Professional Documents
Culture Documents
KEF2
KEF2
Α = Vo / Vi (2.1)
58
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
οποιοδήποτε πρόσημο και μπορεί και αυτό να είναι μιγαδικός αριθμός, ανάλογα
με το είδος του δικτυώματος που χρησιμοποιείται σαν ανάδραση.
+ Ii
+ +
Ενισχυτής κέρδους
Vg Vi V0 Φόρτος
+ - Α
- -
- BV0
Δίκτυο ανάδρασης
κέρδους Β
Αf → 1/Β (2.4)
59
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
αυτήν δεν υπεισέρχονται παράμετροι του ίδιου του ενισχυτή, αλλά μόνο της
ανάδρασης.
Το τίμημα για τα πλεονεκτήματα της ανάδρασης (θα αναλυθούν
λεπτομερώς στις επόμενες ενότητες) είναι η μείωση στο συνολικό κέρδος. Ένας
ενισχυτής που έχει κέρδος ανοικτού βρόχου Α, θα έχει ένα κέρδος κλειστού
βρόχου μικρότερο του Α λόγω της ενσωμάτωσης του κυκλώματος αρνητικής
ανάδρασης. Αλλά τα πλεονεκτήματα είναι τόσο σημαντικά, ώστε γενικά αξίζει
να σχεδιάζουμε τον αρχικό μας ενισχυτή με ικανοποιητικό κέρδος, έτσι ώστε η
προστιθέμενη ανάδραση να μην μειώνει το κέρδος κάτω από την απαιτούμενη
τιμή. Το να υπάρχει μείωση του κέρδους από την προσθήκη της ανάδρασης
είναι ένα μικρό τίμημα όταν συγκριθεί με τα πλεονεκτήματα που αναφέρονται
στις ακόλουθες παραγράφους.
dA ( 1 − BA ) dA dA
2
( 1 − BA ) + BA 1
= =
( 1 − BA ) ( 1 − BA )
2 2
Η παραπάνω σχέση, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την σχέση (2.3) μπορεί να
ξαναγραφεί ως:
dA 1 A ( 1 − BA )
=
f f
dA ( 1 − BA ) A
2
dAf 1 dA
= (2.5)
Af ( 1 − BA ) A
60
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
εξίσωση (2.5) προκύπτει ότι για μια μεταβολή 10% στο απ’ ευθείας κέρδος
(dA/A = 0.1), το ολικό κέρδος ενός ενισχυτή ανάδρασης θα έχει μια αλλαγή
μικρότερη από 0.1% (dAf /Af).
Ο τύπος της ανάδρασης που δείχνεται στο Σχήμα 2.1 έχει σημαντική επίδραση
πάνω στη σύνθετη αντίσταση των ακροδεκτών εισόδου Zi. Από αυτό το Σχήμα
χωρίς ανάδραση έχουμε :
Εφόσον:
Vo = AVi
Επομένως :
61
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Vi = BVo
+ I0
+ Z0 +
ΑBV0 V0
- - -
BV0
Δίκτυο ανάδρασης
κέρδους Β
Για να εξετάσουμε τα αποτελέσματα της ανάδρασης πάνω στο εύρος ζώνης ενός
κυκλώματος, πρέπει να προσδιορίσουμε την εξάρτηση από την συχνότητα του
απ’ ευθείας κέρδους του ενισχυτή. Μια ρεαλιστική υπόθεση για τη συσχέτιση
κέρδους-συχνότητας, που προκύπτει από τη συμπεριφορά του τελεστικού
ενισχυτή σαν χαμηλοπερατού φίλτρου, είναι η σχέση :
A = Aο / [1 + jf/fU ] (2.12)
62
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
όπου fU είναι η ανώτερη συχνότητα αποκοπής (των -3db) και Αo είναι το κέρδος
αναφοράς χαμηλής συχνότητας. Αντικατάσταση της εξίσωσης (2.12) στην
εξίσωση (2.3) δίνει :
A = Ao / [1 + jfL /f ] (2.16)
Η προηγούμενη ανάλυση δίνει τη βάση για την κατανόηση των λόγων για τους
οποίους η ανάδραση χρησιμοποιείται τόσο συχνά σε ηλεκτρονικά κυκλώματα.
