Translated Copy of The Law of Obligations and Contracts by de Leon 105 174

Art.
1181 IBA'T IBANG URI NG OBLIGASYON

105
Pure at Kondisyon na Obligasyon
(b) “sa lalong madaling panahon” (Gonzales vs. Jose, 66 Phil.

369 [1938].);
(c) “paminsan-minsan;”
(d) "sa sandaling mayroon akong pera" (Patente vs. Omega, 93
Phil. 218 [1958].);
(e) “sa anumang oras ay mayroon akong pera” (Soriano vs.
Abalos, 84 Phil. 206 [1949].);
(f) "sa mga bahagyang pagbabayad" (Levy Hermanos vs.
Paterno, 18 Phil. 353 [1911].); at
(g) “kapag ako ay nasa posisyong magbayad.” (tingnan ang
Luding Hahn vs. Lazatin, 1911 [Unrep.], 105 Phil. 135, 891
[1959].)
Ang mga obligasyon na may panahon ay tinatalakay sa susunod
na Seksyon. (Sining. 1193-1198.)
SINING. 1181. Sa mga obligasyong may kondisyon, ang

pagkuha ng mga karapatan, gayundin ang pagpuksa o
pagkawala ng mga nakuha na, ay depende sa pangyayari na
bumubuo sa kundisyon. (1114)
Epekto ng nangyayari sa kondisyon.

Inuulit ng artikulong ito ang pagkakaiba sa pagitan ng isang
suspensive (o antecedent) na kundisyon at isang resolutory (o
kasunod) na kundisyon.
(1)Pagkuha ng mga karapatan.— Sa mga obligasyong napapailalim
sa isang suspensive na kondisyon, ang pagkuha ng mga karapatan
ng pinagkakautangan ay nakasalalay sa pangyayari na bumubuo
sa kundisyon.
Ang nagpapakilala sa ganitong uri ng obligasyon ay ang
katunayan ng pagiging epektibo o obligadong puwersa nito (tulad
ng pagkakaiba sa pangangailangan nito) ay napapailalim sa
mangyayari sa isang hinaharap at hindi tiyak na pangyayari;
upang kung hindi magaganap ang suspensive na kondisyon, ang
mga partido ay tatayo na parang ang kondisyonal na obligasyon
ay hindi kailanman umiral (Gaite vs. Fonacier, 2 SCRA 831 [1961].),
o bago maganap ang suspensive condition, kung ano ang nakuha.
ng pinagkakautangan ay isang pag-asa o pag-asa lamang na
magkaroon ng karapatan. (tingnan ang Art. 1188, par. 1.)
(a) Ang pagsuko ng tiket sa sweepstakes ay isang kondisyon
na nauuna sa pagbabayad ng premyo. (Santiago vs. Millar, 68
Phil. 39 [1939].)
106 OBLIGASYON Art. 1181
(b) Kung ang mga pautang ng X mula kay Y ay dapat na dapat

bayaran lamang sa oras na matanggap ni Y mula sa Z ang mga
nalikom ng naaprubahang pamamaraan sa pagpopondo, at
tumanggi si Z na maglabas, ang kundisyon para sa utang ay
hindi nangyari at ang X ay hindi, samakatuwid, mananagot
kay Y. (Rose Packing Corp., Inc. vs. Court of Appeals, 167
SCRA 309 [1988].)
(c) Sa mga benta na may pagpapalagay ng mortgage, ang
pag-aakala ng mortgage ng bumibili ay isang kondisyon na
nauuna sa pagpayag ng nagbebenta ng mortgagor sa
pagbebenta, upang nang walang pag-apruba ng mortgagee,
walang pagbebenta na naperpekto at ang nagbebenta ay
nananatiling may-ari at mortgagor ng ari-arian at dahil dito ay
nananatili ang karapatang tubusin ang naremata na ari-arian.
(Ramos vs. Court of Appeals, 279 SCRA 118 [1997].)
ILUSTRATIVE CASE:
1.Ang karapatan ng may-ari na makatanggap ng bayad para sa paggamit
ng kanyang sasakyang-dagat ay nakakondisyon sa kontrata para sa
lighterage na iginawad sa lessee ng gobyerno.
Katotohanan:Ang X ay nag-uutos sa sarili na magbayad ng isang
tiyak na halaga araw-araw para sa paggamit ng Y's lorchas sa
panahon na sila ay dapat na nasa pag-aari at kontrol ni X,
napapailalim sa kondisyon na ang X ay magtatagumpay sa
pag-secure ngbuokontrata para sa lighterage mula sa Gobyerno. Ang
nasabing kontrata ay niyakap ang dalawang serbisyo: emergency at
regular. Na-secure lang ni X ang serbisyong pang-emergency, ang
regular na serbisyo ay iginawad sa isa pa.
Pagkatapos gamitin ang mga lorcha, agad na inabisuhan ni X si Y at
nagsumite ng bayad na naaayon sa mga araw na ginagamit ang mga
lorcha alinsunod sa nasabing serbisyong pang-emergency. Ang
pagbabayad ay tinanggihan ni Y.
isyu:Pananagutan ba ni X ang mga araw na hindi niya ginamit
ang mga lorch habang sila ay nasa kanyang kontrol?
Ginanap:Hindi. Ang obligasyong ipinapalagay ng X ay isang
kondisyonal. Dahil nakuha niya ang isang bahagi lamang ng mga
serbisyo ng lighterage, ang kanyang obligasyon na bayaran ang lahat
ng mga araw na nasa kanyang kontrol ang mga lorcha ay hindi
lumabas.(Lichauco vs. Figueras Hnos, 7 Phil. 339 [1907].)
—-— —-— —-—
2.Ang karapatan ng pinagkakautangan na mabayaran ng surety ay
nakakondisyon sa kabiguan ng may utang na ihatid sa pinagkakautangan
ang mga nalikom ng mga benta ng kalakal na binili ng may utang mula sa
pinagkakautangan.
Katotohanan:Si D, bilang punong-guro, at si S, bilang surety, ay
nagsagawa ng isang promissory note na pabor sa C para sa presyo ng
mga kalakal na binili ni D mula sa C, "sa kondisyon na babayaran ni
D ang C sa katapusan ng bawat buwan ng lahat ng halaga na
kanyang maaaring
Art. 1181 IBA'T IBANG URI NG OBLIGASYON
107
makatanggap mula sa pagbebenta ng nasabing mga kalakal, at na sa

kabilang banda, pareho (D at S) ay nangakong magbayad sa C ng
mga halagang maaaring mabigong ibigay ni D gaya ng nakasaad sa
itaas.”
Sa isang aksyon ni C na mabawi ang halaga ng promissory note,
hindi napatunayan ni C na hindi niya, sa katunayan, natanggap ang
lahat ng pera na nakuha mula sa pagbebenta ng mga kalakal na
nabanggit.
isyu:May pananagutan ba si S sa tala?
Ginanap:Hindi. Si S ay hindi ganap na nagsagawa ng pagbabayad ng
pagkakautang ni D. Ang kanyang obligasyon ay napapailalim sa
isang suspensive na kondisyon: ang pagkabigo ng D na ihatid sa C
ang kabuuang nalikom ng mga benta ng paninda para sa halaga ng
invoice kung saan ibinigay ang tala . Ang kundisyong iyon ay hindi
naganap, ito ay sumusunod na si S ay walang pananagutan.(Wise &
Co. vs. Kelly and Lim, 37 Phil. 696 [1918].)
(2)Pagkawala ng mga karapatan na nakuha na.— Sa mga obligasyong

napapailalim sa isang mapagpasyang kundisyon, ang kaganapan
ng kaganapan na bumubuo sa kundisyon ay nagbubunga ng
pagpuksa o pagkawala ng mga karapatan na nakuha na.
MGA HALIMBAWA:
(1) Ibinenta ni S kay B ang isang parsela ng lupa na napapailalim sa
karapatan ng S na muling bumili. Ang pagmamay-ari na nakuha na
ni B sa ilalim ng kontrata ay dapat patayin o mawawala kung
gagamitin ni S ang kanyang karapatan sa muling pagbili.
(2) Ang isang kontrata sa pag-upa ay malinaw na nagsasaad na si R,
na nagpapaupa, ay maaaring wakasan ang pag-upa sakaling
kailanganin ng kanyang mga anak ang inuupahang lugar. Dito, ang
nangyayari sa kondisyon ay nakasalalay sa kalooban ng ikatlong tao
— mga anak ni R. (tingnan ang Ducusin vs. Court of Appeals, 122
SCRA 280 [1983].)
(3) Si R (donor) ay nag-donate ng lupa sa E (donee) sa kondisyon na
ang huli ay magtatayo sa lupa ng isang paaralan. Ang kundisyong
ipinataw ay isang resolutoryo. Kung walang pagsunod sa kondisyon,
maaaring bawiin ni R ang donasyon at ang lahat ng karapatan na
maaaring nakuha ni E sa ilalim nito ay ituring na nawala o napatay.
(Central Phil. University vs. Court of Appeals, 246 SCRA 511 [1995].)
ILUSTRATIVE CASE:
1.Ang karapatan ng isang partido na tumanggap ng bahagi ng kita ng isang
kumpanyang ire-rehabilitate ay titigil sa pag-iral sa kanyang kabiguan na
isulong ang mga kinakailangang pondo sa loob ng panahong itinakda.
Katotohanan:Pumayag si X na mag-advance ng P75,000.00 para sa
rehabilitasyon ng Y (mining Company) na tuluyan nang nawasak ng
baha, para sa
kung saan ang X ay tatanggap ng isang tiyak na bilang ng mga

bahagi ng hindi pa naibigay na mga stock nito, na itinakda na ang
halaga ay babayaran sa Y sa loob ng anim (6) na buwan mula sa
pagpapatupad ng kontrata, at na kapag hindi naisagawa ng alinmang
partido, ang ang obligasyon ng isa ay dapat na matupad.
Nabigo si X na makalikom ng kinakailangang pondo. Nakuha ni Y
ang mga pondo mula sa iba pang mga mapagkukunan. Ito ay
na-rehabilitate at naisakatuparan ang mga kita.
isyu:Ang X ba ay may karapatan sa isang bahagi ng nasabing kita
at sa pagpapalabas ng mga bahagi ng stock alinsunod sa kasunduan?
Ginanap:Hindi. Ito ay isang tipikal na kaso ng isang resolutoryong
kondisyon sa ilalim ng batas sibil. Ang kontrata ay malinaw na
nagsasaad na kapag nangyari ang isang hinaharap at hindi tiyak na
negatibong kaganapan, ang obligasyong nilikha ng kasunduan ay
hindi na umiiral. Ang karapatan ng X ay hayagang isinailalim sa
isang resolutoryong kondisyon, ibig sabihin: ang kanyang kabiguan
na itaas ang mga kinakailangang pondo sa loob ng panahong
napagkasunduan.(Hanlon vs. Hausserman and Beam, 40 Phil. 796
[1920].)
—-— —-— —-—
2.Ang hindi pagtupad sa isang hindi sinasadyang itinatakda sa isang kontrata
ng pagbebenta.
Katotohanan:Sumang-ayon si S na ibenta ang isang parsela ng lupa
kay B. Sa ilalim ng kontrata, binigyan si B ng isang tiyak na panahon
para ayusin at kumpletuhin ang mga papeles na may kaugnayan sa
ari-arian. Tumanggi si S na magpatuloy sa pagbebenta dahil sa
kabiguan ni B na kumpletuhin ang mga titulong papel.
Nagdala si B ng aksyon para sa partikular na pagganap.
isyu:Ang kasunduan ba sa bahagi ng B na kumpletuhin ang mga
papel na pamagat ay isang kasunod na kundisyon?
Ginanap:Hindi, at, samakatuwid, ang hindi pagtupad nito ay
hindi nalutas ang obligasyon ng S na magbenta. Isa lamang itong
incidental stipulation na nakita ng mga partido na nararapat na
isama sa kanilang kasunduan.(Borromeo vs. Franco, 5 Phil. 49
[1905];tingnan ang Roman vs. Grimalt, 6 Phil. 96 [1906],supra.)
—-— —-— —-—
3.Ang karapatan sa pagmamay-ari ng lupa ay magwawakas kung sinuman
sa mga apo ng may-ari ang magpasya na magtayo ng bahay sa ari-arian.
Katotohanan:Si X, na may-ari ng isang residential lot, ay
nagsagawa ng isang kasunduan sa Y kung saan ang X ay aani ng mga
bunga ng palayan ng Y habang si Y ay may karapatang magtayo ng
kanyang bahay sa lote ng X, napapailalim sa kondisyon na kung
alinman sa mga nagpasya ang mga apo ni X na itayo ang kanyang
bahay sa lote, obligado si Y na ibalik iyon. Sa ilalim ng kasunduan,
ang X at Y ay ipinagbabawal na sakupin o ihiwalay ang
kani-kanilang mga ari-arian nang walang pahintulot ng isa.
109
Si C, isang apo ni X, ay naghahangad na mabawi ang ari-arian, na

sinasabing kailangan niya ito para sa pagtatayo ng kanyang bahay
doon.
isyu:May karapatan ba si C na mabawi ang lote?
Ginanap:Oo. Ang magkaparehong kasunduan sa pagitan ng X at Y —
bawat partido na tinatangkilik ang “materyal na pagmamay-ari” ng
pag-aari ng isa pa — ay napapailalim sa isang resolutory na
kondisyon kung saan ang nangyari ay may epekto ng pagwawakas
sa karapatan ng pagmamay-ari at paggamit. Ang kasunduan ay
nagpapahiwatig na walang intensyon sa bahagi ng mga partido na
ihatid ang pagmamay-ari ng kani-kanilang mga ari-arian.(Baluran vs.
Navarro, 79 SCRA 309 [1977].)
Epekto ng hindi pagsunod sa

resolution na kondisyon.
Kung ang isang kontrata ay napapailalim sa isang resolutory na
kondisyon, ang hindi pagsunod sa o hindi pagtupad sa kundisyon
ay niresolba ang kontrata sa pamamagitan ng puwersa ng batas
nang hindi nangangailangan ng interbensyon ng hudisyal.
ILUSTRATIVE CASE:
1.Ang pagbebenta ay ituring na kanselado kapag hindi nakapagtayo ng
bahay sa lupang ibinebenta sa loob ng isang tiyak na panahon.
Katotohanan:Ang PHHC (People's Homesite and Housing Corp.),
isang instrumentalidad ng gobyerno, ay nagbebenta ng lote sa B na
napapailalim sa resolutory condition na si B “ay magtatayo ng isang
residential house sa lote sa loob ng isang (1) taon mula sa pagpirma
ng kontrata. , ang hindi pagsunod sa kung saan ay magreresulta sa
kontrata na ituring na napawalang-bisa at nakansela."
Nabigo si B na sumunod sa kondisyon ng kontrata.
isyu:Ano ang epekto ng hindi pagsunod ni B sa resolutory
condition ng pagtatayo ng bahay?
Ginanap:Ang kontrata ay nalutas sa pamamagitan ng pagpapatakbo
ng batas. Ang B ay hindi nakakuha ng karapatan sa lote na babalik sa
PHHC. Ang PHHC, gayunpaman, ay maaaring talikuran ang mga
epekto ng nasabing resolutory condition.(Bañez vs. Court of Appeals, 59
SCRA 15 [1974].)
—-— —-— —-—
2.Ang pagbebenta ay napapailalim sa dalawang kundisyon at isa lamang
ang natutupad.
Katotohanan:Ibinenta ni S kay B ang isang parsela ng lupa na
napapailalim sa kondisyon na gagawa si B ng paunang bayad na
P100,000.00atna tinatanggap ng Pamahalaan ang bid ng S na bumili
ng ari-arian ng Pamahalaan. Ginawa ni B ang paunang bayad na
tinanggap ni S. Gayunpaman, hindi tinanggap ng Gobyerno ang bid
ng S.
isyu:Kapag tinanggap ang paunang bayad, dapat bang ibenta si S?

Ginanap:Hindi. Ang pagtanggap ng S ng bahaging pagbabayad na
P100,000.00 ay nagpapakita na ang pagbebenta ay may kondisyong
nakumpleto o bahagyang naisakatuparan napapailalim sa
pagtanggap ng bid ni S ng Pamahalaan. Ang hindi pagtanggap ng
bid ni S ay nasa kalikasan ng isang negatibong resolutoryong
kondisyon.(tingnan moVillonco Realty Co. vs. Bormacheco, Inc., 65
SCRA 352 [1975].)
—-— —-— —-—
3.Ang lupang naibigay sa kondisyon na dapat itong gamitin ng eksklusibo
para sa mga layunin ng paaralan ay ipinagpalit ng ginawa sa isang mas
malaking lupain na ginamit para sa parehong layunin.
Katotohanan:Sa deed of donation na isinagawa ng mga respondent na
asawa, ipinataw nila ang kondisyon na ang 5,600 square meter parcel
ng lupa ay dapat "gamitin nang eksklusibo at magpakailanman para
sa mga layunin ng paaralan lamang.'' Ang donasyon na ito ay
tinanggap ng District Supervisor ng Bureau of Public Schools. sa
pamamagitan ng Affi davit of Acceptance at/o Confi rmation of
Donation.
Ang gusali ng paaralan na dapat ay ilalaan para sa donasyong
parsela ng lupa ay hindi mailabas dahil hinihiling ng gobyerno na ito
ay itayo sa isang (1) ektarya na parsela ng lupa. Upang malunasan
ang suliraning ito, ang Superbisor ng Distrito at isang may-ari ng lote
ay pumasok sa isang deed of exchange kung saan ang naibigay na
lote ay ipinagpalit sa isang mas malaking lote na pag-aari ng huli.
Ang mga gusali ng paaralan ay itinayo sa bagong site.
isyu:Sa pagpapalit ng donasyon na lote sa mas malaking lote,
nilabag ba ng ginawa ang kondisyon sa donasyon?
Ginanap:Hindi. (1)Kahulugan ng mga termino.— “Ano ang
ipinahihiwatig ng pariralang ‘eksklusibong ginagamit para sa mga
layunin ng paaralan’? Ang ‘school’ ay simpleng institusyon o lugar
ng edukasyon. Ang ‘Layunin’ ay binibigyang-kahulugan bilang
“yaong inihahanda ng isa sa harap niya upang maisakatuparan o
makamit; isang wakas, intensyon, o layunin, bagay, plano, proyekto.
Ang termino ay kasingkahulugan ng mga hinahangad na layunin,
isang bagay na dapat matamo, isang intensyon, atbp. Ang ibig
sabihin ng 'Eksklusibo' ay pagbubukod o pagkakaroon ng
kapangyarihang magbukod (tulad ng pagpigil sa pagpasok o
pagbabawal sa pagkakaroon, pakikilahok, o paggamit); nililimitahan
o limitado sa pagmamay-ari, kontrol o paggamit.''
(2)Ang layunin ng donasyon ay nananatiling pareho.— “Walang
kaunting pag-aalinlangan, ang kundisyon para sa donasyon ay hindi
nalabag sa anumang paraan nang ang lote ay ipinagpalit sa isa pa.
Ang layunin ng donasyon ay nananatiling pareho, na para sa
pagtatatag ng isang paaralan. Ang pagiging eksklusibo ng layunin ay
hindi binago o naapektuhan. Sa katunayan, ang pagpapalit ng lote
para sa isang mas malaki ay sa pagsulong at pagpapahusay ng
layunin ng donasyon. Ang pagkuha ng mas malaking lote ay naging
daan para sa pagpapalabas ng pondo para sa pagpapatayo ng Bagong
Lipunan school building na hindi ma-accommodate.
111
sa pamamagitan ng limitadong lugar ng naibigay na lote.''(Republic

vs. Silim, 356 SCRA 1 [2001].)
SINING. 1182. Kapag ang katuparan ng kondisyon ay

nakasalalay sa tanging kagustuhan ng may utang, ang
kondisyonal na obligasyon ay magiging walang bisa. Kung
ito ay nakasalalay sa pagkakataon o sa kalooban ng ikatlong
tao, ang obligasyon ay magkakabisa alinsunod sa mga
probisyon ng Kodigong ito. (1115)
Mga klasipikasyon ng mga kondisyon.

Ang mga kundisyon ay maaaring iuri ayon sa sumusunod:
(1)Bilang epekto.
(a)Nakaka-suspense. —ang pangyayari ay nagdudulot ng
obligasyon; at
(b)Resolutoryo. —ang nangyayari ay pumapatay sa obligasyon.
(2)Sa porma.
(a)Express. —ang kondisyon ay malinaw na nakasaad; at
(b)Ipinahiwatig. —ang kundisyon ay hinuha lamang.
(3)Kung tungkol sa posibilidad.
(a)Maaari. —ang kundisyon ay kayang tuparin, ayon sa
batasatpisikal; at
(b)Imposible. —ang kundisyon ay hindi kayang tuparin, ayon
sa batasopisikal.
(4)Tungkol sa sanhi o pinagmulan.
(a)Potestative. —ang kondisyon ay nakasalalay sa kagustuhan
ng isa sa mga partidong nakikipagkontrata;
(b)Kaswal. —ang kondisyon ay nakasalalay sa pagkakataon o
sa kalooban ng ikatlong tao; at
(c)Magkakahalo. —ang kondisyon ay bahagyang nakasalalay sa
pagkakataon at bahagyang sa kalooban ng ikatlong tao.
(5)Sa mode.
(a)Positibo. —ang kundisyon ay binubuo sa pagganap ng
isang gawa; at
(b)Negatibo. —ang kundisyon ay binubuo sa pagtanggal ng

isang gawa.
(6)Bilang sa numero.
(a)Conjunctive. —mayroong ilang mga kundisyon at lahat
ay dapat matupad; at
(b)Disjunctive. —mayroong ilang mga kundisyon at isa lamang
o ilan sa mga ito ang dapat matupad.
(7)Tungkol sa divisibility.
(a)Divisible.— ang kondisyon ay madaling kapitan ng
bahagyang pagganap; at
(b)Hindi mahahati. —ang kondisyon ay hindi madaling kapitan
ng bahagyang pagganap.
Kahulugan ng potestative condition.

Apotestative na kondisyonay isang kondisyong suspensive sa
kalikasan at depende sa tanging kagustuhan ng isa sa mga
partidong nakikipagkontrata.
Kung saan nakasalalay ang suspensive condition

sa kagustuhan ng may utang.
(1)Walang bisa ang kondisyong obligasyon.— Kung saan ang
potestative condition ay nakasalalay lamang sa kagustuhan ng
may utang, ang conditional na obligasyon ay magiging walang
bisa dahil ang bisa at pagsunod nito ay ipinauubaya sa kalooban
ng may utang (Art. 1308.) at hindi ito, samakatuwid, ay legal na
hiningi.3
Upang hindi managot, hindi lamang tutuparin ng may utang ang
kondisyon. Walang pasanin sa may utang at dahil dito, walang
nabuong juridical tie. (Art. 1156.)
3
Ang maaaring depende sa eksklusibong kagustuhan ng may utang ay ang oras kung
kailan dapat matupad ang kundisyon. Sa isang kaso, ang kundisyong ipinataw ng
donor,ibig sabihin,pagtatayo ng isang medikal na paaralan sa lupang naibigay,
nakadepende sa eksklusibong kagustuhan ng ginawa kung kailan matutupad ang
kundisyong ito. Kapag tinanggap ng nakagawa ang donasyon, itinali nito ang sarili na
sumunod sa kondisyon nito. Ito ay pinaniniwalaan na ang ganap na pagtanggap nito sa
dona
Ang tion at pagkilala sa obligasyong nakasaad dito ay sapat na upang pigilan ang batas ng
mga limitasyon mula sa pagharang sa pagkilos ng donor sa orihinal na kontrata na siyang
kasulatan ng donasyon. Ang panimulang punto para sa pagdadala ng aksyon ay
nagsimula sa pag-expire ng isang makatwirang panahon at pagkakataon para sa tapos na
matupad kung ano ang sinisingil dito ng donor. (Central Phil. University vs. Court of
Appeals, 246 SCRA 511 [1995].)
113
MGA HALIMBAWA:
(1) "Babayaran kita kung gusto ko."
(2) “Babayaran kita pagkatapos kong makatanggap ng pautang mula
sa isang bangko.” (Berg vs. Magdalena Estate, Inc., 92 Phil. 110
[1953].)
(3) “Babayaran kita pagkatapos kong mabawi ang utang sa akin ni
D.”
(4) "Babayaran kita pagkatapos kong anihin ang isda." (Trillana vs.
Quezon College, Inc., 93 Phil. 383 [1953].)
(5) “Babayaran kita sa pagbebenta ng bahay na aking tinitirhan.”
(Osmeña vs. Rama, 14 Phil. 99 [1909]; tingnan ang Gaite vs. Fonacier,
2 SCRA 831 [1961], binanggit sa ilalim ng Art. 1193.)
(6) "Babayaran ko sa iyo ang presyo ng konsesyon sa kagubatan na
ibinenta mo sa akin sa aking operasyon nito." (Tible vs. Aquino, 65
SCRA 207 [1975].)
(7) Ang kontrata ng pag-upa ay nagtatadhana na ang pag-upa ay
magpapatuloy “hanggang kailangan ng nangungupahan ang lugar at
maaaring matugunan at bayaran ang 20% na pagtaas kada tatlong
taon.” (Lao Lim vs. Court of Appeals, 191 SCRA 150 [1991].)
Sa lahat ng mga kaso sa itaas, ang mga kundisyon at ang mga
obligasyon ay walang bisa. Ang mga kondisyon sa mga halimbawa
ng Mga Bilang 2 hanggang 6 ay katumbas ng pagsasabi ng isang may
utang sa pinagkakautangan na babayaran niya ang kanyang
obligasyon kung kailan at kung gusto niya. Sa halimbawa No. 7, ang
bisa at katuparan ng kontrata ng pag-upa ay nakadepende lamang sa
hindi makontrol na pagpili ng lessee.
ILUSTRATIVE CASE:
1.Ang bisa ng itinatadhana sa isang kontrata ng pagtatrabaho na ang
pagkakaloob ng bonus ay depende sa pagpapasya ng lupon ng mga direktor.
Katotohanan:Sa batayan ng itinatadhana na inilagay sa kontrata
ng pagtatrabaho na si E ay may karapatan sa karagdagang halaga sa
paraan ng bonus na maaaring makita ng lupon ng mga direktor na
nararapat na ibigay, ipinaglalaban ni E na siya ay may karapatan sa
isang bonus na dapat bayaran xed ng korte bilang isang makatwirang
partisipasyon sa tumaas na kita ng pabrika sa ilalim ng kanyang
pangangalaga.
isyu:Ano ang legal na epekto ng itinakda?
Ginanap:Ang isang pangako ng karakter na ito ay lumilikha ng isang
legal na obligasyon na nagbubuklod sa nangako, bagama't sa mga
aktwal na resulta nito ay maaaring hindi ito madalas na
mapatunayang ilusyon. Ang nasabing pangako ay hindi nugatory, sa
ilalim ng Artikulo 1182, bilang naglalaman ng isang kundisyon na
nakadepende lamang sa kagustuhan ng obligor. Hindi rin ito
maaring maging invalid sa ilalim ng Article 1308 na nagdedeklara na
ang validity at performance ng isang kontrata ay hindi maaaring
ipaubaya sa kagustuhan ng isa sa mga contracting parties.
Ang kawalan ng katiyakan sa halagang babayaran sa pamamagitan

