ΦΡΑΓΚΙΑΔΑΚΗΣ Γ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΔΘΝΗΚΖ ΢ΥΟΛΖ ΓΖΜΟ΢ΗΑ΢ ΓΗΟΗΚΖ΢Ζ΢ – ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΖ΢ ΤΓΔΗΑ΢
ΔΘΝΗΚΖ ΢ΥΟΛΖ ΓΖΜΟ΢ΗΑ΢

ΓΗΟΗΚΖ΢Ζ΢
ΓΗΓΑΚΣΗΚΔ΢ ΢ΖΜΔΗΩ΢ΔΗ΢ ΢ΔΜΗΝΑΡΗΟΤ
ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢
ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ
ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΖ΢ ΤΓΔΗΑ΢
ΔΗ΢ΖΓΖΣΖ΢
Φξαγθηαδάθεο Γηψξγνο†
†
Τπ. Γηδάθησξ Οηθνλνκηθψλ ηεο Τγείαο Πνιπηερλείνπ Κξήηεο, MSc Γηνίθεζε Μνλάδσλ Τγείαο, MA
Υξεκαηννηθνλνκηθά θαη Δπελδχζεηο, Πηπρηνχρνο Λνγηζηηθήο θαη Υξεκαηννηθνλνκηθήο Γηνίθεζεο.
ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 1

ΠΡΟΛΟΓΟ΢
Σα υγειονομικά συστήματα, σε ολόκληρο τον σύγχρονο κόσμο, αντιμετωπίζουν σημαντικές οικονομικές

δυσκολίες και προβλήματα εξαιτίας του διαρκώς αυξανόμενου κόστους για την υγεία. Ο υγειονομικός
τομέας σήμερα απορροφά σημαντικούς οικονομικούς πόρους στις ανεπτυγμένες χώρες όπως φαίνεται
από τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής ΢υνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟ΢Α) και άλλων
διεθνών οργανισμών. Δεδομένου όμως ότι οι διαθέσιμοι πόροι είναι σπάνιοι και πεπερασμένοι, είναι
προφανές ότι δεν είναι δυνατή η ικανοποίηση όλων των αναγκών και κατά συνέπεια είναι
απαραίτητες οι επιλογές. ΢τις επιλογές αυτές και κατά συνέπεια στις προτεραιότητες τις οποίες οφείλει
να θέτει το άτομο ή η κοινωνία ως σύνολο, μπορεί να συνδράμει η οικονομική επιστήμη η οποία μπορεί
να αποκαλύπτει κάθε φορά το οικονομικό κόστος και τα οφέλη τα οποία απορρέουν από αυτές τις
επιλογές.
Σα οικονομικά της υγείας είναι ένας σχετικά πρόσφατος κλάδος της οικονομικής επιστήμης ο οποίος
ασχολείτο με τη μελέτη των μηχανισμών παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης αγαθών και
υπηρεσιών υγείας και την αναζήτηση της άριστης κατανομής των σπάνιων πόρων για την ικανοποίηση
των αναγκών υγείας, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Τπό το πρίσμα αυτό, η πρόθεση αυτού του διδακτικού υλικού και ο στόχος της συγκεκριμένης
θεματικής ενότητας είναι να ενημερώσει τους εκπαιδευόμενους για το περιεχόμενο των οικονομικών
της υγείας κατανοώντας τους βασικούς προσδιοριστικούς παράγοντες των οικονομικών της υγείας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πξφινγνο 2
I. Δηζαγσγηθά
Η.1 Ζ επηζηήκε ησλ Οηθνλνκηθψλ ηεο Τγείαο 4
Η.2 Γεληθφ πιαίζην Οηθνλνκηθψλ ηεο Τγείαο 5
ΗI. Οηθνλνκηθή Αμηνιφγεζε

ΗΗ.1 Ζ έλλνηα ηεο Οηθνλνκηθήο Αμηνιφγεζεο; 7
ΗΗ.2 Μέζνδνη νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο 8
ΗΗ.3 Γείθηεο νηθνλνκηθψλ ηεο Τγείαο 11
ΗΗ.4 Γεληθφ πιαίζην δεηθηψλ κέηξεζεο ησλ Τπεξεζηψλ Τγείαο 12
ΗΗ.5 Παξνπζίαζε δεηθηψλ ζε κηθξν-επίπεδν (λνζνθνκείνπ) 16
III. Ζ Υξεκαηνδφηεζε ηνπ ΢πζηήκαηνο Τγείαο

III.1 Σν ζχζηεκα ρξεκαηνδφηεζεο ζηελ Διιάδα 22
III.2 Αμηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο ρξεκαηνδφηεζεο 24
III.3 Πξνηάζεηο θαη πξννπηηθέο 25
IV. Ζ Εήηεζε θαη ε Πξνζθνξά ησλ Τπεξεζηψλ Τγείαο

IV.1 Αγνξά Τπεξεζηψλ Τγείαο 28
IV.2 Οη αδπλακίεο ηεο αγνξάο ππεξεζηψλ πγείαο 29
IV.3 Σα δχν βαζηθά ζηνηρεία ηεο «αγνξάο» πγείαο 30
V. Αλάιπζε Ννζνθνκεηαθψλ Γαπαλψλ

V.1 Αηηηνινγηθνί παξάγνληεο αχμεζεο ησλ δαπαλψλ πγείαο 32
V.2 Πνιηηηθέο ζπγθξάηεζεο ησλ Γαπαλψλ πγείαο 33
V.3 Σα νηθνλνκηθά δεδνκέλα ηνπ Δ΢Τ 35
V.4 Σα αίηηα αχμεζεο ηεο πγεηνλνκηθήο δαπάλεο 36
VΗ. Γηαρεηξηζηηθφο Έιεγρνο Ννζνθνκείσλ

VI.1 Σν ηζρχνλ δηαρεηξηζηηθφ ζχζηεκα 38
VI.2 Ωθέιεηεο απφ ηε ρξήζε ηνπ Γηπινγξαθηθνχ ΢πζηήκαηνο 40
Δξγαζηήξην Πξνβιεκάησλ – Δξσηήζεσλ 43

Οκαδηθφ Δξγαζηήξην – Μειέηε Πεξίπησζεο 48
Παξάξηεκα – Δπηπιένλ Τιηθφ κειέηεο 49
Βηβιηνγξαθία 53

I. ΔΗ΢ΑΓΧΓΗΚΑ
Ελόηεηα Θ.1 – Η επηζηήκε ησλ Οηθνλνκηθώλ ηεο Τγείαο
Σα νηθνλνκηθά ηεο πγείαο (health economics) ελδηαθέξνληαη πξσηαξρηθά γηα ηηο

επηινγέο ζηελ παξαγσγή, ηελ θαηαλνκή θαη ρξεζηκνπνίεζε ηεο θξνληίδαο ηεο πγείαο.
Δίλαη ε επηζηήκε ε νπνία αζρνιείηαη κε ηελ αμηνπνίεζε ησλ ζπάλησλ πφξσλ ζην ρψξν
ηεο πγείαο θαη εκθαλίζηεθε ηε ζηηγκή θαηά ηελ νπνία έγηλε αληηιεπηή ε αληζνξξνπία
κεηαμχ ησλ δηαζέζηκσλ πιηθψλ θαη αλζξψπηλσλ πφξσλ γηα ηελ παξαγσγή θξνληίδσλ
πγείαο θαη ησλ απνηειεζκάησλ ζην επίπεδν πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ.
Ζ αχμεζε ησλ δαπαλψλ πγείαο (health expenditure) απεηέιεζε ηνλ θχξην ιφγν
ελαζρφιεζεο ηεο νηθνλνκηθήο επηζηήκεο κε ηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα. Σν ίδην θαηλφκελν
παξαηεξείηαη ζε φιεο ηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο, σο απφξξνηα ηεο βειηίσζεο ηνπ
βηνηηθνχ επηπέδνπ, ηεο αχμεζεο ηεο δηάξθεηαο δσήο θαη ηεο αλάπηπμεο ηεο βηνκεραλίαο
παξαγσγήο ηαηξηθήο ηερλνινγίαο. Δπηπιένλ, ζεσξεηηθφ ππφβαζξν ηεο νηθνλνκηθήο
δηάζηαζεο πνπ δφζεθε ζηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα απνηέιεζε ε επξείαο απνδνρήο
αληίιεςε ηα ηειεπηαία ρξφληα, φηη ην επίπεδν πγείαο ελφο πιεζπζκνχ κπνξεί λα
επεξεάζεη ζεκαληηθά ηελ αλάπηπμε ηεο νηθνλνκίαο.
Έρνληαο ζηελ εμέιημε ηεο μεπεξάζεη ηελ αξρηθή ηεο ηαχηηζε κε ηε κειέηε ηεο
δηαρείξηζεο ησλ ζπάλησλ πφξσλ ζηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα, ε επηζηήκε ησλ νηθνλνκηθψλ
ηεο πγείαο επεθηάζεθε:
α) ζηνλ εληνπηζκφ ησλ αηηηνινγηθψλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ην επίπεδν πγείαο

ελφο πιεζπζκνχ,
β) ζηε δηεξεχλεζε ησλ θνηλσληθννηθνλνκηθψλ επηπηψζεσλ ηεο αζζέλεηαο,
γ) ζηελ νξγάλσζε θαη ρξεκαηνδφηεζε ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο.
Ωο εθ ηνχηνπ, ηα νηθνλνκηθά ηεο πγείαο είλαη απαξαίηεηα ζηε πνιηηηθή πγείαο (health
policy), ε νπνία ηα ηειεπηαία ρξφληα αληηκεησπίδεη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν ζχλζεηα
πξνβιήκαηα δηακφξθσζεο ελφο επαξθνχο κίγκαηνο θξνληίδαο πγείαο γηα ηνπο πνιίηεο.

Ελόηεηα Θ.2 – Γεληθό πιαίζην Οηθνλνκηθώλ ηεο Τγείαο
Ζ κειέηε ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο πγείαο πεξηιακβάλεη ηελ εθαξκνγή πνιιψλ κηθξψλ
κηθξννηθνλνκηθψλ εξγαιείσλ, φπσο ε ζεσξία ηεο δήηεζεο θαη ηνπ θφζηνπο κε ζθνπφ
ηε πξνψζεζε ηεο θαιχηεξεο θαηαλφεζεο ηεο νηθνλνκηθήο πιεπξάο ησλ πξνβιεκάησλ
ηεο πεξίζαιςεο, ψζηε λα είλαη εθηθηφο ν ζρεδηαζκφο θαη ε επεμεξγαζία ελαιιαθηηθψλ
πξνηάζεσλ θαη δηνξζσηηθψλ πνιηηηθψλ γηα ηηο ππεξεζίεο πγείαο. Καηά ζπλέπεηα, ε
πιήξεο θαηαλφεζε ηεο κηθξννηθνλνκηθήο αλάιπζεο είλαη ζεκαληηθή γηα ηε δηεμαγσγή
αμηφπηζησλ νηθνλνκηθψλ αλαιχζεσλ γηα ηελ πγεία θαη ηηο ππεξεζίεο πγείαο.
Σα εξγαιεία ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο πγείαο έρνπλ επίζεο επξεία εθαξκνγή ζε πνιιά
ζέκαηα θαη πξνβιήκαηα θνηλσληθνχ θαη νηθνλνκηθνχ ραξαθηήξα ηα νπνία ζρεηίδνληαη
κε ηελ πγεία θαη ηελ πεξίζαιςε. Γηα παξάδεηγκα, ε νηθνλνκηθή αλάιπζε κπνξεί λα
ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε δηεξεχλεζε ησλ παξακέηξσλ νη νπνίεο επηδξνχλ ζηε
δηακφξθσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο, θαζψο επίζεο θαη γηα ηηο δηαθνξέο ζηα ζρεηηθά
- Η έλλνηα θαη ν
κεγέζε κεηαμχ αλαπηπγκέλσλ θαη αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ. νξηζκόο ησλ
Οηθνλνκηθώλ
ηεο πγείαο
Αθφκε, νη ηερληθέο θαη νη κέζνδνη ηεο νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα
ηε ιήςε κηα νηθνλνκηθά επηζπκεηήο απφθαζεο, ε νπνία ζρεηίδεηαη κε ηελ πηνζέηεζε ή
ηελ απφξξηςε ελφο πγεηνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο ή επίζεο γηα ηε δεκηνπξγία ή κε
επηρεηξήζεσλ πγείαο ψζηε λα επηηεπρζνχλ ηα επηδησθφκελα νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά
νθέιε.
Παξφιν πνπ ν ελλνηνινγηθφο πξνζδηνξηζκφο ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο πγείαο είλαη

δπζρεξήο σζηφζν έλαο επξχο αιιά ζπκβαηηθφο νξηζκφο ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο πγείαο
ζεσξεί φηη είλαη:
«ην επηζηεκνληθό πεδίν κειέηεο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο ησλ πόξσλ ηεο ηαηξηθήο
πεξίζαιςεο θαη ηεο επίδξαζεο ηνπο ζηνλ πιεζπζκό».
Τπφ ηελ έλλνηα απηή, ηα νηθνλνκηθά ηεο πγείαο ζρεηίδνληαη κε ηνλ πξνζδηνξηζκφ θαη
ηε δηάζεζε ζπάλησλ πγεηνλνκηθψλ πφξσλ, πξάγκα ην νπνίν είλαη ινγηθφ θαη πξνθαλέο,

δεδνκέλνπ φηη κε ηνλ ηξφπν απηφ εμαζθαιίδνληαη ηαηξηθά αγαζά θαη ππεξεζίεο γηα ηελ
θάιπςε ησλ αλαγθψλ πγείαο.
Ποιοι είναι οι ςπάνιοι υγειονομικοί πόροι που εξαςφαλίζουν ιατρικά αγαθά

και υπηρεςίεσ;
Οη πγεηνλνκηθνί πφξνη απνηεινχληαη απφ ηνπο αλζξψπηλνπο, πιηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο

πφξνπο νη νπνίνη δηαηίζεληαη γηα ηελ παξαγσγή θαη δηαλνκή ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο,
φπσο γηα παξάδεηγκα:
α) ην ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ
β) ηα θαξκαθεπηηθά ζθεπάζκαηα θαη ην πγεηνλνκηθφ πιηθφ
γ) ηηο εηζξνέο θεθαιαίνπ, φπσο νη εγθαηαζηάζεηο ησλ λνζνθνκείσλ θαη ν

δηαγλσζηηθφο θαη ζεξαπεπηηθφο εμνπιηζκφο.
Ζ πγεία θαη ε θξνληίδα πγείαο απνηεινχλ θπξίαξρν πνιηηηθφ θαη νηθνλνκηθφ δήηεκα ζε
πνιιέο ρψξεο επεηδή ε πγεηνλνκηθή δαπάλε απμάλεηαη κε ηαρείο ξπζκνχο ηηο ηειεπηαίεο
δεθαεηίεο θαη σο εθ ηνχηνπ δελ πξνθαιεί έθπιεμε ην γεγνλφο φηη ηα νηθνλνκηθά ηεο
πγείαο αλαδχνληαη σο ζεκαληηθφ θαη δηαθξηηφ αληηθείκελν ζην εζσηεξηθφ ηεο
νηθνλνκηθήο επηζηήκεο.
΢ηα πιαίζηα απηά ε επηδίσμε ησλ νηθνλνκνιφγσλ ηεο πγείαο είλαη λα θαηαδεηρζεί ην
εχξνο θαη ε ζεκαζία ηνπ ηνκέα ηεο πγείαο κε ηε ρξεζηκνπνίεζε δηάθνξσλ κεηξήζεσλ
ησλ κεγεζψλ θαη ηεο πγεηνλνκηθήο αλάπηπμεο πξνθεηκέλνπ λα αλαδπζεί ε ζεκαζία ηεο
νηθνλνκίαο ηεο πγείαο ζηε δηακφξθσζε ησλ εζληθψλ πνιηηηθψλ πγείαο.

II. ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΞΗΟΛΟΓΖ΢Ζ
Ελόηεηα ΘI.1 – Η έλλνηα ηεο Οηθνλνκηθήο Αμηνιόγεζεο
Ζ νηθνλνκηθή αμηνιφγεζε θαη ε απνδνηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο απνηεινχλ

ζήκεξα ηελ νπζηαζηηθή ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο πγείαο, ελψ ε
αλαγθαηφηεηα κειέηεο ηεο θξίλεηαη σο ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο ζην ζχγρξνλν νηθνλνκηθφ
πεξηβάιινλ κε ηα ηεξάζηηα δεκνζηνλνκηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη ρψξεο
ηνπ δπηηθά αλεπηπγκέλνπ θφζκνπ.
Η νηθνλνκηθή αμηνιόγεζε πξνζδηνξίδεη, ζηελ νπζία, ηελ απνδνηηθόηεηα ελόο

ζπζηήκαηνο, ελόο πξνγξάκκαηνο ή κηαο παξέκβαζεο θαη είλαη ε ζρέζε θόζηνπο νθέινπο,
όπνπ ην θόζηνο είλαη ε λνκηζκαηηθή αμία ησλ ρξεζηκνπνηνύκελσλ εηζξνώλ γηα ηελ
πξαγκαηνπνίεζε κηαο δηαδηθαζίαο θαη ην όθεινο είλαη νη εθξνέο όζν θαη ηα
απνηειέζκαηα (Δηάγξακκα 2.1).
Δηδηθφηεξα νηθνλνκηθή αμηνιφγεζε νλνκάδεηαη ε ζπγθξηηηθή αλάιπζε ησλ

ελαιιαθηηθψλ ηαηξηθψλ κέηξσλ θαη πξνγξακκάησλ πγείαο ζε ζρέζε κε ηα θφζηε ηνπο,
κεηξνχκελα ζε ρξεκαηηθέο κνλάδεο, θαη ηα απνηειέζκαηά ηνπο, κεηξνχκελα ζε
ρξεκαηηθέο ή θπζηθέο κνλάδεο (π.ρ. επηπιένλ ρξφληα δσήο).
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1: Οικονομική Αξιολόγηση

ΚΟ΢ΣΟ΢ ΟΥΕΛΟ΢
Εισροές Προγράμματα – Διαδικασίες Εκροές ή Αποτελέσματα της

του συστήματος παρέμβασης στη λειτουργία παραγωγικής λειτουργίας
Υγείας του συστήματος υγείας του συστήματος Υγείας
Πεγή: ΢νχιεο, (1999)‡
‡
΢νχιεο ΢., (1999), «Οηθνλνκηθή ηεο Τγείαο», εθδ. Παπαδήζε, Αζήλα.

Ελόηεηα ΘI.2 – Μέζνδνη νηθνλνκηθήο αμηνιόγεζεο
Οη θχξηεο κέζνδνη νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο έρνπλ αλαιπζεί απφ ηνλ Drummond θαη
είλαη νη αθφινπζεο:
1. Αλάιπζε θφζηνπο – σθέιεηαο (cost – benefit analysis, CBA)
2. Αλάιπζε θφζηνπο – απνηειεζκαηηθφηεηαο (cost effectiveness, CEA)
3. Αλάιπζε θφζηνπο – ρξεζηκφηεηαο (cost utility, CUA)
4. Αλάιπζε ειαρηζηνπνίεζεο θφζηνπο (cost minimization)
Οη πξψηεο δχν κέζνδνη κπνξνχλ λα ππνινγίζνπλ ηελ ηερληθή απνδνηηθφηεηα

παξεκβάζεσλ θαη πξνγξακκάησλ πγείαο, ελψ ε ηξίηε θαη ε ηέηαξηε ηφζν ηελ ηερληθή
απνδνηηθφηεηα φζν θαη ηελ απνδνηηθφηεηα θαηαλνκήο. Ζ κέηξεζε ηνπ θφζηνπο είλαη
παξφκνηα, αλεμάξηεηα απφ ην είδνο αλάιπζεο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη, ελψ ε κέηξεζε
ησλ απνηειεζκάησλ πγείαο γίλεηαη κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν ζε θάζε κέζνδν (Οηθνλφκνπ,
2007)§. ΢ηνλ πίλαθα 1 ζπλνςίδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηεζζάξσλ κνξθψλ ! Μέζνδνη
νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο. Βαζηθή ηνπο δηαθνξά είλαη φηη ρξεζηκνπνηνχληαη πιήξνπο
νηθνλνκηθήο
δηαθνξεηηθέο κνλάδεο κέηξεζεο ησλ απνηειεζκάησλ ηεο εθάζηνηε παξέκβαζεο. αμηνιόγεζεο
΢ηηο αλαιχζεηο Κφζηνπο – απνηειεζκαηηθφηεηαο, ε κνλάδα κέηξεζεο ηεο

απνηειεζκαηηθφηεηαο είλαη νη θπζηθέο κνλάδεο κέηξεζεο φπσο π.ρ. ηα δηαζσζέληα έηε
δσήο ή νη επηηπρψο ζεξαπεπζείο πεξηπηψζεηο. Σν κεγάιν πιενλέθηεκα ηεο αλάιπζεο
θφζηνπο – απνηειεζκαηηθφηεηαο έγθεηηαη ζην φηη ε αλζξψπηλε δσή θαη ηα πγεηνλνκηθά
απνηειέζκαηα δελ απνηηκψληαη ζε ρξήκα. Αλ θαη ε αλάιπζε θφζηνπο
απνηειεζκαηηθφηεηαο επηηξέπεη ζηνπο εξεπλεηέο λα εμεηάδνπλ ην θφζηνο αλά κνλάδα
πγεηνλνκηθνχ απνηειέζκαηνο. Μφλν ζπζηήκαηα, ηερλνινγίεο, πξνγξάκκαηα ή
ππεξεζίεο ησλ νπνίσλ νη εθξνέο κεηξψληαη κε ηηο ίδηεο θπζηθέο κνλάδεο κπνξνχλ
ζπγθξηζνχλ.
Σν κεηνλέθηεκα απηφ ηεο αλάιπζεο θφζηνπο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαιχπηεη ε