Η ανάλυση είχε περιοριστεί σε αυτό που συνήθως καλείται ανάδραση "τάσης".
63
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Στην τάση εξόδου γίνεται δειγματοληψία, και επιστροφή ενός μέρους στο
κύκλωμα εισόδου. Είναι επίσης δυνατό να χρησιμοποιήσουμε ανάδραση
"ρεύματος", στην οποία γίνεται δειγματοληψία στο ρεύμα του φόρτου και ένα
τμήμα αυτού του ρεύματος επανατροφοδοτείται και συνδυάζεται (αθροίζεται ή
αφαιρείται) με το ρεύμα της πηγής σήματος στους ακροδέκτες εισόδου του
ενισχυτή.
+ Ii I1
I2 I0
Ενισχυτής κέρδους
Vg Φόρτος
Α
-
Ii = I1 - BIo
και
Zof = Zo (1 - BAi) (2.20)
64
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Af = A/(1 - BA)
65
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
vo
οπότε : et = - (2.21)
Ao
Από εδώ μπορεί να φανεί ότι όσο το κέρδος ανοικτού βρόχου (Αo) γίνεται
μεγαλύτερο, το et γίνεται σταδιακά μικρότερο, έτσι ώστε το et να προσεγγίζει
στο μηδέν καθώς το Αo προσεγγίζει το άπειρο. Συνεπάγεται τότε ότι στους
πρακτικούς τελεστικούς ενισχυτές με σημαντικά μεγάλο Αo (συνήθως πολύ
μεγαλύτερο από 100.000) το et μπορεί να θεωρηθεί πρακτικά μηδέν. Αυτό
ισχύει για όλες τις τιμές της τάσης εισόδου, εντός της γραμμικής περιοχής
λειτουργίας του ενισχυτή, εφόσον μεγαλύτερες τάσεις εισόδου συντελούν σε
σημαντικά μεγαλύτερες τιμές τάσης ανάδρασης.
66
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
αυτών. Κάθε ρεύμα i1 που θα έρχεται προς τον ακροδέκτη εισόδου μπορεί να
θεωρηθεί ότι ρέει απ' ευθείας προς τον ακροδέκτη εξόδου σαν ρεύμα i2.
Η αντίσταση εισόδου σε ένα οποιοδήποτε κύκλωμα ορίζεται ως η
(σύνθετη) αντίσταση την οποία "βλέπει" μια πηγή που συνδέεται στην είσοδό
του. Υπενθυμίζεται ότι η τάση μεταξύ των (+) και (-) ακροδεκτών του
τελεστικού ενισχυτή θα είναι πάντοτε 0V, εκτός και αν ο ενισχυτής είναι σε
κορεσμό. Εφ' όσον ο (+) ακροδέκτης σε αυτή τη συνδεσμολογία συνδέεται στη
γείωση (είτε απ' ευθείας είτε μέσω αντίστασης), άρα και το δυναμικό του (-)
ακροδέκτη θα είναι περίπου στα 0V. Είναι φανερό επομένως σε αυτή την
περίπτωση ότι η αντίσταση εισόδου που βλέπει η πηγή e1 είναι R1. Επομένως,
αν θέλουμε να υπολογίσουμε το ρεύμα εισόδου θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι η
αντίσταση R1 είναι συνδεδεμένη παράλληλα με την πηγή εισόδου. Δηλαδή η
εξίσωση για την αντίσταση εισόδου θα είναι:
i1 R1 et i2 Rf
e1 +Vcc
v1
-
A0
v0 = -A0(v1 -v2)
+
v2
-VEE
(α)
e1 − et et − v0
i1 = i2 =
R1 Rf
R1 Rf
e1 et v0
(β)
Σχήμα 2.4. Επεξήγηση της κατά συνθήκη γείωσης: κύκλωμα αναστρέφουσας
συνδεσμολογίας τελεστικού ενισχυτή (α) και ισοδύναμο κύκλωμα (β).