ng bonus ay hindi rin hadlang sa bisa ng kontrata (tingnan ang
Artikulo 1349.) dahil ang kontrata mismo ang nagsasaad ng paraan
kung paano matutukoy ang halagang babayaran, lalo na sa
pamamagitan ng ehersisyo. ng paghuhusga at pagpapasya ng
employer.(Liebnow vs. Phil. Vegetable Oil Co., 39 Phil. 60 [1918].)
—-— —-— —-—
2.Ang bisa ng itinatadhana na ang nagbebenta ay magbabayad ng presyo ng
pagbili pagkatapos niyang mabayaran ang iba't ibang mga utang na
nagpapabigat sa kanyang ari-arian.
Katotohanan:Ang isang deed of sale ng isang asyenda ay
naglalaman ng sumusunod na takda: “sa sandaling mabayaran ni D
ang kanyang mga utang sa B at C, o sa sinumang tao o entidad kung
saan may utang si D sa kasalukuyan, o sa hinaharap ay magkakaroon
ng utang sa account. ng pagsasamantala sa España Estate, D ay
magbabayad sa E, ang halagang P20,000.00 ayon sa mga sumusunod
na tuntunin. x x x.”
Nagdala si E ng aksyon para sa pagbawi ng presyo ng pagbili, na
sinasabing ang itinatakda ay walang bisa.
isyu:Ang pagbabayad ba ng presyo ng pagbili ng vendee (D) ay
nakasalalay sa kanyang kalooban?
Ginanap:Hindi. Sa kasong ito, ang pagbabayad ng presyo ng pagbili
ay nakakondisyon sa buong settlement ng D ng iba't ibang mga utang
na nagpapabigat sa ari-arian. “Hindi natin dapat kalimutan ang
katotohanan na ang mga utang na ito noon ay napakarami at
napakatindi na ang lahat ng ito ay lumampas sa halaga ng ari-arian
mismo, kasama ang lahat ng mga pagpapahusay na ginagawa itong
halos walang halaga. Siyempre, ipinahiwatig ng takda na si D ay nasa
ilalim ng obligasyon na likidahin ang mga ito sa lalong madaling
panahon, na inilalapat ang lahat ng mga produkto mula sa ari-arian
na maaaring itapon sa naturang pagbabayad.
Kung isasaalang-alang ang takdang ito sa ganitong kahulugan, hindi
masasabi na ang tungkulin ng pagbabayad ng P20,000.00 ay
nakadepende lamang sa kalooban ni D. Sa mga obligasyong iyon sa
kanya, at ang kanyang sariling mabubuting hangarin at marubdob na
pagnanais na dapat ipalagay sa kawalan ng katibayan sa
kabaligtaran, mayroon pa ring iba pang mga salik na tumutukoy sa
pagbabayad ng mga nabanggit na mga utang, mga salik na
napakahalaga dahil sila ay independiyente sa D's. kalooban, at
napapailalim sa mga paghihirap at mga hadlang na dumalo sa
pagsasamantala ng isang plantasyon ng asukal sa mga pangyayari
tulad ng ipinapakita ng talaan. Samakatuwid, si Ar
Ang ticle 1182 ay hindi naaangkop sa kasong ito."(Martin vs. Boyero,
55 Phil. 762 [1913].)
—-— —-— —-—
3.Ang bisa ng itinatadhana na ang nagbebenta ay magbabayad ng presyo ng
pagbili sa sandaling ang mga nakatira sa ari-arian na ibinebenta ay umalis
na rin.
Katotohanan:Pinangunahan ni S (nagbebenta) ang isang aksyon
para sa partikular na pagganap ng isang kontrata na may kaugnayan
sa pagbebenta ng isang parsela ng lupa na may mga kasalukuyang
pagpapahusay.
115
sa ibabaw nito ay binubuo ng isang residential house. Ang kontrata

ay nagsasaad na ang balanse na P39,000.00 ay babayaran sa sandaling
ang lugar ay nabakante ng kasalukuyang mga nakatira, na may
karagdagang pag-unawa na "ang bumibili ay mag-aalaga para sa
mga kasalukuyang nakatira upang lisanin ang lugar."
Naninindigan si S na ang kontrata ay walang bisa dahil ang
katuparan ng kondisyon na itinakda ay nakasalalay sa eksklusibong
kagustuhan ng may utang.
isyu:Ang pagbabayad ba ng presyo ng pagbili ng vendee (B) ay
nakasalalay sa kanyang kalooban?
Ginanap:Hindi. Ang pagtatalo ni S ay hindi mapaniniwalaan. Sa
unang lugar, kung ang B sa isang kadahilanan o iba pa ay
nagpapakita ng kawalan ng interes sa pagpilit sa mga
nangungupahan na lisanin ang lugar, gaya ng kanyang
sinang-ayunan, walang anuman sa kontrata o sa batas na maaaring
hadlangan si S na kunin. ang kinakailangang aksyon upang paalisin
ang mga nangungupahan at sa gayon ay mapilitan si B na bayaran
ang balanse.
Sa pangalawang lugar, kung ang mga nangungupahan ay umalis sa
lugar kahit na walang hinihingi, ang obligasyon ni B na bayaran ang
balanse ay hindi maiiwasan. Maliwanag, kung gayon, na bagama't
ang katuparan ng kondisyon ay bahagyang nakasalalay sa
kagustuhan ni B, ito rin ay nakasalalay sa kagustuhan ni S (obligee)
mismo at bahagyang sa mga nangungupahan. Dahil dito, may bisa
ang kontrata.(Jacinto vs. Chua Leng, [C.A.] 45 O.G. 2919.)
—-— —-— —-—
4.Ang bisa ng itinatakda na babayaran ng vendee ang presyo ng pagbili
pagkatapos niyang makakuha ng loan.
Katotohanan:Inalok ni S na ibenta ang kanyang hindi nahating
bahagi sa isang ari-arian na kilala bilang Crystal Arcade kay B na
tumanggap ng alok. Napagkasunduan na ang presyo ng pagbili ay
babayaran ni B pagkatapos niyang makakuha ng pautang mula sa
isang bangko o mga pondo mula sa ibang mga mapagkukunan.
isyu:Ang katuparan ba ng kondisyon para sa pagbabayad ay
nakasalalay sa eksklusibong kalooban ni B?
Ginanap:Oo. Dahil dito, hindi umusbong ang obligasyon ni S na
magbenta. Sa ilalim ng mga tuntunin ng kasunduan, walang legal na
paraan kung saan maaaring mapilitan si S na isagawa ang kanyang
kasunduan na magbenta.(Berg vs. Magdalena Estate, Inc., 92 Phil. 110
[1953].)
—-— —-— —-—
5.Ang bisa ng itinatadhana sa ilalim ng isang kontrata sa pagtatayo na sa
kaso ng pagtaas ng halaga ng proyekto, "ang may-ari ay dapat pantay na
gagawa ng naaangkop na pagsasaayos sa mutual na kasunduan ng mga
partido.''
Katotohanan:Ang pribadong respondent na si YF ay kinontrata ng
petitioner na SBTC na magtayo ng gusali ng bangko ng huli sa Davao
City sa halagang P1,760,000. Ang konstruksiyon ay natapos sa loob
ng kontratang panahon
ngunit napilitan ang YF ng matinding pagtaas sa halaga ng mga

materyales sa konstruksyon na magkaroon ng mga gastos na
humigit-kumulang P300,000 bukod pa sa orihinal na halaga.
Nang humingi ang pribadong respondent ng bayad na P259,417.23,
ang Bise-Presidente ng YF ng petitioner at ang architectural
consultant ng bangko ay inutusan ng bangko na i-verify at kalkulahin
ang mga claim ng YF ng tumaas na gastos. Isang rekomendasyon ang
ginawa para bayaran ang claim ni YF sa halagang P200,000.00. Sa
kabila ng rekomendasyong ito at ilang kahilingan mula sa pribadong
tumutugon, nabigo ang SBTC na magbayad. Itinanggi nito na
pinahintulutan ang sinuman na gumawa ng kasunduan sa
paghahabol ni YF at tinanggihan din nito ang anumang pananagutan
na nagsasaad naang kawalan ng mutual na kasunduan ay ginawang
napaaga at walang basehan ang kahilingan ni YF.
Hindi itinatanggi na ang pribadong respondent ay nagkaroon ng
karagdagang gastos sa pagpapatayo ng gusali ng petitioner bank
dahil sa marahas at hindi inaasahang pagtaas ng gastos sa pagtatayo.
Sa katunayan, ang petitioner bank ay umamin ng pananagutan para
sa tumaas na gastos kapag ang isang rekomendasyon ay ginawa
upang bayaran ang claim ng pribadong respondent para sa
P200,000.00. Ang paghahabol ng YF para sa tumaas na halaga ay
sapat na napatunayan sa panahon ng paglilitis sa pamamagitan ng
mga resibo, mga invoice at iba pang mga sumusuportang
dokumento.
Tinanggihan din ng SBTC ang anumang pananagutan para sa
karagdagang gastos batay sa Artikulo IX ng kontrata ng gusali na
nagsasaad:
“Kung sa anumang oras bago matapos ang gawaing isasagawa
sa ilalim nito, ang pagtaas sa mga presyo ng mga materyales sa
konstruksyon at/o paggawa ay dapat mangasiwa nang walang
kasalanan sa bahagi ng kontratista kahit ano pa man o anumang
aksyon ng gobyerno at mga instrumental nito na direktang o
hindi direktang nakakaapekto sa pagtaas ng halaga ng proyekto.
Ang may-ari ay dapat pantay na gagawa ng naaangkop na
pagsasaayos sa kapwa kasunduan ng magkabilang panig.''
Nangatuwiran ito na dahil walang mutual na kasunduan sa pagitan
ng mga partido, ang obligasyon ng mga petitioner na magbayad ng
mga halagang mas mataas sa orihinal na presyo ng kontrata ay hindi
natupad.
isyu:May pananagutan ba ang SBTC para sa karagdagang gastos
batay sa Artikulo IX ng kontrata ng gusali?
Ginanap:Sa kasalukuyang kaso, ang mga argumento ng SBTC
upang suportahan ang kawalan ng pananagutan para sa halaga ng
konstruksiyon na lampas sa orihinal na presyo ng kontrata ay hindi
mapanghikayat.
(1)Kondisyon para sa pananagutan ng SBTC na nakasalalay sa tanging
kalooban nito.— “Sa ilalim ng Artikulo 1182 ng Kodigo Sibil, ang isang
kondisyong obligasyon ay magiging walang bisa kung ang katuparan
nito ay nakasalalay sa tanging kagustuhan ng may utang. Sa
kasalukuyang kaso, ang kasunduan sa isa't isa, ang kawalan kung
saan umaasa ang petitioner bank
117
sa pagsuporta sa hindi pananagutan nito para sa tumaas na gastos sa

pagtatayo, ay sa bisa ay isang kundisyon na nakadepende sa
nag-iisang testamento ng petitioner bank, dahil ang pribadong
respondent ay natural at lohikal na magbibigay ng pahintulot sa
naturang kasunduan na magpapahintulot sa kanya na mabawi ang
tumaas na gastos.''
(2)Ang hindi pananagutan ng SBTC ay magreresulta sa hindi
makatarungang pagpapayaman. —“Dagdag pa rito, hindi maitatanggi
na ang petitioner bank ay nakakuha ng mga benepisyo nang natapos
ng pribadong respondent ang konstruksyon kahit na may tumaas na
halaga.
Samakatuwid, ang payagan ang petitioner bank na makuha ang
itinayong gusali sa presyong mas mababa sa aktwal na halaga ng
pagtatayo nito ay walang alinlangan na bubuo ng hindi
makatarungang pagpapayaman para sa bangko sa pagkiling ng
pribadong respondent. Ang gayong hindi makatarungang
pagpapayaman, gaya ng naunang tinalakay, ay hindi
pinahihintulutan ng batas.''
Artikulo 22 ng Civil Code na naglalaman ng maxim,Walang sinuman
ang dapat kumita sa kawalan ng iba(walang tao ang dapat yumaman sa
pinsala ng iba) ay nagsasabi:
'Sining. 22. Ang bawat tao na sa pamamagitan ng isang gawa ng
pagganap ng iba, o anumang iba pang paraan, ay nakakuha o
nagmamay-ari ng isang bagay sa kapinsalaan ng huli nang
walang makatarungan o legal na batayan, ay dapat magbalik ng
gayon sa kanya.’
Ang artikulong binanggit sa itaas ay bahagi ng kabanata ng Civil
Code on Human Relations, na ang mga probisyon nito ay
binabalangkas bilang “basic principles to be observed for the rightful
relationship between human beings and for the stability of the social
order, x x x designed to nagsasaad ng ilang mga pamantayan na
nagmumula sa bukal ng mabuting budhi, ang x x x ay gumagabay
para sa pag-uugali ng tao [na] dapat tumakbo bilang ginintuang mga
hibla sa lipunan hanggang sa dulo na ang batas ay maaaring lumapit
sa pinakamataas na ideya nito na siyang kilos at pangingibabaw ng
katarungan.''(Security Bank & Trust Company kumpara sa Court of
Appeals, 249 SCRA 206 [1995].)
(2)Ang kundisyon lamang ang walang bisa.— Kung ang obligasyon

ay nauna nang umiiral, at, samakatuwid, ay hindi nakadepende sa
pagkakaroon nito sa pagtupad ng may utang sa potestative na
kondisyon, tanging ang kundisyon ang walang bisa at hindi
naaapektuhan ang obligasyon mismo. Dito, ang kondisyon ay
ipinapataw hindi sa pagsilang ng obligasyon kundi sa pagtupad
nito.
HALIMBAWA:
Si D ay humiram ng P10,000.00 sa C na babayaran sa loob ng
dalawang (2) buwan. Kasunod nito, nangako si D na babayaran si C
"pagkatapos ibenta ni D ang kanyang sasakyan" na sinang-ayunan ni
C. Sa kasong ito, ang kundisyon lamang ang walang bisa ngunit
hindi ang dati nang obligasyon ng D na bayaran ang C.
118 OBLIGASYON kagustuhan ng
pinagkakautangan.
Art. 1182
Kung saan nakadepende ang
suspensive na kondisyon sa
Kung ang kundisyon ay nakasalalay lamang sa kagustuhan ng

pinagkakautangan, ang obligasyon ay may bisa.
HALIMBAWA:
"Babayaran ko sa iyo ang aking pagkakautang sa iyong kahilingan."
Ang obligasyon ay hindi nagiging ilusyon. Karaniwan, ang
pinagkakautangan ay interesado sa pagtupad ng obligasyon dahil ito
ay para sa kanyang benepisyo. Nasa kanya na kung ipatutupad ang
kanyang karapatan o hindi.
Kung saan nakasalalay ang resolution na kondisyon

sa kagustuhan ng may utang.
Kung ang kundisyon ay likas na mapagpasyahan, tulad ng
karapatang muling bumili sa isang pagbebenta gamit angretro
pact,ang obligasyon ay may bisa kahit na ang katuparan nito ay
nakasalalay sa tanging kagustuhan ng may utang. Ang katuparan
ng kundisyon ay nagiging sanhi lamang ng pagpuksa o pagkawala
ng mga karapatan na nakuha na. (Art. 1181.) Ang may utang ay
likas na interesado sa katuparan nito.
Ang posisyon ng may utang kapag ang kondisyon ay resolutory
ay eksaktong kapareho ng sa pinagkakautangan kapag ang
kondisyon ay suspensive.
Ang isang kondisyon na parehong potestative (o facultative) at
resolutory ay maaaring maging wasto, kahit na ang kundisyon ay
ipinaubaya sa kagustuhan ng obligor. (Rustan Pulp & Paper Mills,
Inc. vs. Intermediate Appellate Court, 214 SCRA 665 [1992]; Taylor
vs. Uy Tieng,infra.)
ILUSTRATIVE CASE:
1.Ang bisa ng itinatadhana sa isang kontrata ng pagtatrabaho na ang isang
kontrata ay maaaring kanselahin ng employer kung sakaling hindi dumating
sa loob ng isang tiyak na panahon ng isang partikular na makinarya para sa
isang pinag-isipang pabrika.
Katotohanan:Si R ay kinontrata ang mga serbisyo ni E bilang
superintendente ng isang pabrika ng langis na pinag-isipan ng dating
itatag. Sa oras na ginawa ang kasunduang ito, ang makinarya para sa
pinag-isipang pabrika ay hindi pa nakuha. Ang isang probisyon sa
kontrata ay ang mga sumusunod:
“Naiintindihan at napagkasunduan na kung ang makinarya na
ilalagay sa nasabing pabrika ay mabigo, sa anumang
kadahilanan, na makarating sa Lungsod ng Maynila, sa loob ng
anim na buwan mula sa petsa nito, ang kontratang ito ay
maaaring kanselahin ng partido ng ang pangalawang bahagi (R)
sa opsyon nito,
119
gayunpaman, ang naturang pagkansela ay hindi mangyayari

bago matapos ang anim na buwan.”
Hindi dumating ang makinarya.
isyu:Ang kundisyon ba ay kasuklam-suklam sa unang
pangungusap na nakapaloob sa Artikulo 1182?
Ginanap:Hindi. Ang kondisyon ay may bisa kahit na ito ay
nakadepende sa kagustuhan ng obligor (R) dahil ito ay resolutory sa
kalikasan. Mananagot si R kahit na walang katibayan na nagpapakita
na ang hindi pagdating ay dahil sa ilang kadahilanan na hindi
nagmula sa sariling gawa o kalooban ni R kung siya ay nasa ilalim ng
isang positibong obligasyon na maging sanhi ng pagdating ng
makinarya. Ang kontrata, gayunpaman, ay hindi nagpapahayag ng
ganoong positibong obligasyon.(Taylor vs. Uy Tieng, 43 Phil. 873
[1922].)
—-— —-— —-—
2.Matapos ang expiration ng porterage contract nito sa Manila
International Airport, ang porterage contractor ay ipinaalam sa isang liham
ng MIA Authority General Manager na maaari itong "ipagpatuloy ang
pagpapatakbo ng nasabing serbisyo hanggang sa karagdagang abiso mula sa
amin.''
Katotohanan:Ang K Services ay nagsimulang magbigay ng mga porter
para sa domestic passenger terminal ng Manila (ngayon ay Ninoy
Aquino) International Airport sa ilalim ng isang pansamantalang
permit na na-renew hanggang Disyembre 1984. Bagama't ang mga
partido ay hindi nirepaso ang kanilang kontrata para sa sumunod na
taon, ang K Services ay nagpatuloy bilang porterage contractor .
Nakatanggap ang K Services ng sulat mula sa MIAA General
Manager noon, ang nauugnay na bahagi nito ay nagsasaad: “Dahil sa
ilang mga problemang pang-administratibo, na pumipigil sa amin sa
pagkuha, mangyaring ipagpatuloy ang pagpapatakbo ng nasabing
serbisyo.hanggang sa karagdagang paunawa mula sa amin.''
Sinabi ng K Services na sa una ay nag-aalangan itong tanggapin ang
alok ng MIAA. Gayunpaman, nagpatuloy ito sa pagbibigay ng mga
porter para sa Domestic Terminal I at pinalawak ang mga operasyon
nito upang masakop ang Domestic Terminal II sa diumano'y verbal
na katiyakan ng mga opisyal ng MIAA na ang patakaran ng MIAA ay
isuko ang mga operasyon ng porterage sa pribadong sektor. Sinabi
rin ng K Services na ang mga opisyal ng MIAA ay nagbigay din ng
verbal na katiyakan na ang K Services ay hindi mapapalitan ng isa
pang porterage contractor nang walang pampublikong bidding kung
saan maaaring lumahok ang K Services.
Noong Disyembre 1, 1992, ang bagong General Manager ay nagbigay
ng nakasulat na abiso sa K Services na "itigil" ang mga operasyon nito
bilang "Ang Pamamahala ay nagpasya na kunin ang mga nabanggit
na serbisyo sa Domestic Passenger Terminals I at II."
Tinutulan ng K Services ang pagkuha. Pinangunahan nito ang isang
petisyon para sa pagbabawal na may paunang utos.
isyu:Kung ang K Services ay may karapatan sa writ of

preliminary injunction na ipinagkaloob ng trial court.
Ginanap:Hindi. (1)Ang extension ay magiging "hanggang sa
karagdagang paunawa.''— “Bagama't maaaring tanggapin na ang
pribadong respondent ay pinahintulutan na ipagpatuloy ang
pagpapatakbo ng porterage service pagkatapos ng pag-expire ng
kontrata gaya ng ipinapakita ng liham sa itaas, walang tanong,
gayunpaman, ang pribadong respondent ay pinapayagan lamang na
gumana hanggang sa isang tiyak na oras , na tinukoy doon bilang
'hanggang sa karagdagang paunawa mula sa amin.' Sa katunayan,
walang anuman sa nasabing liham na magsasaad na ang pribadong
respondent ay may hanggang magpakailanman upang patakbuhin
ang serbisyo ng porterage bilang pribadong respondent na gustong
ipakita ito. Ang katotohanan na ang awtoridad na ipagpatuloy ang
serbisyo ng porterage ay tinukoy hanggang sa isang tiyak na
panahon ay isang malinaw na indikasyon na hindi nilayon ng
petitioner na payagan ang pribadong respondent na patakbuhin ang
serbisyo ng porterage hangga't gusto nito. Isagawa, nililimitahan nito
ang gayong pribilehiyo sa isang partikular na panahon o hanggang
sa karagdagang paunawa.''
(2)Ang parirala ay nagbigay ng resolutory facultative na kondisyon.—
“Kung saan ang mga tuntunin ng isang kontrata ay malinaw, na
walang pag-aalinlangan sa intensiyon ng mga partidong
nakikipagkontrata, ang Korte ay pinaniniwalaan na ang literal na
kahulugan ng mga itinatakda ay dapat makontrol. Ang pariralang
'hanggang sa karagdagang paunawa' ay nagtakda ng limitasyon sa
pagpapalawig ng ang kontrata na nakakondisyon sa isang kaganapan
sa hinaharap, partikular, ang pagtanggap ng K Services ng paunawa
ng pagwawakas mula sa MIAA. Sa katunayan, ang parirala ay
nagbigay ng isang resolutory facultative na kondisyon. Dapat
pansinin na ang 'hanggang' ay isang 'salita ng limitasyon, na
karaniwang ginagamit upang paghigpitan ang nauuna sa kung ano
ang kaagad na kasunod nito, at ang tungkulin nito ay ayusin ang
ilang punto ng oras o ilang kaganapan sa pagdating o paglitaw nito.
ang nauuna ay titigil na.'''(Manila International Airport Authority vs.
Court of Appeals, 397 SCRA 348 [2003].)
Kaswal na kondisyon.
(1) Kung ang suspensive na kondisyon ay nakasalalay sa
pagkakataon o sa kalooban ng ikatlong tao, ang obligasyong
napapailalim dito ay may bisa.
MGA HALIMBAWA:
(1) Kung ang X, kontratista ng gusali, ay nag-oobliga sa kanyang
sarili na pabor sa may-ari ng Y, na ayusin sa gastos ni X ang anumang
pinsala na maaaring idulot sa gusali ng anumang lindol na naganap
sa loob ng sampung (10) taon mula sa petsa ng pagtatapos ng
pagtatayo nito .
(2) Kung saan ibinenta ni S ang kanyang sarili na ibenta ang kanyang
lupa kay S kung manalo siya sa isang kaso na nakabinbin sa Korte
Suprema.
121
(2) Kapag ang katuparan ng kundisyon ay hindi nakadepende sa

kagustuhan ng obligor, ngunit sa ikatlong tao na sa anumang
paraan ay hindi mapipilitang isagawa ito, at napag-alaman ng
korte na nagawa na ng obligor. lahat sa kanyang kapangyarihan na
sumunod sa kanyang obligasyon, ang kanyang bahagi ng kontrata
ay itinuring na nasunod at siya ay may karapatang humiling ng
pagganap ng kontrata ng kabilang partido. (tingnan ang Smith Bell
& Co. vs. Sotelo Matti, 44 Phil. 875 [1923], sa ilalim ng Art. 1193.)
Pinaghalong kondisyon.
Ang obligasyon ay may bisa kung ang suspensive na kondisyon
ay bahagyang nakasalalay sa pagkakataon at bahagyang sa
kalooban ng ikatlong tao.
HALIMBAWA:
Kung saan ang X, contractor ng gusali, ay nag-oobliga sa kanyang
sarili na pabor kay Y, na may-ari, na ayusin sa gastos ni X, anumang
pinsala sa gusali na magaganap pagkatapos ng lindol kung
natagpuan ng isang panel ng mga arbitrator na ang mga depekto sa
konstruksiyon ay nag-ambag sa anumang paraan sa pinsala.
Ang parehong mga kondisyon ay dapat maganap upang ang
obligasyon ni X ay lumabas.
ILUSTRATIVE CASE:
1.Ang bisa ng takda na ang may utang ay magbabayad ng mga advance sa
kredito na ginawa sa kanya sa sandaling makatanggap siya ng mga pondo
mula sa pagbebenta ng kanyang ari-arian.
Katotohanan:Nangako si D na babayaran ang C ilang mga paunang
pautang na ginawa sa kanya ni C “sa sandaling makatanggap siya ng
mga pondong nagmula sa pagbebenta ng kanyang ari-arian sa
Espanya.”
Ang kagustuhang magbenta sa bahagi ng may utang (intestate) ay
naroroon sa katunayan, o ipinapalagay na legal na umiiral, kahit na
ang presyo at iba pang mga kondisyon nito ay nasa loob pa rin ng
kanyang paghuhusga at pangwakas na pag-apruba. Ngunit bilang
karagdagan sa katanggap-tanggap ng pagbebenta sa kanya (obligor),
mayroon pa ring iba pang mga kondisyon na kailangang
sumang-ayon upang maipatupad ang mga benta, pangunahin ang
pagkakaroon ng isang mamimili, handa, kaya, at handang bumili ng
ari-arian sa ilalim ng kundisyon na hinihingi ng vendor. Kung
walang ganoong mamimili ang pagbebenta ay hindi maisasagawa o
ang mga nalikom nito ay ipinadala sa Pilipinas.
Ang Court of Appeals ay naniniwala na ang pagbabayad ng mga
advance ay hindi dapat bayaran hanggang sa matanggap ng
administratix ang presyo ng pagbili mula sa bumibili ng ari-arian.
isyu:Ang obligasyon ba ay napapailalim sa isang kundisyon ay
nakadepende lamang sa kalooban ng D?
Ginanap:Hindi. (1)Kundisyon ang nasasakdal sa ibang mga

pangyayari.— Ang kundisyon ay nakasalalay din sa iba pang mga
pangyayari na lampas sa kontrol o kapangyarihan ni D. Kung ang
kundisyon ay "kung nagpasya siyang ibenta ang kanyang bahay," o
"kung gusto niyang bayaran ang mga halagang pasulong," o
anumang iba pang kundisyon ng katulad na import na
nagpapahiwatig na sa kanya (may utang) lamang ang pagbabayad ay
nakasalalay, ang magiging kondisyonpotestative,nakadepende lamang
sa kanyang kalooban o pagpapasya.
Ang kondisyon, tulad ng nakasaad sa itaas, ay nagpapahiwatig na
ang obligor ay nagpasya na na ibenta ang kanyang bahay, o hindi
bababa sa pinaniwalaan niya ang kanyang mga pinagkakautangan na
ginawa niya ito, at ang kailangan lang para maging demandable ang
obligasyon ay ang pagbebenta. consummated at ang presyo nito ay
ipinadala sa Pilipinas.
(2)Kondisyon, isang halo-halong isa.— Ang kondisyon ng
obligasyon ay hindi isang purong potestative, depende lamang sa
kalooban ng obligor, ngunit isang halo-halong depende sa
kagustuhan ng obligor at bahagyang sa pagkakataon,ibig sabihin,ang
pagkakaroon ng bumibili ng ari-arian para sa presyo at sa ilalim ng
mga kondisyong nais ng obligor.(Hermosa vs. Longara, 93 Phil. 977
[1953].)
Paras, C.J., hindi sumasang-ayon:"Napakalinaw na ang usapin ng
pagbebenta ng bahay ay nakasalig sa nag-iisang kalooban ng obligor,
na hindi naapektuhan ng anumang panlabas na pagsasaalang-alang o
impluwensya. Inaamin ng karamihan na kung ang kundisyon ay
‘kung magpasya siyang ibenta ang kanyang bahay, o kung gusto
niyang bayaran ang mga halagang pasulong,’ ito rin ay magiging
potestative. Sa tingin ko, isang paglalaro lamang ng mga salita ang
hinihingi dahil wala akong makitang malaking pagkakaiba. Sa kaso
sa bar, ang mga tuntunin ay napapailalim pa rin sa nag-iisang
paghatol — kung hindi mga kapritso at kapritso ni D. Sa katunayan,
walang pagbebenta ang ginawa sa kanyang buhay.''
—-— —-— —-—
2.Sa ilalim ng kontrata ng pag-upa ng mga poste ng electric light, ang
termino nito ay dapat hangga't kailangan ng lessee para sa mga post ngunit
ang pagwawakas ng lease ay napapailalim din sa pagkakataon o sa kalooban
ng ikatlong tao.
Katotohanan:Ang Petitioner N, isang kumpanya ng telepono, at
pribadong respondent C, isang pribadong korporasyon, ay pumasok
sa isang kontrata para sa paggamit ng una sa pagpapatakbo ng
serbisyo ng telepono nito sa mga poste ng ilaw ng kuryente ng huli,
bilang pagsasaalang-alang sa pag-install, nang walang bayad , ng
sampung (10) koneksyon sa telepono para sa paggamit ng C sa mga
partikular na lugar.
Ang kontrata ay nagbibigay,Kabilang sa iba pa:
“(a) Na ang termino o panahon ng kontratang ito ay magiging
hangga't ang partido ng unang bahagi [N] ay nangangailangan
ng mga poste ng ilaw ng kuryente ng partido ng ikalawang
bahagi [C] na nauunawaan na ang kontratang ito ay
magwawakas kapag sa anumang kadahilanan, ang partido
123
sa ikalawang bahagi ay pinipilit na huminto, inabandona [sic]

ang operasyon nito bilang serbisyo publiko at kailangang
tanggalin ang poste ng ilaw ng kuryente [sic];’’
Bukod sa paglalapat ng Artikulo 1267, ang Court of Appeals ay
humawak sa kontrata ay sumasailalim sa isang potestative condition
na naging sanhi ng conditional obligation na walang bisa.
Tungkol sa isyung ito, sinabi ni N na walang purong potestative
tungkol sa mga prestation ng alinmang partido dahil ang pahintulot
ni N para sa libreng paggamit ng mga telepono ay hindi ginawang
nakadepende lamang sa kagustuhan nito, ni ang pahintulot ni C para
sa libreng paggamit ng mga post nito ay nakadepende lamang sa
kanyang kalooban.
Hinawakan: Ang kontrata ay napapailalim sa magkahalong
kondisyon.— “Dapat panindigan ang mga paratang ni N sa bagay na
ito. Ang potestative condition ay isang kondisyon, ang katuparan
nito ay nakasalalay sa tanging kagustuhan ng may utang, kung saan
ang kondisyon na obligasyon ay walang bisa. Batay sa depinisyon na
ito, ang natuklasan ng respondent court na ang probisyon sa
kontrata, ay:
'(a) Na ang termino o panahon ng kontratang ito ay dapat
hangga't kailangan ng partido ng unang bahagi (nagpetisyon)
para sa mga poste ng ilaw ng kuryente ng partido ng ikalawang
bahagi (pribadong respondent) x x x,' ay isang potestative
condition, ay tama. Gayunpaman, dapat na hindi nito pinansin
ang iba pang mga kundisyon sa parehong probisyon, sa ibig
sabihin:
“x x x na nauunawaan na ang kontratang ito ay magwawakas
kapag sa anumang dahilan, ang partido ng ikalawang bahagi
(pribadong respondent) ay napilitang huminto, inabandona
(dahil) ang operasyon nito bilang isang serbisyong pampubliko
at kinakailangan na tanggalin ang ilaw ng kuryente post (sic); na
mga kaswal na kondisyon dahil umaasa sila sa pagkakataon,
panganib, o kagustuhan ng ikatlong tao.
Sa kabuuan, ang kontrata ay napapailalim sa halo-halong mga
kondisyon, ibig sabihin, bahagyang nakasalalay ang mga ito sa
kagustuhan ng may utang at bahagyang sa pagkakataon, panganib o
kagustuhan ng ikatlong tao, na hindi nagpapawalang-bisa sa
nabanggit na probisyon.''(Naga Telephone Co., Inc. vs. Court of Appeals,
230 SCRA 351 [1994].)
Kung saan nakasalalay ang suspensive condition
bahagyang ayon sa kalooban ng may utang.
Ayon kay Manresa, ang paggamit ng salitang "eksklusibo"
(ngayon ay "nag-iisang") ay nilinaw na ang mga obligasyong may
kondisyon na ang katuparan ay bahagyang nakasalalay sa
kagustuhan ng may utang at bahagyang sa kagustuhan ng ikatlong
tao, o sa pagkakataon ay ganap na ganap. wasto. (Jacinto vs. Chua
Leng, [C.A.] 45 O.G. 2919, binanggit ang 4 Manresa 126.)
Ito ay pinaniniwalaan, gayunpaman, na kung ang pagsunod sa

obligasyon ay nakasalalay pa rin sa bahaging iyon ng kondisyon
na ang katuparan ay nakasalalay sa kagustuhan ng may utang, ang
obligasyon ay walang bisa dahil nasa loob ng kanyang
kapangyarihan na sumunod o hindi sumunod sa pareho. Ang
sitwasyon ay kapareho ng kung ang kondisyon ay ganap na
nakasalalay sa kalooban ng may utang.
SINING. 1183. Ang mga imposibleng kondisyon, yaong

salungat sa mabuting kaugalian o patakarang pampubliko at
yaong ipinagbabawal ng batas ay magpapawalang-bisa sa
obligasyong nakasalalay sa kanila. Kung ang obligasyon ay
mahahati, ang bahagi nito na hindi apektado ng imposible o
labag sa batas na kondisyon ay magiging wasto.
Ang kundisyon na huwag gumawa ng imposibleng bagay
ay ituring na hindi napagkasunduan. (1116a)
Kapag nalalapat ang Artikulo 1183.

