You are on page 1of 104
BOY TE CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Dée lap - Ty do - Hanh phic Sé: 2760 /QB-BYT Ha N6i, ngdy 04 thing 7 néim 2023 QUYET DINE Vé vige ban hanh Huéng dan chan doan, dieu trj S6t xudt huyét Dengue BQ TRUONG BOQ Y TE Cin cte Lugt Kham hénh, chita bénh nam 2009; Ciin ele Nghi dinh 8 95°2022/ND-CP ngdy 13 thing LI nam 2022 cia Chinh phic quy dink chite nding, nhiém vu, quyén han va ec edu 16 chive cita B6 Y té: Thea dé nghj ctia Cuc trucmg Cuc Quan If kham, chita bénh - BG Y ié. QUYET an hanh kém theo Quyét dinh nay “Hug dan chan doan va diéu tri Sét xuat huyét Dengue” thay thé “Hung dan chan dodn va diéu tri S6t xuét huyét Dengue” ban hanh kem theo Quyét dinh sé 3705/QD-BYT ngay 22/8/2019 cia BO Y té Diéu 2. Hurdng din chin don, diéu tri Sot xudt huyét Dengue duoe ap dung tai cae co sé kham bénh, chia bénh trong ea nude, du 3. Quyét dinh nay cé higu lue ké tir ngay ky ban hanh Dieu 4. Cac ong, ba: Chanh Van phong BO, Cyc truéng Cue Quan ly Kham, chia bénh, Chanh Thanh tra BO, cae Vu truéng, Cuc trudng eta cde VwCue thuge BO Y 16, Gia doc cae cu sé kham bénh, chita bénh true thude BO Y (, Gidin dév SG ¥ 1é cae tinh, thanh phé trye thude Trung wung, Thi truéng Y té cae BG, nganh; Thii truéng cae dom vj c6 lién quan chju trach nhigm thi hanh Quyet dinh nay./, Nori nhan - Nhu digu 4, - B6 trudng (48 bao ca0) = Cac Thr ining (dé phdi hop chi dao) ~ Luu: VT; KCB, cr. BO" TRUONG HUONG DAN CHAN DOAN, DIEU TRI SOT XUAT HUYET DENGUE (Ban hanh kém theo Ouyét dinh s6 2760 /OD-BYT, ngay 04 théng7 nem 2023 ciia B6 iruong Bé Y té ) HA N@i, 2023 ve ____DANH SACH BAN BIEN SO. “HUONG DAN CHAN DOAN, DIEU TRI SOT N UAT HUYET DENGUE” Chi dgo bién sogn Gs.Ts, Tran Van Thuan That trudmg Bo Y té Chi bién Pho Cha tich thuong truc Tang Hoi Y hoc Viét Nam, Gs.Ts, Nguyén Vin Kinh nguyén Gidm déc Bénh vign Béah Nhigt doi Trung won: Déng chii bién PGs.Ts. Luony Ngoc Khué Cuc trudng Cue Quin ly Kham, chtra bénh Tham gia bién soan Ts. Nguyen Trong Khoa Pho Cue trusng Cuc Quan ly Kham, chita bénh Ts. Vuong Anh Duong PGs Ts. Tang Chi Thuong —__Giém de SY 1é TP HO Chi Minh Ts, Nguyén Vin Vinh Chiu Pho Giam ddc So Y té TP Hé Chi Minh PGs.Ts, Tran Minh Dien Giam doc bénh vién Nhi Trung wong. PGs'Ts. Nguyén Thanh Hung Gidm dc Bénh vin Nhi dong 1 TP H6 Chi Minh BsCKII_ Nguyén Thanh Dung Gi ddc Bénh vin Bénh nhiét doi TP Ho Chi Minh BsCKIL Trinh Hitu Tang Giam dée Bénh vién Nhi dong 2 TP H6 Chi Minh Gs.T3. Ta Van Tram Giam doe Bénh vign da khoa Tién Giang TIND.BS. Bach Van Cam Pho Chi tich Hoi Hoi stte cap ciru Viet Nam BsCKII. Nguyén Hong Ha Pho Chu tich Héi Truyén nhiém Viét Nam BsCKII. Nguyén Minh Tién Pho Giam doc Bénh vién Nhi dong Thanh pho Ths, Nguyén Trin Nam Pho Giam déc Bénh vien Nhi ding Thanh phé Neuyen Trugmg khoa Hai sire cap em nguoi In Bénh Ts. Nuuyén Vin Hio viéu Béoh abiét doi Tp Hé Chi Minh, Trudng BO mén Nhiém Dai hoc Y dure Tp HO Chi Minh Ts, Nauyén Minh Tuan Trudng khoa $6t xudt huyét Bénh vign Nhi dong 1 Giam déc Trung tam Bénh nhiét doi, Bénh vién Nhi Ts. Nguyén Van Lam mineiiae. Trrdng khoa Cap city - Hai site tich cue - Chong doc ‘Tré em, Bénh vi én Bénh mhiét d6i TP Ho Chi Minh 7 PGsTs, Déng Thi Hoai Tam ae Nhiem Truong Dai hoc Y duge Tp Ho Chi Ts. Ta Thi Diéu Ngan Bé mén Truyén nhiém Trang Dai hoc Y Ha NGi ; BsCKI, Phan Vinh Tho ‘Tnréng khoa Cap ci, Bénh vién Bénh nhiét doi TP HO Ts, Phan Tir Qui Chi Minh Neguyén Pho Trung khoa Cap citu - Hoi site tich our - Ts, Duong Thi Bich Thuy Chéng déc Nguoi én, Bénh vign Bénh abiét doi TP HO Chi Minh _ . BsCKIL DS Chau Viet aes khoa Nhiém Bénh vién Nhi déng 2 TP H6 Chi ‘Truong khoa Vi sinh Bénh vién Nhi dong | TP Ho Chi Ths, Lé Quoc Thinh tank PGs Ts, Pham Vin Quang Bs. Dinh Tan Phuremg PGs Ts. Phing Neuyéa The Nguyén BsCKII_ Cao Dite Phuong Ths, D6 Thi Huyén Trang Tnrdng khoa H6i stic tich cue Bénh vién Nhi déng | TP H6 Chi Minh ‘Trung khoa Cp ctu Bénh vién Nhi déng | TP Hé Chi Minh Trudny Khoa Hi sire ahi&m Béak vign Nbi déng 1 TP ‘Ho Chi Minh Chuyén vign chinh phang Nghiép va - Bao vé sure khoe can bd, Cue Quan ly Kham, chia bénh Cue Quan ly Kham, chta bénh MUC LUC HUGNG DAN CHAN DOAN, DIEU TRI SOT XUAT HUYET DENGUE 1, DAICUONG I DIEN BIEN LAM SANG BENH /SOT XUAT HUYET DENGUE 1. Giai doan sot.......... 1.1. Lam sang 1.2. C&n 1am sang... 2. Giai doan nguy hiém: .... 2.1. Lam sang 3. Giai doan héi phue: 3.1. Lam sang. 3.2. Can lam s: Il. CHAN DOAN VA PHAN DO........ 1. Chan doan can nguyén vi nit Dengue 1.1. Xet nghiém huyét thanh.... ét nghiém PCR, phan lap vi rit 2. Chan doin phan biét....... s IV. DIEU TRI 10 PHU LUC 1: CAC GIAI DOAN LAM SANG CUA SOT XUAT HUYET DENGUE z wine wal PHU LUC 2: PHAN DO SOT XUAT THUYET DENGUE... 1 PHU LUC 3 SG BO PHAN NHOM DI DENGUE PHU LUC 4: SO BO XU ‘TRISOT XUAT HUYET DENGUE co DAU HIEU CANH BAO 6 TRE EM PHU LUC 5: SO BO XU TRI SOT XUAT HUYET DENGUE CO DAU J TRI NGUGI BENH SOT XUAT HUYET HIEU CANH BAO 6 TRE THIEU NIEN 3 PHU LUC 6: SO BO XU TRI SXHD CO DAU HIEU CANH BAO NGUOILON.... 4 PHU LUC 7: BIEU TRI SUYE HO HAP PCAP.. PHU LUC 8: SO BO TRUYEN DICH TRONG soc SOT XUAT HUYET DENGUE G TRE EM........ PHU LUC 9: CAN NANG MEU CHINIT ss PHU LUC 10: DIEU KIEN CHUYEN TU CAO PHAN TU SANG DUNG DICH DIEN GIAI VA NGUOC LAI... ‘ PHULUC 11: SOBO XU'TRI SOC SOT XUAT HUYET DENGUE O TRE... | THIEU NIEN 13-16 TUOL si I PHU LUC 12; SO DO TRUYEN DICH TRONG SOC SOT XUAT HUYET DENGUE NANG 6 TRE EM. PHU LUC 13: TIEU CHUAN HOI CHAN...... PHU LUC 14: MAU GIAY TOM TAT DIEU TRI SOT XUAT HUYET DENGUE - wid KEM THEO GIAY CHUYEN TUYEN PHU LUC 15: SU’ DUNG THUOC VAN MACH TRONG SOC SOT XUA HUYET DENGUE 6 TRE EM.. sees PHU LUC 16.1: SODO TRUYEN S DICHTI TRONG SOC SOT XUAT HUYET DENGUE G NGUOI LON 23 = sa T PHU LUC 16.2: SO DO TRUYEN DICH TRONG SOC SOT XUAT HUYET DENGUE NANG © NGUOLLON... PHU LUC 17: HUGNG DAN XU’ TRI SOC SXHD THe XUAT HUYET ne NANG.. a oat sn oa I vA CH BINH TRUYEN MAU, cue PHAM MAU. aa’ 1 PHU LUC 18: LUU DO XU TRI SOC SXHD KHONG PAP UNG DICH TRUYEN.. sel PHU LUC I 19; NUOI DUONG NGUOI BENH SOT XUAT HUYET DENGUE PHY LUC 20: CAC DAU HIEU CAN THEO DO! KHI HOT suc Soc... SOT XUAT HUYET DENGUE PHU LUC 21: PHAT HIEN VA XU TRI SOT XUAT HUYET DENGUE .. OTUYEN CO SO KHI CO DICH. PHU LUC 22: HUONG DAN CHAM SOC SOT XUAT HUYET DENGUE TRE EM (< 16 TUON), ‘ ‘s : agintanene PHU LUC 23: HUGNG DAN cHaAM soc. sor. XUAT HUYET DENGUE | NGUOI LGN (= 16 TUOL) i - caveesescis Noo PHU LUC 24: LUU Y MOT SO QUY TRINH KY THUAT TRONG CHAM SOC SOT XUAT HUYET DENGUE PHU LUC 25: HUONG DAN TU’ VAN BA ME VE sor XU. DENGUE wees PHU Luc 26: LUU BO XU'TRI SUY GAN CAPO BENH NHAN SOT UAT HUYET DENGUE NANG ssjccomsucaemenencummiemmene'l BOY TE CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM. Doc lap - Ty do — Hanh phic HUONG DAN CHAN DOAN, DIEU TRI SOT XUAT HUYET DENGUE (Ban hanh kem theo Quyét dinh 86 2760 QD-BYT, ney Olthang 7 nem 2023 cia BG inermg BO ¥ 18) I. DAI CUGNG Sét xuat huyét Dengue 1a bénh truyén nhiém gay dich do vi rat Dengue gay nén. Vi rit Dengue c 4 typ huyét thanh la DEN-1. DI DEN-4. Vi rit truyén tir ngudi bénh sang nguvi lanh do mudi dot. Mu‘ aegypti ld c6n tring trung gian truyén bénh chit yéu Bénh xay ra quanh nam, thudng gia tang vao mia mura. Bénh gap 6 ca tré em va ngudi Ién. Dac diém cia sét xuat huyét Dengue 1a sét, xudt huyét va in dén sée gidm thé tich tuan hoan, ri loan dong, ip thoi d8 din dén thoat huyét tuong, cd thé mau, suy tang, néu khong duge chan doan s6m va xtr tri tir vong, N BIEN LAM SANG BENH SOT XUAT HUYET DENGUE, Bénh sét xuat huyét Dengue co biéu hign lam sang da dang, dién bién nhanh chéng tir nhe dén nang, Bénh thudng khéi phat dot ngot va dign bién qua ba giai doan: giai doan sét, giai doan nguy hiém va giai doan héi phue. Phat hién s6m bénh va hiéu rd nhimg van dé lam sang trong timg giai doan cia bénh giap chan doan s6m, diéu tri dung va kip thai, nhdm ciru séng ngudi bénh. 1. Giai doan sot 11. Lam sang - Sét cao dot ngot, 1ién tue. + Nhire dau, chan an, budn nén ~ Da xung huyét. - Dau co, dau khp, nhire hai hé mat, ~ Nghiém phap day that duong tinh = Thutng c6 cham xuait huyét 6 duvsi da, chy mau chan ring hoe chay mau mii 1.2. Cin lam sang - Hematocrit (Het) binh thuong. = So luong ticu cau binh thutmg hoge giam dan (nhung con trén 100,000/mm3). - $6 lugng bach cdu thutmg giam. 2. Giai doan nguy hiém: thudng vio ngay thi 3-7 cia bénh 2.1. Lam sing a) Ngudi bénh co thé con sdt hoac da gidm sét b) C6 thé cd cde biéu hign sau: = Dau bung nhiéu: dau bung nhiéu va lién tue hoae ting eam gide dau nhat la 6 viing gan. - Vat va, lit dir, li bi. = Gan to > 2em dudi bi suém, c6 thé dau. ~ Non 6i. - Biéu dai 24 - 48 git). + Tran dich mang phdi, mo ke (c6 thé gay suy hd hap), mang bung, ph né mi mat. + Néu thoat huyét tuong nhieu sé din dén sdc voi cac biéu hién vat va, but rirt hod li bi, lanh dau chi, mach nhanh nhé, huyét ap ket (hiéu s6 huyét ap t6i da va tdi thigu < 20mmHg hoa tut huyét ap, khong do duge huyét ap, mach khong bat duge, da lanh, ndi van tim (séc nang), tigu it. ~ Xuat huyét. + Xuat huyét dudi da: Nét xudt huyét rai rae hode cham xuat huyét thutmg, thoat huyét tuong do tang tinh thdm thanh mach (thurong kéo @ mat tude hai cAng chan va mat trong hai canh tay, bung, dui, man sudn hoae mang bam tim, + Xuat huyét niém mac nh chay mau chan rang, chay méu mii, n6n ra mau, di ngoai (tiéu) phan den hoge mau, xudt huyét am dgo hoac tiéu mau. ing: chy mau mii nang (can nhét bac ho’e gac cam mau), + Xuat huyét xuat huyét 4m dao nang, xuat huyét trong co va phan mém, xudt huyét dutmg tiéu hoa va noi tang (phdi, ndo, gan, lach, than), thudng kém theo tinh trang sée, gidim tiéu edu, thiéu oxy mé va toan chuyén héa e6 thé dan dén suy da phii tang va dong mau ndi mach nang. Xuat huyét nang cting c6 thé xay rao ngudi bénh ding céc thude khang viém nhu acetylsalieylic acid (aspirin), ibuprofen hoae ding corticoid, tién sir loét da day - ta trang, viém gan man - MOt sé trudng hop nang cé thé co biéu hién suy tang nhu tén thurong gan nang/suy gan, than, tim, phdi, nao. Nhig biéu hién nang nay c6 thé xay ra & ngubi bénh cé hode khéng 6 séc do thoat huyét tuong, +Tén thuong gan nang/suy gan cdp, men gan AST, ALT > L000U/L. + Ton thuong/suy than ec: + Réi loan tri gide (sét xuat huyét Dengue thé nao), + Vigm co tim, suy tim, hoae suy chite nang c4e co quan khac 2.2. Can lim sing - C6 dic mau khi Hematocrit ting > 20% so vii gid tri ban dau cia ngubi bénh hode so vii gia tri trung binh cia dan sé 6 cing Itra tudi. Vi du: Het ban dau la 35%, SXHD c6 tinh trang ¢4 dae mau khi Het hign tai do dirge 14 42% (tang 20% so véi ban dau), ~ $6 lugng tiéu cau gidm (< 100.000/mm') - AST. ALT thuong ting. - Truong hop nang cé thé ¢6 146i loan dong mau. ~ Siéu Am ho’e X-quang ¢6 thé phat hién tran dich mang bung, mang phéi 3. Giai doan hdi phue: thudng vao ngay thi 7- 10 cia bénh 3.1. Lam sang = Ngudi bénh hét sdt, toain trang tt lén, thém an, huyét dong 6n dinh va tiéu nhieu, - Cé the phat ban hdi phuc hoac ngtta ngoai da. = C6 thé c6 nhip tim chim, khéng déu, 06 thé ¢6 suy hd hap do qua tai dich truyén 3.2. Clin lam sing - Hematocrit tr vé binh thuvng hoac e6 thé thép hon do hién tuong pha loang mau khi dich duge tai hap thu tré lai. 6 lucmg bach