Professional Documents
Culture Documents
Arap Alfabe-Hayvan Moti̇fli̇ Atasözleri̇ Ve Deyi̇mleri̇mi̇z Word
Arap Alfabe-Hayvan Moti̇fli̇ Atasözleri̇ Ve Deyi̇mleri̇mi̇z Word
حاضؽرالیان
َاحَم د یانار
حاضؽرالیان
َاحَم د یانار
اؽسبن.………………………………………………… :
***
***
ایچینَد کی لر
اؤن سؤز
آتاسؤز لری و دئییم لر ،کئچمیشیمیزَدن گۆنۆمwۆزه قwاالن َان اؤَنملی دیwل مwیراث الرؽمؽزدان دؽر .یwئر
اۆزۆنده َبلکه هئچ بیر میلَلت تۆرک لر قَد ر َگَلَج ڲه بئله چwwۏخ و چئشیدلی مwwیراث بؽراخمwwامؽش دؽر.
بۇنۇن َس َببینی میلَلتیمwیزین اینسwwانلؽق تwاریخی ایَچ ریسwwینَد کی َان گئwwنیش و ائحتیشاملؽ حایwات
طرزینده ،کۆلتۆر و َمَد نییت تاریخینَد کی َد ڲیشَم ز میسیۏنۇندا آرایابیَلریک.
سۇیا آتؽالن بیر داش پارچاسؽ اۆچ یۆز ایل کئچسه ده آشاغؽ یۇخwارؽ یئنwه عئیwنی َش کیلده قwالؽر.
فقط َد ره یاتاغؽنداکی چاخؽل الر ،جیاللؽ ،دۆزگۆن ،یۇوارالق و گؤَز ل َش کیل لرینwwه اۇالشwwماق اۆچwwۆن
کیم بیلیر باشؽنؽ نئچه دؤنه “د اشدان داشا وۇردۇ” ،بۇالنؽق سۇ الردا اۏرادان اۏرایا دۏالشدؽ دۇردۇ؟
َنهایت اۏ ائستئتیک َش کلینه قاوۇشدۇ .آتاسؤز لری ده بئله دیwر .یۆزایwل لwر اؤنَج سwwینَد ن سwؤیَلنمیش
بیر بسیط سؤز ،سؤیَلنه سؤیَلنه کیم بیلیر هانکی بۏیۇن ،هانکی تۏپلۇمۇن ،هانکی ماَج راسؽ ایلwwه
َد ڲیشدی و بۇگۆنکۆ معنا و َس س باخؽمؽندان َان مۆَکمَم ل َش کلینه اۇالشدؽ.
بیر فرانسؽز َادیبی “فرانسؽز تۏپراغؽ ،مین ایلwwده فرانسؽز میلَلتیwwنی یاراتwwدؽ ”.دئی wیر .اۏنwwۇن کیمی
تۏپراق ،بیتکی اؤرتۆسۆ ،ایقلیم ،اینانچ ،حایwwات طwwرزی ،دۆشwwۆنمه َش کلی ،ظَف ر لwwر و یئwwنیلگی لwwر،
عیسیان الر ،قؽتلؽق الر و طبیعی آَفت لر و یا تاریخٓی َس َبب لر کیم بیلیر نئجه و نه َش کیلده آتاسwwؤز
لرینین حقیقی مایاسؽنؽ حاضؽرالدؽ؟ علی العاده بیر سؤزۆ تwwاریخین سwwۆزَگجینَد ن کئچwwیَرَر ک اۏنwwۇ
بwیر پؽرالنتwا َس وییسwینه َگتwیردی .بۇنwدان دۏالیؽ دؽر کی صwنَع تین َان صwاف و َان طwبیعی َش کلینی
آتاسؤز لرینده آختارماق ایجاب ائَد ر.
آتاسؤز لری میلَلت لرین کیملیڲی دیر .بٓاطؽل دا اۏلسا ،حاق دا اۏلسا میلَلت لرین اینانچ الرؽ ،حایwwات
طرز لریَ ،بدیعذوق لری ،دۆنیا گؤرۆش لریَ ،تَم ل َد ڲر لری وڪwاراڪتئر لwری بwۇ گwؤَز ل و َاَب دٓی سwؤز
لرده گیزلی دیر .بیرلیڲیمیز ،دیرلیڲیمیز،ایڲیتلیڲیمیز ،اینسانلؽغؽمؽز ،اینانجؽمؽز ،بیتکی و حwwئیوان
َس وگیمیز ،زۏر دۇرۇم الرداکی حالؽمؽزَ ،س وینچلی گۆن لریمیزَدکی َه یجانؽمؽز چۏخۇنلۇقال بwwۇ گwwؤَز ل
سؤز لرله دیله َگتیریلمیش دیر.
آتاسwwؤز لwwری و دئwwییم لwwر دارتؽشؽلماز سwwؤز لwwر دیwwر .بؽراخؽنؽز دارتؽشماغؽ َت ک َکلیَم سwwینی بیلwwه
َد ڲیشدیرمک کیمسه نین حددی َد ڲیل دیر.
“آت اؤلۆر مئیدان قالؽر،ایڲیت اؤلۆر شان قwwالؽر ”.آتاسwwؤزۆنده قافیی َwد ن َردیفwwهَ ،ه جه اؤلچۆسwwۆنَد ن
ائستئتیک َد ڲر لر قَد ر َه ر شئی وار دؽر .بؤیۆک بیلدیڲیمیز اۆستاد الر ،دٓاهی بیلدیڲیمیز شؤهَر ت لwwر،
آشؽالماز دئدیڲیمیز بیر تاخؽم زیروه لر وار دؽر .اۏن الر بیله بئله بwwیر سwwؤزۆ سwwؤیَلَم یه قالخسwwایدؽالر
عَج با نه قَد ر َاَج ل َتری دؤَکردی لر؟
آتاسؤز لری ،بیتَم ک تۆَکنَم ک بیلَمَین گwwؤَز ل و سwwئحیرلی سwwالح الرؽمؽزدان دؽر .یئدیکجه چۏخwwاالن،
ایچدیکجه اکسیلَمَین گؤَز ل نئعَم ت لریمیزَدن دیر .آنجاق ایَچ ریسینده یاشادؽغؽمؽز چاغدا َکنتَلشمه
و صنَع تیَلشمه نین بیر َنتیَج سی اۏ الراق خالق کۆلتۆرۆمۆز یۏخا اۇغراماقدا و بۇندان دۏالیؽ دا َان چۏخ
نصیبینی آالن آتاسؤز لری و دئییم لریمیز اۏلماقدا دؽر.
تwwwۆرک میلَل تی قَwwwد ر َاسwwwکی اۏالن بwwwۇ ایفwwwاده َش کیل لwwwرینین ،یwwwۏخ اۏلماماسؽ اۆچwwwۆن دیwwwل
آراشدؽرماجؽالرؽمؽزا بؤیۆک گؤَر و لر دۆشَم کده دیر .کۆلتۆرۆمۆز ایَچ ریسینده َز نگین اۏالن بwwۇ سwwؤز لwwر
یاشادؽلمالؽ و َنسwwیلَد ن َنسwwیله آخؽدؽلمالؽ دؽر .عکسwwی تقwwدیرده یاشwwادؽلمایان َه ر سwwؤز خwwالق
آنایاساسؽندان یwwۏخ اۏالن بwwیر قwwانۇن مادَدسwwی اۏالجwwاق دؽر .آراشwwدؽرماجؽالرؽمؽز بwwۇ سwwاحانؽ
ایشَلدیکجه ده تۆرک دیلینین َز نگینلیڲی بیر داها اۏرتایا چؽخاجاق دؽر قناَع تینَد َیم.
بۇ َاَث رین ،تwwۆرک میلَل تینین حwwئیوان الرا بwwاخؽش آچؽسؽنؽ گؤسَترَم سwwی آچؽسؽندان اؤَنم عwwرض
ائَwدَج ڲی اینانجؽنwwدایام .تwwۆرک میلَل تی ،تwwاریخ بۏیۇنجا حwwئیوان الرال ایچ ایچwwه یاشwwامؽش ،اۏن الرال
دۆشwwۆنمۆش ،اۏن الرال حایwwات َفلَس َف سwwینی اۏرتایwwا قۏیمایwwا چالؽشمؽش دؽر .حwwئیوان-اینسwwان
ایلیشکیسی هئچ بیر میلَلتده بۇ قَد ر ایلگینچ ،جانلؽ و َز نگین اۏلماسا گئَرک.
َاَثرده یئر آالن آتاسؤز لری و دئییم لر ،حئیوان آد الرؽنا گؤره تصنیف ائwwدیلمیش دیwwر .بwwیر سwwؤزده نئچwwه
دانه حwwئیوان مwwۏتیفی وارسwwا بwwۇن الر ایلگیلی بؤلwwۆم لwwرده گؤسَwت ریلمیش دیwwر“ .اۏوادا قwwۇرت اۇلۇسwwا
َاوَد کی ایتین باغرؽ سؽزؽالر ”.سؤزۆنده کئچن ایکی حئیواندان دۏالیؽ بۇ آتاسؤزۆَ ،ه م “قwwۇرت”َ ،ه م
ده “ایت” بؤلۆمۆنده گؤسَت ریلمیش دیر.
َد ڲیشیک و یwwا َب نَزری سwwؤیَلییش لwwری اۏالن سwwؤز لwwر ده بwwیر آرادا وئریلَم یwwه چالؽشؽلمؽش دؽر“ .آیؽ
وۇرۇلمادان پۏستۇ ساتؽلماز ”.آتاسwؤزۆمۆزۆن َب نَزر لwری اۏالن “آیؽ دیwری ایَکن ،پۏسwتۇ سwاتؽلماز،”.
“آیؽنؽ َاوَو ال اؤلدۆر ده سۏنرا پۏسwwتۇنۇ سwwات”“ ،آیؽنؽ وۇردۇقwwدان سwwۏنرا سwwاتار الر”“ ،آیؽنؽ وۇرمwwادان
گؤنۆ طاباغا وئریلَم ز”“ ،آیؽنؽ آوالمادان پۏستۇنۇ سالالما” کیمی سؤز لر بیر آرایا َگتیریلمیش دیر:
سؤزلۆک قؽسمؽندا یئر آالن َکلیمwwه لwwر آنالم الرؽنwwا َان اۇیغwwۇن و آچؽقالیؽجؽ بwwیر َش کیلده وئریلَم یwwه
چالؽشؽلمؽش دؽرَ .اَثرده یئر آالن آتاسؤز لری و دئییم لرین بؤیwۆک بwیر بؤلۆمwwۆ چئشیدلی َاَث ر لwرین
تارانماسؽیال ،بیر بؤلۆمۆ ده خالق آغزؽندان َدرَلمه لرله تwwۏپالنمؽش دؽر .تارامwwا یwwاپؽالن َاَث ر لwwرین بwwیر
قؽسمؽ فایداالنؽالن َاَثر لر بؤلۆمۆنه آلؽنمؽش دؽر.
َاَثرین حاضؽرالنماسؽندا یاردؽم الرؽنؽ َاسیرَگَمَین بۆتۆن دۏست الرا سۏنسۇز َتَش ککۆر لر سۇنۇرام.
َاحَم د یانار
خاّصه2022 ،
آتاسؤز لری و دئییم لریمیزده حئیوان الر
wاننؽن قؽوراق بwwیر َذکٓایwwا صwwاحیب تۆرک دیلینده آتاسؤز لری و دئییم لرین چۏخ اۏلۇشwwۇ ،تwwۆرک اینس wؽ
اۏلدۇغۇنۇ گؤسَت ریر .فرقلی َم کٓان الردا یاشایان اینسان الرؽمؽز ،حایات َتجرۆبه لرینین بیر ایفاَد سwwی
اۏالن آتاسwؤزۆ و دئwییم لwری ،بیربیرینwwه یwاخؽن سwؤیَلییش لرلwه ده دیله َگتwیرمیش لwر دیwر .بwۇ گwؤَز ل
سؤیَلییش لرده ،حئیوان مۏتیف لرینین اۇستالؽقال قۇلالنؽلدؽغؽنؽ دا گؤرَم کَد ییک.
آنwwادۏلۇنۇن چئشیدلی یwwؤره لرینwwده سwwؤیَلَنن و سwwۏیاَچ کیمین عاییَل دَن باشwwالیاجاغؽنؽ وۇرغۇالیwان،
“آغاجا چؽخان کئچینین داال باخار اۏغالغؽ اۏلۇر” آتاسؤزۆَ ،د ڲیشیک یؤره لریمwwیزده بwwۇ َش کیلده ده
ایفاده ائدیلَم کده دیر:
“َد لی قۏیۇنۇن َد لی قۇزۇسۇ اۏلۇر.
کئچی هارادان آتالرسا اۏغالق دا اۏرادان آتالر.
قؽرخ قۇرۇشلۇق ائَّش ڲین ییرمی قۇرۇشلۇق سؽپاسؽ اۏلۇر.
َتَزکَد ن َترازینین پۏخدان اۏلۇر دیرَه می”.
یئنه ،کیشینین اۆَزرینه دۆَش ن گwؤَرو لwری یۆکسۆنَمَم سwی گئَر ڲیwنی وۇرغۇالیwان بwۇ آتاسwؤز لwری،
فرقلی َم کٓان الردا فرقلی سؤز لرله عئینی دۇیغۇ و دۆشۆنَج نی پایالشما الرؽ ،تۆرک اینسانؽنا خwwاص
بیر اؤَز للیک اۏلسا گئَر ک:
“َاَڲ ر آتا یۆک اۏلماز.
