ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΗ ΡΙΖΑ

Ορισμός:

Τετραγωνική ρίζα ενός θετικού αριθμού α, ονομάζεται ο θετικός αριθμός, ο οποίος,

όταν υψωθεί στο τετράγωνο δίνει τον αριθμό α. Η τετραγωνική ρίζα του α
συμβολίζεται με α.
Επίσης, επειδή ισχύει 02 = 0, ορίζουμε 0=0.

Γενικότερα λοιπόν:

Τετραγωνική ρίζα ενός μη αρνητικού αριθμού α, που συμβολίζεται με α,

ονομάζεται ο μη αρνητικός αριθμός που αν υψωθεί στο τετράγωνο ισούται με α.
Το σύμβολο ονομάζεται ριζικό και ο μη αρνητικός αριθμός α ονομάζεται
υπόρριζο.

Έτσι:
0=0, γιατί 02 = 0, 121=11, γιατί 112 = 121,

1=1, γιατί 12 = 1, 144 =12, γιατί 122 = 144,

4=2, γιατί 22 = 4, 169 =13, γιατί 132 = 169,

9 =3, γιατί 32 = 9, 196 =14, γιατί 142 = 196,

16=4, γιατί 42 = 16, 225=15, γιατί 152 = 225,

25=5, γιατί 52 = 25, 256=16, γιατί 162 = 256,

36=6, γιατί 62 = 36, 289=17, γιατί 172 = 289,

49 =7, γιατί 7 2 = 49, 324=18, γιατί 182 = 324,

64 =8, γιατί 82 = 64, 361=19, γιατί 192 = 361,

81=9, γιατί 92 = 81, 400=20, γιατί 202 = 400,

100 =10, γιατί 102 = 100, 625=25, γιατί 252 = 625.

1 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Σχόλια:

▪ Δεν ορίζουμε τετραγωνική ρίζα αρνητικού αριθμού γιατί δεν υπάρχει αριθμός που
το τετράγωνο του να είναι αρνητικός.
Για παράδειγμα η -4 δεν έχει νόημα γιατί δεν υπάρχει αριθμός που το
τετράγωνο του να είναι –4.

▪ Από τον ορισμό της τετραγωνικής ρίζας προκύπτει ότι αν α = x, όπου α  0, τότε

x  0 και x 2 = α.

( )
2
▪ Αν α  0, τότε α = α.

( ) ( ) ( ) ( )
2 2 2 2
Π.χ: 2 =2, 3 =3, 4 =4, 1821 =1821.

▪ Για κάθε α ισχύει: α2 = α .

32 = 3 = 3, ( -3) ( -13)
2 2
Π.χ: = -3 =3, = -13 =13.

▪ Για κάθε α, β  0 ισχύει: α  β = α  β.

Π.χ: 1600= 16 100= 16  100=4 10=40.

360000= 36 10000= 36  10000=6 100=600.

α α
▪ Για κάθε α  0, β>0 ισχύει: = .
β β

16 16 4
Π.χ.: 0,16= = = = 0,4.
100 100 10

625 625 25 12 12
= = , = = 4=2.
144 144 12 3 3

2 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

▪ Προσοχή: Δεν ισχύουν αντίστοιχες ιδιότητες όταν έχουμε πρόσθεση ή Αφαίρεση!

Δηλαδή, γενικά: α+β  α + β και α-β  α − β.

9+ 16=3+4=7 

Π.χ.:  9+ 16  9+16

9+16= 25=5 

▪ Οι ισότητες και οι ανισότητες που ισχύουν για τους μη αρνητικούς ρητούς αριθμούς
ισχύουν για τις τετραγωνικές τους ρίζες και αντίστροφα. Έτσι λοιπόν για α, β  0:

Αν α = β, τότε α = β και αντίστροφα, αν α = β, τότε α = β.

Αν α < β, τότε α < β και αντίστροφα, αν α  β τότε α < β.

Π.χ: Είναι 4<9, άρα 4  9.

Είναι 3,45>2,36, άρα 3,45  2,36.

Δραστηριότητες:

1. Να υπολογίσετε τις παρακάτω τετραγωνικές ρίζες.