cau mau thuémg tang lén sém sau giai doan ha sot = $6 lugng tiéu cau dan tra vé binh thuong, mun hon so véi sé long bach cau. - AST, ALT cd khuynh hudng giam, Phu tue 1: Cac giai doan lam sang cia sot xuat huyét Dengue. Il. CHAN DOAN VA PHAN DO Bénh sét xuat huyét Dengue duge chia lam 3 mire dé (theo T6 chite ¥ té 10 thé gidi nam 2009), = S6t xuat huyét Dengue + S6t xudt huyét Dengue cé dau hiéu canh bdo. ~ Sdt xudt huyét Dengue nang. Phu tue 2: Phan dé s6t xuat huyét Dengue. Luu ¥: Trong qua trinh din bién, bénh co thé chuyén tir mite dé nhe sang mite 49 nang, vi vay khi tham kham can phan 49 lam sang dé tién Lugng bénh va ed ké hoach xir tri thich hgp. 1. Chan don cin nguyén vi rit Dengue LL. Xé nghiém huyét thanh - Xét nghiém nhanh: tim khang nguyén NS1 tir ngay 1 dén ngay 7 ciia bénh (wu tién trong 5 ngay dau). - Xét nghiém ELISA hode test nhanh tim khang thé IgM, 1G tir ngay thir 5 cia bénh néu NS1 am tinh, 1.2. Xét nghiém PCR, phan lp vi rit: lay mau trong giai doan s6t (hye hign 6 cde co so xét nghiém e6 diéu kién), 2. Chan doan phan biét ~ St phat ban do vi rit - Tay chan miéng, ~ S6t md. ~ Sot ret + Nhiém khuan huyét do lién cau lon, no mé cau, vi khuan gram am, - Sée nhiém khuan. + Cée bénh mau, - Bénh ly 6 bung cap... IV. DIEU TRI tri s6t xuat huyét Dengue Phan I6n cac truéng hop déu duc diéu tri ngoai tri va theo di tai y té co 80, chi yéu la diéu tri trigu ching va phai theo doi chat ché phat hign sm soc xay ra dé xit tri kip thoi, * Xem xét chi dinh nhdp vign trong cae truvmg hop sau ng mot minh, - Nha xa co’ séy té, khéng thé nhap vién kip thoi khi bénh tr nang. 1 Gia dinh khéng cé kha nang theo doi sat. - Tré hii nb - Dir edn, béo phi ~ Phu nti c6 thai, - Nguoi Ién tudi (260 tudi). - Bénh man tinh di kém (than, tim, gan, hen, COPD kém kiém soa, dai thao during, thiéu mau tan mai Phu luc 3; So dé phan nhém diéu tri ngudi bénh sdt xuat huyét Dengue. 1. Didu tri trigu ching - Néu s6t cao > 38,5°C, cho thude ha nbiét, néi long quan do va Tau mat bang nuée am - Thudc ha nhiét chi dirge ding 1a paracetamol don chat, liéu ding tir 10 - 1Smg/kg cn n&ng/lan, cach nhau mdi 4 - 6 gid, "Chi ys + Téng ligu paracetamol khong qué 60mg/kg can nang/24 gid. + Khng ding aspirin (acetylsalicylic acid), analgin, ibuprofen dé diéu tri vi co thé gay xuat huyét, toan mau. 2. Ba dich sém bang dutng udng: khuyén khich ngudi bénh udng nhiéu nude oresol hove nude trai cay (nude dita, cam, chanh,...) howe nude chéo loang voi mudi. ~ Khong an ung nhimg thye phim ¢6 mau ndu hoae d6 nhur xd xi, $6 6 la, ~ Luong dich khuyén cao: udng theo nhu cau co ban, khuyén khich uéng nhieu 3. Theo doi a) Tai kham va lam xét nghiém hang ngay, Néu xuat hién dau higu eanh bao cho nhap vin diéu tri 'b) Ngudi bénh dén kham lai ngay khi cé mt trong cdc dau higu sau + Ngui bénh thay khé chiu hon mc dit sét gidm hode hét st - Kh6ng An, udng duge. ~ Non oi nhiéu. ~ Dau bung nhiéu. = Tay chan lanh, am. - M@t la, but rit. = Chay mau mii, migng hoac xuat huyét am dao. - Khong tiéu trén 6 gid - Biéu hién hanh vi thay doi nhu 1 ln, tang kich thich, yat va hode li bi. B. Didu tri sét xudt huyét Dengue cé dau higu canh bao BL, DOi voi ngudi bénh tré em (< 16 tudi) 1, Diéu tri sot xuat huyét Dengue eo dau higu canh bée: Nguoi bénh duge cho nhap vién digu tri 1.1, Dicu tri trigu chimg: ha sot. 1.2. Ba dich sém bang dudng uéng néu bénh nhén edn kha nang vdng duve. 1.3. Theo ddi mach. HA, nhiing dau higu eanh bao, Irong dich dua vio. nude tiéu va Het mdi 4 - 6 gid. 1.4. Chi dinh truyen dich a) Khi ed it nhat | trong cae dau hiéu sau - Lirdir. - Khong udng duoc nude. ~ Non 6i nhiéu. ~ Dau bung nhiéu. ~ Co dau higu mat nude ~ Het tang cao, b) Dich truyén bao gm: Ringer lactate, Ringer acetate, NaCl 0,9%. 1.5. Phuong thire truyén dich - Truyén Ringer lactate, Ringer acetate hode NaCl 0,9% 6 - 7mi/kg/gio trong | - 3 gid, sau dé SmUkg/gi6 trong 2 - 4 gid. Theo doi lam sing, Het moi 2-4 giv. - Néu mach, HA 6n dinh, Het giam, nude tiéu> 0,5 - Imi/ky/gid, giam toe do truyén Ringer lactate, Ringer acetate hoc NaCl 0,9% 3ml/kg/giv trong 2 - 4 gid. Néu lam sang tiép tuc cai thign, c6 thé ngumg dich sau 24 - 48 gio. = Néu mach nhanh, HA tut hodc ket, Het ting: diéu tri toan, xuat huyét, ha dung huyét, ha calci huyét néu cé va trayén dich tiép tue nur sau: + Khi tong dich truyén > 60ml/kg: chuyén sang cao phan tit truyén tinh mach 10 - 20ml/kg/gid tong | git. Sau dé tiép tuc truyén dich theo phac dé digu tri nhurs6e SXHD. + Khi tong dich truyén < 60mi/kg; tang tc 46 truyén Ringer lactate, Ringer acetate hoc NaCl 0,9% 10 - 20mi/kg/gié trong 1 gid. Sau dé tigp tue 13 truyén dich theo phac dé diéu tr nhu soc SXHD. * Laru Yi: ~ Néu SXHD canh bao kém chi lanh, am, théi gian lam day mao mach > 3 gidy, liv dir hay vat va, birt rit; huyét dp binh thutmg hoae higu ap = 25 mmHg: diéu tri nhw sée SXHD. - Néu SXHD canh bao kem chi lanh (mat), mach nhanh, HA binh thirong: truyén Ringer lactate, Ringer acctate hoze NaCl 0,9% 10mi/kg/gio trong | gid, sau dé danh gid lai + Néu cdi thign lam sang, tay chan 4m, mach chim lai, HA binh thudng: tiép tuc Ringer lactate, Ringer acetate hoae NaCl 0.9% toe do 6 - Tmi/kw/gid’ x 1 - 3 gid saui dé Smi/kg/gity x 2 - 4 gid va xir tri tiép theo nhur phe dé SXHD ean bio. + Néu cé séc truyén Ringer lactate, Ringer acetate ho&c NaCl 0,9% 20mI/kg/gi6 tong | git’ va xit tri tiép sau d6 nhur phac dd sde SXHD. = Thoi gian truyén dich: thuong Phu luc 4: So dé xit tri s6t xudt huyét Dengue c6 dau higu canh bao 6 tré em. Phu lue 5: So dé xit tri sot xuat huyét Dengue co dau higu canh bao 6 tré ft khong qua 24 - 48 gids. thiéu