wushur mandatin apé att Popullor nk ishte i sociale «& vendlt. Ato izmit”. Né Francé ishte | mjaft konservatore dhe é do té rrisnin prodhimin, 1 treyun ¢ jashtém, villimin ¢ klasés sé mesme: dhur ogushté zhvillimi i nin e legjislacionit social, vimet né ekonomi, haséa éve konservatoré, Made, intimin e javés sé punés u end gé sé bénin investime kat € bua bushetin e shtetit. Ai kave ckonomike. Né mars genies né jeté té programit { miré aga punétorét, NE réhegien e organizatave fashiste @ histe edhe né Francé. 11 béré ballé agresionit (6 rurat ekzistuese té Francés njé jest te Brancés. Ko temi politik i demokrad KREU IX LUFTA E DYTH: BOTERORE Ecuria drejt luftés Lufta ¢ Dyté Botérore filloi mé 1 shtator t vitit 1939, Ajo u parapri nga zhvillime f@ cilat ¢ ashpérsuan né kulm situatén ¢ pérgjithshme né kontines jashté ti). Kéto zhwvillimeve ishin Vendosja e regiime totalitare, qé kishin shpallur si géllim té tyre arvitjen ce “madhéshtisé sé kombit-shtct” edhe népérmjet pushtimit &é vendeve té tjera Zbatimi i nacionalizmit ekonomik, é ckonomike ¢ tregtare me pérfitime t& dk ndryshme kundérvihe} marsédhénieve sjellea ndérmjet shteteve té “Mbyllia” ¢ ckonomive kombétare, zbatimi i tarifave 1é larta protcksioniste apo edhe pérpjekjet pér té pérfituar né kurriz t& njéri-jetsit ndikuan né pérkegésimin ¢ marrédhénieve té tjera ndérmjet shecteve. Keijimi i “vatrave” t& para t& lufiés né Europé dhe jashté saj dhe mé pas ~gjerimi i tyre, té cilat pérbénin sfida té hapura nd Lidhjes sé Kombeve dhe mi jonit té saj pr ruajtien e pages dhe té sigurisé né bow. Formimi i “boshtit” té shteteve fashiste dhe i “Paktit Anti-Komintera”, Zbatimi i politikés sé asnjanésisé dhe ¢ mosndéthyrjes nya ¢ Fugive té Médha Peréndimore, si edhe shfeytézimi i saj nga shtetet e bllokut fashist Sig ¢ trajtmam edhe né kapitujt e méparshm, Italia fashiste dhe Gjermania zistefilluan militarizimin ¢ ekonomisé me ritme shumé té shpejta, Né vitin 1935 Davistét giern ake ajrore dhe zbatimin né shpallén ripértéritjen e ploté té flotés ushi Boe shérbimic té detyrueshéim ushtarak, Késhtw ato i Rushteve té ‘Traktatie e@ Pages. Agresioneve té hapura, “lané hesapet” me zbatimin ¢ Njgherésh filluan pérgatisjet pér ndéem, Ndlérkag, vatrat e para té Lufiés sé Dyté Botérore u krjuan jashté Europés, NéHistoria bashke tntor t@ vite 1931, ushtsia e Japonisé militarste abarkor i Kinén Verilindore dhe pushtoi Manguring. U vazhdua me vepeme’ ‘ushtarake pér pushtimin edhe t@ Pintoreve & tiera té Kings, ndérsa né gusht e€ vi8t 1937 filloi sulmi né shkallé t& seré pér pushtimin ¢ githé Kinés ee eee vt 1935, ushritéc Halse fashiste sulmuan FOP OY Nié mars tévitit 1936, Hitleri €éxgoitrupa ushearake ne zonén e ¢militarizuae aadéemiet limit Rin dhe kufirtfrancez. Ky ak shénoi” fundin e sistemit té Versajés”, Ne tenor t& vitit 1936, B. Musolini dhe A. Hitler w mor vesh ndérmjet tyre pér ndarjen e zonave « ndikimit dhe per” “batimin e njé politike té pérbashkét né echyjet ndérkombétare™, Po ni keté vit periagtsueet§ Japonisé miltariste dhe t Gjermanisé naziste nénshikevan né Berlin “Dakin Anti-Komintern”, me t@ cilin njé Vit mé voné w bashkua edhe Italia Fashiste, Pjesemarsist & paktite deklarwan hapur vated kunclée komusnizmic dhe komintesait’, Ne re vEniet pakti ishte marréveshje pir ndérmarrjen c agresioneve te Thapuca né plan t gje, Kjo u duk me zgjesiming agresioneve giaté vitit 1938. Hiner vutiné plan t& paré ancksimin e Austrisé, e_permiet “pashkimit territorial «eshuctéror me Gjermanine”. Ai kishee shkruar én fages ¢ PUT Mein Kampf? par “bashkimin e Austrisé me {Gjermaniné” dhe tani u deklaroi giermancve, 66 Pe pheggsti tyre do “ploésonte premtmin per iio e Gjermanisé sé Madhe' iy ‘isleri ert trysnin nda} qeverisé austsiake té kancelarit Shushning, cil detyr «é ndnshheusjé prorokolin e “bashképunimit té plore” Megiithékété, Shushning keérkoi onanizimin eplebishitit pért@ ardhmen ¢ Austiss Porkjo nuk endali Hiern perk anberrtiné Vjené né méngiesin ¢ 13 marsit 1938. Nic jes’ , né pranine trupave ushtarake gjermane, organiza plebishiti, i ili u shprch pér Anskhisl bashkimin e Austrisé me Gjermaniné. Ne varhalim, Hitleri © pérggéndzot vémendjen nda} Gekosllovakisé dh céshyjen ¢ “vetévendosjes” sé gjermanéve: Nga 15 milioné cckosllovaké, evel « elionéishin gjermané cg banonin keyesishe né keahinén & sndetéve. Né filim Hil érkol vetém aneksimin © krabinds sé