αλάιπζε θφζηνπο ρξεζηκφηεηαο θαηά ηελ νπνία δελ κεηξψληαη απιψο ηα ρξφληα δσήο
πνπ δηαζψζεθαλ αιιά κεηξάηε ε ρξεζηκφηεηα ή ε αμία ησλ εηψλ δσήο. Οη επηπηψζεηο
§
Οηθνλφκνπ Ν.Α., Σνχληαο Γ., «Αμηνιφγεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ζηνλ ρψξν ηεο πγείαο», Αξρεία
Διιεληθήο Ηαηξηθήο, 2007, 24(1):34-47

κεηξψληαη αλαθνξηθά κε ηε πνηφηεηα ή ηε ρξεζηκφηεηα ηνπο (ζαθψο κε ρξεκαηηθή

απνηίκεζε). (Καξηψηεο, 1992)**
΢ηηο αλαιχζεηο Κφζηνπο – Οθέινπο, ην φθεινο κηαο ζεξαπεπηηθήο παξέκβαζεο

κεηαηξέπεηαη ζε ρξεκαηηθέο κνλάδεο ελψ ζηηο αλαιχζεηο Διαρηζηνπνίεζεο ηνπ
Κφζηνπο ζπγθξίλνληαη ηα θφζηε ζε ρξεκαηηθέο κνλάδεο ζεξαπεηψλ πνπ έρνπλ ίζε
απνηειεζκαηηθφηεηα. ΢ηελ αλάιπζε θφζηνπο σθειεηψλ φια ηα είδε θφζηνπο θαη νη
επηπηψζεηο εθθξάδνληαη ζε ρξήκα, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ζπγθξίζεηο αλφκνησλ π.ρ.
ζεσξεηηθά είλαη δπλαηή ε ζχγθξηζε ηεο θαηαζθεπήο ελφο λνζνθνκείνπ κε ηε
θαηαζθεπή ελφο ιηκέλα. Σν κεγάιν κεηνλέθηεκα ηεο αλάιπζεο θφζηνπο νθέινπο είλαη
φηη δελ είλαη εχθνιε ε απνηίκεζε θάπνησλ επηπηψζεσλ ζε ρξήκα, φπσο π.ρ. ε
κεηαβνιή ηεο πνηφηεηαο δσήο, κε απνηέιεζκα νη επηπηψζεηο απηέο λα παξαιείπνληαη
απφ ηελ αλάιπζε απηή. (΢νπιηψηεο, 2006)††
ΠΙΝΑΚΑ΢ 2 – Ομοιόηηηερ και διαθοπέρ ηεσνικών οικονομικήρ αξιολόγηζηρ
Σεχνική Πλεονεκτήματα -
Εισροές Εκροές ΢κοπός
Ανάλυσης Μειονεκτήματα
 Μπορούν να
συγκριθούν
παρεμβάσεις σε
Σύγκριση
διαφορετικούς
Ανάλυση παρεμβάσεων του
Χρηματικές τομείς
κόστους Χρηματικές μονάδες υγειονομικού τομέα
μονάδες  Δυσκολία στη
οφέλους και με άλλους
μετατροπή
τομείς
αποτελεσμάτων σε
χρηματικές
μονάδες
Σύγκριση του
Ανάλυση Φυσικές μονάδες (π.χ. κόστους  Συγκρίνονται μόνο
κόστους Χρηματικές κερδισμένα έτη ζωής, διαφορετικών θεραπευτικές
αποτελεσματικότ μονάδες έτη ανικανότητας που παρεμβάσεων σε παρεμβάσεις με
ητας αποφεύγονται κ.λ.π.) κοινές μονάδες όμοιες συνέπειες
εκροών
Σύγκριση  Μπορούν να
Ποσοτικοί και
Ανάλυση παρεμβάσεων με συγκριθούν
Χρηματικές ποιοτικοί όροι π.χ.
κόστους βάση το κόστος ανά παρεμβάσεις σε
μονάδες κερδισμένα έτη ζωής
χρησιμότητας μονάδα κερδισμένης διαφορετικά
ποιοτικά (QALYs)
χρησιμότητας κλινικά επίπεδα
Λειτουργεί με βάση τη  Απλή μεθοδολογία
Αξιολόγηση του
παραδοχή ότι είναι  Απαιτείται οι
Ανάλυση προσδοκώμενου
Χρηματικές συγκρινόμενες παρεμβάσεις να
ελαχιστοποίηση αποτελέσματος με το
μονάδες παρεμβάσεις έχουν έχουν ίση
ς του κόστους μικρότερο δυνατό
τεκμηριωμένα ίση αποτελεσματικότητ
κόστος
αποτελεσματικότητα α
**
Καξηψηεο Π., «Management Τπεξεζηψλ πγείαο & Βηνταηξηθή Σερλνινγία», εθδφζεηο euroclinica,
Αζήλα, 1992
††
΢νπιηψηεο Κ., «Πνιηηηθή θαη Οηθνλνκηθά ηεο Τγείαο», Δθδφζεηο Παπαδήζε, 2006

Οη θχξηεο κέζνδνη κεξηθήο νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο είλαη νη εμήο (Οηθνλφκνπ, 2007):
 ε πεξηγξαθή θόζηνπο (cost description) πεξηγξάθεη κφλν ηα θφζηε ελφο

ηαηξηθνχ κέηξνπ, πξνγξάκκαηνο ή κηαο ππεξεζίαο πγείαο,
 ε πεξηγξαθή απνηειεζκάησλ (outcome description) πεξηγξάθεη κφλν ηα
απνηειέζκαηά ηνπο, ρσξίο λα πξνβαίλνπλ ζε ζπγθξίζεηο κε άιιεο
ελαιιαθηηθέο παξεκβάζεηο θαη
 ε πεξηγξαθή θόζηνπο θαη απνηειεζκάησλ (cost outcome description) πεξηγξάθεη
ηφζν ηα θφζηε φζν θαη ηα απνηειέζκαηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κέηξνπ, ! Μέζνδνη
κεξηθήο
πξνγξάκκαηνο ή ππεξεζίαο. νηθνλνκηθήο
αμηνιόγεζεο
΢πλαθείο κε ηηο κειέηεο απιήο πεξηγξαθήο απνηειεζκάησλ είλαη νη επηδεκηνινγηθέο

κειέηεο αμηνιφγεζεο ηεο θιηληθήο απνηειεζκαηηθφηεηαο (π.ρ. πξννπηηθέο θαη
αλαδξνκηθέο έξεπλεο) θαη έρνπλ σο εμήο:
 Ζ ζύγθξηζε θόζηνπο (cost comparison) είλαη ε ζπγθξηηηθή αλάιπζε ηνπ

θφζηνπο ελαιιαθηηθψλ ηαηξηθψλ κέηξσλ θαη πξνγξακκάησλ πγείαο, αιιά φρη
ησλ ζπλεπεηψλ ηνπο. Ζ ζχγθξηζε θφζηνπο κπνξεί λα επεθηαζεί θαη ζε
ππεξεζίεο θαη νξγαληζκνχο.
 Ζ αλάιπζε θόζηνπο αζζέλεηαο (cost of illness analysis) ζηνρεχεη ζηνλ

πξνζδηνξηζκφ θαη ηε κέηξεζε ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο κε ην νπνίν
επηβαξχλεηαη ε θνηλφηεηα απφ κηα ζπγθεθξηκέλε αζζέλεηα (θφζηνο αζζέλεηαο),
δειαδή ην θφζηνο πνπ ζπλδέεηαη φρη κφλν κε ηε ζεξαπεία ηεο αζζέλεηαο –
ηαηξηθέο πξάμεηο θαη πξνγξάκκαηα πγείαο πνπ εθαξκφδνληαη– αιιά θαη κε ηελ
ίδηα ηελ αζζέλεηα. Σν θφζηνο αζζέλεηαο ζπκπεξηιακβάλεη ην άκεζν θφζηνο
αζζέλεηαο πνπ επηβαξχλεη ηηο ππεξεζίεο πγείαο, ην θξάηνο θαη ηα αζθαιηζηηθά
ηακεία γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο αζζέλεηαο (π.ρ. γηα κηζζνχο εμεηδηθεπκέλνπ
πξνζσπηθνχ, ηερλνινγηθφ εμνπιηζκφ, δηαγλσζηηθά θαη ζεξαπεπηηθά κέζα), ην
άκεζν ζπκπιεξσκαηηθφ θφζηνο, δειαδή ην πξφζζεην θφζηνο πνπ
θαηαβάιινπλ νη ίδηνη νη αζζελείο (π.ρ. ζπκκεηνρή ζηελ αγνξά θαξκάθσλ) θαη
ην έκκεζν θφζηνο αζζέλεηαο, πνπ αθνξά ζηε ρξεκαηηθή αμία ησλ δεκηψλ ησλ
αζζελψλ θαη ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο ιφγσ ηεο απνρήο ηνπο απφ ηελ εξγαζία θαη
ησλ δεκηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ, ηεο θνηλσλίαο θαη ηνπ γεληθφηεξνπ

νηθνλνκηθνχ-παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο απφ ηελ απψιεηα παξαγσγήο ιφγσ ηεο

αζζέλεηαο.
 ΢ηηο παξαπάλσ κνξθέο θφζηνπο ζα κπνξνχζε λα πξνζηεζεί θαη ην θξπθό

θόζηνο (intangible cost), πνπ αθνξά ζηνλ πφλν, ηε δπζαλεμία, ηελ ππνβάζκηζε
ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ αζζελψλ θαη ηηο ςπρηθέο θαη θνηλσληθέο επηπηψζεηο
ζηνπο αζζελείο θαη ην θνηλσληθφ ηνπο πεξηβάιινλ εμαηηίαο ηεο αζζέλεηαο.
Ελόηεηα ΘI.3 – Δείθηεο νηθνλνκηθώλ ηεο Τγείαο
Οη δείθηεο είλαη ζπλήζσο ηα βαζηθά εξγαιεία γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο

αμηνιφγεζεο. Δίλαη, ζα ιέγακε κεηαβιεηέο πνπ βνεζνχλ ζηε κέηξεζε ησλ
αιιαγψλ. Σν πνηνη δείθηεο πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη θάζε θνξά εμαξηάηαη απφ
ην αληηθείκελν ηεο αμηνιφγεζεο. Αλ ην αληηθείκελν ηεο αμηνιφγεζεο είλαη ην
απνηέιεζκα ελφο πξνγξάκκαηνο ζε ζρέζε κε ηε βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ελφο
παηδηθνχ πιεζπζκνχ, ρξεζηκνπνηνχκε ηνπο δείθηεο κέηξεζεο αιιαγήο ηνπ
επηπέδνπ πγείαο, φπσο ην επίπεδν δηαηξνθήο, ηελ ηθαλφηεηα εθκάζεζεο, ην βαζκφ
λνζεξφηεηαο θαηά αζζέλεηα θαη ην βαζκφ αλαπεξίαο ελφο πιεζπζκνχ.
Οη δείθηεο πξέπεη λα ραξαθηεξίδνληαη απφ ηέζζεξα ζηνηρεία:
 Δγθπξφηεηα
 Αμηνπηζηία
 Δπαηζζεζία
 Δμεηδίθεπζε
Απηφ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα κπνξνχλ λα κεηξάλε κε ζαθήλεηα ην πξνζδηνξηζκέλν

αληηθείκελν, λα παξέρνπλ ην ίδην απνηέιεζκα αλεμάξηεηα απφ ηνπο εξεπλεηέο πνπ
ηνπο ρξεζηκνπνηνχλ, λα είλαη επαίζζεηνη ζηηο ηπρφλ πξαγκαηνπνηνχκελεο αιιαγέο
ησλ ππφ κειέηε θαηλφκελσλ θαη θαηαζηάζεσλ θαη λα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα
κέηξεζεο κηαο αιιαγήο ηεο ζπγθεθξηκέλεο θαηάζηαζεο πνπ έρνπκε νξηνζεηήζεη
γηα κειέηε.

Σν ελδηαθέξνλ ησλ νηθνλνκνιφγσλ νξηνζεηείηαη ζην επίπεδν παξαγσγήο ησλ

ππεξεζηψλ πγείαο θαη ηελ απφδνζε ησλ ηαηξηθψλ ηκεκάησλ. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ
γηα ηε κέηξεζε ησλ αιιαγψλ πνπ πξνγξακκαηίδνπκε λα πεηχρνπκε ηειηθά λα
κεηξάκε ηφζν ηνπο δείθηεο πγείαο φζν θαη ηηο παξαγσγηθέο δπλαηφηεηεο ησλ
ππεξεζηψλ πγείαο.
Ζ θαηάηαμε ησλ δεηθηψλ αμηνιφγεζεο γίλεηαη ζε δπν επίπεδα, ην κάθξν-

νηθνλνκηθφ επίπεδν θαη ην κίθξν-νηθνλνκηθφ επίπεδν. Οη δείθηεο πνπ αθνξνχλ ζην
καθξν νηθνλνκηθφ επίπεδν παξέρνπλ δπλαηφηεηεο κέηξεζεο θαη ζχγθξηζεο ζε
δηεζλέο, εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ ή ηνκεαθφ επίπεδν θαη ελδηαθέξνπλ ζπλήζσο ηα
αλψηαηα θιηκάθηα ησλ ππνπξγείσλ πγείαο γηα ηε ράξαμε ηεο πνιηηηθήο πγείαο ηεο
ρψξαο. Γηα παξάδεηγκα ηέηνηνη δείθηεο κπνξεί λα είλαη:
 Αλαινγία θιηλψλ/θαηνίθσλ
 Πεξηθεξεηαθή θαηαλνκή Ννζνθνκείσλ θιηλψλ γεληθά
 ΢χλνιν απαζρνινχκελσλ επαγγεικαηηψλ πγείαο (Αλαινγία
απαζρνινχκελσλ / θιίλεο)
 Ηαηξηθφ παξαταηξηθφ πξνζσπηθφ (Αλαινγία ηαηξψλ/θιίλεο)
 Γαπάλεο πγείαο ζην ΑΔΠ
 Γαπάλεο πγείαο/θάηνηθν
 Γείθηεο ζλεζηκφηεηαο αλά ειηθία/ αλά επάγγεικα / αλά θαηεγνξία λφζνπ
 Γείθηεο πνηφηεηαο δσήο
Ελόηεηα ΘI.4 – Γεληθό πιαίζην δεηθηώλ κέηξεζεο ησλ Τπεξεζηώλ Τγείαο
Αλάινγα κε ηηο ππφ αμηνιφγεζε ππεξεζίεο πγείαο, ην είδνο ηεο επηδησθφκελεο

αμηνιφγεζεο θαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ δηαηίζεληαη, επηιέγνληαη θαη νη αληίζηνηρνη
δείθηεο απφ έλα κεγάιν αξηζκφ δεηθηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην ρψξν ηεο πγείαο. Οη
θπξηφηεξνη ηχπνη δεηθηψλ είλαη:
· Δείθηεο εηζξνώλ (απινί πνζνηηθνί δείθηεο, φπσο ν αξηζκφο ησλ ηαηξψλ, ησλ
λνζειεπηψλ, δείθηεο πνηφηεηαο ησλ εηζξνψλ, φπσο ε εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ,
δείθηεο επάξθεηαο, φπσο ν αξηζκφο θιηλψλ αλά 1000 θαηνίθνπο, γεσγξαθηθήο
πξνζπειαζηκφηεηαο, φπσο ην πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ βξίζθεηαη θνληά

ζε κηα ππεξεζία πγείαο θ.ά.)
· Δείθηεο αμηνιόγεζεο ελδηάκεζωλ δηαδηθαζηώλ (π.ρ. αμηνπηζηίαο δηαγλσζηηθψλ

εμεηάζεσλ, ηθαλνπνίεζεο αζζελψλ, αξηηφηεηαο ηαηξηθψλ ηερληθψλ, ρξφλνπ αλακνλήο)
· Δείθηεο ελδηάκεζωλ εθξνώλ (π.ρ. απινί δείθηεο επαθψλ ή ρξήζεο ππεξεζηψλ, φπσο ν
αξηζκφο εηζαγσγψλ, ζχλζεηνη δείθηεο ρξεζηκνπνίεζεο, φπσο ε κέζε δηάξθεηα
λνζειείαο, δείθηεο εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ ή πξντφλησλ, φπσο ν αξηζκφο
ρεηξνπξγηθψλ πξάμεσλ αλά εηδηθφηεηα ην ρξφλν)
· Δείθηεο απνηειέζκαηνο θαη πγείαο πιεζπζκνύ (δείθηεο λνζεξφηεηαο, ζλεηφηεηαο,

ζλεζηκφηεηαο θαη ζχγρξνλνη δείθηεο επεμίαο, δείθηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, φπσο ε
ζρεηηθή απνηειεζκαηηθφηεηα, θαη δείθηεο αλεπηζχκεησλ ελεξγεηψλ θ.ά.)
· Δείθηεο απνδνηηθόηεηαο (δείθηεο καθξν-αμηνιφγεζεο, φπσο ε ηερληθή

απνδνηηθφηεηα, δείθηεο νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο, φπσο ν ιφγνο θφζηνπο-
απνηειεζκαηηθφηεηαο θ.ά.)
· ΢ύλζεηνη θνηλωληθννηθνλνκηθνί δείθηεο (π.ρ. εηζφδεκα, θαηνηθία, ζπλζήθεο

εξγαζίαο)
· Δείθηεο πνιηηηθήο πγείαο (πνιηηηθψλ επηινγψλ, θαηαλνκήο πφξσλ, νξγαλσηηθνχ

πιαηζίνπ θ.ά.).
Πνιινί απφ ηνπο παξαπάλσ δείθηεο εηζξνψλ, δηαδηθαζηψλ, ελδηάκεζσλ εθξνψλ θαη
απνηειεζκάησλ έρνπλ πνηνηηθή δηάζηαζε θαη ζα κπνξνχζαλ λα ζεσξεζνχλ δείθηεο
πνηφηεηαο ζχκθσλα κε ηνλ επξχηεξν νξηζκφ ηεο πνηφηεηαο. Οη θπξηφηεξνη δείθηεο πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο ππεξεζίεο πγείαο αλά ηνκέα θαη επίπεδν αμηνιφγεζεο έρνπλ σο
εμήο:

Πξωηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο
– Δείθηεο εηζξνώλ. Αμηνινγνχληαη κε θαηάιιεινπο δείθηεο επάξθεηαο ην

επηζηεκνληθφ πξνζσπηθφ, ν δηαζέζηκνο ρψξνο αλακνλήο επηζθεπηψλ, ε χπαξμε ησλ
απαξαίηεησλ δηαγλσζηηθψλ κέζσλ, ν δηαζέζηκνο ρψξνο εμέηαζεο θ.ά.
– Δείθηεο εθξνώλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, αμηνινγείηαη:

· Ζ πξφζβαζε, ε νπνία πξνζδηνξίδεηαη κε δείθηεο επαθψλ, φπσο είλαη ν αξηζκφο
επηζθέςεσλ ζηελ ππεξεζία ή ζε επαγγεικαηίεο πγείαο αλά πιεζπζκφ επζχλεο, ην
πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ δελ ήξζε ζε επαθή κε γηαηξφ ζηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ
θ.ά.
· Σν θάζκα θαη ην είδνο ησλ ππεξεζηψλ, κε δείθηεο ζπληαγνγξαθίαο, φπσο είλαη ν
αξηζκφο ησλ ηαηξηθψλ ζπληαγψλ αλά πιεζπζκφ ή αλά ππεξεζία ή αλά γηαηξφ, θαη κε
δείθηεο εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ, φπσο είλαη ν αξηζκφο ησλ εθηεινχκελσλ ηαηξηθψλ
εμεηάζεσλ αλά πιεζπζκφ ή αλά ππεξεζία.
Άιινη δείθηεο αμηνινγνχλ ηηο ππεξεζίεο πξφιεςεο θαη πξναγσγήο πγείαο ζηελ
πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο.
– Δείθηεο αμηνιόγεζεο ελδηάκεζωλ δηαδηθαζηώλ (π.ρ. ηθαλνπνίεζεο ησλ αζζελψλ, κε

αλαγθαίσλ παξαπνκπψλ ζε λνζνθνκεία, ιίζηεο αλακνλήο)
– Δείθηεο απνδνηηθόηεηαο (δείθηεο παξαγσγηθφηεηαο, ηερληθή απνδνηηθφηεηα θ.ιπ.)
–Δείθηεο απνηειεζκαηηθόηεηαο, πνπ πξνθχπηνπλ κε βάζε δείθηεο πγείαο ηνπ

πιεζπζκνχ (π.ρ. ζρεηηθή κε ηελ πγεία πνηφηεηα δσήο) ή κε εηδηθέο έξεπλεο.
Δείθηεο Ννζνθνκεηαθήο θξνληίδαο πγείαο
– Δείθηεο εηζξνώλ. Αμηνινγνχληαη, κέζσ θαηάιιεισλ δεηθηψλ, νη ππνδνκέο ηνπ

λνζνθνκείνπ (π.ρ. θάηνηθνη αλά λνζειεπηηθφ θξεβάηη), ε ζηειέρσζή ηνπ (π.ρ. ηαηξνί ή
λνζειεπηέο αλά θιίλε), ε ρξεκαηνδφηεζή ηνπ, ε εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ, νη ψξεο
εξγαζίαο, ε αληηθαηάζηαζε ηαηξηθνχ εμνπιηζκνχ θ.ιπ.

