Professional Documents
Culture Documents
A.BT dPIROOJEKT-WPS Office
A.BT dPIROOJEKT-WPS Office
ABBAA PROOJEKTII
1.Oboo.ARARSO DAGNE
2.Oboo.BERISO DAGNE
3.Oboo.TURE DAGNE
fulbaana,2024
gabatee QABIYYEE
GABAABAA Raawwachiiftuu 1
Profaayilii Piroomootaraa 1
SEENSA 2.
SEENSA PROOJEKTICHAA 3
FURMAATA PROOJEKII 5
KAAYYOO PROOJEKTICHAA 5
KAAYYOO WALIIGALAA 5
Kaayyoowwan Addaa 6
Ibsa Pirojektii 6
Oomishaalee pirojektichaa 6
Dandeettii Omishaa 7
Konkolaataa 8.
Ijaarsa 9
An
Ce’umsa Teeknooloojii 10
BAASII INVESTIMANTII 13
Madda Maallaqaa 14
Yeroo Pirojektii 14
Xiinxala Faayinaansii 14
Tilmaama ijoo 15
Tilmaama galii 15
Profaayila Piroomootaraa: Pirojektiin Qonna Aannanii fi Qophii Aannani jedhamee eegamu” kan
jalqabame fi kan A.B.T Dairy Farming Partnership plc. A.B.T Dairy Farming Partnership (plc) ills akkaataa
seera daldalaa Itoophiyaatiin ijaarame. Miseensonni dhaabbatichaa One A.B.T irraa kan turan yoo ta'u
hundi isaanii barnoota gaarii kan qaban ta'uu ibsameera. Qabiyyeen saalaa miseensonni sadii dhiira
turan . Walta’iinsi kun haaraa kan ijaarame ta’us, muuxannoon miseensotaa qonnaa fi hojii daldalaa
irratti muuxannoo dhaabbataa gaarii kan qaban yoo ta’u, muuxannoon isaan ejjennoo kennanii carraa
milkaa’ina isaanii haalaan kan dabaludha.
Bakka Pirojektichaa Pirojektiin yaadame kun naannoo Oromiyaa Bulchiinsa Magaalaa Meekii
(oromo:maqii) keessatti setup gochuun ni danda'ama.
Lammiilee naannoo ogummaa qabaniifi ogummaa hin qabneef carraa hojii uumuu.
naannoo fi kkf.
Kaappitaala 2,587,500
Qaama Pirojektii
Hojjetaa dhaabbataa: 15
Hojjetaa yeroo: 20
Faayidaa Hawaas-Dinagdee
Pirojektichi hojjettoota ogummaa qaban, walakkaa ogummaa qabaniifi yeroo yeroon hojjettoota
naannoo sanaaf mala hojii dabalataa ni uuma.
Galiin michoota dabaluu cinaatti pirojektichi dinagdee keessumaa oomisha aannaniifi oomisha aannani
itti fufiinsa qabu ni sochoosa ture. Abbootiin qabeenyaa biyyattis hojii aannani qopheessuu fi oomisha
aannanirratti akka bobba’an ni jajjabeessa.
Galiin daballiin fayyadamtoota hojjettoota dhaabbataa fi yeroo irraa eegamu dhuma irratti fayyaa fi
soorata gaarii A.B.T keessatti gumaachuu fi ijoollee isaaniif barnoota fooyya’aa akka argatan, qulqullina
fooyyessuu fi wantoota mana keessatti barbaachisan akka dhiyeessan kan taasisu ture.
2. SEENSA
Horsiisni beeyladaa fi qonni walta’iinsaan kan hirmaatan yoo ta’u, baadiyyaa keessatti madda galii fi hojii
barbaachisaa dha. Isaan keessaa aannaniin qonnaan bultootaaf nageenya kan kennu yoo ta’u,
keessumaa qonni yeroo kufe. Qonni aannani maatii hiyyeeyyii miliyoonaan lakkaa’aman guutuu biyyattii
keessatti madda galii qofa osoo hin taane madda pirootiinii, soorata dabalataa, xaa’oo, boba’aa fi kuusaa
qabeenya guddaa ta’ee barbaachisaa dha.
