belanjawan negara tahun
2005 sehingga 2011. Oleh itu, tumpuan terhadap bidang pertanian yang dihasilkan
oleh negara kita sendiri mampu mengurangkan pengaliran wang ke luar negara.
5.7.5.5 Faktor-faktor Kemerosotan Sektor Pertanian
a. Kekurangan Tenaga Buruh di Sektor Pertanian

Penghijrahan tenaga buruh dari sektor pertanian ke sektor bukan pertanian ini
mengakibatkan kekurangan tenaga buruh di sektor pertanian. Malah, bilangan ladang
di Semenanjung Malaysia yang mengalami masalah tenaga buruh turut meningkat
tahun demi tahun. Lebih parah, petani asal yang tinggal adalah terdiri daripada petani
yang sudah tua dan uzur. Berdasarkan satu (1) kajian yang telah dijalankan pada
tahun 20102/2011, 39 peratus daripada petani yang ditemubual berumur lebih dari 55
tahun.
b. Saiz Ladang yang Berskala Kecil

Saiz tanah yang berskala kecil menyebabkan produktiviti dan kos pengeluaran yang
tinggi. Kajian yang dijalankan mendapati 65 peratus pesawah padi mengusahakan
sawah yang bersaiz kurang dari satu (1) hektar (10000 meter persegi). Sub sektor
pengeluaran makanan pertanian juga terpaksa bersaing dengan sektor perladangan
untuk mendapatkan tanah yang baik.
5-115
c. Kekurangan Buruh yang Berpelajaran, Produktif dan Cekap

Kekurangan buruh yang berpelajaran, produktif dan cekap akan menyebabkan
perancangan yang baik dan pengurusan yang cekap tidak dapat dilaksanakan. Para
petani yang kurang pendidikan akan menghadapi masalah kekurangan modal kerana
mereka sukar memperolehi kredit daripada institusi kewangan. Untuk mendapatkan
kredit, mereka terpaksa memenuhi syarat dan keperluan yang kompleks yang
ditetapkan oleh institusi berkenaan. Sebagai contoh institusi kewangan ialah Bank
Agro telah menawarkan Modal Usahawan 1 Malaysia kepada petani tempatan untuk
mengusahakan industri kecil dan sederhana (IKS) yang berasaskan pertanian.
d. Kekurangan modal
Kekurangan modal pula merupakan penghalang untuk mereka meningkatkan jumlah
hasil tanaman, terutamanya menanam semula tanaman getah dan sawit yang telah
tua dengan baka benih atau klon yang tinggi daya pengeluarannya. Sebabnya untuk
menanam semula, petani terpaksa menunggu sekurang-kurangnya empat (4) tahun
untuk mendapatkan hasil. Dalam tempoh tersebut, mereka tidak mempunyai
sebarang sumber pendapatan semasa lagi.
e. Kekurangan Bijih Benih

Bagi sektor sayur-sayuran, 95 peratus benih yang diperlukan adalah diimport dari
Thailand, Taiwan, China, dan Australia. Benih buah-buahan seperti benih hibrid
tembikai yang berhasil tinggi pula perlu di import dari luar negera seperti Taiwan.
Harga benih hibrid ini agak tinggi dan mengakibatkan peningkatan kos pengeluaran.

Sumber data terbahagi kepada dua (2) iaitu data primer dan data sekunder. Data
primer boleh di perolehi dengan cara pemerhatian di kawasan kajian dan temu bual.
Manakala bagi data sekunder, ia boleh didapatkan melalui agensi atau jabatan yang
terlibat dengan sektor pertanian. Antara kaedah analisis yang digunapakai ialah:
5-116
a. Analisis Deskriptif
Sejenis penelitian data yang membantu dalam menggambarkan,
mendemonstrasikan, atau membantu meringkas data sehingga dapat berkembang
yang memenuhi keadaan data. Analisis deskriptif merupakan sebuah teknik yang
mengidentifikasi corak dengan memanfaatkan data terkini dan sebelumnya.
b. Analisis Tren
Teknik yang membandingkan trend pencapaian pembangunan dalam tempoh masa
tertentu. Boleh digunapakai untuk sektor-sektor yang lain dengan melihat
perkembangan atau pertumbuhan angkubah-angkubah penting dalam sektor-sektor
tersebut dalam tempoh masa tertentu. Contohnya pertumbuhan penduduk,
pertumbuhan KDNK, pertambahan trafik, kehilangan kawasan hutan atau kawasan
bencah dan lain-lain lagi.
5-117
5.7.7 Kesimpulan
Sektor pertanian memainkan peranan yang penting di dalam ekonomi negara melalui
sumbangannya kepada pendapatan negara dan perolehan eksport dan mewujudkan
peluang pekerjaan. Sektor ini adalah pembekal utama makanan dan juga bahan
mentah untuk industri berasaskan sumber. Selari dengan peranan utamanya,
Kerajaan terus menerus mengambil langkah pelarasan bagi mempercepatkan daya
saing sektor ini agar dapat membolehkannya menghadapi cabaran baru pada tahap
domestik dan antarabangsa.
5-120
5.7.8 Rujukan
i. DOSM.(2020). Laporan Sosioekonomi Negeri Kelantan 2020. Kementrian

Pertanian dan Industri Makanan Malaysia. Retrieve by 17 April 2023.
ii. Muhammad Idriez Abdul Hamid. 12 Jan 2014. Sektor Pertanian.

Retrieve by 12 April 2023. https://www.scribd.com/doc/198984758/Sektor-
Pertanian
5-121
PELANCONGAN,
PEMELIHARAAN WARISAN
DAN BUDAYA
BAB 5: PELANCONGAN,PEMELIHARAAN WARISAN DAN BUDAYA
5.8 PELANCONGAN, PEMELIHARAAN WARISAN DAN BUDAYA

5.8.1 Pengenalan
Pelancongan merupakan salah satu sektor yang penting dalam menjana ekonomi
dan perkhidmatan di kawasan kajian. Perkembangan sektor pelancongan di Malaysia
merupakan sektor kelima yang terbesar selain sektor perkhidmatan dan lain-lain.
Antara produk pelancongan yang menjadi tarikan utama bagi Jajahan Gua Musang
ialah Eko-Pelancongan. Produk Eko-Pelancongan merupakan industri pelancongan
yang mempromosikan sumber alam semula jadi. Selain itu, pelancongan juga
menjadi sokongan bagi perkhidmatan seperti pengangkutan, makanan dan
perhotelan. Pemeliharaan aset warisan dan budaya boleh dijadikan sebagai produk
pelancongan yang berasaskan warisan.
Mengenalpasti produk pelancongan sedia ada dan aktiviti pelancongan yang

berpotensi untuk menyumbang ekonomi di Jajahan Gua Musang.
Untuk mengkaji dasar dan Untuk menganalisis keadaan

strategi bagi sektor 01 semasa produk pelancongan 02
pelancongan. di Jajahan Gua Musang.
Untuk mencadangkan
potensi sektor pelancongan 03 04
kawasan yang berpotensi
menjadikan tarikan
pelancongan baharu.
5-122
5.8.3 Skop Kajian

Skop kajian ini akan tertumpu kepada produk pelancongan dan kawasan yang
berpotensi untuk aktiviti pelancongan di Jajahan Gua Musang dari segi pemahaman
keperluan dalam perancangan tempatan daerah.
a. Produk Pelancongan, Warisan dan Budaya
b. Kawasan Berpotensi Pelancongan

SKOP KAJIAN
c. Kemasukan Pelancongan Mengikut Kategori
d. Komponen Kemudahan Sokongan Pelancongan
e. Pemeliharaan Warisan dan Budaya
ISU
a. Kekurangan usaha promosi bagi menarik pelancong petempatan dan
pelancong asing.
b. Kurang penekanan terhadap zon hala masuk ke Bandar Gua Musang yang
berkepentingan untuk menarik lebih ramai pelancong.
c. Kebanyakan kawasan pelancongan tidak diselenggara dengan baik.
POTENSI
a. Jajahan Gua Musang ialah sebuah kawasan pertumbuhan baharu dengan
kekayaan sumber aslinya seperti mineral dan kelapa sawit.
b. Terdapat pelbagai aktiviti pelancongan dan rekreasi berasaskan eko dan agro
c. Pelbagai kaum Orang Asli yang menghasilkan keunikan kraf tangan dan
terdapat juga beberapa inap desa di perkampungan Jajahan Gua Musang.
5-123

a. Jenis Produk Pelancongan
Terdapat beberapa jenis produk pelancongan yang sedia ada di kawasan kajian iaitu
pelancongan eko, pelancongan agro, pelancongan makanan, pelancongan sejarah,
warisan dan budaya dan pelancongan sukan dan rekreasi. Selain itu, pemeliharaan
aset warisan dan budaya juga dijadikan pelancongan yang berasaskan sejarah,
warisan dan budaya. Pemeliharaan warisan terbahagi kepada dua (2) iaitu warisan
ketara dan warisan tidak ketara.
i. Pelancongan Eko
Pelancongan eko atau dikenali sebagai Eko-pelancongan merupakan
pelancongan yang berasaskan alam semula jadi dan mempunyai nilai yang
cukup untuk digunakan tanpa menjejaskan sumber asalnya.
ii. Pelancongan Agro

Pelancongan agro mempunyai pelbagai aktiviti yang ditawarkan berkaitan
dengan sektor pertanian dan penternakan kepada para pelancong. Antara
aktiviti agro pelancongan yang disediakan contohnya, penternakan,
penanaman buah-buahan, penghasilan tenusu dan pertanian pelbagai
tumbuh-tumbuhan yang boleh dijadikan produk makanan.
iii. Pelancongan Makanan

Pelancongan makanan merupakan penerokaan makanan sebagai tujuan
untuk mengetahui pelbagai jenis makanan di seluruh negara. Ia dianggap
sebagai komponen penting dalam pengalaman pelancongan.
iv. Pelancongan Sejarah, Warisan dan Budaya

Pelancongan sejarah, warisan dan budaya mempunyai pelbagai aktiviti
berdasarkan ketersediaan produk-produk pelancongan yang ditawarkan
menerusi keunikan sumberjaya tradisi sedia ada.
5-124
v. Pelancongan Sukan dan Rekreasi

Pelancongan sukan dan rekreasi merupakan jenis pelancongan yang
tertumpu pada aktiviti sukan dan aktiviti rekreasi. Antara aktiviti pelancongan
yang disediakan adalah berjoging, mendaki, berkayak, beriadah, bermain
layang-layang atau menikmati pemandangan di tepi pantai.
b. Pemeliharaan Warisan dan Budaya

Berdasarkan Jabatan Warisan Negara, warisan membawa erti sesuatu yang diterima
secara turun temurun daripada satu generasi ke satu generasi. Warisan juga akan
menggambarkan cara hidup dan jati diri sesuatu bangsa. Seterusnya, warisan juga
terbahagi kepada dua (2) bahagian utama iaitu Warisan Ketara dan Warisan Tidak
Ketara.
i. Warisan Ketara
Dikategorikan kepada dua (2) iaitu Warisan Ketara Statik dan Warisan Ketara
Mudah Alih contohnya, tapak bersejarah dan artifak-artifak bahan budaya.
ii. Warisan Tidak Ketara

Sesuatu Warisan yang ‘bukan benda’ boleh dinikmati oleh pancaindera
manusia contohnya ialah adat budaya, makanan warisan, perubatan tradisi
dan sebagainya.
c. Perkhidmatan Pelancongan
Terdapat beberapa perkhidmatan pelancongan yang sedia ada di kawasan kajian
iaitu pengangkutan, perhotelan dan agensi pelancongan. Selain itu, makanan juga
adalah salah satu perkhidmatan yang disediakan bagi pelancong yang datang ke
kawasan kajian. Pengangkutan merupakan kenderaan bagi pelancong berkunjung ke
sesuatu tempat, manakala perhotelan adalah tempat pelancong menginap di sesuatu
tempat lebih dari sehari dan agensi pelancongan mempunyai pelbagai pakej yang
boleh ditawarkan kepada pelancong.
5-125

Kaedah dan teknik analisis yang digunakan dalam sektor pelancongan, pemeliharaan
warisan dan budaya:
i. Analisis Deskriptif
Analisis deskriptif dipersembahkan dalam bentuk jadual dan pelan taburan bagi
menjelaskan produk pelancongan, kawasan pelancongan yang berpotensi,
kemudahan sokongan dan agensi pelancongan yang digunakan untuk mengkaji
faktor-faktor yang mempengaruhi pelancong yang melancong ke Jajahan
Gua Musang.
ii. Analisis Segmentasi Pasaran

Analisis segmentasi pasaran menandakan proses mengklasifikasikan populasi
pelancong ke dalam subkumpulan yang dikategorikan dari segi domestik dan
antarabangsa. Segmentasi adalah salah satu domain pemasaran strategik yang
digunakan untuk menganalisis profil dan kemasukan pelancong di Jajahan Gua
Musang.
iii. Analisis Ramalan Pelancong

Antara teknik yang digunakan ialah analisis ramalan pelancong. Teknik ini
digunakan untuk menjangka unjuran jumlah kedatangan pelancong ke Jajahan
Gua Musang.
Formula:
(Tahunan Jumlah Pelancong)
Langkah 1:Tahun Baru – Tahun Lama ÷ Tahun Lama x 100
Langkah 2: Tahun Lama x Peratus Kadar Pertumbuhan ÷ 5 Tahun
Langkah 3: (Peratus Kadar Pertumbuhan) Tahun Baru – Tahun Lama ÷ Tahun
Lama x 100
5-126
iv. Analisis Trend Pasaran

Analisis trend pasaran menerangkan dalam bentuk jadual tempoh kedatangan
pelancong. Teknik analisis ini merupakan ramalan perjalanan pelancong ke
Jajahan Gua Musang.
v. Analisis Permintaan Terkini

