Anna Maria Klechniowska SZKOLA NA FORTEPIAN dla poczatkujacych {ey outa ©) NESSIE. POLSKIE WYDAWNICTWO MUZYCZNEZamiescczone w programle nauctanta zatwlerdzonym do wigth schét musyezngch I stopnia rarzqdceniem Ministra Kultury 4 Setubl = dnla 24 XI 1950 r (0D AUTORA Jy jest prepspicszenie nauk! gry na fortepienle praez Je) uprosacnenie rez rmogclamt 2 sakresu teorlt murphi fest dla drlecka na ogét nieco 2a trudna, ueze Jedno- jam ueznia x Huctant elem niniejze} saznojomienie uernia 2 podstawowyin! wlado Poniewat nauka o Kluczach munycznyth caeinie exytonia nat bosouych oraz wiolinowych ber Klucx6w i xeznajami itedy, gly sem sig praekona o Konlecrnosel ich uprowadzenis swnoczesaie w wioline | w basie, pocrynajec of plerw~ 1 straty cx 1 potem do: dopiero “Tum sposobem amotliviam uezniout gre 16 snyeh cwlctes, ktorpeh preee to aie utrudnlam, w oszcegdzam wersiowt prepkrose fh wowenes, gd uezacy sle gra pocratkowo tglko w kluezw wiolinowsm, rieuntknionye plero w Klueru basowym (Od pleruszuch lekeji prayzwyczajam rOwnied wernt rozuijae technike paleow, obs Jego rak rownomierat. ‘Coiezenie ugrupowalam w takim poragdkn, aby ucteh mégt Korzystat 2 ninicjse) potraehy urupelaania Jakiché problemdw pray pomocy dodetkousch Guwicze WIN nokiedate moje} Sekoly, oplerejac sie n cennych uwagach prof. Jana Hoffmane, precprows dalam grontowna rewirig tekstow oraz matcriala. nutowego, usuaglam nieKi6re zbedne uiwory, do- dolar nowe, oparte na melodyce Iudowe}. fa do gry na canraych Nlowiszoch | starem sig oly ber oe elec {ease opacnesn, pa neh ‘Okla pijebcowal Bogan Praeysht Saft ces ISBN-83-2241163-6 Zz sa ml Struny Pozior Ktéry o Jey In dewie! Do Ma wifeds Ca Hawis Gay wu Ker ale pod Ka sew 7 jerupy, a lerzali hwych Po wy py brami rupy,WIADOMOSCI WSTEPNE 2 Horteplane tub plenina wydobywamy déwicki przez uderzenie w klawisze, Do Klautsz6w przymocowane Si mloteczlt kore 2a Keddy naciénieciem Klawisza uderzaja w struny, Drgajace struny wydaja déwigki Strany te se neclagniete na dreuniene} lub mosigine} plycie, umieszczone] wewnatre fortepianu w polozeniu Loe nem & w Planinie ~ pionowpm, Struny fortepianu sq ulotone wedle. grubosct 1 dlugosci_szeregiem, Kissy rorpocine sie nejgrubsea I najdatszq strunq po lewe) rece grajacego, koriczy najciefisza i najkrétsz Jn auny #8 dlutsre | grubsze, tym déwichi wydawane praex nie sq niéeze, a im krotsze i cieisze, tym dtwighi wpésze. Do prrediutania brzmienio déwigkow waglednie ich preytlumlania slutq pedely, ktore naciskamy nogem Momy dua rodeaje klawiszéw: blale i czarne. Czame s¢ town arupami po 2 i po 3, biale wifednym szeregu obok sicbie. Wszystkie razem stanowia, tzu, Klawiature. Gasartum Kawiszem 2 rzedu, ledacym po lew stronie Klawiatury preed Pierwsza grupa dwéch czamych Mawisz6w, wydobywamy déwiek, ktéry nezywa sie c las 4 Sau oaezymy wree 2 ym ¢ po kolel 12 Klawisz6w ne prawo (7 bialych 15 czamnych), napotkamy 2no- wu Klawisz leiacy pred grupa dwéch czarnych Klewiszdw. Tym Klawiszem wydobywamy déwiek wyészy, ale podobnie bramiacy jak owo pierwsze c, i dlatego nazywa sie on rownied Rlawisz ten Jest pierwszy x drugie) grupy dwunastu klawisz6w, Uulotongch tak samo jak dwanascie klawt- sx6w 2 pierwsze} grupy ipa s 6 sony 1 294 Pleven grupa ‘raga grope Réwniek wszystkie déwicki drugie} grupy Iesgce ne prawo od ¢ bramiq wyte} od déwiek6w pierwsze) SUPH. ale 88 do nich — w odpowiednie) kolejnoscl —- podobue Prrekonamy sie o tym, gdy bedziemy deta Jednoczesnie w pierwsze, drugie, tec itt, owes sevch sasiadujacych grup dwunastoklawiszo- Joy sersech dw srupach dwunasta Klawiszéw nastepuje trzccla arupe duunastu klawisz6w, Déwigki tej goue Pe Bramia podobnie jak dewiehi popraednich grup, tylko joorese Glenie} (czyli wyze)) oddéwicku drugie) fprupy.r r Jaére ledy w samym srodku Klawiatury* Po trzecie} gruple znajdujemy grupe ezwarta, Po modkowe] gruple cawarte) mamy grupe plate, po plate} sz6sta, po szdste) siodma,™ ¢ aide 2 tych vaanadcle Klawiez6w (7 blalych 15 czazych), tak samo ulozonyc jak popraedate grupy (9. plerw dobne déwigki, tylko. corex, wytsze. ym kierunky, od siédme} grupy poczawsry, prze- cawerte), trzecie), drugie) { plerwszej) bramig grup me di szo, druga, trzecia itd,), 1 wydaje po ‘Gdy bedziemy uderzali w te seme klawisze w odwrotn) konemy sie, 2e déwieki keédej nastepne] grupy (sz6ste}, plate), podobnie jak déwieki grupy poprzednie), ale corez nite). rena aelawiszam lefgcyma! prued grupa plerwsza wydobgwamy déwigki podobne do drlesiatego, jede- nastego 1 dwunestego diwieku pierusze} grupy, ale naturalnie odpowiednio nitsze Z powyeszego omévienta wynike, te odrebnych daéwigk6w jest tplko dwanaécle © bramia one, idae od dtvigka ¢ w gore (na Klawiaturze na prowo), corez wpe), & w adurotnym Kleruaky or nite} — oraz te w Keide} 1 siedmiu powyte} omawienych grup powtarzaja sie one w tym semym porzadku: _Merapa Werupa Ygrupa | _Vigrupa vagrupa owe, stroni Ki6re ech Tsodioun eres | Klawiatura = Z tych dwunesta déwickw 7 nosi nezwy ghowne, a 5 nezwy pochodne od gléunych. Nazwy [ON diughow, ktdre wydobyuamy za pomoca bielych Klowisz6w, s4 nestepolace: & ds ef. & « he ale 12 a4 | one | ku i | na pi | plerw | rekt e | pales Torr Te eT Nenwp te powtarzaja sic, podobnie jek déwichi, w tym samym porzadku w kaéde} grupte Uwage: Die zapamigtenia nezw bielych Klawiszéw noledy: | Tudcerajge je po Kole! albo na wyryukt, réwnocresnie glosno wypowiedae Ich nezwys 2 wyetukaé wszystkie c na klowiaturze, nastepnie wexystkie g, poten warystkie €: | 3 jedmoceeénie uderzaé obiema s¢kami ci g po Kole! we worystkich siedmiu grupach, « potem tak | samo ¢ ie | Dawiehi 0 nanwach pochodnych wydobyua sie 28 pomoce czarayeh Klawiszéw; poniewad stenowia one | poduyisreate wagledale obnizente dawickow, miedzy Krum! sa wnttea i inacze) nazywaja sig w plerw> | toy, a ineczej w drugim wypedku. W pierwstym ‘wypadku, t, pray poduyeszent, dodaje sig do new | F ghoungch koscouke -i, np. es, ¢ w drugim, # pray) obarien® Kosicouke -es, np. des. Wyjatek stanowia Fovwy glowne ¢ 1 a, Kiorym dodaje si¢ pray obnizenia elke konicowke -s (ber e) i dlatego méwimy es (nie | ee), as (nie aes). | sige pierwery Klavisz ozarny, Teegcy pomidzy blalymi Kewisnint & id, utyty dla podwytszenta | déwieku ¢ daje déwick, ktsry sie nazywa cls, o jedeli go utyjemy dle obnizenia diwigku d, da nam dawiek, | tory nazywe sie des Drugi n rzedu Kawisz, letgcy pomiedzy dome bielym Kladissor die, daje déwick o namwie dis, Jetell uzywn sie go dla podwyészenta dwickn d, a es, dy me obniie & on sang Elis, Leégcy pomied2y dwoue bietymt Klawiszaml fg, ds dawick fis, gdy podwyisaymy fr a ges, gdy obnizymy & ‘cluury cramy Klowisz, lelacy micday ielymi g # a, da dtwick els gay poduyasaymy 2, @ as, gay Tr obnitymy a. tuytsryeh i lene strony | 2 8€1 Po obu swonach cawarte)grapylety jednakows lesa grap: = Prawe) sos 7H gruPy dewigkach teny grupy © dtuigkech nitsrych. Artemeplenech nowsze) Honstrokcj jest cats side grpe duunaste dewighow | jects Jeden dawigk 6, teaech ostatalch blawiss6u, ws carey st | sin nace ( “ PWM-5 oy ialPiaty czarny Klewisz, leéqcy migdzy bialymi a ih, da déwigk ais, gdy podwytszymy a, a hes, zwane b, ady obniymy h: ee ge be : 4 3 a d ; | Poznawszy dobrze calq Klawiature x jej siedmiu grupami dwunastodéwickowymi, podzielimy jg od érod- | kowego ¢,(j. od ¢ ze srodkowej grupy) na dwie czeéci: na grupy o déwigkach wytszych, lezqce po prawe} Stronie tego c, i na grupy o déwiekach nitszych, letace po jego lewej stronie. Grupy o déwi¢kach wyiszych, Ktére sq po prawe] stronie c, bedziemy nazywali lacznie 2 ¢ grupami wiolinowymi", a grupy o déwie- kach nitszych, kt6re sq po lewe) stronie érodkowego c, basowymi™. Wiolinowych grup mamy 4, z ktérych pierwsza jest grupa srodkowa; basowych jest 3, a do czwarte) valicza sie tray ostatnte Klawisze Plerwsza grupa basowa przylega do érodkowe). Fi Najpierw bedziemy grali reka prawa tylko na klawiszach grup wiolinowych, a lewa reka tylko na klawiszech grup basowych. Naturalny ukled reki oslagniemy wowezes, gdy (siedzac wygodnie i tak wysoko, aby po wyctagnigciu reki ku Klawiaturze lokieé znalez! sig na poziomie Klawiatury) pototpmy najpierw wszystkie palce wyciagnigte pigeiu bislych Klawiszach jedne} x grap wiolinowych, wzglednie basowych, a nastepnie, nacisnqwszy Pierwszym palcem Klawise pod nim letacy, Sciagniemy pozostele cztery palce wolno — bez napregania reki w przegubie — ku sobie (ku dloni), tak aby te czterg palce oparly si¢ 0 Klawisze poduszeczkemi paledw, @ nie paznokciami | Sb Ponite} obraz palcéw opartych na pigciu bialych klawiszach, — a pierwsaa grupa basows pierwsza grupa wiolinowa dy pace tee vehi pale pray ep Traeci polec jest najbardzie} wysuniety napraéd, gdye jest najdiuiszy, a plerwszy musi uderzaé w klawisz ony | M8 simymn brzegu, poniewar jest najkrétszy M4) *Wiolinowpn! nazywamy je dlatego, 4e diwichi ych grup bremig weak jak dwighi shrappiec, kre 2a sie po wlosku wili-c | "Basowymt dlatego, 4e déwicki rych grup braig nisko, po whoskn basso PWM 5244Nutp sa to meki graficane, ktérymi poslugujemy sic w pisowni muzyczne} dla oznaczanie déwickéw, podobnie jak literami ozaczamy slows, « cyframi lezby, Znaki te, wygladajace jek Kelta (nleco splaszczone), w érodku puste lub zamalowene na czarno, bez laseczek lub 2 laseczkami iz jedna, dwleme, trzema, crterema lub pigcioma choragiewkami", umieszczemy na jednej 2 pigclu linii Iub te# miedzy liniami tworza- cumi tw. pieciolinig. Najniésza linle liczy sig jako pierwsza, nastepng jako druga itd auty pieciolinia “TAY —_—— Rodnorodna postaé nuty sluty do wyrazania wartosci rytmiczne), cryli dlugosei trwania déwieku; poloienie nuty na pigciolinii omnacza jego wysoko se. Uwage: Uctes powinien sam lub pod dyktendem pisaé na pigciolinit (na linlach { mledzy linlami) naj: pierw nuty puste bez laseczek, potem paste z lesecckami", nastepnie nuty zaczernione 2 laseczkami i nuty 1 leseczkami i choragiewkemi. Nuty na liniach pisze sig tak, by linie preechodaily przez érodek znokow; nuty umieszezone migdy liniam! ‘majq dotykaé obu lint | pe W prakiyce murycene) naszych czaséw najwicksza warto4é pod wegledem czasu wenia oznacra ruta pusta bez laseczkio ; wytraymujemy jq ne cetery, tzn. liczac raz, dwa, tray, catery. Nute te nezywamy cata nuta. © polowe moicjecq wertosé me nute puste z laseerka J; nute te wytrzymujemy ne dwe, tn, Kezge