– Δείθηεο εθξνώλ. Υξεζηκνπνηνχληαη δείθηεο ρξήζεο (π.ρ. νη εηζαγσγέο αλά 10.000

θαηνίθνπο αλά έηνο, ε κέζε δηάξθεηα λνζειείαο, ε κέζε εθαηνζηηαία θάιπςε
λνζειεπηηθψλ θξεβαηηψλ, ν δείθηεο ξνήο αζζελψλ, ν ρξφλνο αδξάλεηαο θξεβαηηνχ αλά
θξεβάηη ή αλά εμηηήξην), δείθηεο εξγαζηεξηαθψλ εμεηάζεσλ θαη δείθηεο ελδηάκεζσλ
πξντφλησλ (π.ρ. ρεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο θαη θάξκαθα αλά αζζελή, αξηζκφο
επεκβαηηθψλ πξάμεσλ αλά ηαηξφ ή λνζειεπηή)
– Δείθηεο ελδηάκεζωλ δηαδηθαζηώλ (π.ρ. δείθηεο ηθαλνπνίεζεο αζζελψλ,

λνζνθνκεηαθψλ ινηκψμεσλ, κε πξνγξακκαηηζκέλσλ επαλεηζαγσγψλ) – Δείθηεο
απνδνηηθόηεηαο ηνπ λνζνθνκείνπ (δείθηεο νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο,
παξαγσγηθφηεηαο, θφζηνπο κνλάδαο, ηερληθή απνδνηηθφηεηα, απνδνηηθφηεηα
θαηαλνκήο θ.ιπ.)
– Δείθηεο απνηειεζκαηηθόηεηαο, πνπ πξνθχπηνπλ κε βάζε δείθηεο πγείαο ηνπ

πιεζπζκνχ ή εηδηθέο έξεπλεο.

Ελόηεηα ΘI.5 –Παξνπζίαζε δεηθηώλ ζε κηθξν-επίπεδν (λνζνθνκείνπ)
Οη δείθηεο φκσο πνπ ζα καο απαζρνιήζνπλ έρνπλ ζρέζε κε ηελ αμηνιφγεζε ηεο
παξαγσγήο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη ησλ επηκέξνπο ηκεκάησλ. Με άιια ιφγηα, νη
δείθηεο αμηνιφγεζεο ζε κίθξν-επίπεδν. Πην ζπγθεθξηκέλα, έρνπκε ηα εμήο:
Δείθηεο εηζξνώλ θαη επάξθεηαο

α. Τιηθνί Πφξνη
 Αξηζκφο θιηλψλ
 Αξηζκφο θιηλψλ αλά ηκήκα
 Αξηζκφο θιηλψλ Μ.Δ.Θ.
 Αξηζκφο αθηηλνινγηθψλ Μερ/ησλ
 Αξηζκφο αμνληθψλ Α,Β,Γ γεληάο
 Μνλάδεο ηερλεηνχ Νεθξνχ
β. Αλζξψπηλνη Πφξνη
 Απαζρνινχκελνη / θιίλε
 Γηαηξνί / θιίλε
 Ννζειεπηέο / θιίλε
 Γηνηθεηηθνί / θιίλε
 Σερληθνί / θιίλε
 Ξελνδνρεηαθφ πξνζσπηθφ / θιίλε
 Γηαηξνί ή Ννζειεπηέο / θαηεγνξία θιίλεο (Παζνινγηθή, Υεηξνπξγηθή θιπ)
γ. Οηθνλνκηθνί Πφξνη
 ΢πλνιηθφ θφζηνο λνζνθνκείνπ
 ΢ηαζεξφ θφζηνο λνζνθνκείνπ
 Μεηαβιεηφ θφζηνο λνζνθνκείνπ
 Μέζν θφζηνο αλά αζζελή
 Οξηαθφ θφζηνο
 Ζκεξήζην θφζηνο αλά αζζελή
 Μέζν θφζηνο πεξηζηαηηθψλ αλά θαηεγνξία λφζνπ
 Κφζηνο πξνζσπηθνχ – κηζζνδνζίαο

 Κφζηνο αλαισζίκσλ
Δείθηεο εθξνώλ – ιεηηνπξγηθόηεηαο – παξαγσγηθόηεηαο

α. Απινί Γείθηεο
 ΢πλνιηθέο Ζκέξεο Ννζειείαο
 Αξηζκφο Δηζαγσγψλ – Ννζειεπζέλησλ
 Μ.Γ.Ν (Μέζε Γηάξθεηα Ννζειείαο)
 Μέζε θάιπςε θιηλψλ
 Μέζε αδξάλεηα θιίλεο
β. ΢χλζεηνη Γείθηεο
 Γείθηεο παξαγσγηθφηεηαο
 Γείθηεο απνδνηηθφηεηαο
 Γείθηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο
γ. Γείθηεο Απνδνηηθφηεηαο
 ΢ρέζε εηζξνψλ / απνηειέζκαηνο – εθξνψλ
 Αλά θιηληθή
 Αλά θαηεγνξία λφζνπ
 Αλά ηαηξηθή πξάμε
 Αλά ρξεζηκνπνηνχκελν κεράλεκα
 Αξηζκφο ρεηξνπξγηθψλ επεκβάζεσλ αλά γηαηξφ – λνζειεπηή
 Αξηζκφο αμνληθφο ηνκνγξαθηψλ θαη θφζηνο

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ ΔΕΙΚΣΩΝ
Δείθηεο εηζξνώλ θαη επάξθεηαο
Α. Αλζξψπηλνη πφξνη
Α1. Αλαινγία απαζρνινχκελσλ αλα θιίλε
Αξηζκφο Απαζρφινπκελσλ έηνπο Α

Αξηζκφο Ννζειεπηηθψλ θιηλψλ έηνπο Α1
(1) θιίλε: Αλεπηπγκέλεο 1 ή θαηεηιεκκέλεο 2
Α.2 Αλαινγία θιηλψλ αλά γηαηξφ
Αξηζκφο ηαηξψλ έηνπο Α

Αξηζκφο θιηλψλ1 έηνπο Α
(1) θιίλεο αλά θαηεγνξία θιηληθήο ή ηκήκαηνο:
A: Υεηξνπξγηθή Γηαηξνί
Β: Παζνινγηθή Α: Παλεπηζηεκηαθνί
Γ: Γπλαηθνινγηθή Β: Δ.΢.Τ.
Γ: Μ.Δ.Θ. Γ: Δηδηθεπφκελνη
Α.3 Αλαινγία Ννζειεπηψλ αλά θιίλε
Αξηζκφο Ννζειεπηψλ έηνπο Α1

Αξηζκφο θιηλψλ έηνπο Α
(1) Ννζειεπηέο: 3εηνχο – 4εηνχο θνίηεζεο (ΑΔΗ-ΣΔΗ)
2εηνχο (Μ.Σ.Ν.΢)
πξαθηηθέο αδειθέο
ηξαπκαηηνθνξείο
Α.4 Αλαινγία παξαταηξηθνχ ή άιινπ πξνζσπηθνχ αλα θιίλε
Αξηζκφο ζηειερψλ ηαηξηθψλ εξγαζηεξίσλ έηνπο Α


Α.5 Αλαινγία Ννζειεπηψλ αλά Γηαηξφ
Αξηζκφο Ννζειεπηψλ έηνπο Α

Αξηζκφο γηαηξψλ έηνπο Α
Β. Οηθνλνκηθνί πφξνη
Β.1 Ζκεξήζην θφζνο λνζειείαο αλά αζζελή θαη αλά θιίλε
΢πλνιηθέο Γαπάλεο1 έηνπο Α

΢πλνιηθέο εκέξεο Ννζειείαο έηνπο Α
(ζχλνιν αζζελν-εκεξψλ)
(1) Μπνξεί λα ζπλππνινγίδνληαη ή φρη νη δαπάλεο παγίσλ επελδχζεσλ
Β.2 Ζκεξήζην θφζηνο λνζειείαο αλα αζζελή
΢πλνιηθέο Γαπάλεο έηνπο Α

Αξηζκφο Δηζαγσγψλ (λνζειεπζέλησλ) έηνπο Α
Γ. Γείθηεο επάξθεηαο
Γ.1 Λίζηεο αλακνλήο αλά θαηεγξία λφζνπ
Αξηζκφο αζζελψλ ζηε ιίζηα αλακνλήο x 100

Αξηζκφο εηζαγσγψλ ην έηνο
Γ.2 Πνζνζηφ πεξηζηαηηθψλ πνπ κεηαθνκίζηεθαλ ζε άιια λνζνθνκεία
Αξηζκφο Πεξηζηαηηθψλ πνπ κεηαθνκίζζεθαλ x 100

Αξηζκφο εηζαγσγψλ
Γ.3 Πνζνζηφ πεξηζηαηηθψλ πνπ δελ έγηλαλ δεθηά γηα εηζαγσγή ζην λνζνθνκείν
Αξηζκφο πεξηζηαηηθψλ πνπ δελ έγηλαλ δεθηά x 100

Αξηζκφο εηζαγσγψλ

Γ. Γείθηεο εθξνψλ
Γ.1 Μέζε Γηάξθεηα Ννζειείαο (Μ.Γ.Ν)
΢πλνιηθέο Ζκέξεο Ννζειείαο

΢πλνιηθφο Αξηζκφο Δηζαγσγψλ (λνζειεπνκέλσλ)*
* Γελ ππνινγίδνληαη νη επαλαεηζαγσγέο
Γ.2 Μέζε θάιπςε λνζνθνκεηαθψλ θιηλψλ (%) ή πιεξφηεηα θιηλψλ (%)
Μέζνο Ζκεξήζηνο Αξηζκφο Ννζειεπνκέλσλ1 έηνπο Α x 100

(1) Μέζνο Ζκεξήζηνο Αξηζκφο Ννζειεπνκέλσλ
΢πλνιηθέο Ζκέξεο Ννζειείαο έηνπο Α

΢πλνιηθέο Ζκέξεο ηνπ έηνπο (365)
Γ.3 Μέζνο ρξφλνο αδξάλεηαο θιίλεο (ζε εκέξεο)

(Ο κέζνο ρξφλνο κεηαμχ εθθέλσζεο θαη θάιπςεο κηα θιίλεο)
Pe = (ΜΓΝ / Μ.Κ.)*Μ.Γ.Ν
Ζκέξεο Ννζειείαο
φπνπ: Mk =
365 x θιίλεο
Γ.4 Δηζαγσγέο - (Ννζειεπζέληεο) αλά απαζρνινχκελν άηνκν (Γηαηξφ, Ννζειεπηή, θ.ν.θ.)

΢πλνιηθά ή αλά θιίλε
Αξηζκφο Δηζαγσγψλ έηνπο Α

Αξηζκφο απαζρνινχκελσλ έηνπο Α
Γ.5 Γηάξθεηα Ννζειεπηηθψλ Παξνρψλ αλά αζζελή (εκεξεζίσο, εηεζίσο)

΢πλνιηθά ή αλα θιίλε
΢πλνιηθέο ψξεο απαζρφιεζεο Ννζειεπηηθνχ Πξνζσπηθνχ έηνπο Α1

΢πλνιηθφ αξηζκφ Ννζειεπνκέλσλ έηνπο Α
(1) ΢πλνιηθέο ψξεο απαζρφιεζεο Ννζειεπηηθνχ Πξνζσπηθνχ =

Αξ.Ννζειεπηηθνχ Πξνζσπηθνχ x Μέζν εηήζην αξηζκφ σξψλ
απαζρφιεζεο/Ννζειεπηή

Δ. ΢χλζεηνη Γείθηεο Παξαγσγήο, Παξαγσγηθφηεηαο θαη

Απνδνηηθφηεηαο ελφο Ννζνθνκείνπ
ΓΔΗΚΣΔ΢ ΜΔΣΑΒΛΖΣΔ΢
1. ΢ρέζε Ννζειεπνκέλσλ πξνο θιίλεο 1. P = Αξηζκφο Ννζειεπνκέλσλ
Ip1 = (P / B) x (t / 365) Β = Αξηζκφο Κιηλψλ
Σ = Γηάξθεηα Ννζειείαο
2. ΢ρέζε Παξαγσγήο (αζζελψλ) πξνο 2. Pt = Αξηζκφο Απαζρνινπκέλσλ
Απαζρνινχκελνπο
Ip2 = (P / Pt) x (t / 365)
3. ΢ρέζε Παξαγσγήο (εκέξεο λνζειείαο) 3. Pd = ΢πλνιηθφο Αξηζκφο Ζκεξψλ
πξνο θιίλεο λνζειείαο ζηε ρξνληθή πεξίνδν αλαθνξάο
Ip3 = (Pd / B) x (t /365)
4. ΢ρέζε παξαγσγήο (εκέξεο λνζειείαο) 4. Γλσζηέο κεηαβιεηέο

πξνο Απαζρνινχκελνπο
Ip4 = (Pd / Pt) x (t / 365)
5. ΢ρέζε Δπηπέδνπ Δθξνψλ αλά δηάξθεηα 5. Io = Μέζε Κάιπςε Ννζνθνκεηαθψλ

Παξνρψλ θιηλψλ
Ie1 = (Io / Tm) x (t / 365) Tm = Μ.Γ.Ν.
Io = Μέζνο Ζκεξήζηνο αξηζκφο
λνζειεπνκέλσλ / Αξηζκφο Κιηλψλ
Όπνπ Μ.Ζ.Α.Ν. = ΢χλνιν Αζζελνεκεξψλ
/ 365 εκέξεο
6. ΢ρέζε ΢πλνιηθήο Παξαγσγήο (εθξνψλ) 6. Γλσζηέο νη κεηαβιεηέο
θαη Δηζξνψλ
Ie2 = (Ie1 / Pt) x B
Οη κεηαβιεηέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε θάζε καζεκαηηθφ ηχπν ζα πξέπεη λα

αλαθέξνληαη πάληα ζην ίδην ρξνληθφ δηάζηεκα (ζπλήζσο εκέξα, εβδνκάδα, κήλα ή
έηνο)

III. Ζ ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖ΢Ζ ΣΟΤ ΢Τ΢ΣΖΜΑΣΟ΢ ΤΓΔΗΑ΢
Ελόηεηα ΘII.1 – Σν ζύζηεκα ρξεκαηνδόηεζεο ζηελ Ειιάδα
Ζ ρξεκαηνδφηεζε ηεο λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο ηππηθά γίλεηαη κε βάζε ην

ζπκβαζηαθφ ζχζηεκα φπνπ ηα ηακεία πγείαο θαηαβάιινπλ λνζήιηα γηα ηελ πεξίζαιςε
ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπο ζηα λνζνθνκεία Δ΢Τ. Βέβαηα, ηα λνζήιηα είλαη θαζνξηζκέλα
ζε επίπεδα ζαθψο θαηψηεξα ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζηνπο λνζειείαο. Γηα ην ιφγν απηφ,
ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ε βαζηθφηεξε πεγή εζφδσλ γηα ηα λνζνθνκεία ηνπ Δ΢Τ είλαη ν
θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο κέζν ησλ ηαθηηθψλ θαη έθηαησλ επηρνξεγήζεσλ. Έηζη ην
θχξην ραξαθηεξηζηηθφ απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο
είλαη ε κηθηή ρξεκαηνδφηεζε ε νπνία πεξηιακβάλεη ηελ απνδεκίσζε κε βάζε ην
λνζήιην – Αλαδξνκηθή Απνδεκίσζε (Κιεηζηφ εκεξήζην λνζήιην) θαη ηελ θξαηηθή
ρξεκαηνδφηεζε (επηρνξεγήζεηο).
Η Μέζνδνο Απνδεκίσζεο ησλ Ννζνθνκείσλ

Ζ κέζνδνο απνδεκίσζεο ησλ δεκφζησλ λνζνθνκείσλ ζηελ Διιάδα είλαη ε Αλαδξνκηθή
απνδεκίσζε κε ηελ ρξήζε ηνπ εκεξήζηνπ θιεηζηνχ Ννζειίνπ. ΢πγθεθξηκέλα, ην χςνο
ηνπ λνζειίνπ θαζνξίδεηαη κε θπβεξλεηηθή απφθαζε θαη είλαη ππνρξεσηηθφ, ηφζν γηα
ηνπο πιεξσηέο (ηακεία, ηδηψηεο), φζν θαη γηα ηα λνζνθνκεία (δεκφζηα ή ζπκβεβιεκέλα
ηδησηηθά). Σν λνζήιην κπνξεί λα είλαη εληαίν γηα φιεο ηηο πεξηπηψζεηο λνζειείαο ή λα
δηαθνξνπνηείηαη θαηά θιηληθή θαη ηαηξηθή εηδηθφηεηα (επιχγηζην θιεηζηφ λνζήιην).
΢χκθσλα κε ηηο ηειεπηαίεο λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ηνπ
θιεηζηνχ εκεξήζηνπ λνζειίνπ γηα παζνινγηθά, ρεηξνπξγηθά θαη ςπρηαηξηθά
πεξηζηαηηθά, φπσο θαη γηα ηελ εληαηηθή ζεξαπεία. Δπίζεο ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε
αλάινγα κε ηελ ζέζε λνζειείαο (κνλφθιηλνο, δίθιηλνο ή πνιχθιηλνο ζάιακνο). Απφ ηηο
αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ ‟90, εθαξκφδεηαη θαη ε απνδεκίσζε κε ζπγθεθξηκέλε ηηκή
παθέην γηα νξηζκέλα πεξηζηαηηθά, φπσο ε νιηθή αξζξνπιαζηηθή, νη θαξδηνρεηξνπξγηθέο
επεκβάζεηο, νη κεηακνζρεχζεηο νξγάλσλ θαη νη ιαπαξνζθνπηθέο επεκβάζεηο.

Κξαηηθέο Επηρνξεγήζεηο – Πξόζζεηε Υξεκαηνδόηεζε ΢πζηήκαηνο Τγείαο

Οη ηηκέο ησλ λνζειίσλ πνπ πξνβιέπεη ν λφκνο (απνθ. Τ4α/1320/3-02-98: «Οξηζκφο
Ννζειίνπ Ννζνθνκείσλ»), θαιχπηνπλ ζήκεξα πεξίπνπ ην 21% ηνπ πξαγκαηηθνχ
θφζηνπο‡‡. Δπνκέλσο, θξίζεθε αλαγθαίν ε επηπιένλ απνδεκίσζε ησλ θξαηηθψλ
λνζνθνκείσλ κέζν ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ έηζη ψζηε λα θαιπθζνχλ ηα
ηεξάζηηα ειιείκκαηα πνπ δεκηνπξγεί ην θιεηζηφ λνζήιην. Ζ κηθηή ρξεκαηνδφηεζε
πεξηιακβάλεη έλα ζχλνιν πιεξσκψλ απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ θαη ην
αζθαιηζηηθφ ζχζηεκα, θαη έλα πνζνζηφ ηδησηηθήο ζπκκεηνρήο. Σν θξάηνο θαιχπηεη ην
κεγαιχηεξν κέξνο ησλ επελδχζεσλ, ηε κηζζνδνζία ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ Δ΢Τ θαη ησλ
κνλάδσλ πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο ηεο ππαίζξνπ θαη ηηο θαηά πεξηφδνπο ξπζκίζεηο
ρξεψλ ησλ κνλάδσλ πγείαο πξνο ηνπο πξνκεζεπηέο. Σν αζθαιηζηηθφ ζχζηεκα κεηέρεη
ζηελ ρξεκαηνδφηεζε, θαηαβάιινληαο ην αληίηηκν ησλ ππεξεζηψλ πνπ θάλνπλ ρξήζε νη
αζθαιηζκέλνη ηνπ ζηα λνζνθνκεία ή ηηο ηδησηηθέο θιηληθέο, κε βάζε έλα ππνηηκεκέλν
δεκφζην ηηκνιφγην, ην αληίηηκν ησλ ππεξεζηψλ πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο θαη
θαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο πνπ παξέρεη ζηνπο δηθαηνχρνπο ηνπ θάζε αζθαιηζηηθφο
θνξέαο, είηε κέζσ ηδηφθηεησλ κνλάδσλ πγείαο (φπσο ην ΗΚΑ), είηε κέζσ
ζπκβεβιεκέλσλ ηδησηηθψλ θνξέσλ.
Παξάγνληεο θαζηέξσζεο θαη δηαηήξεζεο ηεο Μηθηήο Υξεκαηνδόηεζεο

Οη παξάγνληεο πνπ θαζηέξσζαλ ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο θξαηηθήο επηρνξήγεζεο ήηαλ
θπξίσο ν ηειηθφο ζθνπφο ηνπ δεκφζηνπ λνζνθνκείνπ πνπ είλαη λα θαιχςεη αλάγθεο
ησλ πξνζεξρφκελσλ αζζελψλ θαη ππφ ηελ έλλνηα απηή, ζπγθξνηείηαη θαη ιεηηνπξγεί σο
δεκφζηα ππεξεζία, θαηά ηεθκήξην πξνζβάζηκε ζε φιν ηνλ πιεζπζκφ, ε νπνία
πξνζθέξεη ππεξεζίεο ρσξίο δηαθξίζεηο. Τπφ ην πξίζκα απηνχ ηνπ ζθνπνχ, ην δεκφζην
λνζνθνκείν δελ ην απαζρνιεί ε επηβίσζε ηνπ, αθνχ απηή είλαη εμαζθαιηζκέλε θαη άξα
ε χπαξμε ηνπ δελ εμαξηάηαη απφ ηα ηπρφλ έζνδα θαη έμνδα ηνπ. Δπνκέλσο ε
ρξεκαηνδφηεζε ηνπ ζπλαξηάηαη άκεζα απφ ηε θχζε θαη ην ραξαθηήξα ηνπ επηπέδνπ
επηβίσζεο άξα θαη ησλ πξνθαζνξηζκέλσλ πεγψλ άληιεζεο ησλ εζφδσλ ηεο. Δπηπιένλ,
νη πθηζηάκελεο λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο θαη ε λννηξνπία πνπ αλαπηχρζεθε απφ ην
δεκφζην λνζνθνκείν εηδηθφηεξα κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ Δ΢Τ, παξέρεη ηε δπλαηφηεηα
ζε νπνηνδήπνηε πνιίηε αζθαιηζκέλν ή αλαζθάιηζην λα ιακβάλεη ππεξεζίεο. Σν
θξάηνο εγγπάηαη κε ιίγα ιφγηα ηελ ζπλερή ιεηηνπξγία ησλ δεκφζησλ λνζνθνκείσλ
‡‡
Η. Κπξηφπνπινο, εθεκεξίδα «ΣΑ ΝΔΑ», 13-02-2002

