Hand-outs 8.
Second Language –Wikang natutunan bilang
Malayuning Komunikasyon
Kahulugan ng Wika
WIKA ay masistemang balangkas na sinasalitang tunog
na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo na ginagamit
ng tao sa komunikasyon na kabilang sa partikular na
kultura.
1. Monolinggwal– isang wika lamang ang alam ng
isang tao.
2. Bilinggwal– taong marunong magsalita ng dalawang
wika
3. Multilinggwal- taong marunong magsalita ng higit sa
dalawang wika at nauunawaan ang agham ng wika na
iyon.
4. Polyglot– mahigit sa tatlong wika ang ginagamit ng
isang tao
5. Linggwistika– maagham na pag-aaral ng wika
6. Linggwista– taong nag-aaral ng wika
MGA AGHAM NA NAGAARAL NG WIKA
PONOLOHIYA- pag-aaral ng makabuluhang ponema.
MORPOLOHIYA- pag-aaral ng salita
SINTAKSIS- pag-aaral sa ugnayan ng mga
pangungusap
SEMANTIKA- pag-aaral sa kahulugan
PRAGMATIKS- Pag-aaral sa praktikal na gamit ng salita
ORTOGRAPIYA- paraan ng pagsulat
May inilahad pa rin si Eastman (1982) kaugnay sa
paraan ng pagpili ng wika. Sa katunayan, may sampung
kategorya kung saan maaaring makapamili ng isang
wika na sasailalim sa estandardisasyon (Constantino,
1996.)
1. Indigeneous Language – Wikang sinasalita ng mga
sinaunang tao na nakapanirahan sa isang lugar.
2. Lingua Franca – Wikang gamitin ng mga taong may
magkaibang unang wika na may tiyak na layunin sa
paggamit.
3. Mother Tongue– Wikang naakwayr mula sa
pagkabata.
4. National Language–Wikang ginagamit sa politika,
sosyal at kultural na pagkakakilanlan.
5. Official language –Wikang ginagamit sa
transaksyong pampamahalaan.
6. Pidgin – (Nabuo sa pamamagitan ng paghahalu-halo
ng wika) Wikang kadalasang ginagamit ng mga taong
may magkaibang pinagmulang wika.
7. Regional Language – Komong wika na ginagamit ng
mga taong may magkaibang wikang pinagmulan na
naninirahan sa isang partikular na lugar.
karagdagan sa unang wika.
9. Vernacular Language –Wika ng isang sosyal na
grupo na nadomina ng ibang wika.
10. World Language – Wikang ginagamit sa malawak
na saklaw ng mundo.
ANTAS NG WIKA
Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang kategorya sa antas
na ginagamit ng tao batay sa kanyang pagkatao, sa
lipunang kanyang ginagalawan, lugar na tinitirhan,
panahon, katayuan at okasyong dinadaluhan.
1.Pormal – Ito ay antas ng wika na istandard at
kinikilala/ginagamit ng nakararami.
●Pambansa.
-Ito ay ginagamit ng karaniwang manunulat sa aklat at
pambalarila para sa paaralan at pamahalaan
-Mga salitang ginagamit sa mga aklat at babasasahing
ipinalalabas sa buong kapuluan at lahat ng paaralan
-Ang wikang ginagamit ng pamahalaan at wikang
panturo sa mga nagsisipag- aral.
Halimbawa: Asawa, Anak, Tahanan
●Pampanitikan o panretorika.
-Ito ay ginagamit ng mga malikhain manunulat.
-Ang mga salita ay karaniwang malalim, makulay at
masining.
Halimbawa:
Pambansa- Kapatid
Pampanitikan- Kapusod
2. Impormal. Ito ay antas ng wika na karaniwan,
palasak, pang araw-araw, madalas gamitin sa pakikipag-
usap at pakikipagtalastasan.
●Lalawiganin (Provincialism)
-Mga salitang kilala at saklaw lamang ng pook na
pinaggagamitan nito.
-May kakaibang bigkas at tono
Halimbawa:
Ina- Pambansa Mamay- Bikol
Iloy- Bisaya Nanang-Ilokano
●Kolokyal (Colloquial)
-Mga salitang ginagamit sa pang-araw-araw na
pakikipagtalastasan ngunit may kagaspangan at
pagkabulgar, bagama’t may anyong repinado at malinis
ayon sa kung sino ang nagsasabi.
Halimbawa:
Pormal- Aywan Impormal- ewan
●Balbal (Slang)
-Sa Ingles ito ay slang. Nagkakaroon ng sariling codes,
mababa ang antas na ito; ikalawa sa antas bulgar.
-Una ay hindi tinatanggap ng mga matatanda at mga
may pinag-aralan dahil hindi raw maganda pakinggan
-Kilala rin bilang salitang kanto o salitang kalye
Halimbawa: Mga Larangang Pangwika at ang
Pormal- Tatay/Ama Balbal- Erpat Intelektuwalisasyon ng Filipino

