You are on page 1of 93

1 Thusia Kipatkhiatna Bul kanna ahi hi”.

kanna ahi hi”. Pasian’ Gam ukna thukhun ahi Ki-itna pen gal-a a dona thu
bul a hi hi.
Gitlohna thusia hong lutma in vantung leh leitung buppi ah
Mawhna hong piankhiatna abulpi leh, bang hangin mawhna om kilemna leh nopsakna a om hi. Na khempeuh in Piangsakpa’ deihna tawh
mawk ahi hiam ci-in mitampi lungsim buai uh hi. Amau in siatna nasep a kilem kituak-in om uh hi. Pasian it ding athupi pen hi a, amaute khat leh
hi dahna hawmsuaknate mu uh a, na khempeuh a Ukpa khut nuai ah, khat ki-itna pen langbaai lo hi. Thu ahi Khrist, Pasian Tapa neihsun, in a
mongneilo Pilna leh ki-itna tawh a dim Pa mai ah, hih thu siate bang tawntungin Pa tawh a om khawm a hi hi. Amau gel pen pianpih kibang,
dingin om hiam ciin tel hak sa uh hi. Hih laitak ah a kitel gen thei lo thu gamtat kibang, deihna kibang hi uh a, leitung-vantung buppi-a Pasian
thuk a om hi. Tua banga a tel lohna uh pen hotkhiatna ngah nadinga vaihawmna leh makaihna sunga kihel theipa a hi hi. Khrist zangh-in Pa
kisam Pasian thumaan a muhtel lohna hang uh a hi hi. Tua bang mite in Pasian in vantung mi khempeuh piangsak hi. “Tapa hangin Pasian in
mawhna bulpi pen Pasian ahong lah lohna lam pang tawh zong uh hi. Tua vantung ahi zong, leitung ahi zongin-ah a om khempeuh a kimutheite, a
manin thei lo uh ahih ciangin muanlahna leh mawh zonna tawh hong kimu thei lote: kumpi tokhomte ahi zongin, uknate ahi zongin, a sang bel
kidim uh a, Laisiangtho ahong nial ta uh hi. Pawl khatte leu leu in tua na khempeuh a piang sak hi. “, Kolose 1:16, Khrist hangah ahi zongin,
mawhna vai lianpi te tel zolo uh ahih manin Pasian gamtatzia leh Ama Khrist’ adinga ahi zongin a kipiangsak a hi hi. Amah in Pa tawh kikim-in,
ukzia, mawhna tungtang Ama vaihawmzia Laisiangtho-a om te pen vantungte in zong ama na sepna koppih uh hi.
khanglui thuciin lelte peuh leh Laisiangtho kiteidan maan lo khawng peuh Ki-itna in Pasian Kumpigam ukna thukhun bulpi ahi hi. Aki
tawh melh cip suk uh hi. piangsak nuntakna nei khempeuhte lungdamna, nopsakna in tua Dikna
Mawhna bulpi leh mawhna bang hanga piangkhia hiam cih kitel bulphuh thukhun tawh kituaka gamtatna te a hi uh hi. Ama nuntakzia
hilh thei lo hi. Bang hang hiam cih leh, deih-a kipiangsak hi lo hi. Ahih paakta-a amau thu-a itna tawh Ama deih-a gamta ding a deih hi. Ut lo pi
hangin a kilawm khom zah-in tua mawhna piankhiatna leh a tawpna koi pi-in zawhthawh thu-a pawl matna a zang kei hi. A ut manun amau
ah kikoih ding hiam cih ciang tel theih ding kul hi. Tua gitlohnate tawh lungsim kuan utna tawh kipawlna anei bek ding in suahtak a pia hi.
kisai Pasian vaihawm sak zia te in ih muh ciangin hehpihna migitna leh Ahih hangin hih suahtakna a lumlet khat hong om hi. Pasian in
thutang A zatna I tel muh (493)theih nading a hong om hi. Pasian in Khrist zom-a zahtakna apiak, vantung mi khempeuh lak-a a vanglian pen,
mawhna hong lut nadingin bangmah bawl lo hi cih Laisiangtho hong hilh leh vantunga teeng mite lak-a a minthang pen-a a bawlpa tung pan
val-a hilhcianna dang om tuan lo hi. Pasian in Ama migitna dok khia kik mawhna hong kipan khia hi. Tua pa in Lucifer ahi hi. Amah in a puuk main
ahih manin, ukna ginalo a langpangte hong tho khia cih zong a hi tuan kei a niin baang lo, a siangtho Cherub lian pen a hi hi. (494) “ Nidang lai-in a
hi. Mawhna pen a buluhte bangin a hong kiguang tawm thu hi hi. Ama vai kicing etteh pha khat na hi a, pilna leh hoihna tawh na kidim hi.Pasian’
pen deih-a kivaihawm hi lo ahih manin kigen sak thei lo hi. A thu pen thu Edin huan sungah na teng a, Suangmanpha nam khempeuh tawh na
lamdangpi khat hi a, a haang zong kithei lo, a paulap ih zon leh a awi aam kizem hi….Sathau kinilh Kherubte ka hong cingsak a, ka mual siangtho
kihi lel ding hi. Paulap ki zong thei hi leh, ahih kei leh a piankhiatna kilak tungah na tenga, a te zaizai suang manphate lak ah na vak kawikawi
thei hi leh, mawhna ahihna bei ding hi. Tua in, “Mawhna in thukham hi.Gamtat siat ding na kipat ma hun ciang dong, na suah tuanga kipanin
na gamtatna khempeuh pauban’na khat bek omlo hi.” Ezekiel 28:12-15.

1/93
Lucifer in Pasian deihna bangin om suak hi leh vantung mi bup in lunggulh hi. Amah pen vantung mite mit-in zahtak uh hi. Vantung mite in a
zahtak-in it ding uh hi. Aliatna vaangte zong midangte thupha ngahna thu mang uh hi. Amah pen amaute khempeuh sangin pilzaw, a minthang
suak dinga, a bawlpa minthanna suak ding hi. Ahih hangin kamsangpa in, zaw-a a kibawl a hi hi. Ahih hangin Pasian Tapa pen vantung ukna
“Na melhoihna na ki saktheih pih kha a, na minthan’na in hong hai tatsak khempeuh a theihpih, Pa tawh vangliatna leh Aana khempeuh a leen
hi.”, Ezek. 28:12-15,17 na ci hi. Lucifer in tawm tawm in hong kiphasak khawm ahi hi. Pasian in vai khempeuh ah Amah pen a hel hi a, Lucifer bel
seem seem hi. “Nang pen, pasian zahin a pil kisa na hih manin,” “Van Pasian vaihawmna sungah hong lut ding thu kipia lo zel hi. A vanglian hih
tungah ka kahto ding hi; a sangna mun, Pasian’ aksite’ tung pekah ka vangtungmi in a lungsim sung ah, “Bang hangin Khrist in tungnunpenna
kumpi tokhom ka koih ding a, leilulam pek-a kikhopna munal ungah zong nei ding hiam? Bang hangin Lucifer sangin Amah ki zahtak zaw se hiam?”
ka tu ding hi; meiite tung pekah ka kahto dinga, Sang Penpa bangin ka ki cih lungsim hong nei hi.
bawl ding hi na ci hi”. Ezek. 28:6; Isa. 14:13,14. A bawlsa khat in zahtakna Lucifer in Pasian mai pan thakhat-in paikhia-in vantung mite lak ah
leh itna tawh Pasian tungnunpenna alah sangsik-in Lucifer in tua biakna kilemlohna phuangkhia dingin hong kipan hi. A sep dan pen thusim thuk
leh zahtakna teng amah’n ngah nuam mawk ta zen hi. Tham loin mah mah tawh seem a, a hun khop tan khat pen a ngimna tatak dawksak
mongneilo Pa in A Tapa tunga a piak zahtakna teng hazaa a, vantung nai lo-in Pasian zahtak mah-in ki bawl lai hi. Vantungmi khempeuh ukna
mite makaipipa in Khrist bek in a zat theih vangliatna pen zang nuam hi. thukham in amaute maidal hi, kul lo hi, ci-in a lungkim loh theih nadingun
Vantung bupin Piangsakpa’ minthan’na pahtawina tawh a dim hi. lok lok phot hi. Amaute zong a siangtho pianpih mah nei-a kibawl uh ahih
tua bangin a om sungteng vantungah lungdamna leh kilemna a dim hi. A manin, a deihteelna ciat uh tawh ut banga om theih dingte ahi uh hi ci-in
hizongin tu-in kilemlohna hangin tua nopsakna ong kisia hi. Pasianin hansuah in phin den hi. Thumanlo pi-in tungnunpenna za Pasian in Khrist
vangliatna atambel a guatpain Piangsakpa’ ngimna tawh kilhbulh dingin pia se in, amah pen a khasiat-huai gawp keei bang khat-in kidawk sak in
ama pumpi pahtwi nopna lungsimgolo hong vom hi. Vantung mihonpitein aki gen hi. Amah pen a zalian nuamlai, a saang zaw zahtakna deih bangin
thumna tawh Lucifer kho uh hi. Pasian Tapa in zong Pasian liatna, phatna, kigen het lo-a, vantunga teengte khempeuh-ii awngthawl nading leh a
thumanna, sianthona, leh a thukhunin akikheello tawntung zia le tong nei piankhiat zia uh a saangzaw dinmun a suahtoh theih nading lampi zong
ahihna thu Lucifer kiangah a gen hi. Pasian mahmahin a kipsaksa bang in kigen bek se hi.
vantung kilemnate thukham kikheek theih loh ziate a gen hi. Pasian mah Pasian in Ama migit luatna tawh Lucifer pen sawtvei khop mah
mah in a kipsaksa vantung kilemnate pan kikhenkhia leh Lucifer in amah thuak phot hi. Kilemlohna leh vantung mite mai-a thumaan lo a hong
bawlpa zahtak lo suak dinga, amah leh amah kisia-sak suak ding cih a phuah khit na ngawn-in ama dinmun sang pan-in thakhat-in kizakiasak
gen hi. Ahih hangin tua mongneilo itna leh migitna (495) in a hilh thuhoih pah nai het lo hi. Sawtveipi vantung kilem lai hi. (496) Kisikkikna leh
pen dal nopna lungsim bek hong tho sak hi. Lucifer in Khrist haza-a, kiapkikna bang zui-in maisakna kipia zel zel hi. A langpan’ khakna pan-in
khumkhelhgawp ding ngimna hong nei hi. akikhelkik nadingin mongneilo itna leh pilna bek in vaihawm thei hi. Ni
Kisaktheina tawh ama tungnun pen ding utna hong khang hi. dangin vantung ah lungkim lohna kithei kha ngei lo hi. Lu-cifer mah mah in
Pasian in Lucifer a piak zaliatna leh zahtaknate Piangsakpa tungah zong koi panin amah lampialkhia kha hiam cih a lungsim pianzia kitel nai
lungdamna-in saang het lo hi. Amah leh amah a vaangtaan’ nate leh a lo hi. Ahih hangin ama lungkimlohna pen kitel lahkhiat-a, haang nei lo, hih
zaliatnate tawh minthang kisa gawp-a, Pasian tawh kikim ding bek a huai lo cih a kihilh ciangin Lucifer in mang lel hen la, amah khial in, Pasian

2/93
maan hi ci-in vantung buppi mai ah gen lel leh hi ding hi. Tua bangin na kihilh Cherub hi a, a kilianbawl mah mah ahi hi. Amah pen vantung mite in
hih hi leh amah leh vantung mi tampite suakta ding uh hi. Tua hun laitak in it uh a, a huzaap zong gol hi. Satan in vantung mite tawh tualgal picin’ le
Psian a biakna uh avek-in khahkhia khin tatakk nai sam lo uh hi. A uh a vantung bek hi lo Pasian Ukna gam khempeuh, leitungte khempeuh,
dinmun, Uappa-Cherub hihna a tai san khit hangin Pasian kiang ah hong leh Pasian bawlsa teng khempeuh sut-in tang khin ding a ngaihsun hi.
ciah kik nuam hen la, Piangsakpa pilna te hong pulaak kik leh, Pasian in Amah in khelpilna tawh ama lam diklohnate, zuauthu muutna tawh hilh
ama dinmun dinga a sehna bang lungkim lel leh, ama za ngeimah ah ki ngitnget hi. Ama khemsiamna vang pen lian mah mah a, zuauthu tawh
koih kik ding hi. Ahih hangin ama cih bek ci tel tal-in kisikkik kul salo hi. ama meel seel-in a sepna ah a lawh cing mah mah hi. Thumang lai
Amai mah ah amah bawlpa langdo-in “Buaina Lianpi” a phuang hi. vantung mite na ngawn in ama omzia taktak pen tel kim zo lo uh a, ama
Lungsim pilna khempeuhte tu-in mi kheemna-in hong zangh ta hi. nasepna in bang teng sunok ding hiam cih thei zo lo mai uh hi.
Ama uk sunga om vantung mite’ khasiatpih thei dingin hong hanciam hi. Satan pen a kizahtak mah mah tham khat ahi hi. Ama nasepnate
Khrist ina hilhna sate khawng leh-heek kikna in nei hi. Amah tawh a kinai lah thuthuk ahih man-in vantung mite in ama omzia tatak pen telhaksa uh
pen a ki-it pih pen pente kiang ah Satan in amah pen thumaan lo-in kigawi hi. A sep ding teng a zawh toh matengin mawhna ih cih pen zong thusia
bawl-a, a dinmun ki simmawh sak-in a suahtakna teng kisuh sak hi ci-in a ahih lam kidawk nai khol lo mai hi. Tua hun ciang ciang Pasian van leh lei
gen hi. Khrist-ii kammal teng a hilo lam-a a genna tawh thukawi bawl-in tengah mawhna a om ngei nai lo ahi hi. A siangtho mite in ama pianzia a
zuau gen a, amah vantung mite mai ah a ki zahhuai sak dan-in Pasian huaisiatna phawklo uh hi. Amaute in Pasian thukham ki paaikhia leh bang
Tapa amawh sak hi. Amah in amah leh a thumang vantung mite kikal ah teng hong piang zia zua zen ding cih nangawn mu thei lo uh hi. Satan in
zong thu a maan in dawksak lo hi. Ama lam ah pang dingin a deih banga akipat tuungin ama nasep pen selsim hi. Pasian thu a mangkawm khawm
thuzawh a kisak loh mite pen vantungte ading deih saklo, thu um theilote sa mah-in ahi thei ding bangin a kigen hi. Pasian zahtak ve ve ding, A
ci-in mawhsak hi. Ama nasep ahi zaw tua langdona pen Pasian adinga Kumpina kipsak seem seem ding, vantung mi khempeuh adinginlah nop
thumaanlai vantung mite a leh ngawh zawsop hi. Pasian in ama tung ah ding, ci-in a gen hi. Ama khutnuai a vantungmite lungsim sung ah lungkim
thu (497) maanlo hi ci-in kidawk sak nuam a hih man-in lungsim kawi tawh loh nading guan guan kawm in (498) amah pen lungkim lohna teng
Piangsakpa kammalte leh a sepnate lumlet-in, a hi lo lam-in agen hi. lemtuahpa bang pian-in kigen leuleu hi. Pasian Kumpi gam sunga om dan
Vantung mite buaisak a, thukhel tawh Pasian vaihawmna toknok sak ding leh thukhun kheel kul hi, vantung ah ki-thu-tuahna a om ding bawl kul hi
ama dan ahi hi. Telnop-a, a gen nop mah mah lel Jehovah thupiakte pen ci-in a gen hi.
khelpilna tawh lumlet-in khalau zawh nading thu thukpi, ciang suah Pasian in mawhna thu tawh kisai ah thumaan leh Dikna bek A
tawntung hi. Ama dinmun sang Pasian vaihawmna tawh kizop pahna in zangh hi. Pasian in a zat theih loh phatkheemna leh zuauphuahna pen
midangte muanna ngah sak a, tampi mah ama lama kop dingin khem zo- Satan in a zatdan siam hi. Pasian kammal te ahi lo lam-in heii a, vantung
in, vantung aana a lehdo sak hi. mite mai ah Pasian Kumpi gam phuh dan pen vantunga teengte
Pasian a pilluatna hang zawk-in Satan pen a lungkim dongin a khempeuh tung ah Upadi leh ngeina bawl-in, a bawlsa mite in thu zui-in
seem sak ahi hi. Tualgal piangsak a, a deihna zah a cin’ sak dongin a sawl mang ding cih hi se ahih man-in amah leh amah kiliatsakna hi lel hi,
khahkhong phot tadih hi. A ngimna khempeuh a sep khit ciangin a omzia ci-in Pasian Kupimna ahilo lam-in a gensia hi. Tua ahih ciangin vana
maan uh a hi bang bang mi khempeuh in mu ding hi. Lucifer pen sathau teeng khempeuhte leh leitung tuamtuamte mai ah Pasian Kumpina pen

3/93
thutanga A thukham pen kawkbaanglo hi cih hong kimuh khiat ngeu dong sukbuaina pen Pasian aana neihna koih khiat nopna gah ahi hi. Tua in,
ngak kul ahi hi. Satan in bel amah pen van leh lei hoih nading zongka hi Pasian Kumpina leh A thukham in a bawlsate khemepeuh a cidamsak, a
hi, ci -in ki gen hi. Sutkhiapa omzia amaan bel mi khempeuh muh-in hong keem zaw ahihna teci pang ding uh hi. Tua bangin hih tualgal bawlna
kidawk hun hong tungna ding hi. Ama omzia tatakk a kitel tak-a a gitlohna tangthu in a siangtho mite khempeuh tungah kidopna suak-in, thukham
bawlna tawh a lahkhiat nading hun tawm nei sak lai bek ding hi. palsatna vai ah a taksan loh nading uh, leh mawhna bawlna daan thuakna
Ama piansak vantunga kilemlohna pen Satan in Pasian Kumpina pan a honkhia ding a suak hi.
leh A thukham hang hi cinngawh hi. Ama gamtatsiatna hanga apiang Vantung a kidona a tawp dong dinmun tuhpa in amah leh amah
thusia teng Pasian Ukzia hoihlo vive-in a gen hi. Tua hang mah-in kidiksak lai hi. Vantung lungdamna nopna pan-in amah leh a pawlte teng
Jehovah dinmun puahphat ding ka gen gen hi ci hi. Tua ahih man-in kihawlkhia ding thu a ki piak ciangin tualgal makaipa in hang tak-in
Pasian Thukham phiata ama ngimna bang tawh a sep ciangin a ki ngah Piangsakpa Thukham pen hoih a sak lohna, a mawhsakna kiciam-in a
ding omzia pen a kidawk dong hun piakk kul zaw hi. Ama sepna in amah genkhia hi. Amah in vantungmite pen tua ci Uk cip kul lo hi, amau ut
hong mawhsak lel ding hi. Satan in bel, thutangpeek hi ke’ng, tualgal zong banga om sak lel ding hi, amau-in ahoih thei thei dinga a om lel ding uh hi,
phuang ke’ng, kici phot sam hi. Lei leh vanpi khempeuh in im hetlo-in mi cikhia leu leu hi. Amah in Pasian Upadi pen suahtakna dal hi lel hi ci-in a
khempa a omzia taktak maan pen hong kilangin mu tek ding uh hi. gensia hi. Thukham pen kiphiat leh hih ahong dal tentan teng pan
Vantung ah amah pen sawtvei om thei nawn lo ding cih thu a kipengkhia lel ding hi, vantung mihonpi teng in a nop zaw a min thang zaw
kikhentel khit na ngawn-in Mongneilo Pilna in Satan pen su-mai mang pah nuntakna cial sangzaw ah kitungto ding adeih ka hi bek hi, ci-in gen khia
nai lo hi. Pasian in itna nasep bek deih a, saang thei ahih man-in A bawlsa leu leu hi.
mite khempeuh in zong ama na a sepna uh ah Ama thutang leh thu hoih Satan leh a pawlte teng amau tualgal bawl pen Khrist ngawh-in, ki
deih-in zahtak ding deih bek hi. Van-a teengte leh leitung dang dangte in kawk khia se lo hi leh lehdo het lo dingin aw-kihual-in gen huan uh hi. Tua
Satan ki-sumai mang pah mawk leh mawhna’ pholhkhiat thamante leh bangin thumanglo a sia (500) lam ma nawh tei tei ngawngkhauhte in
Pasian thutanna leh migitnate mutel manlo ding uh hi. Thakhatin omsak Pasian Kumpina lumlet nuam in gensiat tawh thuah uh a, amau mawhnei
nawnkei pah mawk leh (499)amaute in itna tawh hi loin kihtakna tawh lo kimlai vangliatna in nen-niam in a gawicip athuak bang pian-in a kigen
tokaai mawk ding uh hi. Mi khempa’ huzaap lah beisiang nai loin uh hi. Tualgal mangpa leh a koppih khempeuh a tawpna ah van pan-in
langpan’na lungsim zong baang lai kha ding hi. Gitlohna pen a khan khit kihawlkhia hi.
dongin kikhawi lai vet zaw hi. Van leh lei buppi in a khang khangin ahoih- Vantung a tualgal lungsim mah tawh leitung ah langpang dingin
lawh theih zawk nadingun Satan in a sep theih tawp seem zaw hen la, a thu muam leu leu hi. Vantung mite tawh a sep ngei mah bangin leitung
kipiangsakte khempeuh in Pasian;’ Kumpina langdopa’ pholhkhiat thu mite tawh seem leuleu hi. Thumanglo mite in ama lungsim teng a puak pih
omzia telmuh le uh Ppasian thutang’na leh migitna leh a kisusia thei lo A ta uh hi. Amah tawh kibang lian mah-in mihing tate in zong a hong keem
thukham kipnate dot kik loh sa in kip paisuakk thei zaw ding a hi hi. Pasian Thukham pen susia ding hong kipan uh a, tua thukham palsatna
Satan tualgal bawlna pen hong pai lai ding hun khempeuh ah a pan suakta dingin mite hilh uh hi. Mawhna kawkkhiatna pen muhdahna
tawntungin van leh lei buppi in mawhna thaman buaihauinate teci panna- leh dalcipna-in tuat uh hi. Pasian hilhna hong kipiak ciangin Satan in mite
in nei ding uh hi. Satan’ ukna ngeina leh mite leh vantung mite a amau leh amau dikgawp kisa sak a, amau mawhbawlna ah pawl zon beh

4/93
zaw uh hi. A khialhna uh puahphat sangsik-in akawkkhia mi tung ah heh Leitung in Khrist a na nial pen Satan bawl a hi hi. Gilo kumpipa in
uh a haksatna piangsakpa bang lel-in a tung ah heh uh hi. Midik Abel hun Jesu suksiat theih nadingin a vangliatna leh siamtheihna khempeuh siit lo-
pan-in tu lai ei’ hun dongin mawhna akawkkhia ngamte tungah tua bang in a zangh hi. Bang hang hiam cih leh amah in Honpa migitna leh itna,
lungsim vive kinei mawk hi. hehpih-a a thu neemnate in Pasian gamtatzia leitung mit muh in a
Vantung a om lai-a Pasian pen giloUkpa, gamtatsia banga agen dawksak a hihna a mu hi. Satan in Pasian Tapa’ gen khempeuh dem to
ngeisa mah bangin leitung ah zong mite hong kheem a, mawhna hong den hi. Honpa nuntakna gentheihna leh dahna tawh adim dingin mihing
bawl sak zo hi. A baan ah Pasian pen thumaanlo, ih mai hong dal, mite a zangh-in na a seem hi. Thuzuau tawh muuta, Jesuh nasep a liah mang
puuk theih nading thangsiah khol helse pa, cih bang pian in ama langpan’ zawh nadingte, thumanglo mite zangh-a mudahna a dawksaknate, dem
ngei zui-in langpan’ na dong tun’ hi. zawhloh hoihna lam etteh tham cing Pa a mawhsaknate khempeuh a
Ahih hangin atawntung Pa in Ama gamtatna a genna ah; “Topa, lungsim tawnga langdona pan-a hong so khia a hi hi. A ki umcip a
Topa, hehpihna nei-in a dik Pasian, lungduai-in itna kip leh thutakna tawh hazaatna, mudahna leh thuk nop van-van’na pen Kalvary mual-a Pasian
a dim, mitul tampite adingin itna kip a nei, mawhna, thu palsatna leh Tapa a langdona ah mei bangin hong kuang khiaa ta hi. Tua laitakin
khialhna a maisak “ kici hi. Paikhiatna 34:6,7. vantung khempeuh in mulkim-in gamdaai tak-in na en hiai huai uh hi.
Van pan-a Satan anawhkhiatna ah Pasian in Ama thutang leh A Kithoihna lian a kibawl khit ciangin Khrist in van ah kahto a, “Pa
tokhom akepna hi ci-in gen hi. Ahih hangin mihingte lampialpa kiangah ki aw, kei nong piak mite in zong nong piaksa minthan’na amuh nadingun ka
aap-in hong mawh uh ciangin Pasian in Ama itna teci dingin Tapa khat a omna-ah na om khawmsak ding in ka deih hi. “ Johan 17:24. Tua ciangin
neih sun mimawhte ading sihna thuak dingin hong (501) pia hi. Hotkhiatna Pa (502)tokhom pan-in a kigen khia thei vet lo itna leh vanglian hong
nasepna ah Pasian gamtat hoih hong kilang hi. Singlamteh vai-in vantung- pusuak a, “Pasian vantung mi khempeuh in Amah bokin a bia uh hen” ci-
leitungte mai ah mawhna nasep Lucifer in a teel zawk thu pen Pasian’ uk in thu pia khia hi. Heb.1:6. Ninthelno khat zong Jesuh tung ah ki mu lo hi.
siam lohna hi a kici thei het lo dingin a lakkhia hi. Ama zahhuaina bei ta a, Ama kithoihna picing khin hi. Min khempeuh lak-
Honpa in leitungah na a sep lai-in Satan leh Ama kikal kidemna a min tungnung pen a kipiata hi.
pan in mi khempa’ omzia teng a pholaak siang hi. Leitung bup Honpa Tu in Satan mawhna pen paulap om thei nawn lo hi. Zuautheipa
tunga ama gamtatsiat luatna zah-a vantung mite lei leh van mite leh tualthatpa ahihna ama omzia maan amah mah in lakkhia ta hi.
khempeuh itna pan-a Satan a zungbawh khia zo ding bangmah om lo hi. Vantung ah ki phal hi leh leitung mite a hong uk bang lian-in vantung mite
Simmawhna tawh mualtung ah kah pih to a, Khrist in amah bia dingin a uk ding ahi hi. Amah in Pasian thukham kiphiat leh suahtakna hi ding ci
ngen ngam tazen hi. Ki-awi lah pi pi-in a gitloh hangsan’na alak hi. Biakinn napi kikhihna, niamkiatna hi zaw cih taangpi taangta in kimu tel ta hi.
khum saang a dawn pan peuh-in a tuak suk dingin a sawl hi. Ihmu lo Satan in Pasian omzia leh a ukzia zuau aphuah niloh hangin tu-in
lianga Amah sabet-a a beng kawi kawi sinsia siampite leh mipite amaan kitel muh tek ta hi. Pasian pen A bawlsatein A thu mang uh hen la
buitawholhna hangin Ama itna nial sak-a, a tawpna ah, “Khai lum un! Khai biak le paai bel in nei leh adeih hi, midangte amau leh amau ki dawm
lum un!” a ci sak hi. Tuate pen van leh lei khempeuh in lamdang sa uh a, dingin sawl napi Amah’in lah tua bang hih lo, kipumpiak tuanlo hi, ci in a
a hehsuahnapi pen uh a piang sak hi. mawh sak hi. Ahih hangin, a puuk mite hotkhiat nading ki-itna in abawl
theih lian pen ahi van leh lei bup ukpa tekmah kithoihna-in kigo zo cihthu

5/93
kimu tek ta hi. “Pasian pen Khrist tawh om a Amah tawh leitung hong Leitung khempeuhte’ Thukhen mangpipain Satan tungah bang
lemtuah hi”. 2 Kor. 6:19. Tu in Lucifer in ama liat pen nopna hangin hangin ong langdo in ka gammite ong sut nahi hiam? acih ni cinagin
mawhna hong lut nading kongvang hongkhia hi. Khrist in bel tua mawh na gitlohnate bulpipa in paulap theih ding a nei kei hi. Apauthei kam
a beisak nadingin Amah mah kiniamkhiat-in sihna thuak dongin thu mang khempeuh dai uh hi. Pasian alangpan mihonte zong cimawhin a kamka
hi, cih kimu tel ciat ta hi. bek lel ding uh hi. Mawhna thamanin sihna ahih lam elh Pasian thukhun
Pasian in langpan’na lungsim pen muhtha dahhuai sa ahihna a lak kip tawntung ahihna Kalani singkhuamin teltakin lakkhia ta hi. A husan
hi. Vantung khempeuh in Ama thutang mu thei ta uh a, Satan a tawpna in “Azozo hi” cih a awtna awgingin Satan sihdaak atum hi.
mawhsiatna leh mite hotkhiatna ah a teltheih ta uh hi. Lucifer in Pasian Sauveipi kidona Lian pen khentelna kibawl ta hi. A tawpna ah gitlohna pen
thukhamte kiphiat theihetlo a, a palsat te thuak ding daan zong kiphiat thei kiphiatsiang ta ding hi cih kitel siang ta hi. Pasian Tapa in hankhuk sung
het lo ahih leh, tua thukham a palsat ngei khempeuh in Piangsakpa hong nawk pen “sihna tawh sihna piangsakpa Dawi a suk mang nading a
deihsakna peuhmah taan ding hi, ci-in a eng gen khia zaak hi. Amah in hi hi.” Heb. 2:14. Lucifer kiliatsak nopna in “Pasian aksite tung ah ka
mawhnei minam peuhmah hotkik zawh ding hi loin ama matsa vi-ve hi lel tokhom ka laamto dinga,…A tungnungpenpa ka bang ding hi,” ci hi.
hi, a cih laitak in, tuate’ suahtak nading in Khrist a sihna ki melh mang sak Pasian in ama (504) kiang ah, “Keimah in nang pen leitungah vut kong
thei lo hi. Thukham palsatna daan (503)pen Pasian tawh a kikim A Tapa suak sak dinga…na om kik ngei nawn kei ding hi” a ci hi. Isa. 14:13,14;
tung ah kipia a, mihingin Khrist dikna teng kisik kik-a kiniam khiat-a Ezek. 28:18, 19. “En un mi kiphasak khempeuh leh migilo khempeuh,
nuntakna tawh a saan’ nak leh Pasian Tapa in a zawh bangin Satan azung ahiang cih omlo in buhtu bangin a kattem ding hun hong tung ding
vangliatna a zo thei ding ahi ta uh hi. Tua bangin Pasian thutang ah, hi.Tua ni ciangin khat zong suak ta loin a vekpi-in kangtum khin ding uh hi.
Jesuh a umte khempeuh a tangsak hi. Topa in a ci hi”, Malakhi 4:1.
Ahih hangin Khrist leitung ah hong pai a, mihingte hon dingin hong Leitung-vantung khempeuh in mawhna thaman teci apang ding uh
sihna ciang bek tawh akiman siang hi nai lo hi. Ama hong paina pen hi. Tua banga a beisiangna pen, atuungin ki tua cih hi leh vantungmite lau
Thukham “a golsak” ding leh “Azahtakaai” sak ding zong hi lai hi. Hih lel ding uh a Pasian zong mindai sak lel ding uh hi. Ahih hangin, tu-in Ama
leitung mite in Thukham pen ahi ding bangin zahtak sak ding bek zong hi itna leh Ama zahtaakkaaina van leh lei bup maitang ah pulaak in, Ama
lo lai-in van leh lei khempeuh muhna ah Pasian thukham pen kikheksak deihna bang sep ding nopsa-in A thukham a lungsim sung uh ah lut ta hi.
thei het lo ahihna zong lak ding ahi lai hi. Pasian thukham kihemkhia thei Gitlohna hong thokik ngei nawn lo ding hi. Pasian kammal in “thuaksiatna
ding hi leh Pasian Tapa in tua palsatte hotna-in Ama nuntakna a piak se om kik ngei lo ding hi” ci hi. Nahum 1:9. Satan in Sila suahna ci-a a kawk
zaw zen kul lo ding hi. Khrist sihna in thukham kiphiat theih lohna teci ahi Pasian Thukham pen Suahtakna Thukham ci-in kizahtak ta ding hi. Ze-
hi. Pa leh Tapa itna in kithoina piak ding kul sa uh ahih man-in mawhneite etna, sittelna a thuak Pasian piansak khempeuh in Pasian leh A
kihotkhiat kikna pen van leh lei khempeuh mai ah Pasian Kumpina leh A gamtatziate, itna siangtho leh mong nei lo pilnate, teltak siangtakin mu
Thukham in thutang leh migitna tawh a dingg a, hih sangin a neu zaw khin zo uh ahih man-in Ama thumangloin kiheii ngei nawnlo ding uh hi.
kithoihna in hotkhiatna cin zo lo hi cih a lak hi. Phiatsiang thukhenna ah
mawhna piankhiatnathu paulap ding bangmah kizongtheilo ding hi.

6/93
thei in vantung dohuan le uh a deihna ahi hi. Amah leh apuuk
vantung mite kikal ah Khrist muhdahna uh ah kithu hual in kinialna
om ngeilo hi. (506) Thudangte ah bel kithutuak loin kinialna tam hi.
Van leh leikhempeuh Ukpa langdo nading ah bek kiptakin kipawl
uh hi. Ahih hangin amah leh numei leh asuan akhakte uh’ kikal-ah
kilangneihna koih ding cih thupiakna Satan in azak ciangin ama
guat mihing lungsimsia pen kidaltan sak-in, bang khat peuh tawh
ama aana anolh theih hun uh hong om ding cih a thei pah lian hi.
Tua ciangin Satan in mihingte amuhdahna hong uang san
2 Mihing leh Satan Kikal-a Ki-elna hi. Bang hang hiam cih leh Khrist tungtawn-in amaute pen Pasian
itna leh amigitna angah thei ding uh hong hi ta uh hi. Amah in
mihingte hotna ding Pasian vaihawmna pen daltan nuam hi.
Nang leh numei kikal, na suan-lekhak leh ama suan- Pasian kizahtak loin, a nasepte niin baang henla maisia mu leh
lekhakte kikalah kilangneihna ka koih ding hi; amah in na lutang vantung abuai mah bangin leitung buai-in hawmsuak leh a ut a hi
hong sunim dinga, nangin ama khetul na sunim ding hi.”, Piancil hi. Tua ciangin amah in hih buaina teng kawk-in Pasian in mihing
3:15. Pasian in mite apuuk khit cianga Satan a samsiatna in na bawl vialse thaman a hi ve cih san hi.
hunbei dong khang tawntunga dingin hilhkholhna namkhat mah Khrist thupha in mihing lungsim sung ah Satan alangneih
asuak hi. Leitung minam khempeuhte thuak ding kidona lim zong nading uh a guan hi. Tua bangin thupha in amaute khel-in
hi khol pah hi. thaksuak sak lo hi leh mihing in Satan’ sila suakto den ding a,
Pasian in “Kilang neihna ka koih ding hi” ci hi. Hih ki Satan’ deih bang bangin seem to to den ding uh hi. Ahih hangin
langneihna pen pianpih nate hi lo hi. Mihing in Pasian thukham tua thuthak hangin mite in Satan tawh akizopna uh hong palsat
hong palsat ciangin Satan tawh kilem-in pianzia gilo nei hong suak thei uh hi. Tua Khrist guan thupha vangliatna in gilobuluhpa hong
uh hi. Mawhnei mite leh mawh phuangcilpi kikal ah kilangneihna dal thei ta hi. Akuama peuh mawhna bawl nuamlo-a kih huai asa
omlo hi. A nih mah un lampialna tawh gilo khawm uh hi. Lampialpa mite, mawhna lunggulh na nial-a azo mite, in tunglam pana
pen midang khat in hong khasiat-a ama nung hong zuih sak thubulphuh a zanghte ahi uh hi.
mateng a mot din khawl ding pa hilo hi. Tua ahih ciangin apuuk Hih leitung in Jesuh a muak dan ah Khrist lungsim puak
vantung mite leh migilote kithuah thei mah mah uh hi. Pasianin leh Satan lungsimpuak a kilehngatna a kitel muh theih pen hi.
dallo hi leh Satan leh mihingte kipawl-in vantung langdo ding uh hi. Amah pen ahau, alian, leh a thupigawp-in hong kilang lo hi. Tua
Satan a el cih thadah, mihing akici peuhmah kipawl-in Pasian man-in Jewste in ana nolh uh ahi kei hi. Hih apuatham a kilang
langdo ding uh hi. vangliatnate a vukcip zo ding vangliatna a neih lam a mu uh hi.
Satan in vantung mite tualgal bawl dingin a zol mah bangin Amah siangtho in taksa ahih manin, tua in aPasian-milote’
mihingte zong mawhna bawl dingin zol hi. Tua pen amau kipawl muhdahna apiangsak hi zaw hi. Amah leh amah kiniala

7/93
mawhbaang lo-a kiaapna in mi kiphasakte leh mi huaihamte a a etsathuai bangin amau tuaci sa lo mawk uh hi. Amau in Khrist
kawkkhiatna suak den hi. Tua bangin Pasian Tapa kilangbawlna a hih bangin khentelsa nialkholhsa-in koih zo lo uh hi. Amau in
hong piang hi. Satan leh gilo vantungmitein tua migilote pawl uh hi. gitlohna leh mawhnate in gim apiakziate ngaihsun kim kha khol lo
Thumaan bulpipa langkhat ah lampialte in a thahatna khempeuh pah pah uh hi. Khuamial kumpipa in lah tua thute aphawk loh
uh gawm-in langdo huan uh hi. nadingin na maihum lai hi. Sa-tan nasepna nakpi-a a huat khol loh
Khrist nungzuite zong a Topa agalbawl mah bangun a mawkna uh pen ama vangliatna leh a kheltatna tampi a theihloh
galbawl zel uh hi. (507) Mawhna in a hong nungsawn sawn dan hang uh hi zaw hi. Hi bangin mipite kidiahcip hon uh hi. A galppa
mu-a, tunglam pana thahatna tawh mawhzolna a dal mi khempeuh uh pen agilo vantungmite lungsim a ukcip, ahat mah mah galkap
tungah Satan leh a pawlte hehna so ding hi. Thumaan bulphuhte Manglianpi khat ahih lam thei lo uh (508)hi. Khate in hotna a ngah
mudah-a tua thumaan ahilhte bawlsiatna pen mawhna leh theih loh nadingingilo vantung mitein uk-a galsiam tak-in vaihawm
mawhneite a om lai teng ki zom zomlai ding hi. Khrist nunguite leh na nasia tak tawh Khrist alangdo denhel uh ahih lam atelsiang nai
Satan naseemte pen kilem theingeilo uh hi. Singlamteh nialna pen loh hang uh hi zaw hi. Khristian akicite lak ah leh Lungdamna Thu
daai nai lo ahih ciangin, “Jesu Khrisit sunga kipin a nungta nuam hilhsia ahite lak na ngawn ah Satan omzia tel taka kigenna kiza
mi khempeuhte in zong bawlsiatna athuak ding uh hi.” 2 Tim 3:12. ngeii lo phial hi. Khat vei vei pulpit pana thugen dang tawh kizom-a
Satan sawltakte Satan’ thuneihna akipsakk nading in ama gingkha pak zelte lo buang kithei kha ngei phalo mai hi. Amaute in
makaihna sungah na seem seem in Pasian Kumpina langdo den Satan nasepna, leh A khelpil luatnate ahi zongin, a do pah lian
uh hi. Tua hang mah-in Khrist nungzuite kheem uh a, dingin a om gige in, zongseem pah thei ahih lam awlmawh lo
amuanhuainate uh khim sak-in zol uh hi. Amau makaipa uh’ sep mawk uh hi.
ngeina bangin Laisiangthote lumlet-in, khiatna maanloin bawl-in, a Mite in ama vaihawmnate theihpih lo uh hi. Hih a gilo
ngimna uh tunsak ding hanciam uh hi. Satan in Pasian asuksiat anavaak atei setsat keei galpa in amaute suul a zui den hi. Inn
nop mah bangin a sawltakte in zong Pasian mite gim pia nuam uh sungvai tuam tuamte, khuapi kongzingte, biakinn sungte, minam
hi. Khrist sihna dong a tun lungsimpuak mah in migilote hanthawn kikhopna sungte, leh thukhen zumte ah buaina bawl-in, kheem-in,
a, Jesuh nungzuite susia sak hi. Hih thute khempeuh alakkhol zol-in, numei pasal, naupang zahlo in susia hi. Innkuan kitam sak-
hilhkholhna ah, “Nang leh numei kikal, na suan-leh-khakte keh in, kihuatna khaici bangin tuh a, kidemna kitotna, leh kiheekna
ama suante kikal ah kilangneihna ka koih ding hi”, na ci khol zo hi. kithahna te tawh a dim sak hi. Tua pen a Khristian pipite mah in
Tua thu in hun bei donga kizom toto ding thu hi ta hi. Pasian sehna bang bangh hi ding hi ve’n, Pasianin pha asak
Satan in a galkapte samkhawm-in, kidona sungah ama bangbang hiphot ve, ci-in Pasian ngawh laideep uh hi.
vangliatna neih khempeuh tawh alom-in a deng hi. Bang hangin Pasian mite leitung tawh kikhena a tuampiannate uh susia
adal lampangte in zong nakpi-in dalbeh zaw lai lo thong hiam? nuam in, a zawh theih nadingin Satan a hanciam den hi. Tanglai
Bang hangin Khrist’ galkapte ihmutsuak-in thudonlo uh hiam? Israel te zong Lawkite tawh kipawl in aki awilohna mun ciang dong
Amautein Khrist tawh kizopna pen neu neih kha uh hi. Kha alutngam uh ciangin mawhna tawh hong kizom pah uh hi. Tua
Siangtho kitasam lua uh hi. A Topa uh adinga mawhna a huathuai bang lim mah tawh tulai Israelte (thu zuite) zong lampial uh hi.

8/93
“Tua bang mite in Pasian, meel a hi Khris’ vangliatna tawh a dim hi. Tua pilna le siamnate in Khristian nuntak zeem dinga, biakna
Lungdamna Thu a tan’sak loh nadingin hih leitung a uk topa in a maan lam-ah huzaap khauh sak ding ahi hi. Tua bang a hih
umlo tua mite’ lungsim mittang uh a tawsak hi. “ 2 Kor. 4:4. Khrist nadingin Pasian tung ah aap a kul ahi hi. Tua hi kei leh siatna lam
nungzui dinga akhensat lo khempeuh Satan naseem suak uh hi. A ah ki zangh kha thei ding hi. Mi pawlkhatte maitai in tei uha,
lungsimi athahat sak kik kik lote in mawhna it uh a, bawl bawl leh gamtat gilote ah zong kihel lo a kicih hangin a Satan’ khut zat
paulap zon zon a thuah uh hi. A ki puahthak kik lungsim in taktak ahi om thei hi. Simtham taka a kheem bawl a huzaap a
mawhna nial ding khentelsa in a koih hi. Khristiante in thu umlo omdan in Khrist ading in mipil lo mitei lote sangin gal lauhuai zaw
mite tawh hong kipawl ciangin amau mah mawhzolna sunga hi thei hi.
kiphum a suak uh hi. Satan pen amau mit muh loh-in hong kihel a, Nakpi-a thungetna leh Pasian muan’na tawh Solomon in
simtham takin a mit uh a hum sak hi. Amau in tua kipawlna hangin leitung bup in lamdang sa-a a pahtawi uh pilna na ngah hi. Ahih
amau tung ah siatna bang mah mu lo phot uh hi. Hun te hong sawt hangin tua thahatna Bulpi pan kiheii khia a ama ut banga mai hong
ciangin leitungte tawh kibang seem seem uh a, nuntakzia, nawt ciangin mawhzolna a lel hi. Tua ciangin hih kumpite laka
kampau, gamtatte tel muh lo seem seem uh hi. apilpenpa, lamdang akisa zah-a vanglianpa in galpa khutzat hat
Leitung ngeina zuihluatna in pawlpii pen leitung lam ah pen khat hong suak hi.
kiheii sak hi. (509) Khrist lam ah leitungte kiheii sak ngei peuh mah Khristiantein Satan in mite lungsim mittaw sak dingin zong
lo hi. Mawhna tawh ki zopna atam ciangin a siahuaina ki neu muh zong hi cih mang (510) ngilh loin “eite in si-le-sa tawh kido ihi kei
sem sem sak hi. Satan naseemte tawh kipawl ding a teel mi a sawt hi; asang belte tawh ahi zongin, ukte tawh ahi zongin, vangliatna
tawh ahi zongin, leitung tawh kipawl khuamial ukte tawh ahi
loin ama Topa a zahtakna bei ding hi. Ih nasepna lam lam ah
zongin, vantung tawh kipawl munah a om gilo khate thawh a hi
thusitna I thuak ciangin kumpi zum-a Daniel a kisit lai-a bangin
zongin ih kido “ ahih lam phawk den ding kul hi. Efesa 6:12. Kha
Pasian in hong keem ding hi ci-in lungmuang ding hi. Ahih hangin
tawh kimuam kithuhilhna in kum za tampi sung ging suk suk a, eite
tua mawhzolna ah I ki-kausi-phum leh amanlaangin a hiam a hun dongin hong hilh lai hi. “Kikepna tawh ngak un. Bang hang
zekai-in a hiam I puuk kul hamtang hi. hiam na cih uh leh, na gal uh ahi Dawimangpa in a hawk thei
Mawhzolna in ama huam sung a om dinga kiseh het lo humpinelkai bangin kua mi ka ne ding hiam ci-in zong kawi kawi
mite tungh a sepna picin thei zaw hi. Laisiamna leh talent hoih hi.”, 1 Pet. 5:8. “Dawimangpa khemna na nan zawh nading un
neite kizahtakin kipibawl hi. Tua bang siamnate Pasian azahtakna Pasian galhiam khempeuh silh un. “, Efesa 6:11.
taanga kimang thei ding, Pasian pahtak a lawh sak zo dingin kituat Adam pana eite hun dong I galpa in mite nenniam ding leh
kha hi. Talent leh ngeinate pen Pasian hong piak hi mah hi, ahih susia dingin kithasaan tawntung hi. Tu-in pawlpite susia dingin a
hangin Pasian I zahtakna taanga I zat leh bel Pasian tawh a hong tha neih tawp suah in ki sa hi. Khrist zuih a sawm mi peuh mah in
kinai sak sangsik-in Amah tawh hong kikhen sak a suak thei zaw hih atawlngalo galpa tawh a kisual kul ding hi. Khristian khat peuh
in Pasian a etteh tek tek teh Satan’ do nop theih dinga ki bawl bawl
ding a, samsiatna leh thangsiahna a suak ding hi. Tua sanga
a suak hi. Pasian na nakpi in seem a, gilopa kheemna te pholaak
khialhna gol zaw om lo hi. Mi tampi muhna ah gamtat hoih hi, a
a, mite mai ah Khrist apuak uh leh, Paul bangin lungsim
kipuahpha mi hi, Khrist mi hi, ci-a amuh theih uh pawl khat bel om

9/93
niamkhiatna takpi tawh mawhzolnate pan khitui tampi tawh Topa Laisiangtho sungah vantung mite tamna, a vangliatna leh a
naseem ahi khawm thei ding uh hi. minthannnate uh, leh vantunga teengte thu, Pasian’ Kumpina tawh kisai
Satan in a theihtawp suah-in mawhzolna lauhuai pen leh a ama sepnate, eite hotkhiat nadinga a nasepnate uh, hong gen zo hi.
thukawi pen tawh Khrist na zol a, ahih hangin akuan sim-in na
“Topa in a tokhom van ah koih a, Ama gam in a vekpi huam hi” a na ci hi.
kithalsawn lel hi. Tua kidona pen eite hong huutna hi a, Ama
Kamsangpa in “Topa tokhom kiim ah vangtungmi tampi’ aw ka za hi” zong
zawhna in eite zawhna ih ngah theih nading ahi hi. Tua zawhna a
na ci hi. “Vantung mi a thahat pha deuhte in” kumpite’ Kumpipa inn dei
deih mi khempeuh tung ah Khrist in thahatna pia ding hi. Mi khat
peuh amah ana-kipiak kei nak leh Satan in mawk zo thei lo hi. sung vil uh hi (512)ci hi. “Ama nasemte in Ama deih bang bang seem uh
Mawhzolpa in kuama tung ah utna pen ukcip sak thei lo-a, hi”. “Ama thu ngai uh hi”, Late 103:19-21; Mang. 5:11. Daniel in “Tul sawm
mawhna pen hen gawp mawk thei sam lo hi. Lungkiat nading bawl mun tulsawmte leh a tul tul te” Dan. 7:10; in vantung sawltak na seem in
thei dinga, gen baang sak thei lo ding hi. Khirst in azo zo hi cih thu om mu hi. Sawltak Paul in zong, “Akisim zo lo vantungmi tampi “, Heb.
in Ama nungzuite in pasal lungsim tak tawh mawhna leh Satan a 12:22. ci hi. Pasian sawltakte ahih mah bangun amaute a paikhiat uh
do ngam na ding thapiakna a hi hi. ciangin “Khuaphelep a bang uh hi”, Ezek. 1:14, taang zia zua-in leeng zau
zau uh hi. A kiliansak Assyriate kumpi Sennacherib in Israelte susia
3 Kha Gilote’ Sawltakte dingin, Pasian kosia in hong pai-a, hong nawk “ zan in Topa vantung mi
khat pusuak-in Assyriate Giahphual va vaat a, mi 185,000 a va that hi.”
Tua laitak ah “agalhaang thahat teng, abu makai teng uh” a si hi. “Tua
Muhtheih leh muhtheih loh leitungte kizopna ahi-a, Pasian vantung ciangin Sennacherib maizumsain a gam ah a ciah kik hi.” 2 Kumpite
mite nasepna leh khagilote’ nasepna ahi zongin mihing tangthu bup ah 19:35; 2 Khangthangthu 32:21.
khen theihloh zahin Laisiangtho sungah teltak in na kilak hi. Khagilote om Vantung mite pen migitna thu puak dingin Pasian mite kiangah
ahih lam ki um nuam nawn lo a, “gupna luah nading mite kem dingun, kisawl zel hi. Abraham kiang ah thupha khaam dingin a ki sawl hi. Sodom
sawltak nasem“ (Heb. 1:14) vantung misiangthote bang misisate’ khaa hi a kongkhakpi ah midik Lot in dan a thuak loh nadingin a honkhia dingin
ci nuam tampi om ta hi. Laisiangtho in vantung mite om a hih thu a gen kisawl hi. Sehnel gama gilkial lungkhama a sih dektak laitakin Elijah
hi.Ahoih leh akisia vangtungmite ahi uh-a, misite’ khaa hi cih a genna om kiangh kisawl hi. A galte in khuaneu khat ah Elisha kiim-uum a a kalhcip
lo hi. laitakun tua khua kiimkot ah sakol leengte leh sakol meikuangte kualkhum
Mihing akibawl ma-in vantung mite om khin hi. Leitung bulpi a sak hi. Lawki kumpipa khat zum sunga Pasian pilna angeet laitak leh
kingak lai-in “zingsang aksite in la sakhawm uh a, Pasian tate lungdam-in humpinelkai kua sunga akikhiat laitak in Daniel kiangah vantungmite ki
awng uh hi” ci hi. Job 38:7. Mihing hong puuk khit ciangin nuntakna sawl hi. Herod thong kaw-hawm mial sunga si dinga akikhum lai-in Peter
singkung vil dingin vantung mite kisawl hi. Tua pen mihingte asi a om ma kiangah vantungmi a kisawl hi. Philippi-a thongkiate kiang khawng, Paul
uh a hi hi. Vantung mite pen apianlim pek un mihingte sangin a lian zaw-a leh a lawmte tuipi tunga a tuahsiat lai khawngun vantung mite va pai uh hi.
kibawl hi uh a, laphuakpa in mihingte “vantung mite sanga niam zaw deuh- Kornilius in Lungdamna Thu saang dinga a lungsim a honsak ding, Peter
in na bawl hi” mah na ci hi. Late 8:5. in hotkhiatna thu lawkite tunga a thehkhiat ding laite in siangtho vantung
mite hong kisawl a, a khang khangin Pasian mite adingin na a seem uh hi.

10/93
Khrist nungzuite khempeuh a cing dingin vantung mite ki seh hi. mun (514) citeng ah milim biakna khawng na phut kawi kawi khin hi.
Tua thu pen (513) Satan mah mah in zong thei a, “Job in Pasian hong Mawhzolpa tunga akiap khinlo zek gam khatah Khrist in vantung khuavaak
mawk zah tak ahi hiam? Amah leh a innkuan leh a neihsate khempeuh na mite tunga puak dingin a hong pai hi. Hi laitak ah tungnungpenna kituh
hutna-in a kimkotah dai kai hilo nahi hiam? “ a ci hi. Jop 1:9,10. Pasian in vangliatna nih ong om hi. Jesuh in itna tawh a khut hong vaan a, Ama
A mite keem-a a sawl sawltakte thu laphuakpa inzong la-in a sa hi, “Amah kiang ah maisakna leh galmuan-nopna ngah dingin hong sam hi.
a zahtakte’ kim-ah Topa’ vantungmi in giahphual sat a, amaute honkhia Khuamial ukte in amau ut bang un a ukna aneih zawh loh lam uh kimu uh
hi.” Late 34:7, ci hi. Honpa in zong Amah a umte thu a genna ah, “Note in a, Khrist nasepna hong picing leh amau ukna bei hiau ding cih zong amu
hih naupangte khat peuhmah na simmawh lohna dingun ka kikeem un. uh hi. Satan zong akikhihcip humpinelkai lunghaam bangin heh a, mite
Bang hang hiam na cih uh leh, amau’ vantung mihingte in, vantungah a pumpi leh khaa susia dingin ama vangliatna a zangh hi.
om ka Pa’ maitang amu niloh uh hi. “ Matt. 18:10 a ci hi. Pasian mite cing Mihing dawilut cih pen Laisiangtho Thak sungah teltakin kigen hi.
dinga kiteel vantung mite in Ama maitang va mu den uh ahi hi. Tua banga a bawlsiat mite pumpi cinatna a thuak bek hi lo uh hi. Khrist in
Tua bangin tawlnga lo-a vantung mite kepna tawh Pasian mite in tua bang mite teltakin thei a, a tel et ciangin kha gilote lut hi ci-in mukhia
ihmu lo-a om khuamial ukpa’ kheemna leh agilo khaate’ galdo na pan pah hi.
suakta thei uh hi. Kisam lo hi leh vilsak lo ding hi. Gilopa sawltakte in Gadara-a dawilut adamsakna ah Khrist vangliatna leh migitna hi
khauh tak-in nawk nawk ding uh a hih ciangin Ama mite thupha leh taleh, dawite a phazah leh a vangliatna uh leh a gitloh nasepna, a
hehpihna tawh keem ding cih Pasian in kamciam hi. Tua agilo sawltakte kithasaanna te uh Laisiangtho in gen hi. Tua dawi gilote lutna mi kep
pen tam mah mah uh a, lungsim khauh leh kuhkal tuah in mi bawlsia uh zawh-in om loin kikhuuk gawp, cilphuan bua gawp-in lunghaam-in kiko vua
ahih man-in kiginglo awlmawhlo-a om tawh kisuakta zo lo ding hi. vua den hi. Amah mah kigimbawl-in a nehkha mi om leh zong lauhuai hi.
Khaa gilote zong akibawlcil-in tu-a Pasian sawltak asiangtho Tua a pumpi liamna asisan luannate, lungmawka-gamta khawng khuamial
vantung mite bang mah in mawh baanglo, akizakim, avanglian, aminthang kumpipa in muhnopsa-in a lungkim mai hi. Tua dawilutpa in, “Ka min
ve ahi uh hi. Ahih hangin mawhna tawh hong puuk uh a, amaute Legian hi, tampi tak hi ung” ci hi. Mk. 5:9.
kipawlhon-in Pasian langpang ding leh mihingte kisiat nading hong Rome galkapte sung ah legion khat a kicih ciangin galkap tul thum pan tul
hanciam uh hi. Satan tawh tualgal bawl-in kikop uh ahih manin amah tawh nga bang pha thei uh hi. Satan galkapte zong alom lom-in kipawl uh a, tua
van pan kinawhkhia khawm uh hi. Kum tampi sung Satan tawh kop in lom khat pen Legion khat sangin tawm zaw lo hi.
Pasian langdo in na seem uh hi. Laisiangtho in eite kiangah amaute Jesu sawlna tawh tua khaa gilote tua mipa sung pan taikhia uh hi.
omzia, a gam uk dan uh, akikopzia uh, apilna uh, a khelpilna dan uh, leh Khagilote in a nusiat khit uh ciangin tua pa daai tak-in Honpa khe kiang ah
mite nopsakna leh galmuannate a suksiat nopzia uh hong hilh hi. tu hi. Migi-in pilvaang-a thu dik mah mah hi. Ahih hangin vok honkhat tuipi
Laisiangtho Lui Tangthu in tua gilo-sawltakte thu ong kidawk sak sunga atuak mang sak dingin phalna dawite ki pia hi. (515) Gadara-a
zel hi. Ahih hangin Khrist leitunga hong nuntak sungin tua a gilo khate’ teengte in hih supna pen Pasianthupha angahnauh sanginlianzaw sain
nasepna uang pen hi cih zong hong dawk hi. Mihingte hotkhiat nading cidamsak Jesu pen a kiang pan-un a paikhia dingin angen uh hi. Tua bang
vaihawmna tawh Khrist leitungah a hong om lai tak in, Satan in leitung uk pian vive-in Satan in piang sak nuam hi. Tua supna pen Jesu ngawh-in
cip ding a hanciam hi. Amah in Palestin gam teng lobuang leitung buppi ahuaiham mi patau sak uh a, Ama thu a kingaihloh theih nadingin dal pah

11/93
lian uh hi. Satan in Khristiante pen supna piangsakte hi ci-in a ngawh den Tua dawi lutte a tam pen in cina thuaksiate ahi zel uh hi.
mah a hi hi. Kamsiatna, leh thuaksiatna tuam tuamte atun ciang in zong Pawlkhatte dawilut ahih lam akithei nai lo pawl zong om hi. Mihing neih
apiangsak pen angawh sang sik in Khristiante a lehngawh lai hi. ngei loh thu ahih manin deih pong mawkna tawh Satan huzaap a na
Ahih hangin Khrist vaihawmnate bel kidal zo lo hi. Tua khaa gilote saang zong pawl khat om hi. Tua bangte pawl pen dawite tawh kido kha lo
in vokte a suksiat ding pen bel a kiphal mah ahi hi. Bang hang hiam cih leh uh hi. Tuate lak ah dawi ai-siam pawl zong om hi,—Simon Magus cihte,
Jews te in tua a siangtho lo ganhingte khawia sum ngah ding a hanciam Elymas mitphial lakpa te pawl, Paul leh Silas te Philipi khua dong a zui
se se uh a taai na a hi hi. Khrist in dalsak lai zaw hi kei leh a vok bek zong numeinu te pawl a hi uh hi.
hi loin a vokcingte leh a vokneite nangawn asikhin ding uh ahi hi. Sihna Khaa gilote thuzawhna lakah, Laisiangtho lopi-in dawi om lo hi ci-a
pan a kisiit laiteina zong Ama vangliatna bekmah in adal thei hi zaw lai a, nial het pawlte din mun sangin alauhuai zaw om lo hi. Amau omzia ih
amaute hotkhiat nadingin hehpih a migi taka kithasaan kul lai zaw deep hi. theitello in ih phawk khak loh sung mah in gamlapi na mai nawt khin uh hi.
Hih thu apiansakna ah a deihna dang khat om lai hi. Nungzuite in Satan’ Ami pum neii pen in ama pilna, ama lungsim zanga gamta niloh akisak
khaa gilote mihing sunga a lut theih mah bangin ganhing sungah zong lut khak sungin tua khaa gilote geelna bangbanga paipai a na hi zaw kha thei
thei ahihna a theih ding uh deihna a hi hi. Honpa in Ama nungzuite in hi. Tua man mah-in hun bei nading naita a Satan in zuaukheemna leh
galpa nasep zia a tel theih uh a a kibingphuut khakna mun uh hong om suksiatna dingin a vangliatna zat theih tawp-in a zangh hi. Mun khempeuh
ciangin ama ngimna in a kheemzawh loh nading adeihna ahi hi. Tua baan ah amah omlo ci-a upna pen mite lak ah a theh kawi kawi hi. Ama omzia
ah, Ama vangliatna in Satan hencipte khahkhia thei ahihna zong tua maan pen bel iim-in, a sepdan khawng a selsim den mah a ngeina a hi hi.
kuam-a mite in mu le-uh a deihna a hi hi. Jesu a paikhiat khit hangin a Eite in ama vaihawmna I theih pih khak ding alau zah-in khemdan
nungah mite a suahtak theih na lam dang pen kikum uh a, thupha bawlpa siampenpa-in launa dang neilo hi. A meel seel-a a ngimna tak a picin theih
migitna pen gen bel-in anei lai uh hi. zawk nadingin khembawlnate a sep ciangin amah leh amah a nuihsat huai
Tua bang pian thupiang Laisiangtho-a ki gen gen tampi om lai hi. lel banga kibawl na sanga a deih a lungkim zawk omlo hi. Amah in
Syro-Phenicia nupinu’ tanu dawi in a bawlsiat khat zong Jesu in a kam nuihzak huai, kihtaak huai dan-a a meel seelsim pen nop sa a, a
tawh tua dawi a hawlkhiatsak khat om hi. Mk. 7:26-30. “Dawilut mittaw-a a piangsual—a lang mihing alang ganhing cih bang khawngin kibawl hen la
pautheilo khat mah” Matt. 12:22, tua leh “a pau theilo khaa in meikhuk mipil migina-a kiseh pawlkhatte bangin ama min ciamnuih bawlna, nuihzak
khawng tui sung khawngh puuk saka a suksiat” khangno khat, Mk. 9:17- bawlna-in zang leh zaknop a sa hi.
27. Dawi lut dang khat mah, “dawi nin in a nuai gawp” a, Lk. 4:33-38. Tua pen amah in a mai a tuamna nam khat a hi hi. Mi a suksiat
Kaperanaum khua kikhopna ah mipi buaisak hi. Tua teng a migi Honpa in zawh nading (517) in mite in, “Hi bang peuh mah om thei mawk ding
A damsak hi. Tua banga (516) a bawlna khempeuh phial ah Khrist in dawi hiam?” khawng ci leh a thusim pen hum zo zaw hi. Laisiangtho genna
pen pilna neilo bangin hopih-a, mi a bawlsia nawn lo dingin a sawl zel hi. pawl khat a kitel mah mah lel munte a thukawng heii thei leh biakna
Kapernaum khua-ah biakna pia-a om mite khempeuh in Ama vangliatna taangpi in sang thei zaw a, a nasep picing thei zaw hi. Tua bangin Satan
“Mi khempeuh in lamdangsa uh a, ‘Hih thu in bang thu ahi hiam? in mihing lungsim uk thei a, amau phawk loh kal in a thuzawh gige na hi
vangliatna tawh, kihhuai dawite thu a piak ciangin amau a pai khia uh hi,’ “ kha thei zel cih Pasian inetteh ding tampi hong pia hi. Ama gitloh mi
a kici uh hi. Lk. 4:36.