αλεμάξηεηα ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο. Σέινο, ε ρξεκαηνδφηεζε ησλ δεκφζησλ

λνζνθνκείσλ γίλεηαη κε ηελ κέζνδν ηνπ Κιεηζηνχ Ννζειίνπ αιιά ιφγσ ηνπ κε
αλαπξνζαξκνδφκελνπ εηεζίσο θιεηζηνχ λνζειίνπ, παξνπζηάδνληαη επί ζεηξά εηψλ
ειιείκκαηα ηα νπνία θαιχπηεη ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο.
Ελόηεηα ΘII.2 – Αμηνιόγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο Υξεκαηνδόηεζεο
Κάζε κέζνδνο απνδεκίσζεο έρεη ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ηνπ θαη

δηακνξθψλεηαη – κεηαβάιιεηαη ηαπηφρξνλα κε ηελ πνξεία αλάπηπμεο ηνπ
Τγεηνλνκηθνχ ΢πζηήκαηνο θάζε ρψξαο. Ζ άθξηηε, επνκέλσο, κεηαθνξά κηαο κεζφδνπ
ρξεκαηνδφηεζεο πνπ ιεηηνπξγεί θαιά ζε κηα ρψξα, δελ ζεκαίλεη φηη ζα έρεη ηα ίδηα
ζεηηθά απνηειέζκαηα θαη ζε κηα άιιε.
΢ηελ Διιάδα, ε δηαηήξεζε κεζφδσλ αλαδξνκηθήο ρξεκαηνδφηεζεο (εκεξήζην

λνζήιην), απαγνξεχεη ηε ζπγθξάηεζε ηνπ θφζηνπο θαη δπζρεξαίλεη ηε βειηίσζε ηεο
απνδνηηθφηεηαο θαη ηεο πνηφηεηαο ησλ παξεξρνκέλσλ ππεξεζηψλ. Σν λνζήιην, πνπ
θαζνξίδεηαη απφ ηελ θπβέξλεζε, εθηφο ηεο ππνηίκεζεο ηνπ, αλακνξθψλεηαη ζε πνιχ
αξαηά ρξνληθά δηαζηήκαηα (θάζε 8-10 ρξφληα), κε απνηέιεζκα ηελ πεξαηηέξσ ζηαδηαθή
απνκάθξπλζε ηνπ απφ ην πνιιαπιάζην πξαγκαηηθφ θφζηνο ησλ λνζνθνκεηαθψλ
ππεξεζηψλ.
Ζ ζρέζε κεηαμχ ηηκήο θιεηζηνχ λνζειίνπ θαη πξαγκαηηθνχ θφζηνπο, θαηξαθχιεζε απφ
ην 49%, ην 1980, ζην 7,5%, ην 1989, (Πίλαθαο 5) γηα λα αθνινπζήζεη κηθξή αχμεζε ηα
επφκελα ρξφληα. Γηα παξάδεηγκα, κηα εκέξα λνζειείαο ζε Μ.Δ.Θ.§§ θνζηίδεη πεξίπνπ
580 επξψ, αιιά ην θφζηνο πνπ θαιχπηεηαη απφ ηα ηακεία δελ μεπεξλά ηα 290 επξψ.
Μηα γεληθή εμέηαζε αίκαηνο ελψ θνζηίδεη 15-20 επξψ, ηα ηακεία πιεξψλνπλ ζην
λνζνθνκείν πεξίπνπ 2,45 επξψ, κε ηηο δηαθνξέο λα παξακέλνπλ ζεκαληηθέο θαη γηα ηηο
άιιεο εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο. Σα παξαπάλσ εηθνληθά λνζήιηα δεκηνπξγνχλ ηεξάζηηα
λνζνθνκεηαθά ειιείκκαηα*** θαη απνθιείνπλ ηε ζχληαμε αλαιεζψλ λνζνθνκεηαθψλ
§§
Μνλάδα Δληαηηθήο Θεξαπείαο
***
Σα έζνδα ηνπ λνζνθνκείνπ απφ ηα λνζήιηα (θνηλσληθή αζθάιηζε) απνηεινχλ ην 25-35% ησλ
ζπλνιηθψλ ηνπ εζφδσλ. Ο θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο ζπκκεηέρεη ζηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ λνζνθνκείσλ
κε 55-65% ησλ εζφδσλ θαιχπηνληαο ηηο δαπάλεο ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ε δηαθνξά 10% ή θαζφινπ
δηαθνξά, αλάινγα κε ην λνζνθνκείν, απνηειεί ην ιεγφκελν έιιεηκκα πνπ έρνπλ ζήκεξα ηα δεκφζηα
λνζνθνκεία.

πξνυπνινγηζκψλ. Αλαπφθεπθηα ε ρξεκαηνδφηεζε ζηεξίδεηαη νπζηαζηηθά ζε αλνηθηνχο

πξνυπνινγηζκνχο ηνπο νπνίνπο ηα λνζνθνκεία ππεξβαίλνπλ, θαηαθέξλνληαο λα
παίξλνπλ πξφζζεηεο επηρνξεγήζεηο ή απιψο λα ζπζζσξεχνπλ ειιείκκαηα.
΢πκπεξαζκαηηθά, ν ηξφπνο απηφο ηεο αλαδξνκηθήο απνδεκίσζεο δεκηνπξγεί ηα εμήο

πξνβιήκαηα:
α) θίλεηξα γηα αλεμέιεγθηεο δαπάλεο αθνχ ππάξρεη δηαξθήο παξνρή ζπκπιεξσκαηηθψλ

επηρνξεγήζεσλ,
β) επλνεί ηηο κεγάιεο ζε ρξνληθή δηάξθεηα λνζειείεο αθνχ ηα λνζνθνκεία απνξξνθνχλ

πιαζκαηηθά έζνδα απμάλνληαο ηηο κέξεο λνζειείαο,
γ) δελ πξνσζεί ηελ παξαγσγηθφηεηα αθνχ δελ παξέρεη θίλεηξα ζην πξνζσπηθφ θαη
δ) δελ πξνάγεη ηελ πνηφηεηα θαη επλνεί ηελ παξανηθνλνκία αθνχ απνπζηάδνπλ ηα
θίλεηξα γηα παξαγσγηθή αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ θαη αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ
πξνζσπηθνχ.
Ελόηεηα ΘII.3 – Πξνηάζεηο θαη πξννπηηθέο
Οη θνξείο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ λνζνθνκείσλ (θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο, αζθαιηζηηθά

ηακεία, ηδησηηθφο ηνκέαο) έρνπλ απνδπζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε κηα κεγάιε
πξνζπάζεηα πεξηνξηζκνχ ησλ δαπαλψλ θαη βειηίσζεο ηεο ζρέζεο ησλ
ρξεζηκνπνηνχκελσλ πφξσλ σο πξνο ην παξαγφκελν απνηέιεζκα. Πξνο απηή ηελ
θαηεχζπλζε ε επηινγή ηεο θαηάιιειεο κεζφδνπ ρξεκαηνδφηεζεο, απνηειεί εμαηξεηηθά
ζεκαληηθή θαη θξίζηκε ζπληζηψζα.
΢χκθσλα κε ηελ ζεσξία ε ρξεκαηνδφηεζε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε δπν ηξφπνπο,

ν πξψηνο είλαη ε εθ ησλ πζηέξσλ απνδεκίσζε (ή αλαδξνκηθή απνδεκίσζε), ηελ νπνία
αλαιχζακε θαη πεξηγξάςακε ζηηο πξνεγνχκελεο ελφηεηεο αθνχ απνηειεί θαη ηελ
βαζηθή κέζνδν απνδεκίσζεο ησλ ειιεληθψλ λνζνθνκείσλ ελψ ν δεχηεξνο ηξφπνο
απνδεκίσζεο είλαη ε εθ ησλ πξνηέξσλ απνδεκίσζε ε νπνία εθαξκφδεηαη ζήκεξα ζηηο

πεξηζζφηεξεο αλεπηπγκέλεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. ΢ηελ πξννπηηθή ρξεκαηνδφηεζε

πξνηείλνληαη θπξίσο ηξεηο κέζνδνη, α) ν ΢πλνιηθφο ή ΢θαηξηθφο Πξνυπνινγηζκφο, β) ε
πιεξσκή αλά πεξίπησζε θπξίσο κε βάζε ηε δηάγλσζε (DRGs)†††, θαη γ) πιεξσκή αλά
θεθαιή Δμππεξεηνχκελνπ Πιεζπζκνχ (Capitation per Capita).
΢ε πξφζθαηε κειέηε, πνπ αλαθέξεηαη ζηηο ρψξεο ηνπ ΟΟ΢Α θαη ηεο ΔΔ, δηαπηζηψλεηαη
φηη νη παξαδνζηαθέο κέζνδνη αλαδξνκηθήο απνδεκίσζεο δελ πεξηνξίδνπλ ην θφζηνο,
αιιά ζπκβάινπλ ζηελ αχμεζε ηνπ, νπφηε επηβάιιεηαη ε εγθαηάιεηςε ηνπο θαη ζηελ
ρψξα καο. Αληίζεηα ε πξννπηηθή απνδεκίσζε θαίλεηαη λα πεξηνξίδεη ην λνζνθνκεηαθφ
θφζηνο, φπσο άιισζηε θαη νη κέζνδνη πιεξσκήο ησλ ηαηξψλ πνπ ζπζρεηίδνπλ ηηο
απνδνρέο κε ηελ πνζφηεηα θαη πνηφηεηα ηεο εξγαζίαο ηνπο.
Πξνηεηλόκελε κέζνδνο Υξεκαηνδόηεζεο ησλ Ειιεληθώλ Ννζνθνκείσλ

Αθνινπζψληαο ηηο δηεζλείο ηάζεηο, ππφ ηελ πίεζε ηεο ζπλερνχο δηεχξπλζεο ησλ
ζπλνιηθψλ δαπαλψλ πγείαο, θαίλεηαη φηη ε Διιάδα ζα πξέπεη λα πηνζεηήζεη ζχληνκα
θάπνηα κέζνδν (ή ζπλδπαζκφ κεζφδσλ) πξννπηηθήο απνδεκίσζεο ησλ λνζνθνκείσλ,
δεκηνπξγψληαο νηνλεί αγνξέο, πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη έλαο ειεγρφκελνο
αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο.
Πην ζπγθεθξηκέλα, ε εθαξκνγή ζθαηξηθψλ πξνυπνινγηζκψλ ζα ππνρξεψζεη θάζε

λνζνθνκείν λα βειηηψζεη ηελ νξγαλσηηθή θαη δηαρεηξηζηηθή ηνπ ηθαλφηεηα, κε ζηφρν
ηε ζπγθξάηεζε ηνπ θφζηνπο. Ζ κέζνδνο απηή ζηεξίδεηαη ζε κηα πεξηνδηθή
δηαπξαγκάηεπζε θαη ζπκθσλία κεηαμχ ησλ πιεξσηψλ θαη θάζε λνζνθνκεηαθνχ
νξγαληζκνχ, ν νπνίνο αλαιακβάλεη λα θαιχςεη ζπγθεθξηκέλν πιεζπζκφ, παξέρνληαο
ζπγθεθξηκέλα είδε θαη φγθν ππεξεζηψλ, έλαληη ελφο θιεηζηνχ ζπλνιηθνχ
πξνυπνινγηζκνχ. Σν λνζνθνκείν ζα δηαρεηξίδεηαη εζσηεξηθά ηε ζπλνιηθή απνδεκίσζε,
θαηαλέκνληαο ηηο δηαζέζηκεο πηζηψζεηο ζηηο επηκέξνπο ππεξεζίεο θαη ηκήκαηα.
Παξάιιεια, ε ζπζρέηηζε ηεο ηαηξηθήο δηάγλσζεο θαη αληηκεηψπηζεο κηαο αζζέλεηαο κε

θαζνξηζκέλα πξφηππα ρξήζεο ησλ πφξσλ ζα πξέπεη λα εθαξκνζηεί ζε δεχηεξε θάζε
ζηα ειιεληθά λνζνθνκεία. ΢χκθσλα κε ηελ κέζνδν απηή, πιεξσκή αλά πεξίπησζε κε
βάζε ηελ δηάγλσζε (DRGs), φιεο νη αζζέλεηεο ηαμηλνκνχληαη ζε νκνηνγελείο νκάδεο,
†††
Diagnostic Related Groups (DRGs), ΢πζηήκαηα Οκνεηδψλ Γηαγλσζηηθψλ Οκάδσλ

ιακβάλνληαο ππφςε ην θφζηνο θαη ηελ νκνηφηεηα ηεο ηαηξηθήο πξάμεο. Σν κνληέιν
απηφ, ζηεξίρζεθε ζηελ νκαδνπνίεζε φκνησλ πεξηπηψζεσλ αζζελείαο θαη ηελ
θαηεγνξηνπνίεζε ηνπο ζχκθσλα κε εθ ησλ πξνηέξσλ πξνζδηνξηζκέλα
‡‡‡
ραξαθηεξηζηηθά . Σν λνζνθνκείν θνζηνινγεί ηηο ηαηξηθέο πξάμεηο κε βάζε ηελ
θαηεγνξηνπνίεζε. Βαζηθφ πιενλέθηεκα ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ν έιεγρνο ηνπ θφζηνπο,
αθνχ ε ακνηβή ηνπ λνζνθνκείνπ ζπλδέεηαη κε ην απνηέιεζκα θαη φρη κε ηελ δηάξθεηα
λνζειείαο ηνπ αζζελνχο.
‡‡‡
Υαξαθηεξηζηηθά φπσο: Αξρηθή δηάγλσζε, ην θχιν, ε ειηθία, βαξχηεηα αζζέλεηαο, ρεηξνπξγηθέο
επεκβάζεηο θ.α.

IV. ΕΖΣΖ΢Ζ ΚΑΗ ΠΡΟ΢ΦΟΡΑ ΤΠΖΡΔ΢ΗΧΝ ΤΓΔΗΑ΢
Ελόηεηα ΘV.1 – Αγνξά Τπεξεζηώλ Τγείαο
Ζ αγνξά ησλ ππεξεζηψλ πγείαο δελ είλαη κηα ζπλεζηζκέλε αληαγσληζηηθή αγνξά.
Με άιια ιφγηα, δελ αθνινπζεί ην ζπκβαηηθφ ππφδεηγκα ηεο ειεχζεξεο αγνξάο. Ζ
δηαθνξνπνίεζε ηεο αγνξάο ππεξεζηψλ πγείαο πξνθχπηεη απφ κηα ζεηξά ηδηαίηεξσλ
ραξαθηεξηζηηθψλ, φπσο είλαη:
Ζ αζχκκεηξε πιεξνθφξεζε (information asymmetry), ε νπνία

αλαθέξεηαη ζηελ ππεξνρή ηεο ηαηξηθήο γλψζεο θαη ηελ αδπλακία ηνπ
αζζελή λα αληηιεθζεί θαη λα δηαρεηξηζηεί απηφλνκα ηελ θαηάζηαζε ηεο
πγείαο ηνπ.
Ζ ζρέζε αληηπξνζψπεπζεο (agency relationship) κεηαμχ ησλ
παξαγσγψλ-επαγγεικαηηψλ πγείαο θαη ησλ θαηαλαισηψλ-αζζελψλ
ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε δήηεζε δηαηππψλεηαη θαη ε πξνζθνξά ειέγρεηαη
απφ ην γηαηξφ ν νπνίνο ελεξγεί σο κεζνιαβεηήο ησλ αζζελψλ, εμαηηίαο
ηεο αζχκκεηξεο πιεξνθφξεζεο.
Ζ πξνθιεηή δήηεζε (supplier-induced demand) ππεξεζηψλ πγείαο,
αλαθέξεηαη ζηε δήηεζε ε νπνία δελ αληαπνθξίλεηαη ζηηο πξαγκαηηθέο
αλάγθεο ηνπ αζζελή, είλαη απνηέιεζκα ηεο ζπκπεξηθνξάο θαη ηεο
πξαθηηθήο ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο θαη νδεγεί ζε ππεξβάιινπζα
θαηαλάισζε
Ζ θπξηαξρία ηνπ θαηαλαισηή-αζζελή (consumer sovereignty) ζηελ
αγνξά ππεξεζηψλ πγείαο είλαη πεξηνξηζκέλε ιφγσ έιιεηςεο γλψζεο,
πιεξνθφξεζεο θαη επηινγήο. Γειαδή, ζηελ αγνξά ππεξεζηψλ πγείαο, ην
ζεσξεηηθφ ππφδεηγκα ηεο δήηεζεο, ζχκθσλα κε ην νπνίν νη επηινγέο
βαζίδνληαη ζηνπο πεξηνξηζκνχο ησλ ηηκψλ θαη ησλ δηαζέζηκνπ
εηζνδήκαηνο ησλ αζζελψλ, δελ έρεη πξαθηηθή εθαξκνγή.

Ελόηεηα ΘV.2 – Οη αδπλακίεο ηεο αγνξάο ππεξεζηώλ πγείαο
Αληίζεηα, παξνπζηάδεη ηδηνκνξθίεο πνπ απνξξένπλ θπξίσο απφ ηελ πεξηνξηζκέλε

θπξηαξρία ηνπ θαηαλαισηή. ΢‟ απηνχ ηνπ είδνπο ηηο αγνξέο πνπ απνθαινχληαη
«αγνξέο πξνκεζεπηψλ» δελ είλαη ηειηθά ν θαηαλαισηήο-ρξήζηεο πνπ δηαηππψλεη
ηε δήηεζε. Ο αζζελήο κφλν ζε νξηαθέο πεξηπηψζεηο είλαη ζε ζέζε λα απνθαζίζεη
γηα ηελ έθηαζε θαη ηε θχζε ησλ ππεξεζηψλ πνπ ζα θαηαλαιψζεη. Δίλαη γη‟ απηφ ην
ιφγν, πνπ ε δήηεζε δελ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ ηηκψλ ή ησλ
αλαγθψλ πνπ πξέπεη λα θαιπθζνχλ. ΢πλήζσο, απηνχ ηνπ ηχπνπ νη αγνξέο ηείλνπλ
λα ζπξψρλνπλ πξνο ηα πάλσ ηηο ηηκέο.
Ζ αδπλακία απηήο ηεο αγνξάο φπνπ ν γηαηξφο θαζνξίδεη ηελ πνζφηεηα θαη ηηο ηηκέο
ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, ρξήδεη ηδηαίηεξεο πξνζνρήο γηαηί ζπλήζσο νδεγεί ζε Αδπλακίεο από
ηε πιεπξά ηεο
ζπαηάιε κε ζπλέπεηα ηε δηφγθσζε ηνπ θφζηνπο. Ζ ζπαηάιε δεκηνπξγείηαη θχξηα
πξνζθνξάο
απφ ηελ εθ κέξνπο ηνπ γηαηξνχ πξνθιεηή δήηεζε (induced demand), κε θχξηα
επηδίσμε ηελ αχμεζε ηνπ εηζνδήκαηνο ηνπ. Ο γηαηξφο είλαη ειεχζεξνο λα θαζνξίδεη
ηφζν ηελ ακνηβή ηνπ, φζν θαη ηνλ φγθν ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξεη.
Δπηπιένλ, ζε κηα αγνξά ππεξεζηψλ πγείαο φπνπ απμάλεηαη ζπλερψο ν αξηζκφο ησλ
γηαηξψλ, αλακέλεηαη αλάινγε αχμεζε θαη ηεο δήηεζεο, πνπ είλαη θπξίσο
ηαηξνγελήο. Γη‟ απηφ ην ιφγν ν έιεγρνο ηνπ «ηαηξηθνχ πιεζσξηζκνχ» αιιά θαη ν
ηξφπνο ακνηβήο ηνπ γηαηξνχ απνηεινχλ, φπσο ζα αλαθεξζεί ζηε ζπλέρεηα,
θπξίαξρα ζηνηρεία ζηνλ έιεγρν ηεο δήηεζεο θαη θαηαλάισζεο.
Δλψ απφ ηε πιεπξά ηεο πξνζθνξάο ππάξρεη ην παξάδνμν ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο,
έλα αλάινγν θαηλφκελν εκθαλίδεη θαη ε πιεπξά ηεο δήηεζεο, απηφ ηνπ moral
hazard. Δίλαη έλα θαηλφκελν πνπ ε δηεζλήο βηβιηνγξαθία ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο Αδπλακίεο
από πιεπξά
πγείαο έρεη αλαγάγεη ζε κέγα ζέκα αθνχ πξνθαιεί πεξαηηέξσ αχμεζε ηεο δήηεζεο δήηεζεο
θαη δηφγθσζε ηνπ θφζηνπο. Ζ ελλνηνινγηθή ζεκαζία ηνπ φξνπ ζηε αζθαιηζηηθή
πξαθηηθή είλαη φηη νη αζθαιηζκέλνη «απνθεχγνπλ» λα ελεξγνχλ εζηθά θαη
ππεχζπλα γηα ηελ απνθπγή ή κείσζε ηεο δεκηάο απφ ηελ επέιεπζε ηνπ θηλδχλνπ
θαη ηειηθά επηβαξχλνπλ νηθνλνκηθά ην αζθαιηζηηθφ ηακείν, ηελ αζθαιηζηηθή
εηαηξεία ή ην θξάηνο πνπ πιεξψλεη ην ινγαξηαζκφ.

