Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

4 METODE PRORAČUNA POTREBNE KOLIČINE TOPLOTE ZA

GREJANJE
U velikom broju zemalja postoje standardi i norme koji propisuju metode za proračun
gubitaka toplote, što podrazumeva njihovu obaveznu primenu. Neki od najpoznatijih standarda
su:
- NEMAČKA DIN 4701 (iz 1959. i1983.)
- ENGLESKA CIBSE Guide iz 1986.
- SAD ASHRAE iz 1993.
- RUSIJA SNIP
- HOLANDIJA NEN 5066 iz 1988.
- BELGIJA NBN B62-003 iz 1986.
- ŠVAJCARSKA, ŠVEDKA, DANSKA...

Kod nas ne postoji SRPS standard koji propisuje metodu za proračun gubitaka toplote, pa
je preporuka da se koristi neki svetski poznat standard; to je najčešće DIN 4701.
DIN 4701 ima staru i novu verziju. Bilo bi logično da se koristi novi DIN, ali je u primeni
DIN iz 1959., na kome insistiraju “Beogradske elektrane” zbog dodatka Zu. Osim toga, spoljne
projektne temperature za većinu mesta u Srbiji izračunate su prema formuli Čaplina, koja
odgovara starom DIN-u.
Godine 1975. je kod nas sačinjen predlog našeg standarda SRPS M.E6.010 “Proračun
potrebne količine toplote za grejanje”, koji se bazirao na tada važećem DIN 4701 standardu iz
1959. Međutim, taj standard nikada nije postao važeći, jer se u to vreme očekivalo objavljivanje
novog DIN standarda, pa se težilo da se te izmene uvedu i u naš standard. Kada je konačno
objavljen novi DIN 4701 (što je usledilo tek 1983. umesto 1978.) izazvao je različita mišljenja i
polemike u našoj tehničkoj branši. Tada je potpuno zaustavljen proces postavljanja zvaničnog
SRPS standarda. Epilog je da se danas kod nas uglavnom koriste DIN 4701 iz 1959. i 1983.

Proračun prema DIN 4701 iz 1959.

Proračun transmisionih gubitaka toplote:
QTRANS = k ⋅ A ⋅ (t u − t sp ) , (4.1)
Koeficijent prolaza toplote k računa se na način kako je to ranije opisano (jednačina 3.7).
Koncept jednodimenzijskog prolaza toplote je bio odgovarajući dok su se koristili klasični
građevinski materijali (opeka, beton, malter, gips…). Kada je zbog uštede energije počela
masovna primena termoizolacionih materijala (mineralna vuna, stiropor, poliuretan…) u spoljnim
zidovima i krovu, onda je prenos toplote počeo da dobija više dvodimenzijski i trodimenzijski
karakter, pa je bilo potrebno da se koeficijenti prolaza toplote računaju na složeniji način. Kod
nas postoji standard koji se odnosi na proračun koeficijenata prolaza toplote – SRPS U.J5.510
“Metode proračuna koeficijenta prolaza toplote u zgradama” iz 1987. godine.
Površina, tj. građevinski element kroz koji dolazi do razmene toplote transmisijom uzima
se u proračunu na sledeći način:

4-1
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

- prozor – površina građevinskog otvora,

- podovi i tavanice – unutrašnja površina u prostoriji (širina x dužina),
- Zidovi – širina x bruto visina (rastojanje od poda do poda prostorije iznad
posmatrane). Fizički smisao: obuhvatanje prolaza toplote kroz međuspratnu
konstrukciju. Međutim, ovo ima smisla ako koeficijenti prolaza toplote nisu izračunati
prema SRPS U.J5.510, jer taj standard propisuje računanje tzv. “linijskih”
koeficijenata prolaza toplote, koji obuhvataju prenos toplote kroz međuspratne
konstrukcije.
Unutrašnja projektna temperatura se usvaja prema nameni prostorije. Postoji standard
SRPS U.J5.600 iz 1987. “Tehnički uslovi za projektovanje i građenje zgrada”, koji daje
preporuke unutrašnjih projektnih temperatura prema nameni prostorija, kao i spoljnih projektnih
temperatura.
Kada je u pitanju spoljna projektna temperatura, za Beograd je metodom Čaplina dobijena
vrednost od tsp = - 15oC. U standardu SRPS U.J5.600, nekom zastarelom i nedovoljno
definisanom metodom, za nepoznat vremenski period, dobijeno je tsp = - 18oC, što neodgovara
realnim uslovima – pogotovo ne za gradsko jezgro. Primenom više novih, savremenih metoda, za
noviji vremenski period od 20 godina, za Beograd je dobijeno tsp = - 10,5 do -12oC.
U suštini, standard SRPS U.J5.600 se odnosi na građevinsku fiziku i nema nikakvih
problema ukoliko se termička izolovanost zgrada računa prema tsp = - 18oC i upoređuje sa
minimalno dozvoljenom, ali i da se postrojenja za grejanje dimenzionišu prema ovoj temperaturi
– nema nikakve svrhe, jer je tada sistem predimenzionisan (orijentaciono: sniženje tsp za 1oC
dovodi do povećanja instalisane snage izvora toplote za 3%).
Proračun ventilacionih gubitaka toplote:
QV = ∑ (a ⋅ l ) s ⋅ R ⋅ H ⋅ (t u − t sp ) ⋅ Z E , (4.2)
s

a – propustljivost procepa spoljnih prozora i vrata [m3/mhPa2/3],

l – dužina procepa [m],
R – karakteristika prostorije [-],
H – karakteristika zgrade [WhPa2/3/m3K],
tu – temperatura unutrašnjeg vazduha [oC],
tsp – spoljna projektna temperatura [oC],
ZE – dodatak za prozore na uglu dva spoljna zida [-].

Propustljivost procepa pokazuje količinu vazduha u jedinici vremena koja prodre kroz
procep dužine 1m, pri razlici pritisaka od 1Pa. Njegova vrednost zavisi od materijala okvira
prozora i garantovanja zaptivenosti od strane proizvođača.
Karakteristika prostorije zavisi od odnosa propustljivosti procepa kroz koje vazduh ulazi u
prostoriju i propustljivosti procepa kroz koje vazduh izlazi iz prostorije. Na neki način R
predstavlja faktor „produvavanja“ prostorije:
1
R= . (4.3)
∑ l) s
( a ⋅
+1
∑ (a ⋅ l ) u

Karakteristika zgrade H u sebi sadrži brzinu vetra, koja je uzrok infiltraciji vazduha.

4-2
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

Dodaci:
Dodatak zbog prekida u zagrevanju i dodatak zbog uticaja hladnih okolnih površina se
uzima zbirno kroz dodatak ZD, koji zavisi od dužine prekida greajanja i Krišerove vrednosti:

Z D = f (k D , dužina prekida) (4.4)

Vrednosti dodatka ZD dati su u tabeli 3.3.
Dodatak na stranu sveta, koji uzima u obzir uticaj Sunčevog zračenja, uzima se preko
dodatka ZS. Vrednosti dodatka ZS dati su u tabeli 3.4.
Za prostorije čija je visina veća od 4m usvaja se dodatak Zh. Za svaki metar visine
prostorije iznad 4m dodaje se dodatak Zh =0,025 (na primer: ako je visina prostorije 7 m, onda je
Zh = 0,075), pri čemu je maksimalna vrednost Zh,max = 0,2.
Specifična potrebna količina toplote za grejanje:
QGUB
q= (4.5)
V
gde su:
QGUB – Ukupni gubici toplote prostorije (W) i
V – Zapremina prostorije (m3).

Ova veličina se računa na kraju svakog proračuna gubitaka toplote svake prostorije – to je
kontrolna veličina koja služi za grubu ocenu tačnosti gubitaka toplote. Kreće se u granicama od
10 do 100 W/m3 (najčešće od 25 do 60 W/m3). Vrednost specifične potrebne količine toplote za
grejanje može se koristiti za orjentacione proračune pri planiranju toplotnog kapaciteta kotlarnice,
toplane, mreže daljinskog grejanja, itd.

Proračun prema DIN 4701 iz 1983.

