Universidad Nacional de San Antonio Abad del Cusco

Instituto de Idiomas IID – UNSAAC

DOCENTE : Lic. Mg. Juan Ccotohuanca Pucho

IDIOMA QUECHUA : I Ciclo
ESTUDIANTE : Yannina Challco Ttito
HORARIO : 18:30 a 20:00 pm.
DÍA : lunes a viernes
MES : setiembre 2023

Qosqo – Perú
TEMA DEL TRABAJO:
1. Un discurso en quechua.
2. Una poesía en quechua
3. Un cuento en quechua.
4. Una canción en quechua
5. Video gravado. Tema libre.

TRABAJO DEL IDIOMA QUECHUA:

1. REDACTAR UN DISCURSO EN QUECHUA. (4P)

LLAQTAYPA
P’UNCHAYNINPI

Allin p’unchay wayqepanaykuna, llapallakista napayukuykichis llapan

sonqoywan, umalliqmanta pacha qallarispa, ari kunan p’unchaytaq hatun
huñunakuypi taririkunchis llaqtanchis p´unchayninpi, kaypi taririkunku
sapanqa ayllukunamanta.
Pisqa wataka kanman pisilla, manaya, pisqa wataka askhañan cheymi
llank´anchisña, imaymanataña ruwanchis llaqtanchis rayku chaypi kashan
wasi huñunakuy, k´ara q´onpo haythana panpa. Kunanmantaka astawan
kalpachakusun ch´ullalla puririsun, ama qhepata qhawarisp.
Kunan unchay hoq watatawan hunt´ayukunchis ayllu kaspa, llapalla
kusiska taririkusun, kunan p´unchayka tusurikunapaq, takirikunapaq.
Chayllatan wayqepanaykuna rimayqamuni .
Añay, tupananchiskama.
¡ HAYLLI AYLLUNCHISPAQ¡
2. REDACTAR UNA POESÍA EN QUECHUA. (4P)

SONQOLLAY = MI CORAZON
POEMA = HARAWI

Manan kawsaymanchu, mana waylluyki kaqtin

Chay waylluyki sipiwan, mana sonqoypi kaptin
Sapa p´unchaylla yuyayki, sumaq uyachayki kusichin sonqoyta.
Kausayniy sutiykita uyariqtiy supayta kusikin.

¡Chaymi munayqui kawsayniypi!

Haku ripuna killaq chinkayunankama

Manas pipas tariwananchispaq
Killataq pakawasunsi wiñaypaq.

Makiyta hap´iy, maytapas ripusun

Ama khepata qhawaspalla purisun
Imatapas tupapakuspa
Qanrayku imatapas atillasaqmi
Makillayta ama kachariychu sonqollay.

Añay
3. REDACTAR UN CUENTO EN QUECHUA. (4P)

ATOQMANTA KUNTURMANTAWAN
WILLAKUY
Hoq pachas kaska hoq atoq, hoq kunturpawan tupaqtinkus kunturka nisqa
“hanan pachapi kusirikuy kanqa” chaysi atoqqa rikuyta munaspa “
noqapawan risunmanchu” nispa. Chaysi kunturka nisqa “ manan qanqa
yarqayta awantamuwaqchu”, chaysi atuqqa “¡manan wañumushaqchu
yarqaymantaqa!” nispa. Chaysi atuqtaqa kunturqa apaska wasa patanpi,
hanan pachaman chayaspaqa runakunaqa tapukusqaku ¿ ima uywataq
kayri? Nispa. Chaysi atoqqa k´uchuchallapi tiyaykuska, hanp´ara
ukhunkunapi tullukunata k´utupakushasqa. Chaysi kunturka atoqtaqa
tapusqa ¿ hacuchu? Nispa, chaysi atoqqa mana munaskachu, kunturka
pasapusqa, unay ninmanya atoqqa maskhaykusqa kunturtaqa.
Chaysi mana kuntur kapuqtin kutiyanpunanpaq wiqruta mañayukusqa
“¡pusarikuway!” nispa. Chaysi wiqruqa nisqa “q´eswata askhata ruway”,
chaysi atoqqa ruwayun, atoqqa tapuyukusqallataq “ ruwaruniñan ashka
q´eswataka” nispa. Chaysi wiqruqa nisqa “ q´eswawan watarukuy”, atoqqa
watarukusqa wiqawninmanta. Chaysi atoqqa tapuyukullantaq “ wayqey
kunanka watarukuninñan” nispa, wiqruqa kachayapun atoqtaqa. Chaysi
kuskan hanan pachapi kashaspa atoqqa nisqa wiqrutaqa niruska “k´arpa
senqa” nispa. Chaysi wiqruqa nisqa “q´eswakitan k´uturamusaq” nispa,
chaysi atoqqa mañayukuska “manañan kunanmantaqa nimusaykiñachu”
nispa, chaysi chayaypunanpiña kashaqtin waqmanta atoqqa k´amiramuska
“ k´arpa senqa” nispa. Chaysi wiqruqa k´uturanpuska q´eswanta, chaysi
atuqqa wawankunata nimusqa “qhatanakunata mast´amuychis”, aqnas
runakunaqa atoq wañunanpaq rumikunata puntasapata mast´arusqaku,
chaysi chayman wikch´uyakapusqa. Wijsanraq phatarapusqa. Anchipi
atoqqa wañuyapusqa.

Añay = Gracias
4. REDACTAR UNA CANCIÓN EN QUECHUA. (4P)

YUPAYCHAY TAKI
Kanpupi qora sumaqta t´ikan,
Urpikunapas sumaqtan takin.
Imaynan noqa llakisqa kayman
Dios yayallaymi waqaychakuwan. Kuti

Yayaq atiyninmi kaypi,

Churiq atiyninmi kaypi,
Santo Espiritunpiwan
Gloria, Diosta yupaychasun. Kuti

Iñiqmasilláy, ama musphaychu,

Diospa suyunta ñawpaqta maskhay,
Tukuy imapas yapaskan kanqa,
Nispan niwanchis Diospa qelqanpi. Kuti

Yayaq atiyninmi kaypi,

Churiq atiyninmi kaypi,
Santo Espiritunpiwan
Gloria, Diosta yupaychasun. Kuti
5. TRABAJO: EL VIDEO GRABADO. (4P)

Tema una poesía

SONQOLLAY