΢ηελ αγνξά ππεξεζηψλ πγείαο ιφγσ ηνπ φηη ε δαπάλε γηα ηελ ηαηξηθή πεξίζαιςε
θαιχπηεηαη θχξηα απφ ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε, δελ ιεηηνπξγεί ν κεραληζκφο
απηνζπγθξάηεζεο ηνπ θαηαλαισηή – αζζελή. Αθφκα θαη ζε εθείλεο ηηο
πεξηπηψζεηο πνπ ν κεραληζκφο απηφο γίλεηαη πξνζπάζεηα λα ελεξγνπνηεζεί κέζσ
ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ αζζελή ζην θφζηνο, πνιινί είλαη εθείλνη πνπ εμνπδεηεξψλνπλ
θαη απηφ ην θίλδπλν, θάλνληαο έμηξα αζθάιηζε ζε κηα ηδησηηθή αζθαιηζηηθή
εηαηξεία.
Σα πξνβιήκαηα ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο θαη ηνπ εζηθνχ θηλδχλνπ πνπ

δεκηνπξγνχληαη ιφγσ ηεο ηδηνηππίαο ηεο αγνξάο, απνηεινχλ, πέξαλ ησλ
παξαγφλησλ πνπ ήδε έρνπλ αλαθεξζεί, εγγελείο αδπλακίεο ηνπ ζπζηήκαηνο, πνπ
έρνπλ σο ζπλέπεηα ηελ αχμεζε ηεο δήηεζεο θαη ηε δηφγθσζε ησλ δαπαλψλ.
Ελόηεηα ΘV.3 – Σα δπν βαζηθά ζηνηρεία ηεο «αγνξάο» πγείαο
Ζήηεζε Τπεξεζηώλ Τγείαο

Ζ δήηεζε γηα ππεξεζίεο πγείαο εθθξάδεηαη απφ ηα άηνκα ηα νπνία επηζπκνχλ λα
απνθαηαζηήζνπλ ή λα δηαηεξήζνπλ ηελ πγείαο ηνπο. Βαζηθνί πξνζδηνξηζηηθνί
παξάγνληεο ηεο δήηεζεο γηα θξνληίδα πγείαο είλαη:
Ζ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ αηφκνπ

Ζ ζρεηηθή ηηκή ηεο θξνληίδαο πγείαο
Οη εηζνδεκαηηθνί πεξηνξηζκνί
Ζ ζπκπεξηθνξά ηνπ πνιίηε σο πξνο ηελ έθθξαζε ησλ αλαγθψλ πγείαο ηνπ
Γεληθνί θαη εηδηθνί θνηλσληθνί, επηδεκηνινγηθνί, δεκνγξαθηθνί παξάγνληεο
΢εκαληηθφο παξάγνληαο θαζνξηζκνχ ηνπ φγθνπ ησλ δεηνχκελσλ πνζνηήησλ γηα ηηο
ππεξεζίεο πγείαο είλαη ε θνηλσληθή αζθάιηζε. Ζ αζθάιηζε πγείαο κεζνιαβψληαο
αλάκεζα ζην ρξήζηε θαη ηνλ παξαγσγφ αιινηψλεη ηελ επίδξαζε ηεο ηηκήο (κεδεληθέο
ηηκέο), γεγνλφο ην νπνίν νδήγεζε ζε αχμεζε ηεο δήηεζεο ε νπνία ζηηο πεξηζζφηεξεο
πεξηπηψζεηο δελ αληαπνθξίλεηαη ζηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ.

Πξνζθνξά Τπεξεζηώλ Τγείαο

Ζ πξνζθνξά ησλ ππεξεζηψλ πγείαο αθνξά ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πνπ πξνέξρεηαη
απφ ηνπο πξνκεζεπηέο πγείαο (γηαηξνχο, λνζνθνκεία, θ.α.)
Οη παξάγνληεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηελ πξνζθνξά ππεξεζηψλ πγείαο είλαη:
Ζ επάξθεηα ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ

Ζ πνζφηεηα ησλ δηαζέζηκσλ πιηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ
Σν επηδεκηνινγηθφ πξφηππν θαη δεκνγξαθηθφ πξφηππν
Σν θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ επίπεδν ηεο ρψξαο
Καηά ζπλέπεηα, ε παξαγσγή θαη ε δηαλνκή ησλ θξνληίδσλ πγείαο είλαη αιιειέλδεηα
ζπλδεδεκέλεο κε ηνλ ηχπν ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο.

V. Αλάιπζε Ννζνθνκεηαθψλ Γαπαλψλ
Ελόηεηα V.1 – Αηηηνινγηθνί παξάγνληεο αύμεζεο ησλ δαπαλώλ πγείαο
Μηα ζπλνπηηθή εηθφλα ησλ αηηηνινγηθψλ παξαγφλησλ αχμεζεο ησλ δαπαλψλ πγείαο
παξνπζηάδεηαη παξαθάησ:
 Γεκνγξαθηθνί παξάγνληεο
γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ, νιηγνκειείο νηθνγέλεηεο
 Δπηδεκηνινγηθνί παξάγνληεο
Σν ζεκεξηλφ επηδεκηνινγηθφ πξφηππν θπξηαξρείηαη απφ ηνπο
θαξδηφπαζεηαο, ηα λενπιάζκαηα, ηηο ςπρηθέο λφζνπο, ηα αηπρήκαηα, ηηο
αλαπεξίεο θαη ην AIDS
 Οηθνλνκηθνί παξάγνληεο
αχμεζε ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο, κείσζε ηνπ θφζηνπο επθαηξίαο ηνπ
ρξφλνπ, επέθηαζε θαη δηεξεχλεζε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, αχμεζε ηνπ
αξηζκνχ ησλ αλέξγσλ
 Φπρν-θνηλσληθφ-πνιηηηζκηθνί παξάγνληεο
ηαηξηθνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ, βειηίσζε ηνπ κνξθσηηθνχ
επηπέδνπ, επαγγεικαηηθή απνθαηάζηαζε, εγθαηάιεηςε παξαδφζεσλ θαη
δνμαζηψλ
 Αχμεζε ηεο δηαζεζηκφηεηαο θαη πξνζπειαζηκφηεηαο

πεξηζζφηεξνη γηαηξνί, λνζνθνκεία, ζεξαπεπηηθά κέζα, θάξκαθα θιπ.,
είζνδνο ζην ζχζηεκα πγείαο ηεο ηερλνινγίαο πςεινχ θφζηνπο, αλεηφηεξεο
δηαδηθαζίεο παξνρήο ησλ ππεξεζηψλ, πεξηνξηζκφο ησλ γεσγξαθηθψλ
αληζνηήησλ ζηελ θαηαλνκή ησλ ππεξεζηψλ, πξφνδνο ζηηο ζπγθνηλσλίεο
θαη επηθνηλσλίεο

 Βειηίσζε ακνηβψλ
αχμεζε ησλ επαγγεικαηηψλ πγείαο,
εμίζσζε ακνηβψλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ
 Ηδηνκνξθίεο ηεο αγνξάο

Πξνθιεηή δήηεζε,
Moral hazard
Ελόηεηα V.2 – Πνιηηηθέο ΢πγθξάηεζεο ησλ Δαπαλώλ Τγείαο
Οη ζχγρξνλεο πνιηηηθέο πγείαο, αλεμάξηεηα απφ ηε κνξθή νξγάλσζεο θαη

ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο, ζπγθιίλνπλ ζην έιεγρν φρη κφλν ησλ
επηκέξνπο θφζηνπο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο αιιά θαη ζηε ζπγθξάηεζε ζπλνιηθά ησλ
δαπαλψλ πγείαο, δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ.
Ο έιεγρνο ζηηο δεκφζηεο δαπάλεο επηβάιιεηαη εμαηηίαο ηεο ζπλερνχο θαη αλεμέιεγθηεο
αχμεζεο ηνπο κε ζπλέπεηα ηε ζηέξεζε δεκφζησλ δαπαλψλ απφ ηνπο ππφινηπνπο
θνηλσληθνχο ηνκείο.
΢ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, εμαηηίαο ηεο πιεζσξηζηηθήο ηάζεο ηνπ θφζηνπο ησλ ππεξεζηψλ
πγείαο, επηβαξχλεηαη θαηεμνρήλ ν νηθνγελεηαθφο πξνυπνινγηζκφο κε άκεζεο θαη
έκκεζεο επηπηψζεηο ζηελ νηθνλνκία ζην ζχλνιν ηεο θαη ζηελ θαηαζηξαηήγεζε ηεο
ηζφηεηαο ζηελ πγεία θαη ησλ ίζσλ επθαηξηψλ ζηε πξφζβαζε γηα ππεξεζίεο πγείαο. ΢ε
γεληθέο γξακκέο ε πνιηηηθή πγείαο ζηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο ζπγθιίλεη ζε θνηλέο
ζηξαηεγηθέο ζπγθξάηεζεο ηνπ θφζηνπο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, νη νπνίεο
επηθεληξψλνληαη ζηελ πιεπξά ηεο δήηεζεο θαη πξνζθνξάο ππεξεζηψλ πγείαο.
Έιεγρνο ζηε Πξνζθνξά Τπεξεζηώλ Τγείαο

Δηδηθφηεξα απφ ηε πιεπξά ηεο πξνζθνξάο ππεξεζηψλ πγείαο, ζε δηεζλέο επίπεδν, ε
πνιηηηθή πγείαο ζηξέθεηαη:

 ΢ηνλ έιεγρν ηεο ηαηξηθήο δεκνγξαθίαο θαη ηελ ελεκέξσζε ησλ γηαηξψλ
γηα ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο θαη ην θφζηνο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο
 ΢ηνπο κεραληζκνχο ειέγρνπ ησλ ηαηξηθψλ πξάμεσλ κε θαζηέξσζε ηνπ

ηαηξηθνχ ειέγρνπ (medical audit) θαη ηεο θιηληθήο αμηνιφγεζεο (clinical
evaluation), ηε ζχζηαζε ησλ νξγαληζκψλ ειέγρνπ θαη επηζεψξεζεο ησλ
ηαηξηθψλ πξάμεσλ (Peer Review Organizations) θαζψο θαη αξρείσλ ησλ
αζζελψλ (medical records).
 ΢ηνλ έιεγρν ηεο θαξκαθεπηηθήο θαη παξαθιηληθήο ζπληαγνγξαθίαο.
 ΢ηελ επηβνιή νξίσλ ζηηο ακνηβέο ησλ γηαηξψλ θαη ησλ λνζνθνκείσλ κε
ηε πξνψζεζε ζπζηεκάησλ απνδεκίσζεο κε θξηηήξην ηνλ αξηζκφ
εγγεγξακκέλσλ (capitation) ή κε ηελ εηζαγσγή ηνπ θιεηζηνχ
πξνυπνινγηζκνχ (global Budget) αληίζηνηρα.
Έιεγρνο ζηε Ζήηεζε Τπεξεζηώλ Τγείαο
Ο έιεγρνο ζηε δήηεζε απνζθνπεί ζε παξεκβάζεηο ζηε ζπκπεξηθνξά ησλ ρξεζηψλ-

θαηαλαισηψλ. Οη παξεκβάζεηο απφ ηε πιεπξά ηεο δήηεζεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο
εζηηάδνληαη θαηά θχξην ιφγν:
 ΢ηε ζπκκεηνρή ηνπ αζζελνχο ζην θφζηνο ηεο πξνζθεξφκελεο θξνληίδαο

πγείαο (Cost sharing,co-payments)
 ΢ηε ζέζπηζε θαλφλσλ γηα ηε πξνζπέιαζε θαη θαηαλάισζε θξνληίδαο
πγείαο.
 ΢ηελ επηβνιή εηδηθήο θνξνινγίαο ζε πξντφληα φπσο ζηνλ θαπλφ θαη ζην
νηλφπλεπκα, ησλ νπνίσλ ε θαηαλάισζε ελδέρεηαη λα νδεγήζεη ζε
απμεκέλε ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο.

Ελόηεηα V.3 – Σα νηθνλνκηθά δεδνκέλα ηνπ Ε΢Τ
Σηο ππεξεζίεο ηνπ Δ΢Τ απνηεινχλ ηα 130 γεληθά, εηδηθά θαη ςπρηαηξηθά λνζνθνκεία κε
πεξίπνπ 35.000 θιίλεο ή πνζνζηφ 65% ηνπ ζπλφινπ, ηα 172 θέληξα πγείαο, ηα 1400
πεξηθεξεηαθά ηαηξεία θαη ην ΔΚΑΒ, πνπ ιεηηνπξγεί ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα. Με
απηέο ηηο ππνδνκέο ην Δ΢Τ είλαη θπξίαξρν ζηε λνζνθνκεηαθή θαη επείγνπζα
πεξίζαιςε, ελψ ζηε πξσηνβάζκηα θαιχπηεη ην πιεζπζκφ ησλ αγξνηηθψλ πεξηνρψλ πνπ
ππνινγίδεηαη πεξίπνπ ζηα 2,5 εθαηνκκχξηα. Γηθαίσκα πξνζθπγήο ζηηο ππεξεζίεο ηνπ
Δ΢Τ έρνπλ φινη νη Έιιελεο πνιίηεο. Ζ ρξεκαηνδφηεζε πξνέξρεηαη θαηά 75% απφ ηνλ
θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ θαη κφιηο θαηά 15% απφ ηε θνηλσληθή αζθάιηζε (Γηάγξακκα
1.8)
Α’ Υποσύστημα Β’ Υποσύστημα Γ’ Υποσύστημα
Υπηρεσίες Υπηρεσίες
ΕΣΥ Δημόσιου Ιδιωτικού
Χαρακτήρα Δικαίου
εκτός ΕΣΥ
- 130 γεληθά, εηδηθά θαη - 28 γεληθά Ννζνθνκεία - 250 – κηθξά θαηά θαλφλα –
Ννζνθνκεία θαη Κιηληθέο
ςπρηαηξηθά Ννζνθνκεία (΢ηξαη., Αζθαιηζηηθψλ
- 35.000 θιίλεο (65% ηνπ Οξγαληζκψλ, Ηδησηηθνχ Γ.) - 14.000 θιίλεο (26 % ηνπ
ζπλφινπ)
ζπλφινπ) - 5.000 θιίλεο (9 % ηνπ
- 172 Κέληξα Τγείαο ζπλφινπ) - 350 Γηαγλσζηηθά Κέληξα
- 1.400 Πεξηθεξεηαθά - 200 Πνιπηαηξεία (Η.Κ.Α.,
- 20.000 Ηαηξεία θαη
Ηαηξεία άιισλ Αζθαιηζηηθψλ Δξγαζηήξηα
Δ.Κ.Α.Β. (θπξίσο ζηα Φνξέσλ)
- 9.000 Οδνληηαηξεία
κεγάια αζηηθά θέληξα) - 300 Ηαηξεία (Η.Κ.Α., άιισλ
- 8.000 Φαξκαθεία
- Υξεκαηνδφηεζε : 75% Αζθαιηζηηθψλ Φνξέσλ)
απφ ηνλ θξαη. πξνππ/ζκν
- 15% απφ ηελ Κνηλσληθή
Αζθάιηζε
Γηάγξακκα 1.: Σν ζχλνιν ησλ πγεηνλνκηθψλ δνκψλ ζηελ Διιάδα

Πξνθαλέο επαθφινπζν απηήο ηεο ηξηρνηφκεζεο ηνπ πγεηνλνκηθνχ ηνκέα είλαη φηη
ζηελεχνπλ ηα πεξηζψξηα εζληθνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη πεξηνξίδεηαη ε απνδνηηθφηεηα
ησλ πγεηνλνκηθψλ πφξσλ. Ζ απνπζία εζληθνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη εληαίσλ θαλφλσλ
αλάπηπμεο θαη νξγάλσζεο ζπληζηνχλ θπξίαξρα πξνβιήκαηα γηα ηνλ πγεηνλνκηθφ καο
ηνκέα, πνπ ζπλεπάγνληαη θαηαζπαηάιεζε ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ, επηθαιχςεηο θαη
δηφγθσζε ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ δαπαλψλ πγείαο, αχμεζε ηεο παξανηθνλνκίαο,
πιεζσξηζκφ ηαηξηθψλ πξάμεσλ θαη αλάπηπμε πγεηνλνκηθψλ αληζνηήησλ.
Ελόηεηα V.4 – Σα αίηηα αύμεζεο ηεο πγεηνλνκηθήο δαπάλεο
Ζ ζπλερήο αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηεο βηνταηξηθήο, ε εμέιημε ησλ κεζφδσλ
ζεξαπείαο θαη νη απμαλφκελεο απαηηήζεηο ησλ ρξεζηψλ – θαηαλαισηψλ ησλ
ππεξεζηψλ πγείαο έρνπλ κεηαηξέςεη ηα λνζνθνκεία ζε πνιχπινθνπο, δηαξθψο
εμειηζζφκελνπο θαη αλαπηπζζφκελνπο νξγαληζκνχο. Δηδηθφηεξα ζηε βηβιηνγξαθία
αλαιχνληαη δηάθνξνη ιφγνη γηα ηελ αχμεζε ηεο πγεηνλνκηθήο δαπάλεο, νη θπξηφηεξνη
απφ ηνπο νπνίνπο ζπλνςίδνληαη ζηνπο αθφινπζνπο:
 Αχμεζε ηνπ φγθνπ ησλ θαηαλαιηζθφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο θαηά θεθαιή

(ηαηξηθέο επηζθέςεηο, δηαγλσζηηθέο εμεηάζεηο, θάξκαθα) γεγνλφο πνπ
ζρεηίδεηαη κε ηελ αχμεζε ηεο δήηεζεο.
 Αύμεζε ηηκώλ ησλ πγεηνλνκηθώλ ππεξεζηώλ ε νπνία ήηαλ κεγαιχηεξε απφ φηη
ζηε γεληθή νηθνλνκία. Απηφ νθείιεηαη ζηελ αχμεζε ησλ εηζνδεκάησλ θαη
ζηελ επέθηαζε ηεο αζθάιηζεο πγείαο.
 Δεκνγξαθηθέο αιιαγέο. Οη παξαηεξνχκελεο δεκνγξαθηθέο αιιαγέο ζπλίζηαηαη
ζηε κείσζε ησλ γελλήζεσλ θαη ζηελ αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ησλ ειηθησκέλσλ
ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ, νη νπνίνη έρνπλ απμεκέλεο πγεηνλνκηθέο αλάγθεο.
 Ραγδαία πξόνδνο ηεο ηερλνινγίαο ηεο πγείαο. Σα ηειεπηαία 50 ρξφληα νη
ηερλνινγηθέο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ζπλέβαιαλ ζηε κείσζε ηεο
ζλεζηκφηεηαο, ζηελ αχμεζε ηνπ πξνζδφθηκνπ δσήο, ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο
εκθάληζεο πνιιψλ λφζσλ θαη ηεο δηάξθεηαο λφζεζεο απφ δηάθνξεο αζζέλεηεο
θαζψο θαη ζηε βειηίσζε πνηφηεηαο δσήο ησλ αζζελψλ αιιά θαη γεληθά ηνπ
ζπλφινπ ηνπ πιεζπζκνχ.

 Απαζρόιεζε. Ο ηνκέαο ηεο πγείαο είλαη «έληαζεο εξγαζίαο». Γηα ην ιφγν

απηφλ νη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο πνπ επηηξέπνπλ κείσζε ηνπ θφζηνπο
παξαγσγήο ζε πνιινχο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο δελ επηδξνχλ κε ηνλ ίδην ηξφπν
ζηε πγεία.
 Θαηξηθόο πιεζσξηζκόο. ΢ε αξθεηέο ρψξεο ππάξρεη ππεξπιεζψξα ηαηξψλ
πξνθαιψληαο πξφβιεκα θαζψο δεκηνπξγεί πξνθιεηή δήηεζε (induced
demand) θπξίσο ζε θαξκαθεπηηθέο θαη ζε δηαγλσζηηθέο ππεξεζίεο.
Ζ αδπλακία ησλ ειιεληθψλ λνζνθνκείσλ λα επαλαπξνζδηνξίζνπλ ηνλ ηξφπν

ιεηηνπξγίαο ηνπο ζχκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο ησλ αιιαγψλ πνπ πξναλαθέξζεθαλ,
επεξεάδεη ηελ απνδνηηθφηεηα ηνπο κε απνηέιεζκα ν λνζνθνκεηαθφο ηνκέαο ζηε ρψξα
καο λα ζεσξείηαη ππεξβνιηθά «αθξηβφο» θαη λα πξνθαιεί ζε κεγάιν βαζκφ ηε
δπζαξέζθεηα ησλ ρξεζηψλ ησλ ππεξεζηψλ πγείαο.