67
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Αντίσταση εισόδου: = Ζi = R1
v0
i 1 = i2 =
Rf
Χρησιμοποιώντας αυτή την ιδέα, μπορούμε εύκολα να φθάσουμε στη σχέση για
το κέρδος του κυκλώματος. Εδώ μπορούμε να εξισώσουμε τα ρεύματα i1 και i2
ως ακολούθως :
e1 − et et - vo
i1 = = i2 = (2.22)
R1 Rf
και με: et = 0,
e1 v
=- 0 (2.23)
R1 Rf
vo Rf
Af = =- = α ⇒ vo = α e1 (2.23.α)
e1 R1
68
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Zf
Af = - (2.24)
Z1
Παράδειγμα 2.1. Υποθέστε ότι στον τελεστικό του Σχήματος 2.4(α) έστω Rf =
100kΩ, R1 = 10kΩ και e1 = 1V. Υπολογίστε τα i1, i2, vo και Af.
69
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R1 Rf
vi
AC
+Vcc
+Vcc
-
R2 A0
P (100kΩ)
(50kΩ)
v0
+
Rx
-VEE
R3
Rx=R1//Rf
-VEE (50Ω)
(α)
Rf
+Vcc
R2 +Vcc
(100kΩ)
-
P R1 Rx A0
(50kΩ) v0
R3 +
-VEE (50Ω)
Rs -VEE
Rx=Rs-R1//Rf
AC vi
(β)
Σχήμα 2.5. Τεχνική για εξάλειψη της επίδρασης του παραμένοντος ρεύματος
εισόδου και της παραμένουσας τάσης εισόδου, στην αναστρέφουσα
συνδεσμολογία (α) και στη μη-αναστρέφουσα συνδεσμολογία (β).
70
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Avo
Avco
Κέρδος τάσης ενισχυτή
Κλειστού βρόχου Avc
Σχήμα 2.6. Κέρδος τάσης τελεστικού ενισχυτή συναρτήσει της συχνότητας για
ανοικτό και κλειστό βρόχο.
v0 Rf 500kΩ
Af = =- =- = -10
vi R1 50kΩ
Rf
Τάση εξόδου από κορυφή σε κορυφή: vo = - vi = Af vi = -10 (0.2V) = -2.0V
R1
Η συχνότητα του σήματος εξόδου είναι ίδια με της εισόδου, ενώ η φάση θα έχει
μετατοπιστεί κατά 180°.
71
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R1=50kΩ Rf=500kΩ
vi [V]
0.1 vi
+Vcc
v0 [V]
AC
-0.1 t
1.0
-
A0
v0 t
+
-VEE -1.0
Rx=R1//Rf
v0
Af = AVCL = = 1+ (Ζf / Ζ1) = (1 + (Rf /R1 ) (2.25)
vi
72
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
τελεστικού Α0 με το κέρδος του κλειστού βρόχου (με ανάδραση) είναι για μεν
την αναστρέφουσα συνδεσμολογία:
+Vcc
vi [V]
v0 [V]
+ 1.0
0.1
AC vi vs ≅ 0 A0
-0.1 t v0
- t
-VEE Zf -1.0
Z1
- Z f /Z 1
AVC (Anastr . Sund .) =
1+1 /A0 + Z f /A0 Z 1
1+ Z f /Z 1
AVC (Mh- An . Sund .) =
1+1 /A0 + Z f /A0 Z 1
οι αριθμητές των παραπάνω σχέσεων είναι τα ιδανικά κέρδη των δύο βασικών
συνδεσμολογιών του Τ.Ε. Είναι φανερός από αυτές τις σχέσεις ο ρόλος του
κέρδους ανοικτού βρόχου του Τ.Ε. Α0 στην προσέγγιση της ιδανικής
συμπεριφοράς όσο αυτό τείνει προς το άπειρο. Σαν παράδειγμα ας υποθέσουμε
ότι έχουμε έναν Τ.Ε σε αναστρέφουσα συνδεσμολογία με τιμές αντιστάσεων
τέτοιες ώστε: Zf/Z1 = 100 και Α0 = 1000. Η παραπάνω εξίσωση γίνεται:
-100 -100
AVC (Anastr . Sund .) = = = -90.83
1+ 1 / 1000 + 100 / 1000 1.101
ενώ αν το Α0 μεταβληθεί από 1000 σε 10000 το ΑVC θα γίνει ΑVC = -99.00 και αν
το Α0 μεταβληθεί σε 100000, ΑVC = -99.899.