Fooyya’iinsi qophii aannani fedhiin aannani dabaluu kan barbaachise yoo ta’u kunis yuunitii aannani
daldalaa hedduu giddu galeessaa fi xixiqqaa bara kutaalee biyyattii adda addaa. Teeknooloojiiwwan
fooyya’oo ta’an jalqabuu, nyaata kompaawundii argamuun oomisha qonna walmakaa aadaa irraa gara
sirna oomisha aannani addaatti ce’uuf sababoota biroo itti gaafatamummaa qabanidha. Aannani
sanyiiwwan oomisha olaanaa qaban qonna aannani sarara daldalaa irratti akka dhaabbata daldalaatti
guddisuuf bal’ina bal’aa uumeera.
Itiyoophiyaatti fayyadamni waggaatti aannani nama tokkoo sadarkaa Dhaabbanni Fayyaa Addunyaa
gorse keessaa %11 qofa (gain briefing paper dairy in Ethiopia 2021). Fedhii aannani fi oomishaalee
aannani dabalaa dhufe guutuun baay’ina re’oota oomisha olaanaa qaban kanneen tropically adapted,
baay’ina tuuta aannani daldalaa, fi baay’ina re’oota tuuta tokkoo fi oomishtummaa re’ee tokkoo
saffisaan osoo hin dabalin dhugoomuun hin danda’amu.
Meekii (oromo:maqii) Magaalaa keessatti fooyya’iinsi jeneetikii sanyiiwwan biyya keessaa karaa
walhormaataa fi fooyya’iinsa, akkasumas oomisha saffisaan re’ee sanyii dhalootaa qonnaan bultootaa
irraa karaa walhormaata namtolchee (AI) waggaa 8 oliin dura jalqabame. Haa ta’u malee, bulchiinsa
Zoonii keessatti lakkoofsi sanyiiwwan fooyya’an ammallee baay’ee xiqqaa waan ta’eef sirna aannani
qonnaan bultoota xixiqqaa jireenya isaanii irratti hundaa’e amma jiru gara oomisha aannani daldalaa
gabaa irratti xiyyeeffateetti jijjiiruun oomisha aannani guddisuun fedhii biyya keessaa amma jiruu fi gara
fuula duraatti tilmaamame guutuuf baay’ee xiqqaadha.
gama biraatiin dandeettiin misooma aannani Magaalaa Meekii (oromo:maqii) keessatti baay'ee
guddaadha. Agroo-ikoloojiiwwan oomisha aannaniif mijatoo ta’an jiraachuun, fedhiin biyya keessaa
aannaniifi oomishaalee aannanii dabaluu, carraan gabaa fooyya’aa ta’uun isaa dandeettii fi carraa
misooma aannani Magaalattii keessatti mul’atu agarsiisa.
The Project proposal of A.B.T Dairy Farming Barbaachisummaa qonni aannanii gatii nyaataa itti fufiinsa
qabuuf, fi carraa hojii hawaasaaf qabu ilaalcha keessa galchuun, hiyyummaa hir’isuu fi soorata fooyya’aa
ta’e Magaalaa Meki (oromo:maqii) Meki (oromo:maqii) keessatti gumaacha guddaa gochuu danda’a.
magaalaa.
Dhaabbilee mootummaa fi miti mootummaa hojiirra oolmaa sirrii fi bu’a qabeessa akkasumas itti
fufiinsa yeroo dheeraa pirojektii eegamu mirkaneessuuf deeggarsa taasisaa jiran irraa gaheen
deeggarsaa tokko tokko ni jira.
Meki (oromo:maqii) Kutaa/waajjira qonna magaalaa: dhaabbileen akka kutaa qonnaa Zoonii, Meki
(oromo:maqii) Damee qonnaa Bulchiinsa Magaalaa tajaajila fayyaa beeyladaa fi kanneen biroo tajaajila
ekisteenshinii ni kennu. Tajaajilli kun kan dabalatu, .
