Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 12 p.

Imię .................................................................................. Ocena .............

Wiązania chemiczne
1 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

Polaryzacja wiązania polega na uwspólnieniu elektronów przez atomy

1. P F
łączących się pierwiastków chemicznych.
2. W tworzeniu wiązania chemicznego biorą udział elektrony rdzenia atomowego. P F
Wiązanie koordynacyjne powstaje pomiędzy donorem a akceptorem pary
3. P F
elektronowej.
Elektroujemność to zdolność atomów pierwiastka chemicznego do
4. P F
przyciągania elektronów.
5. Orbital σs–s jest orbitalem molekularnym, a orbital px – orbitalem atomowym. P F

2 Poniżej podano właściwości fizyczne trzech substancji chemicznych różniących się rodzajem wiązań ( ... / 1 p.)
chemicznych, które występują pomiędzy tworzącymi je atomami. Przyporządkuj symbol lub wzór
chemiczny odpowiedniej substancji wybranej spośród podanych (A–F) do opisów właściwości (1–3).
Uwględnij wszystkie możliwości.
1. W temperaturze pokojowej – 2. Substancja stała, przewodząca 3. Substancja stała, która ma
substancja ciekła, nieprzewodząca ciepło i prąd elektryczny, ciągliwa i wysoką temperaturę topnienia, a w
prądu elektrycznego. kowalna, o metalicznym połysku. stanie stałym nie przewodzi prądu
elektrycznego. Roztwór wodny tej
substancji przewodzi prąd
elektryczny.

A. Ag B. Br2 C. CH4 D. NaBr E. Cu F. K2O

1. _____ 2. _____ 3. _____

3 Przyporządkuj rodzaj wiązania chemicznego (A–D) do substancji o podanych właściwościach (1–3). ( ... / 1 p.)
1. Substancja stała, która ma wysoką temperaturę topnienia, a w stanie stałym nie przewodzi prądu
elektrycznego. Roztwór wodny tej substancji przewodzi prąd elektryczny.
2. W temperaturze pokojowej – substancja stała, nieprzewodząca prądu elektrycznego.
3. Substancja stała, przewodząca ciepło i prąd elektryczny, ciągliwa i kowalna, o metalicznym połysku.
A. jonowe
B. kowalencyjne niespolaryzowane
C. kowalencyjne spolaryzowane
D. metaliczne
1. _____ 2. _____ 3. _____

4 Narysuj sposób powstawania wiązania chemicznego w bromku sodu, stosując wzory elektronowe ( ... / 2 p.)
(kropkowe lub kreskowe). Zaznacz poprawne uzupełnienia zdania.
W węzłach sieci krystalicznej stałego bromku sodu znajdują się (atomy / jony) sodu i (atomy / jony)
bromkowe. Tworzenie się wiązania (jonowego / kowalencyjnego / metalicznego) w NaBr spowodowane jest
(dużą / małą) różnicą elektroujemności sodu i bromu. Wiązania chemiczne tworzą się w wyniku
(uwspólnienia / przeniesienia) elektronów pomiędzy atomami sodu i bromu. Pomiędzy utworzonymi
(cząsteczkami / jonami) występują siły elektrostatycznego (odpychania / przyciągania).

5 Napisz wzór elektronowy kropkowy lub kreskowy (z uwzględnieniem wolnych par elektronowych ( ... / 1 p.)
i wiązań koordynacyjnych) cząsteczki kwasu siarkowego(VI).

Grupa A | strona 1 z 2
6 ( ... / 1 p.)
Podano wzór elektronowy anionu siarczanowego(IV). Określ typ hybrydyzacji
walencyjnych orbitali atomowych siarki, kształt (geometrię) cząsteczki oraz
liczbę wiązań kowalencyjnych σ i π.