73
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
1.0
+Vcc
v 0 [V]
1.0
+
t
AC vi vs ≅ 0 A0
v0 =vi
-1.0
- t
-VEE -1.0
(α)
v0 [V]
1.0
+Vcc
vi [V]
RG IB + t
1.0
+
-1.0
AC vi vs ≅ 0 A0
t v0 = -RG[(IB+)-(IB-)]=-RG Ios
-
= 0 για (IB+)= (IB-)
-1.0
-VEE Rf=RG
IB -
(β)
74
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
75
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R11 i11
vi1
R12 i12
vi2 Rf
R13 i13
vi3
+Vcc
i1 i2
-
i11 v0
+
R1n i1n
vin -VEE
Rx=R11//R12//R13//...//Rf
Είδαμε στην ενότητα 2.4.2, στη γενική περίπτωση ενός αναστρέφοντα ενισχυτή
με σύνθετες αντιστάσεις απ' ευθείας κλάδου και ανάδρασης, Ζ1 και Ζf, ότι το
κέρδος δίνεται από τη σχέση :
Z
A=- f (2.28)
Z1
Η παραπάνω σχέση ισχύει οποιαδήποτε και αν είναι η φύση των αντιστάσεων Ζ1
και Ζf (π.χ. καθαρά ωμική ή ωμική-επαγωγική κ.λ.π.). Έστω λοιπόν ότι η
σύνθετη αντίσταση Ζ1 είναι καθαρά ωμική και η Ζf χωρητική. Αν ο τελεστικός
ενισχυτής του Σχήματος 2.11 είναι ιδανικός θα έχουμε και πάλι i1 = i2, όπου:
76
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
dq
i1 = vi /R είναι το ρεύμα εισόδου και i2 = , όπου q = - Cvo παριστάνει το
dt
φορτίο του πυκνωτή. Επομένως :
vi dv
= −C o
R dt
1
ή vo = - ∫ v dt
i
(2.29)
RC
R C
i1 i2 +q-
vi
AC
+Vcc
-
v0
+
-VEE
77
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
2
vb1 SW2
DC
1
2 R C
vi
1 SW1 +q-
+Vcc
-
v0
+
-VEE
R
dv i
vo = -RC (2.31)
dt
vo = (- RC) svi
78
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
C R
vi i1 +q- i2
AC
+Vcc
-
v0
+
-VEE
kT v
vo = ln i (2.34)
q Ri K1
79
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
VBE
Ic
Ri
vi i1
AC
+Vcc
-
v0
+
-VEE
(α)
Q
+Vcc VBE
R1 R3 Ic
P2
(1) C
+Vcc
Ri
vi -
v0
+Vcc R4 +
R5 P9 -VEE
(β)
80
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
81
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Λογαριθμικός
Είσοδος X Ενισχυτής -A1logX+B1 A1logX+A2logY-
(B1+B2)+B3
Αθροιστής
-A2logY+B2
Λογαριθμικός
Ενισχυτής
Είσοδος Y
Σταθερή τάση B3
R1
Q +Vcc
-
v0 =Z=XY
+
-VEE
R2
Αντι-λογαριθμικός
Ενισχυτής
(α)
X XY
Ζ=
Κ
Y
(β)
DC
y
Ex = 10V Ex E y
DC
E y = 10V RL V0 = = 10V
10
(γ)
Σχήμα 2.15. Κύκλωμα με τη χρήση λογαριθμικών ενισχυτών για αναλογικό
πολλαπλασιασμό (α), Κυκλωματικό σύμβολο αναλογικού
πολλαπλασιαστή (β) και Διαίρεση της εξόδου για αποφυγή
κορεσμού (γ).