Tajaajila AI;
sanyii dheedhii fi walitti hidhamiinsa gabaa nyaataa, dhiyeessii meeshaalee oomishtootaaf ni mijeessa;
Oomishtoonni waajjira damee biroo kan akka Waajjira eegumsa naannoo, Waajjira Fayyaa, Waajjira
daldalaa fi industirii waliin walitti dhufeenya qaban irratti gorsaa fi deeggarsa ni kenna.
Giddugala Namtolchee Biyyaalessaa: wiirtuu sanyiiwwan fooyya’oo walitti qabuu fi raabsuu fi tajaajila AI
kennitootaaf leenjii kennuudhaaf hundeeffame. Dhaabbilee tajaajila AI dhuunfaa ykn mootummaaf
Siemens dhiyeessa.
Dhaabbilee Miti Mootummaa; Dhaabbileen miti mootummaa kallattiin kennuu fi misooma tajaajilaa
haala mijeessuu irratti bobba’aniiru. Leenjii oomisha aannani, gabaa fi qophii oomisha aannaniin
walqabatee kennamu. Dhaabbilee Faayinaansii; Tajaajila faayinaansii aannaniif dhimma murteessaa
daldala isaa babal’isuuf fi hojii gahaadhaan hojii guyyaa guyyaa gaggeessuuf magaalaa guddicha.
Walumaagalatti, qooda fudhattoonni armaan olitti ibsaman pirojektichaa bu’a qabeessaa fi haala gaariin
akka raawwatamuuf haala mijeessuu keessatti gahee guddaa qabu. Kana malees Waajjirri Qonna Zoonii
fi Weredaa teeknooloojiiwwan aannaniifi aannani qopheessuurratti gorsa teeknikaa kennuun qulqullina
aannan qophaa’e ni to’ata.
3.furmaata pirojektichaa
Yeroo ammaa sadarkaan dhiyeessii aannan qalamaa gadi aanaa ta’uun isaa Magaalaa Meekii
(oromo:maqii) keessatti murteessaadha. A.B.T Daayirii
Magaalaa Meekii (oromo:maqii) keessatti dorgomtoonni qonna xixiqqaa dhuunfaa fi qonna manaa
adda addaa jiru. Sadarkaa magaalaatti qonna aannani xixiqqaa tokkoo fi waldaalee hojii gamtaa 2 kan
aannan qalamaa miseensa irraa walitti qabu. Garuu yuunitiin qonnaa kun aannan baay’inaafi qulqullina
gahaa ta’een dammaqinaan hin oomishne. Sababa kanaan xumura cimaan isaan gidduutti hin jiru.
Aannan qulqullina fooyya’aa qabu gatii madaalawaadhaan dhiyeessuudhaan, akkasumas aannan firijii
haaraa fi addaa paakeejii keessa jiru balbala maamilaatti geessuun isaan irraa adda of goona.
Giddu-galli gama dhiyeessiitiin ta’uu danda’u dhiyeessii aannan qalamaa cimsuu, wiirtuuwwan aannan
walitti qabuu fooyyessuu, nyaata dhiyeessuu, loojistikii fi fooyya’iinsa sanyii ta’uu danda’a. Fooyya’iinsa
qulqullina sansalata adeemsa hojii keessatti walitti hidhamiinsi daldalaa, leenjii, fi dabarsuu teeknooloojii
hojiiwwan barbaachisoo ilaalamuu qaban dha.
4.kaayyoo pirojektichaa
galmi waliigalaa pirojektichaa carraa invastimantii Biyyattii keessa jirutti fayyadamuu fi onnachiiftuu
imaammataa ibsametti fayyadamuun qonna daldalaa guddaa taasisuu fi misooma damee dhuunfaa
guddisuu irratti xiyyeeffate fayyadamuun guddina dinagdee Itiyoophiyaa keessatti gumaachuudha.
