TÜRKÇE

DENEME SINAVI - 1

1. Havaların iyice soğumasıyla kar, yurdun birçok yerin-
de muhteşem görüntüler oluşturmaya başladı. Okulla-
rın da yarıyıl tatilinde olmasından dolayı Abant, Ulu-
dağ ve Kartepe gibi hafta sonunun popüler adresleri
şu sıralar çok kalabalık. Biz de bazı seyahat yazar-
larına “Hafta sonu kaçamağı için alternatif olarak ne-
reye gidilir, neler yapılabilir?” diye sorduk. Hepsinden
oldukça güzel, eğlenceli ve bütçeyi pek sarsmayacak
öneriler geldi.
Son yıllarda özellikle Lavanta Kokulu Köy ile gezgin-
lerin favorisi hâline gelen Isparta, tarihî ve kültürel
değerlerin yanı sıra, doğal güzellikleri ile de insanı
büyülüyor. Eğirdir Gölü, Kovada Gölü Millî Parkı ve
tarihî İpek Yolu üzerinde bulunan Yazılı Kanyon, şu
sıralar doğa ile baş başa kalmak, yeni keşif rotalarına
koyulmak isteyenler için birebir.
2. Kazakistan uçsuz bucaksız bozkırların ülkesi. Bozkır
karışık duygular uyandırır insanda. Bir yandan yalnızlık,
öbür yandan özgürlük duyarsınız. Dört yana alabildiğine
uzanan göğe ve yere baktıkça sonsuzluk fikrini daha iyi
anlarsınız. O bakımdan açık denizleri andırır bozkırlar.
Şairimiz Olcas Süleymanov, bozkırları yüceltmeyi amaç-
lar ama dağları alçaltmadan. Ne güzel bozkırda yaşam
sahneleri çizer yalın, duru bir dil ve sade imgelerle. Hay-
vanları, nehirleri, yağmuru, soğuğu, sıcağıyla bozkırın in-
sanı... Sonsuz göçebe... İçindedir onun asıl yurdu.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak
I. Eksiltili cümleler kullanılmıştır.
II. Sayıp dökmelere yer verilmiştir.
III. Benzetmeye başvurulmuştur.
IV. Kişileştirme yapılmıştır.

Bu iki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yargılarından hangileri söylenebilir?
söylenebilir?
A) I, II ve III B) II, III ve IV C) II ve III
A) Birinci parçada söylenenler ikinci parçada örneklen-
D) I, III ve IV E) I ve II
dirilmiştir.

B) İkinci parçada farklı bir bakış açısı ortaya konmuştur.

C) Aynı konuyla ilgili farklı görüşler ileri sürülmüştür.

D) Birbiriyle çelişen görüşlere yer verilmiştir.

E) Birinci parçadaki düşüncelerin gerekçeleri ikinci par-

çada açıklanmıştır.

1
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 1

3. Bağımsız düşünememe, kişilik problemidir. Bağımsız dü-
şünebilmenin öğretilmesi de eğitim meselesidir. Kişilik son-
radan elde edilen bir şey değildir. Çocuğun da bir kişiliği
vardır. Bu yüzden kişilik eğitimi daha küçük yaşta ailede
başlar. Aile içerisinde çocuğun kişiliği olduğu kabul edilmeli
ve ona göre davranılmalıdır. Aksi hâlde saygı, içtenliğini
yitirir; otorite korkusuna dönüşür. Korkunun olduğu yerde
kişilik gelişmez. Çocuğa çocuğun kişiliğini geliştirebilecek
bir ortam mutlaka hazırlanmalıdır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi bağımsız dü-
şünebilme yeteneğine katkı sağlayacak niteliktedir?
A) Fatih Bey, büyük kızı Sinem’e sorumluluk vererek kar-
deşiyle boyama çalışması yaptırmış ve onu ödüllen-
dirmiştir.
4-5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Orta ve yükseköğretim sistemimizde “arızalı” bir gidiş var.
Anneler, babalar, öğretmenler, idareciler, aydınlar, üst
düzey yöneticiler el ve dil birliği yapıp yetişme çağındaki
çocukları ve gençleri ağırlıklı olarak “fen bilimleri” alanla-
rına ve bölümlerine yönlendiriyorlar. Sonuç olarak “sosyal
bilimler” çok da gerekli ve önemli değilmiş gibi bir algı olu-
şuyor. Kişiler, birimler, kurumlar ona göre vaziyet alıyor;
olguyu algıya feda edecek şekilde çalışıyor. Unutmayalım
ki fen bilimleri “beyin” yahut “akıl” ise sosyal bilimler de
“kalp” yahut “ruh” hükmündedir. Kalbi kararan, ruhu kapa-
nan insan, “insan” olmaktan çıkıp robot hâline gelir.

B) Ahmet Bey, ilkokul 3. sınıfa giden oğlu Kerem’e, ödev-

lerini yetiştiremediği zamanlarda birkaç defa yardım
etmiştir. 4. Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yöntemlerden
hangisi ağır basmaktadır?
C) Ayla Hanım, yürümeyi yeni öğrenen kızı Buse’yi düş-
tüğü zaman elinden tutarak kaldırmış ve yeniden yü- A) Öyküleme B) Betimleme C) Açıklama
rümesi için teşvik etmiştir. D) Tartışma E) Örnekleme

D) Sınıf Öğretmeni Didem Hanım, öğrencilerine bir anne

şefkatiyle yaklaşmış ve hem öğrenciler hem veliler ta-
rafından çok sevilmiştir.

E) Erkan Bey, bazı talepleri olan oğlu Hakan’a, verdiği

paranın tüm ihtiyaçları için yeterli olmayacağını fakat
ihtiyaç önceliklerine göre alışveriş yapabileceğini söy-
lemiştir.
5. Altı çizili söz öbeği ile anlatılmak istenen aşağıdaki-
lerden hangisidir?

A) Akılcılığın çok önemsenmesi

B) Sosyal bilimlere değer verilmemesi

C) İzlenimlerin gerçeklikten üstün tutulması

D) Olayların arka planının irdelenmemesi

E) Sistemdeki hataların görülmemesi

2
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

6. Bir eseri okumaya başlamadan önce eserin yazarı ve aynı
yazarın diğer eserleri hakkında ne kadar az şey bilirsem o
kadar iyi olacağını şiir incelemelerimden edindiğim tecrü-
beler bana gösterdi. Herhangi bir alıntı, eser hakkında bir
hüküm, övgü dolu bir deneme, belli bir yazarın eserlerini
incelememiz için sebep olabilir fakat dikkatle yapılan ta-
rihî ve biyografik bir araştırma, böyle bir inceleme benim
için engelleyici olmuştur. Katı bir kurala dönüştürülen böy-
le bir tecrübenin, Yunanca ve Latince eserlerin incelen-
mesinde uygulanması oldukça zordur. Fakat İngilizce ve
diğer modern dillerde yazılmış eserlerin incelenmesinde
bu metodu uygulamak mümkündür.
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
A) İncelenecek yapıtlar hakkındaki ön bilgiler, yapılacak
değerlendirmeler için çok gerekli değildir.
B) Eser ve sanatçıyla ilgili farklı araştırmalardan fayda-
lanmak, eleştirmeni kısıtlayabilir.
C) Eleştirmen, değerlendireceği yapıt ve sanatçı hakkın-
daki bilgilerini artırmaya çalışarak işe başlamalıdır.
D) Başka yazarların bir yapıt ile ilgili görüşleri, bizi o eseri
incelemeye sevk edebilir.
E) Eser incelemelerinde izlenecek tavır, eserlerin yazıldı-
ğı dile göre farklılık gösterebilir.
3
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 1
7-8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
(I) Doğurganlık, var kılma eylemidir; bu gerçeğin ışığında
kadının hayvan, bitki gibi yaratıkların koruyucusu olduğu-
na inanırım. (II) Yasemin, çiğdem, gül, lale, nilüfer, süm-
bül, gonca gibi çiçek adlarının kadınlara verilmesinin özü
bu gerçeğe dayanır. (III) Bir kadının yaralı bir güvercini
yeniden hayata kattığını anlatan bir belgesel seyredince
“kadın”ın gerçek bir hayvan koruyucusu olduğuna inan-
cım iyice pekişti. (IV) Zarif kanadına kalın bir koruma teli-
nin dikeni saplanmış, kül renginde bir güvercin getirin gö-
zünüzün önüne. (V) Oradan geçen onlarca kişinin ilgisini
çekmeyen cansız görünümlü o güvercini ölümün elinden
kurtarmayı kadın düşünüyor. (VI) Önce yalnız başına ça-
balıyor, gücü yetmeyince komşusuna sesleniyor. (VII) İki
kadın, kalın teli iri bir kerpetenle koparıp güvercini koru-
maları altına alarak sorunu çözüyor.
7. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci parag-
raf hangi cümleyle başlar?
A) III B) IV C) II D) V E) VI
8. Bu parçada anlatılmak isteneni içeren en kapsamlı
yargı, numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtil-
miştir?
A) V B) VII C) II D) I E) III
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 1
9. Yazar cıvıldayan bir kuş değildir. Yazarın hayatı, düşün-
celeri ve çektiği sıkıntıları öykülerine yansımalıdır. Kahra-
manlar, bundan yüz yıl önceki usulle ele alınmamalıdır.
Uzun tasvirlerden her zaman kaçınılmalıdır. Çünkü ay-
rıntıya kaçan boş betimlemeler dikkati yorar. Hem son-
ra, yok psikoloji tahlilleri, yok hikâye, yok bilmem ne imiş!
Bunlar hep özenti. Aklınıza gelen ilk başlığı koyun, anla-
tımda kılı kırk yarmayın; tırnak işaretini ve uzun çizgiyi
çok az kullanmaya bakın. Aksi takdirde kendinizi gösteri-
şe kaptırmış olursunuz.
Böyle düşünen bir yazardan aşağıdakilerin hangisini
söylemesi beklenemez?
A) Yazar, üslup konusunda titizlikten ödün vermemelidir.
B) Süslü ifadelerden, yapmacıklıktan kaçınmak gerekir.
C) Kişilerin ruhsal çözümlemelerine yer vermek zorunda
değilsiniz.
D) Sanat eseri, otobiyografik yönler ve boyutlar da içer-
melidir.
E) Öyküde diyaloglardan ve alıntılardan uzak durmaya
çalışın.
10. (I) İspanya’da iç savaş başladığı zaman Ernest Hemingway,
Bahama Adaları’nda bulunuyordu. (II) Onun kendi yur-
dundan sonra en çok sevdiği ülke İspanya olduğu için bu
durum onu fazlasıyla üzüyordu. (III) Cephede geçirdiği
süre içinde askerî liderlerle ahbap oldu. (IV) Bu masrafı
karşılamak için de Kuzey Amerika Gazeteciler Sendikası
adına savaş muhabiri olarak birkaç kez İspanya’ya gitti.
(V) Kendi cebinden 40.000 dolar koyarak İspanya’ya am-
bulanslar gönderdi.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) III. cümle ile IV. cümle yer değiştirmelidir.
B) IV. cümle ile V. cümle yer değiştirmelidir.
C) II. cümle ile III. cümle yer değiştirmelidir.
D) V. cümle II. cümleden sonra gelmelidir.
E) III. cümle ile V. cümle yer değiştirmelidir.
4
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
11. Geniş kültür, konuşma ile değil, kitaplarla elde edilir. Bir
veya birkaç kitapla değil, yüzlerce kitapla… Boş vakitle-
rini kitap okumakla geçirenler, yüzlerce kitap okuyabilir-
ler. Biz, okuduklarımızın pek azını başkalarına aktarırız.
Kültürlü bir insanın fikir ve his dünyası konuşmalarından
kat kat geniştir. Konuşma, bir insan hakkında pek az bilgi
verir. Kültürlü bir insanı tanımak için okuduğu, bilhassa
tekrar tekrar okuduğu kitapları bilmek lazımdır. Nice in-
sanlar vardır ki sessizliklerinin arkasında uçsuz bucaksız
bir fikir deryası dalgalanır.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?
A) Geniş kültürün kaynağının konuşmak değil okumak ol-
duğuna
B) Okunan kitap sayısı ile kültür seviyesi arasındaki iliş-
kiye
C) Çok okuyanların sözlü ifade kabiliyetinin geliştiğine
D) Bir eseri birkaç defa okumanın kültür düzeyine katkı-
sına
E) Bazı kişilerin geniş bilgi birikimlerini dışarı yansıtmadı-
ğına
12. ----. Yani dünyayı istila etme ihtimalleri şimdilik yok. Yapa-
bildikleri şeyler ise yürümek, yüzmek, nesneleri itmek ya
da bir yerden bir yere taşımak. Gruplar hâlinde çalışıyorlar.
Hücreler karıştırılarak ortaya çıkarılan ve türünün ilk örneği
olan bu robotlar için bunlar önemli başarılar. Bu organizma-
lar, hareket özelliklerini kasılmak üzere dizayn edilmiş kalp
kası hücrelerinden alıyor. Deri hücreleri her şeyin bir arada
tutulmasını sağlıyor, aynen vücudumuzda olduğu gibi.
Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Son zamanlarda geliştirilen robotlar günlük hayatın
pek çok alanında yaygın bir şekilde kullanılıyor
B) Tarihte çeşitli dönemlerde bazı varlıklar, insanların
yaşadıkları yerleri istila etmeye çalışmıştır
C) Bilgisayarda geliştirilmiş bir organizmanın biyolojik
bir organizmaya dönüştürülmesi yeni bir durum
D) Her seferinde aynı fonksiyonları yerine getirebilecek
organizmalar üretilmeye çalışılıyor
E) Yapay zekânın tasarladığı canlı robotlar yemek yiye-
miyor, üreyemiyor ve yaklaşık bir hafta yaşayabiliyor
Diğer sayfaya geçiniz.

13. (I) Kök hüce bağışı ülkemizde halkımız tarafından yeteri
kadar bilinmiyor ama donör olmak aslında çok basit bir
işlem. (II) İlk iş olarak en yakın Kızılay Kan Bağış Merke-
zi’ne gidip kök hücre bağışçısı olmak istediğinizi söylü-
yorsunuz, kök hücre bağış formu doldurup ardından kan
veriyorsunuz. (III) Kanınızdaki kök hücre sayınızı artırmak
üzere size sadece aşı yapılıyor, dört gün boyunca yapı-
lan işlemler aşılamadan ibaret ve beşinci gün kanınızdaki
fazla kök hücreler ayrıştırılarak alınıyor, son olarak yine
kendi kanınız size aktarılıyor. (IV) Kan vermek hiçbir mas-
raf gerektirmediği gibi vücudumuzda herhangi bir yan etki
de yapmıyor. (V) Bu aşamadan sonra veri bankasının ka-
yıtlı bir bağışçısı oluyorsunuz. (VI) Kök hücre bekleyen
binlerce kişiden birine veya yarın lösemi teşhisi konacak
bir başkasına hayat verme şansınız var artık.
Bu paragraftaki numaralanmış cümlelerden hangisi
düşüncenin akışını bozmaktadır?
A) II B) V C) VI D) IV E) III
5
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 1
14. Şempanzeler üzerinde bir araştırma yapılmış. Bir grup
şempanzeye insan yüzleri gösterilip şempanzelerin bun-
ları ne kadar iyi ayırt edebildikleri gözlemlenmiş ve insan
yüzlerini ayırt edemedikleri, tamamen rastgele seçimler
yaptıkları görülmüş. Ardından aynı deney şempanze yüz-
leriyle tekrarlanmış ve şempanzelerin kendi türlerine ait
yüzleri neredeyse kusursuz derecede ayırt edebildiği gö-
rülmüş. Bu sefer deney iki grup şempanze ile tekrarlan-
mış. Birinci grup, insanlarla iç içe olan şempanzelerden;
ikinci grup ise doğal ortamda yaşayan ve pek fazla insan
görmemiş şempanzelerden oluşturulmuş. Sürekli insan
gören birinci gruptaki şempanzelerin insan yüzünü tanı-
makta ikinci gruba göre çok daha iyi performans sergile-
diğini görmek araştırmacıları hiç de şaşırtmamış.
Bu parçada anlatılan araştırmanın yapılma amacı aşa-
ğıdakilerden hangisi olabilir?
A) Çevrenin şempanzelerin davranışları üzerindeki etki-
sini tespit etmek
B) Şempanzelerin insan yüzlerini tanımadaki kabiliyetini
ölçümlemek
C) Yüz tanıma ile mekânsal birliktelik arasındaki ilişkiyi
belirlemek
D) Şempanzelerin doğal ortamdaki davranışlarını göz-
lemlemek
E) İnsanlar ile şempanzelerin yüz tanıma konusundaki
yeteneklerini karşılaştırmak
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 1

15-17. soruları aşağıdaki açıklamalara göre cevap- 16. Yukarıdaki I, II, III, IV, V numaralı matematiksel kural-
lar ve a, b, c, d harfleriyle belirtilen öznel çıkarımların
layınız.
eşleştirmesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
Aşağıdaki numaralanmış cümlelerde matematikte geçerli
olan basit kurallar ifade edilmiştir: A) I ile a B) II ile c C) III ile d
D) IV ile b E) V ile a
I. “Artı (+)” ile “eksi (–)” çarpılırsa sonuç her zaman “eksi
(–)” olur.
II. “Artı (+)” ile “eksi (–)” toplanınca sonuç “artı (+)” olsa
bile sayı, küçülmüş olur.
III. “Eksi (–)” ile “eksi (–)” çarpılırsa sonuç kesinlikle “artı
(+)” olur.
IV. “Artı (+)”, “eksi (–)”ye bölünürse sonuç daima “eksi
(–)” olur.
V. “Artı (+)”dan “eksi (–)” çıkarılırsa sonuç mutlaka “artı
(+)” olur.

Aşağıda harflerle belirtilmiş cümlelerde ise matematiksel 17. a, b, c, d harfleriyle belirtilen cümleler ile bir paragraf
kurallardan hareketle, insan ilişkilerine yönelik öznel çıka- oluşturulduğu zaman vurgulanmak istenen düşünce
rımlarda bulunulmuştur: aşağıdakilerden hangisi olur?

a. Negatif tavırlara sahip insanlar için kendinizi parçala- A) Çevrenizdeki insanların her zaman sizin gibi düşün-
mayın, hiç olumlu bir sonuç elde edemezsiniz. mesini beklemeyin.

b. Olumsuz düşünceler ve davranışlar içerisinde olan B) Farklı görüşlere sahip kişilerin fikirlerinden de istifade
kişilerle tartışmayın, kesinlikle zararlı çıkarsınız. etmeye çalışın.
c. Olumsuz bakış açısına sahip insanların düşüncelerini
C) Karşılaştığınız olumsuzluklardan ders çıkararak yolu-
benimsemeyin, mutlaka değer kaybedersiniz.
nuza devam edin.
d. Negatif enerjiye sahip insanları hayatınızda tutmayın,
sonuç her zaman pozitif olur. D) İyiler ile kötülerin mücadelesinde hiçbir zaman kötü-
nün yanında olmayın.
(NOT: Kendinizi pozitif bir kişi olarak tanımlamalısınız.)
E) Bardağın hep boş tarafını görmeye odaklanan insan-
lardan uzak durun.

15. Yukarıdaki I, II, III, IV, V numaralı matematiksel kural-

lar; aşağıdaki a, b, c, d harfleriyle belirtilen öznel çı-
karımlar ile eşleştirilirse hangisi dışta kalır?

A) IV B) II C) V D) III E) I

6
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 1

18. Sunucu:
(I) ----
Diş Hekimi:
− Son dönemde karşımıza çıkan şarjlı diş fırçalarının,
fiyat-fayda dengesi açısından manuel fırçalara göre de-
zavantajlı bir konumda gibi görünmesine rağmen gerek
kullanımı sırasında sağladığı kolaylıklar gerekse hasta-
da oluşturduğu pozitif motivasyona bağlı olarak kullanım
sıklığı artmaktadır.
Sunucu:
(II) ----
Diş Hekimi:
− Her ne kadar bu fırçalar basınç uyarı sistemlerine sahip
olsa da aşırı basınçlı fırçalama alışkanlığı olan hastalar,
şarjlı diş fırçası kullandığında diş etinde çekilme veya ya-
ralanma şikâyeti ile kliniklerimize başvurmaktadır.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) I. Şarjlı diş fırçalarının avantajları mı dezavantajları
mı daha çoktur?
II. Hangi hastaların manuel diş fırçalarını tercih etme-
si gerekir?
B) I. Şarjlı diş fırçaları, ucuz olmamasına rağmen neden
daha sık kullanılmaktadır?
II. Şarjlı diş fırçalarının hatalı kullanımı, hangi rahat-
19. Şimdi 11 yaşında olan büyük kızım, ilkokul 3. sınıftayken
“Bizi duvarların arasında tutuyorlar.” demişti. “40 dakika
boyunca oturmamızı istiyorlar, hep bildiğimiz şeyleri an-
latıyorlar.” diye de eklemişti. Çocuk algısı, çocuk tecrü-
besi, çocuk duygusu ne kadar da net bir fotoğraf çekip
önümüze koyuyor. Eğitime ihtiyacımız var, kabul. İlkel
kabilede de yaşasak avlanmayı öğrenmemiz gerekecekti,
kabul. Peki, nasıl bir eğitim?.. Tası tarağı toplayıp köye
yerleşmek için gereken bilgilere sahip değiliz. Okullar te-
mel yaşam becerileri yerine sistemin ihtiyacı olan insan
kaynağına yönelik içerik veriyor, biraz da mecburen. Sa-
natsal ifade, bedensel ve ruhsal denge, gerçek yaşam
becerileri ile ilgili içerikler ancak az sayıda okulun günlük
programı içinde, o da sistemin izin verdiği ölçüde, aralara
serpiştirilebiliyor.
Bu parçada yazar özellikle aşağıdakilerin hangisin-
den yakınmaktadır?
A) İlkokullarda çocukların seviyesine uygun eğitim veril-
memesinden ve ders sürelerinin uzunluğundan
B) Derslerde hep aynı bilgilerin tekrar edilmesinden ve
eğitimin hayattan kopuk olmasından
C) Toplumsal ve ekonomik sistemin isteklerine, gerekli-
liklerine göre bireyler yetiştirilmesinden
D) Eğitim sistemindeki yanlışlıklardan dolayı öğrencile-
rin ve velilerin taleplerinin karşılanamamasından
E) Psikolojik, fizyolojik, estetik duyarlılık gelişimine ve

sızlıklara sebep olmaktadır? gerçek hayata yönelik eğitim verilmemesinden

C) I. Şarjlı diş fırçaları, pahalı olduğu için mi fazla tercih

edilmiyor?
II. Şarjlı diş fırçalarının bilinçli kullanımı için neler tav-
siye edersiniz?

D) I. Şarjlı diş fırçaları, ne zamandan beri daha sık kul-

lanılmaktadır?
II. Şarjlı diş fırçaları, diğer fırçalara göre hangi üstün-
lüklere sahiptir?

E) I. Şarjlı diş fırçaları, daha çok ekonomik sebeplerle mi

tercih edilmektedir?
II. Şarjlı diş fırçalarının yol açtığı rahatsızlıklar nelerdir?

7
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 1

20-22. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 22. Bu parçadaki altı çizili söz ile anlatılmak istenen aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
Japon yazınının şaheserleri arasında gösterilen Genji’nin
Hikâyesi (Genji Manogatari) isimli yapıt, insanlık tarihinin A) Genji ile empati kuran
ilk romanı kabul ediliyor. 11. yüzyılın başlarında yazıldı- B) Genji’ye hayranlık duyan
ğı düşünülen Genji’nin Hikâyesi’ni ilginç kılan en büyük
özellik “dünyanın ilk romanı olması değil, aslında bir kadın C) Genji’ye âşık olan
tarafından kaleme alınması” olarak görülüyor. BBC’ye ko-
D) Genji ile özdeşlik kuran
nuşan Japon Kültür ve Sanat Profesörü Melissa Mc Cor-
mick, bu eserle ilgili olarak şunları ifade etti: “Tarihçiler E) Genji’ye benzemek isteyen
hâlen bundan önce yazılmış başka romanlar olup olma-
dığını tartışırken Genji’nin Hikâyesi’nin bıraktığı etkinin
ise eşi benzeri olmadığını belirtiyorlar.” Bu yapıtın düz-
yazı şeklinde kaleme alınmış bir roman olduğunu anlatan
Profesör Mc Cormick, “Eserin İngilizceye çevrilmiş son
hâli 1300 sayfadan oluşuyor. Kitap gerçekten de edebiyat
dünyasının yapı taşlarından biri olarak karşımıza çıkıyor.”
dedi. Bu roman, ismi var cismi yok bir karakter olan Prens
Hikaru Genji’nin yaşamını ve aşk hikâyesini anlatıyor. Ta-
rih boyunca Genji’ye bir şekilde sempati duyan, Genji’de
kendilerini gören birçok kişi olmuştur.

20. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Romana adını veren kahraman, hayalî bir karakterdir
ve kadındır.
B) Genji’nin Hikâyesi adlı romandan önce yazılmış baş-
ka bir roman da bulunabilir.
C) Romanın yazıldığı tarih tam olarak saptanamamıştır.
D) Söz konusu eserin insanlar üzerindeki etkisini başka
eserlerde görmek çok zordur.
E) Genji’nin Hikâyesi adlı roman yazıldığı dilden başka
bir dile de tercüme edilmiştir.
23. Birçok insan; çocukluk ve gençlik döneminde ailede, so-
kakta, okulda hep ayıplandı. Ayıplanma ve aşağılanma
onlara çok acı çektirdi. Bu yüzden beyinlerinde ayıplanma
kalıbı gelişti. Ayıplanmaktan aşırı biçimde kaçıyorlar. Bir
işe kalkışarak sonunda ayıplanmaktansa o işi yapmama-
yı, böylece çektikleri psikolojik acıdan kurtulmayı tercih
ediyorlar. Dış referansları güçlü olanlarda yani başkala-
rının değerlendirmelerine önem verenlerde ayıplanma
korkusu yaygındır.
Bu parçada anlatılan kişilerde aşağıdaki özelliklerden
hangisinin bulunması beklenemez?

A) Tepkisizlik

21. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden B) Çekingenlik

hangisi söylenemez? C) Ümitsizlik
A) Mecaz anlamı olmayan bir deyim kullanılmıştır.
D) Duygusuzluk
B) Tanık gösterme yöntemine başvurulmuştur.
E) Çekimserlik
C) Dolaylı anlatıma yer verilmiştir.
D) Yinelemelere yer verilmiştir.
E) Romanın üslubuyla ilgili bilgi verilmiştir.

8
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

24. Donna Strickland, lazer fiziği alanındaki son derece önemli
çalışmaları sayesinde 2018 Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı.
Aynı alanda Fransız bilim insanı Gerard Morou da ödüle
layık görüldü. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Strickland’ın
çalışmalarının “lazer fiziği alanında devrimsel bir keşif”
olduğunu ifade etti. Nobel Ödülü’nü kazanan bilim insanı
Donna Strickland’ın, ödülü kazanana dek bir Wikipedia
sayfası yoktu. Daha öncesinde onun adına Wikipedia
sayfası hazırlama girişimleri ise “yeterince ünlü olmadığı”
gerekçesiyle reddedilmişti. Strickland’ın Wikipedia sayfası,
Strickland ancak ödülü kazandıktan sonra düzgün bir
şekilde oluşturulabildi. Strickland için yakın zamanda
girilen bir Wikipedia içeriği ise konu “yeterince detaylı ve
kapsayıcı” olmadığı gerekçesiyle reddedilmişti. Nobel Fizik
Ödülü’nü kazanmadan önce Strickland’ın adı Wikipedia’da
yalnızca Gerard Morou hakkında yazılan bir makalede
geçiyordu.
Bu parçadan hareketle,
I. Donna Strickland ve Gerard Morou, ekip çalışması
yaparak ödül almıştır.
II. Wikipedia, Donna Strickland’a karşı ön yargılı dav-
ranmıştır.
III. Donna Strickland’ın çalışması, lazer fiziği ile ilgili çok
önemli bir aşamayı işaret etmektedir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A I ve II B) I ve III C) II ve III
D) Yalnız II E) Yalnız III
9
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 1
25. İzmir’i nasıl bilirdiniz? Peki, ya on yıllar öncesinin İzmir’ini?..
Melantia olarak bilinen Karataş’ı, Havra Sokağı’nı, Keme-
raltı’nı?.. Alevlerin göğü tuttuğu unutulmaz Hıdırellez ge-
celerini, açık hava sinemalarını, deniz hamamlarını, dolup
taşan şiir matinelerini, izahlı plak konserlerini, vazgeçilmez
gezi durağı Kültürpark’ı… Tekin Özertem, Geride Kalan
adlı eserinde farklı din, etnik köken ve kültürlerin kaynaştı-
ğı bir kent olan İzmir’in hiç unutulmayan dününü, bugünün
okurları için kaleme alıyor. 1950’li, 60’lı ve 70’li yılların İz-
mir’ine, özellikle kentin sanatsal üretkenliğine ve renkli top-
lum yaşantısına tanıklık sunan ve ünlü Gagin Yokuşu’ndan
Basmane’ye, okuru eski İzmir’in arka sokaklarında dolaş-
tıran kitap, kent belleğine de önemli bir katkıda bulunuyor.
Bu parçadan hareketle,
I. Geride Kalan’da İzmir’in geçmişi ile ve günümüzdeki
durumu ile ilgili bilgiler vardır.
II. İzmir tarihinde bazı gecelerde yangınlar görülmüştür.
III. İzmir, geçmişte kozmopolit bir toplumsal yapıya sahip
olan bir şehirdir.
IV. İzmir, 20. yüzyılda sanat ortamı bakımından canlı bir
şehirdir.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) I ve III B) II ve IV C) II, III ve IV
D) I, II ve III E) I ve II
Deneme - 1 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 2
1. Görevli, bana doğruyu söylemişti. Gemi tıklım tıklımdı ve
kamaram da kötüydü. Makine dairesinin yanına sıkışmış,
dikdörtgen şeklinde, daracık, yuvarlak bir lomboz kana-
lıyla gelen ışıkla aydınlatılan, karanlık bir yerdi. Durgun,
ağır hava, yağ ve çamur kokuyordu. Kafamın üzerinde
uğuldayarak döndükçe bana, çılgına dönmüş bir yarasa-
yı hatırlatan vantilatörü bir an için bile kapatmama imkân
yoktu. Aşağıda makine dairesindeki motor, sonu gelmek
bilmeyen merdiveni çıkmaya çalışan bir kömür işçisiydi
sanki ve kesintisiz olarak hırıldayıp inliyordu. Yukarıdan
ise güvertede durmaksızın yürüyüp dolaşanların ayak
sesleri geliyordu. Bavulumu bu küf kokulu yere bırakır bı-
rakmaz kendimi güverteye attım. Yukarı çıkınca karadan
esen ılık ve tatlı rüzgârı lezzetli bir içecek misali iliklerime
kadar çektim.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yöntemlerin han-
gilerinden yararlanılmıştır?
A) Öyküleme - betimleme - tanımlama
B) Açıklama - benzetme - tanık gösterme
C) Tasvir etme - öyküleme - örnekleme
D) Betimleme - öyküleme - benzetme
E) Öyküleme - alıntı yapma - karşılaştırma
10
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
2. Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Millî Parkı’nda
bazı hayvanlar, sizinle arkadaş olmak ister. Yol boyunca
ağaçlara tırmanan sevimli sincaplarla ve çimenler arasın-
da gezinen kaplumbağalarla karşılaşabilirsiniz. Şanslı ise-
niz alageyikleri de görebilirsiniz. Yaban domuzları, zaman
içerisinde parka gelen ziyaretçilerin yiyecek artıklarından
faydalanmak için ziyaretçilere yaklaşa yaklaşa evcilleşmiş
ve hâlâ parkta varlıklarını devam ettiriyor. Büyük Menderes
Deltası bölgesindeki müzede, millî park alanında yaşamış
hayvanlar sergileniyor. Bir zamanlar nesli tükendiği düşü-
nülen Anadolu parsı da müzede sergilenen hayvanlar ara-
sında.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Koşul bildiren cümleye yer verilmiştir.
B) Örneklerden yararlanılmıştır.
C) Tanık gösterme yöntemine başvurulmuştur.
D) İnsandan doğaya aktarma yapılmıştır.
E) Varlıklar, devinim içinde anlatılmıştır.
3. (I) Sanki bir tufandı, gök delinmiş gibi yağmur aralıksız ya-
ğıyor, herkes sığınacak bir yer arıyordu. (II) Kafile; İzmir’e
doğru sel, çamur, sis ve bora içinde ilerliyordu. (III) Bazı
yerlerde yollar çökmüştü; karanlık ormanlara, sarp yokuş-
lara, uçurumlu dağlara alışkın olmayan nakliye develeri; ye-
dekçileri ile beraber kaybolmuştu. (IV) Kafilenin önündekiler
avazı çıktığı kadar bağırıyor, boru sesleri duyuluyor, atlar
kişniyordu. (V) İzmir’e epey yaklaşmışlardı fakat herkes yor-
gun ve bitkin bir hâlde idi.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde
birden fazla duyu organı ile seçilebilen ayrıntılara yer
verilmiştir?
A) II ve III B) II ve IV C) Yalnız IV
D) I ve V E) I ve II
Diğer sayfaya geçiniz.

4-5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Davranışları yönlendirmede duygu ile düşünce arasında iş
birliği vardır. Duygular, hedeflere yönelik davranışlarımızın
itici güç kaynağını oluşturur. Düşüncelerimiz ise hedefe
ulaşmak için hangi davranışları sergileyeceğimiz konusun-
da bize yardımcı olur. Örneğin bizi tehdit eden bir dış uya-
rıcı karşısında önlem alabilmek için önce korkmamız ge-
rekir. Korku bizi bir şeyler yapmaya sevk eder: Kaçabiliriz,
saklanabiliriz ya da bizi korkutana saldırabiliriz. Bunlardan
hangisini seçeceğimiz konusunda düşüncelerimiz devreye
girer. Duygu ile düşünce arasında iyi bir bağ kurulmazsa
davranışlarda ciddi dengesizlikler oluşabilir. Duygularıyla
hareket eden insanlar bazen yanlış kararlar verebilir. Duy-
guların işe karıştırılmadan karar verilmesi de bazen vicdan-
sızlıklara sebep olabilir.
4. Bu parçadan hareketle,
I. İnsanların davranışlarında duygu ve düşünceler, belir-
leyici konumdadır.
II. Davranışların kontrolünde duygu ve düşünce, iş birliği
içinde olmalıdır.
III. İnsanlar, yaradılışları gereği bazı durumlarda çok kor-
karlar.
IV. Korku içinde olan insanların doğru karar vermeleri
zordur.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) III ve IV E) II ve IV
11
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 2
5. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi duygu-dü-
şünce iş birliğine örnek gösterilemez?
A) Evlerinin bahçesinde kanadı kırık bir güvercini gören
Funda Hanım, güvercinin bu durumuna çok üzülmüş
ve onu yaşadığı acılardan kurtarmak için veteriner he-
kime götürmüştür.
B) Müzisyen olmak isteyen lise öğrencisi Gökhan, gittiği
konserde sanatçının sahne performansını ve söyle-
diği şarkıları beğenerek sanatçıyı ayakta alkışlamış;
sonra da onunla sohbet ederek onun tecrübelerinden
yararlanmaya çalışmıştır.
C) İstanbul’da okuyan üniversite öğrencisi Dilara, uzun
zamandır memleketinden uzakta olduğu için ailesini
çok özlemiş ve final sınavları bitince bir haftalığına ai-
lesinin yanına gitmiştir.
D) İş yerindeki arkadaşlarıyla tartışan Emre Bey, tartış-
manın uzaması durumunda ilişkilerinin zarar görme-
sinden endişe duymuş ve tartışmayı bitirerek bahçeye
çıkmıştır.
E) Hastane yönetimi, ameliyathane programında bazı
değişiklikler yapınca Dr. Serhan Bey de bu durumdan
etkilenmiş ve cuma günü ameliyat olacak hastalarını
arayarak çarşamba günü ameliyata çağırmıştır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 2
6. I. Bucak ilçesi çevresinde Toros Dağları’nın el değme-
miş yüksek kesimlerinden mayıs, haziranda orkide
yumruları toplanıyor.
II. Tüccarların satın aldığı kurutulmuş yumrular, taş de-
ğirmenlerde öğütülüyor.
III. Toz hâline getirilen Bucak salebi, kaynayan inek sütü
ve şekerle buluşturuluyor.
IV. Yıkanıp kaynatıldıktan sonra güneşte yaklaşık altı ay
kurutuluyor.
V. 45 dakika daha kısık ateşte karıştırılarak pişirildikten
sonra damaklarda eşsiz bir lezzet bırakıyor.
Yukarıdaki cümlelerle anlamlı bir paragraf oluşturu-
lursa hangisi baştan üçüncü cümle olur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir yazının ilk cümlesi
olmaya uygundur?
A) Ülkesinden bu kadar uzun süre ayrı kalması, çevre-
sinde güvenebileceği kimsenin olmaması, onu iyice
melankolik hâle getirmişti.
B) Yazar, şair olmak hevesiyle yola çıkıp ilk kitabını ya-
yımladıktan sonra vazgeçenler arasında Murat Bey
de vardı.
C) Bu şehirde yaşayan her aydın gibi Funda Hanım da
kültürel etkinliklerde hep sorumluluk üstleniyordu.
D) İç Anadolu Bölgesi’nin bozkırlarında, kasabalarında
öğretmenlik yaparken çok zengin hayat tecrübeleri ile
donatmıştı kendini Faruk Bey.
E) Hande Hanım ise iletişim alanında yaptığı önemli ça-
lışmalarla kısa sürede adını duyurmayı başarmıştı.
12
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
8. (I) Üç gün boyunca sabırla denedim, yazgımı kabullendim.
(II) Yolcuları ve denizi seyretmeye başladım. (III) Ama de-
niz hep aynıydı: Mavi ve sonsuzdu. (IV) Sadece gün batı-
mında bir anlığına farklı renklerin oyunuyla göz kamaştı-
rıyordu. (V) Her yüz, sıkıcı ve bıktırıcı derecede tanıdıktı.
(VI) Kadınların tiz kahkahaları artık beni kızdırmıyordu.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerin-
den sonra düşüncenin akışına göre
I. İnsanlara gelince, yetmiş iki saat geçtikten sonra
âdeta onları ezberlemiştim.
II. Hatta yan tarafımdaki iki gencin yüksek sesli tartış-
maları bile rahatsız etmiyordu.
cümleleri sırasıyla getirilmelidir?
A) IV - VI B) III - V C) IV - V
D) V - VI E) I - VI
9. Bence Karagöz’ün en gerçek tanımı onun bir başka adın-
dadır: hayal oyunu. Seyircisine gerçek dışı bir dünya su-
nar o, bir öyküyü düpedüz anlatmaz da öykünün keskin
çizgilerini belirler. Yapısıyla olsun konuşmasıyla olsun akıl
kurallarının dışındadır. Kişileri de gerçek değil, soyutlan-
mış kişilerdir. Toplumun ortak ürünü olan bu sanat, daha
sonraları çağdaş tiyatro türlerinin kaynağı sayılmıştır.
Bu parçada Karagöz ile ilgili olarak aşağıdakilerin
hangisine değinilmemiştir?
A) İzleyenleri farklı bir evrende yaşattığına
B) Farklı bir şekilde de isimlendirildiğine
C) Kahramanlarının yaşamdan uzak kişiler olduklarına
D) Toplumun bütün yönlerini yansıttığına
E) Günümüz tiyatrosunun başlangıcı olarak görüldüğüne
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 2

10. (I) Organik gıdaya ilgim, bir organik markette yarı zamanlı
bir işe girince artmaya başladı. (II) Organik tarım, üretim
sürecinde kimyasal girdi kullanmadan, üretimden tüketime
kadar her aşaması kontrollü ve sertifikalı olarak ilerleyen
tarımsal üretim biçimidir. (III) Organik ürünlerin üretilmesi
süreci, aslında çok sancılı ve emek gerektiren bir süreçtir.
(IV) En başta toprağı temizlemek, ciddi bir sabır gerektiri-
yor. (V) Bunun yanında pestisit ve suni gübre kullanılma-
masından ötürü verim, ciddi anlamda düşebiliyor. (VI) Tar-
lalara tarım araçları, traktörler vb. girememesinden dolayı
işçilik maliyetlerinin artması da işin başka bir dezavantajı.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden han-
gisi düşüncenin akışını bozmaktadır?
A) V B) VI C) I D) III E) II
12. Dünyanın en medeni memleketlerinde insanlar huzursuz-
dur. Çünkü gökteki Ay’ı keşfeden insan; beynini, kalbini,
ruhunu keşfedemedi. Kendine yabancı olan insan, eşya-
ya dost olamaz. Konfor ve lüks, gözyaşlarına mâni değil;
nasıl ki mahkeme salonlarında boşanan aileler, insanlar,
çocuklar çok büyük psikolojik yıkımlar yaşıyorsa çarşıda,
pazarda, evde de ruhsal olarak yıkılan insanlar çok. Bu,
bir bakıma uygarlığın yıkılması; yücelmek isteyen insan-
ların alçalmasıdır. Kâinat bile ölçü ve ahenk içindeyken
insan ölçüsüz olmamalıydı.
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
A) Bireysel ve toplumsal yaşamda denge, belirleyici rol-
dedir.
B) İnsanoğlu, öncelikle içe doğru bir yolculuk yapmalıdır.

C) Maddi olanakların çokluğu, insanları mutlu etmeye

yetmiyor.
11. Sumak, alternatif tıpta çok sık kullanılan bitkiler arasında
D) Medeniyetin ayakta kalması, insanlığın ayakta kal-
yer almaktadır. Soğuk algınlığı enfeksiyonları sebebiyle or-
taya çıkan rahatsızlıkların tedavisinde de bu bitkiden fayda- masına bağlıdır.
lanılır. ----. Sumağın bu etkisinden yararlanmak için yıllardır E) Mutluluğu arayan insan, hayatındaki fazlalıklardan
sumak suyu hazırlanıp içilmektedir. Haftada bir tüketilen kurtulmayı bilmelidir.
bir bardak sumak suyu, sinir sisteminde deforme olmuş
hücrelerin sayısını azaltarak sağlıklı hücrelerin artmasına
yardımcı olur. Yorgunluk, stres ve depresyon gibi rahatsız-
lıkların yaşanma riskini de azaltır. Sumağın kandaki insülin
oranını dengeleyici bir yönünün olduğu da bilinmektedir. Bu
özelliğinden dolayı diyabet ve yüksek tansiyon hastalarının
tüketmesi gereken besinler arasındadır sumak.

Bu parçada boş bırakılan yere getirilebilecek en uy-

gun cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sumak suyu, sindirimi düzenlediği için zayıflamak

amacıyla da kullanılabilir

B) Gün içerisinde içilen yarım çay bardağı sumak suyu,

hazımsızlığı da önler

C) Yöresel yemeklerde ve salatalarda da yer verilen bir

baharat türüdür sumak

D) Bazı hastalıklarda aniden yükselen ateşi düşürücü bir

etkisi de vardır

E) Özellikle kokuyu azalttığı için soğan salatalarında ter-

cih edilmektedir

13
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 2

13. Muhabir:
(I) ----
Uzman Doktor:
– Kimi zaman nedeni bilinmeyen ve klasik ağrı kesiciler-
le geçmeyen bir ağrı türü, nöropatik ağrılar. Zona ve di-
yabet hastalıklarına bağlı olabildiği gibi uzuv kaybından
sonra ortaya çıkan hayalet ağrı olarak da görülebiliyor.
Muhabir:
(II) ----
Uzman Doktor:
– Bıçak saplanması, elektrik çarpması, donma, karınca-
lanma, yanma... Nöropatik ağrı çekenlerin ağrılarının bo-
yutunu anlatırken kullandıkları ifadeler bunlar.
14. I. Necip Fazıl Kısakürek ile Nazım Hikmet Ran, edebi-
yat dünyamızda derin izler bırakmış, şiirleri ve fikirleri
ile çok geniş kitleleri etkilemiş iki önemli sanatçıydı.
Edebiyat semasının parlak ve birbirine uzak yıldızları
olan bu iki şair; yan yana söylendiğinde hep kavgala-
rı, tartışmaları, polemikleri ile hatırlandı. Her ne kadar
fikir ve ideoloji bağlamında iki farklı noktada dursalar
bile onların ortak noktaları da yok değildi: Her iki şah-
siyet de okul yıllarında “şair” olarak anılıyordu.
II. Necip Fazıl ile Nazım Hikmet’in hayatlarında pek çok
müştereklik görülmekteydi. Edebiyatımızın bu iki bü-
yük ismi; bir zamanlar aynı okul sıralarında oturmuş,
ortak alanlarda bulunmuş, aynı çağın hüznünü ve
sevincini yaşamıştı. Ayrıca aristokrat kökenli ailelere
mensup olan bu iki çocuk, ailelerinin duruşlarına uy-
gun, kültürlü ve öz güvenli bireyler olarak yetiştirildi.

Bu iki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
söylenebilir?
hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) Aynı konu iki farklı bakış açısı ile ele alınmıştır.
A) I. Nöropatik ağrılar, hangi hastalarda daha çok gö-
rülmektedir? B) İki farklı konuya ilişkin görüş birliğinden söz edilmiştir.
II. Bu ağrılardan şikâyetçi olan hastalar neler iste-
C) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler
mektedir?
sunulmuştur.
B) I. Nöropatik ağrıların tedavisinde hangi ilaçlar kulla-
D) İçerik olarak aynı olsa bile üslupta farklılıklar görül-
nılmaktadır?
mektedir.
II. Nöropatik ağrıların günlük hayatımıza ve vücudu-
E) Aynı olgunun farklı sebepleri üzerinde durulmuştur.
muza etkileri nasıl ortaya çıkar?

C) I. Ağrı çeşitleri nelerdir ve bunların sebepleri tam

olarak tespit edilebilir mi?
II. Nöropatik ağrılar, hastaların daha çok acı çekme-
sine sebep olabilir mi?

D) I. Nöropatik ağrıları nasıl tanımlarsınız, bunların ne-

lerden kaynaklandığını açıklar mısınız?
II. Nöropatik ağrıların belirtileri hakkında bilgi verebi-
lir misiniz?

E) I. Diyabet ve zona hastalıkları ile nöropatik ağrılar

arasında bir bağ var mıdır?
II. Nöropatik ağrıları olan hastalar, bu ağrıları nasıl
tarif ediyorlar?

14
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

15. Aralık 2015’te Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve
Sözleşmesi Taraflar Konferansı’nda 195 ülkenin onayıyla
kabul edilen Paris Anlaşması, iklim değişikliğine karşı kü-
resel çapta verilen mücadelede tarihsel bir dönüm nokta-
sıdır. Anlaşma, aynı zamanda 2030 Sürdürülebilir Kalkın-
ma Gündemi çerçevesinde; daha istikrarlı, daha sağlıklı
bir gezegen, daha adil toplumlar ve daha canlı ekonomile-
rin olduğu bir dünya bırakmak açısından da önemli bir fır-
sattır. Paris İklim Anlaşması kapsamında ülkeler, sıcaklık
artışının dünya genelinde 1,5 derecede kalması için çaba
göstermeyi kararlaştırmıştı. Ancak iklim uzmanları, “en iyi
senaryo” olarak adlandırılan bu durumda bile dağ buzul-
larının üçte birinin eriyeceğini ortaya koydu. Bunun ne-
deni olarak sera gazı etkisi yapan gazların rakımın fazla
olduğu yerlerde daha çok bulunması ve dolayısıyla dağlık
alanları daha olumsuz etkilemesi gösteriliyor.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Birleşmiş Milletler, gelecek kuşaklara daha yaşana-
bilir bir dünya bırakmak için daha fazla gayret göster-
melidir.
B) Paris İklim Anlaşması, küresel ısınma probleminin
çözümü için imzalanmış önemli bir uluslararası an-
laşmadır.
C) Dünya ortalamasında sıcaklık artışının 1,5 dereceyi
geçmemesi hâlinde Paris İklim Anlaşması, amacına
ulaşmış olacaktır.
D) Paris İklim Anlaşması ile hedeflenenler gerçekleşse
dahi dağ buzullarının bir kısmının erimesinin önüne
geçilemeyecektir.
E) Sera gazı etkisinin artması, buzulların erimesine ve
küresel iklim değişikliklerine sebep olduğundan dün-
ya için büyük bir tehlikedir.
15
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 2
16. “Ellerinize sağlık!..” Güzel bir yemek yedikten sonra veya
birisi bize bir yardımda bulunduktan sonra bu cümleyi
söyleriz. Söyleyenin de dinleyenin de çok hoşuna gidecek
bir cümledir. Bir kişi güzel bir söz söylediğinde, şiir oku-
duğunda, şarkı söylediğinde veya bir konuyu güzelce an-
lattığında da “Ağzınıza sağlık, dilinize sağlık!..” deriz. Son
zamanlarda bu tür ifadelerin arasına “Emeğinize sağlık!..”
cümlesi de eklendi. Yapılan bir işin, verilen bir hizmetin
ücreti ödenirken veya yazılan bir yazının, kitabın değerini
belirtmek amacıyla kullanılıyor bu cümle. Gayet güzel bir
temenni cümlesi, tamamen iyi niyetle söylenmiş bir cüm-
le; bunda şüphe yok. Fakat bu ifadenin kullanılması bana
biraz yanlış geliyor. Çünkü baştaki örneklerde geçen “el,
dil, ağız” vb. için “sağlık” dilenebilir; bunlar birer organdır.
Ama “emek” kavramı böyle değildir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi üzerinde durul-
maktadır?
A) Teşekkür ve takdir cümlelerinin nasıl kurulması ge-
rektiği
B) Gündelik hayatta sağlıklı bir iletişime duyulan ihtiyaç
C) Dilek ve temenni cümlelerinin iletişimdeki önemi
D) Emeğin karşılığının sadece bir teşekkürle ödeneme-
yeceği
E) İyi niyetle söylenmiş bir dilek tümcesindeki anlatım
hatası
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 2
17. “Uzaktan” (on-line) eğitimin gerekli, zorunlu koşullarda
büyük yarar sağlayan bir sistem olduğunu çok uzun yıllar-
dır biliyoruz. Yine de “eğitim” denince odalarına kapanıp
“yalnızlaşmış” gençlerin, karşılarındaki cansız “monitör”
içindeki öğretmenin ses ve görüntüsüyle baş başa geçi-
receği saatlerin sağlıklı bir eğitim süreci oluşturmayacağı
da bir gerçek. Dileğim, bu geçici sürecin sürekli bir “eğitim
sistemi”ne dönüşmeden noktalanması. Bilgi ve becerileri-
ni bir de bu zorunlu koşullarda sınayan öğretmenlerimize
kolay gelsin! Okullar; öğretmenler, öğrenciler ve diğer in-
sanlar arasında enerji alışverişini sağladığı için toplumsal
dinamiğin vazgeçilmez bir parçasıdır. Toplum sağlığı açı-
sından öyle de kalmalıdır.
Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Eğitim sistemindeki problemlerin çözülmesi için öğ-
retmenlerin görüşlerine başvurulmalıdır.
B) Şartların mecbur kıldığı durumlarda uzaktan eğitim
yönteminin uygulanması gerekir.
C) Yüz yüze eğitim modelinin yerini başka bir şekilde
doldurmak mümkün değildir.
D) Bazı durumlar için alternatif eğitim modelleri geliştiril-
meli ve hayata geçirilmelidir.
E) Teknolojinin sağladığı imkânların kullanılması, eğitim
sisteminin vazgeçilmez bir parçasıdır.
16
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
18. Sorulan sorunun cevabının Yazım Kılavuzu’nda bulundu-
ğunun bilinmesi, bu sorunun kuralı bilmemekten ötürü de-
ğil, Kılavuz’un eksik ya da hatalı olduğunun düşünülmesi
dolayısıyla sorulduğunu göstermektedir. Bilindiği gibi
yazım kılavuzları, imladaki ikilikleri ortadan kaldırmak ve
imlada birlik sağlamak amacıyla oluşturulur. Kılavuzlar-
daki mevcut kurallar içerisinde eksik bulduklarımız ya da
katılmadıklarımız olabilir. Bunlar, ilgili kurullarda gerekli
zamanlarda gerektiği şekilde ele alınarak düzeltilebilir.
Yapmamız gereken şey, eksik ya da hatalı bulduğumuz
kural düzeltilene ya da değiştirilene kadar mevcut kurala
uymaktır. Dolayısıyla, Kurumumuza yöneltilen soruların
cevapları Yazım Kılavuzu’nda mevcut ise soruların muha-
taplarına Kılavuz’daki kurallar çerçevesinde cevap verili-
yor olması yadırganacak bir durum olmamalıdır.
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir
yanıt olabilir?
A) Türk Dil Kurumu, yazımla ilgili bazı sorularımıza ce-
vap verirken açıklayıcı bir şeyler yazmak yerine ne-
den bizi çeşitli kaynak kitaplara yönlendirmektedir?
B) Türk Dil Kurumunun yazım ve noktalama konularında
bir görüşü yok mudur? Kurum, bu alanlarda bir çalış-
ma yapmıyor mu?
C) Türk Dil Kurumu, yazım kuralları ile ilgili sorularımıza
cevap olarak niçin Yazım Kılavuzu’ndaki kuralın aynı-
sını yazıyor?
D) Türkçe Sözlük’te ve Yazım Kılavuzu’nda tespit edilen
eksiklerin ve hataların düzeltilmesi için neler yapılabilir?
E) Yazım Kılavuzu’ndaki bazı bilgilerin ve bazı sözcük-
lerin yazımının zamanla değiştiğini görüyoruz, bunun
sebebi nedir?
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 2

19. Madame Bovary, Gustave Flaubert’in ilk romanıdır ve
Gustave Flaubert, kısmen romantik bir sanatçıdır. Böyle
olduğu hâlde bu en tanınmış yapıtını görülmemiş bir titiz-
likle, böyle bir yaşam gerçekte nasıl olursa öyle yazmak
için çalışmıştır. Bu yapıt, dünya edebiyatında realist ro-
man tarzının ilk başarılı eserlerinden sayılmıştır. Yazar,
eserin üslubuna büyük önem vererek onun bazı cümle-
lerini daha iyi yazmak için saatlerce hatta günlerce çalış-
maktan çekinmemiştir.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?
21. Eflâtun, Eski Yunan medeniyetinin idealist filozofudur.
Onun Devlet adlı eseri felsefe tarihinde çok önemli bir
yere sahiptir. Bu eserinde bütün devletin üzerinde, yeni
ve ideal bir şehir-devletin nasıl ve nelerle kurulabileceğini
irdeler Eflâtun. Bu arada çocukların ve gençlerin eğitimin-
de edebiyatın oynadığı mühim role işaret eder. Ona göre,
düşünülen şehir-devleti koruyacak ordu-gençlik; yalnız
“iyi”yi, “doğru”yu ve “güzel”i öğrenmelidir. Eflâtun bu se-
beple Devlet’in edebiyatla ilgili kısımlarında, başta Home-
ros olmak üzere bu noktaya dikkat etmeyen Eski Yunan
şairlerini eleştirir.

A) Madame Bovary, biçem bakımından çok titiz bir çalış- Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
manın ürünüdür.
A) Eflâtun’un devlet konusunda kafa yoran bir düşünür
B) Gerçekçilik akımının etkileri, Madame Bovary roma-
olduğuna
nında açıkça görülmektedir.
B) Eflâtun’un ideal devletinde gençlerin devlete sahip çı-
C) Madame Bovary, dünya edebiyatının en başarılı ro-
kacağına
manları arasında gösterilmektedir.
C) Homeros ile Eflâtun’un aynı ulusun sanatçıları oldu-
D) Gustave Flaubert, bazı yönleriyle romantizmden etki-
ğuna
lenmiş bir sanatçıdır.
D) Eğitim ile edebiyat arasında sıkı bir ilişki olduğuna
E) Gustave Flaubert’in Madame Bovary’den daha çok
bilinen bir eseri yoktur. E) Homeros’un, Eflâtun’un bazı düşüncelerini yanlış bul-
duğuna

20. Babacığım, sen ne kadar da çalışkandın! Tatil demeden,

bayram demeden bizim için geceni gündüzüne katar, ça-
lışırdın. Yeter ki çocuklarım rahat olsunlar diye kendini sü-
rekli rahatsız ederdin. Hele o sevecenliğin yok muydu, ne
kadar da yumuşak huyluydun? Herkesin sevgisini kazan-
mıştın, başkalarının sahip olduklarına asla göz dikmemiş-
tin. Çevrendeki herkes, seni her konuda emin birisi olarak
bilirdi çünkü sen harama el uzatmazdın. Hakkın olmayan
bir şeyi kimseden istemezdin, çoğu zaman kendi hakkın-
dan bile vazgeçerdin başkaları için.

Bu parçada anlatılan baba aşağıdaki özelliklerden

hangisi ile nitelenemez?

A) Vefalı B) Sempatik C) Özverili

D) Güvenilir E) Saygılı

17
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 2
22. Benim bir kedim var. Ne tüyleri bir karış ne kuyruğu kürk
gibi. Basbayağı bir tekir kedicik. Tekir kedim beni sever
mi, bilmem ama ben kedimi severim. (...) Yaptıklarımı
kötü buluyorsan niçin beni kapı dışarı etmezsin? Çünkü
tavan arasında fareler var. Geceleri seni uyutmuyorlar.
Onları tutayım diye besliyorsun beni. Sonra karşında mı-
rıl mırıl dolaşmam hoşuna gidiyor. Gözünü eğlendirmem
için bana ciğer verdiğini bilmiyor muyum sanki? Hem ta-
van arasındaki fareleri tutayım hem gözünün eğlencesi
olayım, sonra da bana ciğer alıyorsun diye bir de yaltak-
lanayım mı? Tekirim ne vakit bana böyle karşılık verse
ben ona diyecek söz bulamam. Anlarım ki belki de böyle
düşündüğü için onu seviyorum.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Yazar, kedisini samimi bir arkadaşı gibi görmektedir.
B) Kedi, sahibinin davranışlarını sorgulayan bir tavır için-
dedir.
C) Yazar, kedisinin bakış açısını ve düşünme biçimini
onaylamaktadır.
D) Yazar, kedisini kendisine çok bağlı olduğu için sev-
mektedir.
E) Kedi, sahibinin bencilce hareket ettiğini düşünmektedir.
18
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
23. İnsanların içlerinde biriktirdikleri konular, gittikçe büyür ve
zamanla çözülemeyecek bir noktaya gelir. İletişime kapalı
ya da birbirine küsen insanların ilişkilerinde büyük prob-
lemler yaşamalarının sebebi budur, onlar en önemli ko-
nuyu yani iletişimi yeterince önemsemezler ve konuların
üzerini örtmeyi tercih ederler. Evlilikleri sağlıklı bir çizgide
sürüp giden insanların iletişimde başarılı olmalarının en
büyük sebebi onların “kendileriyle barışık” olmalarıdır.
Öyle ki kendisiyle barış hâlinde olmayan insanın bir baş-
kasıyla sağlıklı iletişim kurması mümkün değildir. Halının
altına süpürmek hiçbir şeyi çözmez, ses çıkarmamak bel-
ki gerginliği erteler ama bir gün gelir, o gerginlikler birike-
rek karşınıza çıkar, hem de fazlasıyla.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Bireyin başkasıyla iletişim kurabilmesi için kendi için-
deki kavgalara son vermesi gerekir.
B) “Zaman her şeyin ilacıdır.” prensibi ile hareket edilirse
sorunların çözümü kolaylaşır.
C) Diyaloğa ve tartışmaya açık insanlar, ilişkilerinde daha
az sıkıntı yaşarlar.
D) Eşlerin, aralarındaki anlaşmazlıkları görmezden gel-
mesi, ileride daha büyük sorunlar yaşamalarına ne-
den olur.
E) Sorunların konuşularak çözülmesi gerektiği düşünce-
sini ciddiye almayanların ilişkileri problemlerle doludur.
Diğer sayfaya geçiniz.

24. Başarma ve kazanma arzusu benim için önemli bir mo-
tivasyon kaynağıdır fakat bunu sadece kendimle sınırlı
görmem. Bu kavramlara geniş bir perspektiften baktığım
içindir ki başarmış olmanın haklı gururunu ve mutluluğu-
nu yaşayan bir kişiyi gördüğüm zaman onun mutluluğunu
kendi mutluluğum gibi değerlendirebilirim. Onda kendimle
alakalı, küçük de olsa, bir ortak payda görüyorsam o ba-
şarı benim de başarımdır. Zira benim dışımdaki bir kişiyle
beni bir araya getiren köprüleri sadece ben kurabilirim.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın yazarının dü-
şüncesini destekleyen bir örnek değildir?
A) Daha önce kadrosunda yer aldığım bir takım olması
koşuluyla o takımın kazandığı şampiyonluk kupasını
ben de havaya kaldırabilirim.
B) Azimli bir mücadelenin ve yoğun emeklerin karşılığı
olması koşuluyla altın madalyayı kazanan bir sporcu-
nun sevinç gözyaşlarına ortak olabilirim.
C) Kütüphanemde ona ait bir kitap varsa ve ben o kitabı
okumuşsam yazarın aldığı Nobel Edebiyat Ödülü ile
mutlu olabilirim.
D) Üniversitede derslerine katılmış olduğum bir bilim in-
sanının yaptığı keşifler ve icatlar ile gurur duyabilirim.
E) Yüksek hızlı trenin içinde ben de seyahat ediyorsam
trenin imalatında görev alan mühendislerin uzakları
yakın etme başarısıyla kıvanç duyabilirim.
19
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 2
25. İletişim psikolojisi, psikoloji biliminin bir dalı olarak daha
çok toplumsal davranış biçimleri üzerinde inceleme ya-
par; birey-toplum ve insanlar arası etkileşimi inceler. Baş-
ka bir ifade ile diğer insanları nasıl algıladığımızı, bizim ile
onlar arasında nasıl bir tepkisel etkileşim gerçekleştiğini,
sosyal durum ve ortamlarda bulunmaktan başkalarının
ve bizim nasıl etkilendiğimizi irdeleyen bir bilim dalıdır.
Ben de bir iletişim psikoloğu olarak bireyin sosyal çevresi
ile kültürel ortamı arasındaki bağı anlamak ve açıklamak
için çalışmalar yapıyorum.
I. İnsan kaynakları departmanında aynı yetki düzeyin-
deki bir personelin, elindeki işleri yeni personele ve-
rerek onu bıktırmaya yönelik davranışları
II. Okulda arkadaşları tarafından dışlanan öğrencilerin
tamamen kendi içlerine kapanması ve buna bağlı
olarak ortaya çıkan sorunlar
III. Modern toplumlar ile geleneksel toplumların “aile”
kurumuna yüklediği anlamlar, fonksiyonlar arasındaki
farklılıklar
Yukarıdakilerden hangileri bu sözleri söyleyen kişi-
nin çalışma alanına girer?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
Deneme - 2 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 3

1-2. soruları aşağıdaki açıklamaya göre cevaplayınız.

Anlatmaya bağlı metinlerde üç çeşit bakış açısı ve anlatıcı vardır:

1. Kahraman Anlatıcının Bakış Açısı (Birinci Kişili Anlatım) : Olaylar ve durumlar, bunları yaşayan kişinin gözüyle ve ağ-
zıyla anlatılır. “Ben” ve/veya “biz” zamirine göre bir anlatım görülür.

2. Gözlemci Anlatıcının Bakış Açısı (Üçüncü Kişili Anlatım) : Olaylar ve durumlar, dışarıdan bakan bir kişinin gözüyle ve
ağzıyla anlatılır. “O” ve/veya “onlar” zamirine göre bir anlatım görülür.

3. Tanrısal (İlahi, Hâkim) Anlatıcının Bakış Açısı : Anlatıcı, kahramanlar ve çevre ile ilgili her türlü bilgiye sahiptir. Onların
geçmişi, geleceği özellikle de iç dünyaları hakkında bilgiler verir.

1. Buna göre aşağıdaki metinlerin hangisi tanrısal anlatıcının bakış açısı ile oluşturulmuştur?

A) Oldukça sıkıntılı ve uzun bir yolculuktan sonra Uzungöl’e varmıştık. Aramızda buraya ilk defa gelenler de vardı ama Hakan
ile ben buranın müdavimi sayılırdık. Çevreyi, konaklama yerlerini, restoranları iyi bildiğimiz için diğer arkadaşlara da biz
rehberlik ediyorduk.

B) Meltem Hanım, mazide kalan mutlu anlarını hatırlayıp zihninde yaşamaya ve onlarla teselli bulmaya çalışıyordu. Ama
böyle mesudane geçmiş vakitleri çok fazla olmadığı için yüzündeki o buruk tebessüm bile fazla sürmüyordu. Nasıl sürsün
ki? Zavallı kadının hayatı hep çile ile yoğrulmuştu.

C) Ahşap konakların, evlerin varlığını koruduğu bu şirin kasabada o gün yine pazar kurulmuştu. Muhtar Ahmet, her hafta
olduğu gibi öğleye doğru pazara geldi ve pazar esnafı ile uzun uzun hasbihâl etti. Pazarda dolaşırken torunlarına birkaç
oyuncak almayı da ihmal etmedi.

D) Akşamüzeri sokaklar kalabalıklarla dolmaya başladı. Belli ki okulların dersleri, resmî dairelerin mesaisi bitmişti. Bir apart-
manın giriş katındaki tekstil atölyesinde çalışan işçiler ise bir taraftan işlerini yapmaya çalışıyor, bir taraftan da sokaktaki
kalabalığı seyrediyordu.

E) Yıllar sonra yolum yine İzmir’e düşmüştü. Bu sefer birkaç gün orada kalma fırsatım vardı. Zamanımı iyi planlayarak aklım-
daki birçok ziyareti gerçekleştirebilirdim. En başta, dört yıl boyunca üniversiteyi okuduğum Buca’nın sokaklarında dolaş-
mak ve oradaki hocalarım ile görüşmek istiyordum.

20
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

2. I. Otogara geldiğimizde burada her zamanki hareketli-
liği göremedik. Otobüs yazıhanelerindeki personele
sorduğumuz zaman bazı yolların kapalı olduğunu ve
beklediğimiz otobüsün rötarlı geleceğini öğrendik.
II. Fırtınalı bir hayat yaşayan Kemal Usta, kara kara
düşünüyordu; âdeta içinde fırtınalar kopuyordu ama
bunu kimseye söylemek istemiyordu. Ömrünün son
demlerinde bu kederleri kaldırmaya pek de takati kal-
mamıştı.
III. Sokakta neşeli bir şekilde top oynayan çocukların
neşesi sanki birden sönmüştü çünkü oynadıkları top,
Cemal Ağa’nın bahçesine kaçmıştı. Bir araya geldiler
ve topu kimin isteyeceğini tartışmaya başladılar.
IV. Bir haftadır evden dışarı çıkamıyordum, başta önem-
semediğim hastalığım beni sanki eve hapsetmişti. Bu
süre zarfında kendimle baş başa kalma ve kendimi
dinleme fırsatı buldum.
V. Bu kadar erken gelmenize gerek yoktu, neden acele
ettiniz? Yorgun görünüyorsunuz, şu odaya geçip bi-
raz istirahat edebilirsiniz. Başhekim Fatih Bey gelince
ben size haber vereceğim.
Yukarıdaki numaralanmış metinler ile ilgili saptama-
lardan hangisi doğrudur?
A) I. metin, tanrısal bakış açısı ile oluşturulmuştur.
B) II. metin, gözlemci bakış açısı ile oluşturulmuştur.
C) III. metinde, kahraman anlatıcının bakış açısına yer
verilmiştir.
D) IV. metin, birinci kişili anlatım ile oluşturulmuştur.
E) V. metin, üçüncü kişili anlatım ile oluşturulmuştur.
21
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 3
3. Bu uçup giden nedir, nereye gider, bilmem fakat bana öyle
geliyor ki onu yakaladığım sabah, onu yakaladığım yaz sa-
bahı, artık her şey ebediyen güzelleşecek, iyileşecek, gerçek
tadını bulacaktır. Zira bana öyle geliyor ki evimin huzuru ve
çocuklarımın geleceği için duyduğum isimsiz endişenin açık-
laması ondadır ve o, her sabah böylece ben başımı ayva
ağacına çevirir çevirmez esmer yeşili yapraklardan gümüş
renkli gökyüzüne doğru bir nefes gibi süzülüverir. Ben bu
süzülüşü hisseder, üzülürüm fakat bu üzüntüm çok sürmez.
Üç beş defa derin derin nefes alır, verir ve onu ertesi sabah
yakalayacağıma inanırım.
Böyle diyen bir yazar için aşağıdakilerin hangisi söyle-
nemez?
A) Bazen kaygılı bir ruh hâline bürünmektedir.
B) Her durumda umudunu korumaya çalışan bir insandır.
C) Çevresini dikkatli bir şekilde gözlemleyen bir kişidir.
D) Yaşadığı acılar, onu kırılgan bir duruma getirmiştir.
E) Dış dünya ile kendisi arasında bağlantılar kurmaktadır.
4. Öykü ve roman ile sinema, tiyatro, resim; kullandığı araç,
malzeme, yöntem bakımından birbirlerinden ayrılıyor. Öykü,
roman sözcüklere dayanıyor; sözcüklerin gücünden yararla-
nıyor. Diğerleri görüntülere, hareketlere dayanıyor; onların
gücünden yararlanıyor. Sözcük, hiçbir zaman hatta somut
bir varlığı gösterdiği zaman bile soyut bir kavram olmaktan
öteye geçemiyor. Oysa görüntü, hareket her zaman somut
bir şekilde karşımıza çıkıyor.
Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada anlatılanları des-
tekleyen bir örnek olarak gösterilemez?
A) Romancının somut bir varlık olan kediyi belirtmek için
kullandığı “kedi” görüntüsü hiçbir zaman aynı değildir.
Romancının kedisi akla bir sürü kedi getirir oysa sinema-
cının kedisi, görüntüdeki kedidir.
B) Ressamın çizdiği bir tabloda balıkları tüm biçimsel özel-
likleriyle, renkleriyle görebilirsiniz fakat roman yazarı ba-
lıklardan söz ettiğinde her okur, onu zihninde farklı şekil-
de canlandıracaktır.
C) Romancı, kahramanın aldığı haberle sevinç çığlıkları
attığını söylemekle yetinirken tiyatrocu, bu durumu hem
davranışıyla hem sesiyle seyircilere göstererek yaşat-
maktadır.
D) Usta yazar, rengârenk çiçekleri, kuşları öylesine canlı ve
ayrıntılı betimlemiş ki hemen hemen her okur, gözünün
önüne aynı yağlı boya tablosunun geldiğini söylüyor.
E) Hikâye yazarının, ormandaki ağaçları resmetmek için
uzun uzun anlatmasına karşılık sinemacı bunları bir sah-
ne ile tüm seyirciler için aynı görüntü hâline getirebilir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 3
5. Yeni Zelanda; fiyortları, gölleri, yemyeşil yağmur ormanla-
rı, kaplıcaları, turkuaz rengi muhteşem sahilleri ve nefes
kesen doğasıyla baş döndüren bir ada ülkesi. Tüm bu do-
ğal güzelliklerinin yanı sıra, dünyanın en yaşlı ağaç türle-
rinden olan kauri ağaçlarına da ev sahipliği yapıyor. On
beş metreyi bulan gövde çapları, elli metreye ulaşabilen
yükseklikleriyle dünyanın en büyük ağaç türleri arasında
yer alan bu ağaçlar, Yeni Zelanda’nın sembolik unsurla-
rından biri. Ancak sağlam gövdesi, pürüzsüz dokusu, kıy-
metli reçinesiyle bilinen kauri ağacının bu özellikleri, onu
yüzyıllar boyunca insanoğlunun hedef tahtasına oturt-
muş. Özellikle yelken direği yapımında kullanılmaları için
kontrolsüz bir şekilde tahrip edilen kauri ormanları, 1950’li
yıllar itibarıyla koruma altına alınmış ve varlığını devam
ettirme olanağı bulmuştur.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır
basmaktadır?
A) Açıklama
B) Öyküleme
C) Betimleme
D) Tartışma
E) Tanımlama
22
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
6. (I) Şiirde “azalan verimler kanunu” vardır. (II) Dil bir açıdan
işlendikçe o alanda elde edilen verimler bir noktadan sonra
azalmaya başlıyor ve bu, bir bunalıma yol açıyor. (III) Buna-
lımlar da yeni şiir alanları, yeni açılar bulunmasıyla sona erer
hep. (IV) Şiirimizde şimdi yeni bir eğilim başlatan şairler, yal-
nız folklor gibi kesin klişelere değil, daha hafif kalıplara bile
sırtlarını çevirdiler. (V) İlhan Berk’te, Turgut Uyar’da, Edip
Cansever’de bunun ilk güzel örneklerini gördük. (VI) Kelime-
ler bizde de yontuluyor, yerlerinden yarı yarıya koparılıyor,
anlamlarından ufak tefek saptırılıyor, yeni yükler yükleniyor
kelimelere. (VII) Böylece bir kavramın değişik görüntü ya da
izlenimleri elde edilerek yeni imajlara, yeni mısralara varıl-
mak isteniyor.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf, numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
7. (I) Bir romancı, bir şair herkes için yazar; yani yazdıklarını
herkes beğensin, okusun ister. (II) Bunun yanında eserle-
rini oluştururken kabullendiği bir sanat görüşü, özdeşleştiği
bazı düşünceleri vardır. (III) Bu fikirlerin ve sanat görüşü-
nün, eserleri vesilesiyle her tarafa ulaşması niyetindedir
sanatçı. (IV) Bunu yaparken kitlesinin kendisinden kaliteli
sanat ürünleri beklediğini de mutlaka bilir. (V) Gerçek ede-
biyatçı; halkın, kendi sesini duyurmayan sanatı -ne kadar
yetkin olursa olsun- benimseyemeyeceği görüşündedir.
(VI) Bu sebeple sığ ve iletiden yoksun, basit yapıtlar üret-
mekten her zaman kaçınmıştır. (VII) Tam tersini yaparsa
güncelliğe boyun eğip estetik ve sanat gücünü kaybedece-
ğini bilmiyor değildir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü-
şüncenin akışını bozmaktadır?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
Diğer sayfaya geçiniz.

8. Denemecilik bir bakıma kolaydır çünkü üzerinde derin-
lemesine durursanız birkaç kitap karıştırırsınız, birkaç
yazı okursunuz; düşünürsünüz onların üzerinde, eliniz-
den geldiğince derinleştirirsiniz düşüncelerinizi ve sonra
söylersiniz söyleyeceğinizi. Bunun bir yararı yok mudur
okuyanlara? Vardır, olmaz olur mu? Sizin düşünmeniz
karşınızdakileri de düşündürür, düşünceler karşılaştık-
ça yeni düşünceler ortaya çıkar. Siz şair olmayabilirsiniz
ama sizin şiir üzerine söyledikleriniz şairlerin işine yarar,
onları farklı dünyalara yönlendirir. Böylece ----.
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağı-
dakilerden hangisi gelmelidir?
A) siz de şiir yazmaya hazırsınızdır artık bu edebiyat
dünyasında
B) kafanızdakilerle şairleri bireysel sanat fikrinize göre
kalıba sokarsınız
C) kendi yolunuzu açarak özgünlüğü yakalarsınız edebi-
yatta ve sanatta
D) sanatçıya, anlatamadıklarını farklı bir yazınsal türde
iletme imkânı sunarsınız
E) ortaya çıkan her yapıtta sizin de katkınız ve emeğiniz
olur bir karınca misali
9. I. Apollo 11 de Verne’in bahsettiği gibi dört günlük yol-
culuktan sonra Ay’a ulaşmıştı.
II. Verne, kitapta daha önce gerçek hayatta keşfedilme-
miş şeylerden bahsediyordu: fırlatma rampası, roket,
uzay kapsülü...
III. Verne, Ay’a Yolculuk kitabını Apollo 11’in Ay’a fırlatıl-
masından tam 104 yıl önce yazmıştı.
IV. Onun hesabına göre uzay kapsülü, dört günlük uzay
yolculuğu sonrası Ay’a ulaşıyordu.
V. Ay’a Yolculuk’ta insanın Ay’a yolculuğuna dair bilim-
sel ve teknik saptamaların detaylı bir şekilde yer al-
ması ve bu saptamaların zamanla gerçeğe dönüşme-
si, Verne’e “Bilimsel Kâhin” lakabını kazandıracaktı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir parag-
raf oluşturulmak istenirse hangisinin yeri değişmez?
A) I B) II C) III D) IV E) V
23
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 3
10. Anı, fıkra türünde yazdıklarıyla geniş bir okur kitlesine hi-
tap eden Ahmet Rasim’in edebiyatımızda özgün bir yeri
vardır. O da Hüseyin Rahmi Gürpınar gibi gözlemci ve
gerçekçi bir yazardır. Değişik halk kesimlerinin gelenek
ve göreneklerini, inanç ve yaşayışlarını yansıtmaya çalış-
mıştır. Herkesin anlayabileceği bir dille, İstanbul Türkçe-
siyle, yazmıştır. Yazılarında kısa cümleler kullanmış, yazı
dili ile konuşma dili arasında sağlıklı bir denge kurmuştur.
Romanlarından çok, anı ve fıkralarıyla ün kazanmıştır.
Bu parçadan Ahmet Rasim ile ilgili aşağıdaki yargıla-
rın hangisi çıkarılamaz?
A) Yapıtlarıyla başka sanatçılara örnek olmuş ve onları
etkilemiştir.
B) Hüseyin Rahmi Gürpınar ile aynı akımdan etkilenmiştir.
C) Toplumun farklı tabakalarının hayat tarzını eserlerin-
de vermeye çalışmıştır.
D) Eserlerinde açık ve anlaşılır olmayı önemseyen bir ya-
zardır.
E) Sokağın dili onun yapıtlarında belli ölçüde kendine yer
bulmuştur.
11. (I) Türkiye’de ilk modern ruh sağlığı hastanesini kuran Türk
hekimi Mazhar Osman Uzman, halk arasında bilhassa “de-
liler” arasında oldukça sevilen ve popüler bir isimdi. (II) Çok
yönlü kişiliği ile entelektüel camia içerisinde söz sahibi olan
bir hekimdi. (III) Hayatı boyunca pek çok başarıya imza
attı, onlarca öğrenci yetiştirerek Türk psikiyatrisine oldukça
önemli katkılarda bulundu. (IV) Yeşilay Derneğinin kurul-
masına da öncülük etti. (V) Osmanlıdan Cumhuriyet’e uza-
nan bir dönemde toplumun her kesimiyle iç içe bir hayat
yaşadı. (VI) O dönemin meşhur şairlerinden olan Neyzen
Tevfik ile yakın dostluğu vardı. (VII) Kendisi de “Figani”
mahlası ile şiirler kaleme almıştır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin
yerine “Döneminde hem bir doktor hem de bir aydın ola-
rak dikkat çekmekteydi.” cümlesi getirilirse parçanın
anlamında önemli bir değişme olmaz?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 3
12. Bilim her şeyden önce metotlu şüphe demektir. Herhangi
bir sahadaki bir problemin çözümü için metotlu bir yak-
laşma demek olan bilim, kendine özgü kabullerden yola
çıkarak insana ve insanın çevresine ait sorulara cevap
bulmaya çalışır; ulaştığı cevaplar, prensipler veya pren-
sipleşmeye elverişli başka çalışmaları yönlendirebilecek
kuvvetli tahminler şeklinde ortaya çıkar. Bilim; herhangi
bir sahada, belirli zaman ve mekân içinde, belirli şartların
canlı ve cansız varlıklar üzerindeki tesirlerini veya ortaya
çıkan hâlleri inceleyerek ilk durum ile son durum arasın-
daki gelişme ve değişmeleri kanunlaştırır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerin hangisi bilimin uğraş-
larından biri değildir?
A) Doğa ve insanla ilgili sorulara yanıt aramak
B) İnsanlara doğru düşünme yollarını göstermek
C) Ortam ve koşulların varlıklara etkilerini araştırmak
D) Çeşitli verileri yorumlayarak yasa hâline getirmek
E) Olasılıkları, varsayımları yöntemlere dayalı irdelemek
13. • Avrupa Uzay Ajansının Copernicus Sentinel-1 uydusu
tarafından Şubat 2019’dan itibaren çekilen fotoğraf-
ların bir yıllık hızlandırılmış videosunda ortaya çıkan
görüntülerde Pine Island Buzulu kırılarak yok oluyor.
Malta büyüklüğündeki buzulun yüz ölçümünün yakla-
şık 300 kilometrekare olduğu biliniyor.
• Geçen sene de Antarktika’daki D-28 buz dağının de-
vasa bir parçasının koptuğu açıklanmıştı. “Gevşek
Diş” olarak da bilinen, 210 metre kalınlığında, 1636
kilometrekare genişliğinde ve 347 milyar ton buz içe-
ren buz dağının Malta’nın 5 katı büyüklüğünde oldu-
ğu belirtilmişti. 1960’lardan bu yana Amery buz sa-
hanlığından kopan en büyük kütlenin de bu buz dağı
olduğu ifade edilmişti.
Bu iki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) Aynı olguyu benzer yönleri ile değerlendirip ele al-
maktadır.
B) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini gös-
termektedir.
C) Bir durumun yol açabileceği olumsuz sonuçlardan
bahsedilmektedir.
D) Benzer olguların farklı nedenlerine yer verilmektedir.
E) Değişik konular, aynı üslup ve bakış açısı ile değer-
lendirilmektedir.
24
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
14. Gazeteci:
(I) ----
Dernek Başkanı:
– Şehrimizin yöresel lezzetini ilk başlarda duyan insanlar,
“Çorba tatlı olur mu?” diyor. Fakat tatlı çorbayı içen her-
kes beğeniyor. Çorbamız, vitamin deposudur ve bayram-
larımızın da vazgeçilmezidir. Tatlı çorba, bayram sohbet-
lerinde içildiği için daha da keyifli olur.
Gazeteci:
(II) ----
Dernek Başkanı:
– Aşureye benzerliği var tabii ama kesinlikle biz ayırıyo-
ruz ondan çünkü kuşburnu suyundan yapılmış olması
tatlı çorbaya apayrı bir özellik katıyor. Aşureye çok fazla
baklagil konuyor ama tatlı çorba, kuru meyve ağırlıklıdır.
Çorbamızın tarihi de çok eskidir.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) I. “Tatlı çorba” ne zaman daha çok tüketiliyor ve
Bayburt’a gelen ziyaretçiler çorbayı nasıl değer-
lendiriyor?
II. “Tatlı çorba”nın aşureden farklı olmadığını söyle-
yenler var, bu konuda siz ne dersiniz?
B) I. “Tatlı çorba”, Bayburt’a özgü bir lezzet midir ve
adını nereden almaktadır?
II. Aşure ile “tatlı çorba” arasındaki benzerlikleri ve
farklılıkları açıklayabilir misiniz?
C) I. Şehrinize dışarıdan gelen insanlar, “tatlı çorba”yı
beğeniyor mu?
II. “Tatlı çorba”nın özellikleri ve tarihi hakkında bilgi
verebilir misiniz?
D) I. Bayburt’ta bayramlarda daha çok, “tatlı çorba” mı
içiliyor ve ikram ediliyor?
II. “Tatlı çorba” ile aşureyi kıyaslamak gerekirse ne-
ler söylersiniz?
E) I. Şehrinizin yöresel lezzetlerinden bahseder misi-
niz, bunlar arasında “tatlı çorba”nın yeri nedir?
II. “Tatlı çorba”nın yapımında baklagiller mi, kuru
meyveler mi daha çok kullanılmaktadır?
Diğer sayfaya geçiniz.