12/93
khelbawlnate, a simtham galdonate I mai ah kimu-in a hong nawk gawp Pasian vantung mite Topa mai-ah thuko dingin a hong ki laak
loh nadinga kigalginna I suak sak ding hi. ciangin amaute lak ah Satan zong hong kihel hi, ci-in Laisiangthoin gen
Eite in ih buk nading leh suahtak nading in a vanglian zaw ih Topa ngei hi. Job 1:6. Tua bangin ava ki hel ciangin Pasian bia nuam hi loin
muta hi kei le hang Satan leh apawlte vaangpi leh mi’ etsatna in hong midikte a bawlsiat nop luat zawk man a hi zaw hi. Tua bang pian ngiimna
patau sak lua ding hi. Migilote in ei nuntakna leh ih neihsate hong lawk loh mah tawh mite in Pasian bia dingin hong ki khop uh ciangin zong hong
nadingin ih innte tawhbu leh kongkalhnate tawh limtak-in ih kalh thei hi. kihel zel uh hi. Eite muh loh-in simtham-in biakna pia mite lungsim a uk
Ahih hangin a gilo vantung mite in eite hong nawk theih nading uh a zong theih nadingin nakpi-in a hanciam hi. Galsiam galkapmang te in gal do
den uh hi a, ei leh ei ki huu zo lo ihih lam pen ih phawk khol kei thei zel hi. nading a hun a tun’ ma-in geel sa-in a koih bangun a nasep ding geelsa-in
Phal kha hi le hang ih lungsimte lakhia-in ih pumpi hong su lawi gawp-in ih a koih zel hi. Pasian thu puapa in Laisiangtho munte zong khia in mite
neihsa leh ih nuntakna khawng te bawlzan gawp ding uh hi. Amau in tua tunga a hilh ding ciamtehna a bawl ciangin na et pih gige zel hi. Ama siam
buaina leh kisiatna te amuh uh ciang bek-in a lungdam thei uh hi. Pasian theih zah-in tua thuhilhna in (519) mite a lawn loh theih nadingin a hun a
cihna nial in Satan mawh zolna mang ding in Pasian nusiatte din mun ding mun na uk a, a na nawng kaai sak zel hi. Tua a ki hilh thu a zak ding a
a lau huai mah mah hi. Ahih hangin Khrisit nungzuite pen Ama kepna kitaangsam pen pen mi khat peuh mun dang khat-a a kihel loh a pha
sungah lungmuang hi. Vantung pan-in ahat phadiak vantung mite amaute mawh het ding thu khat peuh na om sak a, tua mun panin kisam khia sak
keem dingin a kisawl hi. Pasian in A mite a cin’ sakna agilopa in nawklet helse-in tua thu zakha lo dingin a bawl hi. Tua thu za leh nuntakna a ngah
zo lo hi. zo ding mi hoih ahih manin a tua cih loh nadingin a hih theihzah-in a na
4 Satan’ Thaangkamte dal hi.
Khaa lam khua mialna in mite tuamcip ahih manin Topa naseemte
lungkham mah mah uh ahih zong Satan in a mu gige hi. Amaute
Khrist leh Satan kidona tu in kum 6000 dek tak bang pai khinta a, thungetna kammalte zong za gige hi. Awlmawh meel neih lohna,
a sawt loin bei ta ding hi. Tua ahih ciangin mite ading deihsakna tawh thoptatna, thadahnate a bei khiat nadinga Pasian hehpihna leh vanglian a
Khrist nasepte susia dingin a hanciamna a zah nih-in khan to a, khaate a ngette uh zong a ngai gige hi. Tua ciangin tha nuam takin hong seem to
mat nadingin, gilopa in thaangte a kam kawi kawi hi. Ama deihnapi pen in pah zel hi. Mite zolin, uisan na, leh a dang zongsatna khat peuh tawh a
Lungdamna Thu Palai sep khawl-a mawhsutna a bei dongin mite ki sik kik lungsim te uh mawl sak phot-a, zak leh theih ding akisam mah mah thute
se loin khuamial sungah len cip thei leh a ut phapen a hi hi. thei lo sak hi.
Ama vangliatnate dalna tuam om khollo a, pawlpi leh leitung in Laisiangtho sim leh thunget a awlmawh lote ki thuzawh baih hi cih
kikhelna mel neise loin a om hit hiat uh ciangin Satan bel lung muang mah pen Satan in tel mah mah hi. Tua ahih manin ahi thei zah-in lampi zongin
mah hi. Bang hang hiam cih leh ama matsa khaa te in, “Gupna ka ngah mite lungsim manlah sak hi. Mi pawlkhatte in mi hoih hi’ng kici nuam napi
nadingin bang ka bawl ding hiam?” ci-a a dot uh ciangin tua mun ah uh in, thumaan om bang zui lel peuh ning ci loin, a kilempih loh khat peuh’
dingg-in Khrist vang leh ama vang tawi khai-in Kha Siangtho huzaapna mawhna leh a upkhialhna zong niloh thei uh hi. Tua bang mite pen Satan
talsik-in na dal tan hi. khut zat a hi hi. Sanggam te a mawhna a zong den mi tampi om uh hi.
Pasian leh anung zuite in na a sep ciangin tua Satan khutzat mite zong na

13/93
mot omlo zel uh hi. Ama naseemte in Amah bia uh hi. Thumaan zuite aki Laisiangtho khiatna aki leh lak-a, phuahtawm peuh in a ki hilhna
muhkhhialh nadingin a kammalte leh gamtatnate a maan lopi in gensiat te, Khristian lak ah upna kaa zia zua a ki-tukalhte pen mite buaisak-in
sak uh hi. Khrist adinga naseem kuhkal pen pen te bang mi khempa peuh, thumaan atel theih loh nading uh a galpa nasepna ahi hi. Tua banga
mi’ kheemsa peuh ci in gen sia uh hi. Mi gina leh mi thupi te mah zong a Khristian sung ve ve pawlpi kilem lo-a ki phelkhapna a piangsak thu in
leh lam lam-in heek uh hi. Thu theikhin nai ngaplopite a gensia uh hi. A Laisiangtho amau deih bang taka kaai a, a saan’nate hang uh a hi pah hi.
siangtho a dikte nangawn misia mi kheem theite, ci-in a ngaihsut theih Amau deihna bul akipsak nading bek in hanciamin a sim man uh ahi zaw
zah-un a gensia uh hi. hi.
Ahih hangin kuamah taksan se kul lo hi. Amau in kua’ mi hi a kua’ Upna maanlo leh Khristian gamtat maan ahi lo khat peuh zuihnop
nungzui hiam, kua’ na seem uh hiam cih pen kithei thei lel hi. “Amaute gah man in pawl khat te in (521) Laisiangtho sung mah hinapi atung anuai
en le’uh teh, amau lungsim na thei ding uh hi.” Matt 7:16. Amau nasep in tawh kizom lopi-in ama deihna tawh kituak aneu khat sung bek peuh
sihna gunei, mi gensia Satan omzia mah zui-in “ih u ih naute, I Pasian lakhia lian-in zangh thei uh hi. Tua bangte abaan sim lai le uh a thubulpi
mai-ah sun tawh zan tawh a mawhsak” (520) mah bang lian uh ahi hi. deihna kitelkhia pah lel dinga, amau cih tawh a ki-lehbulh khiatna nei peuh
Mang. 12:10. na hi thei zaw sop ding hi. Gulpi thukawi pilna mah zui-in, akisai lopi-in
Mi khem lianpa in khaate siah nading lampialna a nam nam-in a amau pumpi deihna tawh a kilem thei dingin a zom mawk uh a hi lel hi.
nei hi. A suksiat nop mite’ duh leh deih theih theih ding na khat pepeuh Tua bangin mi tampi in Pasian kammal lumlet uh hi. Kim khate ta leu leu
lampial nadingin siahna in koih khol gige hi. Pawlpi sung ah acitak lohna, in amitkhaa uh-a a muhna bangun limlahna tawh kigen Laisiangtho munte
khalauna leh uplahnate a piangsak pianthak lohnate a guang hi. Pasian amau upkhialhna zui-in akhiatna la uh a, Laisiangtho teci pangsak bangin
nasepna tawh kizui in khantoh ding leh manawt ding alunggulhte khaktan kinei in amau deih banga akhiat uh tawh akhel avet in Laisiangtho sung
a sawm hi. Khristian zong hi mah sam napi, Pasian a um tak zolo mitampi thuhilhnate genkhia se uh hi.
in, asan dingin thumaan pawlkhat hoih asak uh hangin, upna maanlote Bang hun bang hun hi taleh thungetna leh kiniamkhiatna lungsim
Laisiangtho hilh upna zah mah-in guang khawm thei lai hi. leh zuihnopna lungsim tawh Laisiangtho akisim loh ciangin a kitel pen pen
Mite in bang bang um taleh bang phamawh hiam cih dinmun pen munte leh a gennop pen pen munte na ngawn ahaksa pen pen mun te
Satan’ mi kheemna hoih pen a hi hi. Amah in thumaan pen deih takpina bang mah suak-in a khiatna maan pan in kiheiikhia kha pah pah hi. Papal
tawh ana kisan’ ciangin a saang mi in sianthona ngah lawh ahih ciangin makaite in Laisiangtho munte alom no no in amau deihna tawh kituak
tua thumaan pen a taksalo, a huut akhial Lungdamna thu dang khat a dingin teelkhia uh a, amau vaihawmna a huh theih dingin zangh uh hi. Tua
suah sak theih nadingin bawl hi. A kipatcil pan phet-in Pasian nasemte in hangin mite in amau thu-in Laisiangtho sim-a, a khiatna a theih na ding uh
zuauthu hilh siate langdo-in nial uh hi. Tua zuauthu hilhna pen migilo hi hamphatna a taan lawh uh hi. A tatak in cile hang Laisiangtho buppi mite
bekmawk loin khialhna lam vive pantah hi a, mite’ maibing sak a hi uh hi. kiang ah pia-in a om bangin a simtek ding uh a hi zaw hi. Tua hi leh deih
Pasian thumaan a heii te Elijah, Jeremiah, leh Paulte in khauhtak leh dual kaihna tawh Laisiangtho hilh sawnna cihte om selo dinga, amau leh amau
lo takin langdo-in nial uh hi. Thumaan len misiangthote leh upna maan a in sim in, a telna bang bang uh amau adingin hoih zaw mah mah ding hi.
thupi sim lo mite aki hua mah mah uh hi. Laisiangtho pen Piangsakpa’ deihna athei nuam mi khempeuh
adingin lamhilh-a zat dinga hong ki pia ahi hi. Pasian in a kician mah mah

14/93
hilhkholhnate mihingte tung ah hong pia hi. Vantung mite leh Khrist mah A kipiangsak nate in mong neilo vaang a nei zaw dingin seh uh hi. Tua
mah in Danielte, Johnte tungah mailam thu piang dingte a theih theih caingin, amau aleenkip ding thuman sikkawipi pen khah suah uh ahih
nadingun na hilh hi. Eite hotkhiat nadinga akul munte theih zawh loh- manin uplahna suangpi tawh a kitat tat lel dingin tua bang mite ki nusia ta
dingin na koihlo hi. Tua thute in thumaan deih taktaka azong mite buai hi.
nading leh lamkhialh nading na lak zenzenlo hi. Topa in Habakkuk tung Tua bangin Dawi khemna tawh mi tampi lamkhial uh hi. Mihingte
ah, “Nang ka hong muhsak thukhem peuh, a sim nop mahmah dingin, in amaute a piangsakpa sangin pil zawk ding hanciam uh a, mihing
….taai kawm na ngawn-a sim theih dingin bawl in” na ci hi. Hab. 2:2. ngaihsut pilna bek tawh khang tawntunga kitelsiang ngeilo ding thute zon
Pasian kammal te pen lungsim tak leh thungetna tawh a ki sim leh a kitel khiat a sawm uh hi. Pasian in Amah leh A thu hong theihsak nopna ciang
mah mah dinga kigelh a hi hi. Thumaan deih takpi khempeuh in thumaan lel mah theih tel sawm hi le uh Jehovah vangliatna, minthanna,
mu ding uh hi. (522) “Thuman mite’ tungah khuavak hong taanga” hi. Late lamdannate thei in amaute neuna leh bang mah tham ahih lohna te uh mu
97:11. A kiseel van manpha zon bangin thuman azong lo pawlpi peuhmah ding uh a, amaute leh atate uh adinga kilak nate hangin (523) lungkim
in siangthona ah a ma uh sot zo lo ding uh hi. zaw ding uh hi.
Suahtak nopna leh zaleen’na paulap in galpa thangzak mulo ding Pasian in eite tung lahkhiat ding a sawm loh, ahong lahkhiat ngei
in mite mit-taw sak in a khemna tawh Satan in ama deihna ah atun zel hi. lohpite theih khiat teitei sawm-a zon tei teina pen Satan mi khemna ah a
Mihing’ geeltawm thusuak tawh “Ka suakta uh hi,” acih nateng pen uh picin’ theihna khat mah ahi hi. Tua bang linlian hang mah in Luci-fer in a
galpa lawhcinna ahi zaw hi. van dinmun a taan ahi hi. Amah in Pasian thusim teng atheihpihloh manin
Mi tampite adingin pilna tawh nate telkan in zonkhiat theihna pen lungkim zolo hi. Amah akipia dinmun sang mahmah muna asep ding
sam-siatna a suak hi. Pasian in leitung ah pilna siamnate a kimuhkhiat akilak pen hawmthawh in awlmawhlo, donlo zaw mawk hi. Vantung mite
nadingin khuavak tampi piak dingin thu a pia hi. Ahh hangin lungsim pilna hansuah a, ama lungkim loh banga lungkim lo teng tawh puukna hong
saang pen nangawn Pasianthu tawh a kimakaih kei leh amau muhkhiat piang sak hi. Tu in amah in tua lungsim mah mite lungsim-a a guan zawh
thute leh Pasian lahkhiat thute kitukalhsa in abuai lel ding uh hi. nadingin thun a, Pasian hong sawlnate awlmawh lo dingin a makaih hi.
Mihing muhkhiat pilnate pen, leitung nate ah hi ta leh, khaa lam Laisiangtho thumaan ahi bang taka saang nuam lo mite in lungsim
thute ah hi ta leh, a them neng bek hi a kicingtaak hi nailo hi. Tua ahih a hai sak thei lel phuahtawm tangthute, zon beh beh ding uh hi. Khaa lam
manin amau muhna pawl khat pen Laisiangtho genna tawh kilem thei lo thu ah ei leh ei ki ukna, kiniamkhiatnate akiam ciangin amau lungdamna hi
tampi om hi. Mi tampi in mipilte muhkhiatte “pilna a kici khem” thute pom sem sem hi. Tua bang mi in amau ci le sa deihna asep theih nadingun
bel in nei uh hi. Tua tawh Pasian kammalte sittel zaw sop uh hi. 1 Tim. apilnate uh a niamkhiat uh hi. Amau leh amau pil kisa lua uh ahih manin
6:20. Piangsakpa leh A nasepnate pen mihing’ lahtel theih dingin aki Pasian makaih-a Laisiangtho simding leh nakpi thungen-a kisik kikna
muhpih zo nawnlo tampi a om lai hi. A muhpih banloh uh thute pen lungsim khawng kul sa lo uh hi. Tua ahih manin khemna dal nading a nei
amuhtheih nate omzia thukhun te tawh alah tel theih loh uh ciangin, lo uh a suak uh hi. Satan in tua bang lungsimte’ ut-te na pia zel a, siing
Laisiangtho pen muan theih ding hi lo hi cih sak zen zen uh hi. Tua banga kuang leh ai-kuang khek bangin, thumaan mun ah khemna a na koih sak
Laisiangtho Lui leh Thak thu amuang zolo mite hong kalsuanto lai uh a, zel hi. Tua bang mah-in papacy in avangliatna mite tung ah zangh hi.
mongnei lo Vangliatna nei Pasian om lo hi dingin hong um to leu leu uh hi. Thumaan ah singlamteh om ahih man-in pua nuam lo uh hi. Singlamteh

15/93
pelh nading lampite mah hong tawh to leu leu uh hi. Tua bangin a nuam kiselnate in bun ta leh a lungsim uh sukha zo lo hi. “Leitung lungtang a nei
bek leh ngeina bang bek in mang-a Pasian thu a awlmawh lote in leitungte mi in Pasian’ Kha Siangtho’ nate amang kei hi. Bang hang hiam na cih uh
tawh kilamdanna nei lo ding uh hi. Biakna thumaan pana lampialte ci-a leh, tuate haina a sa uh a, tuate Kha Siangtho bek tawh kikhen tel thei
mawhsakna a thuak dingin kinusia ding hi. Thumaan nial a sawm viu veu ahih ciangin amah in a thei zo kei hi. “ 1 Kor. 2:14. Hih bang upna nei mi
het te in lamkhialh theihna khempeuh ah zui pahzel ding hi. Khemna nam peuhmahin mite hotkhiat nadinga Pasian vaihawm na ahi Khrist
khat a en ngam lo khat in a dang saang veve mawk ding uh hi. Paul in tua nasepnate, ahi ding bangin saang kha theilo leh a mankha theilo uh ahi hi.
bang mite a genna ah, “tua mite in gupna ngah nadingun ki-itna tawh Lungsim khel leh a lauhuai mah mah lampialna dang khat a om lai
kipawl thuman a sang kei uh hi. “ “Tua ahih ciangin amaute in thuman hi. Tua pen Satan in pumpi nei mimal hi lo hi cih upna ahi hi. Tua upna
thutak um loin, gitlohna-ah a nuamsa mi khempeuh in thukhenna ngah na pen kizel baih mah mah hi. Laisiangtho sunga amin akigengena pen
ding un, zuau thu um dingun, khemna in hahkata a sep theihna thu Pasian mihingte lungsim gilo leh lunggulhnate limla a kigenna hi lel bek hi ci uh hi.
in a maute lakah a piangsak hi.” 2Thess. 2:10-12. Hih (524)kihilhna eite Pulpit tampite panin taang zai takin akihilh thu ahi, mi khat asih
mai ah kikoih ahih ciangin I saan’ thu bangci thu hiam ci in I kidop ding ciangin ama ading (525) in Khrist nihveina a hong pai hi pah lel hi, cih thu
hoih hi. tawh mite lungsim lampial pihna in van meii tawh ahong pai nading upna
Mi khempa’ lawhcin theihna te lak ah a thupi pen pen in sikha bei sak hi. Kum tampi sung Satan in, “En un, Amah inndeih sungah om hi”
hopihte hilhna leh na lamdang bawlna te a hi hi. Mite upmawh loh hetna acih densa hi a, mi tampi in hih kheemna hangin gam mang uh hi.
munte ah khuavak vantung mite bangin kibawl-in Satan in a ngeen na Leitung pilna in thungetna kisam lo hi ci in hilh hi. Mihing pilna
phah pah pah hi. Pasian thu nakpi thungetna tawh simle uh khuamial lak mah in thungetna ahong dawn kik ding a om hi lo hi. Hong kidawng phial
ah mite kinusia mawk lo dinga, amaute in upna maanlote thei tel pah ding hi mah leh zong ngeina susia hi dinga, na lamdangpi khat hi ding hi. Na
uh hi. Ahih hangin thumaan nial uh ahih manin, khemna in a pum mat ding lamdang ahi lo dingpi khat hi thei mawk, cih pen a om-in om lo hi ci uh hi.
suak uh hi. Amau in, van leh lei na khempeuhte in ki ukna ngeina kip khat a zui hi uh
A lauhuai lampialna dang khat om leu leu hi. Tua pen Khrist-ii a, Pasian mah mah in zong tua ngeina kip tawh kituak loin bang mah bawl
Pasian hihna a nial upna a hihi. Hihleitunga mihing a hong om ma in Khris lo hi ci uh hi. Pasian mah mah zong tua Ama bawlsa ngeinakipte in hencip
pen a om ngei nai lo hi ci uh hi. Hih upna pen Laisiangtho ka um hi aci in ukzaw a, Amah mah in a lehzuih bangin gen uh hi. Pasian thukhamin a
mite lak mah ah tampi a om hi. Ahih hangin amau upna pen Honpa in A Pasian nangawn a To-peng saklo bangin agen uhhi. Tua bang hilhnate
Pa tawh a kipumkhat in, Pasian-hihna, leh atawntunga hihna, Amah mah pen Laisiangtho tawh kilehbulh hi. Khrist leh nungzuite in nalamdangte
in apulaaknate tawh kilehbulh mah mah hi. Hih bang hilhnate pen bawl takpi mah hi lo uh ahi hiam? Honpa in leitung mihingte laka hong
Laisiangtho a lehlam ta-in saang ding I hil kei leh lungkim taka up theih teen lai mah bangin tu mah mah-in zong nungta a, upna tawh thu
mawk ding peuh mah hi lo hi. Tua in mite lungsim sung ah Honpathu ngetnate hong za in hong pia nuam den a hi hi. I pianlim in ei pianlim
neusim sak tuam mahmah tham loin Laisiangtho zong Pasian hong piak sanga gol zaw tawh akizom ih hi hi. Upna tawh thu I nget manin hong
ahihna pan niamkiat sak tuam peuh mah hi. Lauhuaina apiansak zah mah kipia thupha pawl khat pen ngen lo hi le hang a hong piak loh ding kim lai
bangin zong nial hak hi. Mite in Khrist ahihna Laisiangtho pan ahong nial hi a, tua pen Pasian in eite adinga hong seh sak khat mah a hi hi.
khit uh ciangin i va kikuppih hangin zong phatuam zo nawn khol lo a,

16/93
Khristian pawlpite lak ah upkhialhna tuam tuam leh lungsim nei lo-a om lel khawng thupina in hong la zaw ta mai uh hi. Mi hoih-a a
mialsak thu tampi sim zawh loh in hong lut hi. Pasian kammal in kidawk hangun a lungsim nuaiphah pipen uh in kisaktheihna leh ki-pum-
akipsaksa gamgi suang phuh khat I khiin khiat ciangin a thaman bang muanna a hi hi. Mi tampi mah in mite in lamdang asak ding thu khat peuh
teng in hong zui hiam cih pen kigen khin zo vet lo hi. Tua banga gamgi a Laisiangtho sung pan-in muhkhiat pen nop a sa uh hi. Pawl khatte in a
botkhia ngam mite lak ah thumaan khat a nialna bek tawh a khawl thei mi kinial nop manun akhial lam ah pangin gensia phot uh hi. Amau in
tawm mah mah hi. Mi a tam zaw in thumaan khat khit ciangin khat pai khia thangsiahpa thangkam sunga akitawl saan lel uh ahih lam akithei kei uh
zel ding a, thu um lo a bat dongun behlap lap ding uhhi. hi. Tua bangin a uplohnate uh a langtang in gen uh-a, a dinmun ding uh
Theology lampialnate in mi tampi upna kip nei lo suak sak hi. Tua zop a sawm uh hi. Tua bang gamtatna in mi hoihlote tawh kipawl uh ahih
thute om zen zen lo hi leh Laisiangtho a um thei ding mite ahi uh hi. Tua manin Paradis kongpua ah amau leh amau kikalhnelh a suak uh hi.
thu a saan’ khit uh ciangin Laisiangtho hilh thutangna, migitna, thupha Pasian in A kammal Laisiangtho sung ah Ama nunzia le gamtatna
bawlnate saang thei nawn lo uh hi. Pasian kammal om bangin a saan’ ateltak-in gen hi. Mihingte hotkhiatna thu tawh kisai thute zong kitel tak-in
ding nial sak zaw ta hi. gen hi. Ahong kikhaam Kha Siangtho huhna tawh tha nuam taka a zong
Hih pen Satan in a nasep a zawh theih nadingin a ngimbulpi khat mi in tua thumaan ama adingin a tel thei ding a hi hi. Mite in a upna uh
hi den hi. (526) Pasian muanna leh Ama thu muanna a suksiat zawh (527) a phuhna ding uh mun kip Pasian in apia hi.
nading sangin a deih zawk bang mah om lo hi. Tua akhalau upna kip lo Ahih tei hangin aki-ciangtan mihing lungsim in aki-ciangtanlo-Pa
galkap honte mai ah Satan pen amakai lutangpi in dinga, ahih theih tawp ngimna leh vaihawmna pen kimtakin theih pih khin zo lo hi. Pasian pen
suah-in mite ama dinmun bang a tun’ theih nadingun kheem in a makaih mihingte zontawm muhtawm zawh theih hi lo hi. Tua ahih ciangin Ama
hi. Tua bangin uplahna pen kizepna puanhoih silh bangin nei ta zaw uh hi. thupi’na leh vangliatna aliah puandal pen zum mawh liang-a va leemkhia-
Tu in mi tampi in Pasian kammal omte muanlahna tawh en uh a, A neipa a, teel siang zawh ding hanciam pen, asawm-in sawm kei zaw ni.
zong tua bang mah-in muang zo lo uh hi. Bang hang hiam cih leh, Pasian Sawltakpa in, “Pasian’ hihna leh pilna leh siamna in bangzahin thuk hiam!
thu in mawhna kawkkhia in mawh sak hi. Tua hilhna a saang nuamlo phot A thukhennate kuamah in thei zolo hi! A paina lampi zui-in ih zon’ hangin
te in tua aana paikhia nuam uh hi. Laisiangtho simna sabuai siangthote ih mu zo kei hi! “ ci hi. Rom. 11:33. Eite theih pihna ciang pen Amah in
pana thu kigente a ngaih uh zong a Laisiangtho leh a sermon pen amawh eite hong kem a Ama hong huhna tawh ki gamtang in, mong neilo itna
mat nop man uh a hi hi. Ahih ding bang hihlo uh ahih manin amau ki migitna leh vangliatna tawh hong don hi cih ciang bek a hi hi. Van-a ih Pa
awnghonna leh a kidiksak nop manun thu umlomi asuah lawh hel mi tawm in nakhempeuh pilna leh thumaanna tawh uk hi. Eite in lungkim lo leh
lo hi. Pawl khat leu leu pen a tha dah man uh leh a ki sak theih manun mi muang zolo peuh-in a om ding ih hikei hi. Zahtakna tawh ki ap-in amai ah
kiplo a suak uh hi. Zahtakna ngah thamcing dingin nakpi-a sepna leh ih kun lel ding ahih zaw hi. Amah in eite ading a hoih ding ciang, leh Ama
kipiak zawhna kul ahih manin, amau ngimna ah a sangzaw pilna leh hong vaihawm sakna teng hong thei sak ding hi. Tua baan teng pen
pahtawina a ngah nadingun Laisiangtho gensia in a hun uh a zangh uh hi. vangliatna khempeuh len Khut leh Itna tawh kidim Lungtang neipa
Ciangtan nei mihing lungsim tam zat lua uh ahih manin Pasian pilna khutsung ah lung muang taka ih ap lel ding ahi hi.
khuavak ngah lo uh a, zong thei tel theilo uh ahih manin a gensiat nading Pasian in ih upna ding ciang etsan hong pia ahihcingin uplah
uh a zong zaw ta uh ahi uh hi. Mi tampi in thu um lo, thu khel, leh biakna nadinga paulap theih khempeuh abei dong in hong khinkhiat sak se khollo

17/93
kha ding hi. A um lah nuamte in paulap zong le uh na om zel ding hi. hi. Pasian Tapa vangliatna muang in, “Zong un, na muding uh hi” Matt.
Pasian thumaan saan’ nading anial photte in ahong dal khempeuh a 7:7. “Mi khat peuh in Pasian’ deihna hih ding a teel leh, ka thuhilna Pasian
kinilkhiat-a uplah nading a om nawn het loh dong ngak niloh leh, tua mi in pan hiam…., cih amukhia ding hi. “ John 7: 17(ZIV).
khuavak hong zuan ngeilo ding hi. Satan leh a pawlte in amaute a do nading uh-a a vaihawm
Pasian muanlahna pen lungsim thaksuak mite pianzia ngeina hi a, thusimte Khrist nungzuite in tawmtheih pih lua mah mah uh hi. Ahih
Ama adingin muhdah huai hi. Ahih hangin Upna in Kha Siangtho guat hi a, hangin vantunga tu-a vaihawmnate khempeuh a thei khinpa in Ama sehna
tua pen ki puah leh a khang sem sem a hi hi. Lungsim khensatna leh bang a kisep zawh theih nadingin a uk ding hi. Topa in mawhzolna meisa
kithasaan lo-in upna ah kuamah thahat thei lo hi. Pasian hong piak upna thuak dingin A mite a phal hi. Tua pen amaute thuaksiatna leh gimnate
khoi nading tecite thudon loin, muanlahna idawksak ciangin uplahna pen muhnop asa hi lo-in, tua thuaksiatnate mahin a tawpna ah amaute
amah leh amah thakhauh sem sem in, hong kip sem sem lel ding a hi hi. zawhna ngah sak zo ding ahih man hi zaw hi. Amah in avangliatna tawh
Ahih hangin Pasian in piak dinga hong khap Ama thuphate mawhzolna tawh kipelh dingin Amite liah den lo ding hi. A hangin, tua
muanglaha akhalau mite pen Amah neu seh-a a zahtak lo ahi hi. Khrist banga liahna tawh amaute picing thei zawlo ding uha, sittelna thuaknate in
kiang ah midangte ava tunpih cih thadah amaute huzaap in midangte amaute dawi’ khimm-na panin dal thei zaw-in kiging thei zaw ding uh a hi
Khris kiang panin a nawhkhia zaw ding hi. Tua bang mite pen a (528) hi.
gahlo singkung hi a, amau hiang zaam kawi kawi-in kung dangte’ ni taang Migilote hi ta leh dawite hi ta leh in Pasian nasepna pen dalcip zo
ngah nading deep-in, a liimvot ah a si sak hi. Tua bang mite kiang panin, lo uh hi. A (529) mite a panpihna zong liahcip zolo-in, khakcip zolo ding uh
akhan tawn tawlnga loin amaute langpanna teci bek akidawk den ding hi. hi. Bang hang hiam cih leh amaute in lungsim kisik kiknate, ki-pulaaknate,
Amau in muanlahna leh kiplohna khai-cii tuh uh a, pel loin agah alo kik leh mawhna nusiatnate, ban-ah upna tawh Ama hong khap thuphate a ut
hamtang ding uh hi. bang bangun a ngen thei uh hi. Mawhzolna khempeuh leh langdona
Uplahna pan asuakta nuam tatak mite zuih ding lampi khat bek a huzaap khempeuh te a kilang a hi a a simtham a hi zongin, “Tha gum
om hi. A tellohna munte uh mawhzonga a dot kik uh sangin a telsiang sak hatna hang hilo, vangliatna hang zong hilo, keima tung pan nangah Kha
ding khuavak a ngah beh nading uh hanciamle uh khuavak lian zaaw a hang bek tawh na ma na tun’ zo ding hi” mipite Topa in ci hi. Zechariah
ngah beh ding uh hi. A theihsa uh thute ah zuih ding leh sep ding a om 4:6.
teng hoih takin sem le uh tu-a a uplahna munte uh ah theih-telna a ngah “Topa mit in midikte en hi, a bil in zong amau thungetna a ngai
ding uh hi. hi…Note in thupha lamah lungsim a nei mi na hih uh leh, kua in note hong
Satan in tua banga khem theih dinga a omte tungah thumaan mah bawlsia ding hiam?” 1 Pet 3:12,13. Balaam zong letsaung lianpi in a
abang ve ve, khembawlna zuauthute a hilh pah geih hi. Tua ciangin khimm lai-in nuamtakin Israelte samsia ding, kithoihna biak piakna tawh
thumaan tawh kizom ki-pumpiakna leh ki apnate aneilo mihingte a zo thei Topa in A mite samsia sak dingin a hanciam laitak-in Pasian Kha Siangtho
pah hi. Ahih hangin thumaan deih taktak-a bang zah-in haksa ta leh a thei in thusia a lawhkhiat nop kammal dal a, Balaam in “Bangci bangin topa in
nuamte ama vaangin lencip zolo zel hi. Khrist in “leitunga piang mi a samsiat lohpi ke’n samsia thei ding ka hi hiam? Topa in a to lohte ke’n
khempeuh a vaaksak” thumaan leh khuavaak ahi hi. John 1:9. Thumaan bang ci to ding ka hi hiam?” “Midik sihna bangin kei hong si sak in, kei
Khaa in mite thumaan om khempeuh ah a makaih dingin hong ki sawl zo beina pen ama beina bang hong hi sak in” ci hi. Kithoihna bawl pha leuleu

18/93
uh a, a kipat phat kik uh hangin kamsangpa in, “Ngai dih un, Ama thupha Laisiangtho siam mahmahpa khat ahi hi. Laisiangtho bu mah leen in a
piakte kei zong thupha pia dingin hong kisawl a, kei thu in ka lum let thei deihna mun khat pen a deih bangin akhiatna lak hi. Tua tawh eite hong
kei hi. Amah in Jakob sungah mawhna mu lo a, Israel sung ah thang puuksak nadingin a seem hi. Eite in ki niamkhiat takin Laisiangtho sim in
huaina mu lo hi. Topa pen Amah Pasian hi a, amaute lak ah Kumpipa khat Pasian ih mit suan den ding a kul hi. Satan vaihawmnate pan ih kikep
otna aw ka za hi”. “Jakob bum zawh nading omlo a, Israel phuisam nading tawntung kawm-in upna tak tawh thu ih ngen tawntung dinga, “Khemna
thu om theilo hi. Tu hun laitakin Jakob leh Israel thu ah Pasian in bang hong thuaksak kei in” ih ci tawntung ding hi.
bawl sak hiam a ki cih ding hun a hi hi.” Gamlakvakna 23:8, 20, 20, 21,
23; 24: 9. A thumveina biakna tau lam lailai in Balaam in samsia dingin
kipan leu leu hi. Ahih hangin a utlo kamsangpa muk in Pasian Kha
Siangtho in Ama teelsate hamphat nading teng lo khia ngit nget mawk a,
amau galte haina leh muhdahna taai taai kha zaw mawk hi. “Nang thupha
hong piate in thupha saang hen la, nang hong samsiate in samsiatna
thuak ta hen” ci zaw zek mawk hi.
Israel mite pen hih hun laitakin Pasian tungah thumaan uh a, Ama
thukham a zuih lai teng uh hih leitunga vangliatnate leh Hell nangawn in
amaute zo zo lo uh hi. Ahih hangin Balaam in a samsiat ding a kiphal lo
Pasian mite tung mahah atawpna ah khembawl-na tawh amaute mawhna
ah hong tun zo ve ve hi. Pasian thukham hong palsat uh (530) ciangin
Ama kiang panin amau leh amau hong ki khenkhia uh a, amaute susiapa
vangliatna thuak dingin ki nusia hi.
Satan in Khrist a beel mite laka a thaneem pen pente na ngawn
khuamial sunga mipi te tawh tehna-in hat zaw pek zel lai cih thei hi. Amah
tel takin va kilang leh nial in nolhkik thei ding cih zong a mu hi. Tua ahih
manin singlamteh galkapte thahatnate kaihkhiat phot nading
lampi zongin, ama galkapte tawh lam gei ah buk-in na bok khi khe uh hi.
Tua mun anawkte a susia dingin pang gige hi. Ki niamkhiat taka Pasian
tawh ki zop den na leh Ama thukhamte zuihna bek tawh eite ih suakta thei 5 A Masa Bel Kheemna Lianpi
ding hi.
Thungetna a om kei leh ni khat nagawn zong lungmuan’na ding a
om lo ahi hi. A diak diak-in Topa kiang ah Ama thumaan ih theih siam Mihing om cil phet-a ki pan in Satan in hong kheemna kipan pah
nading ih ngen pha deuh ding hi. Mawhzolpa deihnate tel thei-a bang cih hi. Vantung pana gal phuangkhia pa in Pasian’ Kumpina langpang huan
le’ng ama zolnate dal zo ding cih thute ih ngen pha deuh ding hi. Satan in dingin leitunga teengte zong hong zawn hi. Adam leh Eve in Pasian

19/93
Thukham zuihna ah nopsakna kicing ngah uh hi. Tua banga a om uh aa, Pasian in hih loh ding acih pen na hih uh hi. Amaute a bawlpa in
laitengun, Pasian Thukham in Ama bawlsa khempeuhte’ nopsak nading dinmun sangzaw atun ding uh khaktan nadingin thu a khung bangin
teng dal in, gentheihna leh nuainetna thuakna suah hi ci-a vantunga Pasian thukham te mukhial uh hi. Tua thukhun palsat in dinmun sangzaw
Satan’ langpanna aman lohna uh a lak den uh ahi hi. Tham loin ngah dingin ong lam en ta uh hi.
mawhbaang lo nupate inn dinga kipia mun nuam amuh ciangin a hazatna Mawhna hong bawl khit ciangin Adam in, Na nek ni mah un na si
zong hong ultung mah mah hi. Mihingte puuk sak in, Pasian kiang pan ding uh hi acih pen a khiatna a hong bang ci tel theih hiam? Satan gen
kikhenkhia leh kei khut nuai hong tung thei ding uh hi, tua ciangin hih bang in dimnun sang zaw tung mah-in a ki mu uh hiam? Tua bang hi leh
leitung beek ngah in, sangbelpa langpangin ka kumpigam phut leng, ci in Satan pen mihingte adingin thupha bawlpa hi takpi ding hi. Ahi zongin
khentat hi. Pasian in tua bang in sehna nei lo hi cih Adam in a mu hi. Mawhna
Satan in ama meel takpi leh agamtatzia dawk sak pah leh, Adam thaaman daan dingin a kipiansakna lei a suak kik ding in Pasian in,
leh Eve tungah tua galpa lauhuai zia teng akihilhsa a hih manin, tha khat- “nangin lei vui na hi hi, lei vui ah na ciah kik ding hi” ci hi. Piancil 3:19.
in na thal sawn pah ding uh hi. Ahih hangin Satan in a tupna a tun zawh Satan in bel, “Na mitte uh ki hong ding hi” a cih pen tu-a ciang bek ah a
theih zawk nading in ama ngimna taktak pen sel sim-in khuamial sung ah maan ding hong bang sawn sawn hi. Adam leh Eve in Pasian thu a nial uh
na seem a hi hi. Ama khutzat dingin ganhing laka mitla pen leh a meel ciangin a mit uh vaak (ciim, ki hong) mah ngei a, amaute haina mu pah uh
hoih peen gul sung ah kiguanga, “Pasian in, huan sunga sing khat peuh hi. Thusia lasia thei uh a thupalsatna gau a thuak uh hi.
peuh ne lo ding hong ci a hi nam?” ci-in Eve a hopih hi. Piancil 3:1. Eve in Eden huan laizang ah nuntakna singkung khat zong po a, tua sing
mawhzolpa tawh kisel ta dih lo-in kilel sak leh suakta zaw ding hi napi, gah in nuntakk sak tawngtungna vaang a nei hi. Adam in Pasian thu na
amah tawh va kinial ngam kha a, galpa deihna bangin apuuk takpi hi. Tu mang paisuak hi leh hih singgah a duh duh-in (533) ne thei dinga nungta
in zong tua bang lim mah tawh (532)mi tampi zo in apuk sak to to lai hi. den ding ahi hi. Ahih hangin a hong mawh ciangin hih nuntakna sing gah
Pasian sawlnate muang pah lel zo loin lung hiangin taksan lahna lungsim a nek ding ki phal nawn lo a, sihna thuak ding hong hi ta hi. Pasian gen
nei zel uh hi. Tua hangin Pasian sawlna sangin mihing thutheihte saang bangin “Lei...tawh hong ki piangsak a, nang in leivui na hi hi, leivui-ah na
zaw uh ahih manin, Satan in tua mun pan in lam apialpih pah pah hi. ciah kik ding hi “ cih pen in nuntakna omzia hong kawk ta hi.
“Numei in gul kiang ah, Huan sunga sing gahte ka ne thei ding uh Thu mang-in om uh hi leh a ngah ding uh-a kikamciam sa nuntak
hi; ahih hangin Pasian in, huan lai zang-a om sing gah na ne kei ding uh tawntung pen thukham palsatna hangin a taan uh ahi ta hi. Adam in
hi, zong na lawng kei ding uh hi, tua bang hih le uh cin na si ding uh hi nuntak tawntungna neilo ahih manin a suan a khakte tungah tua nuntakna
hong ci hi” a ci kik hi. “A hih hang in gul in numei kiang ah, Na si kei ding pen go-gil bangin pia theilo hi. Pasian in A Tapa hong piakna tawh a
uh hi. Bang hang hiam cih leh tua singgah na nek ciangun na mitte uh ki puuksa mite’ bat zawh dingin nuntak tawntungna hong puak suk hi kei leh
hong dinga, a pha leh a sia thei in Pasian tawh na ki bat ding lamtak uh mihingte adingin lam-et a bei ta a hi hi. “Mi khempeuh mawhna leh
Pasian in thei” a hong khaam a hi hi, a ci hi. Piancil 3:2-5. Amah in Pasian sihtheihlohna hong puak hi.” Rom. 5:12; 2Tim. 1:10. Tua hi a, Khrist tung
tawh kibang dinga hun beisa sangin pil na saang zaw nei-in amihing hihna tawn bek-in sihtheihlohna ki ngah thei bek hong suak hi. Jesu in “Tapa a
uh a thupi zaw mun tung ding ci in hilh hi. Eve taksangin na ki-ap a, ama um mi in a tawntung nuntakna nei a, Tapa a um lo mi in nuntakna a mu
thuzawh sawnna tawh Adam zong mawh sak lai hi. Amau in gul thu na um kei ding hi” ci hi. John 3:36. Mi khempeuh in tua sawlna bang hong man’

20/93
uh leh man piak loh thupha hong nei thei ding uh a hi hi. “Lungduai takin mite man in a suksiat zawh pen kisial lai hi. Pasian vangliatna in na dal
minthanna, zahtakna leh sihtheihlohna a zong mi in a tawntung nuntakna zen zen lo in, ki phal hi leh Adam suan leh khak mihing akici khempeuh a
ngah ding hi.” Rom. 2:7. ngeen sung ah luak khin hiau ding a, khat zong suakta lo ding uh hi.
Sawlmang lo pi pi mah in nuntakna ngah ve-ve dingci-a Adam Thutheihna tawh akiphut Piangsakpa ukna leh a thukhunte’
kiang ah a khaam pen zuaukhem makai pa bek mah a hi hi. Eden huan a thuman-na a muang zolo ding in Satan in ih nu masa le pa masa te a na
Eve kiang ah, “Na si kei ding uh hi” a cih kammal pen mihing in asitheilo zol-zol a, a khem mah bang in tu hun a mite zong tua mah tawh a khem
khaa nei hi cih zuauthu a hilh na sermon masa pen a hi hi. Hih thu hi. Mihingte agentheih sakna leh Pasian a langdonate uh amelh theih
akipatna pen Satan kiang pan hi a, ahih hangin tu-in Khristiante’ thuhilhna nadingin Pasian pen amaute sang a gilo zaw leh a suuksia zaw-in Satan
pulpit pan na ngawn-in tua zuau thu kitangko ngit nget hi. I nu leh I pa leh ama thu a akhutzat mite in dawk sak ding a han ciam uh hi. Mi khem
masate saan’ bangin mi khempeuh dektak in um-in saang uh hi. Pasian lianpa in ama gitloh gamtatnate teng pen vantunga I Pa ngawh ding a han
in, “A mawh mi (khaa) pen si ding hi” Ezek. 18:20 a cih kim lai, “si lo-in a ciam hi. A thutang lopi-a a Uk mipa khutnuai ah a maan lopi in kipia nuam
tawntung nungta ve ve ding” cih sak hiau mawk uh hi. lo tei tei se ka hih manin van pan nawh khiatna ka thuak pen kei’ khialhna
Pasian gen bang um nuam lo-a Satan kamkhum, vangngaih huai hi mah hi, cih bang pian-in mawhsakna a dawk sak se hi. Ama nung zui le
kamzuau pen mite in um zaw hiau mawk uh a, lam dang ih cih ding longal, (535) uh Jehovah thukhun nuai-a thong kia banga a om tentan uh sangin
lawh theih a om kei hi. awngthawl zaw, suakta zaw, leh nopsa zaw tham ding uh hi ci-in leitungte
Mihing in mawhna sungah apuk khit un nuntakna singgah va ne kiangah a gen hi. Tua banga khimm na tawh Pasian thu a zuihna pan-un
mawk leh si thei lo in, mawhna tawh nungta tawntung ding uh hi. Tua ahih mite a lam pial sak hi.
manin Adam innkuan sung pana khat peuh in tua nuntakna singgah a va Leitung nuntak tomno sunga a bawl khak uh mawhna thaman
nek khak loh nadingun meikuang (534) namsau leh Cherubim te in dingin migilote in tawntung gawtmun ah, Pasian nuntak tanvei, kat leh
“nuntakna singkung kiang paina lampi” vilin, daltan sak hi. Tua ahih meikuang thuak den hel ding uh hi cih phuahtawm thuhilhna pen Pasian
ciangin a sih theihlohna anei mawhnei mi om lo hi. migitna, hong itna, leh a thutangna tawh a kilehbulh mah mah ahi hi. Tua
Mawhna alut khit nangawnin mihing te in asitheilo kha khat nei lai- zah-a thu-leh-luan upna pen, Khristian tuam tuam tampi te in upna guikip-
a, gentheihna sung tawntung gawtmunah genthei pipi in gimna thuak ding in nei uh a, ki nak hilh mah mah saan lai uh hi. Doctor of Divin-ity pilna nei
uh hi cih a um sak uh hi. Tua bang in a upsak manin Pasian pen a gilo, siapa khat in a genna ah, “Hell-a thuaksiatnate a muh uh ciangin
amah alungkim saklo te athukkikna dingin hell adenna pah pah, phulak misiangtho te lungdamna khang san ding hi. A pianpih, a khanpih uh a
nuam asa Pasian bang asuak sak hi. lawmte gimna sung ah kia-a a om laitak un amaute pen ki teel khia-a
Tua bangin dawi mangpa in ama pianzia teng tawh mihingte hotna ngah cih a muh uh ciangin amau lungdamna kibeh lap tuam mah
piangsakpa leh thupha apia Pa meel leh mai belmang nuh bangin a vom mah ding hi,” ci hi. A dang khat leu leu in hi bangin ci hi: “Thukkikna
sak hi. Gitlohna bel Satan’ aa hi. Pasian bel ki-itna hi. A bawlsa na thuakk mite thuak hun ding thu a piak khiat ciangin, amaute thuaksiatna
khempeuhte siangtho-a it huai-in lang pang lianpa in mawhna hong lut sak meikhu a tawntungin kahto dinga, thupha ngah mite in mu den ding uh hi.
matengin kician in kip hi. A thangzaak tawh mihingte a mawh zol khit Tua ciangin misiangthote in Amen, Helelujah! Pasian phat un! ci ding uh
ciangin, a susia mihingte galpa pen Satan tek mah ahi zaw hi. Tua bangin hi,” ci hi.

21/93
Pasian laibu Laisiangtho akoi mun ah hi bangin kigelh hi mawk kidiahcip sak zaw ding uh hi. Tua bang upna hangin, khang tawntungin,
hiam? Hotkhiatna ngah mite in vantung a tun uh ciangin a lungsim neih mawhna kibehlap zaw-a, Pasian min adai sak a suak zaw hi.
ngei uh ahi, hehpih theihna, khasiat theihna, a lungsim ngei teng man Tawntung gawtmun-ah daanthuak ding cih upkhialhna pen bang
suah khin ding uh a hi mawk hiam? Amaute in sia leh pha lah thei loa hai zah-a haksa gimna hi ding hiam cih mihing ngaihsutna in baan zo lo hi.
keei ding uh hi mawk ve maw? Ahih kei leh, vantung a tun’ uh ciangin gilo- Itna, migitna, leh hoihna namkim anei,
in haangsan keei ding uh hi mawk ve maw? Hih thu pen Pasian Laisiangtho hilh biakna man teng pen upmawh motphuah thu teng leh
Laisiangtho hilh tawh a kituak het lopi khat ahi hi. Hih a tunga thu-leh-luan akihtak huai thu tengin tuamcip in lauhuai suah sak hi. Migi-a it huai meel
upna ahilhte in Laisiangtho thuman mun ah lungsim khelpilna leh apua kim lai, Satan in ahi lopi a Topa’ meel a zutvom ngaihsun in Topa
gamtatna thu aguan sawm leitung mipil te ahi uh hiam? Tua bang mite ahi pen kihtaak muh pah in, alau huai, a muhdah huai-in I mu kha thei pah
kei uh hi. Hih mite in laithei mipil leh lungsim kawi neilo ahih teeii hangun mawk kha nam? Pulpit pana thuhilhnate hangin Pasian pen sahang
Satan khemna zom sawn-a a muut beh te a hi uh hi. Laisiangtho genna kihtaak-a kihtakna lungsim in leitung bup zel hi. Tua in mi a tul then
tawh ki lehbulh-a, a uang zaw a gen sak mik mek uh hi bek hi. tampite’ lungsim sungah Pasian muanlahna leh uplahna a piang sak hi.
PiangsakPa lungsim leh pianzia taktak hi lo zaw-in ama ngaihsut tawm Tawntung gawtmun daan thuakna thu pen Babylon in mi khem peuh a
tawh a muh dan a genkhia kha mawk mawk uh ahi hi. “Kei mah in a dawnsak upkhialhna leenggahzu nam khat a hi hi. Mang. 14:8; 17:2.
nungta Topa Pasian ka hih bang mah in mawh nei mi khat a si ka muh Khrist naseemte in hih upkhialhna len-in siangtho pulpitte pan a tangko
ciang in nuam ka sa het kei hi. A mawh gamtatna khawl in a nuntak ding khak mawk ding uh a dah huai pi khat a hi hi. Tua thu pen Rome te kiang
ka deih hi zaw hi...Bang hangin si nuam sese na hi uh hiam? “ Topa pan a Sabbath maan lo aluah suk mah bangin a ki ngah khawm a hi hi.
Pasian in hong ci zaw hi. Ezek. 33:11 Man tak in gen le’ng, ei ngah bang khuavak amaute in ngah nai lo uh ahih
Tawntung gawtmunah tawlnga lo-a gimna thuakte a muh muh manin, ulian pipi leh migina pi-pi te mah in zong tua thu hilh mawk uh hi.
ciangin Pasian in muh nopsa hi ci-a (536) upna ih neih manin Pasian Hih tawh kisai in amau hun-a khuavak bangin sep ding nei uh a, ei zong ei
adingin bang phat-tuamna om mawk ahi hiam? Thum thum, tau tau-a kap- hun-a khuavak bangin hong ki saang ding ahi hi. Eite in ei hun-a ih muh
a awng keek A bawlsa te Hell meikuang sungaa A hencipna manin Pasian Pasian thumaan khuavaak nusia in, thuman amu nailo I pate hilh pau-lap
kipahtawi tuam ding ahi hiam? Mong neilo itna nei Pasian bil ah cimawh-a in thukhial pen va lehsaan kik le’ng Babylon’ mawhna leenggahzu teng
kahna awte in bangci bang in langaih kisa bang hi thei ding hiam? Mi (537) a va dawn pihte I suak ding hi.
mawhte gim thuakna in a tawntungin tawp hun nei lo hi cih thu pen van Tawntung gawtmunah daan thuak ding cih thu a um lo-a mihon
leh lei bup a siatsuah mawhna Pasian in a mudah zia lahnopna in alet uh pawl khat a om hi. Tuate in Laisiangtho sung ah Pasian pen ki-itna leh
hangin, Pasian gensiatna hi zaw lel hi! Tua bang hi mawk leh Pasian in migitna tawh kidim ci ahih manin A bawlsate tawntung meikuang sung ah
mawhna mudah lo in mu den nuam zaw cihna hi zaw mawk ding hi! khul ding hi cih pen um thei lo uh hi. Ahih hangin mihing in asitheilo
Hehpihna om lo, gimbawlna kizomsuak den hi cih a hilh Theol-ogy pianpih khaa nei hi cih upna nei uh ahih ciangin, atawpna ah mi
laisiamte hilhna thu in mite hai sak in, heh uh suak in Pasian gensia zaw khempeuh in hotna ngah ding hi, ci-in um leu-leu zel uh hi. Laisiangtho
ding uh hi. Thamlo in a khialhna vangikpi pan suahtak sak sangin hong taainate pen mihingte thu mang le uh deihna-a hong khalau sakna
bek hi-a, a gen bang lian lian-a hong tung takpi ding hi lo hi, ci-in ngaihsun

22/93
uh hi. Tua bangin mawhneimi in ama nopsak bangin gamta in Pasian deih ciang in amah aki hehnem zo ahi hi. A tapa in mawhna adim pumpi pan
ngetnate awlmawh lo in a om hangin, a tawpna ah Pasian’ pahtaakte suak suakta in Khasiangtho tawh a kidim khit ciangin lungsim sung khuamial
ve ve ding uh hi ci-in lam en uh hi. Tua bang upna in Pasian migitna bek teng theng in aki sia theinawnlo itna leh sianthona tawh van nunnuam
suang-in A thutan(g)na don lo ahih manin migilote amawh bawlna uh ah a luah khin hi cih thu in a mah a lung nuam sak pen hi.
leii-haang sak leu leu uh hi. “Hih thu teng hangin vantung hotkhiatna ah hih nuntak sunga ei
Leitung buppi in Pasian in hotkhiatna ngahsak ding hi cih upna sepsa I suan’ ding om lo hi; tu mah mah-a I lungsim kikhelna peuh, I upna
anei mi pawlkhat om hi. Tuate in amau’ gupna a siasak ding upna alet leh I biakna peuh pau lap ding piang thei lo hi,” ci in a gen hi.
nadingun Laisiangtho mun pawlkhat a siksan uh hi. Tua Laisiangtho mah Khrist’ nasem a kici pa in Eden-a gul’ gen thu zuau, “Na si takpi
tawh amau gen thute akhialhna lak kik-a hilhcian ding a hi hi. Biakna meel kei ding uh hi... Na nek ni-un na mit uh hong vaak dinga pasiante na bang
neilo khangno khat tuahsia-in si-a a kivui ciangin, leitung bup-in hotkhiat ding uh hi” a cih pen mah a gen kik kik a hi hi. Mi that, guta, khuaval-a
ngah ngawn ding cih upna a hilh siapa khat in a Laisiangtho siksan dingin mawhnei a suukpen nangawn zong a sih nung ciangin lungnop
David genna mun khat teel in, “Amnon si khin a muh ciangin a lung nuam tawntungna a lut ding a hi ve ve hi, ci hi.
hi” (2 Samuel 13:39) cih thu a sim hi. Laisiangtho hi banga alumlet gawppa in bang siksan ahi ding
Hih thugenpa in, “zu kham-a si peuh, khut khialhna sisan baang a hiam? David in Pasian vaihawmna a muan na thu a gen kammal kimlai
sawp lo-a si peuh, leh mawhna nei-a a si, hih khangnopa banga, biakna a siksan dinga ala hi lel zen hi. ‘Tua ciangin kumpipa in Absalom ngai-in
nei ngei se khol lo te khawng asih teh bang a ci ding uh hiam cih hong ki hong mah mah hi; bang hang hiam cih leh amah si hi, ci-in thei khin ahih
dong thi the hi. Laisiangtho in tua dotna a dawn kik nate lungkim huai mah manin Amnon thu-ah kiheh nem hi ‘ (539) A khasiat luatna pen a hong
mah lel hi. Amnon pen a sih laitak in mawhna tawh aki dim mi hi-a, zong ki sawt ciangin hong thuak nop zaw deuh-in a si sa ngaihsun sun nawn loin
sik bek lo-in, zu ki tulhkham in, a kham laitak-a ki that ahi hi. David pen a hing lai pen hong ngaih sun zaw a, a thusia-bawl athuak lawh ding a lau
Pasian kamsang ahi hi. Hong tung ding leitung ah Amnon in gupna ngah man-a a taai khia pen a phawk hi. A sanggamnu tunga paktat, zu kham
ding maw, ngahlo ding cih thei peuh mah ding hi. A lung sim sunga om Amnon pen a sih phet-in lungnop na mun ah ki puak pah hi, tua mun ah
thu bang teng pulak khia ahi hiam? ‘Tua ciangin kumpipa in Absalom mawhpeng van mite tawh kithuah thei dingin kisiansuah in ki puah siang
ngai-in hong mah mah hi; bang hang hiam cih leh amah si hi, ci-in thei zo hi!, a cih ciangin, zak nop nong a, mihing lunggulh theih te nam hi lua
khin ahih manin Amnon thu-ah kiheh nem hi “ (2 Samuel 13:39). zen a, zong ki um tek peuh mah. A hi zongin hih pen Satan’ hilh thugui
(538) “Hih kam kipau sung pan bang I mu khia thei hiam? Silah upna ahi hi. Hih bang mah hang in siatna a khang hi hoh lo ding a hia?
silo hing lah hinglo in gawtmun ah tawntung hell thuak ding hilhna kihel lo Hih zuau gen Siapa khat’ hilh dan pan in mi dang tampite hilh dan
hi lo hiam? I tua ci muh hi; hih mun in a lungkim huai mah mah nopsak zong ki mu theih pah hi. Laisiangtho kammal khat lak lak in, (aki tua cihna
nading leh kilem in leitungbup ong zel ding ahihna thu ong mu sak hi. tampi om hi) a cih nop pen tawh kilehbulh a khiatna la thei tek uh hi. Tua
Atapa asi amuh ciang in amah bang hang in lung nuam zaw sop hiam? A bangin a kizom lopipi te Pasian thu a hi lo doctrince hilhna-in zang mawk
tapa in hong tung ding zia-etna khempeuh leh mawhna kolpan suakta in, uh hi. Zu kham Amnon vantung ah om hi cih pen deih kaih a bulh tawm hi
siatna tawh a ki pelh ban ah, minthanna leh sianthona ngah in, van lel a, Laisiangtho in zukhamte Pasian gam sung tung lo ding a cih sit set
mihonte lak ah ki tual-bual sak ta hi cih kamsang mit tang tawh a muh tawh a ki lehbulh a hilhna a hi hi. A umlahte, thu umlote, leh biakna

23/93
thumungphuh a saang zolote in tua bangin thumaan pen zuauthu suah uh Topa in kamsangpa Isaiah a et sak na ah, “Amaute tungah thu
hi. Amau thukhel-pilna in mi a honpipi-in khimm-in ihmu cip sak hi. hoih ding hi, ci-in thuman mite kiangah gen un, bang hang hiam cih leh
Mihingte a sih phet-in akhaa vantungah tung pah takpi ahih mawk amaute in amau gamtatna hih a gah ne ding uh hi. Migilo in gimna ngah ta
taak in hin sangin sih I ut zaw mah kei ding maw. Lungkham, cihmawh, hen!Ama khut in ahihsate ama tung mah ah thukkik ding ahih manin ama
lungkiat ciangin a ngot hinna khau bottat ziaua kumtawn nun nopna mun tungah thu sia ding hi.” Isa. 3:10,11. “Mawhnei khat in za vei dong siatna
zuan in leen toh mah zong baih zaw lel mah ding hi. Nuntakna sangin sih bawl napi-in, a khan’ sau veve hi. Ahi zongin, ‘Pasian a zahtakte’ adingin,
baih hoih zaw cih tua upna a pom man-un mitampi tak in tua ding in thukhempeuh nuam dinga,..migilo ahih leh nuamsa lo ding hi.” Thuhilhsia
hanciam uh hi. 8:12, 13. Paul in, “Mawhnei mi in Pasian in thu mantaka a khen ni, mi
Pasian in A Thukham palsat te daan pia ding cih pen ama kammal khempeuh amau gamtatna ciat bang a athuk kik ni, hehna kilat ni ciang
Laisiangtho sungah tel tak-in a gen sa ahi hi. Pasian pen migi mah mah-a adingin amau mah tunga kibuak kik ding hehna a khol khol uh ahi hi...a
mawhneite tung ah athutangna zangin thukhen ding ahi kei hi ci-in gamtatsia mi khem peuh in gimna leh lungkhamna thuak ding uh hi.” Rom.
phuahtawm mawk upna nei in, amau leh amau aki pah tawi tawmte in 2:5, 6, 9.
(540) Kalvary Singlamteh a et ding a kisam a hi hi. Tua hi leh, (541) “Numei tawh akhial mi ahi zongin, mi kihhuai mi ahizongin,
mawhbaang lo Pasian Tapa sihna in Pasian thukhaam palsatte thuk kikna milim bia mi ahi huaiham mi khat beek in Khris leh Pasian’ gam sungah
ahi “mawhna thaman in sihna hi,” cih thu a tangtunna tecii ahih zia amu luahna a ngah kei ding hi ci-in na thei uh hi.” Efesa 5:5. “Mi khempeuh
ding uh hi. Mihingte adingin mawhneilo Khrist pen mawhna bangin hong tawh kileminnopsakna ahi zongin, a siangtho gamtatna ahi zongin na
kibawl hi. Amah in palsatna thaman teng pua in, a pa maitang pan ki liah- phak matengun delh un. Tua siangtho gamtatna a om kei leh, kuamah in
a, lungsim kitamkham-in a nuntakna ki meek lum hi. Tua in mawhneite Pasian amu thei kei ding hi.” Heb. 12:14. “Nuntakna singkung neih theih
suahtakna dinga a thuaksiat kithoihna a hi hi. A hangin, mawhna daan nading le kongpite tawn-a khuapi sunga lut nading thu neih thei nadinga
pan-in mihingte suakta-a a kikhahkhiat theih nading lampi dang omlo ahih puantual uh a sawpsiangte thupha ngah ahi uh hi. Apua lamah ahi leh,
man a hi hi. Tua a kipia hotkhiatna a nial mi peuhmah in a palsat mawhna uite, dawi-ai tawite, numei le pasal paktatte, tualthatte, milim biate, le
daan pen ama pumpi mah tawh a thuak kik ding ahi hi. zuauphuak nuamsa a, zuauthu gente peuhmah a om ding uh hi.” Mang.
A ki sik nuam lo, a hoih gamta nuam lo mite nangawn in 22:14, 15.(ZIV).
vantungah gupna ngah ve-ve ding hi cih upna alen, leitungbup gupna Pasian in Ama gamtatzia leh mawhnate bang ci lampi tawh len
ngah dinga aseh te hilh zia Laisiangtho tawh ih enkak lai ding hi. hiam cih mihingte theih dingin a lak hi. “Topa Pasian mite-in hehpihna nei-
“Tui duh mite nuntakna ciktui man nei loin ka pia ding hi”, Mang. in a dik Pasian, lungduai-in itna kip leh thutakn tawh adim, mi tul tampite
21: 6, 7 ci hi. Hih a khapna pen a dangtaak mi teng bek tunga a khap ahi adingin itna kip anei, mawhna, thu palsatna leh khialhna mai sakin, ahih
hi. Hih nuntakna tui lunggulh manin na dang teng a nusia ngam teng bek hangin bangbang hita leh mawhna a siangsak ngei lo,” Paikhiatna 34: 6,
mah kipia ding ahi hi. “A zomi in hih nate luah in, kei in ama Pasian ka hi 7. “Amah in gilo mi susia ding hi.” A palsat mite kisia hon ding hi. Mi gilote
dinga, amah in ka ta ahi ding hi” ci hi. Mang. 21:6,7. Hih mun ah zong na kibeimang sak ding hi.” Late 145:20; 37:28. Pasian in a Kumpi vanglian
khempeuh luah theih nadingin a mihingte in ih mawhnate a nial in, a zo mi tawh langdona teng beisak ding hi. Ahih hangin Pasian pen migitna,
I hih ding akisam ahi lam tak ong lak hi.