U osnovi, novi DIN 4701 iz 1983. je sličan starom standardu, ali je dopunjen savremenim
saznanjima koja su proistekla iz prakse, eksperimenata i primene računarske tehnike, koja je
vremenom napredovala. Izvrešno je prilagođavanje savremenim arhitektonsko-građevinskim
rešenjima zgrada i materijalima koji se u izgradnji koriste.
DIN 4701 iz 1983. se primenjuje za standardne slučajeve gradnje, dok su posebni
slučajevi izdvojeni, i za njih je data posebna metodologija, a to su:
- prostorije koje se retko greju (povremeno se koriste),
- prostorije veoma masivne konstrukcije,
- hale velike visine,
- staklene bašte.

Standardni (normalni) slučajevi:

standardni spoljni uslovi standardna pot. toplota (QN) standardni unutr. uslovi

Q N = QTRAN + QV (4.6)

QTRANS = ∑ k N ⋅ A ⋅ (t uN − t spN ) , (4.7)

4-3
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

kN – standardni (nominalni) koeficijent prolaza toplote (W/m2 K),

tuN, tspN – standardna unutrašnja, odnosno spoljna projektna temperatura (oC).
Spoljna projektna temperatura je određena prema novom kriterijumu: to je najniža
dvodnevna srednja temperatura koja je u periodu od 20 godina 10 puta dostignuta ili podbačena.
Za gradove u Srbiji na ovaj način još nije određena spoljna projektna temperatura.
Još jedna novina je uvedena što se tiče spoljne projektne temperature, a to je da ona, pored
klimatskih karakteristika, zavisi i od akumulacione mase zgrade, pa se vrši korekcija:
 M 
t sp = t spN + ∆t s , gde je ∆t s = f   i važi (4.8)
 ∑ As 

 M 
- za laki tip gradnje   < 600 kg/m2
∆t s = 0 oC,
 ∑ As 
 M 
- za srednje teški tip   ≤ 1400 kg/m2
∆t s = 2 oC,
 ∑ As 
 M 
- za srednje teški tip   > 1400 kg/m2
∆t s = 4 oC.
 ∑ As 

Akumulaciona masa prostorije:

1
M = ∑ (0,5 ⋅ mČ + 2,5 ⋅ m D + mO )S + ∑ (0,5 ⋅ mČ + 2,5 ⋅ mD + mO )U (4.9)
2

mČ – masa čelika,
mD – masa drveta,
mO – masa ostalih materijala.

 M 
Odnos   se računa za najnepovoljniju prostoriju u zgradi, sa maksimalno dva
 ∑ As 
spoljna zida i usvaja se za celu zgradu.

Standardna unutrašnja projektna temperatura obuhvata suvu temperaturu vazduha u

prostoriji i uzima u obzir srednju temperaturu okolnih površina. Ovako definisana temperatura,
nažalost ne može da se izmeri na objektu, već se može samo proveriti računski. Vrednosti tuN date
su tabelarno u zavisnosti od namene prostorija.

Za tipične negrejane prostorije date su preporuke za vrednosti unutrašnjih projektnih

temperatura, dok se za netipične negrejane prostorije računa iz izraza:

tx =
∑ ( k ⋅ A ⋅ t ) + ∑ ( k ⋅ A ⋅ t ) +0,36 ⋅ V ⋅ n ⋅ t
u s x s
, (4.10)
∑ ( k ⋅ A ) + ∑ ( k ⋅ A ) +0,36 ⋅ V ⋅ n
u s x

Koeficijent prolaza toplote:

k N = k + ∆k a + ∆k s , gde je ∆k a = f (k spolj elemnta >1,6W/m2K) = 0,1 – 0,3 i
∆k s = f (propustljivost za Sunčevo zračenje - gv) = -0,35 gv.

4-4
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

Novina je uvedena i za sve površine koje su u dodiru sa tlom, pa se specifični toplotni

fluks za takve površine računa na sledeći način:
t uN − t s , sr t uN − t pw
q= + (4.11)
R sv R pw
gde su:
ts,sr – srednja temperatura vazduha u dužem periodu tokom zime (preporuka ts,sr = tspN +15oC),
tpw – srednja temperatura podzemnih voda,
Rsv – ekvivalentni otpor prolazu toplote od prostorije ka spoljnom vazduhu,
Rpw – ekvivalentni otpor prolazu toplote od prostorije ka podzemnim vodama.

