STAKEHOLDERS:

© All Copyrights Reserved

�ం��ట
ప�చయం
ఈ �య్ం��� 11వ మ�� 12వ తరగ� ( ఇంట�మ్�య�)��య్�థ్ల� ��ం� �కచ్రరల్�
సహయం� ఉం�� ��డ్ ఆ� ఇంట�మ్��� ఎ�య్�ష�, ఆం���� �� �త
��ం�ంచబ�ం�. �వన ���య్ల� �ం�ం�ం��వడం, ఒ�త్�� ఎ��క్వడం�
��య్�థ్ల� �కచ్ర�ల్ ఈ �య్ం��� స�యం� ��ంచవ�చ్. ఇ� ఆం���� �� ���ం�
��� ��� (ఏ�ఎ�ఆ��ఎ�), ఉఅ ఉEASE (ఎ�షన� అ���ం� ఆ� �ట్�ం�స్ �
ఎ�య్�ట�స్), మ�� ��� ��నష్� ఇం�� �ం�ష� ���త సం�కత్ం�
��ం�ంచబ�ం�.

ఈ �య్ం��� ఏ� అం��త్ం�?
ఒ�త్�, �కక్�� ��వం, మ�� ��� ఒ�త్�� ఎ��క్వ��� త�న ఆ�ర స�త
ఆచర�తమ్క ��గ్ల ��ం�న ఆ�ర స�త ఉ�హరణల� సంబం�ం� సమ��న
స����న్ ఈ �య్ం��� అం��త్ం�. సమ��న్ స�వ్��గం ���వడం, �మపదధ్��
�య్�మం �యడం, మం� ఆ�ర� అల��ల్ (�య్�ష� అం� ��ష�) వం� అ�క
అం�ల ��ం�న స��రం ఇం�� ఉం�ం�. ���� అరధ్ం����
ఉప��ం��వ��� ��� �నన్�నన్ ���� �ం�� ��మ్�� ఇం��
స����న్ �ం�ప���.

ఈ �య్ం��� అం�� ఉ�ద్�ం�న� ��

ఈ �య్ం����� స����� సంబం�ం� స��రం��ఖయ్ం� గమ�ంచవల�న�
ఎంట� �ఖయ్�న అంశ��టం� ఇ� ��షన� ��క� సల� �� స����
సంబం�ం�న ��య్�న్యం ����. ఒక ��య్�థ్� ప���న సల� మ�క ��య్�థ్�
వ�త్ంక�వ�చ్. ఇ� తకష్ణ ఫ��ల��చ్ తవ్�త ప��క్ర �రగ్ం��. అ�� ఈ
�య్ం����� �య్�ల�, ��న్�ల� �థ్రం� అ�స��త్ ఒ�త్�� అ������ం��, తమ
��య్పర�న లకాష్య్ల� ����ం�� అవసర�న ���య్ల� ��య్�థ్� ��� అ�వృ�ధ్
���గ����.

��ం�
ఒ�త్�� జ�ం� ��య్పర�న �జ�ల� అం��� �యతన్ం� అ� ��య్�థ్ల�, ఇ�
ఉ��య్�ల� ���న వన�� ఈ �య్ం��� ఉప�గప��ంద� �� ఆ��త్�న్ం.
 ÑçÙĶæ$ çÜ*_MýS
A…Ô¶æ… õ³i
01. ఒ�త్� మ�� �ర�� 01
02. ఒ�త్� మ�� �సప్ృహ, ప�కష్ల ఒ�త్�� 03
త�గ్ంచడం
03. ఒ�త్�� ఎ��క్వ��� ఆ�గయ్కర ��గ్� 05
04. ���స్ష� మ�� ఒ�త్� ��రణ� 07
ప��క్ర��గ్�
05. ఒ�త్�� త�గ్ంచడం 14
06. సమ��న్ స�వ్��గం ���వడం 22
07. ఆ�గయ్కర�న ఆ�ర� అల��ల్ (�య్�ష�
25
మ�� ��ష�)
08. �ష� ���� త�గ్ంచడం 27
09. ప�కష్ల� �ం� స����వల�న� 29
10. స�యం �రడం 31
 J†¢yìl A…sôæ HÑ$sìæ?
● Ððl¬§ýlsìæ §ýlÔ¶æ : ÐólVýSÐ]l…™èlOÐðl$¯]l {糆çܵ…§ýl¯]l & B…§øâ¶æ¯]l¯]l$ G§ýl$ÆøPÐ]lyýl… Ìôæ§é ™èlí³µ…^èl$MøÐ]lyýl….
● {´ë£ýlÑ$MýS Ýë¦Æ‡¬ÌZ ÚëMŠSMýS$ VýS$ÇM>Ð]lyýl…. §é…™ø M>ÇtÝëÌŒæ Ððl¬§ýlr ò³Æý‡$VýS$™èl$…¨ Ð]l$ÇĶæ¬
™èlVýS$Y™èl$…¨ & C¨ Ððl…r¯ól ™èlWY¯]l糚yýl$ Æý‡MýS¢´ùr$, àÆŠ‡t Æó‡r$ Ð]l$ÇÄ¶æ¬ Ô>ÓçÜ అ��రణ �థ్�� E…r$…¨.
™èlÆ>Ó™èl ½ï³, òßæ^ŒlBÆŠ‡ (àÆŠ‡t Æó‡sŒæ) Ð]l$ÇÄ¶æ¬ Ô>ÓçÜ Ý뫧éÆý‡×æ íܦ†MìS Ð]lÝë¢Æ‡¬. J†¢yìlMìS M>Æý‡×æOÐðl$¯]l
çœ$r¯]l fÇW´ùÄôæ$Ð]lÆý‡MýS$ Ô¶æÈÆý‡… A{ç³Ð]l$™èl¢…V> E…r$…¨.
● ™èlÆ>Ó™èl §ýlÔ¶æ : J†¢yìl GMýS$PÐ]lõÜç³# E¯]l²ç³#yýl$ {糆çœ$r¯]l.
● Ô¶æÈÆý‡… J†¢yìl àÆøï]lϯ]l$ {çÜÑçÜ*¢¯ól E…r$…¨. Ô¶æÈÆý‡ çÜ…º…«§ýlOÐðl$¯]l {糆çܵ…§ýl¯]lË$ ò³Æý‡VýSyýl… Ð]lËÏ
HM>{VýS™èl, ™èlÆý‡Pº§ýlª…V> BÌZ_…^èlyýl…, ¯ólÆý‡$aMøÐ]lyýl…, gêqç³MýSÐ]l¬…^èl$MøÐ]lyýl…, °Æý‡~Ķæ*Ë$
¡çÜ$MøÐ]lyýl… Ð]l…sìæ ÐésìæÌZ Br…M>Ë$ HÆý‡µyýl™éƇ¬. °Æ>Ô¶æ, _M>MýS$ÌZ Ð]l¬°W´ù™éÆý‡$.
● J†¢yìl ©Æý‡ƒM>Ë… Mö¯]lÝëW™ól ç³NÇ¢ AËçÜr §ýlÔ¶æMýS$ ^ólÆý‡$MýS$…sêÆý‡$.
● AËçÜr, Æý‡WÍ´ùÐ]lyýl…, B…§øâ¶æ¯]l, °Æ>Ô¶æ Ð]lËÏ ÆøVýS°Æø«§ýlMýS Ô¶æMìS¢ ºËïßæ¯]lç³yýl$™èl$…¨.

Ò$Æý‡$ J†¢yìlMìS VýS$OÆð‡¯]lr$Ï GÌê ^ðlç³µVýSËÆý‡$?

● _M>MýS$ Ð]l$ÇÄ¶æ¬ Møç³… : _¯]l² ÑçÙĶæ*ËMýS$ MýS*yé GMýS$PÐ]lV> çܵ…¨…^èlyýl…,
°Æý‡…™èlÆ>Ķæ$…V> _M>MýS$, ™èlÍϧýl…{yýl$Ë™ø Ð騅^èlyýl…
● C…sìæ Ð]l§ýlª, çÜ*PË$ÌZ¯]l* A…§ýlÇMîS §ýl*Æý‡…V> E…yýlyýl… : J…rÇV> E…yýlyýl…,
™èlÐ]l$¯]l$ ™éÐ]l¬ C™èlÆý‡$ËMýS$ §ýl*Æý‡…V> E…^èl$MøÐ]lyýl…
● Ô>ÈÆý‡MýS Ë„ýS×êË$ : AËçÜr, ™èl˯öí³µ, MýSyýl$ç³#¯öí³µ
● †¯]lyýl…, °{§ýl´ùÐ]lyýl…ÌZ Ð]l*Æý‡$µË$ : ò³Æý‡VýSÐ]l^èl$a Ìôæ§é ™èlVýSYÐ]l^èl$a
● {ç³Ð]lÆý‡¢¯]l Ð]l$ÇÄ¶æ¬ OÐðlQÇÌZ Ð]l*Æý‡$µË$ : _Æ>MýS$, Møç³… MýS°í³…^ólÌê
^ólĶæ$yýl… Ìôæ§é AçÜË$ ç³sìæt…^èl$MøMýS´ùÐ]lyýl…
● ^èl§ýl$Ð]l#ÌZ Ððl¯]lMýSºyýlyýl… : {糆© ò³§ýlª çÜÐ]l$çÜÅÌê A°í³çÜ$¢…¨
● MýS…V>Æý‡$, ¡{Ð]l B…§øâ¶æ¯]l.. Ð]l$ÇÄ¶æ¬ yìl{ò³çÙ¯ŒlMýS$ §éǡĶæ$Ð]l^èl$a

1
 §ól°Ð]lËÏ J†¢yìl MýSË$VýS$™èl$…¨?
● iÐ]l¯]l ç³Çíܦ™èl$Ë$, MýS$r$…º…ÌZ MýSËàË$, ™èlÍϧýl…{yýl$Ë ÑyéMýS$Ë$ Ìôæ§é §ýlVýSYÇÐéÆý‡$ ^èl°
´ùÐ]lyýl…
● õܲíßæ™èl$˯]l$ çÜ…´ë¨…^èl$MøÌôæMýS´ùÐ]lyýl…, õܲçßæ… Mö¯]lÝëW…^èlÌôæMýS´ùÐ]lyýl…, ™øsìæÐéÇ
J†¢yìl, »ñæ¨Ç…ç³#˯]l$ G§ýl$ÆøPÐ]lyýl…
● ´ëuý‡Ô>ËÌZ ç³NÇ¢^ólĶæ$Ð]lËíܯ]lÑ, ç³È„ýSË$ GÌê Æ>Ýë¢Ð]l$¯]l² §é°Oò³ B…§øâ¶æ¯]l
● ™èl¯]lMýS$ Ìôæ§é MýS$r$…º çÜ¿¶æ$ÅËMýS$ ™èlÆý‡^èl* A¯éÆøVýSÅ…
● ´ëuý‡Ô>Ë Ð]l$ÇÄ¶æ¬ °ÐéçÜ çܦÌêË$ ™èlÆý‡^èl$V> Ð]l*Æý‡$™èl$…yýlyýl…
● Ô>ÈÆý‡MýS Ð]l*Æý‡$μË$ Ð]l$ÇÄ¶æ¬ VýS$Ç¢…ç³#¯]lMýS$ çÜ…º…«¨…_¯]l VýS…§ýlÆý‡Vøâ¶æ…
● ™èlÐ]l$ VýS$Ç…_ {糆MýS*Ë BÌZ^èl¯]lË$ Ìôæ§é ¿êÐéË$
● ÑÑ«§ýl Æý‡M>ÌS 糯]l$Ë$ ò³r$tMøÐ]lyýl…, ™èlÐ]l$Oò³ ™éÐ]l¬ V>± Ìôæ§é ™èlÍϧýl…{yýl$Ë$ V>± ఎMýS$PÐ]l
A…^èl¯éË$ ò³r$tMøÐ]lyýl…

J†¢yìl °çÜμ–çßæ(yìl{ò³çÙ¯Œl)V> Ð]l*ǯ]l糚yýl$

Ð]l*Ð]lÊË$ {ç³Ð]lÆý‡¢¯]l ¯]l$…_ 2 ÐéÆ>Ë Oò³_Ë$MýS$ MìS…¨ Ë„ýS×êËÌZ Mö°² MýS°í³õÜ¢
yìl{ò³çÙ¯ŒlV> ¿êÑ…^èlÐ]l^èl$a
● Ñ^éÆý‡… Ìôæ§é _M>MýS$ MýSÍW…^ól Ð]l*¯]líÜMýS íܦ†, Hyýl$ç³# ò³Æý‡$VýS$™èl$…¨
● VýS™èl…ÌZ B¯]l…¨…_¯]l ÑçÙĶæ*ÌSOò³ Cç³#yýl$ BçÜMìS¢ ÌôæMýS´ùÐ]lyýl…

(A¯ðláyø°Ä¶æ*)
● ºÆý‡$Ð]l# ™èlVýSYyýl…, ò³Æý‡VýSyýl… Ìôæ§é Ý뫧éÆý‡×æ íܦ†° ´÷…§ýlyýl…ÌZ OÐðlçœËÅ…
● °{§ýl ò³Æý‡Vö^èl$a Ìôæ§é ™èlVöY^èl$a

● OòÜMøÐðl*rÆŠ‡ Ð]l*Æý‡$μË$ (B…§øâ¶æ¯]l Ìôæ§é º§ýlªMýS…)

● AËçÜr Ìôæ§é అశకత్త

● ™èlÐ]l$MýS$ ÑË$Ð]l Ìôæ§ýl¯]l² ¿êÐ]l¯]l Ìôæ§é Aç³Æ>«§ýl ¿êÐ]l¯]l

● HM>{VýS™èl ™èlVýSYyýl… Ìôæ§é A°Õa™èl™èlÓ…

● Ð]l$Æý‡×æ… VýS$Ç…_ 糧ól糧ól BÌZ^èl¯]lË$

Mú¯ðlÞÍ…VŠS / LçÙ«§éË$ (Ððl$yìlMóSçÙ¯Œl) Ìôæ§é Æð‡…yýl* AÐ]lçÜÆý‡Ð]l$Ð]l#™éƇ¬.