ائَّش ڲین پاالنؽ ائَّش ڲه یۆک َد ڲیل دیر.
قۇشا قانادؽ یۆک اۏلماز.
قۏچا بۏینۇزۇ یۆک َد ڲیل.
اؤکۆزه بۏینۇزۇ یۆک َد ڲیل.
قۏچا قۇیرۇغۇ یۆک اۏلماز.
اؤکۆزۆن بۏینۇزۇ ،کؤَپڲین قۇیرۇغۇ آغؽر َگلَم ز.
َد وه یه خامۇت ،اؤکۆزه بۏینۇزۇ یۆک َد ڲیل”.
َاله کئچن فۆرَصت لری َد ڲرَلندیرَم ییپ سؽزالنما الرؽ آبارتؽلؽ بیر َش کیلده اۏرتایا قۏیان بۇ آتاسؤز لریمیز
ده ایلگینچ بیر َبنَزرلیک مئیدانا َگتیریر:
“یۏخ اۏالن قۏیۇنۇن قۇیرۇغۇ بؤیۆک اۏلۇر.
قاچان /سۇیا دۆَش ن بالؽق بؤیۆک اۏلۇر.
اؤَلن ایَن ک /کئچی /قۏیۇن سۆتلۆ اۏلۇر.
َالَد ن قاچان قۇش بؤیۆک اۏلۇر.
قاچان داوشان بؤیۆک اۏلۇر”.
گؤز آچؽقلؽغؽ ،فۆرَصتچیلیڲی و گؤزَلنتی ایَچ ریسینده اۏلماغؽ دیله َگتیرن َبنَزر آتاسwwؤز لwwری و دئwwییم
لریمیزَد ن بیر بؤلۆم ده بۇ َش کیلده دیر:
“آت آلمادان آخؽر یاپؽلماز.
آیؽ دیری ایَکن پۏستۇ ساتؽلماز.
آیؽنؽ آوالمادان پۏستۇنۇ سالالما.
بالؽغؽ تۇتمادان تاوایؽ آَتشه قۏیماق.
چایداکی بالؽغا یاغ قؽزارتماق.
داغداکی داوشانؽن سۇیۇ اۏجاغا وۇرۇلماز.
َد نیزَد کی بالؽغا سۏغان دۏغرانماز.
دۏغمادؽق سؽپایا تۏربا بیچیلَم ز.
سۆرۆَد کی /بازارداکی اؤکۆزۆن جیَڲ رینه نۏخۇد /اۏت اؽسالنماز”.
تۆرکۆن َذکٓاسؽ بعضًwا اۆچ ،بعضًwا دؤرت ،بعضًwا ده بئش حwwئیوانؽن آدؽنؽ بwwیر آتاسwwؤزۆ و یwwا بwwیر دئwwییم
سؽغدؽراجاق بیر اینَج لیڲه صاحیب دیر:
“آتدان بؤیۆک َدوه وارَ ،د وه َد ن بؤیۆک فیل.
کؤَپک چۏبانؽن جان یۏلداشؽ ،کئچی قۏیۇنۇن یار یۏلداشؽ.
تۆلکۆیه تاوۇق ،قۇردا قۏیۇن اؽسمارالمایا َبنَزر.
اؤرَدک اؤرَد کله ،قاز قازال ،کؤر تاوۇق کؤر خۏرۇزال.
قۇرتدان قۇزۇ دۏغمازَ ،کرَکَنزَدن شاهین”.
بۇ تۆر سؤیَلییش لرده گئَن للیکله حئیوان الرؽن بیر داَنسی اؤن پٓالنا چؽخارؽلؽرَکن دیَڲر لری ایکینجی
پٓالندا قالمؽش دؽر“ .کؤنۆلسۆز سwۆرۆ گwۆَدن کؤَپ ک ،قۏیۇنwۇ قwwۇردا قاپwدؽرؽر ”.سwؤزۆنده کؤَپ ک اؤن
پٓالندا یئر آلؽرَکن قۏیۇن و قۇرت ایکینجی پٓالندا قالمؽش دؽر.
بۇرادا بۇنۇ دا َبلیرتَم ک گئَر کیر؛ میلَلتیمیزین سؤیَلمیش اۏلدۇغۇ سؤز لرده کئچن حئیوان الر گئَنللیکله
تۆرک جۏغرافیاسؽندا یاشایان حئیوان الردان عیباَرت دیر .آنجاق بۇنwwۇن یwwانؽ سؽرا آز دا اۏلسwwا دیَڲ ر
جۏغرافیا الردا یاشایان حئیوان الرا دا راستالنؽر .فیلَ ،کرَگ دان ،زۆرافا ،آختاپۏت ،قاپالن کیمی.
تwۆرک جۏغرافیاسؽندا یاشwایان حwwئیوان الرال یwاپؽالن آتاسwؤز لwری و دئwییم لریمwیز اینَج َلندیڲینwwده بwۇ
حئیوان الرؽن یاشایؽشؽمؽزدان بیر پارچا اۏلدۇغۇ آچؽقجا گؤرۆله بیلیر.
چئشیدلی دانؽشما و صؤحَبت لریمیزده سۏسwwیال چwwارپؽخلؽق الرؽَ ،دنَگسwwیزلیک لwwری ،سییاسwwی
اخالقسؽزلؽق الرؽ “بالؽق باشدان قۏخار ”.سؤزۆ ایله ایفاده ائَد ریک .بئله گؤَز ل سؤز لwwر ،کیم بیلwwیر
نئچwwه کیشینین باشؽنؽ اؤنۆنwwه َاڲwwدیردی ،نئچwwه کیشینی “سwwۆت دؤکمwwۆش پیشیک ”.حالینwwه
قۏیۇوئردی َد ڲیل می؟
“دۏغرۇ سؤیَلینی دۏقwwۇز کؤیَwد ن قwwۏوار الر“ ،”.دؤوَلت مwwالؽ َدنwwیز ،یئَمَین دۏنwwۇز ”.و “منwwه دۏخۇنمایwwان
اؽالن مین یاشاسؽن ”.کیمی بwwیر تwwاخؽم سwwؤز لwwر وار دؽر کی یwwا دؽرغwwارؽق .اۏن الرؽ تۏپلwwۇم چwwۏخ
قۇلالندؽغؽ اۆچۆن ده آتاّم ارؽق .بۇ تۆر سؤز لرین یئنیلیر اۇدۇلۇر ،طَرف لری ده یwwۏخ دۇر .آتwwا الرؽمؽزؽن
بئله نصیَج ت لر وئَرَج ک لرینه ائحتیمٓwwال داهی وئَرَم ریwwک .تwwۆرک میلَل تینین ایڲیلیڲیwwنی ایسَwتَمَین و
َنمه الزؽمچؽ اۏلمامؽزؽ ایسَتین گۆچ لر طَرفینَد ن دیلیمیزه سۏخۇلدۇغۇنا ایناندؽغؽمؽز بۇ سؤز لری نه
ائَدَج ڲیک؟ اۇشاق الرؽمؽزا بۇن الرؽن دۏغرۇلۇغۇنۇ ،فضیَلتینی نئجه ایضاح ائَدَج ڲیک؟ قناَع تیمیزجwwه
بۇ سؤز لر تاریخیمیزین سۏن یۆزایل لرینده اۏرتایا چؽخمؽش اۏلمwwالؽ دؽر .بwwۇن الرؽن ایکی-اۆچ عصwwیر
گئرییه گئده بیلَم سی ایمکٓان و ائحتیمال دؽشؽندا دؽر .بۇن الرؽن َاَدبٓی َاَثر لwwرده ،اؤَز للیکلwwه َپندنامwwه
لwwرده کئچیپ کئچَم دیڲینی آراشwwدؽرماق ایجاب ائ َwد ر .شwwئله و یwwا بئلwwه بwwۇ کیمی یwwاوان سwwؤز لwwر
بۏزۇلمۇش بیر تۏپلۇمۇن ،اینسانٓی ،دیwنٓی و میللٓی َم جراسؽندان سwاپمؽش بwیر قؽمؽلwتؽ نؽن قwۇرۇ
گۆرۆلتۆسۆ اۏ الراق باخمامؽز داها ایصاَبتلی اۏالجاق دؽر .یاخشی اینَج َلندیڲی زامwwان بwwۇ تwwۆر سwwؤز
لرده بیر هیجوین ،بیر عیبَر تین اۏلدۇغۇنۇ گؤرَم ک مۆمکۆن دۆر .ایلwwک باخؽشدا پیسwwلیڲی اؤڲwwۆت لwwر
کیمی دیر .کیشی و تۏپلۇم یئریلیر .باشقا الرؽ بۇندان َد رس آلؽر .آیرؽجا بۇ تۆر سؤز لریَ ،ه ر چاغؽن
اؤزۆنه خاص تۏپلۇمسال یاشایؽشؽنا اؽشؽق تۇتابیَلَج ک کۆلتۆر اۆرۆن لرینَد ن سایماق گئَر کیر.
میلَلتیمwwیزین عصwwیر لwwر بۏیۇنجا سwwؤیَلمیش اۏلwwدۇق الرؽ آتاسwwؤز لرینwwهَ“ ،پندنٓام wه” لwwرده ده بۏلجا
راستالماق مۆمکۆن دۆر .اؤڲۆت لر وئَرن َپندنٓامه لرین َان تانؽنمؽش اۏالن الرؽنwwدان بwwیری میالدی .۶۱
یۆزایلده یازؽالن گۆوٓاهٓینین َپندنٓاَم سی دیwر .گwۆوٓاهٓی ،قۇلالنwدؽغؽ آتاسwؤز لریwنی نظمwه اۇیغwۇ الرَکن
آتاسؤز لرینین قالؽبؽنؽ دا بۏزمامایا غئیَر ت صرف ائتمیش دیر:
“َز والی دۆر قاناتالنسا قارؽنجا
(قارؽشقانؽن َز والی َگلینجه قاناتالنؽر)
سؤز ،آتاسؤز لرینَد ن آچؽلؽنجا بؤیwwۆک دیwwل آراشwwدؽرماجؽمؽز قاشwwغارلؽ مجمwwۇددان سwwؤز ائتَمَم ک
اۏلماز .قاشغارلؽ مجمۇد .11 ،یۆزایلده یازمؽش اۏلدۇغۇ اۆنلۆ َاَثری دیوٓان -لۆغٓwwاتَ -التۆرکwwده آتاسwwؤز
لرینه بۏلجا یئر َورمیش دیرَ .اَثرده یئر آالن آتاسؤز لری ،تۆرک خالق کۆلتۆرۆنۆن ،تاریخین َد رینلیک لرینه
ق َwد ر اینwwدیڲینی گؤسَترَم سwwی آچؽسؽندان سwwۏن َدَرجwwه اؤَنملی دیwwر .بwwۇ آتاسwwؤز لریمwwیزین چۏخلwwۇ
گۆنۆمۆزه قَد ر َدڲیشَمَد ن َگلمیشَ ،ه م آنادۏلۇدا َه م ده بۆتۆن تۆرک دۆنیاسؽندا عئینًا دانؽشۇلماقدا
دؽر:
“اؤکۆز آیاغؽ اۏلماقدانسا بۇزاغؽ باشؽ اۏلماق یئڲ دیر.
َاوَد کی بۇزاغؽ اؤکۆز اۏلماز.
َاَج لی َگَلن فاره پیشیک داشاغؽ قاشؽر.
اینسانؽن آالسؽ اۆچۆنده ،حئیوانؽن آالسؽ دؽشؽندا دؽر.
بیر قارغا ایله قؽش َگلَم ز.
ایَون سیَن ک سۆته دۆَش ر.
ایت اؽسؽرماز ،آت َتپَم ز َد مه”.
بwwۇ آتاسwwؤز لwwری دیwwوٓان -لۆغٓwwاتَ -التۆرکwwده یwwئر آالن سwwؤیَلییش لریمwwیزَدن بwwیر نئچwwه داَنسwwی دیwwر.
دیلیمwwیزَد کی بwwۇ َز نگین دۇیwwۇش و دۆشwwۆنۆش ،میلَلتیمwwیزین عصwwیر لرجwwه آیاقwwدا قالماسؽنا َوسwwیله
اۏلمۇش َس َبب لرَدن ساَد جه بیریسی دیر.
میللٓی َد ستان الرؽمؽزدان سایؽالن َد ده قۏرقۇت حیکٓایه لرینده ده آتاسؤز لرینه بۏلجا یwwئر وئریلwwدیڲی
گؤرۆلۆر .بۇگۆن داهی تۆرک دۆنیاسؽندا یاشwwایان بwwۇ سwwؤز لwwرده آتwwا الرؽمؽزؽن زنگین َتجرۆبwwه لریwwنی
بۇلۇرۇق .بۇن الردان بعضی لری بئله دیر:
“یئدی َد ره قۏخۇ الرؽنؽ تۆلکۆ بیلیر.
آتؽن یئَم دیڲی آجؽ اۏت الر بیتینجه ،بیتَم سه داها یاخشی.
گئَج َلیین َک روان کئچدیڲینی چایؽر قۇبۇ بیلیر.
َارین آغؽرؽنؽ یۆنگۆلۆنۆ آت بیلیر.
آغؽر یۆک لرین زحَم تینی قاطؽر بیلیر.
قارا ائَّش ک باشؽنا َگ م وۇرسان قاطؽر اۏلماز.
آیرؽ آیرؽ یۏل الرؽن ایزینی َد وه بیلیر.
برک یئریرَکن جینس بیر آتا نٓاَم رد میَنَّم ز.
گئدیلن یئرین اۏتالق الرؽنؽ گئییک بیلیر”.