raz, dua, Nezywamy ja pélnuta, Diugosé trwania dwéch pélout réwna sig dhugosei trwenta jedne} cafe} nuty. Déwigk onnaczony czarna nota z laseczka J trwa jeszcze Kréce} nit polnuta, bo wytrzymuje sie go tylko ne rau, eat te wartose jego rouna sig polowie wartosci polnuty, « jedne} crwarte) wertosci ale) uty, Nute taka nazywamy dlatego éwierénuta, Nate czama z laseczkq i z choragiewka 2) nazywomy ésemka, gdyé nute te wytraymuje sie tylko preez game evese cxasn trwvania cale} nuty, Osiem takich nut wypada na czas trwenia cale) nuty, cztery na czas trwonia jedne} pélnuty, a dwie na éwierénute ras tant -—— pod LE TT Y % 3 4 ale) uty: ©, - 1 cata muta pélnoty: P 2 potouty — éaverénut: —f r " 4 éwierénuty a , , 5 5 , pf me Ne podstauwie powgiszego rysunku motna sobie wyobrazié czas trwnia poszcvegélaych nut [Naty 0 wartosciach jeszeze mniejszych poznamy péénie} ‘Jeti nuty posiedojice lesecaki x choragiewkem! wystepuia obok sleble w lierbie du Yub wee), to tamlenis sic im chora- { ieutt aa qeubere keesht poproceane. Hrest te wikia nuty # sobs. Nuty, Kéze mal jedna choraglewke gf f-wiste sl | Jedng bres popreecton pp pp. te More maja due g gg g wikia wle duieme Kreshaml id: pp pp . Sutom 1 lascezkaml, Kt6re s4 wmleszczone powyie) trzeciej lint, dodajemp x lewe} strony laseezki rwrécone 2 gory na dél Jom sed wmientcaongin pontte} txece) linil dodajemy x prawe) strony laseczki rurécone go gory Na lini taecie} mote bye fate nopisena 2 lesecakq do gory albo na @6t, np SeUwage: Uczen dzieli pigciolinie kreskomi na kilke réwnych praegrédek: 4 l 3 4 123 4 nad ketda umieszcza w réwnych odstepach cyfry 1, 2,3, 4 (co odpowiada czasowi trwania cole} uty) i pisze w kadde) praegrédce pod cyframi (na liniach i miedzy liniami) nuty o znanych mu wartosciach w réine} Hloscl, ale zawsze takie), by laczna dlugosé czasu ich trwania w obrebie preegrédki nie byla ani dlutsco, ani Krétsza od czasu trwanie cale} nuty Im déwigki wyésze, tym wyze} umieszcza sig na pieciolinii nuty sludgce do ich oznaczenia, a im uitsze, tym nite}, np: Z jedenastu nut mieszczacych sie na pigciolinit pigé znajduje sie na liniach (na 1, 2, 3, 4, 5), catery miedzy lnlami, jedna ned piata Unig oraz jedna pod pierwsza linia. Nuta pierwsza, umieszezone pod pierw- s2q linia, odpowiada najniiszemu 2 diwigkéw oznaczonych tymi jedenastoma nutami, dlatego jest najnite} napisana; nuta za6 jedenaste, umieszczona nad piata linia, oznacza déwiek najuyaszy 2 te} geupy déwiekow i dlatego jest najwyee} napisena, Do oznaczania déwiek6w wyiszych lub nizszych od tych jedenastu utywe sig dodanych krétkich lati Kére dopisujemy w miare potrzeby nad pigciolinig dla nut oznaczajacych déwigki wyésze, @ pod pigciolinia dla nut oznaczajacych déwieki nitsze. dodane gore eo & — Ss Se Linie dodane nad pigctolinig nazywamy dodanymi gérnymi, a dodane pod pigciolinig ~ dodanymi dolnymi Pray wiywania lint dodanych gémoych umleszcza sig nuty na liniach { nad liniami, przy uwiyweniu doda- nych dolnych na liniach i pod liniami Do oznaczenia wysokosel déwiek6w cate} Klawiatury dejemy osobnq pigciolinie dla grup wiolinowych J osobna dla grup basowych, gdyt musielibysmy dopisywaé bardzo wiele lini, gdybysmy chcieli oznacayé ha jedne) pigciolinii caly Klawisture, Uniemodliwitoby to nam czptanie nut Pieciolini¢ dla grup basowych umieszczamy w pewnym oddaleniu pod pigciolinig dla grup wiolinowych: pigciolinia dla grup jolinowych:** pigciolinia dla grup \ basowych:** }Na plgciolinit gémej i nad pigefolinia gérma bedziemy oznaczali gléwnie déwicki, ktdre wydobywamy Hawiszami letqcymi po prawej stroviie érodkowego c, ana pigciolinii dolne} i pod pieciolinia dolna bedziemy omaczali déwigkt wydobywane Klawiszami leéqcymi po lewej stronie srodkowego ¢ = srodkowe 2°“! 24 iso & Nuty umieszczone w powytszym praykladzie na pleciolinii gérne) 1 nad pigciolinig gérng oznaczaja déwighi, ktére wydobywamy tylko bialymi klawiszami letacymi po prawe) stronie rodkowego c, a nuty ‘umieszczone w tum pragktadzie na pigciolinii dolne} i pod pigciotinig dolng oznaczajg diwigki wydobywone tylko bialymi klowiszami leéacymi po lewej stronie srodkowego ¢. Jak sig oznacea érodkowe c i déwigki, ktére wydobywamy czarnymi Klawiszami, dowiemy sie péénie) (8. 5). Naty oznaczajace déwighi, kt6re wydobywamy Klawiszami bialymi, nazywa)a sie tak jak Klawisze biale (8. 4). ‘A wigc nuta umieszczona pod pierwsza linia pigciotini dla grup wiolinowych oznacza diwiek d x pierwsze) grupy wiolinowe}, tj. plerwszy Klawisz bialy po prawe} stronie érodkowego c. Nastepna nuta umieszczona na linii pierwsze} oznacza déwigk e, Umieszczona nad pierwsza linig oznecze déwick f. Na drugle) lini umieszczona oznacea déwick g, ned druga déwick a, na trzecie] h, ktéry wydobywamy ostetnim w tej grupie Dielym Klewiszem: T grupa wiolinowa TL grupa wiol. cadefg ah? 34 5 67 A grupa bas 1 grupa basowa Prayklad powgiszy pokazuje, te nuty od d do h umieszezone na pigciolinii génej oznaczaja tylko szesé dtwiek6w 0 nazwach glowaych 2 pierwsze} grupy wiolinowej, tj. szesé bielych Klawisz6w. ‘Aby oznacryé wszystkie siedem déwickéw nazwami gléwnymi z te} grupy (siedem bialych Klawisz6w), musimy brakujqcy déwiek pierwszy (c), kt6ry stanowi niejako granice migdzy grupami wiolinowym! 