16= 121 =

1600= 12100 =

160000= 1210000 =

0,16= 1,21 =

0,0016= 0,0121 =

3 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

2. Να υπολογίσετε τις παρακάτω τετραγωνικές ρίζες:

( ) ( ) ( )
2 2 2
36 = 256 = 1453 =

2
 2
( -15 ) = ( -3) = -  =
2 2

 7

3. Να υπολογίσετε τις τετραγωνικές ρίζες:

 9
-8   -  =
 2

3 12
 =
5 5

625
=
81

52 122 =

4. Να βρείτε τις τιμές των παρακάτω παραστάσεων:

2 16- 36-3 25-2 25+ 121 =

0,0009 - 2  0,0036 + 3 0,01 =

( -1) ( 3)
2
+ 2
2
3 + 32 =

2 2
 1  1 1
2
 1
2

  + -  +   +  -  =
 2   2 2  2

4 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

5. Να υπολογίσετε τις παρακάτω παραστάσεις:

24+ 3- 9-5 = 7+ 2+ 1+ 9 = 21+ 4  13+ 9 =

5+ 22-2 7+ 4 = 36-5 10+2 3+2 9 = 3 49+ 64+1+1=

2 9 1 32 4
  =  = 81+ 16 +20=
3 2 4 7 49

5 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Σύνολα Αριθμών

● Φυσικοί αριθμοί λέγονται οι αριθμοί: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 …

Το σύνολο των φυσικών αριθμών σημειώνεται με το σύμβολο .
Έτσι λοιπόν: IN =  0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 …  .

● Ακέραιοι αριθμοί λέγονται οι φυσικοί αριθμοί μαζί με τους αντίθετους τους:

…-3, -2, -1, 0, 1, 2, 3 …
Το σύνολο των ακέραιων αριθμών σημειώνεται με το σύμβολο .
Έτσι λοιπόν: = …-3, -2, -1, 0, 1, 2, 3 …  .

● Ρητοί αριθμοί λέγονται οι αριθμοί που έχουν ή μπορούν να πάρουν την μορφή
α β  0.
κλάσματος , όπου α, β ακέραιοι αριθμοί με
β
Ρητοί αριθμοί είναι λοιπόν οι φυσικοί αριθμοί, οι ακέραιοι αριθμοί, τα κλάσματα,
οι δεκαδικοί αριθμοί με τερματιζόμενο πλήθος δεκαδικών ψηφίων, οι περιοδικοί
δεκαδικοί αριθμοί:
5 0 -3 245 13
5= , 0= , -3= , 2,45 = , 1,4444... = 1,4 = .
1 1 1 100 9

Το σύνολο των ρητών αριθμών σημειώνεται με το σύμβολο Q.

● Άρρητοι αριθμοί λέγονται οι αριθμοί οι οποίοι δεν είναι ρητοί. Έτσι λοιπόν
άρρητοι είναι οι δεκαδικοί αριθμοί με άπειρα δεκαδικά ψηφία που δεν είναι
περιοδικοί όπως οι τετραγωνικές ρίζες αριθμών που δεν είναι τέλεια τετράγωνα,
ο αριθμός π κτλ.

● Πραγματικοί αριθμοί λέγονται οι ρητοί κι οι άρρητοι αριθμοί.

Το σύνολο των πραγματικών αριθμών σημειώνεται με το σύμβολο .

● Κάθε φυσικός αριθμός είναι ακέραιος αριθμός και ρητός αριθμός και
πραγματικός αριθμός.

6 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Κάθε ακέραιος αριθμός είναι ρητός αριθμός και πραγματικός αριθμός.

Κάθε ρητός αριθμός είναι και πραγματικός αριθμός.

Κάθε άρρητος αριθμός είναι και πραγματικός αριθμός.

Οι αντίστροφες προτάσεις δεν ισχύουν κατ’ ανάγκη!

Άρρητοι

● Άξονας πραγματικών αριθμών λέγεται μια ευθεία στην οποία έχουμε επιλέξει ένα
σημείο Ο, το οποίο ονομάζουμε αρχή του άξονα, στο οποίο αντιστοιχίζουμε τον
αριθμό 0, έχουμε επιλέξει ένα σημείο Α, δεξιά του Ο, στο οποίο αντιστοιχίζουμε
τον αριθμό 1 όπου κάθε πραγματικός αριθμός αντιστοιχίζεται σ’ ένα σημείο της:

Χρήσιμες Παρατηρήσεις:

● Για να γράψουμε μια τετραγωνική ρίζα ενός μη αρνητικού αριθμού, που δεν είναι
τέλειο τετράγωνο, σε απλούστερη μορφή αναλύουμε τον αριθμό αυτόν σε
γινόμενο πρώτων παραγόντων και στη συνέχεια εφαρμόζουμε την ιδιότητα:
α  β = α  β.

Π.χ: 180= 22  32  5= 22  32  5= 2  3  5=2  3  5=6 5.

675= 52  32  3= 52  32  3= 5  3  3=5  3  3=15 3.

7 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Υπενθυμίζουμε:

180 2 675 3
90 2 225 3
45 3 75 3
15 3 25 5
5 5 5 5
1 1

180 = 22  32  5 675 = 33  52

● Για να προσθέσουμε ή να αφαιρέσουμε ρίζες που έχουν το ίδιο υπόρριζο απλά

χρησιμοποιούμε την επιμεριστική ιδιότητα.