Sudetéve. Mévimet © navistéve gjermanel nbéshtetén nga Italia fashiste dhe Japonia miltarste Sidoqofté, mé 29 shtator té vitit 1938 u white NE Mynih konferenca piesémaryjen e kryeministrit cé Britanisé Gembérleni, té Francés, Daladic, del Pe erire Musolinit. NE ket@ konferencé, qé u qualt Konferenct ‘Mynibut, ut uidi qé Gekosllovakia ¢i “kalonte” Gjermanist krahinén € i tajonete tera ku mbizotéronte populsia ges nan Githashta qeveria cekoslo lube} gg brenda tre muajve te plotésonte Kérkesat tetritoriale té Hungarisé dl sue Kunde abatimie katy vendimeve, Hitledi “a om 4° © ‘mos m6 pérancksimin e ervtoreve t ert 8 Gckosllovakisé. Gembérleni w kthye né Londeér dhe deklaroi me imadhe se marrévesl Mynitut hice sjllé “page me nder” dhe se pér Ke kishte ndikuat oa ashtuquajtura “politika e asnjanésise” dhe € “pagetimie”. S or18 Kinén Verilindore dhe pér pushtimin edhe té filloi sulmi né shkallé té ran Exiopiné: né zonén ¢ gmilitarizuar din e sistemit té Versajés” lérmjet tyre norén vesh politike eé pérbashkét né laponisé militariste dhe t@ omintern”, me té cilin njé e paktit e deklaruan hapur te, paktiishte marréveshje Kjo uduk me zgjerimin € emjet “bashkimit territorial ste para té “Mein Kampf” dekdaroi gjermanéve, se si se Gjemenis Made Shushning, iciliudetyrua ". Megjthékété, Shushning Por kjo nuk e ndali Hitletin, i nshlusin, i'w shpreh pér vakisé dhe shttoi j Gckosllovakisé dh lioné gekosllovaké, rreth 3 eSudetéve. Né fillim Hitlel net ¢ nazistéve gjermané né Mynih konferenca me té Francés, Daladie, dhe t@ iferenca e Mynihut, u ra ne én ¢ Sudetéve dhe té gil thashtu geveria cekosllovake ritoriale t@ Hungarisé dhe t@ iu zotua” qe té mos métoje . té madhe se marréveshj € kété kishre ndikuar edhe € nie”, Studiuesit e shpjegoit® Gézin Sala - Llamnbro Filo - lov politkén ¢ asnjanésisé me disa arsye. Kesh autorét ¢ “History of the World botim i Houghtton Mifflin, pérmendin katér arsye pér zbatimin © politikés sé “pagétimit- appeasment” qé u sdoq nea Britania dhe Franca, si 1, Déshira pér t pasur page me gdo gmim. Popullsia né Francé, Britani dhe né vende t@ tjera té Europés qé kishte vuajtur jashté mase gjaté Luftés sé Paré Botérore dhe gé mbi té kishin réné pasojat ¢ tmerrshme té s4j, i wézohej pages sé pasluttés, e idealizonte dhe ¢ hyjnizonte até me pérshtypjen scluftai takonte sé kaluarés dhe qé nuk do té persétite} mé. Psikoza e pages. 4g ishte pérhapur mes saj bénte gé té mos vlerésoheshin me setiozitetin c duhur synimet, githmoné e mé té qarta té nazistéve gjermané pér shpérthimin € ajé lufte té re dhe pér vendosjen e sundimit té tyre né Europé. 2, Zhwendosja né njé plan tjetér e pérgatitjeve ushtarake, Déshira pér page undérthur kryesisht me idhjen ¢ problemeve ekonomike. Qeverité né Britani béné shkurtime té médha té shpenzimeve financiare pér mbajtjen ¢ ushtrisé dhe nuk tregonin interes té vecanté pér pérgatitjen e forcave ushtarake, Prandaj, Britania né gjysmén e dyté té viteve 1930, nuk ishte & pérgatirur né té gjitha drejtimet pér lufté, Franca nga ana e saj, pa mbéshtetjen ¢ Britanisé nuk kishte potencialin e duhur pér tu kundér Gjermanisé pér veprimet agresive gé po ndérmerrte né Europé. 3. Miratimi pér tishikimin € kushteve té Traktatit té Vetsajés. Edhe né Britani ishin té shumté ata qé mendonin se kushtet q@ pétmbante Traktati i Pages me Gjermaning ishia shumé té rénda, Prandaj, pati mjatt prej tyre qé iné hapur mbanin qéndrime té moderuara ndaj veprimeve qé po ndérmermnin navistét giermané kundér kushteve té Traktatit t@ Versajés, por gé né vetvete pérbénin akte agresive. 4, Rreziku komunist. Shumé europiané besonin gé Bashkimi Sovjetil i Stalinie me regjimin e tij komunist, pérbénte njé rrezik mé té madh pér demokracité peréndimore s litleri. Ata e mirépritén “Paktin Anti-Kominte Politika e asnjanésisé ose e mosndléthyrjes u shfaq qarté ndaj veprimeve agresive 8 u ndérmorén né fund té vitie 1938, Né tetor té vitt 1938 u pushtua krahina e Sudetéve dhe mé 1 mars té vitit 1939, {rupat giermane pushtuan téré Cekosllovakiné. Tervitoret geke w kthyen né protcktorat Blerman me emrin Bohemi dhe Moravi, Formalisht, Sllovakia u shpall republiké e Pavarur, por né 1 vérteté, u bé njé koloni e Gjermanisé, Pushtimi i Cekosllovakisé i Forcoi pozitat ¢ Gjermanisé né Buropén Qendtore. Mé 7 prill vitit 1939, trupat fashiste italiane shpérthyen agresionin kundét Shgipérisé dhe pushtuan téxé vendin. Ky