7 W tabeli zestawiono temperatury wrzenia wybranych wodorków niemetali 16. grupy układu okresowego. ( ... / 2 p.)

Wzór wodorku H2O H2S H2Se H2Te

Temperatura wrzenia, °C 100 –60,3 –41,4 –2,1

Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2013.

a) Określ, jaka jest zależność między temperaturą wrzenia wodorku a masą atomową niemetalu.
Skorzystaj z danych w tabeli.
b) Wyjaśnij przyczynę dużej różnicy temperatury wrzenia wody i innych wodorków niemetali 16.
grupy, odwołując się do rodzaju wiązań chemicznych w wodzie.

8 Każdemu typowi hybrydyzacji można przypisać inny schemat orbitali zhybrydyzowanych. Wskaż schemat ( ... / 1 p.)
ilustrujący hybrydyzację typu sp2.
A. B. C. D.

9 Na podstawie podanych informacji określ typ hybrydyzacji, jakiej ulegają orbitale atomowe atomów ( ... / 1 p.)
centralnych.
a) cząsteczka amoniaku ma budowę piramidy trygonalnej, a kąt między wiązaniami wynosi ok. 107°
b) w cząsteczce tlenku węgla(IV) kąt między wiązaniami wynosi 180°
c) hybrydyzacji ulegają jeden orbital s i jeden orbital p
d) anion azotanowy(V) ma budowę trygonalną

10 Przedstawiono schematy powstawania orbitali molekularnych (A i B) oraz orbitale molekularne σ i π (a i b). ( ... / 1 p.)

A. B. a. b.

Zaznacz poprawne uzupełnienia zdań dotyczących budowy cząsteczki S2.

Na schemacie (A / B) przedstawiono nakładanie się orbitali atomowych (3s / 3px / 3py), które prowadzi do
powstania orbitalu molekularnego σ oznaczonego literą (a / b). Orbital ten powstaje w wyniku (liniowego /
bocznego ) nakładania się orbitali atomowych. W cząsteczce S2 liczba elektronów wiążących wynosi (2 / 4 /
6).

Grupa A | strona 2 z 2
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 12 p.
Imię .................................................................................. Ocena .............

Wiązania chemiczne
1 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 1 p.)

1. Moment dipolowy cząsteczki o budowie liniowej jest różny od zera. P F

W tworzeniu wiązania chemicznego nie biorą udziału elektrony z rdzenia
2. P F
atomowego.
Wiązanie kowalencyjne powstaje pomiędzy donorem a akceptorem pary
3. P F
elektronowej.
4. W cząsteczce azotu występują jedno wiązanie σ i dwa wiązania π. P F

5. Orbital σs–p jest orbitalem molekularnym, a orbital px – orbitalem atomowym. P F

2 Poniżej podano właściwości fizyczne trzech substancji chemicznych różniących się rodzajem wiązań ( ... / 1 p.)
chemicznych, które występują pomiędzy tworzącymi je atomami. Przyporządkuj symbol lub wzór
chemiczny odpowiedniej substancji wybranej spośród podanych (A–F) do opisów właściwości (1–3).
Uwględnij wszystkie możliwości.
1. Substancja stała, która ma 2. W temperaturze pokojowej – 3. Substancja stała, przewodząca
wysoką temperaturę topnienia, a w substancja stała, nieprzewodząca ciepło i prąd elektryczny, ciągliwa i
stanie stałym nie przewodzi prądu prądu elektrycznego. kowalna, o metalicznym połysku.
elektrycznego. Roztwór wodny tej
substancji przewodzi prąd
elektryczny.

