Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Pigułka - Starożytny Rzym

    Uploaded by

    Bartosz Borycki
    7 views8 pages

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    7 views8 pages

    Pigułka - Starożytny Rzym

    Uploaded by

    Bartosz Borycki

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 8
    = Mauzoleum w Halikarnsie ~ srobowive wladey Ka- sii Mauzolosa zbudowan - w IV wiek pine, WyS0~ oi 507m, bogato 2dobion sdb icharakterysyez- rym jetiskim cokolem; ~ Klos Rodyjski ~ posas Weliose wykonany w spitu praee Charesa 2 Lindos (292-780 pine), wysokose 32m, ‘waga 70 ton, postawiony’u wejcia do portu na Rodos, _isozony przez trgsieni zien w 224 panes « —letarnia morska na Fars ~ wztiesons w 279 pave ' wajScia do porta w Aleksandr egipske), wysokoss 135 m, miszezona preez trzesenie ziemi W XIV wie- Kune, STAROZYTNY RZYM. 1. ITALIA I JE] MIESZKANCY. POCZATKI RZYMU- ‘Pletniona starodytne} Itai: ~Ialikowie ~ grapa plemion indoeuropejskich, pojawi- 1a signa Polwyspie Apenitiskim w II lysigeleciu pine, ‘w VIL wieku pane. stworzyli Zwigzek Latyfiski (30 ple- sion); ~ Gallowie — celtyckie plemiona, pojawily sig w pél- ‘nocne} ezeéci kraju (ok, VIII wieku pve); Etruskowie ~ obecnina tereni Itai uz w poczatiach Liysigc » stworzyli Iuény zwinzek 12 patistw- iat (ostatnia twierdza ~ Volsinii~ padta hupem Rzy- smian w 264 pave.) -Grecy ~ osiedlil si w okresie wielkiej kolonizacj, mig- thy Villa VL wiekiem p.n.e, gléwnie na Syc} ‘akuzy) iw poludniowe} ezesct Pétwyspu Apenifiskie~ 19 (Tarent, Neapo Poczgtkt miasta Reym: ‘wjstarsze lady osadnietwa pochodzaz X wieku pn; Jogendame poezatki mista starodyina historiografia lrymska Iezyla 2 wong trojiska (aciekinier 2 Feasz~ praybyt do Lacium) \wolug tradyeji Raym zostl zalodony przez jedneuo jolomkéw Eneasza ~ Romulusa ~ 753 pines a7 ~ ok 575 pte. Raym prooksetlel si z ostdy wy mia- $40 (powslalo centrum polityezno-eospodarcze ~ Forum, Romanum, wie, wiatynie, kena): ~ monarchia ~ kr (ex) posal petnig wladzy eywil- 1), woiskowe) i kapfaiskiej we Reyne; ~krilowie raymscy wedlug tray (w nawiase: ata pa rowan) Romulus (753-715 pn) Numa Pompiliusz (715-673 pve) ‘Tullas Hostliusz (675-642 pn.) Anus Marciusz (642-617 pine.) ‘Tarhovininsz Starszy (616-579 pane) Serwiusz Tllse (578-535 pine.) “Taiowiniusz Pyseny (535-510 pane) i ostatniego Kréla (510 pave.) wpro dzone uss republikaski (509 pe). Repub ves publica —r22e publica) ~ fora jk w Kr} najuyésve wlades wybierane 9 na Sony cas pace og obywatei, ~ Wig moi ty fly republika _gitntury (uzgdnicy), Soni Zaromadzeie Raym w poceatkach fepublik =w Vwihupne- Ray ty item proving rowadiacym sgresyona poly wober soi ie mach ssid; kool migdzy patryejascami a plebejascan IW wick pie, Paryejuce ~dostownte ye, 48 posidai ob" xy dobre wrodzen plebejue — Beans obyate ons poze stanonieme sp ‘akofezny dpaserenion pleas doasihs rx deena powolano insiycse buna donee Ky i hon ineresy lees. 2. PRZYCZYNY EKSPANSII ‘TERYTORIALNE} RZYMU. ARMIA RZYMSKA W CZASACH REPUBLIKI Prayezymy raymskieh podbo}on: onigeanoSé 2dobywanis nowych ziem uprawnych, petspekaywa-znteznyel lypdw pochodzqeych 2 eraie~ 2 Gann; ia motywaca wodabw do dalszych poo, wy- vkigea 2 zasady uprzywleowania w podziale lupow: lsc prawa da tuna (Specjsine uhonorowanie wy cigskiego wodza), i ‘Onganizacja arm w ezasaeh republikt q owolywanie tm na zasadztepospolitego ruszenia (vbywatele-2dolni do soszenia bron; losin = podstaworwy awiazee aktyezny (3 tysigeepic- Holy eigakozbrojne, 1200 lekozbrojmych, 300 jeald- tw) \vlvnjonie legions: pacers, helm, agoleni at. fs ylocz, wbczna (ko estat linia w sek, p- fw doncezep urn dowodzenin uote ~ naezeini wodzowie; = legact i rybuni wojshow! ~ sata amis ~ charakterystyeane obozy warowne: eztery bramy, fox ‘a, wa ziemny, namiot wodza w centrum. 