Ang Artikulo 1183 ay tumutukoy sa mga suspensive na
kondisyon. Nalalapat lamang ito sa mga kaso kung saan ang
imposibilidad ay umiral na sa oras na nabuo ang obligasyon. Kung
ang imposibilidad ay lumitaw pagkatapos ng paglikha ng
obligasyon, ang Artikulo 1266 ay namamahala.
Dalawang uri ng imposibleng kondisyon.

Sila ay:
(1)Mga kondisyong pisikal na imposible. —kapag sila, sa likas na
katangian ng mga bagay, ay hindi maaaring umiral o hindi
maaaring gawin; at
(2)Mga kondisyong legal na imposible. —kapag ang mga ito ay
salungat sa batas, moralidad, mabuting kaugalian, kaayusan ng
publiko, o patakarang pampubliko.
Epekto ng mga imposibleng kondisyon.

(1)Walang bisa ang kondisyong obligasyon.— Ang mga imposibleng
kondisyon ay nagpapawalang-bisa sa obligasyon na nakasalalay sa
kanila.4 Parehong walang bisa ang obligasyon at kundisyon. Ang
dahilan sa likod ng batas ay dahil alam ng obligor na hindi
matupad ang kanyang obligasyon. Wala siyang intensyon na
sumunod sa kanyang obligasyon.
4
Art. 873. Ang mga imposibleng kundisyon at ang mga salungat sa batas o mabuting
kaugalian ay ituring na hindi ipinataw at hindi dapat makapinsala sa tagapagmana, kahit
na ang testator ay dapat magbigay ng ibang paraan.
Art. 727. Ilegal o imposibleng mga kondisyon sa simple at bayad na mga donasyon
ay dapat ituring na hindi ipinataw.
125
Sa conditional testamentary dispositions at sa simple at

remuneratory donations, iba ang tuntunin.
(2)May bisa ang kondisyong obligasyon.— Kung ang kundisyon ay
negatibo, ibig sabihin, huwag gumawa ng imposibleng bagay, ito
ay binabalewala at ang obligasyon ay ginawang dalisay at wasto.
(par. 2.) Sa totoo lang, laging natutupad ang kundisyon kapag
hindi gagawin ang isang imposibleng bagay upang ito ay katulad
ng kung walang kundisyon. Ang negatibong kondisyon ay
maaaring hindi magbigay ng imposibleng bagay.
(3)Tanging ang apektadong obligasyon ay walang bisa.— Kung ang
obligasyon ay mahahati, ang bahagi nito na hindi apektado ng
imposibleng kondisyon ay magiging wasto.
HALIMBAWA:
"Bibigyan kita ng P10,000.00 kung ibebenta mo ang aking lupa,
at isang kotse, kung papatayin mo si Pedro."
Ang obligasyon na magbigay ng P10,000.00 ay may bisa ngunit
ang obligasyon na magbigay ng kotse ay walang bisa dahil ito ay
nakasalalay sa isang imposibleng kondisyon.
(4)Ang kundisyon lamang ang walang bisa.— Kung ang obligasyon
ay isang pre-existing na obligasyon, at, samakatuwid, ay hindi
nakasalalay sa katuparan ng kondisyon na imposible, para sa
pagkakaroon nito, ang kundisyon lamang ang walang bisa.
HALIMBAWA:
Nagkaroon si D ng obligasyon sa halagang P10,000.00 pabor kay C.
Kung pumayag si C na patayin si X bago siya bayaran ni D, walang
bisa ang kondisyong “papatayin si X” ngunit hindi ang dati nang
obligasyon ng D “to pay C .”
SINING. 1184. Ang kundisyon na ang ilang pangyayari ay

mangyari sa isang tiyak na oras ay dapat papatayin ang
obligasyon sa sandaling matapos ang oras o kung ito ay
naging hindi mapag-aalinlanganan na ang kaganapan ay
hindi magaganap. (1117)
Positibong kondisyon.
Ang artikulo sa itaas ay tumutukoy sa isang positibong
(suspensive) na kondisyon — ang nangyayari sa isang kaganapan
sa isang tiyak na oras. Ang obligasyon ay pinapatay:
(1) sa sandaling matapos ang oras nang hindi nagaganap ang
kaganapan; o
(2) sa sandaling ito ay naging hindi mapag-aalinlanganan na ang

kaganapan ay hindi magaganap kahit na ang oras na tinukoy ay
hindi pa natatapos.
HALIMBAWA:
Obligado ni X ang kanyang sarili na bigyan si Y ng P10,000.00 kung
ikakasal si Y kay W bago umabot si Y sa edad na 23.
(a) Mananagot si X kung pinakasalan ni Y si W bago siya umabot sa
edad na 23.
(b) Walang pananagutan ang X kung pinakasalan ni Y si W sa edad
na 23 o pagkatapos niyang maabot ang edad na 23. Sa kasong ito, ang
oras na tinukoy, bago umabot sa edad na 23, ay nag-expire nang
walang kondisyon (pagpapakasal kay W) natutupad. Ang obligasyon
ay pinapataysa lalong madaling panahonSi Y ay magiging 23 taong
gulang.
(c) Kung si Y ay namatay sa edad na 22 nang hindi nagpakasal kay
W, ang obligasyon ay mawawala dahil naging hindi
mapag-aalinlanganan na ang kondisyon ay hindi magaganap. Sa
kasong ito, ang obligasyon ng X ay itinuring na nawala mula sa
pagkamatay ni Y, kahit na ang oras na tinukoy (bago umabot sa edad
na 23) ay hindi panag-expire na.
SINING. 1185. Ang kondisyon na ang ilang kaganapan ay

hindi mangyayari sa isang tiyak na oras ay magbibigay ng
obligasyon mula sa sandaling ang oras na ipinahiwatig ay
lumipas, o kung ito ay naging maliwanag na ang kaganapan
ay hindi maaaring mangyari.
Kung walang oras na naayos, ang kundisyon ay dapat
ituring na natupad sa oras na malamang na pinag-isipan, na
isinasaisip ang katangian ng obligasyon. (1118)
Negatibong kondisyon.
Ang probisyon sa itaas ay nagsasalita ng isang negatibong
kondisyon na ang isang kaganapan ay hindi mangyayari sa isang
tiyak na oras. (tingnan ang Art. 879.) Ang obligasyon ay magiging
epektibo at may bisa:
(1) mula sa sandaling ang oras na ipinahiwatig ay lumipas nang
hindi nagaganap ang kaganapan; o
(2) mula sa sandaling ito ay naging maliwanag na ang kaganapan
ay hindi maaaring mangyari, kahit na ang oras na ipinahiwatig ay
hindi pa lumilipas.
Kung walang oras na naayos, ang mga pangyayari ay dapat
isaalang-alang upang matukoy ang intensyon ng mga partido. Ang
panuntunang ito ay maaari ding ilapat sa isang positibong
kondisyon.
127
HALIMBAWA:
Ipinangako ni X ang kanyang sarili na bigyan si Y ng P10,000.00
kung hindi pa kasal si Y kay W sa Disyembre 30.
(a) Walang pananagutan ang X kay Y kung ikinasal si Y kay W noong
Disyembre 30 o bago nito.
(b) Ang X ay mananagot sa Y kung sa Disyembre 30 si Y ay hindi
kasal kay W o kung si Y ay nagpakasal kay W pagkatapos ng
Disyembre 30. Sa huling kaso, ang kundisyon (hindi pagpapakasal
kay W) ay natutupad sa paglipas ng oras na ipinahiwatig, which is
December 30.
(c) Ipagpalagay na namatay si W noong Nobyembre 20 nang hindi
ikinasal kay Y. Ang obligasyon ay naging epektibo dahil tiyak na
matutupad ang kundisyon na hindi pakasalan si W. Sa kasong ito,
ang obligasyon ay magiging epektibo mula sa sandali ng pagkamatay
ni W noong Nobyembre 20 kahit na ang oras na ipinahiwatig
(Disyembre 30) ay hindi pa lumilipas.
SINING. 1186. Ang kundisyon ay dapat ituring na natupad

kapag ang obligor ay kusang-loob na humadlang sa
katuparan nito. (1119)
Nakabubuo na katuparan ng suspensive

kundisyon.
Mayroong tatlong (3) mga kinakailangan para sa aplikasyon
ng artikulong ito: (1) Ang kondisyon ay suspensive;
(2) Ang obligor ay talagang pinipigilan ang katuparan ng
kondisyon; at
(3) Kusang kumilos siya.
Ang batas ay hindi nangangailangan na ang obligor ay kumilos
nang may malisya o pandaraya hangga't ang kanyang layunin ay
pigilan ang katuparan ng kondisyon. Hindi siya dapat
pahintulutang kumita mula sa kanyang sariling kasalanan o
masamang pananampalataya sa pagtatangi ng obligee. Sa isang
reciprocal na obligasyon tulad ng isang kontrata ng pagbebenta,
ang parehong partido ay kapwa obligor at oblige din. (tingnan ang
Art. 1167.)
MGA HALIMBAWA:
(1) Sumang-ayon si X na bigyan si Y ng 5% na komisyon kung
maipagbibili ng huli ang lupa ng una sa isang tiyak na presyo.
Nakakita si Y ng isang mamimili na tiyak na nagpasya na bilhin ang
ari-arian ayon sa mga tuntuning itinakda ng X. Upang maiwasan ang
pagbabayad ng komisyon na napagkasunduan, si X mismo ang
nagbenta sa bumibili ng ari-arian sa mas mababang presyo nang
walang tulong ni Y.
Sa kasong ito, masasabing ang nararapat na pagganap ni Y ng
kanyang un dertaking, ang kondisyon para sa pagbabayad ng
komisyon, ay sadyang pinigilan ng X, at itinuring na natupad.
(2) Nangako si S na ibebenta ang kanyang lupa kay Y kung
magagawa ni Y na makakuha ng pautang mula sa isang partikular na
bangko. Nang maglaon, nagbago ang isip ni S tungkol sa pagbebenta
ng kanyang lupa. Hinimok niya ang bangko na huwag bigyan ng
pautang si Y.
Sa ilalim ng artikulo sa itaas, ang kundisyon ay itinuring na nasunod
at si S ay mananagot na ibenta ang kanyang lupa. Hindi dapat
pahintulutan si S na kumita ng sarili niyang kasalanan o masamang
pananampalataya.
(3) Ipagpalagay na ang inducement na ginawa ni S ay na-promote ng
ibang dahilan, mayroon bang constructive fulfi llment? Oo. Hindi
hinihiling ng batas na kumilos si S nang may malisya o pandaraya
hangga't ang kanyang layunin ay pigilan ang katuparan ng
kondisyon. Ngunit ang Artikulo 1186 ay hindi nalalapat kung ang
aksyon ng obligor ay nasa paggamit ng isang karapatan.
(4) Pumayag si X na ipintura ang bahay ni Y sa halagang P50,000
pagkatapos makumpleto. Bago natapos ni X ang trabaho, kinuha ni Y
si Z, isa pang kontratista, na nagtapos ng pagpipinta. Ang kundisyon
— pagpipinta ng bahay — ay itinuring na natupad sa ilalim ng
Artikulo 1186 at ang obligasyon ni Y na magbayad ng X P50,000 ay
ginawang purong obligasyon. (tingnan ang Ong vs. Bogñalbal, 501
SCRA 490 [2006].)
ILUSTRATIVE CASE:
1.Ang kasunduan ay pinasok upang talunin ang paghahabol para sa
contingent attorney’s fees.
Katotohanan:Ang kontrata ng mga serbisyo ay nagsasaad na ang
mga contingent fees ng L (abogado) ay 2% ng bahagi ni (Mrs.) W sa
conjugal partnership sa pagitan niya at ng kanyang asawa, si H. Ang
kontratang ito ay ginawa pangunahin, sa pagmumuni-muni ng isang
suit para sa diborsyo na sinadya ni W na ihain at ang pagpuksa ng
conjugal partnership.
Sa layuning talunin ang paghahabol ni L para sa mga bayad sa
abogado, pumasok si W at H sa isang kasunduan.
isyu:Dapat bang ituring na natupad ang kondisyon para sa
pagbabayad ng mga bayad sa abogado?
Ginanap:Oo. Isinasaisip ang likas na katangian ng, at ang mga
pangyayari kung saan ang kontrata ng mga serbisyo ay pinasok, ang
paglitaw ng kaganapan kung saan ang halaga ng nasabing mga
serbisyo ay nakasalalay ay ginawang imposible ni W. Kung
pinangunahan niya ang nasabing aksyon para sa diborsyo at
nakakuha ng isang decree, ang nasabing conjugal partnership ay
natunaw sana at pagkatapos ay likida, at ang bahagi ng W ay naayos
na, at pagkatapos ay ang
129
ang mga bayarin sa abogado na dapat bayaran kay L ay natukoy

sana. Ang kundisyon ay itinuring na natupad.(Recto vs. Harden, 100
Phil. 427 [1956].)
—-— —-— —-—
2.Ang mga kundisyon upang maging karapat-dapat sa isang pensiyon sa
buhay ay hindi maaaring matupad dahil sa pag-aalis ng kumpanya ng plano
ng pensiyon.
Katotohanan:Bago ang digmaan, ang PLDT ay nagtatag ng isang
pension plan para sa mga empleyado nito sa bisa ng isang
empleyado ay may karapatan sa isang life pension sa ilalim ng ilang
mga kundisyon (ibig sabihin,edad 50 at 20 taon ng serbisyo). Matapos
ang paglaya, dahil sa pagkatalo sa digmaan, inalis ng Board of
Directors ng PLDT ang pension plan. Ang mga benepisyaryo ng
pension plan ay naghain ng aksyon laban sa PLDT na naghahabol ng
mga benepisyo sa pananalapi dahil sa kanila sa ilalim ng plano.
isyu:Dapat bang ituring na natupad ang mga kondisyong
ipinataw sa plano ng pensiyon?
Ginanap:Oo. Maaaring hindi balewalain ng PLDT ang plano sa
kadahilanang hanggang sa matugunan ang mga kundisyon, wala
itong anumang tungkulin sa mga empleyado. Ang pensiyon ay hindi
lamang alok ng pabuya ng kumpanya, na walang ibang layunin
kundi ang makinabang sa mga empleyado nito.
Sa katotohanan, hinangad ng plano na hikayatin ang mga empleyado
na magpatuloy nang walang katiyakan sa serbisyo at pasiglahin sila
sa mas malaking pagsisikap sa serbisyo nito at dagdagan ang sigasig
sa ngalan nito. Ang plano ay naging isang umiiral na kontrata sa
ipinahiwatig na pagtanggap ng mga empleyado nito. Hindi bilang
isang donasyon, walang iniaatas na ayon sa batas na dapat ipahayag
ang pagtanggap sa plano. Ang pagsang-ayon o pagtanggap ng mga
empleyado ay hindi maaaring malaman mula sa kanilang pagpasok
sa trabaho ng kumpanya, sa kanilang pananatili doon pagkatapos
maipaalam ang plano.
Katulad nito, ang dahilan na ang mga pagkatalo nito sa digmaan ay
pinawi ang obligasyon ng kumpanya na magpatuloy sa plano ng
pensiyon ay hindi karapat-dapat. Ang obligasyon nito ay isang
pangkaraniwang obligasyon (magbayad ng pera) at ang mga
naturang obligasyon ay hindi napapawi ng pagkawala o kawalan ng
kakayahang makalikom ng pondo. (tingnan ang Art. 1263.)(Phil. Long
Distance Co. vs. Jeturian, 97 Phil. 981 [1955].)
—-— —-— —-—
3.Ang obligasyon ng nagpapaupa na magbigay ng abiso ay hindi natupad
dahil ito ay ipinaalam sa kanya pagkatapos ng panahon kung saan ang
pag-abiso ay nag-expire.
Katotohanan:Ang surety bond ay nag-aatas sa lessor
(nagkakautangan) na iulat sa surety ang anumang paglabag sa lease
contract ng lessee (debtor) sa loob ng limang (5) araw, kung hindi ay
magiging null and void ang bond. Nag-default ang lessee noong
Nobyembre 5. Nag-expire ang limang limang araw, samakatuwid,
noong Nobyembre 10.
Gayunpaman, ang lessor ay nakatanggap ng kopya ng bono mula sa

surety noong Nobyembre 21 nang malaman ng lessor ang
pagkakaroon ng kondisyon.
isyu:Inalis ba ng surety ang pananagutan nito sa lessor?
Ginanap:Hindi. Sa pamamagitan ng hindi pag-abiso sa lessor nang
mas maaga, ang surety ay dapat ituring na tinalikuran ang
kundisyon tungkol sa mga rental na dapat nang bayaran, dahil ang
isang kundisyon ay itinuring na natupad kapag ang obligor ay
kusang-loob na humadlang sa katuparan nito.(Pastoral vs. Mutual
Security Insurance Corp., 14 SCRA 1011 [1965].)
Nakabubuo na katuparan ng resolutoryo

kundisyon.
Ang Artikulo 1186 ay nalalapat din sa isang obligasyong
napapailalim sa isang mapagpasyang kondisyon na may
kinalaman sa may utang na nakatakdang ibalik ang kanyang
natanggap sa katuparan ng kundisyon.
HALIMBAWA:
Inoobliga ni X ang sarili na payagan si Y na sakupin ang bahay ng
una sa Maynila basta si X ay itinalaga ng kanilang kumpanya sa
probinsya. Nang malaman ni Y na ililipat si X sa Maynila, nagawa
niyang hikayatin ang presidente ng kumpanya na magtalaga ng
ibang tao bilang kapalit ni X.
Ang obligasyon ng X ay pinapatay dahil ang katuparan ng
resolutoryong kondisyon ay kusang-loob na pinigilan ni Y. Kaya
naman, kailangang lisanin ni Y ang bahay. (tingnan ang Art. 1190.)
SINING. 1187. Ang mga epekto ng isang kondisyong

obligasyon na ibigay, sa sandaling matupad ang kundisyon,
ay dapat na muling ibalik sa araw ng konstitusyon ng
obligasyon. Gayunpaman, kapag ang obligasyon ay
nagpapataw ng kapalit na prestation sa mga partido, ang
mga bunga at interes sa panahon ng paghihintay ng
kundisyon ay dapat ituring na kapwa nabayaran. Kung ang
obligasyon
tion ay unilateral, ang may utang ay dapat mag-angkop ng
mga bunga at sa mga interes na natanggap, maliban kung
mula sa likas na katangian at mga pangyayari ng obligasyon
ay dapat na mahihinuha na ang intensyon ng bawat taong
bumubuo nito ay naiiba.
Sa mga obligasyong gawin at hindi dapat gawin, ang mga
hukuman ang magpapasya sa akin, sa bawat kaso, ang
retroactive na epekto ng kondisyon na nasunod. (1120)
131
Mga retroactive na epekto ng katuparan

ng suspensive na kondisyon.
(1)Sa mga obligasyong ibigay.— Ang isang obligasyon na magbigay
ng napapailalim sa isang suspensive na kondisyon ay magiging
demandable lamang kapag natupad ang kundisyon. Gayunpaman,
sa sandaling matupad ang kundisyon, ang mga epekto nito ay
dapat mag-retroact sa araw kung kailan nabuo ang obligasyon.
(par. 1; tingnan ang Enriquez vs. Ramos, 73 SCRA 116 [1976].)
Ang dahilan ay dahil ang kundisyon ay isang aksidenteng
elemento lamang ng isang kontrata. (tingnan ang Art. 1318.) Ang
isang obligasyon ay maaaring umiral nang hindi napapailalim sa
isang kundisyon. Kung ang mga partido ay nalaman nang maaga
na ang kondisyon ay matutupad, sila ay igapos ang kanilang mga
sarili sa ilalim ng isang purong obligasyon. Samakatuwid, ang
obligasyon ay dapat isaalang-alang mula sa oras na ito ay nabuo at
hindi mula sa oras na ang kondisyon ay natupad.
Tila ang panuntunan sa retroactivity ay walang aplikasyon sa mga
tunay na kontrata dahil ang mga ito ay ginagawa lamang sa
pamamagitan ng paghahatid ng object ng obligasyon. (tingnan ang
Art. 1316.)
HALIMBAWA:
Noong Enero 20, pumayag si S na ibenta ang kanyang parsela ng
lupa kay B sa halagang P100,000.00 sakaling mawala ang B sa isang
kaso na kinasasangkutan ng pagbawi ng isa pang parsela ng lupa.
Noong Abril 10, ibinenta ni S ang kanyang lupa kay C. Natalo ang
kaso noong Disyembre 4.
Bago ang Disyembre 4, walang karapatan si B na hingin ang
pagbebenta ng lupa ni S. Gayunpaman, nang matupad ang
kondisyon noong Disyembre 4, para bang si B ay may karapatan sa
lupain simula Enero 20. Kaya naman, sa pagitan ng B at C, B ay
magkakaroon ng mas mabuting karapatan sa lupain. (Ito ay
kinakailangan, gayunpaman, sa ilalim ng Property Registration
Decree [Pres. Decree No. 1529, Sec. 51.], na ang pangako ng S ay
i-annotate sa likod ng certifi cate of title ng property na may bisa
laban sa ikatlong mga taong tulad ni C.)
Kung ang lupain ay ibinenta ni B kay D noong Mayo 15, mas may
karapatan pa rin si D kumpara sa C dahil ang pagbebenta ni B ay
maituturing na balido.
(2)Sa obligasyong gawin o hindi gawin. —Kaugnay ng retroactive na

epekto ng pagtupad ng isang suspensive na kondisyon sa mga
obligasyong gawin o hindi dapat gawin, walang nakapirming
tuntunin ang ibinigay. Hindi ito nangangahulugan, gayunpaman,
na sa mga obligasyong ito ang prinsipyo ng retroactivity ay hindi
naaangkop. Ang mga hukuman ay binibigyang kapangyarihan sa
pamamagitan ng paggamit ng tamang pagpapasya at
pagsasaalang-alang sa layunin ng mga partido, upang matukoy, sa
bawat kaso, ang retroactive na epekto ng suspensive na kondisyon
na nasunod. (par. 2.) Kabilang dito ang kapangyarihang magpasya
na ang katuparan ng
ang kundisyon ay hindi dapat magkaroon ng retroactive effect o

mula sa anong petsa ang naturang retroactive effect ay ibibilang.
MGA HALIMBAWA:
(1) Obligado ni C ang kanyang sarili na tanggapin ang utang ni D,
ang kanyang abogado, sakaling manalo ang huli sa kaso ni C sa Korte
Suprema.
Sa kasong ito, sa katuparan ng kundisyon, ang C ay hindi magiging
karapat-dapat, maliban kung ang kabaligtaran ay itinakda, sa mga
kinita na interes ng kapital sa panahon ng pendency ng kondisyon
dahil ang layunin ng C ay patayin ang utang. Dito, ang katuparan ng
kundisyon ay may retroactive effect.
(2) Ipagpalagay, sa naunang halimbawa, ang obligasyon na
kinontrata ni C ay ang pagtatayolibreang bahay ni D sa katuparan ng
kondisyon.
Sa kasong ito, maliban kung malinaw na lumilitaw ang
kabaligtaran, walang retroactive na epekto kung ang kondisyon ay
natupad, na isinasaalang-alang ang likas na katangian ng obligasyon
at ang layunin ng mga partido. Samakatuwid, hindi mananagot si C
na magbayad ng interes sa halaga ng pera ng obligasyon para sa
intervening period.
Mga retroactive effect sa mga prutas at interes

sa mga obligasyong ibigay.
(1)Sa katumbas na obligasyon. —Walang retroactivity dahil ang mga
bunga at interes na natanggap sa panahon ng pendency ng
kondisyon ay itinuring na kapwa nabayaran. Ang panuntunang ito
ay kinakailangan para sa mga layunin ng kaginhawahan dahil ang
mga partido ay hindi kailangang magbigay ng mutual accounting
ng kung ano ang kanilang natanggap. Ang mga prutas dito ay
maaaring natural, pang-industriya, o sibil na prutas. (tingnan ang
Art. 442.)
HALIMBAWA:
Sa unang halimbawa sa ilalim ng naunang paksa, kapag natalo si B
sa kaso sa korte noong Disyembre 4, dapat ihatid ni S ang lupa at
kailangang magbayad si B ng P50,000.00.
Hindi kailangang ibigay ni S ang mga prutas na natanggap mula sa
lupa bago ang Disyembre 4 at hindi obligado si B na magbayad ng
mga legal na interes sa presyo dahil ang mga prutas at interes na
natanggap ay itinuring na magkaparehong nabayaran.
(2)Sa unilateral na obligasyon. —Karaniwang walang retroactive na

epekto dahil ang mga ito ay walang bayad. Ang may utang ay
walang natatanggap mula sa
133
pinagkakautangan. Kaya, ang mga prutas at interes ay pag-aari ng

