l l ø£fi≤>ö‘·$T

‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ_Ûeè~∆ e÷dü|üÁ‹ø£

dü+|ü⁄{Ï 13 - dü+∫ø£ 6 qe+eTs¡T 2022

ø=&Ée{Ï>∑+{Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄
(1909 nø√ºãsY 28 - 1980 Ä>∑wüߺ 17),
Á|üdæ<ä∆ ‘Ó\T>∑T s¡#·sTT‘·, ùV≤‘·Tyê~. ø=≈£î >± ∫s¡|ü]∫‘·T&Ó’q
Äj·Tq ‘·q j·÷uÛ…’ @fi¯fl s¡#·Hê J$‘·+˝À |ü~ |üHÓï+&ÉT y˚\
ù|J\≈£î $T+∫q s¡#·q\T #˚kÕ&ÉT. #·+<äe÷eT |üÁ‹ø£qT
#·+<äe÷eT>± r]Ã~~›q Á|üeTTKT\˝À Äj·Tq nÁ>∑>∑DT´&ÉT.
düeTø±©q e÷qe J$‘êìï |üsêeT]Ù+∫, $eT]Ù+∫,
düTdü+|üqï+ #˚ùd<˚ dü¬s’q kÕVæ≤‘·´+>± Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT.
 2 lø£fi≤>ö‘·$T
$es¡+ ñ+&Ü*
Hê ∫qï‘·q+˝À e÷ Á>±eT+˝Àì ô|<ä\› T
#ê˝≤ m≈£îÿe>± yê&çq |ü<+ä ªnπsjYT nu≤“jYT @<ÓH’ ê
$es¡+ ñ+&Ü*sêµ nì. n~ Hê eTqdüT˝À ã\+>±
Hê≥T≈£î b˛sTT+~. ìC≤ìøÏ yê]˝À m≈£îÿeeT+~øÏ
nø£så ¡ C≤„q+ ˝Ò<Tä , ø±˙ C≤„q+ (Ç+–‘·C≤„q+)
yÓT+&ÉT>± ñ+&˚~. düe÷»+˝À, eTTK´+>± y˚T<Ûë$
es¡+Z ˝À $es¡+ ‘·≈î£ ÿe yês¡T, nã<ë∆\ ø√s¡T\T
m+‘· m≈£îÿy√ ø=+‘· ej·TdüT‡ ô|]>±ø£ Hê≈£î u≤>±
‘Ó*dæ+~ ªHês¡¢ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄>±] ªintellectual
poverty in Indiaµ ñ|üHê´dü+ #·~yêø£ ªuÛ≤e
<ë]Á<ä´+µ jÓTTø£ÿ rÁe‘· eT]+‘·>± ns¡eú TsTT´+~.
1. ø±s=Œπs{Ÿ, Áô|y’ {˚ Ÿ dü÷ÿ˝Ÿ‡˝À ‘Ó\T>∑TqT ˇø£ uÛ≤wü>±
≈£L&Ü #Ó|Œü &É+ ˝Ò<Tä . ø±e⁄q ‘Ó\T>∑TqT $~Û>± uÀ~Û+
#ê\ì ‘Ó\+>±D˝À #·≥+º #˚XÊs¡T. Ä+Á<Û˝ä À nsTT‘˚
C…˝’ øŸ Ï |ü+|ü⁄‘êeTì eTTK´eT+Á‹ nHêïs¡ì #Ó|Œü &É+˝À
ì»yÓT+‘·?
yêdüeÔ + :- 1960e <äXø¯ +£ ˝À uÛ≤s¡‘· bÕs¡y¢ TÓ +{Ÿ
Á|ü‹ bÕ~+∫, ÄyÓ÷~+∫q Á‹uÛ≤cÕ dü÷Á‘·+ Á|üø±s¡+
ªÄj·÷ sêÁcÕº\ ÁbÕ+rj·T uÛ≤wü˝,Ò ã&ç˝À $<ë´s¡T\ú T
H˚sT¡ Ãø=H˚ yÓTT<ä{Ï uÛ≤wü. Ç+<äT˝À $<ë´]úø,Ï ã&çøÏ
m≥Te+{Ï ùd«#·Ã¤ ñ+&É<Tä .
á $wüjT· +ô|’ düe÷#ês¡ Vü≤≈£îÿ #·≥+º ÁøÏ+<ä
#˚dqæ <äsU¡ ≤düT≈Ô î£ NCERT yês¡T #ê˝≤ düŒwü+º >±
dü e ÷<Û ë q+ ≈£ L &Ü Ç#êÃs¡ T . Bìì dü ] >±
neT\T#˚jT· ì Á|üuTÑÛ ‘ê«\T (ñeTà&ç Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ,
‘·$Tfi¯Hê&ÉT) 2000 e dü+e‘·‡s¡+ ‘·sê«‘·... Äj·÷
sêÁcÕº\ n~Ûø±s¡ uÛ≤wü\T $~Û>± yÓTT<ä{uÏ ≤Û wü>± ã&ç˝À
#·<yä ê\ì #·{≤º\T #˚XÊsTT. Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ˝À 2002-
03˝À Bìô|’ #·≥+º #˚XÊs¡T.
‘·sê«‘· ‘Ó\+>±D Á|ü‘´˚ ø£ sêÁwü+º >± @s¡Œ&ܶø£
ª#Ó*ø¢ Ï ô|[¢ eT∞¢ eT∞¢µ nqï≥T¢>± eTs=ø£kÕ] #·≥+º
#˚XÊs¡T. m+<äTø£+fÒ sê»ø°j·THêj·T≈£î\≈£î ˇπø
&Ü. >∑T+≥T|ü*¢ Áoìyêdt.
ìsêàD≤ìøÏ mH√ïkÕs¡T¢ X¯+≈£îkÕú|qü \T #˚jT· &É+
n\yê≥T. n+<äTø£ì ô|<ä>› ± <ëì>∑T]+∫ eTq+
Ä˝À∫+#· qedüs+¡ ˝Ò<Tä .
ì»+>± ‘Ó\T>∑T yÓTT<ä{Ï uÛ≤wü>± ˝Ò≈î£ +&Ü
(ndü\T ‘Ó\Tπ> ˝Ò≈î£ +&Ü) m+‘·eT+~ $<ë´s¡T\ú T
ã&ÉT\˝À #·<Tä e⁄≈î£ +≥THêïs¡T? nH˚ Á|üXï¯ y˚dTü ≈£î+fÒ
e÷Á‘·yT˚ Bìô|’ eT]+‘· düŒwü‘º · edüT+Ô ~. SSC,
CBSE, ICSE dæ\ãdt\˝À q&ç#˚ ã&ÉT\˝À, SSC
øÏ n|ò*æ j˚T{Ÿ nsTTq ã&ÉT\˝À á Á|üXï¯ ñ‘·Œqï+
ne«<äT. ô|’ düeTdü´ CBSE, ICSE ã&ÉT\˝À
e÷Á‘·yT˚ edüT+Ô ~.
Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ˝À Á|ür dü+e‘·‡s¡+ 6 \ø£\å
ô|∫’ \T≈£î eT+~ SSC uÀsY˝¶ À 10 |ü_ø¢ ˘ |üØø£\å T
ÁyêkÕÔsT¡ . Ç+<äT˝À @ MT&çjT· + yê]¬øH’ ê ‘Ó\T>∑T
Á|ü<eä∏ T uÛ≤ùw. CBSE, ICSE dæ\ãdt\˝À 10 e
‘·s>¡ ‹∑ |üØø£\å T Áyêùd yês¡T dü+e‘·‡sêìøÏ 30,000
eT+~ e÷Á‘· y ˚ T
ñ+{≤s¡T. M]˝À ‘Ó\T>∑TqT Á|ü<eä∏ T uÛ≤wü>± rdüTø√
≈£î+&Ü ñqïyês¡T 5000 eT+~ ≈£L&Ü ñ+&ÉsT¡ .
(ø±s¡D+ CBSE ˝À Væ≤+B bÕdt ne«≥+, e÷s¡Tÿ\T
m≈£îÿe>± sêe≥+ ø£w+ºü !!). ICSE 2016-17
qT+&˚ ÁbÕ+rj·T uÛ≤wüqT $~Û>± #·<yä ê\ì ìã+<Ûqä
$~Û+ #ês¡T. nsTTHê y˚T<Ûë$ es¡+Z , sê»ø°jT·
Hêj·T≈£î\T ã&ç˝À ‘Ó\T>∑T $~Û>± uÀ~Û+#ê\ì
y˚~ø£\ô|q’ , |üÁ‹ø± düe÷y˚XÊ\˝À #Ó|⁄ü +Ô fÒ eTq+
eTVü≤<ëq+<ä |ü&Ü*. ‘Ó\T>∑TqT ñ<ä]› +#˚dTü HÔ êïs¡ì
eTq+ bı+–b˛yê*!!
ndü\T #·sá »s¡>±*‡+~ ‘Ó\T>∑T bÕsƒ´¡ |ü⁄düÔ
ø±\ ô|q’ , n+<äT˝Àì bÕsƒê\ jÓTTø£ÿ ñ<˚X› Ê´\ ô|q’ ,
\øå±´\ ô|q’ , learning outcomes ô|q’ . @y√
Hê\T>∑T |ü<ë´\T, Hê\T>∑T ø£<\ä∏ T ô|{Ϻ <ëìì bÕsƒ´¡
|ü⁄düøÔ +£ nì nq&É+ düãuÒHê?(‘·sT¡ yêsTT 5eù|J)
 lø£fi≤>ö‘·$T 3

<Ûäs¡\ ÁøÏ+<ä q*–b˛‘·Tqï Á|ü»\T

<˚X+¯ ˝À Á<äy√´\“D+ ô|]–b˛‘√+~. ∫\¢s¡
<Ûsä \¡ dü÷N Á|üø±s¡+ >∑D+Ï #˚ Á<äy√´\“D+ sπ ≥T Á|üdTü ‘Ô +·
lø£fi≤
>ö‘·$T
‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ_Ûeè~∆ e÷dü|üÁ‹ø£
e´ekÕú|üø£ dü+bÕ<ä≈£î\T
7 XÊ‘·+>± ñ+~. Á<äy√´\ŒD+ sπ ≥T 2 XÊ‘·+qT+&ç 5 &܈ˆ ãT\TdüT y˚+ø£≥ dü‘·´Hêsêj·TD eT÷]Ô
XÊ‘·+>± ñ+&É&+É eT+∫~. n~ Äs¡T XÊ‘·yTÓ ‘Æ ˚ uÛ]Ñ +#· facebook/kalagowtami - kalagowtami.wordpress.com

>∑\ kÕúsTT.n+‘·≈î£ $T+∫‘˚ Á|ü»\T n\¢˝≤¢&TÉ ‘·TqïfÒ.º dü+|ü⁄{Ï 13 ` dü+∫ø£ 6 qe+ãs¡T 2022
yê´kÕ\T
Á<äy√´\“D≤ìï n]ø£≥&º ÜìøÏ ]»s¡T«u≤´+≈£î e&ûsπ¶ ≥¢qT $es¡+ ñ+&Ü* &Ü. >∑T+≥T|ü*¢ lìyêdüT 2
ô|+∫+~. ]»s¡T«u≤´≈£î eT]+‘·>± e&û\¶ qT ô|+∫‘˚ yÓ÷Bì ø±<äT y˚<Tä \ »Hês¡q› sêe⁄ 4
>±&ç<ä MT&çj·÷ 7
n~ Á|ü»\ô|’ eT]+‘·>± uÛ≤sêìï ô|+#·T‘·T+~.nìï eTq+<äs+¡ ˇø£ÿfÒ &Ü. ãT\TdüT $j·Tdt eT÷]Ô 8
s¡ø±\ ˝ÀqT¢, s¡TD yêsTT<ë\ #Ó*¢+|ü⁄\T n~Ûø£ sê»X‚Ks¡X‘¯ êe<Ûëì >∑_“≥ <äTsêZÁ|ükÕ<é 11
MTπøyÓTHÆ ê ‘Ó\TkÕ? õ._. $X¯«Hê<∏é 13
uÛ≤s¡eTe⁄‘êsTT. øÏ+<ä <Ûsä \¡ eT+≥ ˝…>d∑ |æ &ü TÉ ‘·T+fÒ ns¡T®Hé dæ+>¥ 15
ô|’ q y˚ & ç ˙ fi¯ ó fl b˛dæ q≥¢ e ⁄‘· T +~. n+<ä T e\¢ Vü≤qTeT ø£<ë∏ eTè‘·eTT 16
øπ +Á<äÁ|üuTÑÛ ‘·«+ e&ûsπ¶ ≥T¢ ô|+#·&+É ø±≈£î+&Ü y˚sπ e÷sêZ\T <ÛBä ∫Û eTVü≤]¸ XÀuÛ≤sêDÏ 17
ø=&Ée{Ï>+∑ {Ï &Ü. m.lìyêdüs¬ &ç¶ 19
#·÷&Ü*. sê|òTü e y˚+ø£fXÒ «¯ s¡ X¯‘ø· +£ >∑_“≥ <äTsêZÁ|ükÕ<é 21
áeT<Û´ä |”&+ç ∫q ø£s√q, $j·T‘êï+ j·TT<ä+∆ , bÕ\ø√&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô .. 25
s¡ø±å ã+<Ûqä + 27
Á|üøè£ ‹ yÓ|’ Øü ‘ê´\T á dæ‹ú øÏ ø±s¡D+ ø±e#·TÃ. ø±ì ø£$‘·\T
Á|ü»\qT ø±bÕ&ÉTø√e\dæq Á|üjT· ‘·ï+ Á|üuTÑÛ ‘·«+ #˚j÷· *. ‘·|⁄ü Œø±<äT &Ü. ø£&$ç Tfi¯fl es¡Á|ükÕ<äT 6
$cÕ<äy˚T e÷qe #·]Á‘· bÕ+&ÉTs¡+>∑ 7
q>∑<Tä \uÛ´Ñ ‘·qT ‘·–+Z #·&yÉ T˚ Á<äy√´\“D≤ìï n]ø£≥º ùdïVü≤y˚Tsê J$‘·+ eT˝…¢yÓTT>∑Z\ 10
&ÜìøÏ e÷s¡+Z ø±sê<äT. <ëìe\¢ ñqï ø=qT>√\T X¯øÔÏ uÛsÑ ‘¡ ê+ã $.$.düTÁãVü≤àD´+ 10
b˛‘·T+~. ‘·<ë«sê ‹H˚ ÄVü‰s¡ ˝À|ü+ e∫à Á|ü»\T sêeTT&ÉT \ø£àå DTì‘√ ,, 12
>=s¡+‘·≈£î ø=+&É+‘· &Ü. _ôV≤#Y$ s¡e÷<˚$ 12
s√>±\bÕ\e⁄‘ês¡T. Ç|üŒ{Ïøπ eTq+ e÷qyêuÛTÑ ´<äjT· ‘Ó\T>∑+fÒ yÓ\Tπ> sê|òüTe e÷kÕºs¡T 14
dü÷∫˝À yÓqTø£ã&ç ñHêï+. ‘êfi¯+˝Òì ô|f…º \ø£åàDsêyé 14
uÛ≤s¡‹ H˚‘˚{Ï >∑DÒX¯«s¡sêe⁄ 14
»HêuÛ≤˝À #Ó’HêqT $T+∫b˛j·÷+. <ëìï \œ+|üPsY &Ü. _ôV≤#Y$ s¡e÷<˚$ 16
$\TyÓq’ ã\+>± e÷s¡TÃø√yê\+fÒ n+<äT≈£î ‘·>≥Z∑ Tº>± $X¯«Hê<∏Tä e÷≥ b˛eP] $X¯«Hê<∏é 22
#·s´¡ \T rdüTø√yê*. dü÷\ú C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô˝À Á_≥Héì eTq ‘Ó\T>∑T ø=s¡≈£î 23
ì+&ÉT C≤_* l<˚$¬s&ç¶ ◊˝≤ 23
<ë{Ï Á|ü|+ü #·+˝À ◊<äe kÕúHêìï ÄÁø£$T+#ê+. Ä mø£ÿ&ÉTHêïjYT Hê>∑düTo\ 24
dü+|ü<ä nø£ÿs¡≈î£ |üìøÏsêyê*. dü+|üqTï\ô|’ |üqTï $~Û+∫ e÷ q>∑s¡+ s√&ÉT¶ &Ü. sê$ s¡+>±sêe⁄ 24
Ä<ëj·T+ ô|+#·Tø√&É+ <ë«sê ù|<ä\≈£î ÄVü‰s¡|<ü ësêú\ô|’ bÕsƒ¡≈£î\T s¡#·q\T |ü+|æ+#ê*‡q ∫s¡THêe÷ :
|üqTï rôdj·÷´*. e´ekÕj·÷ìøÏ ãTTD|üs|¡ ‹ü ô|+∫ dü+bÕ<ä≈£î\T, lø£fi≤>ö‘·$T,
~>∑Tã&ç n~Ûø£ eTj˚T´˝≤ #·÷&Ü*. ì‘ê´edüsê\T 102, eT÷Hé ˝…’{Ÿ‡, C….j·THé.s√&é, yÓ÷&É˝Ÿ ø√\˙,
sê»eTùV≤+Á<äes¡+`3 |æ\T|ü⁄ : 9866290025
~>∑TeT‹ #˚dTü ø=ì e÷¬sÿ{Ÿ˝À |òüP´#·sY ÁfÒ&ç+>∑TqT
n]ø£{≤º*. ã|òsü Y kÕºø˘ ô|+#·&+É <ë«sê Á<äy√´\“D≤ìï 410, dæ u≤¢ø˘, Á^Hé Væ≤˝Ÿ‡ yÓT>±dæ{°,
|æ.C….ÄsY.s√&é, #·+<ëq>∑sY, ôV’≤<äsêu≤<é`50
n]ø£≥ºe#·TÃ. Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·\#·T≈£î+fÒ yÓTs¡T¬>’q Ä]úø£ bulusuvsmurty@gmail.com
ìs¡«Vü≤D <ë«sê, dü+πøåeT #·s¡´\ <ë«sê á Ä]úø£
>∑+&Üìï >∑f…ºø£ÿ>∑\<äT. &ç{Ï|æ : \*‘· Á>±|òæø˘‡ ` 98857 00220
 4 lø£fi≤>ö‘·$T