Ekvivalentni otpori prolazu toplote računaju se na sledeći način:

R sv = Ru + RG .K + Rλ , z + R s , (4.12)

R pw = Ru + RG. K + Rλ , zw . (4.13)

Standardna potrebna toplota za provetravanje Qv:

QV = QINF + ∆QVENT (4.14)
gde su:
QINF – potrebna količina toplote usled prirodnog provetravanja,
∆QVENT – dodatna količina toplote usled mehaničke ventilacije.
Potrebna količina toplote usled prirodnog provetravanja:
•
Q INF = V ⋅ ρ ⋅ c p ⋅ (t u − t sp ) . (4.15)
Količina vazduha koja u jedinici vremena dospe u prostoriju infiltracijom:
•
n
V = ∑ (a ⋅ l ) s ⋅ ( p s − pu ) , ∆p = f (vetar , uzgon) (4.16)
Brzina vetra raste sa visinom, a razlikuju se fasade “napadnute” i “nenapadnute” vetrom.
Zgrade se razlikuju:
- prema tipu osnove – šahtni ili spratni (etažni) tip,
- prema obliku i položaju osnove zgrade – pojedinačna ili zgrada u nizu.
Za šahtni tip:
Q INF , Š = [ε ŠV ⋅ ∑ ( a ⋅ l ) V + ε ŠN ⋅ ∑ ( a ⋅ l ) N ] ⋅ H h ⋅ r ⋅ (t u − t sp ) (4.17)
Za spratni tip:
Q INF , E = ε EV ⋅ ∑ (a ⋅ l )V ⋅ H h ⋅ r ⋅ (t u − t sp ) (4.18)

gde je ε korekcioni faktor za napadnutu (indeks V) i nenapadnutu fasadu (indeks N). Vrednost
proizvoda propustljivosti procepa i dužine procepa uzima se za najnepovoljniji slučaj.

4-5
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

Standardna vrednosti QINF je usvojena veća vrednost od dve izračunate:

Q INF = max{QINF ,Š , QINF , E }
Karakteristika zgrade:
Hh = εh ⋅ H , (4.19)
gde je εh korekcioni faktor za visinu zgrade, s obzirom da sa povećanjem visine brzina vetra raste
i da su veće uzgonske sile. Za zgrade do visine od 10 m ne uzima se u obzir sila uzgona.
Karakteristika prostorije r je ista kao i prema starom DIN-u. Za prostorije bez unutrašnjih
vrata se usvaja r = 1.
Minimalna količina vazduha potrebna za provetravanje Vsv, min je ona količina vazduha
koja je potrebna ljudima iz higijenskih razloga, kada dugo borave u prostoriji, i određuje se
prema broju izmena vazduha na čas. Potrebna količina toplote usled provetravanja je:
Qsv ,min = n ⋅ V ⋅ ρ ⋅ c p ⋅ ( t u − t sp ) (4.20)
Vrednosti broja izmena vazduha se daju kao preporučene vrednosti u zavisnosti od broja
ljudi i namene prostorije.
Ukoliko postoji prinudna mehanička ventilacija prostorija, onda mogu da se pojave
dodatni ventilacioni gubici toplote:
• •
∆QVENT = (V OD − V UB ) ⋅ ρ ⋅ c p ⋅ (t u − t sp ) , (4.21)
• •
ali samo ukoliko je V OD > V UB . U suprotnom, u prostoriji vlada nadpritisak, tako da je sprečena
infiltracija spoljašnjeg vazduha.
Standardna potrebna toplota za grejanje zgrade je:
n n
Q N = ∑ QT , j + ξ ⋅ ∑ QV , j (4.22)
j =1 j =1

gde je ξ - faktor jednovremenosti ventilacionih gubitaka toplote. Vrednost ovog koeficijenta

kreće se u granicama od 0,5 do 0,7 i zavisi od vetrovitosti predela, položaja i visine zgrade.

Proračun prema SRPS EN 12831:2003

Ukupni projektni toplotni gubici za grejanu prostoriju (i), Φi, računaju se na sledeći način:

Φi = ΦT,i + ΦV,i [W] (4.23)

gde su:
ΦT,i , (W) – projektni transmisioni toplotni gubici za grejanu prostoriju;
ΦV,i , (W) – projektni ventilacioni toplotni gubici za grejanu prostoriju.