Kaayyoon Dhaabbatichaa inni guddaan oomisha gosa adda addaa kan qonnaan bulaa aannanii hawaasa
naannoo Magaalaa Meekii (oromo:maqii) Magaala Mekii (oromo:maqii) yeroo gabaabaa keessatti fi
yeroo dheeraa keessatti ummata Magaalaa Meekii (oromo:maqii) Walumaagalatti oomishuu danda'u
dhiyeessuudha akkasumas prsociety itti fufsiisuuf bu’aa guddaa argachuuf
Kana waliin kan walsimu kanneen armaan gadii wantoota addaa pirojektichaati.
Qonnaan bultoota xixiqqaa magaalattii fi naannoo ishee waliin walitti dhufeenya gabaa uumuu
Malawwan akka balfa beeyladaa qonnaaf dhiyeessuu fi itti fayyadama Bio-fuel qopheessuun dhiibbaa
naannoo hojiin keenya geessisu hir’isuu;
aannan nyaata Itoophiyaa keessattuu naannolee jireenyi oomisha loonii irratti hundaa’e
keessatti waan aadaa ta’eedha. Aannani dhangala’aan akka aadaatiin qabamu umriin isaa
baay’ee daangeffame qaba. Omisha aannani ammayyaa keessatti sanyiiwwan qaxxaamuraa
biyya alaa ykn masaraawwan sanyii qulqulluu kan fayyadaman yoo ta’u, aannan kunis umurii
dheeraa akka qabaatuuf kan qophaa’udha. Pirojektichi mataa re'oota ulfaa sanyii
qaxxaamuraa biyya alaa 15 waliin qophii walhormaataa kan jalqabu ta'a. Re’oonni kun ji’a
lamaa hanga sadii keessatti kan da’an yoo ta’u, oomishni aannani waggaa jalqabaatti dhihoo
ta’ee ni jalqabama. Qonni aannani kun bakka aannan itti qopheessanii fi itti kuusan ni
qabaata. Pirojektichi qonnaan bultoota qonnaan bultoota xixiqqaa naannoo magaalattii jiran
irraas aannan walitti qabuun warshaa qopheessuu kanaaf ni dhiheessa. Dhumarrattis omishni
kun magaalota gurguddoo keessatti manneen daldalaa raabsaa mataa isaanii hundeessuun
ykn ergamtoota ajajaman fayyadamuun ni raabsama.
carraa jiru tilmaama keessa galchuun pirojektichi oomishaalee aannani gurguddoo kanneen
akka: Raw & pasteurized milk, Butter and Cheese (Ayib) dabalatee dhiyeessuuf yaada. Haala
kanaan, adeemsi hojii inni guddaan oomishaa fi qophii aannani irratti kan xiyyeeffatu yoo
ta’u, oomisha ijoo irratti gatii dabalataa adda addaa kan of keessaa qabudha.
Aannan haaraan erga argamee booda calalamee gara taankii balfaatti paampii godhama;
sana booda gargaarsa qabbanaa'aatiin qabbanaa'ee guddinni baakteeriyaa akka xiqqaatu
taasisa .Qabiyyee coomaa keessaa dhibbeentaan tokko addaan baafamee mana qabbanaa'aa
keessatti qabbanaa'a. Sana booda, kiriimiin keessa jiru yookaan dhadhaatti kan dhangala'u
yookaan akka jirutti gurgurama, kunis argama gabaa biyya keessaa irratti hundaa'a. Adeemsi
addaan baasuu kiriimii erga xumuramee booda, aannan sun sana booda oomishaalee gatii
dabalataa adda addaa kan akka aannani, Dhadhaa fi daabboo ni keessa darba. Oomishaaleen
aannanii adeemsa paastiraayizeeshinii keessa darbu; aannan paastiraayizeeshinii taankii
qabbanaa’aa keessatti guutamee gara wiirtuuwwan raabsa aannani magaalaatti akka
geessudha. Aannan paastiraayizeeshinii ta’e meeshaalee pilaastikii liitira 200 mille keessatti
kan kuufamu waan ta’eef, meeshaaleen pilaastikii lama aannan paastiraayizeeshinii liitira
tokko paakeejii godhachuun gabaaf raabsama ture. Daabboo fi dhadhaa paakeejii waraqaa
giraama 75 fi 200 keessatti kuufama ture. Erga addaan baafamee booda kiriimiin taankii
sibiilaa hin goggogne keessatti qabamee fi (4oC) irratti firijii keessa kaa’ame.