yÓ÷Bì ø±<äT yÓ÷B bÕ\qT #·÷&Ü*

- y˚<Tä \ »Hês¡q∆ sêe⁄
Ç|ü⁄Œ&ÉT &Û©ç ˝¢ À !! HÓ{ºÏ uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ s¬ +&Ée kÕúHêìøÏ #˚sT¡ ≈£î+~
Ç+&çj÷· RAW Äs¡e $»j·T+ - kÂs¡ X¯øÔÏ ñ‘·Œ‹Ô 2017 -18
ÇÁC≤jÓT˝Ÿ MOSSAD #Ó ’ H ê, nyÓ T ]ø± ≈£ L &Ü ÄX¯ à s¡ ´ b˛j· ÷ sTT
nyÓT]ø± CIA @&Ée $»j·T+ - uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ jÓTTø£ÿ GDP
s¡cÕ´ KGB Äø±XÊìï ‘ê≈£î‘·Tqï≥T¢ #·÷k˛Ô+~. uÛ≤s¡‘<· X˚ ¯ GDP
Ç+>±¢+&é MI6 8.2%, #ÓH’ ê 6.7%, nyÓT]ø± 4.2%. Ç|ü⁄Œ&ÉT
Á|ü|+ü #·+˝Àì yÓTT<ä{Ï ◊<äT Ç+f…*C…H‡é ≈£L&Ü yÓ÷&û m+<äT≈£î $<˚XÊ\≈£î yÓfi¯óÔHêïs√
@C…˙‡\T &Û©ç ˝¢ À n‘·T´qï‘· kÕúsTT düe÷y˚X+¯ ø√dü+ uÛ≤s¡rj·TT\T #ÓãT‘ês¡T .
≈£Ls√Ãe&É+ Ç<˚ yÓTT<ä{kÏ Õ]. mì$T<äe $»j·T+ - uÛ÷Ñ $T, düeTTÁ<ä+
Ç~ ø=‘·Ô uÛ≤s¡‘<· X˚ ¯ X¯øÔÏ ? eT]j·TT Äø±X¯+ nH˚ eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\qT+&ç
yÓTT<ä{Ï $»j·T+ - yÓ÷&ûJ Á_≥Hé˝À 53 dü÷|üskY ˛ìø˘ øÏ|å Dü T\qT Á|üj÷Ó –+∫q Á|ü|+ü #·+˝À
<˚XÊ\ düe÷y˚X+¯ ˝À »qs¡˝Ÿ Áô|dæ&+Ó {Ÿ nj·÷´&ÉT, yÓTT<ä{Ï <˚X+¯ uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯
s¬ +&ÉT e+<ä\ dü+e‘·‡s¡eTT\T>± ñqï uÛ≤s¡rj·T ‘=$Tà<äe $»j·T+ - 70 @fi¯˝¢ À bÕøÏkÕÔHé
u≤ìdü‘ê«ìï ‘=\–+∫ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï Á|ü|ü+#· ù|<ä]ø±ìï #·÷&É˝<Ò Tä , ø±˙ yÓ÷&û e∫Ãq yÓ+≥H˚
Hêj·T≈£îsê*>± ì\u…{≤º&TÉ Bì ø±s¡D+>±, Á|ü‹ bÕøÏkÕÔHé ù|<ä<X˚ +¯ >± e÷]+~. yêdüyÔ êìøÏ bÕøÏkÕÔHé
uÛ≤s¡rj·TT&ç #Ûêr >∑s«¡ +‘√ $dü]Ô +#ê* . dü+bÕ~+#˚ kÕ<Ûqä + uÛ≤s¡rj·T qøÏ© H√≥¢ yê´bÕs¡+.
s¬ +&Ée $»j·T+ - ◊ø£´ sê»´ dü$T‹ Ç|ü⁄Œ&ÉT eTq uÛ≤s¡‘· Á|ü<ëÛ ì <ëìì n&ÉT≈¶ î£ Hêïs¡T
e÷qe Vü≤≈£îÿ\ eT+&É*˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ô|<ä› Ç~ yÓ÷&û J kÕ~Û+∫q $»j·T+ . .
$»j·T+ kÕ~Û+∫+~. n‘·´~Ûø£ z≥T¢ kÕ~Û+∫q Ç+ø± #·<eä +&ç
düuTÑÛ ´&ÉT. 97 z≥T¢ nedüs+¡ , 188 z≥T¢ e#êÃsTT. |ü<√ $»j·T+ - ˇø£ $wüjT· + ns¡+ú ø±˝Ò<Tä .
Ç|üŒ{Ïø° uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Á|ü»\T n&ÉT>∑T‘ês¡T yÓ÷&û 2014˝À, ø±+Á¬>dt s¡øDå£ eT+Á‹ m.¬ø. Ä+{À˙
m+<äT≈£î $<˚XÊ\≈£î yÓfi≤Ô&TÉ . <˚X+¯ ù|\e+>± ñ+<äì, y˚TeTT sêô|˝ò ŸqT, ∫qï
eT÷&√ $»j·T+ - Á|ü|+ü #·+˝Àì 25 C…{Ÿ ≈£L&Ü bı+<ä˝eÒ Tì #ÓbÕŒs¡T. ø±˙ yÓ÷&û >∑‘·
n‘·´+‘· X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ <˚XÊ\ C≤_‘ê $&ÉT<ä\ Á|üuÛÑT‘·«+˝À ñqï \ø£å\ ø√≥¢ ÇsêHé s¡TD≤ìï
#˚jT· ã&ç+~. uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ Hê\Ze kÕúq+˝À ñ+~, rπsÃXÊs¡T.
nyÓT]ø±, s¡cÕ´, #ÓH’ ê eTqø£+fÒ eTT+<äTHêïsTT. ÁbòÕHé‡ qT+&ç sêô|˝ò Ÿ &û˝Ÿ ≈£L&Ü |üPs¡sÔ TT+~,
Ç~ yÓ÷&û X¯ø+£ . áHê&ÉT Á|ü|+ü #·+˝À ‹s¡T>∑T ˝Òì øÏ|å ìü s¡cÕ´ qT+&ç
Hê\Ze $»j·T+ - GST HÓ\yêØ |üqTï S-400 ≈£L&Ü rdüTø√ã&ç+~! n+‘Ó+<äT≈£î,
edü÷\T 1 \ø£å ø√≥T¢ <ë{Ï+~. Ç~ {° $Áπø‘· jÓTTø£ÿ .....düeTj·T+˝À <˚X¯ &ÉãT“ mø£ÿ&çøÏ b˛sTT+~?
Ä]úøX£ ÊÁdü+Ô . |ü<øä =+&Ée $»j·T+ - ôdH’ ê´ìøÏ ãT˝…{¢ Ÿ
◊<äe $»j·T+ - ø=‘·Ô k˛˝≤sY |üesY bÕ¢+≥¢ Á|üP|òt kÕÿ]ŒjÓ÷ s¡øDå£ ø£e#·+ e∫Ã+~. » e T ÷ à
@sêŒ≥T˝À nyÓT]ø± eT]j·TT »bÕHé\qT yÓqøÏÿ ø±oàsY˝À ôd’q´+ ø=s¡≈£î 2500 ãT˝…¢{Ÿ Á|üP|òt
 lø£fi≤>ö‘·$T
kÕÿ]ŒjÓ÷
u≤Vü≤´ $»j·T+ - á 4 dü+e‘·‡sê\˝À uÛ≤s¡‘<· X˚ ¯
n_Ûe~∆˝À @$T »]–+<√ Ç|ü⁄Œ&ÉT MT≈£î #ÓbÕÔqT.
Ä]úø£ e´edü˝ú À ÁbòÕHé‡qT yÓqøÏÿ HÓ{ºÏ 6 e kÕúq+˝À
ì*∫+~ .
|ü<eä T÷&Ée $»j·T+ - Ä{À e÷¬sÿ{Ÿ˝À
»s¡à˙ì n~Û>$∑ T+∫ 4 e kÕúq+˝À ì*∫+~.
|ü<ëï\T>√ $»j·T+ - $<äT´‘Y ñ‘·Œ‹Ô˝À
s¡cÕ´qT n~Û>$∑ T+∫ 3 e kÕúq+˝À ì*∫+~ .
|ü~ùV≤qe $»j·T+ - eÁdüÔ ñ‘·Œ‹Ô˝À
Ç≥©ì n~Û>$∑ T+∫ q+ãsY 2 >± ì*∫+~ .
|ü<Vä ‰ü s¡e $»j·T+ - yÓTTu…˝’ Ÿ ñ‘·Œ‹Ô˝À
$j·T‘êï+qT n~Û>$∑ T+∫ q+ãsY 2 >± ì*∫+~.
|ü~ùV≤&Ée $»j·T+ - ñ≈£îÿ ñ‘·Œ‹Ô˝À
»bÕHéqT n~Û>$∑ T+∫ q+ãsY 2 >± ì*∫+~.
|ü<ì›Ó $T<äe $»j·T+ - #·ø¬ ÿs¡ ñ‘·Œ‹Ô˝À
Áu…õ˝ŸqT n~Û>$∑ T+∫ q+ãsY 1 >± ì*∫+~.
Bìì yÓ÷B X¯ø+£ n+{≤s¡T.
yÓ÷B Á|üuÛÑT‘·«+˝À rÁeyê<äT\T ø±oàsY
˝Àj·T qT+&ç ‘·T&ç∫ô|≥Tº≈î£ b˛‘·THêïs¡T.
\wüÿπs ‘√sTTu≤ ñÁ>∑yê~ qM<é C≤{Ÿ
Vü≤‘·eTj·÷´&ÉT. Væ≤E“˝Ÿ≈£î #Ó+~q Ç<ä›s¡T ñÁ>∑
yê<äT\T Vü≤‘·eTj·÷´s¡T.8 HÓ\˝À¢, 230 eT+~
ñÁ>∑yê<äT\T. 72 VüQsêHé düMT|ü+˝À qs¡ø±ìøÏ
|ü+|æ+#ês¡T.
(2eù|J ‘·s¡TyêsTT)yê{Ï‘√ uÛ≤wü e#˚Ãk˛Ô+<ë?
kÕVæ≤‘ê´ìï $<ë´s¡T\ú ≈£î m˝≤ |ü]#·jT· + #˚j÷· *?
düsfi¡ +¯ >± ñ+&Ü˝≤? ˝Òø£ Á>±+~∏ø+£ ‘√ ì+bÕ˝≤?
M{Ïô|’ ndü\T #·sá #˚jT· s¡T.
2. ã&ç˝À ª‘Ó\T>∑T e÷<Û´ä eT+ s¡<Tä › #˚d.æ Ç+^¢wt
e÷<Û´ä eT+ e÷Á‘·yT˚ ñ+&É≥eTH˚~ me]øÏ düeTdü´?
yêdüeÔ + :- ã&ç˝À @ e÷<Û´ä eT+˝À ( ‘Ó\T>∑T/ Ç+^¢wt
/ñs¡÷/› ø£qï&É/Væ≤+B/‘·$TfiŸ/ˇ&çj÷· ) uÀ<Ûqä »]–Hê
.... ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü düu…®ø˘º>± ñ+fÒ ‘Ó\T>∑T˝ÀH˚
uÀ~Û+#ê*, uÀ~ÛkÕÔsT¡ . Væ≤+Bì Væ≤+B˝ÀH˚ #ÓbÕŒ*,
5
bÕ\q˝À rÁeyê<äT\T uÛj Ñ ÷· +<√fi¯q\qT
yê´|æÔ #˚ùdyês¡T. yÓ÷&û Vü≤j·÷+˝À, ôdq’ ´+ ñÁ>∑
yê<äT\≈£î eT<Û´ä b˛sê≥+ ;Ûu‘ÑÛ ‡· +>± ñ+~.
Ç~ yÓ÷&û bòÕs¡Tà˝≤..
yÓ÷Bô|’ n$˙‹ eP´Vü‰\T $»j·Te+‘·+
ø±ø£b˛e&É+, n|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ n_ÛeTqT´ì #·+|ü&+É ,
2024˝À yÓ÷&ûì z&ç+#·&ÜìøÏ n$˙‹ j·T»e÷
qT\T n+<äs¡÷ ø£*dæ #·Áø£eP´Vü‰ìï @sêŒ≥T
#˚dTü HÔ êïs¡T, ø±˙ Ä n$˙‹|üsT¡ \T n˝≤ #˚jT· &É+
e\¢ yÓ÷B e´‹πs≈£î\T yÓTT‘·+Ô qπs+Á<ä yÓ÷&û ø°]Ô
#·÷dæ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T. #·Áø£eP´Vü‰ìï $∫äqï+
#˚jT· &ÜìøÏ <ë«|üs¡ $<ä´ n_ÛeTqT´&ÉT ‘·*¢ >∑s“¡ +¤ ˝À
rdüT≈£îHêïs¡ì ‘Ó*j·T<äT. n~ ≈£L&Ü |ü<àä eP´Vü≤+
Á|üy•˚ +#·&ÜìøÏ eT]j·TT ìÁwüÿ$T+#·&ÜìøÏ e÷Á‘·yT˚
ø±<äT, á yÓ÷&ç n_ÛeTqT´&ÉT #·Áø£eP´Vü‰ìï
|ü>\∑ >=≥º&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT. ‘·*¢ >∑s“¡ +¤ qT+&ç
ãj·T≥≈£î sêe&É+, á ‘·*¢ uÛ≤s¡‹ qT+&ç $<ä´
rdüTø√ã&ç+~ nCÒjT· yÓTqÆ ~, z&ç+#·˝ìÒ ~.
2024˝À á uÛ≤s¡‘· |üPC≤]ì uÛ≤Ø
yÓTC≤]{°‘√ $»j·Te+‘·+ #˚j·T&ÜìøÏ eTq
eT+<äs+¡ ø£*dæ Á|ü‹»„ #˚<ë›eTT, Ä dü+K´qT –ìïdt
ãTø˘˝À qyÓ÷<äT #˚j÷· *, Bìì mes¡÷ ‘êø£˝sÒ T¡ .
Ç~ #·~$q Á|ü‹ uÛ≤s¡rj·TT&ÉT eTq <˚X¯
ø°]Ô Á|ü‹wü\º T Á|ü|+ü #·yê´|ü+Ô >± s¬ |üs¬ |ü˝≤&ÉT‘·Tqï
$wüj÷· ìï Á|ü|+ü #· yê´|ü+Ô >± Á|ü#ês¡+ #˚jT· +&ç.
Ç+^¢wtqT Ç+^¢wt˝ÀH˚ #ÓbÕŒ*. ndü\T düeTdü´
$<ë´]úøÏ ˝…ø£ÿ\T, ôd’Hé‡, k˛wü˝Ÿ\˝À uÛ≤eq\T
@s¡Œ&Ü\+fÒ @ e÷<Û´ä eT+˝À uÀ~Û+#ê* nH˚~?
@ uÛ≤wü˝À uÀ~ÛùdÔ ˝…øÿ£ \T u≤>± ns¡eú Te⁄‘êsTT?
ôdH’ ‡é ˝À dü»Hê‘·àø£‘· (creativity) edüT+Ô ~ ? k˛wü˝Ÿ
ô|’ $<ë´]úøÏ õC≤„dü ø£*–+#·>\∑ +? nH˚$ ndü\T
Á|üXï¯ \T.
á Á|üX¯ï\ qT+&ç <äwæº eTs¡\Ã&É+ ø√düy˚T ...
y˚T<Ûëe⁄\T, sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T yê] qs¡+ ˝Òì
Hê\Tø£qT m≥Tø±yê\+fÒ n≥T‹|ü⁄Œ‘·T+{≤s¡T.
 6 lø£fi≤>ö‘·$T
ª>∑Ts¡TdüVü≤ÁkÕe<Ûëìµ &Ü. ø£&ç$Tfi¯fl es¡Á|ükÕ<é, j·Ti¿$T*¢ M~∏, qs¡kÕ|ü⁄s¡+ ` 534275 e´+>∑´ s¡#·q
ª‘·|ü⁄Œø±<äTµ X¯‘·ø£eTTqT+&ç
lj·TT‘·T\T ‘·DϬøfi¯fl uÛÑs¡DÏ ªeTTe÷à{Ïø° ‘·ù|Œµ, sêeT&ÉT>∑T yÓ̊+ø£fÒX¯«s¡X¯s¡à ªeTT#·Ã≥>± eT÷&ÉTe÷≥\Tµ,
bıqï|ü*¢ lsêe÷sêe⁄ ª‘·ù|Œ$T? ˇù|Œj·T>∑THé!µ, ù|s¡j·T´Hêj·TT&ÉT ªˇ|ü⁄Œø√\Tµ,
leT‹ eT\j·Tyêdæì ª‘·ù|Œ$T? ˇù|Œj·T>∑THé!µ nì ÄyÓ÷~+#ês¡T.
ø£+≥ø£eTT\Tqï j·T{Ϻ e÷s¡ZeTTàq+<äT ÁbÕ‘·ø±\|ü⁄ MT ø£≥Tºu≤≥¢ πøeTT
ø£<ä* kÕ¬><ä bÕ<äs¡ø£å\qT $&É∫ ø£≥Tºe&ÉuÀeTT eT&çø£≥T¢ ø£≥º˝ÒeTT
‘·>∑T\Tø=qT#·T+≥ j·Tyê«ì ‘·|ü⁄Œ, eTT+&É¢ ø£≥º&çHé HÓ{ϺqHé eTeTTà eTT≥Tºø=qT≥
<ë] q&É#·T#·TqT+≥ e÷ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT <Ûäs¡ày˚T ø±<äT ùd«#·Ã¤ e÷ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT
n+<äeT>∑T ˝Ò&ç≈£Lq\ eT&É$j·T+<äT ‘·s¡*b˛jÓT<ä eTs¡úsêÁ‘·eTTq >∑÷&É
ãT\T\T ¬ø<äTπs– jÓTTj·÷´s¡eTT\qT p|ü ˇ+≥]>∑ HÓ≥πøìj·TT q+≥Tø=q>∑
ã≥º p#·T≥j˚T ‘·|ü⁄Œ yêì ¬ø<äTs¡T <ë] ø±#·T≥ eT>∑C≤‹ ‘·|ü⁄Œ >±ì
‘·–* ¬>+‘·T#·T+&ÉT≥\T e÷ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT ‘·s¡TDÏ ùd«#êä$Vü‰s¡eTTà ‘·|ü⁄Œ ø±<äT
Ç+≥ ã+>±s¡T edüTÔe⁄ ˝…H=ï >∑\e⁄ Ä≈£î#ê≥T |æ+<Ó\ ø±\ eT]–b˛jÓT
<ë#·Tø=quÀeTT ø£qT$+<äT H√#·Tø=qT&ÉT s¡+>∑T ‘˚*‹ $T|ü⁄&ÉT |òü\‘·« eTu…“
<√#·Tø=qT ãT~∆ ø£\T>∑T≥ <=dü>∑T ø±ì <ä+&ÉyÓT‹Ô <√#·T≥jÓT MT ‘·|ü⁄Œ>±ì
‘êfi¯eTT\T y˚j·T≈£î+≥ e÷ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT <ë– j·TT+&É≈£î+&ÉT≥j·TT e÷ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT
|üPs¡«|ü⁄D´eX¯eTTàq ãT{Ϻj·TT+≥ |ü+»s¡eTTàqj·T+<äTq Áã<äTø£ ˝Òø£
düT+<äs¡eTTà>∑ e÷ j·T+<ä#·+<äeTT\qT yÓ*øÏ e∫Ãq ∫\Tø£qT y˚≥>±&ÉT
<ë#·Tø=q≈£îqï e÷Á‘êq <√#·Tø=qT≥ |ü{Ϻ ã+~Û+#·T#√ q~ yêì ‘·|ü⁄Œ
‘·|ü⁄Œ MTj·T~ >±ì e÷ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT <ë] ‘·|ü⁄Œ≥ j·÷ ∫\ÿ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT
Äs¡uÀj·TT<äTeTj·T´ e÷ j·T+<äeTT\qT ‘·sT¡ DT\eTT y˚TeTT kı>∑dTü \ dæsT¡ \T e÷$
#·÷#·T≥\T y˚T\T eTeTTà yÓT#·TÃ≥\T y˚T\T dæ] Á|ü<ä]Ù+#·Tø=qTq{Ϻ ùd«#·Ã¤ e÷~
eTT≥ºe˝…qqï MT eT>∑ãT~∆ ‘·|ü⁄Œ <√#·Tø=q>√s¡T ‘·\|ü⁄ MT ‘·|ü⁄Œ >±ì
‘·s¡TDÏ mø˘‡b˛E #˚j·T e÷ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT ‘·s¡TDÏ ôd’«s¡$Vü‰s¡eTTà ‘·|ü⁄Œ ø±<äT
d”‘· Á<Í|ü~j·TTqT ì+&ÉT Ns¡ ø£{Ϻ ø£+≥ø£eTTô|’ì qs¡{≤≈£î ø£<ä* e∫Ã
s¡j·TT´ sêeD ø°#·≈£î ˝≤–s=ø=ÿ ! Áyê\T>±e⁄‘· ‘·|ü⁄Œø√e\j·TT >±ì
Ä~qT+&çj·TT MT ‘·ô|Œ? ns¡ú eÁdüÔ ‘·–* Á>∑T#·TÃ≥ j·÷ eTT\T¢ ‘·|ü⁄Œ >±ì
<Ûës¡DeTT #˚j·TT#·T+≥ e÷ ‘·|ü⁄Œ ø±<äT <ëìô|’ã&ÉT qs¡{≤≈£î ‘·|ü⁄Œ ø±<äT
 lø£fi≤>ö‘·$T 7