akt pérbénte njé shkallézim t@ métejshém HE agresionit fashisht né Ballkan, ndaj té cilit fugité peréndimore nuk reaguan, Né Lindjen ¢ Largét, Japoni mnilitariste vazhdonte hufién pér pushtimin e Kings, Giendja u acarua edhe mé shumé kur Gjermania ndérmori veprime agresive néJoria bashkékoltore ddetin Balik, U pushtua qyteti Klajped i Litwany Ndérkohé, navistét giermané aqysh né mars 1€ vt 1939 kis re Fokagr ta ike} Dancing, 4 spss Feakialt Me Verses iste spall “gyter lire”, merry vratérim hekurudhar dhe rragét w peshes Polonia té mos hshte dalje n€ det. Qs erin polake i kundérshtoi Kérkesat€ jermanéve, ders Britania de Franca premia® Yo té ndérhynin pér mbrojtjen e pavarésisé 88 Polonisé Ne kéto rrethana, v zbxilluan edhe bisedime Pet nénshkimin e njé teaktatité siowrimit dhe t& ndinon’s sé ndérsjllé ners Britanisé, Francés dhe Bashkimit Savjetik. Por, bisedimet gé ut zbvilluan n° Moské u karakterizuan nga mosbesiml rida} ajér-tietrit dhe nuk dhané reruleare Ndérkaq mor vesh per nénshkrimin (ne site vite 1939) € Traktatit Soxjeto-Gjerman Mosstilmimit, Né té thuhe}: “Pale Been pat té mos Keyer cfarédolloj weprina chune apo sulmi naj ajeri-tietst, veg aeveg, ose sé bashiku me saree t8 era”. Are aise nénshirimin ¢ srakttit me Bashhinsn Sovjetik, Hitleti © kishte pércalvaar n strategjing naziste “nposhjen € komunizmit”. Nuamn piaté Laftés sé Dyté Botérore, pérballé Dilokut té shteteve Fashiste Aoijua koalicioni antifashist 5 perbere nga Beta SHBA, Bashkimi Sovjetik dhe té ajitha vendet gé w pushruan nga f ashistét Fillimi i luftés. Pushtimi f Polonisé dhe i vendeve té tjera Iufta e Dyté Botérore (1 shtator 1939 2 shar 1945) éshté lufta me perma an vé mda gf ka njobue njerézimi, NE 16 ¥ PE tfshi pothuajse githé Europa dig ni pjesé e madhe ¢ Azise dhe AftiKES ipa mbi 80 pérgind e popullsisé s€ Pox raft ilo: me pushimnin e Potonisé né mengi-s © 1 shiatort té vitit 1939 Neérsa mé 3 shtator, Britania dhe Franca n: pérpurhje me zotimin gé Kishin ag pér susiten e pavarésisé sé Polont 7 chpallén lufté Gjermanisé. Né ket mii Perna eve dominionet Dritanike, Késha 0" fund! edhe politika e “asnjanesieg we yprtanisé dhe Branceés, ndérsa pértshirja¢ a7 Tufié, si dhe ¢ shreteve (8 Ei perio ajo te mos jeté “Tafté dypalese”, Pow lufté botérore. ¥ afta pax pushtimin ¢ Potonisé filloiné bart rdhérit te Hitlerit pér 2batl e“Dianit té Bardh@”. Natén e 31 gush t@ vit 1939 njé grup giermanésh maa crhahearé pokaké sulmuan radioseacionin Biermeee) © Glaivicit. “Sulmi” saramenduar si-pretekst per filimin ¢ Mites Hert né méngjesin ¢ 1 shtatOHy Paine Kémbésore dhe 14 divizione t@ moron shtrisé germane wii a torin polak. Nedérsa 2500 avioné sbikelén PabetS ajrore té Polonisé TU azhdua me sulmin e kombinuar Exe njeve Juftarake, si té sepa vi kembésorsd, © arlerisé,w€ anyre tE motodzuee divizioneve té okey s jaciont, Me né sulm re tilé winagurua cashed sfufta reufe”, ge nénkupl vrparhimin e menghershém dhe té pérgivhshes forcave ushtarake dhe afin hekurudhat dhe rrugé i kundérshtoi kétkesat ¢ ndéchynin pér mbrojtjen shkrimin ¢ njé traktati , Francés dhe Bashkimit cesh pér nénshkrimin (aé simit, Né eé thuhe): “Palét almi ndaj njeri-tetrit, veg Sovjetik, Hitleri © kishte cut t& shteteve fashiste w Bashkimi Soyjetile dhe t@ rendeve té tjera 5) ésheé fia me pérmasat nnjsee ith Europa dhe de popullsisé sé botés. 1 otaort vt 199, te zotimin gé kishin marie Né kété ményti Ihe politika e “asnjanésise™ ;,sidhe e shteteve t& tera érit té Hitlerit pér zbatimin ‘up giermanésh té maskuat rup giern Glaivicit. “Sulmi” ishte méngjesin ¢ 1 shtatorit 40) ushtrisé gjermane u fut in ajrore té Polonisé. luftarake, si & reparteve divizioneve t@ tankeve ¢ & ufta rrufe™, q@ nénkuptone ave ushtarake dhe arritien fitores né njé afac kohor shumé cé shkurtét. Njékobésisht ishte paramenduar operacionet ushtarake cé zhvilloheshin pa béré dallim ndérmjet ushtrsé dhe poppllsise vile té vendeve gé do té pushtoheshin. Ajo synonte asgjésimin e edo giéje. Lifekte e“luftés rrufe” ishin nga mé té merrshmet pér popullsiné civil, e ila u pérfshi nga ankthi dhe trauma “e vdekjes sé papritur qé vjen nya qiell Késhtu, qysh né veprimet ¢ para, u duk se luftac filluar ndryshonte nga Lufta ¢ Paré Botérore né shumé drejtime R, Poulton né “A History of the Modern World” PER KARAKTERISTIKAT E LUFTES SE DYTE BOTERORE Natryshe nga Lufiae Pare Botérore gi karaktevizua sidom