VI. Γηαρεηξηζηηθφο έιεγρνο
Ελόηεηα VI.1 – Σν ηζρύνλ δηαρεηξηζηηθό ζύζηεκα
Σν ηζρχνλ ζήκεξα νηθνλνκηθφ – δηαρεηξηζηηθφ ζχζηεκα ησλ λνζνθνκείσλ δελ κπνξεί

λα αληαπνθξηζεί ζηηο ζεκεξηλέο αλάγθεο δηαρείξηζεο θαη ιεηηνπξγίαο, νχηε κπνξεί λα
θαιχςεη ηηο αλάγθεο γηα νηθνλνκηθή πιεξνθφξεζε θαη ρξεκαηννηθνλνκηθή δηαρείξηζε.
Ζ δνκή ηνπ Γ.Λ., δελ αληηκεησπίδεη ηα Ν.Π.Γ.Γ. ζαλ κνλάδεο πνπ παξάγνπλ θνηλσληθφ
έξγν, αιιά ζαλ κνλάδεο δηεθπεξαίσζεο. Έρεη ζρεδηαζηεί θαη είλαη απιψο έλα ζχζηεκα
ηακεηαθήο δηαρείξηζεο, πνπ θαιχπηεη ηηο ππνρξεψζεηο απφ ηελ λνκνζεζία ηνπ Γ.Λ.
ρσξίο δπλαηφηεηα ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ σο εξγαιείν δηνηθεηηθνχ έξγνπ.
Σα Κξαηηθά Ννζνθνκεία σο Ν.Π.Γ.Γ., ζηεξίδνπλ ηελ νηθνλνκηθή ηνπο δηαρείξηζε ζηνλ

Πξνυπνινγηζκφ, ν νπνίνο ζπληάζζεηαη ζχκθσλα κε ηνλ "Κψδηθα Καηάηαμεο Δζφδσλ
– Δμφδσλ" ηνπ 1982 πνπ έρεη εθδψζεη ην Γ.Λ.Κ.§§§. Ο θψδηθαο απηφο απνηειεί ηελ
ηειεπηαία αλαηχπσζε ηεο παιαηάο θσδηθήο θαηάηαμεο, πνπ πξνβιέπεη ην άξζξν 3 παξ.
2 ηνπ Ν.Γ.496/74, θαη ν νπνίνο κέρξη ζήκεξα, ζπκπιεξψλεηαη κε λένπο θσδηθνχο απφ
ηελ 39ε Γ/λζε ηνπ Γ.Λ.Κ. φηαλ παξνπζηάδεηαη ηδηαίηεξε αλάγθε, (π.ρ. πξνζζήθε ηνπ
Κ.Α. 1281 "Πξνκήζεηα πιηθψλ κεραλνγξαθηθψλ θαη ινηπψλ ζπλαθψλ εθαξκνγψλ").
΢χκθσλα ινηπφλ κε ηνλ παξαπάλσ θψδηθα, ρξεζηκνπνηνχληαη θσδηθνί αξηζκνί εζφδσλ
θαη εμφδσλ (Κ.Α.), νη νπνίνη ηαμηλνκνχληαη θαη‟ είδνο, νκάδεο θαη θαηεγνξίεο,
αλάινγα κε ηελ αηηία θαη ηελ θχζε ηνπο, θαηά ην δεθαδηθφ ζχζηεκα.
΢ηελ ηειεπηαία ηξνπνπνίεζε ην 2001****, έγηλε πξνζπάζεηα νη θσδηθνί ηνπ Γ.Λ. ζην
ζθέινο ησλ εζφδσλ θαη ησλ εμφδσλ λα πξνζεγγίδνπλ ηελ αλάπηπμε ησλ θσδηθψλ ηνπ
Γηπινγξαθηθνχ ΢πζηήκαηνο. Τπάξρεη κηα εθηελήο αλάιπζε ησλ παιηψλ θσδηθψλ (π.ρ.
αζθάιηζηξα) θαη λέσλ (π.ρ. ζπλδξνκέο) πξάγκα ην νπνίν δηεπθνιχλεη ηνπο ζπληάθηεο
ησλ Πξνυπνινγηζκψλ γηα κηα πην αθξηβή θαη θαη‟ επέθηαζε ξεαιηζηηθή παξάζεζε ησλ
νηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ. Δπίζεο ζηελ ινγηθή ηνπ Κ.Λ.΢. ησλ λνζνθνκείσλ
νξνζεηεζήθαλ νξηζκέλεο θαηεγνξίεο θσδηθψλ†††† γεγνλφο ην νπνίν επηηξέπεη ηελ
§§§
Αξηζ. Πξση. 25614/26-2-1982 άξζξν, Δγθχθιηνο 2.
****
ΚΩΓΗΚΑ΢ ΚΑΣΑΣΑΞΖ΢ Δ΢ΟΓΩΝ ΚΑΗ ΔΞΟΓΩΝ ΣΟΤ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗ΢ΜΟΤ Ν.Π.Γ.Γ..
††††
π.ρ. Δπηρνξεγήζεηο γηα Λεηηνπξγηθέο Γαπάλεο, Δπηρνξεγήζεηο γηα Δπελδχζεηο ή Αγνξέο
Οηθνπέδσλ θαη Αγνξέο Κηηξίσλ θαη φρη Αγνξέο Αθηλήησλ γεληθά.

επθνιφηεξε αληηζηνίρεζε ηνπο κε ηνπο ινγαξηαζκνχο ηνπ Γηπινγξαθηθνχ θαη ζπλεπψο

ηελ επθνιφηεξε ιεηηνπξγία ηνπ. Ζ ηξνπνπνίεζε απηή δηεπθνιχλεη ζηελ εμάιεηςε
νξηζκέλσλ αζπκβαηνηήησλ πνπ παξαηεξνχληαη θαηά ηελ ζπλιεηηνπξγία ησλ δχν
θπθισκάησλ, φπσο αλαιπηηθά ζα παξνπζηαζηεί ζε επφκελα θεθάιαηα.
΢ην ζεκείν απηφ πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ν Πξνυπνινγηζκφο ησλ Ν.Π.Γ.Γ. ζπληάζζεηαη
γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί σο έλα εξγαιείν δηαρεηξηζηηθνχ ειέγρνπ θαη φρη σο έλα
ζχγρξνλν εξγαιείν πιεξνθφξεζεο θαη επηδίσμεο ηεο επηρεηξεζηαθήο ή δηνηθεηηθήο
απνδνηηθφηεηάο ηνπ. Δμάιινπ ε θαηάξηηζε ελφο Πξνυπνινγηζκνχ πεξηέρεη
νπσζδήπνηε ηε ινγηζηηθή απνηχπσζε ηνπ "θφζηνπο" θάζε κνξθήο θαη ηνλ
πξνγξακκαηηζκφ γηα ην κέιινλ ηνπ ζπλφινπ ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ θαη
δξαζηεξηνηήησλ ηνπ, φπσο απηά θνζηνινγνχληαη θαη εθθξάδνληαη ζε λνκηζκαηηθέο
κνλάδεο. Όκσο ε έλλνηα ηνπ θφζηνπο δελ ππάξρεη ζην Γ.Λ. ΢πληαζζφκελνο ζε
ηζηνξηθή – απνινγηζηηθή βάζε, είλαη ηακεηαθφο, ρσξίο ηελ παξακηθξή ζχλδεζε κε
εμσηεξηθνχο παξάγνληεο θαη ρσξίο ηελ ζπκκεηνρή ηνπ ηαηξηθνχ θαη λνζειεπηηθνχ
πξνζσπηθνχ ζηε δηαδηθαζία δηακφξθσζεο ηνπ νηθνλνκηθνχ ζρεδηαζκνχ. Δμαηηίαο ηεο
αλππαξμίαο πιεξνθνξηψλ Γεληθήο θαη Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο, ζηεξεί ην λνζνθνκείν
απφ κηα ζεηξά πνιχηηκσλ θαη ζεκαληηθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηελ άζθεζε νξζνινγηθήο
δηαρείξηζεο. Έηζη:
 Γελ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο ησλ πιηθψλ ηεο απνζήθεο κέζσ

ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο πξνκεζεηψλ πνπ ζα επηηξέπεη αλά πάζα ζηηγκή λα
γλσξίδνπλ νη ππεξεζίεο ηνπ ην χςνο ησλ εηζαγσγψλ, ησλ εμαγσγψλ, ησλ απνζεκάησλ
ηνπ θφζηνπο, ησλ αλαισζέλησλ θ.ιπ.
 Γελ κπνξεί λα γίλεη εζσινγηζηηθή θνζηνιφγεζε θαη νχηε βέβαηα έιεγρνο ηνπ
θφζηνπο ζε δξαζηεξηφηεηεο φπσο ησλ δηαθφξσλ θιηληθψλ ηνπ λνζνθνκείνπ θαη ησλ
ηκεκάησλ απφ ηα νπνία απηέο απαξηίδνληαη, ησλ δηαγλσζηηθψλ εξγαζηεξίσλ, ηεο
δηαθνκηδήο αζζελψλ θιπ.
 Γελ πξνβιέπεηαη ηξφπνο παξαθνινχζεζεο ηεο δηάξζξσζεο θαη αμίαο ησλ

παγίσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ νχηε ιακβάλεη ππφςε ηνπ ηηο απνζβέζεηο ηνπο. Γελ
δίλεη ηειηθφ απνηέιεζκα ηεο εηήζηαο δξαζηεξηφηεηνο ηνπ λνζνθνκείνπ (θέξδνο -
δεκία), παξά κφλν κία θαηεγνξηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ (Έζνδα – Έμνδα).
 Γελ κπνξνχλ λα ππνινγηζζνχλ νη απαηηήζεηο θαη νη ππνρξεψζεηο ηνπ νχηε λα

γίλεη δηαρσξηζκφο βξαρππξφζεζκσλ θαη καθξνπξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ. Απνηέιεζκα

είλαη ε ειιηπήο παξαθνινχζεζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ εμφδσλ, ελψ δελ παξέρεη

θακία πιεξνθνξία γηα ηηο ζπλαιιαγέο ηνπ λνζνθνκείνπ,
΢ηελ ζπλέρεηα κέζα απφ κεξηθά παξαδείγκαηα ζα θαλεί ε αδπλακία ηνπ Γ.Λ. λα
αληαπνθξηζεί ζηηο λέεο ζπλζήθεο πνπ δηακνξθψλνληαη (ή θαη δηακνξθψζεθαλ) θαη λα
ζηεξίμεη ινγηζηηθά πιεξνθνξηαθά ηα Ν.Π.Γ.Γ.
Ελόηεηα VI.2 – Ωθέιεηεο από ηε ρξήζε ηνπ Δηπινγξαθηθνύ ΢πζηήκαηνο

ζηε Δηαρείξηζε ησλ Μνλάδσλ Τγείαο
Όηαλ αλαθεξφκαζηε ζην Γηπινγξαθηθφ Λνγηζηηθφ ΢χζηεκα ελλννχκε ηελ εηζαγσγή

ηεο επηζηήκεο ηεο Γεληθήο θαη Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο ζηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα
πνπ απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο νξγαληζκνχο ζηελ νηθνλνκία ελφο
θξάηνπο, ζε δηνηθεηηθφ, νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ επίπεδν. Ζ δηαλνκή θαη ρξήζε ησλ
δηαζέζηκσλ πφξσλ απφ ηελ θπβέξλεζε έρεη ζεκαληηθφ αληίθηππν ζηα κέιε ηεο
θνηλσλίαο θαη θαζνξίδεη ηελ επηηπρία ηνπ έξγνπ ηεο.
Ζ άξηζηε δηαλνκή θαη ρξήζε πξνυπνζέηεη ιήςεηο απνθάζεσλ κε απαξαίηεηε ηελ

γλψζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ πξνβιήκαηνο γηα λα είλαη απνηειεζκαηηθέο. Ζ ζπκβνιή ηνπ
Γηπινγξαθηθνχ είλαη θαζνξηζηηθή φρη κφλν ζηελ άληιεζε ζηνηρείσλ, αιιά θαη ζηελ
νξζή δηαρείξηζε ησλ θνηλψλ πφξσλ θαη ζηελ απφδνζε επζπλψλ. Με ηελ αλαγλψξηζε
πξνβιεκάησλ θαη ηελ πξνεηδνπνίεζε γηα πηζαλά κειινληηθά, ε Λνγηζηηθή κεηψλεη ηελ
αβεβαηφηεηα ζηαζεξνπνηψληαο ηελ νξγαλσζηαθή δνκή.
Με ηελ εθαξκνγή ελφο νινθιεξσκέλνπ θαη ζχγρξνλνπ ινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο

παξαθνινχζεζεο ηεο νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο ελφο Ννζνθνκείνπ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα
άληιεζεο πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ:
 Σα Πάγηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία. Απηά θαηαγξάθνληαη αλαιπηηθά ζην Μεηξψν

Παγίσλ, φπνπ θαίλεηαη ην θφζηνο θηήζεσο, ε ζέζε εγθαηάζηαζεο θαη ν ζθνπφο
απαζρφιεζεο, νη βειηηψζεηο, νη πξνζζήθεο θαζψο θαη ν ππνινγηζκφο ησλ απνζβέζεσλ.

 Σα Απνζέκαηα. Όια ηα πιηθά αγαζά πνπ αλαιψλνληαη ζην Ννζνθνκείν, φπσο

πγεηνλνκηθφ θαη θαξκαθεπηηθφ πιηθφ. Απηά ηεξνχληαη θαη‟ είδνο ζηελ Γεληθή
Λνγηζηηθή θαη θαηά πξννξηζκφ ζηελ Αλαιπηηθή Λνγηζηηθή κε ζθνπφ ηελ
θνζηνιφγεζε.
 Οη Απαηηήζεηο θαη ηα Υξεκαηηθά Γηαζέζηκα. Γίλεηαη αλαιπηηθή

παξαθνινχζεζε ησλ βξαρππξφζεζκσλ απαηηήζεσλ (π.ρ. απφ αζθαιηζηηθνχο θνξείο),
ησλ ρξενγξάθσλ θαη ρξεκαηηθψλ δηαζέζηκσλ.
 Σελ Καζαξή Πεξηνπζία θαη ηηο Μαθξνπξφζεζκεο Τπνρξεψζεηο. Γίλεηαη

αλάιπζε ηεο δηάξζξσζεο ησλ Ηδίσλ Κεθαιαίσλ θαη ησλ επηρνξεγήζεσλ πνπ έρνπλ
ιεθζεί γηα επελδχζεηο.
 Σηο Βξαρππξφζεζκεο Τπνρξεψζεηο. Ζ Γηνίθεζε κπνξεί λα γλσξίδεη ζε θάζε

ζηηγκή ζε πνηνπο θαη πφζα νθείιεη.
 Σα Οξγαληθά έμνδα θαη έζνδα θαη’ είδνο. Γηαηίζεληαη πιεξνθνξίεο γηα φια ηα
είδε θαη ην χςνο ησλ εμφδσλ. Παξαθνινχζεζε ησλ εζφδσλ αλάινγα κε ην είδνο θαη
ηελ πεγή πξνέιεπζήο. Γηαηίζεληαη πιεξνθνξίεο γηα ην χςνο ησλ εζφδσλ θαη εμφδσλ
αλά δξαζηεξηφηεηα (αλά θιηληθή, αζθαιηζηηθφ ηακείν πξνέιεπζεο ή φπσο αιιηψο ζέιεη
λα γλσξίδεη ε Γηνίθεζε).
 Τπνινγηζκφο απνηειέζκαηνο θαη δπλαηφηεηα παξνπζίαζεο ηεο πξαγκαηηθήο

νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο, αλάιπζεο θαη ζχγθξηζεο ησλ ζηνηρείσλ, κέζσ ηεο ζχληαμεο
θαη δεκνζίεπζεο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ (Ηζνινγηζκφο θαη Απνηειέζκαηα
Υξήζεσο).
 Κνζηνιφγεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο. Παξέρεηαη δπλαηφηεηα εζσινγηζηηθήο

θνζηνιφγεζεο, κέζα απφ ην ζχζηεκα ηεο Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο. Σν θφζηνο κπνξεί
λα ππνινγηζζεί αλά θιηληθή, δηαγλσζηηθφ εξγαζηήξην, εμέηαζε, αζζελή θιπ. Ζ βάζε
ηνπ ζπζηήκαηνο θνζηνιφγεζεο είλαη ν αζζελήο σο κνλάδα. Παξαθνινπζείηαη απφ ηελ
εηζαγσγή ηνπ, θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο λνζειείαο ηνπ θαη κέρξη ηελ έμνδφ ηνπ απφ ην

λνζνθνκείν θαη ηελ δηαρεηξηζηηθή ηνπ ηαθηνπνίεζε. Σέινο γίλεηαη εθηθηή ε αλάιπζε
ηνπ απνηειέζκαηνο πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ δξαζηεξηφηεηα ηνπ λνζνθνκείνπ.
 Ζ εθηέιεζε ηνπ Πξνυπνινγηζκνχ εζφδσλ – εμφδσλ θαη ν Απνινγηζκφο

παξαθνινπζείηαη κε ην Γηπινγξαθηθφ ζε μερσξηζηφ ινγηζηηθφ θχθισκα. Όια ηα
παξαπάλσ, πιελ ησλ δχν ηειεπηαίσλ, αλήθνπλ ζην θχθισκα ηεο Γεληθήο Λνγηζηηθήο.
Σα ππφινηπα αλήθνπλ ζην θχθισκα ηεο Αλαιπηηθήο Λνγηζηηθήο θαη ησλ Λνγαξηαζκψλ
Σάμεσο.
Γηα ηηο Μνλάδεο Τγείαο, κέζα απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ Γηπινγξαθηθνχ, γίλεηαη
πξνζπάζεηα γηα ηελ αξηζηνπνίεζε ηεο δηαρείξηζεο ηνπ δεκνζίνπ ρξήκαηνο θαη
γεληθφηεξα ησλ πφξσλ πνπ δηαηίζεληαη ζηελ πγεία. Παξάιιεια ε παξαγσγή θαη ε
δηάζεζε πιεξνθνξηψλ ζηα δηνηθεηηθά φξγαλα ησλ λνζνθνκείσλ ζα ζπκβάιιεη ζηελ
ιήςε νξζφηεξσλ απνθάζεσλ πνπ ζίγνπξα ζα επεξεάζνπλ ηελ απνδνηηθφηεηα θαη ελ
γέλεη ηελ επξσζηία θαη αλάπηπμε ησλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Σέινο,
επηηπγράλεηαη ε απινχζηεπζε θαη απνηειεζκαηηθφηεηα θάζε είδνπο ειέγρσλ
(δηαρεηξηζηηθψλ, θνξνινγηθψλ, ειεγθηηθψλ).
ΠΗΝΑΚΑ΢ 1: Γηαθνξέο Απινγξαθηθνχ - Γηπινγξαθηθνχ
ΑΠΛΟΓΡΑΦΗΚΟ ΓΗΠΛΟΓΡΑΦΗΚΟ
Απιή θαηαγξαθή εζφδσλ - εμφδσλ Γηπινεγγξαθέο (ρξέσζε – πίζησζε) ζηε Γεληθή
Λνγηζηηθή (ινγαξηαζκνί γηα ελεξγεηηθφ –
παζεηηθφ)
Κνζηνιφγεζε κε βάζε ηα δηεθπεξαησκέλα έμνδα Κνζηνιφγεζε κε βάζε ηα δηαπηζησκέλα έμνδα
(δειαδή ηηο πιεξσκέο) (φζα δειαδή έρνπλ αλαιεθζεί) ζηε Γεληθή
Λνγηζηηθή (νκάδα 6) θαη ηελ Αλαιπηηθή
Λνγηζηηθή (νκάδα 9)
Έζνδα κφλν φηαλ εηζπξάηηνληαη Έζνδα φηαλ δηαπηζηψλνληαη (νκάδα 7) –
παξαθνινχζεζε εηζπξάμεσλ (νκάδα 3)
Κακηά (ζρεδφλ) παξαθνινχζεζε απνζβέζεσλ - Δγγξαθή θάζε εμνπιηζκνχ (νκάδα 1) θαη
κεραλεκάησλ απφζβεζεο απηνχ ζηα έμνδα (6)
Διιηπήο ινγηζηηθή παξαθνινχζεζε απνζεκάησλ Πιήξεο ινγηζηηθή θαηαγξαθή θαη
- αλαιψζηκσλ παξαθνινχζεζε απνζεκάησλ - αλαιψζηκσλ
(νκάδα 2)
Αδπλακία πιήξνπο θνζηνινγηθήο νξγάλσζεο θαη Πιήξεο θνζηνινγηθή νξγάλσζε θαη θνζηνιφγεζε
θνζηνιφγεζεο αλά θέληξν ή θνξέα θφζηνπο αλά θέληξν ή θνξέα θφζηνπο (Αλαιπηηθή
(ηδηαίηεξα ησλ έκκεζσλ-επηκεξηδφκελσλ εμφδσλ) Λνγηζηηθή – 92 – θέληξα θφζηνπο)
Αδπλακία απνηειεζκαηηθήο παξαθνινχζεζεο Πιήξεο θαη αλεμάξηεηε παξαθνινχζεζε
πξνυπνινγηζκνχ θαη ζχληαμεο ζσζηψλ πξνυπνινγηζκψλ κέζσ ινγαξηαζκψλ ηάμεσο
απνινγηζκψλ (έλαξμε δηπινγξαθίαο ζηα δεκφζηα λνζνθνκεία,
02. έμνδα, 06. έζνδα)

ΔΡΓΑ΢ΣΖΡΗΟ
ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΧΝ - ΔΡΧΣΖ΢ΔΧΝ

Α΢ΚΖ΢ΔΗ΢
Α΢ΚΖ΢Ζ 1
Απφ ηελ κειέηε ησλ νηθνλνκηθψλ απνηειεζκάησλ κηαο ςπρηαηξηθήο θιηληθήο
137 θιηλψλ πξνθχπηνπλ ηα παξαθάησ δεδνκέλα:
΢πλνιηθά έζνδα €6.000.000 ΢ηαζεξά έμνδα €4.800.000
Μεηαβιεηά έμνδα €1.000.000
Κέξδνο ρξήζεο €200.000
΢πλνιηθά έζνδα €6.000.000 ΢πλνιηθά έμνδα €6.000.000
Τπνζέζηε φηη ην θιεηζηφ εκεξήζην λνζήιην κε βάζε ην νπνίν ακείβεηαη ε θιηληθή

είλαη θαζνξηζκέλν ζηα €150.
 Να βξεζεί ην κέζν εηήζην πνζνζηφ θάιπςεο θιηλψλ, πάλσ απφ ην νπνίν

ε θιηληθή επηηπγράλεη θέξδε, εθφζνλ ηζρχνπλ ηα παξαπάλσ δεδνκέλα.
Α΢ΚΖ΢Ζ 2
Σν λνζνθνκείν Α δηαζέηεη 240 θιίλεο (ζηνλ νξγαληζκφ ηνπ), εθ ησλ νπνίσλ
κφλν ην 80% είλαη ζε αλάπηπμε (ζε ιεηηνπξγία).
Βάζεη ηνπ αξηζκνχ ησλ αλεπηπγκέλσλ θιηλψλ, νη νξγαληθέο πξνβιεπφκελεο
ζέζεηο ζε ηαηξηθφ, λνζειεπηηθφ θαη δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ είλαη πιήξσο
θαιπκκέλεο.
Τπνζέηνπκε φηη:
(α) ν κέζνο φξνο θάιπςεο ησλ αλεπηπγκέλσλ θιηλψλ είλαη 75%, θαη
(β) ε κέζε δηάξθεηα λνζειείαο είλαη 5 εκέξεο.
 Πφζνη επηπιένλ αζζελείο κπνξνχλ λα λνζειεπζνχλ εηεζίσο ζην

λνζνθνκείν ρσξίο αλάπηπμε λέσλ θιηλψλ, ρσξίο πξνζιήςεηο πξφζζεηνπ
πξνζσπηθνχ, ρσξίο ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ θαη ρσξίο
κείσζε ηεο κέζεο δηάξθεηαο λνζειείαο;

Α΢ΚΖ΢Ζ 3
Γίλεηαη ν παξαθάησ πίλαθαο απφ ην Δπηρεηξεζηαθφ ΢ρέδην Γξάζεο ελφο
γεληθνχ λνζνθνκείνπ πνπ παξνπζηάδεη ηελ αλαπηπμηαθή πνξεία ηνπ
Υεηξνπξγηθνχ Σνκέα ηελ πεξίνδν 2001-2006.
ΥΕΙΡΟΤΡΓΙΚΟ΢ ΣΟΜΕΑ΢
ΔΕΙΚΣΕ΢ 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Ιαηξηθφ πξνζσπηθφ 32 46 53 57 63 64
Ννζειεπηηθφ πξνζσπηθφ 48 56 63 66 69 70
Άιιν πξνζσπηθφ 30 34 44 53 56 60
Αξηζκφο θιηλψλ 181 178 178 180 179 172
Ννζειεπζέληεο 4130 6090 7034 7149 8150 8076
Ηκέξεο Ννζειείαο 26932 37295 45809 44626 51014 52053
Υεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο 2195 2985 3402 3913 4179 4784
Μέζε Γηάξθεηα Ννζειείαο
% Κάιπςεο θιηλψλ
1
Ρπζκφο εηζξνήο
2
Γηάζηεκα Δλαιιαγήο
1
Ρσθμός Εισροής είλαη ν κέζνο αξηζκφο αζζελψλ πνπ δέρεηαη ε θάζε θιίλε αλά έηνο.
2
Διάστημα Εναλλαγής είλαη ν κέζνο ρξφλνο (ζε εκέξεο) πνπ κέλεη θελή κηα θιίλε κεηαμχ δπν λνζειεπφκελσλ.
1. ΢πκπιεξψζηε ηνλ παξαπάλσ πίλαθα.