آتاسؤزۆ دئییپ کئچَمَم ک الزؽم دؽر .اۏن الر عاَدتًا قانۇن مادده لری کیمی دیر .بیز لر اخالق َدرس لwwری
وئریwwر ،سۏسwwیال اۏالی الرؽ ،یاشwwایؽش الرؽ اۏرتایwwا قۏیwwار ،تwwؤره و َگَلَن ک لریمwwیزی َنسwwیلَد ن َنسwwیله
آخؽدؽر .بعضی آتاسwwؤز لریمwwیزین طwwبیَع ت اۏالی الرؽنwwا دا اؽشؽق تۇتwwدۇغۇ گؤرۆلwwۆر“ :قwwۏرخ آوریلین
بئشینَد ن اؤکۆزۆ آیؽرؽر ائشینَد ن ”.بۇنا گؤَز ل بیر اؤرَنک َتشکیل ائَد ر.
یۆزایل لر بۏیۇنجا حئیوان الرال ایچ ایچه یاشامؽش ،اۏن الرال حشیر َنشیر اۏلمwwۇش ،اۏن الرؽ حایwwاتؽن
بیر پارچاسؽ سایمؽش بیر میلَلتینڪاراڪتئر اؤَز للیک لری اینَج َلندیڲی زامان ،حئیوان الرا عایwwد بwwیر
تwwاخؽم اؤَز للیwwک لwwرین اینسwwان الرا دا یانسؽدؽغؽنؽ گwwؤرۆرۆک .حّت ا بعض ًwا ده حwwئیوان الرؽن فwwیزیکٓی
اؤَز للیک لری بیله اینسان الردا گؤرۆله بیلیر“ .قۏیۇن قافالؽ ،شاهین باخؽشلؽ ،آت قالخؽشلؽ” کیمی
دئییم لر بۇنۇن َان گؤَز ل اؤرَنک لری ساییالبیلیر.
اینسان نانکؤرلۆڲۆنۆ اۏرتایا قۏیماق اۆچۆن قارغادان یۏال چؽخؽلؽر .چۆنکۆ قارغا دا نانکؤر بیر حwwئیوان
دؽرَ“ :بسwwله قارغwwایؽ اۏیسwwۇن گؤزۆنwwۆ ”.اینسwwانؽن کیشیلیک وڪwwاراڪتئر اؤَز للیڲی “حwwئیوانؽن
آالجاسؽ دؽشؽندا ،اینسانؽن آالجاسؽ اۆچۆنده ”.آتاسؤزۆ ایله نه گؤَز ل ایفاده ائدیلمیش دیر.
حwwئیوان مۏتیwwف لwwری ایلwwه سۆسَwwلنمیش اۏالن آتاسwwؤزۆ و دئwwییم لریمwwیزده حwwئیوان الر عٓwwاَلمینین
چئشیدلی اؤَز للیک لرینی ده گؤره بیلریک .آرسالنؽن َتمیز اۏلۇبwwۇ “آرسwwالن یاتاغؽنwwدان َبللی اۏلwwۇر”.
سwwؤزۆ ایلwwه ایفwwاده ائwwدیلیرَ .تمwwیز اۏلمایwwان اینسwwان الر اۆچwwۆن “دۏنwwۇز کیمی پیس ”.دئwwییمی َه َم ن
یاپؽشدؽرؽلؽر .یئنwwه “سwwیَنک پیسwwلیڲی َس َور ”.سwwؤزۆ ده بۇنwwۇن بwwیر َب نَزری دۆشwwۆنَج نی اۏرتایwwا
قۏیماقدا دؽر.
َل
حئیوان الرؽن خۏر گؤرۆلَمَم سینی و َس ویلمه لرینی اؤڲۆت ین سwwؤز لریمwwیز ،عئیwwنی زامانwwدا اینسwwان
الرؽن دا کۆچۆمَس نَمَم سینی وۇرغۇ الر“ :آیؽ دئییپ کئچمه ،اۏ دا بیر داغؽن َش نلیڲی دیر”.
“آنالؽ اۏغالق گؤڲده اۏینار ،آناسؽز اۏغالق یئرده اۏینار ”.ایله “آناسؽز قۇزۇ َم َلَم ز ”.سؤز لرینده آجؽما
دۇیغۇسۇیال قارؽشؽق غریبلیک دۇیغۇسۇ ایشَلنیر .اۇشwwاق ائڲیتیمینwwده آنwwانؽن اؤَنمی اۆچwwۆن دانwwا
اؤن پالنا چؽخارؽلؽر“ :آنا الرؽ نه کی دانا الرؽ نه اۏلسۇن”.
بwwۇ فقwwره ،اینسwwان الرؽنڪwwاراڪتئر لریwwنی و حwwئیوان الرال ایچ ایچwwه اۏلۇشwwۇنۇ غwwایت گwwؤَز ل دیله
َگتیرَم کده دیر:
“اۆنلwwۆ رۏمwwانچؽ ،آرخاداشؽنا بئلwwه آنالدؽردؽ :قۇرنwwاز اۏالن تۆلکwwۆ ،خایینلیwwک ائَwد ن قۇرتwwدۇر .اینسwwان
َج سۇر اۏلۇرسا آرسالنا ،قۏرخاق اۏلۇرسا داوشانا َبنَزر .اۇیسwwال اۏلۇنجا قwwۇزۇ ،عینwwادچؽ اۏلۇنجا دا
ائَّش ک کیمی دیر .قؽساجاسؽ حئیوانلؽقدان هئچ بیر زامان قۇرتۇالماز!”
آشاغؽدا یئر آالن و اؤرَنک لرینی چۏخالدابیلَج ڲیمیز بیربیر لرینَwد ن گwؤَز ل آتاسwؤز لwری و دئwییم لریمwیز،
اینسان الرؽنڪاراڪتئر اؤَز للیک لرینی یانسؽتماسؽ باخؽمؽندان ایلگی َچ کیجی دیر:
آغزؽ قانا َد ڲن قۇرت ،داها چۏخ آزار( .آلؽشقانلؽق) §
عقَرب ائتَم ز قۏهومون قۏهوما ائتدیڲینی( .یاخؽن الرا پیسلۆک) §
آرؽ کیمی ایشَلَم ک( .چالؽشقانلؽق) §
قارؽشقانؽن َگتیردیڲینی کیمسه گؤرَم ز( .چالؽشقانلؽق) §
َل
آرسالن قۏجالؽنجا سؽچان َدلیڲی گؤَز ت ییر( .قۏجالؽق) §
بال یاپماز آرؽ کیمیَ( .تمَبللیک) §
بیر تۏپال بیت گۆنده یئدی کیشینی َگَزر( .دئدی-قۏدۇ) §
بۇ مۇن کیمی َر نکَد ن َر نگه گیرَم ک( .دۇرۇما گؤره داورانؽش) َقَل §
بۆلبۆل ایله قارغا بیر قَف سده اۏلماز( .گؤَز للیک-چیرکینلیک) §
جؽرجؽر بؤَج ڲی کیمی اؤتَم کَ( .گَوَز لیک) §
َد وه آغؽر گئَد ر آما یۏل آلؽر( .سابؽر) §
دیشیسینی قؽسقانمایان دۏنۇزدۇر( .قؽسقانچلؽق) §
دۏنۇز بۇرنۇنۇن دۏغرۇسۇنا گئَد ر( .عینادچؽلؽق) §
کئچی کیمی عینادچؽ اۏلماق( .عینادچؽلؽق) §
ائَّش ڲین آنغؽرماسؽ اۏلماز( .آیاق یالؽنلؽقَ-تربیَیسیزلیک) §
َا
ائَّش ک اۏلمایا گؤر ،پاالن وۇران چۏخ اۏلۇر ( .ناییلیک) §
فاره اۏلمادان چۇوال دیبی َکسَم ک( .حیله کٓارلؽق) §
کئچینین اۇیۇزۇ پؽنارؽن گؤزۆنَد ن ایَچ ر سۇیۇ( .گؤرگۆسۆزلۆک) §
پیشیڲین گؤزۆ سؽچان َد لیڲینده دیر( .فۆرَص تچیلیک) §
قۏیۇن قاوال دینَلر کیمی دینَلَم ک( .اۇیساللؽق-آواناقلؽق) §
قۇرت قۏنشۇسۇنۇ یئمز( .قۏنشۇلۇق ایلیشکی لری) §
قۇزۇیال قۇزۇ ،قۇرتال قۇرت اۏالندان قۏرخ( .اۏرتاما گؤره داورانؽش) §
لئیَلڲین عؤمرۆ القالقال کئچرَ( .گَوَز لیکَ-تمَبللیک) §
تۆرکۆن بیلدیڲینی تۆلکۆ بیلَم ز( .قۇرنازلؽق) §
یابانجؽ قۏیۇن َک ناردا یاتار( .کیمَس سیزلیک-غریبلیک) §
دیلیمیزده یئر آالن چۏخلۇ آتاسؤز لری و دئییم لر دیَڲر میلَلت لرده ده راستالماق مۆمکۆن دۆر .بۇ
سؤز لر یا سۏسیال ،تاریخٓی و کۆلتۆَر ل َتماس الرال آخؽدؽلمؽش یا دا اینسانڪاراڪتئر لرینین َه ر
یئرده بیربیرینه یاخؽن َبنَزرلیک لر گؤسَترَم سی َنتیَج سینده مئیدانا َگلمیش دیر .میلَلت لرین
یاشایؽشؽندا کسینلیکله اۏرتاق یؤن لر وار دؽر .بۇ اؤَز للیک بعضًا اۏرتاق سؤیَلییش لری ده َبراَبریند ه
َگ تیریر .بیربیرینه یاخؽن بۇ تۆر سؤیَلییش لرده اینسانلؽغؽن اۏرتاق َد ڲر یارغؽالرؽنؽ دا گؤرَم ک
مۆمکۆن دۆر .تۆرک دۆنیاسؽندا یاشایان سؤز لر آَم ریقادا ،اینگیلَتَر ده ،فرانسادا ،رۇسیادا و یا دۆنیانؽن
دیَڲ ر بؤلگه لرینده ده راستالیابیَلریک.
سۏسیال اۏالی الرا و یاشایؽش الرا فرقلی بیر باخؽش آچؽسؽنؽ اۏرتایا قۏیدۇغۇمۇز و یا بیر حایات
قۇرالؽ اۏ الراق قابۇل ائتدیڲیمیز “کؤپرۆیۆ کئچینَج یه قَد ر آیؽیا دایؽ َد ر لر ”.سؤزۆنۆن بیر َبنَزرینه اۏرتا-
آفریقادا دا راست الرؽز“ :سۇیۇ کئچینَج یه قَد ر تیمساحا کۆفَردیلَم ز”.
بیزه عاید اۏلدۇغۇنۇ ساندؽ غؽ مؽز “قارغا قارغانؽن گؤزۆنۆ اۏیماز ”.آتاسؤزۆنه قۏمبۇ میلَلت لریمیزَدن
اۏالن رۇس الردا ،هؽروات الردا بۇلغار الردا ،یۇنانلؽالردا و رۏَم ن لرده ده راست الرؽق .بۇ سؤز ایسقۏچ
الردا “قارغا قارغانؽن یۇمۇرتاسؽنؽ یئمزَ ”.ش کلینده دیر.
عاییلهیه و اؤَز للیکله قادؽنا بؤیۆک َد ڲر َو ردیڲیمیزی اۏرتایا قۏیان “یۇوایؽ دیشی قۇش یاپار”.
حالقنؽن دا چۏخ دۆشکۆن اۏلدۇغۇ گؤرۆلۆر .یئنه ،بعضی آتاسؤز ؽ آتاسؤزۆمۆزه اینگیلیز و فرانسؽ ز
لرینین یاخؽن سؤیَلییش لرینه ده راست الرؽق .بیزده “قۏیۇنۇن بۇلۇنمادؽغؽ یئرده کئچییه
آبدۇرراهمان َچ َلبی َد ر لر ”.سؤزۆ َبنغالده “آرسالنؽن بۇلۇنمادؽغؽ اۏرماندا ،چاقال راجا دؽر ”.قۏَرده
“قاپالنؽن بۇلۇنمادؽغؽ یئرده ،داغ پیشیکسی َک ندینی بیر شئی سانؽر ”.فرانسادا ایسه“ ،کؤر لر
َم مَلَکتینده َتک گؤزلۆ لر کرال اۏلۇرَ ”.ش کلینده ایفاده ائدیلَم کده دیر.
بۇ تۆر اؤرَنک لر ،آتاسؤز لری و دئییم لرین َک سینلیکله بیر آنایۇردۇنۇن اۏلمادؽغؽنؽ ،میلَلت لرین بیربیر
لرینَد ن َاتکیَلندیڲینی گؤسَتریر .بۇنۇ دا َبلیرَتلیم کی یئر اۆزۆنده آتا الر سؤزۆ کۆلتۆرۆ باخؽمؽندان َان
َز نگین میلَلت لرَد ن بیری بیزیم میلَلتیمیز دیر .تاریخ ایَچ ریسینده تۆرک دیلینین بیر ایمپاراتۏرلۇق
دیلی اۏلدۇغۇ ها دؽرالنؽرسا ،دیَڲر میلَلت لرین بیزَدن َاتکیَلندیڲی اۏرتایا چؽخاجاق دؽر.