Qonni aannani kun re’oota aannan kennan 15 kan qabaatu yoo ta’u, isaanis sanyiiwwan biyya
alaa ta’anii fi dandeettii oomisha aannani fooyya’aa kan qaban ta’a. Bal’inni qonnaa waggaa 5
keessatti tilmaamaan bineensota 80tti ni guddata. Giddu galeessaan oomishni re’ee tokkoo
guyyaatti liitira 25 akka ta’u kan tilmaamamu yoo ta’u, re’oonni kunneen yoo xiqqaate ji’a
kudhaniif aannan ni kennu. Walumaagalatti oomishni waliigalaa guyyaa guyyaatti gara liitira
375 ta’a. Kana malees, aannan dabalataa qopheessuuf dhiyeessuuf guyyaatti aannan liitira 70
qonnaan bulaa naannoo sana jiru irraas ni sassaabama. Walumaagalatti oomishni aannan
qalamaa waggaatti waggaa jalqabaa oomishaatti gara liitira 135,500 ta’a. Waggoota itti aanan
keessatti guddina baay’ina tuuta horii waliin oomishni aannan qonnaa ni dabala.
Akka invooyisii Performaa dhiyeessitoota biyya keessaa irraa dhiyaateetti waliigala baasii
maashinootaa fi meeshaalee kanaa walitti qabamee Birrii kuma 2,400,000 yoo ta’u,
meeshaaleen aannan biroo Birrii 2000tti tilmaamamu. 220,000 ta'a.
5.7 Konkolaataa
Qonni kun akka konkolaataa qonnaatti Isuzu (taankerii aannani dhaabame) fayyadama ture.
Akka invooyisii Performa dhiyeessitoota biyya keessaa irraa dhiyaateetti baasii waliigalaa
konkolaattota kanaa walitti qabamee Birrii kuma 1 fi kuma 800 ta’a.
5.8 Meeshaalee Manaa fi Meeshaalee Waajjira
Akka invoice Performa dhiyeessitoota biyya keessaa irraa dhiyaateen baasii waliigalaa
meeshaalee manaa fi meeshaalee waajjira kanaa walitti qabamee Birrii kuma 250 ta’a.
Haalli tuuta jalqabaa re’oota 15, kanneen sanyii qaxxaamuraa ta’an, oomisha aannan
fooyya’aa qaban ilaalama. Baasii waliigalaa re'oota kanaaf Birrii 4,500,000 dha. Qonnaan
bulaan kun re’ee kamiyyuu bitachuu hin barbaachisu. Tuutni kun yeroon darbaa deemuun
dhiiga aannani tuuta re’ee keessa jiru dhibbeentaa dabaluudhaan “kan guddifamu” ture.
Qonnaan bultoonni aannani kun guyyaatti aannan qalamaa liitira 75 qonnaan bultoota
naannoo isaanii jiran irraa gatii balfa tokkoof 100n bitachuun biqiltuu kanaaf ni dhiheessa.
Walumaagalatti bara omishaaf birrii 2,700,000 ni barbaachisa. Baasii aannan qonnaan
bultoota naannoo irraa bitachuuf bahu invastimantii jalqabaatiif kan fudhatamu yoo ta’u, ni
naanna’a.
lafti qabeenya qonna aannaniif barbaachisoo ta’an keessaa isa tokkodha. Dairy Farm bal'aa
qaba
5.12 Ijaarsa
fooqii qabu irraa kaasee hanga koraalii salphaa foddaa hin qabneetti garaagarummaa qaba.