nién. B2. Déi voi ngudi bénh ngwii lon (> 16 tudi) 1, Diéu tri sét xuat huyét Dengue c6 dau hiéu canh bao: nguéi bénh duce cho nhap vién diéu tri 1.1, Diéu tri trigu chimg: ha sot. 1.2. Bi dich sém bang dudng udng néu bénh nhan cdn kha nang udng dune. 1.3, Theo ddi mach, HA, nhiing dau higu enh bao, lugng dich dua vao, nude tiéu va Het mdi d 1.4. Chi dinh trayén dich: xem xét truyén dich khi ngu’i bénh n6n nhiéu, khong udng duoc va Het cao hoae c6 déu mat nude. ich ‘Truyén Ringer lactate, Ringer acetate hoc NaC! 0,9% 6mI/ 6 xiv, 1.5. Phuong thire truy 20 trong, 1-2 gid, sau do 3mI/kg/gid trong 2 - 4 gid. Theo doi lam sang, Het méi 2 - 4 git. Trong qua trinh theo doi ~ Néu mach, HA 6n dinh, Het giam, nude tiéu > 0,5 - [mi/ke/gity, giam téc d6 truyén Ringer lactate, Ringer acetate hoge NaCl 0,9% 1Sml/kg/gitr trong 6 -18 gid. Néu lam sang tiép tuc cai thién, co thé ngung dich sau 12 - 24 gio. Phy luc 6: So dé xit tri SXHD ¢6 dau higu cnh bao & ngudsi lon, Néu bénh nhan cé biéu hign sée (mach nhanh, nhe, khé bat, huyét Ap ket, tut, kho do va Het tng): tuyén dich chéng sée nhur phac dd diéu tri sée SXHD 6 nguvi lén voi ligu ching séc dau tién 1d cao phin tir 10 - ismi/kg/gi¢. Cha y diéu tr toan hoa mau, xuat huyét, ha dutmg huyét, ha calci huyét néu c6. C. Diéu tri sét xudt huyét Dengue nang: ngudi bénh phai duoc nhap vign dieu tri cap ctu. CL. Didu tr sét xudt huyét Dengue ngng tré em CLL. Diéu tr] soe sot xuat huyét Dengue C111, Chuan bj cée dich truyén sau - Ringer lactate. - Ringer acetate trong tung hop co tin thuong gan nang houc suy gan cp. - Dung dich man dang truong (NaCl 0,9%). - Dung dich cao phan tir (dextran 40 hoge 70, hydroxyethyl starch (HES 200.000 dalton)). - Dung dich albumin. 1.1.2. Thé oxy qua gong mai I - 6 Lit/phat, Tat ca cae nguvvi bénh ¢6 s6c can thé oxy gong kinh. Phu tue 7: Didu tri suy hé hap cap. 1.13, Bu dich nhanh Phu luc 8: So dé truyén dich trong sdc sét xudt Dengue 6 tré em, Lucu ¥: DGi voi We dur can hoade béo phi, sit dung cn nang hiéu chinh dé truyén dich. Phu (ue 9: Can nang higu chinh dé truyén dich sét xudt huyét Dengue 6 tré em dit efin hoaic béo phi ‘Trong | gi¢ dau, phai thay thé nhanh chong lugng huyét trong mat di bang: - Ringer lactate hod NaC! 0,9% 20 mi/k ~ Ringer lactate hoc NaC 0,9% 20 ml/ky/30 phiit truvng hop tut HA nang (HATT: tré < 10 tudi < (70 + 2 tudi ) mmHg, tré = 10 tudi < 90 mmHg) Sau d6 dénh gia lai lam sang, Het a) Néu cai thién lam sang (mach giam, HA binh thuéng, hét ket) 15 - Tiép tuc truyén Ringer lactate hode NaCl 0.9% tée 46 1L0mI/kg/gio x 1 - 2 gid. Neu nguiti bénh cai thién lam sang va hematocrit giam, giam t6e do Ringer lactate hoe NaCl 0.9% 7.Smi/kg/gié trong 1 - 2 gid, sau do Sml/kg/gid x 3 - 4 gid, tiép theo giam con 3mb/ky/gid x 4 - 6 gid ~ Néu bénh nhéin sau d6 ra séc (mach binh thutng. HA binh thuéng, nude tiéu > 0,5ml/kg/gié) va hematocrit binh thudng, c6 thé xem xét ngung dich truyen sau 24 - 48 gid, b) Néu khong cai thign im s&ng (mach nhanh, nhe, HA eon tut, ket higu dp < 20mmHg). b.1) Néu hematocrit eon tang cao hode > 40% ~ Chuyén sang truyén cao phan tir (CPT) 10 - 20mV/kg/gity trong 1 gid, Cao phan tir dure chon trong SXHD 1a Dextran 40, Dextran 70 hoe 6% HES 200, Tae dung phy ciia HES [a réi loan dong mau, tén throng gan, than dae bigt 1a khi tong lidu > 6OmIAKg, - Trutmg hgp khéng cd Dextran 40, Dextran 70 hotic 6% HES 200, cd thé thay thé bang dung dich 6% HES 130 hoac Gelatin, nhung can theo doi sat dap tmg diéu tri (cai thién 1am sang, Het) vi kha nang tang thé tich it va thoi gian liu trong long mach ngan. Néu dién tien lam sang khong thuan Igi hoa Khéng gidm due t6e d6 cao phan tir dén liéu SmV/kg/gitr, Het ting cao, cain hoi chan, xét nghigm Albumin mau va xem xét chi dinh truyén dung dich Albumin (trang 10). - Néu cai thién lam sang, hematocrit giam: giam téc d6 CPT dan lOmMkg/gits x 1 gid, sau dé 7,SmU/kp/gidrx 1 - 2 gid, tiép dén la SmU/kg/gio x 1-2 gid. Danh gid 14m sang, Het sau mdi lan chuyén téc d6 truyén + Néu ra séc va Het binh thuimg: chuyén sang dién gidi Ringer lactate hay NaCl 0,9% Smi/ke/gitr trong 3 - 4 gidy, sau dé 3mil/kg/gid x 4 - 6 gid Phai theo doi sat dau higu sinh ton méi gid va lap lai hematocrit sau | gio trong 2 gi dau, sau do Ja mdi 4 -6 gid. Co thé xem xét ngumg dich truyén sau 24 - 48 gid. + Néu khéng cai thién lam sang, mach nhanh, HA cén tut hoae ket: Lip lai truyén CPT 10 - 20mi/kg/gid trong | gid. Néu chua c6 catheter déng mach nén xét nghiém khi mau tinh mach dé xac dinh toan méu dya vao pH va HCOS va xét nghiém dung huyét, dign gidi 4d, lactate mau. Diéu tri toan, xuat huyét, ha dudng huyét, ha Calci huyét néu cé, Do HA dng mach xam Jan (ddng mach 66 tay), do ap lye fink mach trung tam (CVP) va xtt tri nur séc SXHD ning. - Do ap lye tinh mach trung tam (CVP) * Vi tri: tinh mach duge chon do CVP trong SXHD 1a tinh mach nén & khuyu tay (khOng ding tinh mach canh trong, tinh mach dudi ddn do nguy ¢o xudt huyét) bing phurong phap Seldinger cdi tién dudi hudng dn siéu am dé tang til thanh céng, it bién chimg, hoac sir dung ky thuat béc 16 tinh mach 4é dat CVP. * Phuong phdp do: c6 thé qua edt nude hod monitor. Néu cd digu kign, nén do CVP qua monitor dé theo lign tuc * Chi dinh do CVP + Qua tai, nghi ngé qua tai + Séc kéo dai, séc khong dap img v6i bil dich > 60mI/kg can nang. + Séc kém bénh ly tim, phdi, than. + Soc 6 tré nhii nhi, béo phi * Phan tich két qua CVP + Thap khi CVP < SemH,O, cao khi CVP > 15 emH,O + Xirtri luén phai két hop gitta lam sang, hematocrit va CVP. = Khi cé tinh mach trung tam nén xet nghiém SevO; dé danh gia sir dung ‘Tri