تۆرک میلَلتی و دۆنیا میلَلت لرینین آتاسؤزۆ و دئییم لرینین آراشدؽرؽلماسؽ و اینَج َلنَم سی
دیلیمیزین َز نگینلیڲینی اۏرتایا قۏیماسؽ باخؽمؽندان اؤَنم داشؽیاجاق دؽر .دۆنیا میلَلت لری ایله
َبنَزَش ن آتاسؤز لریمیزَد ن بعضی لری شۇن الر دؽر:
آچ آیؽ اۏیناماز( .بۇلغار) §
آچ کؤَپک فؽرؽن ده لر( .فرانسؽز) §
آلمایا شاهینَ ،ورَم یه قارغا( .فرانسؽز) §
باهشیش آتؽن دیشیَن /آغزؽنا باخؽلماز( .آلمان ،هؽروات) §
بالؽ ق باشدان قۏخار( .آرناوۇت ،بۇلغار ،یۇنان ،فرانسؽز) §
َبسله قارغایؽ اۏیسۇن گؤزۆنۆ( .بۇلغار) §
بیر چؤپلۆکده ایکی خۏرۇز اؤتَم ز( .فین) §
بؤیۆک بالؽق کۆچۆک بالؽغؽ اۇتار( .آلمان ،بۇلغار) §
داغ فاره دۏغۇردۇ( .ژاپۏن ،فرانسؽز) §
َاَج لی َگَلن کؤَپک کیلیسه دۇوارؽنا ایَش ر( .آلمان) §
غریب قۇشۇن یۇواسؽنؽ هللا یاپار( .اینگیلیز) §
هاوالیان کؤَپک اؽسؽرماز( .فرانسؽز ،اینگیلیز ،ایسویچره ،هؽروات) §
َه ر آرؽ بال یاپماز( .بۇلغار ،آرناوۇت) §
َه ر قۏیۇن َک ندی باجاغؽندان آسؽلؽر( .رۏَم ن) §
َه ر قۇش َک ندی یۇواسؽنا اۇچار( .بۏسنا) §
َا
َه ر قۇشۇن تی یئنَم ز( .آراپ) §
خۏرۇزۇ چۏخ اۏالن کؤیۆن صاباحؽ کئچ اۏلۇر( .ایتالیان ،رۇسیا) §
ایکی آرسالن بیر پۏستا سؽغماز( .اینگیلیز) §
ایت آغزؽنؽ َک میک تۇتار( .ایران) §
ایت َدریسینَد ن پۏست اۏلماز( .اینگیلیز) §
ایت ایتین آیاغؽنا باسماز( .اینگیلیز) §
ایت اۆرۆرَ ،ک روان یئریر( .فرانسؽز ،بۇلغار ،ایران) §
ایتله یاتان بیتله قالخار( .آَم ریقان ،ایسپانیۏل) §
قاچان بالؽق بؤیۆک اۏلۇر( .چین) §
قاز َگَلن یئرَدن تاوۇق َاسیرَگنَم ز( .اینگیلیز) §
کئچینین ده ساقالؽ وارَ( .ارَم نی-بۇلغار) §
َکدییه جیَڲر َاماَنت ائدیلَم ز( .فرانسؽز) §
قۇردا قۏیۇن َاماَنت ائتَم ک( .هؽروات ،سؽرپ) §
قۇرت دۇمانلؽ هاوایؽ َس َو ر( .آرناوۇت ،بۇلغار ،فرانسؽز) §
اؤکۆز آلتؽندا بۇزاغؽ آرارَ( .ارَم نی) §
سیَن ک کۆچۆکتۆر آما میده بۇالن دؽرؽر( .رۇس) §
تۆرک میلَلتی گئَنل اۏ الراق اینجه سؤیَلییش لری ،نۆکده لری چۏخ َس َور .بۇ َاسپری آنالیؽشؽ
آتاسؤز لرینه باغلؽ فقره الر بیله مئیدانا َگتیرمه لرینه َس َبب اۏلمۇشدۇر:
َد وه قۇشۇنا“ ،اۇچ” َدمیش لرَ“ ،د وه ییم” َد میش؛ “قۏش” َد میش لر“ ،قۇشۇم” َد میش. §
َک َک
قۇردا“ ،بۏینۇن نیچین قالؽن؟” َدمیش لر “ ،ندی ایشیمی ندیم گؤرۆرۆم ،اۏندانَ ”.د میش. §
آیؽیا سۏرمۇش الر“ :نۏخۇد یئمیه گیَد لیم می؟” اۏ دا “قاچ کیشییلهَ ”.د میش. §
ینَگجه “نیچین یان یان گئَد رسین؟” َد میش لرَ“ ،س رده قاباداییلؽق وارَ ”.د میش. §
تۆلکۆیه“ ،تاوۇق َک بابؽ یئر میسین؟” َد میش لر“ ،آدامؽن گۆَلَج ڲینی َگ تیرییۏرسۇنۇزَ ”.دمیش. §
َاَش ڲه“ ،سؽپان اۏلدۇَ ”.د میش لر“ ،سؽرتؽمدان یۆکۆمۆ آالجاق َد ڲیل یا ،اؤنۆمَد ن یئمیمی §
آالجاقَ ”.د میش.
قۇزغۇنا“ ،گؤَز ل کیم دیر؟” َدمیش لرَ“ ،بنیم یاورۇ الرؽمَ ”.د میش. §
َاَش ڲه“ ،قاچ گۆن یۏل یئریرسۆن؟” َد میش لر“ ،قؽیؽق بیلیرَ ”.د میش. §
قاطؽرا“ ،بابان کیم دیر؟ “ َد میش لر“ ،آت دایؽم دؽرَ ”.د میش. §
ایته“ ،نییه اۆرۆیۏرسۇن؟” َد میش لر“ ،قؽچؽمؽن قۏرخۇسۇندانَ ”.د میش. §
َد وه یه“ ،بۏینۇن َاڲریَ ”.دمیش لرَ“ ،نَر م دۏغرۇ کیَ ”.د میش. §
بازؽ آتاسؤز لریمیز ایلک باخؽشدا بیر َتَکرَلمه کیمی گؤزۆکۆر .بۇنۇن دا َس َببی تۆرک میلَلتینده
شیفاهی کۆلتۆرۆن گۆچلۆ اۏلۇبۇ ساییالبیلیر .بۇ تۆر آتاسؤز لریمیز ایَچ ریسینده بیرَدن چۏخ یارغؽ وار
دؽر .یئنه بۇ سؤز لرده َانگین تۆرک َتجرۆَبسی یالؽن بیر َش کیلده گؤرۆلۆر:
“َد ه َدَمَد ن یۆرۆین آت
بۇیۇرمادان گؤَرن َاوالت
َاوه گیرینجه اۆزۆ گۆَلن آورات
اۏ َاوده وار هایؽر َبَرَکت”
آراشدؽرؽلدؽغؽ زامان حئیوان مۏتیف لرینین سۏسیال یاشایؽشؽمؽزدا اؤَنملی یئر تۇتان َبددۇا
الرؽمؽزدا دا سؽق سؽق قۇلالنؽلدؽغؽ گؤرۆلۆر:
“دۇمانؽن تۆتَم سین ،خۏرۇزۇن اؤتَم سین.
اۏغلۇنۇ اۏغۇل آرؽسؽ سۏخسۇن”.
اینسانلؽق تاریخی بۏیۇنجا تۆرک میلَلتی کیمی ،حئیوان الر عٓاَلمی ایله ایچ ایچه یاشامؽش ،اۏن
الرال حشیر َنشیر اۏلمۇش ،اۏن الرؽ یۆَر کَد ن َس ومیش ،اۏن الر اۆچۆن واقؽف الر داهی قۇرمۇش
ایکینجی بیر میلَلته راستالماق َپک زۏردۇر.
آتاسؤز لری و دئییم لریمیزده ،حئیوان مۏتیف لرینین چۏخچا اۏلۇشۇنۇ میلَلتیمیزین حئیوان الرا
آشؽرؽ َش کیلده دۆشکۆنلۆڲۆنده ده آرایابیَلریک .تۆرک اینسانؽ حئیوان الرؽ َس َو ر .چۆنکۆ ایسٓالم
تۏپلۇم الرؽ ایَچ ریسینده ،ایسٓالم دینینی َان یاخشی َش کیلده اؤزۆمَس ین ،ایلکه لرینی َبنیمَس ین و
اۇیغۇالیان یڲٓانه میلَلت تۆرک میلَلتی دیر .ایسٓالم دینینین َتَم ل پَر نسیپ لرینَد ن بیری ده “ساَدجه
اینسان َد ڲیل ،دیَڲر وارلؽق الر دا َس ویلَم لی” پَر نسیبی دیر .بۇ دۆشۆنجه بۆتۆن تۆرک تۏپلۇلۇق
الرؽندا هٓاکیم دیر .بۇ دۆشۆنَج نی کؤنۆل آدامؽ یۇنۇس َامره“ ،یارادؽلمؽشؽ َس َو ریز /یاراداندان اؤتۆرۆ”
سؤزۆ ایله نه گؤَز ل ایفاده ائتَم کده دیر.
اینسانؽمؽز ،دیَڲ ر وارلؽق الرؽ اللهؽن بیر َاماَنتی اۏ الراق قابۇل ائَد ر و حایاتؽنؽ بۇنا گؤره دۆَزن لر.
یۆجه َپیغامَبریمیزین “حئیوان الرا وۇرمایؽنؽز! زیرا َه پسی َتسپیه ائَد ر” هادیسی بیزَد کی حئیوان
َس وگیسینی اۏرتایا قۏیماسؽ باخؽمؽندان اؤَنم عرض ائَد ر.
“سیواس-دیوریڲی کؤی لرینده ،قؽشؽن َه ر طَرف قارال اؤرتۆلۆنجه یییَج ک بۇالمایان حئیوان الرا
الرنؽن قاردان َتمیزَلَنَر ک قۇش الرا
قۇردۇن قۇشۇن رؽزقؽ دییَر ک یییَج ک وئریلدیڲی ،کؤی مئیدان ؽ
یئم آتؽلدؽغؽ ،قۇرت ،تۆلکۆ ،چاقال کیمی واهشی حئیوان الر اۆچۆن ده کؤی لرین جیوار الرؽنا َات و
َک میک بؽراخؽلدؽغؽ َتسپیت ائدیلمیش دیر”.
تاریخ بۏیۇنجا تۆرک میلَلتینین حئیوان الر اۆچۆن واقؽف الر قۇردۇغۇنۇ ،یئرلی و یابانجؽ مَۆللیف لر،
َس ییاه الر دیله َگ تیریر لر .بۇ دۇرۇم زامان زامان دا اۏن الر طَرفینَد ن یا دؽرغانمؽش دؽر.
تۆرک میلَلتینین حئیوان الرا باخؽش آچؽسؽنؽ یابانجؽالرؽن سؤزۆ ایله ایفاده ائتَم ک َپک اکؽللؽجا
بیر ایش اۏالجاق دؽر .زیرا بیز لر مۆباالغا یاپؽیۏر اۏالبیَلریک .یابانجؽ قایناق الر ،تۆرک میلَلتینین
حئیوان الر اۆچۆن واقؽف الر بیله قۇردۇغۇنۇ ،اۏن الرا آشؽرؽ َس وگی گؤسَت ردیڲینی بۇنۇ دا اللهؽن
رؽضاسؽنؽ قازانماق اۆچۆن یاپتؽق الرؽنؽ قایَد تمیش دیر .بۇ تۆر َتسپیت لرَدن بیر نئچه اؤرَنک بئله دیر:
“اۏن الرؽن ایڲیلیکَس َو رلیڲی حئیوان الرا و بۇ آرادا قۇش الرا قَد ر اۇالشؽر؛ َه ر گۆن بیرچۏخ کیمسه
بازار الرا قۇش ساتؽن آلماغا گئَد ر و بۇن الرؽ َس رَبست بؽراخؽر الر .بیر حئیوانؽن آجؽ َچ کَم سینَد ن
اؽس دؽراپ دۇیار الر .پیره لری و بیت لری دؽرناق الر اۆَز رینده اؤلدۆرَم نی بیله قان دؤکۆجۆلۆک
سایار الرَ( ”.ژان تَهَو نۏت)
فرانسؽز مۏۇرادغا دۏهسسۏن ،تۆرک لرَد کی حئیوان َس وگیسینی باخؽنؽز نئجه دیله َگتیرَم کده
دیر:
َا َا
“هایرات و خاصنٓات حئیوان الرا بیله شٓامیل دیر .هئچ کیمسه اۏن الرا زییت ائتَم یه قالخماز .ڲر بیر
آت ،بیر قاطؽر و یاهۇت بیر َد وه صاحبی حئیوان الرا حددینَد ن چۏخ یۆک داشؽتاجاق اۏلۇرسا زابؽتا
َم مۇر الرؽ ،غاددارلؽغؽنا مانی اۏلماق و چۏخ یۏرۇالن حئیوانؽ دینَلندیرمیه َم جبۇر ائتَم ک یتکیسینه
صاحیب دیر .حئیوان الرؽن یالنؽز اؤلدۆرۆلَم سینه َد ڲیل ،هۆررییت لرینَد ن ماهرۇم ائدیلَم سینی بیله
جٓانییانه بیر غاددارلؽق سایار الر .بیرچۏخ تۆرک ،بۇ حئیوان الرؽ ساتؽن آلؽپ آوجؽالرؽن َالینَد ن
قۇرتارؽر الر .بۆتۆن َش هیر لرده ایچ لری قۇش الرال دۏلۇ قَف س لر گؤرۆلۆر .آزات قۇش الرؽ ایسمییله
ساتؽالن بۇ َاسیر حئیوان الرؽ دیندار اینسان الر ساتؽن آلؽپ َه َم ن آزات ائَد ر لر”.