24/93
lungduaina leh thupha piaPa ahihna a dawk sak ban ah thukkikna ah zong ngei lo dinga, lungneemna in kiphatsakna leh kiliatsaknate lungkimsak zo
thutang mah mah ahihna kilangsak ding hi. lo mawk ding hi. Sianthona zong a niin mite in sang zo lo ding uh hi.
Pasian in mite’ utna leh khentatna te ah zawh thawh thu zang tei Angsung bek akhual te adingin angsungthu nusia a midang khual ding
tei lo hi. Amah in aana lel-a sila banga sawl manna lel pen a deih ahi kei lawp thei lo ding uh hi. Angsung ading leh leitung bek a lungulh mite nop
hi. Ithuai ahih manin a piansak mihingte in Amah it thuk leh a deih hi bek sak na khat beek vantungah om lo hi.Pasian langpanna in anuntakna
hi. Amah pilna tawh dima, thutang leh cingh ahihna phawk-in Ama thu azang mite vantung ki puak in, van nunzia va mu leh, lungnopna, itna,
mang le uh a deih ahi hi. Thute a tangtaka saang thei mi in Ama hong Pasian Tuuno phatna la asa mite leh, tokhom tunga tupa vaangtang aleng
bawlna phat huai ahihna mu-in Amah it ding uh hi. maitangte tawh Pasian leh thuman a langdona lungsim vom niloh te, a
Khrist in eite etteh dinga migitna, itna, thusiamna hong hilhte pen ava gualnuam thei mawk ding uh hiam? Vantung mihon lak ah va bual-in
Pasian deihna leh Ama omzia a hong lahna a hi hi. Khrist in A Pa kiang tua late a va sak pik theih pah ngap khol ding uh hiam? Amau in Pasian
pana a ngah thu ahilo thu dang dang bang mah a hong hilh ngei lo hi. leh Tuuno minthanna thuak zo mawk ding uh ahi hiam? Thuak zolo ding
Pasian ukna zia ahi thukhunbulpi khempeuhte in “Na galte na it in:” a cih uh hi. Amaute in vantung omzia leh luhin zia te ah nuamsa in a zongsat
Honpa thupiak pen tawh kithuhual sisek a hi hi. Pasian in migilote tunga a theih nadingun hun saupi kipia napi a lungsim uh leh a kampaute uh
thukhennate pen thukhenna thuakte leh van leh lei buppi ading in vantung’ deih bangin sek nuam ngei lo uh (543)a hih man un, tu-in bel a
phattuam zawk nading vive a hi hi. Ama gamtatna ah thutangna leh A ze kai lua zota ahi hi. Pasian langdote nuntakna vantung tawh kilawm
Ukna thukham bangin om le uh nopsakna a pia ding ahi hi. Pasian in kituak zo lo hi. Vantung sianthona, citakna, lungmuannate pen amaute
amaute a itna mutheih ding nate vive tawh kiim uum hi. A thukhun te a adingin gawtbawlna bang hi ding hi. Pasian vangliatna pen amaute a
theih nading un zong hun pha pia-in Ama (542)migitna tawh zong a haltum ding meikuang bang hi ding hi. Tua ahih manin amaute in tua
nungzuih hi. Ahih hangin amaute in Pasian itna te simmawh-in A sianthona munpanin manlaangin a taimang pak nuam zaw ding uh hi. Mai
thukhamte peel uha, A migitnate a nolh uh hi. Ama thuphate saang niloh mang pak zaw in Honpa maitang pan kiselmang pak zaw le uh a ut ding
napi-in apiaPa a zahtak kei uh hi. A mawhnate uh kih huai sa hi cih thei uh uh hi. Mi gilote beina a mong in amau mah teel ahi zaw hi. Pasian pen
ahih manin Pasian a mudah zaw mawk uh hi. Topa in amau palauhnate a thumaan in hehpihna tawh dim hi napi, vantunga a lut loh uh zong amau
thuak thuak hi. Ahih hangin a tawpna ah amaute masuan uh a kikhentat deih zawk-a a teel uh a hi hi.
nading thukhen hun hong tung ding hi. Tua hun ciangin hih langpangte Tua nilian ni-a meikuang in tui tampi vunga alet ziah ziah bangin
Pasian in Ama lam mah ah a leen ten tan ding hiam? Ahih kei leh, Ama Pasian thumaanna lak ding hi. Ahih hangin migilote ki huu zolo ding uh hi.
deihna bang seem tei-tei dingin Pasian in zawh thawh bawl-in a sawl lai Ahangin Topa sung ah buk nading mun a nei kei uh hi. Amaute ut bangin
ding hiam? langpang khin zo uh a, a lungsim uh aleh lam panga kheel vat nadingin
Amau makai ding-in Satan teel-a tua’ ukna sunga a om mite in nuntkna bei ta a, zong ahun om nawn lo hi. Palsatna pan sawlmanna,
Pasian kiang zuan dingin ki pan nuam lo uh hi. Kisaktheihna, zuautheihna, muhdahna pan ki-itna ah kheel nading ahun zekai khin ta hi.
huukna lanna, gitlohnate tawh a gamta uh hi. Leitung a a sim mawh luat Tualthatpa Kain pen nuntakna hun kipia lai tadih hi. Mawhneite a
uh mite tawh a tawntung a teeng khawm dingin vantung ah lut khawm ki hin khawi lai ciangin kamkaih vawh lo-a khahkhong mawk bangin a
nuam mawk ding uh hiam? Thumaan pen zuauphuahna tawh kilem thei gamhtatzia uh leitung buppi in a muh nading deihna in Pasian in hun

25/93
apiak lai ahi hi. Kain-ii lamkaihna tawh ama suan leh khak mi honpi in a palsatna thaman uh saang ding uh hi., — “Mawhna thaman in sihna ahi
mawhna sung ah hong lut uh hi. “Leitung mihing’ gitlohna aliatna leh hi.” Amaute daan thuakna kibang kimlo dinga, ahun sawtna leh anasiatna
mihing lungsim ngaihsutna peuh mah asia ahih ngitngetna thu Topa in mu kilamdang tek ding hi. “A gamtatna bang” ciat uh hi ding hi. A tawpna ah
hi.” “Tu in Pasian’ muhna ah leitung sia a, leitung in ngongtatna tawh ki bel nihna sihna mah hi ve ve ding hi. Pasian in Ama migitna leh thutangna
dim hi. “ Piancil 6:5,11. Pasian in leitung a khua ngaih luat manin Noah in mawhneite a mawhbaangpi mah in saang thei lo ahih manin,
khangin migilote na zung bawh in, Sodom-a mi gilo te susia hi. Satan Thamcinglo hi, cih a ngahte pen a mawhna tawh beikhawm sak hi. Kha
khemna hangin gitloh nasem te in khuatuahna leh pahtakna ngah uh hi. Siangtho humopna tawh a kigelh lai sungah, “Tawl khat sung in mi gilopa
Tua hang in langpang ding in midangte ama kaih uh ahi hi. Kain hun leh om nawn lo dinga, ama omna mun na lim zon’ hangin, tua lai-ah amah na
Noah hun in tua bangin a kalsuan uh mah bangin tu hun in zong a kalsuan om lo ding” a, “...a piang ngeilo mah a bang ding uh hi.” ci hi. Late 37:10;
uh hi. Khuavan-nuai akhuangaih luat manin Pasian in ama hehpihna a Obediah 16. A min uh beitaa-in lam et om nawn lo, atawntunga
nolhte a susia cip ding a hi zaw hi. kimangngilh ding a hi ta ding uh hi.
“Mawhna thaman in sihna ahi hi. Ahih hangin eite Topa Khris Jesu (545) Mawhna pen ama piansak gimna le siatna teng tawh
hanga nuntak tawntungna in man kipia lo Pasian’ letsong ahi hi.” Rom tuabangin bei khawm hi.
6:23. (544) Midikte in nuntakna a ngah ding uh a, mi gilote in sihna ngah Laphuakpa in, “Mi namte na tai a, mi gilote na susia hi; a tawntunga
ding uh hi. Moses in Israelte tung ah, “Na teel ding un note mai-ah mangthang dingin amau min na phiat hi. Siat denna sungah galte bei
nuntakna leh a hoih na, sihna leh siatna ka koih khin zo hi” na ci hi. mang hi” ci hi. Late 9:5, 6. Mangmuhna sung ah Johan in atawntung hun
Thuhilhkikna 30:15. Hih sihna pen Adam tunga kigen sihna pen hi lo-in ding na mu khol hi. Van leh lei vekpi in aw kihual in phatna lapi sa uh hi.
mawhneite thuak ding thupalsatna thaman sihna daan pen a hi hi. Nuntak Tua lapi sakna ah a kituk kalh sak ding aw-thelno khat nangawn omlo hi.
tawntungnatawh aki leh bulh Laisiangtho’ gen “nihna sihna” pen a hi hi. Van leh lei-a mi om khempeuh in Pasian minthanna a pahtawina uh kiza
Adam mawhna hangin mihing akici khempeuh sihna in nawk-a, ta hi. Mang. 5:13. Tua hun ciangin gim thuak-a kithasaan van van peuh
hansung tung ciat uh hi. Hotkhiat-kikna ki vaihawm ahih manin amaute leh, Pasian gensia-a ki ko ko aw cih bang kiza nawn lo ding hi. Tawntung
han pan in ki lakhia kik ding hi. “Midik leh midiklote khempeuh in sihna Hell sung pana thuaksiate kahna otkeekna aw-gingte peuh hotkhiat mite
pan ahing kik ding hi.” Sawltak 24:15. Adam sungah mi khempeuh asih uh phatna lapi aw-gingte tawh kiza khawm khawm den cih bang om lo ding
mah bangin Khrist sungah mi khempeuh a nungta uh hi.” hi.
1 Kor. 15:22. A hong thokik pawl nihte kikhen dinguh hi. Tawntung gawtmun, mihing in sih ciangin a khua thei khaa nei hi
“Hansunga om khempeuhte in Ama aw za uh a, a hong pusuah hun uh cih upna, pen Pianpih in a sihtheihlo khaa khat mihing in nei hi cih lampial
hong tung ding hi. Gamtat pha a bawlte in nuntakna ngah dingin hong upna pan-a hong piang a hi hi. A tawntung gawtmun ah daan thuakin kap
thokik ding uh a; a gilo gamtatna a bawlte in thukhenna thuak dingin hong kap hi ci-a upna pen Laisiangatho hilhna tawh aki lehbulh, mihing upmawh
thokik ding uh hi.” Johan 5:28, 29. Nuntakna ngah dinga hong thote pen phuah tawm mawk a hi hi. Mi tampite upna bangin, vantunga hotkhiatna
“Thamcing” cihna ngah uh hi a, “thupha saang, a siangthote” a hi uh hi. ngahsate in a nusiat alawm hinglaite uh tawh hong kithuza thei in, leitung
“Tua mite tungah nihna sihna in neukha beek uk kha lo ding hi.” Mang. thu hong sailai thei uh hi cih upna nei uh hi. Tua bang in asisate in, hotna
20:6. Ahih hangin kisik kikna leh upna a neilo mite in maisakna ngah lo in, ah nopsa ding hi hial mah ta leh a hinglaite buaina teng mu den ding uh a,

26/93
tua vai tawh lung himawh ding uh hi. Mawhna a bawl beh beh lai “Misite ahi a, gamdaihna sung a pai peuh peuh in ahi zongin Topa phat
khawngte thei uh hen la dahna cihmawhna a thuakte, a lungkham nate nawn lo uh hi.” ci hi. Late 6:5; 115:17.
khawng uh, mu den mawk le uh, abang zong nopsak om thei mawk ding Peter in Pentecost ni-in pupi David “si a, ki vuina han in tu ni
hiam? A lawmte uh vil-a a lung hi mawh dente in vantung nopsakna bang dongin eite kiang ah a om hi.” “David in vantung ah a kahto kei hi” ci hi.
lemlawh man ding uh a hi hiam? A kisik kik lo mimawhte bang, a pumpi Sawltak 2:29, 32. David zong a hansunga thawhkik ni ngaka a om lai pen
pan a huu nu nung pen a bei lian leh thakhat-in meikuang ah a khaa in midikte a sih phet leh van ah kah pah lo ahihna hong lak hi.
kikhul pah hi ci-a up ngiau mawk pen a lian mah mah langpanna hi mawk Thawhkiknathu a om man leh Khrist a thawhkikna hang bek mah in David
lo maw! Hotna ngah mi khat in a it a lawmte khat kiging lo sa-in han ah lut zong tho kik dinga, a tawpna ah Pasian ziat lam ah tu thei ding hi phing
a a khaa pen tawntung gimna ah kikhul pah cih mu mawk leh, naa sak pih zaw hi.
ngel mawk lo ding hiam! Tua upna maan lo ah mi tampi kihawl lut hiau Paul in: “Misite a tho kik lo hi leh, Khrist zong a tho kik kei ding hi.
mawk uh a, a hai lawh uh hi. Khrist tho kik lo hi leh, na upna uh a mawkna ahi hi; mawhna khialhna
Laisiangtho in hi thu bangci gen ahi hiam? David in Mihing a sih sungah a om lai na hi uh hi.” 1 Kor. 15:16-18, ci hi. Kum tul li bang midikte
ciangin bang mah phawk thei nawn lo hi cih a genna ah, “A husan’na a bei a sih phet in vantung na tung pah pah uh hi leh bang hangin Paul in
ciangin amah lei-ah ciah kik a, tua ni mah in ama ngaihsutnate beita hi” ci Thawhkikna om lo hi leh, “Khrist thu um-a site in kisiatna ah tung zo uh hi”
hi. Late 146:4. Solomon in zong tua bang mah in, “A hing laite in a si ding ci lai lai mawk ding hiam? Tua bang (547) hi leh thawhkikna zong a kul
ahih lam uh thei thei uh a, a site in bang mah thei (546)nawnlo uh hi” nawn lo ding hi zaw mawk ding hi.
“amau adingin itna, muhdahna, hanciamna cihte om nawnlo a, leitunga A kithat Tyndale in misite omzia a genna ah: “Khrist leh Pasian
om nate, khat beek thei kha kik nawn lo ding uh hi” ci hi. Thuhilhsia 9:5, 6, vantung mite tawh minthang tak-in maang khawm ta ding uh hi cih pen ka
10. um kei hi. Ka upna thubulpi lak ah zong ka hel thei kei hi. Tua bang hi
Hezekiah in a thu ngetna ngah in a nuntakna kum 15 a ki khan mawkk leh pumpi thawhkikna I hilh thute a mawkna suak ding a hi hi” ci hi.
sak ciangin amah lungdam in Pasian migitna a la a phuahna ah, “Sihna ah Tyndale, Wm., Preface to “ New Testament” (ed. 1534). Re-printed in
nangmah phawk theihna omlo ahih manin, leinuai pan in kua in nang hong “British Reformers - Tindal, Frith, Arnes,” p. 349 (ed. 1830).
phat thei ding hiam? “Leinuai-a om mite in nang tungah lungdamna hong Sih phet in tawntung nuntakna ki ngah pah hi cih upna pen nial
ko thei lo a, asite in nang hong phat thei lo uh hi; gum sunga a pai sukte in theih loh zah ding dongin ki zel mah mah ahih man in Laisiangtho sunga
nangma thumanna hong muang theilo uh hi. Tu ni a keima bawl bangin, a thawhkikna thu nangawn kitel muhsak thei nawn lo hi. Hih vai Dr. Adam
hing mi bekin nang tungah lungdamn hong ko thei hi” ci hi. Isaiah 38: 18, Clark in a genna ah, “Thawhkikna thu tu hun sangin Khristian masate lak
19. Mi tampite upna hilhnate ah, midik asite in vantung ah lut pah uh a, a ah a ki nakk gen zaw hi! A bangci dan hiam? Sawltakte in tua thu hilh den
muatthei nawnlo leii tawh Pasian phat uh hi, ci uh hi. Ahih hangin uh a, Pasian a umte kizen ding, sawl mang ding, maitai ding ci uh hi.
Hezekiah in sihna ah tua bang muatheihlohna a nei minthanna mu thei lo Amau a zomto tulaii mite in tua bang meel gen nawn lo mai uh hi!
hi. Laphuakpa in teci a pan pih na hi: “Sihna ah Nang hong kiphawk thei Sawltakte’n hilh in, Khristian masa te’n a up uh hi. Ei zong hilh in, I hilh a
nawn lo a, han panin kua in Na tungah lungdam thei nawn ding hiam?” za te in zong um uh. Gospel sung ah tua thu zah-a kitel hilh dang khat
zong om lo hi. Tu hun thuhilhna ah tua zah-a ki thusimlo upna thugui dang

27/93
om lo hi!” ci hi. – ( Commentary on the New Testa-ment, Vol. II, general leh, amah in a koihpa tawh leitung mite thuman tawh thukhen na ding ni a
comments on 1 Corinthians 15, par. 3. gen khol zo hi. Tua pa sihna pan ahin’ kik ciangin a kitel zo hi ci in mi
Hih thu in Khristiante lak ah thawhkikna thu mialsak hi. Thumaan khempeuh a theisak zo hi. “ Sawltak 17:31. Hih laitak ah sawltakpa in
mu sak zo nawn lo hi. Biakna makai khat in 1 Thess. 4:13-18 sunga Paul leitung te thu khen ding ni khat ki seh khia khin zo a, tua pen mai lam hun
kammalte abehlapsak-a agelhna khat ah, “ Ki hehnepna khem peuh lak hi lai hi, cih thu teltakin agen hi.
ah, Topa nihveina a hong pai ciangin midikte in sihtheih nawn lohna ngah Jude in hih hun mah a genna ah: “Tua ciangin, a thuneihna
pan ding hi cih ving veng pen ka lung kim zawh loh khat ahi hi. Sih ciangin kemcing lo a, a inn uh a taisan vansawltakte khuamial sungah khumcipin
a si pen adingin Topa hong pai hi pah lel hi. Tua pen mah ih ngah ih vil nithupi Ni a thukhen dingin tawntung sikkhainiang tawh a khih hi.” ci hi.
thu a hi hi. Misite in minthanna ngah khin uh hi. Amau in amaute thu Enoch genna-sa man in a gen sawn lai na ah, “En un Topa, a
kikhen nadingin thukhenna pengkul tum ging ngak nawn lo uh hi” ci ngiau misiangthote tul mun tul tampi tawh hong pai in, mikhempeuh tungah thu
hi. khen ding” ci hi. Jude 6, 14, 15(ZIV). Johan in zong, “Tua laitakin a si mi a
Ahih hangin Jesu in a nungzuite a nusiat ding lai-in asi masa peuh neu a liante in tua kumpi tokhom mai-ah dinga om uh ka mu hi. Laibute
in Ama kiang hong (548) zuan pah dingin gen lo hi. “Kei pai in note om zong kiphen uh hi...Tua a sim mite in a gamtatnate bang laibu sungah a
nading uh ka bawlding hi,” “Pai-in na om nading uh mun ka bawl leh ka kigelh mah bangin thukhenna a thuak uh hi” ci hi. Mang. 20:12.
hong paii kik dinga ka omna ah na om theih nadingun ka hong la ding hi” (549) Misisate in vantung nopna ngah khin in, mawhnei asi mite
ci phing zaw hi. Johan 14:2, 3. Paul hong hilhna ah, “Topa mah mah gawtmun Hell atung khin uh hi mawk leh mai lam ah thu khen lai lai ding
vantung pan aw ngaihpi tawh hong kumsuk dinga, vantung mi makaipa bangci kul nawn mawk ding ahi hiam? Hih thu tawh kisai Laisiangtho
aw tawh, Pasian pengkul aw tawh, hong tuak suk ding hi. Tua ciangin Pasian kammal hilhna ah akicianlo leh a ki leh bulh dingin bangmah omlo
Khrist um-a a si mite hong tho masa in, a hinglai eite tawh meii tung ah in, mi khempeuh teltheih dingin siangtak in hong hilh tel zaw hi. Lungsim
puak toh khawmna ih ngah ding hi. Huih lak ah Topa va dawn-in Topa kician nei te adingin tulai thu hilhnate pen thumaan leh ciimna hi ih ci
tawh I om khawm tawntung ta ding hi.” “Hih thu tawh khat leh khat na ngam pah mawk ding hiam? Midik te bang hoh amaute gamtatna teng
kihehnem un” ci hi. 1Thess. 4:16-18. Hih hehnemna leh den-a ih gen kidawptel siang phot a thu a ki khen khitciangin, “Thuman midiktat
Universalist siapa genna bang zah in ki leh bulh hiam! Misi pen bang zah- naseempa aw, a pha hi... Na topa tawh lungdam khawm in.” (Matt. 25:21,
in mawhnanei hi ta leh a sih phet in vantung mite lak ah lut pah ding hi ci 41) a ci ding hi mawk ahih manin, Ama kianga sawt veipi a teeng khinsa
in hehnemna khat in a hilh hi. Paul in bel, Topa hong pai ciangin Khrist thu mah tua a ci ngau ngau ve ve ding suak ve! Migilote ta leu leu, daan
um misisate kolbulhna pan kiphelkhia-in nuntak tawntungna ngah dingin thuakna mun tungin a thuak thuak khinsa ngawn pen, thu khenna ah
han pan tho kik ding hi, ci zaw hi. samkhia kik phot-in, “Ciamsiatna athuak mite aw, dawimangpa leh ama
Mi khempeuh in thupha inn sung a lut ma-un ama vai khempeuh nungzuite ading a ki bawl mei kuang tawntung sungah kei kiang pan in pai
kisit tel phot dinga, ama gamtatnate avek-in Pasian mai ah kilak phot ding khia un” ci pha kik leu leu ding suakk ve! Matt. 25: 21, 41. Ah! zaw zen
hi. Mi vekpi laibu sunga kigelh bangin thu kikhensak phot dinga, a gamtat aw. Mulkim huai, zum huai mawk lo ding maw! Pasian pilna leh thutangna
na uh tawh ki tuak in thaman saang ding uh hi. Tua thukhenna pen sih nopneh lua mah si hang maw!
ciangin kinei hi lo hi. Paul kammal ciamteh in: “Bang hang hiam na cih uh

28/93
Hih khaa sitheihlo cih upna pen Rome pana ki ngah upna tung ding hi” 1 Kor. 15: 52-55. Ihmut nuam mah mah pan amaute a ki phot
lampialna khat ahi hi. Tua pen lawki upna pana hong kila to, Khristian ciangin a sih ma-a a khuaphawk tawpna pan-in a khua phawkna le
upna sunga hong lut upna a hi hi. Martin Luther in tua thu pen” Rome te ngaihsut kizom kik ding hi. A hin lai uh a, a theih nu nung pen uh in sihna
gitlohna thukhun-ii tawphah phuahtawm sikha tangthu” hi ci-in gen hi. limnuai ah gual-lel in si dinga nat a thuak uh hi dinga, han pan a hong
Misite in bang mah thei lo hi ci-a Solomon in Thuhilhsia laibu sungah a cih thawh khiat kik uh ciangin a zak masak pen uh aw in” Han aw na zawhna
thu pen koi lai ah om hiam? Sihna aw na gu koi lai ah a om hiam? “ ci in phu-tun
Puahphapa in, “Misite in bang mah phawk lo uh hi. Panmun zong nei lo, hanla sa-a zawhna aw-ging hi ta ding hi.
pilna leh theihna nei lo, ciimna nei lo-a omna mun ahi hi. Misite in ihmu hi.
Bang mah phawk lo hi Solomon in ci hi. Misite lumcip uh a, kum leh ni
zong sim lo tuat thei lo uh hi. A thawhkik uh ciangin asih hun sung uh minit
khat khawng a ihmu lel bang mah hi ding uh hi,” ci hi. — Luther’s “
Exposition of Solomon’ Book Called Eccelesiates,” p. 152 (ed. 1573,
London).
Laisiangtho sung peuh mah ah mite a sih phet leh midik in a
noptuam saang dingin kahto pah a, mimawh in a daan thuak nading mun
ah ki khia pah hi cih pen a genna (550) om het lo hi. Khanglui pupite leh 6 Sikha Thu Upna
kamsangte in zong tua bang a genna om ngeilo hi. Khrist leh a sawltakte
in zong heem gen ngei beek lo lai uh hi. Laisiangtho in, misite thakhat in
vantung ah pai pah lo-in, thawhkikna ni mateng han ah ihmu uh hi, (1 Laisiangtho in apulaak vantung misiangthote nasepna
Thess. 4:14) ci in teltak in gen zaw hi. A sih ni mah in, ngun meivaakna penKhristiante adingin hehnepna leh lungmuanna bulpi khat hi napi,
khau kitat in, ih kham meivak kia-in kitam dinga, I tuikhaina beel kitam pah Laisiangtho hilhna tawh aki lehbulh sikha thu in mi tampi upna lumlet
in(Thuhilhsia 12:6) amah maimang pah (Job 14:21) in, mihingte lungsim gawpin, muhna a mialsak khit ciangin lam a pial sak hi. Mihing in a sitheilo
bei-a bangmah phawk nawnlo hi (Job 14:10-12). Han sunga paite pen pianpih khaa kinei hi cih upna pen Lawkite kiang pana a ki taw upna ahi
gam daai uh hi. Vanpi nuai-a ki seem peuh mah bang mah theih pih lo uh hi. Pawlpi lampial hunsung a Khristian upna thugui dinga hong kiguang
hi. Midik a gimte tawl ngak hamphatna hi! Hun saupi ahi zongin amau tawm upna manlo ahi hi. “Misite in bang mah thei thei nawn lo uh hi” cih
adingin mitphiat kal bang hi bek ding hi. Amaute a ihmu uh a hi hi. Laisiangtho in tel taka ahilh thu pen tua in a phiat khia hi. Tua manin
Sihtheih nawn lohna silh dingin Pasian pengkul mut ging in amaute a “gupna luah nading mite keem dingun, sawltak nasem ding khate”(Heb.
phong ding hi. “Tua peengkul a mut ding a, misite in muat thei nawnlo 1:14) a cihte pen tua misite’ khaa hi ci in um hiau mawk uh hi. Laisiangtho
dingin hong tho kik ding uh hi...Bang hang hiam na cih uh leh, hih a muat in bel tuate pen vantung mite hi uha, sihna a om ma pek nangawn-in
theite in muat theilohna a silh ding hi. Hih a muat theina in muat theih mihing tawh kizopna ana nei khin zo uh hi ci-in gen hi.
lohna silh a, hih sih theihna in sih theih lohna a silh ciangin, ‘Zawhna Mi khat asih khit ciangin phawk-theihna nei khaa khat om lai hi ci-
sungah sihna kivalh tum zo hi’ ci-a Laisiangtho sungah a kigelhsa thu in a a upna pen a diak diak-in misite khaate in a hinglaite adingin na hong
seem thei hi ci-a upna ahi hi. Tua in tu lai sikhaa thu upna a ultun nading a

29/93
lampi a ziik sakkhol upna ahi hi. Misite khaa pen Pasian leh A vantung Tua banga mite muanna hong kip ngah khit phot uh ciangin upna lam ah
mite mai-a va kilaak thei, a ni danga a pilna uh sangin pil zaw lai uh ahih Laisiangtho bang lopi hong hilh pah uh hi. Leitung a om lai a lawm itte uh
leh, bang hangin ahing lai te thu hilh-a leitung khuavak sak dingin hong hoih nading a lunghimawh mah mah bangin hong kineih uh a, thu kawng
ciah kik phot lo uh ahi hiam? Mite up bangin a sisate’ khaate in khua heek-in upna khial, alauhuai pi pi hong guang uh hi. Thumaan pawl khat a
phawk in laam laam zaw zen uh ahih leh, adah a akap-kap ahinglai genna uh zong om sak uh a, thupi lian pawl khat hong piang dingte bang
alawmte un siatna athuak loh nadingun hong pai in hehneem zel lo mawk gen khol uh hi. A genkholh uh thupiangte in amau thugente uptham cing
uh ahi hiam? Sih khit ciangin (552) phawk-theihna nei khaa khat om lai hi ahihna teci pang sak-in, tua lak ah khemnaa zuauthu hong zeplut uh hi.
ci-in a umte adingin huu saa tawh amaute kianga hong kihil sikhaate pen Tua khemnate zong mipi in maan ding hi, ci-in um-in Laisiangthothu zah-in
Pasian kiang pana hong pai hi kei, ci-in koi ci nial thei mawk mah ding uh saang uh hi. Pasian thukham hemkhia uh a, hehpihna Kha Siangtho
ahi hiam? Satan gamtatna pen Khasiangtho’ nasepna mah a ki sak theih nasepna neu bawl-in Thuciamna sisan pen a niin in mu sak uh hi. Tua
nading lampi a hong suak hi. Tua pen Satan in a ngimnate a tangtun sak sikhate in Khrist’ Pasian hihna leh Piangsakpa ahihnate nial-in, amaute
theih mah mah na khat a hi hi. A puuk vantung mite in misiste khaa bangin tawh aki kim lel in gen uh hi. Vantunga galphuang cil pa in Pasian a
kibawl uh-a, thupuak sawltak bangin hong kineih uh a hi hi. Tua bangin langdona khawl nai lo hi. Vantung pan a apat hi-a leitungah kum tul guk
misisate leh ahinglaite kizom thei bang keek in hong kigen uh ciangin, dek tak bang zom in ado ni loh hi. Tu hun ciangin ngimna thak tawh heii-in
dawi mangpa in ami khemsiamna tawh mihingte lungsim a bumzo mah khem beh lai a hi hi.
mah ahi ta hi. (553) Mi kim khat te leu leu in hih sikha tawh kizopna pen,mitphial
Mihingte mai ah a sisate alawmte uh’ meel suun khat peuh a lak bang lel in a tuat khak uh hangin, tua akilang na tampite nungah mihing
thei hi. A meel puak dan, a kampau, leh a awsuahte a tel mah mah in bawltawm theih het loh vangliatna khat in na a sem ahi zaw hi. Kiu kek
kibangsak lin-lian zah in a lim ciin’ dan siam mah mah uh hi. Mi tampi in kek-a hopih cih bang pian pan-a ki pan tu lai sikhathu upna pen mihing
tua a lawm itte uh tawh kimu kik thei in, vantung ah lungdamna tawh kidim lahtheih mitphial siamna hilo in a puksa vantung mite in mihingte a
cih a zak uh ciangin lung dam pih uh hi. Tua tawh lung hiang nawn lo in a khemna nasepna hi zaw hi. Mihingte’ suk siat nadingin azat gaalhiam hoih
thugen teng ngai-in a zui pah uh hi. Tua bang in a om uh ciangin “a pen pen dinga a bawl ahi zaw hi. Sikhathu upna pen mihing bawl tawm
kheemthei khaa te ahi zongin, dawigilote thu hilhna ahi zongin” azui uh ahi mawk hi ci-in a neu seh vialmi tampi tak in ava maitang muh uh ciangin,
gige hi. mihing bawltawm mawk theih hi lo takpi hi cih a va mu tel san pan uh hi.
Misite amau kiangah hong hawh thei takpi hi ci-in mite in a up uh Tua in amaute a kheem zo ding hong hi ta hi. Tua khemna pen Pasian
ciangin, pianthakna neilo a a site bang diak a hinglai a lawmte kiang ah a vangliatna takpi ding mah in um to sak pahhel sawnsawn lai hi.
va hawh dingin Satan in deih diak hi. Bang hang hiam cih leh, tua bang Hi bang mite in Satan leh a sawltakte na lamdang bawlte a muh
mite na ngawn in vantung ah mun hoih ngah-in nuam va sa uh hi ci-a a uh ciangin Laisiangtho thumaan pen a enthawl pah mai uh hi. Satan
kigen ciangin, midik leh midiklo zong a ki lamdanna om tuan nawn lo cih a huhna tawh Pharoah-ii mit phial siamte in zong Pasian nasepna lim ciing
suak sak pah hi. Hih upna khial in mun zaa hong zeel baih mah mah hi. in lak thei ve ve uh hi. Khrist hong pai ma deuh-in zong “Satan bawlna
Sikha khua pan hong pai-a kibawlte in khat vei vei thupiang dingte gen hangin zuauna tawh kipawl vangliatna, na lamdang leh dipkuat huaina
khol uh a, a kidop theih nading uh hilh khol-in, zong hong maan thei zel hi. apawlpawl te tawh ahi zongin, kisiatna tawh a ngah mite ading diklohna

30/93
kheemna a pawlpawlte tawh ahi zongin” Satan vangliatnate hong ki dawk dongin khang to to ding hi” ci-in hilh hilh hi. Tham loin “Mihingin ama
kik ding hi, ci in Paul in zong na gen hi. 2 Thess 2:9, 10. Sawltak Johan in lungsim utna bangin gamta dinga, dang khat in amah va ukse lo ding hi”. “
ni nu nung ni-a na lamdang kilak dingte a genna ah “Mite maitangah Ama lungkimna tawh a khensat a hih man-in, thukhensatna a maan ahi hi.
vantung panin leitung dongin mei a kiasak dong in na lamdang a lian mah Tua ahih maninThukhen tokhom nang ma sung ah a om hi” ciin hilh uh hi.
mah a lak hi.” ci hi. Mang. 13:13, 14. A kineih tawm na tawh Satan in mite Sikhathu ahilh siate khat genna ah, “Khaa lam thu phawk theihna” a neih
a kheem nadingin mitphial bek zangh ding ci lo zaw hi. ciangin, “lawmte aw, mi khempeuh in mawhna sung ah a puuklo pasian
Khuamial kumpipa in sawtveipi sung a zat zuau-khem nadingin nam vive I hi hi:” ci hi. A dang khat leu leu in, “Picing in adik mi khem peuh
aneihsa avangliatna zat kizen in a siam mah mah hi. Amawhzolna ciangin Khrist ahi pah uh hi” ci hi.
mipawl tuam-tuamte tungah amau omzia a cial cial tawh kituak ding in (555) Mihing dinmun man tehna tawi suang ahi Pasian dikna
zoldan a siam mah mah hi. Mi teisate tungah sikha thute pil leh tei zawkan lehpicinna sangin piansak nate thupi sak zawkna lungsim Satan in ong
omzia tawh khem ahih manin, a (554) thangzaak sungah kailut zo ve ve guang hi. Pasian thukham nget dikna mun ah mihingte hoihsak gamtat
zel hi. Sikha thu-a pilna pen James in a genna ah, “Tua bang pilna in pha leh kuhkalnate ong guang hi. Tawi-suang banga mihing nuntakna teh
vantung pan hong tung pilna ahi kei hi; leitung pilna, pumpi pilna, dawi gilo na ding in mawhnei, a khial den mihing’ pahtak thukhunte, thukhensatnate
pilna ahi hi.” ci hi. James 3:15 Vantungmi Seraph bang keek in kilanga in mihing a ding kitehna tawi suang asuak ding in Satan in ong guan hi.
gamlak ah Khris ava khempa in iplah ahuai thei bel meel pua in mi hing te Tua bang gamtatna te in Pasian lim leh meel sun in khantohna ahih
a khem hi. Thu lianpipi gen natawh migina phalote lawp pak sak pak dan sangsik in dikna pan kiamsuk na ahi zaw hi.
a siam hi. Ki-itna leh thupha bawlna khawng thupi asa bang lim-in thu gen Pilna lam leh Khaa lam thu ah, I et bang zui-in I ki kheel hi.
siamna tawh mite a huup hi. Ngimna-sang zaw nei dingin mite toktho in, Lungsim in a ngaihsut sut khat pen dam dam-in pumpi in a zui hi. I saan’
amau pilna suangin a kisaktheih sak mah mah khit ciangin tawntung Topa pen pen mah ki it sem sem in, ki zahtak sem sem hi. Mihing in aneih thei
simmawh dingin a bawl hi. Leitung bup Honpa nangawn mualsang dawn sianthona, a hoihnaa, leh a thumaanna dinmun ciang khat sangin sang
tungah pai pih thei a, leitung kumpi gam teng leh a minthan na teng uh zaw ding pianpih nuntakna nei lo hi. Mi khat in amah pumpi a thupi pen in
Zeisu mai-a a laktheihpa-in a mimal tawh ki tuak pen pen ding mawhzolna angaih sut hangin tua sanga sang zaw in sangkhaan to zaw thei tuan lo
hong keng ding hi. Pasian kepna tawh a na kidal kei buang uhleh tua ding a, dam dam-in niam sem seem lel ding hi. Asang khaan’ thei Pasian
mawhzolna in mite’ lungsim lum let ding hi. thupha beel lo in amah leh amah adin sawm leh akiam suk hipah hi.
Abatzawhloh ding leh akiphallo lung pilna nei in, dinmun sangzaw Ci leh sa lunggulh na tawh ki diah in, gualnop azangh, a khuaval,
alunggulh na ding in Eden huan sungah Evua lungsim toktho in, mot a zulhtatte in pilvaanga a kipuah anavak mite sangin Sikha-thu um baih
phatna tawh a mawhzol bangin, tu hun in zong Satan in tua mawhzolna zaw uh hi. Bang hang hiam cih leh amau omzia zui-a khem theih nadingin
teng mah zangin mite hong zol hi. Amah puuksak thusia pi pen zong tua mun hoih tam zaw hi.Tua ding mah in Satan in mite gi-nat lohna leh
mah hi a, tua bang pian mah tawh mite susia dingin a ngim hi. “apha leh a athanemna munte a zong niloh hi. A mimal thanem theihna munte ciamteh
sian theiin Pasian tawh na ki bang ding uh hi” a ci hi. Piancil 3:5. Sikha thu in, hun hoih a omciang in mawhzolna in pelh lo-in a zangh pah lian hi.
Upna in a hilhna ah, “mihing pen khantoh ma nawh nam a hi hi; a Kideek kidaamna meel nei nawnlo-in, ahi ding zah vaal-in mihingte
piantuung-akipan khang toto in, a tawntung dinmun ahi pasian suah uangtat sak-in, apumpi, a lungsim, leh a nuntakna tha teng a kiam sak hi.

31/93
Tua banga pumpi kepna meel nei lo mi tul tampite in a ngongtat ganhing lam tawh kop in a kalsuan ciangin, pawlpi tampi zo gawp-a, leitung ukte
pianzia vom dingin susia khin thamlo in a susia sia lai ding hi. Tua nasepn pahtakna ngah-in kumpite zum sungte na ngawn azeel khin hi. Hih zuau
a picin theih nadingin Satan in sikha zangh-in, “ thukham khempeuh khemna lianpi pen a kilipkap taanglai-a dawi lawmneihna pen mah
sangin mihing a saangkoih zaw pilna in pilna maan ah hi.” “A hi khempeuh thaksuah kik in, a hong “piang thak” ahi hi.
in man in dik” ahih manin, “Pasian in mawhsiatna khat bek anei kei hi;” Hih in sikha-thu ahi hi cih na ding teci ih mat zawh kei phial leh
“aki palsat mawhna khempeuh zong mawhsiatna in akaai sak kei hi,” a ci zong theih dingin, thumaan leh mawhna, a hoih a siang pen Khrist
sak hi. Mite in amau tupna pen thukham saang pen hi, suahtakna pen ut sawltakte leh a nin pen pen Satan naseemte kikaal a dei dan het loh
banga nuntak theih nading phalna hi, mihing pen amah leh amah kisit tel mawk na pan bek in zong Khristiante adingin sikhathu-upna a kikhen tel
lel hen, ci-in a hong pom uh ciangin mun cin gam cin pan-a phulkhia thei ding ahi hi. Mi khansia pen (557) pen khat peuh vantung ah om-in a ki
siatna leh kiamsukna pen lamdang sa in alung hi mawh ding kua om nawn paakta mah mah-in Satan in mite tunga a genna ah: “Bang zah in gamtat
ahi hiam? Mi honpi in tua amau leh amau hoihsak banga gamtat theih siatna ahi zongin, Pasian leh Laisiangtho up leh uploh ahi zongin bang
suahtakna pen (556) lungdam takin saang uh hi. Ki khalna kamkaih pen mah thupi lo hi. Hoih nasak bang bang-un gamta nungta ciat lel un.
lunggulhna ngawng ah vawh uh hi. Lungsim leh nuntak thatang teng Vantung in no mau inn ahi hi” ci uh hi. Tua sikha-thu nasem siate in, “Topa
ganhing pianzia in ukcip khin hi. Satan in tuate noptak sa-in, a ngeen tawh in a sia-gamtate a hoihin ngaihsun a, zon itin amaute tungah lungkim takpi
Khrist nungzui akici mi a tul tul-in khuh in a lom lom-in, a luak hi. hi…thukhen ding in Pasian koi lai ah om ahi hiam?” Mal. 2:17 a ci uh hi
Pasian in tua thaang kisiahte telmuh zawh nading khop khuavak mai hi. Pasian kammal in bel, “A phate sia ci a, khuavak dingin khuamial
leitung ah hong pia ahih manin, kua mah in tua sikha-thu taksan kul lo hi. koihin, khuamial dingin khuvak …akoihte in gimna ngah ta uh hen “ ci hi.
Tua sikhathu-upna thubulpi in Laisiangtho thu a ki-telcian pen pente Isaiah 5:20.
nangawn langdona ahi hi. Laisiangtho sungah Misite inbang mah thei thei Akhemthei khaa te Sawltakpite ong kineih in, leitungah sawltakte a
nawn lo uh hi, a ngaihsutna khempeuh uh kisia hi, ni nuai-a na kisem om lai uh a Kha Siangtho humuapna tawh a gelh uh laisaingtho thute tawh
khempeuh theih nei nawn lo uh hi. Leitunga a itpente uhhi ta leh, nuamna a kilehbulh in thu hong gen ta uh hi. Laisiangtho pen Pasian Khasiangtho
dahna hita leh phawk nawn lo uh hi,(Thuhilhsia 9:5) ci hi. kiangpan humuap na tawh kingah ahina nial uh ahih manin, Khristiante
Tham loin, Pasian in misisate’ khaa kineih in a hong kilakte tawh lam et bulpi teng sia sak uh-a, vantung lampi hong lak khuavak a mit sat
kizop ding khaam hi. Hebrewte hun lai-in zong tu hun-a sikha-hopihte mah uh hi. Satan in leitung buppi mai ah Laisiangtho pen tangthu bang lel hi a,
bangin misisa-te tawh kiho thei a kinei mi pawlkhat a om hi. Sikha khua minamte hai lai a om zia tawh kituaka kipia hi ci-in um sak ding a, tu hun
pana hong lengla a kinei tua “meltheih khaate” pen adingin tua zah pi-in ki thupi seh nawn loin, tu hun tawh kituak nawn lo
Laisiantho in “dawi gilo’ khaa” hi ci hi. ( Gamlakvakna 25:1-3; Late 106:28; ahih manin ki paai khia ta hi ci-in pom sak hi. Laisiangtho-a Pasian
1 Kor. 10:20; Mang,. 16:14.teng saikak in). Dawi lawm neite pen Topa kammal let cinten nading munte ah tu lai-a sikha te hong puak thuthakte
adingin kih huai ahih manin, mulkim huai takin sih daan kipia pah hi. pom zaw sak hi. Tua bangin uk theih nading zawi (lampi) bawl a, ama
Siampilaibu 19:31; 20:27. Dawi lawmnei cih min mah mah pen ki deihna bang bang leitung bupin a um sak hi. Amah leh a nungzuite thu a
lipkhapin, Khuamial Hun omzia lahna bang khat in aseh uh hangin tua khen ding laibu pen paam paihin a utna peuh deenna-a, leitung bup
sikha-thu in mite atul zaza, a maakmaak-in bum hai khin hi. Leitung pilna Honpa pen zong mi mawk mawk khat lel sangin lamdan zawknaneituan lo

32/93
sak hi. Han cing Rome galkap te in Jesuh’ thawhkikna thu a maanlo-a a kimuanna lungsim nabang lo-in lehheii zo ve-ve hi. Khat vei ama ut banga
gen nadingin siampite leh upate in a kam hum uh a, thu hi lopi-a a theih a lungsim uh akaih sak theih khit nak leh lah galmat salkhawi-in a khawi
sak mah bangin, hih sikhaa naseemte in zong Honpa nuntak lai a thu pah zel ahi hi. Amau thahatna bek tawh tua abumna leh bilthak neihna
piangte leh a na lamdang bawlte nangawn, a bawl lo mah sa in a ki-up pan in suakta kik zolo uh hi. Lungsim tamkham leh muanna tawh Pasian
theih nadingin hanciam uh hi. Tua banga Jesuh ahepkhiat khit uh ciangin kianga kingen thungetnate a hong dawn ciang bek in tua thaang awk te ki
amau in na lamdang bawl in Khrist nasepsa nate sangin nasia zaw mah honkhia zo pan bek hi.
mah ci-in gen ding uh hi. Gamtat hoih lo zongsatna leh mawhna thei gige-a nop asa mite in
Sikha-thu Upna in tu in a sepziakheel ta hi. A huat huai zaw diak Satan mawhzolna a sam sam uh a suak hi. Tuate in Pasian kiang pan
mun teng Khristian min tawh khuh in a liah sak uh hi. Ahih hangin kum paikhia in, amau a vil vantung mite (559) taisan uh ahih manin, gilopa in a
tampi sung mipi mai ah hilh in laikhetna te (558) pan ahawmkhiat uh thute khem ciangin belh ding nei lo suak uh a, baihlam takin puuk in matsa suak
kilangh lua mah mah khin hi. Tua a hilhsa thu upnate pen kisel cip-a, nial uh hi. Tua banga Satan’ vangliatna tual sung a va lut mite in a tawpna ah
kik theih zong hi nawnlo ahih manin, a sep ziate uh pan-in ki lang khia ve bang suak ding cih a ngaihsun kha het kei uh hi. Amau sep theih na ciang
ve hi. ciang tawh mi dangte khim-sawn ding leh a susia dingin ki zangh sawn
A sepziate uh nidanga te sangin neuseh zawk ding hi het lo-a, thei pah uh hi.
khemsiam zaw uh ahih manin a lauhuai zaw lai hi. Amasa lai-in Khrist leh Kamsangpa Isaiah in, “Amaute in no kiang ah phun suau-suau in
Laisiangtho pen nial uh hi. Ahih hangin tu ciangin anih-in ka saang uh hi ci a pau mualmual vankah theite leh aisan theite kiangah thu dong un. Mite
sak napi, Laisiangtho pen piangthaklopite deih zui in khia uha, a thugil in amau pasiante thu dongin, mihingte’ thu pen misite dot ding mah hilo
thupi tatate in khiatna mel nei lo dingin asuah hiau mawk uh hi. Itna pen ahi hiam hong ci ding uh hi. Thukham leh Laisiangtho thu tawh kituak in
Pasian nuntakzia thupi pen hi ci teei napi, sia leh pha theihna ciang bang thu a gen kei uh leh tuate sung ah khuavak om lo hi na ci un “ Isa. 8:19,
lel-in neu seek-in lungsim ginat zawh lohna in anei zawsop uh hi. Pasian’ 20(KJV) ci hi. Mi khat peuh in mite pianpih omziate, leh sih cianga omzia
thutang in mawhna a deih loh luatna, Ama thukham siangtho’ deihngetna tawh kisai thumaan a theih nop leh Laisiangtho sung ah kitel takin a om hi.
thute lah muhkhak lohna ah koih cip uh hi. Mite in thukham sawmte zong Tua pan mah in sikha hopihte genna leh Satan nalamdang bawlte zong ki
dangka si banga a seh lel nadingun kihilh hi. Laisiangtho upna thuguite mankhia thei mah mah lel hi. Ahih hangin mite in ci-le-sa lungsim deihna
bulphuhnanusia in, mi a huupthei, a zaknop phuah tawm taangthu te mite banga suahtak mah ut zaw in, mawhnate it uh a hih man-un, paikhia
in aa pom zawkna dingun a makaih uh hi. Tua teng ciangin Khrist pen a nuamlo uh hi. Pasian hilhnate awlmawh loin, khuavak a muh khak ding uh
kinial ngeisa zah mah-in hong kinial kik hi. Satan in tua khemna pen a a mit uh hum uh a, Satan in a ma ngimna sungah akihel dingin puan gat
kiphawk khak loh nadingin mite thuman muhna lungsim mit a hum sak hi. bangin gan khawma, Satan samat a suak uh hi. “Bang hang hiam cih leh,
Tua sikha nasepna leh a huzaap a lauhuaina a phawk mi tawmno tua mite in gupna ngah nadingun ki-itna tawh kipawl thuman a sang kei uh
bek a om hi. Mi pawlkhat in thei tel nuam in ava neh zel uh hi. Amau in um hi” tua ahih ciangin “amaute in thuman thutak umlo in, gitlohna-ah nuamsa
tak sam lo uh ahih ciangin tua sikhate uksunga va kipiak ding pen kihtaak in, zuauthu um dingun khemna in hahkata a sep thei na thu Pasian in
huai sa saam uh hi. Ahih hangin a khamna gamgi khengin ava kalsuan uh amaute lak ah apiang sak hi.” 2 Thess. 2:10, 11.
ciangin mi suam pipa in a vangliatna tawh amaute na bum a, amau

33/93
Sikha-thu kihilhna a na nialte in mihing bek nial hi loin, Satan leh a gen kholhna ah, “Eite in sihna tawh thuciamna khat ih bawl zo a, Leinuai
vantung mite zong a do uh ahi hi. Amaute in alianbelte, vangliatnate, leh tawh thukimna khat ih nei zo hi; a tumcip ding tuiciin hong tun’ ciangin ei
vantung tawh kipawl mun a a om gilo khaa te tawh kido na ah a lut uh a hi hong ban lo ding hi; bang hang hiam cih leh zuau thu ih beela, zuauna ah
hi. Vantung sawltakte vangliatna nang zo lo in a tawkin kei buang leh ih bu hi” (Isa. 28:15) aci sak hi. Hihte pawl pen tu-a kisik kik nuam lo-a
Satan in a siksa leitang pan in letmat khat zong a nungtolh het lo ding hi. ngawng khauhte, mawhneite daan piakna om ke’n teh ci-a a ki hehnem in
Pasian mite in amah pen in Honpa’ nan’ bangin “ci in Laisiangtho sungah a ki lung muangsakte, mihing khempeuh nin ta le uh bang mah dei-
kigelh hi” cih kammal bek tawh a nangh zo ding uh hi. Tu nangawn-in danloin vantung ah ki lato nadinga, Pasian vantung mite bang hi ding hi
Satan in I Topa khang lai-a a let ngeisa bang mah-in Laisiangtho hang, a cite kihel uh hi. A thupi zaw lai khat in, buaina hunah (561)
kammalte len ding a, a khiatna pen ama khembawlna lam-a a lut thei vantung Pasian pen a midikte bukna kulhpi a hong suah ciangin amaute
dingin lumlet ding hi. Hih khemna hun haksa lakah a kip din nuam mi peuh buk nading mun kulhpi-in Satan piak sikha-thu upna tawh khemna
mah in ma nuntakna akihut nadingin Laisiangtho gen thumaan a theih tel zuauthu pen bek ahi hi.
peel mawh ding ahi hi. Tu khang mite in gen zawh loh a lamdang mah mah in mittaw uh
Mi tampi in meel theihte leh ih lawmte banga kineih in alau huai hi. Mi tul tampi in Pasian kammal pen muantham cing saloin Satan
pen (560) pen upna lampial ahilh dawite tawh kitalsik ding uh hi. Tua khemnate muang mah mah zaw uh hi. Kamsangte leh sawltakte thu upna
sikhate in eite hong khasiat mah mah bangin hong kigen ding uh a, bang a leen tentaante pen a kho ngap lote leh mi zahpih thei te in
amaute I up theih nadingin nalamdangte hong bawl ding uh hi. Tua thu ciamnuih bawlna-in nei uh a, Khrist leh hotkhiatnading geelna tawh kipawl
thei khol-in kigingsa-in ih om dinga, misite in bang mah thei nawn lo uh hi, thumaante nuihsan uhhi. Amau tunga tung ding thukkikna thu khawngte
tua a hong kilak mi pen gilo dawite’-khaa hi cih Laisiangtho sung thuman nuihzak bawlna-in nei uh hi. Pasian cih bang a mang nuam leh zui nuam
ah kip tak in ih ding ding hi. napi thu tampi thei lo-a tha neem a taksang baihte lungsim patau sak uh
Eite mai ah “leitung khempeuh ah atung ding ze-etna hun “ a om hi. Amau in sihna tawh thuciam bawl zo uh a, Hell tawh thukimna nei khin
lai hi. Mang. 3:10. Ama upna Pasian kammal tunga a phut kip lo mi peuh uh ahih ciangin, Pasian thuk kikna in amaute sukha thei het lo dingin
mah tua ze-etna in zo ding hi. Satan in “gitlohna tawh a siamtheih tawp in thukip nei khin ci-in a kitelsa bangin lung muang uh hi. Bang mah in
khemna seem in, mite a uk zawh nading hanciamna, beh lap lap den lai amaute lungsim pholh khia thei het lo hi. Mi khempa tawh kinak zop lua
hi. Ahih hangin ze-etna a thuak mipa in thukimna tawh ana kipiak ciang khin uh a, a lungtang puak in thu zawh lua khin ahih manin a thaang
bek in tua mi a zo theih ding hi. Bang hang hiam cih leh “lungduai taka awkna panun a suak ta kik zo nawn kei uh hi.
thuak dingin kong thupiak na man nungsangin, …ken zong nang kong Satan in leitung bup a khem nading nasepzia sawt veipi a geel
pengkhiasak ding hi. “ Mang. 3:10(ZIV), cih pen Honpa hong khapna ahi khol hi. A nasep kipatna bulpi in Eden huan-a Eve tung pan kipan to a, “
hi. Amah muang khaa khat pen Satan zawhthawhna in a suksiat ding na si kei ding uh hi” “na nek ni un na mitte uh ki hong dinga, sia leh pha
sangin, vantung hawm nusiat liang zawin amite hum dingin a vantung mi thei-in Pasian tawh na kibat ding lamtak uh Pasian in thei hi” Piancial 3:4,
khempeuh na ngawn van pan a sawl khia nuam zaw ding hi. 5, a cihna pana kiphut to pah a hi hi. Dam dam-in behlap to to a asisate
Pasian thukhenna pan ka suakta zo uh hi ci sak ding, migilote khaa silo in ahinglaite tawh ong ki zom in na sem lai uh hi cih sikha-thu
tunga hong tung ding a lau huai khemna khat kamsangpa Isaiah in hong upna ciang a tun’ ta a hi hi. Ama deihna leh a ngimna zah a tun’ khin nai