sé SevOz binh thudng la > 70%, - Néu khéng do duoc CVP thi ding sigu am khio sat su thay déi duémg kinh cilia finh mach chit du6i theo nhip thé dé gitip dénh gid thé tich dich n6i mach. + Néu duong kinh cita tinh mach chiar dui nh6 va xep ca 2 thi hé hap la thiéu dich. + Néu duimg kinh cia tinh mach chit dui to va céng ¢@ 2 thi hé hap la dur dich. b.2) Néu hematocrit < 35% hod giam 20% so voi ban dau. ~ Can phai tham kham dé phat hign xuat huyét néi va truyén mau, tot nhat Ja truyén hong cau lang Sml/kg hoge mau toan phan 10ml/kg, toc a9 truyén On tay tinh trang chay mau va hematocrit, thudng trong | - 2 gid, song song dd truyén CPT 10ml/ko/git, Xem xet truyén huyét tuong dong lanh dé cm mau (xem phan diéu tri xudt huyét nang), Sau | gid, danh gid lai tinh trang lam sang, hematocrit. ~ Néu cai thign lam sang, hematocrit > 35%. 17 + Tiép tye giém dan CPT 7,Sml/kg/gid x 1 - 2 gid, sau d6 Smi/ky/gidt x | - 2 gid. Sau dé danh gid lai tinh trang lam sang, hematocrit. + Néu ra se (tinh tao, tay chin 4m, thoi gian dé day mao mach < 2 gi mach va huyét dp binh thudng theo tudi, mude tigu > 0.5 - Imbkg/gi Hematocrit binh thudng va CVP 10 - 15emHO, SevO. > 70%, Lactate mau binh thong < 2mmol/L., khi mau pH va HCO” binh thurng néu c6): chuyén sang dign giai Ringer lactate hay NaCl 0,9% Sml/kg/gid trong 3 - 4 gid, sau dé 3ml/kg Phu lue 10; Bidu kign chuyén tit dung dich CPT sang dung dich dign giai va nguye lai. + Néu con sde, lap lai trayén CPT 10 - 20mVKg/gitr trong 1 git, do HA dong ap lye tinh mach trung tim va xtrtri nhur s6c SXHD nang. - Néu khong cai thign Mim sang, mach nhanh, HA cén tut hoge ket, hematocrit cdn tng cao: Lap lai truyén CPT 10 - 20mI/ky/gi¢ trong 1 gid, digu tri toan, xuat huyét, ha dudng huyét, ha Calci huyét néu c6. Do HA dong mach xam lan, ap lire tinh mach trung tém va xir tri nhusée SXHD nang. * Sdc SXH Dengue 6 tré thiéu nién 13 - 16 tudi x 4-6 gid. 66 thé xem xét ngung dich truyén sau 24 - 48 gio. mach xam lat ré thiéu nién cé dae diém sinh ly giéng voi ngudi Ién, cé tinh trang that thoat huyét tuong it hon tré em nén luong dich truyén c6 thé it hon nham tranh tinh trang qua tai dich. - Sir dung can nang theo hudng dan etia BO Y 1é cho tré béo phi. ~ Trong 1 gid dau, truyén Ringer lactate hoc NaC! 0,9% 20ml/kg/gitt sau do danh gia lai lam sang, Het. + Néu cho tré em véi thoi gian duy tri & méi mite dich bing 1/2 tré nhd; sau do duy tri 1,5 mi/kg/gio trong 12 - 18 gid + Néu khong cai thign kim sang va hematocrit con cao hoe > 40%: cai thign vé lam sang ya hematocrit; gidm dich nhur phic 46 danh chuyén sang dung dich cao phan tit voi téc dé nhu tré em, nhung théi gian giam 1/2 so voi tré em. + Néu khéng cai thién lm sang va hematocrit < 35% hay gidm 20% so veri ban daw: diéu tri nhur tr em. Phu tue 1: So dé xiv tri ¥ Sot SXH Dengue 6 tré mic thalassemia XHD o tre thiéu mien 13 - 16 tuo je 18 - So véi tré binh thutmg bj SXHD, bénh nhan thalassemia khi bj SXHD: + C6 Het nén thap, vi thé c6 dae mau khi Het tang 20% so voi Het nén, + Tén thirong co tim, suy tim, gan nhiéu hon + Séc SXHD ( tré thalassemia thudng nang. - Diéu tri SXHD 6 bénh nhan thalassemia: + SXHD, SXHD c6 dau higu cénh bao: trayén mau sim, duy tri Het 25% dén 30% va sir dung dung dich Natri chlorua 0,9%, Ringer acetate khi cd chi dinh do thudng e4 tn thuong gan. + Sée SXHD: * Lua chon ban d4u la Natri chlorua 0,9%, Ringer acetate. + Truong hop soc nang: toc dé dich chéng sdc ban dau 1a 15 - 20mV/kg/15 - 30 phut va theo déi sat tinh trang qua tai, suy ho hap. + Truyén mau sém khi Het dutéi 30% sau khi bit dich chéng sde. * Do CVP, huyét 4p xAm lan, siéu am bung, tim, phéi, X-quang phdi, khi mau d6ng mach, ion dO, men tim, chite nang gan, than, chire nang dong mau, do cung lung tim (néu c6) * Xem xét thudée van mach khi bu di dich ma huyét ap con th * Déi voi nh nhi < 12 thang tudi = Phat hién séc thudng tré do it nght dén chan doan SXHD va khé do huyét ap. - Hematocrit binh thutng 06 thé & mire thp (30 - 35%) do c6 thiéu mau sinh ly. - Chit y lugng dich va tée d6 dich truyén dé trinh nguy co dur dich, suy hé hip. = Do 6 tré nhit nhi rat khé do Ap Ine tinh mach trung tam nén xem xét ding sigu am khao sat sy thay déi durong kinh oita tinh mach chi dui theo nhip thé dé giGp danh gia thé tich dich nOi mach thay cho CVP. C12. Didu tri séc sét xuat huyét Dengue nang Tring hop nguoi bénh vao vién trong tinh trang soe nang (mach quay Khéng bat dirge, huyét ap khéng do dume (HA~0)) hoae tut huyét ap nang (HA tam thu < 70mmHg 6 tré > 1 tudi) hoc higu 4p < 10mmHg thi phai sir tri rat khan truong, ~ Dé ngutyi bénh ndm dau thp. - Th oxy. - Truyén dich nhanh: ding bom tiém to bom true tiép yao tinh mach Ringer lactate hofe NaCl 0,9% véi téc dé 20mi/kg can nang trong, vong 15 phat, Phu luc 12: So d6 truyén dich trong s6c s6t xuat huyét Dengue nang 6 tré em. * Luu ¥: Doi vi tré dir cn hode béo phi, sit dung cAn nang higu chinh dé truyén dich (Phy due 9; Can nfing higu chinh dé truyén dich s6t xuat huyét Dengue 6 tré em du cn hoi béo phi) Sau do danh gid lai mach va huyét ap ngudi bénh, e6 3 kha nang xay ra a) Néu mach 16, huyét ap binh thudng hét ket, cho dung dich CPT LOml/kg, cAn nang/gid trong 1 giv. Sau dé néu cai thign lam sang va Het gidm < 10% so voi ban dau thi giam téc d6 truyén CPT 7.Sml/ky/giv trong 1 - 2 gi’, sau do Smn/ky/giv trong | - 2 gid. Sau dé néu ra séc va Het binh thuong sé chuyén sang truyén dung dich dign giai Ringer lactate hode NaC! 0,9% Sml/kg/gio trong 2 - 4 gid, tiép dén 1a 2 - ImW/kg/gio trong 24 - 36 gid. Xem xét ngimg dich sau 24 - 48 git néu mach, huyét ap, Het binh thudng hoge