2.

1 Letak Géografis
Persisna aya di antara Kota Bandung jeung Kabupatén Garut nu jarakna 2 kilométer ti Kacamatan
Leles, 17 kilométer ti Kabupatén Garut, jeung 46 km ti Kota Bandung. Beulah kalér wawatesan jeung
Désa Neglasari Kacamatan Kadungora, beulah kidul wawatesan jeung Désa Sukarame jeung Désa
Margaluyu Kacamatan Leles. Beulah wetan wawatesan jeung Désa Tambak Sari jeung Désa Karang
Anyar Kacamatan Leuwigoong sarta beulah kulon watesna jeung Désa Leles Kacamatan Leles jeung
Désa Talagasari Kacamatan Kadungora. Kampung adat ieu ayana di Pulo Situ Bagendit dina tempat
anu sarua jeung Candi Cangkuang, makam karamat, jeung situs museum.

2.2 Sejarah Kampung Pulo

Kampung adat sajarah nyaéta salasahiji kampung adat anu aya di Désa Cangkuang, Kacamatan Leles,
Kabupatén Garut, Propinsi Jawa Barat. Baheula, masarakat Kampung Pulo ngagem agama Hindu.
Sanajan kitu, sanggeus Embah Dalem Arif Muhammad mampir di ieu wewengkon, manéhna asup
Islam. Hal éta lumangsung alatan pasukan Embah Dalem Arif Muhammad kapaksa mundur nalika
ngalawan penjajah Walanda. Lantaran ngarasa kuciwa jeung éra ku Sultan Agung, Embah Dalem Arif
Muhammad henteu balik deui ka Mataram. Ti harita anjeunna nyebarkeun agama Islam ka masarakat
di wewengkon Kampung Pulo. Nepi ka maot sarta dimakamkeun di Kampung Pulo. Embah Dalem
Arif Muhammad ninggalkeun genep budak, lima awéwé jeung hiji lalaki. Patali jeung hal éta, di
Kampung Pulo ngan diwangun genep imah padeukeut, tilu imah masing-masing di kénca jeung
katuhu ditambah masjid salaku tempat ibadah. Ayeuna, Kampung Pulo diwangun ku genep kapala
kulawarga anu jumlah pendudukna 23 urang, sarta jumlah pangeusina henteu leuwih ti 26 urang.
Sistem warisan nya éta imah adat dibikeun ka putri cikal. Ku kituna, sistem kulawarga di
Kampung Pulo kudu nuturkeun garis indung. Lamun budak lalaki geus kawin jeung umur nikah
dua minggu, mangka budak kudu ninggalkeun Kampung Pulo.
2.3 Agama jeung Kapercayaan Kampung Pulo
Dina awalna kira-kira abad ka-8 masarakat Kampung Pulo nganut agama Hindu, hal ieu
ditandaan ku kapanggihna situs candi Cangkuang anu dijadikeun tempat ibadah umat Hindu. Tapi, kira-
kira abad ka-17 Islam asup ngaliwatan Embah Dalem Arif Muhammad, anu harita jadi panglima perang
ti Mataram anu ditugaskeun merangan Walanda di Batavia tapi gagal. Saparantosna anjeunna mukim di
Kampung Pulo sareng nyebarkeun agama Islam, ti saprak harita masarakat Kampung Pulo ngagem
agama Islam dugi ka ayeuna. Sanaos di kampung Pulo aya ritual adat, ritual anu dilaksanakeun henteu
seueur bertentangan sareng agama Islam.

Larangan di kampung Pulo

1. Ari Rebo teu meunang Ziarah

2. Teu kenging neunggeul atawa neunggeul gong parunggu gede

3. Teu meunang nyieun imah anu hateup jure atawa prisma

4. Anjeun teu bisa nambahan atawa ngurangan tina wangunan utama jeung kapala kulawarga

5. Anjeun teu diwenangkeun ngajaga ingon badag opat suku

6. teu kudu digawé di luar kampung

Lamun ngalanggar larangan di kampung Pulo bakal nimbulkeun musibah anu bakal nimpa kampung
Pulo.