15. Unutmayın ki birçok ünlü ressam veya müzisyen, doğuş-
tan yetenekli olsalar bile ilgili oldukları sanat dalına yöne-
lik uzun eğitimler alıyor ve binlerce saat çalışıyor. Sizin
sanatla olan ilişkiniz yeni başladıysa başarılı bir sonuç
çıkarmak için uğraşmanıza gerçekten de gerek yoktur.
Belirli bir hedefinizin olması, o sonuca varmak için ken-
di kendinizi baskı altına almanıza sebep olabilir. Bu ise
yaratıcı ifadenin önündeki en büyük engellerden biridir.
Ortaya koyacağınız şeyi başkalarının beğenmesi için de-
ğil, duygularınızı yaşamaya eşlik etmesi için elinize aldığı-
nızı unutmayın. Bırakma ihtiyacı hissettiğinizi fark edin ve
“Şimdilik bu kadar yeter.” demekten çekinmeyin. Ancak
kendinize “Emin misin?” diye sormayı da unutmayın. Bu,
sanat terapisinde psikoterapistlerin sorduğu bir sorudur.
Bu soru, daha derinlerde kalan duyguların ifadesi için size
yeni bir kapı açabilir, bunu deneyin. Akış dalgalı bir seyir
izleyebilir, sizdeki etkisini gözlemleyin.
Bu parçada asıl anlatılmak isteneni içeren en kap-
samlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bir sanat dalında başarıya ulaşmak için yetenek şart-
tır fakat onun mutlaka gayret ile çok iyi desteklenmesi
gerekir.
B) Sanat ile hobi olarak ilgilenenler, kendilerini özgür bı-
rakmalı ancak daha farklı duyguları açığa çıkarmak
için de çalışmalıdır.
C) Sanat ile ilgilenmeye yeni başlayanların birden, çok
başarılı eserler ortaya koymasını kimse isteyemez ve
bekleyemez.
D) Gündelik hayatın değişik uğraşlarından yorulan ve bu-
nalan insanlar sanat ile kendilerine terapi yapabilirler.
E) Resim ve müzik ile amatörce ilgilenenlerin de daha
iyi şeyler yapabilmek için işlerini yarım bırakmamaları
gerekir.
25
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 3
16. Türkiye’de, Türk dünyası halk bilgisi ürünleri hakkında
yapılan çalışmalarla ortak bir Türk geçmişinin ortak bir
Türk geleceğine dönüşmesi konusunda çok ciddi mesafe
katedilmiştir. Kültürel anlamda ortak bir Türk geleceği an-
cak kültürel geçmişin ortaklığını gösteren halk bilimi araş-
tırmalarının üzerine inşa edilebilecektir. Türk halk bilimi
uzmanlarının Türk dünyası destanları, masalları, efsane-
leri ve fıkraları gibi halk edebiyatı türleri hakkında yaptığı
bilimsel araştırmalardan elde edilen veriler; birbirinden
uzak düşmüş Türk boylarının birbirlerine yakınlaşmasını
sağlayacaktır.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Tarihî olayların, devirlerin akışı içerisinde birçok Türk
boyu, birbirinden uzak ve habersiz yaşamıştır.
B) Türk dünyasının kültürel geçmişi ile ilgili halk bilimi
çalışmaları, Türkiye’de çok önceden başlamıştır.
C) Halk edebiyatına ait farklı türler ve ürünler, uzmanlar
tarafından bilimsel metotlarla titiz bir şekilde incelen-
meli, araştırılmalıdır.
D) Türk dünyasının folklor ürünleri, mazideki kültürün
müşterekliğini gösterdiği gibi gelecekteki ortaklığı da
mümkün kılacaktır.
E) Türk milletinin farklı boyları; değişik coğrafyalarda
birbirinden uzak yaşasalar bile destanlar, masallar,
efsaneler sayesinde birbirine yaklaşacaktır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 3
17. Azerbaycan Mutfağı adlı eser, Azerbaycan yemek kültü-
rünün ülkemizde daha iyi tanınması amacıyla Azerbay-
can Türkçesinden Türkiye Türkçesine çevrilmiş ve yemek
adları, orijinalliğinin bozulmaması için aynen korunmuş-
tur. Azerbaycan millî mutfağının tarihi, Azerbaycan tari-
hi kadar eskidir. Azerbaycan yemeklerinin adlarına eski
yazılı kaynaklarda, seyyahların hatıralarında rastlamak
mümkündür. Azerbaycan millî mutfağı, tatlısından tuzlu-
suna yemek tarifleri ile tanıtılmıştır. Azerbaycan yemek-
leri, dünyada lezzeti ile ünlüdür. Millî yemeklerin birçoğu,
sığır, koyun ve kuş etinden hazırlanır. Dövülmüş et ile
hazırlanan yemekler daha yaygındır. Yemeklerin yüksek
kalorili, lezzetli ve dış görünüşünün güzel olması, Azer-
baycan millî mutfağının karakteristik özelliğidir.
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
yoktur?
A) Azerbaycan yemeklerinin ayırt edici nitelikleri nelerdir?
B) Azerbaycan mutfağında hangi çeşit etler daha çok
kullanılmaktadır?
C) Azerbaycan yemekleri ile Türkiye yemekleri arasın-
daki benzerlikler nelerdir?
D) Söz konusu kitabın yayımlanması ile ne hedeflen-
mektedir?
E) Azerbaycan yemekleri, yapıtta Türkiye’de bilinen isim-
leri ile mi anlatılmıştır?
26
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
18. Niyet, herhangi bir konuda ne yapmak ve/veya neye ulaş-
mak istediğine kesin bir şekilde karar vermenin ifadesidir.
Bir heykeltıraşın bir heykele başlamadan önce niyeti çok
açık ve nettir. Keskiyi, çekici eline almadan çok önce ni-
yetini ortaya koymuştur. Aradığı, herhangi bir mermer küt-
lesi değildir; niyetine uygun bir kütledir. Niyetiyle bir an-
laşma yaparcasına çizim ve eskizlerine başlar, saatlerce
çizimle uğraşır ki planı açık ve belirgin olsun. Sonrasında
işi kolaydır. Bilir ne yapacağını, nereye darbe indireceği-
ni. Zamanla çıkar ortaya eseri. Elindeki çizimlere sadık
kalır, yapmaya çalıştığı bir insan figürüyse “Olmadı! Bunu
gorile çevireyim.” demez, aklının ucundan bile geçirmez
çünkü niyeti bellidir sanatçının. Uzun bir süreçten sonra
insan figürü çıkar ortaya, tam da planladığı gibi niyeti doğ-
rultusunda.
Bu parçada özellikle aşağıdakilerin hangisinden söz
edilmektedir?
A) Niyetin gerekliliğinden
B) Niyetin anlamından
C) Heykelciliğin süreçlerinden
D) Heykeltıraşlığın zorluklarından
E) Niyetin değişmezliğinden
Diğer sayfaya geçiniz.

19. Kadir Caner, babası öldüğünde 11 yaşındaydı. Ağlamaya
bile vakti yoktu çünkü babasından kalan manav dükkânı
onu bekliyordu. Hemen okulu bıraktı ve Caner Manavın
başına geçti. Sabahları dükkânın kapısını annesi açıyor,
o ise sebze mevye alabilmek için halin yolunu tutuyordu.
Çocuk hâliyle büyük adam işleri yapıyordu. İşleri iyi gitti
ve büyüyen her iş insanı gibi Kadir Caner de kazandığını
işe yatırdı. Ancak manavı büyütmek yerine bu sefer baba
dostlarının da yardımıyla bir bakkal dükkânı açtı: Caner
Bakkaliyesi. Yine işler iyi gitti. Caner, bakkalı bıraktı; mar-
ket işine girdi. 1988 yılında Marketçi Kadir Caner’di. Fakat
asıl katlanarak büyüme bundan sonra gerçekleşti. 6 mil-
yon lira sermaye ile Ankara Etlik’te ilk marketini açan Kadir
Caner, “O ilk market bizim için dönüm noktası oldu. Ardı
ardına marketler açtık. Zor günler de yaşadık ama yapabi-
leceğim başka bir şey yoktu.” diyor. Kadir Caner bugün 51
yaşında ve yaşı kadar markete sahip bir iş insanı.
Bu parçada anlatılan kişi, aşağıdaki özelliklerden
hangisi ile nitelenemez?
A) Girişimci
B) Çalışkan
C) Mücadeleci
D) Duygusal
E) Akılcı
27
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 3
20. Şeffaflık; bu zamanın en önemli kavramlarından biridir ve
neyin neden yapıldığını, hangi sonucun alındığını, bu so-
nucu almak için ne kadar kaynak harcandığını açıklamak
demektir. Şeffaflık, birtakım kararların alınması ve alınan
kararlardan etkilenecek kimselerin de bu bilgiye erişimi-
nin sağlanması anlamına gelmektedir. Bir insan veya bir
kurum kendine ne kadar güvenirse kararlarını açıklama-
da o kadar şeffaf davranır. Şeffaf davranan yöneticiler ve
kurumlar güven verir. Bilgi paylaşıldığında samimiyet ve
güven üzerine kurulu bir ortam kendiliğinden oluşur. Bil-
gilenmek, insanların motive olmasını ve durumdan vazife
çıkarıp sorumluluk üstlenmesini sağlar. Ayrıca şeffaf dav-
ranmak bir liderin yönettiği insanlara değer verdiğinin en
önemli göstergesidir.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?
A) Bilginin saklandığı ortamlarda güven duygusu zede-
lenir.
B) Birbirine güvenen insanlar, birbirlerini fazla sorgulamaz.
C) Güven ve şeffaflık, birbirini besleyen olgulardır.
D) İnsanlar, bilgi verildiğinde kendilerini daha değerli
hissederler.
E) Bilginin gizlenmesi, insanlar arası ilişkilerde soğuklu-
ğa neden olur.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 3
21. Yeni bir iklim modeline göre dünyanın beşte biri 2070 yı-
lına kadar Sahra Çölü kadar sıcak olacak. “Çevre” konulu
haberleri ile dikkat çeken internet sitesi Earther’a göre,
bu durum yaklaşık üç milyar insanın yaşadığı yeri terk
etmesine ya da cehennem sıcaklıklarında yaşamak zo-
runda kalmasına neden olacak. Bu, insanlık için oldukça
korkunç bir senaryo! Özellikle de gıda tedariki için güven-
diğimiz tarım arazileri, ürün veremez hâle geleceği için.
Earther’a göre bu öngörü, insanlığın iklim değişikliği ko-
nusunda elinin kolunun bağlı kalmasının yanı sıra, sera
gazı emisyonlarının zaman içinde artmaya devam ettiği
bir senaryoya dayanıyor. Amerika Birleşik Devletleri Ulu-
sal Bilimler Akademisinin bildirilerinde yayımlanan çalış-
ma, üzerinde yaşam olan her kıtadaki bölgelerin özellikle
de Brezilya, Kuzey Afrika ve Hindistan çevresinin nasıl
tamamen yaşanılmaz hâle geleceğini gözler önüne seri-
yor. Ayrıca Rusya, Kanada ve Kuzey Kutbu’ndaki geniş
alanlarda da ılıman iklimlerin etkili olacağını gösteriyor.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) İklim değişikliğinin büyük bir göç dalgasına sebep
olabileceğine
B) Bazı bölgelerin, iklim değişikliğinden daha fazla etki-
leneceğine
C) ABD Ulusal Bilimler Akademisinin söz konusu senar-
yoyu dikkate aldığına
D) Cehennem sıcaklarının, gıda ürünlerinin genetiğini
değiştireceğine
E) Sera gazı salınımındaki artışın hava sıcaklıklarını et-
kilediğine
28
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
22. Günümüz çocuklarının hafızasında biriken hikâyeler her
geçen gün azalıyor. Hikâyesiz büyüyen çocukları bekle-
yen tehlikelerden söz etmenin sırası değil şimdi. Ama şu
kadarını söylemek bile yeterli olacaktır: Geçmişe ait anı-
sı ekran ışığından ibaret olan çocuğun geleceği aydınlık
olamaz. Bu yüzden çocuklarımızla anı biriktirmek, onlar-
la konuşmak, hayatı yaşamak ve deneyimlemek önemli.
Peki bir çocuk dedesine bakınca ne görür ve ne düşü-
nür? Bir dede ile torun arasında kurulan bağın zayıfladığı
dönemde, Tina Valles’in son derece yalın ve sağlam bir
dille dede-torun ilişkisini anlatan Ağacın Hafızası romanı,
yitirdiğimiz bir hazinenin yerini gösteren bir harita âdeta.
Biz yetişkinler için kötücül bir hastalık olan alzaymır has-
talığını, bir dede ve torunun sıcacık ilişkisi çerçevesinde
ele alan eser, sade ama çarpıcı diyalogları, kitabın kahra-
manı Jan’in iç sesi eşliğinde aktarıyor.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?
A) Ağacın Hafızası romanının etkileyici bir üslubunun ol-
duğu
B) Ağacın Hafızası romanında farklı kuşaklar arasındaki
ilişkinin anlatıldığı
C) Teknolojiye bağımlı çocukların istikbalinin parlak ol-
mayacağı
D) Alzaymır hastalığının etkilerinin sıcak aile ortamında
azaltılabileceği
E) Tina Valles’in söz konusu romanı ile çok önemli de-
ğerleri hatırlattığı
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 3

23. Modern Türk edebiyatına şairliğinden ziyade teorisyenliği 24-25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
ile önemli katkılarda bulunmuş olan Recaizade Mahmut
Ekrem, şiirimizin ince ruhlu, rakik bir kalbe sahip “ağlayan
Mimarisi, Kız Kulesi, şehrin öbür yakasından seçilen
şair”i olarak bilinir. “Namık Kemal heyecan ve ihtirasın,
“dost ışıkları”, kısacası kendine has kimliği ile İstanbul’un
şiddet ve kahramanlığın; Abdülhak Hamit muhayyilede
kültürel atmosferi içinde önemli bir yer edinen Üsküdar
enginliğin ve ulviyette derinliğin şairiydi. Ekrem de ince
semti; pek çok romancıya, ressama ve şaire ilham kay-
hislerin, rakik kalp işlerinin, hafif zemzemelerin bir se-
nağı olmuştur. Yüz yıl önce Üsküdar, insan ilişkilerindeki
sidir.” Onun pek çok şiirindeki bu ağlamaklı, melankolik
sıcaklığın, geleneksel değerlerin ve huzurun korunduğu
havanın ve “ağlayım” fiilini şiirlerinde sık sık kullanması-
bir semt olarak şairlere ilham verirken yakın dönem şair-
nın en büyük sebepleri arasında, yaşadığı bireysel acılar
lerine ise bu özelliklerinin kayboluşunun getirdiği hüznü
başta gelmektedir. Onu en çok üzen, çok şey vadettiğine
bırakmıştır.
inandığı 15 yaşındaki oğlu Mehmet Nijat’ın 1899’daki ölü-
mü olmuştur. Nijat’ın ölümüyle sarsılan, yıkılan şair; onun
hiç dinmeyen acısıyla neredeyse ömrünün sonuna kadar
24. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
“Nijat’a ağlayım ben, Nijat’a ağlayım!” diyerek sürekli fer-
yat edecektir. İçinde yaşadığı devrin siyasi havasının da A) İstanbul’un kültür hayatında Üsküdar’ın önemli oldu-
etkisiyle Ekrem iyice sarsılmış, kendisinden sonra gele- ğuna
cek Ara Nesil ve Servetifünun şairlerini de etkileyerek bir
B) Üsküdar’ın yüz yıl önceki özellikleri ile şimdiki özellik-
“teessür edebiyatı” yapmaya mahkûm etmiştir.
lerinin farklı olduğuna
Bu parçadan hareketle, Recaizade Mahmut Ekrem ile C) Birçok sanatçının Üsküdar’dan esinlendiğine
ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
D) İstanbul’un en güzel semtlerinden birinin Üsküdar ol-
A) Edebiyata yeni kuramsal özellikler katmada yetkin biri duğuna
olduğu
E) Üsküdar’ın özgün bir kimliğe sahip olduğuna
B) Eserlerini duygu yüklü bir anlayışla ele aldığı

C) Kaynağı düşünülerek bulunamayan bir acıyı ortaya

çıkardığı

D) Kendisinden sonra gelecek olan şairleri etkisi altına

aldığı

E) Pek çok olumsuzluk yaşamasında farklı etkenlerin rol

oynadığı 25. Bu parçadaki altı çizili ifade ile
I. beşerî münasebetlerdeki samimiyet,
II. geleneklere bağlılık,
III. hüzünlü bir atmosfer

özelliklerinden hangilerine gönderme yapılmamıştır?

A) Yalnız III B) Yalnız I C) I ve III

D) I ve II E) II ve III

29
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Deneme - 3 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 4

1-2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 3. Erciyes’i aşıp sazlığa doğru ilerlediğimizde karşımıza
gerçek Anadolu manzaraları çıkıyor: Yeşillikler içindeki
köylerin yakınlarında koyun ve inek sürüleri bir anda yo-
Ayder Yaylası’nın sonuna doğru oluşturulan çadır kampı
lumuzu kesiyor. Çobanlar sıcak bir muhabbetle karşılıyor
alanı, doğa ile tamamen iç içe olmak isteyenler için bu-
bizleri. Bölge hakkında bilgi alıyoruz onlardan. Molaların
lunmaz bir fırsattır. Burada yaylaya hayat veren Fırtına
birinde de yılkı atlarına denk geliyoruz. Atların ardından
Deresi’nin âdeta haykırdığına şahit olacaksınız. Derenin
biz de gidiyoruz. Uzaktan anlamlandıramadığımız bir toz
başlangıcı Kaçkar Dağları’na kadar uzanmaktadır. Bura-
bulutu görüyoruz. Tozun içinde hareket eden karartıların
ya kadar gelip de Karadeniz’in o meşhur lezzetlerini tat-
atlara ait olduğunu anlayınca şaşkınlığımız daha da artı-
madan gitmek olur mu hiç? Mıhlama, mısır unu ekmeği,
yor. Yaklaştıkça nal sesleri çoğalıyor ve atlar, yeri inlete-
Laz böreği, lahana sarması, hamsi çeşitleri mutlaka tadıl-
rek yakınımızdan geçip gidiyor. Dörtnala giden yüzlerce
ması gereken lezzetlerdir. Tereyağı, bal, kaymak ve dağ
atın oluşturduğu manzarayı hayranlıkla izliyoruz.
çileği reçelinin olmazsa olmaz olduğu yöresel kahvaltıyı
da es geçmeyin. Bu parçanın anlatımında bulunmayan özellik aşağıda-
kilerden hangisidir?

1. Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden A) Canlı ve hareketli tablolar çizme
hangisi söylenemez?
B) Betimleyici ögeler bulundurma
A) İkilemeye yer verilmiştir.
C) İnsandan doğaya aktarma
B) Sözde soru cümlesi kullanılmıştır.
D) Farklı duyulardan yararlanma
C) Anlatıma duygular katılmıştır. E) Öyküleyici anlatıma başvurma
D) Öneri gerekçesiyle birlikte verilmiştir.

E) Örneklerden yararlanılmıştır.

2. Bu parçadan hareketle
I. Ayder Yaylası’nın konumu,
II. Fırtına Deresi’nin uzunluğu,
III. Karadeniz Bölgesi’nin mutfak kültürü,
IV. doğa turizminin avantajları

bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz?

A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IV
D) I ve III E) I, III ve IV

30
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 4

4. Romanlarımdaki insanlar yürümeli, el sıkışmalı, kavgayı göze alabilmeli, yargılamalı, isyan etmeli ama yaşamın sihirli güzelli-
ğinden gözlerini ayırmadan yeni sevgiler ve dostluklar da edinmeli. Kendi eleştirisini yapabilmeli, dünyaya açık olmalı ve bütün
bunları okurlarım iliklerinde hissetmeli. Yaşamdan romanlarıma, romanlarımdan yaşama koşmalı; varlıklarına yeni güzellikler
taşımalı. Yaşamın her ayrıntısıyla bütünleşmeli, yaşamın sanat ve edebiyatla yoğrulan birer temsilcisi olmalı ve insanlığa mesaj
verebilmeli.

Aşağıdaki roman kahramanlarından hangisi, bu parçada anlatılanlara uzak düşmektedir?

A) Tarık Buğra’nın Kurtuluş Savaşı’nı işlediği önemli bir roman olan Küçük Ağa’da İstanbullu Hoca olarak bilinen Mehmet Re-
şit Efendi’nin zamanla “Küçük Ağa”ya dönüşmesi, Kuvayımilliye Hareketi’ni yavaş yavaş idrak ederek bilinçlenmesi sonucu
Kuvacıların saflarına katılması anlatılır.

B İnce Memed romanı, düzene başkaldıran Memed’in ve insan ilişkileri, doğası ve renkleriyle Çukurova’nın öyküsüdür. Yaşar
Kemal’in söyleyişiyle “içinde başkaldırma kurduyla doğmuş” bir insanın, “mecbur adam”ın romanı. Abdi Ağa’nın zulmüyle
köyünü terk etmek zorunda kalan Memed, Ağa’nın yeğeniyle evlendirilmek üzere olan Hatçe’yi kaçırır. Abdi Ağa’yı yarala-
yan, yeğenini de öldüren Memed, Eşkıya Deli Durdu’ya katılır ancak kıyıcılığına katlanmadığı Deli Durdu’dan iki arkadaşıyla
birlikte ayrılır.

C) Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar romanında Süleyman Kargı, Turgut’un Selim’in intiharını aydınlatma gayreti sırasında tanış-
tığı biridir; Selim’in bilinmeyen taraflarının aydınlanmasına yardımcı olur. Onu romanın üç aydın kahramanından biri olarak
değerlendirmek mümkündür. Süleyman Kargı’nın kişilik yapısı diğer ikisine göre daha tutarlı gibidir. En azından aklı ile duy-
gularını birleştirebilmiş, dengeli ve sağlıklı bir ruh yapısına sahiptir. Bu bakımdan tutarlı ve mantıklıdır, çevresinde “feylesof”
olarak tanınmaktadır.

D) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur romanında Mümtaz, küçük sayılabilecek bir yaşta tabiat karşısında varlığın sırları üzerinde
düşüncelere dalan biridir. Yani Mümtaz, sıradan bir kahraman değildir; hayata bir şair duyarlığı ile bakar. İçindeki şairane
duygular, Mümtaz’ın hayata bakış açısını etkilemiş ve belki de pek çok akranına göre onda farklı farklı hassasiyetler oluş-
masını sağlamıştır. Boğaz’ın güzelliği karşısında mest olan Mümtaz, yeri gelir sokakta gördüğü karamsar bir tabloya da
aynı hassasiyetle üzülür.

E) Khaled Hosseini’nin meşhur romanı Uçurtma Avcısı’nda, birlikte büyüyen Emir ve Hasan adlı iki çocuğun hikâyesi anlatılı-
yor. Hasan, Emir’e koşulsuz bir sevgi ve bağlılık duyarken Emir onu sürekli aşağılıyor. Afganistan’da Sovyet işgalinin baş-
lamasıyla Emir ve babası da ABD’ye göç ediyor. Burada babasıyla birlikte eski hayatından daha yoksul bir hâlde yaşayan
Emir, Hasan’a yaptığı eziyetler yüzünden sürekli vicdan azabı çekiyor. Ve günün birinde Hasan’a dair bir haber alıp apar
topar Afganistan’a dönüyor. Yaşadığı vicdan azabını hafifletecek bir durum ile karşılaşıyor.

31
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 4
5. Şehrin arka sokaklarında mültecilerin barındığı harabe bir
eve varan Zarife nine, bembeyaz nurani ihramı ile içeri
girdiği gibi herkesin yüzü aydınlandı. Küçük bir piknik tü-
pünde çay suyu kaynatıldı. Zarife ninenin hırkasının ce-
binden çıkardığı iksirli karışım bakır çaydanlığa döküldü.
Bakır çaydanlık, uzun yılların tanıklığını geride bırakmış;
yeni bir mekâna, yeni tanıklara, yeni acılara ısmarlanmış-
tı. Hüzünler demlendi, enfes bir koku harabeleri ihya etti.
Çaylar içildi, acılar bir sürelik dindi, gönüller bir dostun
varlığı ile şenlendi. Herkesin hâli tek tek sual edildi, dün-
yanın faniliği dillendirildi, güzel sözlerle kalpler teskin edil-
di. Sonra herkesten helallik alarak vedalaşan Zarife nine
kalbi arkada kalmış bir hâlde ağır ağır, evinin yolunu tuttu.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda verilen-
lerden hangisine ulaşılamaz?
A) Kahraman anlatıcının bakış açısıyla oluşturulmuştur.
B) Farklı türde cümleler kullanılmıştır.
C) İmgesel bir anlatımdan yararlanılmıştır.
D) Farklı duyulardan yararlanılmıştır.
E) Sessel yinelemelere yer verilmiştir.
32
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
6. (I) Araştırmalar gösteriyor ki organik ürün kullanmaya
başlayanların birçoğu, hastalanmış bireydir. (II) Ne ya-
zık ki çoğumuz da aynı hataya düşüp hastalıklar kapıyı
çaldığında organik ürünlere yöneliyoruz. (III) Yani organik
ürünler bizim için ilaç niteliğinde. (IV) Şanslıyız ki bu hata-
dan dönmek için geç değil. (V) Birçok kişi organik ürünle-
rin pahalı olmasından yakınıyor lakin aynı fiyata evlerine
kilolarca sebze, meyve ve içeriği zararlı paketli ürün satın
alabiliyor. (VI) “Bir iki kilo eksik olsun ama organik olsun.”
düşüncesini yaşamın geri kalanında uygulamak göründü-
ğü kadar zor değil. (VII) Üstelik organik ürün kullanımıyla
beraber, yaptığımız yemeklerin besin değeri ve lezzeti de
ikiye katlanıyor. (VIII) Sonuç olarak ortaya şahane tatlar
çıkıyor.
Yukarıdaki parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci
paragraf hangi cümleyle başlar?
A) VII B) III C) IV D) V E) VI
7. (I) Bağışıklık sisteminin sağlıklı olmasında, uyku sırasın-
da üretilen sitokin adı verilen bazı maddeler etkili oluyor.
(II) Bu maddelerin bir kısmı vücutta inflamasyonu, bir
başka deyişle bağışıklık yanıtını artırıp yabancı organiz-
maların yok edilmesini sağlıyor. (III) Bir kısım sitokinler
de yabancı organizmaları azaltıyor ve iyileşmeyi sağlıyor.
(IV) Ancak tüm bunların oluşumu, uykunun yeterli sürede
olmasına ve içeriğinin her evreyi kapsamasına bağlı. (V)
Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine, dü-
şüncenin akışına göre “Bunun için de uyuma eyleminin
geceleyin ve sürekli olması, sık bölünmemesi şarttır.”
cümlesi getirilebilir?
A) I B) V C) III D) IV E) II
Diğer sayfaya geçiniz.

8. Halk hikâyelerini köy kökenli olanlarımızın isteyerek, me-
rak ederek okuduğu ilk kitaplar arasında saymak çok yan-
lış olmaz. Başta doğu illerimiz olmak üzere pek çok yerde
bu hikâyeler sözlü olarak anlatılır ve zevkle dinlenir. İnsa-
nımızın edebî zevkinin oluşmasında ve gerçek anlamda
bir okur özelliği kazanmasında bu hikâye kitaplarının bü-
yük payı vardır. Bunları okurken ya da dinlerken uyulması
gereken kuralların, söz arasına serpiştirilmiş türkülerin
etkili olmadığını kim söyleyebilir?
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
A) Halk hikâyelerinin köylerde yetişen insanlar tarafından
zevkle okunduğu
B) Yazınsal beğeninin kazanılmasında halk hikâyelerinin
etkili olduğu
C) Halk hikâyelerinin tamamen serbest bir şekilde oku-
nup dinlenemeyeceği
D) Halk hikâyelerinin sözlü anlatı türünün örneklerinden
olduğu
E) Halk hikâyelerinin zengin bir edebiyat geleneğini yan-
sıttığı
9. ----. O, üniversitelerde tiyatro bilimi eğitiminin verilmesi
gerektiğini ilk kez dile getiren isimlerden biridir. 1950’lerde
İstanbul Üniversitesinde “Tiyatro Bilim Dalı”nın kurulması
için çabalamış, yoğun uğraşlarına rağmen sonuç alama-
mıştır. Bu arzusu, ancak 1992 yılında “Tiyatro Eleştirmen-
liği ve Dramaturji Bölümü” ile 2010 yılında yine İstanbul
Üniversitesinde “Haldun Taner Tiyatro Uygulama ve
Araştırma Merkezi”nin kurulmasıyla gerçekleşmiştir.
Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Edebiyatımızın üretken isimlerinden biri olan Haldun
Taner’in deneme, köşe yazısı, öykü, fıkra, senaryo
gibi pek çok türde yapıtı bulunmaktadır
B) Özellikle Türkiye tiyatrosuna önemli katkıları olan
Haldun Taner, epik tiyatro ve kabare gibi yeni tür ve
biçimlerin Türkiye’de gelişmesine öncülük etmiştir
C) Haldun Taner, oyunlarında Karagöz ve orta oyunu
gibi geleneksel gösteri sanatlarından nasıl yararlanı-
lacağına dair bir model sunmuştur
D) Türkiye tiyatrosunu evrensel boyutlara ulaştırmış bir
usta olan Haldun Taner, tiyatronun bir bilim dalı oldu-
ğunu düşünmüştür
E) Haldun Taner, Keşanlı Ali Destanı adlı eseriyle Türk
edebiyatında epik tiyatronun ilk örneğini vermiştir
33
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 4
10. Tanzimatçıların yaptıklarından çok, yapmak istedikleri
önemlidir. Çünkü onlar yeni için uygarlık ülküsünün ar-
dına düşmüşlerdir. Ortam ve yetişmeleri gereği eskiden
kopamazlar ama eskiyi sürdürmekten kaçınır, onu sürekli
olarak eleştirirler. Bu bakımdan Tanzimat şiiri, içeriği yö-
nünden eski şiire karşı bir tepkinin ürünüdür. Bu dönemde
şiirin konu alanı genişletilmiş; medeniyet, hak, adalet, ka-
nun, eşitlik gibi kavramlar şiire girmiştir.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Tanzimat Dönemi sanatçıları, amaçlarını tam olarak
gerçekleştirememişlerdir.
B) Tanzimat şairleri, işledikleri temalar bakımından önce-
ki şairlerden ayrılır.
C) Tanzimatçılar, divan şairlerinin içerik anlayışına rağ-
bet etmemişlerdir.
D) Tanzimat sanatçıları, kendilerine ve edebiyata top-
lumsal bir misyon yüklemiştir.
E) Tanzimatçılar, belli ölçüde geleneksel edebiyata bağlı
kalmışlardır.
11. I. Şavşat’a 25 kilometre uzaklıkta ve Sahara Millî Parkı içe-
risinde yer alan Karagöl, sonbahar mevsiminin ilk günle-
rinde yerli ve yabancı ziyaretçilerin uğrak yeri oluyor.
II. Fotoğraf tutkunları, gölün âdeta doğal bir stüdyo oldu-
ğunu, fotoğrafseverlerin burayı mutlaka görmeleri ge-
rektiğini ifade ediyor.
III. Gölü ziyarete gelenlerin bir kısmı da buradaki doğal
çevrenin ve manzaranın insan ruhunu dinlendirdiğini
söylüyor.
IV. Fotoğraf sanatçılarının da sıklıkla geldiği ve “saklı cen-
net” olarak adlandırılan Karagöl, günübirlik gezilerin
yanı sıra, çevresindeki ormanlık alanlarda kamp yapma
imkânı da sunuyor.
V. Artvin’in “Sakin Şehir” unvanına sahip Şavşat ilçesinde
bulunan ve doğal güzelliği ile görenleri büyüleyen Kara-
göl, ziyaretçilerin ilgisini çekmeye devam ediyor.
Yukarıdaki cümlelerle bir paragraf oluşturulmak iste-
nirse sıralama nasıl olmalıdır?
A) V-I-IV-II-III B) I-V-III-IV-II C) I-V-IV-II-III
D) V-I-III-IV-II E) V-I-II-IV-III
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 4
12. (I) Red Kit, Belçikalı karikatürist Morris tarafından 1923-
2001 yılları arasında ortaya konmuş bir çizgi romandır.
(II) Red Kit’in maceralarından bazıları ise 1926-1977
yılları arasında Fransız Goscinny tarafından yazılmıştır.
(III) Morris’in ölümünün ardından Fransız Achde tara-
fından çizimler devam ettirilmiştir. (IV) Red Kit 7 Aralık
1946 tarihinde Spirou dergisinin içinde yayımlanmaya
başladığı günden bu yana dünyada en çok yayımlanan
ve okunan çizgi romanlar arasına girmeyi başarmıştır.
(V) Red Kit’in hikâyesi, ülkemizde ilk kez 1956’da, Tur-
han Selçuk tarafından çıkarılan Dolmuş dergisinde ken-
disine yer bulmuştur. (VI) Telif hakkı nedeniyle aslına
sadık bir şekilde yayımlanmamış, ismi değiştirilmiştir.
(VII) Lucky Luke’a Red Kit ismini ise Türkiye’nin kaligrafi
alanındaki en önemli ve başarılı sanatçısı olan Ferdi
Sayışman vermiştir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
A) II B) III C) IV D) VI E) V
34
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
13. Televizyon Programcısı:
(I) ----
Uzman Diyetisyen:
– Gluten, çoğunlukla buğdayda ama aynı zamanda arpa,
çavdar ve yulafta da bulunan bir protein karışımıdır. Bu
tahıllardan; ekmekler, makarnalar, granolalar (kuru mey-
ve ve tahıl karışımından yapılan kahvaltı), erişteler, no-
odlelar (bir çeşit makarna), tortillalar (bir çeşit ekmek) ve
biralar yapılıyor.
Televizyon Programcısı:
(II) ----
Uzman Diyetisyen:
– Bu durum, doğuştan gelen bir bağışıklık sistemi hastalı-
ğı olan çölyak hastalığından muzdarip milyonlarca kişi için
büyük dert. Bu hastalarda gluten, vücudun ince bağırsağa
saldırmasına sebep oluyor. Daha fazla sayıda insan ise
“çölyak olmayan buğday hassasiyeti”ne sahip; bu hassa-
siyette gluten, çölyak benzeri belirtileri tetikler ve kişi karın
ağrıları çekebilir, ishal olabilir veya depresyona girebilir.
Bu diyalogda boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-
gisi sırasıyla getirilmelidir?
A) I. Gluten, hangi besin maddelerinde daha çok bulu-
nan bir proteindir?
II. Gluten, hangi hastalarda, ne tür rahatsızlıklara yol
açmaktadır?
B) I. Ekmek, makarna, erişte vb. besin maddelerinde
gluten çok mu bulunur?
II. Çölyak hastalarının glutenden uzak durması ge-
rektiğini söyleyebilir miyiz?
C) I. Glutenin nelerde bulunduğunu ve bunlardan elde
edilen ürünleri açıklar mısınız?
II. Glutenli besinler, çölyak hastalarını ve diğer hasta-
ları nasıl etkilemektedir?
D) I. Gluten; buğday, arpa, yulaf, çavdar gibi tahıl ürün-
lerinde neden çok bulunmaktadır?
II. Çölyak nasıl bir hastalıktır ve bunun belirtileri nasıl
ortaya çıkar?
E) I. Hangi tahıl ürünlerinde, hangi protein daha çok bu-
lunmaktadır?
II. Karın ağrısı, ishal, depresyon; çölyak hastalığının
belirtilerinden midir?
Diğer sayfaya geçiniz.

14. Tek şarkılık (single) albümler; aynı şarkının DJ, remix,
akustik vb. farklı versiyonları ve bir anda parlayıp sonra
kaybolan sanatçılar eşittir tükenen sanat. Ne yalan söyle-
yeyim, ben bu denklemi sevmedim. Eğer bir ülkede sanat
da kendini tüketiyorsa, eski şarkılar “cover” yapılıp tekrar
tekrar yorumlanıyorsa, klipler şarkının ve sanatçının önü-
ne geçiyorsa, şarkının ömrü kelebeğin ömrü kadar sürü-
yorsa başta konservatuvarlar olmak üzere müzik sektö-
ründe olan herkes ama herkes şapkasını önüne koyup
düşünmeli ve bir çözüm üretmeli.
Bu parçada yakınılan durumu anlatan en kapsamlı ifa-
de aşağıdakilerden hangisidir?
A) Konservatuarların müzik dünyasındaki gelişmelere
kayıtsız kalması
B) Müzik piyasasındaki durgunluk ve sanatçıların kendi-
lerini yenileyememesi
C) Müzik albümlerinin dinleyiciye hitap etmekten çok
uzak olması
D) Sanatçıların kısa sürede unutulması ve şarkıların ni-
teliksizliği
E) Eski şarkıların yeniden piyasaya sürülmesi ve
“single”ların (singılların) önem kazanması
35
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 4
15. I. Çağın “trend” hastalığı tükenmişlik sendromu, sade-
ce bireyleri değil artık firmaları, ekipleri de tehdit eder
hâle geldi. Yapılan araştırmalara göre günün büyük
bir bölümünün iş yerinde geçirilmesi, iş yerindeki de-
neyimler, çalışma rutini, yönetici tutumları, zaman
baskısı, aşırı iş yükü, çatışma, kötü çalışma şartları,
uyumsuzluk ve beklentilerin belirsizliği gibi etkenler
çalışanlarda tükenmişlik hissini önemli ölçüde artır-
maktadır.
II. Tükenmişlik sendromunun kökeninde yönetimsel et-
kenlerle birlikte bireysel ve çevresel etkenler de yer
aldığı için çözüm konusunda hem işverenlere hem de
çalışanlara önemli sorumluluklar düşmektedir. İşve-
renlerin ve yöneticilerin çalışanlarına, ekiplerine iş ile
ilgili beklentilerini doğru, gerçekçi ve net bir şekilde
anlatması gerekmektedir. Ayrıca bunların çalışanlar
tarafından da aynı şekilde anlaşılması lazımdır.
Bu iki parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle-
nebilir?
A) Olumsuz bir durumun sebepleri ve bunun giderilmesi
ile ilgili öneriler anlatılmıştır.
B) Aynı olgunun nedenleri ve bazı olumsuz sonuçları
üzerinde durulmuştur.
C) Benzer konular hakkında birbirinden farklı düşünce-
ler ileri sürülmüştür.
D) Farklı üsluplar kullanılsa da konu benzer sebeplerle
açıklanmıştır.
E) Genel bir problemin yol açabileceği dar kapsamlı
olumsuzluklar ele alınmıştır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 4

16. I. Yeni bir kelime buldum/uydurdum. Sözlüğe alınması
mümkün mü?
II. Olumsuz anlamlar içeren kelimeler Türk Dil Kurumu
sözlüklerinde neden yer almaktadır?
III. Türk Dil Kurumu, yazım kurallarını neden sürekli de-
ğiştiriyor?
IV. Türk Dil Kurumu, ithal edilen ürünlere Türkçe isimler
verilmesini niçin sağlamıyor?
V. Yabancı bir kelimeye Türkçe karşılık teklif etmek isti-
yorum. Ne yapmalıyım?
Yukarıda Türk Dil Kurumuna yöneltilen çeşitli sorular yer
almaktadır. Kurumun bu sorulara verdiği cevaplar ise
aşağıdaki seçeneklere karışık bir şekilde yerleştirilmiştir.
(Cevaplar kısmen değiştirilmiştir.)
Buna göre aşağıdakilerden hangisi, yukarıdaki soru-
lardan birinin yanıtı olamaz?
A) Dil, zaman içerisinde farklılaşmakta ve buna bağlı ola-
rak yeni durumlar ortaya çıkmaktadır. Türk Dil Kurumu,
bu gelişmeleri takip edip yeni sorunların doğmaması
için imlayı kurallara bağlamaktadır. Bu gibi durumların
dışında daimî bir farklılık söz konusu değildir.
B) Sözlükler, dilde var olan ve kullanılan kelimeleri içine
alır. Manaları olumsuz olan sözcükler, her dilde oldu-
ğu gibi Türkçede de mevcuttur. Bu tür kelimelerin öğ-
rencilere aktarılmasının bir yararı olmaması sebebiyle
bunların pek çoğu okullar için hazırlanan sözlüklere
alınmamaktadır. Ancak sözlükçülük ilkeleri gereği bu
tür kelimeler ilgili diğer sözlüklerimizde bulunmaktadır.
17. Yalnızlığı seven birçok kişinin ortak söylemi, “Ben insan-
lardan soğudum, istemiyorum çok fazla insanı çevrem-
de.” şeklindedir. Ancak bu kişilerin benzer yönleri vardır:
Ya çok fazla hayvan sahibidirler ya da doğaya çok düş-
kündürler veya ikisi birden. Onlar, diğer insanlarla görüş-
müyorken bağlantı ihtiyacını hayvanlarla ve doğayla gi-
derir. Zamanlarının çoğunu doğada yürüyüşler yaparak,
denizi seyrederek, fotoğraflar çekerek, dışarıda daha faz-
la kalarak geçirirler. Çevreleriyle ilgili, olan bitenle alakalı-
lardır ancak buradaki alaka, “Komşuya misafir mi gelmiş,
komşu pazara mı çıkmış, gece geç mi geldi?” şeklinde bir
ilgi değildir. Bu ilgi çoğunlukla havanın sıcaklığı, bitkilerin
sararması, mevsimlerin değişkenliği, rüzgârın durumu vb.
ne yöneliktir. Onlar; karşıda duran ağaçtaki kuş yuvasını,
arıların hep aynı pencerenin etrafında olduğunu, cadde-
de kesilen bir ağacın artık orada olmadığını hemen fark
ederler.
Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Günümüzdeki toplumsal koşulların insanları yalnızlı-
ğa itmesi
B) Pek çok kişinin çevresine ve doğaya duyarsız kalması
C) Hayvanseverlerin ve doğaseverlerin ortak özellikleri
D) İnsanlardan kopuşun tabiat ve hayvan sevgisi ile tela-
fi edilmesi

C) Yurt dışından gelen nesnelerin tür adlarına Türk Dil E) Komşuluk ilişkilerinde dikkat çeken olumsuzluklar
Kurumu tarafından Türkçe karşılıklar önerilmektedir:
bilgisayar (computer), buzlu çay (icetea), taşınır bel-
lek (flash memory), karıştırıcı (blender) bu önerilerden
yalnızca birkaçıdır. Bununla birlikte Türk Dil Kurumu-
nun nesne adlarının Türkçeleştirilmesi konusunda ya-
sal bir yetkisi bulunmamaktadır.

D) Türk Dil Kurumu, dilimizin söz varlığının belirleyicisi

değil bilimsel anlamda derleyicisi ve sınıflayıcısıdır.
Bir kelimenin sözlüğe alınması, o kelimenin halk tara-
fından benimsenip kullanılmasına ve dilimize yerleş-
mesine bağlıdır.

E) Türk Dil Kurumu, dilimize yerleşmiş; şiirlerimize, ata-

sözlerimize, bilmecelerimize girmiş; halkın malı olmuş
kalem, kitap, merdiven, gül, duvar, radyo ve televiz-
yon gibi pek çok kelimeye herhangi bir karşılık doğal
olarak önermemektedir. Türk Dil Kurumu, yalnızca,
Türkçeye henüz yerleşmemiş fakat yerleşme eğilimin-
de olan güncel yabancı kelimelere karşılıklar bulup
önermeye çalışmaktadır.

36
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

18. Niyet, Türk kültüründe çok önemli bir yere sahiptir. Biz-
ler her işimize niyetle başlarız: Bir balıkçı “Vira bismillah!”
diyerek ağını atar denize, bol balık tutmaya niyet ede-
rek. Bir anne, kızını okula gönderirken ona “zihin açıklı-
ğı” diler; ebeveynler, askere giden oğullarını “Sağ salim
gelsin!” diye selametle uğurlarlar. Esnaf, sabahleyin dük-
kânını dualarla açar; gelen müşteri esnafa “hayırlı işler”
diler. Yeni nişanlanan çifte, “Allah tamamına erdirsin!” de-
riz. Her gün aile bireylerine “Afiyet olsun!” diyerek yeme-
ğe başlarız. Tüm bu niyetlerimizde bir sonuca ulaşma ve
tamamlanma esastır. Birçok kültürde yoktur bu. Örneğin,
İngilizcede bu cümlelerin hiçbirini göremezsiniz.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) İngilizcede niyet ve arzu ile ilgili sözcüklerin az olduğu
B) Hayata bakışımızda ve dilimizde niyetin belirgin bir
konumda olduğu
C) Gündelik işlerimizde niyetin ne kadar önemli olduğu
D) Etkili bir iletişim için niyetlerin ve dileklerin önemli ol-
duğu
E) Türkçede iyi niyet belirten cümlelerin diğer dillerden
çok olduğu
37
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 4
19. Ahmet Muhip Dıranas, en meşhur şiiri olan Fahriye Abla’ya
mahkûm edildi kimi okurlar tarafından. Olvido, Kar, Ağrı ve
daha ne şiirleri vardı hâlbuki. Hayatı boyunca tek bir şiir
yazmış gibi muamele görmek üzüyordu Ahmet Muhip’i.
Şiirdeki “Hatırada kalan şey değişmez zamanla” mısra-
sındaki “Hatırada” kelimesi, “Hatırda” kelimesine evrilmişti
sanki. Beyazıt Meydanı’ndaki Çınaraltı Kıraathanesinde
Edip Cansever’e bu yüzden yakınmış, “Keşke Fahriye’yi
hiç yazmasaydım.” demişti. Üstelik şiirdeki “En sonunda
varmışsın bir Erzincanlıya” mısrası yüzünden Erzincanlı-
ların tepkisine maruz kalmıştı şair. Oysa bu tamamen şiir
tekniğiyle ilgili bir kafiye tercihiydi. Doğrusu Fahriye Abla,
Dıranas’ın başına az iş açmamıştı hayattayken. Vefatın-
dan sonra dahi peşini bırakmamış, ölümünün 25. yılında
düzenlenen anma toplantısında eşi Münire Dıranas’ı zor
durumda bırakmıştı. Şiirin yazıldığı sırada henüz doğma-
dığını, şairle evlendikleri sırada Fahriye’nin yetmiş yaşın-
da olduğunu söyleyen Münire Dıranas, Fahriye Abla’yı
kıskanmasa da konuşulmasından rahatsızlık duyduğunu
belirtiyordu törende.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı-
lamaz?
A) Ahmet Muhip Dıranas’ın Fahriye Abla kadar güzel ve
başarılı başka şiirleri de vardır.
B) Ahmet Muhip Dıranas ile Edip Cansever arasında ya-
kın bir dostluk vardır.
C) Bazı okurların Ahmet Muhip Dıranas’a tepki göster-
mesi yersizdir.
D) Ahmet Muhip Dıranas, sözcük seçiminde uyağa önem
vermiştir.
E) Parçanın yazarının Fahriye Abla şiirine bakışı ile Ah-
met Muhip Dıranas’ın bakışı arasında benzerlik vardır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 4
20. İşini, sanatını aşkla ve özenle yapan herkesi başarılı bu-
luyorum. Çünkü ortaya çıkardıkları eserler orijinal oluyor.
Daha önce düşünmediklerimi, görmediklerimi, duyma-
dıklarımı bana gösteriyor. Beni hayata bağlayan sözler
dönem dönem değişiyor. Bazen bir cümleye veya şiire
günlerce takılıp kalıyor, hayata oradan bakıyorum. Me-
sela bugünlerde Cemal Süreya’nın “Hayat kısa / Kuşlar
uçuyor.” şiiri bana çok şey söylüyor. Hayat bize ne su-
narsa sunsun, kuşların uçtuğunu unutmamak gerekiyor.
İnsanların beni etkileyebilmesi için biraz hayatın dışına
çıkması gerekiyor. Kalabalıkların arasında kaybolmak ye-
rine, bir adım geri atabilmeyi başarmalı insan. Söylenmiş
sözlerin üzerine kendince bir söz eklemeli. Başka insan-
lardan öğrenmeyi, onları dinlemeyi seviyorum. Hayatta en
mutlu olduğum yer; bütün caddeleri, sokakları, yokuşları,
insanları, martıları, denizi, vapuru, trafiği, kavgası, gürül-
tüsüyle İstanbul. Bir aydır üzerinde çalıştığım bir hikâye
vardı, dün son noktayı koydum öyküye. Bundan sonrasını
kim bilebilir?
Bu parçadan hareketle parçanın yazarı için aşağıdaki-
lerden hangisi söylenemez?
A) Her bitişin yeni bir başlangıç olduğunu düşünür.
B) Yeniliğe, gelişmeye açık bir yapıya sahiptir.
C) Hayatta ve sanatta özgünlüğe önem veren bir kişidir.
D) Kendisi ile ve doğa ile barışık bir kişiliği vardır.
E) İstanbul’a büyük bir sevgi ile bağlanmıştır.
38
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
21. Şiir yazmayı, bir var olma meselesi olarak gören Murathan
Mungan’a göre şair olmak uzun ve sabır gerektiren bir sü-
reçtir. Şair olmak isteyen kişi, elinden gelen gayreti göster-
meli; kendisi ve hayat hakkında düşünmeyi bilmelidir. İyi bir
şair, taklit etmeden gelenekten faydalanır; eskimeye karşı
direnç göstermeyi öğrenir. Şair, dış dünyaya karşı hassas
olan, tabiattaki ayrıntıların farkına varabilen kişi olmalıdır.
“İyi şairler, körlerin kulaklarına sahiptirler.” görüşünü sa-
vunur, şairin sözlerinin bütün yerkürede tekrarlanabilmesi
gerektiğini düşünür. Bir şair, şiirleriyle, doğduğu toprakların
iklimini değiştirebilmeli; başka topraklara kendi iklimini gö-
türebilmelidir. İyi bir şairin, zamanının ötesine seslenebil-
mesi gerektiğine de inanan Mungan, çocuktaki heyecanın,
merakın şairde de bulunması gerektiğine inanır.
Bu parçaya göre şairlik, aşağıdakilerden hangisiyle
ilişkilendirilemez?
A) Çalışkanlık
B) Evrensellik
C) Kalıcılık
D) Özgünlük
E) Duygusallık
Diğer sayfaya geçiniz.

22-24. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Ara Güler Arşiv ve Araştırma Merkezi (AGAVAM) tarafın-
dan Ara Güler Müzesi iş birliğinde düzenlenen, duayen fo-
toğraf sanatçısı Ara Güler’in İzmir ve civarına ait daha önce
hiç görülmemiş fotoğraflarından oluşan “Ara Güler-Merha-
ba İzmir Sergisi”, çevrim içi erişime açıldı. 22 Şubat’ta İz-
mir’deki Arkas Sanat Merkezi’nde açılan ve 26 Temmuz’a
kadar sürmesi planlanan sergi, koronavirüs salgınından
dolayı ziyarete kapatılmıştı. Sergi, Ara Güler’in ilk kez gün
yüzüne çıkan İzmir fotoğraflarının yanı sıra, gençlik yılların-
da yaptığı yazınsal çalışmalar, doğup büyüdüğü ve yaşamı
boyunca belgelediği ikonik İstanbul fotoğrafları ile ulusal
ve uluslararası kültür-sanat dünyasından önemli isimlerin
portreleri olmak üzere 711 eserden oluşuyor. Sanatçının
dünya kamuoyuna tanıttığı Aphrodisias Antik Kenti, Nem-
rut ve Nuh’un Gemisi konulu fotoğrafları da sergide yer alı-
yor. Sergide, sanatçının kadrajından Nazım Hikmet, Yaşar
Kemal, Oğuz Atay gibi Türk edebiyatının önemli şair ve
yazarlarına ait 100 adet portrenin yanı sıra, “Yeryüzünde
Yedi İz” serisinden Bertrand Russel, Tennessee Williams,
Louis Aragon, William Saroyan, Marc Chagall, Salvador
Dali ve Pablo Picasso’nun portreleri de sergileniyor.
22. Bu parçadan hareketle,
I. Ara Güler, çok tecrübeli ve üstün yetenekli bir fotoğraf
sanatçısıdır.
II. Ara Güler, bir süre İzmir’de yaşamıştır.
III. Sergideki fotoğrafların bazıları ilk defa görülebilmek-
tedir.
IV. Nazım Hikmet, Ara Güler’in dostu olan sanatçılardandır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
39
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 4
23. Bu parçadan Ara Güler ile ilgili,
I. İstanbul ile özdeşleşmiş bir fotoğraf sanatçısıdır.
II. Yabancı sanatçıların fotoğraflarını çekmiştir.
III. Edebiyatla yakından ilgilenen bir sanatçıdır.
IV. Tarihî olaylar ve şehirler ile ilgili fotoğrafları vardır.
yargılarından hangileri çıkarılamaz?
A) I ve III B) II ve IV C) I, III ve IV
D) Yalnız III E) Yalnız I
24. Bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Açıklama yöntemine başvurulmuştur.
B) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
C) Tanık gösterme yöntemi kullanılmıştır.
D) Örneklere yer verilmiştir.
E) Haber yazısı üslubu ile oluşturulmuştur.
25. Damla Yazıcı, Edebiyatta Pati İzleri kitabını hazırlama sü-
recini şöyle özetliyor: “Yazarların hayatına giren bir kedi,
köpek, kuş, at, balık... mutlaka bir hayvan vardır diye
umduk ve yazarlardan besledikleri, birlikte yaşadıkları ya
da hayatlarına az veya çok girmiş, onlarda iz bırakmış
hayvanlar üzerine bir yazı kaleme almalarını rica ettik.
Yazarları tek bir biçime ve türe hapsetmek istemedik. Bu
nedenle ortaya mektuptan öyküye, denemeden anlatıya
uzanan çok çeşitli ve zengin metinler çıktı. Hem edebî
hem de tarihsel niteliği olduğunu düşündüğüm bu metin-
ler, yaratıcı yazarın edebî devridaimindeki ilham kaynak-
larına da ışık tutması bakımından oldukça önemli.”
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı-
lamaz?
A) Edebiyatta Pati İzleri kitabı Damla Yazıcı tarafından
kaleme alınmıştır.
B) Bazı yazarlar evcil hayvanlar ile sıkı bir dostluk kur-
muştur.
C) Söz konusu kitabın ortaya çıkmasına birçok yazar
katkıda bulunmuştur.
D) Bazı yazarların hayvanlar ile olan ilişkileri onlara esin
kaynağı olmuştur.
E) Kitaptaki yazılar, yazınsal tür bakımından farklılıklar
göstermektedir.
Deneme - 4 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 5
1. Tabiat çoğu zaman dosttur. Düşman gibi gözüktüğü za-
man bile insanoğluna kudretini ve kuvvetini tecrübe im-
kânları veren, yüz vermez bir babadır; fırtınasında kayığı-
nı batırdığı zaman yüzmeyi, rüzgârında kulübenin damını
uçurduğu zaman daha sağlamı, daha hünerliyi bulmayı
öğretiyor. Canavarıyla karşı karşıya bıraktığı zaman ada-
le kuvvetini sınıyordur. Orada -dört tarafı suyla çevrili
yerde- insanların büyük, sağlam dostluklar kurmalarını,
yardımlaşmalarını buyuran rüzgârlar, fırtınalar ile siz de
dostça yaşayıp gidersiniz.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) İnsandan doğaya aktarma yapılmıştır.
B) Kanıtlayıcı bir yol izlenmiştir.
C) Olaylar, oluş sırasına göre anlatılmıştır.
D) Alıntılara yer verilmiştir.
E) Örnekleme yöntemine başvurulmuştur.
40
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
2. Aforizma, özdeyiş veya vecize; düşünce, duygu ya da
ilkeleri kısa ve özlü bir biçimde anlatan sözlere verilen
isimdir. Kimi zaman motto, kelamıkibar veya ülger ola-
rak da anılır böyle sözler. Aforizmanın amacını da yine
aforizmaları ile ses getiren Friedrich Wilhelm Nietzsche,
“Benim arzum, başkalarının bir kitapta anlattığı şeyi on
cümlede anlatmaktır.” sözleriyle açıklamıştır. “Bu dâhil
bütün genellemeler yanlıştır.” sözü de onun meşhur afo-
rizmalarından biridir. Jose Saramago’nun “Kim olduğunu
bilmiyorsan kendin olabilmen mümkün değildir.”, Michel
de Montaigne’in “Gideceği limanı bilmeyen gemiye hiçbir
rüzgâr yardım edemez.” cümleleri de birer aforizmadır.
Mevlana’nın “Ne olursan ol, yine gel!”, Yunus Emre’nin
“Yaratılanı severiz, Yaradan’dan ötürü.” sözlerini de bu
çerçevede değerlendirebiliriz.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangilerinden
yararlanılmıştır?
A) Tanık gösterme - açıklama - tanımlama
B) Açıklama - karşılaştırma - örneklendirme
C) Tanımlama - açıklama - örneklendirme
D) Tartışma - açıklama - karşılaştırma
E) Tanımlama - açıklama - kişileştirme
3. Düşünme, en çok değer verdiğim manevi çaba, en çok
saygı duyduğum zihin faaliyetidir. Bugüne kadar hiçbir id-
diayı, kendi akıl süzgecimden geçirmeden kabul etmedim
veya reddetmedim. On kere çözümleyip sonuca bağladı-
ğım bir problem, on birinci kere karşıma getirilirse karar
vermeden önce yine de bir an düşünürüm.
Kendisini böyle anlatan bir kişi aşağıdakilerin hangi-
siyle nitelenemez?
A) Nesnel bilgileri referans alan
B) Rasyonel bakış açısına sahip
C) Sorgulayıcı yaklaşımı benimseyen
D) Farklı fikirlere açık
E) Öz eleştiri yapabilen
Diğer sayfaya geçiniz.

4. Güzel sanat eserleri, sanatçıların duydukları bir yarat-
ma gereksinmesinin ürünleri olduğu gibi roman da böy-
ledir. Başkalarının besteci ya da ressam olmak yeteneği
ile doğdukları için müzik ya da resimle uğraştıkları gibi
yazarlar da yazmak gereksinmesi ile doğdukları için ya-
zarlar. Bu yetenek onlara dışarıdan verilemeyeceği gibi
kendi buldukları ve uydukları sanat kuralları dışında ken-
di buyruklarıyla belirlenemez. Roman, toprakta biten bir
ağaç gibi içeriden dışarıya bir fışkırma eseridir. Kendi öz
suyuyla doğar, köklerini toprağa salarak ışığa doğru yük-
selir, yere titrek dantelli gölgelerini döker ve üstünde çi-
çekler açar. Onun yöntemi ve düzeni mühendislerinki gibi
değil doğanınkiler gibidir.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?
A) Sanatçılardaki yaratma ihtiyacının, çeşitli sanat yapıt-
larının doğmasına kaynaklık ettiğine
B) Yazarlık kabiliyetinin sonradan kazanılmasının müm-
kün olmadığına
C) Romanların tabii bir üretim süreci içinde ortaya çıktığına
D) Resim, müzik ve edebiyat arasında benzerlikler bu-
lunduğuna
E) Sanatçıyı eser vermeye iten sebepler oluştuğunda or-
taya güzel sanatlar çıktığına
5. (I) Metin And, Sevda Şener, şimdi de Özdemir Nutku…
(II) Nutku, onların en genci ve aralarında en uzun yaşa-
yan kişiydi. (III) 88 yaşında olmasına karşın aklı ve bel-
leği, gençlik yıllarındaki gibi güçlü, hiç durmadan çalışan
yaman bir kültür-sanat insanıydı. (IV) Hepimize örnek
olması gereken enerjisini, yaşama çocuksu bir sevinçle
bağlı olmasına borçluydu. (V) Ne yazık ki hepimiz zama-
na yenik düşmeye yazgılı ölümlüleriz.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
önce, düşüncenin akışına göre “Türk tiyatro biliminin
‘üç büyükler’inden üçüncüsü de bizi bırakıp gitti.” cümle-
si getirilebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
41
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 5
6. Kral’ın oğlu evlenecekti, büyük şenlikler düzenlenmişti.
Prens müstakbel gelini tam bir sene beklemiş, en sonun-
da gelin gelmişti. Bir Rus prensesiydi ve ta Finlandiya’dan,
altı ren geyiğinin çektiği bir kızakla gelmişti. Kızak, koca-
man, altın renkli bir kuğu biçimindeydi ve genç prenses,
kuğunun kanatlarının arasına uzanmıştı. Uzun ermin pele-
rini ayaklarına kadar iniyordu, başında simden dokunmuş
minik bir bere vardı ve bütün ömrünü geçirdiği Kar Sarayı
gibi bembeyazdı. Teni o kadar beyazdı ki sokaklardan ge-
çerken herkes hayretle onu seyrediyordu. “Beyaz bir güle
benziyor!” diye bağırıyorlar, balkonlardan aşağı çiçekler
atıyorlardı. Prens, şatonun kapısında onu beklemekteydi.
Prensin hülyalı, menekşe mavisi gözleri ve incecik altın telli
saçları vardı. Prensesi görünce diz çöküp elini öptü. “Res-
miniz çok güzeldi.” diye mırıldandı, “Ama siz resminizden
de güzelsiniz.” dedi. Genç prensesin yüzü kızardı. Genç bir
şövalye adayı, yanındakine, “Daha önce beyaz güle ben-
ziyordu, şimdi kırmızı gül oldu.” dedi ve saray erkânı bu
benzetmeye bayıldı. Sonraki üç gün boyunca herkes, “Be-
yaz Gül, Kırmızı Gül, Kırmızı Gül, Beyaz Gül!” diye dolaştı.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangilerine
başvurulmuştur?
A) Benzetme - açıklama B) Öyküleme - betimleme
C) Konuşturma - öyküleme D) Öyküleme - kişileştirme
E) Betimleme - tanımlama
7. (I) Normal koşullarda öğrenme için aktif bir beyin gerek-
tiğini belirten araştırmacılar, hâlihazırda öğrenilmiş bilgi-
lerin kuvvetlendirilmesi ve hatırlanmalarının kolaylaşması
için böyle bir duruma gerek olmadığını söyledi. (II) Buna
göre sofistike bir öğrenme olanaksız olsa da uyuma eylemi
artık fiziksel ortamdan koptuğumuz, izole edilmiş bir zihin-
sel etkinlik olarak düşünülemez. (III) Araştırmacılara göre
özellikle derin uykudan bilişsel anlamda elde edilebilecek
faydalarla ilgili henüz çok az bir bilgiye sahibiz. (IV) Uykuda
geçen zaman genelde verimsiz olarak kabul edilir. (V) Bu,
uykuda harcanan zamanın daha verimli kullanılıp kullanıla-
mayacağı sorusunu gündeme getirmektedir. (VI) Bugüne
kadar uykuyla ilgili yapılan araştırmalar, uyanıklık sırasında
oluşmuş anıların dengelenmesi ve güçlendirilmesi (birleşti-
rilmesi) üzerine yoğunlaştı.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
A) IV B) III C) II D) VI E) V
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 5
8. Bir zamanlar, bahçesinde dolaşırken toprağın üzerinde
bir kuş yuvası bulunduğunu gören bir bilginin hikâyesini
dinlemiştim: Fırtına, ağacın dallarını karıştırmış ve yuva
perişan olmuştu. Bilgin, yere düşen yuvaya bakıp derin
düşüncelere dalmışken, başını kaldırdığında kuşların yeni
bir yuva yapma çalışmalarına çoktan başladığını fark et-
mişti. ----.
Bu parçanın sonuna aşağıdaki cümlelerden hangisi
getirilemez?
A) Kuşların negatif koşulları önemsemeden işlerine ko-
yulması onu etkiledi
B) Bilgin, gözlemlediği bu durumdan kendisi için bir ders
çıkardı
C) Kuşlar hemen olumlu yönde harekete geçmişti yani
D) Yuvasız kalan kuşların durumu bilgini iyice hüzünlen-
dirdi
E) Fırtınanın, endişelerini cesaretsizliğe sürüklemesine
izin vermemişti kuşlar
9. I. İnsanın doğasına aykırı bu söz grubunu benimsemek,
insanı izole edip yalnızlaştırmanın ve arkadan vurmayı
normalleştirmenin bir örneğidir.
II. Öyle ki “Bu devirde babana bile güvenme!” gibi yarala-
yıcı bir fitne, günlük dile pelesenk olmuş durumdadır.
III. Yalnızlığı kabullenmeyen insan; kimi zaman bir sırrı-
nı, kimi zaman derdini ya da kederini, kimi zaman ise
mutluluğunu güvendiği bir kişiyle paylaşmak ister.
IV. Bu yüzden size güvenilerek emanet edileni, emanet
edenin rızası ve bilgisi dışında paylaşmamak, iyi öğ-
renilmesi ve iyi icra edilmesi gereken bir sanat dalıdır.
V. Günümüz Türk toplumunda kadim Türk kültürünün
yozlaşmış bir anlayışı, ne yazık ki, varlığını sürdür-
mektedir.
Yukarıdaki cümlelerden anlamlı bir paragraf oluştu-
rulmak istenirse hangisinin yeri değişmez?
A) V B) IV C) III D) II E) I
42
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
10. Türkçe benim biricik vatanım, memleketim, evim. Nere-
ye gitsem onu da beraberimde götürürüm. Ben Türkçe-
ye tutkunum. Uzun yıllar Fransızca öğretmenliği yaptım.
Fransızcayı da çok rahat konuşurum. Biraz İngilizce oku-
dum, derken dört yıl İtalyanca kurslarına gittim, İtalyanca
öğrendim. Bir parçacık da Almancaya el attım. Ama be-
nim için Türkçenin yeri başka. Her insan kendi dilini sever
ama bence Türkçe, dünya dillerinin en güzellerinden biri.
Aşağıdakilerden hangisi bu sözleri söyleyen yazara
ait bir özellik değildir?
A) Herkesin ana dili sevgisini onaylaması
B) Yabancı dil öğrenmeye hevesli olması
C) Türkçeyi çok zengin bir dil olarak kabul etmesi
D) Türkçeye aşk derecesinde bağlı olması
E) Almancayı diğer dillere göre az bilmesi
11. Yakın tarih açısından on dokuzuncu yüzyılın önemi bü-
yüktür. Günümüzde de etkisini sürdüren, çağımızda hâlâ
geçerliliğini koruyan başlıca değerler bu yüzyılda ortaya
çıkmıştır. Çünkü insanlığın on dokuzuncu yüzyılda geçir-
diği köklü dönüşümlerin içinde yaşadığımız yüzyılı hazırla-
dığı, giderek çağdaş tarihin temelini oluşturduğu söylene-
bilir. Burjuvazi, Rönesans hareketiyle birlikte Batı Avrupa
feodal toplumlarında yükselen sınıf durumuna geçmiştir.
Bu sınıf, bir yandan ilkel sermaye birikimini gerçekleştirir-
ken öte yandan da iş gücünü maddeye dönüştürerek yeni
bir ekonomi anlayışı oluşturdu. Bugün bu ekonomik siste-
min bazı ülkelerde uygulandığı, bilinen bir gerçektir.
Bu parçada on dokuzuncu yüzyılla ilgili aşağıdakile-
rin hangisine değinilmemiştir?
A) Yakın tarihin en önemli olaylarının yaşandığına
B) Kendisinden sonraki asırda etkilerinin devam ettiğine
C) Çağdaş tarihin oluşumuna kaynaklık ettiğine
D) Farklı bir iktisat yaklaşımının ortaya çıktığına
E) Burjuvazi sınıfının daha da zenginleştiğine
Diğer sayfaya geçiniz.

12. (I) Kauçuk üretimi sürecinde çok fazla atık madde mey-
dana gelir ve bu maddelerin çürüyerek toprağa karışması
binlerce yıl sürebilir. (II) Lastik endüstrisi, yetişen doğal
kauçuğun %70’ini araç lastiklerinin yapımı için kullanmak-
tadır. (III) Özellikle lastiklerin imalat sürecinde, kalıplama
işlemi öncesi malzemenin aşırı vulkanizasyona maruz
kalması, kauçuğun elastik özelliğini kaybetmesine ve
elastik özelliğini kaybeden malzeme tekrar kalıplanama-
dığından atık olarak değerlendirilmesine yol açar. (IV) Bu
atık malzemelerde sağlam kısımlar da bulunur. (V) Kau-
çuk kıymetli bir madde olduğundan, bazı firmalar sağlam
kısımları ayırmak için rafinasyon işlemi uygular. (VI) Kur-
tarılan kısımlar; otomobil, conta, paspas ve silecek üreten
firmalara verilir; bunun yanında halı sahalarda, traktör ve
el arabası tekerleklerinde dolgu malzemesi olarak da kul-
lanılır.
Bu paragraftaki numaralanmış cümlelerden hangisi
düşüncenin akışını bozmaktadır?
A) III B) II C) IV D) V E) VI
43
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 5
13. Gazeteci:
(I) ----
Editör:
– Eser; felsefe, bilim, mantık, kelam ve eğitim alanlarında
Türklerin gerçekleştirdikleri başarıları yalın ve anlaşılır bir
dille okuyucuya sunmak; bugün olduğu gibi geçmişte de
zengin bir entelektüel hayatımızın olduğunu göstermek
için hazırlandı. Kitaptaki her konu, ülkemizin o alandaki
uzmanları tarafından yazıldı.
Gazeteci:
(II) ----
Editör:
– Bu alanda yapılan çalışmalar; başlangıcından bu yana
her toplumun insan, doğa ve evren üzerine bir söylem
ortaya koyduğunu, doğaya yönelik eylemlerini belirleyen
bir bilgi dağarcığı oluşturduğunu, dolayısıyla bilme ve
anlama kaygısının daha ilk başta ortaya çıktığını göster-
mektedir.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) I. Türk Düşünce Tarihi adlı yapıtı yayımlarken neyi
amaçlamıştınız?
II. Düşünce tarihi ile ilgili araştırmalar, incelemeler
bize kısaca ne anlatmaktadır?
B) I. Türk Düşünce Tarihi adlı eserin hazırlanmasına
hangi yazarlar katkı sağladı?
II. Düşünce tarihi çalışmaları, ülkemizde nasıl ve ne
zaman başlamıştır?
C) I. Türklerin eğitim, bilim, felsefe, mantık ve kelam sa-
hasındaki eserlerini mi tanıtmak istediniz?
II. Başka milletlerin düşünce tarihine bakıldığı zaman
hangi ortak noktalardan söz edilebilir?
D) I. Türk Düşünce Tarihi adlı eserin ortaya çıkış serü-
venini anlatır mısınız?
II. Bu eser, okuyucuya ana fikir olarak hangi mesajı
veriyor?
E) I. Türk Düşünce Tarihi adlı eserin içerik ve üslubun-
dan bahseder misiniz?
II. Türkler, düşünce tarihi ile ilgili çalışmalara hangi
alanlarda katkıda bulunmuştur?
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 5

14. I. Çok değil bundan otuz yıl önce hepimizin yâd ettiği 15-17. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
90’larda sanatçılar, “Albüm yaptık.” derdi. İçinde on
on iki şarkı yer alan kasetler çıkardı ve bu kasetlerde-
(I) Öz güveninizi kazanmak ve geliştirmek istiyorsanız ye-
ki şarkıların neredeyse yarısı “hit” olurdu. Sonra CD
teneklerinizi önemseyin ve kabuğunuzdan çıkın. (II) Daha
dönemi başladı, yaklaşık yirmi şarkılık CD’ler uzun
rahat ve girişken davranmayı öğrenin. (III) Fikirlerinizi daha
emeklerle yapılırdı. Sanatçı, yeni albüm dönemine
sesli ifade edin, sorumluluklar alın. (IV) İş yaşamınızda karar
hazırlanırken uzun bir süre nadasa çekilirdi. Ama bu
alma süreçlerinde ve uygulamalarda daha aktif olarak ken-
sürede unutulmazdı çünkü eski albümündeki şarkılar,
dinizi gösterin. (V) Cesaretli olun, hata yapmaktan korkma-
insanların dilinde dolanmaya devam ederdi. Şarkıların
yın. (VI) Başarısızlıkların birer ders olduğunu ya da başarı
sözleri insanların içine iyice işlerdi.
yolunda küçük molalar olduğunu düşünün. (VII) Elde ettiği-
II. Günümüzde sanatçılar “single” yapıyor, tek şarkılık niz her başarıyla öz güveninizin arttığını göreceksiniz.
sanatçının ömrü de çektiği klibin magazinde bıraktı-
ğı geçici etki kadar oluyor. Youtube üzerinde videosu
milyonlarca tıklanan bir sanatçı kendini usta sanatçı 15. Bu parçanın ana düşüncesi numaralanmış cümlelerin
sayıyor. İkinci şarkısında aynı etkiyi ne yazık ki ya- hangisinde ifade edilmiştir?
kalayamıyor. Çünkü üretmiyor, çünkü özgün olamı-
A) VI B) VII C) IV D) I E) V
yor, çünkü insana dokunamıyor. İşte bu yüzden bir
Müzeyyen Senar, bir Kayahan, bir Nilüfer, bir Sezen
Aksu olamıyor.

Bu iki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

söylenebilir?

A) Birinci parçada açıklanan durum ile ilgili örneklere

ikinci parçada yer verilmiştir.
16. Altı çizili söz öbeğinde anlatılmak istenen düşünce ile
B) Farklı üsluplar kullanılsa da konu, benzer sebeplerle
numaralanmış cümlelerin hangileri arasında doğru-
açıklanmaktadır.
dan bir ilişki kurulabilir?
C) Aynı olgunun farklı dönemlerdeki durumu ile ilgili mu- A) II ve III B) III, IV ve V C) II, III, IV ve V
kayeseli bir bakış vardır.
D) II, III ve VII E) III, IV, V ve VI
D) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğu vurgu-
lanmaktadır.

E) Aynı konu hakkında birbiriyle çelişen görüşlere yer

verilmektedir.

17. Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çı-

karılırsa parçanın anlamında önemli bir değişme, da-
ralma olmaz?

A) I B) II C) III D) IV E) VI

44
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

18. Araştırmacılar, yumruk sıkmanın beyinde hafıza ile ilgili
bazı özel bölgeleri harekete geçirdiğine inanıyor. Dr. Ruth
Propper BBC’ye yaptığı açıklamada, “Bir şey öğrenme-
den hemen önce sağ yumruğun, hatırlamaya çalışırken
de sol yumruğun sıkılması hafızayı geliştiriyor.” dedi.
Daha önceki araştırmalarda sağ yumruğun sıkılması ile
beynin sol yarısının, sol elin sıkılması ile de sağ yarısının
harekete geçtiği gözlenmişti. Bu eylemin duygularla bağ-
lantısı kurulmuş; örneğin sağ yumruğun mutluluk ve öfke
ile, sol yumruğun ise üzüntü ve endişe ile bağlantısına
dikkat çekilmişti. Hafıza ile ilgili süreçlerde beynin iki ya-
rısının da kullanıldığı, sol yarısının hafıza kaydında, sağ
yarısının ise hatırlamada etkili olduğu düşünülüyor.
Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Elle yapılan bazı hareketlerin duygular ve bellek üze-
rindeki etkisi
B) Yumruk sıkmanın insan psikolojisi üzerindeki etkisi
C) Hafızayı güçlendirmek için yapılması gereken küçük
egzersizler
D) Beynin sağ ve sol yarısının farklı çalışmasının ne-
denleri
E) Yumruk sıkmanın belleği güçlendirmeye etkileri
45
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 5
19-20. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Orta Dünya ve Arda’nın hikâyesini anlatmaya ömrünü
adamış J.R.R. Tolkien, detaycılıkta eline su dökülemeye-
cek, kimisi için fazla detaylı yazan bir hikâye anlatıcısı.
Çizdiği tablodaki ana hikâyenin bir ağaç olduğunu varsa-
yalım; Tolkien bu ağacı çizmekle başlamaz, önce ağacın
köklerinin sağlamca duracağı verimli toprağı ve içerisinde
yaşayan canlıları çizer, ardından bu ağacı besleyecek
suyun kaynağını betimler. Bunları yaptıktan sonra tekrar
yukarı çıkar ve ağacın çevresinde var olacak hayatı bize
gösterir, o ağacın dalına konacak bir kuş için bile bir şiir
yazar, daha ağacı bize tanıtmadan. Anlatacağı hikâyede-
ki karakterler, farklı dallara ayrılsalar da köke her zaman
bağlıdır ve Orta Dünya ruhuna aykırı değildir.
19. Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Tolkien’in eserlerindeki ayrıntıların çokluğu ve işlev-
selliği
B) Orta Dünya ve Arda’nın hikâyesini en iyi anlatan ya-
zarın Tolkien olduğu
C) Tolkien’in, hikâyelerinde çok fazla teferruata yer ver-
diği
D) Tolkien’in doğa betimlemelerinin çok fazla ayrıntı
içerdiği
E) Tolkien’in öykülerindeki kahramanların köklerine bağ-
lı olduğu
20. Bu parçadaki altı çizili deyime anlamca en yakın de-
yim, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Boyunun ölçüsünü almak
B) Boy göstermek
C) El üstünde tutmak
D) Boyunu aşmak
E) Boy ölçüşmek
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 5
21. Flamingoların, yırtıcı alışkanlıkları ve kümelenmeleri bi-
linse de sosyal ilişkilerinin arkasındaki mekanizmalar
hâlâ gizemini koruyor. Beş yıl süren yeni bir çalışma,
flamingoların, sürülerinin bir parçası olarak son derece
sosyal varlıklar olduğunu, sürekli olarak yakın arkadaş-
larıyla zaman geçirdiğini ve tıpkı insanlar gibi sevmediği
bireylerden kaçındığını ortaya çıkardı. Exeter Üniversitesi
Hayvan Davranışları Araştırma Merkezinden Araştırmacı
Dr. Paul Rose, flamingoların uzun ömürlerinin olduğunu
ve arkadaşlıklarının yıllar boyunca sürdüğünü belirtiyor.
Rose, “Görünüşe göre flamingolar da tıpkı bizim gibi çe-
şitli nedenlerle sosyal bağlar kuruyor ve bu ilişkilerin uzun
ömürlü olması, vahşi yaşamda hayatta kalmak için önemli
bir rol oynuyor.” diyerek yaptığı saptamaları aktarıyor.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Flamingoların bazı yönleri ile insanlara benzediğine
B) Flamingoların topluluk hâlinde yaşadığına
C) Flamingoların bazı özelliklerinin yeni tespit edildiğine
D) Flamingoların dostluğa önem verdiğine
E) Flamingoların arkadaşlıklarının beş yıl sürdüğüne
46
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
22. Kolombiya’nın başkenti Bogota’nın 170 kilometre güne-
yinde bulunan, dünyanın en muhteşem doğal güzellikle-
rinden biri olan Cano Cristales Nehri, bildiğiniz nehirler-
den çok farklı. 100 km uzunluğa ulaşan ve bazen “Akan
Gökkuşağı” olarak adlandırılan Cano Cristales, yılın belirli
aylarında dünyanın başka hiçbir yerinde göremeyeceği-
niz doğal bir şölen sunuyor. Bazı insanlar, Cano Crista-
les’e rengini veren şeyin yosunlar ve yosunların yapısı
olduğunu düşünse de aslında nehre rengini veren şey,
parlak renklerini ortaya çıkarabilmek için uygun su seviye-
sine ve yeterli miktarda güneş ışığına ihtiyaç duyan “ma-
carenia clavigera” adlı endemik bir su bitkisidir. Nadir bir
bitki türü olan macarenia clavigera, ilk başta koyu yeşildir.
Yağmur sezonu başladığında su seviyesinin yükselmesi-
nin ardından nehir zeminine yeterli miktarda güneş ışığı-
nın ulaşmasıyla birlikte bu nadir bitki; mor, fuşya, pembe,
sarı ve yeşil renklere bürünüyor. Bu canlı renkler, sadece
haziran ayından aralık ayına kadar görülebiliyor. Macare-
nia clavigera bitkisinin büyümesi ve renklerinin çeşitli hâle
gelmesi; yıllık yağmur miktarı, sıcaklık ve güneş ışığına
bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Bu yüzden bir sene kır-
mızı ile kaplanan Cano Cristales, bir başka yıl yeşil ve
sarı renkte olabiliyor.
Bu parçadan Cano Cristales Nehri ile ilgili aşağıdaki
yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Olağanüstü güzelliği ve farklılığıyla turistlerin ilgi oda-
ğı olduğu
B) Rengindeki farklılığa yosunların sebep olduğunun sa-
nıldığı
C) Renginden dolayı farklı bir isimle de anıldığı
D) Yıldan yıla suyun renginin değişebileceği
E) Renklerindeki canlılığın endemik bir bitkiden kaynak-
landığı
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 5

23. Selim İleri, yıllar önce yayımladığı ve “Bir daha yayımlan-
mayacaktı.” dediği Annem İçin adlı eserini “Bu çirkin dün-
yada annemi çok özledim. Bu kitabı yeni insanlar okusun,
onlar da annemi tanısınlar, sevsinler istiyorum.” diyerek
yeniden okura sundu. Son derece içten ve duygulu bir
anlatım var Annem İçin’de. Selim İleri, anılar arasında
gezinti yaparak anne özlemini gidermeye çalışıyor ve as-
lında annesizliğin acılarını yeniden yaşıyor. Yazar, anne-
sinin ölümü ile hayatında doğan boşluğu onun hatırası ile
dolduruyor.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Annem İçin adlı yapıtın ilkin sadece tek baskısının
planlandığına
B) Selim İleri’nin, yaşamındaki boşluğu doldurmakta zor-
landığına
C) Söz konusu eserde samimi bir üslubun kullanıldığına
25. “Tiyatro eğlencedir fakat eğlencelerin en faydalısıdır.”
diyen Namık Kemal, tiyatroya bir “terbiye aracı” gözüy-
le bakıyordu. Tiyatronun, faydasını ve etkisini çok çabuk
gösteren bir sanat dalı olması, memleketine acele hizmet
isteyen şairin hoşuna gitmişti. Namık Kemal, tiyatronun
Batı kültürüne hizmetlerini yakından görmüş, kendisi de
Türk milletini aydınlatma yolunda tiyatrodan faydalan-
mıştır. Vatan yahut Silistre piyesinin halk üzerindeki derin
etkisi onu bir tiyatro aşığı yapmış, idealist “Vatan Şairi”
sürgünde bile tiyatro eserleri yazmıştır.
Bu parçadan Namık Kemal ile ilgili olarak
I. Sanatını belli amaçlar doğrultusunda biçimlendirmiştir.
II. Tiyatrodan başka türde de eserler vermiştir.
III. Tiyatronun eğitici bir yanının olduğunu düşünmüştür.
IV. Tiyatroyu diğer sanat dallarından üstün görmüştür.

D) Yazarın, anne hasretini dindirmek için hatıralara sığın- yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
dığına
A) Yalnız II B) I ve IV C) II ve IV
E) Yazarın günümüzdeki toplumsal atmosferden rahat- D) Yalnız IV E) I, III ve IV
sız olduğuna

24. Falih Rıfkı Atay, Cumhuriyet’ten sonra seyahat edebiyatı

alanında çalışmış önemli bir yazardır. Cumhuriyet’ten önce
yazdığı Ateş ve Güneş adlı eseri, Birinci Dünya Savaşı’nda
4. Ordu Komutanı Cemal Paşa ile birlikte Suriye’de bulun-
duğu yıllardaki çöl savaşı ile ilgili görüşlerini hikâye eder.
İlk eseri, o yıllarda bizim olan Suriye’de yapılan askerî bir
seyahati anlatır. Yazar, Cumhuriyet yıllarında bir seyahat
edebiyatı çığırı açacak kadar çok seyahatname yazmıştır.

Bu parçadan Falih Rıfkı Atay ile ilgili olarak

I. Eserlerinin çoğunu gezi yazısı türünde kaleme almıştır.

II. Ateş ve Güneş’ten önce herhangi bir eser yazmamıştır.
III. Türk edebiyatında gezi yazısı türünün öncüsüdür.
IV. Bir süre Türkiye dışındaki topraklarda yaşamıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I, II ve III C) II, III ve IV

D) I, III ve IV E) II ve IV

47
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Deneme - 5 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 6

1. Gazeteci: 2-3. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

(I) ----

Yazar: Eserleri “klasikler” arasında yer alan dünyaca ünlü Fran-

– Dünya kültürlerinde önemli bir yere sahip olan taşlarla sız yazar Victor Hugo, zamanın öğütücü çarklarına dire-
ilgili, ilkel topluluklardan en gelişmiş topluluklara kadar nen o başarılı romanlarını kim bilir hangi şartlar altında
birçok toplulukta farklı inançlar ve âdetler vardır. Bunlar
yazdı? Notre Dame de Paris’i yazmaya karar verdiği
arasında; tapınma, sihir, büyü, uğur, ilaç, bereket, şifa,
zaman, dışarı çıkmak için gereken bütün elbiselerini bir
adak, yemin vb. sayılabilir. Bu inanış ve âdetleri etraflıca
sandığa koyup bir arkadaşına emaneten teslim etmişti.
incelemek istedim.
Çalışma bitmeden de kesinlikle geri getirmemesini sıkı
Gazeteci: sıkıya tembihlemişti. Hugo, günlerce yalnızlığın gizemli
(II) ---- sığınağında sabırla çalışarak Notre Dame de Paris adlı
Yazar: büyük eserini edebiyat dünyasına kazandırdı.
– Eserde Anadolu Türk-İslam kültüründeki taşlarla ilgili
inançları ve taşların işlevlerini ele aldım. Kitabın birinci
bölümünde kutsal kabul edilen taşları (Hacerülesvet vb.),
ikinci bölümünde yardım amaçlı taşları (binek taşı, sa- 2. Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
daka taşı vb.), üçüncü bölümünde ise işlevi bakımından dakilerden hangisidir?
taşları (süzek taşı, taksim taşı vb.) anlatmaya ve açıkla-
A) Victor Hugo çok sabırlı bir yazardır.
maya çalıştım.
B) Büyük eserler, uzun süreli sabırların meyvesidir.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
hangisi sırasıyla getirilmelidir? C) Victor Hugo, yalnızlığı seven bir sanatçıdır.