بیر تۆرک دۆشمانؽ اۏالن آوۇقات غۇرین“ ،مۏۇرس َات اۇسساغس َد س تۇرجس” آدلؽ َاَثرینین
1747-1746پاریس تابؽنداکی بۇ سؤز لری ایسه چۏخ مانیدار دؽر:
“حئیوان الرؽ َبسَلَم ک اۆچۆن واقؽف الرؽ و اۆجَر تلی آدام الرؽ وار دؽر .بۇ آدام الر سۏخاق باش الرؽندا
صاحیبسیز کؤَپک لر و پیشیک لر َات داغؽ دؽر الر ...سۏخاقتاقی آغاچ الرؽن قۇراقلؽقدان قۇرۇماسؽنؽ
اؤنَلَم ک اۆچۆن بیر فاقیره پارا َو ریپ سۇالتاجاق قَد ر نئچهؽق مۆسلۆمان الرا بیله راستالماق
مۆمکۆن دۆر .بیرچۏخ الرؽ دا صیرف آزات ائتَم ک اۆچۆن قۇشباز الردان قۇش ساتؽن آلؽر الر .بۇنۇ یاپان
بیر تۆرکه بیر گۆن یاپتؽغؽ ایشین َنیه یارادؽغؽنؽ سۏردۇم .کۆچۆمَس یَر ک باختؽ و ‘الالهؽن
رؽضاسؽنؽ تاهسیله یارارَ .ج وابؽنؽ َوردی”.
ال مارتینه ،طبیَع تا و حئیوان الرا آشؽرؽ َش کیلده دۆشکۆنلۆڲۆن تۆرک میلَلتینین بیر َس جییه
اؤَز للیڲی اۏلدۇغۇنۇ َبلیر دیر .بۇ اؤَز للیڲی ده تقدیر-ای ایالهیَد ن آلدؽغؽنؽ وۇرغۇ الرَکن بۇ ایمان و
اینانچال دا تۆرک لرین دۆنیایا حۆکَمَدَج ڲینی َبلیر دیر .ال مارتینه ،تۆرک لرَد کی هۏشگؤرۆیۆ بۇ سؤز لرله
دیله َگتیریر:
“تۆرک لر جانلؽ و جانسؽز ماهلۇقٓاتؽن َه پسییله یاخشی کئچینیر لر .آغاچ الرا ،قۇش الرا ،کؤَپک لر
َو لهاسؽل اللهؽن یاراتدؽغؽ َه ر شئیه هۆرَم ت ائَد ر لر؛ بیزیم َم مَلَکت لرده باشؽبۏش بؽراخؽالن بۇ
زاواللؽ حئیوان جینس لرینین َه پسینه َش فقات و َم رهاَم ت لرینی َتشمیل ائَد ر لر”.
اۆنلۆ َس ییاه جۏرَنیلله له برۇین ،تۆرک لرین حئیوان الرا قارشؽ یاقالشؽم الرؽنؽ بۇ سؤز لرله دیله
َگتیریر:
“تۆرک لرین ایڲیلیڲی یالنؽز اینسان الرا مۆنهاسؽر قالمایؽپ حئیوان الرال قۇش الرا بیله شٓامیل دیر؛
ایچ لرینَد ن بعضی لری بازار قۇرۇالن یئر لر مۇنتازامان َد وام َادیپ ساتؽن آلدؽق الرؽ قۇش الرؽ َه َم ن
اۇچۇراراق آزات ائَد ر لر .بۇنۇن َس َببی ،رٓو ز-بیر ماهَش رده اۏ قۇش الرؽن رۇح الرؽ هۇزٓو ر-بیر ایٓالهٓییه
َگ لیپ اینسان الردان گؤرمۆش اۏلدۇق الرؽ ایڲیلیڲه شاهٓاَدت َاَدَج ک لری حاققؽندا غریب بیر فیکره
صاحیب اۏلما الرؽ دؽر”.
تۆرکییده چۏخ تانؽنان فرانسؽز یازار و َس ییاه َادمۏندۏ ده آمؽجؽس ،ایستانبۇل ها دؽرا الرؽنؽ آنال
دؽرَکن تۆرک لرَد کی حئیوان َس وگیسینه دۇیدۇغۇ هایرانلؽغؽ بۇ َش کیلده دیله َگتیریر:
“تۆرک لرین چۏخ َس ویپ قۏرۇدۇق الرؽ َه ر جینسَت ن قۇش اۆزۆنَد ن ایستانبۇلۇن اؤزۆنه خاص بیر
َنَش سی و زاراَف تی وار دؽر .تۆرک لرین کؤَپک لری نه قَد ر َس ویپ قۏرۇدۇق الرؽنؽ بۆتۆن دۆنیا بیلیر.
بۇنۇ قۇرانؽن حئیوان الرا قارشؽ دا اۏلماسؽنؽ َامَر تدیڲی َم رهاَم ت حیسسییله می ،یۏخسا کؤَپک
لرین ده بعضی قۇش الر کیمی اۇغۇرلۇ اۏلدۇغۇنۇ ساندؽق الرؽ اۆچۆن می یاپتؽق الرؽنؽ
آنالیامادؽم”.
مۇردار ،اۇیۇز ،حّتا قۇدۇز اۏالن حئیوان الرؽن قۏرۇندۇغۇ ،اۏن الرؽن َلش لرینه بیله اینسان اؤلۆسۆ
کیمی باخؽلدؽغؽ باشقا میلَلت لرده واقی َد ڲیل دیر.
“هۇقۇق تاریخیمیزده حئیوان الرؽن و بیتکی لرین قۏرۇنماسؽ ،هۇقۇقۇن قاپسامؽ اۆچۆنه آلؽنمؽش،
حئیوان الرؽن دا یاشاما و نافاقا حاق الرؽنا سایغؽ گؤسَتریلَم سی بۇیۇرۇلمۇش ،بۇ حاق الر،
هۇقۇقسال یاپ دؽرؽم الرال دا قۏرۇنمۇش ،بؤیَلجه اینسان حاق الرؽندان سؤز ائدیلدیڲی کیمی
حئیوان حاق الرؽندان دا سؤز َادی لرک بۇ حاق الر دا قۏرۇنمۇشدۇر.
هۇقۇق تاریخیمیزده صاحیبسیز حئیوان الرؽ قۏرۇیۇپ باخماق اۆچۆن َپک چۏخ واقؽف یاپؽلمؽش،
اۆجَر تلی آدام الر تۇتۇلمۇشدۇر .آیرؽجا یاشلؽ و زایؽف حئیوان الرؽن اۏتالیؽپ َبسَلنمه لری اۆچۆن
اۏتالق و چایؽر الر واقَف دیلمیش ،گؤچَم ن قۇش الرؽن گؤچمه لرینه یاردؽمجؽ اۏلماق اۆچۆن ده
واقؽف الر قۇرۇلمۇش ،قۇراق یاز آی الرؽندا آغاچ الرؽن اۆجَر تلی آدام الرجا سۇالنماسؽ اۆچۆن بیله
واقؽف الر یاپؽلمؽش دؽر”.
آتا الر سؤزۆ اۏلۇر دا اۏزان الرؽمؽز ،شاعر لریمیز هئچ دۇرۇر مۇ؟ سؤزۆ ،سازا دؤَکر لر .گئَنلده آماچ الرؽ
تۏپلۇمۇن اکسایان یؤن لرینی اۏرتایا قۏیماق ،اینسان الرا اؤڲۆت لر َورَم ک ،میلَلتیمیزین صاحیب
اۏلدۇغۇ َد ڲر یارغؽالرؽنؽ و کۆلتۆر بیریکیم لرینی َگَلَج ک َنسیل لر اکتارماق دؽر .بۇن الرؽ یاپار الرَکن
شئعیر لرینده حئیوان مۏتیفلی آتاسؤز لری و دئییم لری ده بۏلجا قۇلالنؽر الر.
چۇقۇرۏوا و تۏرۏس الردا یۆزایل لرین تۆرکۆسۆ قاراجاۏغالن ،سؤزۆنۆ زامان زامان آتاسؤزۆ و دئییم لرله
سۆسَلمیش دیر.
“َک کلیک کیمی داشدان داشا َس َکرسین،
بایقۇش کیمی آزغؽن آزغؽن باخارسؽن.
َبنی گؤرَس ن قاشؽن ،گؤزۆن یؽقارسؽن؛
شۏل قارا زۆلفۆنه قۇل الر اۏلدۇغۇم”.
قاراجاۏغالن ،لئیَلک لر اۆَز رینه یازدؽغؽ َد ستانؽندا لئیَلک لرین ،بیر گؤچَم ن قۇش اۏلدۇغۇنۇ اۏرتایا
قۏیارَکن لئیَلڲین کئچدیڲی یئر لرَد کی بعضی تاریخٓی اۏالی الرا دا یئر وئریر .بۇ َد ستانؽندان بیر نئچه
دؤرتلۆک:
“بیر میلَلت وار دؽر کی ،آغاچتا بیَتر
قؽرخ گۆنه وارؽشؽن وٓاَد سی یَت ر.
َدججٓال َم ججٓال اۏ لئیَلڲه اۏق آتار،
اۏردان اؤته اۇچار ،گئَد ر لئیَلک لر.
قاراجاۏغالن گؤَز ل دۆشکۆن بیر اۏزانؽمؽز دؽر .گؤَز ل لری بۇ قَد ر َم تَهَد ن ،اۏن الرؽ َکندیسی کیمی
تاریف ائَد ن بیر اۏزان عاَد تًا یۏخ کیمی دیر .گؤَز لین اۏن آلتؽ یاشؽندا ،قۇرت بیَلکلی اۏلۇشۇنۇ وۇرغۇ
الر:
“اۏن آلتؽدا قۇرت بیَلکلی،
اۆن لر ده حاققا دیَلکلی.
ساغرؽسؽ یشیل اؤَر کلی،
َاَس ن پۏیراز یله َبنَزر”.
تۆرکَم ن اۏزانؽ قاراجاۏغالن ،بیر َد ستانؽندا داایڲیت لرین نئجه اۏلماسؽ گئَر کدیڲینی وۇرغۇ الرَکن
شاهین و قۇرتدان اؤرَنک لر وئریر:
“سانا َدریم ساناَ ،ه ی اۏسمان پاشا!
دۆشمان الرا قارشؽ دۇران َم رد اۏلۇر.
شاهان قۏجاسا دا َورَم ز آوؽنؽ
تا َاَز لَد ن قۇرت َانیڲی قۇرت اۏلۇر”.
قاراجاۏغالن بیر باشقا بیر دؤرتلۆکده ایسه گؤَز ل لری بئله تاریف ائَد ر:
“تاوۇس قۇبۇ کیمی گؤغسۆ ناقؽشلؽ،
گۆَو رجین دۇرۇشلۇَ ،ککلیک اؤتۆشلۆ،
اۆسکۆفۆن آل دؽرمؽش شاهان باخؽشلؽ،
َور منه بیر گؤَز ل ،گؤنلۆم َاڲَلییم”.
تۆرک خالق شئعیری ایَچ ریسینده ،حئیوان مۏتیف لرینه یئر َورَمَین شاعریمیز عاَدتًا یۏخ کیمی دیر.
کؤرۏغلۇنۇن شئعیر لرینده ده حئیوان مۏتیفلی سؤز لرله سۆسَلنمیش شئعیر لر چۏختۇر:
“ایڲیت لر سیلکینیپ آتا بیَننده
َد ره لرده آچ قۇرت الرا اۆن اۏلۇر
ایڲیت اۏالن دؤنه دؤنه دؤڲۆشۆر
پیس لر ده آتدان دۆَش ر قان اۏلۇر
کؤرۏغلۇ َد ستانؽندا آتؽن چۏخ بؤیۆک بیر یئری وار دؽر .کؤرۏغلۇ ،گؤَز لَلمه لرینده آتؽ اؤَورَکن
چئشیدلی حئیوان الرؽن واسؽف الرؽندان دا باهَس َد ر:
“اینیشه گیدینجه جئیالن اینیشلی
یۏقۇشا گیدینجه َککلیک َس کیشلی
قاراقۇش اۏیۇنلۇ بۏزقۇرت باخؽشلؽ
قؽز یَللی آلما گؤزلۆ قؽر آتؽم”
.15یۆزایل خالق ٓاشؽق الرؽمؽزدان قایغۇسۇز آبدالؽن شئعیر لرینده میزاهٓی و آالیجؽ بیر سؤیَلییش
وار دؽر .حئیوان الرال سۆسَلدیڲی آشاغؽداکی شئعیرینده بۇ میزاه و آالیؽ گؤره بیلریک:
“قاپلۇ قاپلۇ باغا الر قاناتالنمؽش اۇچماغا
َکرَتنَکله َد ریلمیش دی لر قؽرؽم کئچَم ڲه
قایغۇسۇز آبدالؽن چۏخلۇ شئعیر لرینده دیکقاتی َچ َکن اؤَز للیک لرَد ن بیری ده یاشادؽغؽ دؤَنمه عاید
آتاسؤز لری و دئییم لری بۏلجا قۇلالنماسؽ دؽر:
“شیکٓارؽ شاهبٓازۇن مۇردار َد گۆل دۆر
ییری َه ربیر قۇشۇن گۆلزٓار َد گۆل دۆر
َاَد بییات دۆنیامؽزدا شاعرلیڲی یانؽندا َر سساملؽغؽ ایله ده اۆنَلَنن َلونٓی ،آتا الر سؤزۆنۆ نظمه دؤَکر.