may utang maliban kung mula sa kalikasan at iba pang mga
pangyayari ay dapat na mahinuha na ang intensyon ng taong
bumubuo ng pareho ay naiiba.
HALIMBAWA:
Ipagpalagay, sa parehong halimbawa, ang pangako ni S ay ibigay
ang parsela ng lupa kay B.
Sa katuparan ng kundisyon, kailangang ihatid ni S ang lupa ngunit
may karapatan siyang itago sa kanyang sarili ang lahat ng bunga at
interes na maaaring natanggap niya sa panahon ng paghihintay ng
kondisyon, iyon ay, mula Enero 20 hanggang Disyembre 4, maliban
kung ang isang salungat na intensyon ng S ay maaaring mahinuha,
tulad ng kapag ito ay itinakda na sa sandaling ang kondisyon ay
natupad, S ay dapat magbigay ng isang accounting ng mga prutas na
natanggap sa panahon ng pendency nito.
SINING. 1188. Ang pinagkakautangan ay maaaring, bago ang

katuparan ng kondisyon, ay magdala ng mga angkop na
aksyon para sa pangangalaga ng kanyang karapatan.
Ang may utang ay maaaring mabawi kung ano sa parehong
oras na nabayaran niya nang hindi sinasadya sa kaso ng
isang suspensive na kondisyon. (1121a)
Mga karapatan na nakabinbing katuparan ng suspensive

kundisyon.
(1)Mga karapatan ng pinagkakautangan. —Siya ay maaaringkunino
magdala ng naaangkop na mga aksyon para sa pangangalaga ng
kanyang karapatan, dahil ang may utang ay maaaring magbigay
ng nugatory sa obligasyon kapag nangyari ang kondisyon. Kaya,
maaari siyang pumunta sa korte upang pigilan ang alienation o
pagtatago ng ari-arian ng may utang o upang maitala ang kanyang
karapatan sa rehistro ng ari-arian. Ang panuntunan sa unang talata
ay nalalapat sa pamamagitan ng pagkakatulad sa mga obligasyong
napapailalim sa isang resolutoryong kondisyon. (tingnan ang Art.
1190, par. 1.)
(2)Mga karapatan ng may utang. —Siya ay may karapatan na
mabawi ang kanyang nabayaran nang hindi sinasadya bago
mangyari ang suspensive condition. Ang karapatang ito ay
ibinibigay sa may utang dahil ang pinagkakautangan ay maaaring
matupad o hindi matupad ang kundisyon na ipinataw at
samakatuwid, hindi tiyak na ang obligasyon ay babangon. Ito ay
isang kaso ngpagbabayad ng utangna nakabatay sa prinsipyo na
walang sinuman ang magpapayaman sa sarili sa kapinsalaan ng
iba.5
5
Art. 2159. Sinumang may masamang loob na tumanggap ng hindi nararapat na
kabayaran, ay magbabayad ng legal na interes kung may kasangkot na halaga ng pera, o
mananagot sa mga bungang natanggap o na dapat sana ay natanggap kung ang bagay ay
nagbubunga.
Tandaan na ang pagbabayad bago ang katuparan ng kundisyon ay

dapat na "nang hindi sinasadya;" kung hindi, ang may utang ay
itinuring na ipinahiwatig na tinalikuran ang kondisyon. Sa
anumang kaso, hindi niya mababawi ang kanyang nabayaran nang
wala sa panahon kapag natupad na ang suspensive condition.
Ngunit kung ang kondisyon ay hindi natupad, ang may utang ay
dapat pahintulutan na mabawi ang anumang bayad na ginawa
kahit na ang may utang ay hindi nagkamali.
ILUSTRATIVE CASE:
Sa ilalim ng isang kontrata sa pagbebenta ng isang parsela ng lupa, ang
buong pagbabayad ay hindi ginawa ng nagbebenta dahil sa hindi pagtupad
ng isang nakakasuspinde na kondisyon, kung saan ang ari-arian ay ibinenta
nang tuluyan ng nagtitinda sa iba.
Katotohanan:Ang S at B ay pumasok sa isang kontrata upang
magbenta ng isang parsela ng lupa na pinatunayan ng isang
memorandum ng kasunduan na nagsasaad,Kabilang sa iba pa, na si S,
vendor, ay naglalaan sa kanyang sarili ng pagmamay-ari at
pagmamay-ari ng ari-arian hanggang sa buong pagbabayad ng
presyo ng pagbili ni B at na ang balanse nito ay babayaran sa loob ng
anim (6) na buwan mula sa petsa na aabisuhan ni S si B na ang
sertipikasyon ng titulo ng ari-arian ay maaaring ilipat sa B. Kasunod
nito, si S ay nagsagawa ng isang gawa ng ganap na pagbebenta ng
ari-arian na pabor kay T.
Lumilitaw na nagsikap si S na irehistro ang ari-arian, at walang
intensyon si B na bilhin ang ari-arian at interesado lamang na
makipag-ugnayan sa ibang mga mamimili upang kumita. Ilang beses
pa ngang nakiusap sa kanya si S na bilhin ang property, bawas ang
gastos sa pagpaparehistro, dahil may iba pang interesadong
mamimili.
isyu:May karapatan ba si B na bawiin ang pinag-uusapang
ari-arian mula kay T?
Ginanap:Hindi. Walang aktwal na pagbebenta. Sa bahagi ng B,
walang buong pagbabayad na gagawin hanggang sa ang isang
sertipikasyon ng titulo ng ari-arian ay handa na para ilipat sa
kanyang pangalan.
Sa ilalim ng ikalawang talata ng Artikulo 1188, kahit na hindi
nagkamali si B na gumawa ng mga bahagyang pagbabayad, dahil
hindi natupad ang suspensibong kondisyon ay patas lamang at
makatarungan na payagan si B na mabawi ang binayaran niya sa S sa
pag-asang ang kundisyon ay mangyayari. matupad; kung hindi,
magkakaroon ng hindi makatarungang pagpapayaman sa bahagi ni
S. Sa kasong ito, ang mga tagapagmana ng S ay inutusan din na
magbayad ng B na interes sa 12%sa loob ng isang taonsa halagang
natanggap ni S mula noong ibigay ng Regional Trial Court ang
orihinal nitong desisyon.(Buot vs. Court of Appeals, 357 SCRA 846
[2001].)
xxxxxx
Art. 2160. Siya na may mabuting loob na tumanggap ng hindi nararapat na
pagbabayad ng isang bagay na tiyak at nagtakda ng interes ay mananagot lamang para sa
kapansanan o pagkawala nito o mga aksesorya at accession nito hangga't siya ay
nakinabang. Kung inihiwalay niya ito, dapat niyang ibalik ang presyo o italaga ang
aksyon upang mangolekta ng kabuuan. (1897)
135
SINING. 1189. Kapag ang mga kundisyon ay ipinataw na may

layuning suspindihin ang bisa ng isang obligasyong
magbigay, ang mga sumusunod na tuntunin ay dapat sundin
kung sakaling mapabuti, mawala o masira ang bagay sa
panahon ng paghihintay ng kondisyon:
(1) Kung ang bagay ay nawala nang walang kasalanan ng
may utang, ang obligasyon ay dapat patayin;
(2) Kung ang bagay ay nawala dahil sa kasalanan ng may
utang, siya ay obligadong magbayad ng mga pinsala;
nauunawaan na ang bagay ay nawala kapag ito ay
namamatay, o nawala sa komersyo, o nawawala sa paraang
hindi alam ang pagkakaroon nito o hindi na ito mababawi;
(3) Kapag ang bagay ay lumala nang walang kasalanan ng
may utang, ang kapansanan ay sasagutin ng
pinagkakautangan;
(4) Kung ito ay lumala dahil sa kasalanan ng may utang, ang
pinagkakautangan ay maaaring pumili sa pagitan ng
pagbawi ng obligasyon at ng pagtupad nito, na may
bayad-pinsala para sa mga pinsala sa alinmang kaso;
(5) Kung ang bagay ay napabuti sa pamamagitan ng likas na
katangian nito, o sa pamamagitan ng panahon, ang
pagpapabuti ay magiging pakinabang ng pinagkakautangan;
(6) Kung ito ay pagbutihin sa kapinsalaan ng may utang,
wala siyang ibang karapatan maliban sa ipinagkaloob sa
usufructuary. (1122)
Mga kinakailangan para sa aplikasyon ng Artikulo 1189.

Nalalapat lamang ang Artikulo 1189 kung:
(1) Ang obligasyon ay isang tunay na obligasyon;
(2) Ang bagay ay isang tiyak o tiyak na bagay;
(3) Ang obligasyon ay napapailalim sa isang
suspensive na kondisyon; (4) Ang kondisyon ay
natupad; at
(5) May pagkawala, pagkasira, o pagpapabuti ng bagay sa
panahon ng pendency ng nangyayari sa isang kondisyon.
Mga uri ng pagkawala.

Ang pagkawala sa batas sibil ay maaaring:
(1)Pisikal na pagkawala.— kapag ang isang bagay ay nasira gaya ng
kapag ang isang bahay ay nasunog at naging abo; o
(2)Legal na pagkawala.— kapag ang isang bagay ay nawala sa
komersyo (hal.,kapag ito ay na-expropriate) o kapag ang isang
bagay na dating legal ay naging ilegal
(hal.,sa panahon ng pananakop ng mga Hapones, naging imposible

ang mga dolyar ng Amerika dahil ipinagbabawal ang paggamit sa
mga ito ng palaban na nakatira); o
(3)Pagkalugi ng sibil. —kapag ang isang bagay ay nawala sa
paraang hindi alam ang pagkakaroon nito (hal.,isang partikular na
aso ay nawawala nang ilang sandali); o kahit na malaman, hindi
ito mababawi (Art. 1189[2].), maging sa katotohanan (hal.,ang isang
partikular na singsing ay ibinaba mula sa isang barko sa dagat) o
ng batas (hal.,ang isang ari-arian ay nawala sa pamamagitan ng
reseta). (tingnan ang Art. 1262.)
Mga panuntunan sa kaso ng pagkawala, atbp. ng bagay

habang
pendency ng suspensive condition.
(1)Pagkawala ng bagay nang walang kasalanan ng may utang.—
HALIMBAWA:
Obligado si D na ibigay kay C ang kanyang sasakyan na
nagkakahalaga ng P100,000.00 kung ibebenta ni C ang ari-arian ni D.
Nawala ang sasakyan nang walang kasalanan si D.
Ang obligasyon ay pinapatay at ang D ay hindi mananagot sa C
kahit na ibenta ni C ang ari-arian. Ang isang tao, bilang
pangkalahatang tuntunin, ay hindi mananagot para sa isang hindi
inaasahang pangyayari. (Art. 1174.)
(2)Pagkawala ng bagay dahil sa kasalanan ng may utang. —
HALIMBAWA:
Sa parehong halimbawa, kung ang pagkawala ay nangyari dahil sa
kapabayaan ng D, si C ay may karapatan na humingi ng mga pinsala
(Art. 1170.),ibig sabihin,P100,000.00 kasama ang incidental damages,
kung mayroon man.
(3)Pagkasira ng bagay nang walang kasalanan ng may utang.

—Lumalala ang isang bagay kapag ang halaga nito ay nabawasan
o nasira na may kasalanan man o wala ang may utang.
HALIMBAWA:
Kung ang sasakyan ay naaksidente, bilang resulta kung saan ang
windshield nito ay nasira at ang ilan sa mga pintura nito ay nabura
nang walang kasalanan ng D, at sa gayon ay mababawasan ang
halaga nito sa P80,000.00, ang C ay kailangang dumanas ng pagkasira
ng kapansanan. sa halagang P20,000.00. (Art. 1174.)
137
(4)Pagkasira ng bagay sa pamamagitan ng kasalanan ng may utang. —

HALIMBAWA:
Sa kasong ito, maaaring pumili si C sa pagitan ng:
(a) Pagbawi (o pagkansela) ng obligasyon na may mga pinsala; sa
kasong D ay mananagot na magbayad ng P100,000.00, halaga ng
sasakyan bago ang pagkasira nito kasama ang incidental damages,
kung mayroon man; o
(b) Pagtupad sa obligasyon kasama ang mga pinsala (tingnan ang
Art. 1191.); sa kasong ito, ang D ay nakasalalay sa C upang ibigay ang
kotse at magbayad ng P20,000.00 kasama ang incidental damages,
kung mayroon man.
(5)Pagpapabuti ng bagay sa pamamagitan ng kalikasan o ng panahon.

—Ang isang bagay ay nagpapabuti kapag ang halaga nito ay
tumaas o pinahusay ng kalikasan o ng panahon o sa gastos ng may
utang o nagpautang. (tingnan ang Art. 1187.)
HALIMBAWA:
Ipagpalagay na tumaas ang market value ng sasakyan, sino ang
makakakuha ng benefi t?
Ang pagpapabuti ay magiging pakinabang ng C. Sapagkat si C ay
magdurusa sa kaso ng pagkasira ng sasakyan sa isang hindi
inaasahang pangyayari, ito ay patas na dapat siyang bayaran sa kaso
ng pagpapahusay ng sasakyan sa halip.
(6)Pagpapabuti ng bagay sa gastos ng may utang. —
HALIMBAWA:
Sa panahon ng pendency ng kundisyon, pininturahan ni D ang kotse
at pinalitan ang seat cover nito sa kanyang gastos.
Sa kasong ito, ang D ay magkakaroon ng karapatang ibigay sa isang
usufructuary na may paggalang sa mga pagpapahusay na ginawa sa
bagay na hawak sa usufruct.6
6
Art. 562. Ang Usufruct ay nagbibigay ng karapatang tamasahin ang ari-arian ng iba
na may obligasyong pangalagaan ang anyo at sangkap nito, maliban kung ang titulong
bumubuo nito o ang batas ay nagbibigay ng ibang paraan. (467)
Art. 579. Ang usufructuary ay maaaring gumawa sa ari-arian na hawak sa paggamit
ng mga kapaki-pakinabang na pagpapatunay o mga gastos para sa kasiyahan lamang na
sa tingin niya ay nararapat, sa kondisyon na hindi niya babaguhin ang anyo o sangkap
nito; ngunit hindi siya magkakaroon ng karapatang mabayaran ng danyos para doon.
Gayunpaman, maaari niyang alisin ang mga naturang pagpapahusay, kung posible na
gawin ito nang walang pinsala sa ari-arian. (487)
Art. 580. Maaaring itakda ng usufructuary ang mga pagpapahusay na maaaring
ginawa niya sa ari-arian laban sa anumang pinsala sa pareho. (488)
SINING. 1190. Kapag ang mga kundisyon ay may para sa

kanilang layunin na pawiin ang isang obligasyong ibigay,
ang mga partido sa katuparan ng nasabing mga kundisyon,
ay magbabalik sa isa't isa kung ano ang kanilang natanggap.
Sa kaso ng pagkawala, pagkasira o pagpapabuti ng bagay,
ang mga probisyon na, na may paggalang sa may utang, ay
inilatag sa naunang artikulo ay dapat ilapat sa partido na
nakatakdang bumalik.
Kung tungkol sa mga obligasyong gawin at hindi dapat
gawin, ang mga probisyon ng ikalawang talata ng Artikulo
1187 ay dapat sundin hinggil sa epekto ng pagpuksa ng
obligasyon. (1123)
Mga epekto ng katuparan ng resolutory

kundisyon.
(1)Sa mga obligasyong ibigay.— Kapag ang resolutory condition sa
isang obligasyong ibigay ay natupad, ang obligasyon ay pinapatay
(Art. 1181.) at ang mga partido ay obligadong ibalik sa isa't isa ang
kanilang natanggap sa ilalim ng obligasyon. (par. 2.)
(a) May pagbabalik saang status quo.Sa madaling salita, ang
epekto ng katuparan ng kondisyon ay retroactive.
(b) Ang obligasyon ng mutual restitution ay ganap. Nalalapat
ito hindi lamang sa mga bagay na natanggap kundi pati na rin
sa mga bunga at interes.
(c) Kung sakaling ang bagay na ibabalik “ay legal na nasa
pag-aari ng ikatlong tao na hindi kumilos nang may
masamang hangarin” (tingnan ang Art. 1384, par. 2.), ang
remedyo ng partidong may karapatan sa pagsasauli ay laban
sa Yung isa.
(d) Sa mga obligasyong magbigay ng napapailalim sa isang
suspensive na kondisyon, ang retroactivity ay umamin ng mga
eksepsiyon ayon sa kung ang obligasyon ay bilateral o
unilateral. (tingnan ang Art. 1187.) Dito, walang mga
eksepsiyon, kung ang obligasyon ay bilateral o unilateral.
Ang dahilan para sa pagkakaiba ay medyo malinaw. Ang
nangyayari sa suspensive condition ay nagsilang ng
obligasyon. Sa kabilang banda, ang katuparan ng resolutory
condition ay nagbubunga ng pagpuksa sa obligasyon na
parang hindi ito umiral. (tingnan ang 8 Manresa 149-150.) Ang
tanging posibleng pagbubukod ay kapag iba ang intensyon ng
mga partido.
(e) Kung ang kondisyon ay hindi natupad, ang mga karapatan
na nakuha ng isang partido ay magiging vested.
139
HALIMBAWA:
Obligado si D na payagan si C na gamitin ang sasakyan ng una
hanggang sa makabalik si D mula sa probinsya. Sa pagbabalik ni D
mula sa probinsya, dapat ibalik ni C ang sasakyan.
Ang epekto ng nangyayari sa kondisyon ay ang pagpapawalang-bisa
sa obligasyon na parang hindi pa ito nabuo. Sa kasong ito, nilayon ng
mga partido ang pagbabalik ng kotse.
(2)Sa obligasyong gawin o hindi gawin.— Sa ilang mga obligasyon,

dapat tukuyin ng mga hukuman ang retroactive na epekto ng
katuparan ng kondisyon ng resolutoryo (par. 2.) tulad ng sa kaso
kung saan ang kundisyon ay suspensive. (Art. 1187, par. 2.) Ang
mga korte sa paggamit ng pagpapasya ay maaaring hindi payagan
ang retroactivity na isinasaalang-alang ang mga pangyayari ng
bawat kaso.
Applicability ng Artikulo 1189 sa partido

na may obligasyong bumalik.
Sa halimbawa sa itaas, si D ang may utang at si C, ang
pinagkakautangan, nakabinbin ang katuparan ng resolutory
condition — ang pagbabalik ni D mula sa probinsya. Sa
nangyayari sa kondisyon. Si D ang naging pinagkakautangan na
may karapatang humiling na ibalik ang sasakyan at si C, ang may
utang, na may obligasyong ibalik ang sasakyan.
Nakasaad sa ibang paraan, ang pagkakaroon ng isang resolutory
condition ay may parehong epekto sa pinagkakautangan gaya ng
suspensive na kondisyon, sa may utang - isang obligasyon ang
lumitaw. Ang katuparan ng resolutory na kondisyon ay nagpapalit
ng pinagkakautangan sa may utang, at ang may utang sa
nagpapautang. Samakatuwid, ang applicability ng mga probisyon
ng Artikulo 1189 sa kaso ng pagkawala, pagkasira, o pagpapabuti
ng bagay; at habang hinihintay ang katuparan ng kundisyon, ang
mga partido ay may karapatan sa mga karapatang ipinagkaloob ng
Artikulo 1188.
SINING. 1191. Ang kapangyarihang bawiin ang mga

obligasyon ay ipinahihiwatig sa mga kapalit, kung sakaling
ang isa sa mga obligor ay hindi dapat sumunod sa kung ano
ang nakatakda sa kanya.
Ang napinsalang partido ay maaaring pumili sa pagitan ng
katuparan at ang pagbawi7 ng obligasyon, kasama ang
pagbabayad ng mga pinsala
7
Ang lunas na ito sa kaso ng paglabag sa obligasyon ay hindi dapat malito sa
pagbawi sa Artikulo 1281,at seq.Sa ilalim ng dating probisyon, nagkaroon ng pagkakaiba
sa pagitan ng rescission at resolution. (tingnan ang Tala sa ilalim ng Art. 1381.)
sa alinmang kaso. Maaari rin siyang humingi ng

pagpapawalang-bisa, kahit na pagkatapos niyang piliin ang
katuparan, kung ang huli ay magiging imposible.
Ang hukuman ay dapat mag-atas ng pagbawi na inaangkin,
maliban kung may makatarungang dahilan na
nagpapahintulot sa pag-aayos ng isang panahon.
Ito ay nauunawaan na walang pagkiling sa mga karapatan
ng mga ikatlong tao na nakakuha ng bagay, alinsunod sa
Artikulo 1385 at 1388 at ang Mortgage Law.8 (1124)
Mga uri ng obligasyon ayon

sa taong obligado.
Sila ay:
(1)Unilateral.— kapag isang partido lamang ang obligadong
sumunod sa isang prestation.
MGA HALIMBAWA:
Donasyon; Sa isang kontrata ng pautang, ang nagpapahiram ay may
obligasyon na magbigay. Matapos masunod ng nagpapahiram ang
kanyang obligasyon, ang may utang ay may obligasyon na
magbayad.
(2)Bilateral. —kapag ang magkabilang panig ay magkatali sa isa't

isa. Sa madaling salita, ang parehong partido ay may utang at
nagpapautang sa isa't isa. Ang mga bilateral na obligasyon ay
maaaring magkapalit o hindi.
(a)Mga kapalit na obligasyonay yaong mga nagmumula sa
parehong dahilan at kung saan ang bawat partido ay may
utang at pinagkakautangan ng isa, na ang pagganap ng isa ay
idinisenyo upang maging katumbas at ang kundisyon para sa
pagganap ng isa. Ang pangkalahatang tuntunin ay ang mga ito
ay dapat isagawa nang sabay-sabay o sa parehong oras upang
ang bawat partido ay maaaring ituring ang katuparan ng kung
ano ang nakatalaga sa isa bilang isang suspensibong
kondisyon sa kanyang obligasyon (tingnan ang Art. 1169,
huling par.), at ang hindi katuparan nito, bilang isang lihim o
ipinahiwatig na resolutoryong kondisyon, na nagbibigay sa
kanya ng karapatang humiling ng pagbawi ng kontrata,i.e.,
maaari itong gamitin kahit na hindi ito ibinigay sa kasunduan
ng mga partido.
8
Sinabi ni Pres. Ang Decree No. 892 ay itinigil ang sistema ng pagpaparehistro sa
ilalim ng Spanish Mortgage Law at ng paggamit ng mga titulong Espanyol sa mga
paglilitis sa pagpaparehistro ng lupa. Ang pagbabawal na ito ay inulit kay Pres. Decree
No. 1529, ang Property Registration Decree, na pumalit sa Act No. 496, bilang susugan, sa
Land Registration Act.
141
HALIMBAWA:
Sa isang kontrata ng pagbebenta nang walang anumang itinatakda,
ang paghahatid ng bagay na ibinebenta ng nagbebenta ay
nakakondisyon sa sabay-sabay na pagbabayad ng presyo ng pagbili
ng mamimili, atvice versa.(tingnan ang Art. 1169, huling par.)
Ang nagbebenta ay ang nagpautang sa presyo at may utang sa
bagay, habang ang bumibili ay ang nagpapautang sa bagay at may
utang sa presyo.
(b)Mga obligasyong hindi katumbasay ang mga hindi nagpapataw ng

sabay-sabay at kaugnay na pagganap sa magkabilang panig. Sa
madaling salita, ang pagganap ng isang partido ay hindi
nakasalalay sa sabay-sabay na pagganap ng isa pa.
MGA HALIMBAWA:
(1) Hiniram ni D mula sa C P50,000.00. Si C naman ay hiniram ang
sasakyan ni D. Ang pagganap ni D ng kanyang obligasyon kay C ay
hindi nakakondisyon sa pagganap ni C ng kanyang obligasyon atvice
versa.Bagama't ang D at C ay may utang at nagpapautang sa isa't isa,
ang kanilang mga obligasyon ay hindi katumbas. Ang obligasyon ng
D ay nagmumula sa kontrata ng pautang, habang ang sa C, mula sa
kontrata ng commodatum. Ang mga obligasyon ay hindi nakasalalay
sa isa't isa at hindi sabay-sabay. Nalalapat lamang ang Artikulo 1191
kung ang kapalit ay nagmumula sa parehong dahilan.
(2) Ang kontrata sa pagitan ng S at B ay nagsasaad: “Kung
sakaling gamitin ni S ang karapatang bilhin muli ang [lupa na
ibinenta ni S hanggang B] x x x at maging may-ari ng lugar, obligado
siyang bigyan si B ng karapatan sa pagpapaupa at magsagawa ng
kontrata sa pag-upa."
Dito, walang katumbas na obligasyon ang nilikha sa pagitan nila
para sa B na maihatid muli ang lugar at para sa S na ipaupa ang mga
ito sa B. Mayroong dalawang magkahiwalay at magkaibang
obligasyon, ang bawat isa ay hiwalay sa isa. Ang obligasyon ng B na
muling ihatid ay hindi nakasalalay sa obligasyon ng S na mag-arkila.
Ang obligasyon ng S ay hindi isang mahalagang bahagi ng kontrata.
Sa madaling salita, ang obligasyon ng S na paupahan ang ari-arian sa
B ay bumangon lamang pagkatapos na maihatid muli ni B ang
pareho kay S. (tingnan ang Sangcuan vs. Intermediate Appellate
Court, 191 SCRA 28 [1990].)
Mga remedyo sa katumbas na obligasyon.

Ang Artikulo 1191 ay ang pangkalahatang probisyon sa pagbawi
ng mga kapalit na obligasyon. Binabanggit nito ang karapatan ng
“nasugatang partido” na pumili sa pagitan ng pagbawi o pagtupad
sa obligasyon, na may karapatang mag-claim ng mga pinsala sa
alinmang kaso. Ito ang namamahala kung saan may hindi
pagsunod ng isa sa mga partidong nakikipagkontrata sakaling
magkaroon ng katumbas na obligasyon.
Ang remedyong ipinagkaloob ay nakabatay sa apaglabagng

obligasyon ng kabilang partido na lumalabag sa gantimpala sa
pagitan nila. Ang breach con templated ay ang pagkabigo ng
obligor na sumunod sa isangumiiralobligasyon, hindi isang
kabiguan ng isang kundisyon na magbigay ng bisa ng obligasyong
iyon. (tingnan ang Ong vs. Court of Appeals, 310 SCRA 1 [1999];
Information Techno logy Foundation vs. Commission on Elections,
419 SCRA 626 [2004].) Siyempre, walang silbi ang pagbawi ng
kontrata na hindi na sa pag-iral. (Yaneza vs. Court of Appeals, 572
SCRA 413 [2008].)
Pagpili ng lunas ng napinsalang partido.