>±&ç<ä ` MT&çj·÷
ˇø£ >±&ç<qä T #Ó≥Tº≈î£ ø£fXºÒ Ês¡T. ˇø£ sêÁ‹ <ÓjT· ´+ nì <Ój·÷´ìï n&ç>±&ÉT. <Ój·T´+, ªªH˚qT me]˙
‘ê&ÉTqT ø£‹Ô]+∫ >±&ç<äqT $&ç|æ+∫+~. >±&ç<ä #·+|ü˝<Ò Tä . H˚qT ‘ê&ÉT‘√ ø£≥㺠&çq >±&ç<qä T $&ç∫
yÓ[¢ |üøÿ£ H˚ ñqï s¬ ‘’ T· uÛ÷Ñ $T˝Àì |ü+≥\qT HêX¯q+ ô|{≤ºqT. Ä ‘·sê«‘· »]–q Á|ü‹ #Ó&TÉ ≈£î <ë]rdæq
#˚dæ+~. B+‘√ ÄÁ>∑Væ≤+∫q ¬s’‘·T uÛ≤s¡´ >±&ç<äqT MT˝Àì <äj·÷´\qT MTs¡+<äs¡÷ $&ç∫ô|{≤ºs¡T.µµÄ
ø±*à #·+|æ+~. B+‘√ >±&ç<ä j·T»e÷ì rÁe <ÓjT· ´+ ˝≤+{Ï<˚ H˚{Ï MT&çj÷· . Ç~ s√p >±&ç<ä
eTqkÕÔbÕìøÏ >∑Ts¡j·÷´&ÉT. \qT e<äT\T‘·÷H˚ ñ+≥T+~ eT]j·TT Á|ü»\T
<ëìøÏ düe÷<Ûëq+>± s¬ ‘’ T· uÛ≤s¡´qT #·+ù| ¬s+&Ée Ä˝À#·q ˝Ò≈£î+&Ü Á|ü‹düŒ+~dü÷Ô+{≤s¡T
XÊ&ÉT. uÛ≤s¡´ #·ìb˛e&É+‘√ ø√b˛Á~≈£îÔ&Ó’q ¬s’‘·T ˇø£]‘√ ˇø£s¡T yê~+#·T≈£î+≥÷+{≤s¡T, ˇø£]
ø=&Ée* rdüT≈£îì >±&ç<ä j·T»e÷ìì #·+ù|XÊ&ÉT. H=ø£s¡T u≤~Û+#·T≈£î+≥÷+{≤s¡T. ∫e]øÏ MT&çj·÷
>±&ç<ä j·T»e÷ì uÛ≤s¡´≈£î ø√|ü+ e∫à ÄyÓT, ÄyÓT nìï u≤<Û´ä ‘·\ qT+∫ ‘·|Œæ +#·T≈£î+≥T+~. ø±ã{Ï,º
ø=&ÉT≈£î\T ¬s’‘·T Ç+{ÏøÏ ì|ü⁄Œ ô|{≤ºs¡T. ¬s’‘·T, ‘·q MT&çj·÷ $&ÉT<ä\ #˚ùd Á|ü‹ >±&ç<äô|’ düŒ+~+#·
Ç+{Ïì ã÷&ç<ä>± e÷]Ãq, >±&ç<ä j·T»e÷ì ≈£î+&Ü, eTq ùdïVæ≤‘·T\T, ã+<ÛäTe⁄\T düe÷»+‘√
uÛ≤s¡´ eT]j·TT |æ\¢\qT #·+bÕ&ÉT. ∫es¡>±, ¬s’‘·T eTq dü+ã+<Ûëìï ø±bÕ&ÉTø√e&É+ eTq u≤<Ûä´‘·
|üXÊà ‘êÔ|+ü #Ó+~, yês¡+<ä]˙ m+<äT≈£î #·+bÕe⁄ nì ‘Ó\TdüT≈£îì eTdü\Tø√yê*.
ªª$cÕ<äy˚T e÷qe #·]Á‘·µµ
e÷qe #·]Á‘· ` bÕ+&ÉTs¡+>∑
z eTVü‰ düeTTÁ<ä+ e÷quÛÑ+>∑yÓTÆ eT+≥\˝À
<ëì ˙{Ïô|’ Á|üeVæ≤+#˚ dü+Á|ü<ëj·÷\T, $dæ]y˚j·Tã&ɶ >±<Ûä\T
dü+düÿ‘·T\T n‹ #˚<äT,n‹ Á≈£Ls¡‘ê«ìøÏ
e÷s¡T‘·Tqï X¯‘êu≤¶\T ã˝…’q ã‘·T≈£î\T,ÄX¯\T
˙{Ï ãT&É>∑ ˝≤+{Ï ã‘·T≈£î\T z |üø£ÿq
<ëì ñ|ü]‘·\+ô|’ >∑s¡«+>± eTôVA‘·ÿwüºuÛ≤yê\T,
HÍø±j·÷q+˝À ‘˚*j·÷&Ó ø£\Œq\T,
Á|üdæ<äT›\T,n‹ ˙#·T\T,Á>∑+<Ûë\T, Ä$wüÿs¡D\T eTs√ |üø£ÿq
ø£$‘·\T,XÊÁdüÔ,ø£fi≤ s¡÷bÕ\T z e÷qe⁄˝≤sê,eTT–+|ü⁄ ˝Òì
nj·T´jÓ÷!düeTTÁ<ä|ü⁄ >∑sꓤq MT ø£<Ûä\˝À düTU≤+‘ê\ ø£Hêï
˝À˝À‘·T˝§¢ mHÓïH√ï $cÕ<ë˝Ò $Tqï!
ìyêfi¯ó\T n]Œ+#·ì, n$ Hê <äj·T˝Òì ˙{Ï ≈£îfi≤sTT
me]ø° |ü≥ºì, $q|ü&Éì, øÏ+<ä e&ç˝À ø=≥Tº≈£îb˛‘·Tqï
$ø£dæ+#·ì, NeT\ ôd’ìø£ <äfi≤˝Ò!
‘·T+#·ã&çq,q\>∑ã&çq, (ªªe÷qe #·]Á‘·,>±<Ûä,z ìyê[µµ nH˚ Ç+–¢wüß
s¡ø£Ôdæø£ÔyÓTÆq ø£$‘·≈£î ‘Ó\T^ø£s¡D)
 8 lø£fi≤>ö‘·$T
eTq+<äs+¡ ˇø£` ãT\Tdü
eTq+<ä s ¡ + ˇø£ ÿ fÒ . dü s ¡ « e÷qe
kÂÁuÛ≤‘·è‘·«y˚T uÛ≤s¡‘· <Ûsä à¡ +. $X¯«e÷qe ÁX‚jT· ùd‡
eTq uÛ≤s¡‘· \ø£´å +. düø\£ ˝Àø£ ø£˝≤´Dy˚T eTq
uÛ≤s¡rj·T Ä<äsÙ¡ +. ÇB ˝Àø±ìøÏ eTq+ n+~∫Ãq
dü+düÿè‹. eT] Ä dü+düÿè‹ì ø±bÕ&ÉTø√e\dæq
u≤<Û´ä ‘· me]~? eTq~ ø±<ë? áHê&ÉT eTq+
eTq uÛ ≤ s¡ r j· T ‘· >∑ T ]+∫q j· T <Û ë sêú ì ï
‘Ó\TdüTø√˝Òøb£ ˛‘·THêï+. eT<Û´ä ˝À eTqô|’ s¡T<äã› &çq
|üsêsTT dü+düÿè‹øÏ, dü+Á|ü<ëj·÷\øÏ Äø£]¸‘T· \yÓTÆ
yê{ÏøÏ ˝§+–b˛‘·THêï+. eTq<Ó’q dü+düÿè‹ì,
dü+Á|ü<ëj·÷\qT ùV≤fi¯q #˚düTÔHêï+. ndüŒèdü´‘·qT
ìs¡÷à*+∫, ≈£î\ uÛÒ<ë\qT s¡÷|ü⁄e÷|æ @ø£
uÛ ≤ s¡ ‘ · C ≤‹ì ì]à+#· T ≈£ î +≥÷ eTT+<ä T ≈£ î
kÕ>∑T‘·Tqï $wüjT· + eTq+ eTs¡∫b˛≈£L&É<Tä . <ëìï
kÕ~Û+#·Tø√e&Éy˚T \ø£å´+>± eTT+<äT≈£î kÕ>±*.
|ü ⁄ sêDø±\+qT+∫ H˚ { Ï < ëø± @<√
s¡+>∑+˝À Á|üdæ~∆bı+~q <ä[‘·T\T ñHêïs¡T.
#ê\eT+~ uÛ≈Ñ î£ \Ô T>±, ‘ê|üdTü \T>±, y˚<ë+‘·T\T>±
≈£L&Ü <äs¡Ùq$TkÕÔs¡T. Ms¡+‘ê düeT düe÷»+
ø√dü+ bÕ≥T|ü&çqyêπsqH˚ $wüj·÷ìï eTq+
>∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*. ø=+<äs¡T uÛÑ>∑e<ä]Œ+‘·+>±
b˛sê≥+ kÕ–+∫Hê, n~ kÕ+|òTæ ø£ H˚|<ü ´äÛ +qT+∫
kÕ–q b˛sê≥y˚T. yêfi¯fl+‘ê ≈£î\ ìs¡÷à\q≈£î
b˛s¡Tdü*Œq $|üe¢ Ms¡T˝Ò. Ms¡+‘ê ‘·≈î£ ÿeyês¡eTì
uÛ≤$+#·ø£ >∑TD≤ìøÏ m≈£îÿeyês¡eTì ìs¡÷|æ+#·T
≈£îHêïs¡T. <ä[‘·C≤‹˝À |ü⁄{ϺHê @ s¡+>∑+˝ÀqT
‘êeTT Ç‘·s¡ ≈£î˝≤\yê]øÏ rdæb˛eTì #ê{Ï #ÓbÕŒs¡T
ø±ì $&ç∫ô|{Ϻ b˛‘êeTq˝Ò<äT.
ÁãVü≤à<˚e⁄ì eTq:dü+ø£\Œ e÷Á‘·+#˚‘·
ÁbÕ<äTs¡“¤$+∫q e•wü˜ eTVü≤]¸ u≤\´+qT+N
‘·b˛Bø£å eVæ≤+∫ ∫s¡ø±\+ ‘·|dü Tü ‡ #˚XÊ&ÉT. ÁãVü≤à
ø√]ø£qT eTìï+∫ ‘·q≈£î uÛ≤s¡´ ø±‘·–q ø£q´qT
ÿfÒ T $.j·Tdt.eT÷]Ô, 9866290025
yÓ<äT≈£îÿ+≥÷ ˝Àø±\˙ï ‹]>±&ÉT. Ä e•wüߘ&ÉT
#˚dæq |üH˚$T≥+fÒ ‘·q n+>∑eÁdüÔ+ ø=+>∑Tq
ø=+#Ó+ ÇdüTø£qT eT÷≥≈£≥Tº≈£îHêï&ÉT. >∑s¡T&É,
>∑+<Ûsä «¡ , j·Tø£,å edüT, s¡TÁ<ë~ ˝Àø±\˙ï ‹s¡T>∑T‘·÷
ªHê <ä>sZ∑ ¡ ÇdüTø£ ñ+~. MTs¡T <ëìï Hê≈£î uÛÀ»q+
e+&çô|≥º>∑\sê?µ nì n&çπ>yê&ÉT. me]q&ç–Hê
ªÇdüTø£ e+≥#˚j·T&Ée÷?µ nì ùV≤fi¯q #˚dæqyêπs.
e•wüߘìøÏ ‘·q≈£î ‘·–q eì‘· @ ˝Àø£+˝ÀqT
ø£qã&É˝Ò<äT. $düT>∑T#Ó+<äø£ e•wüߘ&ÉT ∫es¡≈£î
uÛÑ÷eT+&É\+˝À ‹s¡T>∑T‘·÷ ns¡T+<Ûä‹ì ªÇdüTø£qT
e+≥#˚dæ ô|≥ºeTµì n&ç>±&ÉT. ns¡T+<Ûä‹ yÓ+≥H˚,
yÓqTBj·Tø£ Ä ÇdüTø£qT rdüT≈£îì, s√{Ï˝À b˛dæ `
düT$« »>∑Á<äø£å! düT$« |ü<ëàø£å!
düT$« s¡e÷BÛX¯! dü÷s¡´ Á|üø±X¯!
düT$« uÛÑø£Ô$<Û˚j·T! düT>∑TD <ÛÍπsj·T!
düT$« y˚T|òüTXÊ´eT! düTs¡ kÕs¡«uÛÖeT!
nì Ä ÇdüTø£qT <ä+∫, e+≥#˚dæ ô|{Ï+º ~.
Ç+‘·ø° meØ ns¡T+<Û‹ä ? áy˚fi¯ ns¡T+<Û‘ä j ˚ T· T\T>∑
|æe⁄eã&ÉT‘·Tqïyê] Ä&É|ü&ÉT#·T. Ä ns¡T+<Ûär
e•wüߘ\ #·]‘·+ ˝Àø£bÕeq+. ÄyÓT #·\¢ì #·÷|ü⁄
˝Òì<˚ <ä+|ü‘·T\≈£î yÓ’yêVæ≤ø£ J$‘·y˚T ˝Ò<äT. Ç~
eTq+ ‘Ó\TdüT≈£î+≥THêïe÷? Ç~ e÷ Vü≤≈£îÿ nì
ì\u…≥Tº≈£î+≥THêïe÷?
eTVü≤s¡T¸\˝À ÁX‚wßü &˜ q’Ó eT‘·+>∑T&ÉT >ö‘·eT
eTVü≤]¸ e+X¯+˝À »ìà+#ê&ÉT. y˚<ä,XÊÁkÕÔ\
quÛ´Ñ dæ+#ê&ÉT. eT‘·+>∑T&ÉT ø=ìï y˚\ dü+e‘·‡sê\T
ñÁ>∑ ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT. ÁãVü≤àC≤„ì nj·÷´&ÉT. Ä
eTVü≤]¸ ÄÁX¯eT+ ì‘·´+ n–ï<˚e⁄ìøÏ ôVAeT
ÁøÏj·T\T ìs¡«]Ôdü÷Ô, y˚<ä, y˚<ëqÔ, XÊÁdüÔ yê´U≤´q
>√wüߘ\‘√ $sêõ\T¢‘·÷ ñ+&˚~. e÷‘ê|æ‘·è
ùdyê‘·‘·Œs¡T&Ó’q <Ûäs¡àyê´<ÛäT&ÉT ‘·q ≈£îe÷¬sÔqT
eT‘·+>∑Tì ≈£îe÷s¡Tq øÏ∫à $yêVü≤+ #˚XÊ&ÉT.
 lø£fi≤>ö‘·$T
. ` 9
`
ˇø£s√Eq ˇø£ Ä&É @qT>∑T Á|üdü$+∫ Ç+{ÏøÏ rdüTø=ìb˛j·÷&ÉT. n|ü⁄&ÉT øö•≈£î&ÉT
eTs¡D+Ï ∫+~. n~ #·÷dæq eT‘·+>∑Tì Vü≤è<äjT· + ª<Ûsä à¡ yê´<Ûë! qTe⁄« <Ûsä à¡ + ‘Ó*dæqyê&ç$. JeVæ≤+dü
ø£ìø£s¡+‘√ ø£]–b˛sTT+~. Ä @qT>∑T|æ\¢qT ‘Ó∫à Jeq+>± >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïe⁄. Ç<˚+ <Ûäs¡à+µ nì
‘·q ø=&ÉT≈£î‘√ düe÷q+>± ô|+#ê&ÉT. Ä @qT>∑T n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ ªÄsê´! Áu≤Vü≤àDT\≈£î ‘·|üdüT‡,
ø±yê\ì Ç+Á<äT&ÉT mH√ï ÄX¯\T #·÷|æ+∫Hê, Ä y˚<ë<Ûä´j·Tq+ ` sêE\≈£î <ä+&É˙‹ ` yÓ’X¯ó´\≈£î
@qT>∑TqT e÷Á‘·+ Çe«qHêï&ÉT. n≥Te+{Ï e´ekÕj·T+, |üX¯ó b˛wüD ` X¯SÁ<äT\≈£î X¯óÁX¯Swü
|ü$Á‘·yÓTÆq eT‘·+>∑Tì e+X¯+˝À »ìà+∫qyêπs m˝≤ <Ûäsêà\ì #Ó|üŒã&ÉT‘·THêïjÓ÷, n˝≤π> e÷≈£î
ªe÷‘·+>∑T\Tµ. eTè>∑e÷+dü ñ|üJeq+ <Ûsä à¡ +>± #Ó|Œü ã&ç+~. Ç~
‘·eT e+oj·TT\ eT÷\kÕúq+ ‘Ó\TdüT e÷≈£î e+X¯bÕs¡+|üs¡´+>± e∫Ãq JeHê<Ûës¡+.
ø√yê*. <ëìï ì\u… ≥ Tº ø √yê*. n+‘˚ ø ±ì me] eè‹Ô yês¡T ne\+_+#·&Éy˚T düèwæº <Ûäs¡à+µ
ãj·T≥≈£îb˛sTT, ˇ≈£s¡T ãj·T≥øÏ ‘√ùdXÊs¡˙, nHêï&ÉT. á <Ûsä à¡ yê´<ÛTä ì <Ûsä à¡ es¡qÔ +, e÷‘ê|æ‘è·
ˇø£s¡T nee÷ì+#ês¡˙ uÛ≤$+#·&É+ |æ]øÏ‘·q+. ùdeq+ eTq≈£î Ä<äs¡ÙÁbÕj·T+ ø±yê*.
n+uÒ<ÿä s¡T b˛sê≥ jÓ÷<ÛTä ì>± Ä $<Û+ä >± ì\ã&ç >∑TD+ Á|ü<ëÛ q+ ø±ì ≈£î\+ Á|ü<ëÛ q+ ø±<äì
¬>\Te˝Ò<ë? eTq kÕúHêìï eTq+ bı+<ä&ÜìøÏ ‘Ó\Tk˛Ô+~ø£<ë! Ä >∑TDy˚T ˝Òì ˇø£ Áu≤Vü≤à&çì,
y˚ s =ø£ ] nqTeT‹ ø±yê˝≤? Ädæ Ô ˝ À yê{≤ ˇø£ Áu≤Vü≤àD Ád”Ô ˇø£ <ä[‘·Tì <ä>∑Zs¡≈£î |ü+|æ‘˚
Çe«q+fÒ ø=&ÉT≈£î }s¡T≈£î+{≤&Ü? düs¡«e÷qe n‘·&ÉT Ä Áu≤Vü≤àDTìøÏ C≤„H√|ü<˚X¯+ #˚XÊ&ÉT. ÇB
kÂÁuÛ≤‘·è‘·«y˚T eTq uÛ≤s¡‘· <Ûäs¡à+. $X¯«e÷qe eTq+ ˝Àø±ìøÏ n+~∫Ãq dü+<˚X¯+. Bìï eTq+
ÁX‚jT· ùd‡ eTq uÛ≤s¡‘· \ø£´å +. dü\ø£ ˝Àø£ ø£˝≤´Dy˚T n+fÒ eTqeT+<äs+¡ @ø£eTTK+>± ø±bÕ&ÉTø√yê*.
eTq uÛ≤s¡rj·T Ä<äs¡ÙeTì ‘Ó\TdüTø√yê*. e÷qe⁄\+‘ê ˇø£ÿfÒqì eTq <Ûäs¡à+ m\T¬>‹Ô
<Ûäs¡àyê´<ÛäT&ÉT ‘·q ≈£î\ <ÛäsêàqTkÕs¡+ #ê≥T‘√+~. #ê‘·Ts¡«s¡í´ e´eùdú ø±ì |ü+#·eT es¡í
e÷+dü+ neTTà≈£îì J$dü÷Ô ñ+{≤&ÉT. n‘·&ÉT eTH˚~ yÓ~’ ø£ <Ûsä à¡ +˝À ˝ÒH˝˚ <Ò Tä . Ä˝À∫+∫ n&ÉT>∑T
>∑Ts¡Te⁄ <ë«sê @ $<ä´\T nuÛÑ´dæ+#·˝Ò<äT. ø±ì eTT+<äT≈£î y˚j·÷*. uÛ≤s¡rj·T ◊ø£´‘·qT ø±bÕ&É
|üPs¡«»qà düTø£è‘·+ e\q n‘·ìøÏ nìï $<ä´\ &ÜìøÏ n+<äs¡+ ø£*dæ q&Éyê*‡q düeTj·T$T~.
kÕs¡eTT ø£s¡‘·˝≤eT\ø£eTsTT+~. me]øÏ @ uÛ≤s¡rj·TT\≈£î ø±o |üs¡eT |ü$Á‘· |ü⁄D´
dü+<˚Vü≤+ ø£*–Hê <Ûäs¡àyê´<ÛäT&ÉT ìyê]kÕÔ&ÉT. øπ Áå ‘·+. ø±{ÏøÏ ø±fi¯ó¢ #ê∫qyê&ÓH’ ê ø±o˝À eTs¡D+Ï
øö•≈£î&ÉH˚ ˇø±H=ø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT y˚<ë\T, XÊÁkÕÔ\T #ê\qT≈£î+{≤&ÉT. X¯+ø£sê#ês¡T´\T n<Ó’«‘·eT‘·
#·ø£ÿ>± n<Ûä´j·Tq+ #˚XÊ&ÉT. ø±˙ @+ ˝≤uÛÑ+? kÕú|ü≈£î&ÉT. ˇø£Hê{Ï eT<Ûë´Vü≤ï düeTj·T+ •wü´
#·<äTe⁄\ kÕs¡+ ˇ+≥ã≥º ˝Ò<äT n‘·ìøÏ. ø√|ü+, ãè+<ä+‘√ düTkÕï‘·T&Ó’ X¯+ø£s¡T\T _Ûøå±≥q≈£î
‘ê|ü+, nVü≤+ø±s¡+, ndüV≤ü q+ ô|#·TÃMT]qyê&ÉT. ãj·T\T<˚sê&ÉT. Ç+‘·˝À ˇø£ #·+&Ü\T&ÉT yê]
ˇø£ Áu≤Vü≤àD Ád”Ô XÊdüq+‘√ |üØøÏ<å ë›eTì øö•≈£î&ÉT e÷sêZìøÏ n&ÉT>¶ ± e#êÃ&ÉT. yê&çì #·÷dæ X¯+ø£sT¡ \T
<Ûäs¡àyê´<ÛäTì yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ yÓfi≤fl&ÉT. ªzØ! <ä÷s¡+>± ‘=\>∑T ‘=\>∑Tµ nHêïs¡T. yÓ+≥H˚
e÷+dü+ <äTø±D+˝À ñqï <Ûäs¡àyê´<ÛäTì Ä #·+&Ü\T&ÉT ªz düHê´d”! n~«rj·TeT˙,
#˚s¡&ÜìøÏ eTqkı|üŒø£ dü+<˚Væ≤düTÔqï øö•≈£îì nq|òTü eT˙, nK+&ÉeT˙, ndü+>∑eT˙, nHê~ dü‘´·
<Ûäs¡àyê´<ÛäT&˚ #˚] ªÁu≤Vü≤àD Ád”Ô |ü+|æ‘˚ e#êÃe⁄. uÀ<Û ä kÂK´s¡ ÷ |ü e T˙ Ä‘· à qT ÁX¯ ó ‘· T \T
˙ eTH√yê+∫Û‘·+ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~, sêµ nì ‘·q ù|s=ÿ+≥THêïsTT. n˝≤+{Ï Ä‘·àqT qTe⁄« y˚s¡T
 10 lø£fi≤>ö‘·$T
#˚düTÔHêïe⁄. düπs! Ç|ü⁄Œ&ÉT qqTï qTe⁄« <ä÷s¡+>± \ø£åD+. Ä dæú‹øÏ #˚s¡Tø√e&É+ eTq Á|üj·T‘·ï+
bıeTàHêïe⁄ø£ < ë! @~ b˛yê*? <˚ V ü ≤ e÷? ø±yê*. eTq ÁbÕNqT\T eTq ø£ + ~∫Ãq
<˚Væ≤j·÷? >∑+>∑˝ÀqT, ø£\T¢≈£î+&É˝ÀqT Á|ü‹ yês¡dü‘ê«ìï ì\u…≥Tºø√e&É+ eTq+<ä] \ø£å´+
_+_+#˚ dü÷s¡´_+u≤ìøÏ @<˚Hê uÛ<Ò eä TT+≥T+<ë?µ ø±yê*. ˝ÀbÕ\T+fÒ düe]+#·Tø√yê*. n+‘˚ø±ì
nì Á|ü•ï+#·>±H˚ X¯+ø£sT¡ \T ªeTVü‰qTuÛ≤yê! dü‘´· + e<ä*ô|{Ϻb˛‘˚ ˝ÀbÕ\T b˛‘êj·÷? n+<äTø£ì
e∫+#êe⁄. Hê≈£î C≤„H√<äj·TeTsTT+~. qTe⁄« ì*∫ b˛sê&Ü*, n+‘˚ø±ì e<ä*ô|{Ïbº ˛‘êeTq&É+
<˚V‰ü ìøÏ, Ä‘·à≈£î ø£\ uÛ<Ò ëìï miÏ–qyê&Ée⁄. ˙e+{Ï dü¬s’q~ ø±H˚ø±<äT. eTq~ ø±<äì eTq |æÁ‘ê]®‘·
eTVü‰qTuÛ≤e⁄&ÉT me¬s’Hê Hê≈£î >∑Ts¡TkÕú˙j·TT˝Òµ ÄdæÔì e<ä\T≈£î+≥THêïe÷? b˛sê&ÉT‘·THêï+.
nì X¯ + ø£ s ¡ T \T Ä‘· ì bÕ<ë\ô|’ |ü & ܶ s ¡ T . kÕ~Û + #· T ≈£ î +≥THêï+ø£ < ë! u≤u≤ kÕôV≤uŸ
#·+&Ü\T&Ó’Hê ‘·q≈£î n<Ó’«‘êìï uÀ~Û+#ê&Éì n+uÒ<äÿsYøÏ mes¡T mìï Á|ü˝ÀuÛ≤\T #·÷bÕs√
X¯+ø£s¡T\T |ü<˚ |ü<˚ ‘·\#·T≈£î+≥÷ n#·{ÏqT+&ç eTq≈£î ‘Ó*j·T<ë? eT] Äj·Tq ˝§+π>&Ü?
ìÁwüÿ$T+#ês¡T. uÛ≤s¡rj·T‘·qT $&ç∫ô|{≤º&Ü! n+<äT#˚‘· s¡+&ç,
eTqTwü ß ´\ u≤Vü ≤ ´dü « s¡ ÷ |ü ˝ qTã{Ï º eTq dü+Á|ü<ëj·÷ìï eTq+ ì\u…≥Tº≈î£ +<ë+. eTq
$\Te\T ìs¡ í s TT+#· & É + n\ŒE„ \ \ø£ å D +. kÕúq+ø√dü+ eTq+ b˛sê&ÉT<ë+. eTq kÕúHêìï
Ä‘·àkÂ+<äsê´ìï ne˝ÀøÏ+#·>∑\>∑&É+ Ä‘·àE„\ eTq+ kÕ~Û+#·T≈£î+<ë+.
ùdïVü≤y˚Tsê J$‘·+ ` $.$.düTÁãVü≤àD´+.9490204820.
uÛÑs¡‘ê+ã qeTà>± uÛ≤$+|ü H=\¢ø£
` eT˝…¢yÓTT>∑Z\ >√bÕ\sêe⁄, 9949982858. |üs¡<˚X¯»quÛÑøÏÔ HÓs¡|ü⁄yês¡T
ì+&ÉT Vü≤<äj·T+˝À yÓ*π> yÓHÓï\ B|ü+ <˚X¯düTdæús¡‘·≈£î Bs¡ì eTTô|’Œq
ì\ø£&ÉqT ø£*–+#·T ìs¡à\ s¡÷|ü+ >=+‘ÓeTà ø√¬sÿ\ >√s¡Tyês¡T
˙˝Àì ‹$Tsêìï ‘·]$T y˚j·TT qe´ ‘˚»+ y˚sêŒ≥Tyê<ë\ $∫äqŒe‹ÔøÏ
HÓ’‹ø£ $\Te*ï |ü]s¡øÏå+#·T Á|üuÀ<Ûä+! s¡e«+‘· UÒ<äeTTHé sêìyês¡T
ì»yÓTÆq ùdïVü≤+... Á|ü‘˚´ø£Á|ü‹|ü‹Ô |üs¡eT‘·uÛÑø£åD
Ä|ü<ä˝À n+~+#·T nuÛÑj·T Vü≤düÔ+ ‘·eT »qàVü≤ø£ÿì ‘·\#·Tyês¡T
nqTqj·T yêø±´\‘√ ô|+#·T Ä‘·àôdsú’ ´¡ + yê] q‹uÛÑøÏÔ qqTqj·T |üs¡#·Tyês¡T
n≈£îÿq #˚s¡TÃ≈£îì nXÊ+‹ì u≤|ü⁄ ÄÁX¯j·T+ yê] ø£&ÉT¶ #Ó|æŒq ‹≥ºe#·TÃyês¡T
nekÕq <äX¯˝À q÷ ‘·|æÔì#˚à nÁX¯ó‘·s¡ŒD+! yê] y√≥¢qT j·÷∫+∫ Áã‘·T≈£îyês¡T
ì»yÓTÆq ùdïVü≤+.... Á|üã\sê<äì e÷ ø√¬sÿ uÛÑs¡‘·e÷‘·!
Áã‘·T≈£îq neT÷\´ ãVüQe÷q+ ≈£L*Ãq >∑T&ç >∑≥º >∑÷*Ãq yê]øÏ
k»q´ eT÷s¡TÔ\≈£î dü«s¡Z<ÛëeT+ eTqdüT\T ø£&ÉT H=#·TÃø=qTqTø±<Ó?
ñ‘ê‡Vü‰ìï ô|+#˚ ~yÍ´wü<Ûä+ >√e⁄\ »+|ü⁄≥ ≈£L&Éì|üì j·Tqï
XÊ+‹ |üP\T|üPj·TT düT+<äs¡ eq+! >√uÛÑø£å≈£î\ |ü⁄wæº ≈£î+≥Te&É<Ó?
ì»yÓTÆq ùdïVü≤+... n|üVü≤‘· eT>∑T kı‘·TÔ j·T»e÷ì øÏ∫Ãq
Vü≤<äj·T |ü]|üø£«‘·qT ≈£Ls¡Tà Á|üDe+ <=+–*+∫qyê&ÉT <äT'K|ü&É&Ó?
uÛÒ<ë\qT Á‘·T+∫ kÂÁuÛ≤‘·‘ê«ìï ô|+#·T Áù|s¡D+ <˚X¯uÛÑÁ<ä‘· j·Tqï <˚X¯$∫äqï‘·
eT<ÛäTsêqTuÛÑ÷‘·T\˝À eTT+#Ó‘·TÔ eTø£s¡+<ä+ >√s¡Tyês¡\ ¬ø<ä ˙s¡T >±<Ó?
Á|ü>∑‹ e÷sêZìøÏ u≤≥ y˚j·TT Á|üuÛ≤‘·+! >=Á¬s y˚T\T >±+øÏå+#·TH˚ ø=+&É∫\Te?
dü«#·Ã¤yÓTÆq ùdïVü≤+... XÊ+‹ dü+πø‘·+ ø£|üŒ πøåeTeTT >√s¡TH˚ ø±\Hê>∑T?
eT+∫ ùdïVü≤+ eT<ÛäTs¡ uÛ≤yê\ eT\j·Te÷s¡T‘·+ H=#·TÃø=qsêì eTqdüT\T ôV≤#·TÃ ø£\e⁄
|ü$Á‘· ùdïVü≤+ Á|æjT· düT>∑+<Ûë\T ô|+#·T |ü]eTfi¯ |ü⁄wüŒ+! m]– q&É#·Tø√e˝…qeTà uÛÑs¡‘·e÷‘·!
 lø£fi≤>ö‘·$T 11