A) I. Tarih içerisinde bütün toplulukların inanışlarında D) Notre Dame de Paris, Hugo’nun önemli eserlerinden
taşlara yer verilmiş midir? biridir.

II. Siz, özellikle bizim kültürümüzdeki taşların anlamı- E) Hugo’nun başarısında arkadaşlarının da katkısı vardır.
nı ve işlevini mi incelediniz?

B) I. İlkel topluluklar ile gelişmiş toplulukların taşlara

yüklediği anlam aynı mıdır?
II. Yazdığınız eseri bir bütün olarak mı, bölümler hâ-
linde mi oluşturdunuz?
3. Bu parçadaki altı çizili söz öbeği ile Victor Hugo’nun
C) I. Taşlar ile ilgili bir kitap yazarken temel amacınız
eserlerinin hangi özelliği vurgulanmak istenmiştir?
neydi?
A) Çok uzun sürede yazılması
II. Sadaka taşının yardımlaşma kültürümüzdeki öne-
mini açıklar mısınız? B) Evrensel içeriğe sahip olması
D) I. Kitabınızda neden bu kadar ayrıntılı bilgilere yer C) Evrensel bilinirliğe sahip olması
verdiniz?
D) Yetkinliğinin kabul edilmesi
II. Anadolu Türk-İslam kültüründe taşlara hangi an-
lamlar yüklenmiştir? E) Döneminin sınırlarını aşması

E) I. Taşlar ile ilgili bir kitap yazma fikri sizin zihninizde

nasıl oluştu?
II. Kitabınızın planından ve muhtevasından biraz
bahsedebilir misiniz?

48
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

4. Sanat, sadece özel yetenekleri olan kişilere ait olan bir
uğraşı değildir. Sanatın rahatlatan ve zihni sağaltan bir
etkisi vardır. Ev ve iş hayatı görevlerinden başınızı kaldı-
ramıyorsanız geri kalan zamanların bir kısmını yaratıcılı-
ğınızı serbest bırakmak için kullanmayı deneyebilirsiniz.
Özellikle de çocuğunuz varsa elinizdeki malzemelerle
örneğin renkli kalemler ve kil, hamur vb. malzemelerle
uğraşmak konusunda onu teşvik edebilir; siz de ona eşlik
edebilirsiniz. Bugüne kadar sanatla hiç ilgilenmediyseniz;
kendinizi gergin, stresli, öfkeli, kaygılı, depresif veya üz-
gün hissediyorsanız sanata yönelmeniz için belki de en
uygun zamandır.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Sanatın çocuklarla güzel ve faydalı vakit geçirme ara-
cı olduğu
B) Herkesin kolayca sanatla ilgilenerek dinginleşebileceği
C) Sanatçıların sanat sayesinde olumsuz psikolojiden
kurtulduğu
D) Sanatın kişisel gelişime önemli katkılar sağladığı
E) Gündelik işlerin sanatla uğraşmaya engel olmadığı
49
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 6
5. Yılların tecrübe ve birikimine sahip usta gazeteci, bir söy-
leşi programında “İyi bir gazeteci olmak için bize neler
tavsiye edersiniz?” diyen genç gazetecilere şu öğütleri
verdi:
• Liseden itibaren pek çok okulu var gazeteciliğin. Bu
okullar iyi temel atar ama gazetecilik, iş başında öğre-
nilir asıl; bunu unutmayın.
• İşin sırrı kendinle yarışmaktır. Her gün bir öncekinden
daha iyi olmak zorundasınız.
• Mümkün olduğu kadar çok gazete okuyacaksınız. En
az bir yabancı gazete okuyacaksınız. Bunu okuyacak
yabancı diliniz yoksa zaten pek şansınız da yoktur.
• Kaleminizi, köşenizi asla kimseye satmayın ve hiçbir
zaman kiraya vermeyin.
• Yeri ve zamanı geldiğinde kaleminizin ucunu sivrilt-
mekten kaçınmayın.
Bu parçada usta gazetecinin genç gazetecilere ver-
diği öğütlere göre, iyi bir gazeteci olmak için sahip
olmak gereken özellikler arasında aşağıdakilerin han-
gisi yoktur?
A) Ülke ve dünya gündemini takip etmek
B) Gelişime açık olmak
C) Eleştirel tavır takınmak
D) Teorik eğitime önem vermek
E) Meslek onuruna uygun davranmak
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 6
6. “Seninle bir dakika umutlandırıyor beni / Bir dakika sili-
yor canım, yılların özlemini.” Türkiye bu şarkı ile 22 Mart
1975 tarihinde ilk kez Eurovizyon’a katıldı. İlk kez katıldığı
yarışmada Türkiye’ye sonunculuk getiren bu parça, na-
sıl oldu da yıllarca dilimizden hiç düşmedi ve klasikleşti?
İlkler hiç unutulmuyor ama bunun unutulmamasının bir
başka sebebi daha vardı: O yıl katıldığımız Eurovizyon,
Türkiye’nin yaptığı Kıbrıs Barış Harekâtı’nın hemen erte-
sine denk gelmesi nedeniyle siyasi rüzgârdan fazlasıyla
etkilendi. Nuri Bilge Ceylan’ın deyimiyle “güzel ve yalnız
ülkem” bu yarışmada sonuncu oldu. Sonu yenilgiydi ama
başı da sonu da onurluydu. Türk milletinin hafızasında
tüm dünyaya meydan okuduğu bir yarışma olarak kaldı,
klasikleşmesinin bir başka nedeni de buydu.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Eurovizyon’daki sonunculuk Nuri Bilge Ceylan’ı çok
üzmüştür.
B) Söz konusu şarkının kalıcılığı iki farklı nedene bağ-
lanmıştır.
C) 1975 yılındaki Eurovizyon’da müzik dışı etkenler belir-
leyici olmuştur.
D) Türkiye 1975’ten önceki hiçbir Eurovizyon’a katılma-
mıştır.
E) Türkiye’nin 1975’te Eurovision’a katılması, halkımızı
gururlandırmıştır.
50
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
7. Her kapalı düşünce sistemi ve ona bağlı inançlı tutum;
kendisine ait bir dünya imgesiyle, olguları sürekli olarak
kendi kuruluşunun gerekçesi, yapı taşı, kanıtı durumuna
getiren bir düzenek içerir. Bu, kapalı sistemlerin bir bakı-
ma, gerçekliği çarpıtma aracı olduğu anlamına gelir. Her
bütünsel sistem böyle bir sakıncayı içerir. Ama bu sakın-
caları yanında birçok gereksinimi giderdiği için de varlıkla-
rını sürdürür. Oysa tersi olsa ne iyi olurdu. İnsanın, çevre-
sindeki gelişmelere ön yargısız, ön tutumsuz yaklaşarak
her durumda kendisini düzeltmeye, doğrultmaya, yenile-
meye hazır olması; birçok sorunu daha baştan yok ederdi
ama bu türden olaylara tanık olmak çok zordur. “Geliş-
meler beni haksız çıkarmıştır; daha önce söylediklerimin,
savlarımın, öngörülerimin hep tersi çıkmıştır.” diyen görül-
memiştir. Çünkü böyle bir şeyin insanın kendisini tümüyle
yadsıması, hiçlemesi anlamına geldiği düşünülmektedir.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?
A) Olguları, kendi düşünce sisteminin temeli olarak gö-
ren kapalı düşünce sistemlerinin olduğuna
B) Gerçekleri olduğundan çok farklı biçimde sunmanın,
kapalı sistemlerin özelliği olduğuna
C) İnsanların bazen öz eleştiri yapmalarının toplum tara-
fından engellendiğine
D) İnsanların ön yargısız davranmalarının pek çok prob-
lemin çözümünü kolaylaştıracağına
E) Bütünlükçü sistemlerin olumsuzluklarına rağmen bir-
çok ihtiyacı da karşılayabildiğine
Diğer sayfaya geçiniz.

8-9. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Geçenlerde bir karikatür gördüm ve onu çok beğendim.
Karikatürde bir leylek kurbağayı yutmak üzereydi fakat
kurbağa, vücudunun çoğunu kaptırmış olmasına rağmen
dışarıda kalan elleriyle (ön ayaklarıyla) leyleğin boğazına
sarılmış vaziyetteydi. Leylek için kolay lokma olmayaca-
ğını gösteriyordu. Bu karikatürün çeşitli mücadelelerde
hemen pes etmeye alışık insanlara verdiği çok önemli
mesajlar olduğunu düşünüyorum. Ben karikatürle ilgili
böyle çağrışımlara dalmışken yıllar öncesinde bir yerde
karşıma çıkan ve zihnimde yer eden bir cümle hemen
dilimden döküldü: ----.
8. Bu parçanın sonuna getirebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karikatür, sanatların en dinamik olanıdır
B) Karikatür, toplumsal değişimlerin aynasıdır
C) Karikatür, iletişim gücünün yüksekliği nedeniyle sevilir
D) Karikatür, yirminci yüzyılın etkin sanatlarındandır
E) Karikatür, güldürmekten çok düşündürmelidir
9. Karikatürde anlatılan olayı en iyi özetleyen atasözü
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Can çıkmayınca huy çıkmaz.
B) Çıkmadık candan umut kesilmez.
C) Can boğazdan gelir.
D) Büyük lokma ye ama büyük konuşma.
E) Ölmüş eşek, kurttan korkmaz.
51
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 6
10. (I) İsviçreli bilim insanları, cep telefonlarının insan hafı-
zasının gelişimini olumsuz etkilediğini gösteren bulgulara
ulaştı. (II) Basel merkezli İsviçre Tropikal ve Kamu Sağlığı
Enstitüsü (TPH) tarafından yürütülen bir çalışma ile söz
konusu sonuçlar elde edildi. (III) Enstitünün Araştırma Bi-
rimi Başkanı Martin Röösli üç farklı testin amaçları ile ilgili
şunları söyledi: (IV) “İlk testi beynin sol tarafındaki sözel
hafızayı ölçmek için yürüttük. (V) İkincisini beynin sağ tara-
fındaki biçimsel hafızayı ölçmek için yaptık. (VI) Son olarak
da konsantrasyon testi yaptık.” (VII)
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisine dü-
şüncenin akışına göre “Enstitünün testleri, şehir merke-
zi ve kırsal alanlardaki devlet okullarında öğrenim gören
700 öğrenci üzerinde uygulandı.” cümlesi getirilmelidir?
A) II B) III C) IV D) VI E) VII
11. (I) Geç vakitte güvertede volta atarken bir ihtiyar ile karşı-
laştım. (II) Gözlüklerinin arkasından ciddi ve delici bakış-
larıyla yüzümü tarayan gözlerini benim gözlerime sabitle-
mişti. (III) Bu adam, bana bir şeyler anlatmak istiyor gibiydi.
(IV) Konuşmaya can atıyordu ama içinde bir şey ona engel
oluyordu. (V) Korkuyla karışık bir ürperti hissettim. (VI) Sa-
dece sessiz kalarak, güven verecek bir sessizlikle, çekin-
cesini üzerinden atmasına yardım edebilirdim.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) III ile IV yer değiştirmelidir.
B) V ile VI yer değiştirmelidir.
C) V, II’den sonra gelmelidir.
D) II ile V yer değiştirmelidir.
E) III, V’ten sonra gelmelidir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 6
12. (I) Ege kıyılarında son yıllarda yıldızı parlayan tatil merkez-
lerinden birine dönüşen Selimiye, Marmaris ilçe merkezine
45 km mesafede bulunuyor. (II) Selimiye köyü; doğaya, ye-
şile, maviye, huzura doyacağınız bir yer. (III) Ayrıca günde-
lik yaşamın tüm stresinden uzaklaşabileceğiniz, cennetten
bir köşe âdeta. (IV) Akdeniz’in mavi sessizliğini doya doya
yaşayabileceğiniz tatlı bir huzur var burada. (V) Sırtını ye-
şil tepelere yaslamış küçük bir balıkçı köyü olan Selimiye,
büyük şehirlerin boğucu atmosferinden, karmaşasından
uzaklaşmak isteyenlerin de ilgisini çekiyor. (VI) Hisarönü
Körfezi’nin en güvenli koylarından birinde yer alan Selimi-
ye, bundan yirmi yıl öncesine kadar sadece deniz yoluyla
ulaşılabilen küçücük bir köydü.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden han-
gisi düşüncenin akışını bozmaktadır?
A) II B) V C) VI D) III E) IV
13. Eleştirel düşünüşe erişememiş kişiler, kendilerini yeni-
leme, öğrendiklerini tazeleme ihtiyacı duymazlar. Belirli
kalıpların, belirli formül ve öğretilerin içinde donup kal-
mışlardır. Gerçek anlamda yapıcı ve yaratıcı olamazlar.
Söz gelimi sanatçıysalar bir gerçekten değil, belirli bir
örnekten yola çıkarlar. İnsan ve yaşam gerçeğini bütün
zenginliğiyle kucaklayamazlar, keşfedilmiş bölgelerin dı-
şına çıkamazlar. Bilim ve düşünce insanıysalar orta malı
birtakım çeviri bilgilerin etrafında dolaşıp dururlar.
Bu parçaya göre, eleştirel düşünceye sahip olan ki-
şilerden,
I. insanlığın çok çeşitli hâllerini yansıtan kesitlere yer
vermek,
II. birbirine benzeyen yapıtlar ortaya koymak,
III. felsefi ve bilimsel yönden yetkinliğe ulaşmak,
IV. yabancı kaynaklardan edinilen bilgilere önem vermek
tutumlarından hangileri beklenebilir?
A) Yalnız I B) I, III ve IV C) II ve IV
D) Yalnız III E) I ve III
52
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
14. Eleştirel düşünceyi benimsemiş bir kişi sertliğin, hoyratlı-
ğın her türlüsünden tiksinir. Baskıyla, zorlamayla, ceza-
landırmayla hiçbir bayağılığın değişmeyeceğine inanır.
Kör inanç da olsa bilimsellikten, gerçeklikten uzak da olsa
bir düşünceye yine bir düşünceyle karşı çıkılmasından
yanadır. Kestirmeden söylersek düşüncelerini beğenme-
diği kimseye, “Düşüncelerini kabul etmiyorum ama onları
özgürce söyleme hakkını ölünceye kadar savunacağım.”
diyen büyük Fransız düşünür Voltaire’in bu yargısını bir
ilke olarak benimsemiştir.
Bu parçada anlatılanlarla,
I. fikir hürriyeti,
II. inanç hürriyeti,
III. teşebbüs hürriyeti,
IV. ifade hürriyeti
kavramlarından hangileri arasında doğrudan ilişki ku-
rulamaz?
A) I ve III B) II ve III C) II ve IV
D) Yalnız III E) III ve IV
15. Yazar için günlük tutmak, bir bakıma yaşamla yazılı iliş-
ki kurmaktır. Varlığını kanıtlayacak olayları, olguları, du-
rumları bir araya toplamak; bir yaşantı evreninin temelini
atmaktır. Yazarlar, düşüncelerinin gürültülü devinimleriy-
le ağırlaşan beyinlerine soluk aldırmak, bu arada biriken
üretimlerini boşaltarak bilgelik özlemlerini de gidermek
amacıyla günlüklerine sokulurlar. Bir de şiir, öykü, roman
üstüne çalışırken karşılaştıkları zorlukları; yapıtlarını oluş-
tururken geçirdikleri evreleri, duydukları estetik kaygıları
dile getiren bir “iş takvimleri” vardır. Bunları da buluruz
günlüklerde.
Bu parçadan hareketle günlüklerle ilgili olarak
I. Sanatçıların zihinsel açıdan rahatlamasını sağlar.
II. Eserlerin yazılma süreci hakkında bilgi verir.
III. Okuyucuya, günlük yazmanın zorluklarını gösterir.
IV. Yazarların öğretici olmak isteğinin dışa vurumudur.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) I ve II B) III ve IV C) Yalnız IV
D) Yalnız III E) II ve IV
Diğer sayfaya geçiniz.

16. Düş, bütünüyle insan beyninin oluşturduğu en harika eser-
lerden biridir. Tutarlı tutarsız davranışlarla, evrende rastlan-
mayan konularla, akılları durduran görüntü ve serüvenlerle
bezenmiştir. Zihinde oluşan bir dünyadır ve ona dokuna-
maz, onu avucunuza alamazsınız. Bu hakiki düşün yanında
uyanık gözle ve kafayla görülenler, düşlenenler de var. Katı
gerçeklerin ve koşulların sıkboğaz ettiği günlerde sığındığı-
mız, dört elle sarıldığımız renkli, bizleri rahatlatan, avutan,
uyuşturan düşler yararlı ve güzeldir.
Bu parçada düşle ilgili olarak aşağıdakilerden hangi-
sine değinilmemiştir?
A) İnsanların bazen gerçeklerden kaçmak istediğine
B) Düşlerin zihinsel bir eylem sonucu ortaya çıktığına
C) Düşlerin soyut alandaki kavramlardan biri olduğuna
D) Düşlerin mantıksal bağlantılardan yoksun olduğuna
E) Düş kuran insanların hayalperest insanlar olduğuna
17. Nazif, gurbet ellerde altı aydır neler çektiğini anlattı. İlk
günler Taşhan diye bir otelde yatıp kalkmıştı. Bu otelin
her odasında birbirine yabancı en az beş müşteri vardı.
Kimi somyası sarkmış, demiri pas tutmuş ve her parçası
ayrı bir gıcırtı ile ses çıkaran karyolalarda kimi yalınkat yer
yataklarında yatıyordu. Bazı zamanlar koridorda yatanlar
bile görülüyordu. Nazif, çok defa bunların üstünden atlaya-
rak odasına geçip giderdi. Bu akşam da öyle akşamlardan
biriydi. Gün boyu çalışmış olmanın yorgunluğu ile otelin
kapısından içeri girmiş, koridorda yatanlara hiç aldırış et-
meden odasına geçmiş ve derin bir uykuya dalmıştı.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır
basmaktadır?
A) Betimleme B) Açıklama C) Öyküleme
D) Tartışma E) Karşılaştırma
53
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 6
18. Belleğimin bütün hafifliğine rağmen kitaplarımın renk ve
biçimlerini unutamam. Konularını unuttuğum birçok kitap,
kafamda içleri boşalmış meyveler gibi yalnız kapaklarının
rengiyle yaşar. Bu itirafıma herkesin katılacağını umma-
makla birlikte her kitabın renk ve biçimine bağlı bir hava
bulduğumu ispatlamak için bir soruşturma açmaya gerek
yoktur; resimli bir sayfada, kocaman bir dönemin yaşadığını
görürsünüz. Ben, on sekizinci yüzyılda yaşamış Voltaire’in
meşin kaplı ve yaldızlı bir baskısı ile bütün Fransız edebiya-
tını yazı minyatürleriyle düşünürüm.
Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerin hangisi söyle-
nemez?
A) Kitapların şekil özelliklerine önem verilmesini ister.
B) Etkileyici bir içeriğe sahip eserlerin kalıcı olacağını dü-
şünür.
C) Hafızasının çok güçlü olmadığını kabul etmektedir.
D) Düşüncelerine başkalarının da katılmasını bekler.
E) Kitap kapaklarına kendince anlamlar yüklemektedir.
19. (I) Bir saat süren yolculuktan sonra vardığımız piknik alanında
çeşit çeşit ağaçlar, rengârenk çiçekler karşıladı bizi. (II) Bü-
tün çocuklar sevinçle etrafa dağıldılar, sağda solda oynama-
ya başladılar. (III) Şoförümüz Kalender Hasan ve ben kuru
dalları, kabukları toplayarak mangalı yaktık. (IV) Mangalda-
ki kömürler, rüzgârın da etkisiyle çıtırdayayarak yanıyor ve
kıpkırmızı kor hâline geliyordu. (V) Önceden hazırladığımız
köftelerin yanına acı biberleri de koyduk ve cızırtılar eşliğinde
etrafa yayılan kokuları içimize çektik.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
daha fazla duyu organı ile seçilebilen ayrıntılara yer
verilmiştir?
A) III B) V C) I D) II E) IV
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 6

20. Ankara’da yıllarca aynı sokaklarda oynadık, aynı sınıflar-
da okuduk. Liseyi bitirdikten sonra eskisi kadar sık gö-
rüşemiyorduk. Bazen mobilya üreticilerinin merkezi olan
Siteler’de karşılaşırdık. Ahmet de kendine göre bir iş
kurmuştu, ben de küçük çaplı bir dükkân açmıştım. Ben
yeterince başarılı olamadığımı düşünerek birkaç ay sonra
dükkânı kapattım. Daha sonra irili ufaklı pek çok girişim-
de bulundum ama bunların hiçbirinde gerekli sabrı gös-
teremedim. Ahmet ısrar etti, sebat etti ve sonuna kadar
gitti. Şimdi on tane şubesi olan bir şirketin Yönetim Kurulu
Başkanlığını yapıyor.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine
başvurulmuştur?
A) Açıklama B) Karşılaştırma C) Tanımlama
D) Örnekleme E) Öyküleme
22. Uzun yıllar kitap tanıtım yazıları kaleme aldım. Kaleme
aldığım metnin okuduğum kitabı henüz okumayanları gö-
zeten bir tanıtım yazısı olduğunun da hep farkındaydım.
Ancak kitabını tanıttığım yazarlardan “eleştiri yazısı” için
teşekkür mesajları almaya başlayınca bir şeylerin yanlış
gittiğini düşünmeye başladım. Çünkü kaleme aldığım me-
tinler birer eleştiri değildi. Eleştiri ile tanıtım yazısının ara-
sındaki sınırı böylesine “muğlak” kılan temel handikabın,
eleştirinin kendi başına bir mesai gerektirdiğini, ortaya
çıkan metnin başlı başına bağımsız bir metin olduğunu
gözden ırak tutmakla ilgisi olduğunu düşünüyorum. Eleş-
tiri metninin de bir eser olduğunu, kendine ait bir termi-
noloji ve metodoloji içinde ilerlediğini göz ardı etmek ve
eleştirmenliğin edebiyat yazamayanların yöneldiği bir te-
lafi mekanizması olduğu yanılgısına kapılmak, biraz da
işimize geliyor.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?

A) Kitap eleştirileri ile tanıtım yazıları birbirinden farklı

türlerdir.

B) Tanıtım yazıları ile eleştiri metinleri birbirinden net bir

şekilde ayrılamaz.

C) Tanıtım yazıları yazmak, eleştiri yazmaktan daha ko-

laydır.

21. Meydandaki çeşmenin önünde bekleyen bir delikanlı... D) Kimi sanatçılar, yazarlığı eleştirmenlikten üstün gö-
Heyecanlı gözüküyor. Belli ki birisini bekliyor. Belki de rürler.
özel biridir beklediği. Montu elinde, çantası yerde duru-
E) Eleştirinin belli başlı yöntemleri ve kavramları vardır.
yor. Buluşma noktasına biraz erken gelmiş gibi. Kalbi
hızla çarpıyor, yerinde duramıyor. Karşıdan gelen her
yüze dikkatle bakıyor. Arada “O mu acaba?” dedirten bi-
rileri çıkınca eli kolu fazlalıkmış gibi geliyor sanki, onları
nereye koyacağını bilemiyor. Neden bu hâlde olduğunu
çözemiyor bir türlü. Bir taraftan da içindeki beğenilme ar-
zusu sıkıştırıyor onu köşeye. Terlemeye başlıyor. Alnını
cebinden çıkardığı mendille kurularken gayet şık giyindi-
ğini hatırlatıyor kendi kendine ve buluşacağı kişinin onu
beğeneceğine inanıyor.

Bu öykünün kahramanı olan “delikanlı” aşağıdakiler-

den hangisi ile nitelenemez?

A) Tedirgin B) Aceleci C) Umutlu

D) Duygusal E) Hayalci

54
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

23. 3D yazıcı, bilgisayar ortamında oluşturulan tasarım dos-
yalarını alıp elle tutulur gerçek nesnelere çeviren bir
makinedir. Çok çeşitli tipleri bulunsa da günümüzde en
yaygın olarak kullanılanı, FDM (fused deposition mode-
ling) tipi yazıcıdır. Basit bir şekilde, verilen plastik mater-
yali (PLA, ABS, PETG vb.) alır ve sıcak bir uçta eriterek,
arzu ettiğiniz nesneyi katman katman yazarak bir bütün
hâline getirir. Yazıcının çalışması için öncelikle elde bir
tasarım dosyasının bulunması gerekir. Bunu SolidWorks
gibi CAD programları kullanarak kendiniz tasarlayabile-
ceğiniz gibi 3D tarayıcı ile bir nesneyi taratarak da elde
edebilirsiniz. Yani ya gerçek bir nesneyi taratmalı ya da
sanal bir nesneyi kendiniz bilgisayarda oluşturmalısınız.
Buna bir diğer alternatif ise başkalarının yaptığı tasarım-
ları ilgili platformlarda (GrabCad, Thingiverse gibi) arata-
rak indirmektir.
Bu parçada “3D yazıcı” ile ilgili, aşağıdakilerden han-
gisine değinilmemiştir?
24. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
A) En çok hangi alanlarda kullanıldığına
B) En çok tercih edilen modeline
C) Çalışma sistemi ile ilgili genel bilgilere
D) Tasarım dosyasına ulaşma yollarına
E) Hangi programlar ile bağlantılı olduğuna
25. Bu parçadan hareketle
55
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 6
24-25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Çin, Mars görevine bu yıl başlamayı planlıyor; bu sebep-
le Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), birkaç ay içerisinde
Mars’a araç göndermek için çalışmalarını hızlandırdı.
Mars görevinin temmuz ayında başlaması planlanmıştı
ancak tarih öne alındı ve görev, önümüzdeki aylarda ger-
çekleşecek. Araştırmada Mars’ın toprak özellikleri, jeolo-
jik yapısı, çevre ve atmosferi incelenecek. Çalışmada bir
uydunun, gezegenin yüzeyine inecek bir aracın, güneş
panelleri ve 13 bilimsel alet taşıyan 6 tekerlekli yüzey
aracının yer alacağı aktarıldı. Geçen günlerde yapılan
bir açıklamaya göre, bu görev Çin’in gerçekleştireceği
ilk Mars görevi olacak. “Tianwen 1” olarak adlandırılan
görevin anlamı ise gayet ilginç: “göksel hakikat arayışı”.
Görev, adını Çin’in önemli şairlerinden Qu Yuan’ın ese-
rinden alıyor.
A) Çin’in daha önce Mars’a hiç araç göndermediğine
B) Çin’de Mars görevi çalışmalarına birkaç ay önce baş-
landığına
C) Mars’a gönderilecek aracın değişik donanımlara sa-
hip olduğuna
D) Mars’a araç gönderme ile ilgili takvimde değişiklik ya-
pıldığına
E) Bu göreve isim verilirken önemli bir sanatçıdan esin-
lenildiğine
I. CNSA, Mars’a temmuz ayında uzay aracı göndere-
cektir.
II. Bu görev ile Mars hakkında farklı yönlerden bilgi top-
lanmaya çalışılacaktır.
III. Bu göreve Tianwen 1 adı, Qu Yuan’ın önerisiyle veril-
miştir.
yargılarından hangileri çıkarılabilir?
A) I ve II B) II ve III C) I ve III
D) Yalnız I E) Yalnız II
Deneme - 6 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 7

1-2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 3. Yollarda, plazalarda ömrünü geçiren anne babalar...
Servislerde, dört duvar arasında, sınav sorusu peşinde
çocukluğunu tüketen çocuklar, gençler… Zorlu koşullar-
Hüzün bana hep şiirsel gelmiştir. Acıklı bir ağlama değil
da çalışan emekçiler, çocukları kendilerinden daha iyi
de suskun bir yas sürecinin şiiri tetiklediğini düşünüyo-
koşullarda yaşayan birer yetişkin olsun diye yok paraya
rum. Yaşayıp giderken değil de günler sonra sizi heye-
çalışırken onların zorlu koşullarda dirsek çürüten çocukla-
canlandırmayı başaran, seneler geçse bile aynı hazzı
rı… Farklı şartlar gibi görünse de durumlar birbirine denk
size yaşatan olayların şiirsel bir öneme sahip olduğunu
aslında. Herkes insanlığın bu zamana kadar biriktirdiği
düşünüyorum. Mutsuz, umutsuz, yılgın olduğum anlarda
türlü aşırılıkların kölesi... Maddi tatmin tatlı gelse de as-
okumak da yazmak da iyi geliyor. Ama ikisinin de ölçüsü
lında bedenler yorgun, herkes bir Ege kasabası veya köy
var. Öyle anlar geliyor ki kitabın kapağını kapatıyorum,
yaşamı hayali kuruyor, bir avuç insan dışında da kimse
kalemi elimden bırakıp sokağa çıkıyorum, hayata dönü-
yerinden kıpırdayamıyor. Çarkın dişlileri arasına bu kadar
yorum. İnsanların, ağaçların, kuşların da bana söyleye-
sıkıştıktan sonra kolay mı?
cekleri var. Hayatın şarkısını kaçırmak istemiyorum.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen yargı aşağıdakiler-
den hangisidir?
1. Bu parçanın yazarının aşağıdaki cümlelerden hangi-
sini söylemesi beklenemez? A) Günümüzdeki çalışma şartları ve ortamları, çocukları
da yetişkinleri de mutlu etmekten çok uzaktır.
A) Her şeye rağmen gözyaşlarımı hep içime akıttım.
B) Şimdiye kadar oluşan, hep daha fazlasını elde etme-
B) Şiirlerimde anılarımdan izler olmasını istedim.
ye dayalı ve bireylere huzur vermeyen sistemin dışın-
C) Yazmak ve okumak, benim olmazsa olmazlarımdır. da kalmak zordur.

D) Duygusal yoğunluğu olan şiirleri okumayı seviyorum. C) Modern toplumun dayattığı aşırı tüketime ve acıma-
sız rekabete dayalı uygulamalar insanları köleleştir-
E) Negatif duyguların beni esir almasına izin vermem.
mektedir.

D) Çocuklar, eğitim hayatında sınavlar çok belirleyici

olduğu için sürekli çalışmak ve test çözmek zorunda
kalmaktadır.

2. Bu parçaya altı çizili cümlenin kattığı anlam aşağıda- E) İnsanlar, çalışma hayatının getirdiği zorluklardan ve
kilerin hangisinde vardır? stresten kurtulmak için doğa ile iç içe ve sakin bir ha-
yat yaşamak istemektedir.
A) Yaşamın kendi içinde bir çeşitliliği ve zenginliği oldu-
ğuna inanırım.

B) Evrendeki canlılığın ve akışın ahengini duyumsama-

ya çalışırım.

C) Tekdüze bir hayat yaşamak, bana hep ters gelmiştir.

D) Hayata anlam ve değer katan güzelliklerin çoğalma-

sını istiyorum.

E) Sokaktaki hayatı titiz bir şekilde gözlemlemeye çalışı-

yorum.

56
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

4. İstanbul’u anlamayı ve sevmeyi başarmış ender kişilerden
birini tanıdım. Bu şanslı kişi, bu durumunu biraz da Yah-
ya Kemal Beyatlı’ya borçlu diyebileceğimiz Ahmet Hamdi
Tanpınar idi. Huzur ve Mahur Beste romanları ile Beş Şe-
hir adlı denemesinin İstanbul bölümünü dikkatle okudum.
Sanatçının İstanbul’da yaşamayı nasıl tadına doyulmaz bir
zevk hâline getirdiğini gördüm. Tanpınar’ın, şehri tarih ve
tabiat güzelliğinden oluşan bir rüya iklimine nasıl dönüştür-
düğünü anladım. Böylece hem Tanpınar’a hem de İstan-
bul’a sevgim ve hayranlığım bir kat daha arttı.
Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yahya Kemal Beyatlı’nın İstanbul sevgisi ve hayranlığı
B) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Yahya Kemal Beyatlı’dan
etkilenmesi
C) İstanbul’un doğal ve tarihî güzelliklerinin sanatçılara
etkileri
D) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın duygu ve düşünce dünya-
sındaki İstanbul
E) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın bazı eserlerindeki İstanbul
57
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 7
5. Paris İklim Anlaşması’nın Avrupa Birliği açısından anlamı,
özellikle istihdam ve büyüme alanlarında önemli fırsatla-
rın kapısını açmasıdır. Düşük karbonlu, kaynakların ve-
rimli kullanıldığı bir ekonomiye geçiş; beraberinde bir bü-
tün olarak teknoloji, enerji, ekonomi ve finans alanlarında
da köklü bir değişikliğe gitmeyi gerektirmektedir. Anlaşma
ile düşük karbon ekonomisine geçiş, Avrupa Birliği’nin
yenilenebilir enerji alanında dünya lideri olma hedefine
katkıda bulunacak; bu sahadaki yatırımları ve inovasyon
çalışmalarını canlandıracaktır.
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir
yanıt olabilir?
A) Avrupa Birliği’nin Paris İklim Anlaşması ile ilgili bek-
lentileri nelerdir?
B) Paris İklim Anlaşması’nda hangi konulara yer veril-
mektedir?
C) Avrupa Birliği’nin enerji, teknoloji vb. alanlardaki he-
defi nedir?
D) Paris İklim Anlaşması’nın Avrupa Birliği ekonomisine
nasıl bir etkisi olacaktır?
E) Avrupa Birliği, Paris İklim Anlaşması’nda neden öncü
rol oynamıştır?
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 7

6-7. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 8. Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi’ne dair ilgi, “Diriliş Er-
tuğrul” ve “Kuruluş Osman” gibi dizilerin de etkisiyle son
günlerde iyice arttı. Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Döne-
Bizim için en büyük yol romanı, Evliya Çelebi’nin bir ro-
mi’nin siyasi tarihi, son yarım asırda bilhassa Halil İnalcık
man olmamasına rağmen içinde edebî türlerin birçoğuna
Hoca’mızın önce İslam Ansiklopedisi’ne yazdığı maddeler-
selam çakan unsurlar barındıran Seyahatname’sidir. Ben
le başlayıp padişahların daha sonra kitap hâline dönüşen
de evde kaldığımız şu günlerde Seyahatname’nin yoldaş-
biyografileri ve Feridun Emecen’in çalışmaları ile belli bir
lığıyla uzak yerlere seyahat eyledim. Seyahatname, biz
düzeyde aydınlığa kavuştu. Ancak Beyliğin Kuruluş Döne-
Türklerin sevdiği insanlara verdiği en büyük nişan olan
mi’ne dair yapılan çalışmalar hâlâ M. Fuat Köprülü, Ömer
“Evliya” sıfatıyla tanıdığımız Çelebi’ye ait. 17. yüzyılda ya-
Lütfi Barkan ve Cemal Kafadar’ın yaptığı çalışmaların ileri-
zılmış bir gezi kitabı. Yer yer duru fakat bazen de olabil-
sine geçmiyor, yapılan çalışmaların çoğu da hamasi olmak-
diğince fantastik bir anlatı. Sosyal hayat, tarih, coğrafya,
tan çok öte değil. Bu konuda yeni yayımlanan akademik bir
deyimler, atasözleri, efsaneler, savaşlar, felaketler, öykü-
çalışma ise Prof. Dr. Haşim Şahin’e ait. Haşim Şahin, Yapı
ler, türküler, halk şiirleri, mâni, giyim kuşam, eğlenceler
Kredi Yayınları tarafından geçen ay yayımlanan Dervişler,
ve daha neler neler… Evliya’mız verdiği bilgilerin yanında
Fakihler, Gaziler: Erken Osmanlı Dönemi’nde Dinî Zümre-
gidip gezdiği yörenin evlerinden, camilerinden, kuleleri ve
ler 1300-1400 adlı kitabında Osmanlı Devleti’nin Kuruluş
kalelerinden, saraylarından da bahseder... Ve anlatım bi-
Dönemi’ne dair daha önce pek ele alınmayan konuları en-
çimi... Sanki bir kıraathanenin içinde bir kilime kurulmuşuz
gin bilgi birikimiyle ortaya koymuş eserinde.
da Evliya’yı dinliyormuşuz gibi ----.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
6. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerine ilgi, bazı diziler
A) Seyahatname’de kurgusal ifadelere yer verildiğine
sayesinde başlamıştır.
B) Seyahatname’de farklı yazınsal türlerin özelliklerinin
B) Haşim Şahin, eser yazdığı konu hakkında geniş bir
bulunduğuna
bilgi birikimine sahiptir.
C) Evliya Çelebi’nin 17. yüzyıldaki önemli yazarlardan
C) M. Fuat Köprülü, Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi
biri olduğuna
ile ilgili ilk çalışmaları yapanlardan biridir.
D) “Evliya” sözcüğünün çok değerli bir unvanı ifade et-
D) Halil İnalcık, Osmanlı Devleti’nin siyasi tarihinin ay-
tiğine
dınlatılmasında önemli bir rol oynamıştır
E) Seyahatname’nin değişik mimari yapılarla ilgili bilgiler
E) Haşim Şahin’in söz konusu yapıtı sadece bir asırlık
içerdiğine
dönemi incelemektedir.

7. Bu parçanın sonuna getirilebilecek en uygun ifade

aşağıdakilerden hangisidir?
A) öylesine etkileyici, öylesine kuşatıcıdır

B) öylesine yakın, öylesine sımsıcaktır

C) o kadar derin, o kadar yoğundur

D) öylesine yalın, öylesine sıradandır

E) o kadar sevecen, o kadar saygılıdır

58
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

9. (I) İnsanlar, genellikle ilaçlı ürünlerin bulunduğu pazar veya
manavlar bütçelerine daha uygun olduğu için bu nokta-
lardan alışveriş yapmayı tercih ediyor. (II) Ne yazık ki bu
noktalardan her alışveriş yapıldığında üreticinin verdiği bir
sürü emek hiçe sayılmış oluyor. (III) Tüm bunlardan daha
can alıcı husus ise sağlığımız. (IV) Organik olmaktan uzak,
ilaçlı, kendi hâlinde yetişemeyen ürünleri her tüketişimizde
hasta olma riskimiz daha da artıyor. (V)
Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisine,
düşüncenin akışına göre “Yani organik ürüne sahip çık-
madıkça sağlığımıza da sahip çıkmamış oluyoruz.” cüm-
lesi getirilebilir?
A) V B) III C) IV D) I E) II
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir yazının giriş cüm-
lesi olmaya uygun değildir?
A) Tutkunun, hayal gücünün, aşkın ve öfkenin iç içe geç-
tiği kısa ama içeriği yoğun roman boyunca birçok soru
ile karşılaşacaksınız.
B) Gösteri toplumunun tutkulu bir üyesi olan Ejder, kendi
bilinçaltı ile “karşılaşacağı” “son” gösterisinden aklını
kaybetmeden çıkabilecek midir?
C) Çağımızda yeni iletişim teknolojileri sayesinde herkes
çeşitli yöntemlerle, “sahnede olmayı” başarmaktadır.
D) Hayal ettiği sahneye bir türlü çıkamayan Ejder’in trajik
öyküsünü okurken etrafınızdaki insanları görüyor gibi
olacaksınız.
E) Var olmak mı, görünür olmak mı? Bu soruda modern
zamanların “sosyal” ve “paylaşımcı” bireyleri genellik-
le ikincisini tercih ediyor.
59
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 7
11-12. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
11. (I) İtalya’nın başkenti Roma, tıpkı diğer İtalyan şehirleri
gibi zengin bir meydan kültürü taşıyor. (II) Yerel halkın bu-
luşma noktası olan meydanlar, günün her saati insan ha-
reketlerine ev sahipliği yapıyor. (III) Birçok meydan, kafe
ve restoranları ile sosyalleşme ve zaman geçirme ihtiyaç-
larını da karşılıyor. (IV) Navona Meydanı (Piazza Navo-
na), yüzlerce meydana sahip olan Roma’nın en bilinen, en
güzel meydanı. (V) Kenti ziyaret eden turistlerin de rota-
sında yer alan meydan, kentin Eski Roma Bölgesi’nin en
eski meydanları arasındadır. (VI) Navona Meydanı, Pant-
heon ile Campo dei Fiori arasındaki konumuyla da dikkat
çekmektedir. (VII) Meydan; ressam ve müzisyenleri, kafe
ve restoranları, süs havuzları ile cıvıl cıvıl bir atmosfere
sahip. ----.
Yukarıdaki parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikin-
ci paragraf hangi cümleyle başlar?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
12. Yukarıdaki parçanın (ayrılmış hâliyle ikinci paragrafın)
sonuna aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilemez?
A) Özellikle gece saatlerinde sanatçılardan yükselen mü-
ziği dinlemek, resim çizen ressamları izlemek şahane
B) Adım attığınız andan itibaren şen şakrak ve huzurlu
havasıyla Roma’da bambaşka bir dünyaya ayak bas-
mışsınız gibi hissettiriyor
C) Şehrin tam göbeğinde yer alan bu meydanda gece
de gündüz de oldukça renkli, hareketli ve cıvıl cıvıl
yaşanıyor
D) Meydana açılan ara sokaklarda çok güzel dükkânlar
ve yeme içme mekânları da bulunuyor
E) Roma’nın muhteşem meydan kültürünü deneyimle-
mek, renkli ve hareketli şehir yaşamına tanık olmak
için burayı gezilecek yerler listenize ekleyin
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 7
13. (I) Günümüz insanı, dışarıdan bir kuvvetin kendilerini ve
etraflarındaki insanları, gitmeleri gereken yönde hareket
ettirmesini bekler gibidir. (II) Ancak bir insanı hareket et-
tiren güç onun dışından geldiğinde hareket, her seferinde
geçici olur. (III) Arabanın benzini bittiğinde itilmesi gerekir.
(IV) İtilmesi sona erdiğinde otomobil hızla yavaşlar ve kısa
sürede durur. (V) Ancak aynı araçta benzin deposunu dolu
tutarsanız içindeki motor onu neredeyse sonsuza kadar
itmeye devam eder.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
sonra, düşüncenin akışına göre “Bu, tıpkı benzini olan
ve olmayan iki otomobil arasındaki fark gibidir.” cümlesi
getirilebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
14. Tiyatroya gidip salt oyun görmekle yetinmediğimiz gün-
lere eriştik. Artık iyi kötü, yeterli yetersiz konuşuyor, tar-
tışıyoruz tiyatro üstüne. Az şey mi bu? Tiyatro alanında
bir kımıldama, bir gelişme olduğunu bundan daha belirgin
gösteren ne olabilir? Konuşulan bir konudur bugün tiyat-
ro. Küçümseyemeyeceğimiz bir sanatsever, bir aydın kit-
lesini ilgilendiren yaygın bir konu. Bir sanat dalı toplumun
sanatseverleri, aydınları arasında konuşulmadıkça, en
azından bir dedikodu gibi de olsa günlük hayata girme-
dikçe o toplumda o sanatın varlığından söz edilemez. Bir
sanat dalının eylemi, birtakım sorunların ortaya çıkmasıy-
la belirir.
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
A) Tiyatroyla ilgili tartışmaların olumlu bir işaret olduğu
B) Tiyatro alanında önemli ilerlemelerin olduğu
C) Tiyatronun diğer sanat dallarını gölgede bıraktığı
D) Tiyatronun entelektüel çevrelerde takip edildiği
E) Önceki dönemlerde tiyatroya fazla ilgi gösterilmediği
60
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
15. Sait Faik’e sonbaharda, geceleri sinemalarda rastlardım.
Tanışmazdık. Sinemanın ön sıralarına otururdu. Yeşil bir
pardösüsü, kahverengi bir şapkası vardı. Sinema dönüşü
dalgın, Beyoğlu’nun gece yarısı kalabalığına dalar, çeker
giderdi. Sinemada bulunanlar arasında yazılarını okuyan
var mıdır acaba? Kuşkusuz yoktu. Sait Faik, edebiyatın-
dan hoşlanacak bir okur topluluğunu hazır bulan talihli
yazarlardan değildi. Okurunu yetiştiren, eğiten, okuruyla
birlikte oluşan bir yazardı. Gerçek talihin de bu olduğu
söylenemez miydi?
Bu parçaya göre Sait Faik için aşağıdakilerin hangisi
söylenemez?
A) Edebiyatın dışındaki bir sanat dalı ile edilgen bir ilişki
kurmuştur.
B) Halkın arasında yaşamış ve okuyucularıyla içli dışlı
olmuştur.
C) Bazen zihnini meşgul eden düşüncelerden, duygular-
dan kendini alamamıştır.
D) Yazın dünyasındaki tarzının kabul görmesi biraz za-
man almıştır.
E) Kendi okuyucu kitlesi ile kurduğu dinamik ilişki saye-
sinde varlığını hissettirmiştir.
16. Menteşe Dağları’nın Ege Denizi’ne kavuştuğu yarımada
üzerinde bulunan Dilek Yarımadası Millî Parkı, Kuşada-
sı’nın Güzelçamlı Mahallesi ve Söke’nin Büyük Menderes
Deltası olmak üzere iki ayrı bölgeden ziyaret edilebiliyor.
Adını, bölgenin 1.237 metre ile en yüksek noktası olan
Dilek Tepesi’nden alan Millî Park, Aydın sınırları içinde
bulunuyor. Millî Park’ın plajlar bölgesine Kuşadası’nın
Güzelçamlı Mahallesi’nden özel araçla, dolmuşla ya da
yaya olarak girilebiliyor. Mis gibi çam kokulu yolda ilerler-
ken ağaçların arasından görünen mavi güzellik kesinlikle
büyüleyici. Mavi ile yeşilin doyum olmaz buluşması, Millî
Park’ın farklı noktalarında kurulu olan seyir teraslarından
izlenebiliyor.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Farklı duyular ile seçilebilen ayrıntılara yer verilmiştir.
B) Tekdüzeliği kırmak için devrik cümlelere yer verilmiştir.
C) Açıklama yönteminden yararlanmıştır.
D) Nesnel bilgilere yer verilmiştir.
E) Yorum içeren cümleler kullanılmıştır.
Diğer sayfaya geçiniz.

17. Kendimi çok az döküp saçıyorum. Normal, gündelik bir
hayat sürdürüyorum; bu da bana yetiyor. Günde elli ki-
şiyle görüşüp konuşmak bana göre değil. Sürekli olarak
okuyup yazıyorum. Çok titiz, çok korunaklı yaşıyorum.
Alışık olmadığım insanlarla görüşmek beni rahatsız edi-
yor. Hayran ilişkisi bumerang gibidir: Her an nefrete dönü-
şebilir; budar, ehlîleştirir insanı. Bu yüzden, yaptıklarımın
ve yazdıklarımın insanların hoşuna gitmesi gibi bir ama-
cım hiç olmadı.
Böyle konuşan bir yazar için aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Çevresindeki insanları önemsemeyen, kendisini üs-
tün gören bir yapıya sahiptir.
B) Yaşayışı, duygu ve düşünce dünyası hakkında fazla
bilgi vermek istemez.
C) Sıradan ve olağan bir hayat akışını tercih ettiği için
mutludur.
D) Okurlarıyla samimi olmaktan kaçınır, bunun kendisine
zarar vereceğini düşünür.
E) Yazınsal faaliyetlerin merkezde olduğu bir nevi inziva
hayatı yaşamaktadır.
18. Sanatçılarımızın çoğu, sadece kendisinden önceki edebi-
yattan değil çağdaş edebiyattan, çağdaş kültürden de ko-
puk yaşıyor. Okumanın, araştırmanın okurlar için geçerli
bir eylem olduğunu düşünüyor. Okumak neden yalnızca
okurların işi olsun? Yazarlar da okumak zorunda. Tarihten
felsefeye, toplum biliminden ruh bilimine kadar çağdaş
düşünceyi takip etmek zorunda. Sadece kendi yazdıkları-
nı değil, başkalarının yazdıklarını da takip etmeli. Çünkü
dünyayı ve insanı kavramak ancak bu yolla mümkündür.
İyi bir yazar olmak için gözlem yetmiyor artık; gözleneni
derinlemesine irdelemek, tahlil etmek gerekiyor.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine
başvurulmuştur?
A) Karşılaştırma B) Tartışma C) Açıklama
D) Örnekleme E) Tanımlama
61
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 7
19. Yağmur yağacak. Sonbahardan elini eteğini çekmeye
başlayan gri gökyüzü, kışa yağmurlu ve soğuk bir merha-
baya hazırlanıyor. İşte, yağmura hazırlanan bu gökyüzü
altında şehrin uzak, eski ve sessiz mahallelerinde do-
laşmak istiyor yine yüreğim. Dış cepheleri solgun sarı ve
küskün beyazla sıvanıp boyanmış dar sokaklarında ken-
disine emanet edilen yalnızlığı bekleyen, duvar diplerine
sinmiş ve kendi gölgeleriyle oynayan kedileri bile yalnız
olan bu eski mahallelerde dolaşmak, vazgeçilmez bir arzu
oldu âdeta bende.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak
I. Doğadan insana aktarma yapılmıştır.
II. Farklı duyularla ilgili ayrıntılara yer verilmiştir.
III. Alışılmamış bağdaştırmalar vardır.
IV. Devrik cümleler kullanılmıştır.
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) I, II ve III B) II ve IV C) I, III ve IV
D) Yalnız IV E) II, III ve IV
20. Satılmıyor gerekçesiyle şiir dizisini yayından kaldıran bü-
yük yayınevlerine her gün yenileri ekleniyor. Sayısız şiir
dergisinin çıktığı, antolojilerin, yıllıkların peş peşe sökün
ettiği bir dönemde üstelik... “Bir antoloji yüz şiir kitabına
bedeldir.” deniyor âdeta. Tadımlık olan doyumluk olanın
yerine geçer oldu. Ancak şiir kitaplarının yeterince satmı-
yor oluşu sadece bugün yaşadığımız bir durum değil. Has
şiir, her zaman az satılmadı mı? Eskiden de öyleydi ama
medyatik olmak, popüler olmak bugün olduğu kadar prim
yapmıyordu; göz boyamıyordu.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşıla-
maz?
A) Nitelikli şiirlerin alıcısının çok az olması ilk defa karşı-
laştığımız bir sorun değildir.
B) Yayınevlerinin uygulamaları ile sanat ortamındaki du-
rum arasında çelişki vardır.
C) Günümüzde şiirin sanatsal düzeyinden çok şairin bili-
nirliği ve tanınırlığı değerli görülmektedir.
D) Şiir kitaplarına gösterilen ilgi, dün de bugün de diğer
türlerin gerisinde kalmıştır.
E) Seçilmiş şiirlerden oluşan kitaplar, diğer şiir kitapların-
dan daha çok tercih edilmektedir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 7

21. İpekçiliğin yumurtadan tırtıla, kozadan kelebeğe uzanan
tabii bir süreci var. Hataylı ipek üreticileri, tırtıl yumurtala-
rını kutular hâlinde köylülere, üreticilere veriyor. Bir kutu-
da sayıları otuz bine kadar ulaşabilen yumurta bulunuyor.
Yumurtaların içerisinden çıkan böceklerin gıdası dut yap-
rağı. İpek böceği dut yaprağıyla 45 gün boyunca besleni-
yor. Tırtıl, dut yapraklarıyla beslenerek büyümesini sür-
dürürken bu kez kendini içerisine hapsedeceği kozasını
örmeye başlıyor. Tırtıllar, kozasını örmek için mahir bir
mühendis misali iskele kuruyor. Tırtıl, beş günde tamam-
layacağı kozasını örebilmek için yüz binden fazla baş ha-
reketi yaparak ağzından ipek sıvısı salgılıyor. Bu esnada
bir tırtıl, yaklaşık bin beş yüz metre uzunluğunda ipek lifi
üretmiş oluyor ve bu şekilde tırtılın içinde bulunduğu ipek
kozası olgunlaşıyor. Yaklaşık beş günde kozasını örüyor.
Koza çatlamazsa tırtıl kelebek oluyor. Kozasından kele-
bek olarak çıkan tırtılın ömrü sadece üç gün… Bu süre
zarfında kelebek yumurtluyor ve ölüyor. Tırtılın yumurta-
ları, bir sonraki üretimler için muhafaza ediliyor. Bundan
sonra ipekler; haddeden geçirilip pişiriliyor, boyanıyor, do-
kuma tezgâhlarında dokunuyor ve birçok tekstil ürününde
kullanılıyor.
Bu parçada ipekçilik ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine değinilmemiştir?
A) İpek böcekçiliği ile uğraşan yetiştiricilerin, hasat dö-
neminin sonunda kozaları atölye ve fabrikalarda işle-
yerek koza üretimini gerçekleştirdiklerine
22. Viyola çalmaya ilk kez karar verdiğinizde bu enstrüman ile
çalınabilecek müzik çeşitliliğinin keman ile kıyaslandığın-
da çok daha az olabileceğinden endişelenirsiniz. Ancak
öğrenmeye başladıktan sonra, viyolanın güzel, zengin to-
nuna âşık olur ve daha zorlayıcı parçalar öğrendikçe bu
enstrüman ile çalınabilen geniş müzik çeşitliliği ile tanı-
şırsınız. Bu enstrümanın sahip olduğu bir başka avantaj
ise keman ve çello çalanların fazla olması ancak viyola
çalanların az olmasıdır. Akustikçiler, viyolanın genelde
koyu, derin ve can alıcı bir ses rengi olduğu görüşünde
birleşirler. Viyola ayrıca keman gibi çok küçük ya da çello
gibi büyük değildir, tam karar bir boydadır. Ses açısından
da keman ve çello arasında bir köprü gibidir.
Bu parçada viyola ilgili olarak aşağıdakilerden hangi-
sine değinilmemiştir?
A) Benzer müzik aletlerinden üstün yanlarının olduğuna
B) Önceleri fazla işlevsel olmayacağının düşünüldüğüne
C) Hem fiziksel hem de sessel olarak ölçülü bir enstrü-
man olduğuna
D) Ses özellikleri hakkında uzmanların fikir birliği içinde
olduğuna
E) Çalınma şeklinin hangi temele dayandığına

B) Dut bahçesinin, ipek böceği besleme ve üretim yerle-

rine yakın olmasının verimlilik açısından çok önemli
bir husus olduğuna

C) Tırtılların uzman, bilinçli bir insan gibi sistemli ve yo-

ğun bir çalışmayla kozalarını oluşturduğuna

D) Yumurtadan böceğe, sonrasında kozaya, en sonun-

da da kelebeğe kadar uzanan doğal bir sürecin ya-
şandığına

E) Ortaya çıkan ipeklerin belirli bir sistemden geçirilerek

farklı ürünlerde ham madde olarak kullanıma hazır
hâle getirildiğine

62
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 7

23. İlhan Tarus’un hikâyelerinde bir kül rengilik var. İlkokulda
iken bazı güzel çiçekleri koparır; defterlerimizin, kitapla-
rımızın arasında kuruturduk. İlhan Tarus da sanki insan
gerçekliğini, toplum gerçekliğini, hikâye hâline getirirken
“kurutuyor”; bakıyorsunuz, “canlı gerçek”; canını, sıcaklı-
ğını, renkliliğini yitirivermiş. Tarus; belli ki sanatın, sanat-
çının toplumla olan ilişkileri üzerinde düşünen, “insanlara
ve olaylara zihinsel açıdan, bir felsefi sistemin kontrolü
altında bakmak icap ettiğini” anlayan bir yazar. Hadiseleri
izah yetkisini elde etmeden hikâye yazamayacağını bi-
len bir sanatçı. Hikâyeleri değilse de yazdığı “birkaç söz”
bunu gösteriyor. İşini ciddiye alıyor.
Bu parçada İlhan Tarus’la ilgili aşağıdakilerden han-
gisine değinilmemiştir?
25. Kitaplar, dünyaya ve insanlara farklı bir açıdan bakmayı
öğretti bana. Ama bu çok bilinçsizce bir öğrenmeydi. Ben,
onları bir şeyler öğrenmek için okumuyordum. Okurken
huzur bulduğum, sayfaların bana sunduğu dünyalar ara-
sında gezinmeyi sevdiğim için okuyordum. Zamanla bu
alışkanlığımın beni farklı biri yaptığını anladım. Toplumun
dayattığı kurallar dışında bir dünyanın var olabileceğine
inandırdı kitaplar beni. Bir elmaya sadece meyve olarak
değil, güzel bir şiirin ışığında bakabiliyorum. Göğe ba-
kınca hava durumunu değil, Turgut Uyar’ı düşünüyorum
mesela. Ama onları birer kullanma kılavuzu olarak gör-
müyorum. Bu, kendiliğinden gelişen bir süreç. Kelimeler;
havaya, suya, toprağa karışıyor ve hayatınıza yön verme-

A) Öykülerindeki kişilerin sıradan insanlar olduğuna ye başlıyor.

B) Hayatı yorumlarken felsefeden yararlanmaya çalıştığına
C) Olayları açıklamadan öykücü olamayacağına inandı-
ğına
D) Sanat ve toplum sorunlarına kafa yoran bir yazar ol-
duğuna
E) Hikâyelerindeki kurgu ve anlatımın sönük kaldığına
Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez?
A) Öz eleştiri yapmayı seven biridir.
B) Genelgeçer yargılardan uzak durmaya çalışır.
C) Estetik duyarlılığa sahip bir kişidir.

D) Şiiri hayatın merkezine yerleştirmektedir.

24. Hayatın her alanında sahibinin yanında bulunan ok ve E) Okumaya ve kitaplara çok şey borçlu olduğunu düşünür.
yay, avcılıkta ve savaşta kullanılan önemli bir araç olmuş-
tur. Bundan dolayı da Türklerde çocuk yaşta ok atmayı
öğrenmek çok önemliydi. Eski Türklerde ok ve yaya çe-
şitli anlamlar yüklenmiş; ok ve yay, hükümdarın hâkimiyet
simgesi olmuştur. Türk destanlarından birisi olan Oğuz
Kağan Destanı’nda Türklerin atası olan Oğuz Kağan’ın
altından bir yayı ve altından okları olduğundan bahsedilir.
Oka yüklenen anlamlar içerisinde dostluk ve emin olma
anlamı da vardır. Türklerde okun bu yönü ile hediye ola-
rak kullanıldığı bilinir. Ok gönderilen kişinin gönderenden
emin olması anlamı vardır ve ok, dostluğun da bir simgesi
olma özelliğine sahiptir.

Bu parçadan okçuluk ile ilgili olarak çıkarılabilecek

en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Okçuluğun tarihi, çok eski dönemlere dayanmaktadır.

B) İnsanlar, kendini korumak için ok ve yayı kullanmıştır.
C) Ok ve yay, Türkler için hem millî hem de manevi değer
taşımakta ve anlam ifade etmektedir.
D) Bazı Türk destanlarında sembolik özelliklere sahip ol-
duğu görülmektedir.
E) Okçuluğun erken yaşlarda öğretilmesi, geçmişte bir
zorunluluk olarak görülmüştür.

63
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Deneme - 7 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 8
1. Yeni ve tartışmalı bir çalışmaya göre, olgunken seçildiği
müddetçe domatesin nereye konduğu fark etmiyor olabi-
lir. Deneyimli domates tadımcılarından oluşan bir heyet
toplayan araştırmacılar, uzmanlara birkaç cins ve melez
cins domates tattırmış. Domateslerin her biri, oda sıcaklı-
ğında ya da 7 °C’lik buzdolabında dört gün kalmış. Bu sü-
reç boyunca heyet, domates dilimlerini sekiz özelliğe göre
nesnel biçimde değerlendirmek üzere eğitilmiş. Bunlar
arasında renk, tatlılık, ekşilik, ağızda kalan tat ve sululuk
gibi özellikler bulunuyor. Beklentilerinize ters olabilir fakat
sonunda heyet, buzdolabında saklanan ve oda sıcaklığın-
da bırakılan domatesler arasında herhangi bir aroma farkı
tespit edememiş.
Bu parçada sözü edilen araştırmanın amacı aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Domateslerin yetiştirildiği yer ile tadı arasındaki ilişki-
yi tespit etmek
2.
B) Buzdolabının sebzelerin tazeliğini korumaya etkisini
belirlemek
C) Domateslerin buzdolabında belli bir süre saklanması-
nın aromaya etkisini saptamak
D) Domateslerin buzdolabında kaç derecede saklanma-
sı gerektiğini ortaya koymak
E) Domateslerin cinsi, rengi vb. ile tatlılığı ve aroması
arasındaki ilişkiyi incelemek
3.
64
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
2-3. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Doğadaki varoluşun şuna buna bağlıysa yandın, şartlar
her zaman senin istediğin gibi olmayabilir. Elde olmayan
nedenlerden dolayı “başına gelenler” yüzünden doğayı
suçlayacaksan olduğun yerde kal; köye, kasabaya dön-
meyi falan düşünme. Sonuçta şehirde hayat çok rahat:
Musluğu açınca su akıyor, elektrik de var, internet desen
gırla, bir yerden bir yere gitmek için hiç araç bulamazsan
bile taksiye binersin. Ama trafik?.. Ama kalabalık?.. Ama
gürültü?.. Kafanın içinden geçenlerin trafiği, düşünceleri-
nin kalabalığı ve iç seslerinin gürültüsünü de beraberinde
taşıyacaksın nasılsa, onların susmalarının mümkünü ol-
masa da sakinleyip seslerinin kısıldığına şahit olacaksın
burada. Bir zaman sonra onlar konuşsa da sen duymaz
hâle geldiğinde bir oh çekebilirsin artık. Sabrın varsa gel,
bu köyde sana da yer var.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Doğal güzelliklerle iç içe yaşamanın insana çok farklı
mutluluklar yaşattığı
B) Şehirlerdeki trafik, kalabalık ve gürültünün hayatı çe-
kilmez hâle getirdiği
C) Kentlerde yaşamı kolaylaştıracak imkânların çok faz-
la olduğu
D) İnsanların şehirlerdeki problemlerin etkilerini kendi
içinde azaltabileceği
E) Köylerde, kasabalarda olanaklar kısıtlı olsa da insa-
nın daha mutlu olabileceği
Bu parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
A) Doğal Hayatın Güzellikleri
B) Büyük Şehirlerdeki Sorunlar
C) Yaşam Alışkanlıklarını Değiştirmek
D) Doğadaki Yaşama Davet
E) İnsanın Kendini Dinleme İhtiyacı
Diğer sayfaya geçiniz.

4. Dinî ve sivil mimari eserlerin bezemelerinde çok sık kul-
lanılan “hayatağacı” motifi ana teması değişmeden Ana-
dolu Selçuklu Devleti’nde, Beylikler Dönemi’nde, Osman-
lı Dönemi eserlerinde de bezemelerde kullanılmış olup
günümüze kadar gelmiştir. Bu motif; taş, mermer, ahşap
üzerinde, madenî eşyalarda, hat sanatında, kitaplarda, cilt-
lerde, diğer ahşap ve maden işlerinde yer almıştır. Osmanlı
Dönemi’nde olduğu gibi günümüzde daha çok, “servi” for-
munda halk sanatlarına özgü bezeme unsuru olarak halı,
seccade, kilim, kumaş, işleme, baskı, keçe ve örmeleri içi-
ne alan zengin bir tekstil alanında yaşamaktadır.
Bu parçada “hayatağacı” motifi ile ilgili vurgulanmak
istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çok uzun bir geçmişe ve çok geniş bir kullanım alanı-
na sahiptir.
B) Türk kültür ve medeniyetinin en önemli sembollerin-
den biridir.
C) İlk defa Anadolu Selçuklu Devleti’nde kullanıldığı tes-
pit edilmiştir.
D) Devletler, dönemler değişse bile ana teması aynı kal-
mıştır.
E) Uzun ömürlü olma dileğinin simgesi kabul edilen bir
motiftir.
65
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 8
5. Dede Korkut-Oğuznameler-Oğuz Beylerinin Hikâyeleri adlı
kitap, Türk kültür tarihinin bu benzersiz eserinin (Dede Kor-
kut Hikâyeleri) bulunuşunun 200. yılında gerçekleştirilen bir
çalışmanın ürünüdür. Bu emsalsiz metin, bu sunumda yeni
bir okumaya eşlik eden yepyeni ve oldukça farklı aktarılmış
bir metin biçiminde okuyucu önüne çıkarılmıştır. Aktarılmış
metnin başkalığı, onun her şeyden önce, anlaşılmadık bir
yer kalmaması yolunda gösterilen bir çabanın ürünü olma-
sından kaynaklanır. Bu çalışmanın çeviri yazılı metninde
600’e yakın yerde düzeltme, ekleme ve yeni okuma önerisi
bulunmaktadır. Öncelikle mantığın ince süzgecinden geçi-
rilmiş, öte yandan anlam biliminin bütün yol ve araçlarıyla
bağlam yönünden tutarlılık öne çıkarılmış bir şekilde, eni-
ne boyuna tartışılarak, zihin çilesi çekilerek hazırlanmış bu
metinde çözülmemiş bir düğüm kalmadığını söyleyebiliriz.
Bu parçada anlatılan söz konusu kitabın vurgulan-
mak istenen özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dede Korkut Hikâyeleri’nin bulunuşunun 200. yılında
yayımlanmış olması sebebiyle tarihî bir öneme sahip
olması
B) Dede Korkut Hikâyeleri’nin yanında değişik Oğuzna-
melere ve hikâyelere de yer verilmiş olması
C) Orijinal metin üzerindeki pek çok yerde düzeltmelere
ve farklı yorumlama tavsiyelerine yer verilmiş olması
D) Anlam biliminin tüm yöntem ve imkânlarının kullanı-
larak akla gelebilecek bütün sorulara cevap verilmiş
olması
E) Dede Korkut Hikâyeleri’nin tüm yönleriyle anlaşılması
için çok yoğun emek harcanarak ve titizlikle oluşturul-
ması
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 8
6. Aşağıdaki parçalardan hangisi “Çok uzak ve tamamen ıs-
sız bir kıta olan Antarktika ile ilgili araştırmalar neden önem-
lidir?” sorusuna cevap vermektedir?
A) Kıtada yapılan bazı keşifler ve bölge üzerindeki çeşitli
hak iddialarının ardından 1957-1958 Uluslararası Jeo-
fizik Yılı’nda, kıtada hâlihazırda araştırma ekibi bulunan
on iki ülke, 1 Aralık 1959’da Washington’da Antarktika
Antlaşması’nı imzaladı. Taraflar; Antarktika’nın sadece
barışçıl amaçlarla kullanılmasında, bilimsel araştırmala-
rında iş birliği yapmakta, tüm gözlemleri kamuya açık ve
ücretsiz yaparak sonuçları ilan etme konusunda hemfikir
oldular.
B) Tarihçiler arasında, Antarktika’yı ilk gören kişinin kim
veya kimler olduğu konusunda bir fikir birliği yoktur an-
cak 1820’lerin başlarında Amerikalılar, İngilizler veya
Rusların bu kıtayı ilk görenler olması muhtemeldir. Kı-
taya resmî olarak belgelenen ilk ayak basma, Norveçli
kaptan Leonard Kristensen ve tam da uygun olarak isim-
lendirilmiş balina avı gemisi Antarktika tayfası tarafından
gerçekleştirilmiştir.
C) Antarktika; dünya üzerindeki en soğuk, en boş, en rüz-
gârlı ve en kuru yerdir. Kıta, 14.000.000 kilometrekare
üzerine kuruludur. Yani Türkiye’nin 18 katı büyüklükte-
dir. Buranın %97,6’sı buzla kaplıdır. En kalın olduğu yer-
de buz tabakası 4776 metre, ortalama 2160 metredir. Bu
buzlar, dünyadaki tüm buzların %90’ıdır ve gezegendeki
bütün tatlısuların %70’ini içerir.
D) Antarktika kıtasının, küresel Dünya sisteminin kritik bir
bileşeni olduğu konusunda giderek artan sayıda kanıt
var. Bu kıta, Dünya’nın nasıl çalıştığını anlayabilme-
miz konusunda son derece verimli bir araştırma sahası
sunmaktadır. Ayrıca Antarktika’daki şartlar, nihayetinde
uydularda, gezegenlerde veya gök cisimlerinde kullanı-
labilecek cihazların test edilmesi için son derece avantaj-
lıdır.
E) Antarktika istasyonlarının, üslerinin ve havaalanı kamp-
larının sayısı, 2018’de 7,2 kat artarak 109’a ulaştı ki bu,
her yıl %11,6’lık bir artışa denk gelmektedir. Ulusal An-
tarktika Programları Yöneticileri Konseyine (COMNAP)
göre bu istasyonların 43’ü yıl boyunca açık, diğerleri ise
mevsimlik olarak yani sadece hava izin verdiği zaman
açıktır.
66
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
7. Anna Karanina, Tolstoy’un en meşhur ve başarılı yapıt-
larından biridir. Romanda birçok gerçekçi yaşam sahnesi
küçük bölümler hâlinde öykülenmiştir. Roman kahraman-
larının kendi içlerine eğildikleri, kendi kendilerini tahlil et-
tikleri parçalar, bu eseri psikolojik roman türünün de za-
ferleri arasına katmıştır. Anna Karanina’da hayatları nasıl
olursa olsun insanlara iyi duygularla bakan, onları seven
ve anlayan bir ruh vardır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Anna Kara-
nina romanının özelliklerinden biri değildir?
A) Tolstoy’un çok ünlü bir eseri olması
B) Realist bir roman olması
C) Akıcı ve etkileyici bir üslubunun olması
D) Psikolojik romana benzeyen yanlarının olması
E) Romandaki kişilerin kendilerini analiz etmesi
8. I. Alman edebiyatının önemli isimlerinden Rainer Maria
Rilke’nin kuzeni olan Anna Grosser Rilke, ünü Avrupa
ülkelerine yayılan bir müzisyendir.
II. Trenden ilk indiğinde gördüğü sahneler de Rilke için
olumsuzdur.
III. Eşinin görevi nedeniyle Rilke’nin uzun süre İstan-
bul’da yaşaması gereken bir dönem olmuştur.
IV. Ancak Rilke kısa sürede İstanbul’a alışır ve Türkiye’yi
sevmeye başlar.
V. O zamanlarda Osmanlı Devleti’ndeki yaşam Avrupa-
lılar tarafından oldukça kötü resmedildiği için Rilke,
İstanbul’a gidecek olmaktan oldukça endişelidir.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir pa-
ragraf oluşturulmak istenirse hangisi baştan dördüncü
olur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 8

9. Bir özel okuldaki öğrencilerden bazıları akşam geç yat- 10. Sabrederek zamanın dertlerimizi çözebildiğini de öğ-
tıklarından ve sabahları toplu ulaşım araçlarını kaçırdıkla- rendim. Bir şeye üzüldüğüm zaman, olanları gerçekçi
rından derse geç kalmaktadır ve derse geç kalan öğrenci- bir şekilde görmeye, varsa kusurlarımı değerlendirmeye
ler hem öğretmenlerinin hem de derse erken gelen sınıf yönelirim. Sonra kendi kendime derim ki “Bundan iki ay
arkadaşlarının motivasyonunu bozup onları rahatsız et- sonra bu kötü olaya üzülmeyeceğim; şimdi niçin üzülü-
meye başlamıştır. Bu durum birtakım sorunlara yol açar. yorum, neden iki ay sonra iyi durumda olacağımı farz et-
Okul idarecileri de çözüm olarak geç kalan öğrencilere miyorum?”
cezai yaptırım uygulamaya karar verirler. Ancak bir za-
Böyle düşünen biri aşağıdakilerin hangisiyle nitele-
man sonra öğrencilerin derse daha geç gelmeye başla-
nemez?
dıkları görülür. Çünkü öğrenciler artık cezalarını çektikleri
için kendilerini rahat hissederler. Başka bir deyişle ----. A) Aceleciliği sevmeyen
I. daha önce yaşadıkları geç kalma duygusundan sıyrı-
B) Olumsuzluklara teslim olmayan
larak kendilerini haklı gördükleri bir pozisyona gelirler
C) Kendini teselli edebilen
II. özel okuldaki öğretmenler ve zamanında gelen diğer
öğrenciler, davranışlarıyla bu cezalardan hoşnut ol- D) Akılcı bir tutumu benimseyen
madıklarını gösterirler
E) Zamanı iyi değerlendiremeyen
III. idareciler, uyguladıkları bu metotla gerçek cezayı geç
kalan öğrencilere değil öğretmenlere ve diğer sınıf ar-
kadaşlarına verdiklerini fark ederler

Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre yukarı-

dakilerden hangileri getirilebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

11. (I) Edebiyat alanında özellikle öykü yazarlarının “Yaz-

dıkları yaşadıkları, yaşadıkları yazdıklarıdır.” biçiminde
yaygın bir düşünce vardır. (II) Bunun yanında elbette “Ta-
mamen yaşadıklarını anlatırlar, üretmeye girmezler.” diye
bir yazın kuralından da söz edilemez. (III) Yani anlatım
gereksinimlerinin temelinde bu kurgusal gerçeklik dikkat
çeker çoğunlukla. (IV) Çoğu yazarın kaleme aldığı anlatı-
larda çocukluk döneminin büyülü aynası öne çıkar. (V) İs-
ter saraylarda büyüsün ister şehrin kenar mahallelerinde,
sanatçı, çocukluğunun izlerini daima yanında hisseder.
(VI) Bu izler, onun ürettiği her yapıtta bir şekilde karşımıza
çıkar, canlılığını hiç yitirmeden.

Bu parça iki paragrafa bölünmek istense ikinci parag-

raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?

A) II B) III C) IV D) V E) VI

67
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 8

12. I. Sessizin Payı; tarih, edebiyat ve felsefeyi iç içe geçire-
rek de düşünmemizi sağlıyor.
II. Yazar, bu denemelerinde kendi düşünsel yolculuğu-
na okuru dâhil edip argümanlar geliştirirken bir yan-
dan da okurun zihninde örnekler oluşurturuyor.
III. Deneme, okurun aktif olarak katıldığı ve yazarın dü-
şünmeye yönlendirildiği bir yazı türüdür.
IV. Yazar, her denemede karmaşık yapıda bir konuyu ele
aldığı için konuları bu kısa yazı içerisinde özetlemek
çok zor, yine de ortak bir arayış hissediliyor deneme-
lerin bütününde.
V. Tür olarak “analitik deneme” diye adlandırabileceği-
miz bu metinlerde argümanlar, tartışma formunda
kaleme alınmış.
VI. Bir örnek üzerinden ya da bir roman kahramanı ara-
cılığıyla bir davranış alışkanlığına dikkatimizi çekmesi
de denemelerini öğretici kılan bir özelliktir.
14. (I) Tuzlu suyun çeşitli metotlarla içilebilir hâle getirilmesi,
deniz kenarında yaşayanlar için çok önemli bir durumdur.
(II) Ancak basit gibi görünen bu işlem profesyonel olarak
yapıldığında maliyetli, karmaşık ve zor bir işe dönüşüyor.
(III) Örneğin bir grup araştırmacının bir araya gelerek ge-
liştirdikleri güneş enerjisiyle çalışan tuzlu su arıtma siste-
mi, hiçbir ek enerjiye ihtiyaç duymadan metrekare başına
saatte altı litre su arıtabilmiştir. (IV) Ekibin geliştirdiği çok
katmanlı bir damıtma mekanizmasının bulunduğu sistem-
de, güneş enerjisiyle ısınan panellerle su buharlaştırılıyor,
sonra tekrar soğutularak suya dönüştürülüyor, bu esnada
ortaya çıkan ısı ise diğer katmana aktarılıyor. (V) Mevcut
arıtma sistemleri, böyle bir sisteme göre enerji verimliliği
açısından çok daha üstün olsa da maliyet ve kolay kuru-
lum gibi etmenler dikkate alındığında bu sistemin bazı se-
naryolarda çok daha avantajlı olduğu söylenebilir.

Yukarıda verilen cümlelerden hangisi bir paragrafın Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangi-
giriş cümlesi olmaya en uygundur? sinden sonra, düşüncenin akışına göre “Isının israfı
önleniyor ve bu şekilde on katmandan oluşan pasif sis-
A) III B) II C) I D) IV E) V tem, mevcut pasif sistemlerden iki kat daha verimli çalış-
mış oluyor.” cümlesi getirilebilir?

A) IV B) II C) I D) III E) V
13. Tarih boyunca, aşağı yukarı her kültürde seramik sa-
natının, toplumsal kimlikle hayati bir bağı olmuştur. Yu-
nancadan gelen seramik sözcüğü her biçimdeki kil anla-
mındadır. Bu malzemenin kalitesi sayesinde, müzelerin
çoğunda, tarih boyunca sanatçıların kendilerini toprakla
nasıl ifade ettiklerini görebiliriz. Seramik sanatında kulla-
nılan teknikler, tarih öncesi dönemlerden günümüze dek
değişmeden gelmiştir. Kuşkusuz bu denli köklü bir gele-
neğe, zengin ifade olanaklarına ve yenilik potansiyeline
sahip bir başka el sanatı daha yoktur.

Bu parçada seramikle ilgili olarak aşağıdakilerden

hangisine değinilmemiştir?

A) Ulusların karakteristik özellikleriyle seramik arasında

çok sıkı bir ilişki bulunduğuna
B) Seramik sanatında kullanılan pek çok tekniğin müze-
lerin yapısal özelliklerini yansıttığına
C) İlk dönemlerden günümüze kadar birçok uygarlıkta
seramik sanatının görüldüğüne
D) Seramik sanatının diğer sanat dallarından çok geniş
anlatım ve dışa vurum imkânları barındırdığına
E) Seramik kelimesinin hangi anlama geldiğine ve ilk
defa hangi dilde kullanıldığına

68
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

15. Uçurumdan uçuruma düşen, köpüklü suların oluşturduğu
30’a yakın şelalesiyle kayıp bir vadi... lhlamur, gürgen ve
meşelerin göğü hapsettiği bir ormanda, sararan yaprakla-
rın suyla muhteşem sonbahar düeti... İki yıl önce keşfedi-
len sarp vadide uğuldayan şelaleleri, muhteşem doğası
ve el değmemiş yaylalarıyla göz kamaştıran Erfelek…
Şamı Şelaleleri’nin gürültüyle aktığı vadideki eski su de-
ğirmeni, görmeye gidenlere şiirsel görüntüler sunuyor. Bu
değirmen, 1,5 kilometreyi aşan şelale tırmanışı için baş-
langıç noktası özelliği de gösteriyor. Şelalelerden tırma-
nınca ömrünüzde ilk kez göreceğiniz eşsiz bir manzara
sizi selamlıyor.
Bu parçanın anlatımına bakıldığında
I. Deyim aktarmalarına yer verilmiştir.
II. Sayısal veriler kullanılmıştır.
III. İmgesel bir anlatımı vardır.
IV. Birinci kişili anlatımla oluşturulmuştur.
V. Tanımlama yapılmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) I, II ve III C) II ve IV
D) II ve V E) I ve IV
16. Pek çok öykü, roman, senaryo ve tiyatro yazdım. Kale-
mimden kazandığımdan başka hiçbir geçim yolum yok.
Haziran ayında yazdığım tiyatrodan yüklüce bir telif ücreti
aldım. Ama kalemimi hiç mi hiç daha iyi bir geçim için
araç olarak kullanmadım, satmadım. Sanat çabalarım;
yeniyi, doğruyu, ileriyi bulmak, kendimi aşmak içindir. Ya-
zın dünyasına adım attığım günden beri böylesine önemli
bir prensipten taviz vermeden kalem oynattım. Bu konuda
başarılı olduğumu söyleyen birçok yazar, eleştirmen var.
Bu da benim için mesleki anlamda ayrı bir kıvanç kaynağı
olmuştur.
Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez?
A) Farklı yazınsal türlerde yapıtlar kaleme aldığı ve bun-
ların sayısını bilmediği
B) Ortaya koyduğu eserlerin sanatsal yönden belli bir dü-
zeyi yakaladığı
C) Yapıtları hakkında yapılan değerlendirmeleri önemli
gördüğü
D) Yazı hayatında kendi ilkelerine sadık kalarak başarıya
ulaştığı
E) Sanatsal üretimlerinin ve emeğinin maddi karşılığının
yüksek olduğu
69
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 8
17-18. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Çernobil faciasının yaşandığı bölgede başlayan yangı-
nın ardından radyasyon konusu yine gündeme oturdu.
Nükleer radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkileri ne-
lerdir? Bir nükleer kazadan sonra uzun süre düşük se-
viyede radyasyona maruz kalmanın riski nedir? Oregon
State Üniversitesi Nükleer Enerji Mühendisliği ve Sağlık
Fiziği Bölüm Başkanı Kathryn Higley’e göre radyoaktif
maddenin bozunurken veya parçalara ayrılırken çevreye
salınan enerjinin kendisine maruz kalan bir vücuda zarar
vermesinin iki yolu vardır: hücreleri doğrudan öldürmek
veya DNA’da mutasyonlara neden olmak. Bu mutasyon-
lar onarılmadığı takdirde ise bu oluşum, hücrede kansere
yol açabiliyor. San Francisco California Üniversitesinde
Epidemiyoloji ve Biyoistatistik Bölümünden Dr. Lydia Zab-
lotsk ise radyoaktif iyodun tiroit bezi tarafından emilme
eğiliminde olduğunu ve bunun da tiroit kanseri ile sonuç-
lanabileceğini belirtiyor.
17. Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Sözde soru cümlelerine yer verilmiştir.
B) Açıklama yönteminden yararlanılmıştır.
C) Uzman görüşlerine yer verilmiştir.
D) Sorularla merak uyandırılmaya çalışılmıştır.
E) Dil, göndergesel işlevde kullanılmıştır.
18. Bu parçada
I. radyasyonun yeniden çok konuşulmasının sebebi,
II. radyasyonun organizmaları olumsuz etkileme biçimleri,
III. radyasyondan korunmak için yapılması gerekenler
bilgilerinden hangilerine yer verilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) I, II ve III E) I ve II
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 8

19. Ne yapmalı, nasıl yapmalı da ormanlarımızı kurtarma-
lıyız? Korucuları çoğaltmalı, halkımıza ormanların fay-
dalarını -ormanlardan kereste, odun elde ettiğimizi; or-
manların selleri önlediğini; havayı temizlediğini; çayırları,
dereleri beslediğini; kuraklığın, kıtlığın önüne geçtiğini;
ormanların yamaçlarından toprağın akıp gitmesine karşı
koyduğunu- anlatmalıyız. Ama halkımıza ilkin ormanın bir
ağaç tarlası olmadığını, orman toprağının tarım toprağı ol-
madığını anlatarak onların orman anlayışında bir değişik-
lik yapmalıyız. Bu anlayış değişikliğini sağlamak -biliyo-
rum ki- çok kolay olmayacak ve çok zaman alacak. Fakat
sabırlı bir şekilde bu mücadeleyi sürdürmek zorundayız.
Bu parçaya göre aşağıdakilerin hangisi ormanların ko-
runması için alınması gereken tedbirlerden değildir?
21. Mikro planda, her kişisel ya da kurumsal koleksiyonun
farklı hikâyeleri ve gelişim süreçleri vardır. Kişisel mana-
da koleksiyonerliğin ilk aşaması genellikle merak kıvılcım-
ları ile başlar. Bir dostunuzun evinin salonundaki bir tablo,
ofis masasının üzerindeki bir gümüş hokka takımı, üniver-
site hocanızın kütüphanesindeki bir el yazması, sizdeki
bu merakı harekete geçirmek için yeterlidir. Koleksiyoner-
lik tam tabirle “bulaşıcı bir hastalık” gibidir ve sizi mutla-
ka bir anda etkisi altına alır. Biraz da koleksiyonerlerden,
kendi koleksiyonlarını oluşturan parçalar ile ilgili hikâye-
leri dinlediyseniz bu “hastalık” giderek daha kronik bir hâl
alır. Kendinizi bir anda, boş zamanlarınızda, merakınızı
celbeden koleksiyonluk parçalarla ilgili bilgi edinmeye ça-
lışırken bulursunuz. Bu bilginin ilk kaynağı da genelde sizi

A) Ormanların yararlarını anlatarak herkesi bilinçlendirmek
B) Kırsal kesimdeki vatandaşların aydınlatılmasına öncelik
vermek
C) Tarım arazilerinin daha verimli kullanılmasını sağlamak
D) İnsanlara yeni bir bakış açısı kazandırmak için çaba har-
camak
E) Ormanları koruyan görevlilerin sayısını artırmak
bu konuda etkileyen kişi ya da kurum olur. Büyük kolek-
siyonerlerin hemen hepsinin hikâyeleri böyledir. İlk adımı
attıktan sonra geçmişle gelecek arasında bir köprü kuru-
yorsunuz. Geride hoş bir seda bırakmak için hayatta bir
kez karşınıza çıkacak bir fırsattır aslında koleksiyonerlik.
Bu parçada koleksiyonculuk ile ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Kontrolden çıkıldığında psikolojik rahatsızlık boyutu-
na evrilebileceğine

B) Bir şeyi edinme, bir şeyle uğraşma isteğiyle ortaya

çıktığına

C) İnsanların birbirini hızlı bir şekilde tesiri altına aldığına

20. Ön yargı; belirli bir konuda fazla düşünmeden, yeterli uğ-
raş göstermeden önceden edinilen olumlu veya olumsuz D) Güzel yaşanmışlıklar bırakmak için bir şans olduğuna
kanı, başka bir deyişle insanın kendi iradesiyle düşünsel
özgürlüğüne getirdiği sınırlamadır. Bir şeyin iyi veya kö- E) İlgililerin bir anda kendini koleksiyonculuğun içinde
tülüğüne ilişkin önceden kazanılan kanılar; düşünmeden, bulduğuna
değişik görüşü dinlemeden, okumadan devam ettiriliyorsa
o konuda ön yargı var demektir. Ön yargı, insan kişiliğinin
değişmez bir özelliği durumuna gelirse saplantı olarak ad-
landırılır.