Kung sakaling ang isa sa mga obligor ay hindi sumunod sa kung
ano ang nakatakda sa kanya, ang nasaktan o naagrabyado ay
maaaring pumili sa pagitan ng dalawang remedyo:
(1) aksyon para sa tiyak na pagganap (pagtupad) ng obligasyon na
may mga pinsala;9 o
(2) aksyon para sa pagbawi10 ng obligasyon din na may mga
pinsala. (tingnan ang Soorajimul Nagarmull vs. Binalbagan Isabela
Sugar Company, Inc., 33 SCRA 46 [1970].)
Ang pagbawi na naaangkop sa mga obligasyong katumbas ay
dapat na makilala mula sa pagbawi para sa sugat na pinag-isipan
sa Artikulo 1380,at seq.at mula sa pagkansela ng isang kontrata
batay, halimbawa, sa depekto sa pahintulot (tingnan ang Arts.
1318, 1330.), at hindi sa paglabag ng isang partido sa kanyang
obligasyon. Kapag ang isang partido ay humiling ng
pagpapawalang-bisa ng isang kontrata, ipinahiwatig niyang
kinikilala ang pagkakaroon nito.
9
Sa ilalim ngkontrata para ibenta, ang hindi pagbabayad ng presyo ng pagbili ay
nagiging hindi epektibo at walang puwersa at epekto ang kontrata. Ito ay hindi
apaglabagng kontrata ngunit isang lamangkaganapanna pumipigil sa nagbebenta sa
paghahatid ng titulo sa bumibili. Ipinapalagay ng Artikulo 1191 ang isang obligasyong
umiiral na. Kaya, ang dahilan ng pagkilos para sa partikular na pagganap ay hindi
lumabas.
10
Ang pagpapawalang-bisa ay “ideklarang walang bisa ang isang kontrata sa simula
nito at tapusin ito na para bang hindi ito nangyari.'' Ito ay “hindi lamang upang wakasan
ito at palayain ang mga partido mula sa karagdagang mga obligasyon sa isa't isa kundi
upang alisin ito sa pagsisimula at pagpapanumbalik ng mga partido sa mga kamag-anak
na posisyon na sana ay inookupahan nila kung wala man lang kontratang ginawa.'' Isang
reklamo para sa pagkansela ng adverse claim ng vendee sa orihinal na sertipikasyon ng
titulo ng vendor at para sa refund ng mga pagbabayad na ginawa ng vendee ay hindi
maaaring ituring na humihingi ng pagpapawalang-bisa sa kontrata ng pagbebenta. Sa
madaling salita, ang paghingi ng discharge mula sa mga obligasyong kontraktwal at alok
para sa pagsasauli ng vendor ay hindi katulad ng pagbasura ng kontrata. (Ocampo vs.
Ang pagbawi ng isang pagbebenta ng hindi natitinag ay pinamamahalaan ng
Artikulo 1592. (tingnan ang Tala 15.)
143
HALIMBAWA:
Sa isang kontrata ng pagbebenta ng kotse sa pagitan ng S at B,
napagkasunduan na si S, ang may-ari, ay maghahatid ng kotse at ang
kinakailangang dokumento na nararapat na nilagdaan niya kay B sa
bahay ni C noong Disyembre 1, at ihahatid ni B ang pagbabayad sa
parehong lugar at sa parehong petsa.
Kung hindi tumupad si S sa kanyang obligasyon.
(a) B ay maaaring, sa isang aksyon para sa partikular na pagganap,
humingi ng paghahatid ng kotse na may mga pinsala; o
(b) Maaaring hilingin ni B mula sa korte ang pagpapawalang-bisa ng
kontrata kasama ang mga pinsala.
Kung pagkatapos ng paghahatid ng sasakyan sa pamamagitan ng S,
si B ang nabigong makabawi sa presyo, tulad ng kabiguan, sa
kawalan ng takda na "ang pagmamay-ari ng bagay ay hindi ipapasa
sa bumibili hanggang sa ganap niyang mabayaran ang presyo'' ( Art.
1478.), ay hindi nagiging sanhi ng pagmamay-ari na ibalik sa S,
maliban kung ang bilateral na kontrata ng pagbebenta ay unang
binawi alinsunod sa Artikulo 1191. Hindi
Ang pagbabayad ay lumilikha lamang ng karapatang humiling ng
katuparan ng obligasyon o, sa kaso ng isang malaking paglabag, na
ipawalang-bisa ang kontrata sa ilalim ng Artikulo 1191. (Balatbat vs.
Court of Appeals, 261 SCRA 128 [1996]; Heirs of P. Escanlar vs. Court
of Appeals, 281 SCRA 177 [1997]; Villafl o vs. Ocampo, 280 SCRA 297
[1997]; Molina vs. Court of Appeals, 398 SCRA 97 [2003].)
Kapag ang isang partido ay humihingi ng pagpapawalang-bisa sa
katumbas na mga obligasyon, siya, sa katunayan, ay tinatrato
anghindi matutupadng kabilang partido ng kanyang obligasyon bilang
isang resolutory condition.
Paglabag sa obligasyon sa bahagi ng nagsasakdal.

Paglabag sa isang obligasyonay nangyayari kapag may kabiguan
o pagtanggi, ng isang partido nang walang legal na dahilan o
dahilan upang gampanan, sa kabuuan o sa bahagi ang obligasyon
o pangako na nasa kanya.
Sa ilalim ng panuntunan nghindi isang pagbubukod, kaya ang
kontrata,ang partido na hindi gumanap sa kanyang bahagi ng
kasunduan ay walang karapatang magdemanda. (Marin vs. Adil,
130 SCRA 406 [1984].) Kung ang nagsasakdal ay ang partido na
hindi nagsagawa ng pangako na dapat niyang gawin ayon sa mga
tuntunin ng kontrata, hindi siya karapat-dapat na igiit ang
pagganap nito ng nasasakdal, o mabawi ang mga pinsala dahil sa
kanyang sariling paglabag. (Seva vs. Berwin, 48 Phil. 581 [1926].)
Tanging ang napinsalang partido lamang ang maaaring
magpawalang-bisa sa isang kontrata nang hindi lumalabag sa
prinsipyo ng mutuality ng mga kontrata (tingnan ang Art. 1308.),
na nagbabawal
na nagpapahintulot sa bisa at pagganap ng mga kontrata na

ipaubaya sa kagustuhan ng isa sa mga partido. (Lim vs. Court of
Appeals, 263 SCRA 569 [1996].) Ang partidong hindi tumupad sa
kanyang bahagi ng kasunduan ay walang karapatang igiit ang
pagganap ng kabilang partido. Ang karapatang magpawalang-bisa
ay maaaring gamitin kahit na walang anumang itinatadhana na
nagbibigay ng karapatan sakaling ang isa pang obligor ay hindi
sumunod sa kanyang obligasyon, ito ay hindi makatarungan na
gaganapin na nakatali sa pagtupad sa kanyang mga pangako
kapag ang isa ay lumabag sa kanyang obligasyon.
Pagkakaroon ng economic prejudice

hindi kailangan.
Ang pangunahing aksyon para sa pagbawi para sa hindi
pagganap sa ilalim ng Artikulo 1191 ay dapat na makilala mula sa
subsidiary na aksyon para sa pagbawi dahil sasugato pinsala sa
ilalim ng Artikulo 1381,at seq.Ang epekto ng pagbawi ay ibinibigay
din sa Artikulo 1385. Hindi tulad, gayunpaman, ang Artikulo 1385,
Artikulo 1191 ay hindi nakabatay sasugato pang-ekonomiyang
pagkiling sa isa sa mga partido ngunit sa paglabag sa
pananampalataya ng isa sa kanila na lumalabag sa reciprocity sa
pagitan nila. (Deiparine, Jr. vs. Court of Appeals, 221 SCRA 503
[1993]; Francisco vs. DEAG Construction, Inc., 543 SCRA 644
[2008]; Congregation of the Religious of the Virgin Mary vs. Orola,
553 SCRA 578 [ 2008].) Ang umiiral na doktrina ay ang isang
kontrata ng pagbebenta na pinasok na lumalabag sa isang
karapatan ng unang pagtanggi ng ibang tao ay maaaring bawiin.
(Conculada vs. Court of Appeals, 367 SCRA 164 [2001].)
Nalalapat ang Artikulo 1385 sa pagbawi ng mga obligasyong
katumbas sa ilalim ng Artikulo 1191. Ang pagkakalapat ng
Artikulo 1191 ay napapailalim sa iba pang mga probisyon ng batas.
Epekto ng pagbawi.
Sa pangkalahatan, ang pagpapawalang-bisa sa isang kontrata ay
hindi lamang upang wakasan ito, ngunit upang ipawalang-bisa at
i-undo ito sa simula, iyon ay, hindi lamang upang palayain ang
mga partido mula sa karagdagang mga obligasyon sa isa't isa
tungkol sa paksa ng kontrata, ngunit upang mapawalang-bisa ang
kontrata at ibalik ang mga partido sa mga kamag-anak na posisyon
na kanilang sasakupin na parang walang ganoong kontrata na
nagawa. (Serrano vs. Court of Appeals, 457 SCRA 415 [2003];
Raquel-Santos vs. Court of Appeals, 592 SCRA 169 [2009].) Ang
pagpapawalang-bisa sa isang kontrata ay pagwawakas dito,
pag-aalis nito sa lahat ng partido nito na parang hindi kailanman.
(Unlad Resources Dev. Corp. vs. Dragon, 560 SCRA 63 [2008].)
145
Sa kaso ng pagbawi ng kontrata batay sa Artikulo 1191, ang

mutual rest titution ay kinakailangan upang maibalik ang mga
partido, hangga't magagawa, sa kanilang orihinal na sitwasyon
bago ang pagsisimula ng kontrata. Ang pagbawi ay lumilikha ng
obligasyon na ibalik ang bagay ng kontrata. Nangangailangan ito
ng mutual na pagsasauli ng mga benepisyong maaaring natanggap
ng bawat partido bilang resulta ng kontrata. Ito ay maisasagawa
lamang kapag ang humihingi ng pagpapawalang bisa ay maaaring
ibalik ang anuman na maaaring obligado niyang ibalik. Ang
pagpapawalang-bisa ay ang pagdeklara ng isang kontrata na
walang bisa at ang pagtanggal nito sa pagkakaloob nito
pagtatanghal. (Velarde vs. Court of Appeals, 361 SCRA 56 [2001];
Supercars Management & Development Corporation vs. Flores, 446
SCRA 34 [2004]; Laperal vs. Solid Homes, Inc., 460 SCRA 375
[2005]; Carrascoso, Jr . vs. Court of Appeals, 477 SCRA 666 [2006];
tingnan ang Art. 1385.)
ILUSTRATIVE CASE:
1.Paglalapat ng Artikulo 1191 sa kontrata ng pag-upa.
Katotohanan:Ipinagkatiwala ni E (lessee) ang kanyang sarili na
hindi gagawa ng anumang pagtatayo sa ari-arian na inupahan nang
walang pahintulot ng R (lessor), at kung sakaling gawin niya ito, "ito
ay para sa benepisyo ng ari-arian, nang walang anumang karapatang
humingi ng reimbursement para sa gastos nito."
Ang mga partido ay hindi hayagang naglaan ng
pagpapawalang-bisa sa kaso ng paglabag sa itinatakdang ito.
isyu:May karapatan ba si R na hilingin ang pagpapawalang-bisa
ng kontrata ng pag-upa dahil sa paglabag sa pinag-uusapang
sugnay?
Ginanap:Oo. Ang mga obligasyong nagmumula sa isang kontrata
ng pag-upa bilang kapalit ng mga naturang obligasyon ay
pinamamahalaan ng Artikulo 1191 na nagdedeklara na sa ganitong
uri ng mga obligasyon ay ipinahiwatig ang kapangyarihang i-rescind
ito kung sakaling ang isa sa mga obligor ay hindi dapat tumupad sa
kanyang bahagi ay ipinahiwatig.
Maaaring hilingin ni R ang katuparan ng obligasyon na huwag
magtayo ng anumang trabaho sa kanyang ari-arian nang walang
pahintulot niya, at sa ganoong kaso, kinakailangan na i-undo ang
lahat ng nagawa, sinira ang konstruksyon, upang paupahan ang
ari-arian. sa orihinal nitong kondisyon; ngunit habang ginagamit niya
ang karapatan sa pagpapawalang-bisa na ipinagkaloob sa kanya ng
batas, ang hukuman ay dapat mag-atas ng resolusyong hiniling
maliban kung may mga dahilan na nagbibigay-katwiran upang
ayusin ang isang termino.(Cui vs. Sun Chan, 41 Phil. 523 [1921].)
—-— —-— —-—
2.Applicability ng Article 1191 sa contract of partnership.
Katotohanan:Nagdala si X ng aksyon para sa pagpapawalang-bisa
ng isang kontrata ng pakikipagsosyo dahil sa kabiguan ni Y na
mag-ambag ng lahat ng kapital na ipinagkaloob niya sa kanyang
sarili upang mamuhunan.
isyu:Nalalapat ba ang Artikulo 1191 sa mga kontrata ng
pakikipagsosyo?
Ginanap:Hindi. Dahil sa kabiguan ni Y na bayaran sa partnership ang

buong halaga na ipinagkatiwala niya sa kanyang sarili na iambag,
naging utang niya ito para sa natitira (Art. 1786, par. 1.), na may
interes at anumang pinsalang dulot nito (Art. 1988, par. 1.), ngunit sa
gayon ay hindi nakuha ni X ang karapatang humiling ng
pagpapawalang-bisa sa kontrata ng pakikipagsosyo.
Ang Artikulo 1191 ay tumutukoy sa paglutas ng mga obligasyon sa
pangkalahatan, samantalang ang Artikulo 1786 at 1788 ay partikular
na tumutukoy sa kontrata ng pakikipagsosyo sa partikular. At ito ay
isang kilalang prinsipyo na ang mga espesyal na probisyon ay
nananaig sa mga pangkalahatang probisyon.(Sancho vs. Lizarraga, 55
Phil. 601 [1931].)
—-— —-— —-—
3.Applicability ng Article 1191 sa isang deed of sale na may mortgage para
masiguro ang pagbabayad ng balanse ng presyo ng pagbili.
Katotohanan:Ang deed of sale sa itaas ay nagbibigay kay R, ang
vendor-mortgagee, ng karapatang i-remata sa kaganapan ng
pagkabigo ni E, ang vendee-mortgagor, na sumunod sa anumang
probisyon ng mortgage. Walang pagtatalo na ang mga partido ay
pumasok sa isang kontrata ng pagbebenta bilang nakikilala mula sa
isang kontrata sa pagbebenta.
isyu:Maaari bang mapakinabangan ni R ang remedyo ng
pagbawi sa ilalim ng Artikulo 1191 sa kapalit na obligasyon?
Ginanap:Ganap na nakasunod si No. R sa kanyang bahagi ng
kapalit na obligasyon bilang ebidensya ng paglilipat ng sertipikasyon
ng titulo sa pangalan ni E. E, natupad naman niya ang kanyang
pagtatapos ng bargain nang maisakatuparan niya ang sangla.
Ang mga pagbabayad sa isang installment na batayan na sinigurado
sa pamamagitan ng pagpapatupad ng mortgage ay pumalit sa isang
cash na pagbabayad. Sa madaling salita, ang relasyon sa pagitan ng
mga partido ay hindi na bumibili at nagbebenta dahil ang kontrata ng
pagbebenta ay naperpekto at natapos na. Isa na ito sa isang
mortgagor at isang mortgagee. Bilang pagsasaalang-alang sa pangako
ni E na babayaran nang installment ang halaga ng utang niya sa R,
tinanggap ng huli ang mortgage bilang seguridad para sa obligasyon.
Ang paglabag ni E sa obligasyon ay hindi tungkol sa perpektong
kontrata ng pagbebenta ngunit sa mga obligasyong nilikha ng
kontrata ng mortgage.
Ang remedyo ng rescission ay hindi isang pangunahing aksyong
paghihiganti sa karakter ngunit nagiging isang subsidiary na ayon sa
batas ay magagamit lamang kung walang anumang iba pang legal na
remedyo. (tingnan ang Art. 1384.) Ang pagreremata dito ay hindi
lamang isang remedyo na ibinibigay ng batas kundi isang tiyak na
probisyon na makikita sa kontrata sa pagitan ng mga partido.(Suria
vs. Intermediate Appellate Court, 151 SCRA 661 [1987].)
—-— —-— —-—
4.Pagkilos para sa pagpapawalang-bisa ng kontrata na may pagbabayad ng
mga liquidated na pinsala.
Katotohanan:Para sa eksklusibong karapatang mag-publish ng
manuskrito na naglalaman ng mga komentaryo sa Binagong Kodigo
Penal na isinulat ng X, Y corporation
147
sumang-ayon na magbayad ng X P30,000.00 na babayaran sa walong

(8) quarterly installment. Itinakda ng mga partido na kung mabigo si
Y na bayaran ang alinman sa mga installment na dapat bayaran, ang
natitira ay dapat ituring na dapat bayaran at dapat bayaran kung
mayroong hudisyal o extrajudicial demand.
Sa kanyang bahagi, inobliga ni X ang kanyang sarili na ihatid ang
manuskrito kay Y nang hindi lalampas sa Disyembre 31, 1948.
Sinasabi ng X na nilabag ni Y ang kontrata nang hindi nito nabayaran
ang buong halaga ng installment para sa unang quarter. Sa kabilang
banda, ipinaglalaban ni Y na nabigo si X na maihatid dito ang
manuskrito sa petsang itinakda at sa kadahilanang iyon ay hindi na
ito nasa ilalim ng obligasyon na bayaran ang hindi nabayarang
balanse ng mga installment.
Lumilitaw na noong Disyembre 16, 1948, si X ay sumulat at naghatid
ng isang liham na nagpapayo kay Y na ang paksa ng manuskrito ng
kontrata ay nasa pagtatapon nito, handang pumunta sa printer kung
nais Niyang i-publish ito.
isyu:Ginawa ba ni X ang kanyang bahagi ng kontrata?
Ginanap:Oo. Napagtibay na ang naturang liham ay isinulat at
inihatid kay Y. Ito ay bumubuo ng paghahatid ng manuskrito para sa
paghahatid ay hindi nangangahulugan ng pisikal o materyal na
paghahatid nito. Ngunit habang ang pagkaantala sa pagbabayad ng
unang quarterly installment ay maaaring hindi katumbas ng isang
paglabag sa kontrata upang bigyang-katwiran ang pagpapatupad ng
itinakda sa kontrata dahil tinanggap ng X ang bayad na kumumpleto
sa buong halaga ng installment na dapat bayaran, lumilitaw na Wala
nang karagdagang pagbabayad sa mga susunod na installment na
dapat bayaran, ang itinatadhana sa kontrata ay kailangang ipatupad.
Ang aksyon na dinala ni X ay para sa paglutas ng mga kapalit na
obligasyon dahil nabigo ang isa sa mga obligor na sumunod sa kung
ano ang nakatalaga sa kanya. Ang napinsalang partido ay maaaring
pumili sa pagitan ng pag-aatas ng partikular na pagganap ng
obligasyon o ang paglutas nito na may bayad-pinsala para sa mga
pagkalugi at pagbabayad ng interes. Sa kaso sa bar, ang nabanggit na
nakasaad sa kontrata ay maaaring ituring na liquidated damages na
babayaran sa kaso ng paglabag sa kontrata. Si Y, bilang isa na
lumabag sa kontrata ay hindi maaaring mag-claim ng anumang
pinsala laban kay X.(Albert vs. University Publishing Co., Inc., 103 Phil.
351 [1958].)
—-— —-— —-—
5.Nag-alok ang kompanya ng seguro na ibalik ang patakaran sa seguro na
dati nitong kinansela kapag nalaman na mali ang pagkansela.
Katotohanan:Pitong buwan pagkatapos ng pagpapalabas ng
patakaran sa seguro sa personal na aksidente ng petitioner A,
unilateral na kinansela ng kumpanya ng seguro ng respondent ang
pareho dahil isiniwalat ng mga rekord ng kumpanya na hindi
nabayaran ni A ang kanyang mga premium. Nang maglaon, nag-alok
ang Respondent na ibalik ang parehong patakaran na mayroon ito
dati nang kinansela at iminungkahi pa na pahabain ang buhay nito

kapag napag-alaman na mali ang pagkansela at ang mga premium ay
binayaran nang buo ni A ngunit hindi ipinadala ni M, ang
tagapangasiwa ng sangay ng respondent na nagkamali sa parehong.
Isang aksyon para sa mga pinsala dahil sa paglabag sa kontrata ay
pinasimulan ni A laban sa respondent.
Ang pagsusumite ng petitioner-insured na ang mapanlinlang na
gawa ng manager ng branch office ng respondent insurance company
sa Baguio, sa maling paggamit ng kanyang mga bayad sa premium
ay ang malapit na dahilan ng pagkansela ng insurance policy. Ang
isang teorya na ang pagkilos ng pagpirma at pagpapadala mismo ng
abiso ng pagkansela, sa kabila ng kanyang personal na kaalaman sa
buong pagbabayad ng mga premium ng nakaseguro ng petitioner, ay
higit na nagpapatibay sa paratang ng masamang pananampalataya.
Ang nasabing mapanlinlang na gawa na ginawa ni M, ay
pinagtatalunan ni A na maiuugnay sa sumasagot na kompanya ng
seguro, isang artipisyal na korporasyon na maaaring kumilos lamang
sa pamamagitan ng mga opisyal o empleyado nito.
Ang actuation ni M, ay nagtapos na nakaseguro ng petitioner,
samakatuwid, ay hindi hiwalay at naiiba sa kumpanya ng
respondent-insurance, salungat sa pananaw na hawak ng Court of
Appeals. Dapat, samakatuwid, pasanin ang mga kahihinatnan ng
maling pagkansela ng subject insurance policy na sanhi ng hindi
pagpapadala ng sarili nitong empleyado ng mga premium na
binayaran. Ang kasunod na muling pagbabalik, ayon kay A, ay hindi
posibleng mapawalang-sala ang sumasagot na kompanya ng seguro
mula sa pananagutan, na mayroong malinaw na paglabag sa
kontrata. Pagkatapos ng lahat, katwiran ni A, ang pinsala ay naidulot
na sa kanya at walang halaga ng pagwawasto ang maaaring
magresolba ng pareho.
Ang kumpanya ng seguro ng tumutugon, sa kabilang banda, ay
nangangatuwiran na kung saan ang muling pagbabalik, ang patas na
kaluwagan na hiniling ni A ay ipinagkaloob sa isang angkop na
sandali,ibig sabihin,bago ang pagsasampa ng reklamo, ay naiwan na
walang dahilan ng aksyon kung saan ang kanyang paghahabol para
sa mga pinsala. Ang muling pagbabalik, ipinaliwanag pa nito, ay
epektibong naibalik ang petitioner
nakaseguro sa lahat ng kanyang mga karapatan sa ilalim ng
patakaran. Kaya naman, anuman ang dahilan ng aksyon na maaaring
laban dito, ay hindi na umiiral at ang kalalabasang paggawad ng
mga pinsalang iniutos ng mababang hukuman ay hindi
masusustento.
isyu:Mayroong dalawang isyu para sa paglutas sa kaso. Una, ang
maling pagkilos ba ng pagkansela ng subject insurance policy na
pinamagatang A, insured, sa pagbabayad ng mga pinsala? At
ikalawa, ang kasunod na pagkilos ng pagbabalik sa maling
nakanselang patakaran sa seguro ng sumasagot na kompanya ng
seguro, sa pagsisikap na ituwid ang naturang pagkakamali ay
nagpawi sa anumang pananagutan para sa mga pinsalang maaaring
kailanganin nitong pasanin, kaya inaalis ito mula rito.
Ginanap:(1)Ang mapanlinlang na gawa ni M ay ibinibilang sa
sumasagot.— “Sinusuportahan namin ang pagsusumite ng pe
titioner-insured. Malapit’s fraudulent act of misappropriat
149
Ang mga premium na binayaran ng nakaseguro ng petitioner ay

walang pag-aalinlangan na direktang ibinibigay sa sumasagot na
kompanya ng seguro. Ang isang korporasyon, tulad ng re-spondent
insurance company, ay kumikilos lamang sa pamamagitan ng mga
empleyado nito. Ang mga kilos ng huli ay itinuturing na sarili nito
kung saan maaari itong panagutin. Ang mga katotohanan ay
malinaw sa relasyon sa pagitan ng pribadong respondent na
kompanya ng insurance at Malapit.
Gaya ng inamin ng private respondent insurance company sa sagot
nito, si Malapit ang manager ng branch nito sa Baguio. Walang duda
na kinatawan niya ang mga interes nito at kumilos para dito. Ang
kanyang pagkilos ng pagtanggap ng mga premium na nakolekta ay
nasa loob ng lalawigan ng kanyang awtoridad. Kaya, ang kanyang
pagtanggap ng nasabing mga premium ay resibo ng pribadong
sumasagot na kompanya ng seguro na, sa pamamagitan ng probisyon
ng batas, partikular sa ilalim ng Artikulo 191011 ng Civil Code, ay
nakatali sa mga gawa ng ahente nito.''
(2)Ang katotohanan na ang respondent mismo ay nadaya hindi isang
depensa.— “Ang kabiguan ni Malapit na i-remit ang mga premium na
natanggap niya ay hindi maaaring maging isang depensa para sa
pribadong respondent insurance company; walang exoneration mula
sa pananagutan ang maaaring magresulta mula rito. Ang
katotohanan na ang pribadong respondent na kompanya ng seguro
ay nadaya mismo dahil sa mga anomalya na naganap sa sangay nito
sa Baguio, tulad ng hindi pag-acrual ng nasabing mga premium sa
account nito, ay hindi nagpapalaya sa parehong obligasyon nito sa
petitioner na si Areola. Bilang gaganapin saPrudential Bank vs. Court of
Appeals, 223 SCRA 350 [1993], binabanggit ang desisyon sa McIntosh
Dakota Trust Co.(52 ND 752; 204 NW 818, 40 ALR 1021.):
'Ang isang bangko ay mananagot para sa mga maling gawain ng
mga opisyal nito na ginawa para sa interes ng bangko o sa kurso ng
mga pakikitungo ng mga opisyal sa kanilang kapasidad na
kinatawan ngunit hindi para sa mga kilos sa labas ng saklaw ng
kanilang awtoridad. Ang isang bangko na nagpapakilala sa mga
opisyal at ahente nito bilang karapat-dapat sa pagtitiwala ay hindi
papayagang kumita ng mga pandaraya na maaari nilang gawin sa
maliwanag na saklaw ng kanilang pagtatrabaho; at hindi rin ito
papahintulutan na talikuran ang pananagutan nito para sa mga
naturang pandaraya, kahit na walang benepisyong maaaring maipon
sa bangko mula rito. Alinsunod dito, ang isang banking corporation
ay mananagot sa mga inosenteng ikatlong tao kung saan ang
representasyon ay ginawa sa kurso ng negosyo nito ng sinumang
ahente na kumikilos sa loob ng pangkalahatang saklaw ng kanyang
awtoridad kahit na, sa partikular na kaso, ang ahente ay lihim na
inaabuso ang kanyang awtoridad at sinusubukan na gumawa ng
panloloko sa kanyang punong-guro o ibang tao, para sa kanyang
sariling pakinabang.'''
11
Art. 1910. Ang prinsipal ay dapat sumunod sa lahat ng mga obligasyon na
maaaring kinontrata ng ahente sa loob ng saklaw ng kanyang awtoridad.
Kung tungkol sa anumang obligasyon kung saan ang ahente ay lumampas sa
kanyang kapangyarihan, ang prinsipal ay hindi nakatali maliban kung pinagtibay niya ito
nang tahasan o palihim. (1727)
(3)Ang kontrata sa seguro ay lumilikha ng kapalit na mga obligasyon.