2
ç³È„ýSË J†¢yìl° ™èlWY…^èlyé°MìS
HÑ$ ^ólĶæ$VýSËÐ]l#?
● ç³È„ýSËÌZ J†¢yìl ™èlç³µ§ýl$. M>± Ð]l$¯]l… çÜ{MýSÐ]l$OÐðl$¯]l ȆÌZ Ð]lÅÐ]lçßæÇõÜ¢
§é°° A«¨VýSÑ$…^èlÐ]l^èl$a
● »êV> íܧýl®… M>Ð]lyýl… Ð]l¬QÅ….. M>ºsìæt Ò$Æý‡$ ¯ólÆý‡$aMøÐ]lËíܯ]l Ðésìæ°
{MýSÐ]l$º©®MýSÇ…^èl$MøÐéÍ
● ç³#¯]lÔ¶æaÆý‡×æ (ÇÑf¯Œl) {ç³×êãMýS E…yéÍ. ÇÑf¯Œl ��స్˯]l$ Ìôæ§é ´ë™èl
ç³È„ýS õ³ç³Æý‡Ï¯]l$ çÜÒ$„ìS…^èl…yìl
● ÇÑf¯Œl GÌê ^ólĶæ*˯ól§é° MøçÜ… Ò$MýS$ A¯]l$OÐðl¯]l పదధ్� VýS$Ç¢…_
A¯]l$çÜÇ…^èlyýl…
● _¯]l² _¯]l² ÑÆ>Ð]l*Ë™ø MýS*yìl¯]l B^èlÆý‡×ê™èlÃMýS OsñæÐŒl$sôæº$ÌŒæ™ø JMýS
{ç³×êãMýS¯]l$ Æý‡*´÷…¨…^èl…yìl
● °Ç®çÙt MýS…sñæ…sŒæMýS$ çÜ…º…«¨…_ çÜàĶæ$… AÐ]lçÜÆý‡Ð]l$¯]l$MýS$…sôæ...
A…§ýl$ÌZ A¯]l$¿ýæÐ]lkqOÌñæ¯]lÐéÆý‡$, ÌñæMýSaÆý‡ÆŠ‡ Ìôæ§é õܲíßæ™èl$yìl° çÜ…{糨…^èl…yìl
● _Ð]lÇ°Ñ$çÙ… Ð]lÆý‡MýS$ ÐéƇ¬§é ÐólĶæ$MýS…yìl
● A«§ýlÅĶæ$¯é°MìS çÜ…º…«¨…_ Ò$MýS$ A¯]l$MýS*ËOÐðl$¯]l çÜÐ]l$Ķæ*°², çܦÌê°²
´÷…§ýlyé°MìS Ð]l¬…§ýl$V>¯ól Ò$ MýS$r$…º çÜ¿¶æ$ÅË çÜàĶæ$… ¡çÜ$Mø…yìl
● Ò$ Ð]l…™èl$ MýS–íÙ ^ólĶæ$…yìl. C™èlÆý‡$Ë™ø Ñ$Ð]l$ÃͲ Ò$Æý‡$ ´ùË$aMøÐ]l§ýl$ª. Ìôæ§é
çœÍ™éË VýS$Ç…_ B…§øâ¶æ¯]lç³yýlÐ]l§ýl$ª. A¨ Ò$ Ô¶æMìS¢° çßæÇçÜ$¢…¨. ��
çܯ]l²§ýl®… M>Ð]lyýl… MøçÜ… Ò$ Ô¶æMìS¢Oò³¯]l, BÌZ^èl¯]lËOò³¯ól §ýl–íÙt
MóS…{©MýSÇ…^èl…yìl

3
E§éçßæÆý‡×æ 1
● ÑfÄŒæ$ ™èlÆý‡VýS™èl$ËMýS$ {MýSÐ]l$… ™èlç³µMýS$…yé àfÆý‡Ð]l#™éyýl$. AƇ¬™ól çßZÐŒl$ Ð]lÆŠ‡P
Ð]l*{™èl… Gç³µsìæMýS糚yýl$ ^ólĶæ$yýl$
● GMýS$PÐ]lõÜç³# sîæÒ / ¸ù¯ŒlÌZ ÒyìlÄñæ*Ë$ ^èl*çÜ*¢ VýSyìlõ³Ýë¢yýl$. ™èl§éÓÆ> BËçÜÅ…V>
���� ఆలసయ్ం� ����త్�
● BËçÜÅ…V> °{§ýl ÌôæÐ]lyýl… Ð]lËÏ çÜÐ]l$Ķæ$… çÜÇ´ùMýS AÌêµàÆý‡… ¡çÜ$Møyýl$
● AçÜÌôæ BËçÜÅ…. A…§ýl$ÌZ¯]l* {sêíœMŠS M>Æý‡×æ…V> M>ÌôæhMìS BËçÜÅÐ]l$Ð]l#™èl$…§ýl°
J†¢yìlMìS ÌZ¯]lÐ]l#™éyýl$
● ç³VýSË…™é °{§ýl Ð]l¬…^èl$MöçÜ$¢…r$…¨. §é°° A«¨VýSÑ$…^èlyé°MìS çÙ$VýSÆŠ‡, MðSòœ¯Œl
GMýS$PÐ]lV> E¯]l² 糧éÆ>¦Ë Ò$§ýl B«§éÆý‡ç³yýl™éyýl$
● A…§ýlÇ™ø¯]l* _M>MýS$V> E…sêyýl$. ç³È„ýSËMýS$ ^èl§ýlÐé˯]l² BçÜMìS¢ ™èlVýS$Y™èl$…¨
● D J†¢yìl ´ùÐéË…sôæ ÑfÄŒæ$ H… ^ólĶæ*Í? ÒsìæÌZ HOÐðl¯é Ò$Æý‡$
G§ýl$ÆöP…r$¯é²Æ>?

4
J†¢yìl° G§ýl$ÆøPÐ]lyé°MìS
BÆøVýSÅMýSÆý‡OÐðl$¯]l Ð]l*Æ>YË$
● ÆøkMýS$ çÜVýSr$¯]l 8 Ìôæ§é 8.30 VýS…rË$ll°{§ýl ´ùÐ]lyýl… ^éÌê
Ð]l¬QÅ…
● Ð]l$…_ °{§ýl A…sôæ �యం�ం 5 గంటల �ం� sîæ, M>ïœ
¡çÜ$MøMýS$…yé, °{§ýl´ùÐ]lyé°MìS VýS…r Ð]l¬…§ýl$ ¯]l$…yìl sîæÒ, Ððl¬O»ñæÌŒæ
MýS…sñæ…sŒæ ^èl*yýlMýS$…yé E…yýlyýl…. ©°Ð]lËÏ Ððl$ËsZ°¯Œl HÆý‡µyýl$™èl$…¨.
Ððl$§ýlyýl$ {ç³Ô>…™èl…V> E…r$…¨.
● {糆 Æøk Mö¨ªõÜç³# Ìôæ§é Mö°² °Ñ$ÚëË$ ÐéÅĶæ*Ð]l$… Ìôæ§é Ô>ÈÆý‡MýS
{Ô¶æÐ]l$ E…yéÍ
● Ò$ J†¢yìl VýS$Ç…_ Ð]l*sêÏyýlyýl… MøçÜ… A¯]l$¿¶æÐ]lkqOyðl¯]l (Ððl$…sêÆŠ‡) Ð]lÅMìS¢
Ð]l§ýlªMýS$ V>±, ™øsìæÐéÇ Ð]l§ýlªMýS$ V>± Ð]lÅMìS¢VýS™èl…V> Ððlâ¶æ$™èl$…yéÍ
● J†¢yìlMìS M>Æý‡×æÐ]l$Ð]l#™èl$¯]l² ç³Çíܦ™èl$ËOò³ AÐ]lV>çßæ¯]l E…yéÍ, Ðésìæ°
A«¨VýSÑ$…^èlyé°MìS {´ëMîSt‹Ü ^ólĶæ*Í
● ò³§ýlª ò³§ýlª Ë„>Å˯]l$ B^èlÆý‡×ê™èlÃMýSOÐðl$¯]l _¯]l² _¯]l² ¿êV>Ë$V>
���� Ð]l¬…§ýl$MðSâêÏÍ
● J†¢yìl™ø MýS*yìl¯]l ç³Çíܦ™èl$Ë ¯]l$…_ ÑÆ>Ð]l$… ¡çÜ$MøÐéÍ. ò³…ç³#yýl$
f…™èl$Ð]l#Ë™ø VýSyýlç³yýl…, Æ>Ķæ$yýl…, »ŸÐ]l$ÃË$ ÐólĶæ$yýl…, çÜ…X™èl…
ѯ]lyýl…, õܲíßæ™èl$°™ø MýSÍíÜ ÇÑf¯Œl Ð]l…sìæ M>Æý‡ÅMýSÌê´ëËÌZ °Ð]l$VýS²…
M>ÐéÍ

5
E§éçßæÆý‡×æ 2
● 糧ýlà Æøþ ™èlÐ]l$ {V>Ð]l$… ¯]l$…_ M>ÌôæhMìS {ç³Ä¶æ*×ìæçÜ$¢…r$…¨. C…sìæÐ]l§ýlª ™èl¯]l ™èlÍÏMìS ^éÌê
çÜàĶæ$… ^ólçÜ$¢…r$…¨. CÆý‡$VýS$ ´÷Æý‡$VýS$ í³ËÏËMýS$ r*ÅçÙ¯Œl ^ðlº$™èl$…r$…¨
● ç³È„ýSËÌZ ™èlMýS$PÐ]l Ð]l*Æý‡$PË$ Ð]lÝë¢Äôæ$Ððl*¯]l° J†¢yìlMìS ÌZ¯]lÐ]l#™èl$…r$…¨. ™èl¯]lOò³ ™é¯]l$
J†¢yìl ò³…^èl$MýS$…r$…¨
● J†¢yìl Ð]lËÏ ™èlÆý‡^èl* ¿Zf¯]l… Ð]l*¯ólçÜ$¢…¨. ´÷§ýl$ª´ùÄôæ$Ð]lÆý‡MýS$ ^èl§ýl$Ð]l#™èl$…r$…¨
● Ñ{Ô>…† ¡çÜ$Mø§ýl$ Ìôæ§é õܲíß ™èl$Ë™ø V>± MýS$r$…º…™ø V>± VýSyýl糧ýl$. AÌê AƇ¬™ól
GMýS$PÐ]lV> ^èl§ýl$Ð]l#MøVýS˯]l$ A¯]l$MýS$…r$…¨. GÌê…sìæ çÜÐ]l$Ķæ*°² Ð]l–£é ^ólĶæ$§ýl$
● ©…™ø Mö°²ÝëÆý‡$Ï BÐðl$ ±Æý‡çÜ…™ø çܵ–çßæ™èlí³µ ç³yìl´ùƇ¬…¨. CsîæÐ]lÌôæ BÐðl$¯]l$ BçÜ$ç³{†MìS
MýS*yé ¡çÜ$MðSâêÏÍÞ Ð]l_a…¨
● 糧ýlà ™èl¯]l J†¢yìl° G§ýl$ÆøPÐ]lyé°MìS H… ^ólĶæ*Í? Ò$Æý‡$ MýS*yé 糧ýlà Ìê…sìæ
ç³Çíܦ™èl$˯]l$ G§ýl$ÆöP…r$¯é²Æ>?