Analisis permintaan terkini berdasarkan kepada perubahan yang lebih umum
dalam tingkah laku pelancong, seperti keperluan untuk makanan,
pengangkutan dan perhotelan.
5-127
5.8.7 Kesimpulan
Pelancongan amat penting kerana ia membawa faedah kepada pelbagai sektor,
termasuk sektor utama iaitu ekonomi. Pelancongan memberi impak yang besar
kepada negara dan kawasan kajian. Berdasarkan pelancongan, ia boleh
mempromosikan kawasan yang lebih maju dalam sektor pelancongan seperti Melaka.
Aktiviti pelancongan juga boleh diluaskan melalui budaya, sosial, makanan dan
sejarah. Dalam konteks kajian ini, aspek tersebut akan merangkumi beberapa
komponen yang berkaitan dengan kawasan kajian termasuk komponen penginapan,
aktiviti, kemudahan, akses dan tarikan. Sektor pelancongan akan mengenal pasti
aspek yang menghadapi kesukaran dalam membantu mempromosikan pelancongan
5-131
5.8.8 Rujukan
i. Ministry of Tourism, Arts and Culture (2020-2030) Dasar Pelancongan Negara.
Rumusan Eksekutif, 4-42.
ii. Desa, J.P. (2040). Rancangan Struktur Negeri Kelantan. Jabatan Perancangan
Tempatan
iii. Jabatan Perangkaan Malaysia (2015) Penyiasatan Pelancongan Domestik.
iv. Tourism Malaysia, Ministry of Tourism, Arts and Culture, Malaysia. Brochure Map
& Guide Kelantan.
5-132
PENGANGKUTAN DAN
PENGURUSAN LALU LINTAS
BAB 5: PENGANGKUTAN DAN PENGURUSAN LALU LINTAS
5.9 PENGANGKUTAN DAN PENGURUSAN LALU LINTAS

5.9.1 Pengenalan
Pengangkutan dan pengurusan lalu lintas merupakan salah satu sektor yang dikaji
dalam Rancangan Tempatan Majlis Daerah Jajahan Gua Musang 2035
(Pengubahan). Dalam sektor ini, kajian lebih tertumpu kepada pengangkutan dan
pengurusan lalu lintas sama ada dalam kawasan bandar dan luar bandar. Ia
mengambilkira tentang kawasan mana yang mempunyai potensi untuk
membangunkan cadangan-cadangan yang mampu menaikkan lagi nama Jajahan
Gua Musang dari segi kemodenan kemudahan pengangkutan awam serta
kelancaran sistem pengurusan lalu lintas.
Pengangkutan awam merupakan salah satu kemudahan yang disediakan kepada

masyarakat bandar dan luar bandar bagi menghubungkan mereka dari suatu tempat
ke tempat yang lain. Pengurusan lalu lintas ialah satu cara untuk mengukur sejauh
mana kawasan itu boleh diakses. Ini termasuk perkara seperti isipadu lalu lintas,
sistem pengurusan trafik, sistem kemudahan sokongan trafik, dan kadar kesesakan
dan kadar kemalangan.
Matlamat bagi sektor menaiktaraf sistem pengangkutan awam dan sistem

pengurusan lalu lintas ke arah yang lebih sistematik di kawasan pentadbiran
Majlis Daerah Gua Musang.

potensi berkaitan pengangkutan Untuk mengenalpasti rangkaian
dan pengurusan lalu lintas di 01 jalan semasa dan komited di 02
kawasan Pentadbiran Majlis Kawasan pentadbiran Majlis
Daerah Gua Musang. Daerah Gua Musang.
Untuk mengenalpasti sistem

pengangkutan awam sedia ada
dan kemudahan sokongan di 03
Kawasan pentadbiran Majlis
Daerah Gua Musang.
5-133
5.9.3 Skop Kajian
a. Mengenalpasti sistem perhubungan dalam negeri dan

menilai peranannya terhadap pembangunan negeri.
b. Mengenalpasti isu dan prospek sistem pengangkutan dan

kemudahan sokongan
SKOP KAJIAN
c. Mengenalpasti sistem pengurusan lalu lintas dan rangkaian

jalan sedia ada.
d. Mengkaji pencapaian pelaksanaan dasar – dasar dan

strategi yang berkaitan sektor ini.
e. Mengenalpasti isu dan masalah bagi rangkaian jalan dan

pengurusan lalu lintas
ISU
a. Hierarki jalan utama tidak mengikut piawaian menyebabkan sering
berlakunya kesesakan lalu lintas.
b. Tiada terminal pengangkutan awam bersepadu yang boleh memudahkan
pergerakan masyarakat dari suatu tempat ke suatu tempat.
POTENSI
a. Lebuhraya Central Spine Road (CSR) yang sedang dibangunkan akan
memberi impak positif kepada kelancaran pergerakan kenderaan dan
mengurangkan kesesakan.
b. Perkhidmatan bas henti-henti mampu memberi kemudahan yang baik
kepada masyarakat setempat.
5-134

5.9.5.1 Hierarki Jalan
Hierarki jalan lebih menumpukan kepada bentuk jalan dari titik fokus utama ke titik
fokus kecil. Hierarki rangkaian jalan raya disediakan seperti berikut:
a. Untuk mengatasi masalah ketidakseimbangan yang ketara dalam pembangunan

sosioekonomi antara wilayah pusat dan pusat serantau bagi sesebuah negeri,
yang baik rangkaian jalan raya akan disediakan di kawasan tersebut dengan
tujuan menghubungkan dua (2) kawasan pembangunan akan lebih selaras.
b. Menyediakan rangkaian jalan raya yang menghubungkan pelabuhan, lapangan

terbang, kawasan tumpuan pelancong, kawasan perindustrian, pertumbuhan
bandar baharu pusat kawasan bandar sedia ada.
i. Jenis-jenis hierarki jalan dalam rangkaian iaitu:
Jalan Utama
Jalan
Pengumpul
Jalan
Tempatan
Rajah 5.9.1: Jenis Hierarki Jalan
5-135
a. Jalan Utama
Jalan utama menghubungkan ke seluruh rangkaian jalan raya, termasuk jalan
dalaman dan penghubung utama ke bandar pusat Terdapat akses rangkaian di
bandar dan luar bandar. Rizab jalan utama berkeluasan 132 kaki manakala lebuh
raya berkeluasan 100 kaki (30 meter) dan untuk utama jalan raya mengandungi
empat (4) lorong lalu lintas.
Rajah 5.9.2: Contoh Jalan Utama

Sumber: https://shorturl.at/hvB69
b. Jalan Pengumpul
Jalan pengumpul bersambung ke jalan utama iaitu jalan raya jalan utama, dan boleh
menyediakan akses kepada rangkaian lain kawasan di kawasan bandar dan luar
bandar. Ini adalah sambungan di tengah-tengah jalan pengumpul utama, dan ia
adalah kritikal untuk jalan menghubungkan antara kediaman, kawasan komersial, dan
perindustrian dan pusat bandar. Ia boleh menghubungkan jalan raya dengan
berkesan. Jalan pengumpul adalah 66 kaki (20.1 meter) lebar dan boleh memuatkan
tunda lorong di permukaan jalan.
Rajah 5.9.3: Contoh Jalan Pengumpul

Sumber: https://shorturl.at/eDKO0
5-136
c. Jalan Tempatan
Jalan tempatan adalah jalan yang lebih sempit yang berfungsi sebagai perkhidmatan
jalan raya. Reka bentuk boleh mengambil bentuk linear atau gelung. Kawasan
perumahan mempunyai rizab jalan selebar 40 kaki (12.2 meter), kawasan komersial
mempunyai lebar jalan sebanyak 50 kaki (15.3 meter) dan kawasan industri
mempunyai jalan raya lebar 66 kaki (20.1 meter). Ini adalah ukuran untuk jalan
rangkaian di jalan tempatan.
Rajah 5.9.4: Contoh Jalan Tempatan

Sumber: https://shorturl.at/ahpNZ
5.10.5.2 Pengurusan Lalu Lintas

Pengurusan lalu lintas adalah perkara yang harus dititikberatkan dalam
perancangan bandar dari segi trafik dan pergerakan kenderaan mahupun manusia.
Ia adalah termasuk pejalan kaki, persimpangan, tempat letak kenderaan, penanda
arah, sirkulasi jalan dan traffic volume. Ia berfungsi untuk memastikan keselesaan
dan keselamatan pengguna jalan raya. Selain itu, untuk memastikan arahan dan
peraturan dapat diberikan kepada pengguna jalan raya. Ia juga adalah untuk
meningkatkan kelancaran sistem pengurusan lalu lintas dengan lebih baik.
5-137
Sirkulasi
Jalan
Pejalan Kaki Persimpangan
Pengurusan
Lalu Lintas
Traffic Tempat Letak

Volume Kenderaan
Penanda arah
Rajah 5.9.5: Jenis Pengurusan Lalu Lintas
5.10.5.3 Pengangkutan Awam

Pengangkutan awam atau transit awam merangkumi segala sistem pengangkutan
di mana penumpang tidak bergerak menggunakan kenderaan sendiri. Meskipun
istilah-istilah tersebut secara amnya dianggap sebagai perkhidmatan rel dan bas,
definisi yang lebih luas boleh merangkumi perkhidmatan penerbangan berjadual,
feri, teksi dan sebagainya. Pengangkutan awam boleh menjadi lebih menarik
dengan menyediakan “Door to door mobility”. Hal ini akan meningkatkan lagi
bilangan pengguna bagi sektor pengangkutan awam. Pengangkutan awam
terbahagi kepada empat (4) bahagian iaitu pengangkutan jalan, pengangkutan rel,
pengangkutan udara dan juga pengangkutan maritim (laut).
5-138
a. Jenis-jenis Mod Pengangkutan Awam
Rajah 5.9.6: Pengangkutan Jalan Rajah 5.9.7: Pengangkutan Rel

Sumber: https://shorturl.at/ruAQV Sumber: https://shorturl.at/stDNV
Rajah 5.9.8: Pengangkutan Udara Rajah 5.9.9: Pengangkutan Maritim

Sumber: https://shorturl.at/kAGS8 Sumber: https://shorturl.at/mLMPQ

Kaedah dan teknik analisis yang digunakan dalam sektor pengangkutan dan
pengurusan lalu lintas:-
a. Analisis Tren
Analisis tren adalah merupakan satu (1) kaedah analisis statistik bagi melakukan
satu (1) ramalan atau anggaran pada masa akan datang. Teknik ini juga
membandingkan trend pencapaian pembangunan dalam tempoh masa tertentu.
Contohnya dari segi pertambahan trafik dari tahun ke tahun.
5-139
Analisis perbandingan ini adalah teknik yang membandingkan pencapaian atau
trend antara daerah – daerah atau negeri – negeri.
c. Analisis Keperluan Tanah

Analisis keperluan tanah adalah teknik di mana keperluan tanah bagi setiap sektor
dikira berdasarkan permintaan dan penawaran. Permintaan biasanya berdasarkan
penduduk ataupun angkubah yang sesuai dan standard yang diterimapakai bagi
sektor tersebut. Contohnya keperluan tanah untuk dicadangkan terminal bersepadu
atau stesen kereta api.
5-140
5.10.7 Kesimpulan
Pengangkutan dan perhubungan lalu lintas boleh diambil kira sebagai salah satu
kemudahan untuk masyarakat atau rakyat tempatan untuk ke mana-mana sahaja
dengan menggunakan pengangkutan awam seperti bas, pengangkutan rel,
E-Hailing, kapal terbang dan sebagainya. Ia adalah salah satu faktor keboleh
sampaian seseorang dari suatu tempat ke suatu tempat. Selain itu, dari segi
pengurusan lalu lintas juga perlu diambil kira dari segi kualiti pejalan kaki sama ada
ia selesa dan selamat atau tidak digunakan. Ia akan mengambil kira dari segi faktor
keselamatan, keselesaan, kebolehsampaian dan kualiti bagi setiap kemudahan
pengangkutan dan juga pengurusan lalu lintas. Jika sistem ini dicadangkan dengan
baik maka komuniti akan berasa selesa untuk menggunakannya dan akan
memberi kesan positif kepada alam sekitar akibat kurangnya kenderaan berpetrol.
5-144
5.9.8 Rujukan
i. PublicTransportInfrastructureManual,DepartmentofTransportandMainRoads,
March 2016.
ii. Garis Panduan Pengangkutan dan Lalu Lintas 2020 11.0 11.1 1-15
iii. National Transport policy - prime minister's department. (n.d.). Retrieved April
17, 2023, from https://www.pmo.gov.my/wp-content/uploads/2019/10/National-
Transport Policy-2019_2030EN.pdf
iv. User, S. (n.d.). Pengangkutan Awam. Majlis Daerah Gua Musang. Retrieved
April 18, 2023,
v. https://mdgm.kelantan.gov.my/index.php/pelawat/pengangkutan-awam
vi. Traffic management strategies - Oregon. (n.d.). Retrieved April 17, 2023, from
Management- Strategies.pdf
https://www.oregon.gov/ODOT/Planning/Documents/Mosaic-Traffic
5-145
INFRASTRUKTUR DAN UTILITI
BAB 5: INFRASTRUKTUR DAN UTILITI
5.10 INFRASTRUKTUR DAN UTILITI