34/93
lo lai ahi hi. Ahih hangin hunbei kuan hun tawmno bek a neih laitakin nung zuih ding leh Rome tawh kipawl khak ding pen Pasian tawh ki
adeih tan atun dongin sem khin ve-ve ding hi. Kamsangpa in, “uiphuk khenna hi-a, deih huai lo hi ci in a tate uh zong ahilhsa uh thu a hi hi. Ahih
tawh kibang a kihuai kha pawl thum a pusuakkhia ka mu hi. Amaute in hangin tu in bang zah-in hong ki lamdang ta hiam.
nalamdangte lakin Vanglian tawntung Pasian’ ni lianpi-ah gal do-in leitung Papacy a hu mite in a pawlpi uhin gensiatna thuak lua mah mah hi
khempeuh pan kumpite kikhawnsak ding in a paikhia dawi gilo’ khate ahi ci in agen uh pen Protestantte in zong thukim pih tham zel uh hi. Thu
uh hi “ ci hi. Mang. 16:13, 14. (562) Pasian vaang leh Ama thu a umte ki phawk theih nai loh hun lai-a, kum zalom tampi sung lipkhap huai leh a hai
kem tuam dinga, tuate lo buang leitung buppi in hih khemna sung ah lut huai-a pawlpi gamtatnate tawh tu hun-a pawlpi pen mawhsak ding ki lawm
khin ding uh hi. Mite pen amau lung muan nadingin ki khim phot ding a, nawn lo hi ci in mi tampi in thum ta uh hi. Tua a mulkim huaipipi a a gitloh
Pasian hehna hong kibuakna bek in khangh-lo sak phing ding hi. gamtatnate uh pen a thu theih ma uh hun hi a, tu in pil zaw, thukhual zaw
Topa Pasian in agen in ah, “Keimah in thutan’na pen khau khai in pawlpi’ lungsim puakzia kikhel ta hi, ci uh hi.
bangin ka bawl dinga, thuman’na pen khaukhai sikbawk bangin ka bawl (564) A Khial Ngeilo leh a Khial theilo pawlpi’ thuneihna
ding hi; gial in na zuau buk uh dengkhia dinga, tui in na bukna mun uh tawhkisem ahi hi ci-in a gitloh gamtatna teng mah uh kum 800 sung bang
susia ding hi. Tua ciangin sihna tawh na thuciamna uh kiphiat dinga, a kisialh tawntung lamtak uh hih mite in mangngilh ta uh ahi hiam? Pawlpi
leinuai tawh na thukimna uh kip lo ding hi; a tuum cip ding tuiciin in hong in a kisialh pih den uh ahi, A khial Theilo cih thuguilet pen khahsuahlo bek
nawk ciangin note hong sugawp ding hi “ Isa. 28: 17, 18, a ci hi. thamlo in kum zalom19 sung bangin zong ni dang sangin kip sak zaw in a
khauh let zaw lai uh hi. Rome in a pawlpi pen, “Lam khial ngei lo hi, khial
lo paisuak ding hi,” ci hi. Laisiangtho tawh i etkaak ciangin lam khial den
keei uh hi cih ki mu hi. Amau ki ukna leh a thubulphuh sate uh koi ah
paikhia thei mawk ding uh a hi hiam?
“A khial theilo” cih thugui-let pen Papal pawlpi in a pawlpi thugui-
let lak pan in khah suah ngei lo ding uh hi. Hun beisa in amau up bang um
7 Biakna Lam Suahtakna Kiam lo a a nialte a bawl siatna uh ciangin Ka khial kei uh hi a cih bang mah in
hunpha ngah le uh tua bang mah in hih kik lai lo ding uh ahi hiam? Tu in,
kumpite in tua bang agamtat ding uh hong dal sak lai ahih manin agamta
Rome upnate Protestant-te in ni dang sangin, tu in, neh ngam zaw theih lo ta dih uh hi bek hi.Tua dalna bei in Rome in vangliatna hong ngah
ta uh hi. Katolicte hat lohna gamte leh papacy huzap in zeel leh ut-a a kik leh a gitloh gamtatnate leh a bawlsiatna ngei teng mah hong zangh kik
hanciamna gam te nangawn ah papacy vangliat lai-a puahpha pawlpite pah ding uh hi.
pusuahna apiangsak upna kilamdangte beimangin, kipawl kikna khang Papal vangliatna in mimal neih lungsim upna nangawn gakcip in a
mah mah ta hi. Mite in i upna thugilte zong tampi lua ki lamdang sam lo hi, uk zia leh United State in a gam thukhun ah tua lungsim puak zia a
i khauh luat nate dau sak zaw le’ng Rome tawh kitelsiam in zong ih kinai ettehna thu a gelhna ah, hih bangin gelh hi: America gam ah Roman
thei zaw pah lel ding hi cih lungsim vive nei ta uh hi. Protestant te in ahih Katolik upna kihtakna pen naupang vai lua in, thu cilgilna bang lel in a tuat
uh leh biakna le upna lam suahtakna pen manpha sa uh hi. A neih alam mi tampi a om hi. Tua bang mite in Romete omzia leh lungsim tawng a
khempeuh nangawn uh tawh a khek ngam lian lian sa uh a hi hi. Papacy

35/93
theitel het lo uh ahi zaw hi. Suahtakna leh biakna zalenna tawh ih sep Lungsim tak tawh biakpiakna leh biakzia ding bawltawm lim khat zui-a
khantohnate leh nasepna phualpite a hong huat zia ahi zong in, gol zaw in biakpiaknate’ ki lamdanna zong mu kha ngei lo uh hi. Pasian in upna nei-a
ong thahat lai leh uh bang hong cih ding uh hiam cihte a telmuh het lo uh mite khemna lampi zuikha tua bang mite hehpihna mittang tawh a avil hi.
a hi zaw hi. Tua ahih ciangin i kumpite thukhun bulphuhte leh amau Tua mite a khuhcip khuamialpi athengsak dingin Pasian in Jesuh neih
thubulphuhte pawl khat sai kaak dih ni. thumaan khuavak tawh tua mite salhvaak ding hi. Tua ciangin mi tampi in
“United States(America) gam thukhun bulpi in mimal’ lungsim up Pasian mi dikte hong pawm ding uh hi.
biakna ah suahtakna a kip nading in a hut sak hi. Tua sanga manpha zaw Cikmah hun in Rome te upna leh zuihna pen Khrist
leh it huai zaw bang mah om lo hi. 1854 kum August 15 ni a pope Pius 9- Lungdamnathu tawh kihual ngeilo hi. Abeisa Khang khempeuh a aki tuah
na pa in Encyclical kici laikhak a gelhna ah, “Mimal’ lungsim up biakna theih loh mah bangin tu in zong kilem zaw tuanlo hi. Protestant pawlpite
suaktakna pen thupisa in kip letna leh humsakna in a nawngkai pen pen zong khuamial in khuh cip ta hi. Tua hi kei leh hun ciaptehna dinga kihil
langpan’na ahi hi. Mi dang a nawngkai sak leh a kihtak huai bel thu ahi hi” lim le nalamdangte tel thei ding uh hi. Rome pawlpi ngimna leh a sepna
ci mik mek hi. Tua pope mah in, 1864 kum December ni 8 ni-a a gelhna uh a taangzai mah mah ahi hi. Amah in leitung bup a uk kik theih nadinga
ah, “Mimal’ Lungsim up biakna ah suaktakna hut sak ding a gen te”, leh gaaldo ding in ki ging khol gige hi. Protestantte sepsa teng lumlet in
“pawlpi in upna lam ah zawhthawh thu le thatang suang lo ding aci tei tei bawlsiatna tawh anuai mang kik zawh nading ngimna tawh a vangliatna in
te” in sam siatna ngah hen ci-in agelh hi. huzaap a neih sem-sem theih nadingin hih theih zawh zah in a han ciam
(565) America gam a Rome aw-neem pen a lungsimpianthaktakpi niloh hi. Katolikte in mun khempeuh (566) ah dinmun nei kawi kawi uh hi.
man uh hi lo in, a panghpaatna mun uh a a aw-neem mawk mawk uh a hi Protestant gamte nangawn ah a pawlpi leh a pawl mi pun ziate uh na en
bek hi. Bishop O’Conner in: “Biakna suah takna in Katolik a hong sukkhak un. America teek teek ah a college uh leh a biakna sinna seminaryte uh
loh sung teng ciang ki zangh thei bek ding hi” ci hi. St. Louis a min thang mah mah a, Protestant te teek teek mah in va panpih uh hi.
Archbishoppa in khat vei, “Upna dang neite leh thu umlote pen mawhmat England gama a biakpiak ziate uh Katolik suun in bawl beh beh lai uh hi.
theih thusia neite a hi uh hi. Mikhem peuh in Katholic upna zui-in, tua Tua banga thupiangte in Lungdamthu bulpite thupi asa mite lungsim a
biakna mah gam ukna thubul asuahna Italy leh Spain akipan khristian phawng ding hi.
gamte ah tua bang mite pen Upadi dang palsat te mah bangin daan kipia Protestantte in pope omzia deih pih uh a pawlpih ding in hong
hi,” ci hi. kineel uh ciangin, a upnate uh zong hong ki hel gawp pah hi. Upna hong
“Cardinal te, Archbishopte leh bishop te khempeuh in pope tunga khiam suk zel ahih manin pope pawlte mah mah in zong lamdangsa in tel
thumaan dingin kamciam bawl uh a, hih a nuai-a kammal bangin ciam uh hak sa zaw phial ta uh hi. Mite in Rome te gamtatzia leh a thuneihna azat
hi” “Upna lampial te, pawl khen te, leh i Topa (pope) ahih kei leh ama hun a hong tun’ cianga piang ding lau huai nate kimuh mawh bawl in
baan zom te a langpan peuh mah te tung ah bawl siat theih tawp suah in phawk kha lo uh hi. Gam mipi leh Biakna suahtakna gaal ahi cih lauhuai
ka do ding hi” ci sak hi.– Josiah Strong, “Our Country”, ch. 5, pars.1-4. thu in mai a nawt loh nadingin, mite khanghlo in a dal ding uh ki sam hi.
Rome pawlpi sung ah zong Khristian citak mi om a, amau khuavak Protestant tampi tak ngaihsutna ah, Katolik te biakpiakzia in
ngah zah zui in Pasian a beel taktak mitul tampi mah tua pawlpi sungah a milawpsak lo hi, cimtak huai in thadah huai lel hi, khiatna zong nei lo hi,
om hi. Laisiangtho ki sim sak lo ahih manin Thumaan telmuh kha lo uh hi. bawltawm a omsa khat lumlet tha pai uh hi, ci-in neuseh sak kha zen zen

36/93
uh hi. Hih mun in Protestantte khialhna bulpi ahi hi. Bang hang hiam na Lungsim piangthaklo mite in a puatham-a dawk biakna lunggulh
cih leh, Rome biakpiakziate pen khemna bulpi-a ki zangh ahih manin uh hi. Romete biakbawlziate in zol siamna, bum siamna vaang nei ahih
apuatham etpak sang in asungthu kuullut zaw in mihing lungsim a zo zaw manin, lampialna phungpi suak in mi tampite a khem hi. Tua pawlpi bek
hi. Biakpiakzia leh zeh tuam tuamte in mipi’ cimul tho sak thamlo in vantung lut nading kong vang bangin a tuat uh hi. Pasian thumaanah a
lungsim tawng a ciliap sak khit ciangin sia leh pha khentel theihna lungsim khe a phut kipte bek mah tua huzaap in zo lo hi. Ahih hangin Khrist tel tak
nangawn kongkawcip sak ahih manin lop thop bawl ngam lo leh zahtaklo a theilo mi tul tampite in Pasian biakna apuatham teng zui uh a ahih
theilo ding in a koih hi. Mite mit a bum zo mah mah uh hi zaw hi. Biak inn hangin vangliatna anial tua a kipi bawl biakna saang in lungkim mah mah
gol mah mahte, zahtaak a huaithei pen ding zia tawh pai in biak-innpi ding uh hi. Ahangin tua bang biakna nam bek mipi in a lunggulh se uh ahi
sung a lut dante uh, kham biakna taute tawh, suang manpha tawh kibawl hi.
biakna vanzatte, a meel hoih-a ki zuut milim te, leh a kisui milim hoihte Pawlpi in mawh maisak theihna nei hi cih thu in a pawlpi mite
amuh uh ciangin mite in it in hoih sa uh hi. A va zak te uh mangngilh thei mawhbawl a haang sak hi. Mawhsutna omlo in mawh maina kipia lo hi a
nawnlo uh hi. A kisa Late zong dem theih loh zah in ngaihsa uh hi. Zahtak cih uh ciangin mawhbawl theih nading lampi ahonsak asuak leu leu zel uh
kaai biak inn tutphahgual pan-a Organ ging thuum ham ham te tawh hi. Mawhnei mihing ve ve khat mai ah khuk din a lungsim tawnga a neih
kihualkhawm a hong ging aw-hoih tampite sak langaihte in mangngilh khak gitlohna leh thusim teng a va pulakte in a mihing hihna niam khiat a
zawh nawnloh zah dingin mite lungsim bun ahih manin lamdang sa in a suak hi. Ci le sa deihna zui in zu le a dangte tawh a pheengtat, a khial
zahtak pah uh hi. thei, asi thei veve mawh nei mihing lel khat tungah a nuntak ginat lohna
Tua banga a pualam thupina leh zahtak-kaai dinga lah khiatna teng a va pulaak uh ciangin a nuntak zia a niam khiat suak uh a, a baan
pen mimawhte lunggulh azol pak na bek hi lel ahih manin lungsim ah siatna a bawl ngam zaw hi. Pasian din mun ah Siampipa mu pah phot
ginatlohna akilatna khat a hi hi. Khrist biakna maan ah tua bangin uh ahih manin, Pasian pen mawhnei mihing khat bang lel dingin a lungsim
apuatham tawh mi a huup thei nate ki zangh lo hi. Singlamteh pana hong uhah a koih suk sawn sawn hi. Ahangin, mihing mai-a mawhsut in
tangkhia khuavak sungah Khristian thumaan pen siangtho leh it huai takin kipulakna pen kiamsukna lianpi khat ahih manin, siatna tampi a piansak
a ki langh hi. A pua tham thupina in tua (567) sung lam manphatna cik ban ah, leitung ninsak in, hal tum dinga kilawm dinmun atun pih zong tua
mah in ademzo kei hi. Pasian deih manphatna pen lungnema mah a hi hi. Ahih hangin mi thoptat nuamte in Pasian mai sangin mihing
kiniamkhiatna leh a ithuai siangtho nunzia a hi zaw hi. mai-a kipulak ut zaw uh hi. Mihing pianpih lungsim in a mawhna nusiat
Minthanna leh gualtung tuan na in asiangtho leh apicing lungsim ding sangin pumpi gimpia in gawtna thuak (568) (penance) ngam zaw uh
lahkhiatna ahi tuan kei hi. Khutsiamna thupisa in, ahoih no no bawl theih a, ci le sa lunggulhna khai lup ding sangin ci le sa ippi puan silh-in Laho
leh tua dan uukna lungsim puakna pen leitung vai lunggulhna hi den zaw peuh ki bik sak-a sik khau tawh ki khih khawng ut zaw uh hi. Khrist hakkol
hi. Satan in khaa lam tangsapna tak takte aki mang ngilh theih nadingin sangin ci le sa lunggulh hakkol in nak pi in a gik zawtham pek ahi hi.
tua bang nate thupi seh dinga a bawl ahi hi. Mihingte in a mai lam thu ding Khrist hun laia Judah Pawlpi leh Rome pawlpite vai a kibatna a om
uh mangngilh in, nuntak tawntungna ngah theih nading ahong huh Pasian hi. Jew te in apuatham in thukham te zui-uha, a kuhkal nuam mah mah
nungngat in, hih leitung khan khatsung ading bek in nungta lel le’uh deih bang keek in tanglai pupa ngeina a beh lap uh hi. Ahih hangin a thukhun-
in Satan in tua banga a makaih ahi hi. gil bulpi teng sim tham takin a sikcip uh hi. Tua bang hi napi uh in Judah

37/93
te in thukham ka zui uh hi aci ve ve uh hi. Rome pawlpite in zong maipha muh zawhna dingin mihing luang tawh biak kul hi cih dong in a um
singlamteh ka zahtaak uh hi ci uh hi. Khrist thuakna lak ding limte thupi sak hi. A mulkim huai nono tawh milim biakna piang sak hi.
sak in a pahtawi uh hi. Ahih hangin amau nuntakna sung Zeisu ki dawk Rome pawlpi in lawki tawnzia leh Khristian upna a heelkhawm hi.
sak ding anial uh hi. Lawki lamah Pasian omzia a-leh-amak in laka, gitloh theih tawp leh
Tua pawlte in Biakinn tung, biakna tau tung, leh puansilh tung galbawl theih tawp suah-in langdo sak hi. Rome Pawlpi’ vangliat pen hun
khawng aki pan mun ci teng ah singlamteh lim tawh ciamtehna koih uh hi. sung in amau upna bang a up pih nuam lo te a khel thei pen pen in gawt
Mun khempeuhah tua lim pen pua tham zahtakna leh pahtawina a pia uh bawl uh hi. Ama thu a mang lote adingin thahna khuampi a phut uh hi.
hi. Ahih hangin Khrist hilh thute pen khiatna nei lo, thuciin mawk mawkte Thukhenna ni a aki pholaak ma teng a kimu ngeilo hel ding zah milompi
leh a khiatna maan lo a phuahtawm thute sangin niam sak zaw in a phum suamlupna om sak kawi kawi zel uh hi. Sipahlo in sawtvei agenthei sak
cip uh hi. Mittaw sialkhau-let tentan uh ci in Honpa in Jew te amawh paih ding bawlsiat dan a siam nading un pawlpi makaite in Satan khutnuai ah
na teng tu-in Rome pawlpi makai te in a vetzaw in a zui uh hi. “Amaute in siam asin uh hi. Mun tampi ah a mi khelbawlna te uh mihing thuak theih
vangik pipi lom hen in mite liangko ah a suan uh hi. Ahi hangin tuate khin loh zah in veetsuah lua ahih manin, athuakte in sihna pen anuam mah
nadingin a khutme nangawn uh a tangsak nuam kei uh hi.” ci hi. Matt. mah suahtakna bangin a lunggulh zaw uh hi.
23:4(ZIV). A khalau thei mite tungah Pasian hehna kihta in lau thawng sak Rome a langdo kha mi peuh mah’ tanh (tel) ngah ding pen tua
den napi uh in, pawlpi uliante khuaval zulhtat in a-ut a-nuam-un nungta uh bang thuakna vive a hi pah pah hi. A mite asek nading khaalna in an
hi. ngawl gilkial a sauveipi khumcipna, pumpi gentheih nading a khel nono
Milimte leh tangvan biakbawl na, misiangthote tunga thuumnate, leh lung gim theihna tuam tuamte azang hi. A ki sik kik mite in Vantung’
leh pope pahtawinate pen Pasian leh A Tapa kiang panin mite lungsim maipha a ngah nop manun nate’ pianpih thukhun ngeina palsat natawh
heii khiat theih nadinga Satan vai hawmna a hi hi. Mihingte a suksiat zawh Pasian thukham a palsat zaw sop uh hi. Leitung nuntak sunga mihingte
nadingin, gupna a pia thei, Pasian khat bek a ompa kiang panin mite a zol nop sak nadinga Pasian piak thupha teng nolh dingin a kihilh uh hi. (570)
khiatna a hi hi. “Vangik pua a a gim mite aw Ka kiang ah hong pai ta un, Tua man in, Pasian heh sak hi ci in a up uh leitung na khempeuhthamlo in
tawl damna ka hong pia ding hi” a cipa taang-in nadang khat peuh guang lawm le gual itna nangawn nusiat sawm a amau leh amau a ki mawk
ding hanciam ahi hi. Matt. 11:28. (569) gawttawm gimthuak mitampi biak inn huang sungte ah kimu kawi kawi hi.
Kidona lianpi’ thudopphah ki kimangngilh in, mawhna lipkhap Kum za tampi sung Satan nasepna leh gitlohna a theikim nuamtein,
huaizia aselcip zawh nading leh Pasian dikna akitelkhialh theih theih Pasian min aza ngeilote lak sangin, Khristian laka Rome pawlpi
nading in Satan a hanciam tawntung hi. Ama muut siamna zangh in khangtangthu sung pan bekin mu zaw ding hi. Gilo pa in hih khemna lianpi
Pasian thukham a kulnate kiam sak a, mihingte mawh theihna ding lampi tawn-in Pasian sim mawhna leh mite siat bawlna ding ageel na teng a
ahon sak hi. Pasian agilo mah mah bangin mite a muh sak khit ciangin deih bangin a sem ziah ziah hi. Tua agamtatnate tungtawn in amah leh
itna tawh bialo in sahang kihtak bangin kihtak na tawh a bia sak hi. Ama amah a kisel sim zia, pawlpi makaite khutzat in ama deihna bang a
gamtat gitlohna lim vomkhinsa in Piangsakpa tung ah biakna a pia sak hi. tangtun sak zia, leh Laisiangtho a mudah diak ziate ki mu thei hi. Tua
Mite mit taw sak in, Pasian langdo ding a sawltakte a suak sak hi. Pasian laibu mite in sim in thei leh Pasian hong itna leh amigitna kimu dinga, tua
omzia aleh-amakin mite theisak ahih manin lawki mi namte in Pasian bang van gikpi-pi bangmah mite tungah suanlo ahih lam zong a kilang

38/93
ding hi. Pasian in lumgsim kitamkham a ki sik kikna leh ki niamkhiatna A vangliatna in zong 2 Thess. 3:3,4.sunga hun nu nung lampial
tawh thu man ding bek a hong ngen ahi hi. nading hilh kholhna ki gen pen mah a hi hi. Thankik in a tawlbawk alang
Vantung tun’ theih nadinga vantung deih gamtat pha ah kisek san, alang duma akidawk sak theih bangin a vaihawmna leh ngimna te a
nadingin phungzi saang sung khawng ah numei pasal kong kikalh nelh-a picin theih nadingin kidawkzia khel dan a siam hi. Ahih hangin tua akheel
om ding cih bang hilhna Khrist in nei ngei lo hi. Ki itna leh kideihsakna te kawikawi pianziate nungah a gulgukhauh a sel sim kin ken hi. “Upna pen
nusiat ding zong gen ngei lo hi. Honpa lungsim in ki itna tawh a dim leet a upna lampialte leh tua bang dinga muan mawh ahuaite tawh mot koih
hi zaw hi. Picinna lam ama nawh mite lungsim ah mawhna omzia tel theih khawm ding hi lo hi” ci uh hi. – Lenfant, “ History of the Council of
zaw in thuaksiate hehpihna leh khualna lungsim adim sem-sem zaw hi. Constance,” vol. 1, p. 516 (ed. 1728). Misiangthote sisan tawh kumtul
Pope in Khrist-ii taang ka hi ci napi in ama gamtatte leh Honpa-ate khai vaalsung avangliatna uh ana ciamteh tua pawlpi pen Christ-a mah in ki
kaak le’ng bang i ci muh ding hiam? Khrist in Amah vantung Kumpipa ci-a bangci pom thei ding hiam?
a bia nuamlote thong sung peuh ah khum-in, khuam tung peuh ah khai-in Ni dang sang in Rome pawlpi hong kikhel zaw hi, Protestant te
sat gawp ding cih bang ahih ngei hiam? Amah ana saang nuamlo te sih tawh hong kineh mah mah ta hi, ci-a Protestant gamte ah a ki gen kheu
daan a tat ngei hiam? Samaria khua mite in Amah na neubawl lua in kho pen a haang khat a om ahi hi. Kikhelna pawlkhat a omtei hangin
Johan a heh suak lua a, “Topa aw, amau te suksiat nadingin vantung papacy lampang panin athu uh a kheel ahi kei hi. Rome pawlpi in Prot-
panin meikuang sam le ung nong awi hiam?” ci-in adot ciangin Jesuh in a estant te tawh hong kineh mah mah ngei hi. Tua pen Protestant te in puah
nungzuipa lungsim man lang lua hehpih in, “Mihing tapa in mite nuntakna phate huna a upna leh zuihnate panin hong niamkiat zaw pha mah mah
siasak ding hilo, ahonkhia dingin hong pai ahi hi” ci zaw hi. Luka 9:54,56 uh ahih hang bek ahi hi.
(ZIV). Khrist lungsim leh Ama taanga ding akineihpa bang zah tak in (571) Protestantte in leitung maipha a zonna lam-un, huhna manlo ngah
ki lamdang mawk uh ahi hiam? uha, tua in a mit uh amang sak ahi hi. Telmuh theilo uh ahih main a sia
Rome pawlpi te in amau lipkhap huai gitloh gamtatnasa tangthute khempeuh nangawn a hoih hi ci uh a, thaman a ki mu khia thei pah a hoih
thuum na kamsiam tawh a melh uh hi. Tu in Khrist puan tawh ki zeem uh khempeuh zong a sia hong ci leu leu ding uh hi. Misiangthote adinga kipia
a, ahih hangin a sung lam uh kikhel tuan lo hi. A khunsa uh thubulphuh khuavakte len cinten ni ci loin, hun beisa-a Rome tawh a ki thu tuah theih
ngeina teng tudong mah in kip lai hi. Khuamial pen pen hun lai-a a bawl lohnate uh leh a thutangpeek na te uh tu in thupha tawi in amai sak
uh upna bulpi te mah kip let lai ve ve uh ahih manin, kua mahin tak sang nading (572)un mawhmaina ngen zaw behlap ta uh hi.
pah kei hen. Protestant te in a lam naih uh papacy thuguilet leh vangliatna Rome pawlpi’ upna apakta hetlo mi tampite nangawn in zong tua
pen puahphat hun lai-a Pasian mite in luang khaam-a ana mawh kawk pawlpi’ vangliatna leh a huzaap pen kihtak zia ding a phawkzo kei uh hi.
khiat pen mah uh hi lai ve ve hi. Kumpite uliante a uk, a nuaisiah, ki Hun laizang (Middle ages) hun sunga pilna leh khaalam khuamialpi tua
phatsakna leh ki thuneihna teng mah len lai uha, Pasian khutzat mahin a pawlpi thu upna, thuciin mawk mawk te, leh net cipnate pung sak zaw in,
ki gen lai ve ve uh hi. Gitlohna leh suksiatna lam ah mihing te suahtakna pilna leh thuphawkthakna a kizelh hun ahi khangthak hun in biakna
suksiat sak a, sangbel Pasian misiangthote a thah thah hun lai sangin suahtakna hong taangzai zaw ahih manin, ukcipnate leh kithuaklahna te a
alungsim uh neem zaw tuan nai lo hi. beisak hi ci-in a um uh hi. Theihna leh lungsim vaak hunnangawn in hun
lui a piang thusiate omkik ding cih akigen ciang in a nuihsan uh hi. Hi mah

39/93
hi. Khuavak pha mah mah ta a, pilna, thumuhna lungsim, leh biaknate in thumuhna a dalcip pen ama vangliatna akhan theih nading ahih mah bang
leitung a taan’ ta hi. Ahih hangin theih ding thukhat a om hi. Tua in, ve ve in a nasepzia a khel bek ahi hi.
khuavak tam ki pia napi anialte in a lumlet te adingin khuamial hong sah Tu huna United State-a om biakna sangte leh nasepna khat peuh
pha zaw kan leu leu hi cih thu ahi hi. in kumpi huhna a saang niloh uh hi. Protestantte in Europe-a Rome
Nakpi thu ngen-a Laisiangtho simna in Protestant te papacy pawlte gamtat bang mah azui uh ahi hi. Tua bek thamlo in Europe ah a
dinmun maan musak dinga, kih sak in a peel sak ding hi. Ahih hangin mi taansa uh tungnunna teng, tu in, Protestant lak ahi America gam ah ngah
tampi in amau lungsim ah pil kisa lua uh a, thumaan muh nadingin ki kik nading un kongvang a hong uh ahi hi. Sunday aana hial-a tan’ sak
niamkhiat-a Pasian zon ding kul sa nawnlo uh hi. A lungpilna leh thutheina nading ngimna ahi hi. Tua pen Rome pana ki phuaktawm ngei na-khat ahi
uh a ki phatsak pih uh hangin Pasian vangliatna leh Laisiangtho thumaan hi. Pawlpi’ tungnuna aana lahna ding ciamtehna hi ci-a atangko in
a thei het kei uh hi. Amau lungsimsung thu phawkna kitheih mawh bawl akisialhpihsa uh ahi hi. Pasian thukham sangin tungnung sak zaw-in,
dingin a hanciamna lam un kha lam thu leh ki niamkhiatna thu pelh theih leitung ngeina leh thuciinte tawh gawm-a kizahtak zawk nadinga pa-pacy
nading mun a zong zaw uh hi. Pasian mang ngilhna hinapi Pasian aphawk ngimna a hi hi. Tua ngiimna pen Protestant te lak ah hong thunlut uh a, ni
den veve hih a ut uh hi. Tua bang lunggulhna a nei mite alungkimsak thei danga Rome in a thupi sak zah mah bangin Sunday pen tu in Protestant
ding in Papacy in nasep asiam mah mah hi. Gamtat pha suanga gupngah makaite in hong thupi sak leu leu uh ahi hi.
ding pawlkhat, leh a mawhna mah uh tawh gup ngah nuam pawlte ading A sawt lo-a hong tung ding kidemna sunga na seem pangpi dingte
in upna lampi nih a bawl sak uh hi. Tua upna nihte pen leitungbup phial in thu hih lai a sim kha mi in a tel theih nop leh, hun beisa-a Rome pawlpi
a pom pih hi. Hih in a vangliatna leh agualzawhna thusim laigil a hi hi. gamtatzia ciaptehna tangthu guiteng sutkik ta uh hen. Protestant te leh
Pilna leh thuphawkna amial ciangin papacy gualzawh nading hun Pope te kikop-a a bawl tawm uh thu upna a nial mite tung ah bang hong
hoih pen asuah bang mah in, khauvaakpi hong tan ciang in zong ama (574) ci gamhtat ding uh hiam cih a thei nuamte in, Rome in
ading in gualzawhna hun hoih a hong suak kik zia ding hong ki lak hi. PasianSabbath leh akemcing mite huat vilvelna lungsim avom zia leh
Laisiangtho neilo in thuman a theih loh uh hun lai in, amit uh kihumcipsak agawtna thu omsate thei ta uh hen.
ahihmanin, mi tultampi in thangzak mulo in a awk uh hi. (573) Tu hun leu Tua lawki pawlpi leh zehpi ni pen Khristian sungah a kip sak na ding un,
leu ciangin mihingte in “pilna (science) khuavaak” acih khem uh mi lung kumpi thupiakna, kikhoppi tawh kipsakna, banah kumpi kopihna thatang
geel tawm thu in mi tampi’ mit leng gawp-in mit kihumsak hun lai ate bang dong zangin a dawl dawl in a kipsak tawm uh hi. Mipi’in Sun-day tan’ ding
mah in thaangzaak va sik leu leu uh hi. Mihing pilnate zong hong bawlpa thu a piakhia masa pen pen in Constantine kumpi piak thukhun ahi hi. Hih
Pasian hong piak hi a, thumaan leh dikna nasep na-a zat ding ngimna thupiakna ah Khuapi sunga teeng mite “ni kizahtak ni-in” tawl nga uh hen.
tawh apiak a hi hi. Ahih hangin kiphatsakna leh lungliatna in mihing Gam sung khuaneu ateng mite in ahih leh a lokhawhnate uh ah sem thei
kisathei sak in, amau geeltawm thukhun khat peuh pen Laisiangtho a hi, ci hi. Khrsitian minpua khat hong suah khit ciangin, kumpipa in, tua
Pasian kammalte sangin a tung nung sak zaw uh hi. Tua ciangin pilna in lawki van ahi zehpi ni pen Khrisian nipi banga zat dingin AD 321 kum in
hai lai hunte sangin a nasia zaw in siatna a tun’ hi. Tua bangin tu hun a thu apia khia hi.
pilna kici khem pen in Laisiangtho thumaan nenniam ahih manin, papacy Bishop khat a hi Eusebius pen kumpite maipha piak a zong den,
nasepna a kisaan’ theih nadingin lampi hong asuak hi. Khuamial hun laia Constantine a phat den a lawmpa zong ahi hi. Amah in kumpipa thupiak in

40/93
Pasian aana laih khia lian zo sa nai lo zek ahih man in, Khrist in Sabbath in na seem le uh keek in deeng ahih man-in tua ni pen Sabbath-a zat ding
pen Sunday ah khiin zo hi ci in thuthak khat a behlap mik mek hi. Tua mah hi, ci uh hi. Bang hang hiam cih leh Phungzite bang in “A hi lel ding
thuthak a kip sak nadingin Laisiangtho munkhat beek zong a bulphuh kei mah ahi ve! Pasian in tua ni lopthop bawl ding phallo pha ngel cih hong
hi. Tua thu amah tek mah in zong maan sa lo ve ahih manin kua khek hilh a hi ve!” cih sak nong uh hi. Protestant te mah in zong tua dan a hong
hiam cih a pulakna ah, “Sabbath ni-a ki bawl ding teng Topa ni-a bawl zui pha san uh hi. Tua khit in, Siampite, biakna seem siate, kumpite,
dingin ka khiin to khin uh hi” a ci zaw sop hi. – Cox, R., “Sabbath Laws upate, leh mi muan huaite in, “tua ni pen ama zahtaak-kainasa banga
and Sabbath Duties,” laimai 538 (ed. 1953). Phuahtawm lel ahi zahtak ding, a hi thei zah zahin puah ding, mailam ah zong Khristian upna
Sunday in Topa’ Sabbath sik cip sak ngam dingin mite ahang san sak hi. kepcingna ding in ki apna tak tak tawh tang to to ding hi,” ci-in ngetna thak
Leitung’ pahtaak ding a ut khempeuh in lah tua nibiate zehpi Sunday ni khat a bawl beh lai uh hi. – Thomas Morer, “Discourse in Six Dialogues on
pen apom bawl keei pah mawk uh hi. the Name, Notion, and Observation of the Lord’s Day,” laimai. 271 (1701
Rome pawlpi dinmun leh ukna a hong kip sem sem ciangin Sun- kum) ah.
day pahtawina zong a hong kizom to suak hi. Tawl khat sung mite in lo Pawlpi thukhensatna tawh a kipiakhiasa thukhunte hawmthawh uh
kuan ni in azang ve ve lai uh a, a ni sagih ni pen Sabbath mah-in kiseh lai ahih manin, Sunday ni-a tawlnga dingin mite a lauthong sak zo ding
ve ve sam hi. Ahih hangin dam dam-in hong khek zo te-tek uh hi. Leitung leitung uk kumpi te aana tawh behlap-a thu piak dingin a ngen uh hi.
thu-a ki nialnate khensat na dingin Sunday ni a zat loh nadingun Rome Rome ah makaite kikhopna khat nei uh a, hun beisa-a thu khensatna
pawlpi zuma thukhen naseemte a khaam uh hi. Tua khit a sawt loin omsa khempeuh kip sak pha kik in, a khauh zaw-in a puah pha uh hi.
nasem mi khempeuh tua ni in tawlnga ding, a manglo teei teei te topeng Tuate pawlpi Upadi sung ah hel-in kumpi aana tawh Khristian khempeuh
mi ahih leh gaam ding, sal ahih leh nak pi-in ki sat ding hi, ci in thu pia phial zuih dingin a bawl uh hi. –( Heylyn, “ History of the Sabbath,” Part II,
khia leu leu uh hi. Tua khit ah (575) behlap to lai uh a, mihau in a palsat khawkpi 5, khen. 7na ah en in.)
leh a neihsa a lang lak sak ding, tua na ngawn-a a palsat lai lai leh amah Laisiangtho sawlna a om het lo thu ahih manin Sunday tan ding
sila suak sak ding, ci uh hi. Mi nautang in a palsat leh gamsung panin (576) ahah gen lua vialte’n khat vei-vei mai zum thuak lawh thei uh hi.“A ni
khantawn nawh mang thuak ding, ci to leu leu uh hi. sagih ni in Na Topa Pasian Sabbath ni ahi hi” ci-a Jehovah in tel taka
Tua ni-a nasemte’ tuahsiatna zong nipi khapi awiloh man-a piang agen pen nil khiai in, Nibiate zehpi Sunday ni zat mawk pen hoih ding ahi
nalamdang bangin a gen uh hi. Tua te laka aki gen khat, lokhopa khat in hiam ci-in mite in a Siate peuh uh dong thei zel uh hi. Laisiangtho panin
Sunday ni-a lo kho dingin a tutang sik khat tawh a hah siang leh a khut ah teci panna om lo ahih ciangin thu dang phuat khiat hong kul hi. Kum
tua sik belh cip a hih manin, “na mah mah leh mai zum sa pi pi-in” kum nih zalom 12 lai-in Sunday tan ding han suah-a vaak khat England-a pawlpite
tawntung vom het mawk hi, ci-in athang sak uh hi. – West, Francis, kiang ah va lut hi. Ahih hangin thumaan teci pang nuam pawl khat in na
“Historical and Practical Discourse on the Lord’s Day,” laimai 174. nolh uh a, a nasepna bang mah gah nei loin tua gam pan pai khia kik hi.
Tua zawh ciangin, tua banga Sunday apalsat te leh aveengte uh Tawl khat khit ciangin hong pai kik-a, aana hial tawh sawl theih na dan
tungah gimna lianpi atun loh nadingin biakinn ah pai in thungetna guuite a ding a ngaihsun hi. A hong pai kik ciangin bel a taang sapna teng ngah
va saam hamtang nading uh, azaksak sawn dingin, khawk-uk phungzi te ahih manin hong picing mah mah hi. Savun kizial laidal khat hong kenga,
tungah Pope in thu a pia hi. Thu sinna kikhoppi khat nei uh a, Sun-day ni- a sung ah Sunday tan nading thupiak kigelh hi. A tang nuam lo te in a

41/93
lauhuai mah mah gimna ki thuak sak ding hi ci-in ki gelh hi. A ta-tak-in hih zalom khawk 16-na ciangin papal ki khoppi khat hong neihna uha,tua lai
laibu pen aphualpi uh Rome-a pope zum pana ki bawl ahong pusuak hi pan in, “Khristian khempeuh in na phawk ding uh thu in, Pasian in a ni
napi, Pasian mah mah in van pan-a hong khiat suk hi ci-in a gen hi. A sagih ni pen seh khia a, Jew te bek hi lo Pasian bia-a kinei khempeuhin
cihna ah, Jerusalem-a Golgotha-a St. Simeon biakna tau tunga kimu hi ci saang-in tang ciat uh hi. Ahih hangin tu in ei Khristiante in tua Sabbath ni
uh hi. A pawlpi’ thuneihna ding, kip nading leh hauhna nadingin, pen Topa’ Ni ah i khiin to ta hi” ci uh hi. – ( Idem. pp. 281, 282). Pasian
zuauphuah leh bawltawm lim lahna vi-ve tawh a kalsuan den tawntung thukham a kheel mite in amau leh amau zong a ki thei lo hi het lo uh a,
mah uh a hi hi. Pasian sangin ki a tung nung sak zaw uh hi tang hial sam hi.
Saturday nitaklam nai thum pan sangkah nikhatni zingsang nisuah Romete bawl khiat ngeina a zui nuam lote pen sisan luangin
dong nasep ding a khaam uh hi. Tua thu kipsaka aki zuih theih nadingin sawtveipi sung ki bawl sia hi. Sawt veipi sung sisan luangin bawlsiat thuak
na lamdang piang tampi om sak uh-a, tuate tawh kip sak uh hi. Tua aki Waldenses te lak ah honpi khat in Sabbath zangte ahi uh hi. Mi dang te
khaam hun sung tenga na seem tei tei te zaw cip (paralyse) hi, an neel zong tua mah bangin thukham nambat lina a zuih man-un ki bawlsia hi.
gawi khat in a an neel hong pusuak ding a sak leh sisan vive hong pusuak Ethiopia te leh Abyssinia a khristian pawlpi te tangthu ah kilang pha deuh
a, a an gawina peipi lah tui hat mah mah napi-in a khawl cip hi. Nupi hi. Khua mial Hun sung te-in Africa gam laizang lama Khristiante leitung
khatin a an pheeng a beelsa sungah a han’ leh a beel sa mahmah napi in mun dangte in phawk kha loin amau upna bang bang-in suakta takin
a lak khiat kik ciangin a sial mah-in na om lai hi cih peuh gen uh hi. A biakna pia thei uh hi. Ahih hangin Rome in tua bang mun om hi cih a theih
dang khat in a an neel lom meeksa nai kua cianga em dinga a koih, ciangin Abyssinia kumpipa tung ah pope pen Khrist’ taang ahihna thu kiza
Monday ciang em mai ning ci-a a koih pen a zing ciang a ve et dih zen sak hi. Thu dang dang bawl tawm thute zong kiza sak to to hi. Sabbath
zen leh Pasian vaang tawh emsa-in a na om a mu hi peuh ci uh hi. Mi tan’ loh nading sawlna thu leh (578) thu mang lo te in nasia tak in daan
khat mah in Saturday ni nai kua zeh tan’ kipat khit-in moh mah bawl-a, a thuak ding cih thu zong pia uh hi. – (Michael Geddes at “ Church History
zingsang teh (577) neek dinga a bal khap leh sisan hong luang khia hi ci of Ethiopia,” laimai. 311, 312 ah). Papal gilo ukcipna pen Abyssiniate
uh hi. Tua banga a haithu sim keei, upmawh thuciin pian vive tawh puahto adingin hakkol gikpi hong suak a, amau zong tua hakkol a ngawng pan-un
in Sunday tan na leh a siantho sakna te a ki kipsak to to pong mawk a hi a sut khiat zawh nadingun kipeek uh hi. Tua banga nakpi a kithasaan na
hi. – Roger de Moveden, “Annals,”Lom 2, laimai 528-530 (Bohn ed.). uh tawh Rome te pen amau ki ukna panin nawh khia thei uh a, a tanglai
England gam mah bangin Scotland gam ah zong tanglai Sab-bath upna mah uh zangh kik uh hi. Pawlpite in amau suahtaknate ah a
tawh gawm in Sunday ki zangh hi. Ahih hangin a tuam vilvel-a siantho sak lungdam uh hi. Romete khembawlna, mottatna, leh ukcipna te thu tawh
nading a kisawl hun kibang lo hi. Scotland kumpipa in “Saturday sun nai kipawl thusia teng amangngilh ngei kei uh hi. Tua ahih manin Khristian
12 panin siantho sakna kipan ding hi,” ci in thu a pia hi. Tua hun panin dangte nawkkhakloh dingin, gamtuam om ding in a thu kim zaw uh hi.
Monday zing sang dong kua mah in leitung vai peuhmah hawm lo ding hi, Africa gam-a pawlpite in popete a lampial ma-a a tan’ uh mah
ci hi. – Morer, “ Dialogues on the Lord’s Day,” laimai 290, 291 ah. bangin Sabbath a zang uh hi. Pasian thukham zuihna tawh a ni sagih ni
Bulkip om het lopi mah-in papistte in mipi mai ah, Pasian in zang uh a, pawlpi ngeina zuihna in Sunday ni na seem loin om pong uh hi.
Sabbath sianthona a bawlsa teng kibot khia in mihing bawl tawm-in Romein liat penna a ngah ciangin Pasian Sabbath sikcip in ama aa a
Sunday sianthona ki kip sak hi, ci in tua bangin pulaak khia uh hi. Kum guang hi. Ahih hangin Africa gama pawlpi te in kum tul dek tak sung bang

42/93
amau lampialna zuih pih loin, ki keem thei uh hi. Romete in a lampi uh mi khempeuh in sapi a bia ding uh hi” ci hi, Mang. 13:8. Leitung hun lui hi
Africa dong hong khun’ khit uh ciangin amaute tungah zong Sabbath ta leh hun thak hi ta leh, Sunday ki pibawlna tawh papacy in leitung bup te’
maan pai khia a, phuah tawm sabbath pen zangh dingin a aana-sawl uh biakna ngah ding a hi hi. Tua pen, Rome pawlpi thuneihna tawh ki
hi. Tua pan in gam suahtakna a ngah phet-un thukham nambat lina a phuankhia, mi khempeuh in a zuih thu ahi hi.
zang kik pah uh hi. Kum za lang val bang America-a hilhkholhna sin te in hih thu teci
Rome in Sabbath maan leh a zuite muhdah in, ama phuah tawm pang in taangko khin uh hi. Tu in thu piangte en le’ng, hih hilhkholhna a
pen ki zahtak zaw leh a deihna uh hih ciamtehna tangthute pan in ki mu tun’ nadingin ki nawh mah mah ta hi. Protestant siate in zong Sunday
thei hi. Rome pawlpi leh tan’na a nakgen mah mah uh ciangin a masa-a papal siate in Pasian hong
Protestantte kigawmkik-in hih a piangsa thute bang mah in hong bawl kik piak hi ci-a a teci pan’ nading-ua na lamdang piang ci-a pau lap ding a
ding uh a, Sunday hong pahtawi pha kik ding uh hi, ci-in Pasian kammal phuah tawm pong hel mawk te bang mah-un hong om kik ve ve ding hi.
Laisiangtho in a hilh khol hi. Sunday nipi a palsat man-un Pasian hehna ih thuak hi cih khawng hong
om lai ve ve kha sop ding hi. (580)Tua pen a kici ngeisa hi a, tu in a mong
Mangmuhna 13 sunga hilh kholhna ah, Tuuno bang kii nih nei sapi ki pan kik ta hi. Sunday aana hial-a tan’ sak theih nading vaite in tu in din
in “leitung mi teng khempeuh” papacy bia sak ding hi ci-in gen hi. Tua munkip a ngah han han khin ta hi.
papacy pen “kamkei” lim tawh a kilak pen ahi hi. Tuuno bangin kiinih anei Rome pawlpi’ thukawi zia leh a kikep zawh dan uh lamdang mah
sapi in, “leitunga teng mi khempeuh kiangah sapi milim khat bawl sak mah hi. A piang ding thu zong a sehkhol thei hi. Protestantte in nipi maan
dingin sawl ding hi,” ci hi. Tham loin “a neu a lian, a hau a zawng, sila, leh lo a saan’pih man-un amau nung zui-a a bia ahih gige lam zong a thei uh
topeng” khempeuh in “sapi ciamtehna” nei sak ding ci leu leu hi. (579) hi. Hun beisa lai-a a bawl ngeisa bangun aana hial-a a zuih sak theih
Mang. 13:11-16. Tuuno banga kii nih a nei sapi acih pen United State of nading kigingsa in a ngak gige uh ahi hi. Thumaan khuavak a nial mite in
America ahi hi. Rome pawlpi’ vangliat hun lai a, Ka tungnunna uh a khial-theiloa akineih pa phuat khiat thute zuih pih in a pahtawi theih
ciamtehna hi ci-a, a phuat Sunday tan’na pen aana hial mah-a kitan’ kik nadingun amah bel in huh angen zaw lai ding uh hi. Kizopding haksa asa
nadingin America in hah bawl in a hong sawl gawp ciangin hih hilhkholhna hi lo ahih manin, amah in hih thu ah Protestant te a huh nuam mah mah
a hongtung ding hi. Hih papacy biakna a kipiakna ah America bek hi lo ahi hi. Hih pawlpi thu a mang nuam lo mite bawlna dan ding pen papal
ding hi. Rome ukna in a huam khak ngei khempeuhte ah a hu zaap kisia makaite sangin a siam zaw kua om ding hiam?
nai het lo hi. Hilhkholhna in ama vaang hong tho kik ding hi cih a gen zo Papal ngimnateng zui in a ukna nuai ah a leh-lut kik ding in Rome
hi. “A lutang khat si dek tak-a liamna thuak ka mu a, tua liamna a dam kik pawlpi in leitungbup zela a taisan sa pawl tuam-tuam te kaihkhop kikna
zo hi. Leitung bup in tua sapi lamdang sa-in a nung a zui uh hi,” ci hi. ding kipawlna lianpi khat a bawl hi. Leitung tuam-in gam tuam-tuam a om
Mang. 13:3. Tua si dek-a liamna pen 1798 kum a pope ki matna a hi hi. Khrisian Pawl tuam tuam mi mak tampi te in zong pope thu mang dingin a
Tua khit ciangin kamsangpa in “aliamna dam kik a, leitung bup in ama kihilh khin zo uh hi. Minam tuam-tuam leh kumpi gam tuam-tuam
nung a zui uh hi,” ci hi. Paul in tua kisiatna mi in Jesu nih veina hong pai khempeuh in zong nadang khempeuh sangin hih pawlpite thu a mang zaw
dong huam hi ci-in tel tak-in gen hi. 2 Thess. 2:8. Hun bei siang dongin ding uh ahi ta uh hi. A gam uh tungah citak ding in kam ciam aneih phial
ama mikhem nasep pen sem zom suak ding a hi hi. Mangmupa in papacy
vai a genna ah, “Tuuno nuntakna laibu sungah a min uh kigelh lo leitung

43/93
uh hangin, Romete thu a man’ nading kamciam zong a koih khin khian ciangin a mu phing ding uh ahi ta zen hi. Rome pawlpi thuneihna ahih leh
veve uh hi. Tua in kiciamna dang khempeuh a deep zolai ding ahi hi. kua ma phawk loh in a lian semsem hi. Amau thu upnate in, pawlpi
Minamte lak-a a nasep siam zia, siksan ding munkip a ngah zia, sungte, mite lungtang tawng, leh thukhenmangte zumpi sung dong a zel
ban ah kumpi leh mipite asuksiat zawh ziate Tangthu te en le hang ki mu kawi kawi hi. Ni danga azatsa bawlsiatna ahong zat kik nading in sim tham
hi. AD 1204 kum-in pope innocent a 3-na in, Arrogan kumpi Peter 2-na pa munte ah a ki pithawi mah mah khin ahi hi. A gamtat khiat theih hun hong
thu lian mah mah khat tawh akiciam sak hi. “Kei Arragon kumpi Peter in ka tun’ cianga azat pah theih dingin lamet lohna munah simtham in thakholin
topa ahi pope Innocent tung ahi zongin, ama zom Katolik te leh Rome siksan a guangguang hi. Ama deih pi pen in dinmun kip hi a, a deih bangin
Pawlpi tungah ahi zongin citak in a thu ka mangden ding hi, ka gam sung angah khin ahi hi. Eite in a sawtloin Rome ngimna mu in ih phu kha ding
ah Katolik upna zui in aki hut nadingin ka sem ding hi, lampial thu nial hi. Pasian thu um-a a zui mi peuh mah ki nopneh in bawlsiatna thuak ding
peuhmah ka bawl sia ding hi, ci-in mipi theih dingin ka kiciam hi” ci sak hi. uh hi.
– Dowling, J. “History of Romanism,” p. 6, sec. 55.
(581) Rome phungzipa in “apaihnop kumpite paikhia thei hi”,“gam-
uk kumpi diklote zong a gam bup in phiat thei hi”, cihna thu omsa zui-a a
ki ciam sak ahi gige hi.
Rome in Ka ki khel ngei kei hi ci-in kisialhna thu ki phawk
tawntung ta hen. Gregory a 7-na pa leh Innocent a 3-nate thukhun
bulphuhte tu mah mah-in zong akip lai ahi hi. Kum zalom beisate-a tua
aanate a zat zah mah un ahong zangh toto lai ding uh hi. Protestant te in
Sunday pahtawi nading in Rome te pan pihna a deih sese uh zong, mai
lam thu ding a muhna uh tom lua ahih manin, bang sem uh cih amau leh
amau nangawn aki tel zo lo uh a hi hi. Hih nasepna picin nadinga
Protestantte a hai dian keei mawk uh ciangin, Rome in bel ni danga a neih
ngei, a taan kiksa tungnun pen na ngah kik nadingin lampi zik zik uh hi lel
cih a mu gi ge hi. America ah hih Upadi khat vei kip phot leh pawlpi in gam
ukte thuzawh zaw-in biakna zuihna pen leitung Upadi tawh aana hial-in
sawl sak ding uh hi. A tom-in gen le’ng, gam ukkumpi thuneihna leh pawlpi
thuneihna hong kikop dinga, aana hial-in mite lungsim upna suahtakna
gakcip ding uh hi. Tua hun ciangin hih United States (America) gam
leitang tungah Rome in gual zawhna a ngah ta a hi hi.
8 Hong Tung Ding Alauhuai Kidonalian
Pasian kammal in sawt lo-a hong tung ding lau huaina hong hilh
hi. Protestant te in a awlmawh loh uh manin, Rome te ngimna bulpi thei lo
uha, a thangzak ah a awk uh hi. A suakta zonawnlo din mun a tun uh

44/93
Vantung ah kidona hong om-a kipan Satan in Pasian thukham a thukham kikhek khinzo hi, a neng a tawnga zuih a sawm lai laite pen
paihkhiat zawh nadingin a hanciam den a hi hi. Hih thu mah a picin khuak kicinlohna hi, a nuih zak huai a khial zaw uh a hi hi ci-in
nading deihna-in Piangsakpa langdoin tualgal na phuang khia hi. mawhsakna thu hilh uh hi.
Vantung pan a ki nawh khiat khit nangawnin tualgaal leitungah ana zom Thumaan a nial uh ciangin tua thumaan neipa nial a suak uh hi.
to lai hi. Mihing in Pasian thukham khat pepeuh zui nuam loin nial leh, Pasian thukham a sikcip uh ciangin tua thukham a piapa’ aana a nial uh
ama deihna a taang tung ding a hi hi. Ahangin thukham khat apalsatte in ahi hi. Sing leh suang tawh milim bawl ding a baih zah khat-in upna maan
a vekpi-a a nial mah bang a hi hi. Tua hi leh ama huzaap in nawk a hih lo thu pawl khat peuh bawl-in sep ding baih sa pah uh hi. Mite in Pasian a
manin a palsat mah uh hi ve ve a, “a vekpi a susia bang mah hi ve ve,” muhkhialhding deih in, Pasian omzia aleh-lam in aki muh theih nadingin
ding hi. James 2:10. Satan in mihingte amakaih hi. Jehovah tutna mun ah thuguisaupi anei
Pasian dinmun mawh sak ding a hanciamna ah Laisiangtho sung thei ding milimte bawl in a tu sak uh hi. Pasian a nungta hia, Laisiangtho
thu upnate a lum let sak hi. Tua hangin Laisiangtho thu um a kicite mi tul sung, Khrist nuntakna sung, leh a pian sak-nate sung pan kilang in dawk
tampite lam hong pial pah uh hi. Thumaan leh thukhial ki nialna lian nu kawi-kawi hi napi, ahi ding bangin a bia mi tawm mah mah hi. Mi tul
nung pen zong hih Pasian thukham tung taang mah a kinialna ahi hi. Tu- tampite in piansakna-te pasian-in nei napi uh in, a piangsak Pasian a nial
a eite do ding gitlohna lian zong mihingte thukham leh Jehovah thukham uh hi. A bawldan a tuam ahi ta zongin milim biakna ah Elijah khang lai-a
kikala kidemna ahi hi. Laisiangtho thuman zui-a biakna leh mite phuah Israelte biak mah bangin tu lai Khristian te in zong bia uh hi. Tua bangin
tawm khang thuciin te zui-a biakna kilaka kinialna a hi hi. mipila ki seh thuguisut siam pipite, laisiamte, gam le minam akinte,
Hih kidonalianpi sungah thumaan leh dikna do dingte in tu College leh siamsinna Sangpite thamlo in Laisiangtho sinna Sangpipite’
nangawnin a seem niloh ta uh a hi hi. Eite khang donga sisan nai san leh biak le paai a pasian uh akizutzol tawm singtum peuh hi zen a,
thuaksiatna tuam tuam (583) tawh a hong kipia suk suk Pasian kammal Phoniciate’ ni-pasian Baal sangin tawm bang a mel lawm zaw tei bek ahi
siangtho pen ki neu seh lua hi. Laisiangtho pen mi khempeuh neih theih lel zen hi.
dingin om napi, nuntakna lampi alak dingin a saang tak tak mi tawm mah Khristiante pom thumanlote lak ah mihing in Pasian thukham zuih
mah hi. Leitungte lak bek hi loin pawlpi sung nangawn ah Pasian uplohna kul nawn lo ci-a akihilhna uh sangin zaa zeel baih (584) zaw-a, tung
khang mah mah hi. Mi tampi in Khristiante upna bulpite nial uh hi. Thu Pasian thu neihna asukha zaw, mihing thungaihsutna asu-sia zaw, leh
lianpipi ahi Piansakna thu Laisiangtho-a om bang in umlo uh hi. Khristian gamtat ginalo apungsak zaw dang omlo hi.
a kicite mah in mihing puukna, hotkhiat kikna, leh Pasian thukhamte kip Kumpi gam peuh peuh in zong a gam uh a uk nading thukham
den ahihna, cih thute um nawnlo in, a buppi a hiam, a khawk khat peuh a nei tek uh hi. Van leh lei bup a bawlpa in zong tua a bawlsate khempeuh
hiam-in nial het mawk uh hi. Mi tul tampi in amau pilna suangin kisathei a ukna ding Thukhun neiloin om mawk thei ding ahi hiam? Gentehna in,
uh a, Laisiangatho sung thu a mal no no donga va zuih ciu-teu ding pen thuhilhsia minthang khat in mipite mai ah a gam mite leh leitang
haina, ginat lohna bangin tuat uh hi. Kha tawh ki pawl vaipi pen pente akemcing ki ukna thukhun leh thukhamte kul lo hi, tua te-in mipi
nangawnah Laisiangtho thumaan mawh zon’-in, amau theihna leh suahtakna leh ut peuh-a gamtat theih nading hong dongkholh hi, zui
siamnate tungnung sakzaw uh hi. Thuhilhsia tampite leh, mipil lai hilh nawn kei un, ci-in hilh den keei mawk leh, tua siapa sawtvei kikhah khong
siate in a pawlpi mite uh tung leh, a sangnaupangte tung uh ah Pasian mawk in na um hiam? Tua bangin, minamte ki ukna leitung Upadi

45/93
awlmawh lohna bek zong lau huai ding ahih leh, ki ukna khempeuh hong ding kihta nawn ding hiam? I neihsa nate mang thang gawp pah ding hi.
piankhiatna bulpi Pasian neih Upadi sik cip sak mawk ding pen bang Mihingte in thatang hat ciam-in a vengte’ nate sut dinga, a thahat pen pen
zahin lau huai zaw kan lai ding ahi hiam? te a hau pen suak mawk ding hi. Mihing nuntakna nangawn kizah zo
Pasian in a thukham a beisak ding sangin, leitung gam leh nawnlo lel ding hi. Innkuan nuntakna a hum, ki teena kamciam zong
minamte in agam ukna thukham phiat-in, gam miteuh a ut bang peuh-in asianthona bangmah om nawnlo ding hi. A hatzaw pa in a veengte zi a
om in, migilo thukhen nading leh midik pahtawi nading siksan leh thukhun deih gawh naak leh a thatang hat suangin sut ding hi. Thukham 5-na
meel neilo thamlo in, akhial adik cih omlo a koih dak ding uh baih sa zaw zong a 4-na mah bangin ki paaikhia pah ding hi. Tate in a lungsimnin uh
lai mai ding uh hi. Pasian thukham omlo hi cih na muna ki-ukna leh a tawh a deih khat a ngah theih nading uh hi peuh leh a nu a pate zong
piang thusiate ki mu thei zo hi. France gamah Pasian omlo hi cih thu in that ngam ding uh hi. Hoih taka ki uk leitung pen guta leh mithat teng
gam a uk lai-in, ukna agilo pen pen leh a thuak-hak pen pen ki-ukna nuai- kikholna mun suak dinga, lungmuanna, tawl damna, leh nop sakna, cihte
a lutna ahih lam leitung buppi in amit tawh mu ngei khin zo hi. A hong hu khempeuh a vekpi-in leitung ah kimu kha nawnlo ding hi.
den dikna le thumaan dinmun ahi Pasian thukham a ki paampaih ciangin, Pasian thukham zuih nading pan kapeng zo hi cih thuhilhna in
gilo kumpipa in leitung ah a vangliatna hong kip sakin, a ut banga gamtat mihing lungsim sung ki ukna teng thaneem sak a, leitung ah mawhna
theih nading lampi honsakna asuak zaw hi. tuiciin hong lut nading kongvang a hongkhia hi. Ki uk theih lohna, vaak
Pasian thukham a ki nialna mun ah mawhna pen mawhna bangin thaapna, kihhuai gamtatnate in tui hual bangin I tung ah hong tuum hi.
ki mu nawn lo ahih man in, thumaan limcitna zong a beei pah hi. Pasian Innkuan sungah Satan in na seem hi. Khristian innkuante tung mah ah
ukna sung alut nuam lo mi in amah leh amah ki uk dingin zong a cinglo zawhna dialkaih ki khai a, phe val val hiau zen hi. Ki een’nate,
pha saan mi ahi hi. Pianpih lung tomna, huukna lanna tawh kidim in mawhzonnate, simtatnate, ki nusiatnate, ki demnate, elnate, thuciam
kikhaalna neilo, a paangtatsa khangnote tungah tua bang thuhilhna siangtho siatsaknate, leh lunggulhnate adingin kamkaih phelkhia in a ki
hoihlo a behlap uhciangin, khangnote lungsim ah thunialna lungsim khahkhong uh hi. Biakna thubulphuh leh upnate pan ahi zongin, mihing ki
aguan beh asuak uh hi. Pasian deihna (585) azuite mi navaaklo bangin ukna thubulpite pan ahi zongin puuk khin uha a kisia lel ding in a om uh
nuih san uha, Satan khemnate lah lawp takin a saang uh hi. Lawkite hi. Migilo kheltat pen pen te bang thong a ki khiat ciangin a een’ huai
tungah Pasian hehna dan atungsak leitung lunggulhna leh mawhna teng bang liangin piak (586) peuh nei-in ki kinbawl mah mah zaw sop hi. A
mah abawl uh hi. gamtatsia leh a suksiat thute uh ki tangko mai zaw lai hi. Thu ki zakna
Pasian thukhamte zuih kul lo hi ci-a hilhte in sawlman’ lohna laite in a gamtatna te uh kim tak-in hong tangko leh lah tua te in mi
khaici a tuh uh ahih manin, sawl man’ lohna gah mah at kik ding uh hi. khemna, guktakna, mithahna peuh a hong hi zel hi. Tua bang ciangin
Eite a hong len len Pasian thukham pen paikhia le’ng mihing thukhamte Satan bel a lung dam mah mah lel hi. Gitloh nuam a sate, mi thah nuam
zong a ki awlmawh nawnlo pah ding ahi hi. Bang hang hiam cih leh, a sate, leh a ki deek thei lote’ omziate pen Pasian zahtakte adingin, tua
Pasian in gamtat hoih lote, ki hazaatnate, zuau gennate, leh kikhemnate gitlohna te bangci daaih sak ding cih ngaihsutna a pia khanlawh nading
a khaam hi. Mihing in ama suahtakna dongkholh hi ci-in tua teng sikcip ahi hi.
leh, a thaman dingin Pasian thukham in a khaam tua teng mah a leh- Thukhen mang zumte zong kihhuai gamtatna tawk ki dim hi. Gam
ngah kik zaw ding uh ahi hi. Tua thukham in khaam kei leh kua in mawh ukte zong huai ham in ngah nading leh gualnopna en lah lua uh hi. Ki