A. Mg B. C (diament) C. K2SO4 D. Ba(OH)2 E. Au F. CH4

1. _____ 2. _____ 3. _____

3 Przyporządkuj rodzaj wiązania chemicznego (A–D) do substancji o podanych właściwościach (1–3). ( ... / 1 p.)
1. W temperaturze pokojowej – substancja ciekła, nieprzewodząca prądu elektrycznego.
2. Substancja stała, przewodząca ciepło i prąd elektryczny, ciągliwa i kowalna, o metalicznym połysku.
3. Substancja stała, która ma wysoką temperaturę topnienia, a w stanie stałym nie przewodzi prądu
elektrycznego. Roztwór wodny tej substancji przewodzi prąd elektryczny.
A. jonowe
B. kowalencyjne niespolaryzowane
C. kowalencyjne spolaryzowane
D. metaliczne
1. _____ 2. _____ 3. _____

4 Narysuj sposób powstawania wiązania chemicznego w cząsteczce fosforowodoru PH3, stosując wzory ( ... / 2 p.)

elektronowe (kropkowe lub kreskowe). Zaznacz poprawne uzupełnienia zdania.

Tworzenie się wiązania (jonowego / kowalencyjnego / metalicznego) w PH3 spowodowane jest (dużą / małą)
różnicą elektroujemności fosforu i wodoru. Wiązania chemiczne tworzą się w wyniku (uwspólnienia /
przeniesienia) elektronów pomiędzy atomami fosforu i wodoru. Pomiędzy utworzonymi (cząsteczkami /
jonami) (występują / nie występują) siły elektrostatycznych oddziaływań. Orbitale walencyjne atomu fosforu
są w stanie hybrydyzacji (sp / sp2 / sp3). Cząsteczka ma kształt (liniowy / kątowy / piramidy trygonalnej).

5 Napisz wzór elektronowy kropkowy lub kreskowy (z uwzględnieniem wolnych par elektronowych ( ... / 1 p.)
i wiązań koordynacyjnych) cząsteczki kwasu azotowego(V).

Grupa B | strona 1 z 2
6 ( ... / 1 p.)
Podano wzór elektronowy anionu siarczanowego(VI). Określ typ hybrydyzacji
walencyjnych orbitali atomowych siarki, kształt (geometrię) cząsteczki oraz
liczbę wiązań kowalencyjnych σ i π.

7 W tabeli zestawiono temperatury wrzenia wybranych wodorków niemetali 17. grupy układu okresowego. ( ... / 2 p.)

Wzór wodorku HF HCl HBr HI

Temperatura wrzenia, °C 19,5 –85,0 –66,8 –35,4

Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2013.

a) Określ, jaka jest zależność między temperaturą wrzenia wodorku a masą atomową fluorowca.
Skorzystaj z danych w tabeli.
b) Wyjaśnij przyczynę dużej różnicy temperatury wrzenia fluorowodoru i innych wodorków niemetali
17. grupy, odwołując się do rodzaju wiązań chemicznych we fluorowodorze.

8 Na podstawie podanych informacji określ typ hybrydyzacji, jakiej ulegają orbitale atomowe atomów ( ... / 1 p.)
centralnych.
a) anion azotanowy(III) ma budowę trygonalną
b) cząsteczka wody ma kształt litery „V”, a kąt między wiązaniami wynosi ok. 105°
c) w cząsteczce wodorku berylu kąt między wiązaniami wynosi 180°
d) hybrydyzacji ulegają jeden orbital s i trzy orbitale p

9 Każdemu typowi hybrydyzacji można przypisać inny schemat orbitali zhybrydyzowanych. Wskaż schemat ( ... / 1 p.)
ilustrujący hybrydyzację typu sp.
A. B. C. D.

10 Przedstawiono schematy powstawania orbitali molekularnych (A i B) oraz orbitale molekularne σ i π (a i b). ( ... / 1 p.)

A. B. a. b.

Zaznacz poprawne uzupełnienia zdań dotyczących budowy cząsteczki S2.

Na schemacie (A / B) przedstawiono nakładanie się orbitali atomowych (3s / 3px / 3py), które prowadzi do
powstania orbitalu molekularnego π oznaczonego literą (a / b). Orbital ten powstaje w wyniku (liniowego /
bocznego ) nakładania się orbitali atomowych. W cząsteczce S2 liczba par elektronów niewiążących wynosi
(2 / 4 / 6).

Grupa B | strona 2 z 2