6
ÇÌêMóSÞçÙ¯Œl™ø
J†¢yìl° fƇ¬§éª…
● ÇÌêMóSÞçÙ¯Œl Ð]lËÏ Ô>ÓçÜ, VýS$…yðl Mör$tMýS$¯ól ÐólVýS… ™èlVýS$Y™éƇ¬
Ð]l$ÇÄ¶æ¬ {MýSÐ]l$º©ªMýSÇ…^èlºyýl™éƇ¬. BÆøVýSÅ…V> iÑçÜ$¢¯é²Ð]l$¯ól
¿êÐ]l… ò³…´÷…§ýl$™èl$…¨.
● ^èl™èl$Æý‡{ÝëM>Æý‡ Ô>ÓçÜ {ç³{MìSĶæ$ : Ô>ÓçÜ ¡çÜ$MøÐ]lyýl…, ¼VýSºrtyýl…,
Ô>ÓçÜ Ð]l§ýlËyýl…, ¼VýSºrtyýl… CÌê ¯éË$VýS$ÝëÆý‡$Ï ^ólçÜ*¢
Ð]l$«§ýlÅÐ]l$«§ýlÅÌZ ÑÆ>Ð]l$… ¡çÜ$MýS$…r$…yéÍ.
https://www.mondaycampaigns. org/destress-
monday/square-breathing
● B™èl–™èl / ¿¶æĶæ*…§øâ¶æ¯]l ò³ÇW¯]lç³#yýl$ E§ýlÆý‡… Ð]lÆý‡MýS$ Ô>ÓíÜ…^èlyýl…
Eç³MýSÇçÜ$¢…¨ (©°MìS Ý뫧ýl¯]l AÐ]lçÜÆý‡…)
https://www.youtube.com/ watch?
v=_xQJ2O4b5TM&t=1s

● M>õÜç³sZÏ ç³È„ýSË$ Æ>Ýë¢Ð]l$¯]lV> 3 ÝëÆý‡$Ï Fí³Ç ï³Ë$aMøÐéÍ.

(ïÜPSÓi {½™ŒlÞ)
● °{§ýlMýS$ Eç³{MýSÑ$…^ólrç³#yýl$ MýS…yýlÆ>˯]l$ çÜyýlÍ…^éÍ. (OVðSyðlyŠl
Ð]l$hÌŒæ ÇÌêMóSÞçÙ¯Œl) https://www.youtube.com/watch?
v=jr1_JnYSeXs&t=4s

• �బ�మ�స్ �రఘ్ ఉ�ఛ్�స, ��వ్స�:

��క్ �వ్� �ం���ల్ సవ్లప్ం� �వ్�ం��. ���వ్�
�రఘ్ం� �వ్స� �����ట్�. ఇ� ����ల్ ��� ��
ఎ�న్ ఎ�క్వ��ల్ అవసర�� అ�న్��ల్ ���.
E§éçßæÆý‡×æ 3
● ™èl¯]l ò³§ýlª A¯]l²Ä¶æ$Å ÐólÆó‡ ç³rt×ê°MìS ÐðlãÏ´ùÐ]lyýl…™ø Ogñæ ^éÌê J…rÇ™èl¯é°²
ïœËÐ]l#™èl$¯é²yýl$
● ™èl¯]l MýSËË VýS$Ç…_ BÇPsñæMýSaÆŠ‡, BÆŠ‡t ËMýS$ çÜ…º…«¨…_ ™èl¯]l BçÜMìS¢ VýS$Ç…_ {糆 ÑçÙĶæ*°²
™èl¯]l A¯]l²MýS$ ^ðlº$™èl$…yólÐéyýl$
● ™èlÍϧýl…{yýl$Ë$ ™é¯]l$ K Ýë‹œtÐólÆŠ‡ C…f±ÆŠ‡ M>ÐéË° J†¢yìl^ólçÜ$¢¯é²Æý‡$
● ™èl¯]l¯]l$ AÆý‡¦… ^ólçÜ$MøÌôæ§ýl¯ól ¿êÐ]l¯]lÌZ E¯é²yýl$. A…§ýl$MóS Ogñææ ™èl¯]l ™èlÍϧýl…{yýl$Ë™ø HÒ$
Ð]l*sêÏyólÐéyýl$ M>§ýl$
● õܲíßæ™èl$Ë$ ™èl¯]l™ø E…yýlÆý‡° ¿êÑ…^èlyýl… Ð]lËÏ Ogñæ G糚yýl* õܲíßæ™èl$Ë™ø Ð]l*sêÏyólÐéyýl$
M>§ýl$
● ™èl¯]l ç³rÏ GÐ]lÆý‡* {Ô¶æ§ýl® Ð]líßæ…^èlyýl… Ìôæ§ýl¯]l² ¿êÐ]l¯]l™ø ç³È„ýSËMýS$ ^èl§ýlÐ]lyýl…Oò³ Ogñæ G糚yýl*
§ýl–íÙt MóS…{©MýSÇ…^ólÐéyýl$ M>§ýl$
● J†¢yìl° fƇ¬…^èlyé°MìS Ogñæ H… ^ólĶæ*Í? Ñ$Ð]l$ÃͲ Ò$Æý‡$ Ogñæ ÌêV> ఊ�ం��గల�?

8
J†¢yìl° fƇ¬…^èlyé°MìS
çÜÐ]l$ÝëÅ.... ç³ÇÚëPÆý‡…
● çÜÐ]l$çÜÅË$ Ð]l$ÇÄ¶æ¬ ÐésìæMìS Ð]l$¯]lMýS$ ™ðlÍíܯ]l ç³ÇÚëPÆ>Ë$
Æ>Ķæ$yýl… Ððl¬§ýlË$ò³yìl™ól ^éÌê Ð]l*Æ>YË$¯é²Ä¶æ$°
AÆý‡¦Ð]l˜™èl$…¨. A…™ólM>§ýl$ Ò$Æý‡$ °çÜÞàĶæ¬Ë°
¿êÑ…^èlÆý‡$. °Æ>Ô¶æ ^ðl…§ýlÆý‡$
● çÜÐ]l$çÜÅ HÑ$sZ °Æý‡Ó_…^èl…yìl: ""¯éMýS$ VýS×ìæ™èl… Æ>§ýl$'' A°
Æ>Ķæ$yé°MìS º§ýl$Ë$V> ""Mö°² Æý‡M>Ë VýS×ìæ™èl çÜÐ]l$çÜÅË$ AÆý‡¦…
^ólçÜ$MøÐ]lyýl… ¯éMýS$ MýSçÙt…V> E…¨'' A° Æ>Ķæ$…yìl
● AÐ]lM>Ô¶æ… E¯]l² A°² ç³ÇÚëPÆ>Ë VýS$Ç…_ BÌZ_…^èl…yìl:
ÑÑ«§ýl Ð]l*Æ>Y˯]l$ Ý뫧ýl¯]l ^ólĶæ$yé°MìS {ç³Ä¶æ$†²…^èl…yìl, HOÐðl¯é
B¯ŒlOÌñ毌l r$ÅsZÇĶæ$ÌŒæÞ Eç³Äñæ*VýSç³yýl™éĶæ* A° �ం���
AyýlVýSyýl…, B çÜ»ñæjMŠStÌZ °Úë~™èl$OÌñæ¯]l ÐéÇ™ø Ð]l*sêÏyýlyýl…
Ððl¬§ýlOÌñæ¯]lÑ
● Ìê¿¶æ ¯]lÚët˯]l$ »ôæÈk ÐólçÜ$MýS$¯]l² ™èlÆ>Ó™èl Ð]l$…_ Ð]l*Æ>Y°²
G…^èl$Mø…yìl. ఆ ����� A¯]l$çÜÇ…^èl…yìl
● అ�భ�ల� çÜÒ$„ìS…_, ´ëu>Ë$ ����ం�

9
E§éçßæÆý‡×æ 4
● VýS™èl ¯ðlËÌZ çÜ$±™èl A¯éÆøV>Å°MìS VýS$Æý‡Æ‡¬Å…¨
^éÌê ™èlÆý‡VýS™èl$ËMýS$ OVðSÆ>áfÆý‡Æ‡¬Å…¨
● VýS™èl…ÌZ ™èl¯]l$ H ç³È„ýSË* òœÆ‡¬ÌŒæ M>Ìôæ§ýl$
● BÐðl$MýS$ õܲíßæ™èl$Ë$ E¯é²Æý‡$ M>± ¯øsŒæÞ AyýlVýSyé°² ÐéƇ¬§é ÐólçÜ$¢…r$…¨
● BÐðl$ ™èlÍÏ ¿¶æÆøÝë CÐ]lÓyé°MìS {ç³Ä¶æ$†²…_¯]lç³µsìæMîS
Æ>¯]l$¯]l² ç³È„ýSËÌZ ™é¯]l$ ఖ�చ్తం� òœÆ‡¬ÌŒæ AÐ]l#™é¯]l° BÐðl$ ¿¶æĶæ$ç³yýl$™ø…¨
● D Hyé¨ ç³È„ýSË$ Æ>Ķæ$MýS*yýl§ýl°, Ð]l¨Ìôæ§éªÐ]l$° BÐðl$ A¯]l$MýS$…sZ…¨.
● CÌê…sìæ BÌZ^èl¯é E^èl$aÌZ ç³yýlMýS$…yé E…yýlyé°MìS çÜ$±™èl Ìôæ§é Ò$Æý‡$ H…
^ólĶæ$VýSËÆý‡$?

10
{糆MýS*Ë ¿êçÙ×æË$
Bõ³Ä¶æ$…yìl
● {糆MýS*Ë ¿êçÙ×æË$ VýS$Ç¢…^èl…yìl Ð]l$ÇÄ¶æ¬ ™èlWY…^èl…yìl.
†Æý‡çÜPÇ…^èl…yìl. Ar$Ð]l…sìæÐésìæMìS §ýl*Æý‡…V> E…yýl…yìl.
{ç³™éÅÐ]l*²Ä¶æ$, ™èlrçܦ Ìôæ§é Ýë¯]l$MýS*Ë BÌZ^èl¯]lË™ø Ðésìæ° ¿¶æÈ¢
^ólĶæ$…yìl
● §ýl–ÉýlOÐðl$¯]l Õ„ýS×æ
● A§ýlª… Ð]l¬…§ýl$ V>± MýS$r$…º çÜ¿¶æ$ÅË Ð]l¬…§ýl$ V>± Ò$Æý‡$ Ý뫧ýl¯]l
^ólĶæ$Ð]l^èl$a.
● {ç³Ô>…™èl…V>, °Ä¶æ$…{†™èl 糧ýl®†ÌZ B™èlÃÑÔ>ÓçÜ…™ø çܵçÙt…V>
çÜ…¿êíÙ…^èl…yìl.
● C™èlÆý‡$Ë™ø çÜ$çßæ–§éÂÐ]l…™ø Ððl$ËVýS…yìl. Ð]l$…_ ^ólĶæ$yýl… VýS$Ç…_
BÌZ_…^èl…yìl. Ò$ ç³rÏ Ò$Æý‡$ MýSv¯]l…V> E…yýlMýS…yìl. fÇW¯]l
§é°VýS$Ç…_ _…†…^èlÐ]l§ýl$ª. CÐéâ¶æ Ò$Æý‡$ H…
^ólĶæ$VýSËÆý‡¯ól§é°Oò³ దృ�ట్�టట్ం�. Ò$ Ð]l…™èl$ MýS–íÙ Ò$Æý‡$ ^ólĶæ$…yìl
● °{§ýl Ðól$ÌŸP¯ólÐ]l¬…§ýl$, °{§ýlMýS$ Eç³{MýSÑ$…^ól Ð]l¬…§ýl$ MýS–™èlfq™èlV>
E…yýlyýl… Ý뫧ýl¯]l ^ólĶæ$…yìl. Ò$ iÑ™èl…ÌZ Ò$Æý‡$ MýS–™èlfq™èlV>
E…yéÍÞ¯]l Ð]lÊyýl$ ÑçÙĶæ*Ë$, Ð]l¬VýS$YÆý‡$ Ð]lÅMýS$¢Ë VýS$Ç…_ BÌZ_…
^èl…yìl. Ò$MýS$ H… Ìôæ§ýl¯ól §é° VýS$Ç…_ MýS…sôæ Ò$MýS$ E¯]l² Ðésìæ
VýS$Ç…_ BÌZ_…^èl…yìl
E§éçßæÆý‡×æ 5
● MýSÈÐŒl$ Ð]l$…_ ѧéÅǦ. M>± ç³È„ýSË…sôæ ¿¶æĶæ$…
● VýS™èl Hyé¨ A™èl¯]l$ G…™èl B…§øâ¶æ¯]lV> E¯é²yýl…sôæ ç³È„ýSMýS$ Ð]l¬…§ýl$ Ðé…™èl$Ë$
MýS*yé ^ólçÜ$MýS$¯é²yýl$. ç³È„ýS Æ>õÜrç³#yýl$ MýS*yé B™èlÃÑÔ>ÓçÜ… ™ø MýS°í³çÜ$¢¯]l²
C™èlÆý‡$Ë™ø ™èl¯]l¯]l$ ´ùË$aMýS$¯é²yýl$
•• MýS●ÈÐŒl$ A…sôæ ÌñæMýSaÆý‡Æý‡Ï…§ýlÇMîS CçÙt…. M>± A™èl¯]l$ Ðéâ¶æÏ™ø Ð]l*sêÏyólÐéyýl$ M>§ýl$.
● ç³#¯]lÔ¶æaÆý‡×æ (ÇÑf¯Œl) ^ólçÜ$MýS$¯ólrç³#yýl$ GMýS$PÐ]l BÌZ_…_ B…§øâ¶æ¯]l ^ðl…§ýl$™éyýl$.