2. Τπνζέζηε ζηε ζπλέρεηα φηη θάπνην άιιν λνζνθνκείν θαηά ην έηνο 2006
είρε ζηνλ αληίζηνηρν ηνκέα 96 ηαηξνχο, 105 λνζειεπηέο, 90 ινηπνχο
εξγαδφκελνπο θαη 258 θιίλεο, ελψ ν αξηζκφο λνζειεπζέλησλ αζζελψλ
ήηαλ 16152, νη εκέξεο λνζειείαο 104106 θαη νη ρεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο
9568. ΢πγθξίλεηαη ηα απνηειέζκαηα ησλ δπν λνζνθνκείσλ θαη
ζρνιηάζηε.

ΔΡΧΣΖΜΑΣΑ
ΔΡΧΣΖΜΑ 1
Αλαθέξεηε ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα
δχν κεζφδσλ πξννπηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ λνζνθνκείσλ: ησλ νκνεηδψλ
δηαγλσζηηθψλ νκάδσλ (DRGs) θαη ηνπ ζθαηξηθνχ πξνυπνινγηζκνχ.
 Πνηα κέζνδν απφ ηηο δχν ζα ζπληζηνχζαηε σο πιένλ θαηάιιειε γηα ηε

ρξεκαηνδφηεζε ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ Δ΢Τ θαη γηαηί;
ΔΡΧΣΖΜΑ 2
΢ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ αζθνχληαη πηέζεηο απφ δχν Τπνπξγεία
ηαπηφρξνλα. Σν Τπνπξγείν Τγείαο επηζπκεί λα δηαηεζεί έλα δεδνκέλν πνζφ γηα
ηελ αγνξά ζπζηεκάησλ ηειεταηξηθήο γηα λεζηά ηεο ρψξαο ηα νπνία έρνπλ
αλεπαξθείο ή αλχπαξθηεο δνκέο ππεξεζηψλ πγείαο. Παξφκνηνπ χςνπο πνζφ
δηεθδηθεί ην Τπνπξγείν Γεκνζίσλ Έξγσλ γηα ηελ πινπνίεζε πξνγξάκκαηνο κε
ζθνπφ ηε δηάλνημε ζήξαγγαο ζηα Σέκπε, ε νπνία ζα ζπκβάιεη ζηε κείσζε ησλ
αηπρεκάησλ ζην ζεκείν εθείλν θαη ζε εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ γηα ηνπο ηαμηδηψηεο.
Τπνζέζηε φηη ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ επηζπκεί ηελ πινπνίεζε κίαο κφλν
απφ ηηο δχν απηέο επηινγέο θαη ζαο δήηεζε λα πξνρσξήζεηε ζηελ νηθνλνκηθή
αμηνιφγεζή ηνπο.
 Πνηεο κεζφδνπο νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο ζα εθαξκφδαηε ζηελ πεξίπησζε

απηή θαη γηαηί; Πνηα θφζηε θαη σθέιεηεο ζα επηρεηξνχζαηε λα απνηηκήζεηε;
 Ννκίδεηε φηη ε εθαξκνγή θάπνηαο απφ απηέο ηηο κεζφδνπο ζηελ πξάμε ζα
αληηκεηψπηδε πεξηζζφηεξεο δπζθνιίεο απφ ηελ άιιε; Γηθαηνινγήζηε ηελ
απάληεζή ζαο.
ΔΡΧΣΖΜΑ 3
΢ηελ Διιάδα νη επηδεκηνινγηθέο έξεπλεο δείρλνπλ φηη (α) ε ζλεζηκφηεηα ζηηο
θνηλσληθν-νηθνλνκηθά αλψηεξεο ηάμεηο είλαη ρακειφηεξε απφ φ,ηη ζηηο
θαηψηεξεο, θαη φηη (β) ε παηδηθή ζλεζηκφηεηα θαη ε ζλεζηκφηεηα απφ ινηκψδε
λνζήκαηα είλαη πςειφηεξε ζε πεξηνρέο κε ρακειφ θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα απφ
φ,ηη ζε πεξηνρέο πςεινχ εηζνδήκαηνο.
 Αλαθέξαηε ηηο πνιηηηθέο κε ηηο νπνίεο κπνξνχλ λα πεξηνξηζηνχλ νη

παξαπάλσ πγεηνλνκηθέο αληζφηεηεο ιακβάλνληαο ππφςε φζα
γλσξίδεηε γηα ηνπο πξνζδηνξηζηηθνχο παξάγνληεο ηεο πγείαο.

 Ιεξαξρήζηε ηηο πξνηεηλφκελεο πνιηηηθέο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ

αληζνηήησλ ζηελ πγεία πνπ αλαθέξνληαη ζηελ εθθψλεζε ζχκθσλα
κε ηε ζρεηηθή απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπο.
ΔΡΧΣΖΜΑ 4
Η αζθάιηζε πγείαο ζηηο ΗΠΑ πξαγκαηνπνηείηαη θπξίσο κέζσ ηεο ηδησηηθήο
αγνξάο. Παξά ηελ ηαπηφρξνλε χπαξμε θάπνησλ θξαηηθψλ πξνγξακκάησλ
αζθάιηζεο, ππάξρνπλ ζηε ρψξα απηή 45,8 εθαηνκκχξηα αλαζθάιηζησλ
πνιηηψλ.
 Πνηα αθξηβψο απνηπρία ηεο αγνξάο επζχλεηαη γηα ηελ θαηάζηαζε

απηή;
 Πνηα κέηξα πνιηηηθήο πξνηείλεη ε νηθνλνκηθή αλάιπζε ηνπ αγαζνχ
πγεία γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ησλ αλαζθαιίζησλ;

ΕΡΓΑ΢ΣΗΡΙΟ
ΜΕΛΕΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩ΢Η΢
(ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑ΢ΙΑ)
ΕΥΑΡΜΟΓΗ:
Αξιολόγηση ενός νοσοκομείου

(Στόχος: υποθέσεις αποδοτικότητας ενός νοσοκομείου από την υιοθέτηση
νέων προγραμμάτων σε ιατρικό-νοσηλευτικό, οικονομικό-διαχειριστικό και
οργανωτικό-διοικητικό επίπεδο)
Έστω το Νοσοκομείο Α με τους παρακάτω δείκτες εισροών και εκροών το

έτος (t) 2008
B Νοσοκομειακές κλίνες 679

P Αριθ. Νοσηλευομένων (εισαγωγών) 28.926
Pt Αριθ. Απασχολουμένων 1.578
Pd Συνολικές ημέρες νοσηλείας 183.090
Ct Συνολικό κόστος λειτουργίας 10.426.975.000
Cd/p Ημερήσιο κόστος ανά ασθενή 56.950
Tm Μ.Δ.Ν. 6,33
Ιο Κάλυψη (%) νοσηλευτικών κλινών 73,88
΢ελάξην 1ν:
Αλ κε λέεο νξγαλσηηθφ-δηνηθεηηθέο κεηαξξπζκίζεηο επηδηψμνπκε ην 2009 κείσζε ηεο
Μ.Γ.Ν. θαηά 1 εκέξα θαη αχμεζε ηεο θάιπςεο θαηά 6,12 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, κε
δηαηήξεζε ησλ δαπαλψλ ζην επίπεδν ηνπ 2008 ηφηε, κε λέα βαζηθά δεδνκέλα ηα
παξαθάησ:
Μ.Γ.Ν. (Tm): 5,33
Κάιπςε (Io): 80%
Α) Πνηνο πξνβιέπεηαη λα είλαη ν λένο αξηζκφο εηζαγσγψλ ζην Ννζνθνκείν;
Β) Έρνληαο ππ‟ φςηλ ζαο ηα δεδνκέλα ηεο αξρηθήο ππφζεζεο θαη ηα λέα δεδνκέλα,
πξνβείηε ζε ζχγθξηζε ησλ δεηθηψλ παξαγσγήο θαη απνδνηηθφηεηαο ησλ εηψλ 2008 θαη
2009.
΢ελάξην 2ν:
Αλ απμεζεί ην θφζηνο θαηά 4% απφ ηελ εηζαγσγή λέαο βτνηαηξηθήο ηερλνινγίαο κε
ηαπηφρξνλε κείσζε ηεο Μ.Γ.Ν. θαηά 1,2 εκέξεο θαη αχμεζε ηεο θάιπςεο θαηά 4,82
πνζνζηηαίεο κνλάδεο, αχμεζε ζλεζηκφηεηαο απφ 2% ζε 3% θαη κείσζε ηεο
ζλεζηκφηεηαο απφ αηπρήκαηα απφ 40 ζαλάηνπο ζε 25 ζαλάηνπο αλά 10.000 θαηνίθνπο,
ηφηε κε ηα λέα δεδνκέλα ζρνιηάζηε ηνπο δείθηεο παξαγσγήο θαη απνδνηηθφηεηαο.

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ
ΘΕΜΑΣΑ ΢ΤΖΗΣΗ΢Η΢
Δπηπιένλ Τιηθφ γηα ηνλ Διεχζεξν ρξφλν ζαο!!
Δπηά κεηαξξπζκίζεηο πνπ κπνξνχλ λα γεθπξψζνπλ ηηο θαηλνκεληθά

αληηθξνπφκελεο έλλνηεο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο
Σσλ Jean P. Drouin, Viktor Hediger, Nicolaus Henke, Ludwig Kanzler, θαη Paolo De
Santis*
Δίλαη επξέσο γλσζηφ φηη νη δαπάλεο Τγείαο απμάλνληαη κε ηαρχ ξπζκφ ζηηο
πεξηζζφηεξεο ρψξεο. Πνιιέο θπβεξλήζεηο ιακβάλνπλ κέηξα ζπγθξάηεζήο ηνπο,
σζηφζν είλαη δχζθνιν λα επηιέμνπλ πάληα ηηο ζσζηέο δξάζεηο θαη λα κεηξήζνπλ ην
απνηέιεζκά ηνπο. Σν θαησηέξσ πιαίζην δξάζεο ζθηαγξαθεί επηά ηνκείο
κεηαξξχζκηζεο -θαηεγνξηνπνηεκέλνπο ζε „πξνζθνξά‟ θαη „δήηεζε‟ ππεξεζηψλ πγείαο-
νη νπνίνη απνδεδεηγκέλα κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε κείσζε ησλ δαπαλψλ ρσξίο λα
επεξεάζνπλ αξλεηηθά ηελ πνηφηεηά ηνπο.
1. Απνδνηηθφηεηα
Σα ζπζηήκαηα Τγείαο πξέπεη λα είλαη ζηειερσκέλα κε ην ζσζηφ αξηζκφ πξνζσπηθνχ

θαη εμνπιηζκέλα κε ηθαλφ επίπεδν ηερληθνχ εμνπιηζκνχ γηα λα ιεηηνπξγνχλ απνδνηηθά.
Ωζηφζν, ν θαζνξηζκφο ηνπ αθξηβνχο αξηζκνχ ησλ απαηηνχκελσλ εηδηθνηήησλ κπνξεί
λα επεξεαζηεί κφλν έκκεζα θαη κεζνπξφζεζκα, π.ρ. κέζσ δεκηνπξγίαο ή εμάιεηςεο
ζρνιψλ, θηλήηξσλ θαη ζέζεσλ εξγαζίαο. Σν απνηέιεζκα είλαη φηη πνιιέο ρψξεο έρνπλ
ειιείκκαηα ή πιενλάζκαηα ζε ζεκαληηθέο εηδηθφηεηεο. Δλδεηθηηθά, ε Ηαπσλία έρεη 7%
πεξηζζφηεξνπο νξζνπεδηθνχο, αιιά θαη 7% ιηγφηεξνπο αλαηζζεζηνιφγνπο απφ
ζπγθξίζηκεο ρψξεο. Αληίζηνηρα, ε απνδνηηθή εθκεηάιιεπζε ππνδνκήο θαη εμνπιηζκνχ
απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε ειέγρνπ ηνπ θφζηνπο θαη πνηφηεηαο ππεξεζίαο, π.ρ. ε
αληηκεηψπηζε νμέσλ εγθεθαιηθψλ επεηζνδίσλ ζην Λνλδίλν βειηηψζεθε κε ηελ
αλαβάζκηζε ηνπ εμνπιηζκνχ θαη ζηειέρσζεο ελφο κηθξνχ αξηζκνχ κνλάδσλ 24σξεο
ιεηηνπξγίαο, ζε ζρέζε κε ηελ πξφηεξε πξνζπάζεηα αμηνπνίεζεο φισλ ησλ
λνζνθνκείσλ ηεο πφιεο.
2. Βειηηζηνπνίεζε δαπαλψλ
Οη δαπάλεο παξνρήο ππεξεζηψλ Τγείαο δηαθέξνπλ ζεκαληηθά απφ ρψξα ζε ρψξα. Ζ

κέζε λνζειεία ζε λνζνθνκείν ζηηο ΖΠΑ θνζηίδεη 12.833 επξψ, ελψ ζηε Γεξκαλία
3.671 επξψ. Δπηπιένλ, νη δαπάλεο δηαθέξνπλ ζεκαληηθά θαη εληφο ησλ ηδίσλ
ζπζηεκάησλ Τγείαο, π.ρ. ζε ηέζζεξα πεξηθεξεηαθά λνζνθνκεία ηεο Αγγιίαο ην θφζηνο
λνζειείαο δηαθέξεη έσο θαη 60% γηα ζπγθξίζηκα πεξηζηαηηθά. Γξάζεηο, φπσο ε
ζέζπηζε εζληθψλ «ηηκνθαηαιφγσλ» γηα θάζε ππεξεζία (Αγγιία), ε ζέζπηζε
«αληαγσληζκνχ» κεηαμχ λνζνθνκείσλ (Αγγιία θαη Γεξκαλία) ή ε ηδησηηθνπνίεζε
νξηζκέλσλ λνζνθνκείσλ (Γεξκαλία) είλαη ελδεηθηηθέο ησλ ηάζεσλ ζηνλ ηνκέα απηφ.

3. Γηαζθάιηζε πνηφηεηαο.
Oπσο νη δαπάλεο έηζη θαη ε πνηφηεηα ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ κεηαμχ

λνζνθνκείσλ, πεξηθεξεηψλ θαη θξαηψλ δηαθέξεη ζεκαληηθά. Δληφο ηεο ίδηαο
γεσγξαθηθήο πεξηθέξεηαο λνζειεπηήξηα «πςειήο πνηφηεηαο» εκθαλίδνπλ 3-4 θνξέο
ρακειφηεξεο επαλεηζαγσγέο αζζελψλ ζε ζρέζε κε αληίζηνηρα λνζειεπηήξηα «ρακειήο
απφδνζεο» (γηα ηα ίδηα πεξηζηαηηθά). Σν πιένλ θξίζηκν βήκα γηα ηε δηαζθάιηζε ησλ
ππεξεζηψλ είλαη ε αλάπηπμε θαη ζπζηεκαηηθή κέηξεζε δεηθηψλ πνηφηεηαο (π.ρ.
επαλεηζαγσγέο) αλά λνζνθνκείν, ππεξεζία, αθφκα θαη γηαηξφ, ε νπνία πξνυπνζέηεη θαη
ηηο αλάινγεο επελδχζεηο ζε πιεξνθνξηθά ζπζηήκαηα, θαη ε ζπλαθφινπζε ιήςε
δηνξζσηηθψλ δξάζεσλ.
4. Πξφιεςε Γξάζεηο
Όπσο ε πξνψζεζε πγηεηλήο δηαβίσζεο ζε αλαπηπζζφκελεο νηθνλνκίεο, ε παξνρή

επξείαο θιίκαθαο εκβνιηαζκψλ, αθφκα θαη ε ζπλεξγαζία κε εξγνδφηεο γηα πξφιεςε
πλεπκαηηθψλ δηαηαξαρψλ εξγαδνκέλσλ απνθέξνπλ ζεκαληηθά απνηειέζκαηα. Οη
πεξηζζφηεξεο ρψξεο μνδεχνπλ κφλν ην 1%-3% ησλ πξνυπνινγηζκψλ ηνπο Τγείαο ζε
ζέκαηα πξφιεςεο, φηαλ είλαη πεπνίζεζε φηη νη επελδχζεηο απηέο έρνπλ πνιιαπιά
νθέιε.
5. Δλζπλείδεηε ρξήζε
Έλα ζχζηεκα Τγείαο ιεηηνπξγεί ζσζηά φηαλ νη αζζελείο είλαη ζε ζέζε λα επηιέμνπλ
βέιηηζηα κεηαμχ ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Ζ επηινγή απηή γίλεηαη ζσζηά κφλν
φηαλ ππάξρεη ε απαξαίηεηε πιεξνθνξία θαη ηα θαηάιιεια θίλεηξα. ΢ηε Ννξβεγία απφ
ην 2003 νη πνιίηεο κπνξνχλ λα επηιέγνπλ ην λνζνθνκείν γηα ηε ζεξαπεία ηνπο, έρνληαο
πξφζβαζε απφ ην Γηαδίθηπν ζε δείθηεο πνηφηεηαο θαη ρξφλνπ αλακνλήο αλά
λνζνθνκείν. ΢ηε ΢ηγθαπνχξε έλαο αζζελήο ζε δίθιηλν δσκάηην ιακβάλεη κεξηθή
απνδεκίσζε, ελψ ζε κνλφθιηλν δσκάηην ζην ίδην λνζειεπηήξην νθείιεη λα θαηαβάιιεη
ην πιήξεο πνζφ ηεο δηακνλήο θαη πεξίζαιςήο ηνπ.
6. Βηψζηκνη κεραληζκνί ρξεκαηνδφηεζεο
Πνιιέο θπβεξλήζεηο επαλεμεηάδνπλ ηνπο ηξφπνπο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ ζπζηεκάησλ

Τγείαο. Οξηζκέλα ζπζηήκαηα βαζίδνληαη ζηε ζπκκεηνρή ησλ αζζελψλ ζηε δαπάλε
πεξίζαιςεο. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη θαη πάιη ην παξάδεηγκα ηεο ΢ηγθαπνχξεο, φπνπ
κφλν ην 25% ηεο ρξεκαηνδφηεζεο πξνέξρεηαη απφ δεκφζηνπο πφξνπο, ελψ ην ππφινηπν
απφ πξνζσπηθνχο «απνηακηεπηηθνχο ινγαξηαζκνχο Τγείαο», εξγνδνηηθέο εηζθνξέο θαη
αζθάιηζε. Ωο εθ ηνχηνπ ε ρψξα δαπαλά κφλν ην 4% ηνπ ΑΔΠ ζηελ Yγεία γηα έλα
πξνζδφθηκν δσήο 77 εηψλ, ζπγθξίζηκν κε απηφ ησλ ΖΠΑ.
7. ΢χλδεζε «πξνζθνξάο» θαη «δήηεζεο» ππεξεζηψλ
Ζ ηηκνιφγεζε ππεξεζηψλ θαη ην θαλνληζηηθφ πιαίζην απνηεινχλ ηνπο πην ζεκαληηθνχο

παξάγνληεο ξχζκηζεο ηεο ζρέζεο απηήο. ΢ηνλ 20φ αηψλα ε έλλνηα ηεο ηηκνιφγεζεο
ππεξεζηψλ αηφλεζε, κε βαζηθφ ζηφρν ηελ ηζφηεηα πξφζβαζεο ζηελ Τγεία. Απηφ
βεβαίσο έθαλε ηηο ππεξεζίεο Τγείαο πην πξνζηηέο, σζηφζν θαηέζηεζε ηα ζπζηήκαηα
Τγείαο ιηγφηεξν «δηαθαλή» θαη ηθαλά λα κεηξήζνπλ ην πξαγκαηηθφ ηνπο θφζηνο. Σα
ηειεπηαία ρξφληα γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα αλαζηξνθήο απηήο ηεο ηάζεο, κε ηα