<äTsê“ø¤ £ sê» X‚Ks¡ X¯‘êe<Ûëì. ` >∑_“≥ <äTsêZÁ|ükÕ<é

eTTì‡|ü˝Ÿ yÓd’ #t s’Ó à¡ Hé, ôdH˚{Ÿduü TÑÛ ´&ÉT, ø£$ eTTqdüãT ø√s¡Tº˝À >∑Te÷kÕÔ>± |üì#˚dæ >±+BÛ
kÕs¡«uÛÖeT, ø±e´ø£fi≤ì~Û, ne<Ûëq |ü+#êqq, ñ<ä´eT Á|üu≤Û e+‘√ 1921˝À ñ<√´>∑+ e÷ì y˚XÊs¡T.
sêD≤Á|ü‘ê|ü #·]Á‘· ø±e´ø£sÔ¡ Áo <äTsꓤø£ sê» X‚Ks¡ Ábı<äT≥› ÷s¡T eTTìdæ|˝ü Ÿ øöì‡\sY>± |üì #˚XÊs¡T.
X¯‘êe<Ûëì. 1928˝À yÓd’ t #Ûs’Ó à¡ Hé>± ñHêïs¡T.
<äTsꓤø£ sê»X‚Ks¡ X¯‘êe<Ûëì (qe+ãsY 18, 1927- 1932\ eT<Û´ä Ábı<äT≥› ÷s¡T ‘ê\÷ø± uÀs¡T¶
1888 - @Á|æ˝Ÿ 30, 1957) yÓ’mdtÄsY õ˝≤¢ ñbÕ<Û´ä ≈£îå &ç>± |üì#˚XÊ&ÉT. eTÁ<ëdüT ôdH˚{Ÿ düuTÑÛ ´&ç>±,
ne<ÛëqT\˝À yÓTT<ä≥ #Ó|⁄ü Œø√<ä–qyê&ÉT. \*‘· y˚<bä ÕsƒX¡ Ê\ ø±s¡´<ä]Ù>± ùde\qT n+~+#ês¡T.
kÕVæ≤‘·´ ìsêà‘·. |ü+&ç‘T· &ÉT. Ábı<äT≥› ÷s¡T ìyêdæ. s¡#q· \T
yÓm’ dtÄsY õ˝≤¢˝Àì »eTà\eT&ÉT>∑T˝À 1888˝À ∑ sêD≤Á|ü‘ê|üd+æ Vü≤#·]Á‘·, neTs¡d+æ Vü≤#·]Á‘·,
»ìà+#ê&ÉT. >∑&j ç ÷· s¡+ y˚+ø£≥ X‚wXü ÊÁdæ‘Ô √ ø£*dæ Ms¡eTr #·]Á‘·eTT, |ü⁄cÕŒe‹, #·+&ÉqbÕ\ #·]
ªªy˚+ø£≥ - sê»X‚Ks¡ ø£e⁄\Tµµ nH˚ »+≥ù|s¡T‘√ Á‘·eTT, d”‘êø£˝≤´DeTT (Hê≥ø£eTT),d”‘ê|üV≤ü s¡DeTT
1920-1928 eT<Û´ä ø±\+˝À nH˚ø£ X¯‘êe<ÛëHê\T (Hê≥ø£eTT), e~∆eT÷\ dü+yê<äeTT (Hê≥ø£eTT),
ìs¡«Væ≤+#ês¡T. |ü<ëàer |ü]Dj·TeTT (Hê≥ø£eTT), $\j·T e÷<ÛTä
$<ë´uÛ≤´düeTT s¡´eTT, dü«j·T+es¡eTT, nq|òTü T&ÉT, >√ <ëqeTT,
∑ 1904-1907\ eT<Û´ä ø£+<ëfi¯ <ëkÕ#ês¡T´\T, X¯sq¡ ïesêÁ‘·T\T, ne<ÛëqkÕs¡eTT, sêD° dü+j·TTø£Ô
»qeT+∫ X‚cÕÁ~X¯sà¡ \ e<ä› dü+düÿ ‘ê+Á<Ûë\T, (Vü≤]ø£<)ä∏ , ‘êsêu≤sTT (qe\), {≤&é #·]Á‘·eTT,
Hê≥ø±\+ø±s¡ XÊÁkÕÔ\T #·~yês¡T. 1907˝À ø£&|É ü sê»dæ+Vü≤, ~ V”≤s√sTTHé Ä|òt Væ≤+<ä÷ kÕÔHé
ñqï‘· bÕsƒX¡ Ê\˝À yÓTÁ{Ï≈î£ ´˝ÒwHü é ñrÔsT¡ &í H’Ó ê&ÉT. (Ä+>∑+¢ ˝À), ø±y˚TX¯«Ø k˛ÔÁ‘·e÷˝≤ (dü+düÿ ‘·+˝À)
eTÁ<ëdüT Á¬ø’düÔe ø£fi≤XÊ\˝À m|òt.m. #·<äTe⁄‘·÷ _s¡T<äT\T
eT<Û´ä ˝À Ä|æyX˚ Ês¡T. ø£$kÕs¡«uÛÖeT, ø±e´ø£fi≤ì~Û, ø£fi≤dæ+Vü≤,
ñ<√´>±\T ne<Ûëì|ü+#êqq, es¡#ê]Á‘· ø£$‘·«uÛ≤s¡‹, ø£$
1908 qT+&ç Ábı<äT›≥÷s¡T˝Àì õ˝≤¢ ÁãVü≤à]¸ eT÷s¡q∆ ´ nqï$ M] _s¡T<äT\T
&Û ç©¢˝À <ä [ ‘· s¡# ·s
uÛ≤s¡rj·T <ä[‘· kÕVæ≤‘·´ nø±&ÉMT (
TT‘·\ 38e C≤rj· T dü < ädüT‡
), &ÍHéÁ{≤&ÓHé, &çÁô|dt¶, nÁô|dt&é |”|ü⁄˝Ÿ jÓTTø£ÿ
BDSA
kÕe÷õø£ kÕVæ≤‘·´ dü+düú, <∏äs√&Ü Á>±eT+˝Àì |ü+#·o\ ÄÁX¯eT+˝À <ä[‘· s¡#·sTT‘·\ ¬s+&ÉT s√E\
38e C≤rj·T dü<dä Tü ‡qT ìs¡«Væ≤k˛Ô+~. W≥sY ]+>¥ s√&é &Û©ç -¢ 84 u≤u≤ kÕôV≤uŸ &Üø£sº Y _ÄsY n+uÒ<ÿä sY
$TwüHé 2022 &çôd+ãsY 11,12 ‘˚B\˝À ìs¡«Væ≤k˛Ô+~
á X¯óuÛÑdü+<äs¡“¤+˝À &Üø£ºsY n+uÒ<äÿsY ÄyêsY&é‡, &Üø£ºsY n+uÒ<äÿsY ô|ò˝Àwæ|t\T nD>±]q
Á|ü»\ nuÛTÑ ´qï‹ |üì˝À ìeT>∑ïyÓTqÆ s¡#s· TT‘·\T eT]j·TT kÕe÷õø£ ø±s¡´ø£s\Ô¡ ≈£î ÇkÕÔsT¡ .á dü<dä Tü ‡˝À
uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ qT+&˚ ø±ø£ $<˚XÊ\≈£î #Ó+~q Á|ü‹ì<ÛäT\T ≈£L&Ü bÕ˝§Z+{≤s¡T.
nD>±]q Á|ü»\≈£î dü+ã+~Û+∫q $$<Ûä $wüj·÷\ô|’ |ü]XÀ<ÛäHê |üÁ‘ê\qT |ü+&ç‘·T\T
#·<Tä e⁄‘ês¡T, 4 C≤rj·T ô|˝ò Àwæ|t nyês¡T\¶ T <äøDåÏ uÛ≤s¡‘<· X˚ ÊìøÏ #Ó+~q$ ñHêïsTT. <äøDåÏ uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝Àì
ns¡TΩ˝…’q e´≈£îÔ\T C≤rj·T p´ØøÏ <äs¡U≤düTÔ #˚düTø√e#·TÃ, @<Ó’Hê Ç‘·s¡ ÇHé|òüsYy˚TwüHé ø√dü+, k‘Y
Ç+&çj·÷ Áô|dæ&Ó+{Ÿ $wüßíeT÷]Ôì yÓTTu…’˝Ÿ 9441091176 dü+Á|ü~+#·e#·TÃ.
12
sêeTT&É T \ø£ åàDTì‘√
-$.$.dü T ÁãVü ≤ àD´+,9490104820..
>√s¡+‘·≈£î ø=+&É+‘· Ç#˚à uÛÑ÷e÷‘·! .
nìï HÓ\\T \+ø£ j·T+<äTqï d”‘·qT
sêeTT &Ó≥Tº ˝§˝…¢sê j·T≥+#·T
|ü\Tÿ#·Tqï yês¡T Á|ü»\T M<ÛäT\ CÒ]
jÓT≥T¢ >∑&Ée e\j·TT ˙ j·Tedüú?
@*ø£\qT ˝À≈£î ©dü&ç+#·T#·T qTqï
bÕ\HêÁø£eTeTTà |ü≥Tº <ä|ü⁄Œ
sêDÏ H˚e–+#·T Á|ü» ˝≤yÓT düT‘·T\≈£î
yês¡düT\T>∑ >ös¡eeTTà ì&És¡T
á Á|ü»˝… eTq eT&Ée⁄\ πø>∑T q|ü⁄&ÉT
_≥Tº $\|æ+∫ j·T&ÉT¶#·T yÓ+≥ã&ç]
M] u≤\q ùdj·TT |ü$Á‘·$~Ûì
eTq ø=dü+–] |üPs¡T«˝Ö eTqT»$uÛÑT\T
<˚e;Ûø£s¡T&É>∑T sêeDT ¬>*Ë
»qÁ|üyê<ä eTT&ÉT|ü C≤\≈£î+{Ï
∫#·Tà #·\¢ã&çjÓT d”‘·≈£î \+ø£˝À
ì|ü⁄ &ÉjÓ÷<Ûä´ j·T+<Ó jÓT>∑ôd õ#·TÃ
d”‘· ø£|üj·TX¯eTTà dæús¡eTT ø±≈£L&É<äT
ÄyÓT dü+‘·T sê»´ y˚T\ e\j·TT
d”‘· sTT#·f… j·TTqï d”‘· ø°]ÔøÏ Vü‰ì
‘·eTTà&É! jÓT&Éu≤≥T ‘·|üŒ ~+ø£
$&É∫ s¡eTTà d”‘· q&Ée⁄\ j·T+<äT yê
©àøÏ j·÷ÁX¯eT|ü⁄ düMT|ü eT+<äT
Ä ‘·|üdæ« jÓTs¡T>∑T q+‘·j·TT eTq >∑÷]Ã
#˚s¡Bj·T >∑\&ÉT d”‘· ì|ü⁄&ÉT
ì»+ 133‘Ó\mø£Tdüsê˝À¢T≈£1îø√{Ï+<ëe÷?
#·<sä |¡ ⁄ü n&ÉT>∑T\ ìsêàD+,
s¡÷. 6000 ø√≥¢‘√ ì]à+#·ã&ç+~ 2600 |ü&øÉ \£ T, 800
eT+~ yÓ<’ Tä ´\T, 4000 eT+~ bÕsêyÓT&çø‡˘ , 64 Ä|üsπ wüHé
~∏j˚T≥s¡T¢ eT]j·TT ˇø£ Væ≤+<ä÷ kÕ<ÛäTe⁄- neTà.
Ç‘·s¡ $XÊ«kÕ\ <ë«sê ìs¡«Væ≤+#·ã&˚ Áù|sπ |æ‘·
dü«#·Ã¤+<ä dü+düú\ >∑T]+∫ MT≈£î #Óù|Œ me]¬ø’Hê Bìï
#·÷|ü+&ç. Ç~ ôdsTT+{Ÿ neTà #˚dæq n<äT“¤‘·yÓTÆq |üì.
eT<äsY <∏Ó]kÕ‡ ˝≤>± ÄyÓT H√u…˝Ÿ ãVüQeT‹øÏ
Hê$TH˚{Ÿ ø±>∑\sê..? yêdüÔyêìøÏ ÄyÓT ÁøÏdæºj·THé ø±<äT,
ÄyÓT ìkÕ«s¡ú Væ≤+<ä÷ düHê´dæ
lø£fi≤>ö‘·$T
- &Ü. _ ôV≤#Y.$.s¡e÷<˚$
d”. ˇø£ÿ–+»qT yÓ≥º #·Tø£ÿ\ sê•>±,
<Ûëq´+ãT ì#ÓÃ&ÉT <ëq o*!
∫qï <äT+|üqT yÓ≥º ∫Á‘·+>∑ ø=+&É+‘·,
ø£+<äqT ì#ÓÃ&ç ø£s¡TD ˙~!
jÓTTø£ÿ f…+ø£qT Hê≥ yÓTTø£ÿ>± yÓTT\∫j·TT,
y˚\ |òü\eTT *#·TÃ ùV≤\ ˙~.
q\ø£ $‘·TÔq qT+&ç yÓTT\ø£>∑ e÷]q,
eTÁ]eø£åeTT p&É eTVæ≤eT <Ó*j·TT,
‘˚. »+‘·T C≤\+ãT ,|ü≈£åî\ dü+‘·‹øÏì,
ì\Te ˙&É>∑ ‘√&ÉT>± ì\T‘·TeeTà!
ÁbÕD yêj·TTe⁄ ì∫Ãq uÛ≤>∑´ o*!
˙e⁄ ˝Ò≈£îqï Je⁄≈£î ì\Te ‘·s¡eT!?
‘˚. |ü#·Ã <äqeTT‘√ qT+&ÉT |ü&É‹ eeTà,
yÓ#·Ã<äqeTT≈£î >±\T#·T $+<äT \≈£îqT,
qs¡T≈£î #·Tqïq÷ ˙&ÉqT qs¡Tì øÏ#·TÃ,
˙<äT ‘ê´>∑eTTà, sê>∑eTTà HÓe]≈£î+&ÉT!?
‘˚. $wü|ü⁄ yêj·TTe⁄˝Ÿ õ$TàqHé yÓs¡|ü⁄ ˝Ò<äT.
•e⁄ì |ü–~q ÁuÀ#·T#·÷ d”«ø£]+∫,
Á|ü»\ s¡øÏå+#·T edüT<Ûä˝À düT»qTsê\!
ø±\ø£‘ê´\ Bs¡TÃ≈£î >√\ CÒj·T,
‘·*¢ ø£å$TsTT+|ü e÷ø£\Œe*¢ MyÓ!
‘˚. >∑T+&Ó J*ÃHê Áù|$T+∫ |ü+&ç qìï,
|ü+≥\qT e÷≈£î ì#·TÃqT uÛÑÁ<äeTT>∑qT,
˙<äT ãTTDeTTqT rs¡Ã>± H˚]¬ø’q,
kÕ<Ûä´e÷! ‘·*¢! »>∑‹q! Vü≤<ä´ <ÛëÁ‹!
‘˚. mìï |ü⁄cÕŒ\ eHÓï\T HÓìï >∑\e⁄,
ø=ìï ÁuÛÑeTsê\T, ∫\Tø£\T eHÓï \T+&ÉT,
ø=ìï ø√sTT\ bÕ≥\T ≈£Lj·TT#·T+&ÉT.
ø±j·T >∑÷s¡\T, ø£qT$+<äT>±<Ó e÷≈£î!
Á|üø£‹ ø±ø£‹ ì∫Ãq uÛÑe´ #·]‘·!
˙<äT s¡‘·Hê\ >∑s¡“¤eTTà ì+#·T dæs¡T\T,
mìï n+<ë\T, ã+<Ûë\T, eHÓï ˝§\Tø£,
düVü≤q kÂuÛ≤>∑´, kÂo\´ »qì eeTà!
 lø£fi≤>ö‘·$T
(1) Á|ü‹»„ n+fÒ @$T{Ï ?
MTπøyÓTHÆ ê ‘Ó` \õ_.$X¯
(») @<ÓH’ ê ˇø£ |üìì mìï Ä≥+ø±\T m<äTs¬ H’ ê
‘·|Œü ≈£î+&Ü #˚kÕÔqì #Ó|Œü &ÉyT˚ Á|ü‹»„.
(2) eTVü≤+‘·T n+fÒ mes¡T ?
(») <˚ekÕúqbÕ\Hê e´eVü‰s¡eTT\T #·÷#˚ u…’sê–
(düHê´dæ) H˚ eTVü≤+‘·T n+{≤s¡T.
(3) JeqTà≈£î&Ô +É fÒ @$T{Ï ?
(») Áã‹øÏe⁄+&ç dü+kÕs¡ã+<Ûë\qT ‘Ó+#·Tø=ì ÁãVü≤à
C≤„qeTT bı+~qyê&ÉT.
(4) eø√<äsT¡ &É+fÒ mes¡T ?
(») ‘√&˚\T≈£îqï≥Tº>± ø£&TÉ |ü⁄ ø£\yê&ÉT. Ç‘·ìøÏ m+‘·
‹Hêï u≤q ø£&TÉ |ü⁄ sê<äT. eø√<äsT¡ &Éì ;ÛeTTq≈£î ù|s¡T.
m+‘· ‹Hêï ;ÛeTTì ø£&TÉ |ü⁄ eTT+<äT≈£îsê<äT, ø£qTø£
eø√<äsT¡ &ÉHêïs¡T.
(5) Ä+Á<ÛTä \qT C≤‹|üs+¡ >± ù|s=ÿqï Á>∑+<∏yä T˚ ~?
(») Ä+Á<ÛTä \ >∑T]+∫ Á|ükÕÔeq>∑\ yÓTT<ä{Ï Á>∑+<∏eä TT
◊‘·sπ j·T Áu≤Vü≤àDeTT. Ç|üŒ{ÏøÏ düTe÷s¡T ◊<äTy˚\
dü+e‘·‡sê\Hê{Ï ◊‘·sπ j·T Áu≤Vü≤àD+ Ä+Á<Ûä nH˚|<ü ëìï
C≤‹|üs+¡ >± Á|üj÷Ó –+∫+~. y˚<ë\T eT+Á‘·jT· Tø£Ô
yÓTqÆ $, @ eT+Á‘·+ @ j·T»„eTT˝À |ü]+ƒ #ê*, m˝≤
$ìjÓ÷–+#ê\+≥÷ yê´U≤´q düV≤æ ‘·+>± n+<ä]øÏ
ns¡eú Tj˚T´˝≤ $e]+#˚<˚ Áu≤Vü≤àDeTT.
◊‘·sπ j·T Áu≤Vü≤àDeTT ãTTπ>«<ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q~.
ø±‘ê´j·TqT&çøÏ ªÇ‘·sµ¡ nH˚ uÛ≤s¡´≈£î »ìà+∫qyê&ÉT
◊‘·sπ j·TT&ÉT. ◊‘·sπ j·TT&ç düùwº ◊‘·sπ j·TÁu≤Vü≤àDeTT.
Ç+<äT˝À 40 n<Ûë´j·÷\T HêïsTT. n<Ûë´j·÷\T ‹]–
K+&Ü\T>± $uÛõÑ +|üã&ܶsTT.
(6) dü‘´· ùdqT&ç >∑T]+∫ MTπøyÓTHÆ ê ‘Ó\TkÕ ?
(») ø£s¡Tíì ≈£îe÷s¡T&ÉT, eTVü‰uÛ≤s¡‘·j·TT<ä∆eTT˝À
q≈£î\T&ç#‘˚ · Vü≤‘·yTÓ HÆ ê&ÉT.
(7) dü|>Ôü +∑ >∑\+fÒ @$ ?
(») >∑+>∑, >√<ëe], ø±y˚], ‘êÁeT|ü],í dæ+<ÛTä , düsj ¡ T· T,
qs¡à<ä. á @&ÉT q<äT\H˚ dü|>Ôü +∑ >∑ \+{≤s¡T.
(8) @&˚&ÉT |ü<äTHê\T>∑T ˝Àø±\+fÒ @$T{Ï ?
e÷qe˝Àø£yT˚ ~ ?
(») e÷qe˝Àø£eT+fÒ uÛ÷Ñ ˝Àø£yT˚ ø£<ë ! nìï eT‘ê\
13
TkÕ?«Hê<∏ä.9441245857. nq+‘·|ü⁄s¡eTT.
˝ÀqT uÛÑ÷˝Àø£y˚T ø±≈£î+&Ü Ç‘·s¡˝Àø±\T ≈£L&Ü
e⁄HêïsTT. eTs¡D≤q+‘·s¡eTT bÕ|ü+ #˚dæqyês¡T
qs¡ø˝£ Àø±ìøÏ |ü⁄D´+ #˚dqæ yês¡T dü«s¡˝Z Àø±ìøÏ yÓfi‘¯ ês¡ì
Äj·÷ eT‘ê\ $XÊ«düeTT. Væ≤+<äTe⁄\ qeTàø£+Á|üø±s¡+
yê]øÏ 14 ˝Àø±\THêïsTT. yê{Ïì ñs¡«∆ ˝Àø±\ì, n<Û√
˝Àø±\ì $uÛõÑ +#ês¡T. uÛ÷Ñ ˝Àø£+, uÛTÑ es√¢øe£ TT, dü«s¡Z
˝Àø£eTT, eTVü≤˝Àø£eTT, »q˝Àø£eTT, ‘·b˛˝Àø£eTT,
dü‘´· ˝Àø£+ nH˚$ ô|q’ Tqï ˝Àø±\T. n‘·\+, $‘·\+,
düT‘·\+, ‘·˝≤‘·\+, s¡kÕ‘·\+, eTVü‰‘·\+, bÕ‘êfi¯
eTH˚$ ~>∑TeqTqï ˝Àø±\T. Je⁄\T ‘êeTT #˚dTü ø=qï
bÕ|ü |ü⁄D≤´\qqTdü]+∫ Äj·÷˝Àø±\˝À ìedækÕÔsTT.
uÛ÷Ñ ˝Àø£+˝À e÷qe⁄\T, dü«s¡˝Z Àø£+˝À <˚e‘·\T ìedæ
kÕÔsT¡ . |ü⁄D´+ #˚dTü ø=ì eTs¡D+Ï ∫ #˚]q e÷qe⁄\T
n+fÒ eTq |æ‘s· T¡ \T ≈£L&Ü dü«s¡˝Z Àø£+˝ÀH˚ ìedæ
kÕÔs¡T.uÛÑTes√¢ø£eT+<äT j·Tø£å>∑s¡T&É dæ<ä∆kÕ<ÛäT´\T
ìedækÕÔsT¡ . <˚e‘·\≈£î sêø£då Tü \T k˛<äsT¡ \T, sêø£då Tü \T
bÕ‘êfi¯˝Àø£eTT˝À e⁄+{≤s¡T.
(9) &ç∫≈£î&ÉT me«s¡T ? Vü≤+düT&Óes¡T ?
(») &ç∫≈£î&ç eTs√ù|s¡T ∫Á‘·ùdqT&ÉT, Vü≤+düT&ÉT eT]j·TT
∫Á‘·ùdqT*<äs› T¡ ÁbÕD$TÁ‘·T\T. n+‘˚ø±<äT »sêdü+<ÛTä &çøÏ
$TÁ‘·T\T ≈£L&Ü. $TÁ‘·T*<äs› T¡ •e⁄&ç>T∑ ]+∫ ‘·|eü ÷#·
]+∫ @ Äj·TT<Û+ä #˚‘· ≈£L&Ü eTs¡D+˝Ò≈î£ +&Ü es¡+
bı+~ ˝Àø±\qT |”&+ç #·kÕ>±s¡T. ˇø£kÕ] Áoø£wüß&í ‘ç √
b˛s¡T≈£î ~>±s¡T. Áoø£wüß&í TÉ yê] #êe⁄≈î£ ˇø£ ñbÕj·÷ìï
Ä˝À∫+#ê&ÉT. yê]<ä›s¡T j·÷<äe⁄\‘√ y˚πs«s¡T>±
b˛sê&ÉT‘·Tqï|ü⁄&ÉT &ç∫≈£î&ÉT #·#êÃ&Éì Vü≤+düT≈£îì‘√
Vü≤+düT≈£î&ÉT #·#êÃ&Éì &ç∫≈£îì‘√ #Ó|Œü &É+ »]–+~.
$TÁ‘·T&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉH˚ eTH√y˚<äq‘√ &ç∫≈£î&ÉT,
&ç∫≈£î&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉH˚ eTH√y˚<äq‘√ Vü≤+dü≈£î&ÉT
eTs¡D+Ï #ês¡T.
(10) |ü≥Dº +, |ü≥ï+ ‘˚&Ü @$T{Ï ?
(») düeTTÁ<ärs¡ÁbÕ+‘·eTT˝ÀqTqï Á>±e÷ìï |ü≥D º
eT+{≤s¡T. <Ûëq´eTTqT b˛ùd≥+<äT≈£î|üj÷Ó –+#˚ dü+∫ì
|ü≥ïeT+{≤s¡T.ø±ã{Ϻ $XÊK|ü≥ï+, ø£wüsí ê»|ü≥ï+
<äT>∑sê»|ü≥ï+ eT∫©|ü≥ïeTì |æ\yê˝À ˝Ò<√ MTπs
ìs¡sí TT+#·Tø√+&ç.
14
‘Ó‘Ó\\T>∑T>∑+fÒ+neTà
fÒ.....yÓˇ&ç\Tπ> ` sê|òüTe e÷kÕºs¡T
‘Ó\T>∑+fÒ C≤‹ >∑T&ç
ø£eTàHÓ’q ‘Ó\Tπ> eTq uÛ≤yê\ }|æ]
rj·THÓ’q ‘Ó\Tπ> eTq Jeq ˝≤Væ≤]
neTà ô|{Ϻq >√s¡T eTT<ä› ‘Ó\T>∑T
Hêqï ô|{Ϻq Áù|eT eTT<äT› ‘Ó\T>∑T
neTàeTà ô|{Ϻq >√]+{≤≈£î ‘Ó\T>∑T
HêqeTà CÀø={Ϻq ˝≤*bÕ≥ ‘Ó\T>∑T
#Ó*¢ ô|{Ϻq ø±øÏ m+–* ‘Ó\T>∑T
nqï ø={Ϻq yÓTT{Ϻø±j·T ‘Ó\T>∑T
‘ê‘· #Ó|æŒq |æ≥ºø£<∏ä ‘Ó\T>∑T
ne« ô|{Ϻq dü~›ãTe« ‘Ó\T>∑T
u≤e ãT>∑Z≈£î sêdæq n‘·Ôs¡T ‘Ó\T>∑T
nø£ÿ M|ü⁄Hê&çq ñbÕŒ≥ ‘Ó\T>∑T
eTq˝À e∫Ãq ø£eTàì ø£\\T
eT~˝À $∫Ãq s¡aeTàì |æ\T|ü⁄\T
>∑T+&Ó ˝À‘·T\ <ë–q ∫qïHê{Ï >∑Ts¡T‘·T\T
eT+&ÉT f…+&É˝À ≈£îs¡Tdæq yêq ∫qT≈£î\T
‘Ó\yê] yÓ\T>∑T˝≤ ∫s¡T>±* |æ\T|ü⁄˝≤
|ü+&çq e]bı\+˝≤ bı+–q bÕ\ bı+>∑T˝≤
yÓHÓï˝À¢ >√<ë]˝≤, yÓqï˝À eTT<ä› ô|s¡T>∑T˝≤
|ü≥Tº\+>± zDÏ˝≤ qT<äT≥ u§≥Tº |ü+#· ø£≥Tº˝≤
#Ós¡Te⁄ #Ó≥Tº bı\+ >∑≥Tº˝≤
|üs¡e÷qï+ n+ã* ‘=≈£îÿ˝≤
#· + .Ç~jÓ T ø£ H ê{Ï u Û ≤ s¡ ‹ øÏ ì∫Ãqs¡ ÷ |ü e TT, ≈£ L &É T >∑ T &É ¶ \ THé
C§qï n+ã* sê– eTT<ä›˝≤
eTT<äT› eTT<äT› dü+Áø±+‹˝≤
eTT<ä› ã+‹ eTT<äT› >∑TeTà˝≤
ã‘·Tø£eTà |ü+&É>∑˝≤
@s¡Tyêø£ dü+<ä&ç˝≤
>∑&É|ü >∑&É|ü˝À $]dæq~
m&É<ä m&É<ä˝À eTT]dæq~
eTq e÷‘·uÛ≤wü |òüTqyÓTÆq ‘Ó\T>∑T
eTq Ä‘·à |òüTÀwü>± $T–*q~ ‘Ó\T>∑T.
C…’ ‘Ó\T>∑T ‘·© ¢` eT∞fl yÓ\T>∑T ‘·©¢ .
lø£fi≤>ö‘·$T
‘êfi¯ + ˝Ò ì ô|f…º
` |æ.\ø£åàDY sêyé, 9441215989
>∑‘·eTH˚ »„|üø±\ ô|f…º˝À
uÛÑÁ<ä|üs¡T#·T≈£îqï nqTuÛÑyê˝…H√ï !
nee÷Hê\ <=+‘·s¡\T ˇø£ ns¡˝À
n_Ûe÷Hê\ ÇÁd”Ô eT&É‘·\ eTs=ø£ ns¡˝À!
>±j·÷\ eT#·Ã\T ˇø£ yÓ’|ü⁄
>ös¡yê\ n#·TÃ\T eTs√yÓ’|ü⁄ !
Ä&É+ãsê\ &Ü+_ø£+ ˇø£ ns¡˝À
n|ü⁄Œ\ |üÁ‘ê\ y˚<äq eTs=ø£ ns¡˝À !
nqTuÛÑ÷‘·T\ #·\¢<äq+ ˇø£yÓ’|ü⁄
ì≥÷ºs¡TŒ\ yÓ#·Ã<äq+ eTs√yÓ’|ü⁄ !
d”«j·T ‘·|æŒ<ë\ •ø£å\T ˇø£ ns¡˝À
|üsêsTT yÓ÷kÕ\ ã* eTs√ ns¡˝À !
‘Ó–q ã+<Ûë\ Äqyêfi¯ófl ˇø£yÓ’|ü⁄
eTT&çM&Éì |üs¡efi¯ófl eTs√yÓ’|ü⁄
C≤„|üø±\ ô|f…º ì+&Ü ns¡˝Ò
ˇø£<ëì Á|üø£ÿq eTs=ø£{Ï
ˇø£<ëìô|’ eTs=ø£{Ï !
s¡Vü≤kÕ´\ eT÷‘· ˝Òì C≤„|üø±\ ô|f…º≈£î
>=fiËfl+‘√ eT÷j·Tqø£ÿsπ <¢ Tä ‘êfi¯eT÷ y˚jT· qø£ÿsπ <¢ Tä !
C≤„|üø±\ ô|f…ºqT >∑TDbÕsƒ¡+>± H˚s¡TÃø=ì
es¡eÔ ÷q eT÷‘·qT $»„‘‘· √ ‘ÓsT¡ düT+Ô &Ü*!
uÛ≤s¡‹ ` H˚ ‘ ˚ { Ï >∑ D Ò X ¯ « s¡ s êe⁄
|ü~\eTTHÓ’q $<ä´j·TTqT bÕeqyÓTÆq ‘·b˛$uÛÑ÷‹j·TTHé.
$~‘·eTTCÒj·TT ‘ê´>∑eTTqT Áù|eTeTTH˚s¡Œ>∑, ∫Á‘·ø±s¡THÓ
eTà~ì düTŒ¤]+#Ó #·÷&ÉT, &Ó≥T e÷¬sH=? &Óã“~jÓÆT<äT
j˚T+&É¢≈£îHé
^. qe´Hê>∑ ] ø£ ‘ ê uÛ Ñ > ∑ ï q>∑ ï Ø‹
dü ø £ \ ø±\Twü ´ eTj· T yÓ T Æ q dü + |ò ü T ˙‹.
kÕ«s¡ ú ô |’ X Ê∫ø£ y Ó T Æ à q X¯ Á ‘· T ;Û ‹
‘· \ ¢ & ç * ¢ q ‘· * ¢ ì ‘· \ #· T f… ≥ Tº ?
 lø£fi≤>ö‘·$T
ns¡TH® é dæ+>¥
H˚‘êJ düTuÛ≤wt #·+Á<äuÀdt $<˚XÊ\≈£î yÓ[¢
<˚X¯ $eTTøÏÔ ø√dü+ ÄC≤<é Væ≤+<é ÄØàì @sêŒ≥T
#˚dqæ düeTj·T+˝À á dü+|òTü ≥q »]–+~. n<˚
düeTj·T+˝À ãsêà˝À sπ &çj÷Ó Á|ükÕs¡+˝À ªªe÷
ùd«#·Ã≈¤ î£ e÷ s¡ø+Ô£ ‘√ eT÷\´+ #Ó*k¢ ÕÔeTTµµ nì |æ\T|ü⁄
ì#êÃ&ÉT. ÄC≤<é Væ≤+<é ÄØàì @sêŒ≥T #˚jT· &ÜìøÏ,
j·TTe≈£î\qT ìj·T$T+#·&ÜìøÏ uÛ≤s¡‘· <˚X+¯ ˝À ‘·q
ø£e÷+&És˝¢¡ À ˇø£]ì ø¬ ô|Hº é ~Û˝≤¢Hìé ìj·T$T+#ê&ÉT..
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î ˇø£ÿ ø=&ÉT≈£î nsTTq j·TTe≈£î
&çì ]Á≈£L{Ÿ #˚dTü ø√e<äì› ø¬ ô|Hº ≈é î£ Á|ü‘´˚ ø£ dü÷#·q\T
#˚XÊs¡T. Ä s√E ø¬ ô|Hº é ~Û˝≤¢Hé ]Á≈£L{ŸyTÓ +{Ÿ ø√dü+
˝…H’ ˝é Àì\ã&çq e+<ä˝≤~eT+~ j·TTe≈£î\qT ]Á≈£L{Ÿ
#˚XÊ&ÉT, ∫es¡˝À yê]ì ˇø£ Á|üXï¯ n&ç>±&ÉT, MTs¡T
MT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î @¬øø’ £ ø=&ÉT≈£î˝≤? Äs√E Ç‘·s¡
j·TTe≈£î\ e÷~]>±H˚ ˇø£ j·TTe≈£î&çì ‘·÷ø£+ y˚ùd
j·T+Á‘·+ô|’ ‘·÷ø£+y˚XÊs¡T, n+‘êu≤>±H˚ ñ+~.
ø¬ ô|Hº é &ç˝À¢.. ª˙≈£î m+‘· eT+~ k˛<äsT¡ \T
ñHêïs¡T?µ Ä j·TTe≈£î&ÉT ªªH˚qT ˇ+≥]>± ñHêïqT,
á düeTj·T+˝À e÷ Hêqï ≈£L&Ü Áã‹øÏ ˝ÒsT¡ , e÷
neTà e÷Á‘·yT˚ Ç+{À¢ ñ+~µµ ªª@+ #˚kÕÔe⁄µµ n&ç>±&ÉT
ø¬ ô|Hº é ~Û˝≤¢H.é .ªªH˚qT Äe⁄\T, >π <Ó\qT ô|+#·T‘êqT
e´ekÕj·T+ #˚kÕÔqTµµ ªMTs¡T uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À mø£ÿ&É
ìedædTü HÔ êïs¡T?µ ªH˚qT |ü+C≤uŸ qT+&ç e#êÃqTµ ª˙
ù|s¡T?µ ªns¡TH® é dæ+>¥µ. ø¬ ô|Hº é &Û˝ç À¢ u≤<Û>ä ± #ÓbÕŒ&ÉT..
ªns¡TH® é dæ+>¥ qqTï ø£$å T+#·+&ç, ìqTï ôdq’ ´+˝ÀøÏ
rdüTø√˝ÒeTT, ˙ <˚Xu¯ øÑÛ ôÔÏ |’ Hê≈£î m≥Te+{Ï dü+<˚V≤ü +
˝Ò<Tä , ø±˙ ˙ ‘·*ø¢ Ï qTe⁄« ˇø£ÿ&çy˚ ø=&ÉT≈£î$, yÓ[¢
˙ bı\+ #·÷düTø√, ˙ »+‘·Te⁄\T ˙ ‘·*ø¢ Ï ùde
#˚kÕÔsTTµ. ns¡TH® é dü+‘√wü+ $cÕ<ä+>± e÷]+~.
Ç+{ÏøÏ ‹]>=#êÃø£ neTà n&ç–+~ ªns¡TH® ,é qTe⁄«
ÄC≤<é Væ≤+<é ÄØàøÏ m+<äT≈£î yÓfi≤fle⁄. #˚s&¡ ÜìøÏ.
Ç+‘· ‘=+<äs>¡ ± e#êÃy˚+?µ
ns¡TH® é dæ+>¥ ‘·q eTTdü* ‘·*ø¢ Ï n+‘ê
#ÓbÕŒ&ÉT. ‘·*¢ XÊ+‘·+>± #Ó|Œæ +~ $ì, ªø£+>±s¡T|ü&≈É î£
15
ø=&ÉTø±! ˇø£{Ï s¬ +&ÉT s√E\ ‘·sê«‘· qTe⁄« ‘·|Œü
≈£î+&Ü ôdH’ ê´ìøÏ yÓfi≤Ôe⁄. ì»yÓTqÆ <˚X¯ |ü⁄Á‘·T&ç>±
ñ+&ÉT, ˙ Vü≤<äj÷· ìï ∫qïãT#·TÃø√≈£î.µ eT÷&√s√E
eT∞¢ ÄØà˝À #˚sT¡ ‘·Tqï j·TTe≈£î\ ≈£L´˝À ns¡TH® é
dæ+>¥ ì\TÃHêï&ÉT... ø¬ ô|Hº é ~Û˝≤¢Hé m<äTs¡T>± e∫Ãq
yÓ+≥H˚ n‘·&ìç >∑T]Ô+∫ ªeT∞¢ e#êÃe⁄? H˚qT MT≈£î
#Ó|⁄ü HÔ êïqTµ ì+&ÉT >=+‘·T‘√ nHêï&ÉT ns¡TH® é dæ+>¥..
ªª¬øô|Hº é kÕVü≤uŸ, Hê eTTdü* ‘·*¢ u≤$˝À <ä÷øÏ ‘·q
ÁbÕD≤ìï Ç∫Ã+~, u≤$˝À <ä÷øÏq yÓTT<ä{Ï sêÁ‹,
Hê e\¢ qTe⁄« ÄC≤<é Væ≤+<é ÄØà˝À ñ+&Éøb£ ˛e≥+
Hê≈£î nee÷q+ nì #Ó|Œæ +~µ.
Ç~ $qï ø¬ ô|Hº é &Û˝ç À¢ ø£fi˝¢¯ À ˙fi¯ó¢ ‹]>±sTT.
n‘·qT n<˚ düeTj·T+˝À ns¡TH® ìé ìj·T$T+#·T≈£îHêï&ÉT
eT]j·TT 2 s√E\ ‘·sê«‘· düTuÛ≤wt u≤ãT ‘·ìFøÏ
e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT, ø¬ ô|Hº é ns¡TH® ìé H˚‘êJøÏ |ü]#·jT· +
#˚XÊ&ÉT. eTq C≤‹ kÕ«‘·+Á‘·´+ ø√dü+ ÄK] XÊ«dü
es¡≈£î X¯Á‘·Te⁄‘√ b˛sê&ÉT‘·÷ eTT+<äT+&ç á
J$‘êìï >∑&bÉ Õ\ì, #·∫ÃHê yÓqøÏÿ ‘·>≈Z∑ L£ &É<ìä
#ÓbÕŒ&ÉT ns¡TH® é dæ+>¥ì #·÷dæ...
ns¡TH® é dæ+>¥ H˚‘êJøÏ yê>±›q+ #˚XÊ&ÉT
eT]j·TT ‘·q s¬ |’ ˝æò Ÿ˝À ˇø£ÿ ãT˝…{¢ Ÿ $T–*b˛j˚T
es¡≈î£ b˛sê&çq eTT+<äT ‘·q yê>±›Hêìï HÓsy¡ s˚ êÃ&ÉT.
ns¡TH® é dæ+>¥ ã*<ëq+ yês¡Ô ‘Ó*j·T>±H˚ H˚‘êJ
düTuÛ≤wt dü«j·T+>± nø£ÿ&çøÏ yÓ[¢ ns¡T®q dæ+>¥
C≤„|øü ±s¡+ú ˇø£ ∫qï kÕàs¡ø±ìï ì]à+∫ <ëìô|’
ªªeT‘·T´e⁄‘√ Ä&ÉT≈£îqï ‘·©¢ ø=&ÉT≈£î*<ä›]ø° Hê
e+<äq+µµ nì sêXÊs¡T....
>±+BÛ ‘· | ü ⁄ Œ&É T nVæ ≤ +dü ≈ £ î Ç+‘· { Ï
eTVü≤‘·sÔ y¡ TÓ qÆ s¡‘êï\qT b˛>=≥Tº≈î£ ì kÕ«‘·+Á‘·´
|òTü q‘· Ç#êÃs¡T ø=+<äsT¡ kÕ«s¡|ú sü T¡ \T. >±+BÛì
>ös¡$+∫ ªªC≤‹ |æ‘êeTVüQ&ÉTµµ nì |æ*∫q eTq+
‘Ó\TdüTø√yê*. >±+BÛ dü«j·T+>± dü+‘·ø+£ #˚d,æ
HÓÁVüA, õHêï Ç<ä]› ø√]ø£\qT HÓsy¡ s˚ êÃ&ÉT, uÛ≤s¡‘·
<˚XÊìï eTTø£ÿ\T #˚XÊ&ÉT.
 16 lø£fi≤>ö‘·$T