82
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
y
E 2i
DC
Ei RL V0 =
10
Vo Vo Vo2
Επειδή: -Εz = Vm = = (2.36)
10 10
83
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
x
+
Vm y
R=10kΩ I
I +Vcc
-
R=10kΩ
DC
+ V0 = 10 Ez
−1V < Ez < −10V -VEE
R2
γ) Αναλογικός διαιρέτης
E x Vo
Vm = , και λόγω ισότητας των ρευμάτων Ι :
10
Vo E x
Ez = -Vm = -
10
10E z
και Vo = - (2.38)
Ex
84
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Αναλογικός διαιρέτης
DC x
-
Ex
Vm y
R=10kΩ I
I +Vcc
- +
R=10kΩ 10 Ez
V0 = −
DC
Ez + Ex
-
-VEE
R2
85
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
αυτό θα είναι και το ρεύμα που θα διαρρέει το φορτίο μας αφού ο τελεστικός θα
ρυθμίσει κατάλληλα την τάση εξόδου του Vo έτσι ώστε από το φορτίο να περνά
ρεύμα :
V E
IL = I = - o = i (2.40)
RL Ri
RL
Ei
I=
+Vcc I Ri
Ri
-
A0 -
I v0
DC
+
Ei
-VEE R
Rx=Ri//RL
+
(α)
+Vcc
+
AC Ei vs ≅ 0 A0
v0
-
-VEE RL
Ei
IL =
R
R
(β)
86
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Η εσωτερική Rf
αντίσταση της
πηγής ρεύματος δεν
επηρρεάζει το Isc
+Vcc Isc
-
Rs Isc 0V A0 -
Vo = I sc R f
+
-VEE R
Vo = Isc Rf (2.41)
87
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
φορτίου μπορεί να ρέει προς κάθε κατεύθυνση, οπότε αυτό το κύκλωμα μπορεί
να λειτουργήσει σαν πηγή (source) ή σαν καταδύτης (sink) ρεύματος. Το ρεύμα
φορτίου μπορεί να καθοριστεί από τη σχέση :
E1 - E2
IL = (2.42)
R
VL = IL RL (2.43)
Vo = 2VL - E2 (2.44)
R R
vL
DC +Vcc
E2
-
0V A0
+ v0 =2vL-E2
-VEE
DC
R R
E1 vL IL εάν Ε1 < Ε2
RL
IL εάν Ε1 > Ε2
88
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R2
+Vcc
Ii
α +
C A0
Vi Vr R1 -
-VEE v0
α'
Vi − Vo
Ii = (Vi - Vr)jωC + (2.45)
R2
89
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
⎡ R1 ⎤
Vr = Vi ⎢ ⎥ (2.46)
⎣ R 1 +1/ jωC ⎦
Vi R2 ( R1 R2 C 2 ω 2 + 1 ) jω R2 C( R1 − R2 )
Zi ≡ = + (2.47)
Ii 1 + ω 2 R2 2C 2 1 + ω 2 R2 2 C 2
Η σχέση (2.47) είναι της μορφής Ζ = α + jβ. Ο πρώτος όρος είναι η πραγματική
αντίσταση σειράς και ο δεύτερος είναι επαγωγικός αν R1 > R2. Ο παράγων
ποιότητας Q του κυκλώματος R-L είναι :
ωL ω C(R1 - R2 )
Q≡ = (2.48)
R R1 R2 C 2 ω 2 +1
90
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R4
VL = Ε1 (2.50)
(R 3 + R 4 )
⎛ R ⎞
Τώρα έχουμε λειτουργία μη-αναστρέφοντα ενισχυτή με κέρδος ⎜ 1+ 2 ⎟
⎝ R1 ⎠
δηλαδή :
⎛ R ⎞ R4 ⎛ R2 ⎞
Vo'' = VL ⎜ 1+ 2 ⎟ = ⎜ 1+ ⎟ E1 (2.51)
⎝ R1 ⎠ ( R 3 + R 4 ) ⎝ R1 ⎠
R1 R2
vL
E2
DC
+Vcc
-
0V A0
+ v0
R3 -VEE
RL
E1
DC
vL R4