Bakki qonnaa lafa olka’aa irratti waan argamuuf, manni jireenyaa re’oota ga’eessota, re’oota
ga’eessota, mana aannaniifi taankii bishaanii akka gaariitti ijaaramuu qaba.
Gosoota dheedhii fooyya’oo ta’an hedduu bakka qonnaa irratti dhaabaman qabna.
Dabalateera
Margi Napier, Margi Elephant, Margi Desho (Pennisetum spp. Pedicellatum), oats fi qonnaan
bultoonni naannoo marga Rhodes nuuf dhiyeessu, kunis akka dhaabbannaa qulqulluutti kan
dhiyaate ykn midhaan midhaanii kan akka boqqolloo fi sorghum waliin kan wal-qabate ture.
Fooyya’iinsa heddumminaa fi qulqullina aannaniif gahaa miti, kanaaf nyaata qindaa’e kan
akka molaasii, furushikaa fi nyaata dabalataa qindaa’e biroo gorfaman bitachuun gaariidha.
Karaa; Naannoo pirojektichaa daandii haala qilleensa hundaan hanga Meekii (oromo:maqii)
Bulchiinsa Magaalaa Naannoon kun gama hundaan daandii haala qilleensaa hundaan kan
walqabatu waan ta’eef, pirojektichi galtee fi oomisha salphaatti geejjibsiisuu danda’a.
Qabeenya Bishaanii; yeroo ammaa kana bishaan dhugaatii qulqulluu argachuun naannoo
pirojektichaa rakkoo miti. Milkaa'inni guddaan dhiheenya kana Bulchiinsa Magaalaa Meekii
(oromo:maqii) pirojektii bishaanii haaraa waggaa 50 itti aanuuf bishaan dhiyeessuu eebbisuu
isaati.
Telekoomii ; Akka ragaan kutaa pilaanii fi misooma magaalaa Meki (oromo:maqii) irraa walitti
qabame ibsutti bulchiinsi magaalichaa fi PA naannoo pirojektichaa jiran hundi tajaajila
bilbilaa adda addaa, kan akka, tajaajila bilbila harkaa, fi wayaa malee argachuu.
maddoota: kaappitaalaa abbaa qabeenyaa fi liqii Baankii Misooma Itoophiyaa irraa argame.
Kanaanis baasii pirojektichaa keessaa gara %80 (Birr 3,246,900) Baankii irraa kan oolu ta’a.
sirnoota. Sirna gabaa kana keessatti oomishtoonni kallattiin fayyadamtootaaf ykn daldaltoota
ykn daldaltoota hayyama hin qabneef gurguru. Gatiin yeroo baay’ee kan murtaa’u marii
oomishtootaa (gurgurtaa) fi bitaa gidduutti taasifamuun yoo ta’u; sirni kun sirna oomisha
aannani baadiyyaa keessatti ol’aantummaa qaba. Dhaabbanni keenya sirna gabaa idilee, kan
waldaalee hojii gamtaa fi warshaaleen dhuunfaa aannan walitti qabuu fi qopheessan
kanneen aannan nu irraa fudhatanii fayyadamtootaaf dabarsan jiranii fi sirna gabaa al-
seerummaa ni fayyadama.