َلونٓی ،یازدؽغؽ “آتا الر سؤزۆ َد ستٓانؽ”ندا تۏپلۇما اینسانؽن نئجه اۏلماسؽ گئَر کدیڲی َم ساژؽنؽ َورَم یه
چالؽشؽر:
َا
“ٓاقؽَبت -ندیش اۏل کؤنۆل دیَبلیک
یتیشَم ز می سانا بۇ نۆمۇَنلیک
قاچان لۏری قۇبۇ بۇلسا بیر َکمیک
َاوَو ل اؤلَچ ر سۏنرا یۇدار َدمیش لر
تانزیمات َاَد بییاتؽ مؽ زؽ ن چۏخ یؤنلۆ شاعر و یازار الرؽندان بیری اۏالن ضیا پاشا ،تۏپلۇمسال قۏنۇ الرا
َاَثر لرینده سؽقچا یئر وئریر .اۏنۇن َتنکیت لری ،دؤوَلت ایداَر سینَد کی یؤَنتیجی لر یؤَنلیک دیر .باتؽیا
هایرانلؽق و باتؽ قارشؽسؽنداکی آشاغؽلؽق قۏمپَلکسی “َترجی-ای َبنت”ته دیله َگتیریلیر .اینجه
هیجیو لرین یئر آلدؽغؽ بۇ شئعیرده ضیا پاشا بۏلجا آتاسؤزۆ قۇلالنؽر .تۆرک اینسانؽ طَرفینَد ن دا
َازَبرَلَنَرک دیلَد ن دیله ناقَلدیَلن بۇ اۆنلۆ شئعیرین حئیوان مۏتیف لرییله سۆسَلنمیش اۏالن قؽسؽم
الرؽ شئله دیر:
“اللها سؽغؽن شاهس-بیر حالٓیمین غازابؽندان
زیرٓا یۇمۇشاق هۇیلۇ آتؽن چیفَتسی َپک دیر
رۇسچۇقلۇ َه نغٓامٓی “ ،حئیوان الر َد ستانؽ”ندا حئیوان الرؽنڪاراڪتئر اؤَز للیک لرینه دیکقاتی
َچ َکرَکن بۏلجا آبارتما الر یاپاراق تۏپلۇمۇ و کیشی لری یئرمیش دیرَ .ه نغٓامٓی ،عاَدتًا حئیوان الردان بیر
اۏردۇ قۇرمۇش و بۇ اۏردۇیال هیجَو تمه یۏلۇنۇ َس چمیش دیر:
“بین قارغا َگتیردیم َگ مییه َبکچی
اق ایَپکلی هؤرۆمَج ک لر یَد کچی
یۆز مین سئرچه یازدؽم تۏپچۇ تۆَف کچی
سیوری سیَن ک اۏینار قؽلؽچ قالخانؽ
شاعر َم ستٓی “ ،اینسان َد ستانؽ”ندا حئیوان مۏتیفلی سؤیَلییش لرَدن بۏلجا ایستیفاده ائَد رک
اینسان الرؽ داشالما یۏلۇنۇ َس َچ رَ .م ستٓینین دؤرتلۆک لرینَد ن بعضی لری شئله دیر:
“کیمینین گؤنلۆنده مین آرسالن یاتار
قؽیل اۆ کٓال-ای َد هری باشؽندان آتار
کیمی دۆنیا اۆچۆن قان َتره باتار
کیمیسی یل قۏوار شاشقؽن قاز اۏلۇر
َاَثر لرینده خالق آغزؽنؽ َاساس آالن نامدار راهمی قاراتای ،یاشادؽغؽ دؤَنمین سییاسال و سۏسیال
آالنداکی چارپؽخلؽق الرؽ گؤَز ل بیر اۆسلٓو پال دیله َگتیریر .قاراتای ،ساَد جه بیر آتاسؤزۆمۆزۆ آ الراق
یازدؽغؽ “َگ چدی بۏرۇن بازارؽ” آدلؽ شئعیرینده سۏسیال یاشایؽشؽمؽزدان َکسیت لر سۇنمایا
چالؽشؽر:
“باشدا قاواق یل لری َاسدیڲی گۆن لر هانی؟
اۇمدۇغۇمۇز َنشه لرَ ،ش َرف لر ،اۆن لر هانی؟
َبکَلنیَلن آالیلؽ شانلؽ دۆڲۆن لر هانی؟
َس لوی کیمی اۆمیت لر دؤندۆ بیَرر ایغَد یه،
َگ چدی بۏرۇن بازارؽ ،سۆر ائَّش ڲی نیغَد ی!...
نامدار راهمی“ ،قارامانؽن قۏیۇنۇ” آدلؽ شئعیرینده ده عئینی یۏلۇ َترجیه ائَد ر:
“اۏغۇل سانا بیر اؤڲۆت وئَر ییم دینله َبنی،
آغزؽنؽ آچما ساقؽن ،آچارسان دا َکَس نی،
َان جاندان بیلدیک لرین َد فه قۏیار الر َس نی.
َدَندیک بیَرر بیَر ر اۏلغۇنۇنۇ تۏیۇنۇ،
قارامانؽن قۏیۇنۇ سۏنرا چؽخار اۏیۇنۇ.
خالق َاَد بییاتؽمؽزؽن بؤیۆک شاعر لرینَد ن اۏالن پیر سۇلطان آبدالؽن شئعیر لرینده سؽق سؽق
طبیَع ت و حئیوان َس وگیسینین دیله َگ تیریلدیڲینی گؤرۆرۆز:
“داغدان کۆتۆر کۆتۆر َه َزن این دیریر
این دیریر ده آَتش لر یان دؽرؽر
َه ر َاوین َد ولیڲین اؤکۆز دؤندۆرۆر
ایَرچَبر لر هۏشچا گؤرۆن اؤکۆزۆ”
تۆرک شئعیر دۆنیاسؽ آتاسؤزۆ و دئییم لرله سۆسَلنمیش ،شئعیر لرله َز نگینَلش دیریلمیش دیرَ .ه َم ن
َه َم ن بۇ طرزدا سؤیَلییش لری اۏلمایان شاعریمیز یۏخ کیمی دیر .بۇرادا بیر نئچه داَنسینی وئَرَر ک
دیکقات لرینیزی بۇ نۏقتایا َچ کَم ک ایسَت ریم:
“یۆغرۆک آت َکندی یئمین آر دؽرؽر َالَبت دییَرک
َایَلدیم نیجه زامان آرسا-ای هیزَم تده هؽرام”
ینیَش هیرلی آونی
حئیوان مۏتیف لری ایله سۆسَلنمیش آتاسؤز لری و دئییم لریمیزین یانؽندا بۇ مۏتیف لری چاغرؽش
دؽران آتاسؤز لری و دئییم لریمیز ده وار دؽر“ .بال َبالسؽز اۏلماز ”.آتاسؤزۆنۆن آرؽیؽَ“ ،اَڲره ده َگلیر،
َس َم ره ده ”.آتاسؤزۆنۆن ائَّش ک و آتؽَ“ ،پنچه وۇرماق” دئییمینین آرسالنؽ“ ،یۇوادان اۇچۇرماق”
دئییمینین قۇشۇ“ ،یۇمۇرتایا قۇلپ تاقماق” دئییمینین تاوۇغۇ چاغرؽش دؽردؽغؽ کیمی.
بۇ تۆر آتاسؤزۆ و دئییم لریمیزین بعضی لرینؽ بیر َچ شنی اۏلماسؽ و فۏلکلۏرۇمۇزا اؽشؽق تۇتماسؽ
آچؽسؽندان َورَم نی ده اۇیغۇن گؤردۆم .بۇ ساحادا آراشدؽرما و اینَج َلمه لر یاپؽلدؽغؽ زامان ،آتاسؤز
لری و دئییم لر دۆنیامؽزؽن َز نگینلیڲی بیر داها گؤرۆَلَج ک دیر.
آتاسؤز لری:
َا
آهؽرؽ لَد ن گیَد نه آالجاق داهی سۏرۇلماز. §
آل قاشاغؽنؽ گیر آخؽرا یاراسؽ اۏالن غۏجۇنسۇن /غۏجۇنۇر. §
آو َاتی تاتلؽ اۏلۇر. §
بال تۇتان پارماغؽنؽ یا الر. §
بۏینۇز قۇالغؽ کئچر. §
بۏینۇز یۏخَکن قۇالق واردؽ. §
چام ساقؽزؽ چۏبان آرماغانؽ. §
چۏبان قؽتلؽق بیلَم ز ،آورات یۏخلۇق بیلَم ز. §
چۏبانسؽز سۆرۆ اۏلماز. §
مال قازؽغؽ بۏش قالماز. §
سۏنرا چؽخان بۏینۇز ،قۇالغؽ کئچر. §
َتَزکَد ن َترازینین پۏخدان اۏلۇر دیرَه می. §
یۏل بیَلن َک روانا قادؽلماز. §
یۇمۇرتادان چؽخان ،یئنه یۇمۇرتا چؽخارؽر. §
یۇمۇرتالدؽغؽ بیر یۇمۇرتا ،چؽغؽلتؽسؽندان کئچیلَم ز. §
سۆتلۆیۆ سۆرۆَد ن چؽخارماز الر. §
دئییم لر:
آهؽر کیمی یئر. §
بال ایسَترَکن َبال بۇلماق. §
بۏینۇز ایسَترَکن /آرارَک ن قۇالقدان اۏلماق. §
بۏینۇز چؽخارماق. §
چؽنغؽراق آسماق. §
چیفت قۏشماق. §
دؤرتناال قۏشماق. §
َاَڲره ده َگلیر َس َم ره ده. §
قۇیرۇغۇنا َتَن که باغالماق. §
قۇیرۇق سالالماق. §
َلش کیمی قۏخماق. §
شه قۏنماق. َل §
نال تۏپالماق. §
نال الرؽ دیکَم ک. §
اۏرتادا فۏل یۏخ یۇمۇرتا یۏخ. §
اؤلۆر گئَد ر قۇیرۇغۇ دیک گئَد ر. §
َپنچه آتماق. §
َپنَچ سینه دۆشَم ک. §
پیشمیش َک لله کیمی سؽرؽتماق. §
پۏستۇ َد لدیرمک /قاپدؽرماق /قۇرتارماقَ /س رَم ک. §
پۏستۇنۇ چؽخارماق /سۏیماق. §
سالیاسؽ اکماق. §
پاالنؽ َد ویرَم ک. §
سۆتلۆ سۆتلۆ َم َلَم ک. §
شاها قالخماق. §
َتکَک یه قۇربان آداماق. §
دؽرؽس گیتَم ک. §
تۏس وۇرماق. §
اۇچۇپ گیتَم ک. §
اۆَز نگی اؤپَم ک. §
واقیتسیز اؤتَم ک. §
یۇمۇرتا قؽچ ؽنؽن آغزؽنا َگلدی. §
یۇمۇرتادا تۆی بیتَم ز. §
یۇوادان اۇچۇرماق. §
یۆزه یۆزه قۇیرۇغۇنا َگلَم ک. §
حئیوان مۏتیفلی
آتاسؤز لری و دئییم لریمیز
آختاپۏت
آتاسؤز لری:
آختاپۏتۇن َبینینی داغؽتمادؽقچا قۏل الرؽندان قۇرتۇالمازسؽن.
دئییم لر:
آختاپۏت کیمی چؤکَم ک.
آختاپۏت کیمی قانؽنؽ َامَم ک.
آختاپۏت کیمی قؽسقؽوراق سارماق.
آق بابا
آتاسؤز لری:
آق بابا باشقا ،قارتال /اک لئیَلک باشقا.
باشنؽن قایغؽسؽ.
ؽ آق بابا لئیَلڲین دایؽسؽ َ ،ه رَکسه َک ندی
آق بابایا داش آتان اۇنماز.
دئییم لر:
آق بابا کیمی َلشه قۏنماق /اۆشۆشَم ک.
عقَرب
آتاسؤز لری:
اقرابا ایدیک اکَر پ اۏلدۇق بیز بیزه ،آیرؽ دۆشتۆک باخماز اۏلدۇق یۆز یۆزه.
اقَربین َزهیری قۇیرۇغۇندا دؽر.
عقَرب ائتَم ز ،قۏهومون قۏهوما ائتدیڲینی.
عقَرب ائتَم ز ،قۏهومون ائتدیڲینی؛ کیمسه بیلَم ز قۏهومدان َچ کدیڲینی. §
عقَر ب یاورۇسۇ آناسؽنؽ یئر.
عقَر ب یاورۇسۇنۇ قارنؽندا َبس لر.
َالینی َه ر َد لیڲه سۏخما ،یا اؽالن چؽخار یا اکَرپ.
دئییم لر:
عقَرب کیمی َه َم ن سۏخار.
َل
عقَرب کیمی َکندی َکندینی َز هیر َم ک.
عقَر ب کیمی سۏخماق.
آرؽ کیمی اۆَش ر اکَر پ کیمی سۏخار.
دیلی اکَر پ کیمی سۏخماق.
َاسکی بینا اکَر بی کیمی َه ر َد لیکَد ن چؽخار.
مینَد ر اکَر بی.
اؽالن کیمی اکار ،اکَر پ کیمی سۏخار.
عنقا قۇبۇ
آتاسؤز لری:
عنقا /زۆمرۆد-اۆ عنقا /سیمۇرگ-ای عنقا کیمی ایسمی وار ،جیسمی یۏخ.
قۇزغۇنا یاورۇسۇ عنقا گؤرۆنۆر.
دئییم لر:
عنقا َبزیرغٓانؽ.
عنقا کؤنۆللۆ.