●Bulgar Ang mga Larangang Wika na Nagkokontrol

-Ito ang mga pagbaba sa moral ng isang tao.
Halimbawa ay mga mura tulad ng put*ng ina mo atbp
Dahilan kung bakit TAGALOG ang wikang Pambansa
1. Ito ay ginagamit sa sentro ng kalakalan.
2. Ito ay may pinakamayamang talasalitaan. Ang tagalog
ay binubuo ng 30, 000 salitang-ugat at 700 na panlapi.
3. Ito ang may pinakamaunlad na panitikan
4. Ito ang wikang ginagamit ng nakararami.
5. Madaling pag-aralan, matutuhan at bigkasin ito.
6. Ito ay may kahalintulad na wika sa iba.
(Controlling Domains Of Language)
Katangian:
1. “nagdidikta” ng wika at ng rehistrong gagamitin sa
larangan;
2. Nangangailangan ng pagbabasa at pagsusulat;
3. Nangangailangan nang paggamit ng wikang
natutuhan sa paaralan lalo sa mas mataas na
institusyon ng pag-aaral.
Kabilang dito ang:

Opisyales sa pagpili ng Wikang Pambansa 1. Pangasiwaang pampamahalaan

2. Agham, teknolohiya, at industriya
Mga Opisyales: 3. Edukasyon (elementarya, post-secondary na
bokasyonal at teknikal, tersiyarya, gradwado)
Pangalan Linggwahe Ginampanan Hal.: pagtatanggol sa pagpapanatili ng wikang Filipino
Jaime C. Veyra Visayang Tagapangulo hanggang kolehiyo
Samar 4. Mga propesyon
Cecilio Lopez Tagalog Kalihim at Punong
Tagapagpaganap Ang mga wika sa mga larangang nagkokontrol ay ang
Santiago A. Ilokano Kagawad wikang kadalasang higit na gusto ng mga tao dahil ito
Fonacier ang pangunahing wika sa mga Gawain. Ito ang wika
Kagawad, para sa hangarin ng pagsulong na sosyo-ekonomiko at
Pangkarunungan Sa Pilipinas, ang wikang iyon ay Ingles
Filemon Sotto Visayang (di nakaganap ng Layunin na palitan ng Filipino ang Ingles sa mga
Cebu tungkulin dahil sa nagkokontrol na larangang pangwika
kapansanan)
Ang Nagkokontrol nang Bahagya sa mga Larangang
Felix Salas- Visayang Kagawad Pangwika
Rodriguez Hiligaynon (Semi-Controlling Domains of Language)
Casimiro F. Bikol Kagawad
Perfecto Katangian:

Kagawad 1. Nangangailangan ng paggamit ng isang partikular na

Hadji Butu Muslim wika subalit hindi sa paraang kasinghigpit ng mga
(di nakaganap ng
tungkulin dahil sa
nagkokontrol ng larangang pangwika
maagang 2. Ipinapahintulot nito ang pakikibahagi ng isang tao sa
pagkamatay.) mga gawain ng larangan nang hindi kailangang
nagpapakadalubhasa sa pagsusulat.