baay’inni ummataa waggaatti %4.8 guddachaa jiru guddina kanaan dura hin argamne bara
oomisha qonnaa keessumaa nyaata madda bineensotaa keessatti nyaata (soorataa) baay’ina
ummata guddachaa jiruuf barbaachisu guutuuf. Fedhii aannaniifi oomisha aannani dabalaa
dhufe guutuuf, oomishtummaan jiru gadi aanaa ta’uu isaatiin, oomishni baay’ina bineensotaa
dabale irraa dhufuu qaba. Loon aannani fooyya’aa fi qulqulluu (kan biyya alaa) oomisha
olaanaaf akkasumas akka daldala qonnaatti fayyadamuun naannoo magaalaa, magaalaa
duraa fi naannoo olka’aa makaa gabaan gurgurtaa aannaniif mijatu keessatti beekamtii gaarii
qaba. Kanarraa kan ka’e barbaachisummaan dhiyeessii sanyiiwwan aannani fooyya’an kanaa
dabalaa dhufeera. Seensa re'oota wal-qaxxaamuraa fi nyaata dabalataa akkasumas
teeknooloojii bulchiinsa qonna aannani A.B.T fudhateen muuxannoo qooduun qonnaan
bultoota naannoo sanaaf re’oota ga’eessota gatii madaalawaadhaan dhiyeessuu dandeenya.
Shaakala kana gochuudhaan teeknooloojiiwwan filannoo walhormaataa bu’a qabeessa ta’an
kanneen teeknooloojii walhormaata namtolchee fi bulchiinsa saffisiisuu dandeenya.
for processing facility, Tilmaamni faayinaansii aannan qulqulluu waliigalaa gatii dabalataaf
argamu aannan paastiraayizeeshinii fi oomisha daabbootti akka qoodamu
tilmaama ,Oomisha waliigalaa keessaa dhibbeentaan 80 aannan paastiraayizeeshinii fi
dhibbeentaan 20 daabboo ta’a. Yeroo aannan qopheessu kiriimiin ni hafa. Kireemii kana
fayyadamuuf dhadhaa ni oomishama. Kireemii dhibbeentaan 75 gara dhadhaatti akka
jijjiiramu tilmaamameera.
kanaaf oomishni aannan qalamaa qabatamaan waggaa jalqabaa oomishaa keessatti liitira
133,500 irraa kan jalqabu yoo ta’u, waggoota itti aanan keessatti guddina baay’ina tuuta
tuuta waliin oomishni aannani ni dabala.
7.QABEENYA NAMAA
Galmi dhumaa hojjettoota keenya hunda maamiltoonni keenya irraa eegan guutuu ykn
caaludha. Hundi isaanii maamiltoonni tokko akka hin quufne bakka keenya akka hin baane
tarkaanfii madaalawaa kamiyyuu akka fudhatan aangoo qabu. Imaammanni fooyya’iinsa itti
fufiinsa qabu hojjettoonni hundi karaa itti fufiinsaan malawwan teeknooloojii haaraa ta’een
yeroo itti fufan, adeemsa fooyyessuu, baasii hir’isuu fi yeroo qusatan akka barbaadan
jajjabeessa. Malli kun galma baasii fi yeroo geejjibaa hir’isuu, fi qulqullina tajaajilaa fi itti
quufinsa maamiltootaa guddisuu tajaajila.
gabatee 2 Barbaachisummaa Humna Namaa fi Baasii Hojii
Lak Ibsa hojii bakka duwwaa ta’e mindaa ji’aa mindaa waggaa
ki
Kan barbaadamu
1. CAASAA JARMIYYAA
Caasaan gurmaa’insaa pirojektichaa hojjettoota barbaachisoo ta’an hunda qoqqoodinsa sirrii
jalatti hammachuudhaan kan qophaa’edha. Caasaa jaarmiyaa gubbaatti hogganaan waliigalaa
itti gaafatamummaa sochii waliigalaa warshichaa to’achuu qabu ni jiraata. Maalummaa
giddugalichaa fi hamma hojii raawwatamuu qabu irratti hundaa’uun; hogganaa waliigalaa
jalatti kutaaleen gargaaraa ni jiraatu. Hojjettoonni tokkoon tokkoon yuunitii jala jiran itti
gaafatamaa yuunitii hogganaa waliigalaatiif itti gaafatamummaa qabuun ni to’atama.