Bu parçaya göre ön yargı için aşağıdakilerin hangisi

söylenemez?

A) Bazen negatif, bazen pozitif bir nitelik taşıdığı

B) İnsanların zihinsel tembelliğinin sonucu olduğu
C) Zaman içerisinde saplantı hâline gelebileceği
D) İnsanın fikir özgürlüğünü kısıtladığı
E) Olumsuz örneklerinin daha çok görüldüğü

70
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

22. Türkülerimiz, hakikati olduğu gibi görüp söylemekten asla
çekinmeyen ermiş ve cesur kimselerin söylemleridir. Türk
insanının düşünen, soran; seven, küsen; gülen, ağlayan
kalbinin içini görürüz türkülerde. Onlar bizim romanımız-
dır, bizi anlatır asırlardır bizlere. Türküler bir kültürün en
insancıl, en öznel parçasıdır. Türkü zevkinden yoksun
kalmak, ruh yönünden çok şeyden yoksun olmak demek-
tir. Türkülerin -ama gerçek anlamda soylu türkülerin- ken-
disi, başlı başına bir öğretmendir. Türkü sevgisi çok küçük
yaşlarda aşılanmalıdır. Türküleri seven bir çocuk, başta
canlıyı sever; insanları, toplumu sever. Türküler onlara
vatan sevgisi, vatanını tanıma ve tanıtma arzusu kazan-
dırır. Seçerek dinlediğimiz türkülerin ahlak eğitimini de
etkilediğini görürüz. Toplumlar günümüzde yoğun bir ile-
tişim ve etkileşimle karşı karşıyadır. Bu da çevrenin hızlı
bir biçimde dışa açılmasını, değişmesini ve yenilenmesini
mecbur kılmaktadır. Bu şartlar, sanatta olması gereken
soylu değerleri sarsar, bozar; başka bir deyişle yozlaştırır.
Bu şekilde ortaya çıkan, türkü adı altında bizlere dinletil-
mek istenen bayağı deyişlere dönüşür.
Bu parçada türkülerle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine değinilmemiştir?
A) Türküler ile insanların hayatları arasında benzerlikler
bulunmaktadır.
B) Türkülerin, etik değerler üzerinde olumlu bir etkisi
vardır.
C) Türküler, meydana geldiği toplumun insanını ve coğ-
rafyasını anlatır.
D) Türkülerin aynı zamanda eğitici ve öğretici bir yönü
de vardır.
E) Yaşanan duygular ne kadar yoğunsa türkülerin etkile-
yiciliği de o kadar derindir.
71
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 8
23. Hiç düşündünüz mü, bugüne kadar ne çok karar almış ve
ne çok karardan vazgeçmişizdir? Hayatımızı, kararlarımı-
zı, duygularımızı ne kadar ertelemişizdir sizce? Nedendir
bu vazgeçişler, erteleyişler? Cevabı çok açık: cesaret, mo-
tivasyon ve inanç eksikliği. Eminim ki pek çoğunuz, “Hadi
canım, cesaretim yerinde ama şartlar... İstedim ama olma-
dı.” gibi “ama”sı bol bahanelerinizi aklınızdan geçirdiniz.
Şartlar ne olursa olsun, inanarak, vazgeçmeden, aynı is-
tek ve motivasyonla çabaladığımızda neleri değiştirebile-
ceğimizi görmemiz ve göstermemiz gerekir. İşte tam da bu
yüzden çocukların inanç ve cesareti biz yetişkinlerde olsa,
diye düşünmeden edemedim. Neleri değiştirirdik, kanayan
kaç yaraya merhem olabilirdik, kendi hayatımızı erteleme-
den nasıl da dolu dolu yaşardık kim bilir?
Bu parçanın yazarı gibi düşünen bir kişinin aşağıdaki-
lerden hangisini söylemesi beklenemez?
A) Planlarımı güncelleyerek en uygun zamanda gerçek-
leştirmeye çalışırım.
B) Başka insanların mutluluğunda pay sahibi olmak beni
de mutlu ediyor.
C) Azim ve atılganlık konusunda küçüklerden alacağı-
mız dersler var.
D) Kendi yaşamımızı daha güzel ve anlamlı kılmak için
gayretimizi sürdürmeliyiz.
E) Bütün olumsuzluklara rağmen mücadele gücümüzü
kaybetmememiz gerekir.
Diğer sayfaya geçiniz.
Deneme - 8

24-25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 24. Bu parçadan,

I. İçinde bulunduğumuz ortam ve şartlar psikolojimizi et-
İnsanlar genellikle duygusaldır. Olaylara, durumlara tep- kiler.
kiler verirler. Enerjinin dönüştüğü bir alandır duygular. II. Ruh sağlığını korumak isteyenler, metrobüsleri tercih
Mutlu ve pozitif bir enerji alanı, bir anda yerini mutsuz, etmez.
negatif bir enerji alanına bırakabilmektedir. Bunun sebe- III. Duygusal direnci kuvvetli insanlar, pozitif enerjiye sa-
bi; bir kişi ile karşılaşmak, bir olaya tanık olmak, bir tele- hiptir.
fon görüşmesi yapmak vb. pek çok durum olabilmektedir.
İstanbul’da yaşayan ve metrobüs kullanan birçok kişi; yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
mutsuz, depresif, stresli ve gergindir. Enerjileri oldukça
A) I ve II B) II ve III C) I ve III
düşüktür. Çünkü metrobüsler, onlarca insanın sıkışarak
bir araya geldiği toplu taşıma araçlarıdır. Kimisi işine, ki- D) Yalnız I E) Yalnız III
misi evine, kimisi bir randevusuna, kimisi hastaneye ye-
tişmeye çalışmaktadır. Boş metrobüs beklemek, bunun
gelmeyeceğini anlamak, dolu bir metrobüse binmek ve
binbir çeşit insanla içli dışlı seyahat etmek gerçekten zor-
dur. Evden çıkarken enerjisi yüksek, keyfi yerinde olan bir
kişi, metrobüse bindikten bir süre sonra öfkeli, sinirli bir
ruh hâline bürünebilmektedir. Yoğun trafikte tampon tam-
pona giden birçok araç sürücüsü için de durum böyledir.
İş yerinde sürekli sizi rencide eden bir üst düzey yetkilinin
varlığı da enerjinizi bir anda dibe çekebilir.

25. Bu parçadan hareketle

I. İstanbul’da trafik problemine yetkililerin çözüm bulma-
sı gerekir.
II. Metrobüslerde mutlu insanlar görmek imkânsızdır.
III. İnsanlardaki negatif enerjinin nedenleri birbirinden
farklı olabilir.

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I ve III

72
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Deneme - 8 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

DENEME SINAVI - 9
1. İlköğretim ve ortaöğretim çağındaki öğrencilerin en çok
zorlandığı, en çok korktuğu ders genellikle matematiktir.
Bu düşünceden hareketle biz, farklı bir matematik kitabı
yazmak istedik. Elinizdeki bu kitabın amacı, matematiği
korkulan bir ders olmaktan çıkarmaktır. Bunun için kitap-
taki sorular, kolaydan zora doğru titizlikle seçildi ve dizil-
di. Bu yöntem, konuları en iyi şekilde öğrenip matematiği
zevkli bir ders olarak görmenizi sağlayacaktır. Kitaptan
yararlanmak istiyorsanız konuları iyice kavrayıp testler-
le sıcağı sıcağına pekiştirmelisiniz. Gelen eleştiriler ve
öneriler doğrultusunda kitabı yeniden gözden geçirdik ve
güncelledik. Kitabımızın öğrenciler için çok faydalı ve yet-
kin bir başvuru kaynağı olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Bu parçada tanıtılan matematik kitabı için en uygun
isim aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Temel Matematik
B) Sevimli Matematik
C) Kolay Matematik
D) Güncel Matematik
E) Yararlı Matematik
73
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
TÜRKÇE
2. Bugüne kadar pek çok şairden daha fazla şiir kaleme
aldım. Fakat tek bir şiir kitabımı bile yayımlatma imkânı
bulamadım. Şu anda elimde aşağı yukarı on yıl emek
harcadığım deneme-şiir türü bir eser var. Şiir ile düzya-
zının kucaklaşıp kaynaştığı bu eserimi yayına hazır hâle
getirinceye kadar tam dört kez gözden geçirdim. Haziran-
dan bu yana İstanbul’da dolaşmadığım yayınevi kalmadı
diyebilirim. (Daha önce Ankara’daki yayınevlerini de do-
laşmıştım.) Öteki eserlerimin başına gelen, ne yazık ki bu
eserimin de başına geldi. Bırakın yayımlamayı, kitabımı
okuyup inceleyecek bir yayıncı bile bulamadım. Sadece
bir eser için on yılınızı vereceksiniz, sonra da onunla ilgi-
lenecek bir yayınevi bile bulamayacaksınız. Ne kadar acı
bir durum, değil mi?
Bu parçada yakınılan durum aşağıdakilerden hangi-
sidir?
A) Yayınevlerinin hep aynı türdeki eserleri yayımlaması
B) Yayınevlerinin sadece ünlü sanatçıların eserlerini ya-
yımlaması
C) Yayın piyasasındaki işlerin çıkar ilişkilerine dayalı ol-
ması
D) Yayıncıların tanınmayan yazarları ve yapıtları küçüm-
semesi
E) Binbir emekle hazırlanan bir yapıta yayıncıların ilgisiz
kalması
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 9
3. Türkçeye başka dillerden giren sözcükler için epey yeni
sözcük önerdim. Örneğin “kelime” için “sözcük”, “mana”
için “anlam”ı önerdim ve bu iki sözcük tuttu, gündelik dile
yerleşti. Dilimizin karakteristik yapısını iyi bildiğim ve dille
ilgili çok eser okuduğum için bu isabetli sözcükleri bul-
mam kolay oldu. Güzel Sanatlar Fakültesindeki öğret-
menliğim sırasında bu birikim çok işime yaradı fakat beni
bu alana asıl sürükleyen faktör, şairliğim oldu. Çünkü şiir
yazarken her zaman dilin bütün olanaklarını kullanmak
zorunda hissettim kendimi.
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir
yanıt olabilir?
A) Dilimize yabancı dillerden giren sözcükler konusunda
neler düşünüyorsunuz, bunun önüne geçmek için ne-
ler yapılabilir?
B) Sizin için dil ile ilgili çalışmalarınız mı yoksa şairliğiniz
mi ön plandadır, gerekçeleri ile açıklayabilir misiniz?
C) Usta bir şair olduğunuz kadar dil ile ilgili bazı çalışma-
larda da sizi görüyoruz, bu iki alan arasında nasıl bir
bağlantı kuruyorsunuz?
D) Yabancı sözcüklere Türkçe karşılıklar bulma konu-
sunda sizin de katkılarınız oldu mu, olduysa örnek
verebilir misiniz?
E) Yabancı sözcüklere karşılık olarak önerilen sözcükle-
rin tutması için hangi özelliklere sahip olması gerekir?
74
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
4. Ağlamak zayıflık mıdır? Ağlamak bir zayıflıksa bile zayıflık
olarak tanımladığımız şeyden sürekli kaçabilir miyiz? Ka-
çarsak da bunun bedeli ne olur? Eğer bir “güçlü” tanımla-
ması yapıyor, kendimizi öyle görüyorsak gün gelip bunun
zıddını da bir şekilde yaşamamız kaçınılmazdır. Yoksa
bu zayıflık olarak kabul ettiğimiz şey, bir şekilde kendine
başka kaynak arayacak; ummadığımız bir yerden kendi-
ne çıkış yolu bulacaktır. Ve siz bu anlam veremediğiniz
çıkışın belki de yıllarca nedenini bilemeyeceksiniz. Yıllar
içinde çok iyi öğrendiğim bir ders varsa o da bastırılmış
duygunun size çok daha zarar verdiğidir. Bastırmadığınız
duygu, kendinizi çok fazla özdeşleştirmediğiniz müddetçe
size fazla zarar veremez. Oysa ağlamanın aynı zamanda
insanı rahatlattığını da biliriz. “Ağla, açılırsın!” deriz, örne-
ğin ağlayan bir arkadaşımıza.
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki-
lerden hangisidir?
A) İnsanlar, duygularını kontrol etmeyi ve yönetmeyi bi-
lirse kendilerini güçlü hissederler.
B) Ağlamanın insanın doğası ile özdeşleşmiş bir eylem
olduğu hiçbir zaman unutulmamalıdır.
C) Ağlamak, bir güçsüzlük göstergesi olmadığı gibi bas-
tırılması gereken bir davranış da değildir.
D) İçimizdeki sıkıntılar gözyaşı şeklinde akıp gidince
psikolojik olarak rahatladığımızı hissederiz.
E) Zayıflık gibi görülen duygulara kendimizi teslim et-
mediğimiz sürece onlardan korkmaya gerek yoktur.
Diğer sayfaya geçiniz.

5. Toplumun şekillendirdiği bir varlık olarak insan, birçok
yönü ile içinde yaşadığı toplumun ürünüdür. Toplumların
iyi ya da kötü olarak nitelenebilecek yönleri de içinde ya-
şayan insanların asıl belirleyicileri olarak karşımıza çıkar.
Birey, toplumun kendisine fayda sağlayan yönleri ile mut-
lu olurken kendisinde bulunmayan ya da kendisinin zarar
gördüğü yönler ile de mücadele içerisindedir. Kültürlerin
öğrettiği tutkular ve kaygılar bireylerin ürünüdür. Bireyler,
öğretilen tutkuların peşinde koşarlar, yine öğretilen kay-
gılardan da kaçmaya çalışırlar. Toplumsal kültürün bir
sonucu olarak yaşarken öğretilenlerden doğan mücade-
lesinin ismini ise “özgürlük” olarak koyar.
Bu parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden hangi-
sidir?
A) Birey-Toplum Çatışması
B) Bireysel Benliğin İnşası
C) İnsanın Sosyal Benliği
D) Birey-Toplum İlişkisi
E) İnsanın Özgürleşme Arayışı
75
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 9
6. Dünyada plastik üretimi yıllara göre sürekli bir artış göste-
riyor. Küresel plastik üretimi 2017 yılında 348 milyon ton
civarlarındayken bu miktar, 2018 yılında 360 milyon tona
yaklaştı. Yıllar içerisinde plastiklere olan talebin artması
ve bazı plastik türlerinin tam anlamıyla doğada çürüme-
sinin yüzlerce yıl sürebildiği göz önünde bulunduruldu-
ğunda plastik üretimi ve kullanımının daha çevreci düzen-
lemeler ve yaklaşımlar çerçevesinde gerçekleştirilmesi
gerekmektedir. Dünyada plastik kullanımının azaltılması,
geri dönüşüm, tekrar kullanım, enerji üretimi vb. faaliyet-
lerin üst seviyelere taşınması gibi politikalar, yeterli dü-
zeyde uygulanmıyor. Mücadelenin en önemli yollarından
biri de petrol bazlı plastiklerin yerini mümkün olduğunca
biyobozunur özelliğe sahip ve sürdürülebilir şekilde üre-
tilebilen biyoplastiklerle doldurmaktan geçiyor. Diğer ta-
raftan doğaya verdiğimiz tahribatın boyutlarını azaltması
beklenen biyoplastik ve biyobozunur plastiklerin bütün
sorunu ortadan kaldıracağını düşünmek, çok da gerçekçi
görünmüyor. Daha sürdürülebilir çözümler için tüm pay-
daşlar olarak günümüzdeki plastik üretim/kullanım ve kul-
lanım sonrası alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerekiyor.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Plastik tüketimi, dünyada her geçen gün giderek art-
makta ve çevresel sorunlara yol açmaktadır.
B) Plastik kullanımının daha da azalması ile birlikte bu
durumun doğada olumlu yansımaları görülecektir.
C) Çevreci ve doğacı politikalar, küresel düzeyde daha
etkin olarak yer bulmalıdır.
D) Petrol menşeli plastik ürünlerle birlikte biyoplastikle-
rin de azalması gerekmektedir.
E) Atık plastiklerin geri dönüşümü ve enerji üretiminde
kullanımı yeterli seviyede değildir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 9
7. Edebiyat türleri arasında önemli bir yeri olan şiir, sözlü
edebiyatın da ilk türlerinden biri olmuştur. Eski Türklerde
şaman, kam, baksı, ozan, gibi dinî liderler; kopuz adını
verdikleri çalgılarıyla ilk şiir örneklerini vermişlerdir. Bili-
nen ilk Türk şairleri; Çuçu, Aprın Çor Tigin, Kül Tarkan,
Pratyaya Şiri gibi isimlerdir. İslamiyet öncesi Türk şiirleri
hece ölçüsüyle yazılmıştır. Bu şiirlerde yedili, sekizli, on
birli ölçülere sık rastlanır. Eski Türk şiirlerinde kafiye ol-
dukça önemlidir; şiirlerin nazım birimi dörtlük, uyak çeşidi
ise yarım uyak şeklindedir. Bu dönemde yabancı dillerin
etkisi olmadığından dildeki sözcük sayısı çok azdır. Şiir
konuları arasında kahramanlık, yiğitlik, ölüm, savaş, bi-
nicilik, at sevgisi, askerlik ve aşk gibi kavramlar ön plan-
dadır. Şiirler; sığır adı verilen av şölenleri, yuğ adı verilen
yas törenleri ve şölen adı verilen toplu ziyafetlerde söy-
lenmiştir. Genel olarak anonim olan bu ürünler yalın bir
Türkçe ile söylenmiştir.
Bu parçada verilen bilgilere göre aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
A) Şiirde ses ve ahenk unsurlarından etkili bir şekilde
yararlanılmıştır.
B) İslamiyet öncesinde verilen ürünlerin söyleyeni bilin-
memektedir.
C) Yabancı sözcük sayısı İslamiyet öncesi şiirlerde sı-
nırlı kalmıştır.
D) Şiirlerde daha çok yiğitlik, aşk, ölüm gibi konulara yer
verilmiştir.
E) Türklerde sosyal ve kültürel bir faaliyet alanı oluş-
muştur.
76
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
8. (I) Hasta olduğumuzda sürekli başvurduğumuz antibiyo-
tiklerin artık işe yaramama ihtimali, insanlığın en büyük
korkularından biridir. (II) Bazı bakteri türlerinde antibiyo-
tik direnci görülme oranının yüksek olduğu ve antibiyo-
tik direnci olan bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlara
yakalananların ölüm riskinin, antibiyotik direnci olmayan
bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlara yakalananlara
göre kimi durumlarda iki kat fazla olabildiği tespit edilmişti.
(III) Antibiyotik kullandığımızda genetik yapısı ilaca karşı
duyarlı olan bakteriler, büyük ölçüde zarar görür ya da
ölür. (IV) Fakat bu durum tüm bakteriler için geçerli de-
ğildir, kimi bakteriler böyle durumlarda anlık mutasyonlar
geçirerek antiboyitikleri etkisiz hâle getiren enzimler üretir
ya da antibiyotiklerin hücreye girmesini sağlayan yolları
kapatabilir. (V) Ancak bu süreç, direncin oluşma sürecin-
den çok daha yavaştır. (VI) Bu nedenle uzmanlar, her ne
kadar hastalıklarla mücadelede tamamen göz ardı ede-
mesek de en azından antibiyotik kullanımını sınırlamamız
ve yalnızca doktorların gerekli gördüğü durumlarda anti-
biyotik almamız gerektiğini ifade ediyorlar.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin han-
gisinden sonra, düşüncenin akışına göre “Koşullar
değiştiğinde bakterinin antibiyotiğe karşı direncini kaybet-
mesi ve bakteri popülasyonunun eski hâline dönmesi de
mümkündür.” cümlesi getirilebilir?
A) II B) III C) V D) VI E) IV
9. (I) Eleştirmenin ele aldığı edebiyat yapıtlarını, etkinlikle-
rini, edebiyatçıları değerlendirirken dayandığı bir yaşam
görüşü olmalıdır. (II) Dünyaya bakış biçimi, insan anlayışı
olmalıdır. (III) Eleştirmenin saygınlığı, etkinliği bu yaşam
görüşünün işlenmişliğiyle, derinleştirilmiş olmasıyla orta-
ya çıkar. (IV) Kitaplardan, çeşitli okumalardan, okuldan
edinilmiş bilgilerinin yanı sıra, eleştirmenin yaşamdan
devşirebildiği bilgileri, onun kişiliğinde birleşerek eleştirel
donanımını oluşturur. (V) Okur ya da yazar olarak eleştir-
menin asli sorumluluğu, sanat yapıtlarının gerçek değerini
taraf tutmadan ortaya çıkarmak ve edebiyat dünyasında
tanınmasını sağlamaktır. (VI) İşte bu gerçek; bir eleştir-
menin derinliğini, kapsayıcılığını, evrenselliğini gösterir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
Diğer sayfaya geçiniz.

10. (I) Edebiyat dünyasında bazı eleştirmenler polisiye ro-
manların kurguya değil gerçeklere dayandığını, belli bir
üslubu olmadığını ve edebiyat eseri sayılamayacağını
ileri sürerler. (II) Bilinen ilk polisiye romanı, Edgar Allan
Poe’nun eseri Morg Sokağı Cinayeti’dir. (III) Edgar Allan
Poe, türün ilk yazarı olmakla birlikte bu türün özelliklerini
de belirleyen en önemli kişidir. (IV) Morg Sokağı Cina-
yeti ile doğan bu türün popüler olmasında en büyük pay,
Arthur Conan Doyle’un Sherlock Holmes karakterinindir.
(V) Ardından soylu, haydut ruhlu ancak büyük bir dedektif
yetenekleriyle Arsen Lupen ve milyonlarca okura ulaşan
Agatha Christie’nin ölümsüz karakteri Hercule Poirot gelir.
Bu paragraftaki numaralanmış tümcelerden hangisi
düşüncenin akışını bozmaktadır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
11. Dönemin bazı şairleri devlet adamlarıyla çok iyi geçinmiş,
devlet adamları bu şairlere çeşitli memurluklar vermiştir.
Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Kemalettin Kamu
bunlara örnek gösterilebilir. Şairlerin siyasetle meşgul ol-
ması, şiirin belli bir kısırlık çıkmazına girmesi demektir.
Öyle ki içinde gerçekten şairlik mayası taşıyan şairler bu
çıkmazı belirtme gereğini duyarlar. Ahmet Muhip Dıranas
ve Necip Fazıl Kısakürek, bu rahatsızlıkları dile getiren
yazılar yazdılar. Onlara göre şairlerin bu tutumları yanlış-
tı. Şairlerin siyasilerle içli dışlı olması şiirin kendini tekrar-
dan kurtaramaması demektir.
Bu parçaya göre aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
A) Sanatçıların politikacılara çok yakın durmasının sana-
tın ruhuyla bağdaşmadığı
B) Bazı şairlerin kamu yöneticileriyle samimi ilişkiler için-
de olduğu
C) Ülke yönetimiyle ilgilenen şairlerin şiir alanındaki üret-
kenliklerinin azalacağı
D) Ahmet Muhip Dıranas ile Necip Fazıl Kısakürek’in me-
muriyetten uzak durduğu
E) Şairlerin politikacılarla ilişkilerinin kimi şairler tarafın-
dan yadırgandığı
77
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 9
12. I. İyileştirme prosedürleri ve süreçleri, yerine göre deği-
şirdi ama genellikle Tanrı’ya yakarmayı, adak sunma-
yı, el vermeyi ve muskaların, tılsımların, yüzüklerin,
kutsal eşyaların, imgelerin kullanımını içerirdi.
II. Örneğin eski tapınaklarda, eski din adamları hastala-
ra ilaç verir ve onlar uykuya dalarken hipnotik telkin-
lerde bulunurlardı.
III. Dünya tarihinin ilk zamanlarında din adamlarının ve
kutsal kişilerin üstün özelliklere ve farklı güçlere sahip
olduğu söylenirdi.
IV. Hastalara, tanrıların onları uykularında ziyaret edece-
ği ve iyileştireceği söylenirdi ve bunun ardından pek
çok hasta iyileşirdi.
V. Bu kişiler, aralarında hastaları iyileştirmenin de bu-
lunduğu bu güçleri doğrudan Tanrı’dan aldıklarını id-
dia ederlerdi.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle anlamlı bir pa-
ragraf oluşturulmak istenirse sıralama nasıl olur?
A) III-I-IV-V-II B) I-II-IV-V-III C) III-V-I-II-IV
D) II-IV-III-V-I E) III-IV-I-II-V
13. Muhabir: Beyaz kar tanelerinin havada raks ettiğini söy-
leyen şair adayına niçin şiir yazmayı bırakmasını tavsiye
ettiniz?
Eleştirmen: Kar, zaten beyazdır da onun için.
Muhabir: Aynı sözleri söyleyen bir ressam olsaydı ceva-
bınız yine aynı mı olacaktı?
Eleştirmen: Bir ressama karın rengini sormazdım ki.
Olsa olsa kışın melodilerin duyurmasını isterdim ondan.
Aşağıdaki yargılardan hangisinin bu diyalogdaki eleş-
tirmenin sanat anlayışıyla örtüştüğü söylenebilir?
A) Bir yapıtın sanatsal bir nitelik taşıyıp taşımaması,
onun gerçekliği olduğu gibi yansıtabilmesine bağlıdır.
B) Bence sanatın amacı, sözcükler veya görsel tablolar
aracılığıyla karşısındaki kişiyi duygusal yönden etkile-
yebilmektir.
C) Sanatın işlevinin, ele aldığı gerçekliği bir başka düzle-
me taşıyarak onu dönüştürebilmesiyle ilintili olduğunu
düşünüyorum.
D) Sanatın, işlediği herhangi bir gerçeklik veya nesneyi,
onları çevreleyen sınırlar içinde resmedebildiği oran-
da başarılı olacağına inanıyorum.
E) Şiir, resim veya sanatın diğer alanları, insani gerçeklik
karşısında bir ayna olmayı başarabilirse asıl hedefine
ulaşmış sayılır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 9
14. (I) Cumhuriyet Dönemi’nin en etkin gazetecilerinden ve
edebiyatçılarından biri olan Falih Rıfkı Atay’ın ölümünün
üzerinden yıllar geçti. (II) Millî Mücadele Dönemi’ne ka-
lemiyle destek veren Atay, Cumhuriyet Dönemi’nde de
Atatürk Devrimleri’nin savunucularından biri oldu. (III)
Yazdığı kitaplarla Türkiye’nin yakın tarihini aydınlatıp gün
yüzüne çıkarmıştır. (IV) Atay’ın en unutulmaz eserlerinden
biri ise Cumhuriyet’in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün
tüm yaşantısını anlattığı Çankaya kitabıdır. (V) Bu kitapta
Atay, Atatürk’ün doğduğu günden ölümüne kadar geçen
süreyi konu edinmiştir. (VI) Kitapta Atatürk’ün yanı sıra
İsmet İnönü gibi isimlere ait anılar da yer alıyor ve kitap
günümüze doğru bir köprü kurma vazifesini üstleniyor.
Yukarıdaki parçadan hangi cümle çıkarılırsa parçanın
anlamında bir daralma olmaz?
A) I B) VI C) III D) II E) V
15. Eylül ayında bizim buralarda yazın kavurucu sıcakları,
yerini önce poyraza, ardından bereketli yağmurlara bıra-
kır. Yağmur, kavrulan toprağın mis kokusunu serbestçe
bırakır semaya, buram buram toprak kokuları yayılır et-
rafa. Mevsim normalleri yaşanır, her şey sıradanlığa bü-
rünür. Ünlü yazarımızın “Eylül sadece hüzündür.” sözü
bizim buralara pek uymaz; sevinç, mutluluk ve bereket
kokan bir aydır bizim buralarda eylül. Pazarların daha bir
bereketlendiği, kış ayına hazırlıkların ihtişamlı bir şekilde
sürdüğü, bağ ve bahçelerin meyvelerle dolup taştığı, pa-
zarların ucuzladığı bir aydır eylül.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak
I. Tanım cümleleri bulunmamaktadır.
II. Örneklendirme vardır.
III. Sayıp dökmeye yer verilmiştir.
IV. Tasvire dayalı ögeler bulunmaktadır.
V. Yinelemelere yer verilmiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve V B) I, III ve V C) II, III ve IV
D) III, IV ve V E) II, IV ve V
78
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
16. Şairler, kitapları satılmadığı veya az satıldığı zaman bu-
gün olduğu kadar üzülmüyor; yayınevleri de bunu bugün
olduğu kadar şairin başına kakmıyordu. Şiir doğası gereği
yayınevlerinde, daha az renkli olduğu için az satılan der-
gilerde hayat buluyordu. Şairler daha mutluydu eskiden
hatta kitapları birdenbire çok satılmaya başlayanlar ken-
dilerine kuşkuyla bakıyorlardı. Has şiirden, iyi şiirden uzak
düştükleri, popüler şeyler yazmaya başladıkları vehmine
kapılıyorlardı. Bugün öyle değil, ne kadar satarsan o ka-
dar değerlisin. Şiirin doğasına aykırı olsa da bu böyledir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme-
miştir?
A) Güncel konuları işleyen şairlere, günümüzde daha
çok kıymet verildiğine
B) Önceki dönemlerde şairler ile yayınevlerinin beklenti-
lerinin örtüştüğüne
C) Şairlerin, eskiden kitaplarının ne kadar satıldığını
önemsemediğine
D) Şiirlerin dergiler sayesinde varlıklarını devam ettirdiğine
E) Şiirlerin edebî yönüyle ilgili kaygıların önceden daha
fazla gözetildiğine
17. Her alanda artan çeşitlenme eğilimi, günümüzde yaşamın
temel doğrultusu durumundadır. Yaşadığımız, izlediğimiz
her alanda var olan bütünlükler sarsılıyor. Yeniden bü-
tünleştirme çabalarının başarı şansı ise gittikçe azalıyor.
Çeşitlenme her türden yapının dengesini bozacak ölçü-
de hızla yaygınlaşıyor. Çeşitlilik, bütüne karşı bir eğilim
olarak her zaman vardı ama geçmişte baskın olan hep
bütündü. Çeşitlenmeye yol açan çelişki tek boyutlu olarak
algılanıyor, o aşıldığında da bütünlük tek adımda ulaşıla-
cak bir uzaklıkta bulunuyordu. Dağılmanın, farklılaşmanın
öne çıktığı dönemler olmuştu ancak bunlar yeni bir bütün-
lüğe evrilmenin uğrak noktaları durumundaydı. Bütünsel
yapı, değişik bir durum ortaya çıktığında yeni ögeleri ya
içine alıp eritiyor ya da dışlayıp eliyordu. Böylelikle zaman
içinde sürekliliğini koruyordu.
Bu parçadan hareketle
I. Çeşitlenme düşüncesinin yansımaları günlük hayatta
gittikçe artmaktadır.
II. Bütünlük fikri, eskiden daha belirgin konumdaydı.
III. Çeşitli parçaları birleştirerek bütüne ulaşmanın yolları-
nı bulmak kolaydır.
IV. Bazı dönemlerde, çeşitlenme ile bütünlük düşüncesi
arasındaki mesafe azalmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) II ve III
D) III ve IV E) II ve IV
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 9

18. Her gün aynı saatlerde okuldan eve dönüyordu. Geçtiği
sokaklardan, caddelerden yazın toz toprak, kışın da ça-
mur eksik olmazdı. Bir süre sonra çamurlu sokaklar, evle-
ri çevreleyen bahçelerin çamurla sıvanmış duvarları, üst
katları çıkmalı ahşap evler dikkatini çekmez olmuştu. İlk
günler Ulu Cami’den başlayarak bu iki katlı kerpiç evlere
ne çok hayranlık duymuştu. Zamanla bu evler azalmaya
ve yerini sekiz on katlı yüksek binalara bırakmaya başladı.
Yeni binaların mimarisi de renkleri de birbirinin kopyası gi-
biydi. Tek tük de olsa bahçesi olan ve içinde biraz yeşillik,
birkaç çeşit ağaç bulunan evleri görmek de mümkündü.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır
basmaktadır?
A) Öyküleme B) Açıklama C) Alıntılama
D) Karşılaştırma E) Betimleme
20. İnsanlar, ayakta kalabilmenin gereği olarak karşıtlarının
yıkılmasını umarlar. Oysa çok zamandır, insanın kendisi-
ni bir varlık-yokluk kıskacında duyumsaması için neden-
ler büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Oluşan yeni koşul-
lar, insanları ölüm-kalım ikileminden uzaklaştırdı. Ama
öyle görünüyor ki insanların ruhsal bakımdan bu ikilemin
etkisinden kurtulmaları uzunca bir zaman alacaktır. İn-
sanların kendilerini gereğinden fazla güvensizlik içinde
hissetmeleri, alarm sistemlerinin geniş bir değerlendirme
ve sıralama aralığına sahip olmamasından kaynaklanır.
Bu sistem, incelikleri pek gözetemiyor. En ufak bir tehlike
belirtisinde beden tümüyle alarma geçiyor. Toptan sefer-
berlik ilan ediliyor.
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A) İnsanların yaşadığı sorunların onları bunalıma sürük-
lediği

B) İnsanların hayatını devam ettirmesiyle ilgili şartların

değiştiği

C) Eski bakış açısının etkisinin bir süre daha devam ede-

ceği

19. O sabah koşup dolabı açtığım zaman dondum kaldım. D) Düşmanlığa dayalı varlık anlayışını terk etmek gerek-
Oyuncak bebeğim yerinde yoktu. Bebeği annemle üstü- tiği
ne oturttuğumuz raf, katı bir yürekti sanki, asık suratlıydı. E) Çok küçük risklerin bile büyük kaygılar oluşturabildiği
Hemen annemin yanına koştum, annem yeri süpürüyor-
du. Karşısında hiçbir şey söylemeden duruyordum. Dur-
muş, hep anneme bakıyordum. Annemse durmadan yeri
süpürüyordu. Bin yıl süpürdü, yüz bin yıl süpürdü o yeri;
başını bir türlü kaldırmıyordu. Sandım ki bundan sonra
annem hep o daracık sofayı süpürüp duracak, başını kal-
dırmayacak, yüzüme bakmayacak. Bana kaybolan bebe-
ğimden hiç haber vermeyecek.

Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak

I. Kişileştirmeye başvurulmuştur.
II. Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
III. Öyküleme yöntemi kullanılmıştır.
IV. Abartma ve benzetmeye yer verilmiştir.

yargılarından hangileri söylenemez?

A) Yalnız II B) Yalnız IV C) II ve IV
D) I, II ve IV E) III ve IV

79
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 9

21-22. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Fotoğraf sanatçısı Faruk Akbaş, Asya’da ve Avrupa’da
dolaşıp güzel fotoğraflar çekmekle kalmıyor; bu işe gönül
vermiş gençler, vakitlerini ve paralarını boşa harcama-
sın, diye fotoğraf eğitimine dair kitaplar yazıyor. Fotoğraf-
la ilgili her türlü etkinliğin yapıldığı Fotoğrafevi ve Kaya-
köy Sanat Kampının da kurucusu olan Akbaş’ın Fotoğraf
Teknik Okumaları adıyla yayımlanan kitabı fotoğrafla ilgili
doğruluğu onaylanmış evrensel bilgilere yer veriyor.
21. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Çoğullaştırmalara yer verilmiştir.
B) Alışılmış bağdaştırmalar vardır.
C) Yazar, olumlayıcı bir tavır içindedir.
D) Özel isimler kullanılmıştır.
23. Erol Budan, müptelaları arasında “Sarı Baba” olarak bili-
nir. Bir anlamda saçlarından gelir bu lakap. Arabeskin bir
sureti yoktur ama o, yapışan yaftalardaki surete de hiç
benzemez. Kendi müptelaları vardır. Sakindir, hayatında
sinirlenmemiş gibidir. Haykırmaz ama varlığını, sesi ile
tescillendirmiştir. Hiçbir zaman , meydanların ve statların
o taşkınlıklarında bulunmamıştır ama ara sokakların, ıs-
sız limanların, sabahın ilk ışıklarının, yeraltının, bulanık
ağlayışların, zor unutuşların, kurak nöbetlerin, korkak
vardiyaların, antik aşkların, salt düşlerin, büyük çığlıkla-
rın o tekdüze ve izbe kaldırımlarında hep yankılanmıştır
sesi. Karanlığın matemini tutar gibidir ya da bir hüznün
-belki de birçok hüznün- matemini sırtlamışçasına şarkı
söyler. Kusursuz bir sestir dense abartılmış olmaz. Ku-
sursuzdur ama bir o kadar da serttir. Nahif değildir ama
ürkütmez. Kırılgan değildir ama gücünü beyazdan almaz.
Erol Budan, karanlığın matemini tutarken de estetiğin var-
lık sahasını terk etmez. Fakat bu estetik, tanımlanan ya
da teoriye dökülenden ziyade kendi sesinde boğduğu bir
öfkedir.

E) Alıntıya yer verilmiştir. Bu parçaya göre Erol Budan’ın müziği aşağıdaki kav-
ramlardan hangileriyle ilişkilendirilebilir?

A) Taşkınlık - duygusallık

B) Alçak gönüllülük - fedakârlık

C) Karamsarlık - pişmanlık

D) Özgünlük - yetkinlik

E) Mutluluk - yaşanmışlık

22. Bu parçaya göre Faruk Akbaş’ın aşağıdakilerden han-

gisini söylemesi beklenemez?

A) Amatör fotoğrafçılara yol göstermeyi yaptığım işin bir

parçası olarak görüyorum.

B) Tecrübelerimi ve birikimlerimi fotoğraf sanatıyla ilgile-

nenler ile paylaşmak istiyorum.

C) Benim için önemli olan, sadece fotoğrafçılığın sanat-

sal ve profesyonel yönüdür.

D) Fotoğrafçılığa ilgi duyan kişiler için uygun ortamlar

hazırlamalıyız.

E) Kitaplarda her yerde geçerli bilgilerin sunulması ge-

rektiğine inanıyorum.

80
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 9

24. Anadolu’da yaygın bir inanışa göre turnalar; uğur, bere-
ket, mutluluk ve refahın simgesi olan kutsal hayvanlar
sayıldığı gibi saflığın, temizliğin, dürüstlüğün, vefanın, sa-
dakatin, sabrın, sevginin, onurun, özgürlüğün de simgesi-
dir. Turnalar, güzellikleriyle binlerce yıl baş tacı edilmiştir.
Mısır mezarlarında, Rus şarkılarında, Amerikan yerlileri-
nin totemlerinde, Avustralya yerli danslarında, Yunan ve
Roma mitlerinden tutun da hemen hemen her kültürde
karşımıza çıkıyor. Geniş bir coğrafyada ve farklı kültür-
lerde yer edinmiş olarak karşımıza çıkan turnayı, Anadolu
insanı; inancında, şiirinde, türküsünde, giyim kuşamında,
halısında, kiliminde, oyasında, eşiğinde, beşiğinde velha-
sıl her eşyasında motif olarak kullanmıştır. Bazı söylen-
celere göre turnalar, tek eşlidir ve bazen yüz yıla kadar
yaşadığı söylenen turnalar, eğer eşleri ölürse bir daha
asla eşleşmez. Turnalar, sevgide bağlılık, dostlukta sebat
ve sadakat olarak tarif edebileceğimiz vefanın en güzel
örneklerini teşkil ve temsil eder. Turnalar; kimi zaman
coşkunun, kimi zaman hüznün, kimi zaman da mutlulu-
ğun habercisi olmuştur. Birçok halk şiirinde, özellikle halk
türkülerinde duyguların anlatımında turnayı aracı olarak
görürüz. Turnanın türkülerde bu kadar geniş yer alması-
nın sebebi, onun Anadolu’da halk tarafından çok sevilme-
si, belki de kendi yaşamlarına çok benzemesidir.
25. Reşat Nuri Güntekin’in kuvvetli görüş ve kavrayışlarının
güzel bir eseri Anadolu Notları’dır. Bu yapıt, resmî vazife-
leri dolayısıyla yurdun her köşesini tekrar gezmiş ve sev-
miş olan yazarın seyahat izlenimlerinden oluşur. Anadolu
Notları, halk kültürü dediğimiz yerli ve sözlü bir kültürle
kendi âleminde ileri zekâ ve anlayış düzeyine ulaşmış
Anadolu halkının özelliklerini, eski yeni her çeşit değişikli-
ğe gösterdiği kavrayışı en sevimli sebepleri ile öyküleyen
zarif bir eserdir. Sanatçı, bu eseri ile Anadolu’nun sos-
yoloji ilmini hazırlayacaklara kıymetli notlar ve belgeler
bırakmıştır.
Bu parçaya göre Reşat Nuri Güntekin ile ilgili,
I. Güçlü bir idrak ve gözlem yeteneğine sahiptir.
II. Anadolu’nun her tarafına gitmiştir.
III. Toplum bilimi ile yakından ilgilenmiştir.
IV. Gezdiği yerler ile ilgili düşüncelerini kaleme almıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) I, II ve III C) II, III ve IV
D) I ve IV E) I, II ve IV

Bu parçadan turnalar ile ilgili olarak

I. Sadece Anadolu’da kutsal bir kimlik yüklenmiş bir kuş

türü olma özelliğine sahiptir.
II. Halk edebiyatımızda çeşitli duyguları yansıtan bir
simge olmuştur.
III. Anadolu kültürü içerisinde somut yansımaları da gö-
rülmektedir.
IV. Göçmenlik olgusunu sembolik olarak yansıttığı için
sevilmiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılamaz ?

A) Yalnız II B) I ve IV C) III ve IV

D) II ve IV E) I ve III

81
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Deneme - 9 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 10
1-2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Görme, işitme, koklama, tat alma, dokunma… Temel du-
yularınıza hitap eden her şeyi kullanarak sanat dolu za-
manlar geçirebilirsiniz. Yemek yapmanın bir sanat olduğu
boşuna söylenmemiş. Duygularınızın yükselmeye başla-
dığını fark ettiğinizde hemen kabuğunuza çekilmeyin ve
sanata sarılın. Elinizdeki basit malzemelere ve bunları
nasıl kullanabileceğinize bakın. Duyguları açığa çıkarmak
için çocuklardan ilham alabilirsiniz. İsteklerini bekleteme-
yen, kolayca ağlayabilen, doyasıya kahkahalar atmaktan
çekinmeyen çocuklar gibi siz de duygularınızı yaşamaya
izin verin. Sanatsal etkinliğiniz için seçtiğiniz malzeme,
sadece bir ifade aracı olsun. Hiçbir malzemeniz yoksa bir
deftere rastgele yazı yazmaya başlayın ve yazının akışına
kendinizi bırakın.
1. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Canı sıkılan insanların yemek yapmak, yazı yazmak
gibi kolay işlerle bile kendini rahatlatabileceği
B) Duyguları açığa çıkarma, rahatça ifade etme konu-
sunda çocuklardan esinlenilmesi gerektiği
C) Yapılacak sanatsal faaliyetlerde beş duyu ile ilgili ay-
rıntılara da yer verilmesi gerektiği
D) İnsanların duygusal yoğunluk yaşadığında basit araç
ve yöntemlerle serbestçe sanata yönelebileceği
E) Sanatta mesafe alabilmek için kendini özgür bırak-
manın ve kullanılan malzemelerin önemli olduğu
82
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
2. Bu parçadaki altı çizili söz öbeği ile anlatılmak iste-
nen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Olayların sadece görünen yönleriyle değerlendirilme-
mesi gerektiği
B) Etrafımızdaki insanların dış görünüşleriyle ilgilenme-
nin yanlışlığı
C) Bireylerin kendini sosyal çevreden soyutlamaması
gerektiği
D) Yaşanan duygusal problemlerle sanat yoluyla müca-
dele edilebileceği
E) Kendini ifade etmekten uzaklaşarak içe kapanma-
mak gerektiği
3. Her ulus, dilini ve kültürünü asırlar boyunca yoğurur. Bu
esnada o, bir ırmak gibi içinden geçtiği her topraktan bazı
unsurları alır. Her uygar milletin konuşma ve yazı dili, kar-
şılaştığı medeniyetlerden alınmış kelime ve deyimlerle
doludur. Bu açıdan her milletin yazı dili, o milletin çağlar
boyunca yaşadığı tarihin âdeta özetidir. Dile bu gözle ba-
kılırsa dil, anlam kazanır ve hak ettiği değeri bulmuş olur.
Bu parçada savunulan temel düşünce aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Yabancı dillerden alınan kelimelerin dile ayrı bir zen-
ginlik katması da mümkündür.
B) Dilin değer ve mana kazanması için onu, bir ulusun
geçmişinin özeti olarak görmek gerekir.
C) Her dilde başka dillerden alınan sözcükler ve deyim-
lerin bulunması gayet doğaldır.
D) Dil, bazı yönleri ile ırmağa benzeyen bir iletişim aracı
olarak değerlendirilebilir.
E) Kültür ve dilin yüzyılların birikimi ile oluşup geliştiği
hiçbir zaman unutulmamalıdır.
Diğer sayfaya geçiniz.

4. Türk edebiyatında öykü türünün, özellikle de durum öy-
küsünün en önemli temsilcilerinden biri olan Sait Faik
Abasıyanık, kışın belli aralıklarla Burgazada’dan kalkar;
İstanbul’a gelirdi. Sırtında hep o eski paltosu olurdu. Bur-
gazada’nın ne kadar yerlisi ise Beyoğlu’nun da o kadar
yabancısı idi. Sait Faik’in ölümünden 49 yıl sonra, kişisel
eşyaları sergilenmek üzere Beyoğlu’na getirildi. Sergide
onun iç dünyasına ışık tutacak pek çok şey, sevenleri ile
buluştu. Öyle zannediyorum ki bundan sonra pek çok Sait
Faik hayranı, bir bahane ile yolunu Beyoğlu’na düşürecek
ve bu sergide usta sanatçının hatıralarını yaşamaya ça-
lışacaktır.
Bu parçada özellikle aşağıdakilerin hangisinden söz
edilmektedir?
A) Sait Faik Abasıyanık’ın öykücülüğümüzdeki yerinden
B) Sait Faik Abasıyanık’ın öykülerindeki mekân unsu-
rundan
C) Sait Faik Abasıyanık’ın eşyalarının sergilenmesinden
D) Sait Faik Abasıyanık’ın Beyoğlu ve Burgazada ile iliş-
kisinden
E) Sait Faik Abasıyanık’ın iç dünyasının aydınlığından
83
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 10
5. Bu sendrom; çocukluk yıllarında sorumluluk verilmeden,
herhangi bir kısıtlamaya maruz bırakılmadan, aşırı özgür
ve kontrolsüz büyütülen çocukların gençlik ve özellikle
yetişkinlik döneminde karşılaştığı bir durumdur. Böyle ço-
cukların hayatı zorlaştırıcı sorumluluklar ve mücadeleler
karşısında tekrar eski çocukluk günlerine dönme eğilimini
normal olmayan sınırlarda göstermesi hâlidir. Bu send-
romun özellikle otorite boşluğu yaşanan ailelerde yetişen
çocuklarda oluştuğu gözlemlenmektedir.
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir
yanıt olabilir?
A) Tükenmişlik sendromu nedir ve bundan kurtulmak
için neler yapılabilir?
B) Sosyal iletişim bozukluğu sendromu nasıl tanımlana-
bilir, nasıl tedavi edilebilir?
C) İki yaş sendromunu açıklayıp bu durumun eğitim ha-
yatına etkisiden bahseder misiniz?
D) Yalnızlık sendromu nedir, bu konuda ebeveynlere ne-
ler tavsiye edersiniz?
E) Peter Pan sendromu nedir, hangi sebeplere dayan-
maktadır ve daha çok kimlerde görülmektedir?
6. Yahya Kemal, şiirlerinin kitap hâline geldiğini göremeden
aramızdan ayrılmıştı. Birçok şiiri uzun yıllar elden ele,
dilden dile dolaşan şairin bütün şiirleri, ölümünden son-
ra İstanbul Fetih Cemiyeti tarafından Kendi Gök Kubbe-
miz adıyla kitaplaştırıldı. Bugüne kadar kitabın pek çok
baskısı yapıldı. Türk şiirinde geçmişle geleceği birbirine
bağlayan en önemli köprü olan kitabın yeni baskısı, şairin
estetik anlayışına yaraşır nitelikte yapılmış.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Yahya Kemal’in eseri, dün ile yarın arasında bağlantı
sağlamaktadır.
B) Yahya Kemal hayatta iken onun şiirleri bir araya geti-
rilememiştir.
C) Yapıtın yeni baskısı, eski baskılarından daha kalitelidir.
D) Kendi Gök Kubbemiz’in bugüne kadar defalarca bas-
kısı yapılmıştır.
E) Yahya Kemal’in pek çok şiiri, sevilerek okunmuş ve
yayılmıştır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 10
7. Edebiyat hayatımızda dergilerin önemli bir yeri vardır.
Sanat ve kültür insanları arasındaki köprü, eskiden beri
dergiler aracılığı ile kurulmaktadır. Edebiyatımızın mo-
dernleşmesinde, sosyal, siyasi ve kültürel fikirlerin okura
yansıtılmasında, edebî türlerin gelişmesinde, yeni ede-
biyatçıların yetişmesinde dergilerin payı elbette göz ardı
edilemez. Bu sebeple Cemil Meriç’in, dergilerin sanatçı
yetiştiren bir mektep olduğunu söylemesi dikkat çekicidir.
Edebiyatımızın aynası olan, birden çok düşünceyi barın-
dıran dergiler yazının nabzının attığı bir çevredir.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı-
lamaz?
A) Okurların düşünce dünyasını şekillendirmede dergi-
lerin önemli bir rolü vardır.
B) Dergiler, edebiyat ve sanat ile ilgilenen kişilerin birbi-
riyle iletişim kurmasını sağlar.
C) Farklı fikirlere sahip yazarların, şairlerin aynı dergide
yazmalarına şaşırmamak gerekir.
D) Kültür ve sanat yoluna yeni adım atanlar, dergiler sa-
yesinde kendisini daha iyi geliştirebilir.
E) Edebiyat dünyasının canlılığı, dergiler aracılığı ile ra-
hatlıkla gözlemlenebilir.
84
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
8. (I) İnsan vücudu hayli karmaşık bir yapıya sahip olup bu-
nun en önemli örneklerinden biri vücudumuzda başka bir
sinir sisteminin bulunmasıdır. (II) Sindirim sistemimiz bo-
yunca, yemek borusundan anüse kadar uzanan bu sinir
sisteminden bazı bilim insanları, “ikinci beyin” diye bahset-
mişler. (III) Yaklaşık 100 milyon nörona sahiptir ki bu da
omurilikteki ya da çevresel sinir sistemindeki nöron sayı-
sından daha fazladır. (IV) İşte duygularımız ve düşüncele-
rimizle sindirim sistemimiz arasındaki yakın ilişkinin sorum-
lusu, sinir sistemi çevresinde yer aldığı için “enterik sinir
sistemi” olarak adlandırılan bu ikinci beyindir. (V) Enterik
sinir sistemi, beyinden hiçbir uyarı almadan kendi kendine
işleyerek sindirim yolu boyunca gıdaların hareketini ve sin-
dirimini kontrol ediyor. (VI) Enterik sinir sistemi, bir yandan
gıdaların midede mekanik olarak karışmasını ve gıdaların
sindirim yolu boyunca ilerlemesi için gerekli kas hareketle-
rini kontrol ederken bir yandan da sindirim yolunun farklı
bölümlerini sindirim enzimlerinin çalışması için gerekli asit-
likte ve kimyasal içerikte tutarak uygun biyokimyasal orta-
mı sağlıyor.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü-
şüncenin akışını bozmaktadır?
A) VI B) V C) III D) IV E) II
9. (I) Çağımızın en önemli sorunlarından olan iklim değişik-
liği, atmosferdeki karbondioksit miktarının giderek artma-
sından kaynaklanıyor. (II) Pek çok doğal süreç, atmosfere
karbondioksit salınımıyla sonuçlanıyor. (III) Ancak artışın
ana nedeni, özellikle Sanayi Devrimi’nden sonraki süreçte,
insan etkinlikleri sonucunda atmosfere salınan karbondi-
oksit miktarının artmasıdır. (IV) Örneğin günümüzde at-
mosfere salınan karbondioksidin önemli bir kısmı otomo-
billerde tüketilen akaryakıtlardan kaynaklanıyor. (V) İklim
değişikliğiyle savaşmanın en iyi yolu, ağaç dikmek olabilir.
(VI) Çünkü ağaçlar fotosentez sırasında atmosferdeki kar-
bondioksidi tüketirken oksijen ve besin üretiyor. (VII) Özel-
likle hızlı büyüme sürecindeki genç ağaçlar, atmosferden
yüksek miktarda karbondioksit alıyor ve dünyamızı daha
iyi yaşanabilir bir duruma getiriyor.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
A) VI B) V C) IV D) III E) II
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 10

10. I. Sözlü gelenekle başlayan tüm bu birikimler, zamanla
dünya klasiklerine kadar gider.
II. Böylesi bir duyguya kapılınca o süreç sizi öykü, şiir
yazmaya yöneltir.
III. Bütün bu süreçlerden sonra, yazılmış metinlerin sizin
çektiğiniz sıkıntıları veya hissettiğiniz acıları yansıt-
madığını düşündüğünüz anlar olur.
IV. Franz Kafka’nın “Şair olunarak şiir yazılır ama şair ol-
mak şiir yazmayı gerektirmez.” sözünü hatırlarsınız ve
bunun doğruluğuna inanıp şiir yazmaya yönelirsiniz.
V. Kültürel altyapınız çocukluktan ve gençlikten bugüne
kadar duyup okuduğunuz türküler, şiirler, halk hikâye-
leri, efsanelerle, masallarla ve fıkralarla oluşur.
Yukarıdaki cümlelerden anlamlı bir paragraf oluştu-
rulmak istenirse hangisi baştan üçüncü cümle olur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
12. Tevfik Fikret (1867-1915); edebiyatımızın belli bir döne-
mine damgasını vurmuş, modern Türk şiirinin kurucula-
rından biri olarak etkileri uzun süre devam etmiş, en az
şiirleri kadar fikirleri ve politik duruşuyla da tartışılmış bir
şairdir. Birçok önemli yazar ve bilim insanının, hakkında
eserler yazdığı Fikret, şimdi de Beşir Ayvazoğlu’nun kale-
minden okurların karşısına çıkıyor. Yazdığı biyografilerle
geniş bir okur kitlesine ulaşmış, hayatını yazdığı kişiler
hakkında yaptığı kapsamlı araştırmalar ve soğukkanlı de-
ğerlendirmelerle takdir edilmiş bir yazar olan Beşir Ayva-
zoğlu, bu geniş oylumlu kitabında Fikret’i sadece bir şair
olarak değil, bütün yönleriyle anlatıyor. Tevfik Fikret hak-
kında hayranları tarafından yazılanların çoğu onu idealize
ederken düşmanları tarafından yazılanlarsa onu her ba-
kımdan değersizleştiren metinlerdir. Bu kitapta ise Fikret;
hain veya kahraman, dost veya düşman ilan edilmeksizin
doğruları ve yanlışlarıyla, meziyetleri ve zaaflarıyla bir in-
san olarak anlatılıyor.

11. Güvensizlik ortamındaki insana kendi denetimi dışındaki Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?
gelişmeler güven vermez. Güvensizlik içselleşince insan
kendine de güvenmez. Güvensizlik kuşku oluşturur. Bu A) Hakkında şimdiye kadar pek çok eser yazılan sanat-
durumda ya kuşkunun etkisiyle kendini gözden geçire- çılardan biri de Tevfik Fikret’tir.
cektir ya da kuşkuyu bastıracaktır. Kuşkunun sürdüğü
B) Beşir Ayvazoğlu, Tevfik Fikret’ten başka kişiler hak-
izle yanlışlık saptansa bu kez yeniden değerlendirme,
kında da yaşam öyküleri kaleme almıştır.
öz eleştiri gerekecektir. Bu nedenle dışarıdan dikkatli ve
eleştirel bir bakış gereklidir. Eğer yararlanılabilirse dışarı- C) Tevfik Fikret’in siyasi görüşleri ve tavırları, sanatçı ki-
dan yönelmiş bu zihinsel ilgi, insanın önünde yeni ufuklar şiliğinin önüne geçmiştir.
açarak ona öz eleştiri yapma fırsatı verebilir. Dışarıdan
yöneltilmiş bu eleştiri, ulaştığı insana ek bir zihinsel kat- D) Beşir Ayvazoğlu, bu kitapta Tevfik Fikret’in farklı ilgi
kıdır. Dışarıdan biri, zihinsel enerjisini başka birinin yarar- alanları üzerinde de durmuştur.
lanmasına sunarak eleştirinin hedefine ulaşmasına, içsel-
E) Beşir Ayvazoğlu, Tevfik Fikret ile ilgili ayrıntılı ve nes-
leşip bir öz eleştiriye dönüşmesine yardımcı olur.
nel tespitlerde bulunmuştur.
Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargıların hangisine
ulaşılamaz?

A) Öz eleştiri, insana zihinsel bir katkı sunarak onun yan-

lış yapmasını önler.
B) Başkalarının eleştirilerinden faydalanan insan, kendi-
sini farklı bakış açılarıyla değerlendirebilir.
C) Eleştirinin amacına ulaşabilmesi için onu özümseye-
rek öz eleştiriye çevirmek gerekir.
D) Şüphe, bazen insana öz eleştiri ve değerlendirme
yapma imkânı verebilir.
E) Birbirlerini eleştiren insanlar, karşıdaki kişiye bilinçsel
bir yardımda bulunmaktadır.

85
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 10
13. (I) Bozayıların ilginç yaşamları ile ilgili günümüzde tes-
pit edilmiş pek çok veri bulunmaktadır. (II) Bozayılar eylül
civarı, çok miktarda yemek tüketir; kasım ve ocak ayları
arasında ise bozayıların kış uykusuna yattığı, fizyolojik
açıdan en ilginç dönem başlar. (III) Bu dönemde metabo-
lizma hızları ve kalp atış hızları çok çabuk düşer, kanların-
daki azot miktarı büyük ölçüde artar ve insülin direnci ge-
lişir. (IV) Bu durumun, bozayıların kas hücrelerinin temel
olmayan (vücut tarafından doğal olarak üretilen) belirli
aminoasitleri yüksek miktarda içermesinden kaynaklandı-
ğı tespit edilmiştir. (V) Bu da kas hücrelerinin bu amino-
asitleri kendi kendilerine üretme kabiliyetlerinin olmasıyla
ilgilidir. (VI) Bu özelliklerinden dolayı Kuzey Amerika bo-
zayıları aylarca uyusa da kaslarında hareketsizliğe bağlı
bir sorun oluşmaz.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin han-
gisinden önce, düşüncenin akışına göre “Bozayılar,
ilkbaharda kış uykusundan uyandığında ilk başta biraz
hâlsiz olsa da genel olarak bir sağlık sorunu yaşamıyor.”
cümlesi getirilebilir?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
14. (I) Bir öykücü, bir şair herkes için yazar; yani ürettiklerini
herkes beğensin, okusun ister. (II) Bu düşüncelerinin ve sa-
nat görüşünün yapıtları aracılığıyla yayılması isteği vardır.
(III) Bunu yaparken okur kitlesinin kendisinden yetkin sanat
ürünleri beklediğini de göz ardı etmez. (IV) Buna bağlı ola-
rak sığ ve iletiden yoksun, sıradan yapıtlar üretmekten her
zaman uzak durmuş ve bunu başarmıştır. (V) Sanatçımız
tam tersini yaparsa aktüaliteye boyun eğip sanat gücünü yi-
tireceğini çok iyi bilir çünkü.
Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisine,
düşüncenin akışına göre “Bunun yanında yapıtlarını
üretirken benimsediği bir sanat görüşü, özümsediği bazı
düşünceleri vardır.” cümlesi getirilmelidir?
A) II B) V C) I D) III E) IV
86
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
15. Teknolojiyi takip etmek çok önemli, teknoloji olmadan
olmaz. Sanat ve sanatçı emek verdikleriyle öne çıkar.
Teknoloji bu emeğe engel değil tabii ki. Photoshop ara-
cılığıyla resim yapmakla tuvalde resim yapmak aynı şey
mi? Bana göre bir sanatçının ürettiğinin aynısını bir baş-
ka sanatçı üretemediği zaman sanat olur. Dijital aletlerle
kopyalarsak sanattan uzaklaşmış oluruz. Ben vatandaş
olarak hem dijitalden hem de emekten yanayım. Eskiden
arabada müzik dinlemek için onlarca kaset taşırdık, şimdi
telefon, tablet vb. sayesinde binlerce müzik parçasını ra-
hatça dinleyebiliyoruz. Yani dijital emek de güzel!
Bu parçada aşağıdaki anlatım yöntemlerinden hangi-
si ağır basmaktadır?
A) Açıklama B) Tanımlama C) Örneklendirme
D) Tartışma E) Betimleme
16. Ülkemizde sanatçıyla okuru buluşturmaya çalışan eleştir-
menler ile sanatçı yönü ağır basan eleştirmenlerin sayısı
azımsanacak gibi değildir. Okurla sanatçıyı bir araya ge-
tirmeye çalışarak yaratıcı yönlerini eleştiri alanına yön-
lendiren sanatçılarımız da vardır. Muzaffer Buyrukçu’nun
da dile getirdiği gibi, bu zor uğraşı Türkiye’de sürdürmeye
çalışan eleştirmenlerimiz yok değildir. O türleri ilginç kı-
lan, isteklilerini çoğaltan, geliştirdikleri yöntemlerle, anla-
tım teknikleriyle ve takındıkları tavırlarla zenginleştirenle-
rin sayısı bir hayli çoktur.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yöntemlerden
hangisine yer verilmiştir?
A) Örneklendirme B) Karşılaştırma C) Tanık gösterme
D) Benzetme E) Öyküleme
Diğer sayfaya geçiniz.

17. Kıyı Ege Bölümü’nün büyük kısmı yer kabuğu hareketleri-
ne bağlı (orojenez) kırılmalar sonucu oluşmuştur. Bu kırıl-
malar sonucu yükselen alanlar horst (dağ), çöken alanlar
grabenleri (çöküntü ovası) oluşturmuştur. Ege Bölgesi,
horst ve graben açısından en zengin bölgedir. Graben-
lerin kuzey ve güney kısımları faylarla kaplı olduğundan
bölgede yoğun olarak depremler yaşanmaktadır. Bölge,
aynı sebeple sıcak su kaynakları bakımından zengindir.
Dağların kıyıya dik uzanmasına bağlı olarak kıyılar çok
girintili ve çıkıntılıdır, koy ve körfezler fazladır. Kıyı ile iç
kısımlar arasında ulaşım kolaydır. Limanların beslenme
bölgesi hinterlandı (art bölgesi) geniştir. Akdeniz ikliminin
etki alanı iç kısımlara doğru genişlemiştir.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak
I. Öğretici anlatıma başvurulmuştur.
II. Terimlere yer verilmiştir.
III. Açıklayıcı betimlemeden yararlanılmıştır.
IV. Düşünce örneklerle açıklanmıştır.
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) I, II ve IV B) I, II ve III C) I, II, III ve IV
D) I ve II E) II, III ve IV
87
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 10
18. Tarih tarafından diğer insanlardan farklı bir kata yerleşti-
rilmiş bir seçkin kesimden söz etmek zordur. Bu nedenle
kimsenin görüşü öncel olarak doğru değildir. Herkesinki
gibi tartışmaya, yadsınmaya ya da onaya açıktır. Herke-
sin dünyaya bir kez gelme ve bir kerelik yaşama hakkı,
bütün insanları eşitler. Geçmiş ve gelecek önünde haklar
ve sorumluluklar açısından aynı kata indirir. Bu yaklaşım,
herkesin yaşamını kendi adına sürdürmesi sonucunu do-
ğurur. Bu alçak gönüllülük ise bütün gerginliği ortadan
kaldırabilir. Bugünkü ileri tüketim düzeyi yarın bir kıtlığa
yol açmaz. Tersine oluşturacağımız yeni yöntemler, bil-
giler, deneyimler ve araçlarla daha gelişmiş bir yarının
maddi temelini atabiliriz. Manevi yönden de ileri değerler,
tatlar ve gereksinimlerle gelişmenin itici gücünü hazırla-
mış olabiliriz.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Toplumda özel konuma sahip bir zümrenin olmadığına
B) Herkesin fikrinin tasdiklenme ve reddedilme ihtimali-
nin olduğuna
C) Hayatını tek başına devam ettirme hakkına herkesin
sahip olduğuna
D) Daha güzel bir geleceğin yeni metotlarla, tecrübelerle
kurulabileceğine
E) Toplumsal gerilimi düşürmek için tüketimin azaltılması
gerektiğine
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 10
19. Yaşadığımız çağda zamanın çizgisel akışının belirsizleş-
tiğini görmekteyiz. Bugün gelişme, nesnel yasaların bilin-
cine varıp onlara uygun davranmaya bağlı değildir. Geç-
mişi bir veri olarak kullanabilmek, günün araçlarından ve
olanaklarından yararlanabilmek yeterlidir. Herkes kendi
geçmişiyle, özlemleri ve yetenekleriyle bağlı çok özel bi-
çimlerde yaşayabilir. Bu nedenle yarın, gittikçe açılmakta
ve dağılmaktadır. Yarın, eşit ögelerin yan yana bulunuşla-
rının kuralları dışında bir zorunluluk içermiyor. Bu yüzden
de yarını bir kesim adına sahiplenmek temelsiz bir sav-
dır. Bugün ortaya çıkan maddi temel, herkese yaşama ve
kendini geliştirme şansı verdiğine göre yarın herkesindir.
Yarın, bugünü dün diye anımsayacağımız bir gündür. Bu,
öncelikle bugünün geçiciliğinin bilinmesi demektir.
Bu parçadan hareketle,
I. Gelişme için önceki dönemler ile bugünün beraber de-
ğerlendirilmesi gerekir.
II. Günümüzde zamanın düz bir şekilde kesintisiz aktığı-
nı söylemek zordur.
III. Bilimsel kanunlar dikkate alınarak ve onlara uygun
davranılarak ilerleme sağlanabilir.
yargılarından hangisine ulaşılamaz?
A) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
88
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
20. Düşüncenin sınanması ve bir üst düzeyde gelişmesi için
de yaşama geçmesi gereği vardır. Bu durumda kitlelerin
değişimi en çok gereksinen ve düşleyen kesimleriyle ay-
dınların birlikte davranması yüksek bir olasılıktır. Aydın-
larla değişimi isteyenler birbirine en yakın kesimlerdir.
Ancak bu noktada aydınlardan beklenen işlevin yerine
gelmesi için sağlıklı bir birlikteliğin kurgulanması gerekir.
Aydının bilgi üretebilmesi için daha önce üretilmiş bilgiyi
özümsemesi, o sıradaki gelişme gereksinimleri doğrultu-
sunda ivmelenmesi, yeni açınımlar geliştirebilmesi gere-
kir. Bu ise bir anlamda geçmiş bilgilerle hesaplaşmak ve
onları yadsımak demektir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Mevcut durumdan memnun olmayanlar ile entelektü-
eller arasındaki ilişkiye
B) Yeni bilgilerin ortaya konabilmesi için nelerin yapılma-
sı gerektiğine
C) Fikirlerin gelişmesi ile pratiğe dökülmesi arasındaki
bağlantıya
D) Aydınların geçmişteki hatalarıyla yüzleşmesi gerekti-
ğine
E) Sorgulama ve sentez yapabilme yeteneğinin aydınlar
için gerekliliğine
Diğer sayfaya geçiniz.

21. Osmanlı tarihindeki önemli kırılma noktalarından biri de
Tanzimat Fermanı’nın 1839’da ilan edilmesidir. Bu ta-
rihten itibaren siyasi, içtimai, edebî vb. pek çok alanda
önemli değişimler, dönüşümler gerçekleşmeye başlamış-
tır. Tanzimat, Osmanlı Devleti’nin öteden beri ilgilenmekte
olduğu Avrupa medeniyetini bütün Osmanlı toplumu için
kabul etme yolunda giriştiği cesur bir devlet hamlesidir.
Bu hamle, ilk bakışta Osmanlı Devleti’nin Avrupa medeni-
yetini kabulü gibi görünür. Aslında Tanzimat, Avrupa me-
deniyetinin birtakım sosyal, ekonomik ve askerî baskılarla
kendisini Osmanlı Devleti’ne kabul ettirmesi demektir.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Osmanlı Devleti, Batılılaşma yolunda korkmadan bir
girişimde bulunmuştur.
B) Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesinde bazı dayatma-
lar etkili olmuştur.
C) Batılı ülkeler, toplumsal eşitlik konusunda Osmanlı
Devleti’ne baskı yapmıştır.
D) Osmanlı Devleti’nin Batı uygarlığına ilgisi Tanzimat’tan
önce başlamıştır.
E) Tanzimat’ın ilanından sonra sosyal yaşamda farklılıklar
görülmüştür.
89
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 10
22. Genç Kalemler’in gerçekten genç ve ateşli yazarları,
idealist bir şekilde giriştikleri bu hareketi Yeni Lisan diye
isimlendirmişlerdir. Yeni Lisancıların amacı, yazı dilinde
Türkçenin kendi kurallarını üstün kılmaktı. Onlara göre
öteden beri bazı yazarlar sade yazmayı düşünmekle be-
raber bu düşünce son zamanlarda hâlâ genel bir nitelik
kazanmamıştı. Bu sebeple kendileri dilde bir devrim yap-
mak istiyorlardı. Genç Kalemler dergisinde Ömer Seyfet-
tin imzasıyla yazılan Yeni Lisan başlıklı makale bu ha-
rekete başlangıç olmak ve yapılacak işlerin programını
çizmek amacıyla kaleme alınmıştı.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı-
lamaz?
A) Genç Kalemler dergisinde yazı yazan sanatçılar ede-
biyat sahasında henüz yeterli tecrübeye sahip değildir.
B) Yeni Lisancılar, sahip oldukları çeşitli düşünceleri ha-
yata geçirme konusunda kararlı kişilerdir.
C) Genç Kalemler dergisinin yazarları, savundukları fi-
kirleri tam olarak uygulayamamışlardır.
D) Ömer Seyfettin, Yeni Lisan Hareketi'ne yön vermek ve
belli bir çerçeve oluşturmak istemiştir.
E) Ömer Seyfettin ve arkadaşlarının gayesi, başka dille-
rin kurallarının dilimizdeki hâkimiyetine son vermektir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 10

23-24. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 24. Bu parçadaki boşluğa getirebilecek en uygun ifade
aşağıdakilerden hangisidir?

Abidin Dino, 106. doğum gününde Google’a Doodle oldu. A) mutluluğun tanımı kişilere göre farklı farklı olabiliyordu
Yaptığı eserlerle Türk sanat tarihine damga vuran Abi-
B) insanların mutluluğu yakalaması çok kolay değildi
din Dino, karikatürlerinin yanında edebiyatta da verdiği
eserlerle önemli bir sanatçı. Usta ressam Dino, Nazım C) mutlulukla ilgili beklentiler her zaman değişebiliyordu
Hikmet‘in Saman Sarısı adlı şiirinde sorduğu “Sen mutlu-
D) sadece bir kare ile somutlaştırılamazdı mutluluk kav-
luğun resmini yapabilir misin Abidin?” sorusuna, sanıldığı
ramı
gibi bir tabloyla değil, bir şiirle cevap vermiştir. O, mutlu-
luğu sözcüklerle anlatma yolunu seçti, şiirinin sonunda E) mutluluğu yaşamadan resmetmek mümkün değildi
“... Buna da ne tuval yeterdi ne boya…” diyerek. Abidin
Dino, mutluluğun resmini yapmadı. Çünkü o da biliyor-
du ki ----. Yaygın bilinen bir yanlışı da düzeltelim: Abidin
Dino’nun “Mutluluğun Resmi” adlı bir tablosu yoktur. Di-
no’ya ait zannedilen eser yani “Home Sweet Home”, mü-
tevazı bir ressam olan Dianne Dengel’in elinden çıkma
bir yağlı boya tablodur.

23. Bu parçadan hareketle,

I. Nazım Hikmet’in çağrısına Dianne Dengel cevap ver-
miştir.
II. Abidin Dino, farklı sanat dalları ile ilgilenmiştir.
III. Abidin Dino, yurt dışında da tanınan bir sanatçıdır.
IV. Google, Abidin Dino’yu her yıl doğum gününde anmak-
tadır. 25. Gün içerisinde aklımıza yaklaşık 90 bin düşünce gelir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? Zihnimiz fikir ve tasarılarla doludur. Bunlardan birini ya da
birkaçını seçip yapmaya karar verdiğimizde niyetimizi de
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV belirlemiş oluruz. İşte o an zihin netleşir, düşünceler ber-
raklaşır. Karar vermek aydınlatır içimizi. Binlerce olasılık
D) I ve III E) Yalnız II
ve durum arasından birini seçmiş olduğu için kişi rahatlar.
Geleceğine ilişkin bir zihinsel tasarımda bulunmuştur çün-
kü. Bu sayede gideceği yolu belirler.

Bu parçadaki altı çizili ifade ile aşağıdakilerden han-

gisine gönderme yapılmamıştır?

A) Bir günde aklımızdan pek çok fikir geçmesine

B) Sonraki zamanlar için bir planın ortaya konmasına

C) Birçok ihtimalin devre dışı bırakılmasına

D) Fikirlerin açıklık kazanmasına

E) Kafamızdaki belirsizliklerin giderilmesine

90
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Deneme - 10 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

DENEME SINAVI - 11
1-3. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 2.
(I) Yapılan araştırmalara göre Asya ve Afrika’da hastaneye
yatırılan her 2 hastadan 1’ine, Avrupa’da ise her 3 hasta-
dan 1’ine antibiyotik tedavisi uygulanıyor. (II) Araştırmanın
asıl şaşırtıcı ve korkutucu noktası ise tedavilerde ikincil
planda düşünülmesi gereken “Vankomisin”, “Meropenem”
gibi kuvvetli antibiyotiklerin gereğinden fazla kullanıldığı-
nın ortaya çıkmasıdır. (III) Üstelik tedavi için gerekli tanı-
sal testlerin uygulanma oranı ise yalnızca 1/3. (IV) Bu da
demek oluyor ki çoğu vakada yeterli tanısal tetkikler ya-
pılmadan ağır antibiyotik tedavileri uygulanıyor. (V) Dünya
çapında en çok kullanılan antibiyotik ise “Seftriakson” ola-
rak belirlenmiş. (VI) Bilim insanları, mikroplarla savaşırken
kullandığımız antibiyotikleri bu şekilde tüketmeye devam
edersek yakın bir gelecekte boğaz enfeksiyonu gibi basit
sebeplerden ölümlerin kaçınılmaz olacağını söylüyorlar.
1. Bu parçada sözü edilen araştırmaların amacı aşağıda- 3.
kilerden hangisidir?
A) Dünya genelinde antibiyotiklerin kullanım sıklığını or-
taya çıkarmak
B) Antibiyotik tedavilerinin sonuçlarını gözlemlemek
C) Hangi tür antibiyotiklerin daha çok kullanıldığını belir-
lemek
D) Antibiyotik bağımlılığının sebeplerini ortaya koymak
E) Antibiyotiklerin faydalarını ve zararlarını tespit etmek
91
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
TÜRKÇE
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez?
A) Bazı hastalıkların tedavisinde antibiyotiklere ihtiyaç
duyulur.
B) Avrupa’daki hastanelerde antibiyotik kullanım oranı
Asya’dakilerden düşüktür.
C) Antibiyotik kullanmaya başlamadan önce bazı tahlil-
ler yaptırmak gerekir.
D) Antibiyotiklerin kullanımında bilinçli hareket etmek
gerekir.
E) İlaç firmalarının yönlendirmeleri antibiyotik kullanımı-
nı artırmaktadır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıda-
ki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) IV. cümlede bir çıkarımda bulunulmuştur.
B) VI. cümlede altı çizili bölümde “cinsiyetçi söylem”e
yer verilmiştir.
C) I. cümlede karşılaştırma yapılmıştır.
D) V. cümlede bir saptama yapılmıştır.
E) II ve III. cümlelerde olumsuz bir durumdan söz edil-
miştir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 11
4. Abdülhak Hamit Tarhan, eserlerinde Doğu ve Batı edebi-
yatlarının çeşitli sanat özelliklerini, fikir ve kültürlerini us-
talıkla birleştiren bir Tanzimat Dönemi şairidir. Sanatında,
özellikle de şiirlerinde, romantik unsurlar bariz bir şekilde
görülmektedir. Abdülhak Hamit’in önemli bir yanı da çok
farklı konular hakkında bilgi sahibi olması ve kalem oy-
natmasıdır. Onun eserlerinde zengin bir tarih kültürü ve
birikimi dikkat çekmektedir. Abdülhak Hamit, sanatı sanat
için kabul eden bir anlayışa sahiptir, onun bu anlayışı be-
nimsemesinde dönemin siyasi atmosferinin etkisi de göz
ardı edilemez.
Bu parçaya göre Abdülhak Hamit Tarhan ile ilgili ola-
rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sanatında her zaman estetik kaygılar ön planda ol-
muştur.
B) Romantizmin edebiyatımızdaki temsilcilerinden birisidir.
C) Yapıtlarında Doğu ve Batı medeniyetlerinin çatışması
görülür.
D) Düşünce ve bilgi birikiminin zenginliğini eserlerine
yansıtmıştır.
E) Toplumsal konuları işlememesinde yaşadığı çağın
özellikleri de etkili olmuştur.
92
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
5. Şair Nigâr Hanım’ın günlükleri, şairin sağlığında kilitli bir
ceviz sandıkta saklanmış. Evin en kıymetli eşyası kabul
edilen bu sandık, sahibinin ölümünden sonra Aşiyan Mü-
zesi’nde bir yer edinmiş kendisine. Ölümünden elli yıl
sonra açılması vasiyet edilen ve içinde yedi hatıra defteri,
on iki şiir defteri bulunan bu sandık, yıllar sonra edebiyat
araştırmacısı-yazar Nazan Bekiroğlu tarafından açılmış.
Böylece Şair Nigâr Hanım’ın yazdıkları da yeniden hayat
bulmuş.
Bu parçadan hareketle,
I. Nigâr Hanım’ın bazı şiirleri, yazıldıktan epey sonra
yaşarlık kazanmıştır.
II. Nigâr Hanım, kalemi güçlü kadın şairlerimizden biridir.
III. Nigâr Hanım, yaşadıklarıyla ilgili not tutan bir şairdir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
D) Yalnız III E) Yalnız I
6. İzmir’e ilk defa 1957’de geldim, 1960’ta da İzmir’e temelli
olarak yerleştim. Bu otuz beş yıl içinde İzmir de değişti
elbet; sokaklarıyla, deniziyle, insanlarıyla. Ama insan bu
yaşa gelince her şeyi anılarla değerlendirir oluyor, her
şeye birazcık hasret karışıyor. İzmir’in kavaklarını değil
ama bir halk türküsünde Çakıcı’nın “yakarım” dediği
Kordonboyu’ndaki konakları görecek kadar erken geldim
İzmir’e. Artık o eski İzmir, o rahat yaşanır, sakin, düzayak
kent yok belki ama benim kafamda hâlâ o hâliyle yaşıyor
İzmir.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Yazar, anılarındaki İzmir’den kopmak istememektedir.
B) İzmir, pek çok yönden farklılaşmış bir şehirdir.
C) Yazar, İzmir ile arasında duygusal bir bağ kurmuştur.
D) İzmir, eskiye göre kalabalık ve karmaşık hâle gelmiştir.
E) Yazar, İzmir’in geçirdiği değişime ayak uyduramamıştır.
Diğer sayfaya geçiniz.

7. Ege Bölgesi’nin kıyı kesiminde dağlar kıyıya dik uzanır. Bu
nedenle kıyılar girintili çıkıntılıdır, enine kıyı tipi egemendir.
Deniz etkisi iç kısımlara kadar girer. Kıta sahanlığı geniştir.
Bu durum falez oluşumunu zorlaştırırken delta oluşumunu
kolaylaştırmıştır. Kıyılar; çok sayıda körfez, koy, yarımada
ve doğal limanla kaplıdır. Edremit, Çandarlı, İzmir, Kuşa-
dası, Güllük ve Gökova önemli körfezlerdir. Başlıca yarı-
madalar; Reşadiye, Bozburun, Dilek ve İzmir’dir. Akarsu
vadilerinin deniz suyu altında kalması sonucu oluşan ria tipi
kıyılara da rastlanır. Ege kıyıları, girintili çıkıntılı olmasının
da etkisiyle en uzun kıyı şeridimiz durumundadır.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak
I. İzlenimsel betimlemeye yer verilmiştir.
II. Dil göndergesel işlevde kullanılmıştır.
III. Açıklama yönteminden yararlanılmıştır.
IV. Örneklere yer verilmiştir.
V. Tanık gösterme yöntemine başvurulmuştur.
yargılarından hangileri söylenemez?
A) I ve III B) II ve IV C) III, IV ve V
D) I ve V E) I, IV ve V
93
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 11
8. Ayder Yaylası, eşsiz güzelliğinin yanı sıra, kaplıcaları ile
yurt dışından bile turist çekmektedir. Osmanlı Dönemi’n-
den beri şifalı suyu ile ilgi odağı olan Ayder’de romatizma
hastalıkları, iç hastalıkları, kadın hastalıkları ve cilt hastalık-
larına şifa olduğu iddia edilen, 260 metre derinlikten çıkan,
55 derece sıcaklığa sahip kaplıca suları vardır. Ziyaretçile-
rin bu kaplıcalardan faydalanabilmesi için modern turistik
tesisler inşa edilmiştir. Buradaki oteller ve kaplıcalar saye-
sinde Ayder Yaylası, yılın her döneminde rahatlıkla ziyaret
edilebilir. Aşırı kalabalıktan, gürültüden ve şehir karmaşa-
sından uzak bir tatil istiyorsanız Ayder Yaylası, bunu size
sağlayacaktır.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Yinelemelere yer verilmiştir.
B) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
C) Gerekçe bildiren cümleye yer verilmiştir.
D) Amaç bildiren cümleye yer verilmiştir.
E) Doğa, bir devinim içinde anlatılmıştır.
9. Müzik dinlemek eğlenceli olabilir ancak sizi daha sağlıklı
hâle getirebilir mi? Müzik bir zevk ve memnuniyet kayna-
ğı olabilir fakat araştırmalar müziğin birçok farklı psikolojik
faydası olduğunu da göstermiştir. Müziğin düşüncelerinizi,
duygularınızı ve davranışlarınızı etkileyebileceği düşünce-
si, muhtemelen bir sürpriz gibi gelmeyecektir kulağa. En
sevdiğiniz, tempolu rock eserini dinlerken havalara uçuyor
ya da şahane bir canlı performans eşliğinde gözyaşlarınızı
tutamıyorsanız müziğin gücünü kolayca anlarsınız. Müzik
zihni rahatlatabilir, vücuda enerji verebilir hatta insanların
acıyı daha iyi yönetmesine yardımcı olabilir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yöntemlerden
hangisine başvurulmuştur?
A) Betimleme B) Öyküleme C) Örneklendirme
D) Alıntılama E) Karşılaştırma
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 11

10. Yaşamın temel verisini geçmişte üretilmiş maddi manevi
değerler oluşturuyor. Geçmişin deneyimleri, kazanımları,
birikimleri; bugün içinde tanımlı, kesin çizgili biçimde yer
almaz ama gündelik yaşamın bütün ilişkilerinde vardır.
İnsanlar bütün dikkatlerini, enerjilerini yutan maddi gerek-
sinimlerini giderme sorunuyla uğraşırken geçmiş, bugün,
gelecek sürekliliğini kavramaya fırsat bulamıyor. Süreç
bilinci olmayınca her şey ya tümüyle bir rastlantıdır ya
da kaçınılmaz bir yazgıdır. Her olguyu hem kendi gelişim
sürecinde hem de içinde bulunduğu bütünle ilişkisi bakı-
mından değerlendirmek gerekiyor. Bu ise yaşamı ken-
dinde bir veri olmaktan çıkarıp adım adım örülen, bilinçle
üretilen bir sürece dönüştürmek anlamına gelir. Var olan
ilişkiler, gelişen gereksinimler karşısında yetersiz kalırken
bu gereksinimleri üreten bir maddi gelişmişlik düzeyi sun-
maktadır.
11. Su hep akar, bilir ki aktıkça temizlenir. Akamayan su bu-
lanır, çamurlaşmaya başlar, onun üzerinde pislik birikir.
Tasavvuf erbabı bu yüzden der ki: “Sen su gibi ak. Her
daim yenilen. Her gün yenilen. İki günün aynı olmasın.
Dünü dünde bırak, yeni şeyler öğren.” Bu sözler, benim
için çok anlamlı ve hayatın şu zamanı için doğru rehberi
bulduğumu gösteriyor bana. Su, aynı zamanda değişime
direnenler için, yeniye adapte olamayanlar için de harika
bir hoca. Su değişimin kendisi. Bazen yağmur olur, bazen
kar olur, bazen buz olur, bazen buhar olur, yağmur olur.
Değişimden korkmaz, kendi akışından korkmaz, varacağı
yerin deniz olduğunu bilir.
Bu parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden hangi-
sidir?
A) Sudan İlham Almak

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz? B) Suyun Doğal Özellikleri

A) Günlük hayatta geçmişin izleri bire bir olmasa da farklı C) Suyun Tasavvuftaki Anlamı
şekillerde görülür.
D) Suyun Değiştirme Gücü
B) İnsanların zamanın bütünselliğini anlayamamasının
E) Su ve Yenilenme İlişkisi
sebebi temel ihtiyaçlara odaklanmalarıdır.