trausheve” dhe e “borbardin “luftée 2 Wartilerise”, Lufta e Dyté Botérore w cilésua si lufté-e “operacioneve léorzise” dhe “bombardimeve ajrore (njéta bombé, ajo e Hiroshines, qi w hodly mé 1945 kishte nye fi eksplosiv 4 milioné predha té artilerisé sé Luftts sé Paré Botérore), Nuinri i viktimace né fushén e betejave té Luftés sé Dyté Botérore ishte ‘mé i vogél se sa i atyre gé u kapéia robiér dhe w burgosén (fraucezét & rare 18 fuslién e bet ishint sa 1/3 e atyre gé u vraué né betejat & Lites st Paré Botérore), Por, numnri i ushtaréve #8 orar nuk mud te krahasohej me numvrin jashtézakonisht t@ mach t@civiléve té vraré nga lufta dhe e tévdekurve nga persekutioet dhe uria, Eshté logaritur set? brarét né mes popullsisé civile arrinin né 22 rilion® né Kiné, 7 milion ané Bashkintin Sovjetik, 1.2 milioné nv Jugosllai. Zhwillimet e reja tekuologjike ge kishin filluar pas vitit 1918 © bene Luflen e Dyté Botérore edhe mé tésofistikuar nga aun e teknologjisé sé armatimeve dhe té varur edhe mé shuuiné nga potenciali ekonomik i shteteve ndérluftuese. Usherité giermane vazhduan té pérparojné né tertitorin polak dhe mbasi Inposhtén qéndresén ¢ reparteve ushtarake polake, pushtuan Poloniné Peréndimore, Dy javé pas sulmit german, trupat ushtarake sovjetike, sipas traktatie giermano- Sovjetik, u futén né territorin ¢ gjysmés lindore & Polonisé, Deri né mars té vitit 1940, trupat ushtarake sovjetike u vendosén né Estoni, Litwani, Letoni. U zhvillua ithe lufta me Finlandén, pas sé cilés u shty kufiti i Bashkimit Sovjetik nf brendési té inland Nerkag, giaté dimrit té vitit 1939-1940 auk w zhvilluan veprime ushtarake ng Ftritorer e Europés Peréndimore. Kjo ndodhi edhe se Britania dhe Franca i kishie Shpallus hufié Gjermanisé naziste. Prandaj periudha e dimrit 1939-1940, kur nuk v Avilluan veprime luftarake nya asnjé prej paléve ndéeluftuese, éshté quajtur “lutte ¢ Guditshme”. Sidogofié, giermanct vazhduan té pérgatiten pér operacionet ushtarake edhe158, Historia bashktkoliore ni drejtim 8 peréndimit, pra té hapnin edhe Frond Peréindimor té luftimeve. Ata pérgendtrun tcupate ere « onganizuata ne 115 divizione M9 pill évtie 1940, usherté gjermanc, papetur dhe me njé shpeitési“rrufe” sulmmuan shtetctasnjanése, si Norvegia dhe Danimarka, Pasi pushtuan ato e drejtuan sein kryesor nda Belgikés, Divizione e thera glerman’ 1 motorizuara, ashtu si ne Laftén © Paré Borérore, kaluan pérmes pyjeve Ardeneve, thellé né Francén ves (dake iu shmangur Késhru vijés reper t@ forties Mazhino, me té cilén pensar ee ndienin veten 6 sigurté) dhe uw drejeuan me she}! Te portet e Kanalit Fr Nansh, Forcat ushtacake brtanike, belgjiane dhe dist divizione franceze gf ishin shképutur pre) ushtrisé kryesote w eerhogen n& Dunkerk. Pér evakuimin e 300 mijé teapave, pate nave w pérdoren cé jthalljet cameve britanike. Belgjika kapitullo Holanda u pushtua rs Keen, erupat gjetmane u drejtuan pér né Jug t€ Francs Mé 10 gershot, Franete dhe Britaniséishpaililufé edhe lala fasiste. Me {4 gershor trupat ushtarake germane lyn’ pa lufté né Pars, Qeveria. francezs & Pol Renos dha doréhegjens Qeveria e re € kryesuar nga mareshali profashist Peten kérkoi menjéherty armépushimin, ME 22 qershor t€ vitt 1940, n¢ pyllin e Kompeinit, né vagonity sallow te mareshalit Fosh, ku mé 1918 v nénshkrua armépashimi me gjermangt {eagoni ishte nsjerréqlimishe mga muzcu), PER AGES TS qeverisé sé Petenit sipat se ie Hite, nénshkruan aktin ¢ kapiclimit«é Trane Franca u nda né df pest. Pjese ané ¢ madhe dhe mé ¢ zhvilluar ¢ sth 8 kthye né zoné 1 pushin Preman, kurse nd pjesen tet ( ahte keysish pjess RO ¢ Francés) u vende opm i diktacarés ushtarako-fashistet@ Petenits me iqendér qytetin Vishi nga ¢ mol vrain Qovetia e Vishisé. Ushtria franceze qe epapérgativns Po Tuftime té motorizuall gg ishte nénshkruar né 1939. ‘omanda gjermane ¢ organizol sulmnin ushtarak né baz & pla «ee arbarosa”. Plani parashikonte a Dic erufe” i quajtur “Operae tishrsté germane « puslronin Kreje pies! ceuropiane té Basbkimit Soviets rinin né Vargmalet e Uraleve Thacteesie planit mbanin parasysh re ast jut parparési qé i krijohe ‘in ushtrisé giermane”, Si: Penputia disavjecare € ushtrisé germane Pt Awillimin © lubtéra mbeshtetjae sj né ckorzomtiné emilitari7se® Pér komandén gjermaney aac ene epapergasivr pert bare Bae SM vehsisé gic Peeve ce Did Botérore, nc ia shita BESTT ishte dalé fl Késhtu, deri né