§é…™ø ^èl§ýlÐ]lyýl… Bõ³Ô>yýl$

● MýSçÙtOÐðl$¯]l {ç³Ô¶æ² G§ýl$OÆð‡¯]lç³#yýl$ MýS…V>Æý‡$ç³yýlyýl… Ð]lËÏ Ððl$§ýlyýl$ Ððl¬§ýl$ª»êÇ´ù™èl$…¨.

ç³È„ýS òœÆ‡¬ÌŒæ AƇ¬´ù™é¯]l°, ™èl¯]lMìSMýS ¿¶æÑçÙÅ™Œl Ìôæ§ýl° BÌZ_…^èl$MýS$…r*

¡{Ð]l ¿¶æĶæ*…§øâ¶æ¯]lMýS$ VýS$Æý‡Ð]l#™éyýl$
● Ò$MýS$ MýS*yé CÌê…sìæ A¯]l$¿¶æÐéË$ G§ýl$Æý‡Ä¶æ*ÅĶæ*?

12
E§éçßæÆý‡×æ 6
● Æ>gê Ð]l$…_ ѧéÅǦ. ´ëuý‡Ô>ËÌZ »êV> ^èl§ýl$Ð]l#™éyýl$. AƇ¬™ól Ð]l^óla ç³È„ýSË VýS$Ç…_
Æ>gê ^éÌê B…§øâ¶æ¯]l ^ðl…§ýl$™èl$¯é²yýl$. G…§ýl$MýS…sôæ B ç³È„ýSË$ »êV> Æ>Ķæ*ÍÞ…¨V>
™èl¯]l ™èlÍϧýl…{yýl$Ë ¯]l$…_ »êV> J†¢yìl E…¨. Ð]l*Æý‡$PË$ ™èlVýSYMýS*yýl§ýl¯]l² E§ólªÔ¶æ…™ø
Ð]l$Ç…™èl çÜÐ]l*^éÆ>°² ¯ólÆý‡$aMøÐ]lyé°MìS V>¯]l$ GÌê…sìæ ÑÆ>Ð]l*Ë* ({»ôæMŠSÞ) ÌôæMýS$…yé
^èl§ýl$Ð]l#™èl$¯é²yýl$. ¡{Ð]lOÐðl$¯]l J†¢yìl M>Æý‡×æ…V> Æ>{†â¶æ$Ï çÜÇV> °{§ýl´ùÌôæMýS´ù™èl$¯é²yýl$.
Æ>{†â¶æ$Ï Ððl$ËMýS$Ð]lV> E…r$¯é²yýl$. J†¢yìl ¯]l$…_ M>çÜ¢ Eç³Ô¶æÐ]l$¯]l… MøçÜ… í³^ðlaMìSP¯]lr$Ï
sîæÒ, ÝùçÙÌŒæ Ò$yìlĶæ*ÌZ Ð]l¬°W™ólË$™èl$¯é²yýl$. ™é¯]l$ G§ýl$ÆöP…r$¯]l² J†¢yìl VýS$Ç…_
GÐ]lÇ™øO¯ðl¯é ^ðl´ëµÍ A° Æ>gê A¯]l$MøÐ]lyýl… Ìôæ§ýl$. G…§ýl$MýS…sôæ GÐ]lDZ »ê«§ýlò³rtyýl…
V>±, ™èl¯]l ™èlÍϧýl…{yýl$˯]l$ °Æ>Ô¶æç³Æý‡^èlyýl… V>± Æ>gêMýS$ CçÙt… Ìôæ§ýl$
● D ç³Çíܦ†° A«¨VýSÑ$…^èlyé°MìS H… ^ólĶæ*Í?

13
ఒ�త్�� �ల�ంచడం
J†¢yìl° ™öËW…^èlyýlÐ]l$…sôæ?
»êV> MýSçÙtç³yìl ç³°^ólíܯ]l ™èlÆ>Ó™èl MøË$MøÐ]lyýl… MøçÜ… M>çÜ¢ ÑÆ>Ð]l$… ¡çÜ$MøÐ]lyýl….
J†¢yìl° ™öËW…^èlyýl… G…§ýl$MýS$ Ð]l¬QÅÐ]l$…sôæ?
^éÌê VýS…rË$ ^èl¨Ñ¯]l ™èlÆ>Ó™èl Ððl$§ýlyýl$MýS$ Ñ{Ô>…† AÐ]lçÜÆý‡…. G…§ýl$MýS…sôæ A¨ ç³NÇ¢V> AËíÜ
´ù™èl$…¨. Ð]l*¯]líÜMýS B…§øâ¶æ¯]l˯]l$ ™èlWY…^èlyé°MìS, MøË$MøÐ]lyé°MìS, †ÇW Ð]l*Ð]lÊË$íܦ†MìS
^ólÆý‡$MøÐ]lyé°MìS V>¯]l$ Ððl$§ýlyýl$MýS$ Ñ{Ô>…†°ÐéÓÍ.

Ò$ J†¢yìl° ™öËW…^èlyýlÐðl$Ìê?
Ò$ J†¢yìl° ™öËW…^èlyé°MìS Ð]lÊyýl$ çÜÐ]l$Ķæ*Ë$ E…sêƇ¬.
1. °{§ýl ÌôæÐ]lV>¯ól
2. ^èl§ýl$Ð]l#MýS$¯ól çÜÐ]l$Ķæ$…ÌZ
3. °{§ýlMýS$ Eç³{MýSÑ$…^ól Ð]l¬…§ýl$

°{§ýl Ìôæ_¯]l ™èlÆ>Ó™èl

10&15 °Ñ$ÚëË$ J†¢yìl ™öËW…^ól M>Æý‡Å{MýSÐ]l*ËMýS$ MóSsêƇ¬…^éÍ
● ©Æý‡ƒ Ô>ÓçÜ & »êV> Ô>ÓçÜ ¡çÜ$MýS$° వద��
● HM>{VýS™èl Ý뫨…^èlyé°MìS V>¯]l$ Ýë¯]l$MýS*Ë ఆ�చన� ��� - "�� �యగ�", "��
�మరథ్�ం ఉం�", "�� సం�షం� ఉ�న్�", "�� ��త్ �థ్�� �యతన్ం ��త్�",
"అవసర�న�� ఇత�ల స�యం ���వ��� ���డ�"
● Oò³¯]l õ³ÆöP¯]l² Ðésìæ° ^ólĶæ$yýl… §éÓÆ> Ððl$§ýlyýl$ ¯]l$…yìl A¯]lÐ]lçÜÆý‡ ÑçÙĶæ*Ë$ ™öËW…^èl$MøÐéÍ
● D çÜÐ]l$Ķæ$…ÌZ GÐ]lÆý‡* yìlçÜtÆŠ‡¾ ^ólĶæ$Ð]l§ýlª° ^ðlç³µ…yìl

14
ఒ�త్�� �ల�ంచడం
^èl§ýl$Ð]l#MýS$¯ól çÜÐ]l$Ķæ$…ÌZ
{糆 VýS…rMýS$ 10&15 °Ñ$ÚëË$ {»ôæMŠS ¡çÜ$Mø…yìl
1. GÐ]lÆý‡* Ò$ §ýl–íÙt Ð]l$Æý‡Ëayé°MìS ÒË$ Ìôæ° {糧ólÔ>°² G…^èl$Mø…yìl. C…sZÏ AƇ¬™ól
CĶæ$ÆŠ‡¸ù¯ŒlÞ ò³r$tMø…yìl Ìôæ§é HO§ðl¯é {ç³Ô>…™èl çÜ…X™é°² ѯ]l…yìl
2. ¯ólÌSMýS$ B¯ólÌê ´ë§éË$ Ñ´ëμÇa °ÌSºyýl…yìl. §é§éç³# Ò$ ¯]lyýl$Ð]l¬ G…™èl E…r$…§ø
¯ólËOò³ ´ë§éË$ A…™èl §ýl*Æý‡… E…^èl…yìl. MýSâ¶æ$Ï Ð]lÊçÜ$Mø…yìl.
3. Ð]l¬MýS$P§éÓÆ> ¯éÀ Ð]lÆý‡MýS$ Ô>ÓçÜ ¡çÜ$Mø…yìl. Ð]l$È ºË…V> M>MýS$…yé ©Æý‡ƒ…V>
Ô>ÓíÜ…^èl…yìl. 1 ¯]l$…_ 5 ÌñæMýSPò³rt…yìl.
4. Ô>ÓçÜ AÌêVóS E…_ 1 ¯]l$…_ 3 A…MðSË$ ÌñæMýSPò³rt…yìl
5. ¯ðlÐ]l$èV> �� §éÓÆ> Ô>ÓçÜ Ð]l§ýlË…yìl. 1 ¯]l$…_ 5 A…MðSË$ ÌñæMýSPò³rt…yìl. MýS±çÜ… 5
°Ñ$ÚëË õÜç³# CÌê ¯éÀ Ð]lÆý‡MýS$ Ô>ÓíÜ…^èlyýl… ^ólçÜ$¢…yýl…yìl.

°{§ýlMýS$ Eç³{MýSÑ$…^ól Ð]l¬…§ýl$

● Äñæ*VýS °{§ýl Ìôæ§é ÇÌêMóSÞçÙ¯Œl
● MýS–™èlfq™éç³NÆý‡ÓMýS…V> Íü…^èl…yìl: DÆøk Ò$MýS$ »êV> fÇW¯]l I§ýl$
ÑçÙĶæ*Ë$ / »êV> fÆý‡V>Ë° ¿êÑ…_ C…M> ç³NÇ¢ M>° I§ýl$ ÑçÙĶæ*Ë$
● Ýë¯]l$MýS*Ë °Æý‡~Ķæ*Ë$: ¯ól¯]l$ §ýl–íÙt MóS…{©MýSÇÝ뢯]l$ / ¯ól¯]l$ MýSçÙtç³yìl
^èl§ýl$Ð]l#™é¯]l$ / §ýl–íÙt Ð]l$Æý‡Ëa¯]l$ / {ç³Ô>…™èl…V> E…sê¯]l$ / Ð]lÊyýl$ ç³NrÏ
†…sê¯]l$ / Ð]lÊyýl$ ÎrÆý‡Ï ±Æý‡$ ™éVýS$™é¯]l$
● Ð]l$Æý‡$çÜsìæ Æøk M>Æý‡Å{MýSÐ]l*Ë™ø OsñæÐŒl$ sôæº$ÌŒæ Ð]l$ÇÄ¶æ¬ {糆 ç³°MìS çÜÐ]l$Ķæ$…
MóSsêƇ¬…^èlyýl…

15
ఒ�త్�� �ల�ంచడం
1. ��ధ్�రవ్కత (�ం�����)
�ం����� అ�� �య్నం� ��న ఒక �ధ�న �న�క �కష్� �య్�మం. ఎ�ం� ��మ్నం
(ఒ�త్�) ��ం� ఒక� ఆ�చన�, ���, మ�� అ���ల� అం�క�ంచ��� �ం�����
���ష� ఉప�గప��ం�. ఉరక� �� ఆ�చన� �మమ్�ంచ���, శ���న్ మ�� మన��
�ంతపరచ��� ఇ� ఉప�కత్�న ��న్�(ఉప�గకర�న ��నం). శ�రం�� ఒ�త్�� త�గ్ంచ���
�ం����� ���ష� �� ఉప�గప��ం�. ఆ�గయ్ం� ఉనన్ వయ్�త్ల� �ం����� ఆచ��త్
ఒ�త్� లకష్�� త�గ్��� అ�ం�� తగగ్��� �ం������ ఆచ�ంచడ� �రణమ�ం��
�కాష్య్��న్�. ��ట్ ��� �మపరచడం, �గ��ధక శ�త్� �ంచడం, మం� �� వం� అదన�
��జ�� �� ఉ�న్�.

