1.

Τρόποι ανάπτυξης παραγράφων

Με τον όρο Χάσμα των γενεών εννοούμε εκείνη τη διαφωνία στις αντιλήψεις πάνω σε σημαντικά
και ασήμαντα ζητήματα που εκδηλώνεται στη σύγχρονη εποχή. Ο όρος από μόνος του υποδηλώνει
το κενό που υπάρχει πολύ συχνά ανάμεσα στις διάφορες γενεές, ένα κενό που μοιάζει με χάσμα, με
γκρεμό αγεφύρωτο.

Είναι κοινός τόπος στους ανθρώπους της ώριμης ηλικίας να επικρίνουν τη συμπεριφορά των
νεοτέρων και να επιχειρούν συγκρίσεις με τη δική τους νεότητα, όταν όλα, κατά τη γνώμη τους,
ήταν καλύτερα και η ζωή και τα ήθη και ο πολιτισμός, ακόμα και η φύση. Ο πρώτος που αναφέρει
αυτή τη στάση ενός ηλικιωμένου, σοφού ανθρώπου είναι ο Όμηρος. Ο Νέστορας, που είχε δει δύο
γενιές ανθρώπων να περνούν και βασίλευε πια στην τρίτη, όταν αισθάνεται την ανάγκη να πάρει το
λόγο και να μιλήσει στους εξαγριωμένους από θυμό πολεμάρχους, τον Αγαμέμνονα και τον
Αχιλλέα, αρχίζει την παρέμβασή του με μιαν αναδρομή. Εγώ, λέει, είμαι μεγαλύτερος κι από τους
δυο σας πρέπει να με ακούσετε γιατί έχω μιλήσει με άνδρες πολύ καλύτερούς σας, τέτοιους που δε
θα ξαναδώ. Και αναφέρεται σε παλαιότερους ήρωες, τον Πειρίθουν, τον Καινέα και τον Θησέα.
Αυτοί, λέει, ήταν παλικάρια που όμοιά τους δεν έχουν ξαναγίνει. Από τότε ως σήμερα κάθε γενιά
επαναλαμβάνει μονότονα το ίδιο τροπάριο και φαίνεται πως το πιστεύει. […]

Το χάσμα των γενεών έρχεται ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων των νέων και των παλιών. Είναι
αναμφισβήτητα σίγουρο πως μεγάλο ποσοστό των νέων αντιτίθεται στις ιδέες των παλιών. Αυτό
οφείλεται στο γεγονός ότι ο νέος κινείται προς τα εμπρός, ενώ ο ηλικιωμένος, όταν δεν γυρίζει
πίσω, προσπαθεί να συγκρατήσει το παρόν που του εξασφαλίζει την ύπαρξη του και προσπαθεί να
συντηρήσει όσα κατόρθωσε να αποκτήσει. Ο ώριμος άνθρωπος προσπαθεί να μείνει σταθερός στη
θέση του σε αντίθεση με τον νέο που πιστεύει πως έχει τη δύναμη και την υποχρέωση να
κατακτήσει τον κόσμο και να δημιουργήσει έναν εντελώς διαφορετικό. Όλη αυτή η σύγκρουση
οφείλεται και σε νέα τεχνολογικά επιτεύγματα που επιβάλλουν στη ζωή μας, με αποτέλεσμα οι
γνώσεις να αναθεωρούνται, να αλλάζουν και άλλες να καταρρίπτονται. Οι νέοι διαμορφώνουν μια
διαφορετική αντίληψη του κόσμου που διαφέρει από αυτή των ηλικιωμένων. Σήμερα τα
ερεθίσματα που οι νέοι δέχονται οδηγούν στη γρήγορη ωρίμανση και συντελούν εύκολα στη
διαμόρφωση της προσωπικότητας.

Ο όρος γλώσσα των νέων δηλώνει το σύνολο των γλωσσικών φαινομένων που χαρακτηρίζουν την
επικοινωνία των νέων μεταξύ τους. Παρά τον χαρακτηρισμό “γλώσσα”, η γλώσσα των νέων δεν
είναι ένα αυτοτελές γλωσσικό σύστημα, αλλά μια “κοινωνιόλεκτος” [sociolect], δηλαδή ένας
τρόπος ομιλίας με λεξιλογικά, πραγματολογικά και δομικά χαρακτηριστικά που χρησιμοποιείται
υπό ορισμένες συνθήκες επικοινωνίας και είναι μέρος της γλωσσικής συνείδησης μιας κοινότητας.
Η κοινωνική βάση της γλώσσας των νέων είναι η “παρέα”, το δίκτυο των συνομηλίκων. Κατά
συνέπεια δεν υπάρχει μια ενιαία γλώσσα των νέων, αλλά ένα σύνολο από επιμέρους τρόπους
ομιλίας με κοινές τάσεις διαμόρφωσης και κοινά γλωσσικά στοιχεία. Καθώς η ελληνική έρευνα
είναι ακόμη περιορισμένη, τα στοιχεία που ακολουθούν συνδυάζουν ευρήματα από διάφορες
γλώσσες.