Projektni transmisioni toplotni gubici za grejanu prostoriju (i), ΦT,i, računaju se na sledeći način:

ΦT,i = (HT, ie + HT, iue + HT,ig + HT, ij)⋅( θint,i - θe) [W] (4.24)

4-6
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

gde su:
HT, ie [W/K] – koeficijent transmisionih toplotnih gubitaka iz grejane prostorije (i) u spoljašnju
sredinu (e) kroz omotač zgrade;
HT, iue [W/K] – koeficijent transmisionih toplotnih gubitaka iz grejane prostorije (i) u spoljašnju
sredinu (e) kroz negrejanu prostoriju (u);
HT, ig [W/K] – koeficijent toplotnih gubitaka usled stacionarne transmisije iz grejane prostorije (i)
ka tlu (g);
HT, ij [W/K] – koeficijent transmisionih toplotnih gubitaka iz grejane prostorije (i) u susednu
grejanu prostoriju (j), grejanu na znatno različitu temperaturu, tj., u susednu
grejanu prostoriju u okviru jedne celine zgrade ili u grejanu prostoriju susedne
celine iste zgrade;
θint,i [°C] – unutrašnja projektna temperatura grejane prostorije;
θe [°C] – spoljna projektna temperatura.

Koeficijent projektnih transmisionih toplotnih gubitaka iz grejane prostorije (i) u

spoljašnju sredinu (e), HT,ie, obavezan je za sve elemente zgrade i sve linijske toplotne mostove
koji odvajaju grejanu prostoriju od spoljašnjeg okruženja, kao što su: zidovi, pod, plafon, vrata,
prozori. HT,ie se računa na sledeći način:

HT, ie = Σ Ak⋅Uk⋅ek + Σ Ψl⋅ll⋅el [W/K] (4.25)

gde su:
Ak, [m2] – površina elementa (k) zgrade;
ek, el – korekcioni faktori izloženosti koji uzimaju u obzir klimatske uticaje kao što su
različita izolacija, apsorpcija vlage od strane elemenata zgrade, brzina vetra i
temperatura, pod uslovom da ovi uticaji nisu već bili uzeti u obzir pri
određivanju U-vrednosti (EN ISO 6946),
Uk, [W/m2⋅K] – koeficijent prolaza toplote kroz element (k) zgrade,
ll, [m] – dužina linijskog toplotnog mosta (l) između unutrašnjosti i spoljašnjosti;
Ψl [W/m⋅K] – koeficijent linijske toplotne provodljivosti linijskih toplotnih mostova (l).

Sledeći pojednostavljeni metod se može koristiti za proračun linijskih transmisionih

toplotnih gubitaka:

Ukc = Uk + ∆Utb [W/m2⋅K] (4.26)

gde su:
Ukc [W/m2⋅K] – korigovani koeficijent prenošenja toplote elementa (k) zgrade, koji uzima u
obzir linijske toplotne mostove,
Uk [W/m2⋅K] – koeficijent prenošenja toplote elementa (k) zgrade i
∆Utb [W/m2⋅K] – korekcioni faktor koji zavisi od vrste elementa zgrade i toplotnog mosta.

4-7
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

Ako se između grejane prostorije (i) i okoline (e) nalazi negrejana prostorija (u), koeficijent
projektnih transmisionih toplotnih gubitaka iz grejane prostorije u spoljašnjost se računa na
sledeći način:

HT, iue = Σk Ak⋅Uk⋅bu + Σl Ψl⋅ll⋅ bu [W/K] (4.27)

gde je:
bu - faktor sniženja temperature koji uzima u obzir razliku između temperature negrejane
prostorije i spoljne projektne temperature.