3. ROZWOJ I ORGANIZACJA IMPERIUM RZYMSKIEGO Imperium Romanum ~obsearwladey Indu ry (ala i terytoria podbite) Nalwadniejsze etapy podbojéw raymskich okresu republiki: podbéj Kali (do 264 pn.) = podporzadkowanieIalikow; walki zkoloniami greckimi wspartymi przez kr Pym, ~ wpa asady viel i read” epee rozlzono nierownomicmie przywileje i cbowiack ‘kiei podegle Rayos plemiong); ‘zy wojny punleklezKartagna 264 pane-146 ~ avi walk z Hannbalem podezas 1 wojny He: eniay manewr Hana pd Kanna 206 kl Reymian; , ~ Reymlanie oboywaa Syrakuzy na Syei 211 (Gig reckiegouezonegn Archies), ~tabice wosk katagiskich pod Zama w 202 ps Il wojna punish i osaocne niszezenic M46 pnes jy macedosskle (215 pne-146pne) 50 ysis wana Rzynz Macedonia ogoszenie wol- ‘oie Hellenw 196 pres —wojskarzymski niszza Korynt ~ symboliczna data ‘ica nicpdlegote staying Hellady 146 pa.es podb6j Gali Zaalpelskig (52 pne-S1 pane) Tepiony woea rymskigo Joliusza Cezara 2awily postane Wereygetonsa ‘Organtzacja podbitych obszaréw: prowingja ~ podbity praez Rzym obszar pozs Ialig obowigzany do placenia podatkovt. Zarzad proving} halal do prokonsulbw i propretoréw, 4, SPOLECZENSTWO RZYMSKIE MIRDZY IT AT WIEKIEM p.n.e. ‘uronat ~ ckonomiczna i polsyezna ochrona labszych \vwatel pasa zamodnyeh aystokratéw ezymskieh rian 24 obedtone ula ‘owigeki wynikajgce 2 mechanizmu funkejonows- ‘in pron: prozentoral klenta przed salem i urzednikam: ‘ulrololklientowi pomoey ekenomicane} Mi ‘inl postenowae w aye poliyemym zzodniezin- cipro (ap, dems slosowaniaW er waren ~ Swiadezyl szereg réznego rodzaju usug (poma- ‘gal wzarzadzaniu majtkiem, uczestaiezyl w wai yeh uroezystoseiach paristwowych przy boku pa- ‘ona, Problem ehlopski w I wicks pine ~iagle coudrobnieniegospodarsty ehlopskich (wyni- ‘alo = podria rodeinnych), = miveenia wojene ( remedytaca dakonyaly \wojska Hannbala podcast wey punk) ~ ekspansja bogatych wlascicieli kosztem chlopstwa;_ ~ siendan pry reform agramych (lnyet baci T berusa i Gasca Grabhdw (33-123 ne aly lepszyé status ekonomiczny chlopsiwa ~ grupy, na kt se) operat sig anna ey). ewolnictwo w Reyne: = rida newelnkn: —ewyeleskie wojny, zalapy na trgach new (np. od piratéw), ,hodowla"; = wporstanie niewobult: “asowa sla robcza w role, sabe sladoreyeaodiey staczaicy publican Smieré i zycie), rzemiesinicy, zarzadzajacy, nat tice, dorey, q = powstntaniewolikow: ~oganizowane grupy aiowoliks, Key ie ‘za na popaveswezo los (lbwnie lai ciaule arabe wag aye nlowoaicy 52 tw rolnictwie); najsymiejszy zryw niewolnikow to powstanie Spariakusa w latach 73-71 pune, zlla- swione peace leiony Marka Krassusa ‘Warstwy spoleczne w Rzymie po wojnach puntekich: nobile(wlaciciele posiaosci ziemskich, senatorzy, wysouy urzednicy); ‘tie! (bogael kupey, prasdsigbioney, w wojsku su yi jako jada) proletariat (seta mise, zubotliclopi, kay pezy byl do Reyenu 2 nadzigja na poprawe byt ~ pozbawie- 1 stalego dachod, ale posiadaey prawa polityezne). 5. USTROJ REPUBLIKI RZYMSKIEJ Airomatzenic hala ustawodaweza, pozbawiona jednakinijetywy ‘yybloralo wszystkich wagdnikows rd wlosowania ezgel obywatli opraniezaly 20- yvania wynikajace instytuft patronat (pat: «vo raymisie migdzy Ifa I wiekiem pe. ‘ulnionis od Zpromadzenia Ludowego Starvzy- ‘iyo Alon, Zpromadzenie reymskie glosowalo nid ioyoeysjam) urzednikbw bez prowadzenin dlago> Iywnlyeh dyskosi i poleik Senat: ~ skid sig bylych urzenihow zasiadajacyeh w nim dezywsa elie eal sete sy pee ~ peli funkeje ray oping) (ze zee na ogrom- aston Senate aly ye yy eyo ~deeydowal w sprawach politi zagranicanejs = mianowal namiestik6w w prowincjach, Najwatniejsze urzedy: “Appia za commana Apps ‘Klaudiusza Cekusa w 312 pine.) ‘Toybunowie | wa)bierani na rok, eprezentowall ludowi | interesy plebejus2y, dysponowali (ziesigein) | prawem veta ‘dylowie [wae na Joon OF, Iuruini | rompaywalisrawy poradkowe, (Gch) | bat o opatzeie, watz igreyska Trwestorsy | pomoenisy Konsul6w w sprawach (caereeh) | finansowyeh vuread | nsjwatniejsze informacje “Wybierani na jeden rok, wladza_ najwyénra (dowodzenie aig, sanestnictwo w wedniexzych prowinejach, saszezyt zvetywania Zgromadzcnia i Senatu), graniczen’ modliwosca stosowan ‘eta przez trybunal6w hidowye ‘wyBierani na jeden ro, spa najuyseg windzg sadovmieza, ‘odpowiedsiat za ureymanie pormadia w miele 4 ‘wybieranina5 Tat, uMadal pis bywateli ist Sent, publigane (np. budowa Via (Dlator — wasbierany na pol rok, skupial eal wwladze w swoich rekach, edy zaistiala srczegélnie grofma dla ‘Reyrma sytuacja (np. podezas najazdu Hannibale 217 p.ne.

    You might also like