sulmin kundér Bashkimit Sovjetik, ¥ Ih ng Européen Lindo vic 1941 Ol zviné dhe Bl isherité naZist mheatéve té wre Kishin Kryer je séré pushin ne até Peréndimore ¢ Veriperéndimore Mé 6 prill vi pjermane w furén” edhe né Balkan, kur sulmuan Jugnae ashtu, ushtria hitleriane sulmoi Greginé dhe bret Ruzvelti léemjet té tjerave, ai tha: até, Pér komandeén giermane, pushtimet ¢ realizuara né vendet ¢ tjera peérbénin cebu shpresat " P idee © tera p njé “prapavijé tt sigurté” pér agresionin kundér Bashkimie Sovjetik Nelérarrja né befasi té ploté e sulmit ushtarak re té botés té mbéshtetur né kundér Bashkimit Sovjetik rh dén gjermanc, waktati i mossulmimit sovjeto-gjerman ia kishte arritur qéllimit té véné me nénshkrimin ¢ ¢ ré botés. é besuar tek Zoti, ashtu sig Nésulmin kundér Bashkimit Sovjetik moré plesé dhe forea italiane, finlandere fomune e hungareze. Ne téu pérdorén 190 divizione, 3000 aeroplané dhe njé numer mé i madh mijetesh té tern ushtarake t motorizuara, si tanke, autoblinda et késhmu edo komb-shtet né shor E : tik fillo’ nga tti drejtime keyesore: ga Prusia Lindore, pérmes vendeve té Balkikut one pikésyn Leningradit; ~ nga verlindja © Varshavés né dtejtim té Minskue dhe pikésynim pushtimin e Mosk; - nga tajoni i Lublini Jneatshime shtetasve tt Sulmi ushtarak kundér Bashkimit Sov irkombétare do t atrihe} me 1 pushtimia ¢ shtet té mos ndérmarré akte Smolenskut me drejtim & Kievit e Donbasit sshingtonit, e cila pércaktal ie pikésynimin c shképutjes sé Moské’s nga m ajonct bujqésore dhe qendrat industrial Europa {6 Jogut ct fashist, € pari né Europ Ushtria sovjetike © papérgatitur pésoi humbje té médha né mu Bgresionit. Shkatérrimet © ndérmarrjeve dhe t& abjektev pallogattshme, Gjaté tre muajve té par, trupat fash tania vazhdoi pérgatitjen pet ajt © pare té © ekonomike ishin té Bjellorusi, né Rusiné Peréndimore. Né shtator u rrethua Leningrad (me tre milion’ zhvillimi i luftés anoré) dhe w mbaje i rrethuar deri né vitin 1944, Porcat ushtarake sovjetike, duke u térhequr né drejtim t& Line lies, gmontuan, Afro 2000 uzina dhe evakuan pajisjet e tyre né Siberi. Pi | kufirin sheetéror té Bashkimit 1a fund?” kushtézimeve sipas er té mos i léné né duart e Btmikut, u shkatérruan ndérmarrjet e u dogién prodhimet bujgésore né fushé Sulm i befasishém nuke shkatérroi plotésishe Bashkimin Sovjetik. Kaosi vazhdoi BVe vit. Mé 1945 sovjetiket ishin né gjendje té prodhonin 19.500 tanke dhe 35.000 ik né bavé we planit té “Tufte Aeroplané. Ekonomia e luftés u bé efchtive ovjetik dhe nénshkruar né gusht ¢é vit hist rviti patritizmin nacionalist t€ popullit sovjetiy i cililuftén Pétcliimin © vendit e ktheu né ojé lufté té madhe popullore e patriotike Stalin q@ njihej si diktator i paméshirshém u bé simbol Ereguar veten mé shumé siudhéheqé’s e té Bashkimie rnin parasysh téashrguaicti atime, dike ¢ P acionalist sesa udhheqgs totalitar, Thirrjer c sae zbwillimin ¢ luitérave AHEM Me moton “Atdheu né rrezik” ngjaléa entuziazim dhe mobilisim te tml ge Se bo andén pjennace Binsin giré & popullsisé. U krijua Komiteti Shtetéror i Mbrojtes,icili mori pérsipée \é sulmit cé usherisé pjermanes HE dicjtonte c eé bashkérenddonte veprimeariné e té gjitha on aneve dhe organizatave Fnearake q@ nga dita filly IAHELErore eatyreté masave (ie quhe onganizata ernisé, pr 1.) né luften kundér ishte dalé fitwest Gietmanisé nazisee gjeemane ki ia gjerma Sovjetik, ushirité naziste €fe ind Europe Lindo, idl 6 pil «vite 1941 os (é 6 pall « vitit 1941 & Imvan Jugoslaviné de breil Invazioni i Gjermanisé e nsori né pah Bashkimin Sovjetik edhe si fugi botérore BE Ditfunduan njé séré’ marréveshjesh pér aleancé: me Britaniné dhe SHBA. Késheu Hhénshkrua masréveshia hua-qira”, sipas sé cil’s anijet amerikane do té Pansportonin pajisje ushtarake pér Bashkimin Sovjetik.Historia bashkeh Ofensiva € usheive naziste gjermane ¢ tf alexi" SM wlalésua pér arsye 1 hirave 1 vesbr@s ale mé pas me fillimin ¢ ris U pa se komanda giermane qf Irshte mbéshrerur sulmin dh ipushtimin ¢ Bashikimit Soviet Jjuftén srufe” nuk ishte Hogarinur “dimsin ¢ egéF Hu, aq sa ushitarée nuk isin kompletar me veshje Uiimérore. Ushtarét € kishin jashtézakonishe & ‘véshtiré, madje t& pamundur, t@ pérballonin vé frobrét ¢ madh me vcmperatura gé arrinin né 30 grad cclsius ne rere pr mig teper, as tamer mk mand t& evinnin 2 Feohtét e madh. Pérkunddaz, erupat soyjetike @ ambientuars Trushtet € acarit ¢ ngricés wepronin néanjedisin tyre me sukses seDs¢ ‘hin né giendje t@ perballonin edo vvéshirési moti Sidogofté, Hitler’ urdhérot aulérinarrjen e ofensivés pér pushtimin e Mosk Madie i bindur né fitore, ai vendosi & Fadojé sovjetiket, duke urdhéruar qe me 7 antoe né Sheshin ¢ Kuq sé Kremlin (vend Iku zhvilloheshin manifestimet festive zn udhenegja Komaniste sovetic) € Oe izohe) parada ¢ reparteve ushearakg gjermane ME 30 shtator tévitt 1941 filloi mésymia ¢ PAY kundér Moskés. Me thittjen Kcéehilir Sheetéror t@ Mbrojpes s Bashkimn Sovjetik w formuan 15 diviviong warvroegse me vullaetaré, Mése 500 mifé punonk & Moskés dhe té qarkut t€ sal ve itizaan per ndértimin ¢ fortiikatave: $i fenuteat i masave t€ gjithanshme gM rrerrén, ofensiva © part e usbstrisé germane Per ppshtimin e Moskés péso distill eS nbntor Fillo ofensiva e dyté kundér Mosk Né disa sektoré té front, (fUpi Tashiste iu oftuan asaj 25 deri 30 kilometra, Por shpejew detyruan «éndaten petbal agndresés sé vendosur t@ ushtris® vovjetike. ME 6 dhjetos, né nié front pre) 800 Srpenetra giatési, pte} Kalininit né Jelec Allo} nundérmésymja ¢ ushtrisé sovet Deri mé 23 shkut té vitit 1942, re tis sovjetke ari fi zanbapse teupat 720-400 kilometea né perendim té Moskes ‘as déshtimit pér pushtimin € Moskés, komandla ger” pushtimin e Stalingradit (08 Yollgograd), Sulmi ushuarae illo ma) vititl Fhe nd sheator ushtrté fashiste arvitén né aE Stalingeadic TKomantta sovjetie mori masa tejashteake snshme per mbrojrjen e Sealing ido dive, mijgra veté panonin pér ce fortiiuar at Dac lufimesh t@ ashpra, ushtsité fashiste u F667 qytet. Por tufts vali rug mé rrugg e shtepimé shtép G earygeauk mondénté pushtonin Sulina Nie mesin e néntorit ushtsa sovietke nén ke se iene mareshalit G} ZuKoul Ni ggmjen dhe rth foreat gjermane. ME 2 shkurt té vitit 1943, trupat Ushi germane me githé undérsheimin veipérté Hitt, kapitelaa, Nuns} i siermperve gjerman’ arti né 300 mije pefshit 24 generale Fivorja e sovjeikéve né Stalingrad sheno! rif pike lthesené frontin et ig Buropés Lindore. Trupat sovjtike ishie © B shme té mésynin né df Peréndimit Ne film x vite 1943, Komanda gjermane bert PEED PS spickie per € Pmpletuar me veshje i indur, 18 ré, madje w pamut sin né 30 gradé celsius nén ; gjendie pérballonin gdo ss pér pushtimin e Moskés, ke urdhécuar gé mé 7 sheshin manifestimet festive candér Moskés. Me thirrjen @ tile u formuan 15 divizione Moskés dhe t& qarkut t saj / masave ¢€ giithanshme q@ timin ¢ Moskés pésoi disfaté : isa sektoré te frontit, teupal ‘a detyruan té ndalen pérbalé Ihjetor, né njé front pre} 800 smésymja ¢ ushtrisé sovjetie ii vi zmbrapsé trupat fashiste vane vuri si pikésynim Fillo’ né maj té vitit 1942 ne pér mbrojejen e Stalingrad Por tutta vazhdol indén té pushtonin Stalingrad a ¢ mareshalit Gj. 21 vite 1943, iké kthese né Frontin c luftimely shme té mésynin né dh parséri pérpjekje Gizim Sala ~ Llambro Filo - tbrahion Gashi 03 Moskén pas rajonie ré Kurskut, Mésymja e ushtris jermane filloi mé 5 koreik. Por imé 12 korrik trupat sovjetike, jo verém gé ndalén mésymj aluan edhe né kundétsulm. Brenda ojé muaji u clirua i gjithé rajoni i Kurskuc Si rrjedhim i mésymjes sé ushcrisé sovjetike té verés sé vitit 1943, ushtrité fashiste i térhogén 400-500 kilometra larg nga vija e méparshme e frontit. Gjaté verés dhe wjeshté’s sé vitie 1944, ushutria sovjetike organizoi disa mésymje té fugishme, si zezultat [té cilave u clirua Bashkimi Sovjetik Karakteristika té tjera té Luftés sé Dyté Botérore Aucorét ¢ “History of the World” véné né dukje edhe katakteristika t€ thera &é Luftés sé Dyté Botérore NE fund cé vitit 1942, nazistét kishin arritur té véné nn sundimin e tyre vende Epopujt né hapésirén nga oqeani Atlantik né Peséndim deri né thelléstée tersitorit {E Bashkimit Soyjetik né Lindje dhe nga Norveyjia né Veri deri né \frikén e Veriut né Jug, Késhtu ishte realizar njé nga “qéllimetst xjike té Pyhrerit” pér “vendosjen fin drejtimin e racés supetiore ariane té racés inferiore té hebrenjve, polakéve dhe Né vazhdim, nazistét filluan t realizojné “planin © pastrimit Inferioréve”. Plani pérmbante té ashtuquajeurin “riedukim" dhe “p glermane “ deri né eliminimin fizik masiv t& Riedukimit iu nénsher Prejardhjc cé fiseve gjerm giithé pérshtatje me racén ferioréve” an norvegjezét, holandezét qé konsideroheshin me ne dhe “degizime” t& racés ariane, Sipas