46/93
deeklahnate meii bangin kaai a, Satan in amaute a pumpi in uk khin zo Pasian thukham siangtho huatsah nading kong a hong uh hi. Tu lai
dek ta hi. Thukhente in golhguuk ne-in thu a manlo in thukhen uh hi. Khristian lak-a om gamtat gitlohna teng zong tua makaite hang ahih man
Upadi a leente-in zukham-a gualnopna, iiplahna, een’nate pan a kipan a in amau ki ngawh kik ding hi.
gamtatsia tengin gamta zaw mawk uh hi. “Thutang kihawlkhia a, thuman Hih te pawl in mawhna gamtatsia akhanna pen “Khristian sab-
in hong naih theilo hi. Mihonpite kikhopna munah thuman kizang lo a, bath” acih pong hel uh Sunday akithusim loh man hi ci uh hi. Zawhthawh
thutang tum thei lo hi.” Isa. 59:14. sawlna tawh tua ni aki tan sak ciangin mihing lungsim ong piangthak in
Rome liatpen hun sungin gitloh gamtatna leh khaa lam gitlohna teng ong kiam ding hi ci zaw sop uh hi. Hih thu pen Sabbath
khuamialna in a ukcip na ahangin Laisiangtho a paih khiat man-a piang a maan a kinak hilh pen na mun America mah ah ki nak sawl pen pah leu
kipelh thei lo thaman ahi hi. Biakna suahtakna om-a, Lungdamnathu sun leu hi. Hih Sunday tanna ding aana tawh a sawl uh ciangin mite thupi sim
nitang abat na munte ah cik in Pasian a phawk lohna, Pasian thukhamte bel ahi lungsim puahphat nading ki deek ki daamna leh cidamna lam
nialna, gamtat siatna, leh kih huai gamtatna te in ukcip ngei ahi hiam? Tu nasep a paulap uh hi. Mipite lawp theih pen pen dinga naseem ka hi uh
in Satan in leitungte mai ah Laisiangtho pen len cip thei nawn lo ahih hi, hih thu a hong saang nuam lo te pen ki deek ki daamna leh cidamna
manin, a nasepna zia dang ah heii ta a hi hi. Laisiangtho sunga upna gal ahi uh hi, ci nong deep sam uh hi. Tua nasepna ah thuhoih ahi kideek
susia-in ama deihna bang um sak thei leh, ahih kei leh a Laisiangtho mah kidaamna a ki hel tei hangin a thupi zaw-in ci le’ng lampial dinga sawlna
mah susia thei leh, ama deihna bang ngah thei ding hi. Pasian thukham bulpi hi zaw mawk hi. Guu pen an limci tawh I hel hangin guu a hihna
in hong uk nawn lo hi ci-a hilhna tawh mite in thukham hong palsat leh, a kheel tuan lo hi. Tham loin a theilote in guu tawh ki hel an ne hiau mawk
thukham a seelcip sak zah mah-in muibun ding hi. Tu in khang masa lai-a ding uh ahih manin a lau huai mah mah lai hi. Tua banga mite deih theih
mah bang in, pawlpite zangh in a sem leu leu hi. Biakna pawl pawlte in nate leh a khial na khat gawm-a sepna se zen pen Satan ngimna a hi hi.
taangpi zaknop loh leh theih loh Laisiangtho sung thumaante ngai nuam Sunday nasepna (588) makaite in mite kisapna lian pen khat ahi cidamna
het lo uh hi. A ngahsa uh thu ah tutkho in, aLaisiangtho khiatna manlo thu tawhhong gawm ciangin Laisiangtho sung thu tawh zong a kituak
tawh alangdo uh a, lung hian (uplah) nading khaici a vawh kawi kawi uh ding mah a bang hi. Ahih hangin Pasian thukham tawh a ki lehbulh khat
hi. Pope lampialna ahi sih theihlohna leh sih cianga phawk theihna om lai tawh hel hiau se mawk uh ahih manin Pasian nasem tak takte pen amau
cih upna khawngte pen sikha khemnate bekmah siksan dingin a nei uh tawh a kipawl thei lo uh a hi hi. Mihing bawltawm thukhun zuih theih
hi. Migilote in gawtmunah, si la silo hing-la hinglo in, tawntung daan thuak nadinga Pasian thukham paih khiatna in pau lap tuam-tuam a neih
ding cih thuhilhna in zong (587)mi tampite Laisiangtho a umlah sak tuam hangin aki dikzun theingeilo thu ahi hi.
hi. Pasian thukham li-na mite a ki hilh ciangin a ni 7 ni Sabbath zat Lamkhial thu lian mah mah nam nih zangh in Satan in mite a
nading thu tawh hong kizom hi. Deih lo-a a zuih noploh uh thu ahih khem hi. Tuate in, Khaa sitheilo hi cih upna leh Sunday tanna thu ahi hi.
manin, a paih khiat theih nading un thukham in hong uk nawn lo hi ci-in Amasa pen in Khaa sitheilo cih upna a kip sak nadingin sikha hopihna
aki hilh ngiau mawk uh hi. Tua hangin Sabbath leh thukham paikhia tawh pan in, a Sunday nipi a zatna in Rome tawh kilemna ding lampi a zik
khawm uh hi. Sabbath puah kikna hong om ciangin thukham li-na zuih khol ahi lel hi. Sikha hopihna pom ding in America-a Protestantte in ki
ding pelh theih nading hanciamna leitung bupin hong lawh ding hi. lamdanna kuamthukpi kantan-in a khut hong zam masa pen ding uh hi.
Biakna makaite in Pasian phawk loh nading, sikhathu up nading, leh Tua khit in Rome vangliatna tawh khut hong kileen ding uh hi. Tua khit

47/93
ciangin hih pawl thumte thuzawhna tawh United States (America gam) in in a heikhiat theih nadingin, mi nam khat leh nam khat sutuah taw holh in
Romete khekhap tawn in, pianpih gogil ahi biakna suahtakna hong sikcip akido sak den hi.
ding uh hi. A kiging khol lo khaa te ama ansaal sunga a sen’ theih nadingin
Sikha thu upna pen tu hun Khristian upna tawh kinak zop mah Satan in na bulpite (elements) zong zangh-in na seem hi. Amah in Pasian
mah ta ahih manin tua sunga a thaangsiahna mah ah mi tam awk zo zaw bawlnate pianzia bulte a thei hi. A siamna leh a theihna Pasian in aphal
pah ding hi. Satan mah mah zong tu hun omzia in hong om hi. Amah in zah zah siit loin pianpih nate tungtawn in zong na a sem hi. Job bawl siat
khuavak tawh kipawl vantung mite bangin kilak ding hi. Sikha nasemte theih nading thu angah ciangin nawh sa tak-in a gangualte, a naseemte,
zangh-in na lamdangte bawl dinga, cina te dam sak ding uh hi. Nial theih a innte, leh a tate, Pasian piansaksa nate zang-in tawm vei sungin
loh na lamdangte tawh nasem ding uh hi. Tua khaate in Laisiangtho ka abanban in a sukmai mang sak hi. A susia nuampa’ vaangliatna tawh
um uh a pawlpi zong ka zahtak uh hi ci ding uh hi. Tua ahih manin amau kipelh nadingin Pasian in a mite dal dal in, hum hum zaw napi Khristian
nasepna pen Pasian sep vangliatna bangin ki mu ding hi. bup in Pasian thukham a hua uh hi. Topa in a gensa bang mah in A
Khristian ka hi aci te leh Pasian abia him him lo te ki kal ah ki thukham a langdote leh mi dang hilh-a a langdo sak te a daalna thupha
lamdanna bang mah om lo a, khen tel hak mah mah ta hi. Pawlpi mite in leitung pan in dok khia ta ding hi. Pasian huut tang tuamte lo peuh mah
leitungte deihte deih ve uh a, amaute tawh kipawl uh hi. Satan in zong Satan in ukcip pah hi. Ama ngimna a picin zawk theih nadingin
sikha nasepna athakhauh sak nadingin tua bangin amaute gawm in pawl pawlkhatte bang daupai sak-in a lawh cing sak hi. Midangte buai sak-in
khat a suah ahi hi. Papist pawlte pen nalamdang bawlna tawh pawlpi gimna hong pia pen Pasian hi ci-a up theih nadingin mite a makaih hi.
maan hi aci dente uh ahih manin, tua na lamdangte tawh a khem baih Natnate a dam sak zato mangpipa bangin mite lak ah kilang vial
mah mah ding hi pah lel uh hi. Protestantte zong thumaan paikhia khin zen a, ahih hangin khuapi pawl khat a bei mang sak dongin natna leh
mawk uh ahih manin hong lut pah lel ve ve ding uh hi. Rome pawlte, buaina a piangsak kawi kawi hi. Tu in zong amah pen kicing lah liang-in
Protestantte, leh leitungte, a thum un Pasian thuzui bangkeek in hong om na a seem seem a hi hi. Leitung tuitungah tuahsiatna piang sak a, patau
ding uh hi. Tua teng ki gawm amuh uh caingin leitung bup kikhel-in, kaangmei nasia te, huihpi le (590) piingpei te, gialpi kia te, khuasia
sawtveipi ki lam-en kumtul maan’na hong piangsak ding kipawlna hi ci kipeite, tui leet vuh cipna te, tui hual te, leh ziin liinnate, mun tuam tuam
ding uh hi. ah a bawl kawi kawi hi. Satan a vangliatna tawh kheltat siamna nam tul
(589) Sikha nasepna zangh-in Satan pen mite thupha piapa bang zangh-in tuahsiatna akhelno no apiang sak hi. Khaici min ta an laak
banginhong kilang dinga, mite natna te damsak in, upna thak biakna hoih ding hun lin lian laitak khawng suksiat sak hiau mawk-a kialpi in a
zaw a hong puak bangin ki gen ding hi. Ahih hangin tua nasep pen mite nungzui pah hi. Huih lak ah sihna guu khah a, nat gualtaai in mi a tul lom
suk siatna ahi zaw gige hi. Ama mawhzolna sungah mihing tampi kisia hi. lom-in a sisak hi. Tua bang thuaksiatnate pen ki nawh seemseem in hong
Ki kep lahna in thu theihna kiam sak ahih manin, khuaval zulhtatna, ki ci mawh sak seemseem lai ding hi. Mihing leh ganhing te hong susia ding
elna, khangsak in sisan naisan kisuahna in zui pah hi. Satan in hi. “Leitung in dahna tawh kidima, vulcip ta hi”, “mi kiphasakte…tha zawm
ngonghtatna nuam sa ahih manin, a thuakte in gitlohna, sisan luanna ta hi. Leitung in a tunga teengte nuai ah a niin gawp hi. Tua pen amau in
banah a tawntung maiman nadingin, a sia pen pen dong sem dingin mite thukhamte palsat-in thuciamte khek uh a, tawntung thuciamna a suksiat
lungsim a hansuah hi. Pasian nilian ni-a ding kigin kholhna lungsim neilo bang uh a hi hi.” Isa. 24: 4, 5.

48/93
Tua hun ciangin mikhem mangpa in, ama bawl thuaksiatna teng leh sep a sawmnate vantung misiangthote sepna leh hawmna hi ci in
pen Pasian biate hanga hong tung hi ci in mite a umsak ding hi. Pasian ngawh hi. Tua mi khemna nasepzia pen Rome pawlpi sung ah ki zangh
thukham zuite hang in vantung heh in, tua buainate hong tung hi, ci in ngei zo hi. Amah pen vantung Sawltak in kigen a, Pasian sangin a kilian
leh-ngawh ding uh hi. Sunday nipi a palsat man-un Pasian hehsak uh hi sak zaw hi. Ahih hangin Pasian thukham te a khek hi. Rome uk hunsunga
ci ding uh hi. Tu-a gimnate pen Sunday nipi palsatna tawh Pasian Lungdamna Thu len tentan-a a sih pih te pen thusia bawlte, Satan tawh ki
kilangdo ahih mana hong piang ahi hi. Sunday aana hial-a I tan sak kei pawl te hi ci in a leh-ngawh uh hi. Min siat theih nading van nuai siit loin
leh daai ngei lo ding hi, ci zaw lai ding uh hi. Thukham nambat li-na a mipi leh amaute mai ah a sia thei pen pen-a dawk dingin hanciam uh a,
zuite in Sunday zahtak lo uh a, mite gim pia-in Pasian thupha saang sak mi gilo pente hi a ci uh hi. Tua bang teek teek mah zang in tu-in zong
theilo uh ahih manin khantohna leh picin na ding teng susia uh hi, ci in hong om kik ding hi. Sa-tan in Pasian thukham zuite a suksiat theih
ngawh ding uh hi. Tua bangin Pasian naseemte lang bawlna pen tanglai- nadingin kumpi thukhun palsatte, Pasian zah tak lo te, kamsiatna hong
a te mah bangin hong kinei kik ding hi. A paulap uh zong tanglai-a te mah thuaksakte, cih vi ve-in leh ngawh ding uh hi.
bang hi a, “Ahab in Elijah amuhciangin, Israelte buaisak nang na hi haim? Pasian in bel mihing te sunglam upna leh deihnate aana hial-in
a cih ciangin Israel te buaisak pen kei hi loin nang aki pan napate leh na nawk sak ngeilo hi. Satah in mite a uk zawh theih nadingin gitlohna
bawng bup uh a hi uh hi. Topa thukhamte na nusia uh a, Baalim pasian zawhthawh bawlna vi ve zangh ding hi. Tua cih kei leh lah uk zo lo mah
na biakna hang uh a hi hi”, 1 Kumpite 18:17, 18, a cih lai hun bang hi kik ding hi. Kihtakna leh launa hang peuh, zawhthawh sawlna zangh in mite
ding hi. Lamkhial Israel te inElijah a ngawh zaw sop mawk uhmah bangin sunglam upna lungsim lencip in, amah kibia leh a ut a hi hi. Tua banga a
mite in ngawh khialhna tawh Pasian mite tung ah nakpi heh in a mudah sep theih nadingin biakna lam leh leitung ukna lam thuneite zangh kop hi.
ding uh hi. Tua ciangin, Pasian thukham sia sak in mihing thukham a ultung sak
Sikhah hopihna pana piang na lamdang bawlna tawh Mite thu dingin a zawhthawh bawl sak hi.
sanga Pasian thu ka mang zaw ding uh hi a ci mite nakpi-in ki langdo Laisiangtho Sabbath a zahtak mite pen Upadi leh vaihawmna
ding hi. Sikha tawh a ki thuza zel te in (591) amaute pen Pasian kiang langpangte, (592) mihingte kipawlna a susiate, kumpite a buaisakte,
pana Sunday nialte tel hilh ding a hong ki sawl hi kici ding uh hi. Pasian Pasian hehsak in leitung buai sakte hi ci-in ki ngawh ding hi. Amaute pen
thukham zah mah in leitung thukham Upadi zong zuih nading in a hilh a kumpi deihlote ci in ki ngawh ding hi. Biakna Sia seem Pasian thukham a
ki sawl bang keek in gen ding uh hi. Leitunga gitlohna pung lua khawngte nialte in pulpit panin kumpite thu mang ding hi cih pen pi gen pha se ding
a lung himawh mah mah bangin kibawl in hong thuum ding uh hi. Biakna uh hi. Thukhen zumte, thu sitna zumte panin PasianThukham zui mite
makaite teci pan’nate thukim pih-in mihing ginat lohna pen Sunday a thu pen ahi lopi-in ki mawhsak ding hi. A kampau malte uh a tuampi in
neu sehna hang uh hi ci ding uh hi. Amau hong puak tecipan’na a na pehtawi in zepsiat sak ding uh hi. A gamtatna khempeuh uh a sia lam
nialte tung ah nakpi heh-in lungso ding uh hi. lam-a a uang thei pen pen in bulh sak ding uh hi.
Satan in kidona lian vantungah a patcil lai-a a azat ngeina teng Pasian thukham kip den nading tel takin Laisiangtho sungah a
mah tu huna Pasian mite a dona nu nung pen ah zong zang suak lai ding kimu pen Protestantte in nial mawk laklawh uh ahih manin, tua thukham
hi. Amah in Pasian gam kip nading a hanciam bang keek in ki gen dinga, leente gamdaai takin a om lel ding uh a deih lua peuh mah uh hi. Amaute
a simtham tak-in a leh sawn paih nuam a hi hi. Ama nasep gitlohna teng in tua thu ki muh mawh bawl in a mit uh hum uh ahih manin, Khristian

49/93
khempeuh zuih pope’ nipi a zui nuam lo, sung lam upna ahi biakna
suahtakna a kip let tentante bawlsiat nading vaihawmna ah a pawlpih
zaw ta uh hi.
Pawlpi leh kumpite lam makai uliante kikop-in mi khempeuh
golhguuk hiam zawhthawh bawl hiam tawh-in Sunday tang sak ding uh hi. 9 Laisiangtho Kidalna Lum
Pasian thupiakna a let-san ding uh lah om lo mawk ahih ciangin tua bang
mite gawt nading upadi hong zangh ding uh hi. Leitung ki ukna kisia lua
ahih manin tua in thuman manpha sakna leh itna te a kisia sak hi. A Thukham bang leh Laisiangthothu banga thu a gen kei uh leh
suakta America gam na ngawn ah kumpi te leh thukhun bawl te in mipi amaute sungah khuavaak omlo a hi hi.” Isa. 8:20. Khua mial tawh kipawl
pahtak ding a deih man un, mi honpite ngetna leh deihna zui-in Sunday khaa gilote’ vangliatna leh khemna husapi a dal nadingun Pasian mitein
aana hial-a tan’ nading Upadi bawl ding uh hi. Sunglam upna bang zui Laisiangthothu len ding uh hi. Satan khemna kelluphum teng Laisiangtho
thei ding suahtakna pen a manpha pen hi a, tua thu ki awlmawh nawn loin in tel takin pholak mawk ahih manin mite in Laisiangatho thumaan a theih
aki thusim nawn loh hun hong tung ding hi. A sawt lo-a hong tung ding khak ding dal theihna om khempeuh tawh a dal niloh hi. Pasian thu hat in
kidona ah, “Gulpi in numei tung ah heh mah mah a, Pasian thukhamte kipuah phatna a hatna mun khempeuh ah Satan in na anak sep zaw kan
tham loin Jesu’ teci pan’na a len numei’ suante lak pan a om laite tawh zel hi. Ahangin Khrist leh a nungzuite a langpan nunung pen adingin
galdo ding in” (Mang. 12:17) kuan khia hi cih kamsangpa thugen atak tak hanciam theih tawp suah-in tu in a thasaan hi. A nunungbel khemna lianpi
a hong piang ih mu ding hi. a sawtloin ih nawk ding hi. AntiKhrist in nasep a lamdang pen eite mit
muh in hong seem ding hi. Ataktak leh a kheem pen kibang phial phial
ding ahih manin, Laisiangtho tawh lo-in khen tel hak mah mah ding hi.
Amaute teci pan’na leh a na lamdang bawl te uh leh a thugente uh I sit tel
ding hi.
Pasian thukham a om khempeuh a zui kim nuamte kilang bawl-in
ki simmawh ding hi. Amaute Pasian sung bek ah ding thei ding uhhi. Tua
mite in hong tung ding thuaksiatna leh sit telna te a do zawh nadingun
Pasian thu leh A deihna theih tel uh kul ding hi. Pasian gamtatzia, a gam
uk zia, leh a vaihawmna te a telsaim uh ciangin Pasian a zahtak in A
deihna bangin a gamta thei bek ding uh hi. Laisiangtho thumaan tawh a
lungsim a hatsakte lo buang in kidona nu nung do zo lo ding uh hi. Mi
khempeuh in sit telna thuak ding uh hi. (594)Pasian thu leh mite’ thu koi
mang zaw ding? cih khentelna pen tu mah mah in I neih ding hi ta hi. I
khete Pasian thumaan suangpi tungah a kinga hiam? Pasian thukhamte
leh Jesu upna khahsuah loin ding kip dingin I kiging khol hiam?

50/93
A mah ki that dinga haan panin tho kik ding ahihna thu Honpa in Ahih hangin Pasian in Upna khempeuh phuh nading leh kipuah
singkhuam tungah a ki khai lup ma-in a nungzuite a hilh hi. Vantung mite phat nadingin Laisiangtho bebek a leen nuam milom khat leitung ah nei lai
in tua thute nungzuite lungsim sung ah aphawk sak kik-kik zel hi. Ahih hi. Laisiamte lungpilnate, leitung pilna neite, pawlpi upna guite leh counsel
hangin nungzuite in Rome kumpi’ hakkol panin hih leitung bumpi mah khensatna thute, a kilem ngaplo pawlpi tuam tuamte, a tam zaw thukimna
mah a hon khia dingin a lam en uh hi. A lam etpa uh in mai zum huai takin cih thute in biakna man leh maanlo khentel nadingin cing lo uh hi. Upna
sihna thuak ding cih pen thuak hak sa mah mah uh hi. Amau ciapteh ding khat pe-peuh leh thukham khat peuh ih saan’ ma-in “Topa in hi bangin ci
thuphamawh pen pente mang ngilh uh ahih manin, ze etna hun hong tun hi” cih tawh khensat pen thukhentatna maan hi bek ding hi.
ciangin a kiging lo a suak uh hi. Jesuh in gen khol kei leh Ama sihna in Pasian thu sangin mite thu mah lawp zaw dingin Satan in mite a
nungzuite lam etna khempeuh bei sak kil kel ding hi. Nungzuite tel mah hansuah den hi. Mite in ama ading amah mah in Laisiangtho zong khia-a
mah dingin Khris in a genkholh mah bangin eite tung ah zong hong piang a theih tel ding sangin Bishop te peuh, Pastor te peuh, Upna thuhilh Siate
ding hilhkholhna thu te kitel takin hong genkhol hi. Hehpihna kong peuh makaihna zui lel dingin pan tah zaw hi. Tua makaite lungsim ukcip-
kikhakna tawh a kizoma thupiang dingte leh buaina hun ciangin kigin in, mipite zong ama deih bangin ki uk thei pah hi.
kholh nading ziate zong kitel takin a hong gen hi. Theih ding a phamawh Khrist in nuntaknathu a gen ciangin mimawl te in, zaknop sa in,
hih thumaante a ki gen ngei kei leh mi honpite in phawk kha lo ding uh hi. lungdam takin a thu gente ngai uh hi. Siampi leh makai tampi in zong
Gimna hun ciangin a kiging khollo a suah theih nading in, hotkhiatna ngah athugente a um uh hi. Ahih hangin siampi Liante leh gam-uk mang lianpite
zo ding zah-a thuman deihna lungsim amuh peuh peuh Satan in matkhiat in mawh sak in A thugente langpan ding bek ngim khol kinken uh hi.
sak pah pah hi. Mawhsak nadingin langdo-a a hanciamna khempeuh uh ah Khrist
Pasian in thu phamawh patau kona mite tunga hong piak ciangin a genthute in alungsim uh a leh zawh zawsop hi. Ahih hangin manial nopna
phat mawhna zia zui-in vantung mite hong leenga a gen bang lim tawh lungsim a pai man un, Pasian vangliatna leh pilna in Amah Mes-siah
hong lak hi. Mi khempeuh in zong na lung himawh in ngaihsun le uh a ahihna kitel sak zaw hi napi, a nial hamtang ve ve uh hi.. Nial kei le uh lah
deihna a hi hi. A lau huai thukhenna in amawh kawk Sapi leh a milim amau zong A nungzuite suah kul ding cih lah utlo zel uh hi. Jesuh nialte
biakna ( Mang. 14:9-11) pen mite in lunghimawh in tel sin le uh sapi tua mite pen a neu tuung uh a kipan mite’ zahtak dinga a kihilhte a uh hi.
ciamtehna bang ahi hiam cih theitel in, tua tawh bangci kipelh thei ding cih Amau thuneihna aana tawh mite na ki uk uh a, mipi’zahtak leh biak a
zong thei le uh a deih a hi hi. Ahih hangin mihonpi in thumaan za nuam lo- nangahte na hi zel mawk uh hi. Amaute ki dong uh a, “Bangci daan hiam?
in a bil uh heii khia uh a, tangthu mawk mawk lam ngat san khin uh hi. Ni Ukpi te leh laithei te in Jesuh um lo uh hiam? Amah Khrist ahih leh bang
nu nung ni ding en khol in sawltak Paul in a genna ah, “Thuhilhna pha hangin hih mipil te in saang lo mawk uh a hi hiam?” ki ci uh hi. Tua hi a, hi
manglo in, bilthak nei-in, amau deihgawhna bang thu hilh a tami, amau bang makaite thu zawhna hangin Jewte a nambup un a Honpa uh a nial
ading a koih ding uh hi.” na ci hi. 2 Tim. 4:3. Tua hun pen tu-in a hong asuak uh hi.
tung ta a hi hi. Mipi in Laisiangtho thumaan deih lo uh hi. Bang hang hiam (596) Siampite leh Upate a tua ci gamtat sak khaa pen mah in tuin
cih (595) leh amau mawhnopna leh leitung deihna tawh ki lehbulh ahih zong Biakna-a mi hoih mi gina ka hi a ci tampite tung ah na asep lam ong
baan ah Satan inamau deih te pia in khem beh lai uh hi. ki dawk lai ve ve hi. Amau te in tu hun ading a hong kipia Laisiangtho
thumaan pen sit tel in zongkhia nuam lo uh hi. Amaute in a pawl tamna

51/93
uh, a maipha ngahna uh, leh ahauhna uh suang uh hi. Tua hangin manin lampialna sikkol in amaute a khih cip hi. Tu lai tangkona thak
thumaan keemte pen a tawmna uh, a zawnna uh, a kidawk zawh lohnate Laisiangtho thumaan mu gige sa, leh Kha Siangthoin zong tua tangkona
uh, leh leitung tawh a ki helzau theilo a thu upna te uh hangin neu-et in a panpih hi cih thei gige napi-in Siate lang panna azuih man un tua khuavak
mawh sak uh hi. tawh aki nungngat san uh hi. A lungsim sung uh ah thuman a muh uh
Tua laitheite leh Phariseete neih lungsim leh azat uh aana maan hangin siate’ vang nang lah in thu dang a ngaih sun ngam kei uh hi. Mimal
lo pen Jewste hun tawh bei khawm pah lo ding ahih lam mukhol hi. Mihing neih khensatna leh teeltheihna nangawn thu manial midang khat khut
aana tawh mimal lungsim deihteelna kiuk cipna hun hong tung lai dinga, sungah a tung sak hiau mawk uh hi.
tua in pawlpi akhang khangin pawlpi gim pia mah mah ding hi cihzong mu Satan in a matsa mite a lom hen nading lampi tampi a nei hi.
khol zo hi. Tua manin laitheite leh Phariseete nakpi-a a taaina te na Khrist singlamteh gal-a a do pawlte tawh ki sak in, tanau-itna naikhau hual
kiciamteh a, tua pen a hong tung lai ding khang thak te a hong thu-hilhna tawh mitampi a henkhawm hiau mawk hi. Nuta pata hihna, ta nau hihna
zong a hi hi. ahi zongin kizopna, kipawlna khat peuh a neih phot nak uh leh tua tung
Pasian na seemte bek in Laisiangtho khiatna gen thei ding hi ci-in tawn in mimal khensat theihna lungsim gakcip sak hi. Tua in a suahtakna
Rome pawlpi in thu a khung hi. Thuhilh Siate bek in Pasianthu hilh thei ding un a zuihsa lampi leh a kizopna sa khau apeek tat zo nawnlo zah
ding thu ngah-in a dang teng in ngah lo hi. Kipuahphatna (Reformation) in dong dingin akoih hi.
mi khempeuh tung ah Laisiangtho a pia khia hi. Ahih hangin Romete khun Pasian vangliatna leh thumaan ki khen khia thei lo hi. Laisiangtho
tua ngeina in amau leh amau ading Laisiangtho sim ding Protestantte nei na pi-a ngaihsut lampialna tawh Pasian zahtak-a kibawl ve ve pong
nangawn a dal hi. Amau pawlpi in a khiatna a bawl bang bek saang dingin mawk pen hi thei lo hi. Mite in up dan leh zuih dan thupi lo a, ih gamtat
kihilh uh ahih manin, Laisiangtho sung pan thuman ki tel zaw a muh uh maan thupi zaw hi ci thei uh hi. Ahih hangin gamtatna pen upna zui a
hangin amau upna phuhsa upna thugui leh pawlpi pomsa upna bang lo kalsuanna ahi zel hi. Khuavak pen ih batna om napi ih zuih theih nadingin
peuhmah a saang ngam tuan lo mi tul tampi a om hi. za nuamlo in, va mu nuam kei le’ng, tua khuavak a nialte ki suak in,
Laisiangtho sung ah zuau thuhilh Siate kidop nading a dim tak-in khuavak sangin khuamial mah a teel zaw I hi lel hi.
om hi na pi in amau’ khaa kep nadingin a Siate bek uh a pum muan kha ta Mihing muhna ah,”hoih hi ci-a i ngaih sut khak thu khat pen, sih
leu leu uh hi. Tu hun-in biakna nei ka hi a ci mite mah hi napi in a Siate uh theihna ding thu na hi thei zawsop hi” Paunak 16:25. Pasian deihna theih
hilhna baan ah ama upna letsanh gen ding bangmah a nei lo mi tul tampi nading hun pha a kipiak an mun ah, lampialna leh mawhnateadingin ”thei
mah a om hi. Tua bang mite in Honpa hilh thu te nagawn phawk-in nei khalo mawk inga” cih pau lapzon tawh ki maap lo hi. Khualzin mi khat
nawn lo phial uh a, a Siapa uh’ gen bang bang pum muan in mittaw sial lamkabom hong (598)tunga, koi pen in koi lai mun hong tun’ ding cih lai ki
khau let mai uh hi. Tua Siate a khial (597) thei het lo ding ahi uh hiam leh? suang a mu hi. Tua lamlak lai thu-sim loin, a dang khat a zuih leh, lam
Laisiangtho khuavaak tawh ong makaih uh hi cih ih thei tel kei buang leh dung ah bang zah in lungsim hoih le gamtat hoih nei in, a lampi maan
khaa nuntak na dingin tua mite bang pum muan theih mawk ding I hi tawn bangin a ki ngaihsut hangin, lamkhial a tawn mah hi ve ve hi.
hiam? Leitung zuih lampi ngiilsa panin pial khiatna ding khop in Ama deihna leh hong hilh thute theih in i zuih theih nading in
hangsanna nei lo uh ahih manin, mi tampi in laisiamte nung mawk zuih Pasian in Ama thubu Laisiangtho eite hong pia hi. Thukham theipa khat in
zuih uh hi. Amau adingin thuman zong khia-a sit tel ding ngaap lo uh ahih Topa ze-et dingin hong pai a, “Nuntak tawntungna ka luah nadingin bang

52/93
ka bawl ding hiam?” a ci hi. Honpa in Laisiangtho sung mah leen-in, uh ciangin agen thu a om bangin zuih pah lel leh, zuau thuhilh Siate in a
“Thukham sung ah bang ki gelha hi hiam? Bang thu na sim kha hiam?” na buai sak kei nak uh leh, nasep ki mainawt mah mah ding hi. Tu-a
ci kik hi. “Thei kha ke’ng “ cih bang lel tawh a kua mah maap lo hi. Pasian lamkhial-a vak vai mi a tul mun tulte zong Khrist huang sung ah hong lut
thukham palsatna thaman daan thuak ding panin peng sak lo hi. Bang ding uh a, vantung mite lungdam mah mah ding uh hi.
hang hiam cih leh, tua thukhun-ii deihna bulpite leh a nget thute tel taka Eite in ih lungsim hatna zah zah tawh Laisiangtho sim in, i pilna
kigenna Laisiangtho amau khut sung ah om hi. Gupna ngah nadingin, mi leh i siamna vekpi zangh-in Pasian thuthuk mihing theih theih ciang ding
khat peuh in ama hoih sak bang, cih pong te, Siate in a hoih hi ci uh a, cih pen theih ding i hanciam ding hi. Tua baan ah, naupang bangin hilh nop-in
bang lel mawkte, ki siksan thei loahih manin, mikim in ama nuntakna ahot a thu man a om bang lungsim maan tawh up pah pah lel ding ahih lam ih
na dingin amah mah in Laisiangtho thumaan zong khia in a sit tel ding uh mang ngilh kei ding hi. Leitung pilna tawh Laisiangtho sung thu haksate
ki sam a hi hi. Ama kizawh dan khauh in, Siapa in thumaan thei hi cih pen tel kheh zawh theih ngei ding hi lo hi. Mi tampite mot hanciam bangin
muannate in gupna zon na ah zat ding dinmun kip hi lo hi. Amah in leitung pilna suang zaw loin, thungetna leh ki-apna tawh Pasian deihna tel
vantung lam zuatna lamkabom-a lai kigelh pen nei hi. Tua lamlahna bang nop takpina lungsim maan tawh Laisiangtho I sim zaw ding hi. KEIMAH
bek zuih ding hi a, lampi dang khat leh thu dang peuh lunggulhna tawh ki ahi alian mah mah Topa kiang panin pilna I ngah nadingin hilh theih ding
nawngkai sak lai lai ding hi lo hi. lungsim leh ki niamkhiatna lungsim tawh Ama kiang I zuan ding hi. Tua hi
Ngaihsuttheihna lungsim a nei mi peuh mah ading athu lian bel in kei leh gilo vantung mite in I lungsim hum cip in, khauh sak ding ahih
Laisiangtho panin thumaan zongkhia in, tua thumaan zui-a mi dang te manin thumaan I man kha thei nawn kei ding hi.
zong zui sak ding a hi hi. Eite in kuhkalna tawh nisial-in Laisiangtho sim- Thuthuk hi ahih kei leh Thupi lo hi ci-in mitampi in a nusiat uh
in, a thute khai kaak kawi kawi-in, mun khat leh mun khat i et kaak ding ki Laisiangtho mun tampite pen Khrist Saang pana ki hilh mite adingin lam
sam hi. A mimal in Pasian mai-a eima ading thudotna a dawng dingte i hih lahna leh a hehnemna kammal thupi mah mah pen te ahi zaw uh hi.
man in, Pasian huhna suangin thu zuih dan Pasian deih tawh ki tuah sak Laisiangtho siam a kici Theologiante in Pasian thumaan tel hak hi a cihna
ding i ngaih sun ding hi. munte uh pen zui nuam lo uh ahih mana a thu thei tel nuaam lo kineih in a
Laisiangtho sung ah tel taka ki lak thumaan te pen laisiamte in pil mit uh a hum uh ahi zaw hi. Laisiangtho thumaan theih siamna pen leitung
kisakna tawh sim-in tel hak leh zuih hak sa uh hi. Laisiangtho pen thusim pilna pan hi lo zaw-in lungsim ngimna khat bek tawh thumaan deih tak
le thu thuk hi, ei’ theih phak loh khiatna nei khaa lam thu siim hi, ci-in hilh takna pan ki ngah ahi zaw hi.
uh hi. Tua bang te pen zuau thu hilh Siate a cihte a hi uh hi. Laisiangtho pen thu ngen lo pi-in mawk sim ding ahi kei hi.
(599) Tua bang mite kiang ah Jesuh in, “Note in Laisiangtho ahi Laisiangtho sung thu a manphatna ciap khak theih na ding leh a tel hak
zongin, Pasian vangliatna ahi zong in theilo na hih uh ciangin, um khial munte telsiam na ding in Kha Siangtho bek in hong huh thei hi. Vantung
hilo na hi uh hiam? “ ci hi. Marka 12:24. Laisiangtho kammalte pen, mite nasep pen Pasian thu I tel zawh nading, a deih huaina ih lung
limlahna leh genteh sawnna a kizang a hih kei buang leh, a kammal om sungah a ten nading, (600)leh a hilhnate telin, a kamciamte hangin
bangin a khiatna laak pah lel ding hi zaw hi. Khrist in khapna khat hong lawpna leh thahatna I ngah zawh nadingin a huh ding uh hi. Laphuakpa
nei a, “Mi khat peuh mah in Pasian deihna bangin a gam tat nop leh, hih tawh “Nangma thukham sung panin a lamdang nate ka muh theihna
thu Pasian’ thu” athei ding hi” ci hi. Johan 7:17. Mite in Laisiangtho a sim dingin keima mitte hong hon’ sak in.”( Late 119:18) i ci khawm ding hi.

53/93
Laisiangtho sim leh thu nget thadahna manin mawhzolnate in nan huhna ngah lopi-a thumaan Pasian thuk mu a kici mitampi, tua bangin,
zawhloh ding lim in hong kilangh zel uh hi. Bang hang hiam cih leh Satan Satan thangzaak sung ah awk zel uh hi.
pen Laisiangtho galhiam tawh do un a cih Satan pen Laisiangtho galhiam Eite in leitung tangthu sung ah a hun thupi bel laitakin anungta kha
tawh do un a cih Pasian kamciam pen zolna athuakte in phawk den kha lo te I hi hi. Leitung mite tun nading aki khensat ding hi ta hi. Ih mai lam
zel uh hi. Ahih hangin Pasian thu a thei nuam takpi te kim kot ah nuntak nading leh mi dangte nuntak gup ngah nading pen tu-a I omzia te
vantungmite om uh a, a kisap pen hun ciangin a sap bangun thumaan a tunga ki nga ding ahi hi. Thumaan Kha Siangtho makaihna I ki sam hi.
phawk sak zel ding hi. “Galpa in tuiciin khang banga hong vuh ciangin Khrist nungzui khempeuh in I theih nop ding thu pen, “Topa aw, bang ka
Topa Kha Siangtho in galpa langdo nadingin dial-kaih hong lap toh sak bawl ding nong deih hiam?” I cih ding ahi hi. Topa mai ah ki niamkhiat-in,
ding hi.” ( Isa. 59:19). an ngawl-in, thu ngen-in, Ama thute, a diak diak-in thukhenna thu, ih
Jesuh in nungzuite kiang ah, “Ahih hangin ka min tawh Pa in hong lungngai ding hi. Pasian thu thuk tawh nuntak nading I tel kan ding hi. Hun
sawl ding Huhpa a kici Kha Siangtho in na khempeuh hontg hilh dinga, no tomno khat nangawn mawk bei sak ding ahi kei hi. I kiim kot ah na lianpi
kiangah kong gen khempeuh hong phwkkiksak ding hi” ( Johan 14:26) ci pite piang piang hi. Eite in Satan bumsa leitang tungah I om hi. Pasian
in na khaam hi. Ahih hangin Khrist hilhna teng pen I lungsim sung ah na galvilte aw ihmu kei un. Galpa in hong buk hi. Nang khamuangin na lusuk
vom phot ding hanga, tua pen haksatna hun ciangin Kha Siangtho in hong leh nang’ tungah hong zuanin samat bangin hong bawh ding hi.
phawk kik sak ding a hi hi. “Nang tungah kong khialh lohna dingin ka lung Pasian mai-a a om dan uh tel loin mi tampite in khem thuak uh hi.
sim sungah nangma thu ka khol hi,” (Late 119:11) David in ci hi. Mawhnate bawl lo tei uh ahih manin a lungdamna te uh ki kum uh. Ahih
Tawntung nuntakna thumanpha a sa mi peuh mah in uplahna hangin Pasian nget thupha bawl ding pen awl mawh lo zel uh hi. Pasian
deih lungsim leh nuntaak picing a gah ding uh a awl mawh kei uh hi.
hong lut khak loh nadingin ki kem ding uh hi. Khuampi banga akip
Pasian huan sung ah singkung khat hih lel bek ki tang cing lo hi. Pasian in
Thumaan khuampite teek mah zong hong nawk ding hi. Eeng kona,
amaute thupha pia napi, a lam-et gahpha ahi thupha a bawl theih dingte
muutna te, leh tu hun thukhel-kawi le a lauhuai dang dangte’ bat khak loh
uh a bawl kei uh leh leiba-in siik kik ding hi. Vantung laibu sungah tua
dingin ki kep zawh hi lo hi. Satan in a ze etna leh mawhzolnate mi a pawl bang te pen leitung a noksak lel te, ci in ki ciamteh hi. Ahih hangin tua
pawlte omzia tawh kituak dingin siampha zel hi. Amah in laisiam lote sim ciang pen lam et beina hi nai lo sam hi. Pasian migitna a zaangkhai bawla
mawhna leh nuihsatna tawh zo thei hi. Laisiamte pen Science lam leh a thupha a na sim mawhte tawh a ki bangin itna lungduaina in makaih
Philosophy kici thu ngaihsutna lam tawh Laisiangtho muang lah dingin leh khawm lai hi. “Tua ahih (602)ciang in; ‘A ihmu mi aw, khanglo in la, Sihna
a sim mawh sakdingin zo thei ve ve hi. Khangnote bang zong Khristian pan tho kik in! Tua bang ahih leh Khris in nang tungah hong tang ding hi
dinmun bulpi muang lah sak hi. Tua khangnote’ Pasian uplahna leh ki “(Ephet 5:14-16).
daaithahna te in baan nei to zel hi. Tampi takte in anu a pate uh’ upnate Tel sitna hun hong tun’ ciangin amau nuntakna Pasian
ciamnuihna-in nei uh a, thupha pia (601) Kha Siangtho pen simmawh uh thu(Laisiangtho) tawh amakaih mi hong kilang ding hi. Tuuk hun sungin
hi. Heb. 10:29. Pasian zahtak a kaai sak ding leh leitung adingin thupha a singkung khempeuh a kibangin a teh a dum khin hi. Khawkhaal (American
te Phalbi) ciangin singkung pawl khat a teh a pulh hi. A hing den leh a
bawl ding nuntakna tampi takte uplahna huu namsia in zaap keu khin hi.
tehpulh nam hong ki lamdang hi. Tua mah bangin Khristian tak leh a
Mihing pilna tawh khensat-a aki sialhpih uh thute muang uh hi. Pasian
kheem zong tu ta dih-in ki lang khia nai lo hi. Ahih hangin a kilat ding hun
hong nai mah mah ta hi. Pasian langpangte a ut leh tho ta hen. Upna

54/93
guptuam neite leh mi thuak zolote in a khut uh viik kik ta hen; bawl siatna in-in biakna ka nei hi a ci mite in mawhna a suuk pi teng hum cip-in sel
te hong so kik hen. Lung hiang neite leh a ki-neihtawmte hoi ding a upna sim zaw ta ding uh hi. Sikha hopih thei upna in a khem thei khaa te a
uh khah lel ding uh hi. Ahih hangin Khristian maan ahi te pen suangpi dingin kongkhak hon sak dinga, tua ciangin. dawite thu upna leh gilo
bangin kip ding uh hi. Hun nop lai sangin a upna uh khauh zaw lai dinga a
vantung mite thuneihna te pawlpi sung ah hong ki lang ta ding hi.
lam etna uh kician zaw ding hi.
Babylon tawh kisai hih hilhkholhna a gen laitak hun-in, “Ama
Laphuakpa in, “ Na teci pan’na te ka lung ngai-ngaai hi” “Na
mawhna in vantung baan a, Pasian in ama mawhna a phawk ta hi” ci hi.
thuhilhnate hangin thu theihtelna ka ngah hi; tua ahih ciangin a manlo
lampi khempeuh ka mu dah hi.” Late 119:99, 104. “Pilna nei-in, thu a thei Mang. 18:6. Babylon in a mawhna hai dim let sak ta ahih manin, ama tung
mipa in, a lungdam mi ahi hi.” “Amah in gun gei-a kisuan singkung bang hi ah ki siatna a ki buak ta ding a hi hi. Tua Babylonte sung ah Pasian mi
a, lui gei ah a zung kha hi. A tehte hing den ahih man in nisa kihta lo hi. pawl khat om lai uh hi. Pasian thukhenna dan a ki buak main, Babylon
Kitatsat lo-in gah den ahih manin guah zuk loh kum cingin zong lung kham mawhna leh athuak ding gimna tawh a ki pelh theih na dingun, tua mi
tuan lo hi.” Paunak 3:13; Jer. 17:8. citakte ki sam khia phot ding hi. Tua banga nasepna pen, avang tang tawh
leitung a salhvaak, a aw-ngaih mah tawh hong kumsuk in Babylon
mawhna a tangko vantungmi lim la-in agen hi. A hong tangko thupuak
10 Patau Kona Nunung sungah “Ka mite aw hong pai khia un” cih sapna aki hel hi. Hih tangkona
pen vantung mi thumna tangkona tawh kop-in leitung a teeng mi
khempeuh tung ah a tawp khakna-a ki tang ko ding a hi hi.
Tua khit ciangin vantung panin vantung mi dang khat a hong Leitung in a nawk ding thubuai pen lauhuai mah mah hi. Leitung
paisuk ka mu hi. Amah in aana a lian mah mah nei a, ama vang in leitung vangliatna khempeuh ki kop-in Pasian thukham langdo-in, “a neu a lian, a
buppi a taan’ hi….Tua ciangin vantung panin aw dang khat ka za a, hau a zawng, to nei to peng,” (Mang 13:16) a vekpi-un pawlpi thukhun-
‘Keima mite aw, a mawh gamtatna ah kihel kha-in a gim thuakna thuakpih ngeina zui in Nipi maan lo tang ding hi ci-in thu pia khia ding uh hi. Tua thu
kha ding na hih manun hong pai khia un’ a ci hi.” Mang. 18:1,2,4. anial pe-peuh kumpi daan thuak dinga, a tawpna ah thah ding ki lawm hi,
Hih Laisiangtho mun in, Mang. 14:8-a Babylon cipna ding tawh ci ding uh hi. A lehlam pan-in Piangsakpa tawlngakni pen tan’ ding a sawl
kisai thu a tangko kikna ding hun a kawk to ahi hi. Thang huaina nam kim Pasian thukham in sawl man’na ngen-a, a palsat peuh mah hehna thuak
kigawmna, Babylon hong pianna thu a gen beh ahi hi. Tua pen 1844 kum- dingin tawng zel hi.
in khat vei ki tangko ngei zo hi. Hih a gen behna ah, biakna lam omzia a Pasian thukham sik cip-a mihing thukham a zui mi khem peuh in,
gen beh hi. Thumaan a nialna man-un mite lungsim mial sem sem in, Pasian sangin a teel zawk, a thu a zuih vangliatna neipa Sapi-ii ciamtehna
ngawng khauh sem sem ding uh a, Pasian um lo bit a suah hel dong uh ngah hi ci-in kitel takin gen hi. Vaang nei khat tawh ki pawlna lim ama
tun ding uh hi. Tua tangkona a nialte in Pasian thukhun khat a nawk paih teelna tawh a saang a suak hi. Vantung pana hilhna (605) ah, “Mi khat
khit uh ciangin, a nawkpaih uh thu a zui tei tei te a bawl siat dongun peuh in sapii leh a milim bia in a tal tang tung ah a hih kei leh, a khut
kalsuanto lai ding uh hi. Khrist pen bang mah-in ki sim lo dinga, Ama thu tungah a ciamtehna a ngah leh tua mi in hehna hai sung pan, Pasian
leh Ama mite ki mawh sak ding hi. Pawlpi tuamtuam te in sikha hopihna a hehna leeng gah zu ciil a dawn ding hi,” a ci hi. Mang. 14:9, 10.
saan’ (604) uh ciangin mihing ci-le-sa hong leen ni loh thu teng kinil khia

55/93
Ahih hangin hih thumaan kipuak in atelkhit ciangin, a lungsim lam lam thute hong kihilh leh bek za nuam uh a, thumaan citak pen sang
khentatna tawh a nial masiah Pasian hehna mi khat peuh in mawk thuak thei lo zel zaw uh hi. Puahphate in zong amau nasepna te panin minam
pah lo ding hi. Hih thumaan tuam vilvel pena za kha ngeilo mi tampi a om leh pawlpite mawhna te a kawk khiat ding uh ciangin thukhual mah mah,
hi. Amau tel ding in Thukham nambat li-na ki sam lai ahih lam ki lak nai lo ki dawm mah mah sa-in a seem uh hi. Amaute in Khristian nuntak hoih lak
hi. Mite lungsim leh ngaihsutna thei-a a sittel Topa in thumaan thei leh a uh a, tua tawh mite Laisiangtho sung upna ah hong ki heii thei ding a lam
pom ding mi peuh mah hih kidona sung ah khemna thuak dingin mawk nu en uh hi. Pasian Kha Siangthoin amaute tung ah hong tung hi.
siat lo ding hi. Mi khempeuh in a thu tel-a a deih zawk a teel theih Khasiangtho in Elijah tung ah haan’na lungsim a piak ciangin gilo kumpi
nadingun khuavak ngah kim phot loh pi in Thupiakna pen mite tung ah a ki leh minamte lampialna a taai bang mah-in Laisiangtho thumaan hilhlo in a
mot sawl ding hi lo hi. om thei nawnlo uh a, nidanga a hilh ngam loh uh upna pen hilh tei tei uh
Sabbath pen ki nialna khempeuh mungpi suak ahih manin, thu hi. Khasiangtho in a maute thanuam sak ahih manin alau huai khemna thu
mang hihna sit telna hong suak ding hi. Sittelna nu nung pen hong om leh Topa piak thumaan pen hangsan takin a tangko khia uh hi. Tua bang
ciangin Pasian beel leh beel lote ki kal ah tel khenna gamgi hong ki khung dan tawh tua patau kona thumaan pen mite in a za uh hi.
ding hi. Kumpi leh gam deihna zui-a kibawl upadi zui in thukham lina tawh Tua bang mah in vantungmi thumna thupuak pen zong ki tangko
ki leh bulh sabbath maan lo ki tang pen Pasian tawh ki langdo vangliatna ding hi. Tua thu pen vangliatna tawh piak ding hun hong tun’ ciangin Topa
tawh kipawlna a hih bang mah in, Pasian thukham zui-a Sab-bath maan in a ki niamkhiat mite khut zat in Ama nasepna-a dinga ki pia takpi
tan’na pen Piangsakpa tunga thumaan na lim dawkna a hi hi. Pawl khat in lungsimte a zangh ding hi. Tua bang naseem dingin laisinna sangpi pan-a
leitung uliante tungah ki-apna lim in sapi ciamtehna a ngah a suak uh a, a pilna neite hi zaw loin, Kha Siangtho tawh a ki nilh mite ahi zaw ding hi.
khat te in bel Pasian vangliatna muang zaw in a teel zawk uh manin Upna leh thu ngetna tawh a ki zomden mite lawpna tawh kuan khia ding
Pasian ciamtehna a ngah a suak uh hi. uha, Pasian in amaute apiak thute tangko khia ding uh hi. Tua ciangin
Vantung mi thumna tangkona a tangko kawi kawi mite pen mi Babylon kih-huai gamtat mawhna teng, kumpi aana tawh zuih ding a ki
patau sak buaina bawl bang lel-in ki seh ta dih lai hi. Amaute’ hilhkholhna khung pawlpi bawl tawm thukhun leh nipi zatnate, leh a lau huai sikha
ah America ah biakna khah khong nop lohna om dinga, biakna leh gam hopihna nasep hong lutna thu, leh simtham takin pope te vangliatna in mai
ukna ki kop-in Pasian thukham zuite bawl sia ding uh hi ci-a hilhna pen hong nawtna te, a vek-in hong ki dawk khia ta ding hi. Hih patau kona
dinmun nei lo, thu mot phuah bangin ki seh sak ngei khin zo hi. Hih gam thupi pen in mite tok zo mah mah ding hi. Tul mun tul tampite in a zakngei
pen tu-a a hihna sa baan ah lam dang thei tuan nawn lo ding hi, ci-in kip loh uh hih bang thu hong ngai ding uh hi. Vantung pan kipia thumaan a
takin pulak khin uh hi. Biakna suahtakna om hi, ci uh hi. Ahih hangin nialna hangin Babylon ahi pawlpi in mawhna sungah apuk na thu (607)teci
Sunday aana hial-a tang dingin hong (606) sawl uh ciangin, tua a up zawh kipang pen lam dang sa mah mah sa-in ngai ding uh hi. Mite in lawp mah
loh uh thu hong tung takpi ding hi thong veh ee cih mu ding uh a, mah sa-in a Siate uh kiang ah pai-in, Hih bang thu ahi mah hiam? ci in
tangkona in ni danga a suk khak zawh ngei lohna munte ah zong gah adot uh ciangin, a Siate un tua tangthu mawk mawk peuh, thuhoih bek
hong nei ding hi. hilhkholhna tawh, thu theih nop zaw deuh te peuh gen pih in a patauhna
A khang a khang-in Pasian in leitung leh pawlpite mawhna lak-in teng uh hawl khiat sak uh hi. Ahih hangin pawl khatte in mihing aana lel
taai dingin Ama naseemte sawl ngit nget hi. Ahih hangin mihingte in a baih tawh lungkim thei lo uh ahih ciangin tel dot zaw lai uh a, “Topa in tua ci hi”

56/93
acih te bek za nuam uh hi. A minthang Siapa te in tanglai-a Pharisee te keem keem Pasian Kha Siangtho kidok khia dinga, Satan in hong pum uk
mah bangin lung ngol-in tua thupuak pen Satan’ aa hi cih sak uh a, tua cip ciangin , amah in thukham mudah ahih manin a lamdang dangin thu a
ciangin mawhna a it lai mite taw holh-in hih thu a tangkote bawl sia sak piang ding hi. Pasian kihtakna leh itna om kei leh mihing lungsim pen
zaw ngel mawk uh hi. lamdang sak huai zah-in gilo thei hi.
Ki nialna hong ki zelh in gam thak thak ah hong lut hi. Mite in Khuasia hong ki pei-in, thumna vantung mi’ tangkona ka um hi ci
akituancil Pasian thukham lam ah a ki sap khiat zel ciangin Satan patau napi thumaan tawh akisiansuah nuamlo mi tampite in amau dinmun nusia-
mah mah hi. Thupuak a keem keem vangliatna in thunial mite hai sak lel in, a lang lamte pawm zaw ding uh hi. Khuavak te zong a kibang hiam-
ding hi. Pawlpi Siate in mihing sep theih loh zah phial-in hanciam-in na hiam phial in mu napi leitung tawh kithuah in leitung lungsim pai luat
seem uh a, tua khuavak mai dal uh hi. Dal kei le uh a tuu honte lak uh ah manin, ze etna hong tun ciangin amaute in, a baih lam lam leh a ki dawk
khuavak taang ding hi. Hih thu tawh kipawl nasepna, leh thu kikupna zaw zaw beel ding a ki ging kholsa mah uh a hi kin ken zo hi. Thumaan
khempeuh ahih theih zah-un suk siat sak uh hi. Pawlpite in kumpi’ tungah sunga lungkim sa mi gina, leh thugen siam minthang pawl khat te bangin,
huhna ngen uh hi. Tua sung ah pope pawl te leh Protestant te hong ki tua hun ciangin mi dangte khemna leh lam khial sakna dingin a siamna uh
pawl uh hi. Sunday aana hial-a tan’ ding thu hong khauh zaw-in a kitel leh a vangneihna te a zangh uh hi. Tua bang mite pen a sanggam masate
zawk ciangin Pasian thukham zuite kumpi upadi tawh gaak ding uh hi. uh’ adingin gal gilo pente a suak uh hi. Amau upna hangin dotna dawng
Gapna, thong khiatna tawh tawng gawp-in pawl khat pen zaliatna leh dingin Sabbath zangte thukhen mang zum mai ah a kisap ciangin, gam uk
hamphatna tah in ki zol ding hi. Ahih hangin amaute kipna lahna-in, “Ka kumpi te el sem sem na ding in alawmte om zia uh thumanlo pipi in lawtin
khialhna uh Pasian thubu panin hong lak un,” ci uh hi. Luther in zong tua teci pan sak uh ahih manin, hih bang lampial mite pen Satan sawltak a ki
bang mah-in na ci ngei zo hi. Pawl khat te thukhen mang zum ah ki puak- zen pente a suak uh hi.
a, thumaan khauh takin a gen khiat uh ciangin a za mi pawl khat pen Hih bawl siatna hun sung in Topa naseemte upna ki sittel ding hi.
Pasian thukhamte kim tak-a zuihna lam pang ah hong ding uh hi. Tua Amau in muan huai takin patau kona tangko khia uh a, Pasian leh A
bangin mi tul tampi te mai ah khuavak ki puak hi. Tua bang hi kei leh hih thumaan bek a en uh hi. Pasian Kha Siangtho in amaute taw sawn-in, thu
thumaan tangkona amaute in za kha lo ding uh hi. a gen gen nuam sak hi. Deihsakna lungsim siang in lawpsaka, Pasian
Lungsim upna tawh Pasian thu a um thei mimal peuh mah tual gal huupna tawh amau sep ding na asem uh hi. Pasian in mite kianga gen
bangin kido (608) ding hi. Satan mai humna tawh nute pate in thu um thei ding a (609)piak thute tha sial loin a gen gen mai uh hi. Amau in a leitung
a tate uh genthei sak ding uh hi. Topate leh tonute in Pasian thukham zui hamphat nading uh zong loin amau nuntak nop tuam nading leh mite’
nuam a naseemte nen cip ding uh hi. Itna sutat in, thu um tate luah ding pahtawi ut se lo uh hi. Tua bang hi sam napi lang pang thusia hong ki
go-le-gamh teng tan sak in, inn pan ki hawl khia ding hi. Paul in a phial ciangin mai bing -in, “Hih bang thusia piang thei ding mah mu khol hi
genkholhna te tung kimding hi, “Jesu Khrist tunga a citak mi khempeuh in le hang I kam paute ki dawmmah ding hi ve hang” ci lai ding uh hi.
bawl siatna thuak ding uh hi” ci hi. (2 Tim. 3 :12). Thumaan leen-a Haksatna in amaute um cih hi. Satan in a thuak hak mawh zolna tawh a
Sunday-nipi a nial peuh mah, kim khatte thong ah ki khia-in kim khat te ki nawt hi. A nasep pan mun a letnate uh amau zawh theih ding lim pua lo hi.
hawl khia dinga, kim khat te sila bangin ki bawl ding hi. Mihing pilna tawh Amaute ki susia gawp ding dan ahi hi. Amaute lawp theihna pen pen teng
et-in hih thu pen a piang thei ngei lo ding bang a hi hi. Ahih hangin hong uh bei hi. Lah, a taw kik thei nawn kei uh hi. Tua ciangin a huh ding dang

57/93
nei loin vanglian khat a om Pa’ thahatna a beel uh hi. Amau in a pau khiat Bawl siatna a nam nam hong piangte pen Satan a om lai teng leh
sa kammal te uh amau uta pau zong hi lo cih a thei uh hi. A sawlpa’ sawl Khristian pawlpi a kip lai teng a om zel ding mah a hi hi. Khuamial pawlpi’
bang bang a tangko ahih lam uh a ki thei uh hi. Pasian in amau lungsim langdona thuak loin kuamah in Pasian na sem thei lo hi. Gilo vantung mite
sung uh ah tua thumaan guan a, gen loin om thei lo uh a hi zaw hi. in nawk dinga, a nasepna-a a ngah mite buai sak-in ama khut pan sut
Pasian mite in tua bang thuaknate mah hun beisa sung ah na khia-in gal mat samat bangin bawl ding uh hi. Ama gamtat hoih in a sel-
thuak ngei khin zo uh hi. Wycliffe, Huss, Luther, Tyndale, Baxter, phona a thuak migilote kipawl uh a, Pasian kiang pan bang cih le’ng ki
Wesleyte in upna bulpi teng Laisiangtho tawh sit tel ding sawl uh a, a khenkhia thei ding hiam? ci-in mawh zolna a tuam tuam tawh zol ding uh
maan lo teng nusia dingin tangko uh hi. Hih mite zong na ki langdo hi. hi. Tua banga a zawh zawh loh uh ciangin aana hial-a a lung sung lam
Khasiat huai sakna mal khat zong kihello in hehna tawh ki bawl sia hi. upna suk siat sak ding a vaihawm uh ahi hi.
Ahih hangin a tawp tuan kei uh hi. Pawlpi tangthute ah a hun tuam tuam Vantung Biakbuk sungah Jesu in Palai a sep laiteng Kha Siangtho
zui-in thumaan tuam vil vel tangko ding om zel a, a hun zui-a Pasian mite hong kepna in gam ukte leh mipi lak ah nasem lai hi. Tua Khasiangtho in
neih ding thumaan tuam om zel hi. Thumaan thak khat peuh a dawk leitung gam ki ukna upadi te ah zong a hun khop tan khat len in huzap va
ciangin a langdo na om zel a, tua thupha khuavak a saang mite na ki bawl nei hi. Tua upadite omlo hi leh leitung pen tu-a sangin nakpi in ki sia zaw
siain na ki sit tel zel hi. Topa in a thumaan tuam vil vel tangko ding lai ding hi. Gamuk ulian tampite Satan khutzatte ahih laitak hun mah-in
kisamte nawh sa-in pia sak zel hi. Tangko ding a ut lo kua om ngam Pasian in a zat gam makai tampi zong na om ve ve hi. Pasian na sepna
hiam? Amah in leitungte kiang ah migitna thu tawh sapna nei dingin A mai dal ding vai hawmna khat nei dingin Gaalpa in anasemte a sawl
naseem te A sawl hi. Gen kei mawk le uh amau mah mah ki sia mang ciangin Topa kihta thunei zo tham mah mah khat peuh Topa in na zangh
ding uh hi. Khrist Sawltakte in a thuak ding uh gimna te zong khual zo loin zel a, vantung mite thu zawhna tawh tua thu kisung pen a kinial thei het lo
na tangko ve ve uh hi. A nasep ding uh seem uh a, a thaman ding ahih leh dingin dal sak geih zel hi. Tua banga gilo vaihawmna pen a deih mi tawm-
Pasian a aap uh hi. (611) no bek om zaw zel sak hi. Vantung mi thumna nasep a ki sep theih
(610) Lang pangte a nasia zaw-in hong laan sem ciangin, nadingin thumaan-ii galpa pen ki lencip lai phot hi. Tangkona nu nung pen
amauhangin tua buai na teng apiang bang in ong dawk ahih manin Pasian ki tangko ciangin tu-a Topa khutzat gam maikai tung tawn in gam uk
nasemte lungsim a buai hi. Ahih hangin a lungsim sung khua phawkna leh makai te in thuman ong phawk ding uh hi. Pawl khat in thumaan hong
Pasian kammal in amaute thumaan lampi zui ahih lam uh kha muang saang ding uh hia, lung kham buaipi hun sung teng Pasian mite tawh
sakin, sit tel na a thuak zawh nading un hatna zong kipia hi. Ki demna leh hong ding khawm ding uh hi.
bawl siatna nai sem in a hat na tawh ki tuak in amau upna leh lawpna Vantungmi thumna tangkona tawh hong ki kop vanglian vantungmi
zong a khang pha saan zel hi. A teci pan’na uh ah, “Pasian thumaan phel a dang khat pen-ii vaang tawh leitung buppi hong taang ding hi. Leitung
khap in pawl khat te kul kei, ci a pawl khat bek lak cih bang tawh leitung te bup a zel alian mah mah nasepna khat hong ki gen khol hi. Advent
pah-taakzon’na in ka ut kei uh hi” ci tang hial lel uh hi. “A na ka sep uh nasepna 1840-1844 sunga tangkona pen Pasian vanglian kilatna khat hi
Topa in ko hong hon khia zo ding hi. Khrist in leitung ka zo zo hi, ci hi. Tua a, vantung mi khatna’ tangkona pen leitunga Mission ki phuhnasa mun
a kizo sa leitung kihta ding ka hi uh hiam?” ci uh hi. khempeuh ah a tung hi. Mun khat khat te ah puahphate khanga kipan
biakna lawpna om ngei sa lak ah thupiin nasia pen hi ci uh hi. Ahih hangin