Faktor sniženja temperature, bu, može se odrediti trojako:

a) ako je temperatura negrejane prostorije, θu, data ili izračunata unutar projektnih uslova,
bu se određuje na sledeći načun:

bu = (θint,i - θu)/( θint,i - θe); (4.28)

b) ako je temperatura negrejane prostorije, θu, nepoznata, bu se određuje na sledeći način:

bu = Hue/(Hiu+Hue) (4.29)
gde je:
Hiu [W/K] - koeficijent toplotnih gubitaka iz grejane (i) u negrejanu prostoriju (u), koji uzima u
obzir:
 transmisione toplotne gubitke (iz grejane u negrejanu prostoriju);
 ventilacione toplotne gubitke (protok vazduha iz grejane u negrejanu prostoriju);
Hue [W/K] - koeficijent toplotnih gubitaka iz negrejane prostorije (u) u okolinu (e) koji uzima u
obzir:
 transmisione toplotne gubitke (prema okolini i prema tlu);
 ventilacione toplotne gubitke (između negrejane prostorije i okoline);
c) Pronaći u nacionalnom aneksu ovog standarda vrednost faktora za svaki od navedenih
slučajeva. U nedostarku nacionalnog aneksa polazne vrednosti date su u poglavlju D.4.2.

Vrednost toplotnih gubitaka kroz podove i zidove suterena, bilo da su direktno ili
indirektno u kontaktu sa tlom, zavisi od nekoliko faktora. Oni uključuju površinu i obim izložene
podne konstrukcije, dubinu poda suterena ispod nivoa tla, kao i termička svojstva tla.
Za potrebe ovog standarda vrednost toplotnih gubitaka kroz tlo može se izračunati u skladu sa EN
ISO 13370:
 detaljnim postupkom;
 pojednostavljenim postupkom. U ovom slučaju toplotni gubici preko toplotnih mostova se
ne uzimaju u obzir.
Ekvivalentni koeficijent prolaza toplote kroz podne konstrukcije u dodiru sa tlom dat je
relevantnim slikama i tabelama u standardu, kao funkcija koeficijenta prolaza toplote kroz pod i
karakterističnog parametra, B′.

4-8
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

POJEDNOSTAVLJENI METOD PRORAČUNA

Ograničenja za korišćenje pojednostavljenog metoda proračuna biće definisana u
nacionalnom aneksu. Tamo gde aneks nije dostupan, informacije su date u aneksu standarda D.7.
Spoljašnje dimenzije biće korišćene za osnovu ovog proračuna (videti Sliku 4.1). Osnova za
vertikalne dimenzije je rastojanje od površine poda do površine poda (tj. debljina poda suterena
ne ulazi u proračun). Kada se razmatraju unutrašnji zidovi, osnova za horizontalne dimenzije je
rastojanje do centra zida (tj., unutrašnji zidovi se uzimaju sa pola svoje debljine).

Slika 4.1 – Primeri spoljnih dimenzija u pojednostavljenom metodu proračuna

Projektni toplotni gubici za grejanu prostoriju

Ukupni projektni toplotni gubici

Ukupni projektni toplotni gubici za grejanu prostoriju (i), i, računaju se na sledeći način:

i = ( T,i+V,i)·f∆θ,i [W] (4.30)

gde je:
T,i [W] – projektni transmisioni toplotni gubici za grejanu prostoriju (i);
V,i[W] – projektni ventilacioni toplotni gubici za grejanu prostoriju (i);
f∆θ,i – faktor korekcije teemperature koji uzima u obzir dodatne toplotne gubitke soba grejanih na
više temperature u odnosu na susedne zagrejane sobe (npr. kupatilo se greje na temperaturu
24°C).
Vrednosti f∆θ,i biće date u nacionalnom aneksu pri ovom standardu. Kada nacionalni aneks nije
dostupan, polazne vrednosti su date u aneksu standarda D.7.3.

4-9
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

Projektni transmisioni toplotni gubici

Projektni transmisioni toplotni gubici, T,i, za grejanu prostoriju (i), računaju se na sledeći
način:

T,i = Σk fk · Ak · Uk (θint,i - θe) [W] (4.31)

gde je:
fk -faktor korekcije temperature za element zgrade (k), koji uzima u obzir razliku između
temperature za konkretan razmatrani slučaj i spoljašnje projektne temperature;
Ak [m2] - površina elementa (k) zgrade;
Uk [W/m2⋅K] - koeficijent prolaza toplote kroz element (k) zgrade.