1 baso- ‘wymi, umiescié nize) od déwigku d, 1j, na pierwsze] dodane} dolne}: ___ +! grape wiotinowa _[IT.grupe wiel SSS frodkowe c” d e f g ah ~ > ede fgahi23s 45 67 11 grupa bes, 1 grupa Basowa \ ew,Pierwsza nuta po lewe} stronie érodkowego c (©) Jest napisana jut na pleciolinii dolnej nad piata linig { oznacta déwick h° 2 plerwsze} grupy basowe}; nastepna nute, nepisene nite) na piste) lini, oznacza déwieh niisty od h, WJ, dfwlek a; umieszezona miedzy piata i cewerte linia oznacca déwick g; na czwarte} linti dawiek fi mieday crwarta i treeciq linig ~ diwiek ¢; na trzeciej — déwigk d, a migdzy treecia | druga — dawiek ¢. Tak wigc poznalismy oznsczenie déwigkéw plerwsze} grupy wiolinowe| 1 plerwsze} grupy basowe}, wy- dobywanych za pomoca bialych klawisz6u. Dawigki wydobywane za pomoca cramych Klawisz6w ozaczamy w dwojaki spos6b, zaleénie od tego, cay cramych klawiszow wiywamy do podwyaszenia, czy do obnitenta déwi¢kow 0 nazwach glownych, W pierwszym wypadku stawiamy przed nuta ozmaczajaca dfwigk 0 nazwie glownej znak: $— krzy2yk; w drugim wypadku mek: b — bemol. Naty oznacrajace déwigki wydobywane za pomocg czarnych Klawisz6w nezyweja si¢ jok klawisze czayne. Uwage: Zenim poznamy nuty dalszych grup, nelezy dobrze nauczyé si¢ nut oznaczajqcych déwigki © mazwach gtownych 2 dwéch plerwszych grup, tj. x pierwsze) grupy wiolinowe) | 2 pierwsze) grupy baso- wel. W tym celu trzeba napisaé (x pamiecl) najpierw na pieciolinii gérme} nuty oznaczajace dtwieki o na- zwach glownych 2 pierwsze) grupy wiolinowej 1 pod kaéda nutq je} nazive, a potem na pigciolinii dolne) uty oznaczajace dawigki z pierwsze) grupy basowej i ich nazwy. Po nepisoniu naledy wyszukiwec je na Koawiaturze { uderzaé 2 osobna w odpowiednie Klawisze, Cwiczenie “ 1334 “ a 5 reka 1 Fpl | PF paee a : tewa —— - reke W Guiczeniu nr 1a mamy nuty cale zamknigte w praegrédkach Kreskami przeciagnietym pionowo preez dule pigcioline. Nute ealy na pigciolin gérne) gra prawa reks, a lewa reke ma w tym miejecu eek mil Carnie [neki takie nexpwomy pauzami, Sq one pod linia cawerta i wytrzymuje sie je tek dlugo jak nutp caleTakle pauzy nezywamy pauzami catonutowymi, W éwiczeniu ne 1b cale nuty umleszczone na dolne} Pieciolinil gra lewe reka, a prawe ma pauzy calonutowe, umieszezone na pigciolini gorne} ‘Klawist blaly, Kénym wudobywemy ten déwick A, praglega x lewe) strony do srodkowego {TPred Ksida plerwsia praegrédka dajemy oprécz hreski Kametke ~ na znak prayasletnosel obu pigclolint do alebie ZrNe aak zakoderenia catego utworu lub Jego cxesel tamykamy przegrédke dwiemo kreskamt rose datueit Ib eta Feks me uderye pierwsiyn palcem érodkowse c, dlatego to mate Jest nepsans nad pigclaliiy doton ne plerwste} dodune} gore}, o ole jak w éwiczenia nr ta pod pleciolinig géma na plerunze} dodene! delve WM s7340 Cwiczenie a T 7 To samo ¢ mode zatem byé dwojako napisane: pod pieciolinia gérnq na pierwsze} dodane) dolnej linit 1 nad pleciolinig dolna na pierwsze} dodane} gérne} lint. | itd. prawa reka ————[SSSSeS——_—— itd, lewa reka srodkowe,c” * Palcowanie dla prawej reki jest ornactone cpfram! umieszcronymi nad natom, « lewe) eylram! pod nutemi W ten spossb Deda oxnacrane dalsze éwictenia 4 plosenki PWN st08 Miner, iCwiczenie . bi. Uwaga: Cwiczenia nr 1, 2, 31 4 powinien uczesi gra¢ liczgc miarowo | nie zatraymujgc sig ne cztery ant lute}, ani krécej nii na jeden, dwa i trzy. Cwiczenie 1 4 1234 1234 5 T + W Cwiczeniu or 5 mamy na pi lini g6rne} w traech pierwszych przegrodkach po dwie pélnuty, 4 w czwarte} cala nute, za6 na pigciolinii dolne} ~ pauzy we wszystkich pierwszych czterech przegrédkach. W dwoch pierwszych przegrédkach sq te pauzy prayczepione do trzecie} liniti a nie do cawarte). Oznacze to, de dlugosé twania ketde} pauzy odpowieda dlugosci trwanla jedne} pélnuty. Tekie pauzy “nazywemy Pauzami pélnutowymi, W nastepnych przegrédkach mamy znowy pauzy calonutowe; keéda z nich zastepuje dwie pauzy pélnutowe, Cwiczenie Tsaa 35 a ‘Po wptraumanta prowy reke Seodkowego ena catery w_preegrédce cxwerte},powinna lew ax to samo ¢ pletwsiym palcem; nalety lewa eke tezyma€ w pogotowin ned ki cha w plate prregrédee uderapé na iaturg, obp sie ale spétnila na ras. PWM: 5784W wiczeniu nr 6 w pierwsze} przegrédce prawa reke gra cztery éwierénuty. Nutom tym odpowiada}g ciery pauzy ne pigciolinli dolne}. Taki pauzy nezywamy peuzami éwierénutéwymi, W drugie) preegrédce mamy pauze celonutowa zamiast dwéch pauz cwierénutowych i jedne) pauzy péluutowe); odpo- wwiads one dlugosel trwenia wszystkich nut przezaczonych w tej przegrédce dla prawe} reki Cwiczenie 7 [ Miedzy éwiczeniem nr 6 @ éwiczeniem nr 7 jest ta rétnica, e w éwiczenté nr 7 wypeda w prawej rece es w miejsce e, 208 w lewe) rece fis w miejsce f. Uwage: Poniewat przegrédke nazywa sie powszechnie taktem, przeto i my bedziemy odtad udyweé tego okreslenia, Cw fl | czenie 73 a 7 W piatym, széstym, siddmym i ésmym takcie éwiczenla nr & prawa i lewa reka grajq réwnoceesnie, W 6smum tokcie naleiy na rez uderzyé pleruszymi palcami prawej i lewe) reki réwnoczeénie w jeden i ten sem Klowisz © Rodzice zwotuja swe dzieci w lesie Matha F S ee 9.41 Av gdate] wy! | gazte| wy! [choatcte | wut lenodicie |i [ue do do-su lurwcae [eve t Ojctee ee — ? i Uwage: W ostatnim takeie éwiezenia nr 10 lewa reka powinna uderzyé dwoma paleami (5 i 3) jedno- cxeénie w dwa Klawisze (c 1 es), gy? odnosne nuty sq umieszczone jedna nad druga, i PWM: sat [ {8 JN. HUMMEL Oprac. A.M. Klechniowska = 2 f ; Uwaga: Cwiczenia or 11a, b, od, ef 1 nastepne naledy éwiczyé najpierw keida reka 2 osobna, potem razem, wr oa st 2 5 Ga PAWM-S76413 Piosenka o konikach polnych S342 4 a2 4 345 5 U kowala na wsi (Es a Dzieciolt i sosna A toot es |8 ©. CZERNY jor A, eatery 4 a nie jak we popraednich aide) osemki byl réwny, neledy Vexye raz 6 *Aby pray geenin canst Giezeniach raz, de, tex, exter, PWM 5784Cwiczenie Piosenka 432 | | | Cwiczenie c. canny L 5 B31 3 4 eas A 19 7 5 tse 5 4 F anon F | 5 5 | | Lesna pobudka aba 4 5 20), (echo)vr Pobudka stepowa txoaie tious) prac. A.M Kechnionsks : ; Dwie. v SIOSLLY caariet kevior ani 2 S to tex ro-bi | Ja-dzia,|siostry |dwie. fee ro-bi | Ka-zia, | co zaé ro-bi | Ka~zia, T 2 i PraWe) pe 2 | Cwiczenie nr 23 naledy éwiczy6 take palcami 73-5 1 oA 4 + Cwiczenie to ma tylko po tezy éwierénuty w keidym takcic. Naledy je ezyé na trxy, 1 raz, dwa, tray, nie jak w dotychczasowgch Cwiczeniach na cxtery. cawarta lini i'd leiqce na crwarte} linit pigciolipiigérne}, oraz jedna ute x drugie} grupy basowe) j. h leéqce na drugiej linii pieciolinii dolne}, | W éwiczeniu nr 23 poznajemy dalsze nuty % drugiej grupy wiolinowe}, tj. c letace migdzy trzeciq } \ ee “yys9egrupy basowe} J grupa wiolinowa Ht grupa (hhc doe f ah Ht geupa I grupa basowa Na powyiszym praykladzie widzimy wigc, ie nie tylko érodkowe c mote byé dwojako oznacrone, lecz ) { dalsze Klawisze leigce po obu stronach tego ¢ moga byé oznaczone pod pigciolinie géeng albo nad pig. f iolinia doing. Srodkoise 0 6 Fonadto poznajemy dwojakie oznaczenie déwigku d 2 plerwsze grupy wiolinowe} i"déwigku h 2 plerwszej . Kukutka Kututhe 25 1 PWM-5784,F Cwiczenie - 7 7 7 Ciwiczenie nr 26 ma take, seme melodie jak éwiczenie nr 25, ale gramy je na Klawiaturze o pigé Mani: széw wyte) Piosenka malej Kurpianki rosa 2 Eaeoet aa 27 ope —_- = pet F 5 4 Piosenka o WesolyM KOtkU wiosense sows 4a tas Sa =a SH ; ae = 98 lle ko-tek|na plotek | t meuga, |i mruga, | fedna to |pio-senka | nie-diu-ga, ae | + SSE ae ast ko-tek {zplo-teczka | i mrerga, i mrwrga, Ja-dna to |piosneczka | niediu-ga, | niedluga — a = . I SE ee ss al W piosence nr 28 lewe reka gra w ostatnim takcie jednoczesnie tray datviekl, exyli tau, trOjdiwigk {wrglednie akord woiony x trzech déwigksu). sGrajge Plosenke o-wesokym hothn, uezed Spiewa jg réunoccesnie (amtast Hiexenie kto) ‘PWM-s78 |» Piosenka o smutnym kotku pon a 4s 29 || Wier! ko-tek|na plo-tek | i mruge, | i mruge, |smut-na to pio-senke |niedluga, | niedluga. oe [= kotek | zplotecz-ka | i mraga, i mruga, |smutnato | piosnecz-ka | niedtuga, | niedluge. - st Bt st 3 ir 3 W piosence nr 29 widzimy znak obnitenia (bemol) w pierws2ym takcie; znak ten odnosi sig takie 1 do nastepie} nuty e, umieszczone w tymie takcie na te} same} lini, Ten sam anak nie obnita nut e w delszych taktach i dlatego jest umieszczony ponownie w takcie trzecim i w nastepnych, Gdybyémp chcieli w pierw- szym takcle piosenki nr 29 uderzyé po déwicku es déwick e, musielibysmy pray drugim ¢ napisaé tz, Kasownik, ktéry by kasowal poprzednie obnitenie. Znak ten umieszcza sig, podobnie jak bemole | krzy- ayki, po lewe} stronie nuty, Kasownikiem kasuje si¢ rownied kropiyk: a) b) SJ Grajae Piosenke 0 smutnym hoths, weted Splewa Jq xéwnoceesnie (zamiast Hezenia tktu) | eeea Podkladanie pierwszego paca w prawe) rece odbywe si¢ w sposbb nastepujgcy: Uczesi naciska jednoczesnie drugim i trzecim palcem prawej reki Klawisze d i e w plerwsze} grupte twiolinowe), nestepnie uderze pierwszym palcem na raz w Klawisz ci wytraymuje déwick ne raz, dwa, a potem uderza na tray tym samym palcem w klawisz f i wytraymuje déwiek na tray, cetery. Powtérzywszy to ki nascie razy, naciska drugim, trzecim i czwartym palcem jednoczesnie klawisze g, a i h w tej samej grupie, Pierwszym 208 palcem uderza na rez w Klawisz f, a na tray w Klawise ¢ (z drugie} grupy wiolinowe)). Uwaga: W swobodne} porycji Korpusu, przy prostym ,,trzymeniu sie", ramiona sq lekko odchylone od Korpusu. Praedramie tworzy w stosunku do klawiatury linie ukosna. Gdyby lokie¢ przylegel do boku, trudno byloby dosiegnaé pierwszym palcem klawisza f lub tez c. Uczesi cwiczy to samo lewa reka na Klawiszach pierwsze) grupy basowe), Lewe} rece wypadnie nacisnaé najpierw drugim i trzecim palcem jednoczesnle Klawisze h i a i uderzaé plerwszym palcem w Klawisz c (rodkowe) i g, potem zas nacisnqé drugim, trzecim i czwartym palcem jednoczesnie klawisze f, ¢, d i uderzaé pierwszym palcem w Klawisz g i c. Uwaga: Pozycja lewej reki taka sama jak prawe) , Cwiczenie palcowe Cwiczenie to naley éwicryé najpierw katda reka osobna, a potem razem, *Kropki przp dwéch kreskach omacraja, 4e caly uiwer, wrgledale creSé wiworu, naledy zagrat dwe razy. Nigdy nic Aaje sig hropek na poczathu uiworu, umiesscza sig je