5.10.1 Pengenalan
Infrastruktur merupakan kemudahan asas yang disediakan di sesebuah negara,
bandar, atau kawasan termasuk perkhidmatan dan kemudahan yang diperlukan
untuk ekonomi berfungsi. Kemudahan infrastruktur dan utiliti memenuhi keperluan
asas bagi meningkatkan kualiti hidup masyarakat dan menggalakkan kemakmuran
sosial dan ekonomi. Walau bagaimanapun, perancangan dan penyelenggaraan utiliti
yang lemah boleh menyekat potensi ekonomi sesuatu kawasan. Harga yang tinggi,
proses pengawalseliaan yang kompleks dan kekurangan penyelarasan antara faktor
kelemahan sistem infrastruktur.
Menganalisis kemudahan infrastruktur dan utiliti di kawasan kajian untuk

meningkatkan taraf dan kualiti hidup penduduk di kawasan Jajahan Gua
Musang menjelang 2035.
Untuk mengenal pasti jenis, Untuk menganalisis isu dan

corak dan keadaan semasa
01 potensi berkaitan 02
bagi infrastruktur dan utiliti infrastruktur dan utiliti di
sedia ada di kawasan kajian. kawasan kajian.
Untuk mengeluarkan
cadangan awal bagi 03
infrastruktur dan utiliti.
5-146
5.10.3 Skop Kajian
a. Untuk mengkaji taburan dan lokasi bekalan infrastruktur

dan utiliti.
SKOP KAJIAN
b. Menganalisis isu dan potensi bagi infrastruktur dan utilti.
c. Mengkaji tahap keupayaan kemudahan infrastruktur

dengan permintaan atau bilangan penduduk.
d. Menganalisis dasar-dasar yang berkaitan sektor

infrastruktur dan utiliti.
5.10.4 Isu dan Potensi
ISU
a. Liputan bekalan air dan elektrik, perkhidmatan talian telekomunikasi yang

masih tidak meluas.
b. Kekurangan kemudahan infrastruktur dan sokongan menyebabkan
kawasan tarikan pelancongan tidak dapat menarik jumlah pengunjung ke
tahap optima.
c. Ketiadaan kemudahan infrastruktur yang sempurna memberi kesan
kepada usaha peningkatan produktiviti pertanian.
d. Tahap penyediaan kemudahan infrastruktur tidak seiring dengan jumlah
penduduk dan keluasan Jajahan Gua Musang.
POTENSI
a. Empangan di Nenggiri menjadi kawasan yang berpotensi tinggi
terutamanya bagi kemudahan infrastruktur.
5-147

5.10.5.1 Jenis Kemudahan Infrastruktur dan Utiliti
a. Bekalan Elektrik
Sistem bekalan elektrik ialah sistem di mana elektrik yang dibekalkan oleh penjana
dan dihantar serta diagihkan kepada pengguna kediaman, industri dan pusat-pusat
komersial di seluruh negara. Bagaimanapun, bekalan elektrik yang diterima,
diagihkan dengan cara yang selamat, dengan kos yang berpatutan, praktikal dan
mengikut kehendak akta dan peraturan-peraturan semasa. Pencawang elektrik terdiri
daripada empat (4) kategori berdasarkan fungsi serta jumlah kapasiti yang disalurkan
iaitu:
i. Pencawang Masuk Utama (PMU)
ii. Pencawang Pembahagian Utama (PPU)
iii. Stesen Suis Utama (SSU)
iv. Pencawang Elektrik (P/E)
Walau bagaimanapun, penyediaan pencawang elektrik adalah berasaskan kepada

anggaran permintaan pengguna mengikut keperluan domestik, perniagaan dan
industri, tertakluk kepada keperluan TNB.
5-148
Jadual 5.10.1: Jenis dan Saiz Tapak Pencawang
KATEGORI JENIS KELUASAN TAPAK

Gas Insulated Switchgear
(GIS) tanpa outdoor 60.0 m x 80.0 m
Pencawang Masuk switchyard
Utama (PMU)
132/33/11kV Air Insulated Switchgear
(AIS) dengan outdoor 130 m x 130 m
switchyard
Pencawang Jenis Indoor 46.0 m x 46.0 m
Pembahagian Utama
(PPU)
Jenis Outdoor 130.0 m x 130.0 m
a. 33/11 kV
b. 22/11 kV
Stesen Suis Utama
(SSU)
Conventional 31.0 m x 31.0 m
a. 33 kV
b. 22 kV
c. 11 kV
Pencawang Elektirk (P/E) Single Chamber 14.63 m x 14.63 m
Double Chamber 17.68 x 14.63 m
a. 11/415 kV
b. 22/415 kV Compact Substation 5.0 m x 5.0 m
Sumber: Garis Panduan Perancangan Infrastruktur dan Utiliti
5-149
Jadual 5.10.2: Anggaran Permintaan Pengguna bagi Premis Domestik dan Perniagaan
ANGGARAN PERMINTAAN
JENIS PREMIS
MINIMA (KW) BIASA (KW) MAKSIMA (kW)
PREMIS DOMESTIK (seunit)
Rumah pangsa
kos rendah/
1.5 2 3
rumah teres satu
tingkat
Rumah teres 2
tingkat/ 3 4 5
pangsapuri
Rumah
berkembar 1 3 5 7
tingkat
Rumah sesebuah
1 tingkat/
5 7 10
kondominium 3
bilik
Banglo 2 tingkat/
kondominium 8 12 15
mewah
PREMIS PERNIAGAAN
Kedai 1 tingkat 5 10 15
Rumah kedai 2
15 20 25
tingkat
Rumah kedai 3
20 30 35
tingkat
Rumah kedai 4
25 35 45
tingkat
Rumah kedai 5
30 40 55
tingkat
5-150
b. Bekalan Air
Bekalan air ialah peruntukan air di kawasan komersial, kemudahan awam, kawasan
perumahan dan lain - lain lagi. Biasanya melalui satu sistem pam dan paip.
Penyediaan rizab tanah yang mencukupi untuk menempatkan takungan
perkhidmatan air (service reservoirs), stesen pengepam (pumping station) dan tangki
sedutan (suction cisterns) bagi menampung keperluan bekalan air bagi sesuatu
kawasan pembangunan. Takungan air servis, stesen pam, dan tangki sedutan
semuanya memerlukan rizab. Untuk perkhidmatan air di atas tanah, jarak anjakan
dari pinggir bangunan tapak mestilah sekurang-kurangnya 6 meter, dan untuk
perkhidmatan air jenis Menara takungan, ia mestilah sekurang-kurangnya 9 meter. Ia
juga memerlukan jurang minimum 3 meter antara tiga struktur bangunan.
Jadual 5.10.3: Keluasan Minimum Tapak untuk Kombinasi Tangki Sedutan, Stesen
Pengepam dan Takungan Perkhidmatan Air
KEPERLUAN AIR (LITER/HARI) LUAS KAWASAN (MINIMUM)

<227,000 18 m x 23 m
2227,000 – 454,000 23 m x 27 m
454,000 – 680,000 23 m x 32 m
681,0001 – 900,000 27 m x 32 m
900,000 – 1, 135000 32m x 36 m
1,135,001 – 2,270.00 36 m x 41 m
2,270.00 – 3, 405000 41 m x 50 m
3,405,001 – 6,810.00 54 m x 59 m
6810,001 – 13, 620.000 68 m x 72 m
Dikenalpasti oleh Certifying Agency
>13620.00 (CA) dengan luas minimum 50m x
150m
5-151
c. Loji Pengolahan Kumbahan

Rawatan kumbahan atau rawatan air sisa domestik ialah sejenis rawatan air sisa
yang bertujuan untuk membuang bahan cemar daripada kumbahan untuk
menghasilkan efluen yang sesuai untuk dibuang ke persekitaran sekitar atau aplikasi
guna semula yang dimaksudkan dengan itu menghalang pencemaran air daripada
sisa pembuangan kumbahan. Rekabentuk rangkaian paip, stesen pam dan loji
rawatan kumbahan adalah berdasarkan kepada anggaran terhadap kadar aliran
isipadu yang dijangka untuk dibawa, dipam dan dirawat. Ianya perlu mencukupi untuk
menampung keperluan kawasan pembetungan semasa dan masa hadapan. LPK
yang dikategorikan mengikut kapasiti adalah berdasarkan kesetaraan penduduk
(population equivalent, PE) iaitu:
i. Kelas 1 : < 1000 PE
ii. Kelas 2 : 1001 – 5000 PE
iii. Kelas 3 : 5001 – 20000 PE
iv. Kelas 4 : > 20000 PE
Terdapat jenis dua (2) jenis sistem kumbahan iaitu:

i. Sistem Pembetungan Awam
Merupakan satu (1) sistem paip utama pembetungan yang ditanam di dalam
tanah selari dengan jalan raya. Paip-paip ini disambungkan kepada loji
pembersih pembetungan tempat kumbahan diproses menjadi baja.
Pembinaan dan penyenggaraan sistem pembetungan awam melibatkan
perbelanjaan yang tinggi.
ii. Sistem Pembetungan Tangki Najis

Bagi tempat yang tidak mempunyai kemudahan pembetungan awam.
Pembuangan kumbahan dilakukan dengan menggunakan tangki najis secara
berasingan atau berkumpulan. Dalam merancang kawasan perumahan yang
baru, khasnya yang melibatkan bilangan unit rumah yang banyak, adalah
digalakkan mengadakan tangki najis berkumpulan.
5-152
Jadual 5.10.4: Keluasan Tapak LPK
JENIS PENDUDUK SETARA (PE) KELUASAN

210 m2 (0.052 ekar) hingga
Kelas 1 100 - 1000
1070 m2 (0.264 ekar)
1115 m2 (0.276 ekar) hingga
Kelas 2 1100 – 5000
3076 m2 (0.76 ekar)
Kelas 3
0.31 hektar (0.76 ekar) hingga
(dengan sistem 5001- 20000
1.19 hektar (2.95 ekar)
mekanikal)
Kelas 4
1.19 hektar (2.95 ekar) hingga
(dengan sistem 20001 - 450000
9.36 hektar (23.14 ekar)
mekanikal)
d. Sistem Telekomunikasi
Infrastruktur komunikasi bermaksud apa-apa unsur atau gabungan unsur infrastruktur
fizikal yang digunakan terutamanya bagi, atau berkaitan dengan, pemberian
perkhidmatan rangkaian komunikasi talian tetap atau tanpa wayar. Perkhidmatan
rangkaian komunikasi talian tetap seperti telefon dan jalur lebar memerlukan jaringan
kabel di bawah atau atas tanah (overhead) dari ibusawat ke kabinet agihan dan
seterusnya ke premis pelanggan. Terdapat enam (6) jenis sistem telekomunikasi
iaitu;
i. Ibu sawat
ii. Kabinet Agihan
iii. Pondok telefon
iv. Menara Pemancar atas tanah
v. Struktur pemancar atas bangunan
vi. Struktur pemancar Dwi-Fungsi
5-153
Jadual 5.10.5: Anggaran Liputan Struktur Pemancar
TEKNOLOGI DAN RADIUS LIPUTAN

KAWASAN
2G/3G 4G
500 m (struktur atas 500 m (struktur atas
Metro bangunan/dwifungsi/ bangunan/dwifungsi/
monopole) monopole)
1 km (struktur atas 750 m (struktur atas
Bandar bangunan/dwifungsi/ bangunan/dwifungsi/
monopole) monopole)
2.0 km (semua jenis 1.0 km (semua jenis
Pinggir Bandar
struktur) struktur)
3.0 km (semua jenis 1.5 km (semua jenis
Luar Bandar/ Lebuhraya
struktur) struktur)
e. Tapak Loji Rawatan Termal

Loji rawatan termal merupakan satu (1) teknik merawat sisa pepejal dengan
menggunakan haba untuk mengurai sisa - sisa organik (sisa makanan, plastik, kertas,
kayu dan sebagainya) kepada abu yang lebih stabil dan isipadunya berkurangan
sehingga 90 peratus dan beratnya berkurangan sehingga 80 peratus. Terdapat tiga
(3) jenis proses rawatan termal iaitu;
i. Incineration
ii. Gasification
iii. Pyrolysis
Jadual 5.10.6: Keluasan Tapak mengikut Kapasiti Loji Rawatan Termal

SAIZ LOJI RAWATAN
KAPASITI KELUASAN TAPAK
TERMAL
< 200 tan Kecil 0.4 – 2 hek (1 – 5 ek)
200-400 tan Sederhana 35 – 40 hek (10 hek - loji)
> 400 tan Besar 60 hek (10 hek -loji)
5-154

Kaedah analisis adalah cara-cara yang digunapakai dalam mengukur data-data yang
diperolehi daripada sumber primer dan sumber sekunder. Tambahan pula, kaedah
analisis ini perlu dilakukan dengan teliti dalam menganalisis sesuatu maklumat
supaya ia dapat mencapai hasil kajian. Justeru itu, antara kaedah analisis yang
digunapakai dalam sektor kemudahan infrastruktur dan utiliti adalah:
a. Teknik Gap Analisis

Teknik gap analisis adalah tentang analisis utama dalam penyediaan Rancangan
Tempatan ini iaitu analisis yang melibatkan dengan penawaran dan perkhidmatan
yang berkait rapat dengan standard yang telah diguna pakai terutamanya untuk
sektor infrastruktur dan utiliti. Hal ini kerana, ianya dikira untuk masa kini dan
dicadangkan ke masa hadapan. Sebagai contohnya, menentukan permintaan
bekalan elektrik harian (voltan) untuk lima (5) tahun akan datang dan juga membuat
anggaran purata pemintaan elektrik mengikut jenis. Di samping itu, kaedah ini dapat
menentukan unjuran permintaan liputan telekomunikasi berdasarkan daripada
peningkatan penduduk di kawasan kajian. Selain itu, diambil kira juga untuk membuat
unjuran dan piawaian yang diguna pakai dalam mengira penawaran dan permintaan
dengan langkah cermat.
i. Contoh formula unjuran bekalan air, bekalan elektrik dan sisa

pepejal:
Dd = P x C
Contoh:
Dd = permintaan domestik
P = penduduk yang dibekalkan
C = kegunaan air per kapita
ii. Contoh unjuran sisa pepejal:

Formula: Bilangan penduduk x 1kg
5-155
b. Analisis Tren
Teknik analisis trend ini bertujuan untuk menentukan perancangan masa hadapan
yang memerlukan sektor tersebut membuat unjuran. Sebagai contoh, sektor
infrastruktur dan utiliti berdasarkan penduduk di Jajahan Gua Musang. Teknik ini
memfokuskan dalam membandingkan tren pencapaian pembangunan dalam tempoh
masa tertentu. Selain itu, kaedah ini juga dilakukan untuk mengenal pasti
perkembangan penting di dalam sektor infrastruktur dan utiliti pada masa lalu dan
juga pada masa hadapan. Tambahan pula, ianya juga melihat dari segi pertumbuhan
penduduk. Justeru itu, dengan mengenal pasti jumlah populasi penduduk di kawasan
tersebut, ia dapat mengeluarkan unjuran bagi keperluan infrastruktur dan utiliti.
5-156
5.1.7 Kesimpulan
Kunci kepada kejayaan penyediaan infrastruktur dan kemudahan awam adalah
menyediakannya mengikut ciri-ciri keperluan pengguna. Institusi-institusi yang
bertanggungjawab menyediakan infrastruktur dan kemudahan awam mestilah
responsif terhadap tuntutan-tuntutan kelompok pengguna. Usaha-usaha ke arah
peningkatan kualiti dan kuantiti infrastruktur dan kemudahan awam mestilah
diteruskan terutama di kawasan-kawasan yang masih ketinggalan.
5-164
5.1.8 Rujukan
i. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia (2011). Garis
Panduan Perancangan Infrastruktur dan Utiliti.
Tempatan
5-165
KEMUDAHAN MASYARAKAT,
TANAH LAPANG, REKREASI
DAN LANDSKAP
BAB 5: KEMUDAHAN MASYARAKAT, TANAH LAPANG, REKREASI

DAN LANDSKAP
5.11 KEMUDAHAN MASYARAKAT, REKREASI, TANAH LAPANG DAN

LANDSKAP
5.11.1 Pengenalan
Penyediaan kemudahan masyarakat dan rekreasi merupakan elemen sokongan
penting bagi sesuatu rancangan tempatan untuk memastikan keperluan penduduk
sentiasa terjamin. Sektor kemudahan masyarakat ini terdiri dari segi kemudahan
pendidikan, kemudahan kesihatan, kemudahan keselamatan, kemudahan
keagamaan dan perkuburan, kemudahan kemasyarakatan dan institusi kerajaan
manakala bagi rekreasi mengikut hierarki iaitu meliputi taman tempatan, taman
bandar dan taman wilayah.Penyediaan kemudahan yang mencukupi dari segi kuantiti
dan kualiti adalah perlu kerana ia menggambarkan perubahan permintaan.
Kemudahan masyarakat dan rekreasi merupakan salah satu elemen penting dalam
pembangunan masyarakat di sesuatu kawasan khususnya terhadap hubungan sosial
yang berperanan dalam memupuk perpaduan. Oleh itu, kemudahan masyarakat dan
rekreasi merupakan keperluan asas yang disediakan oleh pihak kerajaan, agensi-
agensi bukan kerajaan, atau pihak swasta seperti PLANMalaysia, Pihak Berkuasa
Tempatan (PBT) untuk memberi keselesaan kepada masyarakat setempat.
Bagi sektor landskap pula menurut Garret Eckbo (1950) menyatakan bahawa
senibina landskap adalah sebahagian landskap yang dibentuk oleh manusia bagi
tujuan utamanya sebagai ruang untuk manusia hidup dan tidak termasuk pertanian
dan perhutanan. Manakala, merujuk Kamus Landskap (2005) bermaksud elemen
yang terdapat di muka bumi yang terhasil daripada kejadian alam semulajadi seperti
gunung dan lautan atau yang terhasil daripada aktiviti ekonomi, kebudayaan dan
politik seperti perlombong dan sebagainya yang dapat dipersepsi oleh individu.
5-166

DAN LANDSKAP
Matlamat bagi sektor kemudahan masyarakat dan rekreasi ialah untuk

mengenalpasti penyediaan kemudahan yang berkualiti kepada masyarakat
setempat.
Mengenalpasti bilangan, Mengenalpasti isu dan potensi

taburan dan jenis-jenis yang berkaitan dengan
kemudahan masyarakat dan 01 kemudahan masyarakat, 02
rekreasi yang sedia ada rekreasi dan landskap di
mengikut hierarki petempatan. Daerah Gua Musang.
Mengenalpasti kawasan
komited untuk kemudahan 03
masyarakat dan rekreasi.
5.11.3 Skop Kajian
a. Jenis-jenis kemudahan masyarakat sedia ada.
b. Bilangan kawasan sedia ada kemudahan masyarakat

SKOP KAJIAN
c. Kawasan rekreasi sedia ada.
d. Senarai kawasan rekreasi yang telah diwartakan dan

belum diwartakan.
e. Reka bentuk landskap
5-167

DAN LANDSKAP
ISU
a. Tidak mempunyai institusi pengajian dan kemahiran yang mampu menjadi

pemangkin kepada pembangunan ekonomi.
b. Tahap penyediaan kemudahan masyarakat dan kemudahsampaian yang
rendah menyebabkan taburan penduduk yang tidak seimbang.
c. Tahap penyediaan kemudahan infrastruktur dan kemudahan awam seperti
kesihatan, keselamatan dan perpustakaan tidak seiring dengan jumlah
penduduk dan keluasan Jajahan Gua Musang.
d. Kemudahan landskap dan penanaman pokok tidak mencukupi dari segi
pemilihan saiz pokok, jarak tanaman, taburan, saiz, kualiti elemen
penyokong dan penyelenggaraan.
POTENSI
a. Berpotensi menyediakan kemudahan pendidikan yang mencukupi

daripada pelbagai peringkat pengajian dan berpotensi sebagai bandar
pendidikan dan berdaya saing.
b. Menyediakan tanah untuk kemudahan masyarakat yang mencukupi
seiring dengan jumlah penduduk dan keluasan Jajahan Gua Musang.

5.11.5.1 Kemudahan Masyarakat
Berdasarkan Garis Panduan Perancangan Kemudahan Masyarakat (GPP), 2022,
kemudahan masyarakat adalah kemudahan atau perkhidmatan yang disediakan oleh
agensi yang bertanggungjawab dalam penyediaannya, sama ada dari sektor awam
mahupun swasta, atau kedua-duanya sekali, untuk penduduk atau masyarakat
tempatan ke arah meningkatkan kualiti hidup dan kesejahteraan masyarakat
setempat. Akses kepada kemudahan masyarakat juga amat penting dan perlu
diambil kira sebagai indikator untuk mengukur tahap kualiti hidup masyarakat di
kawasan bandar atau luar bandar. GPP ini merangkumi tujuh (7) jenis kemudahan
masyarakat iaitu kemudahan pendidikan, kemudahan kesihatan, kemudahan
keselamatan, kemudahan keagamaan dan perkuburan, kemudahan kemasyarakatan
dan institusi kerajaan .
5-168

DAN LANDSKAP
a. Kemudahan Pendidikan
Kemudahan pendidikan berfungsi kepada penduduk sama ada di kawasan
bandar atau luar bandar. Kemudahan pendidikan disediakan bagi
meningkatkan kualiti kehidupan dan kesejahteraan masyarakat khususnya dari
aspek pencapaian ilmu pengetahuan di samping membantu meningkatkan
modal insan negara. Aspek pendidikan merupakan suatu keperluan penting
dalam menjamin kelestarian manusia di mana setiap individu mempunyai hak
untuk mendapatkan akses kepada sistem pendidikan negara. Ketersediaan
kemudahan sangat mempengaruhi kepuasan hati penduduk di persekitaran
rumah mereka. Kemudahan pendidikan perlulah lokasi yang starategik iaitu
jauh dari kawasan perindustrian, lapangan terbang, lombong, kuari dan
lebuh raya serta mempunyai penampan zon yang mengikut piawaian yang
ditetapkan. Kemudahan pendidikan terbahagi kepada empat (4) iatu
taska/tadika, sekolah rendah,sekolah menengah dan institusi pengajian tinggi.
b. Kemudahan Kesihatan
Kemudahan kesihatan adalah tempat yang menyediakan penjagaan kesihatan
kepada masyarakat. Antaranya hospital, klinik kesihatan, klinik komuniti, klinik
desa. Kemudahan kesihatan merujuk kepada perkhidmatan kesihatan yang
disediakan oleh agensi awam serta swasta dalam memenuhi keperluan
penduduk ke arah meningkatkan kualiti kehidupan dan kesihatan awam. Secara
khususnya peletakan kemudahan hospital adalah di setiap wilayah dan negeri,
manakala peletakan kemudahan klinik kesihatan disediakan dengan jarak
perjalanan tidak melebihi 10 km. Penyediaan kemudahan kesihatan melibatkan
pelbagai agensi kerajaan di peringkat persekutuan, negeri dan juga tempatan.
Kemudahan kesihatan yang efisien memerlukan kerjasama antara setiap
agensi pelaksana untuk meningkatkan kualiti hidup masyarakat.
5-169

DAN LANDSKAP
Rajah 5.11.1: Klinik Kesihatan

Sumber: https://shorturl.at/agEP0
c. Kemudahan Keselamatan
Kemudahan keselamatan berperanan untuk menjaga keamanan dan
keselamatan masyarakat di sesuatu kawasan. Penyediaan kemudahan
keselamatan haruslah mencukupi mengikut unjuran 2035 di seluruh kawasan
bagi menjamin keselamatan penduduk. Kemudahan keselamatan terdiri
daripada dua (2) iaitu balai polis dan balai bomba. Terdapat lima (5) kategori
balai polis iaitu Ibu Pejabat Kontinjen (IPK), Ibu Pejabat Polis Daerah (IPD),
Balai Polis, Balai Polis Komuniti/Pondok dan Bit Polis. Manakala balai bomba
terdiri daripada empat (4) kategori iatu Balai Bomba Kategori A, B, C dan D.
Rajah 5.11.2: Balai Bomba

Sumber: https://www.bomba.gov.my/balai-bomba-kelantan/
5-170

DAN LANDSKAP
d. Kemudahan Keagamaan dan Perkuburan
Malaysia ialah sebuah negara yang berbilang budaya dan agama. Namun,
terdapat pelbagai kemudahan keagamaan disediakan untuk melakukan aktiviti
kerohanian mengikut sistem kepercayaan lain. Antara kemudahan
keagamaan yang terdapat di Malaysia ialah Masjid, Kuil dan Tokong. Di
samping itu, kemudahan tanah perkuburan adalah satu kemudahan asas
yang sama pentingnya dengan kemudahan asas lain. Kemudahan ini
disediakan secara berasingan mengikut agama masing-masing seperti Tanah
Perkuburan Islam, Tanah Perkuburan Cina, Tanah Perkuburan Hindu dan
Tanah Perkuburan Kristian. Lokasi penyediaan kemudahan haruslah
dititikberatkan dengan tidak menyediakannya di kawasan yang berpotensi
sebagai kawasan perlancongan.
e. Kemudahan Kemasyarakatan
Kemudahan kemasyarakatan yang bertujuan menyatupadukan rakyat yang

terdiri dari berbilang bangsa, umur dan status sosial. Contoh kemudahan
kemasyarakatan ialah perpustakaan, dewan orang ramai dan pejabat pos.
Rajah 5.11.3: Perpustakaan

Sumber: https://www.perlislib.gov.my/web/ms/
f. Institusi Kerajaan
Contoh institusi kerajaan ialah Majlis Daerah, PLANMalaysia, Jabatan

Imigresen Malaysia.
5-171

DAN LANDSKAP
5.11.5.2 Tanah Lapang dan Rekreasi

Berdasarkan Garis Panduan Perancangan Tanah Lapang dan Rekreasi, Jabatan
Perancang Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia, 2013. Rekreasi merupakan
kawasan pembangunan yang terdiri daripada kawasan lapang yang dibangunkan
untuk menjadi sebuah kawasan tarikan bagi aktiviti yang sihat. Kawasan lapang dan
rekreasi ini juga tidak kurang pentingnya di mana ianya mampu memberi impak
secara langsung dan tidak langsung kepada gaya hidup masyarakat setempat.
Kawasan lapang dan rekreasi juga boleh didefinisikan sebagai suatu kawasan atau
tempat awam yang digunakan untuk tujuan rekreasi aktif atau pasif. Pembangunan
kawasan rekreasi terdiri daripada tanah lapang yang meliputi lot permainan, padang
permainan dan padang kejiranan serta taman rekreasi yang meliputi Taman
Tempatan, Taman Bandar dan Taman Wilayah.
a. Taman Nasional
Kawasan rekreasi yang mempunyai kepentingan untuk penyelidikan,
pengekalan dalam semula jadi dan warisan kepada negara.
b. Taman Wilayah
Kawasan rekreasi yang menjadi tumpuan penduduk sesebuah daerah dan
sekitarnya untuk aktiviti rekreasi, sukan dan menikmati keindahan semulajadi.
c. Taman Bandaran
Kawasan rekreasi yang menjadi tumpuan peduduk bandar untuk aktiviti
rekreasi, sukan dan menikmati keindahan semulajadi.
d. Taman Tempatan
Kawasan rekreasi yang menumpang beberapa unit kejiranan untuk aktiviti
rekreasi, sukan dan kegiatan sosial penduduk setempat.
e. Taman Kejiranan
Kawasan rekreasi yang di dalam sesebuah kawasan kejiranan untuk aktiviti
rekreasi, sukan dan kegiatan sosial penduduk setempat.
5-172