Áo Vü≤qTeT ø£<∏ëeT‘·eTT
∫+‘êeTDÏ, ø±eT <Û˚qTe⁄, ø£\Œeø£å+\qT es¡Tdü\T ˝Òe⁄. Ç+Á<äõ‘Y #˚‹˝À z&çb˛j·÷e⁄.
kÕ~Û+∫ ‘Ó#·TÃø√yê\H˚ dü+ø£\Œ+‘√ $;ÛwüDTì Ç|ü⁄Œ&ÉT qqTï »sTT+#·T <äeTTà e⁄+fÒµ nHêï&ÉT
≈£îe÷s¡T&ÉT ˙\T&ÉT >∑Ts¡Te⁄ X¯óÁø±#ês¡T´\, ‘·+Á&ç Ç+Á<äT&ÉT ≈£L&Ü sêeD≤düTs¡Tìï yê*
$;ÛwüDT\ ByÓq\‘√ Áo Vü≤qTeT<é Áe‘·+ #˚dæ, Ä #·+ø£˝À ã+~Û+∫ nìï düeTTÁ<ë\˝À eTT+∫q
kÕ«$T nqTÁ>∑Vü≤+ bı+~ eT∞fl \+ø£≈£î #˚sê&ÉT. dü+>∑‹ m‹Ôbı&ÉT|ü⁄>± #ÓbÕŒ&ÉT. Ç<äs› T¡ ô|<ä› j·TT<ä+∆
n+<äØï dü+Á|ü~+∫ <˚e˝Àø£+ MT<ä <ä+&Éj·÷Á‘· #˚XÊs¡T. ˙\Tì u≤D≤\qT Ç+Á<äT&ÉT eeTTà #˚XÊ&ÉT.
#˚j·÷\H˚ dü+ø£\Œ+˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT. ˇø£ <ä÷‘·qT Ç+Á<äTì eÁC≤j·TT<Ûëìï ˙\T&ÉT |üìøÏ sê≈£î+&Ü
Ç+Á<äTì <ä>∑Zs¡≈£î sêj·Tu≤]>± |ü+bÕ&ÉT. ªÇ+Á<ä! #˚XÊ&ÉT. Ç<ä›s¡T ø£‘·TÔ\T <ä÷dæ #·+|ü⁄ø√uÀj·÷s¡T
qTe⁄« e÷ sêø£ådüT\≈£î #ê˝≤ ø£cÕº\T ø£*ZHêÃe⁄. n|ü⁄Œ&˚ ÁãVü≤à Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ ª˙\T&Ü! ˙ ‘·+Á&ç $;Ûwü
ìqTï e÷ k˛<äs¡T&ÉT »sTT+∫ \+ø£≈£î ‘Ó∫Ãq DT&ÉT $wüßí uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ . Ç+Á<äT&ÉT $wüßeí ⁄≈£î k˛<äsT¡ &ÉT.
dü+>∑‹ >∑Ts¡TÔ+#·Tø√. n|ü⁄Œ&˚ n‘·ìøÏ Ç+Á<äõ‘Y j·TT<ä∆+ e<äT›µ n˙, Ç+Á<äTì‘√ ªÇ+Á<ä ! eÁC≤
nH˚ ù|s¡T e∫Ã+<äqï dü+>∑‹ ˙≈£î >∑Ts¡TÔ+&ç j·TT<Ûä+ ñ|üdü+Vü≤]+#·T. ùdïVü≤+‘√ yÓT\T>∑T.
e⁄+≥T+~. Ç+ø± ˙≈£î e÷‘√ j·TT<ä∆+#˚ùd ˙\T&ÉT n&ç–qe˙ï Ç#˚ÃsTTµ nì q#·Ã C…bÕŒ&ÉT .
<ÛÓ’s¡´eTT, X¯øÏÔ ˝Òeì e÷≈£î ‘Ó\TdüT. ˙ <ä>∑Zs¡Tqï Ç<ä›s¡T n+^ø£]+#ês¡T. Ç+Á<äT&ÉT ˙\T&ÉT n&ç–q
∫+‘êeTDÏ, ø±eT<Û˚qTe⁄, ø£\Œeø£å+ yÓTT<ä˝…’q neT÷\´ eÁC≤\T e÷DÏø±´\T, ∫+‘êeTDÏ,
n|üPs¡« dü+|ü<ä n+‘ê e÷øÏ#˚ÃsTT. ˝Òø£bı‘˚ ø±eT<Û̊qTe⁄, ø£\Œeø£+å Äq+<ä+>± Ç∫à y˚XÊ&ÉT.
|ü]D≤e÷\T rÁe+>± e⁄+{≤sTTµ nì ‘·q dü+<˚ eqø£q´ nH˚ <˚eø£q´qT ≈£L&Ü Ç∫à y˚XÊ&ÉT. yê{Ïì
XÊìï Ç+Á<äTìøÏ ‘Ó*j·T C…|Œü eTì ‘Ó*j·T CÒXÊ&ÉT. rdüTø=ì ˙\T&ÉT \+ø±q>∑s¡+ #˚sê&ÉT. sêø£ådü
<ä÷‘· e÷≥\T $qï Ç+Á<äT&ÉT ø√|ü+‘√ >∑DeT+‘ê dü+‘√wæ+∫+~. ˙\ eqø£q´\≈£î
ªH˚qT <˚ì˙ Çe«qTµ nì ‘˚*à #ÓbÕŒ&ÉT. j·TT<ä∆uÛÒ] yÓ’uÛÑe+>± $yêVü≤+ »]|æ+#ês¡T. n|üŒ{Ï qT+∫
yÓ÷–+~. Ç+Á<ä, ˙\T\≈£î |òTü Às¡ j·TT<ä+∆ »]–+~. ˙\T&ÉT Á|ü‹ dü+e‘·Ãs¡+ Áo Vü≤qTeT<é Áe‘·+ #˚d÷ü Ô
j·TT<ä∆ uÛÑ÷$T˝À Ç<ä›s¡T ‘ês¡dü |ü&ܶs¡T. ˙\T&ÉT J$‘êìï <Ûäq´+ #˚düTø=ì ∫e]øÏ kÕj·TT»´+
Ç+Á<äTì‘√ ª>ö‘·eT uÛ≤s¡´qT #Ós¡ã{Ϻq ˙≈£î yê$ bı+<ë&É T .
\F+|üPsY ø°#·ø£ |üs¡«+ e÷qe‘·«+ eTs¡DÏ+∫+~! neTà˝≤sêH˚s¡Œ+&ç$\Te\T!
Á|ü<X˚ ¯ y˚T<ÓH’ ê n<˚ ˙#·‘«· +!
ejÓ÷ uÛ<Ò +ä ˝Òì ô|X’ Ê∫ø£‘«· +! eT˝…¢ yÓTT>∑Z\T ‘·T+#˚dæ+~! u≤eTà˝≤sê #Ó|üŒ+&ç
n‘ê´#êsê\ e÷qTwü‘«· +! ˝ÒeT\ô| ’eT>∑<äwæº |ü&ç+~! ø£<∏ä\T! >∑Ts¡Te⁄˝≤sê rs¡Ãsê
e´<∏ä\T!
<ä[‘·T\ô|q’ #·÷|ü⁄ V”≤q‘·«+! ∫~øÏq Áã‘·T≈£î\T $Tπ>dæ+~! e÷s¡Ã+&çá<äTwüߺ\eT‘·T\T!
#·+|ü&ÜìøÏ #˚sês¡T M] <ä]! ñ]y˚dæq sê˝Ò<äT ãT~∆! :
yê] #·T˙ï‘√H˚ y˚XÊs¡T ñ ø±*ÃbÕπsdæHê ˝Ò<äT dæ~∆! &Ü._ ôV≤#Y.$.s¡e÷<˚$.
]! mHêï∞fl <äTsêàs¡|Z ⁄ü <äTwüuº ØÒÛ ! sê˝Òà Á|ü‹ ø£˙ïfi¯¢πø e~∆! sê»eTùV≤+Á<äes¡+.
~XÊ#·≥+º b˛sê&˚ôVAsêôVAØ! ì‘·´ e÷quÛÑ+>±\ s¡B›! 6305543917.
 lø£fi≤>ö‘·$T
<äBÛ∫ eTVü≤]¸
<äB∫Û eTVü≤]¸ >=|üŒ ãTTwæ . <äB∫Û eTVü≤]¸
‘·+Á&ç #·´eq eTVü≤]¸ ‘·*¢ düTø£q´ . <äB∫Û ∫qï‘·q+
qT+N düs¡dü«r q~<ä>∑Zs¡ ÄÁX¯eT+ @sêŒ≥T #˚düT
≈£îì ‘·|üdüT‡ #˚düT≈£î+≥÷ ñ+&˚yê&ÉT. <äBÛ∫øÏ
‘·|Xü Ù¯ øÏÔ e\¢ e∫Ãq ‘˚»düT‡ #·÷dæ düsd¡ «ü ‹ Äq+<ä
|ü&ÉT‘·T+&˚~. ø±˙, n‘·&ç ‘·|üdüT‡øÏ uÛÑj·T|ü&ç
Ç+Á<ä T &É T $|ò ü T ï+ #Ó j · T ´&ÜìøÏ |ü + |æ + ∫q
n\+ãTdü nH˚ n|ü‡s¡dü <äBÛ∫ eTVü≤]¸ ‘·|üdüT‡ì
uÛÑ>∑ï+ #˚dæ+~. yêfi¯fløÏ |ü⁄{Ïqº yê&ÉT kÕs¡d«ü ‘·T&ÉT.
düsd¡ «ü ‹ kÕs¡d«ü ‘·TDÏí ô|+∫+~. kÕs¡d«ü ‘·T&ÉT ≈£L&É
<äBÛ∫ n+‘·{Ï ‘·|üdü‡+|üqTï&Ó’ ø£s¡Te⁄ s√E˝À¢
ãTTwüß \+<ä]ø° uÛÀ»q+ ô|&ÉT‘·T+&˚yê&ÉT .
ˇø£Hê&ÉT Ç+Á<äT&ÉT <äBÛ∫ì qTe⁄« #ê˝≤
>=|üŒyê&ç$. ˙≈£î ñ‘·ÔeTyÓTÆq XÊÁkÕÔ\T #ÓbÕÔqì
#Ó|æŒ XÊÁkÕÔ\˙ï <äBÛ∫øÏ #ÓbÕŒ&ÉT. Ç$ me]¬ø’Hê
#Óù|Ô ˙ ‘·\ q]πøkÕÔqì ≈£L&É #ÓbÕŒ&ÉT. Ç~ ‘Ó\TdüT
≈£îì n•«˙ <˚e‘·\T <äB∫Û ì ø£*dæ Ç+Á<äT&ÉT #Ó|Œæ q
XÊÁkÕÔ\T yêfi¯fløÏ #Ó|Œü eTì n&ç>±s¡T. #Óù|Ô Ç+Á<äT&ÉT
‘·\q]πøkÕÔqHêï&ÉT ø£<ë nHêï&ÉT <äB∫Û . ˙≈£î @MT
ø±≈£î+&Ü y˚T+ #˚kÕÔeTì #Ó|æŒ n•«˙ <˚e‘·\T
yÓTT<ä≥ <äBÛ∫ ‘·\ rdæ y˚πs #√≥ <ë∫ n‘·&çøÏ
>∑Ti¿+ ‘·\ n‹øÏ XÊÁkÕÔ\T H˚sT¡ Ã≈£îHêïs¡T. Ç+Á<äT&ÉT
e∫à <äBÛ∫ ‘·\ q]πøXÊ&ÉT. n•«˙ <˚e‘·\T yêfi¯ófl
<ë∫q <äB∫Û ‘·\ eT∞fl n‹øÏ+#ês¡T. <äB∫Û Áã‹øÏ
b˛j·÷&ÉT. Ä˝À#·q u≤e⁄+~ ø£<ä÷ !
<äBÛ∫ ˇø£Hê&ÉT ‘·q u≤\´ ùdïVæ≤‘·T&Ó’q
≈£îå e⁄&ÉH˚ sêEì #·÷&ܶìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ≈£îå e⁄&ÉT <äB∫Û ì
>ös¡e+>± rdüT¬øfi≤fl&ÉT. Ç<ä›s¡T e÷{≤¢&ÉT≈£î+≥÷
e⁄+&É>± Áu≤Vü≤àDT&ÉT >=|üŒyê&Éì <äBÛ∫, ø±<äT
ø£Áå ‹j·TT&˚ >=|üŒyê&Éì ≈£îå e⁄&ÉT yê<äq˝ÀøÏ ~>±s¡T.
yê<äq ô|]– <ÛBä ∫Û øÏ ø√|ü+ e∫à ≈£îå e⁄DÏí bı&ç#ê&ÉT.
≈£åîe⁄&ÉT <äBÛ∫ì eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± q]πøXÊ&ÉT.
17
` XÀuÛ≤sêDÏ
X¯óÁø±#ês¡T´&ÉT e∫Ã Ä eTTø£ÿ*ï ø£*|æ <äBÛ∫ì
Áã‹øÏ+∫ •e⁄DÏí >∑T]+∫ ‘·|üdüT‡ #Ój·T´eTì #Ó|æŒ
yÓ[flb˛j·÷&ÉT. <ÛäBÛ∫ •e⁄DÏí >∑T]+∫ |òüTÀs¡‘·|üdüT‡
#˚XÊ&ÉT. eT÷&ÉT ˝Àø±\T <äB∫Û ‘·|dü Tü ‡øÏ uÛj Ñ T· |ü&ç
b˛‘·T+fÒ, •e⁄&ÉT Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ <äBÛ∫øÏ m|ü⁄Œ&ÉT ø±yê
\+fÒ n|ü⁄Œ&˚ eTs¡D+Ï #·>*∑ >π X¯ø,ÔÏ eÁ»+‘√ düe÷q
eTsTTq X¯Øs¡+, eTT˝À¢ø±*ï »sTT+#·>∑\ X¯øÏÔì
Ç#êÃ&ÉT. Çìï esê˝§∫ÃHê <äBÛ∫ ≈£åîe⁄&ÉT #˚dæq
nee÷q+ eT]Ãb˛˝Òø£ n‘·ì+{ÏøÏ yÓ[fl ˇø£ ‘·qTï
‘·ìï qTe⁄« ø±<äT ˙ $wüßeí ⁄ ≈£L&É qH˚ï+ #˚jT· ˝Ò&ìÉ
#Ó|æŒ e#˚ÃXÊ&ÉT.
≈£îå e⁄&ÉT $wüßeí ⁄ >∑T]+∫ ‘·|dü Tü ‡ #˚dæ ‘·qøÏ
»]–q nee÷q+ #ÓbÕŒ&ÉT. $wüßíe⁄ <äBÛ∫ì
‘·|Œæ +∫ qTe⁄« #ÓjT· ´>∑*–+~ @MT ˝Ò<Tä , n‘·&ìç
ø£åe÷|üD n&É>∑&É+ ‘·|üŒ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ≈£åîe⁄&ÉT
<äB∫Û ì ø£$å T+#·eTì n&ç>±&ÉT. Áu≤Vü≤àDT\ ø√|ü+
˙{Ï MT<ä sêdæq ^‘·˝≤¢ m≈£îÿeø±\+ ñ+&Ée⁄ ø£<ë!
n˝≤π> Ç<ä›s¡T ùdïVæ≤‘·T\T eT∞fl ø£*dæb˛j·÷s¡T .
<äBÛ∫ <Ûäs¡às¡ø£åD ø√dü+ ˇø£ ÄÁX¯eT+˝À •wüß´\øÏ
$<ë´uÛ≤´dü+ yÓTT<ä\T ô|&ç‘˚ Ä •wüß´\T yê]
•wüß´\T Ç˝≤ .. ø√{≤qT ø√≥¢ ãTTwüß˝…’b˛j·÷s¡T .
<äBÛ∫ ªdüTes¡Ãµ nH˚ ù|s¡Tø£\ ne÷àsTTì
ô|[fl#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. Ç˝≤ ñ+&É>± ˇø£kÕ] <äøÁå£ |üC≤
|ü‹ j·T»„+ #Ój÷· ´\ì nqT≈£îì <äB∫Û ì •wüß´\‘√
ø£*dæ s¡eTàì |æ*#ê&ÉT. <äBÛ∫ •wüß´*ï rdüT≈£îì
yÓfi≤fl&ÉT. <äøÁå£ |üC≤|ü‹ •e⁄DÏ,í •euÛ≈Ñ î£ *Ô ï |æ\e˝Ò<Tä .
<äB∫Û ≈£L&É ‘·qøÏ uÛj Ñ T· |ü&ç e#êÃ&ÉqT≈£îì ªeTVü≤ظ!
H˚qT •e⁄DÏí , •euÛ≈Ñ î£ *Ô ï |æ\e˝Ò<Tä . ˙≈£î Çwüyº TÓ ‘Æ ˚
ñ+&ÉT. ø£wüºyÓTÆ‘˚ yÓ[flb˛µ nHêï&ÉT <ä≈£åî&ÉT. <äBÛ∫
‘√ø£‘=øÏÿqbÕeTT˝≤ ˝Ò∫ <äøÁå£ |üC≤|ü‹ì ˙ø° <äTs¡T“¤~∆
m˝≤ |ü⁄{Ϻ+~? <˚yê~<˚e⁄&Ó’q •e⁄&ÉT ˝Ò≈£î+&Ü
j·T»„+ m˝≤ #˚kÕÔe⁄? nì •e⁄DÏí k˛ÔÁ‘·+ #ÓjT· ´&É+
 18 lø£fi≤>ö‘·$T
yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ . <äøÁå£ |üC≤|ü‹ Çø£ÿ&É •e⁄DÏí ‘·*#˚ b˛j·÷&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT >√e⁄ s¡÷|üeTT˝À Hê\Tø£‘√
yêfi¯ófl+fÒ yÓ[flbı+&ÉHêï&ÉT. <äBÛ∫ •wüß´˝ÀÔ düVü‰ <äBÛ∫ X¯Øsêìï ÄkÕ«~+#ê&ÉT
˝Ò∫ H˚HÓìï #Ó|æŒHê qTe⁄« ˝…ø£ÿ #˚j·T&É+ ˝Ò<äT. ˙ n{≤¢ <äB∫Û meTTø£\qT+&ç Ç+Á<äTì eÁC≤
j·T»„+ düs¡«HêX¯qeTsTTb˛‘·T+~. qTe⁄« #˚düTÔqï j·TT<Û+ä , ÁãVü≤à #·Áø£+˝≤+{Ï Äj·TT<Ûë*ï #˚dTü ≈£îì
j·TC≤„ìøÏ e∫Ãq yêfi¯ófl ≈£L&Ü HêX¯qeTsTTb˛‘ês¡ì sêø£då Tü *ï #·+bÕs¡T. <äB∫Û eTs¡D+Ï #˚Hê{ÏøÏ Äj·Tq
å£ T· »„+ HêX¯q uÛ≤s¡´ düTes¡Ã\ >∑s¡“¤e‹. uÛÑs¡Ô‘√bÕfÒ dür düVü≤>∑
X¯|+æ #ê&ÉT. ‘·sê«‘· Ms¡uÁÑÛ <äT&çe\¢ <äøj
eTsTTb˛sTT+~. sêø£då Tü \T <˚e‘·\MT<ä $»+_Û+∫ eTq+ #˚düTÔ+fÒ ÁãVü≤à e∫à ne÷à ! ˙ ø£&ÉT|ü⁄˝À
j·TT<ä∆+ #˚düTÔHêïs¡T. <˚e‘·\T yêfi¯fl u≤<Ûä|ü&É˝Òø£ eTVü‰‘·Tà&Ó’q u≤\T&ÉTHêï&ÉT düVü≤>∑eTq+ #Ój·T´<ä›
X¯ÁkÕÔÁkÕÔ\˙ï <äB∫Û øÏ Ç∫à <ë#·eTHêïs¡T. Ç+Á<äT&ç Hêï&ÉT. ø±˙, düTes¡Ã\ MT <˚e‘·\T ∫Á‘·$∫Á‘·+>±
˝≤+{Ïyêfi¯ófl #ÓbÕŒs¡Tø£<ëì <äB∫Û düsπ nì m≈£îÿe #˚düTÔHêïs¡T. Hê uÛÑs¡Ôì #·+bÕs¡T. qqTï yÓ’<Ûäyê´ìï
ø±\+ <ë#·˝øÒ £ n˙ï $T+π>XÊ&ÉT. ne˙ï Js¡eí TsTT nqTuÛÑ$+#·eT+≥THêïs¡T. Hê uÛÑs¡Ô eTs¡D≤ìøÏ
b˛sTT s¡øHÔ£ êfi≤˝À¢qT meTTø£˝À¢q÷ #˚]b˛j·÷sTT. ø±s¡DeTsTTq <˚e‘·\T |üX¯óe⁄\T>± Á|üe]ÔkÕÔs¡ì
<˚e‘·˝§∫à <äB∫Û ì nÁkÕÔ*eTàHêïs¡T. MTs¡T #Ó|æŒ X¯|æ+∫ ∫‹˝À <ä÷øÏ+~. Ä$&É ø£&ÉT|ü⁄˝À
#ê˝≤ø±\+ sê˝Ò < ä T ø£ < ë, n+<ä T π ø ne˙ï |æ˝≤¢&ÉT |æ|üŒ\#Ó≥TºøÏ+<ä |ü&ܶ&ÉT.
$T+π>XÊqT. meTTø£˝À¢ ø£*dæb˛j·÷sTT qqTï #·+|æ |æ|üŒ\ #Ó≥Tº #·+Á<äT&çï n&ç– neT‘·+
Hê ndæøú \£ qT rdüTø√eTHêï&ÉT. <˚e‘·\T @+ #ÓjT· ´ ‘Ó∫Ã Ä |æ\y¢ ê&çø∫Ï Ã ô|+∫+~. |æ|Œü \#Ó≥Tº ô|+∫q
˝Òø£ <äBÛ∫ì #·+|ü˝Òø£ @&É«&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. Ä |æ˝≤¢&˚ |æ|Œü ˝≤~eTVü≤]¸ nj·÷´&ÉT. |æ|Œü ˝≤<äT&ÉT
<äBÛ∫ yêfi¯flì z<ë]à MT≈£î ‘·|üŒìdü]>± ø±yê* ô|]– ô|<äy› ê&Éj÷· ´ø£ ‘·|dü Tü ‡ #˚dæ •e⁄DÏí yÓT|æŒ+∫
nqT≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT s¡+&ç. Hê X¯Øs¡+ H˚qT $&ç#k˚ ÕÔqT. ‘·q ‘·+Á&çì #·+|æq <˚e‘·*ï #·+|ü>∑*π>˝≤ es¡+
Hê ndæøú \£ T MT≈£î $\TyÓq’ Äj·TT<Ûë\T>± ñ|üj÷Ó >∑ n&ç>±&ÉT. <˚e‘·*ï #·+|ü&É+ ‘·|üŒì |æ‘·˝Àø£+˝À
|ü&É‘êj·Tì #Ó|æŒ yêfi¯flì |ü+|æ+#ê&ÉT. e⁄qï ‘·*<¢ +ä Á&ÉT*ï #·÷düT≈£îH˚ X¯øìÔÏ #êÃ&ÉT •e⁄&ÉT.
eÁ‘êdüTs¡T&ÉH˚ sêø£ådüT&ÉT <˚e‘·*ï #·+ô| Ç~ <äBÛ∫ eTVü≤]¸ ø£<∏ä !! <äBÛ∫ eTVü≤]¸