�ం������ �ధన �య��� ��న్ పదధ్��

• �కరయ్వంత�న ��శం ��త్ంచం�: �� అ��� ఉం�

సథ్��న్ �డం�. �కరయ్వంత�న ��త్� ధ�ంచం�. �
��న్ ���� ఉం� ��చ్వ��� త�నంత ���,
�శశ్బద్ం� ఉం� సథ్��న్ �డం�
• ఒక �మ� దగగ్ర ఉం��ం� (����): �మ� దగగ్ర ఉం�
ఎ�ం� ఆటం�� ��ం� ���ష�� దృ�ట్
�ం�క�ంచవ�చ్. అం��� �� ఎంత ప��ం� అ��
���వ�చ్
• �వ్స� �య్స �టట్ం�: � �వ్స� దృ�ట్ �ం�క�ంచం�. �వ్స
���వడం మ�� ����టట్డం. � ఊ����త్ల�� ��
���ండడం, � ��� రం�ల �ం� బయట� వ�త్ండడం
గమ�ంచం�
• ఆ�చనల� దృ�ట్�టట్ం�: � ఆ�చనల ��ం� ఎ�క్వ
ఆ��ంచకం�. ��� బ�� � ఆ�చనల� ఎ��క్ం�.
��� � �ం� �రం� ఎ����వవ్ం�. ��ంతం� ఉం�
ఊ�� ��చ్�ం�.
• మన�� ��క� ఉం��ం�: � ఆ�చనల� �రం�
��ల్�వడం �� క�ల్��� ���వడం సహజ�. అ�ం�
సమ��ల్ �� �� క�నం� ఉండకం�. �ధన ��త్
ఉండం�
16
 ఒ�త్�� �ల�ంచడం

2. �ం�� సంబం�ం�న �య్�మం

�ం�� సంబం�ం�న ఎ�ం� �య్���� �ం� ��ట్�� ���న్ �ం���. �గం�
�వ్�ం�� ��త్�. శ�రమంత� రకత్ �సరణ�, ఆ�స్జ� �థ్�ల� �ం���. మం� �య్�మం
�కక్ అ�య్తత్మ�న పదధ్�ల� �ం�� సంబం�ం�న �య్�మం �� ఒక�. ��� �����
�నన్�నన్ �య్��� �యడం మం� �య్�మ పదధ్�� ��త్ం��ం�ం�.

�నన్�నన్ �య్��� �యడం �� ఏ�� �ం�� సంబం�ం�న �య్�మం �యడం వలల్

వయ్�త్ల� శ�త్, �మరథ్�ం �����. ఉ�ప్దకత ��గ��ం�.

�నన్�నన్ �య్��� �ధన �య��� ��న్ ��స్

• �వ్స �� �రగ��� �హదప� �రయ్క��ల�

దృ�ట్�టట్డం.
• �నన్�నన్ �య్��� �� �ం� సంబంధ �య్�మం
1 �ం� 2 ���ల� �రత్��. అంత� �ంచ�డ�.
• ��ల్ ఎకక్డం, �� అ�స్, �క్��స్, జం�ం� ��స్, ��ం�
వం�� ��� ��న్.
• �ం�� సంబం�ం�న �య్�మం ��ట�� ��త్
�య��� అ�రం వం�� ఏ�ప్� �యడం
ఉపక��త్ం�.

17
 ఒ�త్�� �ల�ంచడం

3. శ�సనం
శ�సనం అ�� శ��న్ �� ఉనన్ ఒక �గ��. �గ �ష� �రత్�న త�వ్త
��ం�� �ధన �� ఒక ��ష� ఇ�. శ�సనం వలల్ ఒ�త్� త�గ్�వడం,
కణ���న్ మరమమ్�త్ జరగ��� అ��న ��న �య్న�థ్��� �ళళ్డం� స�
అ�క ఉప����న్�.

శ�సనం �ధన �య��� ��� ����

• �ం� ��, ఏ�� �ష� �� ��ం� �ల�
స�ంతరం� � శ���న్ ఉంచం�
• క�ల్ ���ం�
• ���, ���, �టన��ల్, �తత్ం శ�రం ���స్ � �
ఉం��. � అర��� �లల్�� ��ప్ ఉం��.
• �మమ్�� �వ్�ంచం�. �వ్��త్ ��నం� � శ���న్
���స్ �యం�
• � శ���న్ ��త్� �ల� ఆనచ్ం�. �� ��ం�
��తత్ వ�ంచం�.
• శ�స��న్ 10 �ం� 20 ���ల �� �ధన ��న
త�వ్త ��నం� �కక్��ల్ (�కక్� ��� )ప���
ఒక ��షం �� అ�� ఉండం�.
• �రఘ్ �వ్స ���ం�. ��నం� � ప�స�ల�
��త్ంచం� ( ��రణ �థ్�� రం�)
• �� ��త్� �దధ్మ�న త�వ్త ఇ�� క�ల్ �రవం�.

18
ఒ�త్�� �ల�ంచడం
4. చ�ర� �వ్స
చ�ర� �వ్స అ�� 1 �ం� 4 �కక్��� �రఘ్ం� �వ్�ం� ��న్�. ఒ�త్�� త�గ్ం�,
ప����, ఏ��త� ���ప��త్ం�. ��� సమమ్ �తత్ ���మం అ� �� అం��.
ఇ� ఆం�ళన, ��శ, ఒ�త్� ��రణ� స�యప��ంద� ���ంచబ�ం�. మన
మన�� ఉపశమనం క���త్ం�. మన శ�రం� రకత్ �సరణ� �మబ�ద్క��త్ం�. తకష్ణం
��ంతత ���న అ�భవం క���ం�.

చ�ర� �వ్స� ఎ� �ధన ���?

• �కరయ్వంతం� ��చ్ం�. ��� �డల�
��ట్�ం�. అర��� �� ��త్ం��.
క�ల్ �����.
• ��నం� �వ్స� ����టట్ం�.. �వ్స�
దృ�ట్ �లపం�.
• ఇ�� �వ్�ంచడం �రం�ం��.
�వ్�ం� సమయం� ��నం� ఒక�
�ం� ��� వర� ��క్ంచం�.
ఊ����త్ల �ం�� �వ్�ంచం�.
• �వ్స� ��� ఉంచం�: �వ్స� ���
ఉం� 1 �ం� 4 వర� ��క్ంచం�.
• 4 �కక్��ట్ సమ��� ��నం� �వ్స�
����టట్ం�. ఊ����త్ల �ం� ��
����టట్��న్ అ�భ�ంచం�.
• �వ్స� ��� ఉంచం� : మ�ల్ 4 �కక్��ట్
వర� �వ్స� ��� ఉంచం�.
• �వర� �తత్ం ��య� మ�ల్ �యం�.
4–5 �ండల్ �� ఇ� �యవ�చ్.

19
 ఒ�త్�� �ల�ంచడం

5. �క్��
�క్�� అ�� �వ్స ��న్�... �� �ం� �క్��� ఊ�ం��ం�.. ���ల� ��ం �య���
ఉప��ం� �ల్న��ం�� అనన్�ట.
ఇ� ��య్�థ్ల� ��ంచగ�� �లభ�న ��న్�. ఇ� ఎ�వం� అప�ధ �వన ��ం� ��ం�
���వ��� ��య్�థ్ల� �తస్��త్ం�. ��య్�థ్ ���నన్�ప్డ�ల్ ఈ ��న్�� ఉప��ంచడం �వ్�
ఉతప్నన్మ�య్ ��ంత�వన� ����వ��� ఇ� �హదప��ం�.

�క్�� ��ం� �ధన �యడ��?

• � కళల్� ���ం�
• �కరయ్వంతం� ��చ్ం�. �� ప��వ�చ్ ��.
• � తల � �గం� ఒక �ం� �క్��� ఊ�ం��ం�. మ�� ఊ��
వదలడం �రం�ంచం�.
• �� ఊ�� వ���నన్�� �క్�� � తల �ం� �� వర�
క���నన్�ల్ ఊ�ం��ం�. ��� �ం� ���� బయట�
��ట్��త్నన్�ల్ �క్�� �� �జ��తం� అ�న్ ���ల ఆ�చనల�
బయట� ��ట్��త్ం�.
• ఇ�� �మమ్�� ఊ�� ��చ్�ం�. మ�� �ం� �క్�� � �� �ం� �
తల వర� క���నన్�ల్ ఊ�ం��ం�. ��వలల్ ���ల ఆ�చన�,
మ�� శ�త్ వ�త్�.
• ఊ�� ��చ్�వడం మ�� ఊ�� ����టట్డం �న��ంచం�.
• �� ��ంతం� మ�� ���స్�� ఉనన్�� �� �క్�� �వ్స�
��ట్� �య��� �య�న్ంచం�. ��న్ అల�� ���� �ధయ్�న��
తర�� ��త్ండం�.

20
 ఒ�త్�� �ల�ంచడం

6. �గ��
�గ�� అం� �గపర�న ��. ఇ� మన శ�రం ��ం� మన� మ�ంత అవ�హన క���త్ం�
మ�� ��ధ ర�ల �మ్రక�థ్�ల� ప�చయం ��త్ం�.
అ� ఎం�� ఉప�గకర�న�? ఇ� ఒ�త్� �ం� ఉపశమ��న్ క��ం� ఒక ��దధ్�న ���స్ష�
పదధ్�. ��� �ధన ����� ��ంతం�, �� ���క�న సవ్��ల� దగగ్ర� ఉం��ం�.

�గ��� ఎ� �ధన ���?

• �దట �కరయ్వంతం� ప��ం�. అ�కరయ్వంతం� అ���త్ � శ���న్ అడజ్�ట్ ���ం�. ��

ఎకక్డ �కరయ్ం� అ��ం� �థ్��న్ �డం�. దృ�ట్ �ం�క�ంచ��� ��� � కళల్�
���ం�.
• � సంకలప్ం ��ం� ఆ��ంచం�. అ� ఒక ��రణ హృదయ�రవ్క ��క �� మనః�రవ్క
�� �వ�చ్. ఈ సంక�ప్�న్ మన�� ��త్ం� ��� ����ల్ సమ్�ం��ం�.
• � �వ్స� దృ�ట్ �లపం�. �� �� ��చ్ట�� � �వ్స �వ్� ఆ శ�త్� అ��� �ందం�. �
�వ్స � �� �ం� � �ం� వర� క���నన్�ల్ ��ం� ఆ� �మమ్�� ఊ�� ��చ్�ం�.
• � శ�రం�� అ�న్ ��ల� అ���ల� అ�భ�ంచడం �రం�ంచం�. � శ�రం�� ఒక
�గం� దృ�ట్ ��ట్ మ�క��� �రచ్ం�. ఉ�హరణ� �� � �� ��� దృ�ట్�టట్వ�చ్. ఆ
త�వ్త � �టన��� �రచ్ం�. త�వ్త �����, మధయ్ ��, ఉంగర� �� మ��
�వర� ���న ��� �రచ్వ�చ్. ���న శ�ర ��ల� �� ఇ�� �యం�.
• � శ�ర �� � అ�భ�ం�న(ఉ�ప్�రణ �ం�న) త�వ్త � మన�� ��� �ళల్ం�. � �ం�
�క్��� ఊ�ం��ం�. మ�� ��� దృ�ట్ �టట్ం�. �� �డగ�� రం�� ��
న��ల� గమ�ంచం�. ��ప� త�వ్త అ�న్� �ం� �రం� జ�� � �ం� �క్��
మసక��� �యం�. ��న్ ���ల �� ఇ�� �యం�.
• �వర� ��ంత�న, ��న్త�న ప��థ్�� ఊ�ంచం�.�� ��� న��త్నన్�ల్ �� ��
�లయ్ం� ఉండ� ��న �నన్�లల్ �షట్ల� ఊ�ం��ం�. అ� � హృదయం� ఆనం��న్
మ�� ఉ�స్��న్ �ంప�వవ్ం�. ఆ కష్ణం అ�� ఉం��ం�.
• ఆ ప��థ్� ��నం� మసక���నన్�� �ం� ��నం� సమ��న్ స�వ్��గం
���వడం � సంకలప్ం� దృ�ట్ �టట్ం�. ఈ �ష��న్ ����ల్ �పప్ం�.
• క�ల్ �రవం�. సత్బద్త �ం� �టపడ��� �నన్� కదలం�. ఇ�� మంచం� అవతల పకక్ �ం�
ఇవతల� �రల్డం �� � �తత్ం శ���న్ �గ�యడం వం�� �యం�. �� �దద్�
క���నన్�� �రఘ్ �వ్స ���ం�. ఆ� ��� ��చ్నన్ �థ్��� ��� వ�చ్యం�.

21
Time Management: çÜÐ]l$Ķæ*°²
çܨӰÄñæ*VýS… ^ólçÜ$MøÐ]lyýl…
HÑ$sìæ?
çÜÐ]l$Ķæ*°² çܨӰÄñæ*VýS… ^ólçÜ$MøÐ]lyýl… A…sôæ ÑÑ«§ýl M>Æý‡ÅMýSÌê´ëËMýS$ ± çÜÐ]l$Ķæ*°²
çÜÐ]l$Æý‡¦Ð]l…™èl…V> MóSsêƇ¬…^èlyýl…. §é°Ð]lËÏ GÌê…sìæ A…™èlÆ>Ķæ*Ë* ÌôæMýS$…yé ^èl§ýl$Ð]l#MýS$
VýSÇçÙt…V> çÜÐ]l$Ķæ*°² MóSsêƇ¬…^èlVýSË$VýS$™éÐ]l#. Ð]l$…_ çœÍ™é˯]l$ ´÷…§ýlVýSË$VýS$™éÐ]l#.