DAN LANDSKAP
f. Padang Permainan
Kawasan rekreasi yang menampung keperluan tiga (3) sub kejiranan untuk
aktiviti rekreasi aktif dan sukan bagi kegunaan kanak-kanak, remaja dan orang
dewasa.
g. Lot Permainan
Kawasan rekreasi aktif di sesebuah kawasan subkejiranan untuk kanak-kanak
peringkat umur persekolahan rendah.
h. Taman Rekreasi
Kawasan rekreasi kecil yang menampung beberapa unit kediaman untuk aktiviti
rekreasi pasif kanak-kanak bawah umur persekolahan dan interaksi sosial
penduduk.
Lot
Permainan
Taman
Permainan
Taman Kejiranan
Taman Tempatan
Taman Bandaran
Taman Wilayah
Taman Negara
Rajah 5.11.4: Hierarki Rekreasi

Sumber: Garis Panduan Perancangan Tanah Lapang dan Kawasan Rekreasi.
5-173

DAN LANDSKAP
5.11.5.3 Landskap
Landskap berasal daripada Bahasa Belanda yang memberikan maksud
pemandangan desa. Landskap adalah merupakan apa- apa saja yang terdapat di
permukaan bumi ini yang mempunyai unsur-unsur semula jadi. Sebagai contoh
tumbuh-tumbuhan, tasik, gunung-ganang, sungai, laut, air terjun, paya dan juga hutan
belantara. Selain itu, terdapat juga elemen-elemen buatan manusia seperti jalan raya,
rumah, bangunan dan kolam buatan. Di samping itu, landskap merujuk pada Kamus
Dewan 1989 adalah keadaan taman dan disekitar sesebuah rumah. Selain itu,
maksud landskap yang merujuk kepada Kamus Landskap 2005 telah memberi
maksud iaitu elemen - elemen yang terdapat di muka bumi ini yang terhasil daripada
kejadian alam semula jadi seperti gunung, lautan serta sesuatu yang terhasil
daripada aktiviti ekonomi, kebudayaan dan politik seperti perlombongan,
pembandaran dan sebagainya yang dapat dipersepsikan oleh individu.
a. Jenis-jenis landskap
Terdapat dua (2) jenis landskap iaitu terdiri daripada landskap lembut dan landskap
kejur.
JENIS-JENIS LANDSKAP
Landskap
Landskap Lembut
Kejur
a) Pokok a) Gazebo
b) Pokok renek b) Air pancut
c) Rumput c) Pintu gerbang
d) Bunga d) Laluan pejalan kaki
Rajah 5.11.5: Jenis-jenis Landskap

Sumber: https://shorturl.at/dHSZ3
5-174

DAN LANDSKAP
i. Landskap lembut
Landskap lembut melibatkan penggunaan elemen-elemen semula jadi
seperti tumbuhan-tumbuhan dan air. Ia elemen penting bagi mewujudkan
pemandangan yang cantik dan indah. Ia adalah pelaksanaan penanaman
tumbuh-tumbuhan hiasan di tapak landskap. Melalui pemilihan dan
gabungan tumbuhan hiasan yang betul, reka bentuk landskap yang menarik
dapat dihasilkan. Melalui pemilihan ini, reka bentuk sesuatu kawasan
landskap dapat diubah suai mengikut cita rasa pengguna atau pemilik.
Kumpulan tumbuhan landskap merujuk kepada elemen tumbuhan dalam
landskap seperti pokok naungan, pokok renek, turf, penutup bumi, pokok
memanjat dan menjalar, pokok palma, pokok hiasan dalaman dan pokok
herba. Ia berbeza dari segi saiz, pertumbuhan, rupa bentuk, warna daun,
bunga, dan kadar tumbesaran. Bentuk tumbuhan landskap adalah seperti
bentuk bulat, bentuk bujur telur, bentuk songsang, bentuk kun, bentuk bujur
memanjang, dan tidak berbentuk.
Rajah 5.11.6: Landskap Lembut

Sumber: https://mediapermata.com
5-175

DAN LANDSKAP
ii. Landskap kejur

Landskap kejur melibatkan elemen-elemen buatan dan keras. Ia adalah
elemen kaku yang kadang-kala mencacatkan landskap, tetapi fungsinya
selalu menjadi keutamaan. Elemen-elemen ini dibina di tempat yang sesuai
untuk menjana nilai estetik di samping memberi fungsi tertentu.
Pembinaannya dimasukkan dengan prinsip-prinsip landskap iaitu bentuk,
ruang dan susunan. Ia merangkumi seperti batu, kayu, lampu, wakaf, pejalan
kaki, lampu jalan, pergola, bangku, bollards, papan tanda, dan peralatan
rekreasi.
Faktor pemilihan landskap kejur ialah ciri-ciri keselamatan, pemilihan

elemen, pemilihan bahan, cara pemasangan, kesenian reka bentuk, jenis
bahan, lokasi dan fungsi.
Rajah 5.11.7: Landskap Kejur

Sumber: https://www.impiana.my
b. Elemen reka bentuk landskap

Terdapat empat (4) elemen reka bentuk bandar iaitu:
i. Tumbuhan
Tumbuhan ialah elemen penting dalam reka bentuk landskap. Pemilihan
tumbuhan bergantung kepada saiz , bentuk, dan warna.Tumbuhan
mempunyai fungsi fizikal dan estetik.
5-176

DAN LANDSKAP
ii. Topografi
Topografi ialah keadaan semula jadi permukaan bumi seperti, gunung, bukit,
tasik, dan daratan manakala topografi bukan manusia pula merujuk kepada
busut kecil, perigi batas tanaman dan kolam.
iii. Struktur
Struktur diwajibkan bagi kemudahan dan keselesaan pengguna. Struktur
juga terdiri daripada batu konkrit, kayu dan logam. Sebagai contohnya,
pagar, tembok, dan bangku.
iv. Air
Air menjadi elemen estetik dan berfungsi sebagai alat yang memberi
keselesaan kepada pengguna. Air juga boleh digunakan untuk aktiviti
rekreasi. Sebagai contohnya, air di kawasan rekreasi adalah merupakan
kawasan air terjun, sungai dan sebagainya.
c. Prinsip – prinsip perancangan reka bentuk landskap

Ada beberapa prinsip yang perlu dipatuhi untuk mereka bentuk landskap. Prinsip-
prinsip tersebut ialah keringkasan, kepelbagaian, penumpuan, keseimbangan, dan
skala.
i. Keringkasan
Reka bentuk landskap yang hendak dibina seharusnya ringkas, teratur,
mudah difahami dan mewujudkan susunan. Kalau boleh menggunakan
unsur-unsur dan elemen-elemen terpenting sahaja seperti tumbuh-
tumbuhan, air, dan struktur binaan yang mudah dan ringkas untuk
mengelakkan kawasan dan suasana landskap yang menarik.
5-177

DAN LANDSKAP
ii. Kepelbagaian
Kepelbagaian adalah penggunaan pelbagai jenis elemen dalam sesuatu
reka bentuk landskap. Banyak ciri digunakan terutamanya tumbuhan yang
berbagai saiz, bentuk, warna dan tekstur. Ia dapat menimbulkan satu daya
tarikan. Kepelbagaian dapat diterjemahkan melalui penggunaan variasi
elemen seperti warna, bentuk, tekstur, perubahan haluan, pergerakan, bunyi
dan juga kualiti cahaya.
iii. Penumpuan
Bermaksud berfokus terhadap sesuatu elemen yang khusus yang
mempunyai ciri yang menarik dan menonjol dalam landskap. Penumpuan
diwujudkan untuk memberi kesan daya penarik dengan adanya satu titik
fokus yang kuat melalui sesuatu ciri-ciri istimewa seperti warna, ketinggian,
bentuk, tekstur, bunyi, atau tanaman yang istimewa lagi unik. Penumpuan
boleh dilaksanakan melalui teknik membingkai. Penumpuan boleh diberikan
kepada spesis tumbuhan yang menarik, elemen air pancutan, air terjun, dan
struktur binaan.
iv. Keseimbangan
Bermaksud pembahagian yang sama dalam ruang. Ia juga melibatkan
keseimbangan dari segi saiz ruang, tinggi pokok dan juga bentuk tumbuhan.
Keseimbangan adalah untuk mewujudkan kestabilan sama ada secara
formal atau tidak secara formal. Keseimbangan formal bersifat geometrik,
simetrikal, dan ditentukan melalui pengulangan elemen-elemen yang sama
di kiri dan kanan. Keseimbangan tidak formal lebih dinamik dan lebih bersifat
natural.
v. Skala
Skala adalah pertalian dan perbandingan saiz di antara sesuatu elemen
dengan elemen yang lain dan perbandingan saiz dengan manusia dan
persekitarannya. Manusia terutamanya adalah pengguna kawasan landskap
yang utama dijadikan sebagai rujukan dan perbandingan.
5-178

DAN LANDSKAP

Kaedah dan teknik analisis yang digunakan dalam kemudahan masyarakat dan
rekreasi ialah :
a. Analisis Keperluan Tanah

Teknik di mana keperluan tanah bagi setiap sektor dikira berdasarkan
permintaan dan penawaran. Permintaan biasanya berdasarkan penduduk yang
sesuai dan standard yang diterima pakai bagi sektor tersebut. Contohnya
keperluan tanah perumahan berdasarkan bilangan isi rumah yang ditukarkan
kepada bilangan rumah dan kemudiannya ditukarkan kepada keluasan tanah
yang diperlukan. Analisis ini berkait rapat dengan analisis jurang keperluan
(Need Gap Analysis).
b. Analisis Jurang Keperluan

Salah satu analisis asas dan terpenting dalam penyediaan Rancangan Struktur.
Ia berdasarkan kepada penawaran dan permintaan dan berkait rapat dengan
standard yang diguna pakai. Ianya dikira untuk masa sekarang dan boleh
diunjurkan ke masa hadapan. Contohnya jika permintaan rumah untuk lima
tahun akan datang adalah 10,000 unit manakala penawaran adalah 7,000 unit,
maka jurang keperluan (Need Gap) adalah 3,000 unit. Dalam analisis ini perlu
berhati-hati dengan andaian dan standard yang digunapakai dalam mengira
penawaran dan permintaan.
c. Analisis Deskriptif
Analisis deskriptif dilakukan sama ada kajian itu menggunakan kaedah
kualitatif dan kuantitatif. Secara kebiasaanya, analisis deskriptif ini dilakukan
pada bahagian awal dalam bab analisis data iaitu sebelum perbincangan
berdasarkan analisis statistik yang dibuat.
5-179

DAN LANDSKAP
5.11.8 Kesimpulan
Kesimpulannya, sektor kemudahan masyarakat, tanah lapang, rekreasi dan landskap
adalah merupakan komponen penting. Perancangan kemudahan haruslah seiring
dengan pembangunan yang berlaku supaya kemudahan yang disediakan dapat
memenuhi keperluan penduduk semasa dan masa hadapan. Penyediaan kemudahan
masyarakat yang mencukupi dari segi kuantiti dan kualiti adalah perlu kerana ia
bukan sahaja menggambarkan perubahan permintaan tetapi juga merupakan
indikator tahap pembangunan mampan negara ke arah pembentukan komuniti
sejahtera. Kawasan lapang dan rekreasi pula merupakan komponen kemudahan
yang dibangunkan bagi tujuan aktiviti rekreasi, beriadah dan bersukan untuk orang
awam ke arah meningkatkan kualiti hidup di Daerah Gua Musang.
5-185

DAN LANDSKAP
5.11.9 Rujukan
i. Desa, J. P. (2022). Garis Panduan Perancangan Kemudahan Masyarakat.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa (PLANMalaysia) Kementerian
Pembangunan Kerajaan Tempatan.
ii. (2013). Garis Panduan Perancangan Tanah Lapang dan Kawasan Rekreasi.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian
Perumahan dan Kerajaan Tempatan.
5-186
ALAM SEKITAR
DAN SUMBERJAYA ASLI
BAB 5: ALAM SEKITAR DAN SUMBERJAYA ASLI
5.12 ALAM SEKITAR DAN SUMBERJAYA ASLI

5.12.1 Pengenalan
Sektor ini merangkumi kajian kualiti air, udara dan juga kawasan perhutanan yang
merupakan Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS). Selain itu, sektor ini juga
menitikberatkan kawasan-kawasan yang perlu dipelihara di kawasan kajian seperti
warisan semula jadi, habitat hidupan liar, hutan simpanan kekal, kawasan tadahan
air, tasik dan sungai. Sektor ini penting dalam setiap rancangan pembangunan
supaya ia dapat mengimbangi pembangunan mampan yang dilakukan agar sejajar
dengan keperluan alam sekitar tanpa memberi impak yang negatif seperti
pencemaran alam sekitar yang memudaratkan kesihatan dan pergerakkan populasi.
Secara tidak langsung dapat mengekalkan keseimbangan alam sekitar dan
ekosistem hutan.
Memelihara kawasan sensitif alam sekitar (KSAS) dan sumberjaya asli serta
memulihara kualiti alam sekitar untuk ke arah pembangunan yang lestari
Mengenalpasti keadaan
Mengenalpasti isu alam
semasa kualiti alam sekitar
sekitar dan potensi
dan Kawasan Sensitif 01 pembangunan di kawasan 02
Alam Sekitar (KSAS) di
perhutanan.
Jajahan Gua Musang.
Menghasilkan cadangan
Untuk mengkaji impak
bagi mengatasi masalah
pembangunan terhadap
kualiti alam sekitar yang telah
03 alam sekitar sehingga 04
mencapai ke arah bandar
dicadangkan.
mampan dan bersih.
5-187
5.12.3 Skop Kajian
a. Menganalisis kualiti alam sekitar semasa yang

merangkumi kualiti udara, air dan aras bunyi bising.
b. Mengenalpasti kawasan-kawasan yang berlakunya