j·T´&É+ yÓTT<ä˝…{≤º&ÉT. n‘·H√Ô j·TT<ä∆+ #Ój·T´˝Òø£ m+‘· >=|üŒyê&√ #·÷XÊsê! >=|üŒ‘·|Xü ÊÙ˝Ò ø±≈£î+&Ü
ÁãVü≤àì ÁbÕ]ú+#ês¡T <˚e‘·\T. yêfi¯flì <äB∫Û <ä>sZ∑ ≈¡ î£ ‘·qT eTs¡DÏ+∫ ‘·q meTTø£*ï Äj·TT<Ûë\T>±
yÓ[fl n‘·ì ndæúø£\qT rdüT≈£îì Äj·TT<Ûë\T>± ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îì sêø£ådüT*ï #·+|üeTHêï&ÉT. ‘·q
ñ|üj÷Ó –ùdÔ eÁ‘êdüTs¡TDÏí #·+|ü#÷ ì #ÓbÕŒ&ÉT ÁãVü≤. X¯Øsêìï eT+∫ |üìø√dü+ ñ|üjÓ÷–+#ê&ÉT.
<˚e‘·\T <äB∫Û øÏ »]–+~ $es¡+>± #ÓbÕŒs¡T. <äB∫Û >=|üŒyêfiËfl|ü⁄Œ&É÷ y˚πs yêfi¯flø√düy˚T Áã‘·T≈£î‘ês¡ì
‘·qì #·+|æ ndæúø£\qT rdæ¬øfi¯fleTHêï&ÉT. <˚e‘·\T ns¡∆eTsTT+~ ø£<ë!
eTVü‰‘êà! $TeTà*ï #·+|æ‘˚ e÷≈£î ÁãVü≤àVü≤‘ê´ Ç<ä+&ç <äBÛ∫ eTVü≤]¸ >∑T]+∫ eTq+
bÕ‘·ø+£ edüT+Ô ~. MT≈£î MTs¡T>± eTs¡D+Ï #·>\∑ es¡+ ‘Ó\TdüT≈£îqï~ eT¬sH√ï $X‚wü\‘√ πs|ü⁄ eTs√
MT≈£î+~ nqTÁ>∑V≤æ +#·+&ç kÕ«MT ! nHêïs¡T. <äB∫Û eTVü≤]¸ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ëeTT.
X¯Øsêìï $&ç∫ ô|{Ϻ |üs¡y˚TX¯«s¡T&ç˝À ◊ø£´eTsTT dü«dÔæ
Á|ü‹HÓ\ ¬s+&Ée Ä~yês¡+ ñ<äj·T+ 10 >∑+.\≈£î s¡#·sTT‘·\ dü$T‹ düe÷y˚X¯+ »s¡T>∑T‘·T+~. bÕ˝§Zq+&ç.
 lø£fi≤>ö‘·$T
Á|üdæ<ä∆ ‘Ó\T>∑T s¡#·sTT‘·,ùV≤‘·Tyê~
Áo ø=&Ée{Ï>∑+{Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄ >±] es¡∆+‹ dü+<äs¡“¤+>±
Çs¡ejÓ÷ X¯‘ê_› ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ø±X¯+˝À
ñ»«\ ‘ês¡ ø=&Ée{Ï>+∑ {Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄. ø£<,ä∏ qe\,
Hê{Ïø,£ >∑*Œø£ e+{Ï dü»Hê‘·àø£ Á|üÁøÏjT· \T, ôdH’ ‡é ,
#·]Á‘·, dü+düÿ‹, dæìe÷, kÕVæ≤‘·´+, sê»ø°j÷· \T,
‘ê‹«ø£#s· á e+{Ï s¡+>±\˝À $X‚w¢ Dü ≤‘·àø£ s¡#q· \T,
nqTyê<ë\T, e+<ä˝≤~ eT+~ $TÁ‘·T\≈£î ñ‘·sÔ ê\T -
n˙ï ø£*|æ sê•˝À >∑D˙j·TyÓTqÆ kÕVæ≤‘ê´ìï düõ+∫q
‘Ó\T>∑T s¡#s· TT‘·\˝À ≈£î≥T+ãsêe⁄~ nÁ>∑kÕ∆q+. Ä
s¡#H· ê Á|ü|+ü #·+ sê•˝ÀH˚ ø±ø£, yêdæ˝Àq÷, edüTÔ
•˝≤Œ\˝Àq÷, XË’*˝Àq÷, bÕsƒ¡≈£î\ Ä˝À#·q\qT
Áù|sπ |æ+#·&+É ˝Àq÷ ≈£L&Ü nkÕ<Ûës¡DyÓTqÆ ~. Äj·Tq
‘·q ø±\|ü⁄ kÕe÷õø£ Jeq+˝Àì Nø£{Ï yÓ\T>∑T\qT
$e]+#ês¡T. eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ J$‘·+˝Àì Äq+<ä
$cÕ<ë\q÷, ñ<ë‘·‘Ô q· ÷ ˙#·‘ê«˙ï $X‚w¢ +æ #ês¡T. Ä
$es¡D, $X‚w¢ Dü nìï ø√D≤\ qT+N, nìï kÕúsTT\
qT+N ˝À‘·T>± kÕ>±sTT. n˝≤ bÕsƒ≈¡ î£ \ #Ó‘’ H· ê´˙ï,
ne>±Vü≤q\q÷ ñqïrø£]+#·&ÜìøÏ Äj·Tq #˚dqæ
Á|üjT· ‘·ï+ nì‘·sk¡ Õ<Û´ä yÓTqÆ ~.
ø=&Ée{Ï>∑+{Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄ (nø√ºãsY 28
1909-Ä>∑wßü 1º 7,1980), Á|üd<æ ∆ä ‘Ó\T>∑T s¡#s· TT‘·.
ùV≤‘·Tyê~. ªø=≈£îµ >± ∫s¡|]ü #·T‘·T˝…q’ Äj·Tq ‘·q
j·÷uÛ’… @fi¯fl s¡#H· êJ$‘·+˝À |ü~ |üHïÓ +&ÉTy˚\ ù|J\≈£î
$T+∫q s¡#q· \T #˚kÕ&ÉT. #·+<äe÷eT |üÁ‹ø£qT #·+<ä
e÷eT>± r]Ã~~›q Á|üeTTKT\˝À Äj·Tq nÁ>∑>D∑ T´&ÉT.
düeTø±©q e÷qe J$‘êìï |üsêeT]Ù+∫, $eT]Ù+∫,
düTdü+|üqï+ #˚ùd<˚ düs¬ q’ kÕVæ≤‘·´+>± Äj·Tq uÛ≤$+
#ê&ÉT. Ç‘·qT ªø=≈£îµ nqT bı&ç nø£så e¡ TT\‘√ Á|üd~æ ∆
#Ó+~Hê&ÉT
u≤\´+-$<ä´ :
ø=≈£î >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢, ‘ÓHê* ˝Àì ˇø£ eT<Û´ä
‘·s>¡ ‹∑ ≈£î≥T+ã+˝À »ìà+#ê&ÉT. ‘ÓHê*˝À bÕsƒX¡ Ê\
#·<Tä e⁄ 1925 es¡≈î£ kÕ–+~. ∫qïej·TdüT˝ÀH˚ 1914
19
Dr.A.Srinivasa Reddy,9912731022
˝À ‘·+Á&û, 1920˝À ‘·©¢ eTs¡D+Ï #·&+É ‘√ y˚Tqe÷eT
e<ä› ô|]>±&ÉT. Äj·Tq ∫qï‘·q+ Á>±MTD J$‘·+‘√
ô|qy˚dTü ≈£îb˛sTT+~. ø£M, s¡#s· TT‘ê nsTTq nqïj·T´
yÓ+ø£≥ düTã“j·T´ <ë«sê ø=≈£î kÕVæ≤r s¡+>∑Á|üyX˚ +¯
»]–+~.1925 qT+&ç 1927 es¡≈î£ >∑T+≥÷s¡T Ä+Á<Ûë
ÁøÏdj ºæ T· Hé ø£fi≤XÊ\˝À Ç+≥Øà&çjT˚ ≥T #·~yêø£, 1927-
29ø±\+˝À eTVü‰sêC≤ ø£fi≤XÊ\, $»j·Tq>∑s+¡ ˝À &çÁ^
|òõæ ≈£î‡ #·~yê&ÉT. á ø±\+˝ÀH˚ s¡#H· ê yê´dü+>±ìï
d”]j·TdüT‡>± yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ .1929˝À ø±o Væ≤+<ä÷
$X¯«$<ë´\j·T+˝À m+.mdt.dæ |òæõ≈£î‡˝À #˚sê&ÉT.
1930˝À ø=≈£î ‘=*s¡#q· dæìe÷ z]j·T+≥˝Ÿ Mø°˝¢ À
Á|ü#T· ]‘·yTÓ +Æ ~. Äj·Tq yÓTT<ä{Ï ø£<ä∏ ÁbÕD≤~Ûø+£ >∑Vü≤\øÏàå
e÷dü|Áü ‹ø£˝À nÁ>∑kÕúq+ bı+~+~.
kÕVæ≤‘·´+ :
‘Ó\T>∑T˝À eTqøÏ+‘·es¡≈î£ düsê«+>∑|]ü |ü⁄wyºü TÓ qÆ
>=|üŒ Hê≥ø£+, >=|üŒ qe\ sê˝Ò<y˚ ÷Ó qqï dü+X¯j÷· ìøÏ
‘êe⁄ ˝Òøb£ ˛˝Ò<Tä . ø±ì, Ä<ÛTä ìø£ ø£$‘·˝À, Ä<ÛTä ìø£
ø£<˝ä∏ À e÷Á‘·+ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+ @ Ç‘·s¡ uÛ≤s¡rj·T
yêvàj·÷ìøÏ rdæb˛<äì |òTü +{≤|ü<+ä∏ >± #Ó|Œü e#·TÃ.
Ç+<äT≈£î <√Vü≤<ä+ #˚dqæ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\˝À ø=&Ée{Ï
>∑+{Ï ˇø£sT¡ . >∑Ts¡C≤&É ‘·sê«‘· #·\+,∫+‘ê BøÏ‘å T· \T,
ÁobÕ<ä düTÁãVü≤à D´ XÊÁdæ,Ô yÓTTø£ÿbÕ{Ï, eT˝≤¢~ yÓTT<ä˝q’…
yê]~ ˇø£‘s· +¡ . Ä ‘·sê«‘· ‘·sêìøÏ ≈£î≥T+ãsêe⁄>±πs
Hêj·T≈£î&ÉT.
#·\+ ‘·q Á|ü|+ü #êìøÏ øπ +Á<äkÕúq+˝À Ád”ìÔ
ì\u…{≤º&TÉ . Ád”Ô kÕ«‘·+Á‘·´+, eTTK´+>± ôdø˘‡ kÕ«‘·+Á‘·´+
<äwæº qT+∫ düø\£ kÕe÷õø£deü Tdü´\qT |ü]o*+#ê&ÉT.
ø£<ë∏ s¡#q· ˝À ˇø£$<Û+ä >± Äj·Tq yês¡dTü &ÉT ø=&Ée{Ï
>∑+{Ï. ø±ì #·\+ ÁbÕs¡+_Û+∫q uÛ≤e$|üy¢ êìï Äj·Tq
$X¯«‘√eTTK+>± $dü]Ô +|ü CÒXÊs¡T. e÷]ÿ‡düTº kÕe÷õø£
<äø£Œ<∏ëìï dü+|üPs¡+í >± d”«ø£]+#ês¡T. ÁbòÕsTT&é eTH√
 20 lø£fi≤>ö‘·$T
$X‚w¢ Dü ˝Àì dü+≈£î∫‘·‘ê«ìï ìsêø£]+∫, Ä Á|üÁøÏjT· qT
e÷qe⁄&ç kÕe÷õø£ e´øÏ‘Ô ê«e>±Vü≤q≈£î e]Ô+|üCXÒ Ês¡T.
e÷qe⁄&ç Ä]úø,£ sê»ø°jT· , ˝…+’ –ø£ ‘·~‘·s¡ düeTkÕ´
kÕeTkÕÔ´ìï ‘·q kÕVæ≤‘·´ edüTeÔ ⁄>± rdüT≈£îì ‘·q ùV≤‘·T
yê<ä <äø£Œ<∏+ä qT+∫ ì•‘·+>±, ìsê›øDåÏ ´+>±, $X‚w¢ dæ ÷ü Ô
s¡#q· \T kÕ–+#ês¡T.
uÛ≤yê\T Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· :
Äj·Tq <äwæº ø£<ë∏ •\Œ+ô|’ ø±<äT, uÛ≤cÕ kÂ+<ä
s¡´+ô|’ ø±<äT. Äj·TqqT Á|üu≤Û $‘·+ #˚dqæ s¡#s· TT‘·\˝À
u…sêïsY¶ cÕ ˇø£&TÉ . cÕ Hê≥ø±\˝À e˝… ≈£î≥T+ãsêe⁄
>±] ø£<\ä∏ ˝À ≈£L&Ü uÛ≤yê\T Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· eVæ≤kÕÔsTT.
cÕ XË©’ $Hê´dü+˝Àì e´+>∑´ yÓu’ eÑÛ +, Vü‰dü´+, n|üV‰ü dü´+,
HÓ•’ ‘·´+ Çe˙ï ≈£î≥T+ãsêe⁄ >±] ‘Ó\T>∑TXË*’ ì |ü]|ü⁄w+ºü
#˚XÊsTT. >=|üŒ ‘Ó\T>∑T e#·q+ ÁyêdüTqÔ ï≥Tº ô|ø’ Ï ø£ì|æ+#·
≈£î+&Ü ‘Ó\T>∑T e#·q XË’*ì r]Ã~~›q eTq nÁ>∑
s¡#s· TT‘·\˝À ≈£î≥T+ãsêe⁄ >±s¡T ˇø£sT¡ .
ùV≤‘·Tyê~>±, yÓC’ ≤„ìø£yê~>± :
ø=&Ée{Ï>+∑ {Ï˝À ˇø£ eTTK´$X‚w+ü Äj·Tqe˝…
ø£sT¡ &ÉT >∑{qºÏ ùV≤‘·Tyê<äT\T>±H√, rÁeyê<äT\T>±H√ J$
‘êìï ÁbÕs¡+_Û+∫q nH˚≈î£ \T J$‘· ~«rj·÷s¡+ú ˝À
Á|üy•˚ dü÷HÔ ˚ ø±\+ ‘êøÏ&øç Ï Ä<Ûë´‹àø£ yê<äT\T>±, #ê+<ädü
eT‘·yê<äT\T>± ‹s√>∑$T+#ês¡T. ≈£î≥T+ãsêe⁄>±s¡T
e÷Á‘·+ ∫e]es¡≈î£ ùV≤‘·Tyê~>±, yÓC’ ≤„ìø£ yê~>±,
e÷]ÿ‡düT>º ± ø=qkÕ>±s¡T. J$‘· #·se¡ T <äXø¯ +£ ˝À ªª$|üe¢
s¡#s· TT‘·\ dü+|òTü +µµ˝À Á|üeTTK bÕÁ‘· eVæ≤+#·&+É es¡≈î£
Äj·Tq $XÊ«dü HÓX’ ï \´+ ø=qkÕ–+~. ‘·T~<äX˝¯ À Äj·Tq
<äwæº nr+Á~j·T Á|ü|+ü #·+ yÓ|’ ⁄ü ≈£î eTfi¯flø£b˛˝Ò<Tä . ø±˙,
<ëìï düsTT‘·+ ≈£î≥T+ãsêe⁄>±s¡T ˇø£ ùV≤‘·Tyê~>±,
‘ê]ÿ≈£î&ÉT>±, e÷]ÿ‡düT>º ± |ü]o*+#·&ÜìøÏ, nr+Á~j·÷
qTuÛeÑ C≤„HêìøÏ |üP]Ô>± Ä<ÛTä ìø£ yÓC’ ≤„ì ø±<Ûësê\qT
ø£qT>=q&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ês¡T.
|üÁ‹ø±s¡+>∑+ :
‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø±s¡+>±ìøÏ, eTTK´+>± ªª|”]j·÷&çø£˝Ÿ
»s¡ï*C≤ìøϵµ ≈£î≥T+ãsêe⁄>±] ùde düs«¡ <ë düàs¡D°
j·TyÓTqÆ ~. @ |üÁ‹ø£˝À dü+bÕ<äø‘£ «· + u≤<Û´ä ‘· eVæ≤+
∫Hê, ˇø£ ªª$Twüqصµ ñ‘ê‡Vü≤+‘√ |üì#˚XÊs¡T. ‘·T~
es¡≈î£ Äj·Tq <Óq’ +~q sê»ø°jT· ,kÕ+düÿ‹ø£,kÕe÷õø£
düeTdü´\≈£î Á|ü‹düŒ+~dü÷,Ô |üÁ‹ø£\≈£î X¯s|¡ sü +¡ |üs>¡ ±
Áyêdü÷Ô ‘·q Ä˝À#·q\qT Ç‘·sT¡ \‘√ |ü+#·T≈£î+≥÷H˚
yÓ[flb˛j·÷s¡T.
ø=≈£î Á|üeTTK s¡#q· \T :
#·<Tä e⁄,yês¡d‘ü «· +,◊X¯«s¡´+,m+&Ée÷e⁄\T,ns¡TD√
<äjT· +,J$‘·+ yÓTT<ä\>∑T qe\\T. |”&øÉ <£ ,ä∏ eTVü‰
Ç˝≤¢\T,<ë*>∑T+≥˝À ≈£îø£ÿ\T,o\|ü]o\q, |ü]XÀ<ÛHä ê
ãT~∆,u≤VüQ≈£î&ÉT yÓTT<ä\>∑T ø£<\ä∏ T. nq>±...nq>±,
q&ÉeT+Á‘·|⁄ü dæ],ø£sà¡ jÓ÷>∑T\T yÓTT<ä\>∑T Hê{Ïø\£ T
s¡∫+#ê&ÉT. Ç+ø± nH˚ø£ >∑*Œø£\T, nqTyê<ë\qT,
Vü‰dü´, e´+>∑´ ø£<\ä∏ qT ≈£L&Ü ≈£î≥T+ãsêe⁄ s¡∫+#ês¡T.
ÄHê{Ï #·]Á‘·≈î£ <äsŒ¡ D+ ª#·<Tä e⁄µ :
≈£î≥T+ãsêe⁄ s¡∫+∫q qe˝À¢ #·<Tä e⁄ #ê˝≤
ù|eò Tdt qe\. á qe\˝À &çÁô|wüH≈é î£ eTT+<äT Çs¡y’Ó
dü+e‘·‡sê\ kÕ+|òTæ ø£ yê‘êes¡D≤ìï ∫Á‹+#·&ÜìøÏ
Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT. ªªnuÛTÑ ´<äjT· kÕVæ≤‘ê´ìøÏ düV‰ü j·T+>±
#·<Tä e⁄ sêXÊ&ÉT. #·<Tä e⁄ ñ<ä´eTqe\ ø±<äT.µµ s¬ +&ÉT
eTVü‰ Á|ü|+ü #· j·TT<ë∆\ q&ç$T ø±\+˝À e÷s¡T‘·Tqï
$\Te\øÏ e÷s¡ì eTqTwüß \≈£î eT<Û´ä @s¡Œ&ɶ dü+|òTü s¡¸D.
á qe\ ‘Ó\T>∑T≈£î≥T+u≤\ kÕ+|òTæ ø£ J$‘êìøÏ, ÄHê{Ï
#·]Á‘·≈î£ n<ä+› |ü&TÉ ‘·T+~.
#·+<äe÷eT |üÁ‹ø£˝À :
1948˝À Ä+Á<Û|ä Áü ‹ø£ ~q|üÁ‹ø£˝À #˚] 1950-
51˝À yês¡|Áü ‹ø£ dü+bÕ<äø‘£ «· + ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. n<˚
dü+e‘·‡s¡+ øÏìe÷ yês¡|Áü ‹ø£ dü+bÕ<äø‘£ «· + ≈£L&Ü
ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. 1952, »qe] 1qT+&ç #·ìb˛j˚T
es¡≈L£ #·+<äe÷eT˝À |üì#˚dæ Ä |üÁ‹ø£ n‘·T´qï‘·
dæú‹øÏ sêe{≤ìøÏ m+‘√ ø£wæ #˚XÊ&ÉT. Á|üø£‹
s¡V≤ü kÕ´\qT $e]+#·˝ìÒ ~ XÊÁdü+Ô ø±<äT. J$‘·+˝Àì
ø£cÕº*ï rs¡Ã˝Òì~ Ä$wüÿs¡D≤ ø±<äT.. J$‘·+˝Àì Á|ür
ø√D≤ìï #·÷|æ+#·˝ìÒ ~ kÕVæ≤‘·´y˚T ø±<äT nHêïs¡T. H˚{Ï
‘·sêìøÏ ≈£L&Ü ≈£î≥T+ãsêe⁄s¡#·q\T e÷s¡Zìπs›X¯+
#·÷|ü⁄‘êsTT nq&É+˝À n‹X¯j÷Ó øÏÔ ˝Ò<Tä . ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏
kÕVæ≤‘·´+˝À ø=&Ée+{Ï>∑+{Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄ kÕúq+
n~«rj·TyÓTqÆ ~. ˇø£ ‘·s+¡ s¡#s· TT‘·\ô|,’ ˇø£ ‘·s+¡
j·TTe≈£î\ Ä˝À#·Hê<Û√s¡DÏô|’ Äj·Tq Á|üuÛ≤e+
ny˚Tj·TyÓTqÆ ~.
 lø£fi≤>ö‘·$T 21