Hinirang ni Pangulong Manuel L. Quezon ang mga Ang Di-Nagkokontrol

sumusunod na kagawad: na mga Larangang Pangwika
(Non-controlling Domains Of Language)
-Lope K. Santos (Tagalog), pinalitan ni Iñigo Ed.
Regalado Halimbawa:
-Jose I. Zulueta (Pangasinan) 1. Tahanan
-Zoilo Hilario (Kapampangan) 2. Lingua Franca
-Isidro Abad (Visayang Cebu)

Ano nga ba ang Teorya?
Ang teorya ay isang siyentipikong pag-aaral ng iba’t
ibang paniniwala ng mga bagay-bagay na may batayan
pero hanggang ngayon, hindi pa napapatunayan ng
lubos.
MGA IBA’T IBANG MGA TEORYA NG WIKA
1. Teoryang Bow-wow- Tunog na nalilikha ng mga
hayop at ng kalikasan gaya ng ihip ng hangin.
2. Teoryang Ding-dong- Sariling tunog ng lahat ng
bagay sa kapaligiran tulad ng tik- tok ng orasan.
13. Teoryang Coo coo- Tinutukoy nito sa mga tunog na
nalilikha ng mga sanggol na ginagaya ng mga
matatanda bilang pagpapangalan sa mga bagay-bagay
sa paligid.
14. Teoryang Hocus Pocus- Ayon kay Boree, ang
pinanggalingan ng wika ay tulad ng pinanggalingan ng
mga mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng
ating mga ninuno.
15. Teoryang Eureka! -Ayon rin kay Boree, ang ating
mga ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga
arbitraryong tunog upang ipakahulugan sa mga tiyak na
bagay. Nang nalika ang mga ideyang iyon, mabilis na
iyong kumalat sa iba pang tao at naging kalakaran sa
pagpapangalan ng mga bagaybagay.

3. Teoryang Pooh-pooh- Matinding damdamin bunga

ng pagkatakot, sakit, labis na katuwaan o kalungkutan.

4. Teoryang Tarara Boom De Ay- Tunog na bunga ng

mga nilikhang ritwal ng mga sinaunang tao.

5. Teoryang Sing-song- Isang teorya na kung saan ang

mga unang salita ay mahaba at musikal, at hindi
maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami.

6. Tore ng Babel- Ito ay mula sa Biblia sa Genesis 11:

1-9 na nagsasabi na ang buong lupa ay iisang wika at
iisang mga salita,

7. Teoryang Yo He Yo- Ayon- kay A.S Diamond, ang

tao ay natutong magsalita bunga ng kaniyang
puwersang pisikal.

8. Teoryang Ta-ta- Galing sa wikang Pranses, ito ay

nangahulugang paalam sapagkat kapag ang isang tao
ay nagpapaalam, siya ay kumakampay ang kamay nang
pataas o pababa.

9. Teoryang Jean Jacques Roussea- Ang kalayaan ng

tao ang nagtulak sa kanya na lumikha ng wika. Ang
unang wika ay magaspang at primitibo.

10. Teoryang Aramean- Sinaunang tao na nanirahan

sa Syria at Mesopotamia na ang wika ay ARAMAIC na
nagmula sa Afro- Asiatic Timog- Silangang Kanluran ng
Asya.
11. Teoryang Mama- Tinutukoy ito sa unang sinabil ng
sanggol, na dahil hindi niya masabi ang salitang ina o
ang Ingles na mother, sinabi niyang mama kapalit sa
mother.

12. Teoryang Hey you!- Ayon sa linggwistang si

Revesz, nagmula ang wika sa mga tunog na
nagbabadya ng
pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang (Tayo!).
Napapabulalas din tayo bilang pagbabadya ng takot,
galit o sakit (Saklolo!). Tinatawag din itong teoryang
kontak.