mute tiéu > 0.Smi/kg/gid. b) Néu mach nhanh, huyét ap cdn ket hoae huyét ap ha: truyén dung dich CPT 15 - 20mI/kg ean nang/gid, 6 2 kha nang xay ra. b.1) Néu cai thign lam sang thi xtr tri theo (a). b.2) Néu khdng cai thign lam sang, kiém tra Het. * Néu Het cao hay > 40%: truyén CPT 10 - 20mi/kg/gio. ~ Néu cai thign lam sang thi xir tri theo (a). - Néu cin sée (s6e that bai bu dich) + H@i chin khoa, hdi chan bénh + Diéu tri toan, xuat huyét, ha duéng huyét, ha Calci mau néu co, Bamarctbe seine hoac héi chn tuyén trén + Xem xét dat nOi khi quan gidp thé. + Xét nghiém Het, do ap lye tinh mach trung tim (CVP), do HA dong mach xam lin va danh gid chire nang tim néu durge, Phu tue 13: Phu Ine 14; Mau giay tom tat kém theo giay chuyén tuyén trong séc sot iu chuan hdi chan xuat huyét Dengue. * Sau do co 3 kha nang xay ra. + CVP < 15emH;0: truyén CPT 10-20mI/kg/gid, hoae chi dinh truyén dung dich Albumin khi tng luong CPT’ > 60ml/kg va dang chdng sée CPT > 5 - 10mM/kg/gidy kém Albumin < 2,5g/dL hoe nguvi bénh suy gan nang, suy 20 than, ARDS. Nong do dung dich Albumin: 5% hoae 10%. Nén dimg dung dich Albumin 10% trong trung hop se nang kém Albumin mau rat thap dud 1 e/a. Higu qua cita truyén phdi hop: gidm ting Itong va tée dé truyén cao phan tit, ing Ap luc keo, gidm téc dung khong mong mudn cia cao phn ti Ctich pha néng dé Albumin 5%: 1 lo Albumin 20% SOml + 150ml Normalsaline = 200ml Albumin 5%. Ctich pha néng a6 Albumin 10%: 1 lg Albumin 20% SOml + 5Oml Normatsaline = 100ml Albumin 10%. Liéu Albumin (g) = [néng 66 Albumin can dat (g/dl) - néng dé Albumin hién tai (g/dl)] x thé tich huyét tuong (0,8 x can nang (kg)). Chi nén truyén dung dich Albumin phdi hop voi cao phan tir khi huyét dong hoc khéng dn dinh. Han ché phoi hop Albumin va cao phan tir trong trudng hop suy gan, suy than, Téc dé truyén Albumin 5 - 20mIckg/gid thy thudc theo tinh trang huyét dng hoe cita bénh nhan, Trudng hyp truyén phoi hyp Albumin véi cao phan tir thi tng téc dé dich nén < 20mi/kg/gids, nhdt 1a khi sit dung Albumin 10% dé tranh qué tai Danh gid lam sang, Het, Albumin mau sau truyén Albumin mdi 4 - 6 gid. Co thé 4p lai truyén Albumin néu néng d6 Albumin mau thap < 2.5 g/dl va bénh nhan van edn that thodt dich. + CVP > 1Semf1,O, Het cao kém site co bop co tim binh thuong: thir dich trayén voi CPT 5 - 10mM/kg/gio. Sau dé néu cai thién sé truyén CPT Smi/kg/gid. Néu c6 dau higu qua tai, ngung dich va cho thude ting co co tim Dobutamin ligu 3 - 10ug/ky/phit. + CVP > 15cmH;O kém stic co co tim gidm: truyén Dopamin liéu 5 - 10 pg/kg/phit 6 thé két hop truyén CPT. Néu co dau higu qua tai, ngung dich va cho thudc tng co co tim Dobutamin liéu 3 - l0ug/kg/phit. Néu cdn séc kém giim sc co co tim thi phéi hgp them Adrenaline liéu 0,05 - 0.3ug/ky/phut hoae phdi hop Noradrenaline liéu 0,05 - 1ug/kg/phiit trong trugng hop giam Khang lyre mach méu, Dieu tri toan, ha Calei néu 6, Phu luc 13: Sit dung thude van mach trong séc SXHD * Néu Het thap (< 35%) hodc giam > 20% so voi ban dau. - Cain phai tham kham dé phat hign xudt huyét ni va truyén mau, t6t nhat 21 Ja truyén hong cau lang (HCL) Sml/kg hoge mau todn phan 10mI/kg. Toc do truyén tuy tinh trang chay mau va hematocrit, thung trong 1 - 2 gid, song song dé truyén CPT 10mI/kg/gits. Xem xet truyén huyét tuong déng lanh dé cdm mdu (xem phan diéu tri xudt huyét nang), Sau 1 git, néu cai thign Lam sang va Het thi xir tri theo (a). - Néu mach, huyét ap van khéng do dirge: bom tinh mach true tip dung dich cao phan tir 20mI/kg can nang/15 phiit. Nén do CVP dé cd phuong hung xit tri, Sau dé néu do duge huyét ap va mach 16, thi xir tri theo (a). Néu khdng cai thién thi xir tri theo (b.2). * Nhing lwu y khi truyén dich - Ngimg truyén dich tinh mach khi huyét ap va mach tre ve binh thuyng, tiéu nhiéu, Noi chung khéng can thiét bi dich sau khi hét sdc 24 gid. - Can ché ¥ dén sy tai hp thu huyét tuong tir ngoai long mach tré lai Long mach (biéu hién bang huyét ap, mach binh thuing va hematocrit giam), can theo doi tigu chimg phi phéi cdp néu con tiép tue truyén dich. Khi c6 hign twong bit dich qua tai gay suy tim hode phi phdi cdp cdn phai dung thude loi tiéu nhu furosemide 0,5 - Img/kg can nang/lan (tinh mach). Trong traémg hop sau khi sc hdi phye ma huyét ap ket nhung chi am mach cham, 10, tigunhiéu thi khong truyén dich, nhung van luu kim tinh mach, theo déi tai phdng cap ctu, * Tiéu chudin ngung truyén dich | Lam sing 6n dinh, chi am, mach ro, HA én dinh, tiéu kha. + Het én dinh + Thoi diém ngung truyén dich thubng 24 gid’ sau khi hét séc va bénh nhan c6 cae dau higu cia giai doan hoi phuc, thudng 1a sau ngay 6 - 7. Tong dich truyén thuvng 120 - 150ml/kg trong trudmg hop séc SXHD. Trutng hop séc SXHD nang, thoi gian truyén dich va thé tich dich truyén co thé nhiéu hon. + Ngumg dich truyén khi c6 dau higu qua tai hoe doa ph phéi = Déi vai ngudi bénh dén trong thi diéu tri nhu mét trudng hop khéng cai thin (tai séc), cn luu y én s6 lugng dich d3 duye truyén tir tuyén trude dé tinh toan luong dich stip dua vao. ~ Néu dién tién khdng thuan loi, nén tién hanh: + Do CVP dé bi dich theo CVP hode dimg van mach néu CVP cao. + Theo dai sat mach, huyét 4p, nhip thé, da, niém mac, tim xuat huyeét ni inh trang séc, da duve chdng séc tir tuyén truce re 8 48 chi dinh truyén mau kip thoi + Than trong khi tién hanh the thuat tai cac vi tri kh cam mau nhv tinh mach cd, tinh mach dui don, déng mach ben, dui ~ Néu huyét ap ket, nhat 14 sau mot thdi gian d& tre lai binh thudng ean phan biét cate nguyén nhan sau: + Ha dutmg huyét | Tai sc do khéng bu dap dui lugng dich tiép tuc thoat