nazistéve, Miedukimi” bénte té mundur gé pasardhésit e tyre té shndérroheshin né “qytetaré té Wlefshém té Gjermanisé sé Madhe”. Nitsa té gjthé ata fémijé ukrainas, polaké dhe ecké g@ ishin bjondé dhe sykaltér Edikeshin si giermané u cuan né Gjermani, Pér tau caktuan té kujdesen lermane, vc Nazistét ndértuan né Poloniné Peréndimore disa kampe pérqendrimi. Né to amilje t duhet té pérgjigjeshin edhe pér shkollimin ¢ tyre Hgtumbulluan té burgosur politike, profesoré té universiteteve, népunés, qeveritaré a, Gjithashea, giermanét zbatuan programin ¢ rikolonizimit. Mijéca familje Bhatare u detyruan té largohen nga vendbanimet e tyre né Poloniné Peréndim PEE keijuar kes 0) “hapésira” pér vendosjen e kolonéve gjermané Nazistét e mbéshtetén zhvillimin ¢ luftés né shfrytézimin ¢ pasurive dhe « Prodhimeve té vendeve t& pushtuara. Ushttia gjermane e siguronte bukén dhe Piodlikic cérjera ushgimore nga fushat bujqésore té Francés dhe Bashkimit Sovjetik. fia pumune shérbente pér furnizimin e tankeve giermane, Uzinat mekanike geke Hodhonin armé per ushtarée gjermané. Po ashtau shfrytéaua fuga puntore e vendeve té pushnuara, Reeth 7 milion’Historia bashkékohore burra dhe gra 1é vendeve t& pushrunra uw sollen né SN dhe u grambulluan ne keampet e punés sé detyruat. Ne teéto kampe vie me gindra mijéra ajer’ pt shkak té stérmundimeve firike, urisé, mundjeve dhe tortarave, Fshté Tlogaritur se ign 3 milioné ruse t@ kapar rober €té burgosut roth 3.5 milioné vdigén né kampet ce punés sé detyruat ae cle autorstuimit “Pashizmi dhe Humbe (Shiedi Toralita, \jo « paraluftés ka dy etapa né funksionimin ¢ kampeve anette té pérgendrimit. dhe ajo giaté periudlés sé fies K ppet e pergendtrimit giatéetapés para Lae ot ‘vauhdoi deri mé 1939, kishin si lim keyesor ‘jaotimnin” e kundérshtaréve t& regi ga popullsia, né ményré ge ata te Oe hdikonin mbi até nén rrogoz” dhe té “oporités politike”. Sidogofeé, kampet ‘ubéné pjesé integrale Seertorit dhe frikésimit msn fishin t€ parame hdura nga navistet. Késheuu arrestuall jo vetém kundérshtaré egimit por edhe “armigté” potencialét@ Hy math, att {é mukishin ende, por qédyshoheshin fe ‘shin kundée regjimit, sepse nuk tregoheshil iyi zellshém apo uk “jepnin prova be snikéric” pér regjimin. Panda), dénimet pa at kamp bébeshin pa aktakuzé, pa nje proces ALS pa kohézgjatjen e burgosies exé fanksion ¢ kishin kampet € Bukenv iidit, Dakaut, Rovensbrukut ce artiti né 318 mile shkatérrimin e ploté eksenhausenit. NE mesin ¢ vist 1935 numa it arree O0TT Nadéren ng periudhén c fuftés te burgosurit Ikampet ¢ pérqendrimit hfeytézuan si*foreé prodlese” népermier Panes etyruar. Qéllimin e vértetel Kampeve té pérgendimit ¢ shpeehu ne menyi™ até Himleri né falimin pall -fejo veprimeari éshé e domosdoshine, sei gardés personae té Fybrerit. Ai th sé dyti, per Ci vene ata per Ci languar ata ajerér negative ABR POPe pruné Ftimprurése pér beshikesin€ glen none duke thyer menyté qe Pynreri keté mundi i ealizol® indértimet e ti) madhéshtore dhe guaxé dhe dake pjekut fret, per ta Futur parant e fituar me Kee pune Prozaike né ndértimin c sheep tpajgési dhe nf vendbanime per ushearet dhe oficerét tané, of Keta t& jecojnell iojné familje @ verter, ku e€ lindin shure femije” ixé, té kené sbtépi, té I Departamenti Ekondil Kampet © pérgendrimit drejtoheshin. nB* Administrativ Kryesor i SS. beshtetia né shfrytézinin e punés sé detyrunt 0 wlan té pésojne disfata né frontin ¢ meg né rritje dhe pérfitimet nga all edhe mé eé hapura 5 sé detyruar u nde pet ¢ pergendiaill rit edhe mé shumé kur nazisté N Gjermani ckomomia wi gjend n€ mes vésheese cove wénavistéve nepézmyjet koseupsionit« PE Né térési, né kampet © pérgendrimit apo © PM I personalizimin total te mig forma té dhunimit téshtypies kriminale synon't <é Kt trrytéaimin mizor té atésive njerézore dhe asglesin'? fivik perm pune jashté mandésive Fizike dhe torrei dhe u grumbulluan ng jindra mijéra ojeré pér ne Gi srturave. FEishté llogaritut se 5 milioné vdiqgn né kampet Humbési... Stet Totalitay, eqendrimit. Ajo ¢ paraluftés iegaté exapés para htt, ge e kundérshtaréve té regjmit mbi até nén rrogoz” dhe mpet u béné pies® integrale potencialé tt) dmath, ata gjimit, sepse nuk tregoheshin ajimin. Pranda) d€nimet pét ‘pa kohézgjatjen ¢ burgosies. it, Dakaut, Rovensbrukut, ruaréve artti né 318 milé é kampet e pérgendrimit 0 Jeryeuae. Qélimin c vérteté tf Himleri n@ fjalimin pata