2.4 Pakasaban Masarakat Kampung Pulo

Masarakat Kampung Adat Pulo aya di wewengkon wisata, tapi dina dasarna masarakat Kampung Adat
Pulo boga mata pencaharian jeung hirup jadi patani. Profesi tani ieu mangrupa tradisi turun-temurun di
Kampung Pulo. Masarakat Kampung Pulo dina dasarna henteu ngajual hasil tatanén di luar kampung.
Maranéhna nganggap yén tinimbang ngajual hasil tatanénna ka urang luar, leuwih sae dibikeun ka
baraya nu butuh.
2.5 Seni jeung Budaya Masarakat Kampung pulo
Kasenian jeung kabudayaan di Kampung Pulo miboga kabeungharan anu unik sarta has. Ieu
sababaraha di antarana:

1. Tarian Tradisional: Kampung Pulo miboga rupa-rupa tarian tradisional anu dipiara nepi ka
kiwari. Contona, tari jaipong, tari ketuk tilu, tari topeng, jeung tari ondel-ondel. Tarian ieu sering
dipentaskeun dina acara-acara tradisional jeung festival di kampung.

2. Musik Tradisional: Musik tradisional saperti angklung jeung gamelan ogé mangrupa bagian tina
kahirupan seni di Kampung Pulo. Angklung nyaéta pakakas anu dijieun tina awi sarta
dimaénkeun sacara ansambel. Samentara éta, gamelan nyaéta orkéstra tradisional anu diwangun
ku gong, kenong, saron, slenthem, jeung rupa-rupa alat musik perkusi séjénna.

3. Seni Lukis jeung Karajinan: Kampung Pulo ogé miboga rupa-rupa tradisi seni lukis jeung
karajinan. Contona, Seni Wayang Beber nyaritakeun carita Ramayana jeung Mahabarata maké
lambaran lawon anu dicét. Salian ti éta, aya ogé karajinan anyaman tina awi jeung rotan.

4. Busana Tradisional: Busana adat Betawi ogé mangrupa bagian tina budaya di Kampung Pulo.
Pakeanna diwangun ku kebaya, sarung batik jeung jilbab. Biasana, pakean tradisional ieu dipaké
dina acara-acara adat saperti kawinan, kalahiran jeung hajatan tangtu.

5. Kuliner Betawi Khas: Kuliner khas Betawi ogé tiasa dipendakan di Kampung Pulo. Sababaraha
katuangan Betawi anu kasohor kalebet soto Betawi, kerak telor, laksa Betawi, ketoprak, asinan
Betawi sareng es doger. Kadaharan ieu mangrupa warisan kuliner karuhun Betawi.

Ieu sababaraha conto seni budaya anu aya di Kampung Pulo. Karagaman ieu mangrupa salah sahiji
daya tarik utama désa ieu pikeun wisatawan jeung pencinta budaya lokal.

3.6 Sifat tuladan masarakat Kampung Pulo

Ciri teladan masarakat Kampung Pulo anu bisa diidentifikasi nyaéta:
1. Gotong royong: Masarakat Kampung Pulo kaceluk kana sumanget gotong royong anu luhur.
Aranjeunna salawasna siap gotong royong dina ngalaksanakeun kagiatan masarakat, saperti
ngarenovasi imah, beberesih lingkungan, atawa ngawangun infrastruktur babarengan.

2. Kaparigelan tani: Masarakat Kampung Pulo miboga kaparigelan tani anu alus sarta miboga
pangaweruh anu jembar ngeunaan taneuh, alam jeung alam tatangkalan. Aranjeunna tiasa
ngahasilkeun hasil anu optimal sareng ngajaga kelestarian lingkungan tatanén.

3. Kabersihan : Masarakat Kampung Pulo kacida paduli kana kabersihan lingkungan.

Aranjeunna rutin ngabersihan talang, jalan, kebon sareng pakarangan. Lingkungan anu bersih
mangrupa salah sahiji tujuan utama masarakat dina ngajaga kaséhatan jeung kaéndahan désa.

4. Silih ajénan: Masarakat Kampung Pulo silih ajénan, utamana anu leuwih kolot atawa anu
status sosialna luhur. Masarakat di ieu désa leuwih ngutamakeun kasopanan jeung mampuh
ngajaga tali silaturahmi antar warga.

5. Karukunan antar umat beragama: Di Kampung Pulo aya karukunan antar umat beragama anu
luhur. Umat Islam, Nasrani, Budha, Hindu jeung nu séjénna hirup rukun sauyunan.
Aranjeunna sering ngatur acara babarengan sareng ngalaksanakeun ibadah masing-masing
kalayan ngadukung sareng hormat.