C) Kadercilik ve tesadüfçülük anlayışı temelde aynı alan-

daki şuur yoksunluğundan kaynaklanır.

D) Olguları tek başına değil bütüncül bir yaklaşımla ele

almaya ihtiyaç vardır.

E) Yaşam enerjisinin verimli kullanılabilmesi için bilimsel

veriler esas alınmalıdır.

94
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

12. J.R.R. Tolkien’in sayısız ayrıntıyı tek başına düşündü-
ğünü ve yazdığını görüp de bundan etkilenmemek elde
değil, bu aynı zamanda fazlasıyla ilham verici. Böyle bir
dehanın modernleştirdiği fantastik edebiyat, günümüzde
ardılları ile devam etmekte ve Tolkien’in dünya yaratıcı-
lığındaki detayları hâlâ aşılamamaktadır. Oğlu Christop-
her Tolkien, babasından kalan notları 40 yılı aşkın süredir
düzenleyip kitap hâline getirmektedir. Bu kadar geniş bir
dünya yaratmak ve bunu mitleştirmek, mitleştirirken yine
de içinde günümüze ait problemleri bulmak, Tolkien’in
yaptığı en önemli iştir bana göre. Pek çok yazar, evrenler
yaratıp bunu güzel hikâyelerle süslemiştir fakat Tolkien
evreni, bu hikâyelerden bağımsız varlığını sürdürebilecek
temellere oturtulmuş bir evren olduğu için fantastik edebi-
yattaki yerini hiçbir zaman kaybetmeyecektir. Daha akıcı,
daha eğlenceli, daha popüler hikâyeler her zaman ola-
caktır fakat Tolkien gibi bir yaratımın söz konusu olması
için bir dehayı daha beklemek zorundayız.
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki-
lerden hangisidir?
A) Tolkien’in fantastik öykülerinden daha ilginç ve sürük-
leyici öyküler de yazılabilir.
B) Birçok sanatçının birlikte inşa ettiği düşsel evrenleri
Tolkien, tek başına inşa etmiştir.
C) Tolkien’in açtığı yoldan ilerleyen pek çok yazar, fan-
tastik edebiyat evrenini genişletmiştir.
D) Tolkien, kurgusal edebiyat alanında çıtayı o kadar yük-
seğe koymuştur ki o seviyeye ulaşılması çok zordur.
E) Tolkien, arkasında çok uzun süre bitmeyecek kadar
zengin bir edebiyat hazinesi bırakmıştır.
95
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 11
13. Ömrümüz boyunca hepimiz az veya çok ağlamışızdır.
Bazılarımız özellikle toplum içinde ağlamayı kendine
yediremez. Bazılarımız da bazen öyle bir katılaşmıştır
ki ağlamayı unutmuştur, bir türlü ağlayamaz. Genel ola-
rak çocukların ağlaması, yetişkinlerin de ancak yakın bir
akrabanın kaybında olduğu gibi olağan dışı durumlarda
ağlaması hoş görülür. Çoğunlukla ağlamak bir zayıflık
olarak kabul edilir ve günümüzün herkesin her an neşeli,
sosyal, “güçlü” olması beklenen dünyasında çok da hoş
görülmez. Hele erkekler iyice şanssızdır bu konuda. Er-
keklere daha çocukluklarından itibaren “Erkek adam ağ-
lamaz!”, “Kız gibi ağlama!” filan denir. Onlar da zayıflık
olarak kabul ettikleri duygularını bastırmayı öğrenirler. Bir
erkek, kolay kolay kendini bırakıp ağlayamaz.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Ağlamanın insanlar için gayet normal bir durum olduğu
B) Ağlama ile ilgili geleneksel kabullerin yanlışlığı
C) Erkeklerin kızlara göre daha az ağladığı
D) Duyguları bastırmanın zararlı olduğu
E) Duygusuz insanların ağlamaktan çekindiği
14. Eleştiri yazılarını, yapıcı ve yıkıcı diye ikiye ayırmayı sağ-
lıklı bulmuyorum. Eleştirmenin yazara yapıcı olmak veya
yıkıcı olmamak diye bir borcu olduğunu düşünmüyorum.
Zira böyle bir borçtan hareketle ortaya çıkan metnin başlı
başına özerk bir metin olma şansı kalmaz. Edebî metnin
güdümünde, onu merkeze alarak kaleme alınan eleştirinin
de başlı başına bağımsız bir metin olma lüksü yoktur. Eleş-
tiri ile tanıtım metni arasında bir fark olması gerekiyorsa
sınırın tam da bu noktadan yani eleştirinin özerk bir alana
sahip olmasından çizildiğini görmemiz gerekiyor. Aksi tak-
dirde “eleştiri” yokluğundan şikâyet etmenin “pohpohlan-
ma” eksikliği çekmek olmadığına kimseyi inandıramayız.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Eleştirmen bütün yazarlara ve eserlere karşı tarafsız-
lığını korumalıdır.
B) Sanat dünyasında eleştirinin olmadığını söyleyenler
sürekli övülmek isteyenlerdir.
C) Eleştiri, bağımsız bir tür olduğu için yapıta tamamen
bağlı kalmak zorunda değildir.
D) Tanıtım yazılarının değerlendirilen eserden bağımsız
olması düşünülemez.
E) Eleştirmenlerin yapıcılık ile yıkıcılık arasında bir den-
ge tutturması gerekir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 11
15. Bir yazarın günlükleri ve özel notları, eserlerinden daha
dürüsttür; onu daha yalansız tanıtır. Defterler, bu bağ-
lamda mutsuz ve umutsuz bir yazarın acılarını iyice gün
yüzüne çıkarması bakımından dikkat çekiyor. Bunun yanı
sıra, söz konusu kitap (Defterler), Albert Camus’nün (A.
Kamü’nün) roman ve oyunlarının taslaklarına yer vermesi
açısından önem taşıyor. Bu anlatı taslaklarını incelerken
karakterlerin, cümlelerin oluşumuna yakından tanıklık et-
tiğinizi hissediyorsunuz. Bu durum, okur olarak size ayrı
bir deneyim yaşatıyor.
Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Defterler’in önemi ve içeriği
B) Albert Camus’nün günlükleri ve notları
C) Günlüklerin sanatçıları doğru tanıtması
D) Yapıtların karalama çalışmalarının özellikleri
E) Albert Camus’nün kederli bir yazar olması
96
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
16. Edebiyatın kendine özgü mekânları vardır. Muhitler bura-
da bir araya gelir ve mahfil olur. Artık yazarların bir araya
geldiği bu mekânlar azalsa da hepimiz biliriz ki bazen bir
kahve kokusunun insanı kucaklayan sıcaklığında buluş-
mak mümkündür. Bundan mıdır bilmem, yazarlar hep
böylesi mekânları tercih etmişlerdir. Belki de kısa bir süre
de olsa bir kendinden taşma yaşayacaktır orada. Özel-
likle de kahvehaneler bu yönüyle dikkat çeker. Ünlü de-
nemecimiz Salâh Birsel’in Kahveler Kitabı adlı o enfes
kitabından okuduğumuzda şaşırdığımız gerçek ise şudur:
1871’de yapılan bir sayımda sadece Beyoğlu semtinde
1260 kahve vardır. Bazı kahveler de bazı isimlerle özdeş-
leşmiştir. Mesela İkbal Kahvesini Orhan Kemal’in burada
yaptığı sohbetler sevdirir. Türk şiirinin en önemli metin-
lerinden Hızır’la Kırk Saat bir kahvehanede yazılmıştır.
Üstadımız Sezai Karakoç, şiiri, adı gibi kırk günde sanki
Hızır’la randevulaşmış gibi Sarayburnu’nda denize bakan
bir kahvehanede yazdığını söyler hatıralarında. Hatay
Restaurant ise daha çok İkinci Yenici şairlerin mekânıdır.
Ama özellikle Cemal Süreya ismiyle özdeşleşmiştir diye-
biliriz. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur romanı, Asma-
lı’daki Narmanlı Yurdu’nda bir odada yazılmıştır. Mesela
Nuri Pakdil, otel odalarını tercih etmiştir. Cahit Zarifoğlu
da öyledir. Şiirlerini kalabalık yerlerde, gürültülü mekân-
larda yazmayı sevecektir. Mekânlar, muhitler, mahfiller…
Edebiyatın atardamarları olmuş ve verilen zengin sanat-
sal kaynaklara şahitlik etmiş asırlarca.
Bu parçaya göre mekânlarla ilgili olarak
I. Kahvehaneler, yazma sürecinde diğer mekânlardan
daha fazla kullanılmıştır.
II. Günümüzde bu tür mekânların azalması yetkin eser-
lerin ortaya çıkmasını zorlaştırmıştır.
III. Mekânlar, edebiyatın sürekli canlı kalmasında önemli
bir işleve sahiptir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 11

17. 20. yüzyılın önemli kitle iletişim araçlarının başında şüp- 18-19. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
hesiz ki radyo geliyor. Radyo; ışığa, görüntüye, kamera-
ya ya da oyunculara ihtiyaç duymadan haberden “arkası
(I) Yaşar Kemal, edebiyat coğrafyasını genişletip zen-
yarın” olarak adlandırılan roman okumalarına, müzikten
ginleştiren bir anlatıcıdır. (II) Doğaya, insana, zamanın
sesli tiyatrolara kadar insanları bilgilendiren ve eğiten bir
ruhuna dönük dile getirdiği her bir şey yenidir, özgündür.
icat olmuştur. 1927 yılında Türkiye’ye kendini açan bu
(III) Yaşar Kemal’in gezindiği coğrafya, dil, kültür ve siya-
kutu, her eve misafir olmazdı. İlk olarak kahvehaneler ve
set bağlamındaki dünyasına dair önemli tespitler yapıyor
kamu alanlarında var olan radyo, dinleyenlerini buralarda
Özdemir İnce, Yaşar Kemal Türkiye’dir kitabında. (IV) O,
beklerdi. İletişim ve haberleşmenin kısıtlı imkânlarla sağ-
bir anlatıcının hem bugündeki geçmişine hem de gelece-
landığı bu dönemde haberler, her akşam kahvehanele-
ğe dönük birikimine nasıl bakmamız gerektiğini anlatıyor
re toplanan halk tarafından merakla dinlenir; uzun süre
bize. (V) Yeni çıkan kitap; bir şairin, denemeci ve edebiyat
tartışılırdı. İlerleyen zamanlarda radyo, evlere girerek
düşünürünün yorumu ile Yaşar Kemal’e açılan bir pencere
kadınların ve özellikle de çocukların vazgeçilmezi hâline
hatta kapı niteliği taşıyor. (VI) Onun anlatı ve düşünce ev-
geldi. Başköşede yerini alması ve dantelli örtülerle mu-
renine nereden, nasıl bakmamız gerektiğini de gösteriyor
hafaza edilmesinin sebebi evin en kıymetli eşyası olarak
aynı zamanda.
görülmesiydi. Radyo kimin evinde var ise mutlaka ona ko-
nuk olunur, bütün bir dikkatle haberler dinlenir; her gün
heyecanla arkası yarında okunacak romanlar beklenirdi.
18. Bu parçadaki altı çizili söz ile anlatılmak istenen aşa-
Zira radyo, insanların hem bilgi aldığı hem de kültür-sanat
ğıdakilerden hangisidir?
faaliyetlerini takip ettiği yerdi. Radyo, geçmişten günümü-
ze her zaman var olan fakat hiçbir zaman eskimeyen bu A) Yaşar Kemal’i tanımayı sağlayacak ipuçlarıyla dolu
özellikleriyle eğlenceli ve bilgilendirici bir kutu olmaya de- olduğu
vam edecektir.
B) Yaşar Kemal’in beslendiği kaynakları gösterdiği
Aşağıdakilerin hangisi bu parçada sözü edilen radyo- C) Yaşar Kemal’in eserlerinin anlaşılmasını kolaylaştıra-
ların bir özelliği değildir? cağı

A) Eğitselliği D) Yaşar Kemal’in yapıtlarının okunmasına katkı sağla-

B) Etkileyiciliği yacağı

C) Toplumsallığı E) Yaşar Kemal’in dünyasını geniş bir açıdan görme im-

kânı sunacağı
D) Evrenselliği

E) Sanatsallığı

19. Yukarıdaki parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci

paragraf hangi cümleyle başlar?

A) II B) III C) IV D) V E) VI

97
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 11

20. Karikatür tüm ülkelerde büyük ilgi görür, takip edilir. Çağ-
daş sanat dallarından biri olarak kabul edilir. Karikatürün
kendine has tarafı, bir bakıma gerçekleri olduğundan
farklı göstermesidir. Sanatçının özgün yorumu, düşünsel
anlamda yapacağı katkı, kendini hemen ortaya çıkarır.
Karikatürde genel hedef, güncel olayların çerçevesinde
bireyin ve toplumun tebessüm etmesini sağlamaktır. Bu
hedefe ulaşmak, sanatçının özgür düşüncesinden doğan
bir yetkinlik içerir.
22. I. Sorunsuz insanlar arıyorsak onları sadece mezarlık-
larda bulabiliriz.
II. Önemli olan her sorunun bir fırsat kapısı olduğunu an-
lamaktır.
III. Hayat devam ettiği sürece mutlaka çeşitli problemlerle
karşılaşacağız.
IV. İnsanların fikirlerini değiştiremiyorsak onlarla ilişkileri-
mizi değiştirmeliyiz.

Bu paraçaya göre karikatürle ilgili olarak aşağıdaki- V. Engelleri aşabilmek için onun ardındakileri hayal et-
lerden hangisi söylenemez? mek gerekir.

A) Özgün bir yanının bulunduğu Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle bir paragraf

oluşturulmak istenirse hangi cümle dışta kalır?
B) Görsel unsurlar barındırdığı
A) III B) I C) IV D) II E) V
C) Aktüel konuları ele alıp işlediği

D) Sanatta bir ayna görevi üstlenmediği

E) Bütün uluslarca çok beğenildiği

21. ----. Gölgede kalmış bile olsa insanların üstün tarafları var-
dır. Oraya ulaşma zahmetine hiç katlanmadık. İnsanları bu
alanda yüzeysel ele aldık. Bilakis zayıf noktaları daha
çok gündemde tutarak derinleştirdik. Hâlbuki bunun tam
tersine bir yol izleyebilirdik, izlemeliydik. “Kaliteli ilgi”nin asıl
sermayemiz olan madenini yani “sevgi”yi kendi ellerimizle
bir kenara ittik. “Sevgi”nin her alanda ve anlamda iyileşti-
rici etkisini, gücünü kullanmadığımız için kendi denizimizi
kendimiz bitirdik.
23. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir yazının ilk cümlesi
olmaya uygun değildir?
A) Geniş bir okur kitlesine seslenen sanatçıların her ese-
ri niteliklidir, diyemeyiz.
B) Usta şairlerden gelecek eleştiri ve önerilere açık ol-
malıdır genç şairler.
C) Doktorluk sevgi isteyen mesleklerin başında gelir her
zaman.

Bu parçanın başına getirebilecek en uygun cümle aşa- D) Anne olup da çocuğunu korumayan kadın yoktur hiç-
ğıdakilerden hangisidir? bir yerde.

A) İnsanın ve hayatın bütünlüğü ancak böyle yansıtılabilir E) Yazarların kişiliği, üslubu üzerinde tarihin ve coğrafya-
nın da etkisi vardır.
B) Gayret gösterdik fakat netice alamadık diyebiliriz

C) Nereye vardığımızı, hangi durumda olduğumuzu açık-

ça görüyorsunuz

D) Bugüne kadar insanları hep tek yönlü değerlendirdik

E) “Kaliteli ilgi”nin insana kazandıracaklarını hiç hesap

etmedik

98
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

24. Bir süre evden çalışacak olmanız, hafta içi düzeninizi boz-
manız gerektiği anlamına gelmiyor. Çalışma alanı ve ra-
hatlığını sağlamak, evden çalışma konusunun belki de en
önemli faktörüdür. Dizüstü bilgisayarınızı alıp yatağınızda
çalışmaya başlamak, işleri daha yavaş yapmanıza ya da
odaklanma problemleri yaşamanıza neden olur. Bunun
için rahat edeceğiniz bir alanda masa üstü bir çalışma or-
tamı kurmak işinize daha çok yarayacaktır. Evinizin size
sunduğu rahatlığı biraz olsun kırmak, üstünüzdeki yükü
atmak için oksijene ihtiyacınız artacaktır. ----. Aksi takdir-
de kendinizi gün boyunca yorgun hissedeceksiniz. Bu du-
rum da sizin verimli çalışmanızı engelleyecektir.
Bu parçada boş bırakılan yere getirebilecek en uygun
cümle aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çalışma saatleri içinde kendinize birkaç hedef belirleyin
B) Bu nedenle, bulunduğunuz ortamı sürekli havalandırın
C) Ara sıra yerinizden kalkın ve birkaç dakika yürüyün
D) Pencereden dışarıyı seyretmek sizi rahatlatacaktır
E) Bu yüzden çalışma ortamında kesinlikle sigara içme-
melisiniz
99
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 11
25. (I) İslam mirasının en önemli parçalarından birinin ta-
savvuf olduğu şüphe götürmez bir gerçek. (II) Tasavvuf,
İslam hayatının diğer göstergeleri gibi tekâmül etme (ge-
lişme) kanunlarına boyun eğmiştir. (III) Önce bir ibadet
ya da nefsi terbiye yolu olarak Allah’a yaklaşmak için bir
vasıta sayılmıştır. (IV) Daha sonra ise konusu, metodu ve
hedefi olan bir ilim olarak belirmiştir. (V) Bu yolda diğer
ilimlerden ve din ilimlerinden kendisini ayıran vasıfları üst-
lenmiştir. (VI) Ömer Rıza Doğrul tarafından kaleme alınan
İslamiyet’in Geliştirdiği Tasavvuf adlı eser, bu vb. konuları
anlamak için başvurulabilecek yetkin bir kaynak özelliği
taşıyor. (VII) Söz konusu eser, tasavvufun tarih boyunca
gösterdiği gelişmeleri ustalıkla ele alıyor.
Bu parçadan aşağıdaki cümlelerden hangisi çıkarılır-
sa parçanın anlamında önemli bir değişme, daralma
olmaz?
A) II B) III C) IV D) VI E) VII
Deneme - 11 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 12
1. İnsan burnunun başlıca görevlerinden biri, solunan havayı
ısıtmak ve nemlendirmektir. Bu sayede soğuk havalarda
akciğerlere ulaşan havanın hücreler üzerindeki tahriş edici
etkisi yok denecek kadar azaltılmış olur. Donma noktasının
altındaki sıcaklıklarda dahi teneffüs edilen hava, burun ar-
kasında (geniz ve alt solunum yolu) 26 °C civarındadır hatta
30 °C’leri bulabilir. Solunan havanın burunda ısıtılmasının
yanı sıra, dış ortam ne kadar soğuk olursa olsun nem oranı
da burnu geçtikten sonra neredeyse yüzde 100 seviyelerine
çıkar. Bu veriler, burnumuzun, soluduğumuz havanın akci-
ğerlere ulaşmadan önce ılık ve ıslak olmasını sağlamada ne
derece etkili ve önemli olduğunu göstermektedir.
Bu parçadan hareketle,
I. Nefes, burundan alınıp ağızdan verilmelidir.
II. Burun, solunum için mükemmel bir işleyişe sahiptir.
III. Burnumuzun solunum dışında görevleri de vardır.
IV. Genizde belli bir sıcaklık, her zaman korunmaktadır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I, II ve III B) II, III ve IV C) I, III ve IV
D) I ve III E) Yalnız II
100
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
2. Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan üçüncü kadın bilim insanı
ve aynı zamanda Nobel Fizik Ödülü sahibi yaşayan tek
kadın olan Donna Strickland’ın artık detaylı bir Wikipedia
sayfası var. Ödülün açıklanmasından sonra yapılan ba-
sın toplantısında Strickland, fizik alanında bu ödüle layık
görülen üçüncü kadın bilim insanı olduğunu öğrenince
şaşırdı ve “Gerçekten mi? Daha fazla olması gerektiğini
düşünmüştüm. Kadın fizikçileri kutlamamız gerekir çün-
kü işte buradayız. Umuyorum ki zaman içerisinde daha
hızlı bir ilerleme kaydedeceğiz.” diye konuştu. Strickland,
çok önemli bir çalışmayla Nobel Fizik Ödülü’ne layık gö-
rülmüş olsa da Kanada’daki Waterloo Üniversitesi Fizik
Bölümünde henüz doçent doktor olarak görev yapıyor ve
bu yüzden pek çok kişi onun akademik derecesinin çalış-
masındaki değeri yansıtmadığı konusunda hemfikir.
Bu parçadan hareketle,
I. Daha önce Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan bilim insan-
ları bugün hayatta değildir.
II. Waterloo Üniversitesi, Donna Strickland’ın akademik
kariyerindeki yükselişini engellemiştir.
III. Wikipedia’da Donna Strickland ile ilgili ayrıntılı bilgile-
re yer verilmektedir.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
Diğer sayfaya geçiniz.

3. Eğer yazmak ve bir şeyler anlatmak istiyorsanız artık size
engel olacak hiçbir duygu yoktur. Hava sıcakmış, soğuk-
muş, yazacak yer yokmuş; bunları hiç dikkate almaz,
işinize odaklanırsınız ve aşkla yazarsınız. Yazarken baş-
kasının gittiği yola sapmadan söylemek istediklerinizi do-
lambaçlı yollardan değil en kestirme yoldan vermelisiniz.
Yazdıklarınızın yetkin olması için ise yazmaya ara verip
döne döne onu okumalısınız. Yazdıklarınızı kontrol ettiği-
niz bu süre zarfında bile yazmaktan kopmazsınız. İnsanın
uzun süre ayrı kaldığı sevdiklerine kavuşacağı anı bekler-
kenki sabrı ve heyecanı gibi bir duygu içerisinde yazma-
ya döneceğiniz anı beklemelisiniz. İşte o zaman gerçek
yazar olursunuz.
Böyle düşünen bir yazar, aşağıdakilerden hangisiyle
nitelenemez?
A) Özgün
B) Mücadeleci
C) Tutkulu
D) Titiz
E) Gerçekçi
101
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 12
4. Değersiz, sağlıksız, kullanılmayan tüm eşyaların birikti-
rilmesi ve atılamaması durumuna dispozofobi, kompulsif
biriktirme hastalığı veya istifçilik denir. Tutumlu olmak,
bazı eşyaları “İleride lazım olabilir.” düşüncesi ile sakla-
mak biriktirme hastalığı değildir. Biriktirme hastalığında,
toplanan ve bir türlü atılamayan eşyalarda bir düzensiz-
lik ve tutarsızlık vardır. Bu yüzden koleksiyonculuktan da
çok farklıdır bu hastalık. Koleksiyonerler, sadece bir ya
da birkaç alanla alakalı eşyaları toplarlar. Üstelik toplanan
eşyalarda bir düzen ve intizam vardır. Hobilerini belirli bir
disiplinle yürütürler. Biriktirme hastalığında ise düzensiz
ve dağınık bir toplama özelliği bulunmaktadır. Çocukluk
dönemlerinde çeşitli nedenlerden dolayı kıtlıklar ve ciddi
ekonomik sorunlar yaşamış olan insanlar, ilerleyen yaş-
larda biriktirme hastalığına yakalanabilirler. Duygusal
yoksunluklar, reddedilme, aldatılma, sevgi ve şefkat ihti-
yaçlarının yeterli düzeyde karşılanamaması vb. nedenleri
olan bu hastalık; eşyalara ya da hayvanlara aşırı ilgiye
sebep olabilmektedir. Bazı kişiler de olur da ilginç bir şey
satılır veya bir başkası kapar, diye semt pazarlarından
eşya toplar ve vaktinin çoğunu pazarlarda geçirir. Hasta-
lar her şeyi biriktirir. Ama en çok biriktirilen eşyalar; kâğıt,
gazete, mektup, plastik eşyalar, ev araç gereçleri, torba
ve giyim eşyalarıdır. Ayrıca bu hastalarda kişilik bozukluk-
ları da sık görülmektedir. Onlar, sorunlarının farkında ol-
madıkları gibi kendilerine müdahale edilmesine, evlerinin
boşaltılmasına çok kızarlar. Hatta eşyalarının atılmasına
engel olurlar, bağırırlar ve sakladığı eşyasına zarar gel-
mesi ya da kaybolması durumunda büyük acılar çekerler.
Bu parçada dispozofobi (kompulsif biriktirme hasta-
lığı) ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine deği-
nilmemiştir?
A) Hastaların eşyalarından ayrılma durumu ile karşılaş-
tıklarında verdikleri tepkiye
B) Hastaların bu davranışlarını rahatsızlık olarak kabul
etmediklerine
C) Belli bir dönem duygusal eksiklikler yaşayan kişilerde
ortaya çıktığına
D) Bazı türdeki eşyaların hastalar tarafından daha fazla
istiflendiğine
E) İlk olarak koleksiyonculuk ve hobi olarak yapılmaya
başlandığına
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 12

5. Ömer Seyfettin ve Sait Faik, öykü alanında farklı kulvar-
larda yol almış yetkin yazarlarımızdır. Sait Faik, hikâye-
sel derinliği dış gözlemlerden çok başarılı iç gözlemlerle
kurmuştur. Bu iç gözlem irdelemelerinde tutturduğu coş-
kulu söylemleriyle şiirleştirir anlatımını ama hiçbir zaman
ozanlığa soyunmaz. Olay ve kurgulamaları geri plana
atıp ruhsal gözlemleri ön plana çıkarır. Sıradan gündelik
olaylara, halktan kişilere ve kendi yaşamına öykülerinde
yer verir. Ömer Seyfettin ise Türk öykücülüğünün mo-
dern anlamdaki kurucusudur. Çünkü o, yüzyıllarca süre-
gelen Leyla ile Mecnun, Aslı ile Kerem, Ferhat ile Şirin
gibi aşk öykülerini aşmamızı ve çok çeşitli konulara da
eğilebilmemizi sağlamıştır. Konularını yalnız İstanbul’dan
seçmemiş, yurdun her köşesinden hayatı edebiyata ince
ince işleyerek taşımıştır. Çevre betimlemeleri ve ruhsal
çözümlemelerden çok, olaya önem verip gerek konu-te-
ma gerekse dil ve üslup özellikleri bakımından her yaştan
okuyucunun beğenisini kazanmıştır. Birbirlerinden farklı-
lıklarının teknik dayanağı ise olay kurgusunu, iç dünyala-
rını öykülerinin odağına koyup koymamaları ve gözlemci
bakış açılı anlatımı yeğleyip yeğlememeleridir.
Bu parçadaki öykü yazarlarımızla ilgili olarak aşağı-
daki yargılardan hangisine varılamaz?
6. Araştırmacılar, gözlerimizde ve vücudumuzun diğer par-
çalarında üretilen salgıları kullanarak elektrik elde etmeyi
sağlayan bir yöntem keşfettiler. Eğer bu yöntemle verimli
bir şekilde elektrik üretmek başarılırsa vücuda monte edi-
len tıbbi cihazlar için bir yakıt kaynağı elde edilmiş ola-
cak. Gözyaşında, tükürükte, sütte, mukusta ve yumurta
beyazında bulunan lizozim; bakteriyel hücre duvarlarını
yıkmakta yardımcı olan bir enzimdir. Ancak görünen o ki
lizozimin bu işlevi dışında başka türlü özellikleri de var.
İrlanda’daki Limerick Üniversitesinden araştırmacılar, bu
enzimin kristallenmiş biçiminin elektrik yükü elde etmek
için manipüle edilebileceğini keşfettiler. İki cam lam ara-
sındaki lizozim kristallerinden oluşan tabakaya basınç
uygulayan ekip, bu şekilde piezoelektrik olarak bilinen
formda enerji üretildiğini belirledi.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Tanım cümlesine yer verilmiştir.
B) Tartışmacı anlatımdan yararlanılmıştır.
C) Nesnel veriler kullanılmıştır.
D) Öğretici bir yol izlenmiştir.

E) Sessel yinelemeler vardır.

A) Sait Faik, kurgulamada psikolojik yönleri öne çıkarmış
bir öykücümüzdür.

B) Ömer Seyfettin, Türk öykücülüğüne farklı bir boyut

kazandırmıştır.

C) Sait Faik, biyografik bir anlatımı da benimseyerek

eserlerini kaleme almıştır.

D) Sait Faik, şairliğe yeltenmeden, çevreyi dikkatle göz-

lemleyerek hikâyelerini oluşturmuştur.

E) Ömer Seyfettin, yüzeysel bir anlatımdan kaçınarak

öykülerinde Anadolu’yu yansıtmıştır.

102
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

7. Her yeni durumda araç-amaç uyumunun sağlanması,
belirleyici önemde bir sorundur. Bugüne kadar gelen
egemen eğilim, “yüce” olarak nitelenen bir amaç için her
türlü aracın kullanılmasını doğal bir hak saymak doğrul-
tusundadır. Çoğu kez soylu bir amaç için yola çıkanlar,
kullandıkları araç ve yöntemlerle öylesine değişiyorlar ki
amaçları bile belirsizleşiyor. Kullanılan mücadele biçim-
lerinin amaçla uyumlu olması, inandırıcı olabilmek için
bir zorunluluktur. İnsancıl, barışçıl, demokrat olarak ta-
nımlanan bir ilişkiler düzenine giderken bunlarla tümüyle
çelişen araçların kullanılması ve kullanımın çok uzun bir
döneme yayılması, soylu hedefi bugünden sürekli olarak
uzaklaştırmaktadır. Oysa sorun, zaten bugünün araç ve
yöntemlerindeki olumsuzlukların yaşamımızdan bir an
önce dışlanmasıdır.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Kutsal gayelere ulaşmak için sıradan araçların kullanı-
lamayacağına
B) Bazılarının yüksek hedefleriyle uygulamaları arasında
çok büyük tutarsızlık olduğuna
C) Amaçları ile kullandıkları yöntemler çelişkili olanların
kimseyi ikna edemeyeceğine
D) Ulaşılmak istenen yeni durumlar ile izlenen metotların
ahenginin temel ölçüt olduğuna
E) Soylu amaçları kısa sürede gerçekleştirmek için tutarlı
bir mücadele sürecinin gerekliliğine
8. Ortaöğretimde okul modelleri içinde ilk “fen lisesi” 1964 yı-
lında Ankara’da, ilk “sosyal bilimler lisesi” 2003 yılında İs-
tanbul’da kuruldu. Toplam 39 yıllık zaman farkı ile fen lisesi
sayısı 208’e, sosyal bilimler lisesi sayısı 89’a ulaşmış oldu.
Ayrıca aralarında çok ciddi şekilde “nitelik farkı” var. Başa-
rı puanlarına göre belirlenen yüzdelik dilim açısından fen
liseleri %7,99’luk dilimden, sosyal bilimler liseleri %58,3’lük
dilimden öğrenci alıyor. Alan ve bölüm tercihlerinin de buna
paralel olarak gerçekleştiği biliniyor. Tercih sıralamasında ilk
100’e giren üniversitelere ve bölümlere bakıldığında bunların
çoğunun fen bilimleri olduğu görülüyor.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Karşılaştırma yöntemine başvurulmuştur.
B) İstatistiksel verilerden yararlanılmıştır.
C) Kanıtlanabilirlik esas alınmıştır.
D) Dolaylı anlatıma yer verilmiştir.
E) Açıklama yönteminden yararlanılmıştır.
103
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 12
9. Edilgen zihin, algılamanın herhangi bir anını durdurup de-
ğerlendirme, tartışma ve eleştiri olanağından yoksundur
görüntü ve sesin hızı karşısında. Gazete ve kitabın yerini
görsel-işitsel aracın aldığını düşünelim: O zaman insan
dili, yazılı boyutlarını yitirecek; görsel-işitsel araç, tıpkı bir
greyder gibi yükseklikleri tıraş edip çukurları dolduracağı
için dilin zenginliği olan yan anlamlar, çağrışımlar, farklı-
lıklar ortadan kalkacak ve dil çizgiselleşecektir. Bu ancak
bir başlangıç olacak, daha sonra insanın zihinsel yapısı
da değişecektir. Oysa okuma eylemi, yemek eylemi ka-
dar bireyseldir, içe dönüktür, en azından onun kadar dü-
şünsel ve duygusal yoğunlaşma ister. Okuma eyleminin
zaman ölçeği saniye, dakika ve saat değildir; görünmez
çarpanları, eksileri ve artıları vardır. Üstelik bu sonsuz za-
manın efendisidir yazıyı okuyan insan.
Bu parçaya göre, gazete ve kitabın yerini görsel-işit-
sel araçların almasının sonuçlarından biri değildir?
A) Dilin bazı özelliklerinin ve boyutlarının kaybolması
B) Bireysel ve toplumsal seviye farklarının önemsizleş-
mesi
C) Dilin anlamsal çeşitliliğini kaybederek yoksullaşması
D) İnsan dimağının farklı bir duruma evrilmesi
E) Anlamı çoğaltan, derinleştiren faktörlerden yararlanı-
lamaması
10. Bizim tezgâhın arkasında, yerde duran sarı tablodaki sarı
çocuğun resmi hiçbir dükkânda yoktu. Bizim semtin en gü-
zel dükkânıydı Saim abinin yeri. Diğerleri bakkaldı, kahvey-
di, tuhafiyeydi, pastaneydi, tıklım tıklımdı. Ama benim ilgi-
mi çekmezdi, burası başkaydı. Sarı çocuğun resmi bütün
meselemdi, bir yıl önce dükkâna geldiğimde Saim abi, sarı
çocuğun tablosunu tezgâhın üstüne atmıştı. Ben de toz alı-
yordum, her yeri silip süpürdükten sonra dükkânın kapısını
çekip eve gidecektim ki tabloyu görmüştüm. Sapsarı bir ço-
cuk, soluk mavi gözleriyle bana bakıyordu.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım teknikle-
rinden hangisi ağır basmaktadır?
A) Betimleme B) Açıklama C) Örneklendirme
D) Öyküleme E) Tanık gösterme
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 12

11. Biz, dili sözcük sözcük değil cümle cümle öğreniriz. Söz-
cükleri alfabetik sıraya dizen sözlükler onları canlı muhit-
lerinden çıkarır. Dil, konuşulan ve yazılan “cümleler”den
ibarettir. Cümleler ise bir duyguyu ve düşünceyi ifade
eder. Gerçek dil hakkında bir fikir sahibi olmak için sözlük-
lere değil, konuşmaya ve yazılı metinlere bakmak gerekir.
Türkçeye binlerce seneden beri giren yabancı kelimeleri
çıkarmaya kalkanlar kelimeye cümleyi yani duygu ve dü-
şünceyi feda etmişlerdir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi eleştirilmektedir?
A) Türkçeye giren yabancı sözcüklere karşı dilcilerin du-
yarsız yaklaşımları
B) Gerçek dil ile ilgili yanlış bilgilere ve düşüncelere sa-
hip olunması
C) Sözlüklerin hazırlanması aşamasında gerekli ve ye-
terli titizliğin gösterilmemesi
D) Dilin kelimelere indirgenmesi ve yabancı sözcüklerin
dilden atılmaya çalışılması
13. Hiçbir şair, hiçbir sanatçı kendisinden sonrakilere iletmek
istediği bir dünya görüşünü tek başına veremez. Onun
bize vereceği dünya görüşü, hayat felsefesi geçmişteki
şair ve sanatçıların görüşleri ile ilişkisi bakımından değer-
lendirilebilir. Onu tek başına değerlendiremezsiniz. Onu
ölülerin arasına yerleştirip eserlerini onlarınki ile karşı-
laştırmalısınız. Ancak böyle bir yol izleyerek sağlıklı bir
sonuç elde etmiş olabilirsiniz, aksi takdirde vereceğiniz
hükümler hep eksik kalacaktır.
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki-
lerden hangisidir?
A) Hiçbir şair, bir düşünceyi tek başına savunarak insan-
lara aktarmak istemez.
B) Sanatçının başarısı diğer sanatçıların başarısı ile kı-
yaslanmalı ve öyle ele alınmalıdır.
C) Sanat yapıtında dünya görüşü hiçbir zaman tek başı-
na önem taşımaz.

E) Fikirlerin ve duyguların doğru bir şekilde ifade edil- D) Sanatçının dünya görüşü ile eserleri arasındaki ilişki
memesi iyi incelenmelidir.

E) Bir sanatçının yapıtları ve fikirleri önceki sanatçıların-

ki ile mukayese edilerek değerlendirilmelidir.

12. Maksim Gorki, fırıncı çıraklığı yıllarında Tolstoy’un bir

öyküsünü okurken öylesine kendinden geçer ki acaba
kâğıdın içinde büyülü bir şey mi var, diye kâğıdı havaya
kaldırıp ona bakar. Tabii ki beyaz sayfa üzerinde siyah
harflerden başka bir şey göremez. Fakat saf fırıncı çırağı-
nı ve bütün saf okuyucuları büyüleyen şey o beyaz sayfa
üzerinde yazılı kara harflerden başka bir şey değildir.

Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-

dakilerden hangisidir?

A) Maksim Gorki, çocukluğundan itibaren edebiyata ilgi

duymuştur.

B) Yazınsal yapıtlardaki dilin insanları etkileme gücü

vardır.

C) Fırıncı çırağı çok basit bir öyküden bile etkilenebilir.

D) Kitapların sayfalarının beyaz, yazılarının siyah olması

etkiyi artırır.

E) Tolstoy’un hikâyelerinin etkileyici bir yanı vardır.

104
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

14. İlk Türk filmini çekerek kayıtlara geçen Fuat Uzkınay,
Ayestefanos’taki Rus Abidesi’nin yıkılışını çekerken Türk
sinema tarihinin 100 yılına İstanbul’un ev sahipliği yapa-
cağını aklından geçirmiş midir acaba? Pek çok medeni-
yete başkentlik yapmış, köklü kültürüyle tarihe adını yaz-
dırmış olan İstanbul, özellikle 1960’lardan itibaren farklı
türlerdeki sayısız filmde bizzat başrolde oynadı. Mekân
olgusunun büyük önem taşıdığı sinema sanatına kan ve-
rirken öyküsünden karakterine, müziğinden atmosferine
değin ihtişamını hemen her filme yansıttı. Türk sineması-
nın başkenti olarak büyülü ve etkileyici mekânlarıyla yal-
nızca yurt içinden değil, yurt dışından sinemacıların da
iştahını kabartmayı başarmıştır bu yüzden.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Türk sinema sanatının nasıl bir gelişim sürecinden
geçtiği
B) Türk sinemacıların konu ve tarihsel dekor seçiminde
hiç zorlanmadığı
C) Mekân olarak sinema sektöründe İstanbul’un çok
önemli olduğu
D) Kadim bir kültüre sahip olan İstanbul’un her dönemde
canlılığını koruduğu
E) Ülke dışından pek çok sinemacının İstanbul’a ilgi gös-
terdiği
105
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 12
15. Vatanın, milletin bekası için Samiha Ayverdi’nin eserle-
rinde karşımıza çıkardığı, şifahi kültürün aktarıcısı, kültür
namusunun emanetçisi, yeni medeniyetin kurucusu gibi
görevler yüklediği kadın; Batmayan Gün’de bu özellikle-
rinden izler taşısa da asıl mutasavvıf kimliğiyle karşımıza
çıkar. Bu bakımdan, Ayverdi’nin hayatının gölgesi sayıla-
bilecek Batmayan Gün romanında tarihî şuur taşıyan, ay-
rıntılı düşünebilen, sorgulayan ve bunun için okumaktan
imtina etmeyen, sanatla yakından ilgili, ustalıkla piyano
çalan, yurt dışında bir başka dilde eğitim alabilecek se-
viyede ikinci bir dile malik, dünyadaki tüm sosyal ve si-
yasi gelişmelerden haberdar, entelektüel kadın hüviyeti
öne çıkmaktadır. Ancak başkahraman Aliye’ye yüklenen
bu niteliklerden, romanın diğer kadınlarında eser yoktur.
Hatta Aliye dışındaki tüm kadın kahramanlar silik karakter
nitelikleri sergilerler.
Bu parçadan yola çıkılarak Batmayan Gün ile ilgili
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kadın karakterlerin erkeklerden daha güçlü bir şekil-
de idealize edildiği
B) Analitik düşünebilen bir kadın rol modelini karşımıza
çıkardığı
C) Tasavvufi özellikleri baskın olan bir eser olduğu
D) Yapıtın otobiyografik özellikler taşıyan bir roman olduğu
E) Eserde kadına kültürel misyonların etkili bir şekilde
yüklendiği
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 12
16. Halikarnas Balıkçısı takma adıyla tanınan Cevat Şakir
Kabaağaçlı (1886-1973); hikâyeci ve romancı olarak Ege
ve Akdeniz kıyılarımızın, ekmeğini çekişe dövüşe deniz-
den çıkaran yoksul ama namuslu insanlarının yaşam se-
rüvenini, bu bölgelerin taşı toprağı, ormanı dağı, mitolojisi
efsanesiyle birlikte şiirsel bir anlatımın bütün sıcaklığında
coşa taşa edebiyatımıza mal eden ilk ve tek sanatçıdır.
Babasının elçi olarak bulunduğu Atina’da geçen çocukluk
günlerinde filizlenip Oxford’daki tarih öğreniminde daha
bir gelişerek bilinçlenen mitoloji merakı, meraktan da öte
tutkusu, o taşkın deniz seviyesiyle sarmaş dolaş olarak
hikâye ve romanlarına yansır.
Bu parçadan Cevat Şakir Kabaağaçlı ile ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Belli bir bölgenin insanını şiirsel bir üslupla ele aldı-
ğına
B) Yapıtlarının oluşması aşamasında zengin sanatsal
kaynaklardan beslendiğine
C) Eserlerinde karakterleri canlı bir şekilde yansıtıp ele
aldığına
D) İstek, ilgi ve arzularının yazmış olduğu bazı edebî tür-
lere aksettiğine
E) Sıradan ve gündelik yaşamı eserlerinde samimi bir
şekilde ön plana çıkardığına
106
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
17. Çizgi filmler, çocukları hem eğlendirir hem güldürür hem
de onların hayal dünyalarını zenginleştirir. Ayrıca onların
dünyalarında eğlendirici olduğu kadar öğretici rol de üst-
lenmektedir. Ancak bu yönüyle belli tedbirler alınmadığı
takdirde çocuklarda olumsuz sonuçlar doğurabilir. Araş-
tırmalara göre şiddet içerikli çizgi film izleyen çocukların,
yaşıtlarına göre daha fazla kavga ettikleri, daha gergin
ve agresif oldukları gözlenmiştir. Ebeveynler, bu olumsuz
etkileri en aza indirmek için çocuklarının izledikleri çizgi
filmleri belli aralıklarla onlarla izleyebilir ve içerikleri hak-
kında birkaç cümlelik de olsa yorumlar yapıp onlarla tar-
tışabilirler.
Çizgi filmleri konu alan bu parçayla ilgili olarak aşağı-
da verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Çizgi filmlerle ilgili öneriler yapılmıştır.
B) Çizgi filmlerin işlevinden bahsedilmiştir.
C) Çizgi filmle ilgili tanımlamalara yer verilmiştir.
D) Olumsuz yönleri nesnel olarak değerlendirilmiştir.
E) Didaktik özellikler barındırdırmasıyla ilgili bir durum-
dan söz edilmiştir.
18. I. Cumhuriyet’in çeviri alanındaki olağanüstü atılımı ve
başarısı dünyayı ve insanlığı anlayıp öğrenme, aydın-
lanmış bir ulus olma çabasının en önemli adımların-
dan biri oldu.
II. Çeviri atılımı; dünya düşünsel sisteminin, felsefe ve
edebiyatının kavranmasında, yeni yapıtların ortaya
konmasında önemli bir ivme getirdi.
III. “Dillerin dili”, “dilin dille, insanın insanla buluşması”,
“insanlığın birikiminin, oluşturduğu değerlerin ortak ol-
duğu bilinciyle paylaşılması”dır çeviri faaliyetleri.
IV. Çağdaşlaşmanın bir parçası olan çeviri atılımımız, bu
zorunluluğun ortaya çıkardığı bir aydınlanma ve ay-
dınlatma adımıdır.
V. Çeviri ile gelen zenginlik, edebiyatımızın kendi ulusal
kimliğini kazanmasını ve zenginleşerek yeni ürünlerini
ortaya çıkarmasını sağladı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle bir paragraf
oluşturulduğu zaman ilk cümle hangisi olur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Diğer sayfaya geçiniz.

19-20. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
----. Şimdilik eski popüler filmlerin gösterildiği salonların
%95’i ise hâlâ kapalı. Yerel sinema sektörünü yeniden
kurmaya hazırlanan ülke, yardım için süper kahramanlara
başvurmayı düşünüyor. The Hollywood Reporter’da yer
alan habere göre önümüzdeki gün ve haftalarda Marvel’in
Avengers (Yenilmezler) filmlerinin tamamı ülkede yeni-
den gösterime girecek. Gösterime girecek eski Hollywood
gişe rekortmeni filmler arasında Avatar (2009), Başlan-
gıç (Inception-2010) ve Yıldızlararası (Interstellar-2014)
da yer alacak. Çok sevilen ve izlenen filmleri tekrar gös-
terime sokmanın Çin’de büyük bir sektör hâline gelmesi
bekleniyor. ----.
19. Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çin, yıllık 9 milyar dolar hasılat rakamı ile ABD’nin
hemen arkasında dünyanın en büyük ikinci sinema
sektörüne sahip ülkesidir
B) Koronavirüs salgını tehlikesini büyük ölçüde atlatan
Çin’de 500’den fazla sinema, kapılarını yeniden açtı
C) Sinema sektörünü tekrar canlandırmak isteyen Çin,
koronavirüsün etkisini kaybetmesi ile harekete geçti
D) Stratejisini Marvel’in Yenilmezler (Avengers) filmleri
üzerine kuran Çin, halkı yeniden sinema salonlarına
çekmek istiyor
E) Yeni film çekimlerini şimdilik askıya alan Çin, önceki
yıllarda çok izlenen filmler ile seyircileri yeniden bu-
luşturmaya hazırlanıyor
107
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 12
20. Bu parçanın sonuna getirebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gişe rekorları kıran filmlerin resmî vizyon (gösterim)
tarihleri henüz belirlenmedi
B) Avatar filmi, 2009’da Çin’de 202 milyon dolarlık tarihî
bir hasılat elde etmişti
C) Yenilmezler (Avengers) serisi, Çin’de, açık arayla en
çok sevilen yabancı film oldu
D) Dijital sinema paketleri, sinema salonlarına çok yakın
bir zamanda ulaşacak
E) Sinema işletmecilerinden biri bu tarihin çok da uzak
olmadığını söyledi
21. İnsanı öbür canlılara üstün ve egemen kılan, tasarım
gücü ve yeni yapıtlar oluşturabilme yeteneğidir. Güzel
sanatlar ise bunun en özgür, en saf uygulama alanıdır.
Çağlar boyu insanın iç dünyasına, toplumsal ve evrensel
gerçeklere yönelttiği ışık; kişinin benliğini, toplumu, evreni
ve kendisinin onlar içindeki yerini kavramasında en büyük
aydınlatıcı olmuştur. İnsanlar; güzelliği, aşkı, ihtirası, kini,
kısaca insana özgü bütün duyguları; onun sözler, sesler,
renkler, biçimler hâlinde somutlaştırarak ortaya koyduğu
yapıtlarda gördüler. Şu hâlde “faydalı”dan, kısıtlı olarak
“yenen, içilen, giyilen veya bir amaç için kullanılan şey”
kastedilmediği takdirde sanat faydalıdır da. Uygarlığın ve
hele teknolojinin gelişmesinde, ekonominin büyümesinde
büyük rol oynamıştır.
Bu parçadan hareketle, sanatla ilgili aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
A) İktisadi ve teknolojik düzeyin yükselmesine katkı sağ-
ladığına
B) İnsanla ilgili birçok unsurun sanatsal üretimlerde yer
aldığına
C) Sanattaki fayda kavramına farklı bir anlam yüklendi-
ğine
D) Bütün insanların ihtiyaç duyduğu bir alan olduğuna
E) Sanat dallarında birbirinden farklı malzemeler kulla-
nıldığına
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 12
22. (I) Orhan Kemal’in yazıları halkın, yoksulların ve özellik-
le işçilerin sorunlarından esinlenerek kitleleri etkileyen bir
havadaydı. (II) O, yazarlığa Bursa Hapishanesi’ndeyken
başlamış ve okuyuculara kendini çok sevdirmişti. (III) Si-
yasal tartışmaların dışında kalmayı tercih ediyordu. (IV)
Orhan Kemal’i bana Melih Cevdet, 1946 yılında Akşam ga-
zetesinde birlikte çalıştığımız dönemde tanıttı. (V) Bir süre
sonra Melih’in önerisi üzerine Akşam gazetesinde bir sanat
sayfasının hazırlanmasına karar verdik. (VI) Orhan Kemal
sık sık gazeteye geliyordu. (VII) Böylece dost olduk ve bu
dostluğumuz hep devam etti.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf hangi cümleyle başlar?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
23. (I) Spor yapmak pek çok açıdan insan vücuduna ve ruhu-
na katkıda bulunur. (II) Öncelikle iyi bir vücuda sahip ol-
mak gibi bir beklenti içinde olsanız da sağlıklı kalabilmek
için spor yapmanız gerekir. (III) Spor, kendinizi daha zin-
de ve güçlü hissetmenizi sağlar. (IV) Bireysel olarak size
uygun olan bir spor ile uğraşmanız, düzenlilik ve sürdürü-
lebilirlik açısından kesinlikle çok daha ideal olacaktır. (V)
Bir spor dalına zaman ayıramayacak yoğunlukta olanlar
ise günde on beş yirmi dakika ayırarak her yerde gerçek-
leştirebilecekleri egzersizleri yapmaya gayret etmelidir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin
yerine “İnsan spor sayesinde kuvvetini ve canlılığını artı-
rabilir.” cümlesi getirilebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
108
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
24. (I) Resim önemli bir iletişim aracıdır. (II) İnsanlar kullandığı
renklerle, çizdiği çizgilerle iç ve dış dünyasını kâğıda yansıt-
mak ister. (III) Resim çizmek için illa ressam olmak gerek-
mez. (IV) Sadece yetişkinler için değil çocuklar için de resim
çizmenin pek çok faydası vardır. (V) Resim çizmek, çocuklar
için yalnızca bir faaliyetten ibaret değildir. (VI) Çocuk, resim
ile küçük kaslarını etkin bir biçimde kullanmayı öğrenir ve
göz-el koordinasyonunu sağlar. (VII) Yeni figürler çizdikçe
bundan memnun olur, çevresinden de onay alırsa bu mem-
nuniyet oranı artar. (VIII) Bir şeyler başardığına inanır, bu da
öz güven kazanmasını sağlar.
Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çı-
karılırsa parçanın anlamında önemli bir değişme, da-
ralma olmaz?
A) III B) I C) IV D) VII E) VIII
25. Bol bol okuduğumuz şu günlerde… Şaka şaka, okuyor mu-
yuz? Yoksa evde olduğumuz bu süreçte de yine bahane-
ler bulmaya devam ediyor muyuz? (I) Maslow’un “İhtiyaç-
lar Hiyerarşisi Piramidi” gibi bahaneler bulup okumamak
pekâlâ mümkün. (II) Okumamak için türlü bahaneler geliş-
tiriyoruz, bunun da en çok telefonla ve sosyal medya ile il-
gisi olduğunu düşünüyoruz ya, haklısın. (III) Tabii ki mesajı
bırak, sosyal medyaya girme, oyun oynama vb. şeyler de-
miyorum. (IV) Evde olma hâlini, dışarıya çıkma uyaranının
en az olduğu böyle bir zamanı da iyi kullanalım, diyorum.
(V) En azından bir yabancı dil öğrenmeye çalışmak, yeni
kitaplar keşfetmek, daha aklına gelebilecek başka şeyler
yapmak; böyle günleri daha iyi hâle getirmez mi? (VI) Eve
girdiğimiz gibi evden dümdüz çıkmayalım, bu ay mottomuz
olsun hadi…
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce, numara-
lanmış cümlelerin hangisinde belirtilmiştir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Deneme - 12 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
 TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 13

1. Hem küresel hem ulusal ölçekte enerji, su ve iklim güven-
liğiyle ilgili endişeler giderek artıyor. Petrol ve gaz fiyatları
rekor düzeye ulaşırken küresel ölçekte enerji gereksini-
mindeki artış sürüyor. Suya erişim, yer altı kaynaklarının
aşırı tüketilmesi ve kirlilik nedeniyle azalıyor. Artan dünya
nüfusunun gereksinimlerini karşılayabilmek için su kulla-
nımının daha iyi yönetilmesi gerekiyor. İklim değişiklikleri
ise gezegenimizin kaynaklarının aşırı tüketimini hızlandı-
rıyor. Birbirine bağlı bu karmaşık sorunları en kısa sürede
ele almazsak medeniyetimizin yakın geleceğini tehlikeye
atmış oluruz. Enerjiye ve suya erişim sorunları ile iklim
değişimine bağlı sorunların çözülebilmesi için kaynakların
yönetimi ile ilgili politikalarda zor kararlar alınması, büyük
reformlar yapılması gerekiyor. Uygun politikalar uygulayıp
istenmeyen sonuçların önüne geçmek için yakın dönem-
de güçlü ve cesur küresel liderlere ihtiyacımız olacaktır.
Bu parçadan hareketle,
I. Suya erişimin zorlaşmasına bazı kaynakların haddin-
den fazla tüketilmesinin yanında kirliliğin artması se-
bep olmuştur.
II. Enerjiye olan ihtiyaçtan dolayı petrol ve gaz fiyatla-
rının yükselmesi, ülke ekonomilerini olumsuz etkile-
mektedir.
III. Küresel ölçekteki planlamalar ile kaynakların idaresine
yönelik köklü yenilikler içeren çalışmalar yapılmalıdır.
IV. İklimsel değişimlerin önüne geçmek ve kaynakları ve-
rimli kullanmak için nüfus artış hızı yüksek olan ülke-
lerin daha dikkatli davranmaları istenmektedir.
2. Efsanelere göre milattan önce yaşayan Pers İmparatoru
Darius, Hindistan’ı istilası sırasında ilk defa şeker üretil-
diğini gördüğünde onu “kamıştan elde edilen tatlı sıvıya
arısız bal” olarak adlandırmış. Şekerin üretimi sır olarak
saklanmış ve büyük paralar kazanılmış. Tarihçilere göre
şeker ilk defa Avrupalılara tanıtılmış. Avrupalılar ilk önce
şekere “beyaz tuz” adını vermişler. Şeker kamışından
üretimi hayli zor ve masraflı olan şeker, egzotik bir tat ola-
rak damaklarda yer edinmiş. Pahalı ve lezzetli olan şeker
ancak zengin Avrupalıların ilaç olarak kullandığı bir besin
maddesi gibi tüketilmiş. O zamanlarda kelle şekeri tıraş-
lanarak diğer ilaçlar gibi gram olarak satılırmış. Dünyanın
endüstriyel çağa gelinceye kadar olan döneminde şeker
daima ulaşılması çok pahalı bir madde olarak kalmış.
Bu parçada şekerle ilgili olarak aşağıdakilerden han-
gisine değinilmemiştir?
A) Sadece şeker kamışından yapıldığına
B) İlk nerede ve kimler tarafından üretildiğine
C) Farklı amaçlarla kullanımı hakkında bilgilere
D) Değişik tanımlamalarla ifade edildiğine
E) Değişik ülkelere satışının yapıldığına

yargılarından hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I B) III ve IV C) I, II ve III

D) I ve III E) I, III ve IV

109
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 13

3-4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 4. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
yoktur?

Bir kenti algılamanın en iyi yolu, ona önce tepeden bak- A) Karşılaştırma
maktır. Sidre Tepesi’nden biz de bu anlayışla şehri sey-
B) Benzetme
retmeye başladık. Binlerce yılda şekillenmiş bir tablo gibi
gözlerimizin önüne serilen Isparta, güzelliklerini ilk bakış- C) Kişileştirme
ta bilerek fark ettirmeyen bir şehir. Öyle ki onu tanıdık-
D) Saptama
ça, sokaklarında ve kırlarında gezindikçe seviyor insan.
Yaz aylarına yakın âdeta bir gül bahçesine dönüşen ken- E) Alıntılama
tin güle duyduğu aşkın izleri ise her mevsim belirgindir.
Parfümden kreme, lokumdan sabuna kadar otuzdan fazla
ürüne dönüşen incecik, pembe yapraklı Isparta gülü, ken-
tin her köşesinde hatırlatıyor kendisini. Kimi zaman bir so-
kak lambası, kimi zaman ise masa örtüsü deseni, kolye,
pencere pervazı ya da futbol takımının renkleri şeklinde
karşımıza çıkan güle kentin duyduğu minnet borcunun
ifadesi bu olsa gerek. Gülün yaydığı eşsiz kokunun etki-
sinden midir bilinmez, insana huzur ve dinginlik veren bir
havası var Isparta’nın. Kentteki en eski Osmanlı eserle-
rinden biri olan İplikçi Camii’nin arkasındaki Köy Pazarı
esnafının yüzünde hissedebilirsiniz bu duyguyu. Şehrin
ortasında köy havası yaşayabileceğiniz pazarın iki adım
ilerisinde, İstanbul’un modern semtlerindeki kafelere taş
çıkartacak kalitede işletmeler var. Isparta’nın fark yaratan
bir özelliği bu galiba: geleneklerini yitirmeden modern ol-
mayı başarabilmek.

5. Bazı insanlar Nişantaşı, Bebek, Beyoğlu vb. zengin semt-

3. Bu parçadan Isparta ile ilgili olarak lerdeki ortamlardan âdeta nefret ederler çünkü oraların

I. ayrımına hemen varılamayan güzelliklere sahip olduğu, sahipleri başkalarıdır. Hem de kendi yaşantısına hiç ya-
kın olmayan insanlarla doludur o muhitler. Yoksulluğun
II. geçmişten kopmadan yeniliği yakaladığı,
verdiği acıyı son hadde kadar hissederler. Bu muhitlerde
III. gülün şehirle bütünleşip bazı ürünlerde sembolleştiği, yaşayanlar ezilmişlik duygusunu hissettirmeseler de on-
IV. diğer şehirlerde bulamayacağımız duygusal evrene lar pek sevmezler bu mekânları ve insanları. Belki de hiç
sahip olduğu varlıklı olamayacaklarından zenginliğin kötü bir kavram
olduğu zihinlerinde kalacaktır. Bunun için kendi yoksul,
saptamalarından hangisine ulaşılamaz?
mütevazı çevrelerine hemen dönüp, odalarına çekilip
şairin “Yalnızlık paylaşılmaz, paylaşılsa yalnızlık olmaz.”
A) Yalnız I B) I ve IV C) I ve III
sözünü kendilerine düstur edinirler.
D) Yalnız IV E) III ve IV
Aşağıdakileden hangisi bu parçada bahsedilen insan-
ların yaşadığı duygulardan biri değildir?

A) Utanma B) Yalnızlık C) Karamsarlık

D) Alçak gönüllülük E) Hor görülme

110
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 13

6. Gençlikte hele ilk çocukluk çağlarında kazanılan kötü
huylar kökleşir, ileride terbiye ve irade kuvvetine karşı bir
direnç gösterir. Bu huylar, daha sonra ruhi bir tembellik ve
ihmal ile kaynaşarak muhtemelen mezara kadar yakamı-
zı bırakmaz. Fakat bütün güçlüklere rağmen huyların en
kötüsü bile irade, azim ve iyi bir terbiyenin tokmağı altında
ezilip şekillenmeye mahkûmdur. Çünkü gençlik, beden
yönünden olduğu kadar ruhun şekillenmesi bakımından
da hayatın en esnek devresidir. Bunun içindir ki terbiye ve
ahlakın etki bakımından en verimli çağı gençliktir.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak
I. Açıklama yöntemine başvurulmuştur.
8. Eşitlik, özgürlük ideali ile birlikte insanlığın temel değer-
lerinden biri olarak tarih boyunca olduğu gibi günümüz-
de de birçok konuda tartışmaların eksenini şu ya da bu
biçimde oluşturmayı sürdürüyor. Ancak eşitlik, insanların
ortak ideali durumunda olsa da herkes tarafından farklı
algılanabilen bir kavramdır. Bu nedenle eşitlik kavramı-
nın tekrar tekrar irdelenmesi, çeşitli kesimler ve anlayışlar
arasında sürekli bir tartışma konusu olması çok önemlidir.
Bu, insanlar arasındaki eşitlik çerçevesinin taban alanını
genişletecektir. Eşitlik bu hâliyle, birçok başka istemle bir-
likte gelecekte de insanlığın temel gelişim eksenlerinden
biri olacaktır. Eşitliğe eşlik eden istemlerin başında da öz-
gürlük istemi yer alır.

II. Mecaz anlamlı sözcüklere yer verilmiştir. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
III. Tanımsal nitelik gösteren cümle kullanılmıştır.
A) Eşitliğe herkesin farklı anlamlar yüklediği
IV. Tanık gösterme yönteminden yararlanılmıştır.
B) Eşitlik kavramının her dönemde çok tartışıldığı
yargılarından hangileri söylenemez?
C) İnsanların, eşitliği her zaman üstün bir fikir olarak gör-
A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II düğü

D) III ve IV E) I, III ve IV D) Sonraki dönemlerde de eşitlik idealinden vazgeçile-

meyeceği

E) Eşitlik olmadan temel özgürlüklerin korunamayacağı

7. Şehzadebaşı’nda bir köfteci vardı, aksi mi aksi bir adam-

dı ama köftesi de piyazı da pek hoştu. İstanbul’un bütün
lokantalarını, köftecilerini avucunun içi gibi bilen bir ar-
kadaş, ona “Huysuz” lakabını takmıştı. Huysuz’u bir gün
müşterileri kızdırmıştı ve Huysuz, “Şeytan diyor ki kapat
şu dükkânı, milleti aç bırak!” diye bağırıp duruyordu. Bir
sanatçının da kendisine ve işine, en az Huysuz kadar
önem vermesi gerekir. Bu, sanatımızın gelişmesi bakı-
mından faydası inkâr edilemez bir gerçekliktir.

Bu parçada anlatılan köfteci ile ilgili olarak

I. En iyi bildiği işi yapmaktadır.

II. Davranış kontrolü zayıftır.
III. Kendisini vazgeçilmez görür.
IV. Müşterileri tarafından sevilmektedir.

yargılarından hangileri söylenebilir?

A) I ve II B) I, III ve IV C) II, III ve IV

D) II ve III E) I, II ve III

111
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 13
9. Yazılı basın, armağanlar dağıtarak, televizyonlaşarak bu-
nalımdan çıkamaz. Yazılı basının “bakar”a değil, “okur”a
gereksinimi var. O hâlde kendini savunmak için mevcut
okurunu koruyup daha fazlasını kazanmak için yazıyı sa-
vunmak zorunda. Bunun için gazetenin gazeteleşmesi,
derginin dergileşmesi zorunlu. Yazılı basın, edebiyatın
yardımı olmadan kendisini koruyamaz; yazıya dönme-
den içine düştüğü bunalımdan kurtulamaz. Edebiyatın,
gazetelerin ve dergilerin yenik düştüğü toplumların, bu
toplumların bireylerinin; kitap okuyan toplumların birey-
leri karşısında bir alt sınıfta kalacaklarını, bir alt sınıfa
düşeceklerini düşünüyorum. Türkiye; böyle bir yazgıdan
kurtulmak istiyorsa ilkokullardan başlayarak bilgisayarları
yaygınlaştırmadan önce çocuklarına ve insanlarına alfa-
beyi, yazı yazmayı, yazı okumayı öğretmelidir.
Bu parçadan hareketle,
I. yazılı basının sıkıntılı bir durumda olduğu,
II. edebiyat sayesinde gazete ve dergilerin canlanabile-
ceği,
III. yazılı basının kendini okutmak için arayış içinde olduğu,
IV. okuma oranları ile toplumların düzeyleri arasında ilişki
olduğu
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
112
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
10. Dağdan akan suyu düşünün. En az direnç gösteren yolu
seçer akmak için. Yani önüne bir kaya çıkacak olursa
onunla uğraşmaz, kayayla mücadele etmez, etrafından
dolaşıp devam eder akmaya. Bundan esinlenerek şöyle
der sufiler: “Seninle uğraşan hiç kimseyle uğraşma, eğer
uğraşırsan onunla aynı yerde kalırsın. Etrafından dolanıp
devam et yoluna.” Diyelim ki dağdan akan su, önüne çı-
kan kayanın etrafından dolaşamayacak bir yola denk gel-
di. O zaman birikip üstünden aşar. Bu da olmuyorsa sa-
bırla kayayı damla damla delmeye başlar. Kayayı delen
su, yoluna devam eder. Kayayı delmeyi başaran suyun
kuvveti değil damlaların sürekliliğidir ki buna da “sabır”
derler. Sabretmek hiçbir şey yapmadan oturmak değildir.
“Sabır dikenin içinde gülü, gecenin içinde gündüzü hayal
edebilmektir.” der Şems-i Tebrizî.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Gerekli gayret, sabır ve mücadele ortaya konarak im-
kânsız gibi görünen işler bile başarılabilir.
B) İnsan, dış dünyadan çok, iç dünyasına bakmalı ve
orada zenginleşerek gelişmeyi, kemale ermeyi dü-
şünmelidir.
C) Bir hedefe doğru ilerlerken tamamen ona odaklanmak,
etraftaki olumsuzlukları dikkate almamak gerekir.
D) Kullanılan yöntemler ve araçlar ile istenen sonuçlar
alınamıyorsa farklı yollardan gidilerek hedefe ulaşıla-
bilir.
E) Gerçekleştirilmesi olanaksız zannedilen pek çok iş,
güçlü bir inanç ve hayal ile mümkün hâle gelebilir.
Diğer sayfaya geçiniz.

11. Edebî bir eser, bize hayal ürünü bir yapıt olduğunu unut-
turduğu ve gerçeğin ta kendisiymiş gibi geldiği zaman
mükemmelliğe ulaşmış demektir. Tolstoy’da bu yüce ya-
nılgı sık sık gerçekleşir. Anlattığı şeyler somut gerçeğin
renklerine öylesine bürünmüştür ki onların hayal ürünü
olduğunu ve kahramanlarının gerçek kişiler olmadığını
düşünmeye hiçbir zaman cesaret edemezsiniz. Tolstoy’u
okurken açılmış bir pencereden gerçek dünyaya bakmak-
tan başka bir şey yapmadığınız izlenimine kapılırsınız.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Tolstoy, gerçeklere sıkı sıkıya bağlı kalan bir sanatçı
olduğu için başarılıdır ve eserleri çok okunmaktadır.
B) Tolstoy’un eserleri, okuyucuların çoğu zaman yanlış
izlenimlere sürüklenmesine neden olur.
C) Tolstoy’un eserlerindeki olaylar ve kahramanlar, gerçe-
ğin tıpatıp kendisi düşüncesini uyandırır okuyanlarda.
D) Edebiyat yapıtlarının kusursuzluğa ulaşabilmesi için
düşsel ögelere fazla yer vermemesi gerekir.
E) Yazınsal bir yapıt, gerçeğe ne kadar yakın olursa o
kadar başarılı olur.
113
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 13
12. Edebiyat veya tiyatroda kişilerin şivelerini taklit etmek
çok basit bir yöntemdir. Büyük sanatçılar, şive taklitlerine
çok az yer verirler. Bütün özelliği şive taklidinden ibaret
olan bir yazarın eseri, yabancı bir dile çevrilince boyası
dökülmüş oyuncaklara döner. Şive taklidine başvuran bir
yazarın gerçek değerini anlamak isterseniz eserini normal
dile çeviriniz. Doğulu, batılı, kuzeyli, güneyli vatandaşların
meziyet veya kusurları ile şiveleri arasında hiçbir bağlantı
yoktur.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) İnsanların yaşadıkları bölge ile konuştukları dil ara-
sında sıkı bir ilişki vardır.
B) Büyük yazarlar, eserlerinde yöresel söyleyişlere çok
az yer verirler.
C) Tiyatroda şive taklidi yoluyla başarıya ulaşmış yazar
yoktur.
D) Şive taklidi yapan bir sanatçı değerli bir sanatçı değildir.
E) Eserlerinde şive taklidine yer vermeyen tiyatro sanat-
çısı çok azdır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 13
13. Bütün sanatçılar -özellikle şairler- için kendi ulusundan
“Bu millet beni anlamıyor, anlayamaz.” diye şikâyet et-
mek, milletini bu şekilde suçlamak, sanatçıların uğrayabi-
leceği felaketlerin en büyüğüdür. Sonucu mutlak ölümdür,
yani unutulup gitmektir. Tarihte milletinin onurlu insanla-
rı tarafından anlaşılmamış onurlu bir sanatçı göstermek
mümkün değildir, eğer anlaşılmayı mutlaka geniş şöhret
ve bol para kazanmak anlamında düşünmüyorsak. Anla-
şılmayı bu şekilde düşünürsek varacağımız sonuç elbette
farklı olacaktır.
Bu parçada vurgulanmak istenen temel düşünce aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) Şairlerin kendi ulusları tarafından anlaşılmadığını
söylemek zordur.
B) Bir sanatçının değerinin bilinmemesi, millet için çok
tehlikeli bir durumdur.
C) Çok tanınmak ve kazanç sağlamak, sanatçının anla-
şılması ile aynı şey değildir.
D) Bazı sanatçılar, yaşadıkları dönemde çeşitli sebep-
lerle iyi anlaşılamamıştır.
E) Haysiyetli sanatçılar, kendi dönemlerinde şerefli in-
sanlar tarafından kesinlikle anlaşılır.
114
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
14. İri yarı bir adama gıpta ve hayranlıkla bakan ufak tefek bir
genç dedi ki:
– Ben de sizin gibi yapılı ve güçlü olsaydım dünya ağır
sıklet boks şampiyonu olurdum. İri yapılı adam şöyle
cevap verdi:
– Peki ama seni dünya hafif sıklet boks şampiyonu ol-
maktan alıkoyan nedir?
Bu parçaya göre iri yarı adam aşağıdakilerden hangi-
sine karşı çıkmaktadır?
A) Dünya ağır sıklet boks şampiyonu olmanın kolay bir iş
sanılmasına
B) Herkesin kendi gücü ölçüsünde bir başarı kazanabi-
leceğine inanarak mücadeleye devam etmesi gerek-
tiğine
C) İnsanların sahip olmadıkları şeyleri başarısızlık nede-
ni görerek kendi imkânlarını değerlendirmemelerine
D) Fiziksel olarak güçlü insanlara imrenilerek bakılması-
na ve hayran olunmasına
E) Zayıf insanların başkalarını kendisinden büyük göre-
rek mağlubiyeti baştan kabullenmelerine
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 13

15. Edebiyat eğitiminin temel aracı, edebiyat metinleridir.
Edebiyat metinleri ile yapılan çalışmalar sonucunda öğ-
rencilere edebiyat bilgi ve teorilerine, edebiyat tarihine
ilişkin bilgiler edindirmenin yanı sıra, okuduğunu anlama,
anlamlandırma ve yorumlama becerisi, eleştirel düşüne-
bilme yetisi, okuma alışkanlığı ve estetik haz duygusu
kazandırmak da amaçlanır. Bu amaçlar doğrultusunda
edebiyat metinlerinin gerek seçimi gerekse derste işlenişi
çok önemlidir. Ders sırasında metin okunurken, ders kita-
bındaki soruların ve öğretmenin yönlendirmesiyle metin,
öğrenciler tarafından tahlil edilmeye, anlamlandırılmaya
ve yorumlanmaya çalışılırken belli başlı yöntemlerden
yararlanılması; yapılacak çalışmalara nesnellik kazan-
dıracaktır. Ne yazık ki ülkemizde üniversite düzeyindeki
öğrencilerimizin bile bir edebiyat metnini anlama ve yo-
rumlama konusunda pek başarılı olamadıkları gözlen-
mektedir. Okuma ve anlama çabaları, çoğu kez belli bir
kurama ve yönteme dayanmadan gelişigüzel yapılmakta;
böyle olunca edebiyat metninden alınacak haz yeterince
oluşmamakta ve okuma alışkanlığı da kazandırılama-
maktadır.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamaları yapan bir
eleştirmenin düşüncesi olamaz?
16. 8 ile 12 hz arasında titreşime sahip olan alfa dalga boyu
insanda farkındalığı, kavrayışı ve dikkatli olmayı sağlar.
Dünya ile bütün olduğumuzu hissettiğimiz, rahat ve tasa-
sız olduğumuz anlarda beyin dalgaları alfadadır. Güzel bir
müzik dinlerken, sakin bir şekilde uzanıp düşünürken, ki-
tap okurken, doğa yürüyüşü yaparken, çiçekleri sularken,
denizde yüzerken, çocuklarımızla keyifli vakit geçirirken,
lezzetli yemekler yaparken beyin alfa dalga boyundadır.
Bu dalga boyunun en önemli özelliği bağışıklık sisteminin
ve bedenin kendi kendini iyileştirmesi, tam kapasite çalış-
tırıyor olmasıdır.
Bu parçaya göre aşağıdaki durumlardan hangisi be-
yin alfa dalga boyundayken gerçekleşmemiştir?
A) Çeşitli problemlere daha soğukkanlı yaklaşıp çözüm
üretmek
B) Âşık olan bir insanın başına ne gelirse gelsin her şeyi
pozitif bir şekilde algılaması
C) Müzik dinletilen hastaların sağlıklarına hızlı bir şekil-
de kavuşmaları
D) Keyifli bir şekilde sohbet edenlerin birden kırıcı tartış-
malara girmesi

A) Yazınsal türler ile ilgili çalışmalar, öğrencilere hem E) Bebeklerin derin bir uykuya dalarak rahat bir şekilde
bilgi hem teori düzeyinde faydalı olacaktır ve öğrenci- yatması
lere edebiyat zevki aşılamanın önemli bir unsurudur.

B) Öğretmenler, edebî metinleri incelerken öğrencilerine

kılavuzluk ederek faaliyetleri somutlaştıracak adımlar
atmalıdır.

C) Okuma alışkanlığının öğrencilere erken yaşlarda ka-

zandırılmamasının doğurduğu sonuçların, sonraki yıl-
larda yapılacak çalışmalarla telafisi imkânsızdır.

D) Edebiyat ders kitaplarında işlenecek metinlerin iyi se-

çilmesi gereklidir ve uygulama düzeyinde fonksiyonel
bakımdan değeri olmalıdır.

E) Öğrencilere edebiyat eğitimi verirken bazı metotlar-

dan ve kuramsal yaklaşımlardan faydalanmayı hiçbir
zaman ihmal etmemek gerekir.

115
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 13

17. Güney Kutbu; Antarktika’nın doğusunda, deniz seviye-
sinden 2835 metre yükseklikte, en yakın su parçasından
1300 kilometre kadar uzakta bulunan bir noktadır. Bu, öy-
lesine yüksek ve izole bir noktadır ki tam Güney Kutbu
üzerinde dururken dağcıların başına gelebilen yükseklik
hastalığından muzdarip olmanız muhtemeldir. ----.
Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getiri-
lirse “Güney Kutbu’nun konumunda zamanla değişiklik
olduğu” sonucuna ulaşılır?
A) Uzmanlar, günün birinde Güney Kutbu’ndaki tüm buz-
lar erirse deniz ve okyanus düzeylerinin 60 metre yük-
seleceğini söylüyor
18. (I) Okuma alışkanlığını yeni kazandığı günlerdi. (II) Büyük
bir istekle, eline geçen hemen her kitabı okuyordu. (III) Ki-
tapların türünü, konusunu önemsemeden yapıyordu bunu.
(IV) Çok okuyan bir arkadaşı, bu şekilde okumanın pek fay-
dalı olmayacağını söyledi ona. (V) Önce bu görüşe karşı
çıktı ve bildiği gibi okumaya devam etti. (VI) Aradan birkaç
yıl geçtikten sonra, okurken seçici davranmak gerektiğini
kendisi de anlamıştı.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi çı-
karılırsa parçanın anlamında bir daralma olmaz?
A) IV B) V C) VI D) III E) I

B) Güney Kutbu’ndaki buzullar yılda yaklaşık 10 m ka-

yar ve Güney Kutbu’nu belirleyen sembol; her yıl 1
Ocak’ta, bir tören eşliğinde,10 m civarında kaydırılır

C) Güney Kutbu’nun buzuna gururla bayrak diken kâ-

şiflerin simgesel resimlerine karşın Antarktika kıtası,
dünya üzerinde hiç kimseye ait olmayan tek yerdir

D) Güney Kutbu’ndaki ortalama sıcaklık -48,9 °C’dir an-

cak bu, sadece “ortalama” bir sayıdır. Örneğin Antark-
tika, 2013 Ağustos ayı içerisinde -93,2 °C ile kayda
geçen en düşük sıcaklığını görmüştür

E) Antarktika’da, tam Güney Kutbu üzerindeyken kuzeye

gitmeniz istendiğini varsayalım; hangi yöne yürürse-
niz yürüyün, kuzeye doğru gidiyor olursunuz

19. (I) Kültür yapıtları dilin belli bir yer ve anda donmuş bi-
çimleridir. (II) Bu açıdan onların anıtlardan farkları yok-
tur. (III) Kütüphaneler dil anıtlarını toplayan müzelerdir.
(IV) Dil bir kap olduğuna göre onlara “duygu, düşünce,
hayal müzeleri” demek gerekir. (V) Biz eskiden yaşamış
insanların hayat tecrübelerini, inanç ve değerlerini bu
yapıtlardan öğreniriz. (VI) Dili hem şekil hem de içeriği
ile inceleyen filolojinin (dil bilimin) gayesi, insan kültürü-
nü tanıtmaktır. (VII) Fakat bu görüşe ancak dil ile kültür
arasındaki bağlantıyı görenler ulaşabilirler.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden iki paragraf

oluşturulmak istense ikinci paragraf hangi cümle ile
başlar?