—“Dahil dito, ang sumasagot na kompanya ng seguro ay mananagot
sa paraan ng mga pinsala para sa mga mapanlinlang na gawain na
ginawa ni Malapit na nagbigay ng pagkakataon sa maling pagkansela
ng subject insurance policy. Ang naunang pagkilos nitong muling
pagbabalik ng patakaran sa seguro ay hindi mapapawi ang pinsalang
idinulot sa petitioner.
nakaseguro.
Dapat ipaalala sa kumpanyang tumutugon na ang isang kontrata ng
seguro ay lumilikha ng katumbas na mga obligasyon para sa
parehong insurer at nakaseguro. Ang katumbas na obligasyon ay
yaong nagmumula sa parehong dahilan at kung saan ang bawat
partido ay parehong may utang at pinagkakautangan ng isa, kung
kaya't ang obligasyon ng isa ay nakasalalay sa obligasyon ng isa.''
(4)Mananagot para sa mga pinsala.— “Sa ilalim ng mga pangyayari ng
instant na kaso, ang relasyon bilang pinagkakautangan at may utang
sa pagitan ng mga partido ay nagmula sa isang karaniwang
dahilan,ibig sabihin,sa dahilan ng kanilang kasunduan na pumasok sa
isang kontrata ng insurance sa ilalim ng mga termino, ang sumasagot
na kompanya ng seguro ay nangako na palawigin ang proteksyon sa
petitioner-insured laban sa panganib na nakaseguro para sa isang
pagsasaalang-alang sa anyo ng mga premium na babayaran ng huli.
Sa ilalim ng batas na namamahala sa mga kapalit na obligasyon, lalo
na ang ikalawang talata ng Artikulo 1191, ang napinsalang partido,
na nakaseguro ng petitioner sa kasong ito, ay binibigyan ng
pagpipilian sa pagitan ng pagtupad o pagbawi ng obligasyon kung
sakaling isa sa mga obligor, tulad ng kumpanya ng seguro na
sumasagot. , ay nabigo sa pagsunod sa kung ano ang tungkulin sa
kanya. Gayunpaman, binibigyang karapatan ng nasabing artikulo
ang napinsalang partido sa pagbabayad ng mga pinsala, hindi
alintana kung hinihiling niya ang katuparan o pagbawi ng
obligasyon. Kung gayon ang argumento ng kumpanya ng seguro ng
sumasagot, na ang muling pagbabalik ay katumbas ng pagtupad sa
obligasyon nito, ay nag-aalis ng isang nararapat na paghahabol para
sa pagbabayad ng mga pinsala sa petitioner-insured. Ang nasabing
paghahabol ay walang nakitang suporta sa ating mga batas sa mga
obligasyon at kontrata.''
(5)Ang katangian ng mga pinsalang igagawad.— “Ang katangian ng
mga pinsalang igagawad, gayunpaman, ay nasa anyo ng mga
nominal na pinsala na salungat sa ipinagkaloob ng hukuman sa
ibaba. Bagama't ang maling pagkansela ng patakaran sa seguro ay
bumubuo ng isang paglabag sa kontrata, ang pribadong sumasagot
na kompanya ng seguro, sa loob ng makatwirang panahon ay
gumawa ng mga hakbang upang ituwid ang maling nagawa sa
pamamagitan ng pagpapanumbalik ng patakaran sa seguro ng
petitioner. Bukod dito, walang aktuwal o malaking pinsala o pinsala
ang natamo sa petitioner na si Areola noong panahong kinansela ang
insurance policy.
Ang mga nominal na pinsala ay mababawi kung saan ang isang legal
na karapatan ay teknikal na nilabag at dapat na mapagtibay laban sa
isang pagsalakay na hindi nagdulot ng aktwal na kasalukuyang
pagkawala ng anumang uri, o kung saan nagkaroon ng paglabag sa
151
kontrata at walang malaking pinsala o aktwal na pinsala kung ano pa
man ang naipakita o maaaring ipakita.
Inutusan ang respondent na magbayad ng nominal na pinsala sa
halagang P30,000.00 kasama ang legal na rate ng interes na kinalkula
mula sa petsa ng paghaharap ng reklamo hanggang sa huling
pagbabayad nito.(Areola vs. Court of Appeals, 236 SCRA 645 [1994].)
—-— —-— —-—
6.Ang mga bahagi ng stock ng isang korporasyon na nakikibahagi sa
turismo ay ibinebenta nang walang paunang pag-apruba ng Ministri ng
Turismo ayon sa iniaatas ng batas.
Katotohanan:Ang S ay ibinenta sa B na mga bahagi ng stock ng isang
korporasyon na nakikibahagi sa turismo, nang walang paunang
pag-apruba ng Ministri ng Turismo ayon sa iniaatas ng Mga Tuntunin
at Regulasyon nito na ipinahayag alinsunod sa Presidential Decree
No. 189 na lumilikha ng dating Kagawaran ng Turismo. Ang layunin
ng kinakailangan ay upang matiyak na ang mga tao at entidad
lamang na angkop at responsable ang dapat makisali sa negosyo ng
tour operation.
isyu:Walang bisa ba ang pagbebentamula sa simulao maaaring
bawiin lamang dahil sa kakulangan ng kinakailangang pag-apruba?
Ginanap:Alinsunod sa Artikulo 1409(7), ang pagbebenta ay hindi
umiiral at walang bisa sa simula. Sapagkat maayos na
napagkasunduan na ang anumang kontratang pinasok ay dapat
alinsunod sa at hindi kasuklam-suklam sa isang naaangkop na batas
na ang mga tuntunin ay itinuring na nakapaloob doon at nang hindi
nangangailangan ng mga partido na tahasang sumangguni dito.(E.Y.
Yuchengco vs. Velayo, 115 SCRA 307 [1982].)
Aquino, J., sumasang-ayon sa resulta:

Ang pagbebenta ay isang kontratang maaaring alisin sa ilalim ng
Mga Artikulo 1191, 1547(2)12 at 1599(4)13 ng Civil Code dahil nabigo si
S na sumunod sa kanyang representasyon at warranty sa contract of
sale. Nararapat sa S na ihatid sa B ang pag-apruba ng Ministri ng
Turismo ng pagbebenta at ng kasabay na paglilipat ng lisensya ng
tour-operator sa B.
12
Art. 1547. Sa isang kontrata ng pagbebenta, maliban kung lumitaw ang
isang salungat na intensyon, mayroong: x x x x x x
(2) Isang ipinahiwatig na warranty na ang bagay ay dapat na libre mula sa anumang
mga nakatagong pagkakamali o mga depekto, o anumang singil o encumbrance na hindi
idineklara o alam ng mamimili.
xxxxxx
13
Art. 1599. Kung may paglabag sa warranty ng nagbebenta, ang mamimili ay
maaaring, sa kanyang halalan:
xxxxxx
(4) Bawiin ang kontrata ng pagbebenta at tanggihan ang pagtanggap ng mga kalakal
o kung ang mga kalakal ay natanggap na, ibalik ang mga ito o mag-alok na ibalik ang mga
ito sa nagbebenta at mabawi ang presyo o anumang bahagi nito na binayaran. x x x
152 OBLIGASYON termino ng guilty party para sa
pagganap.
Art. 1191
Maaaring bigyan ng korte ang
Ang hukuman ay dapat mag-atas ng pagbawi na inaangkin

maliban kung dapat ay may makatarungang dahilan para sa
pagbibigay sa partido sa hindi pagtupad ng isang termino para sa
pagganap ng kanyang obligasyon. (par. 3.) Malinaw, ang
pagbubukod na ito ay nalalapat lamang kung ang nagkasalang
partido ay handang sumunod sa kanyang obligasyon ngunit
nangangailangan ng oras upang gawin ito at hindi kung saan siya
ay tumatangging gumanap.
ILUSTRATIVE CASE:
Pagkatapos magbayad ng 4 na buwanang installment, tumanggi ang
mamimili na bayaran ang sumunod na 116 buwanang installment.
Katotohanan:Sa ilalim ng kontrata sa pagbebenta, inobliga ni B ang
kanyang sarili na bayaran S ang presyo ng pagbili ng mga lote sa
paksa sa isang pantay na buwanang installment na batayan para sa
isang panahon ng 10 taon o 120 katumbas na buwanang pag-install.
Pagkatapos magbayad ng 4 na buwanang installment, tumanggi si B
na magbayad ng karagdagang installment, iginiit na mayroon siyang
opsyon na bayaran ang presyo ng pagbili anumang oras sa loob ng 10
taon sa kabila ng kalinawan at katiyakan ng kanyang kasunduan kay
S.
"Bilang usapin ng katarungan at katarungan," binigyan ng Court of
Appeals si B ng isang panahon kung saan dapat sumunod sa
kanyang obligasyon, "isinasaalang-alang na ang pag-alis ng kanyang
bahay [na nagkakahalaga ng P45,000 na itinayo sa lupa] ay aabot sa
isang virtual forfeiture. sa halaga ng bahay."
isyu:Ang benepisyo bang nakasaad sa Artikulo 1191 (3rd par.) ay
naaangkop sa B?
Ginanap:Hindi. (1)Ang paglabag ni B ay malaki at masama ang loob.—
Ang pagbibigay kay B ng karagdagang panahon ay katumbas ng
pagdadahilan sa kanyang masamang pananampalataya at pagbibigay
ng parusa sa sadyang paglabag sa isang obligasyong kontraktwal na
kasuklam-suklam at salungat sa katatagan, seguridad at obligadong
puwersa ng mga kontrata. Bukod dito, ang kabiguan ni B na bayaran
ang mga susunod na installment (mga 92% ng napagkasunduang
presyo) ay isang malaking at materyal na paglabag sa kanyang
bahagi, hindi basta basta, na nag-aalis ng kaso mula sa aplikasyon ng
mga benepisyo ng Artikulo 1191. (3rd par.)
(2)Kawalan ng makatarungang dahilan para sa pagbibigay ng karagdagang
panahon.— Ang pagtatayo ni B ng kanyang bahay sa ari-arian ay
hindi ginagarantiyahan ang pag-aayos ng isang karagdagang
panahon, dahil ang pagbibigay nito ay maglalagay sa vendor sa awa
ng vendee na madaling makagawa ng malaking pagpapabuti sa
lupang lampas sa kakayahan ng ibabalik ng vendor kung sakaling
piliin niyang bawiin ang kontrata dahil sa default ng vendee o
sadyang pagtanggi na bayaran o ipagpatuloy ang pagbabayad sa
presyo ng pagbili ng lupa. Sa ilalim ng disenyo, diskarte o pakana na
ito, matalino at madaling "mapapabuti" ng vendee ang nagtitinda ng
kanyang lupa. Higit pa riyan, mayroon si B
153
tinatamasa ang pagmamay-ari ng lupa nang hindi nagbabayad ng iba

pang 116 buwanang installment sa loob ng 26 na taon.(Roque vs.
Lapuz, 96 SCRA 741 [1980].)
Ang mga remedyo ay alternatibo.

Ang mga remedyo ng napinsala o naagrabyado na partido ay
alternatibo at hindi pinagsama-sama, iyon ay, siya ay may
pribilehiyo na pumili lamang ng isa sa mga remedyo, at hindi
pareho, napapailalim lamang sa pagbubukod sa talata 2, upang
sabihin: maaari rin siyang humingi ng pagpapawalang-bisa kahit
na pagkatapos niyang piliin ang katuparan kung ang huli ay
magiging imposible. Ngunit pagkatapos piliin ang
pagpapawalang-bisa sa obligasyon, hindi na niya maaaring
hihilingin ang pagsunod nito, o humingi ng bahagyang katuparan
sa ilalim ng pagkukunwari ng pagbawi ng mga pinsala. (Siy vs.
Habang ang karapatan sa pagpili ay nananatili sa nagsasakdal,
ang isang alternatibong panalangin sa reklamo para sa katuparan o
pagpapawalang-bisa ay pinahihintulutan sa pagpapasya ng korte
dahil sa ganoong kaso ay hindi masasabing ang nagsasakdal ay
gumagamit ng parehong mga remedyo.
ILUSTRATIVE CASE:
1.Pagkilos ng donor para sa pagbawi ng halaga ng ari-arian na naibigay at
para sa mga pinsalang sumasaklaw sa halaga ng pagtupad sa kondisyon ng
gawad na hindi nagawa ng ginawa.
Katotohanan:R, donor, walang bayad na ipinagkaloob sa E
(Lalawigan ng Cavite) ng bahagi ng fi shery na pag-aari ni R para sa
pagtatayo ng kalsada na napapailalim sa kondisyon na pupunuin ng
E ang espasyo kung saan gagawin ang kalsada gamit ang putik na
kinuha mula sa mas mataas na bahagi ng fi shery upang magkaroon
ito ng parehong antas. Nabigo siyang matupad ang kondisyon ng
grant.
Nagdala si R ng aksyon para sa pagbawi ng halaga ng bahagi ng fi
shery na ipinagkaloob at mga pinsalang sumasaklaw sa halaga ng
paghuhukay sa mas mataas na bahagi ng fi shery na hindi nagawa ni
E.
isyu:May karapatan ba si R sa mga na-claim na pinsala?
Ginanap:Hindi. Ang resolusyon ng isang kontrata at ang
pagganap nito ay hindi tugma sa isa't isa. Dahil nahalal ang
karapatang magtanggal, hindi maaaring sabay na hihilingin ni R ang
katuparan ng obligasyon. Kung mabawi niya ang halaga ng
paghuhukay, iyon ay hindi tuwirang magkakahalaga sa pagsunod ni
E sa obligasyon. Sa ganoong paraan, kasabay nito ay gagamitin ni R
ang kanyang sarili sa dalawang remedyo ng pagresolba sa obligasyon
at paggigiit ng katuparan nito.(Osorio vs. Bennet at Prov. Board of
Cavite, 41 Phil. 301 [1920].)
154 OBLIGASYON—-— —-— —-— Art. 1191
2.Pagkilos ng mortgagee para sa pagpapawalang-bisa ng kontrata ng

mortgage at para sa pagbabayad ng interes at mga bayad sa abogado para sa
hindi pagsunod ng mga may utang.
Katotohanan:Para sa hindi pagsunod sa bahagi ng mga may utang
sa mga tuntunin ng isang kontrata ng mortgage, idineklara ng korte
na naresolba ito at inutusan silang bayaran ang itinakdang 12% na
interes at 10% na bayad sa abogado.
isyu:Sa ilalim ng batas, wasto ba ang allowance ng full stipulated
interest at attorney’s fees?
Ginanap:Hindi. Kapag ipinagkaloob ang isang pagpapawalang-bisa,
ito ay may epekto ng pagbasura sa kontrata sa lahat ng bahagi nito.
Ang partido na naghahanap ng resolusyon ay hindi maaaring
magkaroon ng pagganap bilang bahagi at resolusyon para sa natitira.
Ito ay nagreresulta na kapag ang kontrata na pinag-uusapan ay
nalutas, ang mortgagee ay hindi na umasa sa mga itinatakda na may
kinalaman sa pagbabayad ng interes at mga bayad sa abogado at ang
tanging tungkulin na nauukol sa mga may utang ay ibalik ang
kanilang natanggap mula sa pinagkakautangan, na may legal na
interes mula sa petsa kung kailan ipinagkaloob ang mga benepisyong
naipon sa kanila.(Po Pauco vs. Porquenza at Aguilar, 49 Phil. 404 [1926].)
—-— —-— —-—
3.Tinutulan ng mamimili ang appointment ng receiver na nagmamay-ari
ng ari-arian na ibinebenta at sinigurado ang kanyang pagpapaalis para sa
layunin ng pagbawi ng ari-arian mula sa kanya at pagkatapos ay hiniling
ang pagbawi ng pagbebenta.
Katotohanan:Nagdala si S ng aksyon para sa pagbawi ng halaga
ng pera sa isang kontrata, kung saan ibinenta ni S at binili ni B, ang
kanyang interes sa isang partnership na pagmamay-ari at
pinamamahalaan nila. Ibinunyag ng mga talaan na si S, pagkatapos
makumpleto ang pagbebenta, ay hindi wastong nagpasimula ng
isang aksyon para sa pagbuwag ng partnership at pamamahagi ng
mga ari-arian nito, at kumuha ng appointment ng isang receiver para
sa pag-aari ng partnership; at na masugid na tinutulan ni B ang
paghirang ng receiver at sinigurado ang kanyang paglabas at ang
pagpapawalang-bisa sa reklamo na nagdarasal para sa pagbuwag ng
partnership, sa pamamagitan ng paggigiit ng kanyang mga
karapatan sa buong ari-arian sa ilalim ng mismong kontrata na ang
pagpapatupad nito ay nilabanan niya sa kalaunan.
isyu:May karapatan ba si B na bawiin ang kontrata ng
pagbebenta?
Ginanap:Hindi. B, pagkatapos mahirang ang receiver, iginiit ang
pagpapatupad ng kontrata, sinigurado ang pagpapaalis sa receiver at
ang pagbabalik ng ari-arian sa kanyang pagmamay-ari at kontrol.
Maliwanag, hindi niya maaaring sabihin nang tama sa kalaunan na
ang paggawa ng ari-arian sa mga kamay ng isang receiver ay
nagbigay sa kanya ng karapatan na bawiin ang mismong kontrata na
pinili niyang ipatupad para sa layuning kunin ang ari-arian mula sa
mga kamay ng receiver.(Yap Unki vs. Chua Jamco, 14 Phil. 602 [1909].)
—-— —-— —-—
155
4.Hindi maihatid ng nagbebenta ang titulo sa bumibili dahil ang nakaraang

pagbebenta ng parehong ari-arian sa dating ay idineklara na walang bisa at
walang bisa.
Katotohanan:Bumili si B mula sa S ng dalawang lote. Sa reklamo
ni C, pinawalang-bisa ng korte ang pagbebenta at iniutos ang
pagpapalabas ng bagong titulo na pabor kay C. Samantala, ibinenta
ni B ang mga lote kay D na nanguna sa demanda para sa partikular
na pagganap dahil sa kabiguan ni B na maihatid ang titulo at
pagmamay-ari kay D. Ang hatol na pabor kay D, gayunpaman, ay
hindi maipatupad dahil sa paghatol sa isa pang kasong sibil na
nagdedeklara ng pagbebenta mula S hanggang B na walang bisa.
isyu:Maaari pa bang magdala ng aksyon si D para sa pagbawi ng
pagbebenta na may mga pinsala?
Ginanap:Oo. Ang dahilan ng aksyon para sa pag-claim ng
pagpapawalang-bisa ay lumitaw nang ang pagtupad sa obligasyon
ng B ay naging imposible nang ang korte, sa kasong sibil na
pinamunuan ni S, ay nagdeklara ng pagbebenta kay B bilang ganap
na walang bisa at iniutos ang pagkansela ng titulong ibinigay sa
kanya. Ang aksyon ay dapat na simulan sa loob ng apat (4) na taon
mula sa petsa na ang paghatol sa nasabing kaso ay naging
pangwakas at executory.(Ayson-Simon vs. Adamos, 131 SCRA 439
[1984].)
Kung ang kontrata ay naresolba sa pamamagitan ng hindi

pagtupad
o paglabag sa resolutory condition.
Kung ang isang kontrata ay napapailalim sa isang resolutory na
kundisyon, ang hindi pagsunod sa kundisyon ay niresolba ang
kontrata sa pamamagitan ng puwersa ng batas nang hindi
nangangailangan ng hudisyal na deklarasyon.(supra.)Ang mga
sibilyan, gayunpaman, ay hindi sumasang-ayon sa kung ang
napinsalang partido ay nagpapanatili ng opsyon na humiling ng
katuparan o pagbawi ng obligasyon gaya ng itinatadhana sa
Artikulo 1191.
(1)Nang walang opsyon na humiling ng katuparan.— Naniniwala si
Collin Capitant na pinananatili ng pinagkakautangan ang kanyang
karapatan sa opsyon. (3 Curso Elemental de Derecho Civil 750.)
Sinabi ni Manresa na ang itinalagang resolusyon ng kontrata kung
sakaling ang isa sa mga partido ay hindi sumunod sa kanyang
pangako ay ginawa sa pamamagitan ng puwersa ng batas, ngunit
ang opsyon ng napinsalang partido ay nawala. (8 Manresa 416.)
Kung ang nagpautang ay maaari pa ring humingi ng katuparan, sa
kabila ng resolusyonsa pamamagitan ng batas mismong kontrata,
kung gayon ang resolusyon ay hindi magiging mandatory sa
pinagkakautangan at ang resolusyon ay magbubunga ng epekto
nito kapag ipinaalam ng pinagkakautangan ang may utang sa
kanyang desisyon. (Bañez vs. Court of Appeals, 59 SCRA 15 [1974],
binanggit ang IV Tolentino, Civil Code of the Philippines, 175.)
Gayunpaman, maaaring talikuran ng nagpautang ang anumang
karapatan na maaaring naipon sa kanya sa bisa ng resolusyon ng
kontrata.
(2)Na may opsyon para humingi ng katuparan.— Dahil sa isang

kontrata ng pagbebenta, ang hindi pagbabayad ng presyo (o hindi
paghahatid ng bagay na ibinebenta) ay isang resolutory na
kondisyon, ang remedyo ng nagbebenta sa ilalim ng Artikulo 1191
ay ang eksaktong katuparan o upang bawiin ang kontrata. Ang
hindi pagbabayad ng presyo ng pagbili ay bumubuo ng isang
napakagandang dahilan upang bawiin ang isang pagbebenta, dahil
nilalabag nito ang pinakadiwa ng isang kontrata ng pagbebenta. Sa
ganitong kabiguan, ang obligasyon ng nagbebenta na ihatid ang
pamagat ay hindi lumabas. (Padilla vs. Paredes, 328 SCRA 434
[2000]; Bangko Sentral ng Pilipinas vs. Bichara, 328 SCRA 807
[2000].) Sa paggalang, gayunpaman, sa pagbebenta ng hindi
natitinag na ari-arian, ang Artikulo 1191 ay dapat basahin kasama
ng Artikulo 1592 na nalalapat sa mga pagkakataon kung saan
walang itinatakda para sa awtomatikong pagpapawalang-bisa ang
ginawa dahil ito ay nagsasabing “kahit na.'' (Jacinto vs. Kaparas,
209 SCRA 246 [1992], binabanggit ang Paras, E.L., Civil Code of the
Phil. Annotated, Vol. V, 1986 Ed., p. 198.)
Sinusuportahan ng Jurisprudence ang pananaw na kapag ang mga
partido sa isang kontrata ay hayagang nagreserba ng opsyon na
wakasan o bawiin ang isang kontrata sa paglabag sa isang
resolutoryong kondisyon, ang paunawa ng resolusyon ay dapat
ibigay sa kabilang partido kapag ang naturang karapatan ay
ginamit. Maaaring kailanganin ang resort sa mga korte kapag ang
karapatan ay nagsasangkot ng muling pagkuha ng ari-arian na
hindi boluntaryong isinuko ng kabilang partido. Ang
pagpapahintulot sa paggamit ng hindi kwalipikadong puwersa
upang ibalik ang ari-arian at nang walang kondisyon ng abiso ay
magbibigay-daan sa nagpapaupa/may-ari na tanggapin ang batas
sa kanyang sariling mga ulo. (Campos Assets Corporation vs. Club
X.O. Company, 328 SCRA 520 [2000].)
ILUSTRATIVE CASE:
Hindi kinansela ng nagbebenta ang kontrata sa kabila ng kabiguan ng
mamimili na sumunod sa resolutoryong kondisyon.
Katotohanan:Ang PHHC (People's Homesite and Housing Corp.,
isang instrumentalidad ng gobyerno) ay iginawad sa B ang lote na
pag-aari ng dating alinsunod sa isang kondisyong kontrata para
ibenta “nakabatay sa karaniwang mga kundisyong resolutoryong
ipinataw sa mga gawad na may katulad na katangian, kabilang ang
pangako ng grantee na paalisin ang mga lumabag sa batas. , mga
nanghihimasok o mga iskwater sa lupa at upang magtayo ng isang
bahay na tirahan sa lote at dapat kumpletuhin ito sa loob ng isang (1)
taon mula sa pagpirma ng kontratang ito. . . ang hindi pagsunod na
nagreresulta sa kontrata na itinuring na napawalang-bisa at
nakansela” at na ang nasabing pagkansela “ay magkakabisa mula sa
petsa ng nakasulat na paunawa nito ay ipinadala ng PHHC sa
aplikante.”
157
Inaprubahan ng PHHC ang paglipat ng mga karapatan ng B sa C na

nagpatuloy sa pagbabayad ng mga installment sa presyo ng pagbili
ng lupa.
Sinikap ni D na ipawalang-bisa ang pagkakagawad ng lote na
pinag-uusapan kay C na nagsasabing, bilang nakatira sa lupain, siya
ay may kagustuhang karapatan na bilhin ang pareho at ang award
kay B ay walang bisa dahil nabigo si B na magtayo ng bahay sa ang
lote sa loob ng isang (1) taon mula sa pagpirma ng kontrata at,
samakatuwid, walang mga karapatan ang nakuha ni B na maaaring
mailipat sa C. Ang talaan ay hindi nagpapakita na ang PHHC ay
nag-abiso kay B nang nakasulat sa pagkansela ng kontrata para
ibenta.
isyu:Dahil sa kabiguan ni B na sumunod sa resolutory condition ng
pagtatayo ng bahay, nakakuha ba siya ng anumang karapatan na
maipapasa kay C?
Ginanap:Oo. Ang kontrata sa pagbebenta ay, sa bisa ng itinakdang
resolutory condition, nalutas sa pamamagitan ng pagpapatakbo ng
batas. Gayunpaman, ang resolusyon ng kontrata ay hindi naging
epektibo dahil hindi kailanman ipinaalam ng PHHC kay B ang
pagkansela ng kontrata. Ngunit kahit na ito ay ipinapalagaybiyaya ng
argumentona si B ay hindi nakakuha ng karapatan sa lote, tinalikuran
ng PHHC ang mga epekto ng resolutoryong kondisyon noong
inaprubahan nito ang paglipat sa C.(Bañez vs. Court of Appeals, 595
SCRA 15 [1974].)
Mga pinsalang mababawi.

Dahil ang napinsalang partido ay hindi karapat-dapat na ituloy
ang dalawa sa dalawang hindi magkatugmang mga remedyo, sa
pagtatantya ng mga pinsalang igagawad sa kaso ng pagbawi,
tanging ang mga uri ng pinsala ay maaaring igawad na tugma o
pare-pareho sa ideya ng pagbawi, na isinasaisip na kung ang mga
partido ay nagpasyang pumili para sa partikular na pagganap, ang
iba pang mga uri ng mga pinsala ay maaaring tawagin para sa
kung saan ay ganap na naiiba mula sa mga uri ng mga pinsalang
naipon sa kaso ng pagbawi. Siyempre, sa pagtatantya ng mga
pinsalang igagawad sa kaso ng tiyak na pagganap, tanging ang
mga elemento ng pinsala ay maaaring tanggapin na katugma sa
konsepto ng tiyak na pagganap.
(1) Kasunod nito na ang mga pinsala na magiging pare-pareho
lamang sa konsepto ng partikular na pagganap ay hindi maaaring
igawad sa isang aksyon kung saan hinihiling ang pagbawi, atvice
versa.Kaya, sa karaniwang kaso ng paglutas ng isang kontrata ng
pagbebenta para sa kabiguan ng bumibili na magbayad ng
itinakdang presyo, ang nagbebenta ay may karapatan na maibalik
sa pagmamay-ari ng bagay na ibinebenta kasama ang mga bunga
nito, kung naihatid na ito. Kung pinili niya ang tiyak na pagganap,
siya ay may karapatan sa presyong may interes kung mayroon ito
hindi pa nababayaran. Ngunit ang nagbebenta ay hindi maaaring

magkaroon ng parehong bagay na ibinebenta at ang presyo, dahil
ang paglutas ng kontrata ay may epekto ng pagsira sa obligasyon
na bayaran ang presyo, at ang pagganap ng obligasyon ng
mamimili na bayaran ang presyo, ay may epekto sa pagwawakas
sa karapatan ng nagbebenta sa bagay na ibinebenta. (tingnan ang
Rios at Reyes vs. Jacinto, 49 Phil. 7 [1926]; tingnan ang Asuncion
vs. Evangelista, 316 SCRA 848 [1999].)
(2) Sa kaso ng pagbawi para sa hindi paghahatid ng bagay na
ibinenta, ang bumibili ay may karapatan sa interes sa halagang
kanyang binayaran.
(3) Kung ang kondisyonal na obligasyon ay itinuring na hindi
umiral dahil sa hindi pagtupad ng suspensive na kondisyon, ang
paggawad ng mga pinsala sa ilalim ng Artikulo 1191 ay hindi
makatwiran. (Mortel vs. KASSCO, 348 SCRA 391 [2000].)
Mga limitasyon sa karapatang humingi

pagpapawalang-bisa.
Ang karapatang magpawalang-bisa ng napinsalang partido (ang
nagsagawa ng tungkulin sa kanya) ay hindi ganap. Ito ay palaging
pansamantala,ibig sabihin,maaaring labanan at napapailalim sa
pagsisiyasat at pagsusuri ng mga korte. (Delta Motor Corp. vs.
Genuino, 170 SCRA 29 [1989]; Philippine National Construction
Corporation vs. Mars Construction Enterprises, Inc., 325 SCRA 624
[2000].)
(1)Resort sa mga korte.— Ang pagpapawalang bisa na pinag-isipan
ng Artikulo 1191 ay isang pagbawi ng hudisyal. (par. 3.) Ang
napinsalang partido ay kailangang dumulog sa mga korte upang
igiit ang kanyang mga karapatan sa panghukuman (hal.,para
mabawi ang naihatid niya sa ilalim ng kontrata) para sa parehong
artikulo ay nagbibigay na . . . “ang
hukumanay mag-atas sa hinihinging pagbawi, maliban kung may
makatarungang dahilan na nagpapahintulot sa pag-aayos ng isang
panahon.” Walang sinuman ang maaaring kumuha ng hustisya sa
kanyang sariling mga kamay at magpasya sa kanyang sarili kung
ano ang kanyang mga karapatan sa usapin. (De la Rama vs.
Villarosa, [C.A.] No. 23537-R, Ene. 14, 1960.)
(a) Kahit na ang isang counterclaim o isang cross-claim na
makikita sa Sagot ay maaaring bumuo ng isang hudisyal na
kahilingan para sa pagbawi na tumutugon sa kinakailangan ng
batas. (Iringan vs. Court of Appeals, 366 SCRA 41 [2001]; Bens
vs. Lavilao, 366 SCRA 549 [2006].)
(b) Ang kabilang partido ay dapat bigyan ng pagkakataon na
marinig. (Republic of the Phil. vs. Hospital San Juan de Dios
and Burt, 84 Phil. 820 [1949].) Ngunit kung hindi tutol ang
naturang ibang partido sa dagdag
159
judicial rescission, ang parehong gumagawa ng mga legal na