natomiast na pocratki drugie} (Cwiezenie ne 34) 1 nestepnych wacSci, gy isja byé powtsraone. Kropki te daje sig nad i pod trzecig ling plgciolinit (pate éwicrenie ne 32 1 nastepne). PWM-5784Cwiczenia palcowe | 2 Be a4 ye 3 a wage: Ucies powinien grat pouytsre éwiczenia palcowe codziennie, obok inngch Cwicee | piosenek. j Cwiczenie ©. CZERNY 7 5 4 Fave 58,a francuska™ prec, C. Cremy ‘ , Ar ~ Piosenk 5, 4 35 ~ Ef Ad Gawot » ~~ | C. CZERNY Piosenka kresowa sia 2321 si2 2tar Sr aE “W plosence ne 35 katdy takt zawiera dwie ¢wieréauty Tub r6wna im pod wxgledem crasu trwonla pélnute WM-5784% Piosenka o malym Zygmusiu aw rn sa a4 T a sd Ts 7 sa —3 7 i W plosence nr 38 obie rece uderzaja rownoczesnie po dwa Klawisze w ostatnim tekcie, Uwaiaé na cyfry podajgce spos6b palcowanie. Piosenka o duzym Zygmusiu’ 5 5 39 15 Dia aunécenla magi eajacego, na ile ma lcayé posrcregélne taht. podje sig w katdym utworze munycanym na poceatka Ze Blecolin coy, umieszczone jedne nad droga (ewictenie nr 39, 40, 41 4 nest), x htnych gétna potaje, na ile tebe heape, 2 doing canacta jose uot, ne ktGre duleli sig katdy taht, Cuty { oznaczaja wigc takt na ezterp Cwlerénutn, dome, cn takt na dwte éwierénuty, af omacisiq taki ne tray ewierenuty, yes25 Walczyk T is so BT t 7 ( Cwiczenie S WP? g > Mik ; “eteli duwie nuty oznaceajgce ten sam déwigk 54 polyezone 2 soba uklem, nle naledy drugt rex uderzaé, ale wartose drugte} uty wytrzsmae Proce to preedivta sig bremienie picrwste) nuty o wartose drugic). W 16 takeie éwicrenia ar 41 wartose drugiei nuty réwne ste polowie wartotci plerusze} nuty, W tym uypadku sostale zatem plerusra nuta praediutona o potowe swe) wartose) Zamiest Iqczenla dudch nut, x btérych druga preedluta brrmienic plerwsze} 0 polowe je} wertoici, wystarcza postawlé Kropke 2 prawve strony gléwhs pierwsae) aaty. Kropke bowiem oxnacca, te bermlenie odnotne} nny netety preediutye | @ polowe jel wartotel (elezenie ne 41, taht esta, 1 dalsze ewiczenia PWM. 5784Zanim przejdzlemy do nastepnych éwiczes, musimy pozneé reszte nut z drugie) grupy wiolinowej i dru- ie} grupy basowe} oraz jedna nute 2 trzecie) grupy wiolinowej, 1 grupa wiotinowa | 1 geupa wiolinowa |IIgrupa a2 aid defgahe —~s-n-2=0. 1 grupa basowa 1 grupe basowa Musimy rowniet poznaé nuty 0 wartosciach rytmicengch mniejsrych od ésemek. 1 2 3 4 Ps 1 cake muta ee —— 2 pélnuy rh fo r f — 6 6 6 9 t f 8 dsemek AP 9 9 Combos Coo’ Coes “om j j j oot Sey 32 Araydziestodwojki Nuty 2 dwiema choragiewkemi elbo dwa razy wigzene nazywamy szesnasthami, gdyé jednq tka ute wytrzymuje sie na szesnasta czesé trwania jednej cele} nuty; 16 takich nut wypada na czes trwanie jedne} cole} nuty, 8 na czas trwania polnuty, 4 na czas trwania éwiernuty i 2 na czas trwania dsemki, Nuty 2 tezema choragiewkami, cayli tray rezy wigzane, nazywamy trzydziestodwojkami: 32 takie uly praypadajg na czas trwanta jednej cole} nuty, 16 na czas trwania pélnuty, 8 na czas trwenia éwieré- nity, 4 na czas trwania dsemki | 2 na czas trvania jedne) szesnastki PWM. 5784 vnei PWM. 5164 oa gi3t a Cwiczenie er ea si at eat 2C.CZERNY Oprac. A.M. Klechniowske 5 3 as Cwiczenie 3 1 a 2a 4 5 4 520 Piosenka o zimie 5 —s as 4 47 1 | prayszedt énietek | jui, i | pokryt drzewka | rz, i | zimno niie-sie |wszerz, i ptaszki stra-szy | ted, pray-szla 2zi-ma_| jué, pré-s7y Snie-giem |wrdlud 5 G 5 ti 4 Hi Luk preeciqgniety ponad nutami oznacza, Ze nalety laceyé 2 soba wszystkie déwichi znajdujgce sie pod nim, nie przerywajac ich bramlenia odrywantem palca od klawisza praed uderzeniem w nastepny Klawisz lub podnoszeniem reki. Reke naledy podnies¢ dopiero wtedy, kiedy sig skoficzy wartosé ostatnie) nuty pod Tukiem. Gre taka nazywamy legato (po polsku: lacrnie). Aby uczet zrozumial, na czym polega gra legato, Powinien spiewaé te piosenke i graé jq réwnoczesnie, nie przerywajgc oddechem bramienia déwigkéw zanotowanych pod lukiem: nebrawszy oddechu przed zagpiewaniem pierwszego déwicku zenotowanego pod lukiem, moze ponownie wrigé oddech dopiero wtedp, edy wykona ostatni déwigk objety w zapisie hukiem, Zmartwienie dziecka 5 4s 44 4 ‘Niektére umory zeczpnamy nie of pocantkome) naty tahtu, lect od cxeéet takta, Takie caasthl tektu, Kidre wleszczamy na Poczathu catego Tub ne poceutku cxeéel utwors muxyeanego preed plerwaza kreska taktows (taki ésmy plosenk! ne 47), nazpuramy Prredtaktem, Prediakt mote sie skladaé x jedne), duéch I wigce) nut (piosenki nr 50 dasze), Nata stojgca pezed picrwszyin taktem piosenki nr 47 stenowi niejako cigg dalszy ésmego taktu, w htdrym s9 tylko tray éwierénuty, PWM. 518830 , Cwiczenie C. CZERNY ‘st 3 3 1 Cwiczenie nr 49 jest w takcie 2; takt ten licty sie: raz, dwa, trzy — podobnie jak takt 2 Nite} zamieszczouy prayklad pokazuje dalsze déwicki, ktére mozemy oznaczaé dwojeko. Poznajemy w nim rownied kilke nut x trzeciej grupy wiolinowej i kilka x trzecie) grupy basowe). “W plerwszpm tekcle éwicrenie nr 49 na drugiej lini dodane) nad plecolinig dolag znajduje sig nuta ¢ x pieruste) grupy wio- nowe) (robs. 18. “AW ésmym takele tego éwicrenia sq umiesaczone dwle pauay na'piccotinli géme} po nucle a: katda x tych peux odpowla Atagosel trwania Jednej ésemkl; eq