A) III B) IV C) VI D) II E) V

116
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

20. ----. O, bu iki yöntemle insanların yaşamında gördüğü ak-
saklık, çirkinlik ve gülünçlükleri göz önüne sermekten bü-
yük bir zevk duyar. Namık Kemal ve Ziya Paşa’da çoğun-
lukla politik bir nitelik taşıyan eleştirel yaklaşım, Hüseyin
Rahmi’nin romanlarında bir eski örf ve âdet, batıl inanç ve
ahlak eleştirisi niteliğini alır. Onun eserlerini okurken bu
hususları göz önünde bulundurmak gerekir. Bu hususlar
dikkate alınmazsa Hüseyin Rahmi’nin edebiyatımızdaki
yeri tam olarak anlaşılamamış demektir.
Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hüseyin Rahmi, natüralizmin Türk yazınındaki en
önemli ve başarılı temsilcisidir
B) Namık Kemal, eski Türk edebiyatının hayal evrenini
bir kocakarı masalına benzetmiştir
C) Namık Kemal, hakikate ve hayale çok önem vermiş
ve bunları eserlerinde birleştirerek işlemiştir
D) Hüseyin Rahmi’nin romanlarında yalnızca gerçekçilik
değil aynı zamanda güldürücülük vardır
E) Hüseyin Rahmi’nin yapıtlarında realist betimlemelerin
güzel örneklerini görebilirsiniz
117
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 13
21. (I) Bileşimindeki maddeler ve bu maddelerin oranları tü-
ketici talebine ve üretim bölgesine göre farklılık gösteren
dondurmanın maddenin üç hâlini bir arada bulunduran il-
ginç bir özelliği vardır. (II) Gaz hâlde hava kabarcıkları, sıvı
hâlde tamamen donmamış süt ve katı hâlinde buz kristal-
leri, dondurmanın bileşenleri arasında yer alıyor. (III) İçe-
riğinde bol miktarda süt ve süt ürünleri olan dondurmanın
besin değeri hayli yüksektir. (IV) Tat alma reseptörleri so-
ğuk gıdalara karşı daha az duyarlı olduğundan bu gıdalara
diğerlerine oranla daha çok şeker ilave edilir. (V) Sütte süt
şekeri (laktoz) vardır fakat bu şeker, dondurmaya tadını
vermeye yetmez; bu nedenle dondurmaya şeker (çoğun-
lukla sükroz veya glikoz) ilave edilir. (VI) Dondurmanın
tadının oda sıcaklığına gelince yani eriyince daha şekerli
hissedilmesi de bu yüzdendir.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) IV ve V yer değiştirmelidir.
B) II, IV’ten sonra gelmelidir.
C) III ve IV yer değiştirmelidir.
D) III, V’ten sonra gelmelidir.
E) II ve IV yer değiştirmelidir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 13
22. (I) Göç gibi önemli bir sosyal olayın edebiyatta her daim
yeri olmuştur. (II) İnsanlığın ilk sözlü dönemlerinin göç
destanlarından günümüze kadar, edebiyatta “göç” önemli
bir tema olarak yerini aldı. (III) Modern zamanlara gelindi-
ğinde edebiyat tematik düzlemde alabildiğine çeşitlendi.
(IV) Gençlik edebiyatı, hiciv edebiyatı, gurbet edebiyatı,
memleket edebiyatı, köy edebiyatı, savaş edebiyatı gibi
çeşitli adlandırmalarla anılan edebiyat alanları ortaya çık-
tı. (V) Artık göç olgusu; destanlarda konu, şiirlerde tema,
romanda izlek olmanın çok ötesinde bağımsız bir edebi-
yat olarak gelişme gösterdi. (VI) Böylece 20. yüzyılda göç
edebiyatı da literatürdeki yerini aldı.
Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisine,
düşüncenin akışına göre “Her biri aynı zamanda bel-
li kuramlar üzerinde gelişme gösteren bu akımlara ‘göç
edebiyatı’ da eklendi.” cümlesi getirilmelidir?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
23. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir paragrafın giriş
cümlesi olmaya uygundur?
A) Seyahati çok seven sanatçı, gençlik yıllarında Avrupa
ülkelerinden bazılarını da gezmiş.
B) Doğanın eşsiz güzellikleri karşısında onlara hayran
olmamak mümkün mü?
C) Turistlerin, gişe memurunun sözlerinden alınmasına
hiç gerek yoktu aslında.
D) Dile getirilen özellikleri sayesinde başarılı olmuş ve
kalıcılığı yakalamıştır, yazarımız.
E) Bilinçli bir okurun eleştirileri, önerileri ve kitap seçim-
leri böyle olmamalıydı.
118
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
24. Solumda uzayıp giden ve gözlerimin önünde gittikçe bü-
yüyen bir çığ gibi top hâlini alan karlı dağlar var. Kar tane-
leri, yuvasını kaybetmiş bir kuş misali nerede duracağını
bilmiyor. Bir trenin camından, bir hayatın camından, bir
susuşun camından oraya bakıyorum. İleride tek başına
kalmış bir ağaç görüyorum; ona hangi gözler değdi, hangi
şehri dolaşan kuş gelip dinlendi dalında? Hızla yanımdan
geçen direkler, telgrafın telleri, teller ve raylar… Tellerin
ve rayların kışın büzülüp gerginleşmesi, yazın süzülüp
salıklaşması, bir nevi insan gibi olması… Camdan ense-
me doğru soğuk, sopsoğuk bir rüzgâr esiyor. Gözlerim
dağılan, dağıldıktan sonra toplanıp bir bütün hâlini alan
dağlara tekrar takılıyor. Beyaz örtüsünü üstüne çekmiş,
uykuya dalmış olan dağlar…
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım yöntemle-
rinden hangisi ağır basmaktadır?
A) Öyküleme B) Tanımlama C) Açıklama
D) Karşılaştırma E) Betimleme
25. (I) Bugün, Anneler Günü ve ben kızımdan uzaktayım.
(II) Yıllarca gurbette yaşayan benim gibi biri bile kızının
yokluğuna alışamıyor, onu özlüyor. (III) Onun duyguları-
na tanış oluyorum birdenbire. (IV) Anne olarak çocuğunu
görememek, öpüp koklama arzusu karanlık bir kuyu gibi
insanı içine çekiyor. (V) Uykuları bölen geceler ve ızdı-
rap… (VI) Düşlerde giderilen özlemler ve sarılmaların bit-
meyen hazzı…
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
sonra, düşüncenin akışına göre “O zaman annemin
benim yokluğumda neler hissettiğini daha iyi anlıyorum.”
cümlesi getirilebilir?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
Deneme - 13 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

DENEME SINAVI - 14
1. Edebiyat alanında “Özellikle öykü yazarlarının yazdıkları
yaşadıkları, yaşadıkları yazdıklarıdır.” biçiminde yaygın
bir düşünce vardır. Tabii buradan yeni bir şey üretemez-
ler anlamı çıkmamalı. Yazar üretmeden, yeni bir şeyler
söylemeden okuyucuda karşılık bulamaz; bu da onu kö-
reltir. Ama anlatım gereksinimlerinin temelinde kurgusal
gerçeklik dikkat çeker çoğunlukla. Çoğu yazarın kaleme
aldığı anlatılarda çocukluk döneminin büyülü dünyası öne
çıkar. Saraylarda, şehrin kenar mahallelerinde ya da yolu
bile olmayan bir dağ köyünde… Hiç fark etmez, sanatçı
çocukluğunun izlerini daima yanında hisseder. Bu izler
onun ürettiği her yapıtta bir şekilde karşımıza çıkacaktır.
Bu parçaya göre
I. Sanatçının yapıtları ile yaşamı arasında sıkı bir ilişki
vardır.
II. Öykü yazarları, yaşadıklarını değişitirip dönüştürerek
anlatırlar.
III. Yazarlar toplumsal bir fayda gözeterek öykülerini
oluştururlar.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I, II ve III B) Yalnız I C) Yalnız II
D) I ve II E) II ve III
119
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
TÜRKÇE
2. Dünya tiyatro tarihinin en çok bilinen ve en çok oynanan
oyunlardan biri olan Cimri, Moliere’in komedi tarzında
yazdığı eseridir. Eserde, inanılmaz cimri olan ve para-
dan başka bir şeye değer vermeyen Harpagon üzerinden
17. yüzyıldaki Parisli bir burjuva ailesinin ve döneminin
ahlak anlayışı komedya çerçevesinde işlenir. Eser, Türk-
çeye ilk kez Ahmet Vefik Paşa tarafından Azarya adıyla,
daha sonra Teodor Kasap tarafından Pinti Hamit adıyla
uyarlanarak çevrildi. Ahmet Vefik Paşa, Bursa’da kurduğu
tiyatro binasında oyunu sahneye koydu. Moliere’in kale-
minden çıkan oyun, Serkan Keskin’in oyunculuğuyla da
klasik eserlere kalıpları kırdıran muhteşem bir anlayışla
ilerliyor. Cimrilik gibi malzemesi bol, güçlü kara mizah
yapılabilecek bir konuyu daha da köpürterek yaklaşık iki
saat, seyirciyi kendine bağlıyor. Geçmişten bugüne gün-
cel kalmasının sebebi, toplumdaki yozlaşmayı iyi anlatan
edebiyat eserlerinden biri olması ve içinde bolca esprili
öge barındırmasıdır.
Bu parçadan Cimri adlı tiyatro eseriyle ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Evrensel özellikler barındıran bir yapıt olduğuna
B) Hem geçmişte hem günümüzde geçerliliğini devam
ettirdiğine
C) İroniden ve gülmece unsurlarından yararlanıldığına
D) Ahmet Vefik Paşa’nın, eserde farklı teknikler uygula-
dığına
E) Türkiye’de farklı dönemlerde sahnelendiğine
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 14
3. Geliyorlar, değerli aydınlarımızdan öğretmen Şükran Gü-
nay’ın ilk öykü kitabı. İçinde kendi hayatından, anıların-
dan kesitler sunuyor okura; hiç yapmacıklık katmadan,
tüm saflığıyla, tüm içtenliğiyle, tüm acılarıyla, tüm se-
vinçleriyle… Eğer insanlığınızı yitirmemişseniz, geçmişe
özlem duyuyorsanız okurken duygulanacağınız, dertlene-
ceğiniz, üzüleceğiniz, öfkeleneceğiniz kısa kısa öyküler
bulacaksınız içinde. “Öykü parçacıkları” denebilir aslında.
Çünkü ortalama beş sayfalık öyküler barındırıyor. Kısa
kısa ama etkili öyküler... Uydurma değil direkt hayatın
içinden, sahici öyküler... Şükran Günay, Geliyorlar ile sizi
geçmişe tekrar götürüyor soluk almadan.
Bu parçada anlatılan Geliyorlar adlı öykü kitabıyla il-
gili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Yaşamdan izler taşıdığına
B) Empati yetisi kazandırdığına
C) Samimi bir üslubunun olduğuna
D) Biyografik özellikler taşıdığına
E) Anlatımda özgünlüğü yakaladığına
120
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
4. İnsanı insan kılan dilidir. Dille duyar, dille düşünür, düşün-
düklerimizi dille başkalarına iletiriz. Ancak dilin bu işlevi-
ne bakarak onu salt bir iletişim aracı sayamayız. İletişim
aracı olmanın ötesinde çok yönlü bir güçtür dil. Bireysel
ve toplumsal kimliğimizin kumaşı, içine doğduğumuz dilin
tezgâhında dokunur. Söz gelimi bir Türk’ü bir Fransız’dan
ya da İngiliz’den ayıran; kaşı gözü, boyu bosu, kısaca
tensel görünümü değildir. Ayırıcı ölçüt, konuştukları dildir.
Dil, ayırıcı olduğu kadar birleştiricidir de. Ana dili aynı olan
kişileri görünmez bir güç birbirine bağlar. Dildaşlık duygu-
sudur bu, toplum bilimcilerin de vurguladığı gibi ulusallı-
ğın çimentosudur. Dil, kimlik ve kişiliğimizi belirleyen bir
güç olduğu gibi ekinsel örüntüyü kuran, oluşturan başat
ögedir. Çünkü ekinsel örüntüyü oluşturan tüm değerler
dizgesi dilin toprağında üretilir. Söylemek bile fazla; şiir-
ler, öyküler, romanlar, oyunlar yaratıldığı dilin damgasını
taşır. Yazarların, yaratma evrenini de kuran, sınırları çi-
zen onların dilidir. Bu yönden dil ve edebiyat, bir kâğıdın
iki yüzü gibidir, birbirinden ayrılmaz. Yazarları, ozanları
yaratıcı kılan da dildir. Yaratıcılığın sırrı, dilin tüketilme-
yen kullanım biçimlerinde gizlidir. Önemli olan, bu gerçe-
ğin ayrımına varmaktır. Yaratıcılık, doğuştan getirilen bir
yetenek değil, dilin sunduğu olanakları tanımak, bunları
tutkuyla işleyerek geliştirmektir.
Bu parçadan dil ile ilgili olarak
I. Farklı yazınsal türlerin ortaya çıkmasında kendini he-
men belli eden özel bir yeri vardır.
II. Dilin kurallarını bilmek ve uygulamak doğuştan gelen
yetenekle ilişki içerisindedir.
III. Millî ve bir olma duygularının ortaya çıkmasında çok
önemli fonksiyonu vardır.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) II ve III B) Yalnız III C) Yalnız II
D) I ve II E) Yalnız I
Diğer sayfaya geçiniz.

5. Tanzimat Dönemi’nden önce Türk edebiyatında biri “halk”,
diğeri “yüksek zümre”ye mahsus olmak üzere iki edebiyat
ve iki üslup vardır. Halk edebiyatı ve halk üslubu, eski
sözlü edebiyatın bir devamıdır; “halk tabakası”nın dün-
yaya bakış tarzının ifadesidir, yansımasıdır. Dolayısıyla
da geniş kitleler tarafından rahatlıkla anlaşılabilmektedir.
“Yüksek zümre” edebiyatı ve üslubuna yani divan edebi-
yatına Arap, daha çok da Fars (İran) zevki hâkimdir. Halk
üslubunun sadeliğine karşılık yüksek zümre üslubu olduk-
ça sanatlı ve süslüdür. Bu üslupla yazılan şiirlerin anlaşıl-
ması da ayrı bir edebiyat ve şiir birikimi gerektirmektedir.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz?
A) İslamiyet öncesi sözlü edebiyatın özelliklerini halk
edebiyatında görmek mümkündür.
B) Yüksek tabakadaki insanlar, halk edebiyatını ve şiiri-
ni önemsiz görmüşlerdir.
C) Tanzimat Dönemi’nden önceki Türk edebiyatında bir
bütünlükten bahsetmek imkânsızdır.
D) Yüksek zümre edebiyatında başka milletlerin sanatla-
rının etkileri baskın unsurlardır.
E) Divan şairlerinin yazdığı şiirleri herkesin rahatlıkla an-
lamasını beklemek yanlıştır.
121
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 14
6. 1950’lerde benim kuşağımdan olup da İzmir’i henüz gör-
memiş olanlar için İzmir; okul kitaplarında öğretildiği gibi 9
Eylül’de düşmanın denize döküldüğü, Türkiye’nin üçüncü
büyük kentiydi, fuar kentiydi, bir ticaret kentiydi; güzel İz-
mir’di. Osmanlı Devleti’nin son yıllarında İzmir’de Rum-
ların, Ermenilerin, Yahudilerin, İngiliz, Fransız ve İtalyan
görevlilerle birlikte Müslüman olmayan nüfusun Müslü-
man nüfustan kat kat fazla olduğunu; kentin, Müslüman
mahalleleri dışında tam bir yabancı kenti çehresi taşıdığı-
nı daha sonra öğrendim.
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisi söyle-
nemez?
A) İzmir’in geçmişte önemli bir alışveriş merkezi olduğu
B) İzmir’in tarihsel bir dönüm noktasında yer aldığı
C) İzmir’de bir dönem Müslüman nüfusun azınlıkta kaldığı
D) Şehrin daha çok bir yabancı şehir görüntüsü verdiği
E) İzmir’in eski güzelliğini ve canlılığını koruyamadığı
7. Decameron, günümüzden yedi yüz yıl önce Floransa’daki
veba salgınından kaçan on kadın ve erkeğin bir kır evin-
de zaman geçirmek için on gün boyunca birbirlerine an-
lattıkları toplam 100 hikâyenin kitabıdır. Ölüm karşısında
mizahın gücüne yaslanan ve çağının toplumsal değerle-
rine köklü bir itiraz getiren klasik bir eser... Veba salgını
1348’de olmuştu; Boccaccio, bu kitabı 1353’te tamamla-
dı. Bu eser, dünya edebiyatındaki ilk hikâye kitabı kabul
edilmektedir. Yapıtı, Türkiye’de farklı yıllarda, çeşitli yayı-
nevleri, farklı çevirileriyle yayımladı.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak
I. Çoğullaştırmalar yapılmıştır.
II. Kişisel görüşe yer verilmiştir.
III. Devrik cümleler kullanılmıştır.
yargılarından hangileri söylenemez?
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III
D) Yalnız III E) I ve III
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 14
8. Yıldız Kenter, yetiştirdiği pek çok genç oyuncuyla da ti-
yatronun en önemli ustalarından biriydi. 11 Ekim 1928
tarihinde İstanbul’da dünyaya gelen Yıldız Kenter, 11
yıl Ankara Devlet Tiyatrosunda çalıştı. Kardeşi Müşfik
Kenter ve eşi Şükran Güngör ile Kent Oyuncuları Top-
luluğu’nu kurdu. Sonrasında unutulmaz oyunlara ev sa-
hipliği yapacak olan Kenter Tiyatrosu açıldı. Bedel, Vişne
Bahçesi, Martı, Nalınlar, Nükte, Anna Karanina, Hep Aşk
Vardı; Yıldız Kenter ile ölümsüzleşen unutulmaz oyunlar-
dan birkaçıydı. Pek çok yazarın oyunlarını sahneleyerek
onların yakından tanınmasını sağlayan Kenter Tiyatrosu,
Türk tiyatrosu için okul görevi görmüştür. Daha genç sa-
yılabilecek bir yaşta “devlet sanatçısı” seçilen, üç Altın
Portakal Ödülü ve birçok uluslararası ödül kazanan Yıldız
Kenter, ardından muhteşem eserler bırakarak aramızdan
ayrılmıştır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır
basmaktadır?
A) Betimleme - açıklama
B) Açıklama - tartışma
C) Açıklama - örneklendirme
D) Tanık gösterme - karşılaştırma
E) Öyküleme - örneklendirme
122
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
9. Aydın, kendini sorumlu gördüğü kişilerce bile anlaşılma-
ma pahasına düşünsel etkinlikte bulunan, sonuçlarını
diğer insanlara iletmeye çalışan kişidir. Aydının düşün-
celeri, davranışları diğer insanlar gibi sınıfsal konumuyla
kolaylıkla açıklanamaz. Aydının düşünce dünyası, maddi
yaşam koşulları ile üst üste düşmez. Çünkü o, özgün bir
üretim peşindedir. Bu durum, var olan neden-sonuç ilişki-
lerinden önemli farklılıklar ortaya çıkarır. Aydın, düşünce
üreten kişidir. Bunun ön koşulu ise insanın var olan duru-
ma boyun eğmemesidir. Aydın, yaptığı işlerde insanlar-
dan bir karşılık beklemez. Zor eşliğinde işleyen ideolojik
araçlarla, çoğunluğun kabullenişi ya da tepkisizliği aydın
tarafından sağlanır.
Bu parçaya göre aydın için aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Orijinal fikirler ortaya koymaya çalışır.
B) Zihinsel olarak eylem hâlindedir.
C) Mesuliyet bilinciyle hareket eder.
D) Bilgiyi, düşünceyi kabul ettirme etkisine sahiptir.
E) Toplumsal farklılıkları maddi sebeplerle açıklar.
Diğer sayfaya geçiniz.

10. Bu dünyada büyük bir bardaktaki buz gibi sudan daha fe-
rahlatıcı bir şey olmasa gerek. Genellikle tadını almadığı-
mız suyun bazen kahveden ya da meyve suyundan bile
daha lezzetli olabildiğini de inkâr edemezsiniz. Buna rağ-
men çoğu insan tüketmesi gerektiği kadar çok su içmiyor
ve bu doğal kaynaktan kendini mahrum ederek organları-
na zarar veriyor. Ağızdaki kuruluk, çok açık bir belirti olsa
da giderilmesi hatalı bir şekilde olabilir. Ağzınızdaki bu ya-
pışkan, hoş olmayan durumu hissettiğinizde yaptığınız ilk
iş, bir sıvı içmeye yönelmek olur. Ama şekerli içeceklerin
sadece kısa süreli bir çözüm olacağını unutmamalısınız.
Su içmek ise ağız ve boğazdaki mukus zarlarını yumuşa-
tır ve ilk yudumdan itibaren sizi rahatlatır.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Suyun en doğal ve en faydalı içecek olduğu
B) Şekerli ve kolalı içeceklerden uzak durmak gerektiği
C) Soğuk suyun insanı daha çok ferahlattığı
D) Suyun ihtiyaç miktarından az tüketildiği
E) Suyun az tüketilmesinin organlara zarar verdiği
123
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 14
11. Bir sosyal deneyde İstiklal Caddesi’nde gezinen, vitrinleri
seyreden kalabalığa sert bir emir verilir: “Herkes sıraya
girsin, arama var!” Emri duyan herkes sessizce sıraya
girer. Ancak caddede dolaşan bir çift bu emre uymaz.
Ekiptekilerden biri onlara doğru bağırır: “Hey, siz ikiniz!
Emri duymadınız mı?” Kendilerine seslenildiğini anlayan
ve herkesin sıraya girdiğini gören adam cevap verir: “Who
are you? What is happening here?” Sıraya girenler içe-
risindeki kravatlı, takım elbiseli bir bey, ekibe yardımcı
olmanın verdiği gurur ve heyecanla lafa karışır: “Adam
turist, İngilizce konuşuyor.” Ekip elemanı gülmemek için
kendisini zor tutar:
− Ne diyor peki?
− Siz kimsiniz, burada neler oluyor?
Ve o iki turistin haricinde hiç kimse neler olup bittiğini,
kendilerine böyle gün ortasında emirler yağdırıp sıraya
sokanların kim olduğunu sormaz ya da soramaz.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Yabancı dil bilmek, çok önemli bir problemin çözümü-
nü kolaylaştırabilir.
B) Eğitimli kişilerin olaylara bakışı farklı ve çözüm odaklıdır.
C) Sosyal deneyler, bazen herkeste aynı etki ve tepkiyi
oluşturabilir.
D) Türkiye’de eğitim seviyesi, arzu edilen noktaya gel-
memiştir.
E) Güvenlik ve korku duygusu, insanları kitle psikolojisiy-
le endişeye sevk edebilir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 14
12. (I) Karabibik romanının en öne çıkan özelliği, yazarının,
karakterlerini yaşadıkları koşulların gerçekliği içinde ele al-
masıdır. (II) Yazar, roman kişilerinin geleneklerini, yetişme
koşullarını, yerleşik değer yargılarını göz ardı etmemiştir
kesinlikle. (III) Romanın bugün hâlâ okunmasında, köy ya-
şamına ışık tutmasının payı büyüktür. (IV) Romanda kırsal
yaşamlı bir fon üzerine tamamıyla gerçek kişilerden hare-
ketle kurmaca karakterler oturtulmuştur. (V) Yazar, roma-
nı yazmadan önce Antalya’nın Beymelek köyüne gittiğini,
belli zamanı orada geçirdiğini ve romanda yer alan kah-
ramanların kişilik özellikleri ile köylünün ağız yapısını o
köydeki insanlara göre oluşturduğunu söylemektedir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
sözü edilen romanla ilgili farklı bir düşünce dile ge-
tirilmiştir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
124
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
13. Modern çağın radyosu olarak düşünebileceğimiz “podcast”ler
(podkestler) gün geçtikçe daha fazla alternatif sunmaya başla-
dı. Ekonomiden sanata, edebiyattan bilime hemen her konuda
çok fazla alternatif sunan podcastleri telefona indirerek yolda,
evde, sporda, metroda, araba kullanırken dinlemek mümkün-
dür. Özellikle edebiyata dair podcastlere ilgi gün geçtikçe ar-
tıyor. Edebiyat tutkunları; güncel edebiyata dair tartışmaların,
roman eleştirilerinin, ilham veren yazar önerilerinin yer aldığı
bu podcastlerden edebiyatı dinlemeye iyiden iyiye alıştı.
Bu parçadan kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Podcast, günümüzde radyodan daha fazla alternatif
sunduğu için vazgeçilmez hâle gelmiştir.
B) Edebiyata dair podcastler sanat, bilim ve ekonomi ile
ilgili alanlardan daha fazla dinlenmektedir.
C) Sadece edebiyat tutkunları tarafından podcastler ta-
kip edilmeye başlanmıştır.
D) Edebiyat merakı yüksek olan kişiler podcastleri ya-
zınsal konularda kullanmayı süreç içerisinde daha iyi
öğrenmişlerdir.
E) Belli alanlar dışında kullanımında eksiklikler olmakla
birlikte ileriki yıllarda daha hızlı bir gelişme yaşana-
caktır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 14

14-15. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 15. Bu parçadan hareketle, Yakacık’ta Akşamdan Sonra
Bir Mezarlık Âlemi şiiriyle ilgili aşağıdakilerden han-
gisi söylenebilir?
Ah Nijat şiiri Türk edebiyatında çok bilinen ve önemli bir
şiirdir. Recaizade Mahmut Ekrem, bu şiirini çok şey va- A) Sanatçının acılarını bastırmada yetersiz kaldığı
dettiğine inandığı 15 yaşındaki oğlu Mehmet Nijat’ın çok B) Her hatırlandığında insanda sıkıntı oluşturduğu
fazla bir yaşam sürmeden vefat etmesinin ardından ka-
C) Tanrı’ya karşı bir isyan olarak yazıldığı
leme almıştır. Ölümün, yakınlarını -hele küçük yaştaki
çocuklarını- kaybedenler için (özellikle anne ve babalar D) Sebebi bilinmeyen bir melankoliyi ifade ettiği
için) dayanılması zor bir hadise olduğu temasını işleyen, E) Hekesten saklanan bir keder ve acıyı dile getirdiği
“düşünce”den çok “duygu”nun (hasret duygusunun) ağır
bastığı bu şiir, okurlarda âdeta yaşanmışlık hissi meyda-
na getirir. Ah Nijat şiirinden sonra, yıl bitmeden yazdı-
ğı Yakacık’ta Akşamdan Sonra Bir Mezarlık Âlemi adlı
eserinde de içerik ve öz, Ah Nijat’ın genel bir özetidir.
Ah Nijat’ta dıştan hiçbir şeyi yokmuş gibi görünse de
şairin içi, oğlunun özlemiyle cayır cayır yanmaktadır.
Hasretin verdiği acıyla ölmek istemektedir ancak ölüm
onu almamakta, o da tüm bu acılı ve hasta hâliyle yaşa-
maya -hiç istemediği hâlde- devam etmektedir. Ah Nijat,
ruhun alevler alıp sönmemek üzere yanmasıdır. Yaka-
cık’ta Akşamdan Sonra Bir Mezarlık Âlemi ise ölen tüm
yakınlarının ve diğerlerinin, mezarlıktaki o derin sessizli-
ğin yaşanmışlıklarla beraber düşünülmesidir. Recaizade
Mahmut Ekrem’in içinde yanan ateşi söndüremeyen bir
gözyaşıdır âdeta.

14. Bu parçadan hareketle, Ah Nijat şiiri ile ilgili aşağıda-
kilerden hangisi söylenemez?
A) Yakacık’ta Akşamdan Sonra Bir Mezarlık Âlemi ile
aynı konuyu işlemiştir.
B) Okuyan kişide duygusal bir karşılığı varmış izlenimi
uyandırmaktadır.
C) 15 yaşındaki Nijat’ın ölümünden uzun bir süre sonra
kaleme alınmıştır.
D) Çok büyük bir acıyı ve hüznü etkileyici biçimde dile
getirmiştir.
E) Şairin yaşadığı evlat acısını ve derin ruhsal sarsıntıyı
yansıtmaktadır.
16. (I) Günümüzde ilkokul öğrencisinden üniversite öğrenci-
sine kadar herkes ders çalışma konusunda problem ya-
şıyor. (II) Bu problemin çözülebilmesi için bazı hususları
göz önünde bulundurmak gerekiyor: (III) Öncelikle ders
çalışma davranışı, isteğimize değil karar vermeye bağlıdır.
(IV) Çok çalışmanın verimli çalışmak anlamına gelmedi-
ği, çok iyi bilinmesi gereken konulardan biridir. (V) Verimli
ders çalışmak demek gerektiği zaman çalışmak, gerektiği
zaman mola vermek demektir. (VI) Bilgileri anlama süre-
ci, dikkati odaklama süreci ve benzeri yönlerden herkes,
birbirinden farklı şekilde ders çalışma düzenini oluşturur.
(VII) Bu nedenle verimli ders çalışma programları bireysel
olarak ele alınmalıdır.
Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çı-
karılırsa parçanın anlamında daralma olmaz?

A) I B) II C) III D) IV E) VI

125
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 14
17. Özlemlerini duyduğumuz çok şey var, yerinde durmayan
zaman geçtikçe. Ah! Nerede o eski bayramlar, nerede o
eski iftarlar, o eski aşklar, eski melodiler, diye söze başla-
dığımız çok sohbet olmuştur. Her insanın özlediği bir eski-
si vardır, yaşı ne olursa olsun. Ne diyor şair? “Eskimek ne
güzeldir, eksilmedikçe.” Ama eksilme hep olmuştur, haya-
tımızda. Eskiye özlem duymak, kaybedilene özlem duy-
mak gibidir, eskide yaşamak değil. Ama ne eskiyi bugüne
getirebilirsiniz ne de eskiye gidebilirsiniz. Keşke, zaman-
da seyahat etme fantezisi gerçek olsaydı. İnanıyorum ki
geçmişe gidenler daha çok olurdu. Gelecek, bilinmeyen-
dir. Kimse bilinmeyene gitmek istemez. Yaşanan hayal kı-
rıklarının dışında, mutlu anlara dönmek... Garip bir çelişki
işte: geleceği ümitle beklerken durmaksızın geçmişi öz-
lemle anmak. Şimdiki hayat yorgunluklarında, yol yordam
bilmeden inadına, hasretle geleceği beklemek... Olmuyor
işte, bir türlü terazinin topuzunun ayarını tutturamıyoruz.
Bugün de geçiyor, bugün de geçmişe eklenecek ve bu-
gün de belki özlemlerle dolu olacak gelecekte. Özlemler,
hep sevgileri beslemiş; sevgiler de buna her zaman karşı-
lık verememiş nedense.
Bu parçada anlatılanlarla ilgili,
I. hüzün,
II. yakınma,
III. korku
duygularından hangileri belirgindir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
126
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
18. (I) Dünyadaki pek çok okura hayal gücünün kapılarını açan,
edebiyat ve bilim denince akla ilk gelen kişi hiç şüphesiz
yazar Jules Verne’dir. (II) Çocukluğumuzda okuduğumuz
pek çok metnin yazarı olarak Verne, kendisinden bir asır
sonra dünyaya gelen çocukların zihninde nasıl bir etki yap-
tığını hiçbir zaman bilemeyecek. (III) Denizcilik geleneğine
sahip bir ailenin çocuğu olduğundan Verne’in merakı gemi-
lerde tayfalık yapmak, gemilerle uzak diyarlara açılmaktır.
(IV) Bu merakı onun için o kadar önemlidir ki henüz küçük
bir çocukken gemilerde çalışmak için evinden kaçar ama
sonra ailesine teslim edilir. (V) Fakat babası Verne’in de-
nizcilik merakına kulak asmaz ve onu hukuk eğitimi alması
için Paris’e yollar. (VI) Jules Verne’in babası onun denizci
olmasına rıza gösterseydi biz belki bugün onun o muhte-
şem kitaplarından mahrum kalacaktık.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
A) III B) I C) IV D) II E) V
19. (I) “Tuz ekmek hakkı” deyiminin dilimizde ve düşünceleri-
mizde derin ve geniş bir etki alanı bulunmaktadır. (II) Türk-
lerin tarihine, edebiyatına, folkloruna giren tuz ekmek hakkı
deyimi; hiç şüphesiz tuzun ve ekmeğin bilinmesinden sonra
meydana gelmiş bir söz grubudur. (III) Bu söz; hayatımızda
dostluk, vefa, arkadaşlık, sadakat, insanlık, samimiyet, mertlik
ve dürüstlük gibi türlü kavramları içine alan zengin bir klişedir.
(IV) Maddeden çok manayı işaret eden bu deyim, Türkçede
tuz sözüne dayanmaktadır. (V) İçinde eridiği sulardan buhar-
laşma ile elde edilen ve karalarda maden hâlindeki varlığını
hemen herkesin bildiği tuz, yediğimiz ekmekle yemeklerin lez-
zetini veren mühim bir maddedir. (VI) Dilimizde tuzlu, tuzsuz,
tuzlamak, tuzluk ve benzeri kavramları türettiğimiz tuz sözcü-
ğü; birçok Türk lehçesinde varlığını devam ettirmektedir.
Bu paragraftaki numaralanmış cümlelerden hangisi
düşüncenin akışını bozmaktadır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Diğer sayfaya geçiniz.

20. (I) “Hayatının bir roman” olduğunu söyleyenler, bu söz-
le pek olaylı bir yaşamları olduğunu belirtmek isterler.
(II) Ancak yaşananların böyle bir kişide ne izler bıraktığı-
nı, iç dünyasında ne ölçüde yer ettiğini, kısaca yaşantıya
ne ölçüde dönüştüğünü açıklamaz bu söz. (III) Yani serü-
venleri dillere destan olmuş biri pekâlâ yaşantı fukarası
olabilir. (IV) Çünkü dünyayı, insanı anlamak çok macera
yaşamak değil, bir bakma başarısı ve becerisidir. (V) An-
cak bu yapılabilirse yazıya giden yol açılmış olur.
Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisine, “Bir
başkası çok daha dar bilgi, görgü olanaklarıyla dünyayı,
insanı anlayıp yaşantısına aktarabilir.” cümlesi getirilir-
se paragraf anlamca tamamlanmış olur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
21. (I) Yaşar Kemal’in anlatılarında kurduğu dünyanın dili,
sesi, rengi, tınısı; Anadolu coğrafyasının gerçekliğini ta-
şır. (II) Kurduğu anlatı ana karasının gerçekliğinde tanık-
lık ettiği dünyaların rengi, soluğu vardır. (III) Onun röpor-
tajlarına verdiği “Bu Diyar Baştan Başa” adını hatırlarsak
anlatıcılığının tanıklık içeren yanları kadar dile getirdiği
gerçeklerin de boyutlarını görebiliriz. (IV) İşte Yaşar Ke-
mal o coğrafyada yaşayıp özümsediklerini, karşılaşıp bu-
luştuklarını, tanıklıklarını bir bir anlatı dünyasında dile ge-
tirir. (V) Anadolu ki melez bir coğrafyadır; insanı, kültürü,
doğası, börtü böceğiyle bu içselleşip kaynaşmanın ren-
gidir, soluğudur, biçimidir. (VI) Yaşar Kemal Türkiye’dir
adlı eser, bir anlatıcının yapıtlarıyla oluşturduğu dünyanın
kavranışına yeni pencereler açabilecek, hatta tartışmalar
da yaratabilecek birikimin yansımasıdır.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) V, IV’ten önce gelmelidir.
B) III ve IV yer değiştirmelidir.
C) II, III’ten sonra gelmelidir.
D) V ve VI yer değiştirmelidir.
E) II, IV’ten sonra gelmelidir.
127
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 14
22. (I) Açık denizde hareket eden bir gemide bulunduğunuz-
da yolculuğunuzu güvenli bir şekilde sürdürmek ve gitmek
istediğiniz yere ulaşabilmek için bulunduğunuz enlemi ve
boylamı kesin bir şekilde bilmek çok önemlidir. (II) Kara-
da referans alabileceğiniz bir noktayı kullanarak yolunuzu
bulabilirsiniz. (III) Ancak açık denizde bulunduğunuz ko-
numu belirlemek ve yön bulmak daha zordur. (IV) Deniz-
ciler, geceleri gökyüzündeki konumu bilinen bir yıldızın,
örneğin Kutup Yıldızı’nın, gündüzleri ise Güneş’in ufuk
üzerindeki yüksekliğini ölçerek bulundukları enlemi yak-
laşık olarak zamanla belirleyebildiler. (V) Daha sonraki
gelişmelerle birlikte denizde zamanı ölçmeye yarayan
mekanik bir saatin bulunmasıyla, 17-18. yüzyılın bu en
zorlu bilimsel probleminin çözümü bizlere sunulmuş oldu.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin han-
gisinden önce düşüncenin akışına göre “İnsanlar, za-
manında açık denizde ufuk çizgisi ve gök cisimlerini takip
ederek yönlerini bulmaya çalıştılar.” cümlesi getirilebilir?
A) V B) IV C) III D) II E) I
23. I. Yarasa; sözlüklerde gövdesi fareye benzeyen, ön
ayakları perdeli kanat biçiminde gelişmiş, vücudu yu-
muşak sık kıllarla kaplı, iskeleti hafif yapılı, uçabilen,
memeli bir hayvan diye tanımlanıyor.
II. Çok istememe karşın onu iyice göremeyenlerden biri
de bendim.
III. Almanca yayın yapan bir televizyon kanalında yara-
salarla ilgili bir programa rastlayınca yazıyı çiziyi bıra-
kıp gözümü ekrana diktim.
IV. Karanlık yuvasında asılı kalıp gizlenen, uçtuğunda
kuşu andıran, yüzünden fare görmüşçesine tiksinilen
bu yaratığı yakından gören azdır.
V. Ele avuca sığmayan, sessizliğinden dolayı görende
nedense gizemli bir hayvan algısı yaratan yarasayı
merak eder dururdum.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle bir paragraf
oluşturulmak istenirse hangisi son cümle olur?
A) I B) III C) V D) II E) IV
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 14
24. Bosna sınırları içerisindeki Travnik’te doğup büyümüş
Sırp yazar İvo Andriç, en çok Drina Köprüsü adını taşıyan
muhteşem eseriyle tanınıyor. Bu eseriyle Nobel Edebiyat
Ödülü’nü de kazanan yazarın, geçen ay Türkçeye kazan-
dırılan dokuz hikâyelik Sinan’ın Tekkesinde Ölüm isimli
kitabını okuduğunuzda aklınıza yazarın, bizim Nasrettin
fıkralarını okuyup okumadığı gelir. Zira Andriç’in, Trav-
niklilere has bir hikâye olarak tanımladığı “Vezirin Filinin
Hikâyesi” başlıklı öykü, çok bilinen bir Nasrettin Hoca
fıkrasının Balkanlara uyarlanmış hâlidir. İvo Andriç’in us-
talığı, akıcı dili, muhteşem betimleme gücü bu kitabında
da kendisini gösteriyor. Balkan coğrafyasında farklı mil-
letlerin ve dinlerin bir arada yaşama tecrübeleri, gündelik
hayat, şehir hayatı ile kırsal hayatın karşılaştırılması, örf
ve âdetler, Osmanlı Devleti’nin yıkılış döneminde Bosna
merkezli yaşanan sancılar, bütün detaylarıyla ve muhte-
şem bir üslupla ortaya konmuş. İvo Andriç, gelenek ile bu-
gün arasında muhteşem bir köprü kurarak ders niteliğinde
pek çok öneride de bulunmuş okuyucuya, bu kitabında.
Bu parçada İvo Andriç ile ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisine değinilmemiştir?
A) Drina Köprüsü ile dünya çapında ün kazanmış bir
edebiyatçı olduğuna
B) Eserlerinin bazılarının tarihî bir envanter özelliği taşı-
dığına
C) Bütün eserlerinde üslup kaygısı güderek akıcı bir dil
kullandığına
D) Söz konusu yapıtının didaktik özellikler barındırdığına
E) Eserlerinin başka dillere de çevrildiğine
128
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
25. Yazar; toplum hayatının işleyişini bilmek, bunun için de
ekonomi, tarih, sosyoloji bilimlerinin verilerini öğrenmek
ister. Bu bilim düşüncesiyle, yurt gerçeklerini tanımak
ister. Yazar, ancak bu çabadan sonra, olayları gerçeğe
uygun olarak değerlendirebilir; toplumcu bir gerçekçiliğe
ancak bu yoldan varabilir. Böyle bir görüşe varan yaza-
rın olaylara bakışı; elbette bütün bilgisi gündelik hayattan,
basından, radyodan, sinemadan gelen insanların gerçe-
ğe bakışı gibi değildir. Bunun için halk yazarı, gerçeğin
yüzeyden görünüşünü vermekle kalmaz. Gerçek, onun
için ölü, hareketsiz değildir; bütünden soyutlanmış değil-
dir; bir oluş, bir gelişme hâlindedir.
Bu parçadan hareketle
I. Yazar, bazı bilimler sayesinde ülkenin realitelerini öğ-
renir.
II. Yazar, öğrendiği bilgilerle toplumcu gerçekçi bir kimlik
kazanır.
III. Toplumcu gerçekçi yazarlar, olayları halkın gözüyle
değerlendirirler.
IV. Toplumcu gerçekçi yazarlara göre hakikatin dinamik
bir yapısı vardır.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) III ve IV
Deneme - 14 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

DENEME SINAVI - 15
1. İngiltere’nin kadın yazarlara saygı duruşunda bulunduğu
saygın edebiyat ödüllerinden Baileys Prize’ın uzun aday
listesi açıklandı. Jüri üyeleri arasında Türk edebiyatının
dünyaca tanınan isimlerinden Elif Şafak’ın da yer aldığı
organizasyonda bu yıl Kate Atkinson ve Anne Enright gibi
usta yazarların eserleri de yer aldı. Uzun aday listelerinin
çoğunluğunu ilk romanlarını yazanlar oluşturmakla birlikte
listede usta kalemlerin de bulunması önemliydi. Ama bu
liste, edebiyat dünyasına yeni giren eserlerin büyük ya-
yınevlerine ihtiyaç duymadığını göstermesi bakımından
çok dikkat çekmiştir. “Baileys Prize” edebiyat alanında
kadın-erkek eşitliğine vurgu yapılması açısından önemli
bir organizasyon olmuştur. Toplam yirmi yazar ve eseri-
nin yer aldığı uzun aday listesinde yarışa on bir yazar,
ilk romanlarıyla adlarını yazdırdı. Kadın yazarları teşvik
amacıyla verilen ödülde kitapların Britanya’da basılması
ve İngilizce yazılması gibi koşullar aranıyor ve millet far-
kı gözetilmiyor. Baileys Prize’ı önceki yıllarda kazananlar
arasında Zadie Smith, Lionel Shriver ve Eimear McBride
gibi önemli isimler bulunuyor.
Bu parçadan “Baileys Prize Edebiyat Ödülleri” ile ilgili
olarak
I. Ödül listesinde Türk edebiyatının dünyaca tanınan
isimlerinden Elif Şafak yer almıştır.
II. Sadece kadın sanatçıların katılabildiği bir edebiyat
organizasyonu olmuştur.
III. Uluslararası özellikler barındıran geniş perspektifli bir
etkinliktir.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) II ve III B) Yalnız III C) Yalnız II
D) I ve II E) Yalnız I
129
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
TÜRKÇE
2. Fiziksel ve ruhsal olarak güvende olmak ve sağlığın ye-
rinde olması, en önemli duygusal gereksinimlerdendir. Bu
ihtiyacı karşılanan kişi, sağlıklı ve güvende olma ile ilgili
gerçekçi bir algıya ve beklentiye sahiptir. Küçük ya da bü-
yük fiziksel sorunları sakinlikle karşılayıp gerekeni yapabi-
lir. Hastalıkla başa çıkma konusunda işlevsel başa çıkma
mekanizmalarını mümkün olduğunca kullanır. Olumsuz
yaşam olayları karşısında zorluk çekse de esnek ve da-
yanıklı kalabileceğini bilir. Çocukluk yıllarında bu ihtiyacın
karşılanmasını engelleyen ebeveyn tutumları, aşırı koru-
yuculuk ve sağlık konusunda aşırı endişeli olmaktır. Aynı
zamanda ebeveynin kendisinin sağlık anksiyetesi olması
ya da hastalık ve kazalar karşısında tetikte olması, ço-
cuğa fiziksel dayanıksızlık ile ilgili bir model olur. Çocuk,
bu kaygı karşısında anne babası ve kendini de kapsayan
bir kontrol kaybı hissedebilir. Bu durumda ortaya çıkan
şema “dayanıksızlık şeması”dır. Bu şema kişide, sağlıkla
ilgili başa çıkmakta zorlandığı kaygılara, obsesyonlara ve
panik nöbetlerine sebep olabilir. Ruh sağlığı ile ilgili daya-
nıksızlık ise aklını kaçırma ve kontrolü kaybetme korkusu
şeklinde görülür. Kişi her an doğal, maddi ya da tıbbi bir
felaket olacakmış hissi ile yaşar. Fiziksel saldırıya uğra-
maktan aşırı derecede korkar. Bu elbette herkesin kor-
kabileceği bir durumdur ancak bu şemanın varlığında kişi
bunu bir olasılık değil, muhtemel bir tehlike gibi görür ve
bununla başa çıkamama korkusu yaşar.
Bu parçaya göre “dayanıksızlık şeması” ile ilgili olarak
I. Ebeveynler, çocuklarının geleceğiyle ilgili kaygı ve
beklentilerinden dolayı onlara olumsuz örnek olurlar.
II. Anne ve babaların, çocuklarını belli bir dönemde aşırı
sahiplenme duygusuyla ortaya çıkabilir.
III. Kişilerde problemlerin üstesinden gelememe endişe-
si doğurur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I, II ve III B) II ve III C) Yalnız II
D) I ve II E) Yalnız III
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 15
3. Berlin’de faaliyet gösteren Theater28 tarafından organize
edilen Berlin Tiyatro Festivali’nde Türkiye’nin en önemli
tiyatrolarından çeşitli seçkiler sunuldu. Ortak yapımlara
da yer verilen Festival’de her yıl tiyatro oyunlarının yanı
sıra film gösterimlerine, atölyelere ve söyleşilere yer veril-
di. Berlin’in çok kültürlü yapısına uygun bir şekilde oyunlar
üst yazı ile seyirciyle buluştu. Türkiye’den gelen oyunların
uluslararası platforma çıkması hedeflenirken yerel izleyi-
cinin de uluslararası yapımlarla karşılaşması istendi.
Bu parçadan Theater28 tarafından organize edilen
Berlin Tiyatro Festivali ile ilgili aşağıdakilerden han-
gisi çıkarılamaz?
A) Türkiye‘den Festival'e organizeli bir şekilde seçkin
eserler sunulmuştur.
B) Yerel izleyicilerin uluslararası arenada bir araya geti-
rilmesi düşünülmüştür.
C) Sadece film alanında değil, farklı alanlarda etkinlikle-
re yer verilmiştir.
D) Düzenlendiği ülkenin etnik ve kültürel yapısına uygun
şekilde birtakım düzenlemeler yapılmıştır.
E) Ülkemizden giden ürünler, çok titiz bir şekilde seçile-
rek Festival’e gönderilmiştir.
130
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
4. Japonya, okyanusta bir ada ülkesi olduğundan orada en
büyük sorun tsunamilerdir. Bunun için de tsunami erken
uyarı sistemi, sahillerde bulunan insanları, 10 dakika ön-
ceden cep telefonlarına gönderdiği acil alarm mesajı ile
uyararak tsunamini geleceğini onlara bildiriyor. Peki bu-
nun altyapısı nasıl hazırlandı? Japon Meteoroloji Ajansı,
ülkedeki sismik hareketleri ölçen 200’den fazla istasyon
inşa etti. Japon Doğal Afetleri Önleme Bakanlığı, ülke ça-
pında 800 tane erken uyarı sistemi istasyonu kurdu. Tüm
bu sismik istasyonlardan gelen veriler, boyutu ve zamanı
anlık olarak analiz edildikten sonra, bu dalgalardan etkile-
necek bölge insanlarının cep telefonlarına acil alarm me-
sajı olarak bildiriliyor. Bu sayede, depremin olduğu bölge-
deki vatandaşlar, güvenlik önlemlerini sallantıdan birkaç
saniye önceden alabiliyorlar.
Bu parçada tsunami erken uyarı sistemi ile ilgili ola-
rak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) İşleyişiyle ilgili bilgilere
B) Tercih edilme gerekçesine
C) İnsanların takdirini kazandığına
D) Sistemin nasıl kurulduğuna
E) Riskli bölgelerde faal olduğuna
5. Biri bana kendi öykümü okuyup da düşüncemi soracak
diye tedirginleşirim hep. Çünkü bu durumda ne diyece-
ğimi bilemiyorum. Karabasanlar çöküyor üstüme. Çev-
remdekilerin bana verdiği değerden yüz bularak bilgiçlik
taslıyor olma ihtimali beni rahatsız ediyor. Bu yüzden uta-
nıyorum, sıkılıyorum. Çünkü iki yönü var bu işin: öyküyü
okuyana söyleyecekleriniz ve gerçekten fikirleriniz. Hatta
çoğunlukla bir üçüncü yön bile ortaya çıkabiliyor. Ben de
susuyorum, kimseyi kırmak istemiyorum. Okuru öyküle-
rimle baş başa bırakıyorum.
Bu parçada konuşan kişi aşağıdakilerden hangisiyle
nitelenemez?
A) Kararsız B) Nazik C) İyi niyetli
D) Alçak gönüllü E) Kırılgan
Diğer sayfaya geçiniz.

6. Öz eleştiri geniş bir zamanda ve alanda yayıldığı için doğ-
ruyla yanlışı birbirinden ayırmak kolaylaşır. Giderek insa-
nın kendisini karşısına alması, kendisini yadsıyabilmesi
de olasıdır. Sert bir çatışmanın ortasındaki insan, dışa
karşı bütünlüğünü korumaya çalışır. Bu ise yanlışlara
daha çok sahip çıkmak, olumsuzlukları kişiliğinin vazge-
çilmez bir parçası yapmak demektir. Biz öz eleştiri yerine
sürekli olarak eleştiriyi, yakınmayı yeğleriz. Bu, çoğu kez
kendi yanlışlarımızı kabul edememenin verdiği rahatsız-
lıktan kurtulmak için başvurulan bir yoldur. Yanlışı kendi
dışımızda ararız. Kendi yanlışımızın sorumlusu olarak
başkalarını gösteririz. Öz eleştiri bunu engeller.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi öz eleştiri-
nin faydalarından biri değildir?
A) İnsanın dışa karşı bütünlüğünü sağlaması
B) Neyin doğru, neyin yanlış olduğunu göstermesi
C) Kendi hatalarımızla yüzleşmemizi sağlaması
D) Başkalarını suçlamayı engellemesi
E) Negatif bir kişiliğe bürünmekten kurtarması
131
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 15
7. Ölümünden iki yıl önce babam kendi yazıları, el yazma-
ları ve defterleriyle dolu küçük bir bavul verdi bana. Her
zamanki şakacı, alaycı havasını takınarak kendisinden
sonra yani ölümünden sonra onları okumamı istediğini
söyleyiverdi. “Bir bak bakalım…” dedi hafifçe, utanarak.
“İşe yarar bir şey var mı içlerinde? Belki benden sonra
seçer, yayımlarsın.” Benim yazıhanemde, kitaplar arasın-
daydık. Babam acı verici çok özel bir yükten kurtulmak is-
teyen biri gibi bavulunu nereye koyacağını bilemeden ya-
zıhanemde bakınarak dolandı. Sonra elindeki şeyi dikkat
çekmeyen bir köşeye usulca bıraktı. İkimizi de utandıran
bu unutulmaz an biter bitmez ikimiz de her zamanki rolle-
rimize; hayatı hafife alan, şakacı, alaycı kimliklerimize geri
dönerek rahatladık. Her zamanki gibi havadan sudan, ha-
yattan, Türkiye’nin bitip tükenmez siyasi dertlerinden ve
babamın çoğu başarısızlıkla sonuçlanan işlerinden, çok
da fazla kederlenmeden söz ettik.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Birinci kişili anlatım kullanılmıştır.
B) Farklı duyularla ilgili özelliklere yer verilmiştir.
C) Sayıp dökmeye yer verilmiştir.
D) Benzetme yapılmıştır.
E) Karşılaştırmaya başvurulmuştur.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 15

8. Gerçekliği aşmak, değiştirmek çabasında olan yazarlar,
olayların ardından sürükleniyor demektir. Böyle sanatçı-
lar; olayların, insanların ardında, dümen suyunda kalmış
demektir. Oysa halk yazarı öncü olmak, halkının yürüdü-
ğü yolun ilerisini bir ışıldak gibi aydınlatmak zorundadır.
Kitleden kopacak kadar ileride değil elbette; kitle ile el ele,
omuz omuza ama daima kitlenin önünde… Usta hikâyeci
Orhan Kemal, bir halk yazarı olmasına rağmen bu kate-
gorinin dışında kalmıştır. Onun bu tuhaf durumunu diğer
yazarların değerlendirmesi gerekir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Toplumun gerisinde kalan sanatçıların gerçekliğe yakla-
şımına
10. Ne çok kitap yayımlanıyor; okunacak ne çok roman, ne
çok hikâye var! Sinemalarda, televizyonlarda, yeni mecra-
larda seyredemeyeceğimiz kadar çok film; elimizin altında,
cep telefonlarımızda dinleyemeyeceğimiz kadar çok mü-
zik… Siz de sık sık hayret etmiyor musunuz bu bolluktan
dolayı? Hatta için için paniğe kapılasınız gelmiyor mu?
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Ünlem cümlesine yer verilmiştir.
B) Sözde soru cümlesi kullanılmıştır.
C) Bitmemiş cümle kullanılmıştır.

B) Halkı için eser verenlerin yol gösterici olması gerektiğine D) Devrik cümleye yer verilmiştir.
C) Öncü sanatçıların toplumla bütünleşmesi gerektiğine
E) Yargı, gerekçesiyle verilmiştir.
D) Orhan Kemal’in halk sanatçısı olduğu hâlde öncü ola-
madığına
E) Halk yazarlarının, gerçeği etkileyici biçimde anlattığına

9. Şiir yaşanan bir olaydır, çeşitli duyarlıkların bir ortak dün-

yada soluk alışıdır. Yaşamaya başlayan ya da yaşamdan
kopan bir canlının var olma-yok olma sınırındaki direni-
şidir. Dünyayı var etme, güzellikleri yaratma, gerçekleri
belirtme yolunda bir direnme… Sözcükleri arayıp bulma,
onların en olmadık kullanılışlarını gün yüzüne çıkarma,
şiirsel bir ortamda yeni bir yaratmadır. Şiir olduğu için dil
vardır. Şiirin tarihi dilin tarihinden de eskidir. Dil, duyar-
lıkların anlatıma dönüşmesinden başka nedir? İşte dile
dönüşmeden bu duyarlıklar şiiri yaratır. “Dil mi düşünceyi
yarattı, düşünce mi dili yarattı?” sorusu bugün nasıl gün-
celse şiirin mi dili, dilin mi şiiri yarattığı da öylesine gün-
celdir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine

yer verilmemiştir?

A) Varsayım cümlelerine
B) Sözde soru cümlesine
C) Tanımlamalara
D) Karşılaştırmaya
E) Neden-sonuç cümlesine

132
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 15

11. Ne çocuklarımız ne torunlarımız bakır mutfak eşyalarını 12. I. Bilginin doğruluğunun ölçütü insandır. Ne kadar fikir
tanıyor. O kalaylı tasları, tencereleri, tavaları… Hiçbiri ka- varsa o kadar doğru vardır. Örneğin romanı çok satı-
laylı bir maşrapadan kaynak suyu içmedi. Bakır eşyalar lanlar listesinde yer alan bir yazar bana göre oldukça
onlar için artık bir aksesuar, bir süs unsuru. Oysa vaktiyle başarılıyken başkasına göre başarısız olabilir.
o tavalar ve tencereler kimlerin elinden geçti; kaç gelinin,
II. Doğruluğun ölçütünü belirleyen, o gün için sağladığı
kaç dedenin, kaç babaannenin bir ömrü dolduran hatı-
faydadır. Öyle bir gün gelir ki bugün doğru dediğimize
rasını taşıyor. Bir kahve cezvesinin kulpundan tutan el,
başka bir zaman yanlış deriz.
kaç kuşağın eliyle ısınıyor; onlardan miras kalan duygu-
ları paylaşıyor. Ama biz reddimiras ettik. Bakırları sattık. Bu iki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi söylene-
Yerine alüminyum tencereler, melamin tabaklar aldık. bilir?
Bu tabaklar düştü mü kırılmıyordu. Ancak ömürleri kısa
oldu, tam mutfak dolabına ısınacakları zamanda pabuç- A) Kesin ve doğru bilgi göreceli bir kavramdır.
ları dama atıldı. Onların yerlerine başka kaplar, başka
B) Doğru bilgiye her alanda sadece şüphe ile ulaşılabilir.
bardaklar imal edilmişti. Geçiyor, her şey süratle geçip
gidiyordu. Şimdilerde seramikten, çoğu renkli yemek ta- C) Doğru bilgiler akılla sorgulanarak belirlenebilir.
kımları var. Birkaç yılda atılıyor, yerine yenisi alınıyor. Bir
D) Kesin bilgilere varıldığında faydalı bilgiye de ulaşmı-
eşyayı ömür boyu kullanmak, hele hele bunu çocuğuna,
şızdır.
torunlarına hatıra bırakmak, onların da kullanmasını is-
temek çılgınlık sayılır oldu. Aklı başında olanlar plastik E) Bir bilginin doğruluğunu nesnel gerçekliğe uygunluğu
bidonlardan plastik bardağa su dolduruyor, suyu içtikten belirler.
sonra bardağı çöpe atıyor.

Bu parçada bakır mutfak eşyaları ile ilgili olarak vurgu-

lanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

A) Günümüzde bakır mutfak eşyalarının kullanımı geç-

mişle kıyaslanamayacak ölçüde azalmıştır.

B) Modern çağın insanları çalışma koşullarından dolayı

bakır eşyalar yerine pratik kulanımlı eşyaları talep et-
mişlerdir.

C) Geçmişte bakır mutfak eşyalarının çok tercih edilme-

sinin sebebi estetik zevke uygun yapılmış olmasıdır.

D) Zengin kültürel bir mirasın sahip çıkılamadan yok ol-

ması, üzücü bir durum meydana getirmiştir.

E) Toplumsal ve kültürel değişim sürecinde insanların

eşya kullanımı çok farklı bir nitelik almıştır.

133
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 15
13. Ayları saymaya hangi aydan başlarsınız? Ben ocaktan
değil de eylülden başlayan insanların daha iyi anlaşabi-
leceğine inanırım. Keza peynirin üzerine vişne reçeli sü-
rüp yiyenlerin, içeceğinin son yudumu ile yemeğinin son
lokmasını asla aynı ana denk getirmeyip içeceğini hep
yemekten önce bitirenlerin, birine anlatmazsa kendi yü-
künün altında ezilecek gibi hissederken bile her “Nasıl-
sın?”a “İyiyim!” diye cevap verenlerin ve her yardım tekli-
fini ağzına gözüne bulaşacak bir tozmuş gibi çabucak bir
el hareketiyle savuşturup hiçbir şeye ihtiyacı olmadığını
söyleyenlerin, gördüğü her plakadaki harften kelime tü-
retenlerin ve hâlihazırda “playlist”inde olmasına rağmen
sevdiği şarkıya radyoda denk gelince çocuksu bir coşkuy-
la sevinenlerin de iyi anlaşabileceğine inanırım.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) İçinden geçenleri söylemek zor geldiği için çoğu in-
san, duygularını gizlemeyi tercih eder.
B) Aynı dili konuşanlar değil, hayatta aynı duyguyu pay-
laşanlar anlaşabilirler.
C) Bazen anlaşabilmek, alışkanlıkların özgünlük aracılı-
ğıyla yıkılmasıdır.
D) Öz güven, anlaşma serüveninde büyük bir zenginlik-
tir ancak aşırı öz güven, anlaşmayı zorlaştırır.
E) Empati kurabilen insanların birbirlerini anlama olası-
lıkları daha yüksektir.
134
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
14. Serbest şiir, Asaf Hâlet Çelebi’ye göre nizamsızlık değil-
di. Belli hece kalıplarının gizli nizamını arıyordu o. İçeriği
bu kadar zenginleşmiş günümüz şiirini belli kalıplara hap-
setmek doğru değildi. “Muhtevanın bu kadar çoğaldığı
bugünkü şiiri basmakalıp tek şekil tatmin etmez.” diyordu
Asaf Hâlet. Ona göre vezin ve kafiyenin boyunduruğun-
dan kurtulmaksızın tabii bir şiir oluşturmak mümkün de-
ğildi. Şiirde musiki elbette yadsınamazdı ama musikinin
vezin ve kafiye dışında ritim ve aliterasyon gibi enstrü-
manları vardı. “Vezinsiz ve kafiyesiz kelimelerle mükem-
mel bir musiki yapılabilir ancak bu mesele bir doz mese-
lesidir, çok ziyade kullanılır ve yerinde yapılmazsa ziyanlı
olur.” diyordu Çelebi.
Bu parçada Asaf Hâlet Çelebi’nin şiir anlayışıyla ilgi
olarak asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Vezin ve uyağa önem verilmesi gerektiği
B) Serbest şiirin müzikaliteden ödün vermeden oluşturu-
labileceği
C) Doğal şiirin içeriği hesaba katmadan yazılamayacağı
D) Şiirde amacın hep görünmeyeni aramak olduğu
E) İmgesel bir anlatımın önemsenemeyeceği
Diğer sayfaya geçiniz.

15. Eski Türklerde daha çok tek ağaçlar ve bunlardan da çam
ve benzeri cinsten olanların kutsal sayıldığı görülmekte-
dir. Bütün Altaylı kavimlerde en çok çam ve kayın ağacı
kutsal kabul edilmekte ve bunlardan sonra da çınar ağacı
gelmektedir. Türklerde çınar ağacı kutsal “ulu ağaç” sa-
yılır. Evin ağacı olarak kabul edilir ve yaygın olarak kul-
lanılır. Bununla ilgili çeşitli inanışlar da görülmektedir.
Örneğin ağaçların yaprakları geç dökülürse kış geç gelir.
Çınar ağacı yapraklarını erken dökerse kış sert geçecek-
tir. Çınar, Türklerde doğumun sembolüdür. Çocukların
uzun ömürlü olması ve nesillerinin kıyamete kadar devam
etmesi için aileler yeni doğan çocukları adına çınar diker-
ler. Osmanlı Devleti’nin temellerini atan Osman Gazi’nin,
Şeyh Edebali’nin evinde gördüğü rüyadaki çınar ağacının
özel bir anlamı vardır. Uzun ömrü ve ihtişamlı görünüşü
ile Osmanlı-Türk medeniyetlerinin vazgeçilmez unsurla-
rından biri olan çınar ağaçlarının özellikle Osmanlılar za-
manında belli başlı şehirlerin meydanlarında, cami avlula-
rında en çok rastlanan ağaç olmasının sebeplerinden biri
de bu olsa gerek.
Bu parçaya göre çınar ağacıyla ilgili inanışların ortaya
çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Diğer ağaçlara göre daha uzun ömürlü olması
B) İnsan topluluklarının yaşamına fayda sağlaması
C) İnsanın fiziksel özellikleriyle benzerlik göstermesi
D) Kimi özelliklerinden dolayı ona sembolik bir değer ve
anlam atfedilmesi
E) Ömrünün uzunluk bakımından insan ömrüne denk ol-
ması
135
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 15
16. Kendi içimize doğru giden yolu bulabilmek için yoldan
çıkmamız gerekmektedir. Michel Butor, “Verimli yazarlar
edebiyatın işlevinin, içinde yaşadığımız dünyayı değiştir-
mek olduğuna ve bunu da edebiyatın belli bir süre için-
de başarabileceğine inanma eğilimi içindedirler.” der. Bu
sözü çok severim. Çünkü iyi edebiyatın dünyayı değişti-
receğine dair inancımı her zaman diri tutarım. Bugün bü-
tün dünyada yaşanan koronavirüs salgını hepimizi yoldan
çıkardı ve evlerimizin içine yolladı. Ve tüm dünya bir kez
daha şunun farkına vardı: Demek ki evde vakit geçirme-
nin en güzel yolu, bir kitapla hayalî dünyaların çevresinde
seyahat etmekmiş. Kitap listeleri yayımlanmaya başlandı
bir anda, ünlü yazarların tavsiyelerinden tutun da kitapla
hiç ilgisi olmayan insanlara kadar herkes evde okumanın
güzel yanlarını keşfetti. Kitabın nasıl da hayatın merke-
zinde bir yerde durduğunu gözlemledik. İnanıyorum ki bu
keşifler, kendi içimizdeki kayıp adaları bulmamız için de
bir fırsat olur.
Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez?
A) Hayata olumlu taraflarından bakmayı yeğler.
B) Edebiyatın iyileştirici bir gücü olduğunu düşünür.
C) Michel Butor, sevdiği yazarlardan biridir.
D) Kitapları, yaşamında çok önemli bir konumda görür.
E) İnsanın, iç dünyasına yönelmesi gerektiğine inanır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 15
17. Marquez’in ölümü İspanyolca konuşulan ülkelerde top-
lumsal bir yasa yol açmıştı. Çünkü o dilin büyük kaybıydı
yazar. Bizim ülkemizde nedense böyle bir duyarlılık hiç
olmadı. Herkes kendi ölüsünün yasını tutuyor sanki. Ülkü
Tamer’in kaybından haberi olanlar şairlerdi, bir kısım ay-
dınlar, o kadar. Oysa dilin ve şiirin özgürleşmesi bakımın-
dan öncü şairlerdendi o. “Neden öldüğümü anlamaya-
caklar çünkü güneşler doğar çarşıların üzerine.” diyordu.
Ülkü Tamer gürültü çıkaran şairlerden değildi. Sinema,
edebiyat ve Antep anıları da gürültüsüzdü. Gürültü çıkar-
madan yaşadı her şeyi ve öyle yazdı yazılarını, şiirleri-
ni. Son şiirlerinde iyiden iyiye yalınlaşmıştı, günümüzün
Yunus’uydu sanki. Toplu şiirlerinin son sayfasındaki şiir
yine sessiz bir veda idi: “Kaç kelebek ömrü kadar ömür
yaşadın, yetmez mi?” Kelebek sessizliği ile yazdığı şiir-
ler kaç okurun içinde depremler yarattı oysa. “Ölüm bile
üşüyor.” şimdi.
Bu parçada Ülkü Tamer’le ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisine değinilmemiştir?
A) Edebiyat dünyasında önemli kilometre taşlarından
biri olduğuna
B) Yunus Emre’ye öykünerek şiirler kaleme aldığına
C) Edebiyat dışında bir sanat dalıyla da ilgilendiğine
D) Yazdıklarıyla pek çok şiirseverin gönül teline dokun-
duğuna
E) Kendini gösterme ve iddialı görünme amacının olma-
dığına
136
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
18. Birçok vesikamız kaybolsa, yazılı belgeler bulunamazsa
türküler yordamıyla onları söyleyerek, dinleyerek Türk
milletinin tarihini yazabilmek mümkündür. Kimi halkların
toplumsal maceralarının çoğu türkülerde saklıdır. Hele
bizim türkülerimiz o kadar zengindir ki birçok şeye şahit-
lik eder. İnsana ve topluma dair tüm duygular, bin yıldır
yaşadıklarımız en fazla türkülerde söylenmiştir. Hem de
nasıl bir içtenlikle ve sadelikle... Salt bireylerin yaşadık-
ları, hissiyatı değil içtimai olaylar ve olgular da bir şekilde
türkülerimizde ses verir. Türküler halkın büyük belleğidir,
birçok şeyi oraya kaydeder. Yerine göre bir gazetedir, bir
mecmuadır, bir kitap yahut bir arzuhâldir. Bu sebepledir
ki bir milletin kültür kanaviçesini inceleyenler, toplumun
töre ve gelenek haritasını çıkaranlar türkülerden haberdar
olmak mecburiyetindedir.
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
A) Türküler, pek çok milletin bir nevi kültür hazinesi ka-
bul edilir.
B) Türküler, milletlerin tarihî envanteri niteliği taşımaktadır.
C) Türküler, halkların gönül teline dokunmuştur geçmiş-
ten günümüze.
D) Türkülerden haberdar olmadan yapılan sosyolojik ça-
lışmalar eksik kalacaktır.
E) Türküler, iletişim araçlarının yetersiz kaldığı bazı
olayları kayıt görevi üstlenir.
Diğer sayfaya geçiniz.

19. (I) Salâh Birsel, özgün dili, sözcük seçimi ve anlatımıyla öne
çıkan araştırmacı bir düşün ve yazın adamıdır. (II) Yazıların-
da var olanla yetinmeyip sözcük üreticisi de olan Birsel, bize
yeni anlatım olanakları sunuyor. (III) Bazen de ince elenip
sık dokunmuş ilginç sözcüklerle karşımıza çıkıyor. (IV) Söz-
cüklerle bir dünya kurmada o kadar başarılıdır ki anlattığı
kişi ya da dönemi hafızanızda tam olarak canlandırırsınız.
(V) Türkçenin büyük ustası “Denemelerimin kahve söyle-
şileri gibi daldan dala konmasını ve başladığı yerde değil,
başlamadığı yerde bitmesini severim ama bunu her zaman
başardım da diyemem.” sözleriyle ne kadar mütevazı oldu-
ğunu da gösterir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü-
şüncenin akışını bozmaktadır?
A) I B) III C) II D) IV E) V
20. (I) Hiç düşündünüz mü, insanlar evlerinde oturmakta ne-
den çok zorlanıyorlar? (II) Victor Frankl, “Dışarı çık ve in-
sanlara yardım et, anlam dışarıda.” diyor. (III) Diğer insan-
lar, insanların hayatını anlamlı hâle getiriyor. (IV) İnsanlarla
bağ kurmak, bazen sokakta hiç tanımadığımız bir insana
bile bir şey söylemek bize iyi gelir. (V) Çünkü o insanla
birlikte yaşadığımızı, var olduğumuzu anlarız. (VI) İnsan
kendi varlığını göremediği, hissedemediği zaman bunaltı
yaşamaktadır.
Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çı-
karılırsa parçanın anlamında önemli bir değişme, da-
ralma olmaz?
A) II B) IV C) VI D) III E) I
137
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 15
21. Elektronik sigaraların sigara bağımlılığından kurtulmak
için bir yöntem olduğu öne sürülse de bugüne dek sigara-
yı bırakmayı kolaylaştırdığına dair net bir bulgu elde edi-
lememiştir. Amaç dışı kullanım oranının çok artıp buna
bağlı yan sorunların ortaya çıkması da ayrı bir problem
olarak görülmektedir. Elektronik sigarayı cazip hâle getir-
mek için tat ve koku veren katkı maddelerinde değişiklik-
ler yapılması, işin içine ekstra kimyasalların girmesi anla-
mına geliyor. ----. Bu durum ilk olarak elektronik sigara
kullanan gençlerin ileride sigaraya daha yüksek oranda
başlamalarına yol açıyor. Bunun nedeninin nikotin bağım-
lılığı olduğu, uzmanlar tarafından belirtiliyor.
Bu parçada boş bırakılan yere getirilebilecek en uy-
gun cümle aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bu şekilde işlem gören ürünler, sigara içmemiş genç-
ler arasında da elektronik sigara kullanımının başla-
masına ve artmasına neden oluyor
B) Elektronik sigara firmaları, ürünlerini nikotin içermedi-
ği, içerse bile kanserojen maddeleri içermediği gerek-
çesi ile pazarlıyor
C) Araştırmacılar, elektronik sigara kullanımının sigara-
ya yeniden başlama oranlarını artırdığını ifade ediyor
D) Özellikle genç bireyler arasında oldukça yaygın olan
elektronik sigara kullanımı ile ilgili potansiyel tehlike-
ler gittikçe artıyor
E) Nikotin, yakın zamana kadar kanser yapıcı etkisi ol-
mayan, sadece bağımlılık oluşturan bir madde olarak
tanınıyordu
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 15
22. Bazı durumlarda “çağdaşlık” iğreti bir giysi gibi sarka-
caktır. Çünkü bu çerçevede, çağdaşlıktan daha önemli
nitelikler vardır. Bunlar köklü, derinlikli ve belirleyici olma-
yı gerektirir. İnsan ancak böyle bir süreklilikte varlığını,
kendi temellerinde yeniden üretebilir. Yenilenmenin öz
gelişim güçleriyle gerçekleşen biçimine karşı, çağdaşlaş-
manın bir dış kalıba uyma yönündeki biçimi, ancak baş-
kalaşma ve yabancılaşma sonucunu verebilir. Çağdaş-
laşma, ilk bakışta bir toplumun kendi gelişme çizgisindeki
bir aşamayı saptayan bir tanımlama olarak görünmesine
karşın gerçekte bir başkasıyla yapılan bir karşılaştırma-
dır. O başkası da kuşkusuz daha ileri olduğu varsayılan
bir toplumdur. Toplum yalnızca kendine dönük yaşasaydı
çağdaşlaşma diye bir sorun da olmazdı.
Bu parçaya göre çağdaşlaşma ile ilgili olarak aşağı-
dakilerden hangisi söylenemez?
A) Çağdaşlaşma, toplumun dışa açık yaşamasının bir
sonucudur.
B) Çağdaşlık, bir milletin ilerleme sürecindeki konumunu
anlatan bir kavram değildir.
C) İnsanın toplumsal özü ve devamlılığı koruyarak kendi-
ni yenilemesi daha önceliklidir.
D) Çağdaşlık, kendi değerlerimize uyma biçiminde ele
alınırsa bir yenilenmedir.
E) Çağdaşlık, bazen bir topluma uymayan bir elbise gibi
de karşımıza çıkabilir.
138
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
23. (I) Sahraaltı Afrika’da geniş bir alanda yaşayan Matabele
karıncaları, avları olan termitlere her gün defalarca sal-
dırıyor. (II) Araştırmacılar, karıncaların termit baskınları
sonrasında yuvalarına dönerken çoğunlukla bir ya da
iki bacağını kaybetmiş arkadaşlarını yuvaya taşıdığını
gözlemlediler. (III) Karşı saldırıda bulunan termitlerin iri
savaşçı bireyleri ise güçlü çeneleriyle karıncaların bacak-
larını kopararak sakatlanmalarına veya ölmelerine sebep
olabiliyor. (IV) “Bakıcı” karıncalar, yuvaya getirilen yara-
lıların yaralarını birkaç dakika süreyle yalayarak tedavi
ediyor. (V) Yalayarak yapılan bu tedavinin nasıl etki gös-
terdiği henüz net olarak anlaşılamamışsa da araştırmacı-
lar iki ihtimal üstünde duruyor: (VI) Karıncalar, ya bizim
çoğu zaman yaptığımız gibi sadece enfeksiyonu önlemek
için yarayı temizlemekte ya da salyalarında antimikrobiyal
maddeler bulundurmaktadır.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) IV ile V yer değiştirmelidir.
B) II, IV’ten sonra gelmelidir.
C) III ile IV yer değiştirmelidir.
D) III, V’ten sonra gelmelidir.
E) II ile III yer değiştirmelidir.
Diğer sayfaya geçiniz.

24. (I) Kemiriciler takımında yer alan oklu kirpiler, sırtlarında
bulunan ve sertleşerek keskin, sivri birer ok hâline dönüşen
diken biçimindeki yapılarıyla bilinir. (II) İçleri boş ve uçla-
rı sivri olan bu yapılar, derilerindeki kılların sertleşmesiyle
oluşur. (III) Tehlike anında genellikle kaçmaya çalışsa da
çok zor durumda kaldığında oklarını kullanır. (IV) Bazen
de oklarını birbirlerine çarptırarak karşılarındakini ürkütmek
amacıyla sesler çıkarır. (V) Oklu kirpilerin Türkiye’de görü-
len türünün adı Hint oklu kirpisidir. (VI) Afrika ve Akdeniz ül-
kelerinin yanı sıra, Hindistan ve Nepal’de yaşayan Hint oklu
kirpisi Türkiye’de en çok Hatay, Kahramanmaraş, Adana,
Adıyaman, Mersin, Antalya, Muğla, Aydın ve İzmir’de gö-
rülür. (VII) Şehirleşme ve tarımsal ilaçların kullanımından
dolayı Türkiye’de sayıları gitgide azalmış olup nesillerini
devam ettiremeyecek seviyeye gelmiştir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
139
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 15
25. (I) Örümcek ağları, temel olarak ipek ipliklerden oluşup
hafif ve esnek olmalarının yanında, yüksek kaliteli çelikten
daha güçlü bir yapıya sahiptir. (II) Bu nedenle araştırma-
cılar örümcek ipliklerinin yapılarını daha iyi anlamaya ça-
lışıyorlar. (III) Cerrahi ipliklerden askerî kıyafetlere kadar
oldukça geniş yelpazede kullanım potansiyeli taşıyan bu
üstün özellikli malzemelerin endüstriyel boyutta kullanı-
mını sağlamak için onları yapay yollarla üretme çalışma-
larına devam ediyorlar. (IV) Örümcek ipeğinin neden bu
kadar güçlü olduğunu araştıran bilim insanları, metiyonin
(C H NO S) olarak bilinen doğal aminoasidin örümcek
5 11 2
ipeğini oluşturan protein yapısına esneklik sağladığını ve
bu özellik sayesinde farklı proteinlerin birbirlerine kuvvet-
li bir şekilde bağlandığını gösterdiler. (V) Daha sonraki
araştırmalar, metiyonin yan zincirleri sayesinde proteinin
esnek bir yapıya sahip olduğunu, böylece protein zincir-
leri arasında etkileşimin arttığını ve zincirlerin birbirlerine
bağlanabildiğini ortaya koydu. (VI) Bu sayede, üretilecek
sentetik malzemenin mekanik özellikleri, proteindeki me-
tiyonin içeriğinin değiştirilmesiyle ayarlanıp ileriki zaman-
larda istenen özelliklere sahip teknolojik ürünlerin elde
edilmesini mümkün kılacaktır.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin han-
gisinden önce, düşüncenin akışına göre “Hâlihazırda
sentetik olarak üretilip çeşitli ürünlerde kullanılsa da şim-
diye kadar örümcek ipeğinin eşsiz mekanik özellikleri tam
olarak taklit edilemiyordu.” cümlesi getirilebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Deneme - 15 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI - 16

1. (I) Köy orta oyunları, köylülerin uzun kış aylarında ve
özellikle düğünlerde, bayramlarda eğlenmek, hoşça va-
kit geçirmek için düzenleyip oynadıkları dram karakterli
temsillerdir. (II) Bu temsiller, tarihî kaynakların verdiği bil-
gilerden anlaşıldığına göre çok eski bir sözlü geleneğe
dayanmaktadır. (III) Bu gelenek, 1071 tarihinden sonra da
ozanların yanı sıra, Anadolu’da devam etmiş ve bugüne
kadar yaşayıp gelmiştir. (IV) Köy orta oyunları, köyler-
de adları bilinen veya bilinmeyen gençler ve orta yaşlı-
lar tarafından doğaçlama oynanmaktadır. (V) Aralarında
en kabiliyetli olanlar rejisör vazifesini görürler. (VI) Hatta
kadınların da kendi aralarında bu oyunlardan bazılarını
oynadıkları görülür.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-
raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
3. (I) Canlılar, bulabildikleri kadar sert kabuklu yemişi toprağa
gömerek yiyecek bulmanın çetin olacağı kış mevsimine ha-
zırlık yapar. (II) Kış için yiyecek depolayan canlıların bazı-
ları yiyeceklerinin tamamını tek bir yerde saklar. (III) Ancak
sincaplar bu noktada olabilecek hırsızlık vakalarına önlem
olarak stoklarını parçalara ayırarak saklar. (IV) Kendilerini
izleyen türdeşlerini kandırmak için kazdıkları sahte depola-
rı da uzun süre hatırlayabilen sincapların yaşadıkları bölge-
nin detaylı zihinsel haritasını çıkarabildiği tahmin ediliyor.
(V) Sincapların her bir depolama ünitesine farklı türde yiye-
cek saklaması da bir süre sonra küçük depolarının yerlerini
hatırlamalarını kolaylaştırıyor. (VI) Sakladıkları yiyecekleri
bulmada %95 başarı sağlayan sincaplar, bulamadıkları to-
humlarla da doğaya yeni ağaçlar kazandırıyor.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) I. cümle ile II. cümle yer değiştirmelidir.

B) IV. cümle ile V. cümle yer değiştirmelidir.

C) V. cümle, II. cümleden sonra gelmelidir.

D) II. cümle ile III. cümle yer değiştirmelidir.

E) IV. cümle, II. cümleden sonra gelmelidir.

2. (I) Kırım ve Romanya’da yaşayan Türklerin düğünlerde ve ev

toplantılarında söyledikleri birtakım türküler vardır. (II) Bun-
lara çın veya şın adı verilir ve şınlar asıl şın ve koran olmak
üzere ikiye ayrılır. (III) Birinci şekilde kızlar veya erkekler ayrı
odalarda tefin yardımı ile şın söylerler. (IV) Bu uzun sürmez,
şının ikinci şekli gelin olacak kızın bulunduğu salonda devam
eder. (V) Koran ise kız toplulukları arasında yapılır. (VI) Salo-
nun yarısında kızlar, yarısında delikanlılar karşılıklı otururlar
ve kızlar birer kız, erkekler birer erkek seçerler. (VII) Her grup
iki kişiden ibarettir ama grup sayısı artabilir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü-

şüncenin akışını bozmaktadır?

A) VI B) V C) IV D) III E) II

140
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

4. (I) Afrika’da geniş bir alanda yayılış gösteren baobab
ağaçları dünyamız ve Afrika için önemli bir ağaç türüdür.
(II) Afrika’nın en eski, en uzun yaşayan, en güzel ve sem-
bolik ağaçları arasında ilk sıralarda yer alan bu ağaçların
dikkat çekici pek çok özelliği bulunmaktadır. (III) Buna
ilaveten baobab ağaçları, kurak bir bölgede 120.000 litre
suyu gövdelerinde tutabilme özelliğine sahiptir. (IV) Afri-
ka’nın güney tarafında bulunan bu ağaç türü, son yıllar-
da kuraklık ve sıcaklık artışlarının aşırı derecede kendi-
ni göstermesiyle bünyesindeki suyu tutabilme özelliğini
zamanla kaybetmiştir. (V) Küresel iklim değişikliği ve en
önemlisi kuraklığın da etkisiyle 2005-2017 yılları arasın-
da, yaşları 1100 ila 2500 arasında değişen on üç baobab
ağacından dokuzunun kuruduğu belirlendi.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangi-
sinden sonra, düşüncenin akışına göre “Bu ağaçları il-
ginç kılan en önemli özellikleri, şişkin gövde yapılarından
ve küçük dallarından kaynaklanan ilginç görünümleri ve
2500 yaşına kadar yaşayabilmeleridir.” cümlesi getiril-
melidir?
A) II B) I C) IV D) III E) V
141
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 16
5. İstanbullular ne de benzer birbirlerine. Birini gördünüz
mü, biri ile konuştunuz mu yüz bini ile, iki yüz bini ile tanış-
mış gibi olursunuz. Düşünceleri bir, sevgileri bir, nefretleri
birdir. Her şehrin, içinde yaşayan insanlar üzerinde bir et-
kisi olur; onların hepsini kendine göre yoğurur ama az çok
güçlü bireyler, bilerek bilmeyerek buna karşı koyarlar; o
şehirli olmaktan başka bir benlikleri olduğunu gösterirler.
Dikkat edin, çok azdır İstanbul’da öyle insan. Şairleriyle,
yazarlarıyla, en yüksek kişileriyle konuşun; onların duy-
guları, düşünceleri, söyledikleri, yedikleri hep bir türlüdür.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?
A) İstanbul’da yaşayanların şehirle bütünleşen yanlarının
olduğuna
B) İstanbul’un kişilere ortak özellikler kazandırdığına
C) İstanbulluların kendi benliklerini kaybetmekle karşı kar-
şıya olduğuna
D) Karakterlerin oluşumunda şehirlerin yadsınamaz bir
işlevinin olduğuna
E) İstanbullu olmanın bariz yansımalarının kişilerin ey-
lem ve söylemlerinde görüldüğüne
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 16
6. (I) Servetifünun Dönemi’nde nesir denince akla gelen ilk
isim hiç şüphesiz Halit Ziya Uşaklıgil’dir. (II) O, aynı za-
manda Türk edebiyatında Batılı anlamda eser veren ilk
büyük romancıdır. (III) Realist Fransız romancıların etki-
sinde kalarak yapıtlarında ayrıntılı betimlemelere ve çö-
zümlemelere yer vermiştir. (IV) Romanlarındaki betimleme
ve çözümlemelerinde dili diğer realistler gibi oldukça ağır
ve süslüdür. (V) Detaylı analizlere ve çözümlemelere baş-
vurmasında realizm akımının büyük payı vardır. (VI) Halit
Ziya, roman kahramanlarını çoğunlukla İstanbul’un zengin
ve aydın çevresinden seçmiştir. (VII) Öykülerinde ise daha
sıradan insanlara yer vermiştir.
Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çı-
karılırsa parçanın anlamında daralma olmaz?
A) II B) IV C) V D) VI E) VII
7. (I) Soğuk kış günlerinde yollara tuzlu çözeltiler ve çeşitli
kimyasal maddeler serpiliyor. (II) Buzlanmanın önüne geç-
mek ya da var olan buzları çözmek için kullanılan bu mal-
zemeler, trafikteki yolcuların daha güvenli bir biçimde se-
yahat etmesine yardımcı oluyor. (III) Araştırmacılar, üzüm
kabuğundan elde edilen malzemenin hem buzun daha
hızlı çözülmesini sağladığını hem asfaltlara ve betonlara
daha az zarar verdiğini ortaya çıkardı. (IV) Sadece üzüm
kabuğundan değil başka zirai ürünlerden de benzer katkı
malzemelerinin üretilebileceğini tespit ettiler. (V) Ve bu zi-
rai ürünlerden istifade edip bu yöntemle yolları korumada
etkili bir çalışma sürdürülebileceğini ortaya çıkardılar.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangi-
sinden önce, düşüncenin akışına göre “Ancak kullanı-
lan bu malzemeler hem yolları aşındırıyor hem de çevre-
deki bitki örtüsüne zarar veriyor.” cümlesi getirilmelidir?
A) III B) IV C) V D) II E) I
142
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
8. Âşık edebiyatında usta âşıklar, geleneğin devam etmesi
ve kendi isimlerinin unutulmaması için yetiştirmek üzere
bir çırak edinirler. Âşıklık geleneğini icra eden usta âşıklar;
öldükten sonra adlarının ve eserlerinin yaşamasını sağ-
lamak, kendi ustalıklarını ispat etmek, insanlara faydalı
olmak, halkın eğitimine katkı sağlamak, gelenek içindeki
kariyerlerini artırmak için yetenekli bir çırak edinirler ve
çıraklarını usta bir âşık olana dek eğitirler. Usta bir âşık;
çırak seçerken çırağın güçlü bir hafızaya sahip olmasına,
âşıklık geleneğine karşı hevesine, saz çalma yeteneğine,
ahlaklı ve dürüst olmasına bakarak karar verir. Âşıklık ge-
leneğinde usta âşıklar, çıraklarından herhangi bir maddi
gelir elde etmezler; aksine çırak edindikleri kişilerin kişisel
ihtiyaçlarını dahi yeri geldiğinde kendileri karşılarlar. Âşık-
lara göre usta bir âşık; geleneğin icaplarını çok iyi bilmeli
ve geleneği çok iyi icra etmeli, halk tarafından seviliyor
olmalı, gelenekle ilgili tüm bildiklerini sakınmadan çırak-
larına öğretmelidir.
Âşıklık geleneğindeki usta-çırak ilişkisinin anlatıldığı
bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Çıraklar, zamanla ustalaşıp âşıklık geleneğini devam
ettirirler.
B) Ustalar, çırakların seçilmesinde belirli kriterler otaya
koymuşlardır.
C) Çırakla ustanın fikirlerinin birbiriyle örtüşmesi gerekli-
dir.
D) Usta-çırak ilişkisi, edebiyatımızda belli bir süreç için-
de gerçekleşir.
E) Çıraklıktan ustalığa evrilme süresi herkes için farklı
olabilir.
Diğer sayfaya geçiniz.