A¨ G…§ýl$MýS$ Ð]l¬QÅOÐðl$¯]l¨?
MýS±çÜ çÜÐ]l$Ķæ$…ÌZ VýSÇçÙtOÐðl$¯]l çœÍ™é˯]l$ Ý뫨…^èlyé°MìS çÜOÆð‡¯]l çÜÐ]l$Ķæ*°² çܨÓ
°Äñæ*VýS… ^ólçÜ$MøÐ]lyýl… ^éÌê AÐ]lçÜÆý‡…. ™èlMýS$PÐ]l J†¢yìl™ø çÜÐ]l$Æý‡¦Ð]l…™èl…V> Ò$ A«§ýlÅĶæ$¯]l
Ë„>Å˯]l$ Ý뫨…^èlÐ]l^èl$a.

Ò$ çÜÐ]l$Ķæ*°² GÌê çܨӰÄñæ*VýS… ^ólçÜ$MøÐ]l^èl$a?

● JMýS òÙyýl*ÅË$ Æý‡*´÷…¨…^èl$Mø…yìl: JMýS OsñæÐŒl$ sôæº$ÌŒæ
● D gê¼™éÌZ {´ë«§é¯]lÅ™èlË$ VýS$Ç¢…^èl…yìl,

§é° {ç³M>Æý‡… çÜÐ]l$Ķæ*°² MóSsêƇ¬…^èl…yìl

● ´÷Ððl¬yöÆø sñæMìS²MŠS¯]l$ Eç³Äñæ*W…^èl…yìl ( 25 °Ñ$ÚëË$ A«§ýlÅĶæ$¯]l…, 5

°Ñ$ÚëË$ {»ôæMŠS / 50 °Ñ$ÚëË$ A«§ýlÅĶæ$¯]l…, 10&15 °Ñ$ÚëË$ {»ôæMŠS,

{糆 4 ´÷Ððl¬yöÆøËMýS$ 20&30 °Ñ$ÚëË$ {»ôæMŠS CÐ]lÓ…yìl)
● ^èl§ýl$Ð]l#Møyé°MìS Ð]l$…_ çÜÐ]l$Ķæ$… H§ø VýS$Ç¢…^èl…yìl

● MýSv¯]lOÐðl$¯]l çÜ»ñæjMýS$t˯]l$ / ¿êÐ]l¯]l˯]l$ çÜ$Ë$Ð]l#V> A«§ýlÅĶæ$¯]l… ^ólõÜ…§ýl$MýS$

ÒË$V> ¿êV>Ë$V> ÑyýlVört…yìl

● Ñ$Ð]l$ÃͲ ç³È„ìS…_ ™èlW¯]l çÜ*^èl¯]lË$ ^ólõÜ…§ýl$MýS$ AÐ]lçÜÆý‡OÐðl$™ól ™øsìæÐéÇ

ÝëĶæ$… ¡çÜ$Mø…yìl
● ÇÑf¯Œl çÜÐ]l$Ķæ$…ÌZ MýSçÙtOÐðl$¯]l çÜ»ñæjMŠSt / M>¯ðlÞ‹³t Ð]l_a¯]lç³#yýl$ A«¨MýS

çÜÐ]l$Ķæ$… §é°Oò³ MóSsêƇ¬…^èlMýS$…yé çÜ$Ë$Ð]l#V> AÆý‡¦… ^ólçÜ$MøÐ]lyé°MìS

A¯]l$¿¶æÐ]lkqË çÜàĶæ$… ¡çÜ$Mø…yìl
22
POMODORO TECHNIQUE

(Source: Chemistry Help centre)

5 ���ల ��మం� సట్� �ష�ల� 25 ���ల �ష��� �� �భ�ంచవ�చ్.

ప�కష్ల� ఒక ����ట్ ఉం��వడం �ఖయ్ం:

• ��, ��స్� మ�� �ట్షన�

• �� ���
• �ట� ���
• ఐ� ��డ్

8 గంట� �� ఉం�� ���ం� మ�� ప�కష్� �ం��� �� 11 గంట�

�� �ల�వ� ఉండడం మం�� ��. అ� � �ఞ్పకశ�త్� ��వం ���త్ం�.

23
E§éçßæÆý‡×æ 7
● Æó‡QMýS$ ç³È„ýSË$ Ð]l^ólaçÜ$¢¯é²Æ‡¬. M>± BÐðl$ ç³NÇ¢V> ™èl¯]l ^èl§ýl$Ð]l#Oò³ §ýl–íÙt MóS…{©MýSÇ…^èl ÌôæMýS
´ù™ø…¨. Æ>{†ç³Nr M>çÜ¢ °{§ýl ´ù™èl$¯é² BÐðl$ »êV> º§ýlªMýS…V>, AËíÜ´ùƇ¬¯]lr$Ï
MýS°í³Ýù¢…¨. Ð]l$¯]lçÜ$ ËVýS²… ^ólĶæ$ÌôæMýS´ù™ø…¨. ç³È„ýSË$ Ð]l^ólaçÜ$¢¯é²Ä¶æ$° J†¢yìlMìS
VýS$Æý‡Ð]l#™ø…¨. Æøf…™é VýS¨ÌZ¯ól MýS*Æý‡$a° ^èl§ýlÐ]lyé°MìS {ç³Ä¶æ$†²Ýù¢…¨. Ð]l$«§ýlÅÐ]l$«§ýlÅÌZ
G¯]lÈj {yìl…MŠSÞ ™éVýS$™ø…¨. Æøf…™é _Æý‡$†â¶æ$ÏV> _‹³Þ Ð]l…sìæÑ †…sZ…¨. §é…™ø
¿Zf¯]l…^ólĶæ$yýl… Ìôæ§ýl$. ±Æý‡çÜ…V> A°í³…_ Ð]l$«§ýlÅ Ð]l$«§ýlÅÌZ I‹Ü{MîSÐŒl$ MýS*yé †…sZ…¨.
ÝëĶæ$…{™èl… ç³Nr, Æ>{† ��MýS$ Eç³{MýSÑ$…^ólS Ð]l¬…§ýl$ sîæÒ / ĶæÊr*Å»ŒæÌZ ÒyìlÄñæ*Ë$
^èl*Ýù¢…¨. §é…™ø çÜÇV> �� ´ùÐ]lyýl… Ìôæ§ýl$.
● Æó QMýS$ Ðól$Ë$ fÆý‡V>Ë…sôæ BÐðl$ ™èl¯]l ¨¯]l^èlÆý‡ÅÌZ ^ólçÜ$MøÐ]lËíܯ]l Ð]l*Æý‡$µÌôæÑ$sìæ?

24
BÆøVýSÅMýSÆý‡OÐðl$¯]l BàÆý‡ç³# AËÐér$Ï
(¯]l*Å{sìæçÙ¯Œl Ð]l$ÇÄ¶æ¬ Oòßæ{yólçÙ¯Œl)
C¨ G…§ýl$MýS$ Ð]l¬QÅÐ]l$…sôæ?
_¯]l²´ësìæ yîl Oòßæ{yólçÙ¯Œl MýS*yé Ððl¬™èl¢… Ð]l$¯]l iÆý‡~ Ð]lÅÐ]lçܦ ç³°¡Æý‡$¯]l$ §ðlº¾¡çÜ$¢…¨.
(ÑÑ«§ýl çÜ…MóS™éË §éÓÆ> C…§ýl$MýS$ çÜ…º…«¨…_¯]l ÑÐ]lÆ>Ë$ Ð]l$¯]l Ô¶æÈÆ>°MìS
™ðlË$Ýë¢Æ‡¬). Ð]l*¯]líÜMýS íܦ†ÌZ Ð]l*Æý‡$µË$, AËçÜr, VýS…§ýlÆý‡Vøâ¶æ…, Møç³…
ò³Æý‡$VýS$™éƇ¬. ™ólÍMýS´ësìæ yîlOòßæ{yólçÙ¯Œl MýS*yé HM>{VýS™èl, ^èl$Æý‡$MýS$§ýl¯]l… Ð]l$ÇĶæ¬
çÜÓ˵M>ÍMýS gêqç³MýSÔ¶æMìS¢ÌZ A¯ólMýS Ð]l*Æý‡$µËMýS$ M>Æý‡×æÐ]l$Ð]l#™èl$…¨. çÜOÆð‡¯]l ´ùçÙM>àÆý‡
AËÐér$Ï ÌôæMýS´ùÐ]lyýl… Ð]l$¯]l Ððl$§ýlâ¶æÏÌZ° çÜÐ]l*^éÆ>°² ™ðlË$çÜ$MýS$¯ól ÐéçÜ¢Ð]l
{ç³{MìSĶæ$¯]l$ §ðlº¾¡Ä¶æ$Ð]l^èl$a.

±Ð]l# ^ólĶæ*ÍÞ…§ólÑ$sìæ?
™èlW¯]l…™èl ¯]l*Å{sìæçÙ¯Œl Ð]l$ÇÄ¶æ¬ Oòßæ{yólçÙ¯Œl E…yéË…sôæ ±Ð]l# ^ólĶæ*ÍÞ…§ólÑ$sìæ?
JMýS ò³§ýlª »êsìæÌŒæ™ø ±sìæ° G糚yýl* ± Ððl…r E…^èl$MøÐ]lyýl… Eç³Ä¶æ¬MýS¢…V>
E…r$…¨. Ý뫧éÆý‡×æ…V> {糆Æøþ Ð]l$VýSí³ËÏË$ 16 V>ÏçÜ$Ë ±sìæ°, Byýlí³ËÏË$ 11
V>ÏçÜ$Ë ±sìæ° ™éV>Ë° ^ðlº$™éÆý‡$. A…sôæ C…™èl ±sìæ° ±â¶æÏ Æý‡*ç³…ÌZ¯ól
¡çÜ$MøÐéË° Ìôæ§ýl$. E§éçßæÆý‡×æMýS$ ç³#^èlaM>Ķæ$, {§é„ýS, MýSÆý‡*¾f Ð]l…sìæ ç³…yýlÏÌZ 90
Ô>™èl… ±Æý‡$ E…r$…¨. AÑ †¯é² ±sìæ MöÆý‡™èl Mö…™èl Ðól$Æý‡ ¡Æý‡$™èl$…¨. Òsìæ™ø´ër$
Ð]l$hjVýS ¡çÜ$MøÐ]l^èl$a. gêqç³MýSÔ¶æMìS¢, ¯ólÆý‡$aMýS$¯ól Ô¶æMìS¢MìS Ð]l$…_ BàÆý‡… A¯ól¨ JÐól$V> &3
¸ëÅsîæ Ķæ*íÜyŠlÞ, VýS*ÏMøgŒæ, ÑrÑ$¯]l$Ï Ð]l…sìæ A¯ólMýS A…Ô>ËOò³ B«§éÆý‡ç³yìl E…r$…¨.

25
E§éçßæÆý‡×æ 8
● Ð]l*«§ýlÐŒl ÒyìlÄñæ* VóSÐŒl$Ë$ Byýlyýl…ÌZ Ð]l$…_ íܧýl®çßæçÜ$¢yýl$. ™èl¯]lMýS$ CçÙtOÐðl$¯]l VóSÐŒl$Ë$
Byýlyé°MìS GMýS$PÐ]l çÜÐ]l$Ķæ$… MóSsêƇ¬…_ B VóSÐŒl$ËÌZ Ð]l$…_ O¯ðlç³#×æÅ… çÜ…´ë¨…^éyýl$.
™èl¯]l Br¡Æý‡$¯]l$ ÑÐ]lÇçÜ*¢ ÝùçÙÌŒæ Ò$yìlĶæ*ÌZ ´ùçÜ$tË$ ò³sêtyýl$. ÝùçÙÌŒæ Ò$yìlĶæ*ÌZ
™èl¯]l¯]l$ ¸ëÌZ AÐ]l#™èl$…yól ÐéÇ™ø VýS…rË$ VýS…rË$ Ð]l¬QÅ…V> Æ>{†â¶æ$Ï ^ésìæ…VŠS
^ólçÜ$¢…sêyýl$. ^èl§ýl$Ð]l# §é§éç³# Ð]lÊyýl$ VýS…rËõÜç³# {»ôæMŠS Ð]lçÜ$¢…yól¨. B çÜÐ]l$Ķæ$…ÌZ
Ð]l*«§ýlÐŒl VóSÐŒl$Ë$ Byýl$™èl* ÝùçÙÌŒæ Ò$yìlĶæ*ÌZ ´ùçÜ$tË$ ò³yýl$™èl* VýSyýl$ç³#™èl$…yólÐéyýl$. D
{»ôæMŠSË çÜÐ]l$Ķæ*ÌZÏ BMýSÌôæíܯ]lç³#yýl$ _Æý‡$†â¶æ$ÏÌê »êV> Ð]l$ÝëÌê ÐólíÜ E…yól Ñ$MýSaÆŠ‡¯]l$
†…r$…yólÐéyýl$. ÆøkÌZ Æð‡…yýl$ ÎrÆý‡Ï Ð]lÆý‡MýS$ MøMŠS ™éVýS$™èl$…yólÐéyýl$. CÐ]l±² ™é¯]l$
Æð‡VýS$ÅËÆŠ‡V> †¯ól ¿Zf¯é°MìS A§ýl¯]l…. VóSÐŒl$ Byýlyýl… Bí³ ^èl§ýl$Ð]l#MøÐ]l$° GÐ]lÆý‡¯é² A…sôæ
Ð]l*«§ýlÐŒlMýS$ »êV> Møç³… Ð]lçÜ$¢…yól¨. çœÍ™èl…V> Ð]l*«§ýlÐŒl Ð]l*Æý‡$PË$ VýS×æ±Ä¶æ$…V> ™èlWY
´ùĶæ*Ƈ¬.
● Ð]l*«§ýlÐŒlMýS$ çÜàĶæ$… ^ólĶæ*Ë…sôæ H… ^ólĶæ*Í?