You might also like

• Syllabus AnalizeMatematike2 FIN UPT

  

  Document4 pages

  Syllabus AnalizeMatematike2 FIN UPT

  I have jams 19

  No ratings yet
• Komunizmi Ne Shqiperi

  

  Document8 pages

  Komunizmi Ne Shqiperi

  I have jams 19

  No ratings yet
• Ese Diplome 1 Serbia

  

  Document4 pages

  Ese Diplome 1 Serbia

  I have jams 19

  No ratings yet
• • Magazines
  • Podcasts
  • Sheet music
• Ese Italia Gjermania

  

  Document5 pages

  Ese Italia Gjermania

  I have jams 19

  No ratings yet
• Eseja BRSS 1

  

  Document13 pages

  Eseja BRSS 1

  I have jams 19

  No ratings yet
• Lex 2 Shoq & Kult Komunizem

  

  Document22 pages

  Lex 2 Shoq & Kult Komunizem

  I have jams 19

  No ratings yet
• Lex 3 - EL 1945

  

  Document11 pages

  Lex 3 - EL 1945

  I have jams 19

  No ratings yet
• Lufta e Parë Botërore (Hobsbawm)

  

  Document7 pages

  Lufta e Parë Botërore (Hobsbawm)

  I have jams 19

  No ratings yet
• Lex 6 - Drejt Ombrellës Sovjetike

  

  Document22 pages

  Lex 6 - Drejt Ombrellës Sovjetike

  I have jams 19

  No ratings yet