9. Küçük bir dağ köyünde doğan Yakup, çocukluğunda ba-
basından sık sık dayak yer ve köy işlerinin ağırlığından
bunalan babasının ilgisinden de yoksun büyür. Lisede
sınıf arkadaşları hangi bölümü okuyacaklarını uzun uzun
araştırırken Yakup’un tek düşüncesi evden uzaklaşmak
olur. Açıkta kalmayacağı bölümleri tercih listesine yazar,
bunlardan birini kazanır ve üniversite eğitimi için Anka-
ra’ya gider. Eğitimi sırasında bazıları birbirine zıt olan
çeşitli politik görüşlere sahip olan gruplara katılır ama bu
grupların hiçbirinde barınamaz. Bir ara sınıf arkadaşı Hü-
seyin ile eve çıkarlar ancak ona da yakınlık gösteremez,
âdeta kendinden kopmaya başlar. Hüseyin, eşyalarını
toplayıp evi terk ederken Yakup bunu umursamıyormuş
gibi davranır çünkü o kimsenin yardımına ihtiyaç duymu-
yormuş ve her konuda kendine yetiyormuş gibi görünmek
ister. Realitede kendine güvenmeyen, duygusal ama duy-
gularını belli etmeyi sevmeyen biri olarak Yakup’un böyle
görünmesi çok da güç olmaz.
Bu parçaya göre Yakup, aşağıdakilerden hangisiyle
nitelenemez?
A) Sıkılgan
B) İsteksiz
C) Duyarsız
D) Tutarsız
E) Acımasız
143
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 16
10. Mezopotamya; Irak, Doğu Suriye, Türkiye’nin güneydo-
ğusu, Batı İran ve Kuveyt bölgelerini kapsayabilecek ka-
dar geniş bir alanı ifade eder. “Mezopotamya” kelimesi,
“iki nehir arasındaki toprak” olarak çevrilen eski bir Yu-
nanca isimdir. Bu iki nehir, Türkiye’nin doğusundan Basra
Körfezi’ne akan Fırat ve Dicle’dir. Dünyanın en eski şehir-
lerinden bazıları, dünyanın en eski yazı sistemi ile birlikte
Mezopotamya’da inşa edilmiştir. Bu alanın vatandaşları
astronomi, matematik ve mimaride birçok önemli keşif ve
gelişmeye katkıda bulunmuştur. Sümerler, Asurlular ve
Babiller de dahil olmak üzere binlerce yıl boyunca Mezo-
potamya’da birçok kültür ve imparatorluk gelişmiştir.
Bu parçadan Mezopotamya ile ilgili olarak aşağıdaki-
lerin hangisine ulaşılamaz?
A) Birçok farklı ülkenin dikkate değer bir bölümünü içine
almıştır.
B) Adının kökeni Yunan diline dayandırılarak ifade edil-
miştir.
C) Jeopolitik özelliklerinden dolayı bilimsel gelişmelere
etkisi olmuştur.
D) Uzun bir geçmişi olan kültürel bir birikimin temelleri
atılmıştır.
E) Coğrafi olarak belirli sınırlar içinde kalmış bir yerleşim
yeridir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 16
11. Tac Mahal (Taj Mahal), taşa kazınmış bir aşk şiiri olarak
dünyanın en güzel mimari eserlerinden biri. Hindistan hü-
kümdarı Şah Cihan’ın büyük bir aşkla sevdiği karısı Müm-
taz Mahal için Hindistan’ın Agra şehrinde yaptırdığı, dün-
yada aşk için dikilmiş en büyük ve en güzel abide. Ünlü
Hint ozanı Rabindranath Tagore’un “sonsuzluğun yüzün-
de bir gözyaşı damlası” olarak tanımladığı mimari bir şa-
heser. Sabahın erken saatlerinde pembe, gün içerisinde
beyaz, ay ışığında ise altın rengine bürünen şaheser Tac
Mahal, Cengiz Han’ın soyundan gelen Şah Cihan’ın tut-
kusunun eseri. Babür İmparatorluğu’nu 1627-1658 yılları
arasında yönetmiş beşinci hükümdar Şah Cihan, doğum
sırasında ölen eşi Mümtaz Mahal’in anısına yaptırdı. Tac
Mahal için İngiliz Lordu Edward Lear, “İnsanlar ikiye ay-
rılır: Tac Mahal’i görenler ve görmeyenler.” sözleri ile bu
göz kamaştıran yapının mükemmelliğini biraz da olsa ifa-
de ediyor.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
B) Betimleyici ögeler kullanılmıştır.
C) Aktarma cümlelere yer verilmiştir.
D) Açıklayıcı bir yol izlenmiştir.
E) Anlatıma duygular katılmıştır.
144
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
12. Köy yaşamı ekonomik ve girişimcilik açısından oldukça
sınırlı bir ekosisteme sahiptir. Köylerde var olmuş giri-
şimsel fırsatlar teknolojinin, yeniliğin, tüketici tercihleri-
nin vb. faktörlerin etkisiyle kaybolmuş ya da farklı işlere
dönüşmüştür. Köylerinde yaşayan kadınların girişimsel
davranışları ve eğilimleri bu çerçevede değerlendirildiği
zaman, özellikle geleneksel alanlarda belli bir yaşın üze-
rindeki kadınların aktif olarak aile ekonomisine doğrudan
katkı sağladıkları görülmektedir. Bu çerçevede de özel-
likle tarım ve hayvancılık gibi alanlarda köy kadınlarının
üretimden satışa kadar bütün süreçlerde aktif rol üstlen-
dikleri görülmektedir. Girişimci köy kadınları zaman za-
man tarlada çapa yaparken zaman zaman da zeytin ve
buğday harmanında üretim yapmaktadır. Süt sağımından
hayvanların beslenmesine kadar her türlü faaliyette aktif
rol üstlenen kadınlar, bu ürünlerin satışında yerel pazar-
larda doğrudan görev üstlenmektedir. Köylü kadınların
yeni girişimcilik modelleri ile beslenmesi ve piyasa koşul-
larının gereklerine göre yenilikçi modeller ile iş yapma
biçimlerinin desteklenmesi gerekmektedir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine
yer verilmiştir?
A) Betimleme
B) Açıklama
C) Tanımlama
D) Tartışma
E) Tanık gösterme
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 16

13. Hava karardı, ortalık simsiyah bulutlarla kaplandı. Ar- 14-15. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
dından yağmur serpiştirmeye başladı ince ince. Galata
Köprüsü üzerinde balık tutanlar tedarikliydi, kapüşonlarını
Sanatçıyı “sanat denen harikulade alevin etrafında dola-
geçirdiler kafalarına. Seyyar satıcılar ellerindeki şemsi-
şan insan pervanelerinden biri” olarak tanımlayan Ahmet
yelerle bitiverdiler köprüde. Yaşlı adam kafasını kaldırdı,
Muhip Dıranas, resmin ve müziğin etrafında kanat çırptı,
göğe baktı. Egzoz dumanlarına karışmış yağmur koku-
gençliğinden beri. Fakat rüzgâr onu her seferinde şiire
sunu içine çekti. Sonra denize baktı yaşlı adam, sigarası
taşıdı. Resim sanatından “boşlukları doldurmayı”, “ölü şe-
olsa bir de sigara yakardı. Böyle kapalı havalar tehlikeli-
killeri canlandırmayı” ve “deforme etmeyi” öğrendi, yeni
dir, bulutlar sadece yağmur değil geçmişi de getirip serer
bir gerçeklik yaratabilmek için. Müzik sanatından ritmi
insanın önüne. Yaşlı adam yine maziye daldı oysa sade-
ve ahengi öğrendi. Durak ve vurgu yerlerini değiştirerek
ce denize bakacaktı. Pişmanlıklarını düşündü, hatalarını,
hece veznini kendine göre yorumladı. Mısra yerine birkaç
mutlu günlerini, hayallerini, memleketini… Oysa sadece
mısradan oluşan şiir cümlelerine yöneldi. Dıranas, sanat-
denize bakacaktı, balık adamların cesedini çıkaracakları-
çının eserini yalnız düşüncesiyle yapamayacağını, eseri-
nı hiç düşünmemişti dalıp gittiği maziden.
nin üzerinde bütün vücudu ve hayatıyla çalışması gerek-
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım teknikle- tiğini söylüyordu. Ona göre kâinatın yaratılışında Allah’ın
rinden hangisi daha ağır basmaktadır? varlığı bile bir ritim ve ahenk üzerinde mevcuttu ve sanat,
kâinattaki bu esrarlı ritmi arayıştan ibaretti.
A) Betimleme B) Açıklama C) Örneklendirme
D) Öyküleme E) Tanımlama
14. Bu parçadan Ahmet Muhip Dıranas ile ilgili aşağıdaki
yargıların hangisine ulaşılamaz?

A) Şiire yönelmesinin çok bilinçli bir şekilde gerçekleş-

mediğine
B) Şiirini başka sanatların imkânlarıyla güçlendirdiğine
C) Şiiri yoğun bir emek işi olarak gördüğüne
D) Şiirde ahenk ve ritme önem verdiğine
E) Resim ve müzik sanatında da başarılı olduğuna

15. Bu parçadan Ahmet Muhip Dıranas ile ilgili,

I. Hece ölçüsünü farklı bir tarzda kullanmıştır.
II. Sanatçının sanata yürekten bağlanması gerektiğini
düşünür.
III. Evren ile sanat arasında bir bağlantı kurmaktadır.
IV. Şiirlerinde cümlelerin dize sonunda tamamlanmasına
özen göstermiştir.

yargılarından hangileri çıkarılabilir?

A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III
D) II, III ve IV E) I, II ve IV

145
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 16

16. 20. yüzyılın önemli kitle iletişim araçlarının başında şüp-
hesiz ki radyo geliyor. Radyo; ışığa, görüntüye, kamera-
ya ya da oyunculara ihtiyaç duymadan haberden “arkası
yarın” olarak adlandırılan roman okumalarına, müzikten
sesli tiyatrolara kadar insanları bilgilendiren ve eğiten bir
icat olmuştur. 1927 yılında Türkiye’ye kendini açan bu
kutu, her eve misafir olmazdı. İlk olarak kahvehaneler ve
kamu alanlarında var olan radyo, dinleyenlerini buralarda
beklerdi. İletişim ve haberleşmenin kısıtlı imkânlarla sağ-
landığı bu dönemde haberler, her akşam kahvehanelere
toplanan halk tarafından merakla dinlenir; uzun süre tar-
tışılırdı. İlerleyen zamanlarda radyo, evlere girerek kadın-
ların ve özellikle de çocukların vazgeçilmezi hâline geldi.
Başköşede yerini alması ve dantelli örtülerle muhafaza
edilmesinin sebebi, evin en kıymetli eşyası olarak görül-
mesiydi. Radyo kimin evinde var ise mutlaka ona konuk
olunur, bütün bir dikkatle haberler dinlenir; her gün heye-
canla arkası yarında okunacak romanlar beklenirdi. Zira
radyo, insanların hem bilgi aldığı hem de kültür-sanat fa-
aliyetlerini takip ettiği yerdi.
17. Herkesin dilinde pelesenk olduğunu duyunca ben de me-
rak ettim; geçenlerde popüler olan, çok izlenmesi amaç-
lanarak sahnelenen bir tiyatroya gittim. İki saatlik tiyatro
sanki yarım saatte bitti gibi geldi bana ama çok derin bir
boşluk kaldı içimde. Ne anlama yeteneğimde bir artış ne
duygu dünyamda bir değişme olmuştu. Tiyatroyu izleme-
den önceki ben, aynı bendim. Anlamak için en ufak bir
altyapının gerekmediği bu tiyatrodan aklımda hiçbir şey
kalmadı. Yalnızca boşluk ve boşa zaman geçirmenin piş-
manlığı kalmıştı geride.
Bu parçada sözü edilen tiyatronun pişmanlık yarat-
masının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sürükleyici bir anlatımla oluşturulmaması
B) Ticari kaygılarla yazılması
C) Okura katkı sağlamaktan uzak olması
D) Anlaşılması için belli bir donanım gerektirmemesi
E) Yaşam gerçeklerinden uzak olması

Bu parçada radyo ile ilgili olarak asıl anlatılmak iste-

nen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Diğer toplumlara nispeten ülkemizde daha fazla ilgi

gördüğü

B) Geçmişte, günümüze oranla daha çok sevilerek din-

lendiği

C) Merakla dinlenmesinin nedeninin içeriğindeki zengin-

lik olduğu

D) Ülkemizde farklı bir gelişim süreci içinde sosyal ve

kültürel faydalar sağladığı

E) Çıktığı dönemde diğer iletişim araçlarından daha et-

kili olduğu için hızla yayıldığı

146
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

18. (I) Reklam, günümüzde tüketim toplumunun vazgeçilmez
araçlarından biri hâline gelmiştir. (II) Reklamlar aracılı-
ğıyla insanlarda yeni ihtiyaçlar oluşturulup insanlara yeni
yaşam tarzları sunulmakta, böylece reklamlar bireyleri
tüketime yöneltmektedir. (III) Bu reklam mesajlarına yo-
ğun olarak maruz bırakılan hedef kitleden, ürüne yönelik
bir tutum, sahip olma isteği duymaları da beklenmektedir.
(IV) Reklamın sunduğu büyülü dünyanın içinde yer almak,
sunulan mutlu yaşama ulaşmak ya da ürünün sunduğu
hazları yaşamak için insanlarda bir istek uyandırılmaya
çalışılmaktadır. (V) Reklamın etkisiyle tüketime yönelen
insan, satın alırken reklamın sunduğu imgeleri de satın
almaktadır.
Bu parçada verilen cümlelerle ilgili olarak aşağıdaki-
lerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede, reklamlarla ilgili bir saptamada bulunul-
muştur.
B) II. cümlede, yargı gerekçesiyle verilmiştir.
C) III. cümlede, ne tür mesajlar verilmek istendiği açık-
lanmıştır.
D) IV. cümlede, bir beklenti dile getirilmiştir.
E) V. cümlede, reklamlarda kullanılan sembollerin ger-
çekçi olmadığı belirtilmiştir.
147
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 16
19. Şairler belli aralıklarla çokça şiir kitabı çıkarabiliyorsa
bunu, sürekli yazmasına, yazma işine ara vermemesine
borçludur. Ben, hayatımı idame ettirebilmek için değişik
işlerde sürekli çalıştım. Bu aralıksız çalışmamı, yazama-
yış nedeni gibi gördüm hep. Sonradan anladım ki bu bir
bahaneymiş. Yazmaktan korktuğumu anladım ve yeniden
dönüp yazmaya başladım. Ama bu dönüşler çok yorucu
oluyor. Kolay kolay giremiyorsunuz yazma işine. Yaban-
cılaşmış oluyorsunuz. Zamanla şiirden soğuyorsunuz.
Hiç yazamayacağınızı, yazma yeteneğinizi yitirdiğinizi,
artık ilham perilerinin size fısıldamayacağını düşünüyor-
sunuz. Kafanızda kurduğunuz imgeler mısralara bir türlü
dönüşüp kendini gösteremiyor.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
dakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Yetkin ve üretken bir şair olmak için yazma eyleminde
devamlılık şarttır.
B) Bazı zamanlarda şairler yazma işini askıya almak zo-
runda kalırlar.
C) Şiir yazma kabiliyeti, aktif çalışmayla desteklenerek
geliştirilebilir.
D) Şiir yazmaya hevesli, eli kalem tutan herkes, iyi bir
şair olacağını zannedebilir.
E) İmgesel bir anlatım kimi zaman ilhamla bütünleşemez.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 16
20. Gıda ve beslenme aynı zamanda küresel bir mesele ve
geleceğin en fazla kafa yorulan sorunlarından biri. Gıda,
giderek büyüyen stratejik bir önem kazanırken dünyada
artan nüfus ve azalan tarıma elverişli alanlar araştırma-
cıları, girişimcileri muhtemel bir gıda krizine karşı yeni
arayışlara sürüklüyor. “İnovasyon” kelimesinin parolaya
dönüştüğü günümüzde yenilik arayışlarının yoğunlaştığı
alanlardan biri de alternatif gıdalar ve onları elde edebi-
leceğimiz alternatif tarım-üretim yöntemleri. Daha açıkça-
sı insanlık için hayati önem taşıyan temel besinlerin ve
yetersiz kalan üretim imkânlarının boşluğunu dolduracak
yeni icatlar. Alternatif gıdalarla henüz tanışmamış olabili-
riz ancak onları çok da uzak olmayan bir dönemde mar-
ket raflarında ve sofralarımızda görmemiz kuvvetle muh-
temel. Toprak sıkıntısının yerini doldurmaya aday yeni
tarım uygulamaları ise her ne kadar fütüristik görünse bile
çoğunun ilk adımları şimdilerden atılmış durumda.
Bu parçaya göre gıda ve beslenme ile ilgili olarak
I. küresel çapta gıda maddelerinin giderek çok önem
kazandığı,
II. alternatif gıdaların gelişmiş ülkelerde tüketilmeye
başlandığı,
III. gıda krizine karşı tüm dünyada farklı arayışların de-
vam ettiği,
IV. tarım arazilerinin üzerine bina yapılmasıyla elverişli
tarımsal alanların azaldığı
yargılarından hangilerine varılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) III ve IV
D) I ve II E) II ve IV
148
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
21. Kimi yazarlar, romanları yayımlandıktan sonra onu tüket-
tiklerini hissederler; metne yabancılaşırlar. Bir ucubeymiş
gibi ondan uzaklaşmak isterler. Bunun nedenleri üzerine
pek çok şey söylenebilir ama bu yazı bağlamında benim
düşüncem, yazarın belli bir süre sonra o metnin okuru-
na dönüşebilmesi için bu yabancılaşmaya ihtiyacı oldu-
ğudur. Metin-yazar ilişkisi bitirilmelidir ki kitap piyasaya
çıktığında orada yeni bir dinamik oluşsun. Bu dinamikte
özne okurdur ve okur ile metin arasında yeni bir yaratım
süreci başlar. Kimi okur, yazarın kendisinden ne bekle-
diğini, metnini hangi saiklerle kurguladığını kavramaya
çalışmaz. “Yazar burada ne demek istiyor?” yerine “Ben
bu satırları okurken bir yandan da ne yazıyorum?” sorusu
öne geçer. Ne yalan söyleyeyim, bağımsızlığını kazan-
mış, kendi ayakları üzerinde duran bu okur; pek çoğu-
muzun rüyalarını süsler. Peki bu sırada eserin “orijinal”
yazarına ne olur? O da bir okura dönüşür ve metni oku-
maya başlar. Yazar kimliğini hükümsüz kılmak bir ütopya
olabilir. Ama ütopyalar güzeldir.
Bu parçadan yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisine
varılamaz?
A) Bazı yazarların kendi yapıtlarına zamanla yabancı-
laştığına
B) Yazarın, kimliğinden sıyrılarak zamanla okurlaşabile-
ceğine
C) Yetkinliği olan her okurun eserde yeni bir serüven bu-
lacağına
D) Yazarın anlamlandırma serüveninin nitelikli okurlar
için bir şey ifade etmediğine
E) Usta yazarların aynı zamanda iyi bir okur olduğuna
Diğer sayfaya geçiniz.

22. “Aşk 101” dizisi özellikle 90’larda ergenliğini yaşayanları
hedef kitlesine alıyor. Aşk 101, Türkiye için üretilmiş an-
cak dizi felsefesinin tüm gerekliliklerini de yerine getiren
bir yapım. Aşk 101’de kült filmlerin bir potada eritildiğini
ve 90’lı yılların popüler kültürünün üzerine sos olarak gez-
dirildiğini görüyoruz. Dizinin 90’lara dair algısında, bir ko-
medi-drama olduğu da düşünülürse, büyük sorunlar yok.
Sonuçta bize Beyoğlu ve Boğaz’da geçen, 90’lar İstan-
bul’una dair bir masal sunmaktan çok daha derin bir ama-
cı yok yapılan işin. Bu uğurda özellikle genç oyuncular
görevlerini başarıyla yerine getiriyor. Karakterlerin karika-
türize iyilik ve kötülükleri bile inandırıcılığı zedelemiyor.
Aşk 101’i belki en çekici kılan yanı, izleyicinin kendiyle
özdeşlemesi ve kendini sorgulamaya çağıran diyalogları.
Dakikalar süren monologlar ya da altı çizili sosyal mesaj-
lar yerine dizinin genel akışına yedirilmiş birkaç soru, dizi-
yi de özetliyor aslında.
Bu parçadan hareketle “Aşk 101” dizisi ile ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisine varılamaz?
A) İstanbul’un belli bir dönemini başarılı bir şekilde yan-
sıttığına
B) Sadece genç izleyicilere hitap edecek özellikler taşı-
dığına
C) Bazı soruların, dizinin bütünüyle ilgili ipuçları verdiğine
D) Dizide oyuncuların rollerinin hakkını verdiğine
E) Kimi sahnelerde acıklı ve gülünç yanların bulundu-
ğuna
149
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 16
23. Hayatının büyük bir kısmını İstanbul gibi kadim bir kentte
geçiren Orhan Pamuk; romanlarında kenti ve kent kültürü-
nü, kentli bireyin sıkıntılarını, modern kentlerin geçirdikleri
köklü değişimleri bir sanatçı duyarlılığıyla işler. Üç romanı
dışında bütün romanlarında ana mekân olarak İstanbul’u
seçen yazar, doğduğu kentin sevdalısıdır ve bununla da
gurur duymuştur. Bu şehrin yazarı olduğu için kendini
şanslı hisseder. Çocukluk ve gençlik yılları İstanbul’da
geçen yazar; İstanbul’un tarihî mekânlarını, gecekondu
mahallelerini, şehrin geçirdiği değişimi, şehrin varoşlarını
ve modern yüzünü, eski ve yeni İstanbul’u romanlarında
ustalıkla yansıtır.
Bu parçaya göre Orhan Pamuk’la ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisi söylenemez?
A) Doğup büyüdüğü şehir, ona mutluluk kaynağı olmuştur.
B) Yaşadığı kentin kendisine fazlaca malzeme sunduğu-
nu bilmektedir.
C) Yazmış olduğu romanların bir kısmında olaylar İstan-
bul dışında geçmiştir.
D) Romanlarında kentin farklı muhitlerini başarıyla ele
almıştır.
E) İstanbullu olmanın kendisini başkalarından farklı kıl-
dığına inanmaktadır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 16
24. Cahit Zarifoğlu da Ömer Seyfettin gibi kısa yaşamına rağ-
men yazınımızda çok ürün veren şairlerden biri olmayı
başarmış büyük bir sanatçıdır. İşaret Çocukları ile şair
kimliğini ortaya koymuş, hep şair kalmış; günlük, hikâye,
roman türleri yanında çocuklar için yazdığı kitaplar ile rad-
yo oyunlarında bu şair kimliğiyle görünerek kendi kano-
nunu oluşturmuş bir yazardır. Cahit Zarifoğlu’nun çocuk
kitapları; yaş kümelerine göre değil, kendine özgü, yaşları
eşitleyen, her kuşaktan insana seslenen bir anlatımdan
oluşmaktadır. Bunun yanında Mavera akımına da dâhil
olan Zarifoğlu dinî, mistik bir çizgide yapıtlar kaleme al-
mıştır. Bu kadar yetkin olan bir sanatçı dünya görüşün-
den dolayı görmezden gelinmiş. Edebiyat dünyasında
kendine özgü kanonuyla, dinî, mistik bir çizgide yazmış
olduğu eserleriyle okurlarına farklı dünyaların kapılarını
aralamıştır.
Bu parçada Cahit Zarifoğlu ile ilgili olarak
I. edebiyat dünyamızda üretken bir sanatçı olduğu,
II. şiirlerinin diğer türdeki yapıtlarının sayısından daha
çok olduğu,
III. bazı nedenlerden dolayı değerinin sonradan anlaşı-
lacağı,
IV. okura seslenmesini sağlayan değişik yönlerinin olduğu,
V. çocuk kitaplarının herkese hitap eden bir nitelik barın-
dırdığı
yargılarından hangilerine değinilmemiştir?
A) II ve III B) I ve III C) IV ve V
D) III ve IV E) II ve V
150
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
25. Ailenin “Eğitim Bakanı” hiç şüphesiz ki annedir, kadındır;
çocukların mühendis, doktor, öğretmen, hâkim vb. olması
ve kültürlü olarak yetişmesi onun sayesindedir. En büyük
devlet adamı ülkesini düzeltmekten gurur duyduğu gibi bir
kadın da evini küçük ve kusursuz bir dünya hâline getirme-
yi başarmışsa o derece övünmeyi hak etmiştir. Kadınların
evde yaptıkları etkinin, bir toplumun hayatını değiştirmesi
ve düzeltmesi bakımından oynadığı rolün önemi apaçıktır.
Kadınlar; evlerini zevkle süslemeyi, çocuklarını iyi bir şekil-
de giydirmeyi, evlerini en iyi şekilde idare etmeyi planlayan
önemli insanlardır. Bütün bir mahalle hayatı, toplum hayatı
bu sayede tamamen değişebilir. Çok zengin olan sınıflar
hariç, en zor görevler kadına düşmektedir.
Bu parçadan hareketle, kadınlarla ilgili aşağıdakilerin
hangisi söylenemez?
A) Kadınların maddi ve manevi ağır yükümlülükler üst-
lendiği
B) Kadınların evde yaptıklarının toplum hayatında önem-
li bir rol oynadığı
C) Çocukların donanımlı yetişmesinde kadının çok bü-
yük katkısının olduğu
D) Kadınların evde başardığını en büyük devlet adamla-
rının başaramadığı
E) Evini iyi idare eden bir kadının kendisiyle gurur duya-
bileceği
Deneme - 16 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

DENEME SINAVI - 17
1. (I) İlerlemiş yaşıma rağmen birçok üniversite ve kültür-sanat
kuruluşu tarafından konferans, panel, sempozyum gibi aka-
demik etkinliklerde sürekli olarak görevlendirildim. (II) Birkaç
yıl önce bir özel üniversitede katıldığım bir konferansta, bir
dekanın yıllar önce ODTÜ’de bir tiyatro dersinde öğrencim
olduğunu anımsatması beni çok şaşırtmış, bir o kadar da
sevindirmişti. (III) Bir zamanlar öğrencilerim olan meslek-
taşlarımla ilişkilerim hemen hemen hiç kesintiye uğramadı,
diyebilirim. (IV) Türkiye’nin her yanında, çeşitli alanlarda hiz-
met veren öğrencilerimle karşılaştıkça ya da onlar e-posta,
telefon, yazı aracılığıyla iletişim kurdukça muhabbetimizi ta-
zeliyoruz. (V) Öğretmen ve öğretim üyesi olarak çalışan bini
aşkın eski öğrencim, eğitimin her alanında önemli görevler
üstleniyor.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin
yerine “Önceki yıllarda talebelerim olan bugünün öğret-
menleri ile aramızdaki irtibat hiç kopmadı sayılır.” cümle-
si getirilirse parçanın anlamında önemli bir değişme
olmaz?
A) I B) III C) II D) IV E) V
151
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
TÜRKÇE
2. (I) Bilim insanları VP882 olarak adlandırılan, bakteriler
arasındaki iletişimi dinleyen bir virüs keşfettiler ve bu vi-
rüsü çeşitli bakterileri öldürmek için kullanmayı başardılar.
(II) Keşfedilen VP882 virüsünün en önemli özelliği, bak-
teriler arasındaki iletişimi “dinleyerek” konakçısını öldür-
mek için en uygun zamanı belirleyebilmesidir. (III) Böylece
bakteri öldükten sonra ortada kalan virüsler, kendilerine
yeni konakçılar bulmakta zorlanmaz. (IV) Bunun yanında
VP882, başka pek çok bakteri türünü de öldürme kapasi-
tesine sahip olabilir. (V) Virüs, etrafta yeterli sayıda bakteri
olduğu bilgisini “duyduktan” sonra içinde yaşadığı konak-
çıyı öldürmeye başlar. (VI) Dolayısıyla ileriki zamanlarda
bu virüsleri çeşitli hastalıklara karşı tedavi amacıyla kul-
lanmak ve virüslerden antibiyotiklere dirençli bakterilerin
ortaya çıkmasını yavaşlatmak için de yararlanılabilir.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) II ile III yer değiştirmelidir.
B) III ile IV yer değiştirmelidir.
C) V, I’den sonra gelmelidir.
D) IV ile V yer değiştirmelidir.
E) V, II’den sonra gelmelidir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 17

3. (I) Türk edebiyatında öyküde toplumcu gerçekçi yazarlar-
dan bazıları aynı özellikte yapıt ortaya koyamamışlardır.
(II) Örneğin Orhan Kemal ile Sabahattin Ali’nin dünya gö-
rüşü yakındır fakat ortaya koydukları ürünler birbirinden
oldukça farklıdır. (III) Sabahattin Ali ele aldığı konunun
sosyolojik, tarihsel, toplumsal arka planını iyi bildiği için
onun öyküleri; Orhan Kemal’in öykülerine göre çok daha
sağlam ve donanımlıdır. (IV) Kuşkusuz bu önemli fark;
biçim, kurgu ve dil yetkinliği hesaba katıldığında daha da
derinleşir. (V) Dolayısıyla okur, başarılı bir kurguyla oluş-
turulan Sabahattin Ali’nin öykülerini Orhan Kemal’in öy-
külerinden fazla okumakta ve onların hakkında daha çok
konuşmaktadır.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangi-
sinden sonra, düşüncenin akışına göre “Bu iki yazarı ta-
kip eden günümüz okurlarının okuma tercihlerinde elbette
5. Dilek Yarımadası ile Büyük Menderes Deltası’nın birleştiği
noktada konumlanmış olan Eski Doğanbey köyü eski bir
Rum köyü. 1924 yılındaki nüfus mübadelesi (değişimi) ile
köye Türkler yerleştirilmiş. Rum ve Türk mimarisinin gü-
zel örneklerini görebileceğiniz Eski Doğanbey köyünde,
günümüzün büyükşehir karmaşasından kaçarak yöreye
gelip eski evleri restore ederek yerleşen insanlar yaşıyor.
Son yıllarda paket tur programlarının rotalarına da giren
köyün sakinleri yerli turist akınından rahatsız. ----. Aksi
takdirde köyde yaşayanların ilginç tepkilerine muhatap ol-
mak zorunda kalabiliyorsunuz. Bu durum da her şey güzel
giderken bir anda neşenizin kaçmasına neden olabiliyor.
Bu parçada boş bırakılan yere getirilebilecek en uy-
gun cümle aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bu rahatsızlıklarını ilgili kurumlara ve yetkililere de

bu durum etkilidir.” cümlesi getirilmelidir? bildirmişler

B) Böyle bir rahatsızlık size garip gelebilir, sizi şaşırtabilir

A) V B) IV C) III D) II E) I
C) Köy halkının size çok yakın davranmasını beklemeyin

D) Köyde dolaşırken fazla gürültü çıkarmamaya gayret

edin

E) Sokakta karşılaştığınız herkese selam vermeyi ihmal

etmeyin

4. Arkadaşımın parasının olmadığını biliyordum. (I) Bu yüz-

den de maçın hakem tarafından ertelenebileceği ve bizim
bilet paralarının boşa gidebileceği ihtimalinden hiç bahse-
demiyordum. (II) Biletleri aldım ve beraber içeriye girdik.
(III) Tribünlerde üç dört bin seyirci ya var ya yok. (IV) Gö-
revliler, sahayı temizlemeye çalışıyorlardı fakat boşuna.
(V) Yağan kar, açılan yerleri hemen örtüyordu. (VI) Sonun-
da hakem geldi, topu havaya attı ve topun karlara gömülüp
kaldığını görünce maçı erteledi.

Yukarıdaki cümlelerden iki paragraf oluşturulmak

istenirse ikinci paragrafın hangi cümleyle başlaması
gerekir?

A) IV B) II C) III D) VI E) V

152
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

6. (I) Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün verilerine
göre ev içi atık gıda miktarı, toplam üretimin %33-38’ini
oluşturuyor. (II) İhtiyaç fazlası alışveriş, evde yemek ha-
zırlamak için gerekli vaktin azlığı, fazla miktarda pişirme
ve büyük porsiyonlama gibi faktörler ev düzeyinde atık
gıda oluşum sebeplerinden sadece birkaçıdır. (III) Bunun
yanında tüketicilerin özellikle işlenmiş ürünlerin muhafaza
kriterlerine uygun davranmaması da ev tipi gıda atığının
önemli bir sebebi. (IV) Bu kapsamda, gıda bankasında
toplanan ürünler, ihtiyaç sahibi kişilere ulaştırılıyor. (V) Bu-
nun yanında yüksek kozmetik standartlardan dolayı tarla-
da hasat edilmeden bırakılan ürünler, sahiplerinden izin
alınarak toplanıyor ve ülkenin ünlü şeflerinin çalıştığı bir
tesiste işlenerek ürüne dönüştürülüyor. (VI) İşlenen tüm
ürünler daha sonra “Imperfect” (kusursuz olmayan) mar-
kasıyla ülkenin süpermarket zincirlerindeki raflarda yerle-
rini alıyor.
Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisine,
düşüncenin akışına göre “Bundan dolayı fazla ve tüke-
tilebilir durumdaki gıdaların çöpe atılmak yerine değerlen-
dirilmesi adına ‘gıda bankası’ gibi çeşitli organizasyonlar
ortaya çıkıyor.” cümlesi getirilmelidir?
A) V B) IV C) II D) III E) VI
153
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 17
7. Alsancak’ın eski Punta, Güzelyalı’nın eski Kokaryalı ol-
duğunu, Konak Meydanı’na bir zamanlar orada bulunan
askerî kışladan ya da hükûmet konağından dolayı Konak
dendiğini; Karşıyaka’da Kordon’un eski adının Kordelia,
balıkçıya göre Coeur de Lion olduğunu İzmir’e yerleştik-
ten sonra öğrenecektim. Bu isimlerin nasıl böyle olduğu
beni çok şaşırttı. Cahit Külebi’nin dizeleri, beni nedense
İstrati’nin Sokak Kızı adlı romanındaki deniz kentiyle İzmir’i
birlikte düşünmeye, birbiriyle özdeşleştirmeye itmiştir.
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
A) Bazı semtlerin isimlerinin değiştiği
B) Yeni edindiği bilgilerin yazarı hayrete düşürdüğü
C) Cahit Külebi’nin bazı mısralarının çağrışıma açık olduğu
D) Yeni isimlerin İzmir’e eski isimlerden daha çok yakıştığı
E) Yazarın, Sokak Kızı romanındaki şehirle İzmir arasın-
da ilişki kurduğu
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 17

8-9. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 10. Okumamızı, fırsat buldukça güzel bir konserin, soylu bir
törenin saygılı ve sessiz havasına çevirmeliyiz. Bir sayfa-
yı gözden geçirmek, telefona cevap vermek için okuma-
(I) İran edebiyatında ve özellikle İran şiirinde, erkek ege-
yı yarıda kesmek okumanın ruhuna aykırıdır. Aklı başka
menliğine karşı kadın rüzgârını ilk estiren şairin -Furuğ
yerde iken kitabı tekrar almak, bir sonraki güne bırakmak
Ferruhzad’ın- sinemaya giriş macerasının ilk perdesi, iki
okumak değildir. Gerçek bir okuyucu kendisine yalnız
arkadaşı tarafından bir partide İran sinema dehasına tav-
geçireceği zamanlar hazırlar. Çok sevilen bir yazara pa-
siye edilmesiyle başlar. (II) Bu sabit fikirli, dik başlı ve dahi
zar gününün öğleden sonrasını ayırır. Bir başka sevdiği
adam, hakkında pek de iyi şeyler konuşulmayan bir kadını
yazara haftanın başka bir gününü ayırır. Böylece sevdiği
işe alırken tereddüt eder. (III) Furuğ’u işe alıp almamak
yazarların bazı eserlerini tanıma fırsatı bulur.
konusunda tereddüt eden İbrahim Gülistan, kısa zamanda
onun çok yetenekli bir sanatçı olduğunu fark eder, petrol Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söy-
şirketinden sipariş aldığı dört bölümlük belgeselin monta- lenemez?
jını Furuğ’a verir (IV) Furuğ, film montajında da edebiyatta
olduğu gibi başarılı olduğunu kanıtlar. (V) Yurt dışına eği- A) Nitelikli okurlar, kitaplarla aralarına başkasının girme-
tim almaya gider ve eğitimden farkındalığı ve duyarlılığı sine izin vermez.
artmış olarak dönen Furuğ, başka konularla ilgilenmeye,
B) Okumayı ciddi ve soylu bir eylem olarak görmek ge-
onlar üzerinde çalışmaya koyulur. (VI) Sinema, belgesel,
rekir.
eleştiri, senaryo yazarlığı gibi pek çok alanda hem İran’da
hem dünyada tanınan bir kimliğe sahip olur. (VII) Furuğ’un C) Okuma bilinci yüksek kişiler, okuyacağı yazara göre
hayatı da ucu açık biten bir film gibidir; yapmayı tasarlayıp bir planlama yapar.
yapamadığı filmlerin, tiyatro oyunlarının, şiirlerin gölgesiy-
D) Okumanın bütünlüğünü bozacak davranışlardan uzak
le kararmıştır sahne ışıkları.
durmak gerekir.

8. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin anlatımıyla il- E) Gerçekçi okur ve yazarlar arasında, eserler sayesin-
gili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? de bir sevgi saygı bağı oluşur.
A) I. cümlede bir öneriye yer verilmiştir.

B) III. cümlede neden-sonuç ilişkisi vardır.

C) V. cümlede bir değişimden söz edilmişitir.

D) VI. cümlede nesnel bir anlatım vardır.

E) VII. cümlede somutlama yapılmıştır.

9. Bu parçada Furuğ Ferruhzad ile ilgili olarak aşağıdakiler-

den hangisine değinilmemiştir?

A) Esas mesleği dışında başka bir işle de meşgul olduğuna

B) Farklı alanlarda zamanla evrensel bir kimlik kazandığına

C) Eserini sinema izleyicisini düşünerek kaleme aldığına

D) Bazı yapıtlarını tamamlayamadan hayata veda etiğine

E) Kendi ülkesinde şiir alanında bir kilometre taşı olduğuna

154
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

11. Gaziantep Kalesi, Alleben Deresi’nin güney kısmında yer
alan ve ortalama 25 metre yüksekliğinde bir tepe üzerin-
de kurulmuş çok ilginç yerlerden bir tanesidir. Kale, milat-
tan önce 4 ve 2. yüzyıllarda ilk başta Roma Dönemi’nde
gözetleme kulesi olarak kullanılmıştır. Kule yapısı daire-
sel biçimde olan Kale, toplamda 36 adet kale burcuna
sahiptir. Ancak 12 adet kale burcunun günümüze kadar
gelebildiğini görmekteyiz. Gaziantep Kalesi’nin duvarları
tamamen blok taşlardan inşa edilmiş olup bundan dolayı
oldukça sağlam bir yapıya sahiptir. Gaziantep Kalesi’nin
çevre uzunluğu ise yaklaşık 1200 metredir.
Bu parçaya göre Gaziantep Kalesi ile ilgili olarak
I. Geçmiş dönemlerde değişik amaçlar için farklı millet-
lerce kullanılmıştır.
II. Kale burçlarının önemli bir kısmı zamanla tahrip ol-
muştur.
III. Güçlü bir yapıya sahip olmasının birçok sebebi vardır.
yargılarından hangisine ulaşılamaz?
A) I ve III B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
155
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 17
12. Güneş buraya kaç kez ışığını yansıttı, rüzgârlar kaç kez
esti, hırçınlaştı buralarda? Bulutlar ne kadar ağladı bu
topraklara, burası kaç günü yağmursuz geçirdi acaba?
Hemen önümüzde, çakan şimşeklere karışarak yağan
yağmurdan coşan bir dere… Rivayet edilir ki bir Osman-
lı şehzadesi, Fırtına Deresi’nin ağaç yongaları taşıdığını
görünce “Bu derenin ardı şen, bakın bakalım kimler ya-
şar?” demiş. Derenin kenarındaki Ardeşen ilçesi ismini
buradan almış.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Yansıma sözcüklere yer verilmiştir.
B) Tanık göstermeye başvurulmuştur.
C) Farklı yapıda cümlelere yer verilmiştir.
D) İnsandan doğaya aktarma yapılmıştır.
E) Betimlemeye yer verilmiştir.
13. Dost meclislerinde ve idare kurullarında ihtiyarların sözü
geçer. Çünkü uzun zamandan beri değişmemiş bir dün-
yada tecrübe büyük önem taşır. İngiltere gibi geçmişine
büyük önem veren ve örf ile idare edilen bir ülkede uzun
ömür, bir erdem sayılır. Eski Çin’de ihtiyarlar büyük bir şef-
katle sevilirdi. Çinliler “Saçları ağarmış bir adamın sokakta
yük taşıdığı görülmemeli.’’ derlerdi. İhtiyarladığında ana
babaya iyi davranmak isteği en güçlü duyguydu. Ana baba-
sı ölürken başında bulunamamak felaket sayılırdı. Meclis-
lerde söz söyleme hakkı yalnızca ihtiyarlarındır. İhtiyarlar,
çocuklarıyla beraber yaşarlar ve mutlaka saygı görürlerdi.
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisi söyle-
nemez?
A) Eskiden Çin’de yaşlı insanlar için çıkarılmış kanunlar
olduğu
B) Yaşlı ebeveynleri memnun etme isteğinin çok kuvvetli
bir his olduğu
C) Yönetimde ve sohbetlerde yaşlıların sözüne itibar edil-
diği
D) Deneyimin bütün dünyada belirleyici öneme sahip ol-
duğu
E) İngiltere’de uzun yaşamanın bir fazilet olarak kabul
edildiği
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 17
14. Mardin, âdeta bir açık hava müzesi görünümündedir.
Kapıların üzerindeki taşlara çizilmiş resimler, işlemeler,
kuş gagasını andıran kapı tokmakları, bir evin altından
geçen, sokağın devamı kemerli tüneller... Yapılardaki
taşlara işlenmiş çeşitli hayvan ve meyve kabartmaları,
sizi günümüzden geçmiş yıllara düş yolculuğuna çıkarır.
Kalenin eteklerinden 1385 yılında yaptırılmış Zinciriye
Medresesi’nin kubbesiyle Şehidiye Camisi minaresi ve
Ulu Cami’nin ovayla iç içe görünümü eşsiz bir panora-
madır; bu panoramaya genelde hâkim olan renk sarıdır.
Mardin’e damgasını vurmuştur sarı ve tonları. 12. yüzyıl-
da Artuklular Dönemi’nde yapıldığı sanılan, Akkoyunlu ve
Osmanlılar Dönemi’nde onarım görmüş Ulu Cami’de so-
luklanmak ayrı bir keyiftir. Bir de başka bir Mardin pano-
raması içinde Mar Petrus ve Pavlus Kilisesi’nin avlusunda
papazın ikram ettiği kahveyi yudumlamak, ardından Ak-
koyunlular Dönemi eseri Kasımiye Medresesi’nin avlusu-
na uzanmak; çeşmenin size ikram etiği suyu doya doya
yudumlamak... Kenti “U” biçiminde bölen ana caddenin
alt basamağında ise tüm kentin eşsiz güzellikteki yapıla-
rıyla, en uç noktada kalesiyle bütünleşen bir panoramayla
karşılaşırsınız ki bu, Mardin’in tipik, klasik fotoğraflardaki
görünümüdür. Gezi sırasında zamanın durmasını istersi-
niz Mardin’de. Zaman su gibi kayar ayaklarınızın altında,
“Geleli kaç gün oldu ki daha ne kadar çok göreceğim yer,
kuracağım dostluk vardı.” dedirtir size Mardin. Kentin çok
yakınlarında bulunan manastır ve antik kent gezileri gün-
lerce sürebilir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine
yer verilmemiştir?
A) Tanık göstermeye
B) Betimleyici ifadelere
C) Kişileştirmeye
D) Niteleyici sözcüklere
E) Sessel yinelemelere
156
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
15. Yaygın bir kanıya göre sanatçı yapıtı koyar ortaya ve son-
ra sıra artık eleştirmene gelir. Onun görevi, her yapıtın
üzerine ya bal arısı gibi ya akbaba gibi konmak ve ya-
pıtla okuyucu arasında iletken ya da yalıtkan bir “eleştiri
tabakası” oluşturmaktır. Ben sanmıyorum ki gerçek bir
sanatçının ya da kendini bilen okurun birbiriyle iletişim
kurmak için böyle bir aracıya gereksinimleri olsun. Yazar,
neyi nasıl yazması gerektiği konusunda direktifler almaya
gereksinim duymayacağı gibi, ne dediğini okurlarına ken-
disinden daha iyi aktaracak, “hislerine tercüman olacak”
bir iyilikseveri (!) de tebessümle karşılayacaktır. Öyleyse
nedir eleştirinin gerçek anlam ve işlevi? Ne olabilir? Eleş-
tirinin amaçlarından biri, bir sanat görüşünü yani bir sanat
yapıtının sanatsal değerinin ölçütleri üzerine bir görüşü
örneklendirmek ya da bir örnekten yola çıkarak çözümle-
meler ve değerlendirmeler yapmak yoluyla böyle bir gö-
rüşü temellendirmek olabilir. Eleştiri için düşünülebilecek
ikinci bir amaç da ya tek tek yazın yapıtlarını ya da ya-
pıtlarıyla bir yazarı ele alarak bir edebiyat incelemesi, bir
tanıtma, ele alınan yapıtlar arasında bağlantılar kurmayı
ve bir sanat çizgisi belirlemeyi gözeten bir değerlendirme
yapmak olabilir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yöntemlerin han-
gisinden yararlanılmıştır?
A) Betimleme B) Öyküleme C) Örneklendirme
D) Açıklama E) Tartışma
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 17

16. Murathan Mungan, kimi zaman gerçeklere olduğundan
farklı yaklaşıp ona estetik bir şekil vererek kimi zaman da
gerçeklerden bunaldığı için onlardan kaçarak kendi oluş-
turduğu kurmaca bir dünyaya sığınır. Sanatçı, sınırsız ha-
yal gücü sayesinde oluşturduğu bu dünyada sanatın gücü
sayesinde gerçekleri daha soyutlaştırır ya da kendi hayal
ürünü olan fantastik mekânlara da gerçek bir hüviyet ka-
zandırır.
Bu parçada Murathan Mungan’la ilgili olarak ilgili ola-
rak aşağıdakilerden hangisine değinilmiştir?
A) Duygu dünyasına
B) İçerik anlayışına
C) Yenilikçi tavrına
D) Şiir kurgusuna
18. Gerçek adı Kemal Sadık Gökçeli olan Yaşar Kemal, Nigâr
Hanım ile çiftçi Sadık Efendi’nin oğlu olarak o zaman Ada-
na sınırları içerisinde olan Osmaniye’de, 6 Ekim 1923’te
dünyaya geldi. Yaşar Kemal, Çukurova’dan beslenmekle
birlikte İnce Memet romanıyla adını ilk defa yurt dışında
duyurup daha sonrasında evrensel bir yazar olmayı ba-
şarmış, kitapları dünyanın pek çok diline çevrilmiş bir de-
ğerimiz olarak adını tarihe yazdırdı. PEN üyesi olan Yaşar
Kemal, başta Legion d’Honneur olmak üzere dünya gene-
linde çok sayıda prestijli ödüle layık görüldü. Edebiyatçı
kişiliğinin yanı sıra, toplumsal olaylara gösterdiği duyar-
lılığıyla da bilinen Yaşar Kemal, sadece Türkiye’de değil,
dünyanın değişik yerlerinde yaşanan sorunlar karşısında
görüşlerini ifade etti, tavrını sergiledi.
Bu parçanın bütününde, Yaşar Kemal’in vurgulanmak
istenen özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

E) Sanatsal tutumuna A) Toplumsal ve evrensel problemler üzerinde durduğu

B) Evrensel kimliğe sahip bir yazar olduğu

C) Yapıtlarında biçimden çok, içeriği önemsediği

D) Edebiyatla kitleleri yönlendirmeyi amaçladığı

17. Halk şairi ve ozanı çoktur ülkemizde. Çoktur ama durup
durup okunan, yeniliğini yitirmeyen ozan çok azdır. İşte E) Yapıtlarını yaşamı üzerine temellendirdiği
bu azlardan biri de iki gözünü kaybetmiş ama gönül dün-
yası sonuna kadar açılmış olan Âşık Veysel’dir. Bu durum
bize bir “Niçin?” sorusunu sordurmaktadır. Veysel’in şiir-
lerini sevdiren gizem neydi? Bu gizemi şöyle açıklayabili-
riz: Anadolu insanı kendinden olanı çok sever. Bahçede,
tarlada, harmanda hep bu sözleri mırıldanır. Yurt ve doğa
sevgisini, insanların yaşamını en içten, en yüksek dozda
veren Veysel’dir. Köylünün yaşamı, genç kızların umudu,
anaların yanık ezgisi olur Veysel. İşte bu da Veysel’i hal-
kın ozanı yapmıştır.

Bu parçaya göre Âşık Veysel’in halkın ozanı olmasın-

da ve çok sevilmesinde asıl etken aşağıdakilerden
hangisidir?

A) Şiirlerinde günlük yaşamı yansıtması

B) Görsel ögelerden yararlanması

C) Âşık edebiyatı geleneğinden beslenmesi

D) Halka yakın ve samimi bir üsluptan yararlanması

E) Kolay bir biçimde akılda kalabilmesi

157
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 17
19. “Ansiklopediler miadını doldurdu, artık o koskoca kalın
ciltlerin arasında kim bilgi avcılığına soyunabilir ki!” diyor
bazıları. Artık herkes farklı bir bilgilenme yöntemi seçiyor;
evlerde kitapların sembolü olan, kütüphanelere kokusunu
veren ansiklopediler azaldı. Şimdi hâlâ yerlerinde duran
ve arada bir tozu alınan ansiklopediler, internete karşı
ölüm kalım mücadelesi veriyor. Birçok şirket, önümüz-
deki yıldan itibaren ciltli ansiklopedi baskısını ve satışını
durdurarak hizmetlerini internette sürdüreceğini açıkladı.
Her ne kadar ansiklopedileri raflardaki hüzünlü yalnızlığa
terk eden Wikipedia olsa da onlar kısa bir süre daha yo-
ğun bakımda kalmaya devam edecektir.
Bu parçadan ansiklopedilerle ilgili olarak aşağıdaki-
lerden hangisine ulaşılabilir?
A) Günümüzde az basıldığı için okunmadığına
B) Zamanla bilgisel ihtiyaçlara cevap veremediğine
C) Wikipedia ile içerik olarak benzerlik gösterdiğine
D) Belli bir kesim tarafından vazgeçilmez olarak görüldü-
ğüne
E) Araştırmalarda en çok başvurulan kaynak olduğuna
20. Türk sinemasının unutulmaz filmi “Neşeli Günler”i izleyeli
hayli zaman oldu. Neşeli Günler kendini tekrar, hiç bık-
tırmadan izletiyor; izlerken insanı mutlu eden filmlerden;
bittikten sonra en azından bir süre tüm sıkıntılarınızı, der-
dinizi unutuyorsunuz. Bitirdim, demek aslında lafın gelişi
oluyor. Çünkü bu tür filmler, izlenip bitirildikten sonra zih-
nimizde varlığını sürdürüyor. İçeriğiyle, replikleriyle bizi
sarıp sarmaladıysa ve filmin derin anlam katmanlarında
dolaşmaya başladıysak zihnimize girmiş ve bizi ele geçir-
miş demektir. İşte Neşeli Günler tam da böyle bir sinema
filmi.
Bu parçada konuşan kişi, izlediği sinema filminin
hangi yönünü vurgulamak istemiştir?
A) İnandırıcılık yönünü
B) Güzel duyusal anlatımını
C) Kalıcı etkisini
D) Özgün kurgusunu
E) Evrensel bakış açısını
158
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
21. Sanatın evrenselliği, toplumları bir ilke, bir amaç uğruna
birleştirici özelliği, toplumlar üzerindeki fikirsel ve duygu-
sal etkisi bulunmaktadır. Bu etki, primitif (ilkel) dönemler-
den günümüze değin bazen bilinçli bazen de bilinçsiz ola-
rak sanatın tüm alanlarında kullanılmıştır. Tarih boyunca
tarihe yön veren devlet ve din adamları da sanattan ya-
rarlanmış ve sanatı toplumların yönlendirilmesinde etkin
bir araç olarak kullanmışlardır. Sanatın manipülatif yapısı
her dönem olumlu ya da olumsuz olarak toplumlar üze-
rinde etkili olmuş; bazen bu yönlendirme, bilinçli olarak
gerçekleri saptırmaya dönüşmüştür. Kültürel yapılardaki
değişime paralel olarak Orta Çağ, Rönesans, Yakın Çağ
ve günümüz sanatında, sanatın her alanında değişim ve
gelişim görülmüştür. Günümüzde ise bilim ve teknolojinin
hızlı gelişimi sanatın anlatım dilinde ve materyallerinde
radikal değişikliklere sebep olmuştur. Buna bağlı olarak
sanatın toplumlar üzerindeki etkisi, daha geniş kitleler
üzerinde ve daha hızlı gerçekleşmektedir.
Bu parçadan hareketle aşağıdaki yorumlardan hangi-
si yapılamaz?
A) Sanatın toplumun değişim ve dönüşümüne öncülük
edebilecek bir özelliği bulunmaktadır.
B) Sanata hükmeden zümreler, yaşam gerçeklerini ge-
niş kitlelere değiştirerek aktarmıştır.
C) Toplumların geçmişine ait özellikler ve gelişmelerin,
sanatın evrenselliği ile bir ilişkisi görülmektedir.
D) Sanatta kullanılan malzemelerin ve biçemsel özellik-
lerin farklılaşmasında bazı gelişmeler etkili olmuştur.
E) Sanatın gücü, son dönemlerde halk üzerinde daha
canlı bir şekilde kendini gösterip kanıtlamıştır.
Diğer sayfaya geçiniz.

22. Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı; öğrenme, öğretme ve
bilgi arasındaki ilişkiye dayanır ve bu ilişkiyi belirlemeye
çalışır. Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı, bilginin nasıl
iletildiğini ve kaydedildiğini açıklamaktan çok, bilgiyi yapı-
landırmayı amaçlayan ve vurgulayan bir öğrenme yakla-
şımıdır. Bu kuramın temeli olan yapılandırmacı öğrenme
yaklaşımı, öğrenilenler arasında ilişki kurma ve bu doğ-
rultuda elde edilen her yeni bilgiyi mevcut bilgilerle bütün-
leştirme ve/veya zihinsel süreçlerden geçirerek yeniden
yapılandırma sürecini içerir. Bu süreçte, elde edilen yeni
bilgilerin var olanlarla karşılaştırılıp yorumlanarak onlara
yeni anlamlar yüklenmesi ve bu doğrultuda yeni bilgiler
üretilmesi söz konusudur.
Bu parçaya göre “Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı”
esas alınarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) İnsan, fikirlerini yeniden formüle edip, ilişkiler kurup
belli sonuçlara ulaşmalıdır.
B) İnsanların kendi deneyim ve düşüncelerini kullanarak
zihinsel modelini oluşturması gereklidir.
C) Geçmiş yaşantılar yeni yaşantıların oluşmasına yar-
dım etmeli ve onları ortaya çıkarmalıdır.
D) Gerçek dünya bilgisi için nesnel ve evrensel verilere
dayalı öğretici bir yol izlenmelidir.
E) Bilgi, var olan bilişsel yapıların üzerine yenilerinin et-
kin biçimde işlenmesiyle oluşturulur.
159
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 17
23. Salâh Birsel, şiirlerini politize etmeden ironi ve yergiyi
başarılı bir şekilde kullanarak toplumsal değişim ve dö-
nüşümün aksayan yönlerine dikkat çeker. Şiir hayatına
başladığı günden itibaren sürekli bir arayış içerisinde olan
şair, yeni ve özgün bir dil meydana getirmek için farklı tek-
niklerden yararlanır. Sözcük oyunları, dil sapmaları, ağız
özelliği gösteren kelimeler, yer yer argo ve şairin kendisi-
nin bulup türettiği yapay kelime ve deyişler şairin kullan-
dığı uygulamalardır. Bu uygulamalar, şiirlerdeki yergi ve
ironinin hazırlayıcısı niteliğindedir. Şiiri bir zekâ işi olarak
değerlendiren şair, şiirlerinde ironiyi gülmece için kullan-
maz. Ele aldığı konularda derinden derine bir gülümse-
me meydana getirse de konuların felsefi boyutu daha ön
plandadır. Bunun yanında şiirlerin yazıldığı dönem göz
önüne alındığında Türk siyasi ve toplumsal hayatının en
çalkantılı döneminde, gecikmiş modernizmin tüm hızıyla
hayatın bütün alanlarında görülmeye başlaması karşısın-
da Birsel için ironik yergi, diğer bir deyişle “söylemeden
söylenme” bir kaçış noktası, sığınılacak bir limandır.
Bu parçadan, Salâh Birsel ile ilgili olarak aşağıdaki-
lerden hangisi çıkarılamaz?
A) Gülmecenin yanında başka önemli özelliklerinin de
olduğu
B) Siyasi görüşünü şiirlerinde yansıtmadan toplumsal
fayda amacı güttüğü
C) İroni ve yergiyi farklı yazınsal türlerde etkili bir şekilde
kullandığı
D) Şiirlerindeki üslubun daha önce kullanılmamış özellik-
ler barındırdığı
E) İçinde bulunduğu sosyal atmosferden uzaklaşmak için
şiirlerinde eleştiri ile ironiyi kullandığı
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 17
24. “Bozkırın Tezenesi” olarak adlandırılan Neşet Ertaş, her
bakımdan toplumla iç içe yaşayan bir ozandır. Kendisini
yetiştiren halkın dilinin gücünü, kendi gibi olmayı, yalın
duygu ve düşüncelerle bilenmiş türkülerinde açıkça göre-
biliriz. Şifreli anlatımlar, imgeler onun türkülerinde pek yer
almaz. O, karmaşık, dolambaçlı laf kalabalıkları yerine
net anlamı yeğler. Onun sözleri birçok yönden işlenmiş,
yetkinleştirilmiş ve özgün deyişlerdir. İçinden çıktığı hal-
kın yaşamında yer alan unutulmaz büyük olaylar, kendi
yaşadığı ya da tanık olduğu şeyler onun türkülerinde son
derece inandırıcı ve etkili biçimde yer alır.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen Ne-
şet Ertaş’ın özelliklerinden biri olamaz?
A) Gerçek yaşamdan beslenme
B) Yeni söyleyişlerden yararlanma
C) Öğretici bir yol benimseme
D) Açık bir anlatıma yer verme
E) Sanatta emek ve niteliğe önem verme
160
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
25. Edebiyatta zengin, üst düzey bir birikime sahip olan İslam
öncesi Arap toplumu o dönemde ibret verici, akılda kalı-
cı, iyi ahlak ve erdemi öven hikâyelerle, kıssalarla besle-
niyordu. Kıssalar o dönemde ağırlıklı olarak olağanüstü
olayları, kahramanlıkları anlatırken temaları mitolojik un-
surlara, mesellere, bu toprakların dinî anlayışlarına yasla-
nıyordu. Anlatımda eğlence ve merak unsurları belirleyici
olurken sözün, edebiyatın, dilin imkânları sonuna kadar
kullanılıyordu. Kuşkusuz “kıssa” türü sadece Arapların
değil, insanlık tarihi boyunca her milletin belli başlı anla-
tım imkânlarından biri olmuştur. Bütün bir insanlık tarihi
kıssayla/hikâyeyle var olmuş, onunla hakikatlerini gele-
ceğe aktarmıştır. Milletler; inançlarını, birikimlerini, özlem
ve duygularını bu kıssalara yansıtmışlardır. Bu yönüyle
de kıssalar bir medeniyet, kültür, akıl ve duygu aktarımı
işlevini görmüştür. Çünkü kıssaların temelinde anlatmak,
aktarmak ve hikâye etmek vardır. Bu nedenle dünyanın
bütün coğrafyalarında hikâye etme, en kadim anlatım bi-
çimlerinden biri olmuştur. Çünkü hayatlar, mücadeleler bir
“hikâye” formatına bürünmeden hem kuşatıcı olamamak-
ta hem de etkili bir şekilde ve bütün boyutlarıyla aktarıla-
mamaktadır.
Bu parçaya göre “kıssa” türü ile ilgili olarak
I. Bazı yazınsal türlerin ortaya çıkışına kaynaklık etmiştir.
II. İlk kulanan Araplar olmuştur ve daha sonra tüm dün-
yada kullanılmıştır.
III. Öğretici bir yanı vardır ve bu yönüyle toplumsal fayda
sağlamıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) II ve III B) Yalnız III C) Yalnız II
D) I ve II E) Yalnız I
Deneme - 17 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

DENEME SINAVI - 18
1. (I) Çin’de ortaya çıktıktan sonra hızla yayılan yeni tip
koronavirüsün neden olduğu COVID-19 hastalığı, dünya
genelinde pek çok insanı etkiledi. (II) SARS-CoV-2 ola-
rak adlandırılan virüs, insanlarda görülen yedinci koro-
navirüs türüdür. (III) Diğer koronavirüs türlerindeki pro-
teinlerden farklı olarak bu proteinde SARS-CoV-2’nin
aktif olmasını sağlayan furin enziminin bağlanabileceği
sivri bir kısım bulunuyor ve virüs, hücre zarına kolayca
bağlanıyor. (IV) SARS-CoV-2, diğer koronavirüs türleri-
ne göre çok hızlı yayılıyor ve çok sayıda insanı etkiliyor.
(V) Furin enzimi insanda akciğer, karaciğer, ince bağır-
sak gibi organlarda bulunabildiği için SARS-CoV-2’nin
hücreye girişi ve bulaşıcılığı kolaylaşıyor; bu virüs tüm
insanlığı tehdit ediyor.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) II ile III yer değiştirmelidir.
B) II ile IV yer değiştirmelidir.
C) III, IV’ten sonra gelmelidir.
D) IV ile V yer değiştirmelidir.
E) V, II’den sonra gelmelidir.
2. (I) Ses dalgaları havada ilerlerken havadaki moleküller,
belirli bölgelerde yoğunlaşıp belirli bölgelerde seyrekleş-
mektedir. (II) Bu durum hava basıncında farklılıklar oluş-
turur. (III) Kulağa gelen ses dalgaları kulak yolu boyunca
ilerler ve kulak zarının titreşmesine neden olur. (IV) Bu
sayede titreşimler iç kulaktaki kokleaya iletilir. (V) Kokle-
adaki tüy hücreleri ise bu titreşimleri elektrik sinyallerine
dönüştürür ve titreşimler sinir hücreleri tarafından beyne
iletilir. (VI) Bu sayede duyma işlevi gerçekleşir.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangi-
sinden önce, düşüncenin akışına göre “Titreşen kulak
zarı orta kulakta çekiç,örs ve üzengi kemiklerini hareket
ettirir.” cümlesi getirilebilir ?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
161
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
TÜRKÇE
3. (I) Birçok alanda biz farkında olmasak bile basit ve mate-
matiksel bir düzen var. (II) Harvard Üniversitesinde bir dil
uzmanı olan George Zipf, belli bir metindeki kelimelerin
kullanım sıklığı ile ilgili bir “desen”in bulunduğunu 1932’de
ortaya koydu. (III) Sözcükler kullanım sıklığına göre sıra-
landığında ortaya çıkan sonuç şaşırtıcıydı: (IV) İlk sıra-
daki kelime yani en sık kullanılan kelime, ikinci sıradaki
kelimenin iki katı kadar kullanılıyordu. (V) Üçüncü sırada-
ki kelime ilk kelimenin üçte biri kadar, dördüncü sıradaki
kelime ilk kelimenin dörtte biri kadar olacak şekilde bu
düzen devam ediyordu. (VI) “Sıra-sıklık kuralı” adı verilen
bu kural, diğer alanlarda olduğu gibi ekonomide ve sosyal
bilimlerde dikkat çekici deneysel gerçeklerden birisidir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin
yerine, “İkinci sıradaki kelime birinci sıradaki kelimenin
yarısı kadar kullanılmaktaydı.” cümlesi getirilirse par-
çanın anlamında bir değişme olmaz?
A) I B) III C) II D) V E) IV
4. (I) Sosyal ve ekonomik düzeyleri ne olursa olsun dostla-
rının çoğu, Hemingway’i çok ilgilendiren bir alanda ona
destek olmuştur. (II) Bu dostlarının bir başka niteliği de
sıkıntılı anlarda güvenilir dostlar olmalarıdır. (III) Hepsi
cesaret ve irade sahibi insandır. (IV) Hiçbiri hayatta teh-
likeye atılmaktan korkmamıştır. (V) İspanyol çiftliklerinin
mimarisinde olan büyük evinde 25 kadar kedi, bir düzine
de köpek beslenirdi. (VI) 18 metre uzunluğundaki oturma
odasının duvarlarında Hemingway’in Afrika’da vurduğu
vahşi hayvanların başları asılıydı. (VII) Bu oda akşamüst-
leri konuklarla dolardı.
Yukarıdaki parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci
paragraf numaralanmış cümlelerin hangisi ile başlar?
A) V B) III C) IV D) II E) VI
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 18

5. (I) Bir sanatçıyı övebilmek için onunla her konuda aynı
düşünceyi taşımak gerekmez. (II) Yeats’in duygu ve dü-
şüncesinde bana hoş gelmeyen unsurların olduğunu
saklamıyorum. (III) Aramızdaki ayrılık bir doktrin mese-
lesidir ve bunlar hayati konulardır. (IV) Aslında bir sanat-
çının dünya görüşünü sanatından tamamen ayırmak pek
mümkün değildir. (V) Ben bu yazımda elimden geldiği
kadar başka konulara dokunmamaya çalıştım. (VI) Sade-
ce tiyatro yazarı ve şair olan Yeats ile ilgilendim.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi an-
latımın akışını bozmaktadır?
A) II B) III C) V D) IV E) VI
7. Toplumsal haklılık ve mantıksallığını topluma kabul etti-
rememiş hiçbir araç artık kullanılmamalıdır. Ancak bura-
dan elbette yalnızca şu anda meşru olanlarla sınırlanan
bir hedef ve araç paketi önerildiği sonucu çıkarılamaz.
Tersine, kullanılacak her yöntemi, yönelinen amacı top-
lumun tasdik etmesi istenmeli; toplum buna inandırıl-
malıdır. İnsanlar her adımda, yolun insancıl ve gelişimci
olduğunu görmeli, onu içine sindirebilmelidir. Her adım,
yaşamı amaç doğrultusunda değiştirebilmelidir. Bura-
da en önemli sorun, henüz meşru bile kabul edilmeyen
bir davranışın kendisini dışa vurmasının mümkün olup
olmadığıdır. Kendini ifade etmesi, dolayısıyla yaşama
geçmesi zor yoluyla engellenen düşüncenin ne yapacağı
bilinemez. Meşru bir varoluş alanı bulamayan, önerisini
özgürce iletemeyenlerin hangi araçları kullanacakları da
bilinemez. Burada da yapılması gereken, öncelikle meş-
ru bir varoluş düzleminin oluşturulmasıdır.

Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı

6. Kendi hayatımı düşündüm; bulunduğum çevreleri, iş yer- yoktur?
lerini, tanıdığım insanları düşündüm. ----. Ama yapama-
A) Toplumsal uzlaşmada hangi araçlar kullanılmalıdır?
dım, anlamamıştım yaşamın maskeli bir balo olduğunu.
İnsanların her gün, her an değişik maskeler taktıkları- B) Toplumdan hangi durumlar için onay almak gerekir?
nı nereden bilebilirdim? Boy boy, renk renk, çeşit çeşit
C) Doğuracağı sonuçlar kestirilemeyen fikirlerin temel
maskeler hazırlamalıymışım. Yerine göre, duruma göre
özelliği nedir?
kullanmalıymışım: güleç, kızgın, asık suratlı, üzgün, mut-
lu vs. Hepsinin yeri geldi ama yapamadım. Hep kendi D) Geniş katılımlı bir düşünce mücadelesi için neler ya-
yüzümü taşıdım; “binbir surat” denen insanlar arasında pılmalıdır?
maskesiz biri yaşayabilir miydi, dayanabilir miydi? Elbet-
E) İnsancıl bir yaşamın önündeki engeller nelerdir?
te yaşayamazdı, dayanamazdı.

Bu parçadaki boşluğa getirilebilecek en uygun cüm-

le aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bazı yerlerde, zamanlarda ve durumlarda daha radi-

kal kararlar alıp onları uygulayabilmeliydim

B) Onlarla daha yakın ilişkiler kurup dost, ahbap olma-

nın yollarını arayabilir ve bulabilirdim

C) Boş verebilseydim, hiçbir şeye aldırmasaydım, üzüle-

cek yerde gülseydim böyle olmazdı herhâlde

D) Buradaki ilişkilerin tamamen menfaatlere dayalı oldu-

ğunu anlayıp ona göre davranmalıydım

E) Aslında aynı ortamlarda bulunmamıza rağmen farklı

dünyaların insanları olduğumuzu söyleyebilirdim

162
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

8. Ömer Seyfettin, hikâye yazarlığının yanında destansı
özellikler barındıran eserleri ve çevirileriyle Türk ede-
biyatının kendi mecrasına dönmesine önemli katkıları
olmuş bir edebiyatçıdır. Ömer Seyffetin, destan sözünü
çoğunlukla âşık edebiyatında bir tür olan manzum des-
tanların yerine kullanmıştır. Bugün destan dediğimiz kah-
ramanlık konulu ve geniş hacimli halk edebiyatı ürünlerini
adlandırırken masal kelimesini kullanır. Ömer Seyfettin’in
destan türünü hem yabancı kaynaklardan hem de yerli
kaynaklardan takip ettiğini bu konudaki çalışmalarından
anlayabiliyoruz. Fin destanı Kalevala’dan ve Yunan des-
tanı İlyada’dan bazı parçaları Türkçeye çevirdiği gibi bu
destanlar hakkında da bilgiler verip bir toplumun başka
bir toplumu tanımasına katkıda bulunmuştur. Avrupa
destanlarından yaptığı bu çevirilerden sonra Türk des-
tanlarından bazı parçaları da kaleme almıştır. Onun bu
çalışmalarını edebiyatın dilini ve muhtevasını millîleştir-
me gayretleri olarak görebiliriz ancak Ömer Seyfettin’in,
Avrupa toplumlarının uluslaşma sürecini yakından takip
ettiğini de belirtmeliyiz. Tam anlamıyla millet olabilmenin
yolunun dilde, edebiyatta, daha geniş anlamda kültürde
öze dönmekten geçtiğini; millet bilincinin oluşması için
milletin tarihindeki, kültüründeki değerlerin yeniden or-
taya çıkarılarak sanatçıların bu değerleri nitelikli sanat
eserlerine dönüştürmeleri gerektiğini kavramıştır. O;
geçmişi, geçmişin kültürünü ve birikimlerini yansıtmaya
çalışmıştır.
Bu parçadan Ömer Seyfettin ile ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Yazdığı destan parçaları ile topumları birbiriyle kay-
naştırmaya çalışmıştır.
B) Yapmış olduğu çalışmalarda hem içerik hem de biçim
olarak millîleşme gayesi vardır.
C) Sadece öykü türünde değil farklı türlerde yapıtlar ka-
leme almış bir yazarımızdır.
D) Hikâyelerinde “kahramanlık” ve “milliyetçilik” teması
önemli bir yer tutmaktadır.
E) Başka ülkelerin tarihi ve edebiyatı ile de ilgilenmiş bir
yazarımızdır.
163
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 18
9. Sevim Burak, Türk öykücülüğünün en “aykırı” ve “farklı”
seslerinden biridir. Sadece üç öykü kitabı bulunmasına
karşın kendine has öykü anlayışıyla özgün bir öykü ev-
reni yaratmayı başarmıştır. Yaşamı boyunca hiçbir edebî
iktidara ödün vermeyen, onlara başkaldıran bir sanatçı
kişiliği sergileyen Burak, mevcut edebiyat topluluklarının
içinde, çevresinde yer almamış; inatla “yeni bir edebiyat,
yeni bir dil” oluşturmaya çalışmıştır. İlk kitabı Yanık Sa-
raylar yayımlandığında (1965) kelimenin tam anlamıyla
“olay” olmuş. Anlamı ve dili reddeden, kapalı ve alışıl-
madık biçimsel üslubuyla çok tartışılmıştır. Seçtiği bu
edebiyat anlayışıyla edebiyat dünyasının yerleşik an-
layışlarını, iktidar düzenini reddeden Burak’ı, edebiyat
dünyası/iktidarı da kendi bünyesine kabul etmemiş; onun
yazdıkları, yayın aşamasında bile engelle karşılaşmıştır.
Bu da onun yalnızlığını, kırılganlığını ve doğal olarak da
başkaldırısını derinleştirmiştir. Sevim Burak, bu kitaptan
sonra yaşananlardan dolayı edebiyat piyasasından çekil-
miş; hem de tam on yedi yıl uzak kalmış. Daha sonra
ikinci öykü kitabı Afrika Dansı ve ardından üçüncü kitabı
Palyaço Ruşen’i çıkarmış ama bu öyküleriyle Yanık Sa-
raylar’ın seviyesini tutturamamıştır. Öykü serüveni de bu
şekilde ülkemizdeki pek çok öykücü gibi yükselen değil
düşen bir başarı grafiği izlemiştir.
Bu parçaya göre Sevim Burak ile ilgili olarak aşağı-
dakilerden hangisi söylenemez?
A) Yazmış olduğu öyküleriyle edebiyat dünyasında tak-
dir edilmediği
B) Olumsuz yaşanmışlıklardan dolayı yazmaya uzun bir
süre ara verdiği
C) Sonraki öykülerinin ilk öykülerine göre başarısız olduğu
D) Marjinal özellikler barındıran bir hikâye dünyası kur-
duğu
E) Yazın yaşamında öyküden farklı bir türde eser kaleme
almadığı
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 18

10. Şiire ustasız başlamış bir ozanım ben. İlk şiirim ölçülü,
uyaklı idi; 1936’da basıldı. Ama bir yıl sonra, iki arkadaşım-
la Türk şiirini temelinden değiştirmeye giriştik; geleneksel
ölçü ve uyak biçimlerini, alışılmış benzetme ve eğretile-
meleri attık. Bir süre ironi yolu ile toplum taşlamaları ya-
zarak halkı bilinçlendirdim. Sıradan adamın konuşma dilini
kullandım. 1962’de yayımladığım Kolları Bağlı Odysseus,
eleştirmenlerimizce “kapalı, anlamını kolay iletmeyen” bir
şiir olarak yorumlandı. Demek o zaman okurun kolay şiire
alıştırılmış olduğunu kimse hesaba katmadı. Kolları Bağlı
Odysseus bugün artık hiç yadırganmıyor. Bir ozan için ka-
palılığı istemek diye bir şey söz konusu edilemez. Bunun
gibi, bir şiiri daha anlaşılır biçimde yazması da istenemez
ondan. Şiir neyse odur, anlaşılmasa da anlaşılsa da. Ben-
ce şiir ne yerdedir ne göktedir; biz onu bulmayız, her sefer
yeniden yaratırız. Yaşlandıkça şiir deneyimime inceleyici
bir gözle bakmaya başladım. Evet, iki üç kez değişmiş-
tim; modern şiirin kaçınılmaz doğası bunu gerektiriyordu.
Şiir deneyimim içinde beni en çok şaşırtan şu oldu: Yıllar
sonra, hiç farkında olmadan, ilk şiirlerime yaklaşıyordum.
İnatla üzerinde durduğum, tekrar tekrar dönüp geldiğim ko-
nuların başında hep “doğa-insan ilişkisi” yer almış. Son şi-
irlerimde de bu temayı işlediğimin farkına vardım. Üzerine
bastığım dünyanın gizini çözemedim. Belki de böyle bir giz
yok. Yoksa ozan var ederdi onu.
11. Liderin görevi, başkalarının davranışlarını yönetmektir; li-
derin bu davranışları hangi yöne çevireceği, hangi hedefe
götüreceğini bilmesi elzemdir. Bunun için de bir liderde
bulunması zorunlu meziyetler arasında irade en başta ge-
lir. Lider, bir konuda karar vermeye ve bu kararın sorum-
luluğunu üzerine almaya güç yetirebilmelidir. Şüphesiz
ki böyle bir kararı vermeden evvel, her türlü bilgiyi elde
etmeli ve vereceği karara ait bütün unsurları bir bir tartma-
lıdır. Fakat yapılacak işi belirleyip gerekli emri verdikten
sonra -önceden tahmin edilmeyen bir engele rastlanma-
dığı takdirde- verdiği karardan dönmemelidir. Kararsız ve
tereddüt eden bir lider kadar hiçbir şey, emri altındakileri
cesaretsizliğe, ümitsizliğe düşürmez.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi bir liderin
özelliği değildir?
A) Verdiği kararların doğruluğunu tekrar tekrar kontrol
etmek
B) Beraber çalıştığı insanların motivasyonunu sağlamak
C) Ulaşmak istediği hedefleri tespit etmek
D) Karar vermeden önce ince eleyip sık dokumak
E) İnisiyatif almaktan hiçbir zaman çekinmemek

Bu parçaya göre kendisinden bu şekilde bahseden

sanatçının aşağıdaki cümlelerden hangisini söyle-
mesi beklenemez?

A) Türk edebiyatında yeni bir hareketi başlatan toplulu-

ğun içinde yer aldım.

B) Şiirlerimin bir kısmını imgeli, bir kısmını ise sıradan

bir anlatımla oluşturdum.

C) Şiirin başlangıç noktasının ve sonunun kesin çizgiler-

le netleştirilemeyeceğini savundum.

D) İnsanları ve toplumu mizahi bir anlatımla hicvederken

düşündürdürmeyi amaçladım.

E) Eski şiir geleneğini hiç dikkate almadan ozanlık yaşa-

mıma ilk adımı attım.

164
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 18

12. Ozanlar; şiir yazarken çoğu kez düşünce ve duyguları-
nı sözcüklerin yan anlamlarından, onlara verdikleri yeni
değerlerden, sözcüklerin duygu değerlerinden ve yarat-
tıkları yakın ve uzak çağrışımlardan yararlanarak dile ge-
tirirler. Bu yararlanma ya ozanın sözcükleri bilinçli olarak
araması, seçmesiyle sağlanır ya da bu sözcükler onun
bilinçaltında hazırlanır, dizilir ve günün birinde bir anda
dudaklarından dökülüverir.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?
A) Ozanların şiir yazarken kelimelerin hisleri yansıtması-
nı istediğine
B) Ozanların sözcüklerin gerçek anlamlarıyla yetinmediğine
14-15. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Ülkemizde hem sağlık hem de doğa turizminin gözde
mekânlarından olan Ayder Yaylası, Kaçkar Dağı’na çıkan
dağcıların ilk mola yeridir. Yayla; yüksek dağlar arasında
uzayıp giden yol, tepelere yuvalanmış ahşap evler, yeşi-
lin her tonunu bir arada bulunduran ağaçlar ve dağların
arasından durmadan akan bir dere ile tarifi imkânsız bir
doğal güzellik sunmaktadır. Ayder Yaylası’nda dağın zir-
vesinden çıkan su, dağın eteklerinde küçük bir şelaleye
dönüşür. Görüntü itibarıyla gelin tülüne benzediği için
Gelin Tülü Şelalesi olarak anılır. Bir diğer adı da Aşağı ve
Yukarı Ambarlık Şelalesi olarak geçer.

C) Ozanların şiir yazarken ilhama öncelik verdiklerine

D) Ozanların bir dil işçisi gibi hareket ettiklerine 14. Bu parçadaki altı çizili ifade ile, Ayder Yaylası’nın
I. sağlık ve doğa turizmine elverişli olması,
E) Ozanların sözcüklere yeni anlamlar yüklediğine
II. dağcılık için uygun bir yer olması,
III. evlerinin konumu ve yapı malzemesi,
IV. yolunun çok virajlı olması,
13. Hatay, Anadolu’nun güneyinde yer alan konumundan ve
verimli bir ovaya sahip olmasından ötürü tarih boyunca V. ağaçlarının çeşit zenginliği
stratejik bir önem taşımıştır. Bir geçiş kuşağı üzerinde yer
özelliklerinden hangileri arasında bağlantı kurulmuştur?
aldığından prehistorik (tarih öncesine ilişkin) devirlerden
itibaren kesintisiz yerleşime sahne olmuş, değişik me- A) I, II ve III B) II, IV ve V C) Yalnız III
deniyetlere beşiklik etmiştir. Bu nedenle Hatay, zengin D) III ve V E) II, III ve V
bir kültür dokusuna sahiptir. Bu bağlamda Hatay’daki en
önemli merkezlerden biri hiç kuşkusuz Epiphaneia Antik
Kenti’dir. Epiphaneia başta olmak üzere farklı medeniyet-
leri bir arada yaşatmış olduğundan, değişik medeniyetlere
ait kültürel mirasının birçoğu dinsel değer taşıdığından,
inanç turizmi açısından büyük öneme sahiptir. Öte yandan
Hatay’a coğrafi konumunun sağladığı en önemli ayrıcalık,
kuzeyindeki geniş Toros dağlık kuşağıyla buranın genel-
likle platolardan oluşan bir geçiş kuşağında yer almasıdır. 15. Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez? A) Gerekçeli bir adlandırma yapılmıştır.

A) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. B) Bazı varlıklar devinim içinde anlatılmıştır.

B) Çıkarım cümleleri kullanılmıştır. C) Doğadan doğaya aktarma yapılmıştır.

C) Terim anlamlı sözcüklere yer verilmiştir.
D) Dolaylamaya yer verilmişitir.
D) İkilemeler kullanılmıştır.
E) Anlatıma beğeni duygusu katılmıştır.
E) Farklı yapıda cümlelerden yararlanılmıştır.

165
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 18
16. Şiir zevkini Encümenişuara’nın en genç üyesi olarak eski
edebiyatın anlam ve imge dünyasından alan Namık Ke-
mal, Türk şiirinde yaşadığı dönemi hakkıyla idrak eden
ve değişimin, olgunlaşmanın ya da bir başka deyişle
tekemmül etmenin en önde gelen örneğini temsil eder.
Onun özgün tarafı, bir sanat zevkine körü körüne bağ-
lı kalmadan duyarlı bir dimağın yapması gerektiği gibi
hem kendisinin hem de içinde yaşadığı toplumun yeni
arayışlarına ayak uydurma hatta bu arayışları tayin etme
tasarrufunu göstermiş olmasıdır. Şinasi’nin Münacat’ını
okuduktan sonra birdenbire şiir anlayışını değiştiren ve
“hayata ve hakikate uyan” bir sanat anlayışını kurmaya,
yaratmaya çalışan öncü bir şair profili çizer. Yunus Emre
ilahisi zannettiği Münacat, onda bir şiir inkılabı yapar. Ar-
tık süsten, laf kalabalığından ve gereksiz kelime oyun-
larıyla belagat hastalığından arınmış bir edebiyatı yarat-
manın zamanı gelmiştir. Hatırı sayılır bir divanı olduğu
hâlde şiirini her an değiştirmekten çekinmeyen Namık
Kemal, kendinden sonra gelen nesiller için edebiyatta
“bir inkılap yaratan adam” olarak görülecektir.
Bu parçadan Namık Kemal ile ilgili çıkarılabilecek
yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan edebiyatının etkisiyle imgeli bir dil kullanmada
döneminin kilometre taşlarından biri olmuştur.
B) Tanzimat edebiyatında kendini kanıtlamış olduğu
sanat anlayışından sıyrılarak hiç çekinmeden yenilik
peşinden koşmuş bir şair olmayı bilmiştir.
C) Yunus Emre ve Şinasi, sanat yaşamının tekrar şekillen-
mesinde Namık Kemal için bir esin kaynağı olmuştur.
D) Romanlarında dönemin popüler edebiyat anlayışla-
rından gerektiği kadar yararlanmayı bilmiştir.
E) Yazınsal alanda olgunlaşmak için edebî topluluklara
girmiş ve toplumu eserleriyle etkilemeye çalışmıştır.
166
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
17. Roman sanatı yalnızca insanlara mahsus çok özel bir
güçten doğar. Biz insanlarda başkalarının acılarını, baş-
kalarının dünyalarını anlamak için özel bir gayret vardır.
Birisi acı çekerken onun acısı hakkında kendi hatıralarımı-
za da dayanarak bir şeyler kurarız ve diğerleri için üzülür,
kederleniriz ve bu şekilde insanı anlamaya başlamışızdır
artık. Şefkat dediğimiz şey budur çünkü. Üzüntümüz ya
da anlama çabamız kimi zaman kendi çıkarlarımızdan
da ayrıdır. Bizimle hiç alakası olmayan insanın derdi ile
kederlenebilir, üzülebilir hatta onun sevinciyle sevinebi-
liriz. Bütün bilgi yelpazesi, bizi roman sanatına hazırlar
yani başkalarının derdiyle dertlenebilmek, başkalarının
sevinçleriyle sevinebilmek ve o dertleri de sevinçleri de
kendi tecrübelerimizden de destek alarak hayal etmek ge-
rektiğini öğretir. Bu çok hümanist bir şeydir. Roman sanatı
da bizim bu yeteneğimize yani başkalarının durumunu
gözümüzün önünde hayal gücümüzle canlandırmaya, bu
meraka, bu isteğe dayanır. Benim için roman sanatı baş-
kaları hakkında ahlaki, siyasi yargılamalar yapmak değil-
dir. Ama bu, başkalarının niçin böyle davrandığını anla-
mak için özel gayret göstermeye dayanır. Bazı romancılar
hep bir düşünceyi, bir duyguyu haklı çıkarmak için yazar-
lar. Ben ise hepsini birbiriyle çatıştırmak için yazdığımı
hissediyorum. Bunu yapmaya başladığınız zaman da bir
romancı gibi hareket etmeye başlar ve roman sanatının
doğduğu o gücü keşfedersiniz.
Bu parçada roman sanatı ile ilgili olarak anlatılanlarla aşa-
ğıdaki cümlelerden hangisi arasında bir ilişki kurulamaz?
A) Bu dünyaya anlaşılmak için değil, anlamak için gel-
dik; anlaşılamamanın üzüntüsünü duyacağımız yer-
de, bütün ruhumuzla başkalarını anlamaya çalışsak
hayat ne kadar güzel olurdu.
B) Dünyanın öbür ucunda, hiç tanımadığımız bir insanın
gözyaşı bile içimizi parçaladı; kedilere ağladık, kuşla-
rın yasını tuttuk.
C) Yüreğimizin yufkalığı kimi zaman hayat karşısında
zayıf yaptı bizi; aslında ne güzel şeydir, insanın insa-
na yanması.
D) Ateş düştüğü yeri yakar diyorlar, keşke o ateş düştü-
ğü yeri yakmasaydı da bir şehit annesinin gözyaşında
buluşabilseydik.
E) Bizim gördüğümüz, fark ettiğimiz acıları içimizdeki an-
latma isteğiyle romana aktardığımızda mutluluğu ya-
kalamış oluruz.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 18

18. Afetler; normal yaşamı aksatan, hem insanlar hem de ül-
keler için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran
olaylardır. Son yıllarda dünyamız ardı ardına yaşanan
depremler, seller, kasırgalar ve tsunamiler gibi afetlerle
sarsılıyor. Dünya; yeryüzü şekilleri, jeolojik yapı ve iklim
özellikleri açısından önemli riskler taşıyor. Dünyada tüm
bu afet türleri içinde en sık karşılaşılan, en fazla can ve
mal kaybına sebep olan afet türünü ise depremler oluş-
turmaktadır. Dünya ülkeleri; afetler ve afet yönetimi konu-
sunda daha iyi bir eğitim, öğretim, hazırlık, planlama ve
zarar azaltma çalışmalarına gereksinim olduğunu ortaya
koymuştur. Bu yapılmadığı takdirde oluşan maddi, mane-
vi kayıplar artmaktadır. Deprem sonrası ortaya çıkan ve
uzun yıllar etkisi geçmeyen ruhsal sıkıntılar da önemli bir
halk sağlığı sorunu oluşturmaktadır.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
19. (I) Deniz Tarsus, yarattığı kendine has dünyanın içinde,
yine kendine has bir dille var oluyor. (II) Ancak bu dilde
zaman zaman okuru öyküden uzaklaştıran bir yan var.
(III) Bu da yazarın sözcük seçimlerinde gösteriyor kendini.
(IV) Öykü, bir sözcüğün dahi gidişatı değiştirebileceği ve
gücünü gerçek anlamıyla dildeki duruştan alan bir verim.
(V) Sözcüklerin böylesi bir önem taşıdığı türde ve Can
Kuşu gibi yoğun duyguların aktığı bir öyküde “parça pin-
çik” gibi bir sözcük seçimi, işte tam da az önce anlat-
tığım biçimde bir yabancılaşma uyandırıyor okuyanda.
(VI) Genç öykücü sözcük seçimlerinde daha seçici dav-
ranırsa metinlerin dünyaları da farklı bir duygusal derin-
liğe ulaşacaktır.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce numara-
lanmış cümlelerin hangisinde ifade edilmiştir?
A) II B) III C) IV D) V E) VI

A) Doğal afetlerin neden olduğu olumsuz sonuçları bazı

önlemlerle azaltmak mümkündür.