Áo sê|òüTe y˚+ø£fÒX¯«s¡ ãVü≤‘Y X¯‘·ø£+

` >∑_“≥ <äTsêZ Á|ükÕ<é, 9989066375
Áo eT‹ÔsT¡ eT\ sê|òTü yê#ês¡´ ø£$ ªµô|<ë›|⁄ü Ø nìï $wüj÷· \ô|’ ‘·q Äy˚<qä e´ø£+Ô #˚XÊs¡T. <Ûsä à¡
yêdü, y˚+ø£fXÒ «¯ s¡ eT≈£î≥+‘√ 165 d”dü |ü<ë´\‘√ <˚e‘· Hê\T>∑T bÕ<ë\T $]>±j·Tì u≤<Ûä |ü&ܶs¡T
Áo sê|òüTe y˚+ø£fÒX¯«s¡ ãVü≤‘Y X¯‘·ø£+ s¡∫+#ês¡T. ø£$. nø£ÿ#ÓfiËfl\¢ eT<Ûä´ nqï<äeTTà\ eT<Ûä´ düK´‘·
Áo |òüT+≥kÕ\ |üPs¡íj·T´>±s¡T |æsƒê|ü⁄s¡+˝Àì Áo ø£s¡TyÓ’+~. yÓ’wüíe+˝À |ü⁄{Ϻ, e>∑\T b˛sTTq Hê]
$<ä«»®q eTH√s¡+»ì eTTÁ<ëø£ås¡ XÊ\˝À 1941q y˚X¯´>± e÷\C≤‹˝À |ü⁄{Ϻ, nÁ>∑»qà˝À ù|<ä
Á|ü#·T]+#ês¡T. yÓ\ Äs¡T nD≤\T. Áu≤Vü≤àDT&ç kıeTTà Vü≤]+∫q $Á|ü⁄ìuÛ≤s¡´ ø£&CÉ ≤‹
ø£$ >±s¡T d”dü |ü<ë´\˝À ‘·q ‘·+Á&ç Áo ø±+‘·>±, nqÔ´≈£î\+˝À |ü⁄{Ϻ kÕs¡«uÛÖ$T>± Á|üdæ~∆
‹s¡TeT\ <˚•ø±#ês¡´ n˙, ‘·*>¢ ±s¡T s¡+>±+ã n˙, #Ó+<äT‘êπsyÓ÷ nì |ü⁄sêDø£<Ûä\T $e]+#ês¡T.
#·÷&ÜeTDÏ uÛ≤s¡´ n˙, ø=&ÉT≈£î ù|s¡T ÁoìyêdüT&ÉT Ä‘·àqT ‘Ó\TdüT≈£îqïyê]øÏ n+<äs÷¡ |üP»˙j·TT˝Ò.
nì #ÓbÕŒs¡T. ‘·eTTà&ÉT d”‘êsêeTeT÷]Ô, nø£ÿ>±s¡T $≥T\qT ‘êπsà y˚X¯´≈£î, ˇø£ÿ ì$Twü+
qs¡düe÷+ã. ‘·qù|s¡T sê|òüTyê#ês¡´. wü{Ÿ XÊÁdüÔ Vü≤]ì <Ûë´ìùdÔ eTTøÏÔ ø£\T>∑T‘·T+~. y˚Tø£*ï ø√dü÷Ô
Á|üMDT&ÉT #˚e* düTÁãVü≤àD´+ >±s¡T q÷q÷>∑T Vü≤]HêeT düàs¡D #˚ùdÔ ¬ø’e\´+ edüTÔ+~ ø£{Ïø£
MTkÕ\ Hê&˚ yÓ’<ä´+‘√ bÕ≥T dü+düÿ‘·+ q÷] yê&çø.Ï dü+kÕs¡ã+<Û+ä ˝À ∫≈£îÿ≈£îHêï ∫‘·+Ô •e⁄ìô|’
b˛XÊs¡T. ‘·eT ≈£î≥T+u≤ìøÏ ñe÷ eTùV≤X¯«s¡+ nH˚ \>∑ï+ #˚ùdÔ »qà kÕ|òü\´+ ø£\T>∑T‘·T+~. >√$+<ä
nÁ>∑Vü‰s¡+ ñ+~. |ü<ëï\T>∑T @fi¯flπø ‘·qqT ø£$‘ê düàs¡D #˚dqæ yês¡+<äs÷¡ ÇVü≤ |üsk¡ ÂU≤´\T bı+<äT
ø£q´ bÕDÏÁ>∑Vü≤D+ #˚dæ+~.18e @≥ ;Ûwüà ‘ês¡T ªªuÛÑ>∑e+‘·T&ÉqT qeTàø£+uÒ #ê\T
dü+uÛÑe+,19e @≥ bÕs¡«r e\¢uÛÑ X¯‘·ø£+ Áyêdæ, Á|ü»\¬ø\¢qT ÁuÛÑT‘·T´&Ó’ |üs¡>∑T XÖ]µµ nì
Ç|ü⁄Œ&ÉT á Çs¡yÓ’ ¬s+&Ée @≥ á sê|òüTe y˚+ø£fÒ >±´s¡+{° Ç#êÃs¡T. #·Áø£e]ÔøÏ |ü⁄Á‘· Áù|eT m+‘√,
X¯«s¡ X¯‘ø· +£ dü+‘·]düTHÔ êïqì #Ó|⁄ü Œø=Hêïs¡T, ≈£L∫ e÷\yêì |ü⁄Á‘· eTeT‘· n+‘˚. |ü≥|º ⁄ü sêDÏô|’ |ü‹øÏ
eT+∫ ‹eTàq dü+düÿ‘·+˝À ≈£î≈£îÿfÒX¯«s¡ X¯‘·ø£+, m+‘· Áù|yÓ÷, ìs¡Tù|<ä≈î£ Ä*ô|’ Áù|eT n+‘˚. düTK
<Ûä÷s¡®{Ï ø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«s¡ X¯‘·ø£+, uÛ≤düÿs¡T&ÉT uÛ≤düÿs¡ uÛÀ>±\T n+<ä]ø° düe÷q+. |ü+&ç‘·T&ÉT m˝≤+{Ï
X¯‘·ø£+ Áyêdæ eHÓï ¬øøÏÿq≥T¢ ‘êq÷ nqe<ä´Vü≤<ä´ U≤´‹ø√s¡T‘ê&√, H√s¡T˝Òìyê&É÷ n+‘Ó. n+≥÷
|ü<ä´ s¡‘·ïe÷*ø£\ >∑÷s¡Ã+>∑ q÷‘·q >∑‘·T\˝À á nqïeTj·T´˝≤>± #·ø£ÿì y˚<ë+‘·+ #ÓbÕŒs¡T ø£$.
X¯‘·ø£+ ÁyêdüTÔHêïqì kÕ«$TøÏ ìy˚~+#·T ø=Hêïs¡T. ªm+&çq #Ó≥Tº ∫–s¡Ã≥+, ô|<ä›>± ô|]–q
Á>∑T&ÉT¶˝À|ü\ |æ\¢ me] ø±s¡TD´+e\¢ eø£å+ H˚\≈£L\≥+, |üìøÏ sêìyê&˚ n˙ï kÕ~Û+
#·ø£ÿ>± m<äT>∑T‘·T+<√, Äø±X¯+˝À m+‘√ m‘·TÔq #·≥+, eTVü‰ã\XÊ* ≈£L&Ü ˇø√ÿkÕ] z&çb˛e≥+,
m–πs |üøÏå eT∞fl m˝≤ uÛÑ÷$Tì me] ø£s¡TD‘√ |ü+&çq#˚qT ˇ]–b˛e≥+, eTVü‰$<ë«+düT&ÉT
#˚s¡T‘·T+<√, ø£s¡à ã+<Ûë\T meì bÕ<ä <Ûë´q+ ≈£L&Ü ˇø√ÿkÕ] ø£{Ïø£H˚\MT<ä |ü&ÉTø√yê*‡
e\q $∫äqïeTe⁄‘êjÓ÷ n˝≤+{Ï ª<˚yê~ <˚yê sêe≥+, sêsêE ≈£L&Ü #ÓsTT´ #ê∫ _#·Ã+
~e´ Á|üuÛ≤e, Ä~ eT<Ûë´+‘·X¯Sq´ ˝À¬ø’ø£ e÷q´µ n&ÉTø√ÿyê*‡ sêe#·TÃ. eTVü‰ <ä]Á<äT&ÉT sêE
nsTTq y˚+ø£fÒX¯óì qe÷àqT nHêïs¡T. ˝Àø£+˝Àì ø±e#·TÃ. @~ m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+<√ me]ø° ‘Ó©<äT,
 22 lø£fi≤>ö‘·$T
ø±ø£ e÷q<äT ø±qTqï ø£s¡à |òü\eTT düs¡«eTT ˙ bÕVæ≤ e÷+ j·Tì y˚&ÉT Á|ü»\ ÁuÀe>∑ <ÛëÁ‹
ø£‘·yT˚ ø£<ë ÁoìyêkÕµ nHêïs¡T. >∑j÷· ´[ uÛ≤s¡´≈£î qe‘·]+∫q dü«j·T+ e´ø£Ôs¡÷|ü
uÛj Ñ T· |ü&y˚ ês¡T ≈£î\eT‘ê#êsê\qT e~˝Òdqæ yês¡T, ˙≈£î k˛<äs¡eT÷]Ô ˙ejÓÆT <ë«s¡ø±
nwüºø£cÕº\T|ü&ç ô|+∫q ‘·*<ä+Á&ÉT\ #êe⁄ ø√πs ‹s¡T|ü‹ u≤*+#·T |üs¡eT |ü⁄s¡Twü
yês¡T, |üs¡eTT nH˚~˝Ò<äì $Ás¡Mπ>yês¡T, ≈£î{Ï\ ‘·+Á&ÉT\≈£î <ä+Á&çyÓ’≈£î+sƒ¡ <ÛëeT ìqTï
eT‘·T\T ás√E˝À¢ >∑&ܶ\Tô|+∫ düHê´düT˝…,’ ne÷ u§>∑&É ã÷ì‹ Hê |üPs¡« |üP» e\q
j·T≈£î*ï yÓ÷dü–düTHÔ êïs¡T. ªø±øÏ>÷∑ {Ï˝À ø=+‘·ø±\+ ìVü≤|üs¡eTT*∫à eTeTT>±e⁄ $T+~πsX¯
ñ+f… ø±øÏ ø√øÏ\ ne⁄‘·T+<ë. bÕeTT |ü&É>∑ $|üŒ $~‘· ô|<ë›|ü⁄Ø yêdü y˚+ø£fÒX¯ -
≈£î+&Ü |ü&ÉTø=qï e÷Á‘êq yêqbÕeTT X‚wüuÛÀ– ‘√ ÁbÕs¡+_Û+∫ 165e ∫e]|ü<ä´+
ne⁄‘·T+<ë? eT{Ϻ ø=≥Tº≈î£ b˛sTTq u§>∑TZ e÷DÏø´£ + ø±+#· H√»«\ #˚\ ø±s¡TD´ eTj·T o\
ne⁄‘·T+<ë?µ nì Á|ü•ï+#ês¡T. ªe÷ì˙ eTDÏøÏ j·Tœ\ ø£fi≤´D >∑TD≤\ yê\
e÷s¡T eTqTe⁄˝Ò<äT, dü‘·T\ $&ÉHê&ÉT |ü‘·T\≈£î s¡øÏå‘êeTs¡ >∑D≤<Ûä´ø£å øödüTÔuÛÑ eø£å
>∑‘·T\T ˝Òe⁄µ nì <Ûäs¡à dü÷ø£åà+ #ÓbÕŒs¡T . ø£eT˝≤j·T‘êø£å sêø£ådü $|üø£å
>±s¡u∆ +ÑÛ nX¯«+, ø±øÏø√sTT\, ñ*¢ eT*¢, dæ+Vü≤+ |üs¡eT uÛÑøÏÔC≤„q, |ü≥T ìX¯Ã\<Ûë´q
qø£ÿ, Äe⁄ãÁπs, HÓeT* m]ø√&ç, ã+>±s¡+ ø±øÏ |òüTq»q Á|ü‘·´ø£å ø£\Œ eø£å
ã+>±s¡+ ˇø£ÿ{Ï ø±e⁄. <˚ì kÕúsTT <ëì<˚. ªqTe⁄« düø£\˝Àø£kÕ«$T »+>∑eTkÕúesê+
Äø±X¯+ nq{≤ìøÏ kÕøÏå <ä÷s¡<ä wæøº \£ nq+‘·T&ç$ ‘·sê´$T >∑s¡T&É |ü‘·+>∑ >±$T
ne≥+, »\s¡÷|ü<Ûë] nq{≤ìøÏ kÕø£å´+ >∑+>∑ ˙ ∫qàj·÷q+<ä \ø°åà $Vü‰s¡ dü<äq
bÕ<√<ä“e¤ . |üBÛ«dü«s¡÷|ü+ nq{≤ìøÏ kÕøÏå ˙ uÛ≤s¡´ |üs¡eT >∑TD dü<äà uÛÑeBj·T bÕ<ä |ü<äà
uÛ÷Ñ <˚$ ø±e≥+. yêj·TT dü«s¡÷bÕìøÏ kÕø£´å + uÛ÷Ñ ‘· ùde≈£î+&ÉqT qqT>±e⁄ <˚e <˚e
bÕ\q. n–ïdü«s¡÷|ü+ nq{≤ìøÏ kÕø£å´+ ˙ $~‘· ô|<ë›|ü⁄Ø yêdü y˚+ø£fÒX¯µµ
$Á>∑Vü≤+ Vü‰≥ø£#·Ã¤$µµ yÓ\T>∑T ñ+&É≥+ |ü+#· nì X¯‘·ø£+ eTT–+#ês¡T ÁoeT‹Ôs¡TeT\ sê|òüTyê
uÛÑ÷‘·eTT©e Á|ü|ü+#·MTe.µµ nì kÕ«$Tì |ü+#· #ês¡´ ø£$. áX¯‘·ø£+˝À uÛÑøÏÔ yÓ\T¢e>± Á|üeVæ≤+
uÛÑ÷‘ê‘·à≈£îì>± #·ø£ÿ>± e]í+#ês¡T ø£$ . ∫+~. ˝Àø√øÏÔ ‘˚»düT‡‘√ Á|üø±•+∫+~. q&Éø£
yÓTT<ä{Ï|ü<ä´+ - ø±y˚ØÁ|üyêVü≤+. XË*’ n<äT“¤‘+· .n‘·´+‘·se¡ TD°jT· +.
ªÁo MTs¡ ‹s¡T|ü‹ πøåÁ‘·eT+<äT edæ+∫ á X¯‘·ø£eTT ˝Àø£+ <äwæº˝À |ü&É˝Ò<äì|æ+∫+~.
eT÷&ÉT˝Àø£eTT\ H˚\T yÓTT<ä{Ï y˚\Œ yÓ’wüíe+˝À Á|ü#ês¡+˝À ñ+<˚yÓ÷? eT+∫X¯‘·ø±ìøÏ
n» s¡TÁ<äT\qT >∑÷&É >∑»>∑» ˝≤&ç+#·T ø£s¡Ô nsTTq $<ä«‘Y ø£$ì |ü]#·j·T+ #˚ùd uÛ≤>∑´+
<˚B|ü´e÷q eT÷]Ô Á|üuÛ≤e Hê≈£î ø£*–+~. .
$X¯«Hê<ÛäTe÷≥ ` b˛|üP] $X¯«Hê<∏é
‘Ó\T>∑Te÷≥˝≤&É ‘Ó>∑TeCÒj·Tìyês¡T ‘Ó\T>∑Tyês¡eTqT#·T ‘Ó*j·TC…|üŒìyês¡T
|üs¡T\uÛ≤wüã*ÿ ã‘·T≈£îyês¡T dæ>∑TZjÓT>∑TZ ˝Òø£ #Ó\>∑Tyês¡T
‘·*¢ø£&ÉT|ü⁄j·T+<äT ‘·|üŒãT{Ϻqyês¡T ‘Ó\T>∑Tyês¡T ø±<äT ‘Ó>∑T\T ã{Ϻqyês¡T
$X¯«Hê<ÛäTe÷≥ yÓ\T>∑Tu≤≥ ! $X¯«Hê<ÛäTe÷≥ yÓ\T>∑Tu≤≥ !
 lø£fi≤>ö‘·$T 23

eTq ‘Ó\T>∑T ø=s¡≈£î...

1. ‘Ó\Tπ> eTq yÓ\T>∑T 12. ø£qï ‘·*¢ì eTs¡e<äT›
#˚j·T≈£î ø£qT eTs¡T>∑T neTà qT&çì e<佧<äT›
2. ‘Ó\T>∑T eTq Jeq+ 13. ‘˚HÓ ø£qï rj·Tqqï
eTq\ qT&ç bÕeq+ eT˝…¢ ø£qï ‘Ó\¢qqï
3. ‘Ó\T>∑T ô|qT bı\T|ü⁄ eT+#·T ø£qï #·\¢qqï
eTqT>∑&É ø£~ eT\T|ü⁄ eTq neTà qT&˚ >=|üŒqï
4. ‘Ó\T>∑+fÒ r|æ |ü+#·<ës¡ 14. Ä+Á<ÛäeTT düTqï e÷jÓT
‘Ó\T>∑+fÒ ‘ê$ bÕ\<Ûës¡ Ä+>∑¢eTT u…\¢ e÷jÓT
#·<äTy˚yÓ÷ ‘Ó\¢ uÀjÓT
5. ‘Ó\T>∑T eTq neTàqT&ç 15. neTà u≤düqT n\TdüT #˚j·T≈£î
neTà nqTsê>∑|ü⁄ ˇ&ç nq´ uÛ≤wü˝À ñdüT ˝≤&É≈£î
6. ‘Ó\T>=ø£ r|æ >∑T[ø£ 16. ‘Ó\T>∑T eTq Vü≤≈£îÿ
|ü\T≈£î\ ‘ê$ yÓTT\ø£ ø±<ä+fÒ ø£<äqT ‘=≈£îÿ
7. ‘Ó\T>∑T n+fÒ neTà<äq+ 17. ‘Ó\T>∑T≈£î+~ ‘·\ø£≥Tº
‘Ó\T>∑T $+fÒ ø£eTà<äq+ ‘Ó\T>√&ç ø£~ |æ&ç|ü≥Tº
8. ‘Ó\T>∑T eTeT‘·\ #·\¢ì>∑T&ç ø±<äqïyê&ç |üì|ü≥Tº
yÓ\T>∑T ˝§\T¬ø&ç m\¢\qT&ç 18. @*ø£˝À bÕ*ø£˝À ‘Ó\T>∑T
9. ‘Ó\T>∑T |ü\Tπø r|æ ø£\ø£+&É yê&ÉTø£˝À y˚~ø£˝À ‘Ó\T>∑T
‘Ó\T>∑T #·<äTy˚ n+&É<ä+&É n+<äT¬ø’ y˚j·÷* n&ÉT>∑T
10. eTq uÛ≤wüqT Áù|$T<ë›+ 19. >∑&É|ü >∑&É|ü˝À ‘Ó\T>∑T
|üs¡ uÛ≤wüqT Ä<ä]<ë›+ >=+‘·T >=+‘·T˝À ‘Ó\T>∑T
11. ‘Ó\Tπ> ø£<ë eTq yÓ\T>∑T 20. ‘Ó\T>∑T˝À e÷{≤¢&É<ë+
#˚j·T≈£î <ëìì ø£qTeTs¡T>∑T ‘Ó\T>∑T¬ø’ ø={≤¢&É<ë+