to pauzy ésemkowe. feo Pwet- 5784Piesn weglarzy a Cwiczenie nr 50 jest w takcie &; takt ten licry sie na szesé. ‘Nad dwoma ostainin! tsktam! plesni ar 50 umieszczone sq Kamrp x aapisami 1, volt, 2. volia (= prima volta, seconda volta. Zoaczy to, te nalety ragrat droga cies te} plea plerwszy vax 2 taktem oznaczonpm pierwsza volta, a przy powtérzenit zakobczpé tem onnaczonyjm druge volta (opuselwsry tekt oonacrony pierwsz volt). PWM-5704Ey Cwiczenie cg © czERNY 3 it p co, Piosenka lobuz6w warszawskich 45 33 5 4 ais i i i e PWM -s7e4Cwiczenie ©. CZERNY Sais 2549 3 i : : Dotqd- graliémy wszystkie piosenki 1 Cwiczenia mlerowo, jakby 2olnierz maszerowal, Poniewad nastepne éwiczenia i inne utwory bedalemy greli szybcie} lub wolniej albo tak samo jak przedtem, musimy na poczatku kaidego utworu oznaczaé szybkos¢ (tempo), aby grajacy wiedzial z gory, w jakim ma gra¢ tempie. 'W utworach, ktére neledy graé spokojnie i dosé wolno, oznaczamy tempo stowem andante*, co znaczy: nchodzac"; w utworach, ktére powinno sie graé szybko, oznaczamy tempo slowem allegro, tzn. ,szybko" (,wesolo"), w tych zas, ktére ma sig graé znacznie wolnie) od andante, slowem adagio (wym. edadsio), tz0. »powoli® (,wygodaie") Cwiczenie Allegro 1 14 13 5 ‘W pierwszym takcle éwicrenia nr 63 pod gléwkemi nut na géme) plgciolinit sy umeszczone kropki. Kropki tokic ornaczaj, te naleiy skracaé brzmienie ouyeh déwigkéw preez hrétsce trumente. Gra taka nazgwa sig staccato (staccato pochodsi Od weloskiego staccare, co maczp urpwat, oddzielee"). Gay laseczki nut sq zurécone w del, kropki umlesreza ste nad gl6wkami rt (at platy tego Ewicrenia) "Temps oxnacramy prewainie wyrsaamt wlosklmi,3 Smutna opowiesé Andante ; = 55) el ce Freie” hcl tapéeirciouym deiimy psu calonntong rama paz pélaatowe} 2 pate éiertnatowg ( =) slo Joo to tf fy Got Pasty calznuiowe}vapwn sie zauere un tak ailerenia pees ely thy, bet ies acon omy fest to taht $, Lew § "Stowo wtostle simile (= kK Pw! podbnie) oznacze tu, 4 nestepne takty naledy graé joh popreedie objete takiem, sek nexywamy erm ate, ktére uskeroje, 48 odnosna nute naleiy preedlutyé nieco poned je} watose a35 Podobnie jak w opowiadaniach wymawia sig pewne slowa i nawet cele zdania glosniej, a inne cisze}, tak w utworach muzycznych niektére takty gra sle mocniej, @ inne stabie). Aby grajacy wiedzial, kiedy ma graé glosno (mocno), a kiedy cicho (slabie)), znaczy sie odnosne miejsca slowem forte, tzn. mocno, albo slowem piano, tan. cicho. Zemiast stowe forte pisze si¢ czesto tylko litere f, a w miejsce slowa plano literg p. Litery te, waglednie slows, umieszeza sie najczescie) migdzy pieciolinia géma a dolng. Wszystkie takty nastepujace po takcie, w ktérym umieszczono litere f elbo p, naleiy graé tek dlugo forte albo piano, dopéki nie napotkemy innego oznaczenia, np. po forte — piano lub odwrotnie. Litery mf, cayli mezzo forte, macza, te nalety graé érednio mocno; litery mp, tj mezzo piano — ie nelety graé érednio cicho. Bardzo slosng gre oznacza sig dwoma f (ff) lub slowem fortissimo; bardzo cicha gre oznacza sig dwoma p (pp) lub stowem pianissimo, Wszustkle te omaczenia pochodza 2 jezyka wloskiego. Cwiczenie Allegro © CZERNY 3 i 564 F 5 5 4 54 2 34 Boa ptt a ‘Pray sapisywaniu réwnoczesnego upkonanie jedng reka dwéch lub wigce} déwickow r6ane} wartosl piste sic lasecxki gémmych ut do géry, e dolnych mut wi dé (patrz take ostanl tekt éwiczenia ar $6). PWM-srag 46 Cwiczenie Andante 2 a32ao09— 4 sei 76a 4 1] a : t | Pije Kuba do Jakuba Allegro a ar sb 58 ‘PWM-5764 Aa W lasach na Kurpiach «iew sn, Andante gi2i3 1 3 4 59 Piosenka géralska Andante 60 Ej trze-ba sie spy - ta¢ ej sta-re - go ei kore = dy ko-zic - ki |eha~ dea PWM-5764 A38 Bocian i dziewczyna Allegretto” ss sto-i,ni-|ko-go |sig nie jak ten [bocian} > Kozioleczek babci Madalinskiej Allegro 4 a5 4 3 4 54 62 5 ei zro-du u -bo-| gic - go, |miata ko-zio-| te - czka |bardzo we-so- hop-sa-sa |ma-zu-ra-sa, | o-ber-ta- sa ames Mada-litiski wy-wi-ja-so,| o-berta-sa | hu, hal | nkopy-ta, | para ciuch eich |fu-ziu ru-ziu |hu, ha! | Mazu-ra-sa, s 2 8 q 5 ‘allegeto omnecze tempo woeke wolnejte od empa alley. ‘Zoacack > lub f\ umlestczony ned elbo pod nuty ¢ 4 omacze, te ten déwieh naledy zankcentowae, to znecry prsénle) udersyé, Zamlast maczka uéywe sig takte stow sforzato lub tylko sf, co otiaexa nagle silnie) (upraénle) PWRI- sim39 Dotad gralismy prawg reke na klawiszach grup wiolinowych, a lewe reka na klawiszach grup basowych, Wojatek stenowilo kilka Klawisz6w po obu stronach érodkowego c. Odtad wypadnie czasem zagraé prawej rece na klawiszach grup basowych lub lewe) rece ne Klowiszach grup wiolinowych Poniewa2 pigciolinie gornq przeznaczylismy dla nut granych prawa reka, pigciolini¢ dolng dla nut granych lewa reke, musimy przeto pisaé nuty oznaczajace déwieki grup basowych na pieciolinii gérnej w tych wypadkech, Kiedy ma je zagraé prawa reke, e nuty oznaczajace déwieki x grup wiolinowych na, Pieciolinii dolne}, jedeli ma je zagree lewa reke. Jezeli zdarzy sie wige, te nuty ozaczajace déwigki zarowno Srup wiolinowych, jak i basouych znajdq sie na tej same} pieciolinli, umiescimy przed nutem! keéde z tych sTup