Η ταυτότητα του εφήβου δομείται γύρω από δύο βασικούς άξονες. Ο πρώτος αφορά την
«ταυτότητα του φύλου», δηλαδή την αναγνώριση και την αποδοχή για τον εαυτό του των
σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών που διακρίνουν το φύλο στο οποίο
ανήκει βιολογικά. Ο δεύτερος άξονας αφορά την «κοινωνική ταυτότητα», δηλαδή τη διαμόρφωση
της ιδεολογίας, των ηθικών αξιών, των κοινωνικών στάσεων και των επαγγελματικών επιλογών. Η
κοινωνική ταυτότητα αναφέρεται στη θέση, στις ενέργειες και στη λειτουργία του ατόμου ως
μέλους της κοινωνίας. Αν σκεφθούμε, λοιπόν, τη σημασία των παραπάνω «ταυτοτήτων», θα
καταλάβουμε τους λόγους για τους οποίους η εφηβεία θεωρείται πολύ σημαντική περίοδος της
ζωής του ανθρώπου
Η εφηβεία αποτελεί μία μεταβατική περίοδο στη ζωή του ανθρώπου, η οποία αρχίζει με το τέλος
της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Κατά τη διάρκειά της, συντελούνται βιολογικές,
σωματικές και ψυχολογικές μεταβολές, που επηρεάζουν και διαμορφώνουν τη στάση του εφήβου
απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους, ενηλίκους και συνομηλίκους, καθώς και τις απόψεις και
τις ιδέες του απέναντι σε αρχές και αξίες που επικρατούν στην κοινωνία, όπου ζει.

2. Πώς εκδηλώνεται, κατά τη γνώμη σας, σήμερα η αντιεξουσιαστική συμπεριφορά των νέων;
Αναπτύξτε το θέμα σε μια παράγραφο με σχετικά παραδείγματα.

3. (α) οξύθυμος, ασυμβίβαστος, απόλυτος, αντιεξουσιαστής, επαναστατικός

(β) ονειροπόλος, διαλεκτικός, οραματιστής, ιδεολόγος, κοινωνικός
Να περιγράψετε σε μία παράγραφο έναν τύπο εφήβου, αξιοποιώντας επίθετα από την ομάδα
(α) και έναν διαφορετικό τύπο εφήβου, επιλέγοντας επίθετα από την ομάδα (β). Να υποθέσετε
ότι οι παράγραφοι αποτελούν απόσπασμα επιστολής που ξεκινά κάπως έτσι:

Αγαπημένε μου φίλε,

Στην τάξη μας ήρθαν δυο καινούριοι συμμαθητές…

4. Συμπλήρωσε τα κενά με την κατάλληλη συνδετική λέξη

Έτσι, ενώ, αλλά και, Τέλος, Ακόμη

Ποικίλες είναι οι στάσεις και οι συμπεριφορές που παρατηρούμε κατά τη διάρκεια της
εφηβείας. ................, ο έφηβος άλλοτε επιθυμεί να μείνει μόνος, κι άλλοτε επιζητά επίμονα τη
συντροφιά, άλλοτε αποστρέφεται την εργασία κι άλλοτε ρίχνεται με τα μούτρα σ’ αυτή, αισθάνεται
αμηχανία για το σώμα του αλλά και προσπαθεί να αναδείξει την ομορφιά του. .................., σε
κάποιες περιπτώσεις εκδηλώνει νευρικότητα και ανησυχία, ............ σε άλλες κατακλύζεται
από ανία και είναι ιδιαίτερα ευσυγκίνητος. Άλλα χαρακτηριστικά της εφηβικής ηλικίας είναι
η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η ονειροπόληση, το ψέμα, αλλά και η αντιδραστική, μερικές φορές
εχθρική στάση, όχι μόνο προς τους ενήλικες, ...................... προς το άλλο φύλο. .............., η τάση
του εφήβου να αμφισβητεί, συχνά με τρόπο άγονο κι επιθετικό, συντελεί στο να θεωρείται από
το κοινωνικό περιβάλλον επαναστάτης ή ταραξίας.