Σχήμα 2.23. Κύκλωμα τελεστικού ενισχυτή για την εξήγηση του θεωρήματος
της υπέρθεσης
91
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R2 R4 ⎛ R2 ⎞
Vo = Vo' + Vo'' = - E2 + ⎜ 1+ ⎟ E1 (2.52)
R1 ( R 3 + R 4 ) ⎝ R1 ⎠
Vo = E1 - E2 (2.53)
Η εξίσωση (2.54) δείχνει ότι η τάση εξόδου του βασικού διαφορικού ενισχυτή,
Vο είναι ανάλογη της διαφοράς των τάσεων που εφαρμόζονται στις (+) και (-)
εισόδους. Ο συντελεστής m ονομάζεται διαφορικό κέρδος και ρυθμίζεται από
τον λόγο των αντιστάσεων. Ένα βασικό μειονέκτημα αυτού του ενισχυτή είναι
το ότι θα πρέπει να μεταβάλουμε ταυτόχρονα τις τιμές δύο αντιστάσεων (ή των
δύο mR ή των δύο R) ώστε να μεταβάλουμε το κέρδος του και συγχρόνως να
διατηρήσουμε και την διαφορική λειτουργία του.
92
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R vL
(-) Είσοδος
E2 mR
DC +Vcc
v0 =m(E1-E2)
-
0V A0
(+) Είσοδος R
+ RL
E1
DC
-VEE
vL mR
93
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R mR
(-) Είσοδος
+Vcc
ECM -
AC
R 0V A0 V0 ≅ 0V
(+) Είσοδος
+
RL
-VEE
mR
Ρύθμιση για V0=0V
Σχήμα 2.25. Ορισμός της τάσης και του κέρδους κοινού ρυθμού.
E1 − E 2
I= (2.55)
αR
Η πτώση τάσης επομένως σε κάθε μία από τις αντιστάσεις R των απομονωτών
θα είναι:
94
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
E1 − E 2
VR = R I = (2.56)
α
και η τάση εξόδου των απομονωτών (που είναι τάση εισόδου στο βασικό
διαφορικό ενισχυτή :
2
Vo = (E1 - E2) (1 + ) (2.57)
α
+Vcc
(-) Είσοδος
E2 +
R
AC
A1
- R
-VEE +Vcc
E2 R 2
- V0 = (1 + )( E1 − E2 )
αR 0V A3 α
R
E1 +
RL
+Vcc
-VEE
- R
A2
(+) Είσοδος R'
E1 + Ρύθμιση για V0=0V
όταν Ε1=Ε2
AC -VEE
Vo 2
=1+ (2.58)
E1 - E2 α
όπου α = αR/R.
H Vo λοιπόν είναι ανάλογη της διαφοράς μεταξύ των τάσεων εισόδου.
Τα χαρακτηριστικά του διαφορικού ενισχυτή μπορούν να συνοψιστούν στα
παρακάτω :
1. Το κέρδος τάσης, από τη διαφορική είσοδο Ε1 - Ε2 στη μονοπολική έξοδο,
ρυθμίζεται από μία μόνο αντίσταση.
2. Η αντίσταση εισόδου και για τις δύο εισόδους είναι πολύ υψηλή (όση είναι η
αντίσταση εισόδου ενός τελεστικού ενισχυτή) και δεν αλλάζει καθώς το κέρδος
μεταβάλλεται.
3. Η Vo δεν εξαρτάται από την τάση κοινού ρυθμού αλλά μόνο από τη διαφορά
των Ε1 και Ε2.
95
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
+15V
12kΩ
Vin
1.2kΩ
12kΩ
12kΩ
+Vcc
- +Vcc
9kΩ
+Vcc
A1 -
V1 12kΩ
Vref + A2 -
D1 V2 12kΩ
-VEE + A3 Vout
1kΩ -VEE +
RL
3.9kΩ -VEE
4.7kΩ
D1: Vf=0.7V
Σχήμα Α2.1
α) Περιγράψτε την κάθε μία από τις τρεις βαθμίδες του (τι είναι).