58/93
tu-a a vanglian vantung mithumna tangkona tawh kop-a ki tangko ding ding hi.” Mang. 13:13. Tua bangin leitunga teeng mite in amau panmun
pen tuate khempeuh sangin nakpi in nasia zaw lai ding hi. ding tek uh la ta ding uh hi.
Nasepna pen Pentecost ni-a tawh ki bang ding hi. “Guah masa” in Pasian Kha Siangtho tawh in telsakna nei ta ahih manin gatang
Lungdamna Thu nasepna ah kong hong dinga, khaici manpha po nadinga kaih bang in thusut na tawh thupuakna ki tangko nawn lo ding hi. Kinial leh
kibuak ahih mah bangin, “Guah nunung” zong tua khaicite a tang cingin thuguisut nading teng ki laktel khin hi. Khaici kituh khin-a hong po hong
aki at theih nading in a ki buak ahi hi. “Tua hun ciangin Topa I zuih den leh khang to-in, a gah hong vui ta ding hi. Thupuak nasemte in huzap anei
I thei ta ding hi. Ama pai khiatna in zingsang bang hi a, Amah in leitunga laihawmkhiat dingteng zong hawm khia khin uh hi. Hi napi mi tampi te
guah masa leh guah nu nung zu bangin eite kiang ah hong pai ding hi.” lungsim in thumaan a mat siang nading leh a zuih nading pen uh a dal a
Hosea 6:3. “Lungdam un, no Zion tate aw, na Topa Pasian tung uh ah ki om lai hi. Tu-in khuavaak in mun ci teng taan’ in, thumaan sianthona teltak
paak un. Bang hang hiam cih leh, Amah in guah masa a hoih bek takin in ki mu ta ahih manin, Pasian ta hoihte in amaute agaak cip khau-guite
hong pia a, note ading guah hong zu sak lai dinga, guah masa leh guah paltat ta uh hi. Innkuan kizopna khau, pawlpi kizopna khau cih bang lelte
nunung hong zu sak ding hi.” Joel 2:23. “Ni nu nung ni ciangin Pasian in in amaute awh in hencip zo nawn lo hi. Thumaan pen nadang khempeuh
mi khempeuh tung ah Ka Khaa Ka bua ding hi” ci hi. “Tua hun ciangin sangin manpha zaw sa ta uh hi. Thumaan langdo dinga a kipawl huan uh
Topa min tawh thu ngente khempeuh in hotna ngah ding hi.” Sawltak 2:17, hangin mi tampi in Topa lam ah dinmun hong la ta uh hi.
21.
Lungdamna Thu hilh nasepna lian pen a ki pat tuunga thu
konghong dinga kilang Pasian vangliatna sanga nasia zaw thupha hong
kibuak phot loin nasepna ki tawp lo ding hi. Lungdamna Thu tangko (612)
nasep kipat khiat nadingin guah masa ki buahna tawh hilhkholhnate a
taang tun’ mah bangin, tua nasep kizawh nadingin guah nunung buah
ding zong hong taangtung ding hi. Hi lai tak ah, “Ki puahthakna hun” ci-a 11 Buaina Hun
Peter gen gen hun a hi hi. “Tua ahih ciangin no te ki sik kik un la ki khel
un. Tua hi leh Pasian kiang panin ki puahthakna hun hong tun’ ciangin na
mawhna te uh ki phiat siang ding hi; tua khit ciangin Amah in Jesu hong “Tua ciangin saihadial puan a silh vantung mi in, ‘Na mite a cing, a
pai sak ding hi,” ci hi. Sawltak 3:19, 20. lian vantung mi Michael hong kilang ding hi. Tua ciangin leitungaa mihing
Pasian naseemte ki aapna siangtho tawh a maitangte uh taang hi. apian’ zawh-a kipan a nasia penpen gimna hun hong tung ding hi. Tua
Tua in vantung pana thupiak tangkona ah mun khat pan mun khat man hun a hong tun ciangin Pasian laibu sunga a min kigelh na mite
laang sak tuam mah mah ding hi. Leitung buppi ah aw tul tampi in patau khempeuh a kihonkhia ding hi’ a ci hi.” Dan. 12:1.
kona tangko ding uh hi. Na lamdangte ki bawl dinga, cinate ki dam sak-in Vantung mi thumna tangkona a ki zawh ciangin leitunga teeng mi
lim leh nalamdangte in thu um mite zui ding hi. Satan in zong zuau mawhte pen hehpihna in hum nawn lo ding hi. Pasian mite in amau nasep
nalamdangte bawl a, mite’ muh-in van pan meikuang nangawn kia sak a zo ta a hi hi. Amaute in “Guah nu nung” “Pasian kiang panin
puahthaknaa” a ngah khin uh hi. A nawk ding uh ki sittelna hun adingin

59/93
amaute ki ging khol khin uh hi. Vantung mite ki cinglah-in vantung ah ki daan pia a, ki siatna lianpi a piang hi. Pasian in siangtho vantung mite tua
lek zel zul uh hi. Leitung panin vantung mi khat hong ciahto a, ama nasep bang siatna bawl dinga a sawl mah bangin Amah in vantung mite hun pia
kizo khin cih hong pulaak hi. Sittelna nu nung leitungah ki bawl khin a, dinga a ut a dahun nuai ding uh hi. Tu-in tua bang sem dingte a ki gingsa-
Pasian thukham tungtang-a muan huai mite tung ah “A nungta Pasian’ in om zo a, mun ci teng susia dingin Pasian in hun a piak khiat ding bek
ciamtehna” ki pia khin zo hi hong ci hi. Tua ciangin Jesu in vantung ngak-in om uh hi.
Biakbuk sunga A Palai nasep a khawl hi. A khut laam toin aw ngaih takin, Pasian thukham a zahtak mite bawl-in leitung ah thukhenna hong
“A zo zo hi” ci in a ki ko hi. Tua khit ciangin “a gilo mi in gilo lai ta hen, a tung hi ci in ki ngawh hi. Tua nate pianpih ki siatna lauhuaaite (ziinliing,
kihhuai gamtatte in kihuai gamtat lai ta hen. A dik mi in dik in gamta lai ta huihpi) leh mite laka kitotna, ki dona sisan suahnate leitung ah dim a,
hen. Athumam mi in thuman lai ta hen. A siangtho mi in siangtho lai ta gimna omte amau ki ngawh zaw sop ta hi. Patau kona nu nung a huh
hen.” Mang. 22:11, 12 ci in hong ki ko a, tua lai takin vantung mihonpi in a vangliatna in migilote tok tho hi. Amaute lunghaamna hong ki tawh
lukhu uh a la khia uh hi. Mite thu khempeuh, sihna thuak ding maw nun na kuangin thumaan saangte tungah heh ih hi. Tua baan ah Satan in a ki
ngah ding cih, ki khentel khin zo hi. Khrist in Ama mite mawhna laak khiat mudah ding leh bawl siat ding a na taw holh beh lai hi. (615) Jew mite
sak a, siansuah khin zo hi. Ama mi a hi ding te ki sim khin a, van nuai gam kiang panin Pasian om pihna a ki lakkhiat laitakin siampite leh mipite in
khempeuh ah Ama (614) Kumpi gam leh Ama Ukna kibawl khin ta hi.” phawk kha lo uh hi. Satan in pum-uk gawp khin-a, siatna a mulkim huai no
Hotna ngah ding mite a luah ding uh ki pia ta a, Jesu in kumpite Kumpi, no nam kim thuak khin napi uh in amau leh amau in Pasian teel tuamte hi
tote Topa-in a maang ta ding a hi hi. hang ci-in ki seh lai lai zen uh hi. Biakinn sung ah nasepnate zom zom lai
Amah in van Biakbuk pan apusuah ciangin leitung pen khuamial uh hi. A kih huai biakna tau ah mawh sutna sisan te tawh ni sial in va pai
sahpi in tuam cip hi. Tua lauhuai hun-in siangtho Pasain maitang ah uh a, Pasian Tapa-it’ sisan tunga a mawhna te uh ni sial-in va selpho niloh
midikte in Palai nei a om uh hi. Mi gilote a leen’ ni loh migitna pen ki lakhia uh hi. Pasian naseemte leh sawltakte thah dingin zong kawm kawm lai
ta a, Satan in a ki sik kik nuam lo mite a theih tawp-in uk ta hi. Pasian sawn uh hi. Tua mah bangin van biakbuk sungah a ki khel kik theih nawn
lungduaina pen a mong tung ta hi. Leitung in Ama migitna nolh uh a, Ama het lo khentelna a ki pulaak khin a, leitung omzia ding zong a kip-in a ki
itna sim mawh-in a thukham sik cip uh hi. Migilote in amau hun hoih kheng seh sak khit hun nangawn in leitunga teeng mite in thei nai lo ding uh hi.
khia ta uh a, Pasian Khaa a ki nolh denkeei pen ki dok khia kik ta hi. Pasian Kha Siangtho in a nusiatsa mite in biakna ngeina teng mah bawl
Pasian thupha in a kepna belh ding om lo a, migilote kiang pan ki dalna bawl lai pepeuh tazen uh hi. Satan in tha nuam takin siatna namkimte
om nawn lo hi. Satan in leitunga teengte khempeuh lak ah lutin buaina lian amaute buakin nuai nuai keei ta napi, Pasian adinga tha nuama sem
pen piang sak ta hi. Pasian vantung mite in mihingte dal dingin huihsia bangin ki seh lai lai tazen ding uh hi.
nung ding a dal ni loh uh pen tu in ki khah ta ahih manin buaina om thei Sabbath pen Khristiaante lak ah ki nialna bulpi pen a suah hun leh
khempeuh tho khia lia lua uh hi. Leitung buppi in tanglai Jerusalem ki siat biakna leh leitung ukte kikop hun ciangin Sunday tan’ nading aana hial-a a
lai sangin nasia zaw-in kisia zia zua ta hi. sawl ding uh hi. Pawlpi leh leitung kipawl in a sawlna anial niloh mi hon
Vantung mi khat bebek in Izipt gam-a ta upa khempeuh that khin lomno khatte pen leitungah lipkhap huai muhdah pen pente bangin seh
thei a, a gam bup dahna tawh dim sak vat thei hi. David in Pasian a lang ding uh hi. Pawlpi khempeuh leh leitung bup vai hawmna a langdo leitung
do na in mikisimna abawl laitakin vantung mi khat bek in ama mawhna a buai sak tua mi lomte pen om kei zaw leh ci –in thuak zo nawn lo uh hi.

60/93
Tua bang lungsim mah tawh tu ma kum 1800 lai-in “mipite leh Ukpate” in ciangin mite muhkhialna leh sunglam upna suahtakna a ngah theih nading
Khrist tung ah langdona na nei ngei zo uh hi. Mi huaai ham Kaiaphas in, un a dal teng bei a, thusia ki lumletin mipi telsiam a ngah nading un bawl
“Ih minam bup in siatna athuak sangin ih minam bup tangin mi khart si leh theih khempeuh a bawl ding uh hi.
a hoih zakna thu phawk lo na hi uh hiam?” Johan 11:50 ci hi. Hih Alungkham luatna teng a muh pih lo dingin Jacob in a innkuanpih
vaihawmna tawh thu ki khentat a, Thukham li-na Sabbath a siangtho sak teng tuam om sak-a, amah kia-in Pasian koppih nading a ngen hi. Ama
tei tei te a khel thei pen pen daan tatna thuak ding a ki lawm hi, tua hi leh mawhna te pulaak-in Pasian migitna a saan’ sa te ko kik a, ki niam khiatna
mipite suakta thei ding hi ci in a hun seh-in tawm vei khit ciangin thah lianpi tawh a pa tunga a ki khaam sa thuciam leh (617) amah mah Bethel-
dingin thupiakna aging khia sak uh hi. Eu-rope a Rome pawlpi’ zat a a giah nizan-a a mangmatna te khawng a pau lam hi. Ama nuntakna a
bawlsiatna nam mah America a Protestant te’ in Pasian thukham (616) lau huai na hun hong tunga, na khempeuh lauhuai khin hiau hi. Zan
zuite tungah hong zang ding uh hi. khuamial gam daai sung ah amah kia ki niam khiat-in Pasian mai ah thu a
Pasian mite in tua hun ciangin kamsangpa gen kholhna mah ngen hi. Tha khat-in a liangko tung ah khut khat hong ki nga hi. A lungsim
bangin Jakob lungkham hun sung ah lut ta ding uh hi. “Topa kong cih in sung ah galte in amah that ta ding hiam ci-in a tha tang neih khempeuh
ah: Launa leh patauna aw ka za a, lung nopna thu kaza kei hi.…Nu e! tua tawh a buan pah tal-tal hi. Zan khua hong vak dek tak ta hi. Mihing sangin
ni lianpi hong tung ding a, ni dang tawh teh thei ding hilo hi! Jacob’ suante’ vanglian zaw ahih lam lah nadingin a langpa in tua mithahat Jacob a
gim hun hi dinga, ahih hangin amaute suakta ve ve ding uh uh hi.” Jer. 30: lawng hi. Jacob zaw cip pah in, a puuk hi. Ci mawh-in, a kah kawm kawm-
57. in a galpa ngawng kawi-in thu a ngen hi. A ki buanpihpa pen kamciamna a
Jakob in a lungkham ni zan in Esau khut pana hot khiat nading thu pia vantung mi hi ci-in thei ta hi. Tho zo nawn loin na sa mah mah napi, a
ngetna tawh Pasian a buan zia mah in mite in a buan ding uh lim a lak deih na pen khah suah nai lo hi. Sawtveipi lung gim-in a mawhna a ki sik
khol a hi hi. Piancil 32:24-30. Jakob in a pa thupha a saan’ theih nadingin kik hi. A mawhnate ki maisak khin ahih lam khamuanna a hong deih ta hi.
Esau ki neih in apa akhem a hi. Tua khem bawlna hangin a sanggampa Pasian sawl lengla pa ciah nuam ta hi. Ahih hangin ama tung ah Jakob
thah ding a lau ciangin a nuntaakna huu dingin a tai mang hi. Kum tampi luai geigai lai a, thupha piak ding a ngen hi. Vantung mi in, “Hong khah in,
khit ciangin, Pasian sawlna tawh, a zi a tate leh a gangualteng tawh a khua vak ta hi” a ci hi. Ahih hangin tulpi pa in, “Thupha nong piak mateng
pian’ na gam lam ah ciah kik ding a sawm hi. A gamgi a tun’ ciangin Esau in kong khah kei ding hi” a ci hi. A muanna, a thuakzawhna, leh a lametna
galkap hon khatte kiang pan thu a za hi. Tua ciangin hehna hong thuk kik kho in kip mah si maw! Ki sialhnaleh a kineihkhem peuh hi leh Jakob pen
takpi ding hi tah ci-in lau-in a liing hi. Jakob pawlte in galhiam leh belh tha khat thu-in kisia takpi ding hi. Ahi zongin a thamcin’ lohna teng, leh a
ding om lo ahih manin, sat zaan leh thah thuak lel ding bang dinmun hong tha neemna teng a ki pulakna ban ah Pasian pen thuciam pelh lo, a migi
hi ta mai hi. Ama hanga hi thu a piang ahih lam amah leh amah mawh ahihna kip tak in a muang mah mah ahih lam a ki muh telna a hi hi.
kisa pha saan-in, a lung kham lua hi. Pasian migitna leh hehpihna bek lam “Amah in vantung mi nangawn a thu zawh hel sam hi.” Hosea
et theih ding om a, thu ngetna bek gal hiam hong hi ta hi. A sanggampa 12:4. Ki niamkhiatna, ki sik kikna, leh amah le ki pum-apna tawh, asi thei
tunga khialhna teng bawlphat nading leh tua a lauhuai thu a ki lumlet in mi mawh mi khialh pa in vanglian vantung buan in a zo hi. Lau-in a liing sa
hotna angah nadingin, a bawl theih khempeuh siit loin a han ciam hi. Tua pi pi mah-in, amah in Pasian thuciam a len ten tan hi. Mong neilo itna
hun mah bang in Khrist nungzuite in zong tua buaina hun hong tun’ lungsim a neipa in zong hih mi mawh pa thumna mawk paih khiat sak thei

61/93
nawnlo hi. Ama gualzawhna ciamteh nadingin leh ama omzia et teh-a mi A mawhnateng uh paulap in Satan in Pasian mite mawhkawk den
dangte zong a lung khauh theih nadingin, mawhneipa phawkna min panin hi. Tua ahih manin Satan in ahih theih tawp in amaute a ze-et ding in
mawh a zopa cih tawh ki khek sak hi. Jakob in Pasian nangawn a zawh Topa in aphal hi. Pasian a muanna, a upna uh leh a kipna te uh nasia
hel na pen in mihingte zong zo ding cih a ki lahna ahi hi. Pasian in ama takin ki sittel ding a deihna a hi hi. Hunbeisa a anuntakzia a et kik uh
belhpa hi ta ahih manin a sanggampa’ do ding zong, tu in, lau nawn lo hi. ciangin pulaak tham cing dingin hoihna neilo uh cih aki phawk uh a tua in
(618) Satan in Pasian vantung mi mai ah Jakob pen mawh sakin,a a lam etna uh (619)a mial sak hi. Amaute in a ginat lohna te uh leh a tham
mawhna thaman tawh a a ki suksiat ding mah hi, ci hi. Esau zong han cin’ lohnate ngen uh a mu uh hi. A lungkiat nadingun Satan in a nin
suah a, amah nawk gawp dingin tawholh hi. Vantungmi tawh zan baan’na tata te uh lakin tuate ki sawp khiat sak ngei lo ding cih lam in a
tawntung a ki buan buan laite in Satan in Tuulpipa Jacob tungah a buai sak hi. Tua hi leh Pasian a muan’ tentanna uh pan in ki heiikhia-in
mawhna te a phawk sak hi. Lung kia a Pasian a pom ten tan-na te a khah ama mawhzolna ah hong kipia lel dingin Satan in a lam en hi.
suah theih nadingin hanciam hi. Jakob pen lungkia sak zo dek tak phial hi. Agalte un Pasian mite a kiim kot uh ah kiim uum in susia nuam uh
Ahih hangin vantung pan hong ki huh kei leh kisia takpi ding cih a thei hi. A hih hangin amau lung gimna pen bawl siatna thuak ding launa hi lo-
gige hi. Amawhna lianpi ki sik kik mah mah hi. Pasian migitna a ngen hi. A in, a mawhna te uh a ki sik kik nai loh uh a om khak ding, Honpa khapna a
deihna a tun’ ma teng talo keei-in ngen tei tei a, lung gim-in kapa, a deih a ngah zawh loh khak ding uh hi zaw hi. Tua khapna in, “Leitunga om mi
ngah dongin a leencip hi. khempeuh ze-et na dingin leitung bup-ah a hong tung ding lungkham na
Satan in Esau hansuah-in Jakob do dingin a kuan khiat sak mah pan in kei zong note ka hong suaktak sak ding hi.” Mang. 3:10. Amaute in
bangin tua buaina hun hong tun’ ciangin zong migilo te hansuah-in Pasian mawhmaina ngah takpi peuh le uh gawtbawlna sihna te kihta nawn lo uh
mite susia ding in tawholh ding hi. Jakob a mawh siat mah bangin Pasian hi. Ahih hangin amaute gamtat siangtho lohna hangin a nuntakna taan le
mite zong a mawh siat ding hi. Amah in leitung bup ama mi-in a seh uh tua panin Pasian min siangtho ki nop neh kha ding ahi hi.
laitakin Pasian thukham zui mi lom tawmno khat te in ama liatpenna na A kiim uah langdo nading ngiimna leh langdona vive bek a mu uh
langdo uh hi. Tua milom tawmnote leitung panin phiat siang thei leh ama hi. A lungsim sung uh ah hih upna-pialna lianpi ki khak tan thei hen la
gual zawhna a picing thei ding a hi hi. Tua mite vantung mite in vil uh a, a migilote’ gitlohna bei thei leh cih bek bek a ngaihsun uh hi. Langdo nasep
mawhna te uh ki maisakin, van Biakbuk panin zong amaute thu ki khentel a ki khawl nading Pasian tung ah a nget kawm kawm un amau mah mah
khin zo hi cih pen a mah in theih pih lo hi. Tua mite mawhbawl dingin zol in tua hoih lohna do zo daal zo lo uh ahihna a ki pulaak uh hi. Ahih theih
ngei zo a a mawh sak sa te zong a mun, a hun, leh a thu te tel takin a thei zah-un Khrist’ nasepna ah hanciam den-in thatang hatna zong ngah to to
hi. Hih mite zong amah bang mahin Pasian in amawhna uh hangin a uh a, Satan galkapte in lel ding hi cih a thei uh hi.
suksiat lel ding te hi ci-in gen zal zal keei zen hi. Amah in, Pasian in tua Amaute in Pasian mai ah amau mah ki sit tel-in hun beisa-a a
mite mawhna mai sak-a amah leh a pawl vantung mi mawhte susia ding mawhna tampi te uh ki sik kikna lak-in, Honpa kamciam paulam-in, “Ka
cih se mawk pen thutang hi thei lo hi cin-in gen sesa keei zen hi. Tua mite tha hatna amah leen sak un. Tua hi leh Kei tawh ki lemna hong bawl thei
zong ama galmatsa vive hi khin zo uh a, a suk siat dingin ama khut sunga dinga Kei kiangah gal muang ding hi” Isa. 27:5 ci uh hi. Amaute thu
a piak lel ding hi zaw hi ci in Pasian kiang ah gen hi. ngetna hong ki pia kik pah vat ta kei leh a upna uh khiam tuan lo uh hi.

62/93
Jakob in vantung mi a let ten tan bangin Pasian len tentan uh a, “Thupha Jakob tangthu ah Pasian in khemna zolna thuaka mawhna sunga
nng piak (620) matengin kong khah ngei kei ding hi” a ci uh hi. kiate ki sik kik hen la Ama kiang ah lungsim maan tawh hong ki heii kik leh
Jakob in Upa za a ngah nading a zuau phuahna na ki sik kik khin nil khia tei tei loin saang kik tham hi cih teci ki mu hi. Satan in tua bang
zo hi kei leh ama nuntakna a ki khawi lai nadinga Pasian hehpihna a nget mite suksiat dingin a zon zon lai takin ki siatna sung ah akiat loh nadingun
pen Pasian in ngai lo ding hi. Tua mah bangin buaina hun sungin Pasian Pasian in a vantung mite sawl in kem sak-in huh sak ding hi. Satan nawk
mite in a ki pulaak nai lo mawhna a neih uh leh tua in lunggim sak in, na pen nasia in siam thei hi. A khemna te kihtak huai mah mah hi. Ahih
lungkia-in a upna uh kitat-in, hon khia dinga Pasian a sapna uh ah muan hangin Topa mit in A mite en gige a, A bil in amaute’ kahna-aw za gige hi.
huai zo lo ding uh hi. Ahih hangin amaute in Thamcinglo ahihna a ki muh Amaute thuak siatna pen nasia-in a thuak ding uh haksatna zong a kang
uh ciangin a lah khiat ding uh mawhna a sel sim uh om lo hi. Amaute tum sak meikuang zah a hi hi. Ahih hangin kham hal siang bangin A halpa
mawhnpa pen thukhenna ah ki puak zo a, a ki paih khiat sak khin zo hi. A in siangtho sak ding ahi zaw hi. A mite in sittelna suk pen athuak hun in
maute in zong a phawk kha nawn kei uh hi. zongh a hamphat nop sak pen hunlaitak a ait zah mah in Pasian in a it hi.
Mite in a nuntak sung uh a a ginat lohna neng nengte uh Pasian in Ahih hangin amaute Pummei tawh hal siang kul ahih manin ki hal dinga, a
thu sim lo hi ci-in ngaih sun leh Satan in a deih hi. Ahih hangin Topa in leitung vai teng uh khang tum phot ding hi. Tua khit ciangin Khrist a batna
Jakob a bawlna ah a hoih lo khat pen thu kim thei lo leh awi-aam thei lo teng uh hong ki lengkik thei pan ding hi.
ahihna a lak hi. A mawhna te uh sel sim-in pulaak loh leh maisak loh in Mai-a ih nawk ding lunggimna hun-a gilkial dangtakna, zekaina,
vantung laibu ah a om sak lai mite tungah Satan gualzo ding hi. Dinmun lunggimna te ih nan zawh nadingin upna kho leh ki sekna ki sam hi. Bang
saang sem sem leh a zah tak huai zaliatna te a let toh sem sem uh zah-in hong ki sittel ta leh a vul lo ding upna ki sam hi. Tua hun adingin a
ciangin adin mun ding uh Pasian muhna panin lungkham huai sem sem a, ki ging khol thei dingin mi khempeuh tung ah hun hoih kipia hi.
a galpa uh’ adingin zawh theih na mun tam sem sem hi. Pasian’ ni lian ni Jakob in zo thei hi. Bang hang hiam cih leh khensatna khauh tawh amah
adingin ki ginkholh a zekaite adingin buai hun sung ahi-a a nung ciangin a luai ken kon hi. Ama zawhna in kuhkal a thungetna in vang nei ahih lam
hi zongin kigin na ding om nawn lo ding hi. Tua bang mite ading in lam et ahong mu sak hi. A kuama peuh in ama kuhkal tentan bangin Pasian
a om nawn lo ahi ta hi. thuciam len tentan-in, ama hanciam bangin hamciam in I nget tei tei leh,
Khristian kici napi tua lau huai hun adingin ki ging khol lopi-a hong ama zawh bang mah in i zo ding hi. Ama utna nial nuam lo-a Pasian mai-a
paite in a cih mawh manin a mawhna te uh lung gim-in hong pulaak pong lunggim thuak nuam lo, thu saupi ngen nuam lo, Pasian thupha lung gulh
mawk uh ciangin, migilote in amau tavaihna a nuihsan lel uh hi. Tua bang khol lo mi in ngah lo pah lel ding uh hi. Pasian tawh kibuanna ih cih atel mi
ki pulaakna pen Esau leh Judas ki pulaak bang lel ahi hi. Tua bang mite tawm lua mawk hi! Pasian deihna tel nuam a a hih theih tawp suah-a, a
kahna pen a mawhna uh a mu dah man hilo in, a mawhna thaman uh a hong ki thasaan mi tawm lua hi. Kam tawh gen theih loh lungkiatna tui
muh uh ciang a kap uh ahi hi. A ki sik kik dan uh lampi maan lo a, gitlohna hual in thu ngente a nawk ciangin Pasian thuciam ah a belh ten tan-a a
mudah lo uh hi. A mawhna uh hong gen khiat pen uh tua mawhna dan a upna a khah suah het lo mi tawm mah mah hi.
kihtak man uh hi lel a, thukhenna ki phiat kik hial mah ta leh zong tanglai-a Tu khawnga upna tawmno bek tawn a om nim nem lelte Satan
Pharaoh bangin Pasian gensia kik lel ding uh hi.(621) khemna hong (622) laanga sunglam upnate aana hial-a hong ki uk ciangin
a puuk khak ding uh lau huai mah mah hi. Tua sittelna ah thuakzo kha

63/93
phial mah le uh zong buaina hun sunga a lut uh ciangin lungkiat huai pha (623) Tu-in I siampilian pa in eite siansuahna bawl laiahih ciangin
san zaw zel ding hi. Amaute Pasian muanna ah zong sangh lo uh hi. Tua Khrist hanga siantho kimna I zong thei lai hi. Eite Honpa in mawhzolna
amau awl mawh loh upna zatzia pen a lungkiat huai mah mah hun sungin sung ah ngaihsut pak na neu no khat na ngawn pia ngei lo hi. Satan in
ut-in ut ta kei le uh buai huai takin phu kha ding uh a hi hi. mite lungsim sung ah ama khe ngak nading a mu zeel hi; zongsatna hoih
Eite in tu bangin Pasian tawh kinai khol khol-in Ama hong ciam lo te panin a deih bang a seem theih hi. Ahih hangin Khrist in “Leitung
thute I zui to to ding hi. Vantung mite in muanhuai tak leh deihna tak tawh kumpipa hong pai a, Kei tung ah zawh theih nading siksanh bang mah mu
thu ngetna khempeuh ciamteh uh hi. zo lo hi. Amah in A Pa thukhamte zui a, Satan in a mai nawt theih nading
Pasian tawh ki thuzakna I taan sangin ei’ ading I sepna te taan le’ng a Ama tung ah siksanh mu zo lo hi. Tua omzia mah mailam-a hong tung
hoih zaw lai ding hi. Zawn’ pen penna te, ei leh ei kinialna lian pente nei a ding hun haksa sung a nawk zo suak dingte omzia hi ding hi.
Ama hong saan’ ding pen hauh pen penna, liat pen penna, tawl dam pen Tu-a nuntakna sung mah ah Khrist hong siansuahna tawh
penna te sangin deih huai zaw hi. Thu nget nading hun i seh ding hi. mawhna pen ei tawh ki khenkhia ding hi. Eite’ Honpa in Amah tawh kizom
Leitung vaite I kin luat leh Topa in thu I ngaihsut theih nading hun A hong dingin hong sam hi. Eite tha neemna te Ama hatna ah, eite’ haina te Ama
piakna-in i sum I paai, I inn I lo-gam hoih hong hep khiat sak thei mai ding pilna ah, eite’ thamcin’ lohnate Ama thamcin’na ah ki-ap dingin hong sam
hi. hi. Pasian hong sehsakna bangin lung neemna, ki niam khiatna Jesu’
Khangnote in mawhna a nial uh leh-a Pasian thupha nakpi-a a saan ah I kah ding hi. Topa in I mai ah zuih ding lampi hong koih sak den
nget uh leh khemna sung ah puuk lo ding uh hi. Pasian thu-pua mite in a, a baih lam lam a nuam lam lam teel ding hi loin, nuntakna maan a ngim
leitunga patau kona a piak uh ciangin Pasian thupha a ngetna te uh ah a lampi I zui ding hi. Vantung in I nuntak zia dinga hong seh sakna bang in
tha dah huai a tek nek peuhin ngen loin upna om se sa keei sa-in Jakob zuih theih ding eima nasep a hi hi. Kuamah in tua lampi khek thei lo, mot
nget bangin ngen le uh, “maitang kituah in Pasian kamu khin a, ahi zongin nusiat thei lo hi. Azuih kei leh kisiatna lau huaina mun a tung ding hi.
kei hong ki hing khawi lai hi “ (Piancial 32:30) cih theih nading hun ngah Sawltak Johan in vantung ah aw-ngaih mah mah khat za a,
ding uh hi. Amaute in Pasian leh mihing te kikal ah zawhna ngah-a “Leitung leh tupi tunga teengte aw, dah-in kap un. Dawi in hun tomno bek
vantung panin kumpite banga a sehte suak ding uh hi. nei lai ahih lam kithei-a, heh mah mah sa-in hong tuak suk hi,” ci hi. Mang.
“A piang ngei lo haksatna hun” a sawt loin hong tung ding hi. Eite 12:12. Van pana tangkona hih thu in lauhuai mah mah hi. Satan hehna
in tu-a I neih loh sikdona te I ki sam hi. Tampi takin a ngah nadingun pen hun tom nei lua ta ahih manin so mah mah a, khemna leh suksiatna a
hanciam nuam beek lo uh hi. Bang khat pepeuh te I seh kholhna zah-in deih zah pen hih buaina hun sung tengin a sep khiat man nadingin sawm
haksa khol lo thei zel zaw hi. Ahih hangin hih buaina pen tua bang hi het gige hi.
lo ding hi. Ahi bang lian-in a kigentel thei lo zaw hi. Tua buaina hun A lau huai mihing bawl theih loh, dawite na lamdang bawlte van ah
ciangin mi khempeuh in ama khaa adingin Pasian mai ah a din tek kul hong (624) kilang ding hi. Dawi khaa te in leitung kumpite leh leitung buppi
ding hi. “Noah, Daniel leh Job te” leitunga a om lai un “ amaute hoihna in khem dingin kuan khia uh a, vantung ukna langdo dingin Satan ki thasaan
amau nuntakna ciat bek ahut zawh cih loh, amaute tate nangawn hu zo na koppih dingin amaute ngen ding uh hi. Tua nasepna-a Sawltuakte in
tuan het lo ding hi ci in a nungta Topa Pasia” in ci hi. Ezek. 14:20. Gam Ukte leh mihonte a ki bangin khem khawm ding hi. Mite hong tho
khia ding uh a, Khrist-in kibawl ding uh a, Honpa ngah ding a zaliatna leh

64/93
biakna te ngah dingin hong ki gen ding uh hi. Amaute in cina damsakna Minthanna tawh Khrist hong pai kikna lim a ciing mite akhem
na lam dangte bawl ding uh a, vantung pana hong kilak thu hi I-inki gen dingin Satan phalna ki pia lo hi. Honpa in Ama mite hih thu-a khemna om
ding uh hi. Tua a gen thute uh Laisiangtho sung thu tawh lah ki bang het ding leh Amah tak tak hong pai kik cianga omzia ding pen kitel takin
lo zel mawk ding hi. hilhkholh zo hi. “Khrist zuauthei leh kamsang zuau hong piang dinga, na
Satan in Khrist bangin hong ki bawl ding hi. Tua pen khemna laka lamdang lianpipi te lak ding uh hi. Ahih theih liai leh a teelsa te nangawn a
a tung nung pen khat a hi Pawlpi in Honpa hong pai ding sawt veipi a lam khemzawh nading a hanciam ding uh hi….Tua ahih ciangin amaute in En
et pen uh tu-in mi khem lianpa in Khrist aki lang in a hong pai ta bang in un, Amah sehnel gam ah a om hi, hong cih uh leh pai kei un. Inndei sung
lim hong bawl ding hi. Leitung mun tuam tuam ah Satan va ki laak kawi ah om hi hong cih leh um kei un. Khuaphia-lep in nisuahna pan nitumna
kawi ding hi. Johan in mangmuhnasunga Pasian Tapa omzia a gen te dongin a tang bang Mihing Tapa hong pai ciangin a hong piang ding hi.”
bangin mite lak ah a thupina leh a vaang tann’na te hong lak ding hi. Matt. 24:24-27, 31; 25:31; Mang. 1:7; 1 Thess. 4:16, 17. Hih Paikikna pen
Mang. 1: 13-15. Amah kual khum minthanna te mihing muh ngei tua a lim ciin’ theih ding hi lo hi. Leitung buppi in muh khat-a muh theih ding in
sanga thupi zaw om ngei lo hi. “Khrist hong tung hi! Khrist hong tung hi!” a piang ding hi.
cihna awte huih lak ah ging khia zuah zuah hi. Khrist leitunga a omlai-a a Leitung bup galmat banga a man cip-pa’ khemna sung ah
nungzuite thupha a piak dan mah ciing-in a khut laam to a thupha a piak thumaan it-in Laisiangtho tha nuam taka a sim, thumaan om bang a
ciangin mite in a mai ah bok-in bia zai zai uh hi. A aw neem-in thu zawhna saangte pen a puuk loh nadingin ki hu ding hi. Hih bang mite in
a nei hi. La-aw ngaih bang in zong kiza zel hi. Thu neem leh thu-duai tawh Laisiangtho teci pan’na tawh mi khempa ki neihtawmnate man khia thei
Honpa thupha piakte bang dan-in vantung thumaante gen khia a, cina te ding uh hi. Mi khempeuh mai ah ze etna, sittelna hun hong pai tek ding hi.
zong dam sak hi. Khrist a hi dan-in gamta in, Sabbath zong Sunday tawh Mawhzolna hong kipia kawi kawi dinga, Khristian taktak te hong kilang
ka khek khin zo hi hong ci ding hi. Tua ama thupha piak nipi thak pen mi khia ding hi. Pasian mite in ama thumaan ah a kip tak tak nam? Hih thu
khempeuh in zang ciat ta dingin zong sawl ding hi. Amah in ni sagih ni a hong pian cianga a na taksan’ khak loh nadingun hih bang lauhuai hun
zang tentan teei teei te pen ama min dem-a a gensiate hi, amaute kianga ciangin Laisiangtho a len cinten na ding uh hiam? Ahih theih leh Satan in
thumaan leh khuavak puak ding in a sawl khiat vantung mite a na nolh te amaute tua hun cianga a kip loh theih nadingun khiang khol khol ngel ding
in amah a nolh suak hi ci nong zen ding hi. Hih pen a khauh mah mah hi. Leitung (626) hauhna khawng tawh van gik sak, lung gim sak-in, hih
khemna hi a, khemna tung nung pen phial a hi hi. Simon Magus in a khem leitung nuntakna te tawh a tuantual nadingun daai kaai kaai-in daal khol
(625) Samaria mite mah bang uha, a neu pen pan a lian pen dongin dawi khol ding a, tua sittelna ni pen guta bangin amau tung ah a tung sak ding
vai te um in, “Vanglianpa Pasian akici pen amah ahi hi” ci uh hi. Sawltak hi.
8:10. Khristian gam-a leitung Ukte in Pasian thukham zuite langdo a a
Ahih hangin Pasian mite bel khem zo tuan lo ding uh hi. Hih Khrist thupiak kawi kawina un gam ukte in a gam mite a kepna teng uh bei sak
zuau thuhilhna pen Laisiangtho sung thu tawh ki bang lo hi. Ama thupha uh hi. Amaute a susia nuamte in susia thei ta ahih man in, Pasian mite in
piakna pen Sapi leh a milim biate tunga kipia hi a, Laisiangtho in Pasian khuapi khua neute nusia-in a pawl pawl, a lom lom-in gam simtham zuan-
hehna zu ciil (zugei) ki tulh a cihte a hi zaw hi. in taai mangin a teeng uh hi. Tampi in mual lak guam lak, kaw-hawm sung
khawng beel uh hi. Piedmont kuam-a Khristiante mah bangin mualno mun

65/93
saang tung khawngte biakinn-in zangh ding uh a, “belh ding suangpi” puak ding hi. Thong inn sungte kumpi inn sung bang hi dinga upna
peuh a na om ciangin Pasian tung ah lung dam ko lai ding uh hi. Isa. kicingte a hih manun a inn sung khuamial te vantung khuavak taan’ dinga,
33:16. Ahih hangin amaute laka tampi khop mah, gilo leh thumaan lopi in Paul leh Silas te in Philippi thong inn sunga zan kimpi-a thu ngen-a la a
ki man ding hi. A saang a niam, a hau a zawng, a vom a kaang cih omlo in sak bang uh a hi ding hi.
mi nam cin lak pain mawhsakna thuak om kai-kawi ciat ding hi. Pasian it Ama mite a susia nuamte tung ah Pasian thukhenna hong tung ta
te in gimna hun te pal tan to ding uh a, sik khau tawh khihna, thong inn-a ding hi. Hang taka thukham palsat ngam migilo te sawt veipi ki thuak
ki kalh nelh ding hi. Thah dinga thukhenna thuak tawh, lei sung khuamial thuak ahi ta zongin amaute thuak ding daan pen, a ki khiam het loin, hong
kaw-hawm sunga gilkial-a si lel dinga nusiat cipna thuak tawh, tua bang tung veve ding hi. “Topa in Perazim muala A sep bangin seem dinga,
vive-in khel bawlna thuak ding uh hi. A maute thumna za in a awlmawh Gibeon kuam-a A heh bangin heh ding hi”. Isa. 28: 21. Amigi ih Topa
ding mihing khatbeek zong om nawnlo hi. Mihing khut peuh mah amaute adingin daan piakna pen a lam dang nasep a hi hi. Topa in, “Keimah in a
huh ding om nawn lo ding hi. nungta Topa Pasian ka hih mah bangin mawh nei mi khat asi ka muh
Hih sittelna hun ciangin Topa in Ama mite a mang ngilh ding ciangin nuam ka sa het kei hi,” ci hi. Ezek. 33:11. Topa in, “hehpihna nei
hiam? Tuiciin tun ma a om mi hingte tungah a thukhenna a buak suk lai in in a dik Pasian, lungduai-in itna kip leh thutakna tawh a dim, mitul tampite
zong a muan huai Noah khat bek nangawn mang ngilh ahi hiam? Zang lei ading in itna kip a nei, mawhna, thupalsatna leh khialhna maisakin; ahih
tung-a khuapite van pan-a mei kuang tawh a ki hal lai-in zong Lot mang hangin...mawhna a khahkhong ngeilo” hi. “Topa a lung duai mah mah a,
ngilh ahi hiam? Izipt gam-a milim bia honpi in a kiim uum lai tak-un Joseph avang zong liana, ahih hang in mimawhte khahkhong ngeilo hi.”
A mang ngilh hiam? Jezebel in Baal siampite tawh kiciamna a bawl sak Paikhiatna 34:6, 7; Nahum 1:3. Ama aana neihna a lak thukham a ki
laitakin Elijah A mang ngilh hiam? Meikuang khukpi sunga lawmta 3 te leh sikcip sak pen thumaan tawh phel khia kik dinga, lau huaina te hong piang
humpinelkai khumna sung a Daniel mang ngilh ahi hiam? ding hi. Palsatna a ngak khol kin ken thuk kikna pen nasia mah mah a,
“Jerusaleem mite in ‘Topa in ei hong nusia khin a, ei hong Topa in ut lopi pi-a thutang tawh a khen sat a hi hi. Amah in a thuak thuak
mangngilh khin ta hi’ a ci uh hi. Ahih hangin Topa in, ‘Ama sung pan-a a hi. Mi namte in Pasian hehna ciangtan kheng ta uh hi. A tawpna ah
suak a tapa ahehpih lo ding zah in nupi khart in ama nawi ateep naungek migitna kihel nawn lo, hehna lenggah zu lawi(cill) dawn ding uh a hi ta hi.
mangngilh thei ding ahi hiam? Hihte in mang ngilh kha thei dinga, ahi Biakinnpi sunga Khrist Palai nasepna a khawl ciangin sapi leh a
zongin kemah in kon mangngilh kei ding hi...ka khutpekte sungah nang milim a bia mite tung ah khasiatna kihel lo hehna hai ki buak ta ding hi.
kong gelh khin zo a, kong mangngilh kei ding hi.” ci hi. Isa. 49:14-16. Mang. 14:9, 10. Izipt gam pana Paian in Israel te a hot khait ding lai-a te
“Topa’ mite a su mi peuhpeuh in amit nauta bang a na man;ha pen khat bang mah-in, Pasian mite a ki hot khiat ma deuh-in zong a kih tak huaipi
asu ahi hi, mi honpi Topa in a ci hi,” Zech. 2:8. Pasian hehna leitung ah ki bua suk ding hi. Mangmupa in tua lau huai
Galte in amaute khumcip ta leh, thong inn kawm te in amaute leh thuhkikna mu in a gen- (628) na ah, “Sapi ciamtehna a nei in amilim abia
Khrist kikal (627) kizopna daal zo lo hi. Amaute tha neemna teng a theipa, mite tung ah kih huai meima pianga hi”. “Tuipi in misite sisan bang suak a,
sittelna khempeuh a na thuak ngei khin pan, in leitung vangliatna tupi sunga nungta khempeuh si uh hi. Guntui leh tuinaak khempeuh zong
khempeuh sanga a vanglian zaw pa a hi hi; a vantung mite in a lung sisan suak khin uh hi.” ci hi. Hih thute in Pasian pen thutang lua ahihna
zuang gam daai munte ah vantung pana lungmuanna te leh khuavakte lah khiatna a hi hi. Pasian vantung mi in, “Misiangthote leh kamsangte

66/93
sisan luangsak uh ahih manin tu-in amaute’ dawn dingin sisan apia na hi in leitung ah kial pi ka tungsak hun hong tung ding hi. Tua kialpi pen an
hi. Hih in amaute’ ngah ding a kilawm ahi hi... Vanglian Topa Pasian aw, leh tui duhna kial hilo ding a, Topa’ thuzak nop mah mahna kialpi hi ding
na thukhenna te thumanin thutang hi. Mang. 16: 2, 6, 8, 9. Pasian mite hi. Mi hingte , leulu pan leitaw dong, nisuahna pan nitumna dong, Topa’
sihna a thuak sak dingin apiak manin amau khut-lum a sisan a luang sak thukanin vak kawikawi ding uh a, ahi zongin mu zolo ding uh hi.” Amos 8:
bangin thuak kik ding uh hi. Tua mah tawh kibangin Khrist in Ama hun-a 11,12.
Jew te zong Abel pan a kipan misiangtho te sisan te ki loh sak ding hi, ci Pasian mite tua thuaksiatna pan peng nailo ding uh hi. Bawl siatna
hi. Amaute in zong tua lungsim mah nei in kamsang te thah dingin zong thuak lai uh a, gil kial lai ding uh hi. Ahih hangin a kisia dingin ki nusia cip
uh ahih manin, tuate sep bang mah a seem te a hi uh hi. lo ding hi. Elijah a keem Pasian in Ama adinga kipia A tate khat beek
Gimna om lai te in hong zui a, Ni in “asatna taw mite a kang gawp mawk nusiat lo ding hi. A lu tung uh-a sam zang a sim khinpa in amaute
hi. Nisa in mite kang gawp hi. “ Mang. 16:8, 9. Hih a lau huai hun lai tak keem ding hi. Kialpi sungin amaute in gilvah ding uh hi. Migilote in nat leh
kamsangpa gennna ah, “Lo ante kisusia a, leengguite keutum a, oliv kial a thuak-in a sih dek laitakin, vantung mite in midikte liah-in, a
kungte keugaw ahih manin, lo lai-ah bangmah om nawn lo a, litang taangsapna te uh pia ding hi. “Thumaan taka om mite” “an ki pia dinga,
lungzuangin a thum hi....Mihingte’ lungdamna teng zong a maimang ta hi. ama adingin tui ki tasam lo ding hi.” “A ci mawh mite in tui zong uh a, a om
Guah tui om lo ahih manin, khai kituhte leisungah keucip a, an khol ding kei hi. A dang uh keu lua hi. Keimah Topa in amaute ka za dinga, Israelte
om nawn lo ahih manin ansal khemnpeuh kisia khin ta hi. “Khaici Pasian Keiman in amaute ka nusia kei ding hi.” Isaiah 33:16; 41:17.
khempeuh a gaap sung ah muat a, saal khempeuh hawm khin hi.” “Theigahte hut khin a, leengguite a gak kei zongin, olv kungte gah
“Ganhingte hum ham hi! gangualte kawi taai uh a, lopa hing lah om nawn lo a, lo-ah an a piang kei zongin, gangualte a huang panin beita uh a, gan
lo hi. Guntuite lah kang keu ta a, gam sung lopa khempeuh lah mei in buuk ah tuu om nawn lo hi.” Ahih hangin Amah a kihta mite in “Topa tung
kaang tum ta hi.” “Tua ni ciang in kumpi inn-ah lungdam la sakna ah lung dam uh a,” Pasian hotkhiatna ah a lung dam uh hi. Hab. 3:17, 18.
awgingte, kahna awging suak ding hi. Mun khempeuh ah misi dim ding a, “Topa in nangmah hong keempa hi a, Topa in na taklam panin hong liah
mun citengah kipaithangin gamdai ding hi, Topa in ci hi.” Joel 1:10-12, 17- ding hi. Nisa in sunin hong haal loin, kha taang in zan-in hong ci mawh
20; Amoss 8:3. sak lo ding hi. Topa in siatna khempeuh panin nang hong keem ding hi.
Hih gimnate tha khat-in leitung bup a tung khin pah hi nai lo hi. Amah in na khaa keem ding hi.” (630) “Amah in thangsiahpa thang panin
Leitung mite a vek-in a bei siang pah del del hi nai lo hi. Ahih hangin nang hong honkhia dinga, buai huai natna te panin hong huu khia ding hi.
mihing theih ngeina sa khempeuh lak ah a lau huai pen pen thuaksiatna a Ama thumaan in na kidalna Lumm ahi ding hi. Zan-in migilote kihta kei
hi uh hi. Hehpihna kong khakma deuha thuak- (629) siatna te pen migitna dinga, sun-in zong migilote’ thaltang leeng na kihta kei ding hi. Khuamial
tawh a kihel lai a hi hi. Mawhnei te in a mawhna zah uh tawh kituakin a laka nat gual leengte, sun-a pulnatnate in hong sukha lo ding hi. A tul lom-
thuak liang loh nadingun Khrist sisan in khoh sak sak lai hi. Ahih hangin in na kianga te puuk dinga, na ziatlam ah tul tawm a puuk hang nang
hih anunung bel thukhenna daan aki buak ciangin migitna ki hel nawn lo hong sukha lo ding hi. Na mit tawh migilote thaman saan’ na en lel ding hi.
hehna thuk kikna daan a hi ta hi. Topa pen nang’ belh na hih sak-a a Saangbelpa nang’ teen’na na suak
Tua ni ciangin mihonpi te in sawt veipi a sim mawh uh Pasian sak man a hi hi. Siatna in nang hong sukha lo dinga, gimnate nang’
migitna beel nuam saan ding uh hi. Topa Pasian in a genna ah, “ Keimah teenna mun ah hong kia lo ding hi.” Late 121:5-7; 91: 310.

67/93
Mihingte’ muhna panin Pasian mite bel a sawt loin ki that ta ding Topa’ saal sunga sen’ dingin ki kaikhawm in ki lom hen dinga, kiakte pen
bang in a om uh hi. A sisan uh tawh amau teci pang ta ngel ding uh hi ci- meisel banga hal tum dingin ki lom hen ding hi.
in mu uh hi. Amau in zong, Topa in hong nusia ta a galte khut sung a tung Vantungmite in cihtakna tawh gal vil lai uh hi. Thukham zuite a
ding I hi ta hi ci-in lau uh hi. Hih hun pen a lau huai lua hun a hi hi. Sun kithah ni ding sehsa-in thupiak om ahih hangin galte in a hun sehna cing
tawh zan tawh amaute in Pasian kiang ah hotkhiatna ngen-inkap uh hi. Mi nai lopi mah in paulap tuam tuam zong nin amau te nunnakna laak sak
gilote in ki sial-in nuihsan uh hi, “Na upna uh koi ah om hiam? A mite na nuam uh hi. Ahih hangin midikte kiim uum-a vil vantung mite kua mah in
hih uh leh bang hangin na Pasian un kote’ khut sung panin hong honkhia pai let zo lo uh hi. Khuapi khua neu nusia-a taikhia pawlte a galtaina mun
lo a hi hiam? ci uh hi. “Aamah in mi dangte hon zo a Amah leh Amah ki uh ah pawl khat te in sul zuih-in nawk gawp nuam uh hi. Ahih hangin a
hon zo lo hi. Israelte Kumpi ahih takpi leh Singlamteh tung panin hong namsaute uh buhtuu bangin zaw nak nak-in kia lel hi. Pawl khat te leu leu
kum suk hen. Tua hi leh ka um ding uh hi,” Matt. 27: 41. ci-in Kalvary vantung mite in galkap honpi bangin ki bawl-in a vil uh hi.
Singkhuam tunga Jesu a akizahpihna siampite leh Ukpa te in kammal te A beisa khang khempeuh te ah Pasian in a vantung mite zangh-in
aphawk kik uh hi. Jakob bangin Pasian tawh kibuan ciat uh hi. Amaute A mite huu khia zel hi. Vantung mite in mihing ading nasep seem zel uh
mai suah in a sung lam uh ki tha saan ahihna lak hi. A maitangte hi. Amaute in khauvak puan silh-in hong dawk zel uh a, mihing khualzin
khempeuh uh daang hi. Ahih hangin a thu ngetna uh bel khawl tuan lo uh bang peuh-in zong hong pai zel uh hi. Vantungmite in Tawsaw kungpi
hi. khawlmun khawng ah hong khawl uh hi. Mihingte zindo theih khawngin
Mihing te mit in vantung mu thei hi leh Khrist lungduaina kammal a hong om uh hi. Khualzin mite lam hilh peuh-in hong pai pai thei uh hi.
keem vin ven te kiim uum-in a tha hat vantung mite a thuang a thuang a Biakna tau khawng ah amau khut tawh namtui halna mei peuh hong tawh
om lam amaute in mu mah ding uh hi ve’n! Vantung mite in hehpih takin thei uh hi. Thong kongkhak khawng hong hon khiat sak-in Pasian
alung gimnate uh mu in thu ngetna te uh zong va za uh hi. A ki siat loh naseemte suakta sak zel uh hi. Vantung puan silh-in Honpn’ haan
nading un va hot khiat theih na dingin Avanglianpenpa’ a sawlna ngak bek kongkhak suang hong liik khiat sak uh hi.
uh a hi hi. Amau in tawm vei ngak lai ding uh hi. Pasian mite ina mau’ Vantung mite in mihing meel pua in mi dikte kikhopna khawng ah
(631) dawn ding hai dawn phot ding uh a, amau ki tuiphum nading uh ah kihel zel in, migilo te kikhopna te ah zong va lengla zel uh hi. Sodom khua
ki tuiphum phot ding uh hi. A hun zekai-a haksa a sak luatna te uh pen bang ah pai-in a gamtat- (632) na te uh va ciamteh teh uh hi. Pasian
amaute a dinga a hoih pen penna tawh a thu ngena te uh a ki dawn’na hi lungduaina gamgi a kaan ta uh hiam cih vil zel uh hi. Topa in migitna deih
zaw hi. Amau in Topa in hong sep ding deihna leh muanna tawh ngak uh a, A na a seem tak tak mi tawmno omte hut na dingin suksiatna ding pan
a biakna lam-a a thuakna uh tawm lai pen a kicing upna, lam etna, leh a dal kik sak zel hi. Tua bang in mipite lungmuanna hun asauto sak zel uh
thuak zawhna a ngah nading uh a hi hi. A’ teel te adingin buaina hunte ki hi. Pasian langdo mimawhte in a nuih sat leh a net niam mi tawmno te
tom sak ding hi. “Pasian in sun le zan a ama kiang kiko, a teelsate adingin tung ah leibat a neih gi-ge lam uh a phawk kei uh hi.
thukhensak lo ding ahi hiam? A maute ngak saksak ding ahi hiam Ken Hih leitung Ukte in a theih loh uh hangin a kikhopna sung uha
khon gen ih ah , anute thu manlang takin a khensak ding hi.” Luka 18: 7, thusung zel te in vantung mite a hi uh hi. A mittang in mu uha, a thu sun’te
8. Beina pen mite up mawh sangin tung baih zaw ding hi. Mangbuhte uh a bil un za-in a ngimna te uh nial in, a vaihawmna te uh mihing in nuih
san kha zel uh hi. Mihing khat in amaute dong khak in sim mawh bawl kha

68/93
thei zel hi. A ki nen cip te huu khia dingin kikhoppina inn deih te, leh mah in thu um mite upna khauh sak in, lung muan nading kamciam in
thukhen zumpi te ah hih vantung sawltakte in a theih tawp un hong pang sakhituihup bangin amah kual-khum in a om lam upna tawh a muh theih
in mihing te nasepna te lak ah hong ki hel uh hi. Amaute in Pasian zawk nading ahi hi.
nasepna dal tan dinga vai kihawmte khawng va sat niam sak uh a, Pasian “Topa’ mi akithehthangte hong ciah kik ding a, lasakna tawh Zion-
mite thuak siat luat nading donga a gitloh luatna te khawng uh va khiap ah hong pai ding uh hi. Amaute, lungdam tawntung ding uh a, amaute in
sak zel uh hi. Kisiatna hun laitak ciangin “Amah azahtakte kim ah Topa’ lundamna leh kipakna ngah in, dahna leh khuisatna nei nawn lo ding uh
vantung mi in giahphual sat a, amaute a hon khia hi.” Late 34:7. hi. Topa in ‘Kei, keimah pen note hong hehnempa ka hi hi. Lopa sangin
Pasian mite in a Kumpipa uh hong pai nading lim khat peuh hong sauvei a nungtra zaw tuan lo, mihing lellelte bang hangin kihta na hi uh
kilat ding ngak lah mah mah ta uh hi. Galvilpa kiang ah, “tu-zan bang ci hiam? Vantungte zal in lei bulpite a koih, note a hong bawl Topa hong
hiam? hong ci hi. Gal vil kei mah in zing ni hon suak a, zan khua zon hong mangngilh khinta na hi uh hiam? Note hong susia dingin a kithawi no a
mial hi.” ci-a a dawn’ bang a hi hi. Isa. 21:11,12. Mual dawn khumvum-a hong neng niamte hehna, bang hangin kihta in lau tawntung na hi uh
meii tung ah khuavak te kiau kiau hi. A sawt loin Ama vangliatna hong hiam? Amaute hehna in note hong susia zo het lo ding hi. Thong sunga
kilang ding hi. Dikna NI hong taang khia ding hi. Zing sang leh zante tu in kikhum mite kikhah baih ding hi. Amaute sau veipi nungta ding uh a,
hong tung ta ding hi. Midikte adingin a tawntung ni hong suak ta ding a, annek tuidawn kitasam lo ding uh hi. Bang hang hiam cih leh keimah in
migilote adingin a tawntung zan hong tung ta ding mah a hi zel hi.” tuipi tok gawp in tuihual a hawksak Topa, note Pasian ka hi hi. Keima min
Thungetna tawh Pasian a buan nilohte in muhtheiloh Pasian tawh in Vanglian Topa ah hi. Vantungte zal in lei bulpi ka phut a, Zion kiangah
a kikal uh a liah dalna pen tu-in ki nilkhia pian ta cih a mu uh hi. Vantung Nang in keima mi na hi hi. Nang tungah thu kong hilh khina, ka khut tawh
zong tawntung nizang tawh eng hiu hiau ta hi. Vantung mite’ la aw ngaih nang kong hu hi..” ci hi. Isa. 51:11-16.
bangin “Kip takin dingun. Huhna a hong tung ding hi ta hi.” cihna kam “Tua ahih ciangin gimna athuak, zu ne lopi in zukham a bang note
khum a bilte uah a za uh hi. Khrist gal zo belpa in a gim A galkapte ading in hih thu za un. Ama mite’ adingin a thumsak Topa, Topa ahi note;
a kisia thei lo (633)minthanna lukhu hong tawi khia ta hi. “Ngai un, Keimah Pasian in hih bangin ci hi: ‘En un, note’ khut sung pan-in hoina hai ka
in note tawh kong om khawm hi. Lau kei un. Na dahna te uh kong theih lakhia khin a, ka hehna haipi na dawn nawn kei ding uh hi. Note kiangah
pih a, na lung gimna te uh Keimah in ka na thuak hi. Note in a ki do kha ‘Na tung uh ah kong pai theihna dingun kun suk un, a hong ci no a hong
ngei lo gal a do na hi kei uh hi. Keimah in note adingin tua gal ka na do bawlsiate khut sung ah tua haipi ka koih ding hi. Note in a nungzang uh lei
khin zo a, note in Keima min hangin gal zo belte na hi ta uh hi,” ci- in a lak bangin bawl in paina ding in amaute kongzing bangin na bawl khin uh
zapi-a ki hong kong vang pan in a aw zong hongging khia hi. hi aci hi. (634)” Isa. 51:21-23, ci hi.
I kisap hun ciangin manpha Honpa in huhna hong pia ding hi. Pasian mit in khang tawntung mu suk suak a A mite’ thuak
Vantung paina lampi pen Ama khekhap tawh a siiksa vive a hi hi. Eite khe lauhuaina te a en hi. Leitung thuneihna in amaute a langbawlna te uh a
hong sun thei ling te khempeuh in Ama khetaw na sun ngei zo hi. Eite mu hi. Galmat nawh keek bangin gilkial leh sat thuak in a sih khak ding uh
puak ding Singlamteh khempeuh Amah’n na pua ngei zo hi. Lung muanna a lau uh hi. Ahih hangin Israel te mai-ah San Tuipi a khen keek Siangtho
I ngah nadingin kitha saanna a tuam tuam te Topa in a hong pia a hi zaw Topa in Ama vanglian hong lak khia dinga, a galmatte a leh heii ding hi.
hi. Pasian mite adingin buaina hunte kih taak huai hi. Ahih hangin tua pen “Vanglian Topa in hih bangin ci hi:’Tua a kiciamteh mite pen keima mite hi

