PAŃSTWO BEZ STOSÓW

Państwo wielu wyznań i narodowości:

 reformatorskie hasła Marcina Lutra bardzo szybko dotarły do Polski,
 zwolennikami reformacji było przede wszystkim szlachta i mieszczanie, którzy zaczęli
przechodzić na protestantyzm,
 przyczyną było niezadowolenie z powodu bogactwa i przywilejów, jakimi cieszył się
kościół katolicki w Polsce,
 Rzeczpospolita XVI wieku była państwem wielonarodowym i wielowyznaniowym:
o Polacy – katolicyzm, kalwinizm,
o Rusini i Kozacy – prawosławie,
o Litwini – katolicyzm, prawosławie, kalwinizm,
o Żydzi – judaizm,
o Tatarzy – islam,
o Niemcy – luteranizm.

Tolerancja religijna:
 XVI wiek – okres wojen religijnych między katolikami i protestantami w Europie
Zachodniej,
o innowierców stawiano przed sądem i skazywano na śmierć przez spalenie na
stosie,
 1573 – na sejmie walnym w Warszawie uchwalono akt konfederacji warszawskiej,
który zapewniał tolerancję religijną dla wszystkich wyznań na ziemiach polskich,
o wielu protestantów uciekających przed represjami schroniło się w
Rzeczpospolitej, gdzie nie prześladowano obywateli z powodu ich wyznania,
 z tego powodu Rzeczpospolitą nazywano „państwem bez stosów”.

Reformacja w Polsce:
 luteranizm – niemieccy mieszczanie,
o ośrodkami były Gdańsk, Elbląg i Toruń,
o zakładano luterańskie szkoły i drukarnie,
 kalwinizm – szlachta,
o zwolenników najwięcej było w Małopolsce i na Litwie,
o najsłynniejsze gimnazjum kalwińskie kształcące młodzież powstało w
Pińczowie,
 arianie, czyli bracia polscy – odłam kalwinizmu,
o odrzucali wiarę w Trójcę Świetą,
o uważali, że nie można żyć z wyzysku drugiego człowieka,
o zwolennicy oddawali chłopom ziemię na własność i zwalniali ich z obowiązku
pańszczyzny,
o przeciwstawiali się wojnom i stosowaniu przemocy – nosili zamiast szabli
drewniane miecze,
o kształcili młodzież w ariańskich szkołach, z których najsłynniejszą była
Akademia w Rakowie (Akademia Rakowska).