B) Afetlerin oluşumunda etkili olan sebepler tam olarak

tespit edilememiştir.

C) Doğal afetler, yalnızca can ve mal kayıplarına değil

sosyal ve psikolojik sorunlara da neden olabilmektedir.

D) Doğal afetler, ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeyine

göre farklı ölçüde etkili olmaktadır.

E) Bir yerde afet yaşandığı zaman diğer milletlerin he-

men oraya yardıma koşması gerekir.

167
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 18
20. Ben romanları zaman kapsülleri gibi görmem. Belki de
edebiyatımda böyle şeylerden bahsetmemin nedeni kı-
zım için böyle şeylerle dolu küçük bir bavul hazırlama
isteğimdir. Açıkçası geleceğe inanmıyorum yani Mars’a,
Venüs’e ya da başka bir yere gidebilme ihtimalimiz beni
ilgilendirmiyor. Ben daha çok yakın gelecekle ilgileniyo-
rum ve ona inanıyorum. Bu yüzden anlattığım hikâyeleri
aslında kendi çocuklarıma ve onların yaşıtlarına anlatı-
yormuşum gibi düşünüyorum. Ben çocukken de durum
benzerdi. Eğer yazar olduysam bu, çocukluğumu büyü-
kannemin ve büyükbabamın anlattığı hikâyelerle geçir-
diğim içindir. Eğer hikâyelerim birilerini etkiliyorsa bunun
birincil sebebi büyük ebeveynlerimden dinlediğim hikâ-
yelerdir. Ondan sonra Borges, Salinger ya da etkilendi-
ğim diğer yazarlar gelir.
Kendi yazın dünyası için böyle konuşan biriyle ilgili
olarak bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çocukluğun, yazmada en önemli ilham kaynağı oldu-
ğunu düşünür.
B) Yazın yaşamının şekillenmesinde ailesi başat rol oy-
namıştır.
C) Hikâyeleri, romanlarından daha zengin özelliklere sa-
hiptir.
D) Geçmişe takılmadan yeni nesle hitap etmeye çalış-
mıştır.
E) Öykülerinin etkili olmasında yabancı yazarların da
payı vardır.
168
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
21. Lokum, genel yapısı itibarıyla aslında Anadolu’da yapılan
pekmez sucuklarının bir nevi gelişmiş hâli olarak tanım-
lanabilir. Diğer taraftan gelişmiş bir helva kültüründen
esinlenilmiş bir ürün olarak da tanımlanabilir. Lokumun
ilk defa ne zaman üretildiği hakkında çeşitli yorumlar bu-
lunmasına rağmen kesin bir tarih yoktur. Ancak kaliteli
şeker ve nişastanın Osmanlı topraklarında yaygınlaştığı
dönem, 18. yüzyıl olarak bilinir. Fakat bu tarihlerden önce
lokum imalatı belki farklı kalitede de olsa yapılmaktaydı.
İçinde temel olarak su, nişasta ve şeker bulunan loku-
mun yapımı basit gibi algılanmasına rağmen Osmanlı
dışında yapımı başarılamamış. Dönemin önemli Batılı
şeker ustaları ve araştırmacıları Osmanlı Dönemi’nde İs-
tanbul’daki şekerciler ile çalışmalar yapmasına rağmen
Avrupa, lokumu üretememiş. Buna karşılık en çok lokum,
özellikle Osmanlı Dönemi’nde Avrupa’ya satılmış. Lokum
üretemeyen Avrupalıların yaptığı en önemli şey, lokumu
“Turkish delight” olarak markalaştırması ve dünyaya ta-
nıtması olmuştur.
Bu parçada lokumla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine değinilmemiştir?
A) Tarihsel gelişim sürecinin nasıl olduğuna
B) Farklı uluslarca bilinip kabul gördüğüne
C) Neyden yapıldığına dair bilgilere
D) Yapımı ile ilgili tarihsel bilgilere
E) Farklı türlerinin bulunduğuna
Diğer sayfaya geçiniz.

22. Atmosferdeki ozon, Güneş’ten gelen ultraviyole ışınları-
nın etkisiyle bir taraftan parçalanırken diğer taraftan ye-
niden oluşmaktadır. Ozon molekülü parçalanır ve bu par-
çalanma sırasında atomik ve moleküler oksijen, kinetik
enerji kazanarak ısıyı artırır. Aynı süreç tersine işleyerek
oksijen atomları ile oksijen molekülleri birleşir ve böylece
ozon yeniden oluşur. Atmosferdeki ozon yerden yakla-
şık 19 ile 45 kilometre yükseltileri arasında yoğunlaşarak
ozon tabakasını meydana getirir. Çok az bulunmasından
dolayı canlılar için hayati önemi oldukça fazladır.
Bu parçaya göre ozon gazı ve tabakası ile ilgili olarak
aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Yeryüzünde yaşamın devamının sağlanmasında etkili
bir rolü vardır.
B) Oksijen atomu ve oksijen molekülünün bir araya gel-
mesiyle oluşmuştur.
C) Ozon tabakasının oluşabilmesi için ozon gazının belli
bir yükseltiye ulaşması gerekir.
D) İklimsel olayların oluşumunda önemli bir yeri bulun-
maktadır.
E) Oksijen molekülü, atomlarına ayrılırken atmosfer kat-
manının bazı kesimlerinde ısının yükselmesine ne-
den olur.
169
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 18
23. Irmak Zileli bir eşik daha atlamış yeni romanıyla. Sen
erkek bir okursun ama seni de alıyor metninin içine. Dı-
şarıdan bir gözle bakmıyor, bakamıyorsun çünkü kullan-
dığı dil ve üslupla seni anlatıcı gözle birleştiriyor yazar.
Artık romanda sen de varsın, bu romanı okuyacak her
okur gibi. Diyalog hâlinde bir monolog gibi ilerliyor roman.
“Sen”li bir roman olduğu kadar “ben”li de. Roman bite-
ne kadar romanın içinden çıkamayacaksın. Sen burada
kalmaya mahkûmsun. Bu roman senin bir hücren oldu
artık. Kadın romanı değil, kadınlık romanı diyorsun buna.
Kuşak ya da dönem romanı değil, kimlik romanı. Kim-
lik meselesinin birçok esere konu olduğunu biliyorsun.
Özellikle içinde bulunduğun dönemin en derin havuzu bu
kavram. Kirletilmeye çok müsait bir havuz çünkü roman-
lardan biliyorsun. Sen gerçek hayatta üzerinde durma-
mış, duracak vakti bulamamış olsan da iyi romanlar sana
bunu gösterebilmiş. “Toplumun en küçük birimi ailedir.”
demişler, inanmışsın. Bulunduğun yerden ancak tünel
kazarak kurtulabilirsin. Kahramanın bir arkeolog. Yazar
yazdıkça sen de kazmaya başlıyorsun. O yüzden arkeo-
log titizliği en çok şimdi işine yarayacak.
Bu parçaya göre yazarın yeni romanı aşağıdakiler-
den hangisiyle ilişkilendirilemez?
A) Derin anlam katmanları olan
B) Okuru yapıtla bütünleştiren
C) Düşünsel içerikler barındıran
D) Akıcı bir yapısı bulunan
E) Kurgusal yapısı sağlam olan
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 18
24. Türk yazınının insanı anlatan en önemli yazarlarından
biri, Sait Faik Abasıyanık’tır. Sait Faik, insanı bütün ayrın-
tısıyla okumuş, okuduğunu yine insana anlatmıştır. Yal-
nız insanı, vapurların alt kamaralarında oturan insanı iş-
lemiştir. Hem de özgür, kendine özgü bir dille... Sokaktaki
insanı anlatırken onun duygularını, düşüncelerini okuyu-
cuya en ince ayrıntısıyla anlatabilmiştir. Kimi zaman öy-
külerinde gerçeküstücü ögelerle gerçeği anlatırken öy-
külerini mükemmel bir şairin şiirselliğiyle aktarmıştır. Bu
yüzden, “en iyi şair öykücü” lakabı abartılı olmayacaktır.
Sait Faik her ne kadar gerçeküstücü özellikleri barındırsa
da öykülerinde, bir taraftan gerçekleri bütün ayrıntılarıyla
yansıtmayı başarabilmiştir. Neslinin sorunlarını, yaşamın
zorluklarını mesaj verme kaygısı taşımadan, öykülerinin
içine büyük incelikle serpiştirerek yapmıştır bunu. Hep
kendiyle baş başa kalmış, kendini eleştirmiş, içindeki bü-
tün duygularla öykülerini süslemiştir. Kısa süren öyküleri
kısa süren ömrünün tatsız bir yansıması olmuştur.
Bu parçaya göre Sait Faik ile ilgili olarak
I. hikâyelerinde günlük hayatı ve sıradan insanı anlattığı,
II. öykülerini toplumsal faydacı bir anlayışla yazdığı,
III. şair kimliğiyle de yazın dünyasında ön plana çıktığı
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) II ve III B) Yalnız III C) Yalnız II
D) I ve II E) Yalnız I
170
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
25. Şimdi başımızın sıkıştığı veya canımızın sıkıldığı bir anı
düşünelim. Kitaplara müracaat ediyoruz. Rus edebiyatın-
dan ya da modern Japon edebiyatından bir eseri seçtik
ve okumaya başladık. Hayatımızda karşılaştığımız du-
rumlarla muhatap olan sadece biz değilmişiz. Rahatladık
ve kitabı etrafımızdaki kişilere de tavsiye ettik. Tüm bun-
ları yaparken içimizde tanımını yapamadığımız bir duygu
belirdi. Şimdi açıklamanın zamanıdır: Bibliyoterapi yaptı-
nız. Kendi kendinizi kitaplarla iyileştirmeye çalıştınız ve
belki de bunu başardınız. Tatminkâr bir sonuçla karşılaş-
tıysanız tekrar yapma ihtimaliniz artıyor. Başka kitaplarla
başka yolculuklara çıkacaksınız. Kitapların rehberliğinde
içine düştüğümüz kuyulardan çıkmamız mümkün olabili-
yor. Kişisel gelişim veya sağlıklı beslenme kitapları değil
sadece, dünya klasikleri bu yolculuktaki arkadaşlarımız
arasında. Yazarların zihninden çıkan düşünceler millet-
lerin bibliyoterapisi hâline gelir. Dostoyevski öldüğünde
çalkantılar içindeki Rusya’yı bir araya getiren bu ortak
duyguydu belki.
Bu parçaya göre bibliyoterapi ile ilgili olarak
I. İnsan ruhunu iyileştirip insanı mutlu kılmanın yolu be-
lirli türde kitaplarla dost olmaktan geçer.
II. Kaynakları otak olsa da yazarların yaklaşım ve yön-
temleri arasında farklılıklar bulunmaktadır.
III. İnsanların bazı kitapların farkına varması ancak ya-
şamdan alacağı hazzın sınırları ile belirlenebilir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
Deneme - 18 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

DENEME SINAVI - 19
1. Hayatımızda merkezî konumda bulunması gereken bazı
kavramlar vardır. Bana öyle geliyor ki bunların başında
“umut” yer almalıdır. (I) Umut geleceğe dönüktür ve iyi
şeylerin olacağı beklentisi içinde olmaktır. (II) İnsana ey-
lemde bulunma ve çabalama gücü verir. (III) İnsanın ha-
rekete geçmesi için bir çağrıdır, aslında. (IV) İnsanın ba-
şarılı olacağı düşüncesini besler ve büyütür. (V) En acılı,
en kederli, en zor durumlarda bile umut içimizde bir ışıktır.
(VI) Umutsuzluğun ruhumuza çöktüğü böyle zamanlarda
ve durumlarda bir dosta ihtiyaç duyarız. (VII) Bu dost, bizi
yeniden hayata bağlayacak, bize yaşama sevinci ve gücü
verecek bir kitap da olabilir pekâlâ.
Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çı-
karılırsa paragrafın anlamında önemli bir değişme,
daralma olmaz?
A) I B) III C) IV D) V E) VI
171
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
TÜRKÇE
2. ----. Yuva, hane, ev, konut, daire, rezidans, home ofis...
Yaşadığımız günler umarım bizi tekrar başa döndürür.
Yuvanın sıcaklığına, samimiyetine, evin huzuruna yeni-
den kavuşuruz. Hayatımıza girenler ile hayatımızdan çı-
kanlara bir bakalım. Hangisinde daha mutlu ve huzurlu
insanlardık? Dünyada misafir olduğumuzu hatırlatan şey-
lerin sayısı her geçen gün azalıyor. Zenginlik arttıkça aca-
ba ne eksiliyor? Konaklar bile insana bu dünyada konuk
olduğunu fısıldardı. Yeni yapılarda bu duygu bulunabili-
yor mu? Komşuluk, sokak hatta mahalle aradan çekilince
hepimizi güvenlik endişesi sardı. Artık “güvenlik”li siteler
tercih ediliyor. Demek ki komşu ve sokak öncelikle itimat
demekmiş, güvenlik demekmiş; bunu anlamış olduk.
Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) İnsanoğlu barınma ihtiyacını karşılamak için şimdiye
kadar çeşitli yapılar inşa etmiştir
B) Geleneksel aile yapımızın hızlı bir şekilde değiştiğini
ve dönüştüğünü görüyoruz
C) Eski dönemlerde görülen mimari anlayışı ile bugün
arasında çok fark var
D) Toplumsal hayat tarzındaki gidişatın yönünü görmek
için biraz düşünelim
E) Yaşamın akışı içerisinde sosyal değişimlerin ortaya
çıkması gayet normaldir
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 19

3. (I) Modern toplumun tahrip edici alışkanlıklarından en bü-
yük yarayı çocuklar alıyor. (II) Doğadan ve toplumsal iliş-
kilerden yalıtılan çocuklar evlerinin “güvenli” ortamlarına
mahkûm edilirken, hayatla kurdukları bağ bile büyüklerin
çizdiği sınırlarla belirleniyor. (III) Eğitim sistemimiz nede-
niyle, yaşadığı coğrafya hakkındaki bilinci belli ezberlerin
ötesine geçemiyor çocukların. (IV) Çocukların hayatına,
kadına yönelik şiddeti; savaşları, ölümleri, doğa talanını
ve yıkımları da eklediğimizde ortaya hiç de iç açıcı ol-
mayan bir tablo çıkıyor. (V) Kısaca çocuklarla güzel bir
hikâyeyi paylaşıp doğa ve hikâyeyi buluşturarak edebiya-
tın bu sihirli gücüyle çocuğun dış dünyayı keşfetmesine
fırsat verilmelidir.
Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisi-
ne, düşüncenin akışına göre “İşte burada edebiyatın
gücüyle çocuğun gözlemci olmasına, doğayı tanıması-
5. ----. Sınava dair bütün bilgileri öğrendiğinizi ve konuya
hâkim olduğunuzu düşünürsünüz. Sonra sınava girersi-
niz, kâğıtlar dağıtılır ve öğrendiğiniz her şeyin bir anda
aklınızdan “uçup gittiğini” görürsünüz. Bir şeyler hatırla-
maya çalışırsınız, kendinizi zorladıkça bildiklerinizin bey-
ninizden daha da uzaklaştığını hissedersiniz. Beyniniz
âdeta “durmuştur”. Çoğumuzun geçmişte muhtemelen
yaşadığı bu deneyim sırasında beynimizde çok ilginç
değişimler meydana gelir. Bir “beyin durması” sırasında
neler olduğunu anlayabilmek için beynin odaklanmamız
gereken üç temel bölgesi vardır: hipotalamus, hipokam-
pus, prefrontal korteks.
Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bir sınava hazırlanırken öğrenmeye çalıştığınız her

na, sorgulayarak öğrenmesine ve toplumsal cinsiyet rol- şey gayet uyumlu, mantıklı ve basit görünür

lerini yeniden keşfetmesine olanak tanınmalıdır.” cümle- B) Kolay bir sınava çalışırken mantıklı ve rasyonel dü-
si getirilmelidir? şünme süreci olan “soğuk biliş”e girme ihtimaliniz
yüksektir
A) IV B) I C) II D) III E) V
C) Gireceğiniz sınavlar, son derece stresli ve zincirleme
düşüncelere dalmanıza sebep olabilir

D) Önemli bir sınava hazırlanırken mantıksız ve duygu-

sal düşünme süreci olan “sıcak biliş”e girersiniz
4. (I) Kendi alanı dışında eleştiriye de el atan yazarlar ve şa-
E) Bir sınav tehdit olarak yorumlanır ve stres tepkisi te-
irler, oldukça başarılı eleştiriler yazmışlardır. (II) Edebiyat
tiklenirse işler bellek silinir, hatırlama mekanizmaları
tarihine baktığımızda bu gerçeği net bir şekilde görürüz.
bozulur
(III) Çığır açıcı romancılığı, öykücülüğü yanında Virginia
Woolf, döneminin en büyük eleştirmenlerinden biriydi.
(IV) Eleştirmenlerin ortak görüşüne göre Woolf eğer hiç
roman ve öykü yazmamış olsaydı bile sadece bu eleşti-
ri yazılarıyla edebiyat dünyasında var olacaktı. (V) Bizde
ise hem şiir ve roman alanında ustalaşmış hem de eleştiri
yazılarının en iyi örneklerini veren yazarlar olarak Ahmet
Hamdi Tanpınar, Tahsin Yücel, Ahmet Oktay ve Tomris
Uyar anılabilir.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangi-

sinden sonra, düşüncenin akışına göre ‘’Kendi alan-
larında kalem cambazı olan ve aynı cambazlığı eleştiri
yazılarında da gösteren T. S. Eliot, Octavio Paz için de
aynı şey söylenebilir.’’ cümlesi getirilmelidir?

A) II B) III C) V D) I E) IV

172
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 19

6. Hayatta hiç kimseyi, hiçbir işi küçük ve önemsiz gör-
meyin. Herkesin işi, mesleği kendine göre önemlidir ve
değerlidir. Sizin yaptığınız veya yapacağınız işler de za-
mana göre değişiklik gösterebilir. Eğer sizden sokakları
süpürmeniz istenirse Michelangelo’nun resim yaptığı,
Beethoven’ın beste yaptığı veya Shakespeare’in şiir yaz-
dığı gibi süpürün. O kadar güzel süpürün ki yerdeki ve
gökteki herkes durup ----, desin.
Bu parçada boş bırakılan yere getirilebilecek en uy-
gun cümle aşağıdakilerden hangisidir?
8. Bu eser, iletisi ve gizemleri çok olan bir romandır. Öyle
ki neredeyse destansı bir roman olmaya elverişli bir şekli
bulunmaktadır. Ama yazar, destansı romanların o bildik
kahramanlık, olağanüstücülük tuzağına ve kolaycılığına
düşmüyor, söyleyeceğini söylemekle birlikte roman sana-
tının estetik gerekliliklerini ilk sıraya alıyor. Dil ve mekân-
lar, yaşanan dönemi yansıtmakla birlikte tarihsel dönemi
anlatmaya uygun bir şekilde romanda yer buluyor. Ne var
ki 700 sayfalık kitap, roman olmanın olumlu ve olumsuz
yönlerini içinde taşıyor. Olayların çokluğu, betimlemenin
uzunluğu, fazlasıyla bilgi vb. kuşkusuz romanın bir ge-

A) bu sokaklar ilk defa bu kadar güzel süpürülmüş
B) burada işini çok iyi yapan, büyük bir çöpçü yaşıyormuş
C) burayı süpürenler mutlaka ödüllendirilmeli
D) sokağın havası bile çok güzelleşmiş
E) bu şehirdeki en güzel, en temiz sokaklar bu sokaklardır
reği olarak kitapta yer alsa da okuru kitaba çekemiyor.
Ancak iki oyunu da bulunan yazarın oyunlarındaki bazı
bölümlerin oyun tekniği açısından; kurgu, dil ve olayların
belli bir sıraya göre verilmesi bakımından gayet başarılı
olduğunu söyleyebiliriz.
Bu parçada sözü edilen yapıtla ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisi söylenemez?

A) Mesaj vermek fikriyle kaleme alındığına

B) Anlatımın, olayların geçtiği tarihe uygun olduğuna

C) Yazarın tiyatroları kadar ilgi görmediğine

D) Biçemin gerekliliğini önemseyip içerikten de ödün

vermediğine

E) Başarısız görülen bazı yanlarının olduğuna

7. (I) Eski kütüphanelerimizde veya şahısların ellerinde baba

yadigârı, çoğu zaman anonim el yazması birtakım kitap-
lar vardır. (II) Bu kitaplar şekil bakımından birer defterden
başka bir şey değildir aslında. (III) Bunların alttan yukarı-
ya uzunlamasına açılanlarına “cönk”; sağdan sola, soldan
sağa bugünkü eserlerde olduğu gibi düzenlenmiş hâline
“mecmua” adı verilirdi. (IV) Eskiden cönkler ve mecmua-
lar Arap harfleri ile yazılırdı. (V) Cönkler, halk mecmuaları,
klasik kültürümüzün mahsulleridir. (VI) Cönklerde saz ve
tekke şiirimizle folklorumuzu, mecmualarda ise Arap ve
Fars dilinin, edebiyatının tesirini görürüz.

Bu paragraftaki numaralanmış cümlelerden hangisi

düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) IV B) II C) I D) III E) V

173
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 19
9. Osmanlı şekerciliğinin günümüzde hâlâ yaşayan keyif-
li ürünü olan akide şekeri önceleri ağda şekeri olarak
tanımlanmıştır. Tarih içinde aynı kökten gelen ağda ve
akide kelimelerinin halk dilinde iki amaç için karşılık-
lı kullanıldığı bilinmektedir. “Akide”; inanç, bağlılık, ilke,
yapışma, düğümlenme ve birbirinden ayrılmamak anla-
mına gelirken “akit” de sözleşme anlamına geliyor. Aki-
denin şeker olarak tanımlanması Yeniçeri Ocağında üç
aylık maaşların ödendiği ulufe töreninden sonra ikram
edilmesiyle kültüre yerleşmiştir. Akide şekerinin berga-
motlu, çilekli, naneli, portakallı, susamlı, güllü, limonlu ve
tarçınlı çeşitleri vardır. Günümüzde akide şekerinin öne
çıkmış bir ürün olması nedeniyle Osmanlı şekerciliğinin
ağız miski, peynir şekeri, nöbet şekeri, macun gibi diğer
şekerlemeleri unutulmaya başlamıştır ne yazık ki.
Bu parçada akide şekeri ile ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisine değinilmemiştir?
A) Yaşarlığını günümüzde devam ettirdiğine
B) Sözcüklerin lügat anlamıyla ilgili bilgilere
C) Farkılı türlerinin bulunduğuna
D) Bir gelenekle ilgisi olduğuna
E) Bazı türlerinin yapımının unutulduğuna
174
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
10. Çocuklar için kitap kapaklarını ve içlerini resimlerken
onlara resmi sevdirmeyi ve güzellik duygusunu bes-
lemeyi amaçlayan sanatçının son çalışması, çizgi film
karakteri hızlı kovboy Red Kit ve kriz anında özel yete-
nekleriyle yardımcısı olan Düldül ile ilgili. Bu kitap seri-
sinin en önemli özelliği, metinlerin de tamamen çizere
ait olması. Red Kit’in keskin zekâsını gösteren, herkesin
en bildiği sahneleri seçip karikatürize eden sanatçı, bu
metinleri renkli, âdeta canlı figürlerle süslemiş. Red Kit’in
her sayfada aynı kostümlerle değil başka renklerde ve
başka başka yüz ifadeleri takınmış hâlde resmedilmesi
tekdüzeliği kırıyor. Sanatçı, kullandığı sulu boya tekni-
ğiyle okuyucuda “Sayfalar arasında geziniyorum.” hissi
uyandırıyor. Sizleri vahşi Batı yolculuklarında Düldül ile
çoçukluğunuza tekrar tekrar götürüyor.
Bu parçada sözü edilen kitapla ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisi söylenemez?
A) Farklı bir yaklaşımla resimlendirildiği
B) Resimlerin, insanda gerçeklik hissi uyandırdığı
C) En çok beğenilen sahnelerin seçildiği
D) Resimlerin, çocuklarda ilgiyi canlı tuttuğu
E) Çocukların estetik algılarını geliştirmeyi amaçladığı
Diğer sayfaya geçiniz.

11. Edebiyat en basit anlamıyla insanı ilgilendirse de ilk edebî
eserlerden günümüze başka canlıların da alanı olmuştur.
Dönüp baktığımda edebiyatın dünyayı ve insandan yola
çıkarak hakikati anlama, anlatma becerisi başımı döndü-
rüyor. Çünkü edebiyat, gerçeklere ulaşma ve onları kav-
ratma becerisidir aslında. Aklıma, okuduğum kitaplardan
bazı sahneler geliyor: Dostoyevski’nin Suç ve Ceza’sının
unutulmaz karakteri Raskolnikov’un ağlayarak bir atın
boynuna sarıldığı sahne, kışkırtıcı filozof Nietzsche’nin
delilik krizlerinden birinde, kırbaçlanmış bir ata tutunarak
ağlaması, Ursula K. Le Guin’in Yerdeniz kitaplarındaki
haşin ejderhalar, Edgar Allen Poe’nun “kuzgun”u…
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
yoktur?
A) Tanımlama
B) Örneklendirme
C) Farklı türde cümleler
D) Koşul bildiren cümle
E) Niteleyici sözcükler
175
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 19
12. Kimsenin, en sonunda ulaşacağımız nokta nasıl olsa bü-
tün olumlu ögeleri içeriyor, diye başkalarını zorlamaya,
açık davranmamaya, insanları kendilerini doğrudan ilgi-
lendiren konularda bilgisiz ve katılımsız bırakmaya hakkı
yoktur. Yapılması düşünülen şeylerin insanların iyiliği için
tasarlanıyor olması da kimseye bu hakkı vermez. Kaldı ki
açık olmayan, demokratik denetim dışında kalan her şey
en sonunda yozlaşmaya, çürümeye mecburdur. Ayrıca
hiç kimsenin iyiliğini kendisinden daha fazla düşünmeye
yeltenmemiz için bir neden yoktur. İnsanlar kendileri için
düşünülen iyiliklerden haberli olmak bir yana bunun doğ-
rudan gerçekleştiricisi olmalılardır. Bu noktaya varabil-
menin ilk adımı ise her şeyin açıkta olagelmesidir. Buna
bağlı olarak da yapılacak her iş toplumsal iknaya, onaya
dayanmalıdır. Burada meşruluk temel bir sorun olarak
belirir. Kullanılan bütün yöntemlerde, mücadele biçimle-
rinde ve amaçlarda toplumsal meşruluk bir gerekliliktir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) İnsanların kendileriyle ilgili meselelerde bilgilendiril-
mesi gerektiğine
B) Halk tarafından kontrol edilmeyen sistemlerin zaman-
la bozulacağına
C) İnsanların kendilerine fayda sağlayacak süreçlerde
aktif olmaları gerektiğine
D) Toplumsal barışı bozacak uygulamalara iyi niyetle
bakılamayacağına
E) Yapılacak işlerde şeffaflık ve kanunlara uygunluğun
çok önemli olduğuna
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 19
13. Kilerdeki bakliyat, ağzı açık un paketi gibi anılar da güve
tutar. Artık onlara dar gelen küflenmiş giysilerini sıyırıp
atmak ister üzerlerinden. Naftalin kokulu kanatları çıkar,
hapsedildiği karanlık ve kilitli kuyularda. Canlanıverir hiç
beklenmeyen bir anda. Çoğalır da çoğalır. Güveler gibi
anılar da gün yüzüne çıkmak ister. Kimi yürüyerek, çırpı
bacaklarını sürüyerek çıkar; kimi de tozu dumana katıp
kanat çırparak çıkar. Kapatıldığı andan itibaren ışığı gör-
mek için kahramanca sessiz planlar yapar anılar. Temiz
hava almaktır tek dertleri, içilen bir fincan kahvenin ya-
nında vadedilen kırk yıllık hatırı aramaktır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
yoktur?
A) Benzetme
B) Somutlama
C) Deyim aktarması
D) Yinelemeler
E) Örnekleme
176
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
14. Eşitlik ideali, tarihin her döneminde insanları hareketlen-
diren bir itici güç olmuştur. İnsan yanındakine bakmış,
onu kendisinden üstün kılan nedenler eğer çalışma ve
beceriden kaynaklanıyorsa bu farkı daha fazla çalışarak
gidermeye çalışmış ve onlarla eşit oluncaya kadar gayret
göstermiştir. Bu da her zaman bir gelişme nedeni olmuş-
tur. Buna bağlı olarak insanı insan yapan değerlerin ba-
şında eşitlik ilkesi gelir. Bireyin kendisini yeryüzü bağla-
mında algılaması ve insanlığın bir üyesi sayması, ancak
diğer insanlarla eşit olduğuna inanmasıyla gerçekleşir.
Eşitlik, bir insanın kendisini insan olarak kavraması ve
herkesle aynı değerde olması gerektiğini duyumsama-
sıyla mümkündür.
Bu parçaya göre eşitlikle ilgili aşağıdakilerin hangisi
söylenemez?
A) Başkalarıyla aynı ideali paylaşmaya bağlı olduğu
B) İnsan olmanın vazgeçilmez gerekliliği olduğu
C) İnsana evrensel aidiyet bilinci kazandırdığı
D) İnsanların birbirlerinden üstün olmadığını hissettirdiği
E) Gelişme için motivasyon kaynağı olduğu
Diğer sayfaya geçiniz.

15. Binlerce evde, sayısız uzun ilişkide kış uykusuna yatıyor
sevmek. Hayatın eften püften meşguliyetlerinden dola-
yı üzerine bir battaniye çekerek o kadar derin uyuyor ki
bazen öldü sanıyorsun. Sevgiyi de uyandırmak gerek
demek ki. Bazen evhamlı teyzeler gibi dinlemek lazım,
nefes alıyor mu diye. Ruhun kasları da alışır çünkü mis-
kinliğe. Kalp tembelliği olur bazen. O zaman hop hop, ani
ve kesin bir kararla yeniden sevme hareketlerini yapmak
gerek. Baştan bir ağrı yapar, o da bir kas nihayet. Fakat
ağrı iyidir, ruhun kaslarının varlığını hatırlatır insana. Ne-
ticede sevmek de bir idman meselesidir.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Benzetme B) Kişileştirme
C) İkilemeler D) Kuralsız cümleler
E) Örnekleme
16. Neyzen Tevfik; adını çaldığı enstrüman ile özdeşleştiren,
hayatın her türlü hesabından uzak yaşantısı ve kimseyle
kıyaslanamayacak kişiliği ile yaşadığı dönemin de ken-
dinden sonra gelen kuşakların da dikkatini çeken, Türk
kültür hayatının özgün karakterlerindendir. Neyzen Tev-
fik’in musikişinaslığı kadar şairlik yönü, dile hâkimiyeti
de adıyla anılan özelliklerindendir. Devrimlere karşı ge-
lenlere karşı hicvini kullanmış; haksızlığa, yolsuzluğa ve
yozlaşmışlığa karşı şiirler yazmıştır. Bazı şiir kitapları çok
defa basılmıştır.
Bu parçadan Neyzen Tevfik ile ilgili olarak
I. kimseye benzemeyen bir yapısı olduğu,
II. daha sonraki kuşaklar tarafından örnek alındığı,
III. müzik ile ilgili yönünün daha güçlü ve etkili olduğu,
IV. şiirlerinde kullandığı üslubun şairle özdeşleştiği
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve III B) I ve II C) Yalnız IV
D) I ve IV E) II ve IV
177
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 19
17. Modernleşme Dönemi Türk edebiyatının en zayıf şubesi
çocuk edebiyatıdır desek abartı olmaz. Zira 1860 son-
rası Türk edebiyatının yazarları, şairleri, araştırmacıları;
ilgilerinin büyük bölümünü başta roman olmak üzere ti-
yatroya, hikâyeye, gazete ve dergi yazılarına, yani Batı
edebiyatının daha çok yetişkinleri, kısmen gençleri il-
gilendiren türlerine, o türlerin Türk edebiyatına adapte
edilmesine ve Türk şiiriyle Batı şiirinin kaynaştırılmasına
vakfetmişlerdir. Halk edebiyatına yönelik II. Meşrutiyet
sonrasında ortaya çıkan merak da ne yazık ki daha çok
şiirle sınırlı kalmıştır. Çünkü söz konusu ilgisizlik nede-
niyle, millî kültürü olduğu kadar evrensel insani refleksleri
de çocukların muhayyilesinde mayalayan ve edebiyatın,
kültürün özünü oluşturan masallar yeni edebiyatın taşra-
sına itilmiştir. Muhakkak bazı fabl denemeleri, çevirileri
ya da Tevfik Fikret’in Şermin’i gibi çocuk edebiyatı çerçe-
vesi içine giren istisnalar var. Dahası Eflâtun Cem Güney,
Pertev Naili Boratav gibi halk bilimcilerin Cumhuriyet Dö-
nemi’nde gerçekleşen derlemeleri var. Fakat bütün bun-
lar da akademinin sınırları dışına çıkarılamamıştır.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden yakınılmak-
tadır?
A) Batı'dan alınan bazı türlerin kültürümüzle uyumlu ol-
mamasından
B) Yenileşme Dönemi'nde çocuk edebiyatına gereken
ilginin gösterilmemesinden
C) Çocuklara yönelik çıkan eserlerin akademik düzeyde
kalmasından
D) Çocuk edebiyatında masal dışındaki türlerin az kulla-
nılmasından
E) Fablların ve çocuk şiirlerinin yetkin bir şekilde hazır-
lanmamasından
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 19
18. J.R.R. Tolkien hakkında sayısız inceleme ve değerlen-
dirme kaleme alınmıştır. Ancak bunların çoğu, onun ese-
rini merkeze alır ki bunda eleştirilecek bir şey yok. Öte
yandan bir yazar olarak Tolkien’i besleyen kaynaklardan
çoğumuz habersiziz. Owen Barfield, yakın bir dostu ola-
rak Tolkien’i etkilediği bilinen önemli bir düşünür. Öyle ki
Tolkien bir mektubunda, Hobbit’te dil bilimsel açıdan ile-
ri sürdüğüm tek şey dil felsefesine atıfta bulunmak için
geliştirdiğim garip, mitolojik metottur. Onu da Barfield’ı
okumayanlar -ne mutlu ki- fark edemez.” diyecek kadar
önemser dostunu. Barfield’ın eserleri, özellikle Anlamın
Yeniden Keşfi ve Görünüşleri Kurtarmak, mitopya (yapay
mitoloji üretimi) anlatılarının öncüsü Tolkien’i anlamak için
eşsiz birer fırsat.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Tolkien’in mitopya edebiyatının kurucusu olduğu
B) Tolkien’in Owen Barfield’dan önemli ölçüde etkilendiği
C) Tolkien ile ilgili pek çok inceleme-araştırma yapıldığı
D) Tolkien hakkında hâlâ yeterli bilgiye sahip olunmadığı
E) Owen Barfield’ın Tolkien’den daha büyük bir yazar
olduğu
178
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
19. Değerini yitirmeyen edebiyat eserleri herhangi bir dö-
nemle ilişkilendirilemez. Yaşadığımız dönemde klasik
olabilmiş bir edebiyat eseri çok zaman geçmeden dünya-
da tanınabilir. İletişim araçlarının etkisi başta olmak üzere
çeşitli faktörlerle bütün dünyaya hızlıca yayılabilir. Tabii ki
bu durum, eserin kalitesini kaybetmemesi ve ifadesinin
güçlü soluklu olması ile ilişkilidir.
Bu sözler, aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık
olarak söylenmiş olabilir?
A) Klasik eserler, en çok hangi çağlarda kendisine oku-
yucu kitlesi bulmuştur?
B) Bir edebiyat eserinin klasik özelliği kazanmasında ile-
tişim araçlarının etkisi nedir?
C) Bir yazınsal eserin klasik hâline gelmesi nelere bağlı
olarak gerçekleşmektedir?
D) Kısa zamanda klasik olan bir yazınsal yapıt, dönemini
ne kadar yansıtabilir?
E) Bugün kaliteli edebî eserler verebilmek için eski ya-
pıtlara ihtiyaç var mıdır?
Diğer sayfaya geçiniz.

20. Fakir Baykurt; köyle ilgili roman ve öykülerinde genel-
likle, anlattığı köylerde yaşayan insanların çaresizliğini,
bırakılmışlığını, yalnızlığını, ötelenmişliğini aktarmanın
yanında köyden kente göçü, yurt dışına özellikle Alman-
ya’ya çalışmaya giden bireylerin ikilemini, Anadolu’ya
gönderilen öğretmenlerin terk edilmişliğini, kasabada
çalışan memurlar ile işçiler arasındaki çatışmaları vb. ele
alır. Eserlerinde anlattığı kişileri kendi gündelik dilleriyle
canlı bir şekilde konuşturur ve onları derin ve sarsıcı et-
kilerle yansıtır. Ona göre edebiyat eseri; yazıldığı döne-
min tarihsel, toplumsal renklerini, özelliklerini içermeli ve
az da olsa “belge işlevi” yüklenmelidir. Yazar, eserlerini
oluştururken gece gündüz edebiyatı düşünür, bunun için
okur, bunun için gözlemler, bunun için yazar. Birbirinden
güçlü eserler vererek adını yurt dışına kadar duyuran ya-
zar, yazmaktan vazgeçmez ve çoğunlukla Varlık ve Türk
Dili dergilerinde yayımlanan yapıtlarını ölünceye kadar
devam ettirir.
Bu parçaya göre Fakir Baykurt’un eserlerinde aşağı-
dakilerden hangisi bulunmaz?
A) Bazı karşıtlıklar
B) Otobiyografik izler
C) Nesnel yaklaşım
D) Konuşma dili
E) Gerçekçi karakterler
179
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 19
21. Zeytinin ana vatanı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni de
içine alan Yukarı Mezopotamya ve Güney Ön Asya’dır.
Zeytinin dünyaya yayılışı farklı yoldan olmuştur. İlk kültü-
re alınışı ve ıslahı Samiler tarafından gerçekleştirilmiştir.
Arkeolojik çalışmalar, zeytin yetiştiriciliğinin MÖ 4000’li
yıllara kadar dayandığını göstermektedir. İlk Grek ve
Roma yazıtlarında zeytinin barış ve birlikteliğin ebedî
simgesi olduğuna değinilmiştir. Kuran, İncil ve Tevrat’ta-
ki sayısız bölümde zeytine yer verilmiştir. Tarihî gelişimi
içinde birçok efsaneye kaynak olan zeytin, eski uygarlık-
ların yazıtları ve kutsal kitaplarda yer almıştır. MÖ, Atina
Anayasası’nda yer alan ve Aristoteles tarafından kaleme
alınan “Devlet malı veya özel mülkiyet farkı olmaksızın
zeytin ağacını kesen veya deviren herkes mahkemede
yargılanacaktır, suçlu bulunursa idam edilmek suretiyle
cezalandırılacaktır.” sözü zeytin ağacının tarihteki yeri ve
önemini anlatmaktır. MÖ 4000’lerde kültür bitkisine dö-
nüştürülen zeytinin yağının çıkarılması ve kullanımının
yaygınlaşması ancak bin beş yüz iki bin yıl sonra gerçek-
leşmiştir.
Bu parçaya göre zeytinle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir?
A) MÖ 4000'li yıllardan itibaren geniş bir kullanım alanı
olmuştur.
B) Tarihin her döneminde bereketin simgesi olarak kal-
mıştır.
C) Geçmişte rağbet görmüş ve birçok yazılı kaynakta
adı geçmiştir.
D) Tarihte zeytinyağı her dönemde insanlar tarafından
kullanılmıştır.
E) Sağlık için çok faydalı olduğundan tıp alanında da ya-
rarlanılmıştır.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 19
22. Dünya kurulduğundan beri sessiz sedasız Akdeniz’e
akan Nil Nehri, Mısır topraklarının büyüleyici gerdanlığı-
dır. Mısır için bir hayat kaynağı ve bereket timsali olan
Nil Nehri, tarih boyunca ülkenin sosyokültürel hayatında
büyük rol oynamıştır. İnsan vücudu için kan neyse Mısır
için de Nil Nehri o olmuştur. Sulamada ve taşımacılıkta
aktif olarak kullanılmış olup bugün de bu hayati vazife-
sini devam ettirmektedir. 6650 kilometrelik uzunluğuyla
dünyanın en uzun nehri olan Nil, etrafında hüküm süren
nice medeniyete tanıklık etmiştir. Havzası Afrika kıtasının
onda birini kaplayan bu nehir, güneyden kuzeye doğru
akar. Beyaz Nil, Mavi Nil ve Atbarah adlarını taşıyan üç
ana kolu bulunmaktadır. Kaynağına ulaşma çabalarının
sonuçsuz kalması, kopup geldiği kaynak hakkında farklı
rivayetlere yol açmış; bu rivayetlere birtakım dinî ve efsa-
nevi bilgiler karışmış ve Nil, gizemli bir su olarak adından
hep söz ettirmiştir.
Bu parçada Nil Nehri ile ilgili olarak aşağıdaki yargı-
lardan hangisine değinilmemiştir?
A) Hangi kaynaklardan beslendiğine
B) Kutsiyet atfedilen bir nehir olduğuna
C) Mısır halkı için ekonomik ve sosyal yönüne
D) Çevresinde hangi uygarlıkların oluştuğuna
E) Eskiden beri yaşamsal bir öneme sahip olduğuna
180
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
23. Nahcivan Nehri’ne hâkim bir yerde, geniş bir platform
üzerinde bulunan Mümine Hatun Türbesi, atabekliğin
kurucusu Şemseddin İldeniz’in karısı Mümine Hatun için
oğlu Muhammed Cihan Pehlevan tarafından 1186’da
yaptırılmıştır. İldenizliler Dönemi’nin mimarisinin en gör-
kemli eseridir. İçten silindirik, dıştan on köşeli bir yapı
olan kümbet, tamamen tuğladan inşa edilmiştir. Etrafını
çevreleyen kuşatma duvarı ve çifte minareli taç kapısı
yıkılmış, günümüze gelememiştir. Dış sütunlarına Yasin
suresi nakşedilmiş olan yapı, açık mavi veya firuze çiniler
ile süslenmiştir. Bu yapıda ilk kez bütün yüzeylere yayılan
çini süsleme görülmektedir. Yıldız motifleri ve sekizgen-
lerin ortasında bitkisel motiflerle zenginleştirilmiş “Allah”
yazıları yer almaktadır. Bu yazılar bütün yüzeylerde tek-
rarlanmıştır.
Bu parçada sözü edilen türbeyle ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Kimin ne zaman yaptırdığına
B) Dış mimari özelliklerine
C) Uygun bir konuma inşa edildiğine
D) Yapısındaki bozulmaların nedenine
E) Yapımında ne tür malzeme kullanıldığına
Diğer sayfaya geçiniz.

24. Çağımızın en önemli sorunlarından olan iklim değişikli-
ği, atmosferdeki karbondioksit miktarının giderek artma-
sından kaynaklanıyor. Pek çok doğal süreç, atmosfere
karbondioksit salınımıyla sonuçlanıyor. Özellikle Sanayi
Devrimi’nden sonraki süreçte, insan etkinlikleri sonucun-
da atmosfere salınan karbondioksit miktarı çok artmış-
tır. İklim değişikliğiyle savaşmanın en iyi yollarından biri
de ağaç dikmektir. Çünkü ağaçlar, fotosentez sırasında
atmosferdeki karbondioksidi tüketirken oksijen ve besin
üretiyor. Özellikle hızlı büyüme sürecindeki genç ağaçlar
atmosferden yüksek miktarda karbondioksit alıyor. Araş-
tırmacılar, ağaç dikmenin tek başına yeterli olmayacağını
ancak fosil yakıt tüketiminin azaltılması ve diğer önlem-
lerle (örneğin yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanı-
mının yaygınlaştırılması, karbon yakalama ve depolama
gibi temiz enerji teknolojilerinin geliştirilmesi) bir arada
uygulandığında etkili olabileceğini belirtiyorlar.
Bu parçaya göre,
I. Belli türdeki ağaçlar oksijen ve besin üretimini daha
fazla gerçekleştirmektedir.
II. Karbondioksit miktarının artmasında birçok faktör rol
oynamıştır.
III. Küresel iklim değişiklikleriyle mücadele için bütün ül-
kelerin iş birliği yapması gerekmektedir.
yargılardan hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve III B) Yalnız III C) Yalnız II
D) I ve II E) Yalnız I
181
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 19
25. Ben, romanı ve öyküyü bir sanat eseri olarak nitelemem.
Tiyatronun ve şiirin yanında romanın ve öykünün esame-
si bile olmamalı. Tiyatro yazarları ve şairler her şeyi yerli
yerinde kullanır. Onlarda dil, annelerin ak sütü gibi saf ve
temizdir ve o dili ilmek ilmek işlerler. Uzatmadan, oku-
yucuyu ayrıntıya boğmadan ve samimiyetle... Roman-
cılar ise romanın hacimli olma özelliğini bahane ederek
romanlarını işe yarar ve yaramaz ayrıntılarla doldururlar;
dile ve teknik özelliklere neredeyse hiç önem vermeden,
gelişigüzel kaleme alıp içtenlikten yoksun bir şekilde ya-
zarlar. İşte roman ve öykü, bu yüzden bir sanat olarak
nitelenemez.
Bu parçaya göre tiyatro ve şiirin bir sanat olmasında
tiyatrocuların ve şairlerin,
I. yapıtlarını emek sarf ederek dikkatlice kaleme alma-
ları,
II. anlatım özelliklerine gereken önemi vermeleri,
III. eserleriyle insanlık hâllerini etkileyici biçimde yansıt-
maları,
IV. ele aldıkları içerikleri çalakalem yazmamaları
tutumlarından hangileri etkili olmuştur?
A) I, II ve IV B) II ve IV C) I ve III
D) I, II ve III E) Yalnız I
Deneme - 19 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.
TÜRKÇE
DENEME SINAVI -20
1. (I) İklim kurgu; iklim krizini ele alan, dünyanın bugününde ve
geleceğinde nelerin yaşanabileceği üzerine kafa yoran ve
bir öngörü sağlamaya çalışan bir edebî türdür. (II) İklim kur-
gu teriminin ortaya atılmasından kısa süre sonra bu türde
yayımlanan romanların sayısı ve sıklığı arttı. (III) İsveçli ak-
tivist Greta Thunberg’in başlattığı okul grevleri kısa sürede
dünyaya yayıldı ve iklim krizini dünyada en çok konuşulan
konulardan biri hâline getirdi. (IV) İklim krizi konusu ve kur-
gusu kitap satıcılarının da ilgisini kısa sürede çekmeyi ba-
şardı. (V) Amazon, Warmer adında bir koleksiyon hazırlaya-
rak ödüllü yedi yazardan iklim krizi öykülerini satışa çıkardı.
(VI) Müstakil bir tür olarak iklim kurgu bir yandan edebiyatta
yerini bu şekilde sağlamlaştırırken diğer yandan iklim krizi
konusu ve iklim kurgunun özgün özellikleri yavaş yavaş tüm
edebiyat türlerinde boy gösterecektir.
Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisine
düşüncenin akışına göre “İklim krizi edebiyatta giderek
daha çok yer bulurken bir yandan da bu konuyla ilgili far-
kındalık artmaya başladı.” cümlesi getirilmelidir?
A) IV B) V C) II D) III E) I
182
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
2. ----. Her ne kadar günlük hayatımızda moralimiz bozul-
duğunda ya da canımızı sıkan bir durum ile karşılaştığı-
mızda hemen “Depresyondayım!” desek de depresyon;
belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilen, psikolojik,
biyolojik ve sosyal faktörlerin birleşiminden oluşan son
derece karmaşık bir duygu-durum bozukluğudur. Depre-
sif hastalar, basit günlük aktiviteleri bile yapmakta güçlük
çekerler. İş, aile, para ve kendi sağlıkları ile ilgili konu-
lar; onların kafalarını aşırı biçimde meşgul eder. Derin
üzüntü durumları, karanlık ruh hâlleri, değersizlik veya
umutsuzluk duyguları, arkadaşlardan uzaklaşma vb. en
sık karşılaşılan depresyon belirtilerdir. Bu durum erken-
den teşhis ve tedavi edilmezse çok tehlikeli sonuçlar da
doğurabilmektedir.
Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Depresyon, tanımı yapılmış ve çerçevesi belirlenmiş
bir hastalıktır
B) Depresyon, hekimlerin kullandığı bir test ile teşhis
edilebilmektedir
C) Depresyon, tedavisi mümkün olan bir ruhsal hastalıktır
D) Depresyon, tedavi edilmezse yaşamı tehdit edebile-
cek durumlara yol açabilir
E) Depresyon, duygularımızı ve düşüncelerimizi olum-
suz yönde etkileyen bir hastalıktır
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 20

3. Arapça “haber” kökünden gelen “muhbir” kelimesi, haber
veren anlamını taşır. Sözcük başlangıçta, hakaret içeren,
aşağılayıcı bir anlamda kullanılmazdı. Nitekim bir zaman-
lar Osmanlı basınında muhbirler de görev yapıyordu. ----.
Babıali’nin kıraathanelerinde, mesela Meserret Kıraatha-
nesinde onu kaleme alacak olan muhabire anlatırlardı.
Muhbirlik resmen gazeteciliğin bir parçasıydı. Her ceride-
nin (gazetenin), her muhabirin “muhbir”leri vardı.
5. Millî Eğitim Bakanlığı, Türkiye’deki mesleki eğitimi son
yıllarda sektörlerin ihtiyaçları doğrultusunda yeniden ya-
pılandırdı. Meslek liseleri bugünlerde de ülke ihtiyaçları
için seferber edilmiş durumda. Koronavirüs salgını son-
rasında bu okullarda hareketlilik görülmeye başlandı.
Bu parça aşağıdakilerden hangisi ile sürdürülemez?
A) Mesleki eğitimin yeniden yapılandırılması neticesin-

Bu parçada boş bırakılan yere getirilebilecek en uy- de, geçen yıl bazı meslek liseleri yüzde birlik başarı

gun cümle aşağıdakilerden hangisidir? diliminden öğrenci aldı.

B) Temizlik ve dezenfeksiyon malzemelerinin üretimine

A) Haber veren kişiler olan muhbirler, okuma yazmaları
44 meslek lisesinde başlandı. MEB, 81 ilde 54 bin
kuvvetli olmadığından haberi yazamazlardı
okul ve pansiyonun temizlik ürünlerinin tamamını üre-
B) Muhbir sözcüğünün hakaret amaçlı kullanımı daha tebilir duruma geldi.
sonraki dönemlerde ortaya çıkmıştır
C) Şu an için 7 ilde seçilen mesleki ve teknik Anadolu
C) Osmanlı Dönemi’nde gazetelerin çalışma yöntemleri liselerinde N95 standardında maske üretimi, 21 ilde
ve yayın politikaları bugünkünden çok farklıydı 37 okulda da cerrahi maske üretimi yapılıyor.

D) Her kelime gibi muhbir kelimesi de zamanla anlam ve
kullanım farklılığına uğramıştır
E) Muhbirler, devlet yönetimi tarafından da değişik za-
manlarda çeşitli amaçlarla kullanılmıştır
D) Türk Plastik Sanayicileri Araştırma-Geliştirme ve Eği-
tim Vakfı iş birliği ile iki lisede tek kullanımlık çatal bı-
çak gibi ürünlerin üretimine geçildi.
E) Tek kullanımlık önlük ve tulum üretimi için İstanbul pi-
lot il seçildi. Yedi mesleki ve teknik Anadolu lisesinde
üretime geçildi.

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir yazının ilk cümle-

si olmaya uygundur?

A) Literatürdeki boşluğu doldurmanın yanı sıra, okura

geniş bir ufuk kazandırmayı da hedefliyor bu derleme
çalışmaları.

B) Aile, sevgi, arkadaşlık gibi konuları hayatın içinden

örneklerle ve gerçekçi bir dille işleyen Newberry Ödü-
lü sahibi yazar; resimli çocuk kitapları da yazmıştır.

C) Tüm çocukların “ince sesli”, “orta sesli” veya “kalın

sesli” olarak üçe ayrıldığı hayalî bir gezegendir burası.

D) Orta Doğu’da cereyan eden olayların gölgesinde,

mimar olma hayallerini yeşertmeye çalışan bir kızın
hikâyesini anlatıyor Elimi Bırakma adlı roman.

E) Gördüğümüz ama görmezden geldiğimiz, duyduğu-

muz ama zihnimizde yer etmeyen birçok olayı yeni-
den yaşıyor gibi olacaksınız.

183
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 20

6. (I) Vizyon sahibi olmak, gelecek ile ilgili net bir tabloya
sahip olmak demektir. (II) Biz nasıl bir gelecek istediğimi-
zi düşündüğümüz andan itibaren algıda seçicilik başlar.
(III) Düşündüğümüz geleceğe ulaşmak için gereken kay-
naklar algıda seçicilik ile harekete geçer ve bizi düşündü-
ğümüz, istediğimiz geleceğe doğru yöneltir. (IV) Algıda
seçicilik, gelecek ile ilgili net tablolara sahip olduğumuz-
da bize istediğimiz geleceğe ulaşma, kaynakları görme
ve değerlendirme konusunda fırsatlar sunacaktır. (V) Bir
vizyonumuz yoksa fırsatlar ve kaynaklar biz onları fark
etmeden geçip gidecektir. (VI) Vizyon sahibi olduğumu-
zu iddia ediyorsak buna izin vermememiz gerekir.
Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çı-
karılırsa paragrafın anlamında önemli bir değişme,
daralma olmaz?
A) VI B) V C) II D) I E) III
8. Yahya Kemal Beyatlı; her an şiir hisseden, düşünen ve
şiirle yaşayan biriydi. Akşamları Fatih’ten Taksim’e kadar
yürür, kahvehanelerde konaklaya konaklaya şiir konu-
şur, sabaha karşı yorgun argın apartmanımıza dönerdi.
Bilincinde yoğurup biçimlendirme aşamasında olduğu
şiirlerini bana okur, benden bunların dönütünü almak is-
terdi. Bir şiirde bir mısranın oturması için on yıl beklediği
olurdu kimi zaman. Bundan ötürü yaşadığı dönemde adı
“Esersiz Şair” olarak kaldı. Ama gecenin karanlığında
ışıldayan bir deniz feneri oldu onun şiirleri edebiyat dün-
yasında. Dilin el değmemiş bölgelerinden yeni tatlar dev-
şirir ve bu tatları ancak bilenler anlardı. Sessiz Gemi’deki
demir almak günü gelip çattığında sessizce ayrıldı ara-
mızdan meçhule giden bir gemiyle.
Bu parçaya göre Yahya Kemal Beyatlı, aşağıdakilerin
hangisiyle nitelenebilir?
A) Hoşgörülü, şiirlerini hayalci bir tutumla yazan

B) Çevresindekilerin görüşlerini uygulayan

C) Gözlemleyen, şiirlerinde yaşamı yansıtan

D) Özgünlüğü yakalayan, biçemi önemseyen

E) Şiirlerinde özlü bir anlatımı yeğleyen

7. (I) Vücudumuzun dışında veya sindirim sistemimizde yer

alan hücreler öldüğünde vücuttan atılıyor. (II) İçeride ka-
lanlar ise vücudumuzu hastalıklardan koruyan akyuvar-
lar tarafından tüketiliyor. (III) Ölü hücrelerden sağlanan
enerjinin bir kısmı yeni akyuvar hücrelerinin yapımında
kullanılıyor. (IV) Aklınıza şöyle bir soru gelebilir: Hücre-
lerimiz yenileniyorsa biz neden yaşlanıyoruz? (V) Birçok
hücre yenilense de bunun gerçekleşmesini sağlayan sü-
reçlerde zamanla aksamalar oluyor. (VI) Hücre üretimi
için talimatları taşıyan DNA’lar zamanlar hasar görüyor
ve hücre bölünmesi engelleniyor. (VII) İşte bu duruma da
yaşlanma diyoruz.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin

yerine “Vücudumuzdaki hücreler yenilendiği hâlde niçin
yaşlandığımızı merak edebilirsiniz.” cümlesi getirilirse
parçanın anlamında önemli bir değişme olmaz?

A) I B) II C) IV D) V E) VI

184
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.

9. Geçen aylarda bir şiir kitabım çıktı: Sözcüklerin Gücü.
Türkçenin incelikleri, güzellikleri sözcüklerin nerede ve
nasıl kullanılması gerektiği net bir şekilde görülsün diye...
İstiyorum ki ana dilini seven herkes ve gelecek kuşak-
lar, bu kitaptaki sözcükleri görsün ve şiirde ahengin nasıl
sağlandığını bilsin. Özellikle de edebiyat öğretmenlerinin
elinde olsun, gençlere ulaşsın bu kitap. Ama bunun bir
hayal olduğunu da biliyorum çünkü yeni nesil okurlarla
doku uyuşmazlığı yaşıyoruz. Onların da okuduğu, do-
laplarından eksik etmediği kitaplar; ana dilden kopmuş,
ahengi olmayan, âdeta kanadı yolunmuş bir kuş misali
kitaplar. Sonuç olarak okunurluk katsayısı ne denli yük-
sek ürünler ortaya koyarsanız koyun; nitelikli okurlar ol-
madıkça bu kitaplar, kitapçı vitrinlerinde yaşlanıp tarihin
gömülmüş bir hazinesi olarak kaybolup gidilecektir, defi-
ne avcıları onları bulana dek.
Bu parçaya göre yazarın, aşağıdakilerden hangisini
amaçladığı söylenemez?
A) Okurları kendi görüşüne göre şekle sokmak
B) Okurların öz dilini unutmasına engel olmak
C) Belli bir bilince sahip olan bir okur kitlesi oluşturmak
D) Gelecek nesillere kaliteli bir miras bırakmak
E) Herkesin takdir edeceği ahenkli şiirler yazmak
185
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 20
10. Resimlerinde rengi ön planda tutan ve soyut bir anla-
tım dilini tercih eden Mustafa Salim Aktuğ, Ankara Atlas
Sanat Galerisi’nde açtığı yeni sergisi Renkler ve Derin-
likler’de renklerin birbirleriyle etkileşimlerini, tek rengin
egemenliğinden çok renkliliğe uzanan geniş bir yelpa-
zede bir araya getiriyor. Etrafımızdaki nesneler, olay ve
oluşumlarla ilgili etkileşimleri sorgulayan geniş bir kurgu-
lama alanı olarak resimlerini oluşturuyor. Yapıtları; düşey,
yatay, diyagonal fırça tuşlarıyla yarattığı ritme, üst üste
yığılmaya ve istiflemeye dayalı renk senfonileri olarak al-
gılanabilir. İnsanın varoluş nedenini duyumsatan bu dizi
resimlerinde sanatçı, renklerin mistik anlamından içsel
huzura ve derin aydınlanmalara yolculukları yorumlamış-
tır. Renkte sonsuz bir evren arayışına yol alış gibidir onun
resimleri. Sanatçı; renk parçacıklarıyla evrende duruşu-
muzu, ilişkilerimizi, anlam arayışlarımızı sorgulamıştır.
Görünen dış dünyayı yansıtmak gibi bir amacı olmayan
sanatçı, toplumsal olayların insanda bıraktığı etkiler ve
yaşam mücadelesinin karşılığı olarak rengin güçlü devi-
nimine, hissettirdiği anlamlara yönelmiştir. Karşıtlıkların
dengesi, doğanın ve yaşamın gerçeği, gece-gündüz,
güz-bahar, kış-yaz, uyumak-uyanmak... tüm gerçeğimiz;
rengin gizeminde çeşitleniyor, derinleştiriliyor, yeni etkile-
şimlere kucak açıyor.
Bu parçadan Ressam Mustafa Salim Aktuğ ile ilgili
olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Çizdiği resimleri birbiriyle uyumlu renkler bütünü ola-
cak şekilde tasarlamıştır.
B) Tezatların uyumuyla renklerin sırlarında farklı boyut-
lara ulaşılabileceğini vurgulamıştır.
C) Somut evrendeki varlıkları çok renkli tablolar hâlinde
yansıtmak istemiştir.
D) Toplumsal yaşanmışlıkların insanda bıraktığı etkiyi
renklerin diliyle anlatmıştır.
E) Her olayı ve durumu karmaşık renklerle sembolize
ederek insanın iç dünyasına yönelmiştir.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 20
11. Dilimiz, konuşma dilimizden çok yazı dilimiz, yüz yılı aş-
kın bir süreden beri durmadan değişiyor. Bazıları dilin bu
kadar çok değişmemesi gerektiğini telaffuz ediyor. Ne-
den değişmesin ki? Değişmesini bir dileyen oldu, bir bu-
yuran oldu diye değil; değişmesi gerektiği için, değiştir-
mek zorunda olduğumuzdan, içimizden duyduğumuz için
değişiyor. Elimizdeki dille, dünden kalan dille, istediğimizi
söyleyemediğimiz, istediğimiz gibi söyleyemediğimiz için
değişiyor. Bu değişme bir bakıyorsunuz hızlanıyor, çok
kimseleri şaşırtacak, başlarını döndürecek kadar hızlanı-
yor; bir bakıyorsunuz ağırlaşıyor, artık duracak sanıyor-
sunuz. Ama durmuyor, durdurmak kimsenin elinde değil,
durabilse zaten çoktan dururdu.
Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yöntemlerden
hangisine yer verilmiştir?
A) Tanımlama
B) Tanık gösterme
C) Tartışma
D) Benzetme
E) Örneklendirme
186
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
12. Sorgulamasız kabul edilen bir değerler sisteminin zarar-
larına katlanmak durumunda olanların bir tepkiyle karşı-
laşmaları doğaldır. Eleştirisiz onaylanan araçların, kalıp-
ların evrensel biçimler olduğu gerekçesi ise uygulanan
tepeden inmeci yöntemleri haklı çıkarmaz. Batı için “çağ-
daşlaşma” diye bir sorun yoktur; Batı, önündeki bir ileri
örneğe göre kendini yeniden biçimlendirmeye girişmiyor.
Batı’da bütün alanlarda çok çekişmeli bir yarış izleniyor.
Batı’da da her an keskin bir kültür çatışması yaşansa bile
hiçbir zaman bir topluma yukarıdan aşağı zorlamayla kül-
türel kod değiştirildiği görülmemiştir. Kuşkusuz, acımasız
rekabet ortamında çeşitli kültürlerin tasfiyesi de yaşanı-
yor ama bu, hep kültür alanının araçlarıyla olmaktadır.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme-
miştir?
A) Avrupa uluslarının, başka uygarlıkların seviyesine
çıkma amacının olmadığına
B) Avrupa ülkelerinde, her alanda rekabete dayalı bir
anlayış olduğuna
C) Baskı ve zorlamaya dayalı metotların reddedilmesi
gerektiğine
D) Zayıf toplumların “evrensel değer” diyerek Batı’nın
değerler sistemini aldığına
E) Batı ülkelerinde de bazı kültürel araçların zamanla
devre dışı bırakıldığına
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 20

13. Kış güneşiyle mükemmel bir çehreye bürünen periba-
caları, eski uygarlıklardan izler taşıyan volkanik vadiler,
tartan pist yumuşaklığında yürüyüş parkurları, gizem-
li tüneller ve oksijen yüklü taptaze bir hava… Zirveleri
karla kaplı volkanik bir üçgende yer alan Kapadokya’nın
masalsı vadileri, kış aylarında olağanüstü güzellikte man-
zaralar sunuyor. Dev bir peribacasının eteklerinde eski
bir Taş Devri yerleşimini andıran Uçhisar, bölgenin do-
ğal kalesi kabul ediliyor. Nevşehir’e sadece 10 kilometre
uzaklıktaki bu sevimli köy, antikacı dükkânları ve butik
otelleriyle ünlü. Yanı başında uzanan Güvercinlik Vadisi,
derin ve uzun bir kanyonda, kayalara oyulmuş güvercin
yuvalarıyla ilginç bir görüntü oluşturuyor. 8 ve 9. yüz-
yıllardan kalma kaya kiliselerinin bulunduğu esrarengiz
vadinin içi akarsuların açtığı doğal tünellerle bezeli. İn-
sanların ve atların rahatlıkla geçebildiği bu tüneller, yürü-
yüş tutkunları ve fotoğrafçılar için mükemmel birer parkur
özelliği taşıyor.
14. Bir şiiri okurken şairin bir dizeden öteki dizeye ya da bölü-
me nasıl geçtiğine, sözcük seçimine, dili nasıl kullandığına
ve bununla birlikte ne anlattığına da dikkat ederim. Şairin
şiirinin ileti taşımaması da benim için önemlidir. Birden bir
leopar, bir çiçekli pencere, bir gam vakti, bir kalender, bir
lirik aşk karşılamalı sizi. Bunun yanında iç çekişlerimizi,
ürpertilerimizi, korkularımızı hissettirebilmeli şiir.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi yazarın, şiir
okurken dikkat ettiği yönlerden biri değildir?
A) Cümlelerin anlamca ve yapıca bağlanma biçimi
B) Okura mesaj verme kaygısı gütmemesi
C) Anlatımında hüzünlü duyguları okurda yaşatması
D) Konu alanının çok boyutlu bir nitelik taşıması
E) İmgesel bir anlatım özelliği barındırması

Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden

hangisi söylenemez?

A) Benzetmeye yer verilmiştir.

B) Birinci kişili anlatımla oluşturulmuştur.

C) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.

D) Anlatıcının beğeni duygusu ağır basmaktadır.

E) Betimleyici anlatımdan yararlanılmıştır.

187
TYT TÜRKÇE PARAGRAF Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 20
15. Resim eleştirmenleri, yapıtları değerlendirirken belirli bir
metoda göre hareket ederler. Betimleme, çözümleme,
yorumlama ve yargıya varma olmak üzere dört işlem adı-
mını kapsayan bu metot ile yapıttan bilgi edinirler. Meto-
dun ilk adımında, tabloda yer alan ve gözle görülen her
nesne tek tek listelenir. İkinci adımda, bu nesneler res-
min içine yerleştirilirken nelere dikkat edildiği örneğin ko-
num, renk, kontrast, ton gibi niteliklerin nasıl kullanıldığı
tespit edilir. Üçüncü adımda, ressamın kullandığı nesne-
ler ve bunların organizasyonuyla vermek istediği mesaj
ortaya çıkarılır. Son adımda ise o ana kadar elde edilen
bütün veriler bir arada değerlendirilir, yapıtı başarılı ya da
başarısız yapan nitelikler ortaya konur ve değerlendirilen
yapıtın niteliği hakkında son yargıya varılır.
Aşağıdakilerden hangisi bu metodu kullanan bir re-
sim eleştirmeninin süreç içinde soracağı sorulardan
biri olamaz?
A) Yapıt, ressamın diğer resimleri içinde nasıl bir yerde
konumlanmaktadır?
B) Sanatçının iletisini aktarmak için kullandığı varlıklar
nelerdir?
C) Ressam, tablodaki nesneleri hangi ölçütlere göre bir
araya getirmiştir?
D) Sanatçının bu yapıtıyla anlatmak, iletmek istediği
duygu, düşünce nedir?
E) Eser, hangi özelliklerine göre “iyi” veya “kötü” olarak
nitelenebilir?
188
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
16. Tim Parks’ın yeni yayımlanan kitabı Ben Buradan Oku-
yorum, ismiyle müsemma bir kitap. Aslında deneme türü-
nün karakteristiğine de uygun. Görünen o ki Tim Parks’ın
karakterine de uygun. Çünkü Parks’ın hemen her dene-
mesinde dikkati çeken, düşüncelerini söyleyişindeki ra-
hatlık. Yalnızca aynı isimli denemede değil, tüm kitabın
her satırında kendini nabız gibi duyuran bir cümle bu:
“Ben buradan okuyorum.” Varın siz de başka bir yerin-
den okuyun, demeye getiriyor aynı zamanda. Dolayısıyla
okuruna tepeden bakmayan, yalnızca kendi durduğu ye-
rin altını çizen, öte yandan onu da öyle kalın kalın çizme-
yen bir dili var denemelerin. Bir paragrafta belli bir fikri
savunacak hatta onda ısrar edecek gibi dururken yazının
sonuna doğru öteki ihtimalleri de duyuruveren, yer yer
okuruna ters köşe yapan bir yazar Tim Parks. Bu yönüyle
de ezberinizi çaktırmadan bozuyor. Çaktırmadan çünkü
hiç de dikine gitmeden yapıyor bunu. Öyle sert söylem-
lerle, koca ve iddialı cümlelerle değil. Nazikçe, belki biraz
da bıyık altından gülerek...
Bu parçaya göre Tim Parks aşağıdaki özelliklerden
hangisiyle ilişkilendirilemez?
A) Bencil B) Doğal C) Saygılı
D) Alçak gönüllü E) Öznel
Diğer sayfaya geçiniz.

17. Asırlardır kültürümüzde var olan kahve, sabahların daha
canlı başlamasını sağlayan, sohbetleri neşelendiren ve
kültürel bir motif olarak karşımıza çıkan içecek türüdür.
Kahve sadece bir içecek değil; aynı zamanda, sosyalleş-
mek için kültürel boşlukları, toplumsal değerleri ve inanç-
ları bir araya getiren toplumsal bir çalışmadır. Kahve iç-
mek nahif ve ince bir zevktir. Özel bir an paylaşımında
sohbetin kıvılcımıdır. Dünyanın hemen her yerinde insan-
lar kahve içme bahanesiyle bir araya gelir ve hayatlarını
birbirine, renklerini diğerlerine bulaştırır. Kahve içtiğiniz
her an bunun ne kadar özel bir ritüel olduğunu hatırlayın.
Kahve içmek, gündelik hayatın temposundan anlık bir
uzaklaşmadır. Dinlenme ve bir içe dönüş hâlidir kahve iç-
mek. Kahve içimi, mesleğimin getirdiği yoğunluğa bir çe-
şit karşılıktır. Bir kahve içimi benim için bir nefes almaktır.
Bu parçadan hareketle kahve ile ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Bazı zamanlarda insanı rahatlatan bir yönünün bu-
lunduğuna
B) İnsanların sosyalleşme adına yaptıkları bir etkinlik ol-
duğuna
C) Türk geleneklerinde damak tadıyla vazgeçilmez oldu-
ğuna
D) İnsanın iç dünyasına yönelmesine katkı sağladığına
E) Birçok ülkede insanların arasında iletişim ve etkileşi-
me zemin hazırladığına
189
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 20
18. Şiir, akıp giden hayatın içinden ufalanmış, elenmiş an-
lardan oluşur. Kişisel yaşantıların ve tecrübelerin ürünü-
dür. Bir anlık coşkunun, bir sesin, bir duygunun ürünüdür.
Karada yaşayan, havada uçmak isteyen bir deniz hayva-
nının bir parça günlüğüdür âdeta şiir. Hayattan cımbızla
çekilen küçük bir bölümün imgesel bir yansımasıdır. Dış
dünyanın tamamına bire bir denk olmayan bir sinemanın
karesidir özetle. Bütün bunlardan dolayı şiirde, hayatın
büyük bir bölümü yoktur.
Bu parçadan şiirle ilgili olarak
I. Çok farklı his, hayal ve deneyimlerin dışa vurumudur.
II. Değişik yazınsal türlere göre özlü bir yapısı vardır.
III. Yaşamı bütünüyle anlatması mümkün değildir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve III B) Yalnız III C) Yalnız II
D) I ve II E) Yalnız I
19. Türkiye’de sadece romanlarım yayımlandı fakat aynı za-
manda şiirlerim, öykülerim, denemelerim, grafik roman-
larım da var. Bütün yapıtlarımda, asla gerçekleşmeyen
şeylerin esasen ne kadar önemli olduğunu; yaşamaktan
menedildiğimiz hayatların kişisel hayatımız için, ulus ola-
rak kolektif hayatımız için aslında ne kadar önemli bir
yere sahip olduğunu; hiçbir zaman sahip olamadığımız
bu hayatların bizim hayal gücümüzde nasıl bir şeye dö-
nüştüğünü anlatmaya çalıştım. Romanlarımda bunu daha
çok başardığımı söyleyebilirim.
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir
yanıt olabilir?
A) Edebiyat yolculuğunuzda amacınıza ulaşabildiniz mi?
B) Yazın yaşamınızda kırılma noktanız neresiydi?
C) Roman dışındaki eserleriniz neden fazla bilinmiyor?
D) Eserleriniz Türkiye’de mi yurt dışında mı daha çok ilgi
gördü?
E) Eserlerinizde hayal ile gerçeğin çatışmasını anlatmayı
nasıl başardınız?
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 20
20. Çoğu insan, günümüzde rüyaların geleceğe dair mesaj-
lar taşıdığını ve karmaşık olmasına rağmen kişiye önemli
bilgiler verebileceğini düşünür. Fakat kimi zaman hiçbir
şekilde anlamını çözemediğimiz ve gerçeklikten uzak
olan korkutucu veya tiksindirici rüyalar da görürüz. Aslın-
da rüyaların klinik anlamda psikolojideki önemi, 1900’lü
yıllarda Freud’un rüya analizlerine dair çalışmalarıyla
başlamıştır. Freud’a göre rüyalarımızın bize tuhaf gelme
sebebi, şizofreni gibi ruhsal problemlerde gerçeklikten
kopmak olarak adlandırabileceğimiz psikoz durumları
ve rüya gören sağlıklı kişilerin benzer mekanizmalarının
aktif hâle gelmesidir. Freud’a göre rüyalar, tam olarak
benliğin açığa çıkarttığı hayaller ve halüsinasyonlardır.
Bu halüsinasyonlar aracılığıyla, benliğin arzu ettiği ilkel
dürtüler açığa çıktığı için kişide rahatlama meydana gelir.
Bu şekilde rüya gören kişi, psikoz yaşayan kişi ile aynı
bilişsel deneyimi yaşıyordur. Bu da normal hayatta sahip
olmadığımız, bize yabancı gelen tuhaf düşünce ve dav-
ranışlarda bulunduğumuz rüyalar görmemizin en anlaşı-
lır açıklamasıdır. Son zamanlarda rüya üzerine yapılan
nörofizyolojik araştırmalar, kişinin mantık ve düşünme
yetisi olan bölgelerin rüya gören kişide baskılandığını
ve ilkel merkezlerin aktif hâle geldiğini ortaya koyarak
Freud’un bu ilginç rüya teorisine destek sağlamıştır.
Bu parçadan hareketle rüyalar ile ilgili olarak
I. İnsanlar arasında değişik anlamlar yüklenip yorum-
lanmıştır.
II. Nörofizyolojik araştırmalar yapanlar tarafından daha
ayrıntılı incelenmiştir.
III. Freud’un yaptığı çalışmalardan önce klinik açıdan
önemli görülmemiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve III B) Yalnız III C) Yalnız II
D) I ve II E) Yalnız I
190
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
21. Küçürek öykü, bir tür olarak şiirdeki haiku yahut rubai ile
kıyaslanabilir. Öykü, alabildiğine daraltılmış ve sınırlan-
dırılmış bir andan yahut kesitten ibarettir. Çoğu zaman
başı ve sonu net değildir. Sözün en ekonomik kullanıl-
dığı hatta çoğu zaman büyük boşluklar bırakacak denli
ekonomik kullanıldığı bir türdür küçürek öykü. Küçürek
öykü, sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla daha beğenilen
bir tür oldu. Elbette sosyal medya öncesinde de yazılırdı.
Ancak sosyal medyada yer alan kısa metinlerin payla-
şımlarının artmasına paralel olarak küçürek öykünün iro-
nik ve hikmetli nükteleri daha da ön plana çıktı. McLuhan
“Mesaj araçtır.” derken aracın mesajı belirleme gücünün
altını çizmişti. Küçürek öykü de aracın baskın bir şekil-
de belirlediği bir “tür” olarak okunabilir. Belki de zamanla
“küçürek öykü”, bir öykü türü olmaktan çıkıp görselliği ve
teknolojiyi de kullanarak kendi ayakları üzerinde duran
bağımsız bir anlatı türüne dönüşecek.
Bu parçaya göre küçürek öykünün giderek popüler
hâle gelmesinin temel nedeni aşağıdakilerden han-
gisidir?
A) Diğer öykülere göre açık bir anlatımının olması
B) Sosyal medyada işlevsel bir biçimde kullanılması
C) Bağımsız bir tür olarak özgün nitelikler barındırması
D) Şiirsel bir anlatıya sahip özelliklerinin bulunması
E) Olayların karışık bir şekilde verilmesi
Diğer sayfaya geçiniz.

22. Mark Twain, hiç şüphesiz Amerikan edebiyatının en önem-
li ve değerini, özünü hiç kaybetmeyen yazarlarından biri.
Babasının bir çiftlik sahibi olması ona doğayı ve canlıları
yakından gözlemleme fırsatı sunmuş ve onun kalemini bu
hayal gücü ile besleyerek pek çok ölümsüz eser vermesini
sağlamıştır. 1976’da yayımlanan Tom Sawyer’in Serüven-
leri ve sonrasında gelen Mississippi’de Hayat ve Huckle-
berry Finn’in Serüvenleri ile biten üçlemenin Twain’in baş-
yapıtı olarak kabul görmesinin sebebi bu hayal dünyasıdır.
Bugün bile güncelliğini koruyan bu kitaplar, çocukların ve
büyüklerin baş ucu eserleri arasındadır.
Bu parçada Mark Twain ile ilgili olarak asıl anlatılmak
istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A) Her dönemde farklı okur kesimleri tarafından beğenil-
miştir.
B) Mississippi’de Hayat ve Huckleberry Finn’in Serüven-
leri ile tanınmıştır.
C) Macera türündeki eserleriyle okurların hayal dünyasını
zenginleştirmiştir.
D) Dış dünyaya ait gözlemlerini hayal âlemi ile zenginleş-
tirmiştir.
E) Gözlemleriyle, duygu dünyasını yapıtlarına yansıtmıştır.
191
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
Deneme - 20
23. Bazı kadınlar vardır, ilk başta varlığını çok hissedemez-
siniz onların; coşkulu ya da farklı değillerdir onlar. Sanki
hep oradadırlar, olmaları gereken yerde. Fakat bir şe-
kilde dikkat kesilirseniz o durağanlıklarının içinde bam-
başka denizlerin var olduğunu görürsünüz. Doğru yerde
susar, doğru yerde konuşurlar. En çok da dinlerler. Daha
da önemlisi basit gibi görünen soruları sorarak zihninizin
en arka yerinde kalmış, saklanmış belki de uyuyan bir
şeyleri uyandırır; şaşırtırlar. Bu kadınların yanından neyi
düşündüğümüzü tam olarak bilemeden, ismini koyama-
dığımız ama zihnimizi karıştıran bir duyguyla ayrılırız.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Bazı kadınların, kişilerin duygu ve düşünce dünyasına
iddiasız bir şekilde nüfuz etme gücü vardır.
B) Kimi kadınlar, yaşama sevincini ve pozitif enerjisini
hiçbir zaman kaybetmez.
C) İçinde kopan fırtınaları dışına yansıtmayan kadınlar,
insanları daha çok etkiler.
D) Tavır ve davranışlarıyla dikkat çeken, baskın karakter-
li kadınlar, başkalarını gölgede bırakmak isterler.
E) Kimi kadınlar, gösterişli bir yaşam tarzından uzak dur-
mayı tercih ederek ilgi odağı olurlar.
Diğer sayfaya geçiniz.
 Deneme - 20
24. Her zaman, yazmada kolaya kaçmaktansa zor olanı yap-
mayı tercih ettim. Bu da beni ben yapan niteliklerimden
biri oldu. Bunu yaparken sözcüklerin herkesçe bilinme-
yen anlamları üzerinde bir yapı işçisi gibi kılı kırk yararak
çalıştım. Bazen Yahya Kemal gibi bir sözcük için on yıl
beklemesem de aylarca kafa yordum. Zamanla zorlukla-
rın benim için kolay hâle geldiğini, yazmanın yaşamımın
gayesine dönüştüğünü dolayısıyla da yazmadan yaşaya-
madığımı gördüm. Yazarak yaşamla ilgili içimde yanıtını
bulamamış soruların yanıtlarına ulaşıp, yazdıkça içimde-
ki huzursuzluklara çare bulup ruhsal dinginliğe ulaştığımı
hissettim; bu da benim hayatım oldu.
Kendisini bu şekilde tanıtan bir yazar için söylenebi-
lecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yapıtlarında anlatım özelliklerine içerikten daha fazla
önem vermiştir.
B) Yazmayı hayatının ayrılmaz bir parçası olarak gören
titiz bir üslupçu kişiliği vardır.
C) Edebiyat çalışmaları ile hayatına yön vermeye gayret
eden bir sanatçıdır.
D) Üslup konusunda Yahya Kemal’i örnek alarak eserle-
rini oluşturmuştur.
E) Hayatta güçlüklerle mücadele etmeyi ilke edinmiştir.
192
TYT TÜRKÇE PARAGRAF
25. • Manyetik alan okuma, özellikle genç loggerhead
kaplumbağalar (caretta caretta) için çok büyük önem
taşımaktadır. Bu kaplumbağalar, yaşamlarını ancak
Sargossa Denizi’ni çevreleyen bir dairesel sistem
olan Kuzey Atlantik Dönencesi’nde sürdürebilmek-
tedir. Ancak çeşitli araştırmalar, kaplumbağaların bu
dönencede kalmak için kendi manyetik ölçümlerini
kullandığı zaman, dünyada manyetik alanların değiş-
mesi sebebiyle olumsuz sonuçlarla karşılaşıtığını ve
toplu ölümlerin gerçekleştiğini ortaya koymuştur.
• Aralarında Türkiye’nin de yer aldığı Akdeniz ülkele-
rinde yapılan bir araştırmaya göre deniz kirliliği nede-
niyle caretta caretta kamplumbağalarının yarısından
çoğunun (%63) sindirim sisteminde plastik bulunmuş
ve bu kamplumbağaların bir kısmı yaşamını yitirmiş-
tir. Bu da denizlere plastik ürünlerin atılmamasının bu
canlılar için ne kadar önemli olduğunun göstergesidir.
Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini gös-
termektedir.
B) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vur-
gulamaktadır.
C) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almak-
tadır.
D) Aynı fikirleri pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sun-
maktadır.
E) Farklı üsluplar kullansa da konuyu benzer nedenlerle
açıklamaktadır.
Deneme - 20 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.