9.1BAASII INVESTIMENTII
1 lafa
Ida'ama 14,712,500
Murtii hoggansa irra caalaan bu’aa guddisuun waan hunda caaludha. Haala kanaan karoora
aannaniifi aannani qopheessuu irratti invastimantii gochuun yeroo dheeraa keessatti bu’aa
argamsiisuu fi dhiisuu isaa murteessuuf xiinxalli bu’aa dinagdee barbaachisaadha. Raawwii
pirojektichaa akka karoorfametti yoo ilaalle, pirojektichi jalqabarraa kaasee bu’aa kan qabu
ta’ee kan hafu yoo ta’u, bu’aan qulqulluun jalqaba irratti Birrii 2,537,915.91 kan ta’u yoo ta’u
kunis dhuma waggaa shanii (hanga kaffaltii liqii hunda waliin) gara Birrii 14,782,140.91tti akka
ol guddatu tilmaamameera maallaqa qulqulluu galii irraa hir’ifame). Dandeettiin maallaqa
maddisiisuu pirojektichaa yeroo tokkoon tokkoon isaa guddaa ta’ee argameera
Reeshiyoowwan barbaachisoo ta’an kanneen akka bu’aa gurgurtaa waliigalaa, bu’aa
qulqulluu gara kaappitaalaa (Bu’aa kaappitaalaa) fi bu’aa qulqulluu dabalataan dhala
invastimantii waliigalaa (bu’aa invastimantii waliigalaa) ni yeroo jireenya pirojektichaa
keessatti adeemsa dabalaa dhufe agarsiisu. Ibsi faayinaansii tilmaamame pirojektichi umurii
isaa guutuu bu’aa akka argatu agarsiisa.
Pirojekticha keessatti sirni oomishaa filannoo lama kan aannani qopheessuu fi aannani
ilaalameera. Baasii hojii jalatti qaamni inni jalqabaa baasii kaappitaala hojii yoo ta’u kunis
yuunitii qophii aannaniifi aannaniif addatti tilmaamameera. Warshaaleen nyaataa aannani
walitti qabame oomishaman waan hin jirreef pirojektichi yuunitii oomishaa dabaluudhaaf
wantoota/ oomishaalee cinaa midhaanii/ hunda madda argachuu qaba.
Pirojektichi bara oomishaa tokkotti re’oota ulfaa 15 waliin kan jalqabamu ta’a. Waggoota
darban keessatti guddinni pirojektichaa suuta suutaan dabalee bara oomishaatti daangaa
re’oota 80 ga’a. Beeylada aannaniif guyyaatti mataa tokkoof kiiloo giraama 7 waliin
konsentreetii kiiloo giraama 3 ni nyaachifama. Baasii nyaata konsentreetii fi ruujjii kiiloo
tokkoof birrii 224 fi 200 akka ta’u tilmaamameera.
Gatiin bittaa aannan qonnaan bultoota biyya keessaa irraa Liitira tokkoof Birrii 70
qalamaa
Dhiyeessii
Hordoffiin pirojektichaa akka adeemsa itti fufiinsa qabuutti kan raawwatamu yoo ta’u,
odeeffannoo qulqullinaa fi baay’inaan & daataa gama hoggansa fi teeknikaatiin ni kennama.
Sirni hordoffii kun galtee, bu’aa fi bu’aa irratti daataa kennuu qofa osoo hin taane adeemsa
raawwii pirojektii keessatti hirmaatu ilaala. Odeeffannoon adeemsa keessatti akkasitti
maddisiifame murtii hoggansa qajeelchuudhaan hojiirra oolmaa bu’a qabeessa ta’e
pirojektichaa mirkaneessuun bulchiinsa fooyyessuuf kan oolu ta’a. Meeshaan hordoffii
gabaasa ji’aa ta’a; gabaasa daldalaa yeroo yeroon ni hojjetama. Kanarraa kan ka’e gabaasa
ji’a ji’aan adeemsa raawwii hojii daldalaa sadarkaa hoggansa gadii irraa hanga ol’aanaatti,
akkasumas hojiiwwan hordoffii akkaataa sagantaatiin ni qophaa’a.