epekto. (Agustin vs. Court of Appeals, 186 SCRA 375 [1990].)
(c) Ang patunay ng paglabag ng isang partido ng kontrata ay
isang kundisyon na nauuna sa paglutas o pagbawi. Kapag
naitatag na lamang ang paglabag ay maaaring ideklarang
lutasin o ipawalang-bisa ang kontrata. (Zulueta vs. Mariano,
111 SCRA 206 [1982].)
(d) Ito ay pinaniniwalaan na ang isang direktiba na gumawa ng
"mga legal na hakbang'' para sa pagpapawalang-bisa ng isang
kontrata ay hindi kinakailangang gawin bilang isang tagubilin
upang magdala ng "legal na aksyon.'' (Bunye vs.
Sandiganbayan, 306 SCRA 663 [1997] ].) Ang batas ay hindi
nag-aatas sa napinsalang partido na unang magsampa ng kaso
at maghintay ng hatol bago gumawa ng mga extrajudicial na
hakbang upang protektahan ang kanyang interes; kung hindi,
kailangan niyang umupo at panoorin ang kanyang mga pinsala
na naipon sa panahon ng paghihintay ng demanda hanggang sa
maibigay ang pangwakas na hatol ng pagbawi kapag ang batas
mismo ay nag-aatas na dapat siyang magsagawa ng angkop na
pagsisikap upang mabawasan ang kanyang sariling mga
pinsala. (University of the Philippines vs. De Los Angeles, 35
SCRA 102 [1970]; Casiño, Jr. vs. Court of Appeals, 470 SCRA 57
[2005].)
(2)Kapangyarihan ng hukuman na ayusin ang panahon.— Ang korte
ay may discretionary power na payagan ang isang panahon kung
saan ang isang tao sa default ay maaaring pahintulutan na
gampanan ang kanyang obligasyon kung may makatarungang
dahilan para sa pagbibigay ng oras sa may utang.14 (par. 3;
Kapisanan Banahaw vs. Dejarme, 55 Phil. 338 [1930]; Gaboya vs.
Cui, 38 SCRA 85 [1971].), na kung saan ang default na natamo ay
hindi sinasadya o maaaring ipagpaumanhin sa pagtingin sa
paligid. mga pangyayari (American Far Eastern School of Aviation
vs. Ayala Y Cia, [C.A.] No. 1642-R [1948].), o hindi malaki ang
paglabag. (Massive Construction, Inc. vs. Intermediate Appellate
Court, 23 SCRA 1 [1993].) Sa kawalan ng anumang makatarungang
dahilan para matukoy ng korte ang panahon ng pagsunod, ang
hukuman ay dapat mag-atas ng pagbawi. (Central Philippine
University vs. Court of Appeals, 246 SCRA 511 [1995].)
14
Isangaksyon para sa reconveyanceay konseptong naiiba mula sa isang aksyon para sa
pagbawi at ang mga epekto na dumaloy mula sa isang apirmatibong paghatol sa alinmang
kaso ay magiging materyal na hindi magkatulad sa iba't ibang aspeto. Ang hudisyal na
resolusyon ng isang kontrata ay nagbubunga ng mutual restitution na hindi naman ang
sitwasyon na maaaring lumabas sa isang aksyon para sa reconveyance. Bukod pa rito, sa
isang aksyon para sa pagpapawalang-bisa (madalas ding tinatawag na resolusyon) hindi
katulad sa isang aksyon para sa muling pagpapadala na nakabatay sa isang ekstrahudisyal
na pagbawi (sa pamamagitan ng notaryal act; tingnan ang Tala 14), ang hukuman sa halip
na mag-atas ng pagbawi, ay maaaring mag-awtorisa para sa isang makatarungang dahilan
ng fi. xing ng isang panahon. (Olympia Housing, Inc. vs. Panasiatic Travel Corporation,
395 SCRA 298 [2003].)
(3)Pagsunod ng agrabyado na partido sa kanyang obligasyon.— Ang

isang partido sa isang kontrata ay hindi maaaring humingi ng
pagganap ng obligasyon ng kabilang partido maliban kung siya ay
nasa posisyon na sumunod sa kanyang sariling mga obligasyon. Sa
katulad na paraan, ang karapatang bawiin ang isang kontrata ay
maaari lamang hilingin kung ang isang partido ay handa, handa, at
kayang sumunod sa kanyang sariling mga obligasyon sa ilalim
nito. (Binalbagan Tech., Inc. vs. Court of Appeals, 219 SCRA 777
[1993].)
(4)Karapatan ng mga ikatlong tao.— Ang pagbawi ay lumilikha ng
obligasyon ng mutual restitution. Gayunpaman, kung ang bagay,
paksa ng obligasyon, ay nasa kamay ng ikatlong tao na kumilos
nang may mabuting loob, hindi magagamit ang pagbawi bilang
isang remedyo. (par. 4; tingnan ang Arts. 1385, 1388.) Sa ganoong
kaso, ang napinsalang partido ay maaaring makabawi ng mga
pinsala mula sa taong responsable para sa paglipat.
(5)Bahagyang o malaking paglabag.— Ang pangkalahatang tuntunin
ay hindi ipagkakaloob ang pagpapawalang bisa para sa bahagyang
o kaswal na mga paglabag sa kontrata. Ang paglabag ay dapat na
malaki at pundamental upang talunin ang layunin ng mga partido
sa paggawa ng kasunduan.15 (Ang vs. Court of Appeals, 70 SCRA
286 [1989]; Development Bank of the Philippines vs. Court of
Appeals, 344 SCRA 492 [2000]; Francisco vs. Court of Appeals, 401
SCRA 594 [2003]; Multinational Village Homeowners Assn. Inc. vs.
Ara Security & Surveillance Agency, Inc., 441 SCRA 126 [2004].)
Ang tanong kung ang isang paglabag ay malaki ay depende sa
atten
dant circumstances at hindi lamang sa porsyento ng halagang
hindi binayaran. (Delta Motor Corp. vs. Genuino,supra;Universal
Food Corp. vs. Court of Appeals, 33 SCRA 1 [1970]; Corpus vs.
Alikpala, 22 SCRA 104 [1968]; De Dios vs. Court of Appeals, 212
SCRA 519 [1992]; Bangko Sentral ng Pilipinas vs. Bichara, 328
SCRA 807 [2000]; Cannul vs. Galang, 459 SCRA 80 [2005].)
15
Sa mga kontrata sa pagbebenta, kung saan ang pagmamay-ari ay pinanatili ng
nagbebenta at hindi dapat ipasa hanggang sa buong pagbabayad ng presyo (tingnan ang
Arts. 1458[par. 2], 1478.), ang naturang pagbabayad ay isang positibong suspensive na
kondisyon, ang kabiguan ng which ishindi isang paglabag, kaswal o seryoso,ngunit isang
pangyayari lamang na pumipigil sa obligasyon ng vendor na ihatid ang titulo mula sa
pagkuha ng puwersang nagbubuklod. (Manuel vs. Rodriguez, 109 Phil. 1 [1960].) Sa
madaling salita, hindi mahalaga kung ang "paglabag" sa kontrata ay kaswal o seryoso.
(Luzon Brokerage Co., Inc. vs. Maritime Bldg. Co., Inc., 86 SCRA 305 [1978].) Hindi
maaaring bawiin ang isang obligasyon na hindi pa rin umiiral, kung saan ang katuparan
ng suspensive condition hindi pa nangyayari. (Cheng vs. Genato, 300 SCRA 722 [1998].)
Ang paglabag na pinag-isipan sa Artikulo 1191 ay ang isang obligasyon na umiiral na,
hindi ang kabiguan ng isang kondisyon na pumipigil sa obligasyong iyon na maging may
bisa. Pwede
Ang pag-cellation, hindi pagbawi, ng kontrata para ibenta ang tamang remedyo. (Sta.
Lucia Realty & Development, Inc. vs. Uyecio, 562 SCRA 226 [2008].)
161
(a) Sa isang kaso, pinaniniwalaan na ang pagkaantala sa

pagbabayad para sa isang maliit na dami ng molasses sa loob
ng humigit-kumulang dalawampung araw ay hindi isang
paglabag sa isang mahalagang kondisyon ng kontrata na
magpapatunay ng pagbawi para sa hindi pagganap (Song Fo
vs. Hawaiian Phil. Co., 47 Phil. 821 [1925]; tingnan ang
Kapisanan Banahaw laban kay Dejarme at Alvero,supra; Ang
Phil. Amusement Enterprises, Inc. vs. Natividad, 21 SCRA 284
[1967].); at hindi rin ang mga pagkaantala sa apat (4) na
pagkakataon sa pagbabayad ng mga upa sa loob ng ilang araw
ay malalaking paglabag sa isang kontrata ng pag-upa dahil ang
batas ay walang kinalaman sa mga bagay na walang
kabuluhan. (FilOil Refi nery Corporation vs. Mendoza, 150
SCRA 632 [1987].)
(b) Kung ang oras ay wala sa esensya ng kasunduan, ang isang
bahagyang pagkaantala sa bahagi ng isang partido sa
pagganap ng kanyang obligasyon ay hindi sapat na batayan
para sa pagbawi ng kasunduan. (Blando vs. Embesto, 105 Phil.
1164 [1959].)
(c) Sa isang kaso, kung saan ang bumibili ay aktwal na
nagbayad ng halagang P12,500.00 ng kabuuang itinakda na
pagbili na P18,000.00 at nag-tender ng pagbabayad ng balanse
na P5,500.00 sa loob ng palugit, ang mamimili ay binigyan ng
isang karagdagang panahon kung saan makumpleto ang
pagbabayad ng presyo ng pagbili bilang isang bagay ng
katarungan at katarungan. (Taguba vs. Vda. de De Leon, 132
SCRA 722 [1984].)
(d) Kung ang vendee ay may balanse lamang na P4,000 neto
ng kabuuang presyo ng pagbili na P28,000 at naantala sa
pagbabayad ng isang buwan lamang, ipinag-uutos ng equity at
hustisya na siya ay bibigyan ng ad ditional period para
makumpleto. pagbabayad ng presyo ng pagbili. (Dignos vs.
Court of Appeals, 158 SCRA 375 [1988].) Ang Artikulo 1234 ay
maaaring mag-aplay laban sa unilateral na pagkilos ng isang
partido na bawiin ang isang kontrata. (Angeles vs. Calasanz,
135 SCRA 323 [1985].)
(e) Kung ang vendee ay nagbayad na ng P26,601.21 (kasama
ang mga interes at mga parusa) mula sa kabuuang presyo ng
pagbili na P21,328.00 at ang natitirang balanse ay P9,341.24
lamang na handang bayaran ng vendor, ang paglabag na
gaganapin ay bahagyang hinawakan. Ang pagbibigay ng
parusa sa pagbawi na ginawa ng vendor ay magbubunga ng
kawalan ng katarungan sa vendee at hindi makatarungang
magpapayaman sa vendor sa gastos ng vendee. (Siska
Development Corp. vs. Office of the President of the Phils., 231
SCRA 674 [1994].)
(f) Kung ang pagpapaalis ng mga naninirahan sa lupang
ibinebenta ay ginawang kondisyon para sa pagsunod ng
bumibili sa kanyang
obligasyon na bayaran ang balanse ng presyo ng pagbili, ang

hindi pagtupad ng nagbebenta ng kundisyon ay nagbibigay ng
karapatan sa mamimili na tumanggi na magpatuloy sa
kasunduan o talikdan ang kundisyong iyon alinsunod sa
Artikulo 1545 ng Civil Code. Kung walang takda para dito,
hindi masasabing nilayon ng mga partido na gawing batayan
para sa pagpapawalang-bisa ang di-pagtupad nito. Ang
nasabing kabiguang maghatid ng aktwal at pisikal na pag-aari
ay hindi maituturing na isang matibay at pangunahing
paglabag sa obligasyong ibenta. (Power Commercial &
Industrial Corp. vs. Court of Appeals, 274 SCRA 597 [1997].)
(g) Sa isang kaso, ang lessee ay nagpadala ng sulat noong
Enero 15, 1986 sa nagpapaupa na nagpapakita ng kanyang
layunin na gamitin ang opsyon na bilhin ang inuupahang
ari-arian na paksa ng opsyon sa loob ng panahon ng pag-upa
na magtatapos sa Enero 30, 1986 ngunit humihiling ng anim
-buwan na pagpapalawig ng kontrata sa pag-upa para sa
diumano'y layunin ng paglikom ng mga pondong nilalayon
para bilhin ang ari-arian. Ang kahilingan ay tinanggihan ng
lessor noong Pebrero 14, 1986. Sa pamamagitan ng isang liham
na may petsang Pebrero 18, 1986, ipinaalam ng lessee sa lessor
ang kanyang pagnanais na gamitin ang opsyon nang pormal.
Ito ay pinaniniwalaan na ang pagkaantala ng 18 araw ay hindi
"substantial'' o "fundamental'' at hindi katumbas ng paglabag
na makakatalo sa intensyon ng mga partido kapag sila ay
nagsagawa ng kontrata sa pag-upa na may opsyon na bumili.
(Carciller vs. Court of Appeals, 302 SCRA 718 [1999].)
(h) Ang karapatang magtanggal ay hindi ganap at hindi
ipagkakaloob kung saan nagkaroon ng malaking pagsunod sa
mga bahagyang pagbabayad. (Tayag vs. Court of Appeals, 219
SCRA 480 [1993].) Kung ang isang partido ay nabayaran na
para sa mga default ng kabilang partido, ang mga naturang
default ay hindi maaaring ituring bilang malaking paglabag na
nagbibigay-katwiran sa pagbawi ng isang kontrata. Kung ang
isang partido ay gumagamit ng mga opsyon nito sa kaso ng
pagkaantala o default sa bahagi ng kabilang partido,
tinatalikuran ng una ang kanyang karapatan na mag-rescind at
sa gayon ay hindi na mapawalang-bisa ang kontrata.
(Philippine National Construction Corporation kumpara sa
Mars Construction Enterprises, Inc.,supra.)
(i) Kung saan ang vendee ay nagpahayag ng kanyang
pagpayag na bayaran ang balanse (P1.8 milyon) ng presyo ng
pagbili isang buwan matapos itong mabayaran, ngunit ang
alok na magbayad ay nakakondisyon sa pagganap
163
ng nagtitinda ng mga karagdagang pasanin na hindi

napagkasunduan sa orihinal na kontrata, hindi masasabi na
ang paglabag na ginawa ng vendee ay bahagya lamang o
kaswal na hahadlang sa paggamit ng karapatang magkansela.
Sa katunayan, ang kwalipikadong alok na magbayad ay isang
pagtanggi sa isang umiiral na obligasyon, na legal na dapat
bayaran at hinihiling sa ilalim ng kontrata ng pagbebenta.
(Velarde vs. Court of Appeals, 361 SCRA 56 [2001].)
(j) Ang pagkabigo ng vendee na bayaran ang balanse ng
presyo ng pagbili sa loob ng 10 taon mula sa pagpapatupad ng
deed of sale ay hindi katumbas ng isang malaking paglabag
kung saan nakasaad sa kontrata na ang pagbabayad ay
maaaring gawin kahit na pagkatapos ng 10 taon sa kondisyon
na nagbayad ang vendee ng 12% na interes. (Vda. De Mistica
vs. Nagiuat, 418 SCRA 73 [2003].)
(6)Pagwawaksi ng karapatan.— Ang karapatang magtanggal ay
maaaring talikuran, hayag o ipinahiwatig. Kaya, ang pagtanggap
ng nagbebenta ng lupang ibinebenta bilang seguridad para sa
balanse ng presyo ay isang ipinahiwatig na pagwawaksi ng
karapatang mag-rescind sa kaso ng hindi pagbabayad ng bumibili.
Ang kanyang remedyo ay upang mabawi ang balanse. (Roman vs.
Blas, [C.A.] 51 O.G. 1920, April, 1955.) Kung ang nagbebenta sa
halip na mag-avail ng karapatang mag-alis, ay tumanggap ng mga
naantalang pagbabayad ng mga installment sa likod ng mga
palugit na panahon na ibinigay sa kontrata, siya ay itinuring na ay
tinalikuran at pinipigilan na gamitin ang karapatang
magpawalang-bisa na karaniwang ipinagkaloob ng Artikulo 1191.
(Tayag vs. Court of Appeals,supra; Rapanut vs. Court of Appeals,
246 SCRA 323 [1995]; Mga tagapagmana ng P. Escanlar vs. Court of
Appeals,supra.)
Kung ang karapatang magpawalang-bisa ay maaaring iwaksi, ang
karapatan sa impugn na pagpapawalang-bisa ay maaaring mawala
sa batayan ng estoppel. Sa isang kaso, sa halip na pumunta sa
korte para ipagtanggol ang awtomatiko at extra-judicial na
pagkansela ng kontratang ibebenta ng nagbebenta, hinangad ng
buyer na pumasok sa isang bagong kontrata para magbenta, sa
gayo'y kinumpirma ang bisa ng extra-judicial rescission . Ang
walang kalaban-laban na pagbawi ng isang kontrata ay may mga
legal na epekto. (People’s Industrial & Commercial Corp. vs. Court
of Appeals, 281 SCRA 206 [1997].)
(7)Kontrata sa pagbebenta. —Sa isang kontrata sa pagbebenta, ang
pagbabayad ng presyo ng pagbili ay isang positibong suspensive
na kondisyon (tingnan ang Art. 1181.), ang pagkabigo nito ay hindi
isang paglabag, kaswal o seryoso, ngunit isang sitwasyon na
pumipigil sa obligasyon ng vendor na ihatid pamagat mula sa
pagkuha
isang obligadong puwersa. Ang paglabag na pinag-isipan sa

Artikulo 1191 ay ang kabiguan ng obligor na sumunod sa isang
obligasyonumiiral na,hindi isang kabiguan ng isang kundisyon na
magbigay ng bisa ng obligasyong iyon. (Odyssey Park, Inc. vs.
Court of Appeals, 280 SCRA 253 [1997]; Cheng vs. Genato, 300
SCRA 722 [1998].) Sa isang kontrata sa pagbebenta, ang titulo ay
nananatili sa vendor at hindi ipapasa sa vendee hanggang sa
buong pagbabayad ng presyo ng pagbili.
Sa isang kontrata ng pagbebenta, ang hindi pagbabayad ng presyo
ay isang resolutory na kondisyon na pumapatay sa transaksyon na
sa loob ng ilang panahon ay umiral at nag-discharge sa mga
obligasyong nilikha sa ilalim nito. Ang remedyo ng hindi
nabayarang nagbebenta ay upang humingi ng alinman sa
partikular na pagganap o pagpapawalang-bisa. (Heirs of P.
Escanlar vs. Court of Appeals, 281 SCRA 177 [1997].)
(8)Pagbebenta ng real property at ng personal na ari-arian nang
installment.— Sa pagbebenta ng real property, Artikulo 1592,16
bilang ipinahiwatig na sinusugan ng R.A. No. 6552, namamahala
sa paggamit ng karapatan ng pagbawi. Ang Artikulo 1191 ay
napapailalim sa probisyon ng Artikulo 1592 na nagsasalita ng
hindi
pagbabayad ng presyo ng pagbili bilang isang resolutory na
kondisyon, kapag inilapat
16
Art. 1592. Sa pagbebenta ng hindi natitinag na ari-arian, kahit na maaaring itinakda
na kapag hindi nabayaran ang presyo sa panahong napagkasunduan sa
pagpapawalang-bisa ng kontrata ay dapat maganap ang karapatan, maaaring magbayad
ang vendee, kahit na matapos ang pag-expire ng panahon, hangga't walang kahilingan
para sa pagpapawalang-bisa ng kontrata ay ginawa sa kanya alinman sa hudisyal o sa
pamamagitan ng isang notaryo na gawa. Pagkatapos ng kahilingan, maaaring hindi siya
bigyan ng korte ng bagong termino.
Art. 1593. Kaugnay ng palipat-lipat na ari-arian, ang pagpapawalang-bisa sa
pagbebenta ng karapatan ay magaganap sa kapakanan ng nagtitinda, kung ang nagbibili,
sa paglipas ng panahon na itinakda para sa paghahatid ng bagay, ay hindi dapat lumitaw
na tumanggap ito, o nang lumitaw, hindi niya dapat ibigay ang presyo nang sabay-sabay,
maliban kung ang isang mas mahabang panahon ay itinakda para sa pagbabayad nito.
(1505)
Tandaan:Sa pagbebenta ng tunay na ari-arian, ang Artikulo 1592 ay kumokontrol
dahil partikular itong tumatalakay sa pagbebenta ng hindi natitinag na ari-arian. (Luzon
Brokerage Co., Inc. vs. Maritime Co., Inc., 86 SCRA 305 [1978].) Ang artikulo, gayunpaman,
ay hindi nalalapat sa mga benta sa mga installment ng real property kung saan ang mga
partido ay nagtakda ng pamamaraan sa masusunod kung sakaling hindi matupad ng
vendor ang kanyang obligasyon. (Albea vs. Inquimboy, 80 Phil. 477 [1948].) Kaya, kung
saan ang kontrata sa pagbebenta ng isang parsela ng lupa ay malinaw na nagtatakda na ito
ay dapat ituring na napawalang-bisa at kanselahin at ang nagbebenta ay may kalayaan na
angkinin ang nasabing ari-arian at itapon ang pareho sa sinumang ibang tao kapag hindi
nabayaran ng bumibili ang mga installment na dapat bayaran, walang kontratang
magwawalang-bahala sa korte mula sa sandaling hindi mabayaran ng mamimili ang
napapanahong pagbabayad ng mga installment, ang kontrata sa pagitan ng mga partido sa
naturang kaso ay itinuringsa mismong katotohananpinawalang-bisa. (Torralba vs. De los
Angeles, 96 SCRA 69 [1980].) R.A. No. 6552 (Realty Installment Buyer's Protection Act.),
isang espesyal na batas na namamahala sa mga transaksyon na kinasasangkutan,
napapailalim sa ilang mga pagbubukod, ang pagbebenta sa batayan ng stallment ng real
property, na nagbabago sa mga tuntunin at aplikasyon ng Artikulo 1592. Ito ay
nangangailangan na ang abiso ng pagkansela o demand para sa pagbawi ay dapat sa
pamamagitan ng notaryal act. Bilang karagdagan, ang nagbebenta ay kinakailangang
i-refund sa bumibili ang halaga ng cash surrender ng mga pagbabayad sa property.
165
sa pagbebenta ng hindi natitinag na ari-arian. (Santos vs. Court of

Appeals, 337 SCRA 67 [2000].)
Kaugnay ng mga benta ng personal na ari-arian sa mga
installment, ang mga Artikulo 1484, 1485, at 1486 ay naaangkop.17
(9)Judicial compromise.— Ang Artikulo 1191 ay nalalapat lamang sa
mga katumbas na obligasyon sa pangkalahatan at hindi sa mga
obligasyong nagmumula sa isang hudisyal na kompromiso. Ang
paghatol sa kasunduan ng mga partido ay higit pa sa isang
kontrata lamang na nagbubuklod sa kanila. Ang pagkakaroon ng
sanction ng korte at ipinasok bilang pagpapasya nito sa isang
kontrobersya ay mayroon itong puwersa at epekto ng anumang iba
pang paghatol. Higit pa rito, ang tuntunin ay ang isang paghatol
na ibinigay alinsunod sa isang kasunduan sa kompromiso ay
agarang pagpapatupad dahil walang apela mula sa naturang
paghatol. (Prudence Realty and Development Corp. vs. Court of
Appeals, 231 SCRA 379 [1994].)
(10)Arbitration clause sa isang kontrata.— Ang pagkilos ng pagtrato
sa isang kontrata bilang pinawalang-bisa dahil sa mga paglabag ng
ibang partido sa pagkontrata ay may bisa kahit na pansamantala
dahil maaari itong abutin ng hudikatura. Ang karapatan ay hindi
maaaring gamitin kung mayroong wastong itinatakda sa
arbitrasyon. Kaya, alinman sa mga partido ay hindi maaaring
unilaterally ituring ang kontrata bilang pinawalang-bisa kung saan
ang isang arbitration clause sa isang kontrata ay magagamit dahil
ang anumang mga paglabag o paglabag ng isang partido o mga
pagkakaiba na magmumula sa kontrata ay dapat dalhin muna at
lutasin sa pamamagitan ng arbitrasyon, at hindi sa pamamagitan
ng isang extrajudicial rescission o hudisyal na aksyon. (Korea
Technologies, Co., Ltd. vs. Lerma, 542 SCRA 1 [2008].)
17
Art. 1484. Sa isang kontrata ng pagbebenta ng personal na ari-arian na ang presyo
ay babayaran nang installment, maaaring gamitin ng vendor ang alinman sa mga
sumusunod na remedyo:
(1) Eksaktong pagtupad sa obligasyon, sakaling mabigong magbayad ang
nagbebenta;
(2) Kanselahin ang pagbebenta, kung ang kabiguang magbayad ng vendee ay
sumasakop sa dalawa o higit pang installment; (3) I-realis ang pagkakasangla ng chattel sa
bagay na nabili, kung ang isa ay nabuo, kung ang hindi pagbabayad ng nagbebenta ay
sumasakop sa dalawa o higit pang mga installment. Sa kasong ito, hindi na siya
magkakaroon ng karagdagang aksyon laban sa bumibili upang mabawi ang anumang
hindi nabayarang balanse ng presyo. Anumang kasunduan sa salungat ay dapat na
walang bisa. (1454-A-a)
Art. 1485. Ang naunang artikulo ay dapat ilapat sa mga kontrata na sinasabing mga
pag-upa ng personal na ari-arian na may opsyon na bilhin, kapag ang nagpapaupa ay
nag-alis sa nangungupahan ng pag-aari o pagtatamasa ng bagay. (1454-A-a)
Art. 1486. Sa mga kaso na tinukoy sa dalawang naunang mga artikulo, ang isang
takda na ang mga installment o renta na binayaran ay hindi dapat ibalik sa vendee o lessee
ay dapat maging wasto hangga't ang parehong ay maaaring hindi labag sa konsensya sa
ilalim ng mga pangyayari. (n)
166 OBLIGASYON kontrata nang walang naunang
utos ng hudisyal.
Art. 1191
Pagpapawalang-bisa ng
(1)Kung saan hayagang itinakda ang awtomatikong pagbawi. —Ang
mga partido, ay maaaring wastong pumasok sa isang kasunduan
na ang paglabag sa mga tuntunin ng kontrata ay magdudulot ng
pagkansela nito kahit na walang panghukumang interbensyon o
pahintulot o pagwawakas. Ang takda na ito ay nasa likas na
katangian ng isang resolutoryong kondisyon. (University of the
Phils. vs. De los Angeles, 35 SCRA 102 [1970]; Consing vs.
Jamandre, 64 SCRA 1 [1975]; Froilan vs. Pan Oriental Shipping Co.,
12 SCRA 276 [1964]; Heirs of the Late Justice J.B.L. Reyes vs. Court
of Appeals, 338 SCRA 282 [2000].) Sa isang kontrata ng pagbebenta,
ang unilateral rescission ay karaniwang nasa anyo ng isang stip
usyon na nagbibigay sa nagbebenta ng karapatang mag-forfeit ng
mga installment o deposito na ginawa ng mamimili kung sakaling
mabigo ang huli na magbayad nang buo sa itinakdang petsa.
(Associated Bank vs. Pronstroller, 558 SCRA 113 [2008].)
Walang anuman sa Artikulo 1191 na nagbabawal sa mga partido
mula sa pagpasok sa naturang takda na nasa likas na katangian ng
isang kundisyong mapagpasyahan. (Pangilinan vs. Court of
Appeals, 279 SCRA 560 [1997]; Enrile vs. Court of Appeals, 29
SCRA 504 [1969]; Lopez vs. Commissioner of Customs, 37 SCRA
327 [1971]; Luzon Brokerage Co., Inc. kumpara sa Maritime Bldg.
Co., Inc., 43 SCRA 93 [1972].) Ang mga obligasyong nagmumula sa
mga kontrata ay may puwersa ng batas sa pagitan ng mga
partidong nagtatayo at dapat na sundin nang may mabuting loob.
(Art. 1159.)
(a) Kung ang kontrata mismo ay naglalaman ng ganoong
takda, ang karapatang magkansela ay hindi "ipinahiwatig"
ngunit hayagang kinikilala. Samakatuwid, ang Artikulo 1191
ay hindi naaangkop. Ang aksyong panghukuman para sa
pagbawi ay hindi kinakailangan kung saan ang kontrata ay
nagbibigay ng awtomatikong pagbawi sa kaso ng paglabag.
Ngunit ang pagkilos ng isang partido sa pagtrato sa isang
kontrata bilang nakansela ay dapat ipaalam sa isa. Para sa
gayong pagkilos ay palaging pansamantala. Ito ay
napapailalim sa pagsusuri ng mga korte kung sakaling ang
pinaghihinalaang defaulter ay dalhin ang usapin sa mga
nararapat na hukuman. (Gomez vs. Court of Appeals, 340
SCRA 720 [2000]; Sison vs. Court of Appeals, 164 SCRA 339
[1988]; Cheng vs. Genato, 300 SCRA 722 [1998]; Liu vs. Loy, Jr.,
405 SCRA 316 [2003]; Dijamco vs. Court of Appeals, 440 SCRA
190 [2004]; Lorenzo Shipping Corp. vs. BJ Marthel
International, Inc., 443 SCRA 163 [2004].)
167
(b) Kailangan pa ring magsagawa ng hudisyal na aksyon ng