26
ÝëÃÆŠ‡t ¸ù¯Œl Ð]l$ÇÄ¶æ¬ ÝùçÙÌŒæ
Ò$yìlĶæ* ÐéyýlMýS… ™èlWY…^èlyýl…
ç³È„ýSËMýS$ C¨ G…§ýl$MýS$ Ð]l¬QÅOÐðl$¯]l¨?
1. ÆøkÌZ Æð‡…yýl$ VýS…rËMýS$ Ñ$…_ ÝëÃÆŠ‡t ¸ù¯Œl {ïÜP¯Œl ^èl*yýlyýl… Ð]lËÏ ™èlMýS$PÐ]l çÜÐ]l$Ķæ$…
°{§ýl´ùVýSË$VýS$™éÆý‡$. ™èlÆý‡^èl* °{§ýlÌôæÑ$MìS VýS$Æý‡Ð]l#™éÆý‡$. GË{M>t°MŠS yìlOÐðlgŒ ˯]l$ Ðéyýl$™èl*
GÌêç³yìl™ól AÌê †¯]lyýl… Ð]lËÏ A¯éÆøVýSÅMýSÆý‡ BàÆý‡ç³# AËÐér$Ï AËÐ]lyýl™éƇ¬.

2. ÝëÃÆŠ‡t ¸ù¯Œl Ñ°Äñæ*VýS…™ø çÜÐ]l$çÜÅË$.. °Æý‡…™èlÆ>Ķæ$…V> °Æ>Ô¶æ, °{§ýlÌôæÑ$ (Æ>{†â¶æ$Ï

A…™èlÆ>Ķæ$… ÌôæMýS$…yé °{§ýl ÌôæMýS´ùÐ]lyýl…) J†¢yìl ò³Æý‡VýSyýl….

¸ù¯Œl ^èl*õÜ çÜÐ]l$Ķæ*°² ™èlWY…^èlyýl… �����. ¸ù¯Œl ^èl*õÜ çÜÐ]l$Ķæ*°² MöËÐ]lyé°MìS {ç³çÜ$¢™èl…
Ò$Æý‡$ G…™èl çÜÐ]l$Ķæ*°² Ððl_açÜ$¢¯é²Æý‡¯ól¨ Æ>íÜò³r$tMøÐ]l^èl$a. §é°Ð]lËÏ Ò$Æý‡$ G…™èl çÜÐ]l$Ķæ*°²
™èlWY…^é˯]l$MýS$¯ól¨ ™ðlË$çÜ$¢…¨.

27
ÝëÃÆŠ‡t ¸ù¯Œl Ð]l$ÇÄ¶æ¬ ÝùçÙÌŒæ
Ò$yìlĶæ* ÐéyýlMýS… ™èlWY…^èlyýl…
ÝùçÙÌŒæÒ$yìlĶæ*MýS$ Ððl_a…^ól çÜÐ]l$Ķæ*°² ç³ÇÑ$™èl… ^ólĶæ$yé°MìS,
¸ù¯Œl Ðéyól çÜÐ]l$Ķæ*°² ™èlWY…^èlyé°MìS Ò$Æý‡$ H… ^ólÝë¢Æý‡$?
1. ÆøkÌZ ÝùçÙÌŒæ Ò$yìlĶæ* Ñ°Äñæ*V>°² 30 °Ñ$ÚëËMýS$ ç³ÇÑ$™èl… ^ólĶæ$yýl… Ð]lËÏ iÐ]l¯]l…
VýS×æ±Ä¶æ$…V> Ððl$Æý‡$VýS$ç³yýl$™èl$…§ýl° A«§ýlÅĶæ$¯éË$ ™ðlË$ç³#™èl$¯é²Æ‡¬.
2. Ò$ ¸ù¯ŒlÌZ {ïÜP¯Œl yìl‹Üõ³Ï° {VóSõÜPÌŒæMýS$ Ð]l*Æý‡$aMøÐ]lyýl… ({ïÜP¯Œl yìl‹Üõ³Ï° MýSËÆŠ‡Þ ¯]l$…_ {VóS MýSËÆŠ‡MýS$
Ð]l*Æý‡ayýl…) A…sôæ Ò$Æý‡$ ¸ù¯Œl¯]l$ ^èl*õÜ çÜÐ]l$Ķæ*°² ™èlWY…^èl$MýS$¯]l²r$Ï AÆý‡®….

Ò$ ¸ù¯Œl¯]l$ Ò$Æý‡$ °{¨…^ól VýS¨MìS ÐðlË$ç³Ë E…^èlyýl… A…sôæ Ò$ ¯é×æÅOÐðl$¯]l iÐ]l¯]l Ýë¦Æ‡¬Ë$, Ò$
B™éï]l…§ýl… VýS×æ±Ä¶æ$…V> Ððl$Æý‡$VýS$ç³yìl¯]lr$Ï ™ðlÍĶæ$gôæçÜ$¢…¨. Ò$Æý‡$ ^èl§ýl$Ð]l#MýS$¯ól çÜÐ]l$Ķæ$…ÌZ
Ò$ ¸ù¯Œl¯]l$ Ò$MýS$ §ýl*Æý‡…V> E…^èlÐ]l$° Ò$ MýS$r$…º çÜ¿¶æ$Å˯]l$ MøÆý‡Ð]l^èl$a.

28
ç³È„ýSËMýS$ Ð]l¬…§ýl$ ™èl°T
^ólçÜ$MøÐ]lËíܯ]lÑ
^ólĶæ*ÍÞ¯]lÑ
● 8 - 8.30 VýS…rË õÜç³# °{§ýl
● ÇOòœ¯Œlz çÙ$VýSÆŠ‡Þ, M>Æö¾Oòßæ{yólsŒæÞ ™èlMýS$PÐ]lV> E…yìl, {´÷sî毌l
GMýS$PÐ]lV> E…yól BàÆ>°² ¡çÜ$MøÐéÍ
● ç³È„ýSËMýS$ Ð]l¬…§ýl$ M>ïœ Ìôæ§é sîæ JMýS MýS糚 MýS¯é² Ñ$…^èlMýS*yýl§ýl$.
MðSŒl¯]l$ ¡çÜ$MøÐ]lyýl… ™èlWY…^éÍ
● ™èlW¯]l…™èl ±Æý‡$ ™éV>Í: 3 ÎrÆý‡Ï ±Æý‡$ Ð]l$ÇÄ¶æ¬ ÑrÑ$¯Œl íÜ
E…yól GË{M>tÌŒæ Ð]l…sìæ çÙ$VýSÆŠ‡ Æý‡íßæ™èl {yìl…MŠSË$ A§ýl¯]l…
● àÌŒæ sìæMðSsŒæ »êÅVŠSÌZ E…yólÌê ^èl*çÜ$MøÐéÍ
● ç³È„ýSMýS$ 30 °Ñ$ÚëË Ð]l¬…§ýl$ àË$MýS$ ^ólÆý‡$MøÐéÍ
● 5&10 °Ñ$ÚëË õÜç³# çÜ$©Æý‡ƒ…V> Ô>ÓçÜ ¡çÜ$MýS$¯ól GMýSÞÆŠ‡OòÜgŒæ ^ólĶæ*Í.
¯ól¯]l$ {ç³Ô>…™èl…V> E¯é²¯]l$, ¯é Ô¶æMìS¢Ðól$Æý‡ »êV> Æ>Ý뢯]l$.
Ð]l$…_ Ð]l*Æý‡$PË$ çÜ…´ë¨Ý뢯]l$ A¯ól Ýë¯]l$MýS*Ë {ç³MýSr¯]lË$ ^ólçÜ$MøÐéÍ

^ólĶæ$MýS*yýl°Ñ
● Æ>{™èl…™é Ðól$ÌŸP¯]lMýS*yýl§ýl$. çÜÐ]l*^éÆ>°² °Íí³ E…^ól ÝëÐ]l$Æý‡¦Å…
™èlWY´ù™èl$…¨
● ¿Zf¯]l… Ð]l*¯ólĶæ$MýS*yýl§ýl$ Ìôæ§é ±Æý‡$ ™éVýSyýl… Ð]l$Æý‡_´ùMýS*yýl§ýl$.
● Mö™èl¢Ñ ^èl§ýlÐ]lyé°MìS {ç³Ä¶æ$†²…^èlMýS*yýl§ýl$
● ÝùçÙÌŒæ Ò$yìlĶæ* ^èl*yýlMýS*yýl§ýl$
● ±Ð]l# ^èl§ýlÐ]l° Ðésìæ VýS$Ç…_ Ìôæ§é ç³È„ýSÌZ G…™èl MýSv¯]lOÐðl$¯]l {ç³Ô¶æ²Ë$
Ð]lÝë¢Æ‡¬ A¯ól Ðésìæ VýS$Ç…_ BÌZ_…_ J†¢yìlMìS VýS$ÇM>MýS*yýl§ýl$
● ç³È„ýS àË$MýS$ BËçÜÅ…V> Ððlâ¶æÏMýS*yýl§ýl$
● ±Ð]l# ç³NÇ¢V> çܯ]l²§ýl®… M>¯]l…™èl Ð]l*{™é¯]l MýSË™èl ^ðl…§ýlMýS*yýl§ýl$

29
™èlÍϧýl…{yýl$ËMýS$ Mö°² sì拳Þ
^ólĶæ*ÍÞ¯]lÑ
● Ò$ í³ËÏË$ ^ðlõ³µ¨ ѯ]l…yìl
● çÜàĶæ$… M>ÐéÌê A° ÐéÇ° AyýlVýS…yìl
● ÐéÇMìS ´ûíÙtM>àÆý‡… CÐ]lÓ…yìl
● çÜÐ]l$Ķæ$… çܨӰÄñæ*VýS… ^ólçÜ$MýS$¯ól…§ýl$MýS$ ÐéÇMìS çÜàĶæ$… ^ólĶæ$…yìl
● {ç³Ô>…™èl…V> E…yýl…yìl. KÆý‡$µV> E…yìl çÜàĶæ$… ^ólĶæ$…yìl
● Ò$ í³ËÏË$ ™èlW¯]l…™èl °{§ýl ´ùÄôæ$Ìê ^èl*yýl…yìl
● GMýS$PÐ]l õÜç³# sîæÒ, ¸ù¯Œl ^èl*yýlMýS$…yé °Ä¶æ$…{†…^èl…yìl

^ólĶæ$MýS*yýl°Ñ
● Ò$ í³ËÏ˯]l$ Ð]l$ÆöMýSÇ™ø ´ùËaMýS…yìl
● ÐéÇOò³ A¯]lÐ]lçÜÆý‡…V> J†¢yìl ò³…^èlMýS…yìl
● f…MŠS çœ#yŠl ò³rtMýS…yìl
● Ò$ J†¢yìl° ÐéÇMìS ç³…^èlMýS…yìl
● í³ËÏËOò³ AÆý‡Ð]lMýS…yìl Ìôæ§é B{VýSçßæ… Ð]lÅMýS¢… ^ólĶæ$MýS…yìl
● ÐéÇ° »ñæ¨Ç…^èlMýS…yìl Ìôæ§é ÐéÇMìS Aç³Æ>«§ýll ¿êÐ]l¯]l MýSÍVóSÌê ^ólĶæ$MýS…yìl
● çœÌê¯é M>ÌôæiÌZ ïÜr$ Ý뫨…^éÍ, GMýS$PÐ]l Ð]l*Æý‡$PË$ ™ðl^èl$aMøÐéÍ
Ððl¬§ýlOÌñæ¯]l MýS…yìlçÙ¯]l$Ï ò³rtMýS…yìl

30
çÜàĶæ$… MøÆý‡yýl…
HÑ$sìæ?
± ÝëÐ]l$Æý‡¦Å… ç³ÇÑ$™èlOÐðl$´ùƇ¬¯é Ìôæ§é ™èlWY´ùƇ¬¯é õܲíßæ™èl$Ë$,
MýS$r$…º çÜ¿¶æ$ÅË$, E´ë«§éÅĶæ¬Ë$ Ìôæ§é °ç³#×æ$Ë çÜàĶæ$… MøÆ>Í.
A¨ G…§ýl$MýS$ Ð]l¬QÅOÐðl$¯]l¨?
çÜàĶæ$… AǦ…^èlyýl… ^éÌê Ð]l¬QÅOÐðl$¯]l¨. G…§ýl$MýS…sôæ Ð]l$¯]lMýS$ A…§ýl$»êr$ÌZ E¯]l²
»êçßæÅ Ð]l¯]lÆý‡$˯]l$ A…¨ç³#^èl$aMøÐ]lyé°MìS A¨ Eç³MýSÇçÜ$¢…¨. ¯ólÆý‡$aMýS$¯ól ÝëÐ]l$Æ>¦Å°²
ç³sìæçÙtç³Æý‡^èlyé°MìS, Ð]l$Ç…™èl »êV> ç³°^ólĶæ$yé°MìS A¨ §øçßæ§ýlç³yýl$™èl$…¨.