69/93
ding uh hi. Kei mah in na ka sep ni ciangin, amaute pen keima neihtuam
taktak mite hi ding uh hi. Pa in ama thu amang atapa a hehpih mah
bangin, kei zong amaute ka hehpih ding hi’ “ a ci hi. Malakhi 3:17. Khrist
teci muan huaite’ sisan hih hun sungin a luan hangin Pasian adinga kituh
thahna thuakte sisan khaici bang hi nawnlo ding hi. Amau muan huaina in
midangte thumaan mu sak ding leh ki khel sak nading teci pan’na hi nawn
lo hi: lung khauh mite in migitna luang khia pen leh-nolh zo uh ahih manin 12 Pasian Mite Kihonkhia ta
hong luang nawn lo hi. Midikte pen tua buaina ah a galte mat lel dingin ki
nusia mawk leh khuamial kumpipa gual zawhna lel takpi mah suak ding hi.
Laphuakpa in, “Bang hang hiam cih leh haksat hun ciangin a buiuk Pasian thukhun a zuite kiang panin mihing a kem ki-huutna
sungah kei hong seel ding hi. A puan buk khuhna nuai ah kei hong seel Upadia ki hepkhiat hun a tun ciangin gam tuamtuamte ah zong suksiat
ding a, kei hong koih ding hi.” Late 27:5 ci hi. Khrist in a genna sa khat ah, nading thu thakhat in vaihawm hon pah ding uh hi. A hun ciangtan
“Kamite aw hong pai un na inn sung uh ah tum un la na kongte uh khak thupiakni a nai ciang in mite in tua mi lomnote a suksiat siang nading
un. Hehna a dam matengin tawl khat sung bu un. Bang hang hiam cih leh in kiciamkhol diim-diam ding uh hi. Zankhat thu in nawk khat suahin
en un, amau’ mawhna hangin leitungah a teng mite gim apia ding in ama sukmang khit dingin gelkholhsa-in anei uh hi. Thu kimlo-a nialna ging
omna panin Topa paikhia a, leitung in ama tunga akithat mite laakkhia khat beek kizaloin thakhat in buk sim in suam ding uh hi.
ding a, a kithaty ama mite sincip nawn lo ding hi” ( Isa. 26:20, 221) ci hi. Pasian mite pawlkhat thonginn sungah, pawlkhat
Ama hong pai ding lungduai tak in a ngak, nuntakna laibu sunga min gammaangtulak ah, gamsimtham beel in Pasian’ kep ding ngen niloh
kigelh mite a ki hotkhiat nading zia pen vanglian, nasia, in a ciliap huai uh hi. Gilo vantung mite in amaute that dingin galhiam tawi galkap
mah mah hi. honte mun citeng panin seh kawikawi uh hi. Tua hun ciam a tun laitak
lian mah in Israelte’ Pasian in A mite honkhia dingin hong gamtang ta
hi. Topa in a gen in ah, “Ahi zongin no Pasian’ mite in ahih leh biakna
pawi a kikham ni zah-a bangin, la na sa ding uh hi. Israel a hu, Topa’
biak-inn ah a pai ding in tamngai aw ginna zui in a kuankhiate bangin
na lungdam ding uh hi. Topa in heh mahmahna leh a kangtum thei
meikuang sung pan in vanging leh huihpi leh gialpi tawh, ama liatna
minthan’na aw kiza sak in ama khut a viik sukna kimu sak ding hi.”
Isaiah 30:29,30.
Gual zo kisa in ot-khaina tawh zahko-a to bawlna tawh migilote
in agaalmat dingte tung ah bawh ding in a kisak lai tak un, Eh! Mawk
aw! Zan khuamial sangin sah zaw in a vom sah mah mah khat leitung
ah hong kia suk hi. Tua ciangin Pasian tokhom panin vangtang
sakhituihup khat in van a vaitan in hong kualkhum vat hi. Simmawhna

70/93
tawh a gamlum lia lua teng daai cip hiau hi. Thah nopna lungsim a manin mihing apian’ zawh hih bang zin ling om ngei nai lo hi.” Mang.
neih teng uh a mangngilh khin uh hi. Launa in gaak cip in Pasian 16:17. Vantung kihong in kikhak dua-dua zeel hi. Tua kawm lak pan in
thuciamna hong ki dawk pen lamdang sa in en hiai-huai uh hi. Tua Pasian tokhom pan a vangtang khia pen hong phe zel hi. Mualte zong
vangtang in amaute hum leh a ut uh hi. huihmut-a vuang pumpeng a bang uh hi. Suangtum golpipite kitheh
Awging siang mah mah khat in Pasian mite kiangah, “Van khia ziah zuah kawi kawi hi. Khua kipeei-a, van ging bangin ging dam-
daak dih un” aci hi. Amaute in vantung a ettoh uh leh Kamciam dam kawi kawi hi. Huihpi zong ku via-vua in a susia nuam a awng
sakhituihup amu uh hi. Leitung akhuh avom hehna meiilom pen ki dawite aw bangin kiza ziazua kawikawi hi. Lei maitangin tuipihual
khenkham hi. Stephen in van a ettoh leh Pasian minthanna leh Mihing bangin vumto au-au zel, kuaksuk da-da zel in a om hi. Lei maitangte
Tapa tokhom tunga tu a muh bang in a mu uh hi. A Pasian hihna meel kitam kham kawikawi hi. A dinmun pan in a lengmang ding tawh ki
tawh aki niamkhiatna limte tawh amuk pan in a Pa leh Vantung mite bang hi. Mualdung golpipite zong a omna pan tumsuk uh hi. Mi teenna
kianga agen, “kei na hong piak minthanna amu dingin keimah na hong tuikulhte zong ki mu nawnlo hi. Sodom banga gitlohna dim tuipi gei
piak mite zong ka omna ah a hong pai theih nading ka deihsak hi.” khuapite zong tuipi lung haam in a valh tum hi. A lian Babylon Pasian
(Johan 17:24) cih kammal a za uh hi. La aw ngaih bangin aw khat mai ah phawk in om a, “ama hehna lenggah zucill a ki dawnsak kik hi.”
hong ging kik a, tua in gualzawhna aw ahi hi. “Hong pai ta uh hi! Hong Mang 16:19-20. Gialpi “talen khat khat a gikte” in mun citeng ah
pai ta uh hi! A siangtho, gitlohna tawh kipelh, anin bang lote ahi uh hi. suksiat ding nasep a sem hi. A kisathei pen pen khuapite kisial pai ta
Keima thuak lungduaina thute zui uh a, amaute vantung mite tawh hi. Kumpi inn nuamte, leitung miliante in a hauhna leh a nop sak na in
kithuah ta ding uh hi” cihna thu a za leu leu uh hi. Tua ciangin amai a zat munte leh a vang a lian sak dinga a a hauhna uh azatna munte
daang, upna khahsuahlo, thungen-a muk phun niloh te in tha khat in zong a mau mitmuh mah in suang kitam zan bulom a suak khin ta hi.
zawhna aw tawh a awng keek uh hi. Thonginn kawmte ki balkeek a, upna hanga kikhum Pasian mite a
Pasian in a mite a hotkhiat nading in ama vangliatna a kilat sak suakta uh hi.
ding hun pen zankim laitak ahi hi. Thakhat in ni hong dawkvat a atang Hante ki hong khia-a, leisunga ihmu mi tampite hong thokhia
gemgam hi. Lim leh na lamdangte in zui in ki laih phang-phang uh hi. uh hi. Kimkhatte in tawntung nuntak na ngah ding, leh kim khat te pen
Migilote lau in, lamdang sa in a en hei-haai keei ta uh hi. Midikte in tawntung maizumna le mawhsakna thuak ding in a tho uh hi. Dan.
ahih leh amaute kihot khiat nading lim mu ta uh ahih manin, ciliap 12:2. Vantung mi thumte thu ki tangko hun sunga asi mite khempeuh
multho liangin a lungdam uh hi. Nate khempeuh in nidanga apai ngei Pasian in ama thukham azui mite’ ading nopna thuciam agen za ding
in pai nawnlo uh hi. Luituite khawl in, van ah meiivom lompite hong in amau hantek panin vanglian sa in hong pu suak uh hi. “A pang teipi
lengin ki khenpaih uha, kiphukha lamlam uh hi. Van maitang kinuai tawh a sunte” zong hong tho khia uh hi. Mang 1:7. Khris asih ding lai-a
keei lak munkhat pan in telgen theihloh zah in khuavaak a hong tang a lung gimnate peuh ciamnuih in zangh a a mawl pihte leh a thumaan
hi. Tua vangtaang sung panin “A zo zo hi”ci in tuipi ging bang Pasian langdo in mite a na bawlsia a gilo pente zong tua minthanna leh
aw a hong ging hi. Mang. 16:17. Pasian mite noptuak na teng mu ding tanghial in ki tho sak phot ding
(637) Tua aw ging in van leh leitung teng thawn in a lok hi.
gawphi. Nakpi in ziin linga, “ziin ling khempeuh lakah a husia pen ahih

71/93
Meiilom sahpi in van teng tuamcip lai hi. Tua lak pan in nitaang amau adinga sihna thuakpa ading in muanhuai tak in teci pang khin uh
in hong kaaplet suk zel hi. Jehovah Pasian in phuula ta dinga a hong hi. Sihna maitang nangawn ah thumaan a khahsuah lote in a lamdang
ensuk tawh ki bang hi. Khuavaak (638) lauhuai in vantung pan ki zial ki khelna ngah ta uh hi. (639) A den deuh lai in a maitang te uh
khia in meikuang peekpi dal deda bang in leitung pum tuun hi. daangin gimmel pua in, gem in, a buai uh hi. Tu-in lamdang sa in a
Vantunga a hawk vangingpi zong lau huai in a telhaksa hi. Migilote maisuahte uh ki phalhta a, upna leh itna tawh vaak suah ta hi. Amaute
thuak ding buppi teng a lak hi, Kam ki pau khia teng mi khempeuh in gual zawhna aw kiza hi. “Pasian pen eima belh leh ih thahatna hi-a,
thei kim lo-a, ahih hangin zuau thuhilh Sia teng in teltak in thei uh hi. A haksat hunin hong huh pahpah pa ahi hi. Tua ahih ciangin, leitung
den deuh mah mah lai khawnga Pasian thukham zuite tunga gitlohna kikhin in, mualte tuipi sung a kiden na zongin, a tuite ging zua-zua in
lak in kisialna tawh a zahko, aphin ato to tengin tu-in cih nading thei lo phuan zuazua a, hih gin’na hangin mual liante a ling zong in ih lau kei
in lau-in ton khe-khaa uh hi. Amaute cih mawh kahna aw gingte, na ding hi.” Late 46:1-3.
ging zia-zua te lak pan in ki za vau-vau hi. Dawite in Khrist Pasian Tua muanna kammal siangthote Pasian kiang ah kahto hi. Meii
ahihna pulaak ta uh hi. A vangliatna mai ah liingin a om laitak un lumte lah theng siang ta hi. Aksi ki dawk van siang pan in a heh a mial
mihingte in hehpihna ngen in atal uh lei ah sii-in lungkham cimawh in a van-maitang tawh a ki leh bulh, kam-a gen zawh loh minthan’na hong
kap uh hi. ki dawk hi. Vantung khuapi thupina zong a kongpi kihong panin kimu
Pasian nilian ni ding mangmuhna tawh amu tanglai kamsang khia zia-zua ta hi. Van pan in khut khat in suangpeek nih kikhepsa in a
te in a gen na ah, “Topa’ ni hong nai ta ahih manin nakpi tak in kap un. tawi hong ki mu hi. Kamsangpa genna ah, “Vantung in ama thumanna
Vanglianpa’ kiang panin suksiatna hong tung ta ding hi.”Isaiah 13:6. gen hi; bang hang hiam cih leh Pasian mahmah thukhenpa ahi hi.”
“Topa kihtakna leh a lian ama minthan’na pan in suang hawm sungah Late 50:6. Sinai mual tunga meikuang leh van ging laka hong ki pulaak
lut un la, leivui sungah bu un. Mite’ ki liatsakna pen ki niam koih dinga, khin Pasian thumanna ahi a siangtho thukham in mite nuntakna hong
mihingte’ ki phatsakna pen ki niam khiat ding hi....A mah pen leitung a uk ding hi. Thuman leh thukhial ki lang sak ahih na hong tel dawk sak
liingsak gawp ding in a hong kipat ni hun ciangin, Topa kihtakna leh a ta hi. Tua khut in suangpeek kikhep pen hong zal khia hi. Thukham
lian ama minthanna panin suang hawmpite sung leh keen hawmte Sawmte khempeuh sim theih ding in ong om hi. Hun beisa a khuamial
sungah a buk theihna ding un, mite in a biak ding un a bawl uh ngun tawh kipawl pu-pa thucin le tanglai ngeinate peuh leh lampialnate
leh kham milimte, buite leh bakte a paih ding uh hi.” Isaiah 2:10-12, phawkkik zanghzangh hi. Lungsim panin tuate lengkhia manga Pasian
20,21. thusawmte tom mahmah leh kitel mahmah in, thuneihna leh a zahtaak
Meiipi hong kihong khat sung panin a taang mah mah aksi khat huai pen in leitung-a teng mikhempeuh et ciat ding in ong ki lakkhia hi.
in a kiim khuamial tawh etkaak in a zah li banga taangzaw in a hong Pasian nget thu siangthote a khe tawh a sikcip mite a lau dan
dawk hi. Tua in Pasian thukham zuite kiang ah lam-etna leh lawpna, uh leh a cihmawh dan uh genkhiat theih hi vetlo hi. Topa in tua
lungdamna thu hong gen suk in Pasian thukham palsatte tung ah Thukham pia a, amaute in amau gamtatna sate uh tawh enkak in, kisik
hehna leh nuaisiat nading thu hong pulaak hi. Khrish adinga na kikin a ki puahphat nading un a piak ahi hi. Ahih hang in leitung mite
khempeuh a phal mite Topa kulhpi sung ah bu ta uh hi. Amaute in maipha a zon’na un tua thukham paikhia in midangte zong a palsat
leitungte leh thumaan sim mawhte mai ah sittelna thuak khin uh a, ding in ahilh sawn uh hi. Amaute in Pasian mite bang Sabbath palsat

72/93
ding in aana bawl teitei ngei zaw lai uh hi.(640)Tu in tua a simmawh uh leitung lam hong naih sem sem ciangin avang tang meiipaak lianpi
thukham pen mah in amaute mawhsak ta hi. Amaute tua thukham bang in hong ki langh hi. A tawdap pen a kang tum sak thei meikuang
panin penglo mawk uh ahih lam a tel phat san uh ciangin a cimawh uh bang ahi hi. Tua meiipaak tung ah Thuciamna sakhituihup in a kual
hi. Biakna azuih ding uh amau deih pen ateel khin zo uh hi.”Tua khum hi. Jesu in gaalzo lian pen pa ahihna tawh hong tuang suk hi. Tu
ciangin midikte leh migilote, leh keima na hong semte leh hong sem in Mi ci-mawhpa in, “maizumna tui kha dawn nawnlo ding hi. Van leh
lote a kilamdan’na na mu kik ding uh hi” a ci hi. Mal 3:18. lei-a gualzo hihna tawh hong pai ta hi. A nung ta leh a si mite thu khen
Pasian thukham agalbawl siate pan apawlpi mi aneu pen sak ding in a hong pai hi. “ amah thumaan in muan huai a, dikna tawh
dongin, thumaan hong muthak san uha, zuih ding ahih lam hong thei thukhen in galdo ta ding hi.” ”Vantung a galkapte in amah hong zui uh
phasan mawk uh hi. Thukham nambat li-na pen a nungta Pasian hi.” Mang 19:11, 14. Van buppi “ tulsawm mun tulsawm, a tul mun tul
ciamtehna ahih lam a theihna uh zekai lua ta hi. Amau nipi maanlo pen tampite tawh” a taang zia zua hi. Mihing laikung in akim in a gelh theih
phuah tawm Sabbath ahih lam a tel muhna uh zekai ta hi. Amaute in loh, mihing lungsim in a thupina a matkim zawhloh, leh theihtel
Pasian langdo kha uh ahih na uh a tel muh phing mawk uh hi . Biakna zawhloh in a thupi hi. Ama liatna in vantung khuh in, amah ki pah
makai Siate in Paradise kongvanga paipih ding in akigenna te uh tawina in leitung a dim hi. Ama’ vang tang in khuavaak bang hi.” Hab.
kisiatna sunga mite a makaih ngit-nget uh na hi thong hi. Tua ni 3:3,4. A nungta meii hong nai ta a, mittang khempeuh in nuntakna
tawpna ni ma tengin sum siangtho a na semte pan mun bang zah in Kumpipa mu uh hi. A siangtho lutang tung ah ling-lukhu om nawnlo hi.
thupi in, amau muan huai lohna thaman bang zah tak in kihtak huai Aminthag zahtak huai lukhu a lutung ah ki nga ta hi. Ama maitang
hiam cih a thei het kei uh hi. A tawntung ading in khaa khat a maiman vaang tang in sun nitaang sang in a taang zaw hi. Ama puantung leh
pen bang zah man hiam cih ki tuat theilo hi. Pasian in “nang gilo aphei tung ah kumpite’ Kumpi, topate’ Topa ci in a ki gel hi” Mang.
nasempa, Ka kiang panin paikhia in, a cih ngeu tanghial ding pen nak 19:16.
lauhuai tuak lua hi. Ama mai ah, “maitang khempeuh a daang hi”. Pasian migitna a
Pasian aw van panin hong ging hi. Jesuh hong pai ding hun a na nial kha khempeuh a tawntung cih mawhna ki buak ta hi. Lungsim
ni leh a nai hong tangko khia ta hi. Ama mite tung ah a tawntung khem peuh tui mang a, khuk kitat in liing kakauh in kon cip uh hi. A
thuciamna pia ta hi. Van ging keek kia zah in a aw in leitung kualvial in maitangte uh mual mang khin hi. Jer. 30:6; Nahum 2:10. Midikte liingin
a thawn kawi kawi hi. Pasian’ Israelte in tua aw ngai in a vandak uh hi. a awng uh a, Kua in thuakzo ding ahi hiam? ci uh hi.Vantung mite
Amaute mai tangte a taang hi. Mosi in Sinai mualtung pan a hong lasak tawmvei khawl uha, a gamdai uh hi. Tua ciangin Jesuh’ aw hong
kumsuk lai-a tawh ki bang hi. Migilote in amaute maitangte en zolo uh kiza a, “Keima thupha in nang ading in kicing hi” hong ci hi. Midikte
hi. Pasian zahtakna a Sabbath siangtho a na zangte thupha a kipiak maitangte hong taang khia hi. A lungsim uh nuamna tawh a dim hi.
khit ciangin zawhna aw ngaihpi tawh a awng uh hi. Vantung mite in a la aw uh a eu zawzek in la uh a, a sak kik leuleu
Tua khit a sawt lo-in khuttum lang cia a pha meiivom lomno kawm un leitung lam hong neh suk suk uh hi.
khat nisuahna lam pan in hong kilangh hi. Tua pen Honpa a kim um Kumpite’ Kumpipa meiilom tungah hong tuang suk pen
meii hi a, a gamla panin meiivom bang a kimu ahi hi. Pasian mite in hih meikuang in kiim um hi. Vante laidal zial bang in a ki zial hi. Amai ah
pen Mihing Tapa lim hi cih a thei uh hi. (641) Dai tak in gal-et uh a, leitung lau in a liing hi. Mualte leh tuikulhte zong a omna uh panin a kin

73/93
khia uh hi. “I Pasian hong pai-a, amah dai om mawk lo hi. Ama mai ah sak a, patau kohnathu a thusim lohnate uh leh zolna aman’lohnate uh,
mei husia om a, a kimkot ah huihpi om hi. Amite thu a khen theihna ahun hoihte a zaangkhai bawlnate uh utlopi in a phawkkik sak hi.
dingun tunglam vantung leh leitung a sam hi.”Late 50:3,4. Khrish a sim mawhnate tua laitak ah om hi. (643)Alungsim uh
“Tua ciangin leitung kumpite leh mi liante, galkap mangte, mi a lok mahmah vangliatna hong tunga, Thuaksiap maitang a siampi
haute leh mi thahatte, silate leh sila lote-a kipanin a kua ma peuh, lianpa in kiciam lianga a dot a dawnkik na ah, “Mihing Tapa in
mual tunga leihawm lakah bu uh a, mualte leh suangtum lianpite minthanna leh Pa vangliatna tawh meii lom tuangin a hong kum suk na
kiangah ‘Kote tung ah hong kia suk un la, tokhom tung ah a tupa mittang tawh na mu ding uh hi” Matt. 26:64 aci h. Tua pen tu in Ama
maitang leh Tuuno hehna panin kote hong liah un. Amaute hehna minthanna sung ah amah mu ta uha, vangliatna ziat lam ah tu in a mu
hang in gimna hun hong tungta ahih manin kua in thauak zo ding ahi uh a hi ta hi. Pasian Tapa ahihna a gen ciangin a zahpihte in tu in gen
hiam” a ci uh hi. Mang. 6:15-17. ding dang nei nawn lo uh hi. Aki phasak Herod zong om a, Ama
Zahkona, nuihsatna te bel tu in bei ta hi. Zuau phuak mukte zaliatna zahpih in, a simmawh galkapte kiang ah Ama a ding kumpi
zong tu in khawl in daai ta uh hi. Galvan ging lamlamte, galdo nading lukhu bawlsak un ci-a a sawlpa ahi hi. Tua lai ah khut nin tawh
vai hawmnate , buainate, leh sisan tawh a geep puan cih te hun hi puansan a silh sakte zong a om uh hi. A siangtho taltang tunga ling
nawn lo hi. Isaiah 9:5. Tu in thungetna leh thumna kahna aw lo ngal a lukhu a khusakpa leh kumpi ciangkhut lim khat tawi dinga a pia pa
dang ki za nawnlo hi. A den mah mah a azahko theite aw ging te in “ zong a om hi. Simmawhna tawh mawlpih gawp-gawp in amai a a bia
Ama hehna ni hong tung zo ahih man in kua in thuak zo ding ahi pa zong a om hi. Nuntakna Kumpipa saat in a cilphihte in tu in A
hiam?” ci ta uh hi. Migilo te thungetna pen mualte suangte in amau vuk maitang leh a vangliatna pan taimang nading a zong uh hi. A khut
cip ding cih bek hi a, amaute’ sim mawh leh anialpa uh maitang pana akhe ah siktukkilh a khente leh a pang teipi tawh a dawt galkappa in
liah ding , kimu sak nawn lo ding ahi hi. ama khutmate mu in lau in, a ki suang mahmah sa in en uh hi.
Misite bil in a zak theih ding aw-ging a za thei ta uh hi. Tua aw Siampite leh Ukpite in Kalvari muala thupiangte a phawk kik
mah in bang zah vei a ki tel mah mah leh aw neem tawh ki sik kik ding dandan keei uh hi. Satan kisialhna ngeite bangin, a ngawng uh puksak
in amaute sam ngei khin hiam?. Khatvei leh lawm bangin, khatvei leh in, Amah in midangte honkhia thei napi in a mahmah aki honkhia theilo
sanggam bangin, khatvei leh Honpa bangin a sam thi-the khin zo hi. hi. Amah Israel mite’ kumpi ahi hi. Tu-in singlamteh tung panin
Ama thupha anial mite ading in tua in sauveipi a zolnate pen mawh hongkumsuk leh ih um ding hi. Amah in ‘Kei, Pasian’ Tapa ka hi hi.’ ci
sakna leh kawkna, leh nolhna bang suak zaw ta mawk hi. “Na ahih manin amah in Pasian muanin a nei hi. Pasian in a hot nop leh tu-in
mawhnate uh kikhel un. Bang hang in si nuam se se na hi uh hiam?” honkhia ta hen,” (Mate 27:42,43) a cih laite uh phawk kik in lau lua-in amai
Ezek. 33:11. Tua awte pen mi dang mawk khat aw bang in a ngaih sut uh san zai zai hi.
man uh ahi hi. Jesuh in, “Kei mah in note hong sam napi in nong ngai Huan cingte-in a gah apiak noploh uh ciangin a nasemte bawlsia
nuam kei uh a, ka khut hong vaan napi in kua mah in nong thudon kei in a Tapa a na thahsak thugentehna Jesu gente a phawk uh hi.
uha, ka thugen khempeuh hong thudon loin, kong tainate nong mang Leenghuan neipa-in, “migilote susia ding hi” ci-in agen thute zong a phawk
nuam kei uh hi”a ci hi. Paunak 1:24, 25. Tua aw ging in thu phawk kik uh hi. Tua mite daan kipiakna ah Siampite leh Upa te in amau mah mah
sep khiat sa te leh a thuak ding te uh a phawk kik uh hi. Tu in haksa

74/93
thuakna otna ging a kiza hi. “Amah singlamteh ah khai in! Amah khempeuh tha tho mah mah uh a, khangno bangin a thadim tawntung
singlamteh ah that in!” ci-a a Jerusalem kongzingte a a otna te uh sang in ding uh ahi hi. (645) A kipat cil in mihing gamtat tham lo in pumpi mah
“Amah Pasian Tapa hi! Amah Messiah tak tak ahi hi” ci-in lungkham (644) mah zong Pasian lim le meel sun-a ki bawl ahi hi. Mawhna in meel hem
leh maizum a a kiko na te uh a ngaih zaw lai hi. Amaute in kumpite’ sak in Pasian meel kimu thei nawnlo zah dek tak dong a tun suk hi. Ahih
Kumpipa muh khak lohna mun ah tai mang nading a zong uh hi. Leitung hang in Khrish in tua a ki mansuahsa thuteng bawlpha dingin hong pai ahi
kilok in a kikeekkham lei kawhawm sung khawng ah buk mang a sawm uh hi. Amah in i pumpi poi pen khek in ama minthang pumpi bangin hong
hi. zeem kik hi. Asi thei a muat thei, a meelhem, mawhna suksiatsa teng a
Thumaan a nial mi peuh mah in a thawh kik khit uh ciangin a kicing ameel hoih, leh asi theilo hong suah kik hi. Ginat lohna
nuntak lai uh a a gamtat siate uh phawkkik dandan uha, cih nading leh kawkbaangte khempeuh han sung ah nusia uh hi. Sawtveipi a taansa uh
lawh nading theilo in patau gawp lel in a hun paisate uh pammaih a sa Eden huan-a nuntakna singgah tawh hotna ngah mite hong khang khia to
mahmah uh hi.”Hawm suahna banga launa” ni hong tunga, “kisiatna in ding uh a, a kipat tuunga kipia minthanna tawh a ki dim pumpi cia mah
pingpeii bangin a pei hun tawh kiteh thei vet lo hi!” Paunak 1:27. Tua hong phato kik ding uh hi. Mal. 4:2. A vomh lai uh mawhna khaap,
Jesuh leh A mite a susia ngitngette in tu-in amaute thuakna tawh samsiatna teng ki nil khia in Khrish mi muanhuaite pen, “ih Topa Pasian
minthanna teci a pang phing zen uh hi. A mau buaina tua zah lak panin meel hoihna” hong pua ding uh hi. Lungsim leh pumpi zong a bup in a
misiangthote lungdamna awging za uh a, “En un, amah pen eima Pasian cingtaak Topa lim le meel hoihna tawh hong kisuun kik ding uh hi. Aw!
ahi hi; eite hong hon dingin amah i ngak hi,” cihna aw a za uh hi. Isa. 25:9. hotkhiatna ih cih lam dang mah ngei si maw! Sawtveipi i gengen, i
Lei liing lak, khuaphia a taang zalzal lak, leh vanging a puak lametet, i maseh kholhkholh, i ngaihsut den , tel taka aki theizolo pen hih
damdam lakpi ah Pasian Tapa in misiangtho ihmute samkhia hi. .Amah in maw!
midikte hante en in a khut lamto kawm in a kiko hi. “Tho un!, Tho un, Tho A hinglai midikte ‘tawm vei sung mitphiat kikaal in kikheel ding
un, no leivui laka ihmu te aw tho khia un!” a ci hi. Leitung adung a vai-a uha,” Pasian aw in amaute minthanna pia in a sithei nawnlo ding in
misisa khempeuh in tua aw za ding uh a, tua aw a za khempeuhte hong kikheel uh hi. Misiangtho hong thokikte tawh huih lak ah Topa dawn ding
thokhia ding uh hi. Leitung khempeuh kualkhum in mi namte, mipawlte, in kipuakto ding hi. Vantung mite in a ”teelsate leimong khat pan
leh pau namkimte lak panin mi honpi hong ki gualkhia phangphang hi. mongkhat, kiu khat pan kiu li dong in a khawm tuah ding uh hi” Naupang
Sihna thonginn sung panin amaute hong paikhia uha, sitheinawnlo in, neute vantung mite in la uh a, anute a pia uhhi. Sihna hang in sawt veipi ih
“Sihna aw na gu koi lai ah a om hiam? Han aw na zawhna koi ah a om ki khenpih sa ih lawmte tawh a kikhen ngei nawnlo ding in kituah hon ding
nawn hiam?” ci uh hi. 1 Kaw 15:55. Ahinglai midikte leh a hong thokik hanga, lungdamna la tawh Pasian khuapi lam ma nawh in ih kah to
midikte ki gawm in aw saupi tawh zawhna lungdamna a awng uh hi. khawm ding hi.
Han pana hong pusuah uh ciang in han sunga lut lai bang mah in Meiilom leeng in apang ciat ah kha nei a, a nuai ah a ki peipei
hong tho kik uh hi. Adam pen hong tho kik mi honpite lak ah a sang pen lengpeei a om hi. Leeng buppi van lam a kah toh ciangin “ Siangtho” ci in
leh a meelpha pen hi hi. A hih hang in Pasian Tapa sangin niam zaw deuh a pei te aki ko uh hi. Akhate zong ki zaap-in, “siangtho” a ci uh hi. Vantung
ve ve hi. Amah in a khang kikte sangin lamdang zaw zek ahihna in mite in zong kiko in, “Siangtho, siangtho, siangtho avanglian Topa Pasian”
minamte’ kiam suksukna teci lak a suak hi. A hih hangin amaute

75/93
ci uh hi. Tua ciang in hot khiatsa mite in “halelujah!” ci-in a awng uh hi. suun in a mu hi. Mawhna leh asiatsak teng zong bei ta hi. Mihing leh
Tua bangin leengpi in van Jerusalem Thak lam ma nawh in a kahto hi. Pasian hong ki lem kik in innkuan khat suak uh hi.
Pasian Khuapi lut ma-in Honpa in A nungzuite zawhna leh Kumpi Jesuh in a mi muanhuaite, gen khiat zawhloh itna leh “Topa
innkuan hihna za a pia hi. Minpha a ngah khit uh ciangin a Kumpipa uh Lungdamna” tawh a na dawntuah 647 hi. Honpa lungdamna in
kiim uum in hong ki gual uh hi. Misiangthote leh vantung mite laizang thuaksiatna leh zahhuaina tawh a hotkhiat mite minthang kumpi gamsung
panin sang zaw in Honpa ong dawk khiato hi. A meel puak in itna a lak hi. ah Amuhna pen ahi hi. Hotkhiat mite-in zong amau thungetna, amau
646 Aki sim zolo hotkhiat mite mit in amah mit suan-in a minthan’nate en nasepna, itna tawh akipiak na uh hang in Khrish kiang a tunpih uh thupha
uh a, “midang khempeuh sanga meel sia zaw leh mihing sanga a thuak sang mite mihonte lak ah amuh uh ciangin, Khrish lungdamna mah tawh a
sia zaw” ahi ngeipa’ vangliatna a en uh hi. A gualzo mite lutung ah Jesuh kibang in, a lung dam khawm uh hi. Tokhom kaang lian kiim a a kikhopna
mah mah in a taklam khut tawh minthan’na lukhu khu sak ciat hi. Mi kim uh ah Khrish adinga amau mi ngahte leh tua mite in a na ngah sawn mite
ading lukhu om a, tua lukhute tung ah a mau min thak ciat a tuang hi. mu uh a, avekpi un tawldamna ngah ciat ta uh ahih manin kigentheilo
“Topa tunga Sianthona”, ci-in a ki gelh hi. A maute khut uh ah galzote neih lungdamna tawh a kham lukhu te uh Jesuh khe kiang ah nga in tawp hun
theih nisuh hiang leh a tee mah mah tumtheihte a pia hi. Tua ciang in a Uk neilo atawntung in Amah a phat ta uh hi.
vantung mi in la aw a la hi. Mi khempeuh in a tum theihte uh a sai ciat uh Hotkhiatsa mite Pasian khuapi ah hong lut khit uh ciangin huihlak
ciangin la aw ngaih kihual mah mah in a lem uh hi. “A hong itpa, ama ah biakpiakna phatna awte hong ging khia hi. Adam nihtegel zong hong ki
sisan tawh eite a hong silsiangpa, leh A Pa Pasian kianga eite siampi leh mu ta uh hi. Pasian Tapa in a khut zan in, a bawlpa langpan mawhna
Kumpi a hong suak sak pa tungah minthan’na, uk zawh nate om tawntung hangin mawh lawh tawi nading liamma pawn a piang sakpa ahi eite pa
ta hen” ci in gen zawhloh lungdamna tawh a phat uh hi. masa, Adam a saang hi. Adam in tua sik tukkilh ma pawnte a muh ciangin
Hotkhiat mihonpi mai ah khuapi siangtho a om hi. Jesu in suang Topa ang ah ki ngam zaw loin a khe phungah bokin, maizum ki suang sa
manpha kongpi a hon ciang in, mi namkimte lak pan in thuman zuite a lut in “thahna athuak Tuuno a ki lawm hi, a ki tuak hi” a ci hi. Honpa in amah
uh hi. Tua laitak ah amaute in Adam mawh maa a inn ngei uh Pasian dam tak in a phot toh khit ciangin sawtpi sung a tansa Eden inn a en sak
Paradis a mu uh hi. Tua ciangin mihing bila a kiza ngei sa khempeuh hi.
sanga a ngaih zaw, zong a kiza ngeilo aw khatin “Haksatna bei ta hi, No Eden pan a ki nawh khiat khit a ki pan in Adam nuntak sung
ka thupha a sangte aw, leitung piancil a kipan note a ding a kiseh kholsa khempeuh dahna tawh a ki dim hi. Nahpateh pulh khempeuh, kithoihna
gam nuam ah hong pai unla hong luah un” a ci hi. “Nang mah in kei nong gan kigo khempeuh, pianpih hoihna kisia in siatnama vive akimu nate
piak mite zong Keima omna ah a om ding uh ka deih hi” ci-a Honpa in A khempeuh, leh mihing te sianthona a thep nei sak khempeuh in ama
nungzuite ading a thungetna tu-in a tang tung ta ahi hi. “Ama minthan’na mawhna a phawk thak kik sak den a suak hi. Tua mawhna in na khem
mai ah pau banna om het lo leh lungdam takin a hong paipih” ta ahi hi. peuh a pumtuam amuh ciangin kisik kikna tawh lung gim in a buai hi. Ama
(Jude 24). Khrish in a sisan tawh a leisa mite a Pa kiang ah lak in, “ Hi lai mawhna in amah a taai ngitnget hi. Lungduai tak leh ki niamkhiat tak in
ah Keimah leh Na hong piak mi teng ka om uh hi” a ci hi. “ Nong piaksa palsatna daan kumtul dektak a thuak hi. Muanhuai tak in a mawhnate kisik
mite ka kem hi” a ci hi. Oh! Hong hotna leh hong itna lam dang mah si! kik a, hong ki khaam Honpa ki limcinna muangin thawhkikna lam en kawm
Hih bang kipahna ah mong neilo Pa in hotkhiatsa mite en a, Ama meel kawm in a si hi. Pasian Tapa in mihingte a puukna (648) pan in honkhia

76/93
hi. Tu in tua hotkhiatna hangin Adam in zong a ngah ngeisa dinmun a hi.” Mang. 7:14-17. A maute in mi nam om khit peuh mah a piang ngeilo
ngah kik ahi hi. (Mikah 4:5). lungkham buaina teng a nawktote hi uh a, Jacob lungkhampi hun a kici
Lungdamna tawh khat vei lai-a a nopsak pih sing kungte khawng a buainate thuakto uh hi. Pasian thukhenna daan ahi gimna nam sagihte a
en hi. Mawhna a neih ma, sunkamh khawng cianga singgah a lo in a kaih ki buak khit in Palaai neilo a haksatna phu kha mite ahi uh hi. Ahih hangin
khopna kungte khawng a mu hi. Leeng gui a lawn ngeisa te, a zun-zun amau in “a puante uh Tuuno sisan tawh sawpsiang in” hotkhiatna ngahte
ngeisa pak hoih te a mukik hi. A lung sim sung ah Eden a ki puah kik takpi ahi uh hi. “Amuk uh pan in zuau thu kiza lo a, Pasian mai ah amawhna uh
hi veh e maw! ci-in a ki nawhkhiatma-ate sangin zong nopci zawlai asa hi. ki mu lo hi” “Tua ahih manin amaute in Biakinn sung Pasian tokhom mai
Honpa in nuntakna singkung kiang ah paipih in a gah khat loin a pia hi. Ne ah sun tawh zan tawh Ama na sem in, tokhom tunga tupa in a maute tawh
in ci in a sawl hi. A kim en a, ama suan le khat te lak ah hotkhiatna ngah a teng khawm den ding hi ta hi. Mang.7:14-17. A maute in leitung kialpi
in Paradis atung mihonte a mu hi. A kham lukhu suah khia in Jesuh khe leh natgualte tawh a kisiat lai mu uha, ni in mite kangzo zah in asat laite,
kiang ah a koih khit ciangin boksuk in Honpa a kawi hi. Kham tawh ki bawl thuaksiatna tuam tuam, leh gilkial dangtaknate a phu khin uh ahi hi. A hih
tumtheihte tum in”thahna a thuak ahing kik Tuuno a kilawm in a manpha hang in tu-in”gilkial nawnlo, dangtak ngei nawnlo ding uh hi. Ni in zong
hi,” ci-in tung thangvan kuumpi thawn in gualzawhna la a sa hi. Adam amaute haal nawn lo ding hi. Tokhom laizanga om Tuuno in amaute vaak
innkuan pih tengin a lukhute uh Honpa khe kiangah koih in, kun in Honpa nuntakna tui kiang ah pai pih ta ding hi. Amaute mit panin khituite Pasian
a bia uh hi. in nul siang sak ta ding hi. Mang. 7: 14-17.
Hih ki muh kikna ah Adam puk lai-a a kap vantung mite, Jesu Khang tawntunga Honpa teel khiat mite in sittelna sangah ki sek in
sihna pan-a hong thawhkik van a kahtoh cianga a lungdamte zong aki hel pilna kiguan sate ahi uh hi. Amaute in leitung a lampi kawcik a tawn,
hi. Tuate mah in Jesuh um in hotna ngah mite haante a va hongkhiate ahi thuaksiatna hanga sianthona a ngah, pum-mei tawh aki haal siang sate a
uh hi. Tu-in hotkhiatna nasep kizo siang ta mu uha, amaute tawh phatna hi uh hi. Jesuh ading in lang bawlna, muh dahna, leh mawh zonna te tawh
la a sa khawmkhawm ta uh hi. bawlsiat a thuaksa uh ahi hi. Amau in gimthuak in Amah zui uha, amau
Tokhom maia Pasian vang leh meikuang tawh kihel a bang pumpi deihna nial in cih mawh haksat tampi a thuak pih uh ahi hi. Amaute
limlang tuipi tung ah “sapi milim leh a ciamtehna leh ama min ciam tehna thuaksiatnate hangin mawhna (650)gitlohna tel muh uha, mawhna
tung ah agualzote a ki khawm uh hi” Mang. 15:2,3. Zion mual tung ah vangliatnate, asiat huaina leh a gimpiak zia te mu in mawhna pen kih huai
Tuuno tawh “Pasian neih tumtheihte tawi in mite lak pan tatkhiat ahi a sa mahmah uh hi. Tua siatnate thoih dam nading a kipia kithoihnate
sangkhat then li tul lite a ding uh hi. Tuipi lian ging bangin ahi zong in ngaihsun uha, a lungsim uh ah lungdam na leh phatna tawh a dim hi. Tua
vanging bangin ahi zongin “tumtheih tumna ging “a kiza hi. Mang 14:1-5. in amaute ki niamkhiat sak a, a puuk ngeilote in a phut ngeiloh leh a theih
Amaute in tokhom mai ah “lathak” sa uh hi. Tua 144000te longal in a pih khak ngeiloh pilna neite a suak zaw uh hi. Amaute mawhna tam ki mai
saktheih lohna pen amau thuaksiatna teng phuahna la ahih man ahi hi. sak lua ahih manin a itna uh zong a tam pah hi. Khrish thuakna teng
Midangte in tua thuaksiatnate va thuakpih khalo uh hi. “Amaute in Tuuno a thuakpih uh ahih manin Ama minthan’na zong a neih pih uh hi.
paina peuh ah zui uha,” leitunga ana hing lai, a hing tanga kikheelte ahi uh Pasian’ gam a luahte pen inn khumvum, inn ginalo sung, thong
hi. ”Pasian leh tuuno a ding in gah masa bel” ahi uh hi. Mang. 14:1-5; sung, a ki khai lupna khuam tung, mualtung, sehnel gam, lei hawm sung,
15;3. “Hih pawlte pen thuaksiatna teng paltanto a hong suaktate ahi uh leh tuipi gei suang hawm lak khawng peuh pan a hong pai khia te a hi uh

77/93
hi. Leitung ah amaute “ ki tavai sak in, kigim bawl in, ki guhgawi hi.” Mi amau ki muhna lel ciang tawh zong a kim in tel khin zo nai lo ding uh a, a
mak tampi in minsiat sakna thuak uh a, han ah a tung uh ahi hi. Tua te tawntung nuntakna ah thumaan thakte zong a sin beh toto lai ding uh hi. A
pen Satan’ khemna ah kipia nuam lo uh a, kip tak in anialte ahi uh hi. lamdang thu, leh lungsim a nuam sak thute bek om ta ding hi. Siatna a
Amaute pen mihing thukhenna ah a mulkim huai leh a nasia khia pen in a piang sak thei khempeuh ki phiat siang ta hi napi in Pasian mite in
ki bawlsia hi. Tu in “Pasian mah mah in thukhen mang hong sem hi.” Late hotkhiatna manphat zia pen a tel zaw in theih beh to to lai ding uh hi.
50:6. Tu in leitunga thukhennate ki leh lum-let ta hi. “Ama mite a ki taaina Khrish singlamtehthu pen hotkhiat mite adingin pilna leh a
teng kila khia hi.” Isaiah 25:8. “Amaute tu in misiangthote, Topa’ tatkhiatte, tawntung lapi suak ding hi. Minthanna a ngah Khrish pen singlamteh-a ki
ki ci ta ding uh hi. Pasianin amaute “meel hoihna pia a, dahna taang in khai Khrish hi cih a mu ding uh hi. A kisim zolo van kaw hawm-a leitung
lungdamna sathau nilh a, lunggim vangik taang in phatna puan silh sak ta om zia-zua teng a bawlpa, Ama vaang tawh nate piang sakin, nate a don
hi” Isaiah 62:2; 61:3. Amaute tha nem nawnlo ding uh a, ki gim bawl a kempa, ahi Pasian Itpa, vantung Kumpipa, vantung mi cherub leh a
nawnlo in ki khen keek nawn loin, zong ki gawt bawl nawn lo ding hi. Tu-a vaangtaang seraph in a biak biakpa in a puuksa mihing dom kang to ding
kipan in Topa tawh om khawm tawntung ta ding uh hi. Amaute tokhom in a hong ki niamkhiat hi. Mawhna huai siatna leh zum huaina teng thuak
mai ah ding uh a, leitunga puan hoih pen a kicite sanga hoih zaw puante in A Pa’ mai mulo in A nuntakna a bei dong hong thuakpa thu ki mang
tawh a kizem ta uh hi. Leitung kumpite’ khuk ngei lukhu vaang lian pen ngilh ngei nawnlo ding hi. Leitung tampite a piang sakpa, na khempeuh a
sangin a vanglian zaw lukhu khu ta uh hi. Natna kahna nite bei mang pai siangsakpa in mihingte a it man in A minthan’na suah khia in, Amah le
suak ta hi. Minthang Kumpipa in maitang teng khempeuh panin khituite a amah hong ki niam koihpa pen vanpi leipi bup in biak ding a lawp
nul siang sak khin hi. Lung gimna khem peuh ki paai khia ta hi. mahmah den ding uh hi. Hotna ngah minamte-in a Honpa uh en uha, Ama
Nisuhhiangte veii in phatna late sa uh a, kitel leh kihual tak in asak uh maisuaha a Pa’ tawntung vaangtaang a mu uh hi. A tawntunga akipden a
phutun han lapi aw zong thangvan tual teng thawn ding in a ging beh beh tokhom zong en uha, A ma kumpigam in bei ni nei ngeilo ding ahih lam a
hi. “Hotkhiatna, Kumpi tokhom tunga tupa i Pasian le Tuuno pan ahi hi” ci mu uh hi. Amaute-in lungdam kipaakna lasa uha, (652) “Ama sisan
in a sa uh hi. Vantung mi khem peuh in na dawng kik uh a, (651)“Amen! manpha tawh eite hong tan in Pasian kiang a hong tunpih thahna a thuak
i Pasian tungah phatna, minthanna, pilna, lungdamna, pahtawina, Tuuno in min phatna ngah ding a ki lawm hi” ci in a phat uh hi.
vangliatna, le hatna a tawntungin omden ta hen” a na cih pih uh hi. Mang. Singlamtehthu in thuthuk dang khempeuh tel-lahkhiatna ahi hi.
7:10, 12(ZIV). Kalvari pan-a hong tang khuavaak in a lau huai tawh a ki bang eite ading
Tu-a i nuntakna panin hotkhiatna thu pen lam dang mah hi cih a hong kipia Pasian thupina pen a deih huaina leh a meel hoihna a hong
ciang bek i muh pih milmial pan hi. Ciangtan a nei mihing lungpilna tawh i dawk sak hi. Migitna, thu neemna, leh nute pate itnate in zong sianthona,
et ciangin mai zumna le minthanna, nuntakna leh sihna, thuman leh thutangna, leh hatna tawh a ki gawm khawm hi. A minthang leh a ki lamto
migitna, leh singlamteh-a a thuaknate ciang bek i mu thei hi. Hih i mihing a tokhom’ ‘minthanna ih muh ciangin, “Eite’ Pa” minthanna, itnate ni dang
lungsim ciang lel tawh thu khempeuh a kim tak in i mu thei nai kei hi. a ih tel sang in a thuk zaw in i telpha saan ding hi. Mong neilo pilna neipa
Hong tankhia itna a dung a vai, a niam le a san’na, cihte a kipan hong in eite hotkhiat nading in Ama Tapa kigawhna longal hotkhiatna ding pen
Honpa thu dongin a hi milmial bek in i muh pih tei pan bek hi. Hotkhiat vaidang ki hawm thei salo ahih ziate zong i muhpih lai ding hi. Tua
nading vaihawmna tawh kisai thu thukpi pen hotkhiat mite na ngawn in kigawhna loh kik nadingin hih leitungah a siangtho, a gualnuam, a sitheilo

78/93
tatkhiatte a teng sak ding hi. Honpa in khuamial vangliatna tawh a kidona “Tua khuapi sungah sum bawl in a hauhlawh mite in ama thuakna
thaman pen hotkhiat mite-in nopsak lawh uh hi. Tua man piakna ah Pa amuh uh ciangin laulua-in a gamlapi ah ding in kapin thum ding uh a, ‘Hih
lungkim-in Khrish mah mah in Ama piak kithoihna gah leh paakte amuh a lian khuapi in a thuakna, bang zah takin lauhuai, bang zah tak in nasia!
ciangin a lungkim hi. Puan hoih nono, a dupsan leh a sante silhin, kham suangmanpha leh
kepte tawh a kizem ngei khuapi! Nai khat sung in a hauhna khempeuh
maimang ta!” a ci uh hi. Mang. 18:15-17. Pasian hehna thukhena in
Babylon tung ah a ki buah ni-in hi bang teng thuak ahi hi. A mawhna haai
dim let zo hi. Ama hun hong tung ta hi.
A ki sia ding hi ta hi. (654)
Pasian aw in a ki mancip a mite a hotkhiat ciangin migilote in a
khantawn-a ding kidona ah na khempeuh a taan uh ahih lam ki phawkna
tawh lau in a kigaih uh hi. Hun hoih ki hon lai in Satan’ khemna in khua
musak thei lo ahih manin, amau mawhna lampi mah hoih a sasa niloh kha
uh hi. Ahih hangin amau hauhnate pen Pasian thukham a palsat man uha
a ngah uh hauhna ahi hi. Amaute in gilkialte anvaak ding, tangguakte silh
le teen guat ding, leh lungsim tang neih ding, migit ding ahih lam a
awlmawh kei uh hi. A mau thupi nading bek zong uh a, a pianpih uh a
lawmte uh’n a biak ding uh a deih uh hi. Tu-in a thupina teng uh bei in
13 Leitung Hawmsuahna dinmun meel neilo in a guaksuak uh ahi ta hi. A maute a Piangsakpa
sanga thupi zaw asak uh a milimte uh a kisiatna pen cimawh leh lau
mahmah sa in a en lel uh hi. Amaute in a khaa uh leitung hauhna leh
Ama mawhna in van ban a, Pasian in a gamtat hoihlohnate phawk nopsaknate tawh zuak uha, Pasian lam-a hauhna a zong kei uh hi. A
gige hi. Amah in note hong bawl bangin ama tungah gamta un la, a zahnih nuntakna sung khempeuh a mawkna suak in a mau nopsaknate
in thuk kik un. Amah in note a hong dawn sak a zah nih in a khauh gentheihna a suak hi. Tua in a thaman uh ahi hi. A sum a paaite uh kisia
leenggahzu ama dawn ding in a hai sungah sung un. Amah ki sial in a khin hi. A khantawn uha a khol uh nate khempeuh tawmvei sung in a
kiphatsakna zah tawh ki zui in dahna leh lungkhamna thuak sak un. mangthang hi. Mi haute in amau inn lianpipi kisiate thum pih tau pih uh a,
Amah in, ‘Kei kumpinu ka hi a, migong numei lah ka hi kei a, dahna ka a ngun a khamte uh a ki theh keek lel hi. A milimte leh amau mah mah
tlhuak ngei kei ding hi,’ ci ahih manin, gimna in nikhat thu in ban dinga, nangawn zong kisiatna maitangah om zaw lai uh ahih manin, tua a thum
pulnatna, kahna, leh kial pi in vat gawp ding hi. Ama tungah thu a khen ataupihte uh thupi zolo in a daai khian zaw ta uh hi.
Topa Pasian vanglian ahih manin mei tawh kihaltum ding hi.” Mang. 18:5- Migilote in Pasian leh a mipih te uh don lo leh a mawhna te uh
10. hangin a dah sang sik un Pasian in zo zaw mawk ahih manin dah zaw
mawk lai uh hi. Amaute in, Bang hi mawk hiam? ci in thuum lel uh hi. A

79/93
gitlohnate uh kisik beek lo uh hi. A hih theih liai leh bang ci leng zawhna taan pai suak ta ding cih a muh uh ciangin kam tawh gen khiat theih
kingah thei ding hiam cih hanciam sawmlo lai uh hi. vetloh zah in a lung gulh uh hi. Talen leh a thu gensiamnate uh hangin
Leitung mite in sim mawh, zawh thawh gawp in, phiat mai dinga a Leitung in thupi sa a a biak phial uh mite in zong tu in hih thu piang te
sawm uh mite pen bang mah thuak loin natgualte, pingpeiite, zinlingte pan hangin amau dinmun tak ahi bang bangin kitel muh ta uh hi. Amaute in
in suakta mawk uh hi cih a mu uh hi. Ama thukham palsatte a valhlum thukham a palsatna hang un a taan uh thute mu uha, a citak tua mite’ khe
meikhuangte pen ama mite adingin kidalna kulhpi suak zawsop ta thong mai ah bok-in simmawha, a nopneh te uh Pasian in a itte ahi zaw mawk hi
hi. Mite pahtaak ding deihna in thuman a nawl khin Siate in tu in amau ci in pulaak ta uh hi.
gamtatte leh a thuhilna uh huzaapte a mu ta uh hi. Na khempeuh amu Mipite leu leu in amaute ki khem niloh in, khem a thuak uh ahih
khin thei mittang in a mau en gige kawi kawi hi. Pulpit-a adin laitak lam mutel ta uh hi. Tua kisiatna sung a hong lut pih ‘Nang hi teh’ ci in khat
khawng, nuntakna vai-a mite tawh a ki thuah laitak khawng mu sisek hi. A le khat ki ngawh zia zua uh hi. Mihon te in alom lom in a Siate uh
lungsim omzia khempeuh, alai gelh khempeuh, kampau khempeuh, mawhsak heet-haat uh hi. Thu zuau hilh Pastor te in hilhkhohnate neu
thuzuau beel dinga mite a thu (655) zawhna khawngte, mun khempeuh ah bawl uh a, Pasian thukham a pelh ding in amau thu ngaite hilh in,
khaici bang in a po kawi kawi hi. Tu in kisia khinta a, a kiima amah beel thukham a zui teitei te bawlsia uh hi. (656) Tu in hih bang Siate in
khaa mangthangte en in a khaici vawh a at kik ta uh ahi hi. leitungte mai ah ki khemna nasep seem kha uh ahihna a pulaak ta uh hi.
Topa in a genna-ah,”Amaute in ka mite’ thuaknate thupi sim sak lo Mihonpite lungso sa in awngkeek uh a, “Kote a mang thang mi ka hi khin
uh a, hoihna a om keei lopi, ‘Hoih hi, hoih hi’ ci mawkmawk uh hi.” “Keima zo uh hi! Kote kisiatna note hang hi! ci in kap uh hi. Tua bangin Tuucing
gen hilo napi in na thu zuau gen teng uh tawh mi hoihte na lunggimsak diklote a ngawh zel-zul uh hi. Khatvei lai-a pahtawi a a zahtaak bawl pente
uha, migilote asih theihna dingun ki hei lohna ding lam ah na leh hanthot in, tu in, a awsia le hamsia tawh phuisam uh hi. Amaute tunga pah tawina
zawsop uh hi” Jer. 8:11; Ezek. 13:22. lukhu a khu sak khutte tu in amaute susia ding in ki viik ta hi. Pasian mite
“Ka lonona mun pana tuute theh keek-a a susia tuu cingte in thah nadinga a zuun uh namsaute in, tu in, amau le amau ki leh do nading
gimna thuak ta hen! ..En in, Keimah in na gamtat siatna uh zui in na tung in hiam a suak hi. Mun khempeuh ah kidona, sisan luanna om kawikawi
uh ah kong phul ding hi.” “No tuu cingte aw, kap in kiko un, vut lakah bual hi.
un. No tuu hon makaite aw, ki khen keeka na sihna ni ding uh hong tung “Leimong dong in gamlumna hong tung hi. Topa in minamte tawh
ta hi. Tuu cingte in taimang na ding lampi a nei kei uh hi. Tuu makaite kido ta hi. Amah in mi khempeuh sawl ding a a gilote namsau ä tah ding
zong a suah taak nading a om kei ding hi.” Jer. 23:1,2; 25:34, 35. hi.” Jer. 25:31. Kum tulguk sung bang Pasian Tapa leh a vantung
Siate leh mipite in Pasian tawh kikopna bang mah nei lo uh ahih sawltakte in gilopa vangliatna tawh kido khin uh a, mihing tate honkhia
lam a mu ta uh hi. Amaute in tangtaka thu a khen, dikna thukham leh nuam in thuhilh in khuavaak a puakpuak hi. Tu in bel khentelna kibawl
Pasian vangliatna langdo kha uh ahih lam a kimu tel ta uh hi. Pasian khin a, migilote in Satan tawh ki pumkop in Pasian a do uh hi. A thukham
thukham phiatna in gitlohna, buaina, ki muhdahna, a kipan mawhna lampi a sik cip sak uh pen Pasian in a thuneihna a lak ding hi ta hi. Tu in kidona
tul tampi piang khia saka, leitung ah kidona bebek tawh ki dim in, kisiatna pen Satan bek zong hi nawnlo in mite tawh zong a kido ahi ta hi. “Topa in
ah a henh’cip suk hi. Tu in thumaan nial-a lamkhialh nuam asa mite omzia minamte tawh kido hi.” “Migilote pen namsau ah a tah ta ding hi.”
hong kitel muh ta hi. Thu manglo-a phengphi-te in a tawntung nuntakna

80/93
“A muhdah huai gamtatnate a ki sepna hangin dah in a lungkham maitang huih heek gawp in a tunga teng mite theh thang gawp ding hi.”
mi khempeuhte” hot khiat nading ki bawl zo hi. Tu in Ezekiel mangmuhna “Leitung ki hawmsuak sak in kisiacip ding hi; bang hang hiam cih leh Topa
sunga mithahna galhiam kenga kisawlte lim ciin sihna vantung mite hong in hih thu a gen zo hi.” “Ama tunga tengte in leitung ninsak uh hi; bang
kuan khia ta hi. “Kua mah hinkhawi kei un la, kua mah khasiat kei un. hang hiam cih leh amaute in thukhamte khial-in, ngeina kipte palsat uh a,
Puteek, nungak tangval, numei naupang dong tak in va that un la, ahi tawntung thuciamna peel uh hi. Tua ahih ciangin Topa in leitung samsiatin
zong in a taltangah ciamtehna anei peuh mah su kei un”ci in a susia a, a tunga teng mite in amau mawhna hang un thuak uh hi.” Isa.
kivaikhakna a za hi. Ezek. 9:1-6. Kamsangpa in a genna h, “Amaute in 24:1,3,5,6.
Biakinn mai-a om a khangham a upa te pan a kipan uh hi”ci hi. Tua Leitung gam simtham a suak hi. Zinliingpi in khuapi, khua neute
suksiatna in khaa lam mite a kemte hi ung a cite tungpan in kipan masa susia a, singkungte kizung lot sak hi. Tuipi leh leitung mah mah in
ahi zaw hi. Gaal vil manlote a puuk masa ding uh hi. Kua mah a hehpih a suangtum golpipite thehkhia uh a, lei maitang teng ah kitheh zua zua hi. A
khaw-tuah ding om tuan nawnlo hi. Nupi pasal, nungak tangvaal nupi kitam-a khaangkham kaw hawm thukpipite in a ki lawn khia mualte bul a
naupang dong a vek pi un ki sia cip ding uh hi. hi uh hi.
“Amaute mawhna hangin leitung ah a teng mite gim a pia dingin (658) Thu piangte in siansuahna nilian ni kizo ta ahihna
ama omna panin (657) Topa paikhia a, leitung in ama tunga a kithat mite theihsaknalim ahi hi. Siangthobel mun a nasep a ki zawh ciang in mawh
laak khia ding a, a kithat ama mite sincip nawn lo ding hi.” Isaih 26:21. thoihna gansi tawh Israelte mawhna teng Biakbuk pan kisiak khia hi. Tua
“Hih pen Jerusalem langdo mite khempeuh thuak ding daan piak na ding khit ciangin Topa mai ah nawhmang keel a hing tangin ong ki pai pih hi.
a Topa vat maai na hi ta hi. A khe uh tawh a din lai mah in a satakte uh Tua “keel lutung ah mipite mawhna leh palsatn teng pulaak in kisuan a,
bei khia mang ding hi. Amit-kua pan un a mittangte uh beikhia in a satak keel lutung ah ki koih hi.” Siampi. 16:21. Tua mah tawh ki bang in van
te uh beikhia mang ding hi. Tua ni ciangin Topa kiang pana hong pai Biakbuuk sungah siansuahna a ki zawh ciangin Pasian mite mawhna
buaina tawh amaute a buai ding uh hi. Amaute khut in a vengte uh suam teng, Pasian leh a siangtho vantungmite mitmuh in, Satan tungah ki suan
ding a, amaute ciat kikaal ah khut lum kinga zel zul ding uh hi” Zech. ding hi. A mah in mihingte mawhna bawl ding a a sawl teng tu in a lubuuk
14:12, 13. Amau ki motdo gawpna uh tawh a lungso na uh a zangh ding in a thuak kik ding hi ta hi. Nawhmang keel pen mi teen lohna gam ah a ki
uh hi. Hehpih aneilo Pasian hehna leenggah zu cil ki buak ta ding hi. nawh mang bang mah in Satan pen gamkhing asuak hih leitung hawm ah
Siampite, Ukpa te, mihonte, ahau a zawng a sang a niam cilo in, a vekpi ki nusia ding hi.
tungah ki bua ding hi. “Tua ni ciangin Topa thah mite lei mong khat pan Mangmupa in hih Satan a kikhumna thu a genna ah, leitung pen
mong khat dong in dim ding uh a, kua mah in kahlo in vui nawn lo ding kumtul kim huai hawmsuak in ki koih ding hi ci hi. Topa nihveina hong pai-
hi.”Jer. 25:33. a migilote a suksiat khit ciangin, “vantung mi khat hong pai suk in, kua
Khrish hong pai ciang in lei maitang panin migilote siak siang ta hawm thukpi hon’na tawhtang leh sikkhau khainiang golpi khat tawi ka mu
ding hi. Ama kam pana pusuak meikhuang tawh su mai mang dinga, a hi. A mah in tanglai gulpi, Dawimangpa Satan manin kum tulkhat sung a
minthanna vangtawh a mai mang ding uh hi. Khrish in a mite van-a Pasian hencip hi. Tua ciangin kua hawm thuk pi sungah khia suk in kum tulkhat a
khuapi ah ciah pih to ta ahih manin, leitung a hawm-suak sak hi. “En un, cin’mateng minam tuamtuamte a khem theih nawn loh na ding in tawh
Topa in leitung a hawm suak sak in gamkhing suak sak dinga, amah in lei kalhin, a ciam teh hi.” Mang. 20:1-3.