Π.χ: 3 5+2 5-7 5= ( 3+2-7 ) 5=-2 5.

2 3+3 3+5 3= ( 2+3+5 ) 3=10 3.

● Αν στο άθροισμα υπάρχουν ρίζες με διαφορετικά υπόρριζο, τότε τις χωρίζουμε σε

ομάδες που έχουν την ίδια υπόριζη ποσότητα κι εφαρμόζουμε την επιμεριστική
ιδιότητα σε κάθε ομάδα ριζών.

Π.χ: 3 5+4 3-7 5-3 3=3 5-7 5+4 3-3 3= (3-7 ) 5+ ( 4-3 ) 3=-4 5+ 3.

3 2+7 3-10 2-8 3=3 2-10 2+7 3-8 3=

( 3-10 )  2+ ( 7-8)  3=-7 2-5 3.

● Για να μετατρέψουμε ένα κλάσμα με παρονομαστή ρίζα αριθμού που δεν είναι
τέλειο τετράγωνο σε ισοδύναμο κλάσμα με ρητό παρονομαστή
πολλαπλασιάζουμε και τους δύο όρους του κλάσματος με την ίδια τη ρίζα.
Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ρητοποίηση.

8 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

1 1 3 3 9 9 3 9 3 3 3
Π.χ: = = και = = = .
( ) ( 3)
2 2
3 3 3 2 3 2 23 2

Δραστηριότητες:

1. Να απλοποιήσετε τις παρακάτω ρίζες:

45 =

48 =

162 =

216 =

360 =

525 =

2. Να υπολογίσετε τις παραστάσεις:

2 3+ 12 =

8+ 50- 98 =

7+ 28- 63 =

6+ 24+ 54-2 6 =

12-2 27+3 75+ 48- 80+ 20 =

9 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

3. Να υπολογίσετε τις παραστάσεις:

11 245
 =
5 11

7 12 60
  =
18 35 8

12 6 5
  =
20 3 2

2  7  18
=
8  14

24+ 54+ 96
=
18  27

2 10 15 21 5 14
 : =
3 27 4 15 7 48

4. Να υπολογίσετε τις παραστάσεις:

18 + 48 + 50 - 75 = 2 8 + 3 12 - 98 - 48 =

10 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

72 2 20 - 3 45 + 605
3  32 - 8  48 + = =
3 2 5

5. Να κάνετε τις πράξεις:

2 ( )(
5- 3  5+ 3 = )

2 ( )
3+ 12 -3 32=

( )
3  2 3- 2 - 2  ( 2- 3 =)

6. Να γράψετε με ρητό παρονομαστή τις παρακάτω παραστάσεις:

15
=
3

3
=
2 2

2 2
=
3 3

11 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

1. Να συμπληρώσετε με + όπου χρειάζεται στον παρακάτω πίνακα:

Φυσικός Ακέραιος Ρητός Άρρητος Πραγματικός

2

2
2,78

2,6

2. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστή (Σ) ή Λανθασμένη (Λ) καθεμιά από τις παρακάτω

προτάσεις:

α. Ισχύει: 25 = - 5 . Σ Λ
2
β. Ισχύει: ( 3 ) =3. Σ Λ

γ. Ισχύει: (-2)2 =-2. Σ Λ

( x)
2
δ. Ισχύουν: =x για κάθε x  0 και x 2 = x για κάθε x

πραγματικό αριθμό. Σ Λ

ε. Ισχύει: (-2)  (-5) = 2  5 . Σ Λ

2 3 2
στ. Ισχύει: = . Σ Λ
75 5
ζ. Για κάθε α, β  0, ισχύει α+β = α + β . Σ Λ

η. Ο αντίστροφος του 2 -1 είναι ο 2 + 1 . Σ Λ

θ. Είναι: 2+ 2+ 2+ 4 =2. Σ Λ

12 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

3. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμιά από τις επόμενες ερωτήσεις:

α. Αν x= α με α>0, τότε ισχύει:

Α. α2 = x Β. x2 = -α Γ. α = x2 Δ. 5

β. Η παράσταση 3 5+2 3- 5- 3 ισούται με:

Α. 2 5 + 3 Β. 5+ 3 Γ. - 3 Δ. 3 8

γ. Η παράσταση 3 50+3 32-5 72 ισούται με:

Α. 3 2 Β. 2 2 3 Γ. -3 2 Δ. 0

3+1
δ. Η παράσταση ισούται με:
3
3+ 3
Α. 3- 1 Β. Γ. 1+ 3 Δ. 1
3

1
ε. Αν x = - , τότε η τιμή της παράστασης 36x 4 +12x 2 +1 ισούται με:
6

Α. -6 Β. 6 Γ. 0 Δ. 2

13 B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