mach. + Xuat huyét ndi. + Qua tai do truyén dich hoe do tai hap thu - Khi diéu tri séc, cdn phai cha y dén diéu chinh réi loan dign gidi va thang bang kiém toan: ha natri mau thuong xay ra 6 hau hét ede truong hop sdc nang kéo dai va adi khi co toan chuyén hoa. Do 6 can phai xae dinh mite 6 ri loan dién gidi va néu ¢6 diéu kién thi do cac khi trong mau & ngudi bénh séc nang va nguvi bénh séc khong dap tmg nhanh chong vai diéu tri C.1.3. Diéu tri xudit huyét nang ~ Nhin an uong = Tranh dat sonde da day ngoai trir xuat huyét tiéu héa 6 at thi nén dat qua dubng mién - Vitamine K1 tinh mach liéu Imy/ky/ngay. t6i da 20mg/ngay. - Omeprazole 1 mg/kg truyén th mach ho&e cae thudc te ché bom Proton khac (PPI): Pantoprazol, Esomeprazol néu nghi viém loét da day. + Truyén mau va ché phim mau a) Truyén mau ~ Khi ngudi bénh c6 séc nghi mat mau can phai tién hanh xde dinh nhom mau dé truyén mau khi can, - Chi dinh truyén mau. + Het < kém sée that bai hoe dap tmg kém véi bil dich > 40mV/kg, + Het giam nhanh > 20% kém séc that bai hofc dap img kém voi bu dich + Het < 40% kém dang xuat huyét 6 at. ~ Truyén hdng cdu Ring hogie mau toan phan trong d6 uu tig héng cau King. + Hong cau lang 5 - 10mI/kg, hoac + Mau toan phan (mai lay <7 ngay) 10 - 20ml/kg b) Truyén huyét tong tuoi déng lanh 23 - Chi dinh truyén huyét tuong tuoi déng lanh: r6i loan déng méu nang (PT. > 2 lan binh thuéng hoa INR > 1,5) kém it nhat 1 tiéu chuan: + Dang xuat huyét nang. + Cé chi din choe mang phdi, mang bung. + Truyén mau kh6i luong Ién (> 1/2 thé tich mau) - Lidu: 10 - 20mI/kg/2 - 4 git. c) Truyén két tua lanh ~ Chi dink truyén ket td Janh: dang xuat huyét nang kem Fibrinogen <1 g/L. ~ Ligu: 1 tii/6kg (1 thi chtta 150mg Fibrinogen). d) Truyén tiéu cau - Chi dinh truyen tiéu cau: + Tiéu cau <5.000/mm? (xem xet tly timg truong hop). + Tiéu edu <50,000/mm? kém dang xuat huyét nang hoge co chi dinh choc mang phdi. mang bung. - Liéu: 1 don vi tiéu cdu dam dac/Skg hoae | don vi tiéu céu chiét tach/10kg truyén trong 1 - 2 gid. C.1.4, Diéu tri toan chuyén hda, ha dwong huyét, ha Calci huyét, ha Natri mau. - Toan chuyén héa (pH < 7,35 va/hoac HCO; < 17): Natri bicarbonate 4,2% 2mi/kg tinh mach cham. ~ Ha dung huyét (dutmg huyet < 40mp/dl): Dextrose 30% 1 - 2ml/kg tinh mach cham -Ha < Immol/L): Calci clorua 10% 0,1 - 0.2 mi/kg (164 da 2 - Smi/liéu), pha loang trong Dextrose 5% 10 - 20ml tinh mach cham 5-10 phi - Ha Natri mau nang kém ri loan tri gide (Natri mau < 12SmEq/1): Natriclorua 3% 4mil/kg truyén tinh mach trong 30 phat, lip lai khi can. Salci huyét (Calci ion hoa C.LS. Diéu tri suy tang nding a) Tén thuong gan, suy gan cap * Phan d@ tn thong gan cdp trong SXHD. + (1) Nhe: AST, ALT 120 - < 400U/L, + (2) Trung binh; AST, ALT 400 = < 1000L/L + (3) Nang hode suy gan cap: AST, ALT > 1000U/L, c6 hoae khéng cb bénh ly nao gan. * Diéu tri ton thuong gan cap trung binh + Nhdp vién diéu tri - Trinh ding ede thude hai - Truyén dich néu cé chi dinh. + Tranh ding dung dich Ringer lactate, paracetamol trong truéng hop ton thurong gan mite 46 trung binh, nang. + Dung dich duge chon; NaCl 0,9% hoge Ringer acetate, Dextrosaline. Han ché ding dung dich HES. * Diéu tri t6n thuong gan nang, suy gan cap. Diéu tri tuong ty 16n thong gan trung binh kém ~ HO tro hé hap khi can, ~ Diéu tri ha dudng huyét néu co. ~ Han ché dich 2 - Diéu tri r6i loan dién giai néu c6. - Vitamin KI Img/kg tinh mach cham, téi da 20mg/ngay. = Diéu tri r6i loan déng mau: truyén huyét tong déng lanh ~ Khang sinh khi nghi ngo nhiém khuan, - 3/4 nhu cau. * Trong bénh ly nao gan - Xem xét truyén finh mach N Acetyl Cystein khi suy gan cap néu c6 diéu kién. | Tan cong: 150mg/kg truyén tinh mach (TTM) trong 1 gid. + Duy tri: SOmg/kg TTM trong 4 gid, sau dé 100mg/kg TTM trong 16 gid. Sau do tigp tuc TTM 6,25mg/kg/gi¢ trong 48 - 72 gitr - Lactulose. - Thut thio. - Loc mau lién tue CVVHDF khi suy da co quan hoae that bai diéu tr noi khoa. + Thay huy t ttrong, wu tién thé tich cao, khi that bai vi loc mau lién tue hodc tén thuong, gan nang, dién tién nhanh. - Diéu tri tang ap lye nGi so (néu c6): Mannitol 20% liéu 0,5g/kg/1an TTM nhanh 30 phtt, lip lai mdi 8 gid, c6 thé phdi hop xen ke Natti chlorua 3% 4mi/kg/30 phat, lap lai mai * Lane c6, hé hap hé tre sém néu séc khéng cai thién, theo doi dién gidi dé, dudng diéu tr hé tre tén thuong gan can uu ¥ chdng séc tich ce néu 25 huyét nhanh, khi méu d6ng mach, amoniac mau, lactate mau, déng mau toan b6 mdi 4 - 6 gid dé dicu chinh kip thoi cdc bat thuong néu co. b) ‘Tén thuong than cd ~ Chan doan tn thuong than cap: + Tiéu it < 0,Sml/kg/gio, va + Creatinine mau tang > 1,5 - 2 lan tri 86 binh thuong hode 46 thanh thai Creatinine (eCrCl) gidm > 50%. ~ Digu tri: + Chéng s6c: dich truyén, van mach, han ché ding HES, xem xét chi dinh ding Albumin. + Biéu tri béo ton ton thuong than: han ché dich nhap, tranh thudc ton throng than. + Theo doi can nang va can bang dich xuat - nhap. + Xem xét choe din luu 6 bung khi c6 ting Ap luc 6 bung nang (ap Tue bang quang > 27 emH:0). + Than nhan tao (loe mau chu ky) khi suy than cp kém qua ti hoae héi chimg ure huyét, toan chuyén héa nang, ting kali mau that bai digu tri ndi khoa & bénh nhan huyét déng 6n dinh. + Loe mau lién tue khi suy than cap hae t6n thuong da co quan & bénh nhan huyét dong khong 6n din. c) Sot xuat huyét Dengue thé nao. = Chan doan: réi loan tri giac, co giat hoa cé dau than kinh khu tri, loai trircac nguyén nhan khde: ha dudng huyét, rdi loan dién gidi, kiém toan, giam oxy mau nang, xuat huyét nao, mang nao, viém nao, mang nao do nguyén nhan khac. - Diéu ti: + Dau cao 30° + Th6 