çÜàĶæ$… GÌê MøÆý‡™éÐ]l#?

● ±MýS$ H çÜàĶæ$… M>ÐéÌZ °Æý‡~Ƈ¬…^èl$Mø
● GÐ]lÇ° çÜàĶæ$… AyýlV>ÌZ °Æý‡~Ƈ¬…^èl$Mø
● çÜàĶæ$… GÌê AyýlV>Í?& Ð]lÅMìS¢VýS™èl…V> MýSËíÜ AyýlV>Ìê,
WhatsApp, �� � AyýlV>Ìê, C& Ððl$Ƈ¬ÌŒæÌZ
AyýlV>Ìê? G糚yýl$ AyýlV>Í A¯ólÑ °Æý‡~Ƈ¬…^èl$Mø
● çÜàĶæ$… AyìlW çÜàĶæ$… ´÷…¨¯]l ™èlÆ>Ó™èl
Ð]lÅMìS¢VýS™èl…V> MýSËíÜ MýS–™èlfq™èlË$ ™ðlË´ëÍ

31
çÜàĶæ$… MøçÜ… çÜ…{糨…^èl…yì
Ò$Æý‡$ V>± Ò$MýS$ ™ðlÍíܯ]l ÐéÆý‡$ V>± J†¢yìl, B…§øâ¶æ¯]l, °Æ>Ô¶æ,
Ìôæ§é B™èlï]l*ů]l™é ¿êÐ]l¯]lË™ø »ê«§ýlç³yýl$™èl$…sôæ çÜàĶæ$…
MøçÜ… ¨VýS$Ð]l õ³ÆöP¯]l² òßæÌŒæµOÌñ毌l˯]l$ çÜ…{糨…^èl…yìl.

● sñæÍ & Ð]l*¯]l‹Ü : 14416 Ìôæ§é 1800 914 416

● MìSÆý‡×Šæ : 1800 599 0019
● iiòßæ^Œl & M>MìS¯éyýl : 98499&03870
● ÆøíÙ×ìæ òßæÌŒæµOÌñ毌l : 040 6620 2000
● 1 OÌñæ‹œ : 78930 78930 Ìôæ§é 100
● °ÐŒl$ௌlÞ (Ñç³™èl$¢Ë çÜÐ]l$Ķæ$…ÌZ Ð]l*¯]líÜMýS…V>
çÜàĶæ$…V> °Í^ól òßæÌŒæµOÌñ毌l ) : 080&46110007

32
ÇçœÆð‡¯ŒlÞË$

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2908954/
http://www.nspb.net/index.php/nspb/article/view/181

https://www.hsph.harvard.edu/news/hsph-in-the-
news/the-importance-of-hydration/

[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6116096/
,
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15094072/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2805706/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8958203/

#:~:text=Long%20hours%20of%20screen%20time,of%20

a%20screen%20%5B12%5D.

https://bmcpsychiatry.biomedcentral.com/articles/10.1186/
s12888-019-2350-x#Sec26

https://guilfordjournals.com/doi/10.1521/jscp.2018.37.10.751
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03623319.2

020.1737461

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S07

47563218301523?via%3Dihub

33
 C…§ýl$ÌZ ¿êVýS…
ç³…^èl$MýS$¯]l² ÐéÇ VýS$Ç…_
{´ëgñæMŠSt EASE (GÐðl*çÙ¯]lÌŒæ AòÜ‹ÜÐðl$…sŒæ B‹œ çÜ$tyðl…sŒæÞ O»ñæ Gyýl$ÅMóSrÆŠ‡Þ) Ð]l*¯]líÜMýSOÐðl$¯]l,
¿êÐø§ólÓVýSç³Æý‡OÐðl$¯]l BÆøVýSÅ çÜÐ]l$çÜÅË™ø »ê«§ýlç³yýl$™èl$¯]l² ѧéÅÆý‡$¦ËMýS$ Ð]l$§ýlª™èl$°^óla…§ýl$MýS$
{´ëÆý‡…À…^èlºyìl¯]l M>Æý‡Å{MýSÐ]l$…. {´ëgñæMŠSt EASE A¯ól¨ AP {糿¶æ$™èlÓ…, AAPI (AÐðl$ÇMýS¯Œl AÝùíÜÄôæ$çÙ¯Œl
B‹œ íœhíÙĶæ$¯ŒSÞ B‹œ C…yìlĶæ$¯Œl ఆ���)� ^ðl…¨¯]l A¯ólMýS Õ„ýS×æ Ð]l$ÇÄ¶æ¬ çÜçßæM>Æý‡ ¿êVýSÝëÓÐ]l¬ÌS™ø
MýS*yìl¯]l çÜçßæM>Æý‡ {´ëgñæMŠSt. Ð]l*¯]líÜMýS BÆøVýSÅç³Æý‡OÐðl$¯]l õÜÐ]lË$ AÐ]lçÜÆý‡OÐðl$¯]l ѧéÅÆý‡$¦Ë¯]l$ VýS$Ç¢…_, Ð]l$§ýlª™èl$
C^ólaÌê E´ë«§éÅĶæ¬ËMýS$ Õ„ýS×æ CçÜ$¢…¨. ѧéÅÆý‡$¦ËÌZ ఆతమ్�య్నత BÌZ^èl¯]lË$ °ÐéÇ…^èlyýl…, »êV>
iÑ…^é˯ól ¿êÐø§ólÓV>˯]l$ ò³…´÷…¨…^èlyýl…, ѧéÅÆý‡$¦ËMýS$ ´ëuý‡Ô>Ë Ð]l$§ýlª™èl$V> °Ë$çÜ$¢…§ýl¯ól
Ðé™éÐ]lÆý‡×ê°² MýS͵…^èlyýl… {´ëgñæMŠSt EASE Ë„ýSÅ….

¿êÆý‡™èl B™èlÃçßæ™èlÅË °ÐéÆý‡×ê ¸û…yólçÙ¯Œl SPIF (çÜ*OòÜyŠl {í³Ððl¯]lÛ¯Œl C…yìlĶæ* ¸û…yólçÙ¯Œl)

B™èlÃçßæ™èlÅË$ °ÐéÇ…^èlyýl… MøçÜ… ¿êÆý‡™èl§ólÔ¶æ…ÌZ Ððl¬rtÐðl¬§ýlrV> HÆý‡µyìl¯]l çÜ…çœ$… SPIF. A¨
QPR çÜ…çܦÌZ ¿êVýSÝëÓÑ$. ఆతమ్�య్నత °ÐéÆý‡×æÌZ ™èlW¯]l Õ„ýS×æ CÐ]lÓyýl…, çÜËàË$ CÐ]lÓyýl…,
ç³ÇÔZ«¨…^èlyýl…, ïÜÓĶæ$ çÜ…Æý‡„ýS×æ ™ðlÍĶæ$gôæĶæ$yýl… Ð]l…sìæ ÐésìæÌZ MýS–íÙ^ólçÜ$¢¯]l² Ìôæ§é BçÜMìS¢ E¯]l²
Ð]lÅMýS$¢ËMýS$ Ð]l$ÇÄ¶æ¬ çÜ…çܦËMýS$ MýSÐ]lÊÅ°sîæ B«§éÇ™èl ´ëÏsŒ ¸ëÐŒl$ HÆ>µr$ ^ólĶæ$yýlÐ]l$¯ól Ë„ýSÅ…™ø QPR
çÜ…çܦ ç³°^ólÝù¢…¨.
C…rÈÃyìlÄôæ$sŒæ »ZÆý‡$z, B…{«§ýl{糧ólÔŒæ
B…{«§ýl{糧ólÔŒæÌZ C…rÈÃyìlÄôæ$sŒæ ѧýlů]l$ »Z«¨…^ól þ°Ä¶æ$ÆŠ‡ MýSâêÔ>Ë˯]l$ ç³Æý‡ÅÐól„ìS…^ól çÜ…çܦ
C…rÈÃyìlÄôæ$sŒæ »ZÆý‡$z. ѧéÅÆý‡$¦ËMýS$, E´ë«§éÅĶæ¬ËMýS$ ™èlW¯]l Ð]l$§ýlª™èl$ MýS͵…^èlyýl…,
ç³È„ýSË$ °Æý‡Óíßæ…^èlyýl…, Ð]l$…_ ѧéÅ {ç³Ð]l*×êË$ ¯ðlËMö˵yýl… Ð]l…sìæ »ê«§ýlÅ™èl˯]l$ D çÜ…çܦ
^èl*çÜ$¢…¨. ѧéÅÆý‡$¦ËMýS$ Ð]l*¯]líÜMýS BÆøV>Å°² MýS͵…^èlyýl…, »êV> iÑ…^é˯ól ¿êÐø§ólÓV>°²
ò³…´÷…¨…^èlyýl…ÌZ D çÜ…çܦ MîSËMýS ´ë{™èl ´ùíÙçÜ$¢…¨.

B…{«§ýl{糧ólÔŒæ ¯é¯Œl Æð‡íÜyðl…sŒæ ™ðlË$VýS$ Ý÷OòÜsîæ (APNRTS)

B…{«§ýl{糧ólÔŒæ ¯é¯Œl Æð‡íÜyðl…sŒæ ™ðlË$VýS$ Ý÷OòÜsîæ (APNRTS) A¯ól¨ B…{«§ýl{糧ólÔŒæ Æ>çÙ‰ {糿¶æ$™èlÓ çÜ…çܦ. C¨
{ç³ç³…^èl ÐéÅç³¢…V> E¯]l² ™ðlË$VýS$ÐéÇ° IMýSÅ…V> MýSÍí³ E…^èlyýl…™ø ´ër$ ÐéÆý‡$ Ð]l*™èl–¿¶æ*Ñ$™ø
Ð]l$Ðól$MýSOÐðl$ E…yýlyé°MìS ™èlW¯]l Ðól¨MýS¯]l$ A…¨çÜ$¢…¨. Hï³G¯ŒlBÆŠ‡sîæG‹Ü {ç³™ólÅMýS…V> G¯ŒlBÆŠ‡sîæË
AÐ]lçÜÆ>˯]l$ ¡Æý‡$çÜ$¢…¨. Ð]l¬QÅ…V> ÐéÇ çÜ…„óSÐ]l$…, ¿¶æ{§ýl™èl, AÀÐ]l–¨®, Ý뫨M>Æý‡™èlËMýS$ çÜ…º…«¨…_
{ç³™ólÅMýS {Ô¶æ§ýl® Ð]líßæçÜ$¢…¨.
34
 çÜçßæMýSÇ…_¯]lÐéÆý‡$
DR. APARNA VUPPALA
Child and Adolescent Psychiatrist
GMC ‘86,
CLINICAL FACULTY UAB, ACOM, VCOM SCHOOLS OF MEDICINE
MEDICAL DIRECTOR, SPEAK HHF & EASE AP

NELSON VINOD MOSES

Founder and Director of Suicide Prevention Foundation India (SPIF)

SPONSORED BY:
AP BOARD OF INTERMEDIATE EDUCATION
&
ANDHRA PRADESH NON RESIDENT TELUGU
SOCIETY

Designed by:
SHRISHTI TIWARI
Consultant-Intern at Suicide Prevention Foundation India (SPIF)

™ðlË$VýS$ A¯]l$Ðé§ýl…:
B…{«§ýl{糧ólÔŒæ {糿¶æ$™èlÓ çÜ…çܦ Hï³G¯ŒlBÈt Ý÷OòÜsîæ
(APNRTS)
��స్