specjelay znak. = to mak dla nut oznaczajacych déwieki z grup wiolinowych, ktry nazywa sie kluczem wioli: nowym, Umieszeza sig go na pigciolinii w ten sposdb, aby srodek jego wypad! ne 2. linig. E2E to mak dla nut oznaczajqcych déwieli z grup basowych, kt6ry nezywe sig kluczem basowym. Umieszeza sie go tak, aby dwie kropki przy nim postawione wypadly pod i nad czwarta linia Klucz wiolinowy umieszczony przed nutemi oznacza zawsze, ze nuty te nalety gra¢ w grupach wiolino- ‘wych. Wyjetek stanowi kilke nut przed srodkowym c, o ile umieszczone sq na liniach dodanych dolnych, gdyé one oznaczaja déwigk! wydobywane za pomoca Klawiszéw z pierwsze} grupy basour), Klucz basowy umieszczony przed nutami oznacza natomiast, Ze nalety je graé w grupach basowych, Wojatek 2 te) zasady stonowi kilka nut po srodkowym c (wraz z tym c), o ile sq umieszczone na liniach dodanych gémuch; nuty te bowiem oznaczajq déwieki wydobywane za pomocg Klawiszdw 2 pierwsze) grupy wiolinowe), Cwiczenie palcowe 3.4.5 prawe) soy, Ciwiezenie nr 63 noledy éwiczyé takie paleam pel PWM. 5784- = 40 Cwiczenie palcowe . 1 1 1 2.3. 4 5 prawe) Cwiczenie nr 64 nalety éwiczyé nastepnie palcami Sa et 5 Cwiczenie palcowe Yr ‘ 4 s24 133s, 1394152 19241 74a Cwiczenie nr 65 nalety éwiczyé najpierw tylko palcami 1:3 oznaczonymi nad i pod nutami, - Sewat-seas 24 25 Potem 7 nastepnie 2 w kosicu paleamiEo YY Cwiczenie na pierwszy palec prawej i lewej reki* 5 sor tretiet rr ire rt iri rr Z opery ,Czarodziejski flet” Allegro W.A. MOZART 4 2 4 a3 5 3 a2 aa ‘Pray éwicteniu nr 66 nalety awateé, aby pierwsry palec iial w apigeiu (w nasady) ksatelt wypuky, « nie whlesy nesta dry »Do wolnosci” Allegretto Walczyk tyrolski Allegro ge BAS T “Malutkle nutki ésemkowe preckreslone (2'), umicstczone przed nutem| w takcie dziewlgtym { nestepaych, naleéq do tru, oadobnik6w, © nosaa narue preednut, Ozdobniki sq nutami dodatkowymi, zatem nute, pray More) stoja, nie mote pracy to w rasadsle tracié nic 20 swe) wartose (crasu trwania). Naledy je graé sxpbko, ale bardzo wpeaae. 'W priedostatnim tokele wypada zagraé prawa reka na teecia caeéé takin try Ssemki, rw. trio. Dla odréinien supkipch ésemek oznacayligmy je Klara era 3". Oped ra lip aiereqularme grapy, praypadajace na exes trwanin jedne) éwlerénuty, jednej ésemki lub inne} jednostkowe) czeét lakiu. Tego rodzajy nieparmte grupy nut bedziemy ornaczali zawsze cyframi, jek wy. Coy te pistemy rupkle pray belee tactace) grupe nut: 3 od iol £79, Istnieje jesaere kwintole ( STPT4), septymote ( Jddgad1) PWM-s784 aPiosenka francuska - Allegro 29 4 54 5 4 T 2 a T Andante Dwie siostry cose: ton Bo4 gu 8 243 f 3 < ae Fa sie ise t 4 Bartoszu, Bartoszu Allegro a ‘ 2g ~ T z ~ 1 5 T L 5 i i 0 “nist xa osc stooge eek (Fre se hep hw le lym pie (pp PWM-sres4% Cwiczenie C. CZERNY Andante Oprac. A.M. Klechniowske CZERNY ‘M. Klechniowska oe Alle Oprac. eee sn t T 2 3 1 3 3 3 2 “Tok { oznacta sie r6unietC SAW plerwsnym tekcle éwictenia ne 74 preed nutq e jest umiesrezona pauza, Pauza te odpowiade dlugosci trwania fedne} stesnasthi; nazguamy ja pauzg szesnastkows PwWM-sreavers ee P2isas ssis staccato Aria z opery ,,Wesele Figara” Allegretto 5g 5 : oo. MOZART ‘ \ = - ? - »Pozegnanie” Allegretto 4 24 8 4 1 2.3 5 4 a4 32 Pwo seaFr Cwiczenie’ Allegro 1535 A.M. KLECHNIOWSKA jislzenie nr 77 nalety graé doptero.utedy obydvina. rekamt ewwnocesnie, ady Kadda r¢ka x osobna dobrae opanuie soja partie PWM 51- | Jak pajaki gniazda swe buduja Allegro 25 Bs o25 is 5 ty taba 78 P legato | ve crescendo * PtSi oa a $ erst 6 $ $ > 4 $ 2 2 3 aa gia dae ret aa Broa i at ‘Crescendo (wpm. krestendo) unacry, He nalety grat corn mocnies; zamiast calego slows wiywu sig roumlet skrdtu crese slbo znakn —=. PWM. 51a |48 diminuendo * Nickt6re utwory muzyczne sq napisane na forte} Praez duie osoby na jednym i tym samym instrumencie. Jedna x tych os6b gra w grupach wiolinownch, cayll w wiolinie, a druga w grupach basowych, czgli w basi, W trzech poniée| zamieszczonych utworach na czt cielem najplerw w wiolinie, a potem w basie. pian na cztery rece, tj. dla réwnoczesnego grania tery Tece uczes powinfen gra¢ na przemian z nauczy- Piosenka 0 smutnym kotku Andante : ES. feb ape Uczeii albo =P Nauezyciel 79 Uczes albo Nauezyciel *Diminuendo rosezy, ie nalety ge Coren stabie): zamiast catego slows pisze sig tylko dim. albo daje znak —— PwsesrePiosenka szwajcarska Allegro 3 a aN 3 Uczet albo Nauczyciel 80 Uczea slbo Nawczyciel P legato Pei? PWM sas50 Z VII Symfonii Allegretto 3 BEETHOVEN Uezen albo Nauezyciel P 81 Uczea albo Nauczyciel “W drugio tokcie utworu nr 61 nad Iub pod kropkam! staccatouymé praeclagnlgto tuk, Buk taki oznece niu Kawisze shracamy nico cras trwania diwiekn, jek gdyby kledae spokojnie kuidp diwick x osobna. Gr ‘© aznacza po polsku ,uoszenie" fe po kaidym uderte taka nazpue sle porat, WM 5z8Poleczka nadwislanska Allegro Boaat Saat 821" wf 133i 25529 veer is 4 Kolysanka mazowiecka Andante 4s 3a 4 1 i mfx wa [ko-tki dua, 83 A we dwa, |sza-re, bu-re2 Marsz chlopski z Kujaw Tempo di marcia i 2 Seb 4 , | 84 | | 7 8 NF as 5 NYG j | kine wie) *e nad notemt ornacta wykonanie 2nejduigcych sie pod hreske nut o ob Oe Oe ae