SKOP KAJIAN
pencemaran, punca pencemaran dan tahap

pencemaran.
c. Mengkaji Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) di

Jajahan Gua Musang berdasarkan Garis Panduan
Perancangan Pemuliharaan dan Pembangunan KSAS.
d. Mengenalpasti isu-isu dan cadangan terhadap

kepentingan dan pemeliharaan KSAS

ISU
a. Sebahagian besar industri berat berasaskan kayu berpotensi
menghasilkan pencemaran udara ke atas alam sekitar.
b. Sungai Nenggiri dan rangkaian sungai lain menghadapi masalah
pencemaran (pepejal terampai) akibat aktiviti pembalakan dan
pembukaan tanah terutama di Tanah Tinggi Lojing yang menyebabkan
kualiti produk tarikan merosot dan tidak mampu menarik kedatangan
pelancong.
c. KSAS yang telah dikenalpasti dan belum diwartakan menyukarkan tugas
perlindungan kawasan tersebut daripada pembangunan.
POTENSI
a. Keperluan menggunakan sumber hutan dan pertanian dengan sepenuhnya
untuk membangunkan sosioekonomi penduduk.
b. Mengawal pembangunan KSAS yang mempunyai nilai warisan seperti
Gua Musang, Gua Batu Macang, Gua Batu Ne (Neng), Gua Madu, Gua
Serai dan Gua di Sg. Geris Estate. Ia bertujuan untuk meningkatkan
keupayaan pusat tarikan pelancong sedia ada dengan menyediakan dan
meningkatkan taraf kemudahan pelancong.
c. Kawasan Central Forest Spine yang berpotensi menjadi kawasan
ekopelancongan.
5-188

5.12.5.1 Alam Sekitar
Akta Perlindungan Alam Sekitar mentakrifkan persekitaran sebagai semua
persekitaran fizikal dan biologi sebagai serta interaksi mereka (Anil Kumar De, Arnab
Kumar De, 2009). Terdapat tiga (3) yang berkaitan elemen yang akan dikaji secara
mendalam untuk difahami bidang berkaitan alam sekitar iaitu aspek air, udara dan
bunyi.
a. Pencemaran Air
Pencemaran badan air adalah pencemaran air yang biasanya berlaku apabila bahan
yang dilepaskan di dalamnya mengubah suai air secara negatif. Pelepasan bahan
pencemar ini boleh secara langsung dan juga tidak langsung. Air ialah pelarut semula
jadi, membolehkan kebanyakan bahan pencemar larut di dalamnya dengan mudah
mencemarkannya. Air tercemar oleh kedua-dua aktiviti semula jadi dan buatan
manusia. Terdapat tiga (3) jenis sumber air iaitu sumber sungai, sumber marin dan
sumber air bawah tanah.
i. Sumber Sungai
Kualiti air sungai adalah dipantau oleh Jabatan Alam Sekitar Negeri.
Biasanya terdapat stesen pengawasan di lembangan sungai untuk tujuan
pemantauan. Air sungai merupakan sumber air permukaan yang penting.
Sungai boleh tercemar daripada beberapa sumber iaitu sisa industri, aktiviti
perlombongan pasir, kumbahan, projek pembangunan dan membuang
sampah sembarangan. Berdasarkan Indeks Kualiti Air (IKA) seperti Jadual
5.12.1 yang diperoleh daripada program pemantauan yang dijalankan oleh
Jabatan Negeri Alam Sekitar akan dapat menentukan kelas sungai dan air
gunakan untuk sungai. Jadual di bawah merupakan indeks kualiti air
mengikut pengkelasan.
5-189
Jadual 5.12.1: Indeks Kualiti Air
KELAS INDEKS KUALITI AIR PENGGUNAAN AIR
I >92.7 Dalam keadaan semulajadi
IIA 85.0 – 92.7 Air memerlukan konvensional rawatan
IIB 76.5 – 85.0 Air boleh digunakan untuk rekreasi
III 51.9 – 76.5 Air memerlukan rawatan intensif
IV 31.0 – 51.9 Hanya untuk tujuan pengairan
V >31.0 Air tercemar
Sumber: Laporan Alam Sekeliling 2021
ii. Sumber Marin

Sumber air laut berasal daripada tiga (3) unsur iaitu ialah ‘kuala’, pantai dan
pulau. Marin boleh tercemar daripada sisa kumbahan dari resort atau hotel,
aktiviti penghantaran, bot memancing dan pembuangan sisa domestik.
Stesen pemantauan kualiti air marin terletak di 'kuala', kawasan pantai dan
di pulau-pulau. Pemantauan lokasi atau penempatan stesen dipilih
berdasarkan punca pencemaran yang berkaitan dengan kawasan tersebut.
Berdasarkan Indeks Kualiti Air Marin (IKAM) digunakan sebagai kaedah
menghuraikan kategori dan kualiti air marin status. Jadual dibawah
merupakan indeks kualiti air marin mengikut pengkelasan.
Jadual 5.12.2: Indeks Kualiti Air Marin
INDEKS NILAI INDEKS
Sangat Bagus 90 - 100

Bagus 80 - <90
Sederhana 50 - 80
Tercemar 0 - <50
Sumber: Laporan Alam Sekeliling 2021
5-190
iii. Sumber Air Tanah

Bekalan air bawah tanah sedang dipantau untuk mengesan pencemaran air
tanah di kawasan yang mungkin meletakkan sumber air berisiko. Terdapat
parameter untuk analisis daripada sumber air tanah. Peralatan yang
digunakan semasa pensampelan air bawah tanah termasuk pam hidro lif,
tiub hdpe, tolok kedalaman air, penjana, botol pensampelan/larutan
pengawetan - peralatan ujian, pengedap ais kotak dan berbilang prob.
Pemantauan dilakukan pada telaga dan telaga tapak yang telah dipilih
mewakili spesifik jenis guna tanah. Penilaian kualiti air bawah tanah adalah
berdasarkan nilai peratusan yang melebihi had piawai dalam Garis Panduan
Kebangsaan untuk Kualiti Air Mentah untuk diminum, rujuk Jadual 5.12.3
peratusan antara 0 peritus hingga 49 peratus adalah dikategorikan sebagai
"rendah", 50 peratus hingga 79 peritus sebagai "sederhana“ dan 80 peratus
hingga 100 peratus sebagai "tinggi".
Jadual 5.12.3: Parameter Dianalisis untuk Penilaian Kualiti Air Tanah
NILAI INDEKS
Logam berat
Bahan Kimia Organik Meruap (VOC)
Julat Keplastikan (CaCO3)
Jumlah Soldis Terlarut (TDS)
PARAMETER YANG
DIANALISIS Sebatian fenolik
Racun perosak
Coliform dan bacaan dalam situ pH
Suhu
Kekonduksian
Oksigen Terlarut (DO)
Sumber: Laporan Alam Sekeliling, 2021
5-191
b. Pencemaran Udara
Kualiti udara adalah penunjuk penting kerana ia mempunyai kesan terhadap kualiti
hidup manusia. Karbon monoksida (CO), nitrogen dioksida (NO2), Sulfur dioksida
(SO2), ozon (O3), dan kepekatan habuk halus terampai kurang daripada 10 mikron
(PM10) adalah bahan pencemar udara yang paling ketara dalam konteks
perancangan bandar. Nilai Indeks Pencemaran Udara (IPU) dikira menggunakan
kepekatan purata setiap pencemar udara iaitu SO₂, NO₂, CO, dan PM₁₀ (rujuk Jadual
5.12.4), dan udara kualiti kemudiannya dikelaskan kepada lima (5) kategori: baik,
sederhana, tidak sihat, sangat tidak sihat dan berbahaya. Nilai IPU ditentukan oleh
bahan pencemar yang paling tinggi kepekatan sebagai pencemar udara yang
dominan. Apabila dibandingkan kepada bahan pencemar lain, kepekatan PM₁₀
merupakan terhebat.
Jadual 5.12.4: Indeks Kualiti Udara
INDEKS NILAI INDEKS
Sangat Bagus 0 - 50
Sederhana 51 -100
Tidak Sihat 101 - 200
Sangat Tidak Sihat 201 - 300
Berbahaya >300
i. Pengeluaran Karbon
Karbon dioksida (CO2) ialah gas rumah hijau utama dipancarkan melalui
aktiviti manusia. Karbon dioksida secara semula jadi terdapat di atmosfera
sebagai sebahagian daripada kitaran karbon bumi. Aktiviti manusia
mengubah kitaran karbon–keduanya dengan menambah lebih banyak CO2
ke atmosfera dan dengan mempengaruhi keupayaan singki semula jadi
seperti hutan dan tanah untuk mengeluarkan dan menyimpan CO2 daripada
suasana. Pelepasan berkaitan manusia bertanggungjawab untuk
peningkatan yang telah berlaku di atmosfera. Pengeluaran karbon berpunca
5-192
suasana. Pelepasan berkaitan manusia bertanggungjawab untuk

peningkatan yang telah berlaku di atmosfera. Pengeluaran karbon berpunca
daripada pengangkutan seperti pembakaran bahan api fosil seperti diesel
dan petrol. Selain itu, elektrik untuk menghasilkan jumlah elektrik tertentu
seperti pembakaran arang batu yang menghasilkan lebih banyak CO2
daripada gas asli atau minyak. Industri juga turut menyumbang kepada
pengeluaran karbon seperti pembakaran bahan api fosil daripada pelbagai
industri proses. Proses perindustrian menggunakan tenaga elektrik dan
secara tidak langsung mengakibatkan pelepasan CO2 daripada penjanaan
elektrik. Karbon dioksida menyebabkan perubahan iklim dengan
memerangkap haba, yang menjejaskan pelbagai spesies. Perubahan iklim
disebabkan oleh pelepasan gas rumah hijau menyumbang kepada
keterlaluan cuaca, kebakaran hutan, kemarau dan gangguan bekalan
makanan.
c. Pencemaran Bunyi
Kebisingan yang berlebihan boleh disebabkan oleh pembangunan, industri, dan
pengangkutan. Pencemaran bunyi mungkin mempunyai kesan negatif terhadap
kesihatan, produktiviti dan punca seseorang masalah psikologi pada orang yang
terdedah kepadanya secara teratur. Ia boleh merobohkan struktur buatan manusia
seperti jalan raya dan bangunan, selain menjadi gangguan dalam kehidupan
seharian, jika ia disertai dengan getaran yang kuat seperti batu letupan daripada
aktiviti kuari. Kajian kualiti tahap hingar ambien ialah penting dalam konteks ini.
Desibel (dB)A digunakan untuk mengukur tahap bunyi bising. Piawaian hingar JAS
telah digunakan sebagai rujukan dalam melaksanakan ujian hingar.
Kajian kualiti tahap hingar ambien ialah penting dalam konteks ini. Desibel (dB)A
digunakan untuk mengukur tahap bunyi bising. Piawaian hingar JAS telah digunakan
sebagai rujukan dalam melaksanakan ujian hingar (rujuk Jadual 5.12.5).
5-193
Jadual 5.12.5: Piawai Tahap Bunyi (dB)A
PIAWAI TAHAP BUNYI (DB)A

MASA
KAWASAN PERUMAHAN AKTIVITI PERBANDARAN
Tengahari 55 65
Malam 45 55
Sumber: Jabatan Alam Sekitar (JAS)
Aktiviti perbandaran terjejas oleh aliran trafik, kuari operasi (letupan batu & kerja
penggerudian), pembuatan bunyi mesin, dan penternakan burung walit adalah semua
aktiviti yang sering dikaitkan dengan tahap bunyi. Tahap hingar keseluruhan untuk
penggunaan tanah untuk kawasan perumahan dan pertanian adalah di pematuhan
dengan norma JAS, iaitu 65 (dB) A semasa hari untuk kawasan perbandaran.
Jabatan Alam Sekitar menjalankan program pemantauan bunyi ambien dalam tiga (3)
kategori penerimaan guna tanah yang berbeza pada tahun 2015, seperti yang
dinyatakan dalam Jadual 4.8.8, iaitu hingar, lalu lintas, dan sensitif industri zon.
Kajian kualiti tahap hingar ambien ialah penting dalam konteks ini. Desibel (dB)A
digunakan untuk mengukur tahap bunyi bising. Piawaian hingar JAS telah digunakan
sebagai rujukan dalam melaksanakan ujian hingar (rujuk Jadual 5.12.6).
Jadual 5.12.6: Piawai Tahap Bunyi (dB)A
KATEGORI LOKASI
Sekolah
Hospital
Sensitif Bunyi
Tempat Keagamaan
Lapangan Terbang
Lebuhraya
Trafik Jalan Persekutuan
Jalan Luar Bandar
Industri Berat
Perindustrian Industri Sederhana
Industri Kecil
5-194
5.12.5.2 Sumberjaya Asli

Sumberjaya asli merupakan sumber alam semula jadi seperti kawasan perhutanan
dan Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) yang memberi manfaat kepada manusia.
Kawasan –kawasan ini sangat sensitif dengan aktiviti-aktiviti seperti pembangunan
dan pencerobohan oleh manusia yang mengakibatkan perubahan guna tanah dan
kepadatan yang ketara. Kawasan ini perlu dipelihara dan dikekalkan supaya
manfaatnya berterusan.
a. Kawasan Perhutanan
Berdasarkan Dasar Perhutanan Malaysia, perhutanan terdiri daripada pelbagai jenis
hutan seperti hutan darat, hutan paya gambut dan hutan paya laut. Status tanah
kawasan hutan ini meliputi kawasan Hutan Simpanan Kekal (HSK), Hutan Tanah
Kerajaan (HTK), hutan tanah bermilik dan rezab/kawasan perlindungan lain yang
telah disifatkan di bawah Akta Perhutanan Negara 1984. Kawasan hutan merupakan
sumber semula jadi yang penting dan berharga yang dapat menyumbang kepada
pembangunan sosio ekonomi.
i. Pengelasan Fungsi Kawasan Hutan Simpanan Kekal