β) Ποιά σχέση υπάρχει μεταξύ των Vin, V1, V2 και Vout;
γ) Στην είσοδο Vin δίνεται η εξής τριγωνική κυματομορφή.
Vin
1V
V2
Vout
96
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
R1=10kΩ R2=40kΩ
V2
+Vcc
-
A0 v0
R3=5kΩ
V1 +
RL
-VEE
R4=10kΩ
(α)
V1
2V
1V
V2
2V
t
(β)
Σχήμα Α2.3
97
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
3 1t
Vo = − V1 + ∫ V2 dt − 2+ 3V3 όπου V1, V2 και V3 οι τάσεις εισόδου
2 30
R R
Vin
+Vcc
(1) A0 v0
(2) S RL
-VEE
R R
6. Στο κύκλωμα του Σχήματος 2.12 βρείτε και σχεδιάστε την τάση εξόδου
συναρτήσει του χρόνου αν: Vb1 = -2V, C = lμF, R = 20kΩ και η τάση εισόδου
δίνεται από τη σχέση: νi = 2t + 3.
7. Στο κύκλωμα του Σχήματος 2.7 βρείτε και σχεδιάστε την τάση εξόδου αν η
τάση εισόδου δίνεται από τη σχέση: Εi = 2 cos(ωt+φ) – 0.5V για φ = 30°.
98
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Ri2 =5kΩ
DC
+Vcc
V1 AC Ri3 =10kΩ -
V2 A0 v0
Ri4 =15kΩ
AC
+
V3 RL
-VEE
DC
R=2.7kΩ
V4
V1 = 0 − 3V (Μεταβλητ ή)
V2 = 250mV pk − pk @ 5kHz
V3 = 12mVRMS @10kHz
V4 = −2V
+15V
6kΩ
Vin
1.2kΩ
12kΩ
5kΩ
+Vcc
- +Vcc
9kΩ
+Vcc
A1 -
V1 12kΩ
Vref + A2 -
D1 V2 10kΩ A3
-VEE + Vout
1kΩ -VEE +
RL
4.0kΩ -VEE
4.7kΩ
D1: VZ=5.0V
Σχήμα Α2.10.
α) Περιγράψτε την κάθε μία από τις τρεις βαθμίδες του (τι είναι).
β) Ποιά σχέση υπάρχει μεταξύ των Vin, V1, V2 και Vout;
γ) Στην είσοδο Vin δίνεται η εξής ημιτονοειδής κυματομορφή.
99
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
Vin
1V
0 t
-1V
V2
Vout
t
Ποιές θα είναι οι αντίστοιχες V2 και Vout;
Για τη δίοδο D1 έχουμε VΖ = 5.0V.
A
1kΩ
Β
100Ω Γ
+Vcc
-
v0
1mA +
10kΩ
-VEE
Rx
Για κάθε μια από τις θέσεις του διακόπτη Α, Β και Γ βρείτε με τι ισούται η
τάση εξόδου.
100
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
100kΩ
+Vcc
i
-
v0
+
10kΩ
-VEE
Rx
RUnknown
+Vcc
i
-
v0
1μA +
V
-VEE
101
Κεφ. 2. Τελεστικός ενισχυτής και εφαρμογές
(α) (β)
+12V 80kΩ
Vin 10kΩ
+
V0 10kΩ +15V
_ Vin _
+1V V0
-12V 40kΩ
+
10kΩ -15V
(γ) (δ)
15. Το ηλεκτρικό σήμα που λαμβάνουμε από ένα αισθητήριο είναι ρεύμα που
κυμαίνεται μεταξύ των ορίων 0 ÷ 20mA. Να σχεδιαστεί κύκλωμα το οποίο να
μετατρέπει το ρεύμα του αισθητηρίου σε τάση 0 ÷ -10V. Στη συνέχεια να την
μετατρέψετε ώστε να κυμαίνεται μεταξύ των ορίων +5V ÷ -5V.
102