FILIPINO 7 WEEK 3
ANTAS NG WIKA BATAY SA PORMALIDAD
Kung magiging mapanuri at mag-oobserba ka sa usapan ng mga tao,
mapapansin mong nagkakaroon ng pagkakaiba sa uri ng salitang ginagamit
depende sa lugar, okasyon, panahon, gayundin sa taong kausap.
Halimbawa, kapag may mga nakasalubong ka sa umaga ay maaaring
magkaroon ng pagkakaiba-iba ang paraan o pormalidad sa pagbati mo
depende kung sino ang babatiin mo. Halimbawa, kung ang prinsipal ninyo
ang nasalubong mo ay tiyak na pormal na, “Magandang umaga po,” ang
sasabihin mo. Magbabago ito kung kaibigang matalik o BFF mo na ang
makasalubong mo. Maaaring maging “Kumusta, ‘Tol!” o kaya’y “Uy! Pre!” na
may kasamang pagtapik sa kamay o balikat ang gagawin mo. Halika, higit mo
pang kilalanin ang mga antas ng wika batay sa pormalidad.
Mga Salitang Pormal – mga salitang istandard dahil ang mga ito ay
ginagamit ng karamihan ng mga nakapag-aral sa wika. Ito ang mga salitang
ginagamit sa paaralan, sa mga panayam, seminar, gayundin sa mga aklat,
ulat, at sa iba pang usapan o sulating pang-intelektuwal.
Halimbawa:
 Maybahay sa halip na waswit
 Ama at ina sa halip na erpat at ermat
 Salapi o yaman sa halip na datung
Kabilang din sa uring ito ang masining na salitang tulad ng mga tayutay,
kasabihan, at kawikaang lalong nagpaparikit sa pagkakagamit ng wika.
Halimbawa:
 “Ang kinis ng kanyang batok ay nakikipag-agawan sa nagmamanibalang na
manga.”
 “Ang bilugang pisngi’y may biloy na sa kanyang pagngiti’y binubukalan
mandin ng pag-ibig.”
Aanhin pa ang damo kung patay na ang kabayo. Habang maikli pa ang
kumot, magtiis mamaluktot.
Mga Salitang Impormal o Di Pormal – mga salitang karaniwang ginagamit sa
pakikipag-usap sa mga kakilala o kaibigan. Ito ay nauuri sa tatlo:
1. Balbal (Slang) ang tawag sa mga salitang karaniwang ginagamit sa mga
kalye kaya’t madalas na tinatawag ding salitang kanto o salitang kalye.
Nabibilang ang mga salitang ito sa di pormal na uri ng salita kaya’t
karaniwang hindi ginagamit sa mga pormal na pagtitipon o pagsulat. Ang
salitang balbal ay nabubuo sa pamamagitan ng iba’t ibang paraan tulad ng
sumusunod:
 pagkuha sa dalawang huling pantig ng salita tulad ng sa salitang
Amerikano na naging “Kano”
 pagbaliktad sa mga titik ng isang salita tulad ng tigas na naging “astig”
 paggamit ng salitang Ingles at pagbibigay rito ng ibang kahulugan tulad ng
toxic na binigyan ng kahulugang “hindi maayos ang kalagayan o hindi
maayos na tao” tulad ng “toxic na schedule” o “toxic na kasamahan.”
 pagbibigay kahulugan mula sa katunog na pangalan tulad ng Carmi Martin
na ang kahulugan ay “karma.”
Iba pang halimbawa:
bagets - kabataan
lespu - pulis
charing - biro
nenok - nakaw
datung - pera
sikyo - guwardiya Halimbawa:

ermat - nanay  tanan mula sa salitang Bisaya na ibig sabihin ay “lahat”

utol - kapatid  ambot mula sa salitang Bisaya na ibig sabihin ay “ewan”

erpat - tatay  manong at manang mula sa salitang Ilocano na ibig sabihin ay “kuya” at
“ate”
yosi -sigarilyo
 ngarud mula sa salitang Ilocano na katumbas ng katagang “nga”
2. Kolokyal (Colloquial)

Ito’y isa pang uri ng mga salitang di pormal na ginagamit sa pang-araw- araw
na pakikipag-usap. Madalas na ginagamitan ng pagpapaikli o pagkakaltas ng
ilang titik sa salita upang mapaikli ang salita o kaya’y mapagsama ang
dalawang salita.

Halimbawa:

pa’no mula sa paano kelan mula kailan

p’re mula sa pare meron mula sa mayroon

te’na mula sa tara na nasan mula sa nasaan

Bahagi pa rin nito ang pagsasama ng dalawang wika tulad ng Tagalog at

Ingles o “Tag-lish” o Tagalog-Espanyol.

Halimbawa:

 A-attend ka ba sa birthday ni Lina? (Taglish)

 Hindi, may gagawin kami sa eskuwelahan. (Tag- Espanyol)

3. Lalawiganin (Provincialism)

Mga salitang karaniwang ginagamit sa mga lalawigan o probinsiya o kaya’y

partikular na pook kung saan nagmula o kilala ang wika. Kapansin- pansing
ang mga lalawiganing salita ay may taglay na kakaibang tono o bigkas na
maaaring magbigay ng ibang kahulugan dito.