Berdasarkan Akta Perhutanan Negara 1984, terdapat 12 pengelasan fungsi
Kawasan Hutan Simpanan Kekal.
• Hutan Pengeluaran
• Hutan Perlindungan
• Hutan Tebus Guna Tanah
• Hutan Kawalan Banjir
• Hutan Tadahan Air
5-195
• Hutan Perlindungan Hidupan Liar

• Hutan Simpanan Hutan Dara
• Hutan Lipur
• Hutan Pelajaran
• Hutan Penyelidikan
• Hutan Bagi Maksud Persekutuan
• Hutan Taman Negeri
ii. Rangkaian Ekologi Central Forest Spine

Central Forest Spine (CFS) merupakan gabungan kompeks hutan yang
terdiri daripada kawasan hutan termasuk tanah pertanian serta menjadi
habitat pelbagai spesies tumbuh-tumbuhan dan hidupan liar yang menjadi
tulang belakang bagi Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS). Kawasan CFS
ini merangkumi lapan (8) kompleks hutan yang merentasi lapan (8) buah
negeri iaitu negeri Kedah, Perak, Kelantan, Terengganu, Pahang, Johor,
Negeri Sembilan dan Selangor.
Rangkaian Ekologi merupakan kawasan penglibatan aktf yang diperlukan

untuk mewujudkan semula kesinambungan (connectivity) di dalam kawasan
CFS. Jadual 5.12.7 menyatakan dua (2) kategori Rangkaian Ekologi, iaitu;
• Rangkaian Utama (Primary Linkages-PL)
• Rangkaian Sekunder (Secondary Linkages-SL)
5-196
Jadual 5.12.7: Kategori Rangkaian Ekologi CFS
RANGKAIAN
PERKARA RANGKAIAN UTAMA
SEKUNDER
Merupakan kawasan yang sangat

Merupakan penyambung
Ciri Utama penting untuk mewujudkan semula
kepada rangkaian utama.
penghubung hutan di dalam CFS.
Menggunakan konsep
stepping stones iaitu
gabungan beberapa
Berbentuk rangkaian yang berjajar, kumpulan habitat yang
Perincian habitat dan biodiversiti yang tidak sesuai dan direka
Ciri Utama terpisah dan kepulauan hutan saling mengikut koridor sungai,
bersambung. zon riparian, jalur
perlindungan, pulau
hutan dan kawasan
pertanian.
Kawasan bukan hutan

yang luas atau jarak yang
jauh di antara hutan-
hutan atau jumlah tepu
bina dan petempatan
Terletak di antara blok-blok hutan
yang tinggi, tetapi masih
Lokasi utama dan mempunyai keluasan
lagi penting untuk
guna tanah bukan hutan yang terhad
mengekalkan
kesinambungan
biodiversiti (sekalipun
lebih lemah) di antara
hutan
Gabungan daripada Hutan Gabungan HSK/HTK,

Perincian
Simpanan Kekal (HSK) dan Hutan pulau hutan, pertanian,
Lokasi
Tanah Kerajaan (HTK) badan air dan tepu bina
Melibatkan pergerakan
Menjadi laluan mamalia besar untuk
beberapa jenis populasi
bergerak ke habitat/mencari bahan
Fungsi vertebrata kecil dan
makanan daripada satu hutan ke
beberapa spesies
hutan yang lain.
mamalia besar.
Sumber: Pelan Induk Rangkaian Ekologi Central Forest Spine, 2022
5-197
b. Kawasan Sensitif Alam Sekitar

Berdasarkan Garis Panduan Perancangan Pemuliharaan dan Pembangunan, KSAS
adalah suatu kawasan khas yang sangat sensitif kepada sebarang bentuk perubahan
kepada ekosistemnya akibat proses alam semula jadi atau aktiviti di dalam atau di
sekitarnya, sama ada secara langsung atau tidak langsung. Tahap kesensitifan
ditentukan berasaskan pengintegrasian cirian unsur-unsur fungsi risiko bencana, nilai
sokongan hidup serta nilai khazanah dan warisan kawasan tersebut. Rancangan
Fizikal Negara yang Ke-3 membahagikan tiga (3) tahap kesensitifan (rujuk Jadual
5.12.8).
Jadual 5.12.8: Tahap Kesensitifan Kawasan Sensitif Alam Sekitar
Pembangunan, pertanian atau pembalakan tidak dibenarkan

Tahap 1
kecuali ekopelancongan, penyelidikan dan pendidikan.
Pembangunan atau pertanian tidak dibenarkan. Pembalakan

Tahap 2 mampan dan ekopelancongan berimpak rendah dibenarkan
tetapi tertakhluk kepada halangan setempat.
Pembangunan terkawal di mana jenis dan intensiti

Tahap 3
pembangunan perlu tertakhluk kepada ciri-ciri halangan
Sumber: Rancangan Fizikal Negara ke-3
Berdasarkan Garis Panduan Perancangan Pemuliharaan dan Pembangunan KSAS,

ia mengandungi beberapa garis panduan yang perlu dititiberatkan dalam sesuatu
kawasan untuk menentukan jenis kegunaan tanah dan aktiviti pembangunan yang
dibenarkan di kawasan KSAS:
i. KSAS Persisiran Pantai
ii. KSAS Kawasan Tadahan Air
iii. KSAS Tanah bekas Lombong, Tasik dan Sungai
iv. KSAS Dataran Banjir
v. KSAS Bekas dan Tapak Pelupusan Sampah
vi. KSAS Habitat Hidupan Liar
vii. KSAS Hutan Simpanan Kekal
viii. KSAS Warisan Kebudayaan dan Warisan Semula Jadi.
5-198

Kaedah dan analisis yang digunapakai dalam kajian analisis sektor Alam Sekitar dan
Sumberjaya Asli adalah seperti berikut:
a. Analisis Tren
Satu teknik yang perlu untuk membandingkan tren pencapaian bagi suatu sektor
dalam urutan atau siri masa yang ditetapkan. Data dan maklumat yang diperoleh
daripada sumber sekunder akan dianalisis untuk mengenalpasti keadaan guna tanah
dan keluasan kawasan perhutananan berdasarkan sela lima (5) tahun untuk
membuat perbandingan kawasan hutan di kawasan kajian. Penemuan yang akan
dihasilkan dalam analisis ini ialah Pelan Taburan Kawasan Perhutanan Semasa
Jajahan Gua Musang.
b. Analisis Tapisan
Teknik yang membandingkan setiap elemen dalam kawasan perhutanan seperti
kawasan tanah tinggi, bercerun dan Kawasan Sensitif Alam Sekitar dengan kaedah
lapisan bersama pelan guna tanah semasa bagi menghasilkan kawasan yang
berpotensi untuk pembangunan pada masa akan datang. Analisis ini akan
menghasilkan Pelan Litupan Kawasan Perhutanan dan Pelan Kawasan Potensi
Pembangunan di kawasan KSAS.
5-199
5.12.7 Kesimpulan
Alam sekitar dan Sumberjaya Asli merupakan sektor yang penting dan memberi
impak yang mendalam terhadap kehidupan manusia. Ia berfungsi sebagai sumber
bagi meningkatkan ekonomi bagi kawasan kajian. Kualiti alam sekitar yang baik
mampu menarik pelancong sekaligus meningkatkan taraf hidup bagi warga tempatan.
Penyelidikan ini akan menumpukan kepada pembolehubah persekitaran yang wujud
di kawasan kajian, seperti air, udara, bau, bunyi, dan Kawasan Sensitif Alam Sekitar
(KSAS). Tambahan pula, penyelidikan tentang pencemaran alam sekitar adalah
kritikal untuk menentukan jenis dan kualiti alam sekitar di Jajahan Gua Musang sama
ada ia baik atau tidak baik. Ini penting untuk melindungi kedua-dua habitat hidupan
liar dan serta kesihatan manusia.
5-206
5.12.8 Rujukan
i. Jabatan Alam Sekitar, (2021). Laporan Kualiti Alam Sekeliling 2021.
Kementerian Alam Sekitar dan Air.
ii. Jabatan Perhutanan Malaysia, (2021). Dasar Perhutanan Malaysia. Kementerian

Tenaga dan Sumber Asli
iii. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa (PLANMalaysia), (2017). Garis

Panduan Perancangan Pemuliharaan dan Pembangunan Kawasan Sensitif
Alam Sekitar (KSAS). Kementerian Pembangunan Kerajaan Tempatan
iv. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa (PLANMalaysia), (2022). Manual

Rancangan Tempatan Edisi 2022. Kementerian Perumahan dan Kerajaan
Tempatan
v. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa (PLANMalaysia), (2022). Pelan Induk

Rangkaian Ekologi Central Forest Spine (PIRECFS) 2022. Kementerian
Perumahan dan Kerajaan Tempatan
vi. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Kelantan

(PLANMalaysia@Kelantan), (2017). Rancangan Struktur Negeri Kelantan 2040,
Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan
5-207
PENGURUSAN DAN
PELAKSANAAN
BAB 5: PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN
5.14 PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN
5.14.1 Pengenalan
Sektor ini memfokuskan hal ehwal pengurusan dan pelaksanaan perancangan
pembangunan. Pihak berkuasa tempatan memainkan peranan penting dalam
menguruskan segala perancangan pembangunan yang terkandung di dalam
Rancangan Tempatan. Agensi - agensi lain juga turut terlibat bagi menjayakan
pembangunan serta mencapai matlamat yang telah dirangka di dalam Rancangan
Tempatan.
Mengkaji rangka kerja pengurusan dan pelaksanaan yang digunapakai oleh

Majlis Daerah Gua Musang.
Menganalisis struktur
pengurusan dan Menganalisis hasil bagi
pelaksanaan 01 setiap pengurusan dan 02
pembangunan. pelaksanaan.
Merangka cadangan baru

bagi mengatasi isu-isu 03
pengurusan.
5-208
5.14.3 Skop Kajian
a. Pengurusan pelaksanaan
• Menganalisis struktur pengurusan dan pelaksanaan
pembangunan.
• Menganalisis hasil bagi setiap pelaksanaan dan pengurusan.
• Menganalisis fasa pelaksanaan projek.
SKOP KAJIAN
b. Pengurusan Kewangan
• Kaedah pengurusan dan peruntukan dalam akta
pelaksanaan projek.
• Sumber hasil baru yang dapat meningkatkan kewangan.
c. Pelaksanaan projek
• Senarai projek terbengkalai.
• Senarai projek komited.
• Senarai cadangan projek pembangunan

Berdasarkan jadual pendekatan kajian pengurusan dan pelaksanaan, terdapat tiga
(3) aspek kajian iaitu pengurusan dan pelaksanaan, pengurusan kewangan, dan
pelaksanaan projek. Di dalam aspek kajian pengurusan dan pelaksanaan terdapat
tiga (3) analisis data iaitu yang pertama adalah mengenalpasti struktur pengurusan
dan pelaksanaan pembangunan. Kedua adalah menganalisis hasil bagi setiap
pengurusan dan pelaksanaan. Terakhir adalah menganalisis fasa pelaksanaan
projek. Data yang diperlukan adalah daripada data sekunder. Kaedah analisis yang
digunakan adalah analisis deskriptif. Hasil kajian yang akan diperoleh adalah Struktur
organisasi agensi dan pelan fasa pelaksanaan negeri.
5-209
Seterusnya, aspek kajian yang kedua adalah pengurusan kewangan. Terdapat dua
(2) analisis data yang dikeluarkan. Analisis data yang pertama adalah kaedah
pengurusan dan peruntukan dalam akta pelaksanaan projek. Selain itu, sumber hasil
baru yang dapat meningkatkan kewangan. Data tersebut boleh diperoleh daripada
temu bual bersama agensi MDGM dan boleh didapatkan juga dari data sekunder.
Dengan menggunakan analisi deskriptif, kos projek kepada cadangan projek
pembangunan dan mengenalpasti sumber baru kewangan dapat dikeluarkan sebagai
hasil kajian.