َک
عنقا قۇبۇ کیمی ندینی داغ َتَپسینده سانماق.
آرؽ
آتاسؤز لری:
َل
آغۇستۏستا اۏغۇل وئَر ن آرؽدان ،یاغمۇردان سۏنرا دیکی ن دارؽدان ،قۏجاسؽندان سۏنرا قالخان
قارؽدان هایؽر َگلَم ز.
آغزؽندا بال اۏالن آرؽنؽن قۇیرۇغۇندا ایغَنسی وار دؽر.
آرؽ آلدؽم بالؽن ییڲین ،قۏجایا واردؽم مالؽن ییڲین دییه.
آرؽ آرؽیا َبنَزَم ز ،قارؽ قارؽیا َبنَزَم ز.
آرؽ آرؽیا َبنَز ر ،قارؽ قارؽیا َبنَزر. §
آرؽ بال آالجاق /ائَدَج ک چیَچ ڲی بیلیر.
آرؽ بال َاترافؽندا دۏالشؽر.
آرؽ بالدان َد ڲیل تۆتۆنَد ن نئچهار.
آرؽ بالدان مؽ ،یۏخسا دۇماندان مؽ نئچهار؟
آرؽ بالؽندان نئچهماز.
آرؽ بالؽنؽ یئمز ،قارؽ یاغؽنؽ یئمز.
آرؽَ ،بی اۏالنَ /پَتک اۏالن قۏوانا اۆَش ر.
آرؽ چیَچ کَد ن بال ائَد ر.
آرؽ اکن آرؽ ،دارؽ اکن دارؽ آلؽر.
آرؽ کیمی َاری اۏالنؽن َج نَنت کیمی /داغ قَد ر یئری اۏلۇر.
آرؽ یاخشی اۏلۇرسا بالؽ باغداتدان َگلیرَ /گتیریر.
آرؽ قاهرؽ َچ کَمَین بالؽن قادرین نه بیلسین.
آرؽ قؽز دؽرانؽ /قؽز دؽرؽلؽنجا سۏخار.
آرؽ ،قۏوانؽنا گئَد ر.
آرؽ َم رَم رَدن نه آن الر؟
آرؽ َپَت ک اۏالن قۏوانا اۆَش ر.
آرؽ َپَتکَتن ،قارؽ کؤَتکَد ن آن الر.
آرؽ سؽررؽ ،قارؽ سؽررؽ.
آرؽیال قارؽنؽن سؽررؽنا َاریلَم ز. §
قارؽ سؽررؽ آرؽ سؽررؽ. §
آرؽ سؤڲۆدۆ ،اکؽللؽ اؤڲۆدۆ َس َور.
آرؽ وار بال یاپار ،آرؽ وار جان یاقار.
آرؽ یۇواسؽنا /قۏوانؽنا چۇبۇق دۆرتۆلَم ز.
آرؽدا بال ،قَف سده مال بۇلدۇن مۇ آل.
آرؽدان بال آلماق َه رَکسین کٓارؽ َد ڲیل.
آرؽدان بال ،قارؽدان مال ایسَت مه.
آرؽدان قۏرخان بال ساتاماز.
آرؽالر چۏخ اۏلۇرسا قؽش اۏلماز ،قارؽالر چۏخ اۏلۇرسا باش اۏلماز.
آرؽنؽن بال یاپانؽ ،قارؽنؽن دؤل /اۇشاق یاپانؽ.
آرؽنؽن َبالسؽنؽ َچ کَمَین بال یییَم ز.
َا
آرؽنؽن دیکه نینی گؤردۆم ،بالؽندان ل َچ کتیم.
آرؽنؽن قاهرؽنؽ َچ کَمَین بالؽن قؽیَم تینی بیلَم ز.
آرؽنؽن یۇواسؽنا قازؽق دۆرتۆلَم ز.
آرؽسؽنؽ سؤندۆَرن بالؽنؽ یئر.
آرؽیا باخ بال اۏلسۇن ،داغا باخ باغ اۏلسۇن.
داغا باخ باغ اۏلسۇن ،آرؽیا باخ بال اۏلسۇن. §
آرؽیا یاخشی باخارسان ،قارؽیا آلتؽن علماس تاقارسؽن.
آرؽیا قۏوان َاماَنت اۏلماز /ائدیلَم ز.
آرؽیا َوردیم اۇچۇَوردی ،ماندایا َوردیم نئچهؽَوردی.
آرؽنؽ بیرَدن ،قۏیۇنۇ بینَد ن اۆَر ت.
آرؽنؽ دۇمان ،اینسانؽ ایمان یۏال َگتیریر.
آرؽنؽ ساتدؽق دا بالؽ باخقالدان آلؽیۏرۇق.
آرؽنؽ یا چالمالؽ ،یا بۇلمالؽ.
آرؽیال قالخان بال باشؽنا ،سیَن کله قالخان َلش باشؽنا وارؽر /قۏنار.
آرؽیال قارؽیا گۆَون اۏلماز.
باهَچ سینده آرؽسؽ اۏالنؽنَ ،کَس سینده سارؽسؽ اۏلۇر.
بال آالجاق کیمسه آرؽنؽن ایغَنسینه قاتالنابیلَم لی دیر.
بال آرؽدان ،قاوغا قارؽدان چؽخار.
بال وئَرن آرؽنؽن ایغَن سی َز هیرسیز دیر.
بالؽن صاحبی آرؽ دؽر.
بالسؽز آرؽ ،قۏجاسؽز قارؽ اینسانا زارار.
بالسؽز قۏوان آرؽ تۇتماز.
بالسؽز قۏواندا آرؽ دۇرماز. §
َبسله آرؽنؽ گؤزۆن گؤرسۆن سارؽیؽ.
َبسَلدیم آرؽ قالمادؽ سؽزؽ.
بیر آرؽ َگلدی“ ،وؽز” َد دی ،قۇالغؽما “آز” َد دی“ ،ایشته گۆز” َد دی“ ،نه دۇرۇرسۇن قؽز” َددی،
“َچ ییزینی دۆز” َد دی.
چاناقتا بالؽن اۏلسۇن ،یئمنَد ن (باغداتتان) آرؽ َگلیر.
چیفتچی اۆچ شئیَد ن َز نگین اۏلۇر؛ آرؽدان ،دارؽدان ،قارؽدان.
داغا باخ باغ اۏلسۇن ،آرؽیا باخ بال اۏلسۇن.
َارین آرؽسؽ ،ساچؽن سارؽسؽ.
َاَش قارؽسؽ بال یاپماز.
گؤقۏوادا دارؽ ،مارماریسته آرؽ ،مۇغالدا قارؽ سؤزۆ چۏخ ائدیلیر.
گۆرجۆ قؽزؽ ،کؤرپه قۇزۇ ،بالسؽز آرؽ ،دۇل آورات ،النغؽر آت مازارات دؽر مازارات.
َه ر آرؽ بال یاپماز.
َه ر آرؽ بال یاپسا ،بالؽن اۏققاسؽ پاراسؽز اۏلۇر.
هؽرسؽزؽن باشؽندا آرؽالر اۏینار.
ایغده چیَچ ڲینده آرؽدان ،آیوا چیَچ ڲینده قارؽدانَ ،نورۇز گۆنۆنده آتتان ،آغزؽ سالیالؽ ایتَتن ،یاغلؽ
یئرَد کی بیتَت ن ساقؽن.
قۏجاسؽز قارؽَ ،بیسیز آرؽ.
قۏوان بیرَد ن ،قۏیۇن اۏندان اۆَرر.
قۏواندان چؽخمایان آرؽ بال یاپماز.
قۏیۇن بیر قؽشلؽق ،آرؽ بیر قۇشلۇق.
پاران چۏخسا کئچییه َور کئچیر ،آرؽیا َور اۇچۇر.
پارماغؽمدا بالؽم اۏلسۇن یئمنَد ن آرؽ َگتیریردیم /تیر دیریم.
َگ
پارماغؽندا بال اۏلسایدؽ هیندیستاندان آرؽ َگلیردی. §
تۆرکَمَن “ :آرؽ آلؽر مؽسؽن؟” َد میش لر“ ،پارامال وؽزؽلتؽنؽ نیدئییم؟” َد میش.
اۆزۆمۆن ایڲیسینی آرؽالر ده لر.
یابان آرؽسؽ قؽالوۇزسۇز اۏلماز.
یاغمۇر تاوؽندا اکیَلن دارؽ ،یاز اۏرتاسؽندا اۏغۇل وئَر ن آرؽ ،قۏجاسؽندان سۏنرا قالخان قارؽ ایشه
یاراماز.
رَاحَم د گؤَننی ایله اکیَلن دارؽدان ،گۆن دؤنۆمۆنَد ن سۏنرا اۏغۇل وئَرن آرؽدان ،سؤیَلَم کله §
َگ
تۇتان قارؽدان هایؽر لَم ز.
َزمَه ریده اۏغۇل وئَرن آرؽدان ،ائَّش ڲین اؤنۆنده گیَد ن سؽپادان ،قۏجاسؽندان سۏنرا قالخان §
قارؽدان هایؽر َگلَم ز.
یاماچتا باغؽنؽَ ،اوینده ساغؽمؽ ،باهَچ ده آرؽنؽ عکسیک تمه.
َا
دئییم لر:
آرؽ منه َنیَلدی ،بالؽ َنیَلسین.
آرؽ کیمی چالؽش ،آرسالن کیمی یه.
آرؽ کیمی چالؽشقان اۏلماق.
آرؽ کیمی سۏخماق.
آرؽ کیمی اۆَش ر ،اکَر پ کیمی سۏخار.
آرؽ کیمی وؽزؽلداماق.
آرؽ قۏوانؽنا چۏماق سۏخماق.
آرؽنؽن قۏوانؽنا /یۇواسؽناَ /د لیڲینه چؤپ سۏخماق. §
آرؽنؽن اۏجاغؽنؽ بیزَلَم ک. §
َل
آرؽقۏوانؽ کیمی ایش َم ک.
آرؽنؽن دیکه نینی گؤرۆپ بالؽندان َال َچ کَم ک.
بال وئَرَج ک آرؽ َد ڲیل.
بال وئَرَج ک آرؽیا َبنَزمییۏر.
بال وئَرَج ک آرؽنؽ بۇلماق.
بال یاپماز آرؽ کیمی.
بال یاپماز آرؽ کیمی دؤنَم ک.
بال یاپماز آرؽ کیمی وؽز وؽز ائتَم ک.
بالؽ یه ده آرؽسؽنؽ سۏرما.
دؽر دؽرجؽ قارؽ ،سۏخۇجۇ آرؽ.
دیلینی َاَش قارؽسؽ سۏخسۇن.
َالینی آرؽ قۏوانؽنا سۏخماق.
َاَش قارؽسؽ کیمی سۏخماق.
َاَش قارؽسؽ کیمی وؽزؽالر.
َکَلَبک کیمی اۇچار ،آرؽ کیمی سۏخار.
کیمی بالؽ یئر ،کیمینی آرؽ سۏخار.
تۏپال آرؽنؽن بال یاپماسؽنا دؤنَم ک.
آرسالن
آتاسؤز لری:
آچ آرسالندان ،تۏق دۏنۇز یئڲ دیر.
آچ کؤَپک َکندینی آرسالنا وۇرۇر.
آچ قۇرت آرسالنا سال دؽرؽر.
آچلؽق ،تۆلکۆڲی آرسالن یاپار.
آل ایله آرسالن تۇتۇلۇر.
آل آرسالن تۇتار ،گۆچ سؽچان تۇتماز. §
آل ایله آرسالن تۇتۇلۇر ،گۆچ ایله گۆجیَگن (کؤسَتَبک) تۇتۇلماز. §
آلؽجؽ آرسالن ،بۏرچلۇ سؽچان کیمی دیر.
آرسالن آغزؽندان آو آوالنماز /آلؽنماز.
آرسالن آرسالن دؽر ،ها َارَکک ها دیشی.
آرسالن آوؽنؽ گۆ لرک آو الر.
آرسالن آیاغؽ یئرینَد ن َبللی اۏلۇر.
آرسالن بیله گۆن اۏلۇر فاَر یه مۇهتاچ اۏلۇر.
آرسالن بیله قادؽنا دۏخۇنماز.
آرسالن دۏغان ،آرسالن اؤلۆر.
آرسالن َانیڲی چاقال اۏلماز.
آرسالن گؤلَگسینده تۆلکۆ َگَزر.
آرسالن قۏجایؽنجا سؽچان َد لیڲی گؤَز ت لر.
آرسالن کؤَپک هاوالماسؽنا ایلتیفات ائتَم ز.
آرسالن قۇیرۇغۇیال اۏیناماق َد رتسیز باشا ایش آچماق دؽر.
آرسالن قۇیرۇغۇیال اۏینانماز.
آرسالن کۆکَرر /کۆکَررسه َبیگیر تیتَرر.
آرسالن کۆکَر رسه ،آتؽن آیاغؽ کؤسَتکَلنیر /تیتَرر. §
آرسالن َم رد اۏلۇر ،قاپالن حیله کٓار.
آرسالن اؤلدۆ یاورۇسۇ قالدؽ.
آرسالن اؤلۆنجه پۏستۇنۇ ،اینسان اؤلۆنجه آدؽنؽ بؽراخؽر.
آرسالن پایؽنؽ قاپدؽرماز.
آرسالن پایؽنؽ تۆلکۆیه قاپدؽرماز.
آرسالن پۏستۇندا کؤنۆل دۏستۇندا.
آرسالن پۏستۇندا یاقؽشؽر.
آرسالن وارَکن پیشیکیه جیَڲر دۆشَم ز.