λνζειεπηήξηα λα ρξεκαηνδνηνχληαη βάζεη ησλ πεξηζηαηηθψλ θαη ηεο πνηφηεηάο ηνπο ή

ηε δεκηνπξγία «απηφλνκσλ» ινγηζηηθά κνλάδσλ εληφο ησλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ
κε επζχλε γηα ηνλ ηζνινγηζκφ ηνπο.
Ζ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ζηα ζπζηήκαηα Τγείαο απνηειεί πηεζηηθή αλάγθε αλ

ιάβνπκε ππφςε ηε ηαρεία αχμεζε ηνπ θφζηνπο θαη ηηο δεκνγξαθηθέο ηάζεηο. Οη
ζεκειηψδεηο δπλάκεηο πνπ νξίδνπλ ηελ «πξνζθνξά» θαη ηε «δήηεζε» ησλ ζρεηηθψλ
ππεξεζηψλ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ έλα απνηειεζκαηηθφ πιαίζην ζρεδηαζκνχ
πνιηηηθψλ θαη ιήςεο απνθάζεσλ.
* Ο Jean Drouin θαη ν Nicolaus Henke είλαη Principal θαη Director ζην γξαθείν ηεο
McKinsey ζην Λνλδίλν. Ο Viktor Hediger είλαη Principal ζην γξαθείν ηνπ Νηνπκπάη, ν
Ludwig Kanzler είλαη Associate Principal ζην Σφθην θαη ν Paolo De Santis είλαη
Principal ζην γξαθείν ηεο McKinsey ηεο Ρψκεο.
V. ΢σολιαζμόρ ηος άπθπος “A re-examination of the meaning and importance of supplier

– induced demand”.
(R. Labelle, G. Stoddart, T. Rice, Journal of Health Economics, 13 (1994) 347 – 368.
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
«Επανεξέηαζη ηηρ ζημαζίαρ και ηηρ ζποςδαιόηηηαρ ηηρ πποκληηήρ ζήηηζηρ ηων
ππομηθεςηών».
΢ην άξζξν απηφ νη εξεπλεηέο πξνζπάζεζαλ λα δψζνπλ έλα δηαθνξεηηθφ νξηζκφ ηεο πξνθιεηήο
δήηεζεο ζε ζρέζε κε άιιεο έξεπλεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζην παξειζφλ. Ύζηεξα απφ
βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο πξνεγνχκελσλ εξεπλψλ θαηέιεμαλ φηη ίζσο ζα έπξεπε λα δνζεί έλαο
δηαθνξεηηθφο νξηζκφο ζηελ ζεσξία ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο θαη ζχκθσλα κε απηφλ λα εμεηαζζεί
αλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα νη ηαηξνί πξνθαινχλ αχμεζε ηεο δήηεζεο γηα ππεξεζίαο πγείαο
(πεξηζζφηεξεο δηαγλσζηηθέο εμεηάζεηο) κε ζθνπφ ηελ πςειφηεξε ακνηβή ηνπο.
Δπηπιένλ εμεηάδεηαη αλ ηειηθά επεξεάδεηαη ε πγεία ηνλ αζζελψλ απφ ηελ πξνθιεηή δήηεζε θαη
πην ζπγθεθξηκέλα αλαιχνπλ ηελ ρξεζηκφηεηα ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο πγείαο ησλ αζζελψλ απφ
ηελ πξνθιεηή δήηεζε. Αλαθέξνληαη επίζεο ζηελ αλάγθε απφ ηελ πιεπξά ηνπ θξάηνπο λα
εμεηάζεη ηνπο δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο ή νξηζκνχο ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο πξηλ ιάβεη κέηξα γηα
ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλφκελνπ απηνχ. Με άιια ιφγηα ε θξαηηθή ξπζκηζηηθή παξέκβαζε ζα
πξέπεη πξψηα λα εξεπλά ηνπο ιφγνπο πνπ ζπκβαίλεη ε πξνθιεηε δήηεζε θαη θαηφπηλ λα
ζεζκνζεηεί κέηξα πνπ ζα εμαιείςνπλ ην θαηλφκελν ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο, ελψ ππνζηεξίδνπλ
φηη ζε αληίζεηε πεξίπησζε θαλέλα κέηξν δελ ζα κπνξέζεη λα αληηκεησπίζεη ην θαηλφκελν απηφ.
Δλ ζπλερεία γίλνληαη αξθεηέο αλαθνξέο ζηνπο δηαθνξεηηθνχο νξηζκνχο πνπ έρνπλ δνζεί απφ
πξνεγνχκελεο εξεπλεηέο ζχκθσλα κε θάπνηα ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα. Καηαιήγνπλ φηη
ππάξρνπλ δπν νκάδεο εξεπλεηψλ πνπ εξεπλνχλ ηε πξνθιεηε δήηεζε αλαδεηψληαο είηε ζεηηθά
είηε αξλεηηθά θξηηήξηα. ΢χκθσλα κε ηνλ Hadley (1989) νη γηαηξνί πξνθαινχλ ηελ δήηεζε ησλ
αζζελψλ γηα πεξηζζφηεξε θξνληίδα ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ηηκή. Πηζηεχεη φηη ζα πξέπεη λα
νξίζνπλ ηηο ηηκέο ζε έλα ζεκείν φπνπ ν αζζελήο ζα θαηαιάβεη ηελ ρξεζηκφηεηα ηεο θξνληίδαο
πγείαο ρσξίο λα ξίμνπλ αλαγθαζηηθά ηηο ηηκέο (θφζηνο ησλ ππεξεζηψλ). Αληίζεηα θάπνηνη άιινη
εξεπλεηέο δίλνπλ έλαλ νξηζκφ ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο κε αξλεηηθά θξηηήξηα. ΢χκθσλα κε ηνλ
Stano (1985), εμεηάδεηαη αλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα νη γηαηξνί έρνπλ επεξεάζεη ηελ αγνξά
κεηψλνληαο ην κέγεζνο ησλ πξαθηηθψλ ηνπο. Δπηπιένλ, ν Monsa πηζηεχεη φηη ε αζχκκεηξε
πιεξνθφξεζε νδεγεί ζε απνηπρία ηεο αγνξάο θαη κε νξζνινγηθέο ηαηξηθέο ππεξεζίεο απφ ηνπο
ηαηξνχο. ΢εκαληηθή αλαθνξά γίλεηαη ζηελ ζεκαζηνινγία ησλ ιέμεσλ φπσο «πξφθιεζε»
(induced) ζηελ νπνία ζεσξνχλ φηη δελ ζεκαίλεη απαξαίηεηα φηη έρεη αξλεηηθή έλλνηα. ΢ην ιεμηθφ
(Oxford English Dictionary) ε εξκελεία ηεο ιέμεο αξρίδεη κε ην ξήκα «νδεγψ» (to lead) ην νπνίν
έρεη ζεηηθή έλλνηα.

Η θπξίσο έξεπλα επηθεληξψλεηαη ζηνλ νξηζκφ ελφο πίλαθα πνπ νξίδνπλ ηελ πξνθιεηή δήηεζε
απφ δηαθνξεηηθέο πιεπξέο ή δηαζηάζεηο. Πηζηεχνπλ φηη ε ηαπηφρξνλε εμέηαζε ηεο επηξξνήο ηνπ
πξνκεζεπηή θαη ηεο επηξξνήο ησλ ππεξεζηψλ ζα δψζεη έλα νινθιεξσκέλν νξηζκφ ηεο
πξνθιεηήο δήηεζεο φπσο επίζεο ζα δηαπηζησζεί αλ ηειηθά ε πξνθιεηε δήηεζε έρεη ζεηηθά
απνηειέζκαηα ζηελ βησζηκφηεηα ηνπ αζζελνχο. Γπν είλαη ηα θχξηα εξσηήκαηα πνπ
δηακνξθψλνπλ ηνλ πίλαθα:
1). Θα είραλ πξνθαιέζεη ηελ δήηεζε γηα επηπιένλ εμεηάζεηο νη αζζελείο αλ γλψξηδαλ θάζε
πιεξνθνξία ζρεηηθά κε ηελ αζζέλεηα ηνπο? θαη
2). Οη επηπιένλ ππεξεζίεο πνπ παξαζρέζεθαλ βειηίσζαλ ηελ πγεία ησλ αζζελψλ?
Ο πίλαθαο πνπ ζηεξίδεηαη ζηα δπν απηά εξσηήκαηα δίλεη έμη δηαθνξεηηθνχο νξηζκνχο ή
εξκελείεο ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο. Γηα παξάδεηγκα, ζηελ πξψηε πεξίπησζε ε επηπιένλ
ζεξαπεία ζα θάλεη θαιφ ζηελ πγεία ηνπο αζζελνχο θαη ν ίδηνο αλ είρε ηελ πιεξνθφξεζε ζα
επέιεγε ηελ επηπιένλ ζεξαπεία. Δλψ ζηε δεχηεξε πεξίπησζε ε επηπιένλ ζεξαπεία θάλεη θαιφ
ζηελ πγεία ηνπο αζζελνχο αιιά δελ ζα ηελ επέιεγε έζησ θαη αλ ήηαλ ζσζηά ελεκεξσκέλνο
γηαηί πηζηεχεη φηη ζα ήηαλ ην ίδην θαιά ζηελ πγεία ηνπ φπσο πξηλ.
Σα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο θαηαιήγνπλ φηη ζα πξέπεη νη ζρεδηαζηέο πνιηηηθψλ ηεο πγείαο
λα βξνπλ ηε θαηάιιειε ηζνξξνπία ζηε ζρέζε ηνπ ηαηξνχ - αζζελή θαη ζηελ ζπλέρεηα λα
παίξλνπλ απνθάζεηο γηα ηε κείσζε ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο. Γεχηεξνλ, παξνηξχλνπλ ζηηο
κειινληηθέο έξεπλεο λα εμεηαζζεί ην ζεκείν ζην νπνίν ε πξνθιεηή δήηεζε θηάλεη λα είλαη
ρξήζηκε γηα ηελ πγεία ηνπ αζζελνχο θαζψο επίζεο θαη ην ζεκείν πνπ ν ίδηνο ν αζζελήο ζεσξεί
φηη ζα ππάξρεη ρξεζηκφηεηα απφ επηπιένλ ζεξαπεία. Σξίηνλ, ε κειέηε δίλεη ηδηαίηεξε έκθαζε ζε
δηεπθξηλήζεηο πνπ αθνξνχλ ζην ξφιν πνπ ζα πξέπεη λα έρνπλ νη ηαηξνί ζχκθσλα κε ηνπο
αζζελείο, ηνπο ζρεδηαζηέο πνιηηηθψλ πγείαο θαη ηελ θνηλσλία γεληθφηεξα. Υαξαθηεξηζηηθά
αλαθέξνπλ ηξεηο ξφινπο πνπ κπνξεί λα έρεη ν ηαηξφο:
α) λα σο απιφο ζχκβνπινο επηθνηλσλίαο γηα ηελ ηαηξηθή πιεξνθφξεζε ησλ αζζελψλ,

β) σο θξηηήο ηεο ρξεζηκφηεηαο εμηξα εμεηάζεσλ γηα ηελ πγεία ηνπ αζζελνχο,
γ) σο δηαρεηξηζηήο ηεο δηάζεζεο ησλ ζπαλίσλ πφξσλ.
Σέηαξησλ, αλ νη ξπζκηζηέο ησλ πνιηηηθψλ πγείαο έρνπλ ζθνπφ ηελ εμάιεηςε ηεο πξνθιεηήο
δήηεζεο εμαηηίαο ησλ πςειψλ ακνηβψλ ηνπ ηαηξψλ δελ ζα πξέπεη λα αγλννχλ ηελ έιιεηςε
πιεξνθφξεζεο πνπ κπνξεί λα έρνπλ νη γηαηξνί, νη αζζελείο ή θαη νη δχν γηα ηελ αζζέλεηα.
Οη εξεπλεηέο θαηαιήγνπλ φηη ην θξάηνο ζα πξέπεη λα αλαιάβεη δξάζεηο (πνιηηηθέο) γηα ην

θαηλφκελν ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο ιακβάλνληαο ππφςε ηνπο ηελ ρξεζηκφηεηα ηεο απμεκέλεο
δήηεζεο ζηελ βειηίσζε ηεο πγείαο ηνπ αζζελνχο θαη αλαθέξνληαη ραξαθηεξηζηηθά ζηελ
πνηθηινκνξθία ησλ ξπζκηζηηθψλ παξεκβάζεσλ πνπ ζα πξέπεη λα πηνζεηεζνχλ έηζη ψζηε λα
απνηειέζνπλ νπζηαζηηθά κέηξα ζηελ βειηίσζε ηεο πγείαο ησλ αζζελψλ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ
1. Θενδψξνπ Μ., 1999, «Τπεξεζίεο Τγείαο / Ννζνθνκείν Ηδηνηππίεο θαη

Πξνθιήζεηο» Σφκνο Γ, ΔΑΠ
2. Καζαξάθε Μ., «Πνζνηηθή Αλάιπζε ζηελ Άζθεζε Γηνίθεζεο: Δθαξκνγέο
Γξακκηθψλ Πξνηχπσλ», εθδ. ΢ηακνχιεο, 2007.
3. Καξηψηεο Π., «Management Τπεξεζηψλ πγείαο & Βηνταηξηθή Σερλνινγία»,
εθδφζεηο euroclinica, Αζήλα, 1992
4. Ληαξφπνπινο Λ., 2007, «Οξγάλσζε Τπεξεζηψλ πγείαο & ΢πζηεκάησλ
Τγείαο», εθδ. ΒΖΣΑ, Αζήλα
5. Μαηζαγγάλεο Μάλνο, “Οηθνλνκία θαη πνιηηηθή πγείαο ζηηο ρψξεο ηεο ΔΔ”,
Γηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο, Οηθνλνκηθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ, 2007
6. Νηάθαο Γ., “Ζ αμηνιφγεζε σο Πξνυπφζεζε Απνηειεζκαηηθήο Γηαρείξηζεο ηνπ
Δ΢Τ”, Δπηζεψξεζε Τγείαο Μάξ.- Απξ. 1999, ζει 9-11
7. Οηθνλφκνπ Ν.Α., Σνχληαο Γ., «Αμηνιφγεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ζηνλ ρψξν ηεο
πγείαο», Αξρεία Διιεληθήο Ηαηξηθήο, 2007, 24(1):34-47
8. ΢ηγάιαο Η., «Ο εθζπγρξνληζκφο ησλ ειιεληθψλ λνζνθνκείσλ: πξνυπφζεζε
απαξαίηεηε γηα ηελ επηηπρία ηεο πγεηνλνκηθήο κεηαξξχζκηζεο», Δπηζεψξεζε
Τγείαο, Αζήλα, 1997, ηφκνο 8, ηεχρνο 44, ζ.81-85
9. ΢νχιεο ΢., (1999), «Οηθνλνκηθή ηεο Τγείαο», εθδ. Παπαδήζε, Αζήλα
10. ΢νπιηψηεο Κ., «Πνιηηηθή θαη Οηθνλνκηθά ηεο Τγείαο», Δθδφζεηο Παπαδήζε,
2006

ΦΡΑΓΚΙΑΔΑΚΗΣ Γ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΦΡΑΓΚΙΑΔΑΚΗΣ Γ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΔΘΝΗΚΖ ΢ΥΟΛΖ ΓΖΜΟ΢ΗΑ΢ ΓΗΟΗΚΖ΢Ζ΢ – ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΖ΢ ΤΓΔΗΑ΢

ΔΘΝΗΚΖ ΢ΥΟΛΖ ΓΖΜΟ΢ΗΑ΢

ΓΗΓΑΚΣΗΚΔ΢ ΢ΖΜΔΗΩ΢ΔΗ΢ ΢ΔΜΗΝΑΡΗΟΤ

ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢

ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΖ΢ ΤΓΔΗΑ΢

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 1

Σα υγειονομικά συστήματα, σε ολόκληρο τον σύγχρονο κόσμο, αντιμετωπίζουν σημαντικές οικονομικές

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 2

ΗI. Οηθνλνκηθή Αμηνιφγεζε

III. Ζ Υξεκαηνδφηεζε ηνπ ΢πζηήκαηνο Τγείαο

IV. Ζ Εήηεζε θαη ε Πξνζθνξά ησλ Τπεξεζηψλ Τγείαο

V. Αλάιπζε Ννζνθνκεηαθψλ Γαπαλψλ

VΗ. Γηαρεηξηζηηθφο Έιεγρνο Ννζνθνκείσλ

Δξγαζηήξην Πξνβιεκάησλ – Δξσηήζεσλ 43

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 3

Ελόηεηα Θ.1 – Η επηζηήκε ησλ Οηθνλνκηθώλ ηεο Τγείαο

Σα νηθνλνκηθά ηεο πγείαο (health economics) ελδηαθέξνληαη πξσηαξρηθά γηα ηηο

α) ζηνλ εληνπηζκφ ησλ αηηηνινγηθψλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ην επίπεδν πγείαο

β) ζηε δηεξεχλεζε ησλ θνηλσληθννηθνλνκηθψλ επηπηψζεσλ ηεο αζζέλεηαο,

γ) ζηελ νξγάλσζε θαη ρξεκαηνδφηεζε ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο.

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 4

Ελόηεηα Θ.2 – Γεληθό πιαίζην Οηθνλνκηθώλ ηεο Τγείαο

Παξφιν πνπ ν ελλνηνινγηθφο πξνζδηνξηζκφο ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο πγείαο είλαη

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 5

Ποιοι είναι οι ςπάνιοι υγειονομικοί πόροι που εξαςφαλίζουν ιατρικά αγαθά

Οη πγεηνλνκηθνί πφξνη απνηεινχληαη απφ ηνπο αλζξψπηλνπο, πιηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο

α) ην ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ

β) ηα θαξκαθεπηηθά ζθεπάζκαηα θαη ην πγεηνλνκηθφ πιηθφ

γ) ηηο εηζξνέο θεθαιαίνπ, φπσο νη εγθαηαζηάζεηο ησλ λνζνθνκείσλ θαη ν

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 6

II. ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΞΗΟΛΟΓΖ΢Ζ

Ελόηεηα ΘI.1 – Η έλλνηα ηεο Οηθνλνκηθήο Αμηνιόγεζεο

Ζ νηθνλνκηθή αμηνιφγεζε θαη ε απνδνηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο απνηεινχλ

Η νηθνλνκηθή αμηνιόγεζε πξνζδηνξίδεη, ζηελ νπζία, ηελ απνδνηηθόηεηα ελόο

Δηδηθφηεξα νηθνλνκηθή αμηνιφγεζε νλνκάδεηαη ε ζπγθξηηηθή αλάιπζε ησλ

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1: Οικονομική Αξιολόγηση

Εισροές Προγράμματα – Διαδικασίες Εκροές ή Αποτελέσματα της

Πεγή: ΢νχιεο, (1999)‡

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 7

Ελόηεηα ΘI.2 – Μέζνδνη νηθνλνκηθήο αμηνιόγεζεο

Οη πξψηεο δχν κέζνδνη κπνξνχλ λα ππνινγίζνπλ ηελ ηερληθή απνδνηηθφηεηα

΢ηηο αλαιχζεηο Κφζηνπο – απνηειεζκαηηθφηεηαο, ε κνλάδα κέηξεζεο ηεο

Σν κεηνλέθηεκα απηφ ηεο αλάιπζεο θφζηνπο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαιχπηεη ε

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 8

κεηξψληαη αλαθνξηθά κε ηε πνηφηεηα ή ηε ρξεζηκφηεηα ηνπο (ζαθψο κε ρξεκαηηθή

΢ηηο αλαιχζεηο Κφζηνπο – Οθέινπο, ην φθεινο κηαο ζεξαπεπηηθήο παξέκβαζεο

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 9

Οη θχξηεο κέζνδνη κεξηθήο νηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο είλαη νη εμήο (Οηθνλφκνπ, 2007):

 ε πεξηγξαθή θόζηνπο (cost description) πεξηγξάθεη κφλν ηα θφζηε ελφο

΢πλαθείο κε ηηο κειέηεο απιήο πεξηγξαθήο απνηειεζκάησλ είλαη νη επηδεκηνινγηθέο

 Ζ ζύγθξηζε θόζηνπο (cost comparison) είλαη ε ζπγθξηηηθή αλάιπζε ηνπ

 Ζ αλάιπζε θόζηνπο αζζέλεηαο (cost of illness analysis) ζηνρεχεη ζηνλ

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 10

νηθνλνκηθνχ-παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο απφ ηελ απψιεηα παξαγσγήο ιφγσ ηεο

 ΢ηηο παξαπάλσ κνξθέο θφζηνπο ζα κπνξνχζε λα πξνζηεζεί θαη ην θξπθό

Ελόηεηα ΘI.3 – Δείθηεο νηθνλνκηθώλ ηεο Τγείαο

Οη δείθηεο είλαη ζπλήζσο ηα βαζηθά εξγαιεία γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο

Οη δείθηεο πξέπεη λα ραξαθηεξίδνληαη απφ ηέζζεξα ζηνηρεία:

Απηφ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα κπνξνχλ λα κεηξάλε κε ζαθήλεηα ην πξνζδηνξηζκέλν

ΦΡΑΓΚΗΑΓΑΚΖ΢ ΓΗΩΡΓΟ΢ – ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΤΠΖΡΔ΢ΗΩΝ ΤΓΔΗΑ΢ – Δ.Κ.Γ.Γ. 11

Σν ελδηαθέξνλ ησλ νηθνλνκνιφγσλ νξηνζεηείηαη ζην επίπεδν παξαγσγήο ησλ

Ζ θαηάηαμε ησλ δεηθηψλ αμηνιφγεζεο γίλεηαη ζε δπν επίπεδα, ην κάθξν-

Ελόηεηα ΘI.4 – Γεληθό πιαίζην δεηθηώλ κέηξεζεο ησλ Τπεξεζηώλ Τγείαο

Αλάινγα κε ηηο ππφ αμηνιφγεζε ππεξεζίεο πγείαο, ην είδνο ηεο επηδησθφκελεο