ì+&ÉT C≤_* n+#·Hê y˚j·T˝Ò<äT

ì+&ÉT C≤_*
•~Û\yÓTÆq eTqdüT bıs¡\ ¬ø+‘· ÄXÀ
‘·q yÓHÓï\ Hê≈£î ∫ø£ÿì Nø£{Ï˝≤ ñ+<äì.. ˝Àq düJe+>± <ë>∑Tqï C≤„|øü ±\qT düŒ•k˛Ô+~..
‘êπø eT\j·Te÷s¡T‘·+ }Væ≤+#·˝Ò<äT ;≥\T yê]q eTÚq Á|ü|ü+#êì¬ø+‘· C≤˝À
‘·q düŒs¡Ù ˝À H˚ ùd<ärs¡&É+ ˝Ò<äì.... >∑T+&Ó >∑~q C≤] >∑T∫à qe⁄«‘√+~....
ÄÁø£$T+#·T≈£îqï ˇ+≥]‘·HêìøÏ ‘Ó*j·T<äT ˙e⁄ |ü]#·j·T+ #˚dæq ne÷yêdü´ yÓHÓï\˝À
Vü≤<äj·T+ ‘·qπø|ü⁄&√ u≤ìdüsTTq<äì.. ˙ }düT\ sêø£b˛ø£\ìï ìX¯Ùã› ø£åD≤˝Ò>±....
>∑‘· C≤„|üø±\ ≈£î m+‘· n\Tk˛
>∑T+&Ó ‘·\T|ü⁄\ ‘·s¡#·T ‘·&ÉT‘√+~.... ` l<˚$¬s&ç¶ ◊˝≤
24
mø£ÿ&ÉTHêïjYT?
` |æ.Hê>∑düTo\, >∑T+≥÷s¡T
n+‘·T∫ø£ÿì düeTdü´\T
ns¡∆+˝Òì sê»ø°j·÷\T
J$‘ê\ì XÊdædüTÔ+fÒ
XÊ+‘·+>± XÊ«dæ+#·{≤ìøÏ
neø±XÊ ˝…ø£ÿ&ÉTHêïjYT?
ÄHé ˝…’Hé #·<äTe⁄\T
yÓ’s¡dt y˚]j·T+≥T¢,nsê#·ø£+
Áã‘·T≈£î\ì ≈£î~ù|düTÔ+fÒ
Á|üXÊ+‘·+>± |üj·Tì+#·&ÜìøÏ
neø±XÊ ˝…ø£ÿ&ÉTHêïjYT?
kÕ«s¡∆ |üP]‘· eTqdüT\T
<√#·T≈£î‹H˚ eTqTwüß\T
»>∑eT+‘ê ì+&ç ñ+fÒ
Äq+<ä+>± Áã‘·ø£&ÜìøÏ
neø±XÊ ˝…ø£ÿ&ÉTHêïjYT?
nHê´j·T+ n+<ä\yÓTøÏÿ
nÁø£e÷\T sê»´y˚T\T‘·÷
uÛÑ$wü´‘·TÔqT q*ù|düTÔ+fÒ
n+‘ê u≤>±H˚ ñ+<äqT≈£îì
ÄVü‰¢<ä+>± >∑&çô|j·T´&ÜìøÏ
neø±XÊ ˝…ø£ÿ&ÉTHêïjYT?
ìs¡T<√´>∑+,ø±\Twü´+,ø£©ÔÄVü‰s¡+
yÓT&çø£˝Ÿ e÷|òæj·÷\T,ñÁ>∑yê<ä+
n&ÉT>∑&ÉT>∑THê |”*Ã|æ|æŒ#˚düTÔ+fÒ
Äs√>∑´e+‘·+>± J$+#·&ÜìøÏ
neø±XÊ ˝…ø£ÿ&ÉTHêïjYT?
q$Tàq ã+<Ûë\T, u≤+<Ûäyê´\T
qeTà˝Òq+‘·>± yÓ÷dü+#˚düTÔ+fÒ
<Ûäq+#·T≥÷º $\Te\˙ï|ü]ÁuÛÑ$TdüTÔ+fÒ
Ä<äs¡Ùe+‘·+>± kÕ–b˛&ÜìøÏ
neø±XÊ ˝…ø£ÿ&ÉTHêïjYT?
lø£fi≤>ö‘·$T
e÷ q>∑ s +
¡ s√&ÉT¶
` &Ü. sê$ s¡+>±sêe⁄, 9247581825
á s√&ÉT≈¶ î£ m+‘· Áù|yÓ÷ Äغd” ãdü‡+fÒ .
.. Ç+‘· ô|<ä› es¡¸+˝À ≈£L&Ü
|æ\*¢ ï ø£&TÉ |ü⁄˝À ô|≥Tº≈î£ ì
dü÷ÿ\T≈£î rdüTø¬ fi¯ó‘·Tqï+<äT≈£î
kÕe÷qT´*ï Ä<äs+¡ >±
\øå±´\#Ó+‘·≈î£ yÓ÷düT≈£îb˛‘·Tqï+<äT≈£î
|æ\\¢ ≈£î ô|<äe› TqdüTqï Äj·÷˝≤+{Ï
ù|<ä\≈£î m&Ü]˝À ˙{Ï#\Ó eT˝≤+{Ï
Äغdæ ãdüT‡qT Áù|$T+#˚ s√&ÉT¶
s√&ÉT¶ U≤∞>± ñqï|ü⁄Œ&É˝≤¢
ôd+≥s¡˝¢ À ì\ã&ɶ $Á>∑V‰ü \T
s√&ÉT¶ jÓ÷>∑øπ eå ÷\&ÉT>∑T‘·÷+{≤sTT
ø±+Á{≤ø£sº ¢¡ CÒãT\T >∑T]+∫ e÷{≤¢&‘É êsTT
s√&ÉT¶ >±j·÷\ >∑T]+∫ u≤<Û|ä &ü ‘É êsTT
Ä{À >∑‘T· ≈£î\≈£î $]–b˛‘·Tqï
»q+ q&ÉTeTT*ï >∑T]+∫ ~>∑T\T|ü&‘É êsTT
yêVü≤Hê\ Äø£dàæ ø£ dü+|òTü s¡¸D\T
»HêìøÏ ø£ì|ækÕÔsTT ø±ì
s√&ÉT¢ ‘·*¢ >∑T+&Ó˝À¢ ù|\T‘·Tqï
u≤<Û\ä u≤+ãT\T ø£ì|æ+#·e⁄
Á&ÉsTTH˚õ>∑T+&Ü dæ>T∑ ‘Z √
#ê≥T>± b˛e*‡q eTT]øÏ˙s¡T
Hê\T>∑T »\T¢\T |ü&‘ç ˚ #ê\T ‘·q HÓ‹MÔ T<äT>±
b˛‘·T+fÒ @&ÉTk˛Ô+~ e÷ q>∑s+¡ s√&ÉT¶
Hê\T>∑T #˚‘T· \÷, Äs¡T #˚‘T· \÷ ô|s¡T>∑T‘·÷+fÒ
ø=ìï s√&ÉT¢ |üse¡ ÷q+<ä+ bı+<äT‘·THêïsTT
ÄÁø£eTD\ ªø=˝…dsºü ê˝Ÿµ ù|s¡T≈£îb˛e&É+‘√
ø=ìï s√&ÉT¢ >∑T+&ÓH=|挑√ ø=≥Tº≈î£ +≥THêïsTT
]j·T˝Ÿ mùdº≥T ø£&ÉT|ü⁄˝À¢øÏb˛sTT
ø=ìï s√&ÉT¢ <äT'K+‘√ Js¡íyÓTÆb˛‘·THêïsTT
esê¸\T eTT+#˚dæq e÷ q>∑s¡+ s√&ÉT¢
· uÛÑ÷e÷‘·≈£î #Ó&çb˛sTTq }|æ]‹‘·TÔ\T
@ s√&ÉT¶≈£î &Üø£ºs¡T¢ yÓ’<ä´+ #Ój·T´s¡T
eTTìdæbÕ*{°yêfi¯ófl eTT&ÉT|ü⁄*düTÔ+fÒ
n≥T #êe≈£î+&Ü ` Ç≥T ã‘·ø£≈£î+&Ü
e÷ q>∑s¡+ s√&ÉT¶ ` e÷ q>∑s¡y˚T s√&ÉT¶
 lø£fi≤>ö‘·$T
bÕ\ø√&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô ` >∑_“≥ <äTsêZ Á|ükÕ<é, ñj·T÷´s¡T
Vü≤]»H√<äs∆ D¡ #˚dqæ sê»eT+Á&ç eTTì‡|ü˝Ÿ
#Ós’ à¡ Hé, C≤rj·T dü‘ê´Á>∑V≤æ , ñ‘·eÔ T Á|üC≤ùde≈£î\T
&Ü. Áo bÕ\ø√&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô
|ü•ÃeT >√<ëe]õ˝≤¢ >∑s>¡ |∑ Áü s¡T Á>±eT+˝À
1884˝À Áo bÕ\ø√&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô dü<«ä +X¯ Áu≤Vü≤àD
≈£î≥T+ã+˝À »ìà+#ês¡T. yÓTÁ{Ïø˘ bÕôd’ L.M.P.
#·~$ sê»eT+Á&ç˝À yÓ<’ ´ä e‹Ô #˚XÊs¡T. 1910˝À
sê»eT+Á&ç Á|üuTÑÛ ‘·« ÄdüŒÁ‹˝À #˚], nsTT<˚fió¯ fl |üì
#˚d,æ ‘·sê«‘· @C…˙‡ÁbÕ+‘·+˝À eT÷&˚fió¯ fl &Üø£Øº
#˚XÊs¡T. 1918˝À Á|üuTÑÛ ‘·« ñ<√´>±ìøÏ sêJHêe÷
#˚d,æ sê»eT+Á&ç˝À dü«+‘·+>± yÓ<’ ë´\j·T+ HÓ\ø=*Œ
Á|üC≤ùde #˚jT· ≥+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T .
Vü≤]»q ñ<äs∆ D¡ ô|’ n_Ûe÷q+ ø£*– ùde
#˚XÊs¡T. sê»eT+Á&ç |ü⁄s¡bÕ\ø£ dü+|ò÷ü ìøÏ 1925
qT+∫ 1927 es¡≈î£ s¬ +&˚fió¯ fl n<Û´ä ≈£îå \T>± ñHêïs¡T.
Ä+Á<Ûë yÓT&çø£˝Ÿ nk˛dæj˚TwüHé≈£î eT÷&ÉTkÕs¡T¢
n<Û´ä ≈£îå \T>± |üì#˚XÊs¡T. eTÁ<ëdt yÓT&çø˝£ Ÿ øöì‡˝Ÿ
møχ≈£L´{Ïyé yÓT+ãsY ≈£L&Ü. ñ‘·sÔ ¡ $XÊK õ˝≤¢˝À
øå±eT+ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT Á|ü»\qT Ä<äTø√e{≤ìøÏ >=|üŒ
ùde #˚XÊs¡T .
Ä+Á<ÛäsêÁwüº ø±+Á¬>dt ø£$T{° düuÛÑT´\T>±
ñ+≥÷ ø±+Á¬>dt ùde #˚XÊs¡T. Ç+‘·{Ï eTVü‰qT
uÛ≤e⁄&çì sê»eT+Á&ç ª|ü+~] yê] M~Ûµ˝À eTTdübÔ Õò
dü«j·T+>± Á≈£Ls¡+>± ˝≤؃ #ê]® #˚XÊ&ÉT. >∑Ts¡TeT÷]Ô
>±] ‘·\qT |ü≥Tºø=ì >√&Éøπ dæ ø={≤º&TÉ Ä sêø£då Tü &ÉT.
eTTdübÔ Õò qs¡s÷¡ |ü sêø£då Tü &Óq’ b˛©dt Ä|òd” sü .Y yê&ç
qs¡qsêHê nø£ÿdüT <˚«wü+, Á|ürø±s¡+ J]í+#·T≈£î
b˛j·÷sTT. Ä Äy˚X+¯ ‘√ ñ∫‘êqT∫‘ê\T ˝Ò≈î£ +&Ü
ø±+Á¬>dt yê<äT\qT ø=fÒyº ê&ÉT. Ç˝≤π> M&ç #˚‘T· \˝À
<Óã“\T ‹qïyê]˝À eTVü≤]¸ ãT\TdüT kÕ+ãeT÷]Ô,
ÁãVü‰àCÀdüT´\ düTÁãVü≤àD´+, yÓ*<ä+&É¢ Vü≤qTeT+‘·
sêe⁄>±s¡T¢ ≈£L&Ü ñHêïs¡T. &Üø£sº Y >∑Ts¡TeT÷]Ô>±s¡T
25
eTTdübÔ Õò #˚‹˝À mìï <Óã“\T, mìï b˛≥T¢ ‹Hêïs√
˝…øπ ÿ ˝Ò<Tä .
>∑Ts¡TeT÷]Ô>±s¡T Á|üU≤´‘· nDTXÊÁdüÔy˚‘·Ô
&Ü.Ä≈£îq÷] yÓ+ø£≥sêeTj·T´>±] nsê∆+– ÁoeT‹
ø£wüeí TsTT >±]øÏ e÷‘êeTVüQ\T nì ÄyÓT #Ó|Œæ q≥T¢
C≤„|øü +£ . Ç+‘·ø+£ fÒ >∑Ts¡TeT÷]Ô >±]ô|’ düe÷#ês¡+
<=s¡ø˝£ <Ò Tä . yê] ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´˝…es¬ H’ ê yê] >∑T]+∫
$T–*q $wüj÷· \T ‘Ó*j·T CÒjT· #·TÃ. yê] bò˛{À
≈£L&Ü <=s¡ø˝£ <Ò Tä .
Áo bÕ\ø√&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô 1884 »qq+.
düsê›sY e\¢u≤Û sTT|üøπ ˝Ÿ ˝≤+{Ï ~≥º. ìs√àVü≤e÷{Ï.
˙‹, ìC≤sTTr\øÏ eTs√ù|s¡T. yÓ<´ä e‹Ô˝À ù|<ä
kÕ<ä\øÏ m+‘√ ùde#˚XÊs¡T. C≤rjÓ÷<ä´e÷\˝À
C…’\T•ø£å\qT nqTuÛÑ$+∫, dü‘ê´Á>∑Vü‰\˝À ˝≤؃
<Óã“\T ‹Hêïs¡T. eTTìdæ|ü˝Ÿ #Ó’s¡àHé>± Ä<äs¡Ù
e+‘·+>± ø£wæ#X˚ Ês¡T. Vü≤]»q, düV≤ü ø±s√<ä´e÷\øÏ
eP|æ]>± ùde\T #˚XÊs¡T. Ä»Hêà+‘·+ Ä<äs¡Ù
e+‘·+>± J$+#ês¡T. 1984˝À ø°]Ô X‚wßü ˝…’Hês¡T.
sê»eT+Á&çøÏ e\dü yÓ[flq bÕ\ø√&˚{yÏ ê] ≈£î≥T+ã+
Áoj·TT‘·T\T >∑Ts¡TeT÷]Ô>±s¡T, dü÷s¡´Á|üø±X¯sêe⁄
>±s¡ T , sêeT÷à]Ô > ±s¡ T , e+{Ï Á|ü e TTKT\‘√
$X¯«U≤´‘·+ bı+<äT‘√+~. nsTT‘˚ Ms¡T sê»eT+Á&çøÏ
<ä>sZ∑ √¢H˚ e⁄qï sêC≤q>∑s+¡ düMT|ü+˝Àì >∑+&˚|*ü ¢
qT+∫ sê»eT+Á&çøÏ e\dü e#êÃs¡H˚ }Vü≤ ≈£L&Ü
e⁄+~. sê»eT+Á&ç˝Àì Ç˙ïdtù|≥˝À Hê\ZeM~Û
ªbÕ\ø√&˚{Ïyê] M~Ûµ. e÷J #ÛÓ’s¡àHé kÕ«‘·+Á‘·´
düeTs¡Ms¡T&ÉT, düTÁ|üdæ<ä∆ düVü≤ø±s¡y˚‘·Ô, &Üø£ºsY
bÕ\ø√&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô>±s¡T á M~Û˝À ìedæ+
#˚yês¡T. m+<äs√ ñ<ä´eTMs¡T\≈£î Çø£ÿ&É n‹<∏´ä +
\_Û+#˚~. <ë<ë|ü⁄ q>∑s¡+˝Àì düVü≤ø±s¡ dü+düú
\ìï+{Ïì Mπs kÕú|+æ #ês¡T. |ü⁄sb¡ Õ\ø£ dü+|òTü + |üø±å q
Á|üÁ|ü<eäÛ T+>± Äj·TTπs«<ä ÄdüT|üÁ‹ì Á|üdTü ‘Ô · ø√{Ï|*ü ¢
 26 lø£fi≤>ö‘·$T
ãkÕº+&é˝À HÓ\ø=˝≤Œs¡T. n~ áHê{Ïø° |üì#˚k˛Ô+~. ‘êqT bÕ\ø=&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô>±]øÏ eTqesê\T
$∫Á‘·yT˚ eT+fÒ Ç|ü⁄Œ&ÉT bÕ\ø√&˚{Ï yê] M~Û˝À n+fÒ ≈£îe÷s¡Tì ≈£îe÷¬sqÔ ì ‘Ó*j·T CÒXÊs¡T. áyÓT
bÕ\ø√&˚{Ï yê]øÏ dü«>∑Vü≤+ ˝Ò<Tä . Hê≈£î m˝≤ |ü]#·jT· + n+{≤sê? ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ Á|üU≤´‘·
bÕ\ø√&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô #˚‹ eTVæ≤eT nDTXÊÁdüyÔ ‘˚ ,Ô· 117e eT÷\ø£+ fÒìïdæ‡Hé •(Tn)
1933e dü + .˝À Vü ≤ ]»HêÁX¯ e T+˝À qT Ä$wüÿ]+∫q eTVü‰ XÊÁdüÔy˚‘·Ô Áo Ä≈£îq÷]
e⁄+≥T+&É>∑H˚ qTãVü≤àD´+ >±]ÿ ø£åj·Tyê´~Û yÓ+ø£≥ sêeTj·T´ >±]ô|’ Hê‘√ e÷ yÓTÆH˚ì >√bÕ\
n+≈£î]+∫+~. ‘ê‘êÿ*ø£yTÓ qÆ ∫øÏ‘‡· e\q ø=+‘· ø£wüí>±s¡T nDTXÊÁdüÔy˚‘·Ô &Ü.Ä≈£îq÷] yÓ+ø£≥
ñ|üX$¯ T+∫+~. ø±ì yê´~Û ìs¡÷à\q+ ø±˝Ò<Tä . sêeTj·T´ |ü⁄düÔø£+ sêsTT+∫ düs¡düuÛ≤s¡‹ ‘·s¡|òü⁄q
1934 dü+. y˚dü$˝À Äj·Tq≈£î #ê\ Á|üe÷<ä Á|ü#·T]+#ês¡T. Ä düeTj·T+˝À sêeTj·T´>±]‘√,
ø£sy¡ TÓ qÆ »ãT“ #˚dæ+~. ø£|+üò >=+‘·T |üfÒºd+æ ~. áyÓT >±]‘√ mH√ï kÕs¡T¢ bò˛Hé˝À e÷{≤¢&ç $wüjT·
<ë<ë|ü⁄ Äj·Tq e‘·T´e⁄‘√ b˛sê{≤H˚ï kÕ–+#ê&ÉT. ùdø£s¡D #˚XÊqT. Ç|üŒ{Ïπø ‘·s¡#·T>± bò˛Hé #˚dæ Ä
yÓ<’ ´ä düV‰ü j·T+ ø√dü+ sê»eT+Á&ç qT+&ç m+<äs√ <ä+|ü‘T· \T e÷{≤¢&˚ k»q´eT÷s¡T\Ô T Ä <ä+|ü‘T· \T
&Üø£sº T¡ ¢ e#êÃs¡T. &Ü. bÕ\ø√&˚{Ï >∑Ts¡TeT÷]Ô >±s¡T eTq düs¡düuÛ≤s¡‹ì ÄyÓT s√p #·<äTe⁄‘ês¡T. Áo
n+<ä] dü\Vü‰\‘√ yÓ<’ ´ä + #˚XÊs¡T. Äj·Tq ‘·T~ düTes¡Ã˝≤+»H˚jT· kÕ«$T <˚yê\j·T+ ø±s¡´Áø£e÷\T
Á|üjT· ‘·ï+>± ˇø£ sTT+»ø£Hå é sTT∫à #˚‘T· ˝…‹Ô uÛ>Ñ e∑ + #·÷kÕÔs¡T, düŒ+~kÕÔs¡T. Ç+ø√ $wüj·T+ H˚qT
‘·Tì ÁbÕ]∆+#ês¡T. Ä dæ‹ú ˝À y˚TeT+‘ê jÓT+‘·{Ï sêeTj·T´ >±]ô|’ sêdæq |ü⁄düøÔ +£ nyÓT]ø±˝À f…ìïd”
ìdü‡Vü‰j·T ìdüŒVü≤\‘√ e⁄HêïyÓ÷ #Ó|Œü qø£ÿs¡<¢ Tä , sêÁwü+º ˝À sêeTj·T´ >±]+{À¢q÷, kÕŒq‡sY Áo yÓTHÆ ì˚
düTÁãVü≤àD´+>±s¡T eT‘·T´e⁄‘√ n˝≤ b˛sê >±s¡T+&˚ n\u≤e÷ sêÁwüº+˝Àì Vü≤+{Ÿ‡ $˝Ÿ
&ÉT‘·÷ ªMy soul shall live as a maonumsnt <ä>∑Zs¡Tqï e÷&çdüHé øö+{Ï˝ÀqT, eT÷&ÉekÕ]
cf ~esistence to British Imperialism (Hê ñj·T÷´s¡T˝À düs¡düuÛ≤s¡‹ ñ>±~ y˚&ÉTø£\˝À
Ä‘·à Á|ü‹|òTü ≥q≈£î XÊX¯«‘· ∫Vü≤ï+>±e⁄+&ÉT>±ø£! nì sêeTj·T´ <ä+|ü‘T· \ ã+<ÛTä >∑D+ düeTø£+å ˝À XÊdüq
>∑{>ºÏ ± øπ ø£ ˝ÒjT· ≥+ yÓTT<ä˝{Ó… ≤ºsT¡ . y˚TeT+‘ê <˚e⁄&ïç e÷+&É* düuÛÑT´\T Áo yÓ’.$._. sêCÒ+Á<ä Á|ükÕ<é
ÁbÕ]∆d÷ü Ô ìX‚Ãwüߺ\yÓTÆ e⁄+&çb˛j·÷eTT. áX¯«sê Ä$wüÿ]+∫ Vü‰Á{Ïø˘ kÕ~Û+#ês¡T.
qTÁ>∑V≤ü + e\q n|üŒ{Ï ø±j·Tq≈£î >∑+&É+ ‘·|Œæ +~. ÁoeT‹ ø£wüeí TsTT >±s¡T yÓTsTT˝Ÿ˝À ‘Ó*j·T
ø=+#Ó+ ã\+ #˚≈L£ s¡&+É ‘√H˚ Äj·Tq ãfi≤fl] kÕ+ CÒdqæ $wüj÷· \T-‘·qeT÷&Ée @≥ ‘ê‘·>±s¡T >∑Ts¡T
<ä÷sY˝À ø=ìï HÓ\\bÕãT $ÁXÊ+‹ rdüT≈£îHêïs¡T. eT÷]Ô>±s¡T eTs¡DÏ+#ês¡ì, ø£qTø£ ‘·q≈£î yê]‘√
Ä $ÁXÊ+‹ Äj·Tq »ãT“qT ‘ê‘ê´*ø£+ >± Á|ü‘·´ø£å |ü]#·j·T+ ˝Ò<äì, Äj·Tq≈£î dü«+‘· Ç\T¢
b˛>={Ï+º ~. @&Ü~ ø±\+Hê{ÏøÏ Äj·Tq ‹]– d”‘ê ≈£L&Ü ˝Ò<äì, ø£wüº|ü&ç dü+bÕ~+∫ sê»eT+Á&ç˝À
q>∑s¡+ #˚s¡T≈£îHêïs¡T. n|üŒ{ÏøÏ Ä Á>±eT+˝Àì dü«>∑Vü≤+ ì]à+#·Tø=Hêïs¡ì, ø√ Ä|üπs{Ïyé u≤+ø˘
düuTÑÛ ´\+<äs÷¡ C…fi’ fl¯ qT+&ç $&ÉT<ä˝’… e∫Ãy˚XÊs¡T. ø±˙ qT sê»eT+Á&ç˝À kÕú|æ+∫q |òüTq‘· yê]<˚ nì
#˚‹ì+&Ü eTqdüT‡≈£î q∫Ãq |üì ˝Òø£ $s¡T‘ê‡Vü≤+>± #ÓbÕŒs¡T. Ä u≤´+ø˘ eÁCÀ‘·‡e n+fÒ 75 e yê]¸
ø±\+ >∑&|É eü \dæ e∫Ã+~. ø√‘·‡e y˚&ÉTø£\T |òüTq+>± ìs¡«Væ≤+∫ bòÕ<äsYì
Ç~ #·~$q ÁoeT‹ Áø£wüíeTsTT>±s¡T &Ü.sê+u≤ãT >±]#˚ düHêàì+∫q|ü⁄&ÉT ‘êqT ≈£L&Ü
yÓ+≥H˚ düŒ+~+∫ nyÓT]ø± qT+∫ yÓTsTT˝Ÿ˝À Vü‰»s¡j·÷´qì ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T.
 lø£fi≤>ö‘·$T
s¡øå±ã+<Ûäq+
Äràj·T kÂs¡u≤Û \T, nqTsê>∑ eT<ÛTä ]eT\T,
nbÕ´j·T‘êqTã+<ë\ dü$Tà[‘·+>± Á|üø£{Ï‘·
eTj˚T´ s¡kÕs¡íe y˚&ÉTø£ sêF bÂs¡í$T. ªsêø±
#·+Á<äT&ÉTµ n+fÒ |ü⁄qï$T #·+Á<äT&ÉT yÓ+&ç yÓHïÓ \\T
ì+&ÉT>±, yÓT+&ÉT>± C≤\Tyêπs á bÂs¡í$THê&ÉT
<Ûä]+#˚ s¡ø£åqT sêF n+{≤s¡T. sêF ndü\T ù|s¡T-
s¡øÏåø£. ªk˛<äsê! ˙ #˚‹øÏ H˚qT <Ûä]+|üCÒùd á s¡ø£å
˙≈£î nìï y˚fi˝¯ ≤ ÁX‚jT· düT‡qT #˚≈L£ s¡TdüT+Ô ~. s¡øDå£
ø£*ŒdüT+Ô ~. Hê≈£î qTe⁄«, ˙≈£î H˚qT nH˚ Ä\+ãq≈£î
á s¡øå±ã+<Ûäq+ Á|ürø£>± ì\TdüTÔ+~. eTq
Áù|e÷düŒ<ä |üj·THêìï ìs¡+‘·s¡+ ø=qkÕ–<ë›+µ
nH˚ Vü≤<ä´yÓTÆq uÛ≤e |üs¡+|üs¡‘√ k˛<äs¡T&ç #˚‹øÏ
eT+>∑fi¯<ëj·Tø£yÓTÆq s¡ø£åqT <Ûä]+|üCÒj·÷\ì
Á|ü‘√‘·‡e #·+Á~ø£ ìπs›•+∫+~. Ä k˛<äs¡T&çøÏ
$»j·T ‹\ø£+ ~~›, s¡øµå£ ø£{,ºÏ eT+>∑fi¯ Vü‰s¡‹ì∫Ã,
eT<ÛäTs¡ |ü<ësêúìï k˛<ä] ‹ì|ædüTÔ+~. k˛<äs¡T&ÉT
‘·q k˛<ä]øÏ ø±qTø£*∫à ÄyÓTqT dü+ãs¡|sü T¡ kÕÔ&TÉ .
n˝≤ Ç+{Ï+{≤ <äsV¡ ‰ü dü #·+Á~ø£\T e]∆˝≤¢\ì ªÁe‘·
#·÷&ÜeTDϵ Äø±+øÏå+∫+~.
k˛<äØeTDT\ Áù|e÷_Ûe÷Hê\ u≤+<Ûeä ´+‘√
eTT&çe&çq sêFì <Ûä]+∫qyê]øÏ qs¡ø£ uÛÑj·T+
ñ+&É<äì, ‘·q k˛<ä] j·TeTTq‘√ j·TeTT&ÉT
ù|s=ÿqï≥T¢>± uÛÑ$c˛´‘·Ôs¡ |ü⁄sêD+ yÓ\¢&ç+∫+~.
bÕ+&Ée⁄\≈£î ≈£îs¡Tøπ Áå ‘·+˝À $»j·T+ \_Û+#·&ÜìøÏ
s¡TøÏàDÏ‘√, Áoø£wüß&í TÉ yê]øÏ s¡øqå£ T <Û]ä +|üCXÒ Ê&Éì
á y˚&ÉTø£qT ª$»j·T|ü<Ûä+µ>± n_Ûe]í+#ê&Éì
eTVü‰uÛ≤s¡‘+· $e]+∫+~. s¡ø±å ã+<Ûqä eTH˚~ X¯øøÔÏ ,Ï
s¡ ø £ å D ≈£ î ‘√&É Œ &˚ ñ|ü ø £ s ¡ D +>± uÛ ≤ $+#˚
dü+Á|ü<ëj·T+ nHê~>± <˚e<ëqe⁄\ dü+Á>±eT+˝À
Ç+Á<äT&ÉT. $»j·TT&Ó’ ‹]–sêyê\ì <˚e>∑Ts¡Te⁄
27
- &Üø£ºsY ø±eP] sêCÒXŸ |üfÒ˝Ÿ
ãVü≤düŒ‹, X¯N<˚$‘√ s¡øqå£ T Ç+Á<äT&çøÏ n\+ø£]+|ü
CÒXÊ&É+{≤s¡T. <ëqo\T&ÉT, eTVü‰ ã\XÊ*, sêø£då ü
sêC…q’ ã*#·Áø£e]Ôì <˚e‘·\ n;Ûw+ºü y˚Ts¡≈î£ $wüßeí ⁄
‘·q X¯ø‘ÔÏ √ ã+~Û+#ê&ÉT. ‘·q dü+|üPs¡í X¯øìÔÏ ÁoVü≤]
z ~e´ ø£+ø£D+˝ÀøÏ ÄbÕ~+∫, ÁXÊeD |üP]íeT
Hê&ÉT ìqTï ã+~Û+∫q á s¡øå± ã+<Ûäq+ ˙≈£î
düs¡«<ë πøåe÷ìï #˚≈£Ls¡TdüTÔ+~. n˝≤π> á
bÂs¡í$THê&ÉT me¬s’‘˚ ªdüTs¡ø£åµqT <Ûä]kÕÔs√ yê]øÏ
düeTdüÔ X¯óuÛ≤\÷ \_ÛkÕÔsTTµ nì $wüßíe⁄ ã*øÏ
es¡$T#êÃ&Éì $wüß|í ⁄ü sêD+ $X¯Bø£]+∫+~. ‘·T˝≤®
uÛÑyê˙ düeTø£å+˝À #Û·Á‘·|ü‹ •yêJ s¡øå±ã+<Ûäq
ñ‘·‡yêìï Á|ü‹ ÁXÊeD bÂs¡í$THê&ÉT ìs¡«Væ≤+∫,
<Ûsä à¡ s¡øD
å£ ≈£î ‘êqT |ü⁄qs¡+øÏ‘e· Te⁄‘·THêïqì ã*ø
&É+{≤s¡T. n+<äTπø <Ûäs¡à ~edt>± Ç|üŒ{Ïø° eTsêsƒê
d”eT˝À á y˚&ÉTø£qT e´eVü≤]kÕÔs¡T. ÁãVü≤à qT+∫
y˚<ë*ï n|üVü≤]+∫q k˛eTø±düTs¡T&çì dü+Vü≤]+
#˚+<äT≈£î $wüßíe⁄, Vü≤j·TÁ^e⁄&ç>± ne‘·]+∫+~
á ÁXÊeD |üP]íeTHê&˚! áX¯«s¡T&ÉT ‘·q ◊X¯«s¡´
ø±s¡ø£ X¯øÏÔì, eTVü‰\øÏåàøÏ nqTÁ>∑Væ≤+∫+~ á
X¯óuÛÑ~HêqH˚qì •e eTVü‰|ü⁄sêD+ ù|s=ÿ+~.
»+<Ûë´\ |üP]íeT>±q÷ á y˚&ÉTø£qT »s¡T|ü⁄
ø=+{≤s¡T. j·TCÀ„|Mü ‘êìøÏ ñ+&˚ eT÷&ÉT b˛>∑T\÷
<˚e, |æ‘·, s¡Twæ s¡TD≤\≈£î dü+πø‘ê\T. s¡øå±
ã+<Û ä H êìøÏ k˛<ä ] y˚ ù d eT÷&É T eTT&É T \÷
Äs√>∑´+, dü+|ü<ä, Äj·TTe⁄\≈£î, dü÷∫ø£\T,
Á‹ø£ s ¡ D X¯ ó ~∆ > ±, Á‹ø±˝≤˝À¢ n+<ä ] ø° y˚ T \T
#˚≈L£ sê*. n+<äs÷¡ düT_Ûø+å£ >± ñ+&Ü*. n+‘·{≤
XÊ+‹ kÂuÛ≤>±´\T yÓ*¢$]j·÷\H˚
$XÊ\yÓTÆq uÛ≤eq á |üs¡«+ H˚|ü<∏ä´+>±
n_Ûe´ø£ÔeTe⁄‘·T+~.
 28
ˇ+&Ó<äT› sêeT*+>±¬s&ç¶
e÷qe‘êyê~ eTVü‰‘·à|üP˝Ò
ù|J\T : 10G204
yÓ\ : 250/`
Á|ü‘·T\≈£î : 12`4`940/1/2
Ä<äs¡Ùq>∑sY,dü∫yê\j·T+ <ä>∑Zs¡
nq+‘·|ü⁄s¡+ ` 515 001
Ç~ uÛ≤s¡rj·T uÛ≤wü\˝À ‘=* |ü<´ä ø±e´eT˙,
sê#·bÕfiË+ yê] s¡eTD°jT· |”]øƒ ‘£ √ eTTÁ~+|üã&ç+<äì
ÁyêdüT≈£îHêïs¡T. sêeT*+>±¬s&ç¶ dü+Á|ü<ëj·T >∑èVü≤düTú.
Ä<Ûë´‹àø£ ñ|üHê´|üeTT*e«&É+˝ÀqT, jÓ÷>±J$‘·+
>∑&É|ü&É+˝ÀqT ÄdüøÏÔ|üs¡T\T. l C≤qø° X¯‘·ø£eTT, l
uÛÁÑ <ëÁ~sêeT X¯‘ø· e£ TT, leTÁ<ëe÷j·TD bÕÁ‘· $X‚w¢ Dü ,
l Ä+»H˚jT· X¯‘ø· e£ TT, l sêeT X¯‘ø· e£ TT, dü<Tä sZ T¡ X¯‘ø· e£ TT,
dü+Áø±+‹ (K+&Éø±e´eTT) Ç˝≤ düTe÷s¡T 25,30 |ü⁄døÔü ±\T
s¡∫+#ês¡T. ‘Ó\T>∑T |ü+&ç‘T· \T>± ñ<√´>∑+ #˚dæ ñ‘·eÔ T
ñbÕ<Ûë´j·T |ü⁄s¡kÕÿs¡+ n+<äT≈£îHêïs¡T. kÕVæ≤‘·´ düu\ÑÛ T
ìs¡«Væ≤+#·&+É ˝À n+<Óyd˚ qæ #˚sTT.
|üP˝… e÷qe‘êyê~ nq&É+˝À @e÷Á‘·+
dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä . ø±ì s¡#q· ˝À <ëìøÏ e´‹πsø£‘· ø£qã&É&+É
<äTs¡<äèwüºø£s¡+. sê»bÕfiË+yês¡T ≈£L&Ü ªedüTÔ>∑TDeTTqT
ã{Ϻ ø±e´+ãT yÓ\j·TTµ nHêïs¡T. dü+Á|ü<ëj·TuÛ≤yê\qT
ã\+>± ‘·\¬øøÏÿ+#·Tqïyês¡ì, sêe÷j·TD+ <ä>∑Zs¡
ì\ã&çq sêeT*+>±¬s&ç¶>±s¡T eTVü‰‘êà|üP˝Ò <ä>∑Zs¡≈£î
sêe&É+ Ç<=ø£ >∑TD≤‘·àø£yTÓ qÆ e÷s¡Œì, á ø±e´+ Ä<ÛTä ìø£
‘Ó\T>∑T ø£$‘ê«ìøÏ ø=‘·Ô kıã>∑TqT ‘ÓdüTÔ+<äì nHêïs¡T.
Áu≤Vü≤àDT\|üsTT CÀ´‹ πø|ü>∑j·TT ˝Ò<äT
|ü>∑ düeTdüÔeTT yês¡\ |üqT\ ô|’HÓ
Áu≤Vü≤àD ùdïVæ≤‘·T\T CÀ´‹u≤≈£î ø£\s¡T
n+≥÷` Áu≤Vü≤àDT\ Ä>∑&Ü\T ‘·÷sêŒs¡ã{Ϻ
yê] HÓ~]+∫ b˛]q Ms¡es¡T&ÉT n+{≤s¡T.
|üP˝… ùdïVæ≤‘·T\T Áu≤Vü≤àDT\T, |üP˝… ô|+#·T≈£îqï~
Áu≤Vü≤àD u≤\Tì nsTTj·TT+&É>± Ç+ø± á s√E˝À¢ á
es¡í <˚«cÕ\T, es¡Z <˚«cÕ\T nedüs¡+ ˝Ò<äqT≈£î+{≤qT.
dü+Á|ü<ëj·Tã<äT∆&Ó’q sêeT*+>±¬s&ç¶>±s¡T á |ü⁄düÔø£+
Áyêj·T&É+, <ëìøÏ $s¡T<äu∆ ≤Û yê\Tø£\ yês¡T |”]øƒ £ Áyêj·T&É+
$\Te\qT bÕsƒ≈¡ î£ ˝Ò ìs¡sí TT+#ê*. n+<äTø£ì á |ü⁄døÔü ±ìï
‘·|üŒø£ #·<äyê*. ` dü+bÕ<ä≈£î&ÉT
lø£fi≤>ö‘·$T
eT˝…\¢ ∫qï>∑+>±<Ûsä Y (X¯‘T· X¯Ù‹)
düT>∑ù|+J\T<Ûä :>∑32G68
+>±<Ûäs¡+
yÓ\ : 60/`
Á|ü‘·T\≈£î : 26`4`1654
ÄsY{Ïdæ ø√\˙, Væ≤+<ä÷|üPsY,
` 515 201
yÓTTu…’˝Ÿ : 8500840969
25 ù|J\T n_Ûq+<äq\T y˚XÊs¡+fÒH˚ eTq
>∑+>±<Ûsä >Y ±s¡T m+‘· Á|üU≤´‘·T˝À ns¡eú Te⁄‘·÷H˚ ñ+~.
‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ $ø±kÕìøÏ $X‚wøü è£ wæ #˚dqæ $ÁXÊ+‘·
Á|ü<ëÛ H√bÕ<Ûë´j·TT\T Ms¡T. ìs¡+‘·s¡ kÕe÷õø£ ùdyê
ø±s¡´Áø£e÷\T #˚d÷ü ,Ô Ä<Ûë´‹àø£, kÕ+düÿè‹ø£, yÓ<’ ´ä ,
$<ë´s¡+>±\˝À ùdyê‘·‘Œ· s¡T\T. $‘·sD¡ o*.
Ä+π>j ¢ T· T\T b˛sTTHê yê] <äTwüº dü+kÕÿsê\T
eTq*ï e<ä\≥+ ˝Ò<+ä {≤Øj·Tq. H˚{Ï nø£è‘ê´\≈£î,
n<Ûsä êà\≈£î, nHê´j·÷\≈£î, ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄\≈£î, ≈£î˝≤\
≈£îeTTà˝≤≥\≈£î ø±s¡D $T<˚ q+{≤Øj·Tq. nHê~>±
eTq <˚X¯+ |ü⁄D´uÛÑ÷$T, <Ûäs¡àuÛÑ÷$T, y˚<ä uÛÑ÷$T,
Ms¡u÷ÑÛ $T nì Á|üdTü ‹Ô kÕÔsT¡ . düe÷»+˝Àì nø£è‘ê´\qT
Hê X¯øyÔÏ T˚ s¡≈î£ á |ü<ë´\ <ë«sê dü÷Œ¤]Ô ø£*–+#ê\H˚<Tä
Hê ∫s¡TÁ|üjT· ‘·ïeTHêïs¡T. Ç+<äT˝Àì eT+∫ì Á>∑V≤æ +∫
uÛ≤$bÂs¡T\T Ä<äsÙ¡ +>± ì\yê\ì >∑+>±<Ûsä Y >±] ÄX¯.
Ç+<äT˝Àì |ü<ë´\T #·<äTe>±H˚ düT\uÛÑ+>∑
ns¡úeTe⁄‘êsTT. @e÷Á‘·+ ø£wüº|ü&Ü*‡q nedüs¡+
ø£qã&É<äT. #ê\es¡≈£î y˚eTq »„|æÔøÏ sêø£e÷q&ÉT.
Ç+<äT˝Àì Á|ü‹ ˇø£ÿ |ü<´ä + ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT>± ‘êqT
nqTuÛÑ$+∫q nqTuÛÑyêìøÏ Á|ürø£\T nq&ÜìøÏ
@e÷Á‘·+ dü+<˚V≤æ #·+qø£ÿs¡˝<Ò Tä . yÓ$’ <Û´ä uÛ]Ñ ‘ê\T. á
|ü<ë´\T |æ\\¢ ≈£î, ô|<ä\› ≈£î m+‘√ ñ|üj÷Ó >∑ ø£se¡ TT\T.
ªm<äT{Ï e´øÏ˝Ô À @ uÛ≤eeTTqï eTq+ zs¡TŒ
ø£*– ñ+&Ü*µ ªuÛj Ñ T· eTT •ø£\å Tqï u≤>∑T>± #·<Tä e_“
u≤>∑T|ü&É‘ês¡Tµ ª~q#·s¡´ ìj·TeT ìwüº ø£*>∑T+fÒH˚
Äs√>∑´+µ ªb˛ì #√≥¢≈£î b˛‘˚ sêì e÷≥\T ekÕÔsTTµ
e+{Ï dü÷≈£î\Ô H˚ø+£ ñHêïsTT+<äT˝À. ‘·|Œü ø£ #·<eä +&ç,
|æ\\¢ #˚‘· #·~$+#·+&ç. ` dü+bÕ<ä≈£î&ÉT