Kaedah dan analisis yang digunapakai dalam sektor pengurusan dan pelaksanaan
adalah seperti berikut:
a. Analisis Deskriptif
Salah satu pendekatan yang dapat membantu membuat keputusan adalah dengan
menggunakan pendekatan statistik. Statistik pentakbiran (inferen) pula melibatkan
teknik menganalisis, mentafsir dan membuat kesimpulan (generalisasi) tentang
populasi berdasarkan sampel (sebahagian yang dipilih daripada populasi).
b. Analisis Tren
Analisis tren melibatkan pengumpulan maklumat dari beberapa tempoh dan
merancang maklumat yang dikumpulkan pada garis mendatar dengan objektif untuk
mencari corak yang dapat ditindaklanjuti dari maklumat yang diberikan.
c. Analisis ‘Performance Indicator’

Penunjuk prestasi utama (KPI) merujuk kepada satu set ukuran boleh diukur yang
digunakan untuk mengukur prestasi jangka panjang keseluruhan syarikat. KPI secara
khusus membantu menentukan pencapaian strategik, kewangan dan operasi
syarikat, terutamanya berbanding perniagaan lain dalam sektor yang sama.
5-210
5.14.7 Kesimpulan
Terdapat keperluan untuk menubuhkan jawatankuasa khas untuk menyelaras dan
memantau pelaksanaan dasar, projek dan program pembangunan yang dicadangkan
dalam rancangan tempatan bagi mewujudkan suatu mekanisme pemantauan yang
cekap dan efektif. Penubuhan jawatankuasa khas ini penting bagi meningkatkan
koordinasi setiap jabatan dan agensi teknikal yang terlibat dalam pembangunan
Daerah Gua Musang serta memastikan pelaksanaan projek dan program
pembangunan Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang dapat dipantau secara
berkala. Penyelarasan antara setiap jabatan dan agensi teknikal adalah penting
memandangkan setiap jabatan dan agensi teknikal mempunyai bidang kuasa serta
peranan masing-masing.
5-213
5.14.8 Rujukan
i. Desa, J.P. (2020). Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang. Jabatan
PerancanganBandar dan Desa (PLANMalaysia) Kementerian Pembangunan
Kerajaan Tempatan
Tempatan
iii. Pelan Strategik Negeri Kelantan
5-214
PENGUBAHAN
BAB 6
STRUKTUR PENGURUSAN KAJIAN
6.1 Pasukan Kajian
6.2 Program Kerja

BAB 6: STRUKTUR PENGURUSAN KAJIAN
6.0 STRUKTUR PENGURUSAN KAJIAN

6.1 Pasukan Kajian
Bahagian ini menerangkan dengan lebih lanjut berkenaan latar belakang pasukan
kajian perundingan bidang tugas bagi setiap ahli perunding mengikut bidang kajian di
dalam penyediaan Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2035 (Pengubahan).
Struktur organisasi perunding bagi menguruskan penyediaan laporan–laporan
berkaitan kajian RTJGM 2035 (Pengubahan) ini diuruskan oleh 19 orang pelajar
semester 06 Ijazah Sarjana Muda Perancangan Bandar dan Wilayah dari Universiti
Teknologi MARA (UiTM) Cawangan Perak, Kampus Seri Iskandar dengan koloborasi
bersama lima (5) pensyarah daripada Jabatan Pengajian Alam Bina dan Teknologi.
Pembahagian bidang kerja adalah berdasarkan kepakaran dalam bidang kerja
masing–masing. Justeru itu, berikut merupakan struktur pengurusan kajian serta
pembahagian bidang kerja bagi kajian Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang
2035 (Pengubahan).
STRUKTUR PENGURUSAN KAJIAN
MUHAMMAD IDLAN SAFY BIN UMIE BALRINA BINTI

MOHD ZAWAWI MOHAMAD AZHARI
KETUA PERUNDING PEN. KETUA PERUNDING
6-1
6.1 Pasukan Kajian
UMIE ZAHARIS NADHIRAH
Ketua Sektor Rangka Ketua Sektor Ahli Sektor Perancangan

Kerja Wilayah Perancangan Guna Tanah Guna Tanah dan Fizikal
dan Fizikal
LIYANA AYUNNI DIAEANA
Ketua Sektor Demografi Ketua Sektor Perumahan Ahli Sektor Perumahan

dan Petempatan Desa dan Petempatan Desa
ASYIQIN DANISHA HAIKAL
Ketua Sektor Ketua Sektor Ketua Sektor Pertanian

Perniagaan Perindustrian dan Penternakan
6-2
6.1 Pasukan Kajian
NURIN DIYANAH FIRDAUS
Ahli Sektor Pertanian dan Ketua Sektor Pelancongan, Ketua Sektor Perhubungan
Penternakan Pemeliharaan Warisan dan dan Pengurusan Lalu
Budaya Lintas
SITI AIN ALIA
Ketua Sektor Ahli Sektor Ketua Sektor

Infrastruktur dan Utiliti Infrastruktur dan Utiliti Kemudahan Masyarakat
BALQIS AIFAA AMIRAH
Ahli Sektor Ketua Sektor Alam Sekitar Ahli Sektor Alam Sekitar
Kemudahan Masyarakat dan Sumberjaya Asli dan Sumberjaya Asli
IDLAN
Ketua Sektor Pengurusan

dan Pelaksanaan
6-3
6.1.1 Perlantikan Perunding

Pasukan perunding adalah terdiri daripada perunding utama bagi kajian Draf
Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2035 (Pengubahan). Encik Muhammad
Idlan Safy Bin Zawawi selaku ketua perunding dari pelajar semester 6, Jabatan
Pengajian Alam Bina dan Teknologi, UiTM Cawangan Perak Kampus Seri Iskandar.
Perlantikan perunding melibatkan 19 orang pelajar termasuk ketua perunding bagi
menjalankan kajian ini.
NAMA PERUNDING BIDANG KERJA

Muhammad Idlan Safy Bin Mohd Zawawi Ketua Perunding
Umie Balrina Binti Mohamad Azhari Rangka Kerja Wilayah
Norliyana Najlaa’ Binti Azizul Demografi dan Sumber Manusia
Muhammad Zaharis Danial Bin Mat Zahid
Guna Tanah dan Fizikal
Nor Nadhirah Binti Shamsul Kamar
Nurul Asyiqin Binti Roslan Perniagaan
Nur Diaeana Binti Hazumi Perumahan dan Petempatan
Nur Ayunni Binti Che Ahmad Desa
Ainur Danisha Binti Jaafar Perindustrian

Muhammad Haikal Budiman Bin Baharuddin
Pertanian dan Penternakan
Nurin Jazlina Binti Shaharani
Nur’ Diyanah Nazurah Binti Abd Halim Pelancongan
Pengangkutan dan Pengurusan
Muhammad Firdaus Bin Mohd Taufik
Lalu Lintas
Nurul Ain Binti Mokhtar
Infrastruktur dan Utiliti
Siti Syahera Binti Kamal
Nur Alia Farhana Binti Mohamad Lotfi Kemudahan Masyarakat, Tanah
Siti Balqis Binti Mohd Afraj Lapang, Rekreasi dan Landskap
Aifaa Nur Syahirunnisaa Binti Zakariya

Alam Sekitar dan Sumberjaya Asli
Nur Amirah Adlina Binti Mohd Sarfawi
Muhammad Idlan Safy Bin Mohd Zawawi Pengurusan dan Pelaksanaan
6-4
6.2 PROGRAM KERJA

Kajian Rancangan Tempatan Daerah Jajahan Gua Musang 2035 (Penggubahan) ini
melibatkan penyedian dan penyerahan sebanyak empat (4) laporan utama iaitu
Laporan Pendekatan Kajian (LPK), Laporan Analisis Strategi Pembangunan (LASP),
Draf Rancangan Tempatan Daerah Gua Musang 2035 (Pengubahan) dan
Ringkasan Eksekutif.
6.2.1 Laporan Pendekatan Kajian (LPK)

Laporan Pendekatan Kajian (LPK) merupakan laporan awalan yang menceritakan
tentang kawasan pentadbiran Majlis Daerah Gua Musang yang terperinci
berdasarkan maklumat sedia ada kawasan kajian yang disertai oleh beberapa pihak
perunding dalam melaksanakan Racangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2035
(Pengubahan). Tempoh masa yang diberikan untuk menyiapkan laporan ini adalah
selama tiga (3) minggu dari tarikh bermula penyediaan laporan pendekatan kajian.
6.2.2 Laporan Analisis Strategi Pembangunan (LASP)

Laporan Analisis Strategi Pembangunan (LASP) akan mengeluarkan hasil daripada
analisis data yang telah didapati sepanjang tempoh kajian yang dijalankan dengan
lebih terperinci. Selain itu laporan ini juga berupaya untuk menterjemahkan dalam
bentuk strategi pembangunan , matlamat dan objektif kajian. Laporan ini akan
disediakan dalam tempoh lima (5) minggu dari tarikh selepas penyerahan Laporan
Pendekatan Kajian (LPK).
6-5
6.2.3 Draf Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2035 (Pengubahan)

Laporan Draf Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2035 (Penggubahan) ini
mempunyai perincian peta cadangan guna tanah bagi kawasan Rancangan
Tempatan terdahulu dan cadangan guna tanah pengubahan. Oleh itu terdapat
beberapa pelan yang akan terkandung dalam Draf Rancangan Tempatan Jajahan
Gua Musang 2035 (Pengubahan) seperti Pelan subjek termasuklah Pelan Guna
Tanah, Pelan Kawasan KSAS, Pelan kawasan Pertanian dan sebagainya
termasuklah Pelan Sisipan. Tempoh Draf Rancangan Tempatan Majlis Daerah
Jajahan Gua Musang 2035 (Pengubahan) ini disediakan selama empat (4) minggu
dari tarikh penyerahan Laporan Analisis Strategi Pembangunan (LASP)
6.2.4 Ringkasan Eksekutif (RE)

Ringkasan Eksekutif ini merupakan sebuah buku yang meringkaskan penemuan
kajian berdasarkan sektor–sektor yang berkaitan serta mempunyai perincian
tentang setiap cadangan pembangunan yang diusulkan dalam bentuk yang mudah
untuk difahami dan susunatur yang lebih banyak menggunakan infografik bagi
menerangkan sesuatu informasi dengan lebih mudah dan cepat. Tempoh masa yang
diberikan bagi menyiapkan keseluruhan Ringkasan Eksekutif ini adalah selama (7
hari / seminggu) dari tarikh yang dimulai.
6-6
PENGUBAHAN
BAB 7
KESIMPULAN
BAB 7: KESIMPULAN
7.0 KESIMPULAN
Sebagai kesimpulan, Laporan Pendekatan Kajian menerangkan skop terperinci
kajian melalui pelbagai sektor dengan menyatakan dasar - dasar yang digunapakai,
kaedah atau teknik analisis yang sesuai dalam menjalankan kajian penyediaan
Rancangan Tempatan Jajahan Gua Musang 2035 (Pengubahan). Malah, ia dapat
menjelaskan inti pati yang disediakan di peringkat awal kajian sebelum
memperincikan dalam bentuk pernyataan teknikal semasa menyediakan Rancangan
Tempatan. Berdasarkan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172),
Laporan Pendekatan Kajian merupakan pernyataan bertulis yang telah diselaraskan
dalam proses penyediaan Rancangan Tempatan Daerah. Oleh itu, penyelarasan
melalui setiap sektor mempunyai keupayaan untuk merancang semula pembangunan
yang sedia ada. Kajian ini mengkaji isu dan masalah utama dalam perancangan
pembangunan Jajahan Gua Musang secara bersepadu dan menterjemah dasar -
dasar pembangunan fizikal negara dalam perancangan pembangunan Jajahan
tersebut. Hal ini demikian semua konteks yang terkandung dalam Laporan
Pendekatan Kajian ini adalah amat penting dalam usaha meningkatkan kualiti dalam
melaksanakan pembangunan yang berintegriti terhadap Jajahan Gua Musang
menjelang 2035.
7-1
DISEDIAKAN OLEH
Cawangan Perak
UNIVERSITI Kampus Seri Iskandar
TEKNOLOGI
MARA

LPK Full

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

LPK Full

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cawangan Perak

UNIVERSITI Kampus Seri Iskandar

LAPORAN PENDEKATAN KAJIAN

IJAZAH SARJANA MUDA (KEPUJIAN),

LAPORAN PENDEKATAN KAJIAN

6.1 Pasukan Kajian 6-1

AIS Air Insulated Switch Gear

AKSB Air Kelantan Sendirian Berhad

BPK Blok Perancangan Kecil

CFS Central Forest Spine

CSR Central Spine Road

DOSM Department of Statistic Malaysia

DPF Dasar Perancangan Fizikal Desa Negara

DPLB Dasar Pembangunan Luar Bandar

DPN Dasar Pembangunan Negara

ECER East Cost Economic Region

FELCRA Federal Land and Consolidation and

GIS Gas Insulated Switchgear

GIS Geo Information System

GPPKM Garis Panduan Kemudahan Masyarakat

HSK Hutan Simpan Kekal

HTK Hutan Tanah Kerajaan

IKA Indeks Kualiti Air

IKAM Indeks Kualiti Air Marin

IKS Industri Kecil Sederhana

IPD Ibu Pejabat Polis Daerah

IPK Ibu Pejabat Kontijen

IPU Indeks Pencemaran Udara

JAS Jabatan Alam Sekitar

JPBM Jabatan Penyelamat Dan Bomba

JPN Jabatan Perumahan Negara

KDNK Keluaran Dalam Negeri Kasar

KPI Key Performance Indicator

KPKT Kementerian Perumahan Dan Kerajaan

KTM Keretapi Tanah Melayu

LASP Laporan Analisis Strategi Pembangunan

LPK Laporan Pendekatan Kajian

MDGM Majlis Daerah Gua Musang

MMK Majlis Mesyuarat Kerajaan

MPFN Majlis Perancang Fizikal Negara

NAPIC National Property Information Centre

NGV Natural Gas Vehicle

NO2 Nitrogen Dioksida

NTISP Pelan Strategik Industri Perkayuan

PBN Pihak Berkuasa Negeri

PBPT Pihak Berkuasa Perancang Tempatan

PGK Pendapatan Garis Kemiskinan

PIRECFS Pelan Induk Rangkaian Ekologi Central

PMU Pencawang Masuk Utama

PPAM Perumahan Penjawat Awam Malaysia

PPD Pusat Petempatan Desa

PPR Program Perumahan Rakyat

PPU Pencawang Pembahagian Utama

PR1MA Perumahan 1 Malaysia

PTDRN Pelan Tindakan Dasar Perumahan

RFN Racangan Fizikal Negara

RISDA Rubber Industry Smallholders

RMK Rancangan Malaysia Ke-12

RMMK Rumah Mampu Milik Kelantan

RMR Rumah Mesra Rakyat

RSN Rancangan Struktur Negeri

RTJGM Rancangan Tempatan Jajahan Gua

SDGs Sustainable Development Goals