oxy + Chéng co giat (néu c6): Diazepam 0,2mg/kg tinh mach cham, 6 thé bom qua dung hau mdn 0,5mg/kg khi khong tiém tnh mach duoc. Néu Khéng higu qua lap lai ligu thir 2 sau 10 phat, toi da 3 liéu, Néu that bai thém Phenobarbital 10 - 20mg/kg TTM trong 15 - 30 phuit + Digu tri ha duéng huyét (néu co); Dextrose 30% 1 - 2ml/kg (tré < 1 tudi Dextrose 10% 2ml/kg), + Didu chinh réi loan dién giai - toan kiém. + Chéng phi nao, chi dinh khi lam sang bénh nhan c6 dau hiéu tang ap Tue ndi so: phan xa mat bup bé, déu higu mat vo (tay co chan dudi) hode mat nao (dudi tir chi), dng tir din mt hoge hai bén, phit gai thi, thé Cheynes- Stokes hay con ngimg thé hoac tam chimg Cushing (mach chim, huyét ap cao, nhip thé bat thudng). - Diéu tri Ging dp Ive n6i so: Mannitol 20% liéu 0,5g/kg/kin TTM nihanh 30 phut, lip lai mBi 8 git, c6 thé phdi hop xen ke Natri chlorua 3% 4ml/kg/30 phiit, lap lai mdi 8 gid. + Dat ndi khi quan thé may: tang thong khi git PaCO» 30 - 35mmHg, + Thude ha nhiét dat hau mén paracetamol 10 - 15mg/kg/lan, ngay 4 lan néu c6 sot. @) Viém co tim, suy tim - Do CVP dé dan gid thé tich tuin hoan. - Xét nghiém: X-quang ngue, do dién tam dé, siéu Am tim, dién giai do. = Diéu tri: van mach noradrenalin, dobutamin, dopamine, adrenalin, milrinon, Xem xét chi dinh ECMO. C.1.6. Du dich a) Chain doan: kham 1am sang tim dau higu - Du dich ngoai long mach: phii nhe mi mat, mat, chi, bung bang, khong phu phéi - Du dich trong va ngoai long mach kem qua tai dich, hoc phii phdi: phi nhe mi mai, mat, chi, bung bang to, tho nhanh, tinh mach ¢6 ndi, gan to, co thé kem phir phéi: khé thé, ran rit, trio bot hng, phéi cé ran 4m, nd, nhip tim Gallop - X-quang phdi, do va theo doi ap Ive tinh mach trung tam. b) Didu tri * Durdich, khéng phat phdi, kém séc N4 - NS, - Het cao: truyén cao phan tir hoac Albumine 5% 10ml/kg/1-2 gid. ~ Het binh thudng hoge thp: truyén mau, héng cdu King SmUky/1 giv. * Qua tai dich, khéng phir phdi kem huyét dong hoe binh thudmg va Het binh thutng hoae thap 6 ngay tai hap thu (N6 - N7). + Thudng do Het bi pha lo&ing do tai hap thu. - Giam toc 46 dich truyén. = Nam dau cao thé NCPAP hoae thé may khéng xam Lan, - Sirdung van mach dopamine hode dobutamine. - Xem xét furosemide vio N7 cla bénh, liéu thap 0,Smg/kg tinh mach cham sau dé xem x¢t truyén furosemide lién tue. - Theo dai sat, xem xét ngung dich * Phi phoi jgung dich. ~ Nam dau cao thé NCPAP hoie thé may khdng xam lan hoae xdm lan, - Dobutamine 5 - 10ug/ke/phit. - Furosemide 0,5 - Img/kg tinh mach cham lap lai sau 1 git khi can va tinh trang huyét ddng cho phép. * Lar fe Khi cé tran dich mang bung, mang phdi gay khé tho, SpO, giam xudng duéi 92%, nén cho ngudi bénh thé NCPAP trude. Néu khdng cai thién méi xem xét chi dinh choc hit dé giam bot dich mang bung, mang phéi Dengue n§ng nguoi lon Ngudi bénh phai duge nhap vién diéu tri cap otfu. C21. Diéu tri sé sét xudt huyét Dengue €.2.1.1. Tho oxy qua gong mui | - 6 lit/phuit khi SpO: <95%, €.2.1.2. Ba dich nhanh theo phac d6. Phu Ine 16.1: So dd truyén dik rong 1 gid dau, phai thay thé nhanh chéng Iuong huyét tuong mat di bang Ringer lactate howe NaC] 0.9% 15ml/ky/gid sau dd dinh gia lai Lam sing, Het, a) Néu cai thién lm sang (mach giam, HA binh thudng, higu ap > 20 mmHg) ‘Tigp tuc truyén Ringer lactate ho&c NaCl 0,9% tde dé 10ml/ke/giés x 2 C.2, Diéu tri sot xuat huy: trong sdée sot xuat huyét Dengue & ngudi lén. giv. Néu ngudi bgnh cai thign lam sang va hematocrit giam, gidm tbe a Ringer lactate houic NaCl 0.9% 6ml/ky/git trong 2 gid, sau do 3mi/ky/gid trong 5 - 7 gir, sau dé 1,5ml/ke/giér trong 12 gid. Neung dich truyén néu tam sang 6n dinh, b) Néu khéng cai thign lam sang (mach nhanh, nhe, HA cén tut, higu 4p < 20 mmHg) b.1) Néu hematocrit giam > 20% hematocrit Iie vao s6c, ho&c hematocrit << 35%: xit tri nhur xuat huyét nang: xem Phu luc 17; Hudng dan xt tri sé SXHD thé xuat huyét nang ya chi dinh truyén mau, ché phdm mau. b.2) Néu hematocrit tang, khong déi, hose gid < 20% hematocrit luc vio sé: chuyén sang truyén cao phan tir (CPT) 10 - 1Smi/kg/giéy trong | gio: (xem nhanh (*) Phy luc 16.1). + Néu cai thién Kim sang: tigp tue Ringer lactate ho’ NaCl 0; % toc do 10mV/kg/gie trong 2 gio, sau do 6mi/kg/gitr trong 2 gid, sau d6 3ml/kg/gio trong 5 - 7 gid, sau dé 1,Sml/ky/git’ trong 12 git, Danh gia lam sang, hematocrit sau mdi lan chuyén tc dé truyén. Xem xét ngung dich truyén sau 24 - 48 gio néu lam sang 6n dinh + Néu khéng cai thign lam sang: d4nh gia lai hematocrit nhur trén, chi y Lid CPT lap lai lan 2 1a 10mV/kg/gitr, Néu van khong cai thién Im sang: xif tri nhu séc SXHD khong dap img dich truyén. Xem Phy due 18: Luu do xir tri sée SXHD khéng dap tg dich truyén. * Lamu ys - Tat ca sy thay déi téc dO truyén phai dua vao mach, huyét ap, lugng bai tiét nude tiéu, tinh trang tim phdi, hematocrit mdi 1 hoae 2 CVP hod ede chi sé dénh gia huyét déng hoc khac (néu c6). - Hematocrit nén & nam 15 - 40 tudi la 43%, 6 nit 15 - 40 tudi 1a 38%. ~ Trong truding hyp ton thuong gan, chéng chi dinh sit dung Ringer lactate mot lan va chi cé tinh twong déi, wu tién ding Ringer acetate néu men gan AST, ALT > 1000 IU/L. - Truong hop tai sdc (tinh trang séc tré lai sau khi huyét déng én dinh hon 6 gid) can duge danh gia hematocrit nhu trén dé xt ly truyén dich. Tuy nhién thir gian truyén dich cé thé ngan hon tiy vao thii diém tai s6e, lm sang va dién tién hematocrit, - Cin nding (CN) ching séc & nguéi lén: xem Phu Tuc 9 a) BMI < 25 kg/m: sit dung CN thye b) BMI = 25 kg/m’: sit dung CN higu chinh + CN ly tuéng (kg) + Nir 45,5 + 0,91 x (chiéu cao (cm) - 152.4).

You might also like