81/93
Mong neilo kuampi a cih pen buaina leh khuamial tawh dim a om khum beh beh zela, a tawntung in len cip pai suak nuam hi. Ahih hangin
leitung gen ahih na Laisiangtho mun dang in ong lak hi. Laisaingtho Khrish in tuate phel in, a khah khia hi.
ciamtehna ah, “a kipat cil in” leitung in “lim le meel neilo..khua mial tuam Tu in migilote nangawn a sukha theilo dingin kikoih ta hi. Amah leh
cip .kuam thukpi( awng thawlpi)” ahi hi ci hi. Pian. 1:2. Leitung pian cil a, a vantung (660) migilote bek omta uh a, mawhna thaman bang teng piang
lim le meel anei nailo, dinmun tung kik ding hi ci in hilhkholhna in gen hi. hiam ci in a ngaih sut kik nading uh hun a kipia hi. “Minam dangte kumpite
Tua Topa nilian ni ding enkhol in Jeremiah in a genna ah, “Leitung ka et khempeuh amau’han khuk sung ciat uh ah a minthangin lum(si) uh hi.
leh, lim leh meel nei lo a, vantung ah lah khuavak omlo hi. Mualte ke et Ahih hangin nang pen han nangawn ngah loin akih huai a hiang meeng
leh kiliing damdam uh a, mual neute kileh kawikawi uh hi. Ka khuadak leh bang in a haan pan hong ki paai khia hi...Amaute tawh na kivuikhawm kei
mi khat beek ka mu kei a, van-a vasate zong a leeng mang khin uh hi. Ka ding hi. Nang mah in leitung na susia a na mite na that hi.” Isa.14:18-20.
et leh lo gam hoih teng sehnel gam suak khin a, Topa’mai leh a hehna Kum tulkhat sung Satan kawi vak in hih leitung hawm sungah
lianpi mai ah khuapi khempeuh kisia khin uh hi....Gam buppi gamlak suak” Pasian thukham a langdo man a thupiangte a en kawikawi hi. Tua hun
khin hi ci hi. Jer. 4:2327. (659) sung in thuaksia kisa mah mah hi. A puuk a kipan in anuntakna bel
Tua lai pen Satan leh a vantung mi gilote kum tul sung a teen tawlngalo-a nasem den ahi hi. Tua te bawl in tu in a vangliatna teng ki
nading uh ahi hi. Hih leitung bek ah om thei ding uh a, leitung danga puk suhkhiat saka, vantung Kumpipa gam ukna a langdo pan a kipan a nasep
ngei nailo mite khem dingin pai khia thei lo ding uh hi. Tua banga aki koih khiat sa teng ngaih sun kik, en kik ding in hun a kipia ahi hi. Mailam thu
pen a kikhih cip ki ci hi. A khem ding midang om nawn lo hi. Kum za tampi ding a et kholh ciangin lau mahmah in a liing hi. Ama tawsawnna tawh a ki
sung nuam asak pen ahi mikhem nasep leh suksiat nasep a sem thei bawl kha mawhna omsa khempeuh teng a ding thuhkikna daan a thuak
nawnlo ding hi ta hi. ding ahih manin tua teng kihta in a lau mahmah hi. Pasian mite ading in
Kamsangpa Isaiah in Satan kipumpaih nading hun muhkholh in a Satan a kimatna pen a lungdam huai leh kipah huai pen ahi hi.
genna ah, “Nang zing sang tapa Lucifer aw, bang ci in vantung pan kiasuk Kamsangpa genna ah, “A haksa nasep hong kisep sakna, gimna
thong na hi hiam? Minamte a tha nem sakpa, hong koi ci ki khiat suk ahi leh lungkhamna panin Topa in note tungah tawldamna hong piak ciang in,
hiam? Na lungsim sung ah, vantung ah ka kahto ding a ka tokhom Pasian Babilon kumpi(Satan) tungah hih zahkona kam na zang ding uh a, ‘Kumpi
aksite tung ah ka laam to ding hi na ci hi...Keimah in a tung nung penpa gilopa puk ta a, kua mah nengniam zo nawn lo ding! Tawlnga loin
bang in ka hi ding na ci hi. A hih hang in hell ah nang hong ki khia suk mihingte satna a a kizang hehna tawh mi namte uk in nakpi takin a
ding a kuampi sung na tu suk ding hi. Nang hong mute in hong neu et bawlsia, migilote ciangkhut leh gam ukte kumpi ciangkhut Topa in kuaitan
mah mah ding uha, a lung sim uh ah, Hihpa pen leitung a ki liingsak pa, khin ta hi” Isaiah 14:3-6.
kumpigamte a lok pa, leitung bup gam simtham asuak sak pa hi, khuapi te Thawhkikna masa leh thawhkikna nihna kikal kumtul sung kihal hi.
susia in thong kiate kong ahonlo pa hi lo hiam? hong ci ding uh hi,”ci hi. Tua sungin migilote’ thu ki khen hi. Sawltak Paul in hih thukhenna pen
Isaiah 14:12-17. nihveina hong paina ban zom a thupiang hi ci hi.”Tua ahih manin a hun a
tun ma in kua mah mawh sak in thukhen kei un. Topa hong pai ciangin a
Kumtul guk sung Satan’ langdo nasepna in “leitung a liing sak hi”.
tawpna thukhenna hong om dinga, amah in thusimte hong pholakin,
Amah in “leitung gamsimtham suak sak in khuapite a susia hi.” “A thong
mihingte in a lungsim sung uh ah a ipcip uh thute hong telkheh ding hi.” 1
khiatte kong hon lo hi.” Kum tul guk sung Pasian mite a thong inn sung ah
Kor. 4:5. Daniel in Tangkumpu hong pai a “a tung nung pen pa

82/93
misianghote in thukhen” ci hi. Dan.7:22. Hih hun in midikte in Pasian kiang A minthanna vanglianpi tawh hong tuak suk a, daan thuak dingin migi
ah siampi leh Kumppi a sem uh hi zaw leu leu ta uh hi. Johan lote phong khia kik hi. Amaute tuipi gei-a sehnel zah in sim zawh loh
mangmuhna ah, “thukhenna tokhomte ka mu a, a tunga tu mite in thukhen mihonpi ahi uh hi. Thawh kikna masa-a thote tawh kikhaai teei sam mah
theihna ding thu angah uh hi,”ci hi. Mang. 20:4. “Ämaute Pasian leh
uh ei maw! Misiangthote thawhkikna-a thote in sih theih nawn lohna leh
Khrish siampi suak ding uh a, kumtul sung a mang khawm ding uh hi.” ci
khangno meel hoihna pua in hong tho uh hi. Migilote in ahih leh natna,
hi. Hih hun ding Paul gen kholhna ah, “Pasian mite in leitung mite thu a
sihna lim mah pua lai sa-in hong tho uh hi.
khen sak zaw ding ahih lam theilo na hi uh hiam? Note pen leitung mite
thu a khen sak ding” na hi uh hi ci hi. 1 Kor. 6:2,3. Khrish tawh kikop in Tua mihonpite’ mitte in Pasian Tapa vangliatna en ciat uh hi.
amaute in migilote thu khen sak ding uha, a gamtatna uh leh “Topa min tawh hong pai Pa mi hampha hi” ci in aw kikhat-in Migilote
thukhiahtanna laibu ahi Laisiangtho en kaak in a gamtatnasa uh tawh awng zai keei uh hi. Tua otkhaina in Jesuh it uh ahihna lahna ahi kei hi.
kituak in khen sak ding uh hi. Migilote in a nasepna uh omsa teng bangin Thumaan husa in a ut lo mukte nangawn tua bangin a gen khia sak teitei
a thuak ding uh thaman bawl sak ding uh a, sihna laibu-a minte tawh kha hel hizaw hi. Migilote in han sunga a lut lai uh-a bang lian mahin
kitangin a thuak ding ciat uh ciapteh sak uh hi. hong thokikin, Khrist a mudah na le langdona lungsim nei uh hi. A hoih
Satan leh ama vantung migilote thu zong Khrish leh A mite in a lohnate uh kipuah phat nadinga a beisa-a a ngahngeisa uh hun hoihte
khen uh hi. Paul in, “Vantung mite thu zong khen sak ding ih hih lam theilo amaute in a ngahtuan nawn lo ding ahi ta uh hi. Ngah mah uh le zong
na hi uh hiam?” ci hi. 1 Kor. 6:2, 3. Jude in a genna ah, “a omna pan un a bangmah a lemlawh ding uh a om hi tuan nawn lo hi. Thu palsatna in
paikhia vantung mite” in zong “amau thu akikhen ding Ni lianpi ngak in
anuntak sungbuppi uh zang khin uh ahih man un a lungsim uh a neem
Pasian in a koih cip hi” ci hi. Juda 6.
thei nawn kei hi. Hun hoih khat kipia lai hel mah leh zong a masa-a a
Kum tul a cin khit ciangin thawhkikna nihna om ding hi. Tua hun
nuntakzia mah uh a bang veve ding uh ahi zaw uh hi. Pasian nget thute
ciangin migilote sihna pan ki phong khia kik dinga, Pasian mai ah hong ki
laak ding uh hi. A siang khia hiau ta ding in “thukhenna a kigelh bang susia in Amah langdo dingin hong kitok suah kik ding hi lel zaw ding hi.
bang”a thuak ding ahi ta uh hi. Midikte thawhkikna a gen khit ciangin A thawh kik khita a van kahna, a hong kumkik ding khap kholhna
mangmupa in, “Kumtul a cin matengin a sidangte hing kik lo uh hi,”ci hi. kamciam vantung mitein agen kikna, Olive mual tungah Khrist hong
Mang. 20:5. Isaiah in migilote tawh kisai a genna h, “A gum sunga om kumsuk hi. Kamsangpa genna: “Tua ciang in Topa ka Pasian hong pai
thongkiate bangin amaute kikaikhawm ding hi. Thong sungah amaute dinga, a misiangtho te khempeuh hong tonpih ding hi.” “ Tua ni (663)
kikhaknelh dinga, nitampi khit ciangin amaute gim kipia pan ding hi”ci hi. ciangin Jerusalem nisuahna lam-a om Olive mual tungah Topa ding ding
Isaiah 24:22. hi. Tua ciangin nisuahna lam pan nitumna lam-ah Olive Mual kitamin phel
nih suak dinga, a kikal ah kuampi om ding hi.” “Tua ciangin Topa pen
leitung khempeuh’ kumpi suak dinga, mi khempeuh in a mah bek thei in
14 Gal Veng Ta bia ding uh hi.” Zechariah 14:5, 4, 9. A thupinate zee ziahzuahsa in
Jerusalem khua Thak van pan hong kum suk hi. A kingakna dinga
kisehsa mun siangtho ah hong kinga suk hi. Khrist in amite leh
Kumtul a bei ciangin Khrist leitungah hong kum suk kik vantungmite tawh Khua sung ah lut uh hi.
hi.Hotkhiatsa mi honpite leh vantungmi siangthote in hong zui suk uh hi.

83/93
Liatbel nopna lungsim tawh a nunung bel kitomna Satan in hong kumpi gamte nawkin, amai uh ah minamte a liingsak ziah-ziah, gaal alel
nei lai ding hi. A mi khem nasep a sep theih nawn loh nadingin a ngeilo kumpite, galkap mangte, leh minamte do-in a zo gawpgawpte
vangliatna a kilaak khiat sak pen naa a sa mahmah hi. Tua manin, ama zong tua lai ah om uh hi. Sihna in tua a pianzia ngeite uh kikhel saklo
lam-a pang a tam mahmah migilo honpite kiphong kik amuh ciangin a tha ahih manin, a sihma uh-a a lungsim puak uh vom kawmin, a sih laitak
hong tho-in a lametnate hong hinsuah kik hi. Kidona lian ah kimot piak uha ukpate a zawh nopna lungsim mah uh a hong zom kik uh hi. Satan in
het lo ding hong hanciam pha saan hi. A mangthang mi khempeuh ama a vantung migilote leh hih gal zoden kumpite leh miliante tawh hong
thuneihna nuai-ah makaihin, zanghin, vai hong hawm pha saan hi. vaihawm hi. Amaute in amau lam-a pang a kisim zolo mihonte en uh hi.
Migilote pen Satan’ galmatsa ahi uh hi. Khrist nial phot uh ahih ciangin Amau tawh teh nadingin khuapi sunga mite pen tawmno khat bek hi a,
langpang makaipa ukna a saang uh hi. Ama ngimna bangbang pom in kizo thei tham ding hi ci-in gen uh hi. Jerusalem khua thak a laak zawh
sep ding a sawm uh hi. Ahih hangin A zuausiam ngei sate bangmahin nadingun vai tuamtuamte a hawm uh hi. A vekpi-un tha khatin galdo
Satan ahih lam amah le amah kigen lo hi. Ama kigenna sate ah amah dingin a kisa uh hi. Siamna neite in galvante bawl uh hi. Agal zawhna uh
pen thumaan kumpi, leitungbup nei theih nading thu ngah bangin kigen hanga a minthang galkap makai mangpipite ahi uh hi. Mipite a
hi. Ama luah ding kimlai thumaan lopi tawh a kisuhkhiatsak bangin kigen pawlpawlin khen in a makaih uh hi.
hi. Amah leh amah Honpa bangin kigen a, amaute han pana a thosakkik A tawpna ah manawt ding thu aki piak ciangin a kisim zolo
zong ama vangliatna mah hi ci hel lai sawnsawn hi. Tua tham loin, ukna mihonpite mai hong nawt uh hi. Hih zah galkap pen leitunga gualzo bel
gilo lua mahmah panin zong amaute nopsakna pia dingin khaam lai hi. ngeite nangawn-in zong makaih in zangh ngei lo uh hi. Leitunga gal kido
Khrist in ompih nawn lo phot ahih ciangin Satan in ama ngimna bang a cil-a kipan a khangkhanga kigawm suk hih zahta pen kimu kha ngei lo hi.
sep theih nadingin na lamdangte a bawl hi. A thaneemte tha khauh sak a, Galkap mangpipa Satan in a lompi makaih a, a vantung mite in hih a
ama lungsim bang leh ama tha hatna bang guan ciat hi. Amah in amaute nunungbel kidona ah zom pah uh hi. Kumpite leh galkap mangpite ama
makaihin tua misiangthote teenna Pasian Khuapi do in la ding ci-in a gen hilhsa a hi uh hi. Mipi in a lomin zui uh a, amau makai dinga a kiseh pawl
hi. Kisialhna kam pian tawh sihna pana hong thokik sim zawhloh mak sungciai ah pai uh hi. Galkap lungsim tawh a cialcial-a kiseh Zamin tek
tampite kawk kawmin ama makaihna tawh hih teng ziahzuah in tua tawh lei maitang kitamkham gawpte dap-in Pasian Khuapi lamah ahong
Khuapi lumlet pak lel ding uh a, ama tokhom leh ama gam ngah kik zo ma nawh uh hi. Tua lai tak in Jesuh in, Jerusalem Khuapi Thak
ding ci-in gen zalzal keei zen hi. kongvangte khak sak hi. Satan leh a galkapte zong khuapi kiim uum-in a
(664)Tua mihonpite lakah Tuiciin tun’ma-a sawt pipi a nungtamite do thei pah dingin hong om uh hi ta hi.
zong hong kihel hi. Tuate pen a tunh sangin, golin, pil uh hi. Amaute zong (665) Tu in a galte muh dingin Khrist hong kilang hi. Kham
a puuk vantungmite khut sungah aki-aap sa uh ahi hi. Amaute kipahtawi tawhkizut A tokhom pen Khuapi tungah tau sangpi tawh kilaam to hi. Tua
theih nadingin a siamtheihna teng uh zanghin, a lamdang nono a bawlte tokhom tungah Pasian Tapa a tu hi. A kiimkotah Ama Kumpi gam mite in
uh hangin leitung bup in a pil a siamna uh milim biakin a bia uh hi. Tua a uum uh hi. Avangliatna leh a azahtak-kaaina pen kam in gen khia khin
gitloh a kheltat siamluatna uh tawh a bawlte un leitung niin sakin Pasian thei lo hi. A tawntung Pa’ vangliatna in A Tapa tuam hi. Ama vangliatna
lim sutna teng a meel siasak hi. Tua manin Pasian in A bawlsa teng taang in Pasian Khuapi sung a dim in, a leetkhia pen in leitung buppi
nangawn a phiat khiat sak hel ciang dong a tung ahi zaw hi. Lunglian in taangsak zo lai hi.

84/93
A tokhom kiang a nai pen munah khat vei lai-a Satan nasem khat a kiphen hi. Tua a si mite in a gamtatnate bang laibu sungah a
gaalhat hi napi singkhuah tumbaang kiteen khia banga Honpa kianga kigelh mah bangin thukhenna a thuak uh hi” ci hi. (Mang. 20:11, 12).
kipumpiak, a nung hong zui mite a om uh hi. Tuate zomin Pasian bia lo Laibute kilem a, Jesuh mit in migilote a et phet leh amaute in a
mite leh muanhuai lote lakah om napi-a Khristian nuntak hoih kicing a nei bawl khitsa uh mawhna teng a phawk kik dandan uh hi. Amaute in koi
mite, a khangkhanga upna hanga thahna a thuakte mihing mak tampite, mun panin a khe uh sianthona lampi pan pial khia sak kha uh a, Pasian
Pasian thukham paaikhia ding ci-in kisawl napi-a ut lo-a a zui tentante a thukham galbawlna ah bang tan thuklut kha uh hiam cihte a kimu khia kik
om uh hi. Tuate baanah “gam khempeuh, nam khempeuh, pawl phasan uh hi. Lampial sak mawhzolna a lut theih nadinga amaute in
khempeuh, kam khempeuh sung pan kuama sim zawh loh mihonpi in mawhna-a a kikhah khongnate uh, tua hanga thupha saan ding uh kipelh
tokhom leh Tuuno mai ah puanpak silhin, akhut uhah nisuh hiang tawi-in hiau mawkte, Pasian kamtaite simmawh in patau kona a nialna, ngawng
a “om uh hi. Mang. 7:9. Amaute in a sep ding uh seem khin uh a, a khauhna hang in Pasian hehpihna leh migitna a nolh kik kha khin,
galdona uh zo ta uh hi. Tai kidemna ah taai khin-a noptuam a ngah lungsim kisikna nei lo cihte khempeuh aban ban in meikuang laimal-a
khinte ahi uh hi. A khut uh-a atawi uh nisuh hiang pen zawhna lim hi a, a kigelh bangin hong kilang ta hi.
puantual paak silh pen un tu-a amaute a kipia Khrist’dikna, lim ahi hi. Tokhom tungah Singlamteh hong kilang hi. Adam mawhzolna
Hotkhiat mite sak phatna la-aw in vantung innpi thawna, a thawn thuakna leh a puukna panin hotkhiat nading vaihawmnateng a baan
nawnnawn hi. “Hotkhiatna in tohom tunga tu i Pasian leh Tuuno’ aa hi” ci baanin milim taangthei lah bangin hong kilang hi. Honpa niam taka hong
uh hi. Vantungmi leh Seraph in zong a phat uh hi. Hotkhiatna ngah mite pianna khawng, a neulai-a a gen nopna leh a sawl manna, Jordan gun-a
in Satan vangliatna leh lungsim mu uh a, Khrist vangliatna bek in amaute a kituiphumna khawng, gampalak-a an ngawl-a mawhzolna a thuaknate,
a gualzo suaksak zo bek hi cih a mu uh hi. Hotkhiat mite lak panin mipi lakah hotkhiatna na a sepnate, mihing adingin vantung in siit nei lo-a
kuamah in amah leh amah hotkhiat tham hi’ng a ci om lo uh hi. Amaute thupha a piaknop denna, migitna leh itna lak-a mipite adinga sun niloh-a
nasepte leh thuaknate bangmah gentham ding om lo a, a la saknate uh a na sepna leh zankim gamdaai mual panga thu ngen-in a vilnate, Ama
leh a lapite uh in zong, Hotkhiatna pen Pasian leh Tuuno’ aa hi cih thupha bawlte thuk kikna-a muhdah hazaat a thuak khawng hong kilang
phuahna ngen ahi hi. hi. Een’na leh bawlsiatnate tawh kithuk kik-a Gethsemane huan-a
(666) Van leh lei buppi muhin Pasian Tapa Kumpi-lukhu lunggimna lian a thuakna, leitungbup mawhna in Amah a gawicipna,
ngahnapawi kibawl hi. Tu in vangliatna tungnung pen leh minthanna tualthat mihonpite khut sunga a kipekselo (667) thongkiapa a it a
sangpen kipia a, kumpite’ Kumpipa in Ama ukna langdo-a Ama thukham nungzuite in a taaisatna, Jerusalem kongzingah gannawh banga a
leh Ama mite a na nencipte tunga thukhenna hong pulaak ta hi. Pasian kihawlna khawng hong ki dawk hi. kigualzo sak-in Annas mai-ah Pasian
kamsangpa genna ah: “Tua nung ciangin kumpi tokhom a kang alian khat Tapa a puakna uh, Siampipa mai leh Pilat mai-a a thusit gawpnate uh,
ahi zongin, tua tokhom a tu Topa ahi zongin ka mu hi.Tua Topa maitang meidawi-a a khansia Herod mai-ah ciing gawpin a nehpiik tho-thop khit
pan lei leh van in a taikhia uh a, amau adingin omna a om nawn kei hi. uh ciangin thah ding hilel — a cihte khawng teng uh a hi bangbangin
Tua laitak in asi mi aneu a liante in tua kumpi tokhom mai-ah ding a om hong kilang deudeu hi.
uh ka mu hi. Laibute zong kiphen uh hi. Nuntakna laibu ahi adang laibu Tu in mihonte mai-ah thu khempeuh kizawh siangna hong kilak
suk leuleu hi. Lung duai taka thuakpa pen Kalvari zuatna lampi dungah

85/93
hong lang leuleu hi. Singlamteh-a Vantung Kumpipa kikhai tohna, a siampite leh phungzite, zong tua laiah a om uh hi. Pasian sanga lian zaw-
kiliansak siampite leh mi honpi in zahko-a lungsim tama a sih laitak a in kibawl-a tung nung penpa thukham a laih sak eek eekpate khawng
nuih sat ngeingai honna khawng uh, a ngei bang lo-a khuamial in hong zong om uh hi. Tua pawlpite’ Pate a kicite in Pasian tungah ut lopipi-in a
tuam laitak leh ziinlingin leitang a kisin vanvan laitak khawng, sepna teng uh a pulaak uh a kul hi. Na khempeuh a thei sisekpa in Ama
suangtumpite kitam a hante a kihon laitak khawngteng in leitung Honpa thukham hu lai hi. Thukham a susiate mot maisak lo hi cih a theih pen uh
in A nuntakna pia ahihna teci hong lak uh hi. zekai lua ta hi. “Ke’n amantakpi kong cihinah, note in ka unaute ahi hih
A mulkim huai-na teng ahi bang lianlianin hong kidawk hi. Sa-tan mi neu pen khat tungah na bawl uh ciangin, kei tungah zong hong bawl
leh a vantung mite leh a mihonte in amau gamtat khiatsate uh muh theih na hi uh hi” ci-a Khrist in Ama a dinga thuaksia mite awlmawhna kammal
dinga kilak kik pen daal thei lo uh ahih manin in en lel uh hi. Sepkhiat thei kik phasan mawk uh hi. Matt. 25:40.
khat pepeuh a neite in ama gamtatsa teng kim takin mu kik uh hi. Israelte Gilo leitung buppi pen Pasian thukhenna mai-ah matsa-in om uh
Kumpipa that nuama Herod in Bethlehem naungek teng a thah sak lai a, vantung gam ukna langdote hihna tawh kimawhmat hi. Amaute a huu
khawng, tuiphumpa Johan sisan a baang a khuaval Herodiaste khawng, ding kua mah nei nawn lo uh hi. Paulap ding zong om thei nawn lo hi. A
a thaneem ameidawi Pilat, a simmawh bawl galkapte, siampite leh tawntung sihna thuak dingin amaute thu kipia khia ta hi.
ukpite, “Ama sisan kote tungah leh ka tu ka tate uh tungah hong tung ta Mawhna thaman pen suahtakna leh tawntung nuntakna hi het lo
hen!” ci-a ngen a hai hon keei mipite kiko-na khawng a vekpi in ki lak in a hi, sila suahna, kisiatna leh sihna hizaw hi cih mi khempeuh in teci pang
gamtatna khempeuh uh ki-en kik sak siksek hi. Pasian vangtaang tee thei phing uh hi. Mi gilote in amau galbawl gamtatna hangin bang teng
ziazua pan ahi zongin, A maitang ahi zongin buk mang theih nading a taan uh hiam cih tel muh ta uh hi. A tawntung minthanna a kipiak lai-a
zong pong mawk uh hi. A minthanna ni sangin taang zaw a hotkhiat mite deih lo-a a nolh pen uh bangzahin deih huai cih tu-in telmuh san mawk
in Honpa khe kiangah a lukhute uh koihin, “Amah in kei a ding si hi” ci tek uh hi. “Hihte khempeuh ka neih theih ding hi napi, gamlapi ah ka paaikhia
uh hi. kha zo hi, Zenzen aw, deih khial kha si’ng! Bang dinga nopsakna,
Hotkhiat mite lakah a haangsan Paul, a kuhkal Peter, ki-it in mi lungdamna, zahtaknate, gentheihnate, mindaina leh lunggimnate tawh
zong a it Johan, lungsim hoih a nei a sanggamte uh tawh thahna a thuak khek tazen ka hia!” ci-in tua mite kiko-in kap uh hi. Amaute khempeuh in
khawm Khrist nungzui mi tampi om uh hi. Kulh pua lamah gilote, vantung pan a kikhen khiatna pen a hiding mah hi, thutang hi ci-in mu tek
kihhuaite, bawlsiatna thong khiatna leh sihna a piang sak zel mite a om uh hi. A nuntakzia mahmah uh in, “Hih Jesuh pen kote hong uk dingin ka
uh hi. Khat vei lai-a gim kipiate muhnop sa-in amah kipahtawina-a a deih keiuh hi,” a ci ngitnget uh ahi hi.
kineih lai, gilo lua ahih manin ami bawl siatte gentheihnate mu leh a Mangmu bang liangin migilote in Pasian Tapa lukhu ngahna a en
Satan lungsim tawh a lungkim, gilo-a suuksia penpen Nero zong, hong uh hi. Amaute in simmawh in a na palsat uh thukhamte kigelhna
kilak hi. A tapa omzia-in ama pattahna zui ahih lam leh ama gamtatzia-in suangpeek nihte A khut sungah tawi in amaute a lak hi. Hotna ngahte
a tapa (668) lawhsawn ahih manin mithahnate, leitung gimsaknate piang nopsakna, lamdang sakna, leh a pahtawinate uh zong a mu uh hi.
ahihna anu ki-en sak kik hi. Amaute lasakna aw kihual pen Khuapi pua lam mihonpite tung dongah
Khrist’ taangmi ka hi uh ci napi kilhcipna, thong inn mial sunga tuihual bangin kihual phei-a, “Vanglian Topa Pasian aw, Na bawlnate a
khumcipna, mei halna khuamte peuh zangh-a mite upna a ukcip popete, lianin, a lamdang mahmah hi! Mi pawl khempeuhte’ Kumpipa aw, na

86/93
gamtatnate in a dikin, a man hi,” ci-in tha khatin a awng uh hi. Mang 15:3. (670) Tual gal mangpa-in amah mah tang kisa a, Pasian gam
Tua khit ciangin bok-in nuntakna Kumpipa a bia uh hi. uknapen puahphat kul hi, tua puahphat nadingin galphuan kul hi a ci ahi
Khrist minthanna leh a vanglianpi a muh ciangin Satan kongkaw hi. Tua ngiimsa-in a pilna leh a liatna zangh hi. Amah in ngimngim sa leh
cip ding bang hong hi hi. Khat vei lai-a Uap-pa Cherub ahi ngei napi a lep dimdiam sa-in na seem ahih manin a nasepna zong mai nawt
kipuukna khawng a phawk kik vatvat hi. A vangtaang Seraph, “Zingsang mahmah in, kidona zong sawt veipi mah do khin hi. A kumtul lomin, hih
Tapa”, kilamdang zo mah si teh maw! Kikhoppina sung khawnga a thulang phuangpa in, thumaan pen thukhial bangin belmang nuh in dai
kithupi sim mahmah pa a tawntung a dingin kipaaikhia ta khong! Tu in sak khin zo hi. Ahih hangin tu in tualgal kizo siang ta a, Satan tangthu leh
thudang khat muh beh leuleu a, Pa kiang nai-a a ding, Ama minthanna a a nuntakzia a kilang khia ta ding hi ta hi. Ama kitomna nunung bel ahi
khuh mi khat a mu hi. Khrist lutunga lukhu a khusak vantungmi pen a tun dingin a kumpi tokhom pan Khrist zakia sakin, A mite susia in Pasian
saang ngiungeu, a tee zuazua khat hi a, tua dinmun pen ama a ding ahi Khuapi luah ding ci-a a akitomna ah a mite mit muhin a zuau ahihna hong
ngei hi cih a thei hi. (669) kitel muh mahmah ta hi. Amah koppihte in ama ginat lohna tel muh
Pasian phunsan a Khrist a een’ ma hunte-a mawhbaang lo-a mahmah ta hi. Pasian gam ukna langdo-a na asepnate Khrist leh thumang
lungkim leh lungmuang tak, siangtho taka a om laite a phawkkik vantungmite in a en uh hi. Leitung vantung khempeuh in zong amah
zanghzangh hi. Pasian in a maisak theih ding hun laitein a suahtak kik ensan ta uh hi.
theih nading hanciam ning ci lo-a, ngawng khauh-a a phuut teiteina tawh Satan in ama galphuanna in amah vantung tawh kilawmlah sak
ama lama kop ding vantungmite khawng khem a holhthawh khawng, a ahihna a mu hi. Ama vangliatnate Pasian langdo siam nadingin seek toto
galbawlna a langnialnate khawng a phawk kik zanghzangh hi. Mite laka hi. Vantung sianthonate, lungmuannate, leh kilemnate pen ama adingin
piang Ama nasepna thaman ahi, khat le khat ki-el keei mawknate, gawt bawlna, thuaksiatna lian pen bang suak zaw ding hi. Pasian thutang
nuntakna a lauhuai mahmah tawh a kisiatcipnate, kumpi tuamtuam hong leh migitnate a langdo den helna pen tu in daai ta hi. Jehovah phunsan-a
khangin a pukkik zelna khawng, kumpi tokhomte kisialhpih zel a buaina a kawkkawkna teng khempeuh tu in ama tung vive ah tu ta hi. Tu in ama
kithuapte, kidona leh khang kilumlet gawpnate khawng a vekpi-in a mu tungtaang thu a kikhensak zia pen a maan mah hi, thu tang hi, ci-in pulaak
suk zanghzangh hi. khia ta hi.
Khrist nasepna a langpan nilohna leh mite a sukkiam suk sak den helnate “Topa aw, nang min kua in kihta lo, Phat lo-in a om ding hiam?
a phawk kik hi. Amah in Khrist muang mite a suksiat theih tawp a Bang hang hiam na cih leh, Nang bek na siangtho a, Nangma dikna
hanciamna khawngte, a nasepte a mawkna lel ahihna tel muh ta hi. Ama gamtatnate in a kilang zo ahih ciangin Mipawl khempeuh in na mai-ah
kumpi gam en a, ama nasep gahte kisiatna leh lelhna ngen himawk cih hong thuumin, hong bia ding uh hi ci in aphat uh hi.” Mang. 15:4.
zong a mutel hi. Amah in mihonpite kiangah, Pasian Khuapi pen simgawp Thumaan leh thukhial kitel lo-a kum hitan ta kido suk ngitnget pen tu in
le uh zo pak lel ding ci-in mawk khem na ve’n, zo thei het lo ding ahihna kitel khia ta hi. Tualgal dona, Pasian thukham hep khiatna hanga piang
mukhia ta hi. A baanbaanin kidonate ah amah’n a lel den himawk a, teng, lungsim nei khempeuhte mit muhin a thaman kiluui khia ta hi. Ama
kipumpiak vive a kul den ahi hi. A tawntung mipa vangliatna leh nasepteng mah in Satan leh mawhsak lel ta mawk hi. Pasian pilna, A
minthanna pen kip lua mahmah hi cih pen thei tel mahmah ta hi. thutangna leh a hoihnate kip takin ding khia giugeu lel hi. Hih kidona lian
tawh kisai Pasian ngimnate pen (671) Ama mite leh Abawlsa leitung

87/93
dangte hoih tawntung hoih nading nading ngimna tawh a vaihawm ahi hi. sak a, gal sim dingin ding khia sak hi. Ahih hangin a kisim zolo mak
“Topa aw, nangma sepsate khempeuh in nang tungah lungdamna hong tampite lakah khat beek in amah pen tungnung penpa in mu thei nawn
ko ding uh a, nangma mi siangthote khempeuih in nangmah hong phat hetlo uh hi. A vangliatna bei ta hi. Migilote in Satan hanthotna hangin
ding uh hi.” Late 145:10. Mawhna hong pian khiat zenzenna in, Pasian Pasian tungah heh mahmah uh hi. Ahih hangin amaute thu lah lamet om
thukham a kizatna munah A bawlsa mite nopsakna hi cih teci lak ding a nawnlo dinmun hi ta-a, Jehovah lah zawh theihna ai om het lo cih thei ta
suak hi. Tua kidona en in, “Nang misiangthote’ Kumpipa aw, Na lampite uh hi. Tua manin hong sinso pha mah mah uha, dawi-hang heh bangin
tangin maam hi,” ci-in thumangte hi taleh galbawlte hi taleh vanpi leipi Satan leh mi khem a sawltakte tung a hong tu ta uh hi.
tawh a kituakin tha khatin a awng khia zuahzuah uh hi. Topa cihna ah, “Nang pen, pasian zahin a pil kisa na hih manin,
Pa leh Tapa in mihingte a deihsakna uh tawh mawh-thoihna lian a thukhualna a nei het lo galte, nang ka hong simsak ding hi. Na pilna leh
bawlsakna khuavannuai maiah tel takin kilak khia khin ta hi. Min kiphuak na siamna tawh na lamsa khempeuh amaute in hong vatmaisak ding uh
khempeuh sangin min golzaw, Ukpite vangliatna khempeuh tunga a hi. A maute in nang hong that ding uh a, na hankhuk ding tuipi sungah
tungnung zaw leh minthanna mun Khrist in a luah nading hun hong tung hong khia ding uh hi.” “Avangtang Cherub aw, meikuang suanglak ah
ta hi. Simmawhna leh maizumna singlamteh a hong thuakna pen Ama nang kong susia ding hi....Lei lakah nang kong paai ding hi, kumpite
mai-a hong tung mitampi in lungdam leh minthanna a ngah lawh nading maiah kong sial paai dinga, amaute in hong en ding uh hi.... Leitung ah
ahi hi. Dahna leh maizumna lian mahmah ahih hangin lungdamna leh vut leh vai na suak dinga, amaute in hong mu ding uh hi.... Nangmah in a
minthanna pen lian zaw tham lai hi. Ama lim le meel suun kik-a a puah lipkhap huai na hi ding a, na om ngei nawn kei ding hi.” Ezek. 28:6-8,
phat hotkhiat mite a en hi. Lungtang puakzia khempeuh in Pasian’ aa 1619. (672)
bang hi-in, maiput peuhmah zong a Kumpipa’ uh aa bang ahi hi. Khrist in “Galhangpa gal simna khempeuh gamlum biaibuai-in puante
tuate a muh ciangin a thuak gimnate tawh a thalawh sa ahih manin a lung sisanah kidiah khin hi; hih pen meikaat ding mei-a khul ding a suak ding
kim hi. Midikte leh mi gilote zak kim dingun “Ka sisan tawh ka thalawhsa hi.” “Topa thangpaihna minam khempeuh tungah tu-a, a hehna a galkapte
mite en dih un! Amaute a dinga a thuak ka hi hi. Amaute a dinga a si ka hi tung a tu hi: Amah in amaute siasiak cipin thahna mun a puak hi.”
hi. Tua manin amaute in a tawntungin kei kiangah teeng thei ding uh hi,” a “Migilote tungah mei aam leh mei leh kaat, leh a lauhuai huihpi guahpi a
ci hi. Tua khit ciangin tokhom kiim-a puanpaak silhte kiang panin phatna la buak ding hi: hih pen amau haai-tanh ahi ding hi.” Isaiah 9:5; 34:2; Late
ging to a, “Thahna athuak Tuuno in, vangliatna, hauhna, hatna, pilna, 11:6. Vantung Pasian kiang panin meikuang hong kiasuk hi. Lei maitang
zahtakna, minthanna leh thuphate a ngah dingin kilawm hi,” a ci uh hi. teng a kitam hi. Lei sung tawnga kiphuumcip galhiamte a kipholh khia hi.
Mang. 5:12. (671) A liak tum thei meikuang hut - hutte tua kawhawm sungte panin hong
Pasian thutangna leh Khrist tungnun penna nial zawhloh in kilang pawt khiat hi . Suangtumpite bang hoih kuan’ pha saan hi. Pum-mei-a
khia ta ahih manin Pasian mai-ah Satan a kuun hangin ama gamtat haltum ni ding a hong tungta ahi hi. Nate sa lua-in tuimanga, lei mahmah
akheel tuan kei lai hi. Khua hun kipei bangin langpanna lungsim hong leh a sunga na kiseem khia khempeuhte a tummang uh hi. Mal. 4:1; 2 Pet.
kipei veve lai hi. Hong lungso vat a, kidona lian pen tawp tuanlo dingin 3:10. (673) Lei maitang khempeuh tui suakin mei liipi vung a bang hi.
hong khentat pha lai hi. Vantung Kumpipa (672) langdo-a kitomna nunung Thukhen hun leh pasian-milote kisiat hun - “Topa’ thuk ni leh Zion
pen hong tung ta hi. A mihonte lakah hong lut hi. Ama heh bangin heh hon thubuaipi thaman piak kum ahi hi.” Isa. 34:8; Paunak 11:31.

88/93
Migilote in leitungah a thaman uh saang uh hi. “Amaute buhkung Gilo mawhna sepkhiat nate phawk theih lai nading khekhap khat
bulsim bang hiding uh hi. Hong pai ding tua ni in kaangtum ding hi, mipite bek om a, tua pen Singlamteh-a Honpa’ lutang liamna, a pang leh a khut a
Topa in ci hi.” Mal. 4:1. Kim khatte pen tawmvei sungin tummang uh hi. A khe pawnte bek ahi hi. Khrist a minthanna tawh om a muhna ah,
dangte ni tampi thuak zong a om hi. Mi khempeuhte “amau gamtat bang Kamsangpa in, “A khut sung panin khuavak taang khia hi; tua in a
ciat uh” daan kipia hi. Ama langpanna thaman bek thuak loin, Pasian mite vangliatna a koihna mun ahi hi.” ci hi. Hab. 3:4. Mihing leh Pasian a
zol-a a mawhsakna midikte’ mawhnateng zong Satan tungah kisuan kik lemtuah sisan zong tua a kidawt a pangpi pan a hong luangkhia hi. Tua
hi. Ama thuakna daan pen a khemsa midangte khat peuh’aate sangin santak pen Honpa “avaangliatna koihna mun” ahi hi. Tua a kithahna hang
nakpi takin nasia zaw hi. Ama khem zawhna hanga a puuk mi khempeuh bek in “A hon zo hi,” ahi hi. Tua man mahin Pasian migitna a simmawhte
a bei mang khit ciangin zong amah nungta lai-in thuakthuak lai hi. Puah tungah khauh takin thutang a lak khia thei ahi hi. A thuak zahpihna teng
siangna mei in a zung ahi Satan leh ahiang ahi a nungzui migiloteng zong mah A zahtaak kaaina sang pen suakin, khang tawntungin Kalvari-a
a haltum tum siang hi. Thutang in a nget Thukham’ daan piakna hi ta hi. liammate in Amah phat nading leh A vangliatna pulaak nading a suak hi.
Tua pen van leh lei in zong muh uh a, Pasian thumaan na a pulaak uh hi. “Pasian in a mite a etna Jerusalem khuapi aw, nidanga na
Satan bawl thusiateng a tawntung adingin bei mang ta hi. Kum tul vangliatna ngah kikin, kumpi khuapi na suak kik ding hi.” Mikah 4:8; Efesa
guk sung leitung ah a ut bang bangin gamta-in, leitung teng dahna tawh 1:14. Eden huan pana meikuang namsau tawh a kinawh khiat khit-a kipan
dim sak hi. Leitung vantung khempeuh lungkhamna a guan hi. Na sa-a misiangthote in a lamet den uh “Pasian neihsate akitatkhiat ” hun a cih
huumhaam-in a kipiangsak khempeuh taau sak hi. Tu in Pasian pen hong tung ta hi. Leitung pen a kipat tuung pan in mihing luah ding
piansaknate ama kiang leh a mawhzolna pan kihon khia ta hi. “Leitung gam a kipia hi napi, khemna tawh Satan khut sung a tung kha zenzen hi
khempeuh tawlnga-in gamdai takin om ta uh a, amaute in la sa-in kiko uh bek hi. Gilopa khut sungah sawt veipi a tham khit ciangin hotkhiat kikna
hi.” Isa. 14:7. A thumaan leitung le vantung bup in phutun hanla sa in tawh a kingah kik ahi pan phing hi. Mawhna hanga a mangthangsa
awng uh hi. “Tua laitak in mihonpi’ aw, tui lianpi’ aw, nakpi vangin’ aw khempeuh kingah kik hi. Topa in “leitung a awngthawl ding in bawl lo in,
bang kampau’ aw in: ‘Hallelujah! Bang han hiam i cih leh, Vanglian Topa i teen nadinga a piansak.” Ahi hi. Isa. 45:18. Hotkhiat mite in leitung hong
Pasian in a mang hi’” ci uh hi. (Mang. 19:6). luah uh ciangin Pasian in a bawl cil-a a ngimna pen a taang tung pan
Leitung buppi suksiatna meikuang in a tuam laitak-in midikte pen hong suak hi. “Thuman mi in leitung luah dinga, tua tungah teng suak ding
Khuapi siangtho sungah gal muang takin a om uh hi. Thawhkikna masa-a hi.” Late 37:29.
thote pen nihveina sihna in neukha beek sukha lo hi. Migilote a dingin a I luah ding gamah inn tatak ki lam dinga tua sungte ah ki teng ding
haltum meikuang ahih laitakin Ama mite a ding in Pasian pen a Lumm uh hi. Tua pen leitung banglel ahih ding launa in mi tampi in sikha vai bang
leh a Ni uh ahi hi. Mang. 20:6; Late 84:11. lelin seh kha leuleu zel uh hi. (675) Khrist in A nungzuite a vaikhakna ah,
(674) “Tua nung ciangin Van thak leh lei thak ka mua, a masa Amah pai-in A Pa inn sungah amaute om nading bawl ding ci hi. Pasian
vanleh lei abei mang zo hi.” Mang. 21:1. Migilote haltum meikuang in kammal Lai Siangtho hilhna a saang mi khempeuh in vantung omzia ding
leitung zong a hahsiang hi. Samsiatna khaap khempeuh kiphiat siang ta thei lo kikeuh-in om lo ding uh hi. “Mit in mu lo, bil in za lo, mihing lungsim
hi. Midikte muha a akuang niloh ding, a lauhuai Hell kici tawntung ah zong a lut ngei lo Pasian in Ama a it mite adinga a bawl nate” ci hi. I
meikuang cih bang om lo hi. Kor. 2:9. Midikte ngah ding letsong pen gen tel nadingin mihing pau kicing

89/93
zo lo hi. A mute bek mah in tel theih ding uh hi. Ciangtan a nei mihing ciangin a om nawn kei ding hi. Tua tham loin, thuumna, kahna, natna
lungsim in Pasian Paradise mun nopcitna pen kim takin a man khin siang zong a om kei ding hi. A masa nate mangthang khin zo uh hi.” Mang.
zo lo ahi hi. 21:4, Tua gam-a “teeng mite kuamah in, ‘Ka cina’ ci nawn lo ding uh a,
Hotkhiatna ngah mite luah ding mun pen Laisiangtho sungah mawhna khempeuh kimaisak ding hi.” Isa. 33:24.
“apha zaw gam” ci hi. Heb 11:14-16. Tua lai-ah vantung Tuucingpa in a Tua laitakah “Topa khut sunga hoihna lukhu,...Pasian khut sunga
tuu honte nuntakna tui gei ah paipih hi ci hi. Nuntakna singkung in kha kumpi lukhu” ahi Jerusalem khua thak om a, a minthang leithak-ii Khuapi
sialin gah a, a tehte in minamte zat ding ahi hi, ci hi. Tua laiah a kang lianpi ahi hi . “Tua khuapi a tan’na a vang in kristral(thankikhatat) bangin
ngeilo luituite luanga, atui in thankik-haatat suangpak bangin siang hi. Lui jasper suangmanpha bangin” a siang hi. “Hotkhiat minamte in khuavak
pang tuakah singkungte a hiang zaam didiai hi. Tuate pen Topa hotkhiat sungah lam pai ding uh a, leitung kumpite in amau minthannate tua laiah
mite lampi aliap sak dinga kibawl ahi hi, ci hi. Tua laiah munzang zapite hong lutpih uh hi.” “Jerusalem hang in ka lung dam dinga, ka mite hangin
om a, mual neute in a meel lawm dingin khawh dimdiamin a nunglam uh ka kipak ding hi” Topa in ci hi. “Pasian buk mite lakah om a, amah in
ah Pasian mualsangte a om hi. Sauveipi gimthuaka peemta banga vaak- amaute tawh a om khawm ding hi. Amaute in zong Topa’ mi pawlte
vai Pasian mite in tua lungmuanna mun ahi zanglei-a a luang nuntakna suakin, Pasian mahmah in amaute tawh om khawm in amaute Pasian a hi
luui kiimte ah innkip lo kip tawh teng ding uh hi. ding hi.” Isa.62:3, Mang. 21:11, 24, Isa. 65:19, Mang. 21: 3.
“Ka mihingte pen kilem tak-a ten’na, lungmuan tak-a omna, dai Pasian Khuapi sungah “zan om nawn lo ding hi.” Kuamah in gim-a
tak-a tawlngakna mun-ah om ding uh hi.” “Na gam sungah ngongtatna tawlngak kisam lo ding hi. Pasian deihna banga gamtat leh Ama min
kiza nawn lo ding a, na gam sungah siatmai-na leh suksiatna om nawnlo phatna ah a cim a tawl cihbang omlo ding hi. Zingtung-a navaak bangin
ding hi; nang mah in na kulhte pen Hokhiatna, na kulh kongpite pen nitumkuan dong in om suak ding uh hi. “Nitaang khatang le meivaak
Phatna, na ci ding hi.” “Amaute in inn lamding uh a, amau mah teng ding akisam kei hi. Bang hang hiam cih leh Topa mahmah in a khuavak uh ahi
hi; amaute in leenggui lo bawl ding uh a agah ne ding uh hi. Amaute in inn hi.” (Mang. 22:5). Sun nitaang sangin taangzaw napi in i mit hong lengh lo
lamin midang teeng cih om lo ding hi; amaute in suan-in a dang khat in ne hi. Pasian leh Tuuno minthanna in khuapi sung taangkim sak dinga, mit
cih omlo ding hi,...amau khut tawh a sepsa nate lungdamin ne suak ding ngei lo ding hi. Hotkhiat mite in nitaang ahi lo a tawntung minthanna
uh hi “ Isa. 32:18; 60:18; 65:21, 22. vaangtaang a ngah den ta ding uh hi.
Tua laiah “gam lak leh lei keuna gam lungdam dinga, sehnel gam “Tua laiah Biakinn ka mu kei hi. Pasian leh Tuuno in a biakinn uh
lungdamin palh kia ding hi.” “Ling tangin taksing hong po ding a, lungkung ahi hi. Mang. 22:5, 21:22. Pasian mite in Pasian leh A Tapa tawh maitang
tangin muikung hong po ding hi.” Isa. 35:1; 55:13. “Keivom pen tuunote kimu in kithuah uh hi. “Tu in eite in sumngo limlanga et bangin ahi milmial
tawh om khawm ding a, kamkei gialbem pen keelno tawh lum khawm ding bekin ih mu hi.” I Kor. 13:12. Mihinga dinga ageelna, leh a piansak nate
hi....naupangno khat nangawn in tuate hawl ding hi.” (676) “Amaute khat tung tawn in Pasian meel ahong kilangkhia sunsun limlanga et bang bekin
leh khat Ka mual siangtho tungah kina sak kisusialo ding uh hi, Topa in ci a mu milmial pan ih hi hi. Tua hun ciangin (677) Ama maiah dingin, tel
hi.” Isa. 11:6-9. takin, Ama maitang leh a minthanna i mu ta ding hi. Hotkhiat mite in
Vantung ah natna om thei lo hi. Tua laitakah khitui luanna, sivuina midang atheih bang mahin amah leh amah zong a kithei ding uh hi.
om lo a, dahna ciamtehna mualsuang om lo hi. “Sihna zong a nung Pasian in mihing lungsim sunga a guan ki itna leh kikhuatuahnate tua lai-a

90/93
gamtat luheekna khempeuh ah kilang den ta ding hi. Tuuno sisan tawh Mite in Pasian a tel theih zawk zah uh zui in A gamtatna zong thupi sa
apuan uh sawpsiangin acitak khangtawn-a misaiangtho honpite leh zaw to pahpah uh hi. Jesuh in hotkhiatna thu amaute maiah a pulaak khia
thupha ngah vantungmi honpite ong kikhawl in sungkhat suak bangin hi. Satan tawh a kidona lamdangte a lah khiat ciangin hotkhiat mi a tul
laitual leng uh hi. Tua lai-a “vantung leitungah a om mi khempeuh” mun tul tampite in, ki-aapna nasia zaw tawh, kham gawsemte le
kipumkhatin atuallenna uh in tatkhiatte lungdamna a piangsak hi. (Efesa tumtheihte tumin lungdamna la sa-in phatna la tomte sa khawm zaizai uh
3:15). hi.
Tawntung nunna tawh a nungta hotkhiatmite in apiangsak thei “Vantung leitung, leinuai leh tui tungah a om a bawlsa ganhing
Pasian vangliatna leh a hong tankhia itna thuthukpi pen, tua laiah, khempeuh-a kipan, tua vantung, leitung, leinuai leh tuitungah a om na
lungngai in lawp takin sinsin ding uh hi. Tua laiah gitlohnate om nawn lo khempeuhte in zong: ‘Tokhom tungah a tu mi leh Tuuno tungah, a
ding hi. Pasian mangngilh dingin a zol gal om nawn lo ding hi. I duang leh tawntungin thupha, minthan’na, vangliatna leh ukzawhna om ta hen’ci in a
ih lungsim zong kiphalh khia in khangto lai ding hi. A kisam pilnate sinna phat uh hi.” Mang. 5:13.
in i lungsimte gim cih bang omlo dinga, thatang gim-a bah cihbang zong Kidona lian bei ta hi. Mawhna leh mawhneite om nawn lo uh hi.
om lo ding hi. Tua laiah vai thupi pente kihawm dinga, i ngaihsut tawpna Van leh lei khempeuh siangtho ta hi. A kipiangsak khempeuhte lungsim
kitung ta ding hi. Ngimna lianpente kinei dinga, sin beh tohtoh ding kituak in kipumkhat uha, kilemna leh lungdamna tawh dim uh hi. Hong
thumaan thakna om to zel ding hi. Kah toh lailai nading, pahtaak tohtoh piangsakpa kiang panin, van kaw-hawm mong neilo dim zahin, nuntakna,
ding, leh i tel theih ding thu thakthak na omom lai ding hi. Pumpi, lungsim, khuavak, leh lungdamna, ahong luang khia hi. Na vanuai lakah a neu
leh nuntak mahmah tawh sin beh toh zel ding thuthak na om toto ding hi. penpen ATOM leh agol penpen leipum akipan, nuntakna a nei leh aneilote
Khuavaannuai-a a manpha mahmah nateng Pasian mite sin khempeuh in zong amau meel hoihna ciat a liah a dal leh siit om lo-in,
dingin kihong ta ding hi. Sih theihna in kol bulh nawn lo ahih manin, gim lungdamna tak tawh Pasian pen Kiitna hi ci-in pulaak khia ciat ta uh hi.
nawnlo-in, leitung a puuk lai-a a dah, hotkhiat kikna thu hong om cianga
lungdam pihna la a sa, gamlapi-a om leitung dangte bangah hawh ding uh
hi. A mawh leitung pan-a tatkhiat mite in zong a puuk ngei lote leitungate’
neih lungpilna leh lungdamnate ngah ve ta uh hi. Pasian khut tawh kibawl
nate pana sinthei a khangtawn pilna le siamnate hong nei ve ta uh hi. A THE END
liah om loin pian sakna thupite hong tel muh ve ta uh ahi hi. Nite, aksite, a
pawl a pawlin amau kisehna mun tek panin Pasian tokhom kiim-kot
diamdiam cihte hong mu ve ta uh ahi hi. Aneu pen pan a lian pen na
khempeuhte tungah, (678) Piangsakpa’ min kigelh zel a, tuate panin Ama
vangliatna kimu kawikawi hi.
A tawntung sunga kumte hong kivei dinga, Pasian leh Khrist
minthanna tampi hong lak toto lai ding uh hi. Pilna in mai a nawt zah
mahin ki-itnate, kizahtaaknate leh nopsaknate zong khangto to ding hi.

91/93
kituakin thaman ding seh ding uh hi. Tua pen Kumtul Thukhen’na ci in ki
zang hi. 1 Kor 6:1-2; Mang 20:1-5;

A thumna: Kumtul acin khit ciangin Jerusalem khuathak lehmisiangthote


van panin hong tuaksuk uh hi. Mimawh asite tho in tua khuapi um cih uh
hi. Tua laitak in a lian a kang tokhom hong ki lang hi. Agamtatna uh laibu
LUNGDAM KOHNA sunga ki gelh tawh ki tuak in mikhem peuh thaman ki pia hi. Tua sungah
Satan zong ki susia hi. Tua suksiatna mei pen Hell ahih kei leh kat leh
Hih laibu zolai-in a hong om nadingin a letkhia masa Pastor Ngul Khaw meikuang ki ci hi. Hih pen nihna sihna ahi hi. Satan leh Khazih kikaal-a
Pau, a puahpha kidona tawh kisai vai khempeuh siaksiangna thukhenna nunung bel ahi hi.
Pastor Tun Khaw Nang; tha le ngaal, banah hunpia in Computer sunga Mang 20:11-15. Thukhen dan adawldawla khentel siamna dingin hih laibu
ong guansak Lia Zen sungah Siaksiang Thukhenna ci in kizang hi.
Khan Niing; a endik Pa Cin Sian Pau, Sia Gin Lam Cin, Sia Hang Khen (Khawkpi 28)
Mang, Pastor Kai
Khan Khual, Sia Tg. Khup Tawng, Sia Pum Khan Hau, Sia Sian Suan Nawhmang keel: Azazel
Pau, Sia Thang Lam
Mung, Tg. Thang Khan Tuang; neihsa, a kipan Computer ong zang sak Kilemna Ni-in Siangtho mun leh kikhopna buk leh biaknatau a kisiansuah
Tg. T.S. Muangpi, Nu Hau Vung, leh Pasian a ittna hanga thungetna tawh khit ciangin Israelte mawhna, thupalsatna, leh a khialhn teng uh a pua
a panpih khempeuhte tungah kam-a genzawh loh in lungdamna,laibu dingin keel khat koih uh hi. Siampipa in Israelte mawhnateng tua keel
bawlpa in, hih pan in ka hong za sak hi. lutungah suan in gamlakah ki nawhmang hi. Azazel keel zong ki ci hi.
Siam. 16:20-23. Tua in a kimaisak mawhna teng Satan tungah ki suankik
Pasian thutangna leh itna mikhempeuh in telmuh in Amah abelh na ding ding cih limciing ahi hi. (Khawkpi 23,28)
uh deihsakna tawh naki piakkhiatna uh in mitampi tungah gupkhiatna
khuavaak asuak dingin Topa in athupha tampi tawh ong pom sak hen. Phutun-hanla (glad shout of victory/Truimphant song)

Khanglui lai in gaal le sa tungah phu-la dingin kuan uh hi. Phula zo in


gaallu sa lu tawh gualzo in inn lam ong zuat uh ciangin khuamual hong
Kham Khen Pau suak uha, tua lai pan, khuazang zak dingin minsialin hanla sa in thau kap
uh hi. Tua a kizak ciangin khua pih tuipih in delh in dawntuah uh hi. Tua
ahanla sak uh pen phutun-hanla kici hi. Khazih hang in athokik
misiangthote in sihna zo in phutun hanla sa uh hi. 1 Kor 15:51-56.
Anihna: Vantung atungkhin missiangthoteng leh Jesu invantungmi mai-ah
(Khawkpi 40).
Kumtul sung akhen ding uh thukhenna ahi hi. Migilote agamtatna uh tawh

92/93
thu omlo hi, biakna leh upna thu tawh kisai in zawhthawhna akizatna
munah buaina leh bawlsiatna in zom pah hi, cih Eu-rope gama thupiangte
KAMMAL HILHCIANNA 699 in kicing takin lak khin zo hi.

Puahphate(Reformers)

Kum zalom 16 hun sunga Laisiangtho bek(sola scriptura), upna hang


bek(sola fide) Pasian hehpihna bek(sola gratia) tawh gupna kingah thei
bek hi, pawlpi lutangin Khrish bek ahi hi, mikhempeuh in siampi hi ciat uh
a, Pasian leh mihing kikaalah Jesuh simloh palai dang omlo hi cih thu bul
leh a dang dang tawh Pawlpi puahpha dinga kipan mite. Protes-tant zong
ki ci hi.

Sikhathu Upna (Spiritualism)

Mihingin a sitheilo khaa nei hi. Midik site khaa in ahing laite kiangah ki
lang in vantung thu zong ong hilh thei uh hi, ih muh nop asikhinsate khaa
zong sam kikin ong ki musak thei hi cih upna hi. 1846 kumin America ah
kipan in, 1948 ciangin Pawlpi kip khat in ding hi. Hun nunnungah tua
khemna pen suuk semsem dinga, Khristian pawlpite azawhna dingin
khemna lian pi in Satan in zang ding hi. Tua in Pasian langdo dingin
biakna khempeuh gawmtuah ding hi. (Khawkpi 34)

Sunglam upna suahtaakna (freedom of conscience)

Pasian in mikhempeuh akibang in piangsak hi, upna leh biakna tawh kisai
thute ah zong mimal lungsim sunga deihna bang azuih theih nading
lungsimsung khensat theihna thuneihna neisak tek hi. Pasian in upna leh
biakna thu ah zong amimal lungsim khensatna pan-a luangkhia upna bek
deih hi, biakna leh upa thu ah kua mah in kua mah hahsawl theihna ding

93/93

You might also like