napinsalang partido upang mabawi ang anumang maaaring
naihatid niya sa kabilang partido sa ilalim ng kontrata kung
tutol ang huli sa pagpapawalang-bisa. Ang isang kontrata sa
pagitan ng mga partido na nagbibigay ng extrajudicial
rescission at pagbawi ng pagmamay-ari ng ari-arian kung
sakaling may paglabag ay may legal na epekto lamang kung
ang kabilang partido ay hindi sumasalungat sa pagbawi. Kung
saan ito wastong tinutulan, kailangan pa rin ng hudisyal na
pagpapasiya ng isyu. (Zulueta vs. Mariano, 111 SCRA 206
[1982]; Subic Bay Metropolitan Authority kumpara sa
Universal International Group of Taiwan, 340 SCRA 359
[2000].) Sa madaling salita, ang paglutas ng mga kapalit na
kontrata ay maaaring gawin nang extrajudicial maliban kung
ipagtatalo sa korte . (Palay, Inc. vs. Clave, 124 SCRA 641
[1983].) Kung saan, gayunpaman, hindi itinatanggi ng kabilang
partido na nagkaroon ng ganitong paglabag ngunit
ipinagtanggol lamang niya na ang itinatakda na
nagpapahintulot sa pagbawi at pagbawi ng pag-aari ay walang
bisa. , ang napinsalang partido ay maaaring wastong ipatupad
ang naturang takda. (Subic Bay Metropolitan Authority vs.
Universal International Group of Taiwan, 340 SCRA 359
[2000].)
Sa anumang kaso, ang pinagkakautangan ay maaari pa ring
pumili ng partikular na pagganap sa halip na bawiin maliban
kung ang kabaligtaran ay itinakda.
(c) Ang karapatan ng "awtomatikong pagbawi" na itinakda sa
isang kontrata ay napapailalim sa waiver. Kaya, sa isang kaso,
ang karapatan ay pinawalang-bisa dahil sa maraming
extension na ibinigay sa vendee ng vendor na hindi kailanman
tumawag ng pansin sa probisyon sa "awtomatikong extension."
(Pilipinas Bank vs. Intermediate Appellate Court, 151 SCRA
546 [1987].)
(2)Kung saan contract executory pa rin. —Sa kawalan ng takda sa
kabaligtaran, angtamaang pagpapawalang-bisa ng isang kontrata
ay dapat isagawa sa hudisyal na paraan; hindi ito maaaring
gamitin lamang sa sariling paghuhusga ng isang partido na ang isa
ay nakagawa ng paglabag sa obligasyon. (Tan vs. Court of Appeals,
175 SCRA 656 [1989].) Gayunpaman, bagama't wala pang
pagganap ng parehong partido, ngunit ang isa ay handa at
handang sumunod sa kung ano ang nakatalaga sa kanya, at ang isa
ay hindi (tingnan ang Art. 1169, huling par.), ang gustong partido
ay maaaring, sa pamamagitan ng kanyang sariling deklarasyon, na
ipawalang-bisa ang kontrata nang walang naunang hudisyal na
utos ng pagbawi. Sa ganoong kaso, hindi kinakailangan na
magkaroon ng takda na nagbibigay para sa awtomatikong
pagbawi.
168 OBLIGASYON ipinaglaban ang extrajudicial
rescission.
Art. 1191
Pamamaraan kung saan
(1)May takda para sa awtomatikong pagbawi.— Sa mga kontratang

nagkakaloob ng awtomatikong pagbawi, ang interbensyong
panghukuman ay kinakailangan hindi para sa mga layunin ng
pagkuha ng isang hudisyal na deklarasyon na
nagpapawalang-bisa sa isang kontrata na itinuring nang
pinawalang-bisa sa bisa ng isang kasunduang nagtatakda ng
pagbawi kahit na walang panghukumang interbensyon, ngunit
upang matukoy kung ang pagbawi ay wasto o hindi. . Kung saan
ang gayong karapat-dapat ay pinananatili, ang desisyon ng
hukuman ay magiging deklarasyon lamang ng
pagpapawalang-bisa, ngunit ito mismo ay hindi ang
pagpapawalang bisa. (Roman Catholic Archbishop of Manila vs.
Court of Appeals, 198 SCRA 300 [1991]; Pangilinan vs. Court of
Appeals, 279 SCRA 590 [1997].)
Sa anumang kaso, kung saan itinanggi ng kabilang partido na ang
pagpapawalang-bisa ay nabigyang-katwiran, siya ay malaya na
gumamit ng hudisyal na aksyon upang kwestyunin ang pagbawi.
Pagkatapos, kung ang hukuman, pagkatapos ng angkop na
pagdinig, ay magpasya na ang paglutas ng kontrata ay hindi
pinahihintulutan, ang responsableng partido ay masentensiyahan
ng mga pinsala; sa kabaligtaran ng kaso, ang resolusyon ay
pagtibayin, at ang kahihinatnan ng indemnity na iginawad sa
partido ay may pagkiling. Ngunit kung saan ang kabilang partido
ay hindi tumututol sa ekstrahudisyal na deklarasyon ng
pagpapawalang-bisa, ang parehong ay magbubunga ng legal na
epekto bagaman napapailalim sa hudisyal na pagpapawalang bisa
maliban kung ang pag-atake dito ay dapat hadlangan sa
pamamagitan ng pagsang-ayon, estoppel, o reseta. (University of
the Phils. vs. De los Angeles,supra; Luzon Brokerage Co., Inc. vs.
Maritime Bldg. Co., 43 SCRA 93 [1972]; Angeles vs. Calasanz, 135
SCRA 323 [1985]; Lim vs. Court of Appeals, 182 SCRA 564 [1990].)
(2)Nang walang takda para sa awtomatikong pagbawi.— Kahit na
walang malinaw na itinatadhana na nagbibigay para sa
awtomatikong pagbawi, ang isang nakikipagkontratang partido ay
maykapangyarihanupang bawiin ang mga kapalit na kontrata sa
extrajudicially ngunit, gaya ng naobserbahan na, sa kaso ng
pang-aabuso o pagkakamali ng nag-rescinder, ang kabilang partido
ay hindi pinagbabawalan sa pagtatanong sa korte ng naturang
pang-aabuso o pagkakamali. Sa madaling salita, maaaring
isaalang-alang ng partido na nag-aakala na nilabag ang kontrata na
ito ay nalutas o pinawalang-bisa, at kumilos nang naaayon, nang
walang nakaraang aksyon ng korte, ngunit nagpapatuloy siya sa
kanyang sariling peligro. Sapagkat kung saan pinagtatalunan ang
extrajudicial resolution, tanging ang final award ng korte na may
karampatang hurisdiksyon lamang ang makakapag-ayos kung
tama o hindi ang ginawang resolusyon o aksyon.(Ibid;Platinum
Plans Phils., Inc. vs. Cucueco, 418 SCRA 156 [2006].) Kung ang
kabilang partido ay hindi tutol sa extra judicial rescission, ito ay
magkakaroon ng legal na epekto; ang katahimikan nito ay
nagmumungkahi ng
169
pag-amin ng katotohanan at bisa ng pag-aangkin ng
nagpapawalang-bisang partido. (Adelfa Properties, Inc. vs. Court
of Appeals, 240 SCRA 565 [1995]; Goldenrod, Inc. vs. Court of
Appeals, 299 SCRA 141 [1998].)
Hindi kinakailangan ang pagkilos para sa pagbawi

paglabag sa kasunduan sa kompromiso.
Akompromisoay isang kasunduan sa pagitan ng dalawa o higit
pang mga tao na, para sa pagpigil o pagwawakas sa isang
demanda, ayusin ang kani-kanilang mga posisyon sa
pamamagitan ng pagsang-ayon ng isa't isa sa paraang
nararamdaman nila na maaari nilang mabuhay. Ang mga kapalit
na konsesyon ay ang pinakapuso at buhay ng bawat kasunduan sa
kompromiso kung saan ang bawat partido ay tinatantya at
pumayag sa pag-asang makakuha ng balanse sa pamamagitan ng
panganib ng pagkatalo. (Genova De Castro, 407 SCRA 165 [2003].)
Ang layunin ng kompromiso ay tiyak na palitan at wakasan ang
mga pinagtatalunang claim. (Santos Ventura Hocorma Foundation,
Inc. vs. Santos, 441 SCRA 472 [2004].)
Ang partido na naagrabyado ng paglabag sa isang kasunduan sa
kompromiso (tingnan ang Art. 2028.) ay maaaring, ipatupad o,
kung pipiliin niya, dalhin ang demanda na pinag-isipan o
kasangkot sa kanyang orihinal na kahilingan, na parang walang
anumang kasunduan sa kompromiso, nang hindi nagdadala ng
isang aksyon para sa pagbawi nito. Hindi niya kailangang humingi
ng hudisyal na deklarasyon, dahil maaari niyang "isipin" ang
kasunduan sa kompromiso na "pinawalang-bisa." Ito ay malinaw
sa wika ng Artikulo 2041 na nagbibigay ng: "Kung ang isa sa mga
partido ay nabigo o tumanggi na sumunod sa kompromiso, ang
kabilang partido ay maaaring ipatupad ang kompromiso o ituring
ito bilang pinawalang-bisa at igiit ang kanyang orihinal na
kahilingan."
Ang Artikulo 2041 ay nagbibigay sa kinauukulang partido na
hindi isang "dahilan" para sa pagpapawalang-bisa (tingnan ang
Art. 2039.), o karapatang "humiling" ng pagpapawalang-bisa ng
isang kompromiso, ngunit ang "awtoridad" hindi lamang upang
"ituring ito bilang pinawalang-bisa," kundi pati na rin , upang
“igiit ang orihinal na pangangailangan.” (Leonor vs. Sycip, 1 SCRA
1215 [1961].)
Ang pagpapawalang-bisa ay nakikilala sa pagwawakas.

Sa legal na pagmumuni-muni, ang pagbawi ng isang kontrata ay
hindi katumbas ng pagwawakas nito.
Ang pagpapawalang-bisa ay binibigyang-kahulugan din bilang
"pagtanggal ng isang kontrata, o nitopag-undo mula sa simula, at
hindi lamang pagwawakas nito.” Ang pagbawi ay maaaring isagawa
ng magkabilang panig sa pamamagitan ng magkaparehong
kasunduan; o
unilaterally sa pamamagitan ng isa sa kanila na nagdedeklara ng

isang pagpapawalang-bisa ng kontrata nang walang pahintulot ng
isa, kung mayroong isang legal na sapat na batayan o kung ang
isang utos ng pagbawi ay inilapat para sa harap ng mga korte.
Sa kabilang banda, ang pagwawakas ay tumutukoy sa isang
“katapusan ng panahon o pag-iral; isang malapit, pagtigil o
konklusyon." Kapag ang isang kasunduan ay pinawalang-bisa, ito
ay ituturing na wala, at ang mga partido ay ibabalik sa kanilang
katayuandati. Kaya't mayroong mutual na pagsasauli ng mga
benepisyong natanggap. Gayunpaman, kapag ito ay winakasan, ito
ay itinuring na wasto sa simula nito. Bago ang pagwawakas, ang
kontrata ay nagbubuklod sa mga partido na sa gayon ay
obligadong sundin ang mga probisyon nito. Ang mga
kahihinatnan ng pagwawakas ay maaaring asahan at ibigay ng
kontrata. Hangga't ang mga tuntunin ng kontrata ay hindi
salungat sa batas, moralidad, mabuting kaugalian, kaayusan ng
publiko o patakarang pampubliko, dapat silang igalang ng mga
korte. (Pryce Corporation vs. PAGCOR, 458 SCRA 164 [2005].)
SINING. 1192. Kung sakaling ang magkabilang panig ay

nakagawa ng paglabag sa obligasyon, ang pananagutan ng
unang infractor ay dapat pantay-pantay na pasusuhin ng
mga hukuman. Kung hindi matukoy kung alin sa mga partido
ang unang lumabag sa kontrata, ang parehong ay dapat
ituring na napatay, at bawat isa ay magtataglay ng kanyang
sariling pinsala. (n)
Kung saan ang parehong partido ay nagkasala ng paglabag.
Ang artikulo sa itaas ay nag-iisip ng dalawang sitwasyon.
(1)Unang infractor na kilala. — Isang partido ang lumabag sa
kanyang obligasyon; pagkatapos, ang isa ay lumabag din sa
kanyang bahagi ng obligasyon. Sa kasong ito, ang pananagutan ng
unang infractor ay dapat na pantay na bawasan.18 Kaya, kung saan
nabigo ang isang bangko na ilabas ang buong aprubadong loan
(P80,000), ngunit hindi rin nabayaran ng borrower ang partial loan
release (P17,000) na natanggap niya pagkaraang mabayaran ito,
pareho ang default at kani-kanilang
18
"Sa ilalim ng probisyong ito, ang pangalawang infractor ay hindi mananagot para
sa mga pinsala sa lahat. Ang dam ay tumatagal para sa ikalawang paglabag na maaaring
bayaran ng pangalawang infractor sa unang infractor, na nabayaran sa halip ng
pagpapagaan ng pananagutan ng unang infractor para sa mga pinsalang nagmula sa
kanyang naunang paglabag. Ang unang infractor, sa kabilang banda, ay mananagot para
sa mga pinsala, ngunit ang parehong ay dapat na pantay-pantay na pasusuhin ng mga
korte, dahil ang pangalawang infractor ay nagmula o nag-isip na siya ay makakakuha ng
ilang kalamangan sa pamamagitan ng kanyang sariling gawa o kapabayaan.'' x x x Ar Ang
ticle 1192 ay hindi talagang pinawalang-sala ang pangalawang infractor mula sa
pananagutan, dahil ang pangalawang infractor ay talagang pinarurusahan para sa
kanyang paglabag sa pamamagitan ng pagpapagaan sa mga pinsalang igagawad sa kanya
mula sa nakaraang paglabag ng kabilang partido. (Ong vs. Bogñalbal, 501 SCRA 490
[2006].)
171
Ang pananagutan para sa mga pinsala ay dapat bayaran nang

pantay-pantay, hindi kasama ang interes na dapat bayaran sa
overdue na bahagi ng pautang (P17,000) dahil ang nanghihiram ay
nakakuha ng benepisyo para sa paggamit nito. (tingnan ang
Bangko Sentral ng Phils. vs. Court of Appeals, 139 SCRA 46 [1985].)
(2)Hindi matukoy ang unang infractor.— Ang isang partido ay
lumabag sa kanyang obligasyon na sinundan ng isa, ngunit hindi
matukoy kung alin sa kanila ang unang infractor. Ang tuntunin ay
ang kontrata ay dapat ituring na pinatay at ang bawat isa ay
magtataglay ng kanyang sariling pinsala. Nangangahulugan ito na
ang kontrata ay hindi dapat ipatupad. Sa katunayan, ang hukuman
ay hindi dapat magbigay ng lunas sa alinman sa mga partido, na
dapat magdusa ng mga pinsalang diumano'y natamo nila.
"Ang mga tuntunin sa itaas ay itinuturing na makatarungan.
Ang una ay patas sa magkabilang panig dahil ang
pangalawang infractor ay nakakuha rin, o naisip na siya ay
makakakuha, ng ilang kalamangan sa pamamagitan ng
kanyang sariling gawa o kapabayaan. Ang pangalawang
tuntunin ay gayon din dahil ipinapalagay na pareho silang
sinubukang umani ng kaunting pakinabang.” (Ulat ng
Komisyon ng Kodigo, p. 130.)
Ito ay pinaniniwalaan na kapag ang magkabilang panig sa isang
transaksyon ay lubos na nagpapabaya sa pagganap ng kanilang
mga obligasyon, ang kasalanan ng isa ay nakakakansela sa
kapabayaan ng isa at ang kanilang mga karapatan at obligasyon ay
maaaring matukoy nang patas sa ilalim ng batas na nagbabawal sa
hindi makatarungang pagpapayaman. (Rodzssen Supply Co., Inc.
kumpara sa Far East Bank & Trust Co., 357 SCRA 618 [2001];
tingnan ang Art. 1160.) Sa ilalim ng Artikulo 1192, “ang
pananagutan ng unang infractor ay dapat na pantay-pantay na
pasusuhin ng mga korte '' ngunit ito ay para sa mga korte, sa
paggamit ng kanilang mahusay na pagpapasya, upang magpasya
kung ano ang pantay sa ilalim ng mga pangyayari.19 Sa madaling
salita, ang pagpapagaan
19
“Ang Artikulo 1192, sa paggawa ng unang infractor na mananagot para sa mga
pinaliit na pinsala at sa pag-exempt sa pangalawang infractor mula sa pananagutan para
sa mga pinsala, ay ipinapalagay na ang mga partidong nagkontrata ay nasa pantay na
katayuan na may kinalaman sa kanilang kapalit na pangunahing obligasyon. Ang mga
aktwal na pinsala na kumakatawan sa mga kakulangan sa pagganap ng pangunahing
obligasyon ay dapat alisin sa equation.
Fo halimbawa, nagbebenta si S ng 10 kahon ng mangga kay B sa halagang P1,000
bawat isa (o kabuuang P10,000). Nagsagawa si B ng bahagyang pagbabayad ng P5,000, na
hindi nabayaran ang iba pang P5,000, ngunit si S ay nagkaroon ngdati7 boxes lang ang
naihatid at na-default ang delivery ng iba pang 3 boxes. Kung ang mga partido sa
kalaunan ay hindi tumupad sa kani-kanilang mga obligasyon (tulad na mayroong
paglabag at hindi lamang pagkaantala), ang mga korte ay dapat munang ilagay ang mga
partido sa pantay na katayuan na may paggalang sa kanilang kapalit na pangunahing
obligasyon. Kaya naman, si B, ang pangalawang infractor, ay talagang magiging exempt sa
pagbabayad ng mga pinsala, ngunit ang exemption na ito ay dapat lamang ilapat
pagkatapos niyang magbayad ng P2,000 sa aktwal na pinsala na kumakatawan sa labis na
bahagi ng pagganap ni S sa kanyang kapalit na prinsipal na obligasyon.''(Ibid.)
sa mga danyos na igagawad sa pangalawang infractor ay

napapailalim sa pagpapasya ng hukuman, depende sa kung ano
ang pantay sa ilalim ng mga pangyayari.
ILUSTRATIVE CASE:
1.Karapatan ng isang partido na nagkasala ng paglabag sa kanyang

obligasyon sa tiyak na pagganap o sa pagbawi ng mga pinsala dahil sa
naturang paglabag.
Katotohanan:Pumayag si X na magtayo ng bahay para kay Y, na
siyang magbibigay ng mga materyales. Bago natapos ang bahay, ito
ay nawasak ng isang bagyo, isang hindi inaasahang pangyayari.
Nagdala si Y ng aksyon para sa pagbawi ng isang halaga ng pera na
dapat bayaran diumano sa kontrata ng gusali. Nag-counterclaim ang
X para sa paggawa at mga materyales na ibinigay niya. Ibinunyag ng
ebidensya na ang bawat isa sa mga partido ay mas marami o mas
kaunti ay nabigo na sumunod sa kani-kanilang obligasyon.
Binalanse ng mababang hukuman ang kabiguan ng X at Y laban sa
isa't isa, at pinahintulutan ang paghatol para sa X para sa balanse.
Nag-apela si Y.
isyu:Nagkamali ba ang mababang hukuman sa hindi hayagang
pagdeklara na ang mga partido ay inalis sa karagdagang
pananagutan?
Ginanap:Walang pagkakamaling nagawa (sa ilalim ng mga
probisyon ng Art. 1191.) dahil sa mismong mga tuntunin ng paghatol
ang mga partido ay dapat na maalis sa anumang karagdagang
aksyon o pananagutan sa kontrata. Hindi ginawa ni Y ang pangako
na siya ay nakatali sa mga tuntunin ng kanyang kasunduan na
gampanan. Dahil dito, hindi siya karapat-dapat na igiit ang
pagganap ng kontrata ni X o mabawi ang mga pinsala dahil sa
kanyang sariling paglabag.
Napag-alaman ng mababang hukuman na dahil ang Y ay aktwal na
nagbigay ng materyal sa X sa halagang P132.00, na ginamit ni X, na si
Y ay may karapatan sa isang hatol laban sa X para sa halagang iyon;
at ang X ay gumastos sa paggawa at materyal ng halagang P500.00
para sa karagdagang trabaho at paggawa na ginawa sa mga
karagdagan na ginawa sa orihinal na gusali, sa kahilingan ng Y, na
ang X ay may karapatan sa isang hatol laban kay Y para sa halagang
iyon; at, samakatuwid, ang X ay dapat mabawi mula sa Y ang
kabuuan ng P368.00, na ang pagkakaiba sa pagitan ng P500.00 at
P132.00.
Ang hatol na ito ng mababang hukuman ay nagpawalang-sala sa
bawat partido mula sa anumang karagdagang pananagutan sa
nasabing kontrata. (Bosque vs. Yu Chipco, 14 Phil. 95 [1909]; tingnan
ang Albert vs. University Publishing Co., 103 Phil. 351 [1958] na
binanggit sa ilalim ng Art. 1191.)
—-— —-— —-—
173
2.Pananagutan ng isang partido na nagkasala ng paglabag na

magbayad ng interes.
Katotohanan:Ang S (korporasyon) at B ay pumasok sa isang kontrata
kung saan pumayag si S na ibenta at i-install, para sa
pagsasaalang-alang ng P52,000.00, isang makinarya at kagamitan sa
pagproseso sa lugar ni B sa Lanao sa loob ng 70 araw ng trabaho
mula sa petsa ng pagpirma ng ang kontrata. Bilang pagsunod sa
kontrata, gumawa si B ng bahagyang bayad na P15,750.00 na
nag-iwan ng balanse na P36,750.00 na dapat bayaran sa 12 buwanang
installment.
Sa ilalim ng talata 6 ng kontrata, sinikap ni B na ibigay ang gusali
kung saan makikita ang makinarya at kagamitan, mga manggagawa,
materyales sa pundasyon, pagkain, at mabisang sistema ng tubig. Sa
panahon ng pag-install ng nasabing makinarya at kagamitan,
napilitan si S na magbigay ng mga kinakailangang materyales at
paggawa at isulong ang anumang gastos na ginawa para sa layuning
iyon na may dating kaalaman at pahintulot na ibinigay ni B dahil ang
huli ay kapos sa pondo noong panahong iyon. Tumagal ng S isang (1)
taon at tatlong (3) buwan upang makumpleto ang pag-install.
Tumanggi si B na bayaran ang balanseng dapat bayaran at lahat ng
gastusin (P19,628.93) dahil sa kabiguan ni S na kumpletuhin ang
pag-install sa loob ng itinakdang panahon at ilagay ang makinarya at
kagamitan sa kasiya-siyang kondisyon sa pagpapatakbo na
ginagarantiyahan ng S sa kontrata.
Nagdala si S ng aksyon laban kay B para sa pagpapawalang-bisa ng
kontrata pagkatapos ng mutual restitution ng mga partido na may
probisyon para sa mga pinsalang pabor dito. Si B, sa kanyang sagot,
ay humiling din na bawiin ang kontrata pagkatapos ng mutual
restitution ng mga partido, ngunit may probisyon para sa
pagbabayad ng S ng mga singil sa kargamento na maaaring
maranasan dahil sa naturang pagbabayad at sa paggawad ng mga
pinsala na pabor sa kanya.
Napagtibay na ang parehong partido ay lumabag sa mga tuntunin at
kundisyon ng kontrata: B, sa pamamagitan ng hindi pagtupad sa
kanyang mga obligasyon sa ilalim ng talata 6 ng kontrata, at S, sa
pamamagitan ng pag-install ng mga makinarya at kagamitan na
karaniwang may depekto at hindi sapat. Hindi ito matukoy,
gayunpaman, kung sino ang unang infractor sa punto ng oras.
Ang trial court ay nagbigay ng rescission ngunit pinaniwalaan na
ang mga partido ay dapat magtaglay ng kanyang sariling mga
pinsala. Sa paglalapat ng Artikulo 1192, inutusan nito si B na ibalik sa
S ang makinarya at kagamitan at pasanin ang gastos sa
transportasyon nito sa daungan ng Cotabato, S upang pasanin ang
mga singil sa kargamento para sa pagpapadala nito sa Maynila, at
magbayad ng S P19,628.93 na may interes doon sa rate na 6% mula sa
petsa ng pagsasampa ng reklamo, at ibalik ni S ang bahagyang bayad
na P15,750.00. Wala itong pahayag tungkol sa mga pinsala at gastos.
174 OBLIGASYONisyu:Tama ba ang Art. 1192
desisyon ng mababang hukuman?
Ginanap:Oo, sa tanging pagbabago na ang B ay hindi mananagot

na magbayad ng interes sa halagang P19,628.93, dahil ang paghawak
kung hindi man ay salungat sa tuntunin na ang bawat partido ay
dapat magdala ng kanyang sariling pinsala.(Grace Park Engineering
Co., Inc. vs. Domingo, 107 SCRA 266 [1981].)
— oOo —

Translated Copy of The Law of Obligations and Contracts by de Leon 105 174

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Translated Copy of The Law of Obligations and Contracts by de Leon 105 174

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Art.

1181 IBA'T IBANG URI NG OBLIGASYON

(b) “sa lalong madaling panahon” (Gonzales vs. Jose, 66 Phil.

SINING. 1181. Sa mga obligasyong may kondisyon, ang

Epekto ng nangyayari sa kondisyon.

(b) Kung ang mga pautang ng X mula kay Y ay dapat na dapat

makatanggap mula sa pagbebenta ng nasabing mga kalakal, at na sa

(2)Pagkawala ng mga karapatan na nakuha na.— Sa mga obligasyong

kung saan ang X ay tatanggap ng isang tiyak na bilang ng mga

Si C, isang apo ni X, ay naghahangad na mabawi ang ari-arian, na

Epekto ng hindi pagsunod sa

isyu:Kapag tinanggap ang paunang bayad, dapat bang ibenta si S?

sa pamamagitan ng limitadong lugar ng naibigay na lote.''(Republic

SINING. 1182. Kapag ang katuparan ng kondisyon ay

Mga klasipikasyon ng mga kondisyon.

(b)Negatibo. —ang kundisyon ay binubuo sa pagtanggal ng

Kahulugan ng potestative condition.

Kung saan nakasalalay ang suspensive condition

Ang kawalan ng katiyakan sa halagang babayaran sa pamamagitan

sa ibabaw nito ay binubuo ng isang residential house. Ang kontrata

ngunit napilitan ang YF ng matinding pagtaas sa halaga ng mga

sa pagsuporta sa hindi pananagutan nito para sa tumaas na gastos sa

(2)Ang kundisyon lamang ang walang bisa.— Kung ang obligasyon

Kung ang kundisyon ay nakasalalay lamang sa kagustuhan ng

Kung saan nakasalalay ang resolution na kondisyon

gayunpaman, ang naturang pagkansela ay hindi mangyayari

isyu:Kung ang K Services ay may karapatan sa writ of

(2) Kapag ang katuparan ng kundisyon ay hindi nakadepende sa

Ginanap:Hindi. (1)Kundisyon ang nasasakdal sa ibang mga

sa ikalawang bahagi ay pinipilit na huminto, inabandona [sic]

Ito ay pinaniniwalaan, gayunpaman, na kung ang pagsunod sa

SINING. 1183. Ang mga imposibleng kondisyon, yaong

Kapag nalalapat ang Artikulo 1183.

Dalawang uri ng imposibleng kondisyon.

Epekto ng mga imposibleng kondisyon.

Sa conditional testamentary dispositions at sa simple at

SINING. 1184. Ang kundisyon na ang ilang pangyayari ay

(2) sa sandaling ito ay naging hindi mapag-aalinlanganan na ang

SINING. 1185. Ang kondisyon na ang ilang kaganapan ay

SINING. 1186. Ang kundisyon ay dapat ituring na natupad

Nakabubuo na katuparan ng suspensive

ang mga bayarin sa abogado na dapat bayaran kay L ay natukoy

Gayunpaman, ang lessor ay nakatanggap ng kopya ng bono mula sa

Nakabubuo na katuparan ng resolutoryo

SINING. 1187. Ang mga epekto ng isang kondisyong

Mga retroactive na epekto ng katuparan

(2)Sa obligasyong gawin o hindi gawin. —Kaugnay ng retroactive na

ang kundisyon ay hindi dapat magkaroon ng retroactive effect o

Mga retroactive effect sa mga prutas at interes

(2)Sa unilateral na obligasyon. —Karaniwang walang retroactive na

pinagkakautangan. Kaya, ang mga prutas at interes ay pag-aari ng

SINING. 1188. Ang pinagkakautangan ay maaaring, bago ang

Mga karapatan na nakabinbing katuparan ng suspensive

Tandaan na ang pagbabayad bago ang katuparan ng kundisyon ay

SINING. 1189. Kapag ang mga kundisyon ay ipinataw na may

Mga kinakailangan para sa aplikasyon ng Artikulo 1189.

Mga uri ng pagkawala.

(hal.,sa panahon ng pananakop ng mga Hapones, naging imposible

Mga panuntunan sa kaso ng pagkawala, atbp. ng bagay

(2)Pagkawala ng bagay dahil sa kasalanan ng may utang. —

(3)Pagkasira ng bagay nang walang kasalanan ng may utang.

(4)Pagkasira ng bagay sa pamamagitan ng kasalanan ng may utang. —

(5)Pagpapabuti ng bagay sa pamamagitan ng kalikasan o ng panahon.