Vrednosti temperaturskog korekcionog faktora, fk , biće date u nacionalnom aneksu pri ovom
standardu. Kada aneks nije dostupan, polazne vrednosti date su u aneksu standarda D.7.2.

Projektni ventilacioni toplotni gubici

Projektni ventilacioni toplotni gubici, V,i, za grejanu prostoriju računaju se na sledeći

način:

V,i = 0,34 · min,i ·( θint,i -θ e ) [W] (4.32)

gde je:
min,i [m3/h] – minimalni zapreminski protok vazduha grejane prostorije (i), potreban iz
higijenskih razloga
Minimalni zapreminski protok vazduha grejane prostorije (i), potreban iz higijenskih razloga je
određen u skladu sa:
min,i = nmin · Vi [m3/h] (4.33)
gde je:
nmin [h-1] - minimalni broj izmena vazduha na čas;
Vi[m3] - zapremina grejane prostorije (i), proračunata korišćenjem unutrašnjih dimenzija.

Aproksimativno, ova zapremina je 0,8 puta zapremina iste prostorije računata na bazi spoljašnjih
dimenzija.

Vrednosti minimalnog broja izmena vazduha biće date u nacionalnom aneksu pri ovom
standardu. Ukoliko nacionalni aneks nije dostupan, polazne vrednosti su date u poglavlju D.5.1.

Važno! U slučaju postojanja mehaničkog ventilacionog sistema, protok vazduha kroz sistem
zavisi od konstrukcije i kapaciteta ventilacionog sistema. Ekvivalentni broj izmena vazduha na
čas može se izračunati za svaku sobu provetravanu mehaničkim ventilacionim sistemom,
bazirano na protoku vazduha kroz mehanički ventilacioni sistem (dobijenom od projektanta
mehaničkog ventilacionog sistema), temperaturi dovedenog vazduha i zapremini svake prostorije.

Projektni gubici toplote za grejanu prostoriju

Ukupni projektni gubici toplote

Ukupni projektni gubici toplote grejane prostorije (i), Φ HL,i, računaju se na sledeći način:

ΦHL,i =Φi+ ΦRH,i [W] (4.34)

4-10
Katedra za termotehniku Osnove tehnike grejanja

gde je:
Φi [W] – ukupni projektni toplotni gubici za grejanu prostoriju (i);
ΦRH,i [W] – grejni kapacitet za grejanu prostoriju (i).

Prostorije grejane sa prekidima

Grejni kapacitet potreban da kompenzuje efekte grejanja sa prekidima prostorije (i), ΦRH,i,
izračunava se na sledeći način:

ΦRH,i = Ai·fRH [W] (4.35)

gde je:
Ai, [m2] - površina poda grejane prostorije (i);
fRH – faktor uzgrevanja koji zavisi od tipa zgrade, konstrukcije zgrade, vremena uzgrevanja i
pretpostavljenog sniženja unutrašnje temperature tokom prekida.
Vrednosti faktora dogrevanja, fRH, biće date u nacionalnom aneksu pri ovom standardu. Ukoliko
nacionalni aneks nije dostupan, polazne vrednosti su date u aneksu standarda D.6.

Ukupni projektni gubici toplote dela zgrade ili zgrade

Proračun ukupnih projektnih gubitaka toplote dela zgrade ili zgrade neće uzimati u obzir
toplotu prenetu transmisijom i ventilacijom unutar termičkog omotača dela zgrade, odnosno
toplotne gubitke između stanova.
Ukupni projektni gubici toplote za deo zgrade ili zgradu, ΦHL, računaju se na sledeći način:

ΦHL = ΣΦ T,i + ΣΦ V,i + ΣΦRH,i [W] (4.36)

gde je:
ΣΦT,i [W] – suma projektnih transmisionih toplotnih gubitaka svih grejanih prostorija ne
uzimajući u obzir toplotu prenetu u okviru dela zgrade ili zgrade;
ΣΦV,i [W] – suma projektnih ventilacionih toplotnih gubitaka svih grejanih prostorija ne
uzimajući u obzir toplotu prenetu u okviru dela zgrade ili zgrade;
ΣΦRH,i [W] – suma grejnih kapaciteta svih grejanih prostorija, potrebna da kompenzuje efekte
grejanja sa prekidima.

4-11