آرسالن یاالغؽندان کؤَپک سۇ ایچَم ز.
آرسالن یانؽندا قاالن /دۇران پایسؽز قالماز.
آرسالن یاتاغؽندا باسؽلؽر.
آرسالن یاتاغؽندا تۆلکۆ نیجه قۇیرۇق سال الر.
آرسالن یاتاغؽندا تۆلکۆ یاتؽنجا قۇیرۇق سال الر. §
آرسالن یاتاغؽندا،ایڲیت چاغؽندا.
آرسالن یاتاغؽندان َبللی اۏلۇر.
آرسالن یاتاغؽندان ،بۏزقۇرت اۏتاغؽندان َبللی اۏلۇر. §
آرسالن یاتدؽغؽ یئرَدن َبللی اۏلۇر. §
یاهشیایڲیت یٓاره نینَد ن ،آرسالن یاتاغؽندان َبللی اۏلۇر. §
آرسالن یاتاغؽندان کؤَپک سۇ ایچَم ز.
آرسالن یَلسینده بیت آرانماز.
آرسالندان دۏغان آرسالن اۏلۇر.
آرسالندان قۏرخۇلۇر ،باغلؽ بیله اۏلسا.
آرسالنؽن آدؽ چؽخمؽش بۇرادا تۆلکۆ وار کی باش قۏپارؽر.
آرسالنؽن َارَکڲی دیشیسی اۏلماز.
آرسالنؽن دیشیسی ده آرسالن دؽر. §
آرسالنؽن اینی آرسالنا.
آرسالنؽن قؽیَم تین چاقال نه آن الر؟
آرسالنؽن کۆکَرَم سی آتؽن کیشَنَم سینی باس دؽرؽر.
آرسالنؽن اؤلۆسۆ بیله تۆلکۆنین دیریسینی قۏرخۇ دۇر.
آرسالنؽن اؤلۆسۆنَد ن ،تۆلکۆنین َد ریسی یئڲ دیر.
آرسالنؽن پایؽ آغزؽنا َگلیر.
آرسالنؽن یاپامادؽغؽنؽ چۏخلۇ َک ز تۆلکۆ یۏلۇنا قۏر.
آرسالنال َگَزن داشا ،قۇرتال َگَزن َلشه قۏنار.
آرسالن الر قازانؽر ،تۆلکۆ لر یئر.
باغلؽ آرسالنا داوشان الر بیله هۆجۇم ائَد ر.
باغلؽ آرسالنؽ دۆشمانَ /ه رَکس َکَس ر. §
َبنی تۆلکۆ یییَج ڲینه آرسالن یسین.
بیر اۏرماندا ایکی آرسالن اۏلماز.
بیر پارا مین آرسالنؽن آغزؽندا.
بیر پۏستا ایکی آرسالن سؽغماز.
بیر پۏست اۆستۆنده ایکی آرسالن اۏتۇرماز. §
بۆک دیبینده آرسالن یاتار.
جاهیلَد ن قۏرخ آرسالندان قۏرخما.
چاقال َانیڲی آرسالن اۏلماز.
چاقال اۏلۇپ آرسالن َپشینده قۏشما.
چاقالؽن َانیڲی قۇرت اۏلماز ،آرسالنؽن یاتاغؽ یۇرت اۏلماز.
چاقال الر هاوالماسؽن ،آرسالن الر یۇردۇندا.
چۇل اۆچۆنده آرسالن یاتار.
دیشی آرسالن َتک دۏغۇرۇر آما آرسالن دۏغۇرۇر.
َارَکک آرسالن آرسالن دا ،دیشی آرسالن آرسالن َد ڲیل می؟
َارَکک آرسالن دیشیسینَد ن قۇوَو ت آلؽر.
ائَّش ڲین آنؽرماسؽ آرسالنؽن اۇمۇرۇندا اۏلماز.
ائَّش ک ،آرسالنؽ گؤرۆنجه یانؽنا نئچهار.
َگَز ن تۆلکۆ اۇیۇیان آرسالندان ایڲی دیر.
کؤنۆل بیر سؽرچا سارای دؽر؛ اۆچۆنده آرسالن یاتار.
هاماز اۏلماسا تۆلکۆ بازاردا َگَزر.
َه ر آرسالنؽن بیر َبَد لی وار دؽر.
َه ر ییڲیدین گؤنلۆنده بیر آرسالن یاتار.
ایَچ ریده آرسالن ،دؽشارؽدا پیشیک.
ایکی آرسالن بیر پۏستا سؽغماز.
ایکی پیشیک بیر آرسالنا قارشؽ دؽر /یَترَ /پس ده دیریر.
اینسان یۇردۇنۇن َه م قۇزۇسۇَ ،ه م آرسالنؽ دؽر.
اینساندان آرسالن قۏرخار.
ایت یاتاغؽندان ،آرسالن یَلسینَد ن َبللی اۏلۇر.
ایتین /کؤَپک آرتؽغؽنؽ آرسالن یئمز.
َل
کؤَپک آرتؽغؽ ایله آرسالن َبس نَم ز. §
قاردان آرسالن ،گۆَنش گؤرَم یه َگلَم ز.
قاردان آرسالن دؽر؛ گۆَنش گؤرَم یه َگلَم ز. §
قارؽشقا آرسالن اؤلدۆرۆر.
پیشیڲین آرسالن آغزؽندان آو آلماسؽ مۆمکۆن مۆ؟
َک دیڲی قۏواالیا قۏواالیا آرسالن ائَد ر لر.
پیشیڲین اۆستۆنه یۆرۆمه ،آرسالن َکسیلیر. §
قؽرخ َد وه یی بیر آرسالن گۆدئَیر.
قؽرخ قۇردا بیر آرسالن نه یاپسؽن؟
قۏرقاق اینساندان آرسالن بیله اۆرَکر.
کؤَپڲین قۏخالدؽغؽ سۇیۇ آرسالن ایچَم ز.
کؤَپک آرسالنا هاو الر.
قۇردۇن گؤلَگ سینده آرسالن یاتماز.
قۇرت سۆرۆَد ن قۏرخماز ،آرسالن آردؽنا باخماز.
لۆَلسی آلتؽن اۏلسا سۇسۇز چشَمَد ن سۇ دۏلماز؛ َکندیسی آرسالن اۏلسا دۆشه نین دۏستۇ
اۏلماز.
َم شه آرسالنسؽز اۏلماز.
اؤَلن آرسالنا داوشان الر بیله سال دؽرؽر.
اؤلمۆش آرسالنؽن یَلسینی یۏ الر الر.
َتجرۆَبسیز آرسالن َتز آوالنؽر.
تۆلکۆ آرسالنؽن آرتؽغؽ ایله دۏیار.
تۆلکۆ گؤلَگسینه آرسالن گیزَلنَم ز.
تۆلکۆ اینینده آرسالن یاتماز. §
تۆلکۆ یاورۇسۇ آرسالن اۏلماز.
تۆلکۆنین باغالدؽغؽ آرسالنؽ فاره چؤَزر.
تۏق آرسالن آوا گیتَم ز.
تۏق آرسالندان قۏرخما ،آچ پیشیکَد ن قۏرخ.
اۆرکۆتمه پیشیکڲی /داوشانؽ آرسالن ائَد رسین.
یارالؽ آرسالنؽن اۆَزرینه گئدیلَم ز.
یاتان /یاتار آرسالندان َگَز ن /یه لر تۆلکۆ یئڲ دیر.
اؤلۆ /اؤَلن آرسالندان دیری سؽچان یاهشی دیر /یئڲ دیر. §
ساغ تۆلکۆ ،اؤلمۆش آرسالندان ایڲی دیر. §
یاتما تۆلکۆ اؤنۆنده بؽراخ /قۏ َس نی آرسالن یسین.
سینمه تۆلکۆ گؤلَگسینه ،قۏ یسین آرسالن َس نی. §
دئییم لر:
آالجاغؽنا آرسالن ،وئَرَج ڲینه قارغا.
آرؽ کیمی چالؽش ،آرسالن کیمی یه.
آرسالن دییه یاپؽشدؽم ،تۆلکۆقۇیرۇغۇ چؽختؽ.
آرسالن کیمی بۇلۇتال دۏالشما.
آرسالن کیمی کۆکَرَم ک.
آرسالن َکسیلَم ک.
آرسالن اۏل دا تۆلکۆ لر َپشینده قۏش.
آرسالن پایؽ.
آرسالن پایؽنؽ آلماق.
آرسالن یۆَر کلی.
آرسالنا اۏت آتار ،آتا َات.
آرسالنؽ پیشیکیه بۏغدۇران دۆنیا.
آرسالنؽ پیشیکیه بۏغدۇرما /بۏغدۇرماق.
آرسالنؽ یاتاغؽندا آوال.
آرسالنؽن آغزؽنا گیرَم ک.
آرسالن الر یئرینه َکرَکَن ز لر قۏنمۇش.
اقَم ک آرسالنؽن آغزؽندا.
َال ٓاَلمه قارشؽ آرسالن مالؽ.
َاَڲرسیز آرسالن.
گؤنلۆنده بیر آرسالن یاتماق.
قۇیرۇقسۇز آرسالن.
اؤلمۆش آرسالنؽن ساقالؽنؽ /یَلسینی یۏلماق.
سۇَ ،اَڲرسیزَ ،گ مسیز آرسالن کیمی دیر.
شیمدی پارا آرسالن آغزؽندا.
اۇیۇر آرسالنؽ اۇیان دؽرماق.
یارالؽ آرسالنا دۏخۇنماق.
یَلسی ،قۇیرۇغۇ دؤکۆلمۆش آرسالن.
آت
بۇ بؤلۆمده “تای ،آیغؽرَ ،بیگیر و قؽسراق”لؽ آتاسؤز لری و دئییم لر ده بۇلۇنماقدا دؽر.
آتاسؤز لری:
آبداال سۏرمۇش الر“ ،آتؽن نه یئر؟” َدمیش“ ،کیَل ”“ ،بۇالمازسا نه یئر؟” َدمیش لرَ ،د میش “سیله”.
آبراش آت یۆکه دایانماز.
آجؽقان ایته ،آت یتیَش َم ز.
آجؽمؽش ائَّش ک آتدان یۆغرۆک اۏلۇر.
آچ آت کیشَنر.
آچ آت یۏل آلماز.
آچ آت اۏیناماز ،آچ عاید آوالنماز. §
آچ آت یۏل آلماز ،آچ عاید آو آلماز. §
آچؽق قاپؽدان آت دا گیَرر ،عاید ده ،ائَّش ک ده.
آدامؽن آغزؽنا باخار الر ،آتؽنا گؤره نال چاقار الر.
آدؽ آتا بیندی آیاغؽ یئرده َگَزر.
آغا آتا باخارسا ،آت آت اۏلۇر ،آغا آتا باخمازسا آت مات اۏلۇر.
آغادان بیر آت ایسَت ریم؛ وئریرسه ده َکیفینهَ ،ورَم زسه ده.
آغانؽن گؤزۆ آتا /آتؽنا تؽمار دؽر.
آغؽر یۆکَ ،چ ویک آتا َانَگل اۏلۇر.
آغۇستۏس اۏن بئشَتن سۏنرا َاره قافتان ،آتا چۇل.
آهؽردا آت َتپیشیر ،ائَّش ڲه غادرۏلۇر.
آهؽردا آتؽ اۏالن یایا دا َگَزر.
آقؽل بیر آت دؽر ،دیزگینی عاریفین َالینده گئَرک.
َک
آقؽللؽ کیمسه آتؽنؽ ،یارؽ اکؽللؽ قارؽسؽنؽ ،آپتال ایسه ندینی اؤَور.
آل آت پۏخۇ ،قؽر آت پۏخۇَ ،ه پسی ده بیر آت پۏخۇ.
آل آت َه م قاپارَ ،ه م َتَپر.
آل آتؽن ایڲیسینی یییَج ڲی بیر یئم ،آل آورادؽن ایڲیسینی گییَج ڲی بیر دۏن.
آل آتؽنؽ ،گؤَر ییم تؽمارؽنؽ.
آل آتؽنؽ ،ایسَتَم م تؽمارؽنؽ.
آل آتؽنؽ ،یاپایؽم تؽمارؽنؽ.
آالجا آت داوارجؽ اۏلماز.
هللا شاشؽرتدؽغؽ قۇلۇنۇ َبیگیر کیمی اۏسۇرتدۇرۇر /جۏشدۇرۇر.
آلما آل آتؽ ،ساتما دۏراتؽَ ،بسله یاغؽزؽ مین قؽراتؽ.
آلما آلؽ ،سات یاغؽزؽ ،مین دۏرۇیاَ ،بسله قؽرؽ. §
آلنؽ ساقار قؽسراغؽن آیاغؽ َس کیلی تایؽ اۏلۇر.
ساقار قؽسراغؽن یاالما تایؽ اۏلۇر. §
آلتؽ آیلؽق َس ییسلیڲی وار ،قؽرخ ایللؽق آت پۏخۇ قارؽش دؽرؽرَ /اشه لر.
آلتؽن َاَڲر وۇرسان ائَّش ک آت اۏلماز.
آلتؽنا آت دۆشه نین گؤنلۆنه مۇرات دۆَش ر.
آنان تات ،بابان تاتَ ،ننه گئَر ک باالبان آت.
آوریل آپؽشدؽ ،آت یئره یاپؽشدؽ.
آپتال آتا بینمیش َبی اۏلدۇم سانمؽش.
آپتال آتا بینمیش َبی اۏلدۇم سانمؽش ،شالغام آشا گیرمیش یاغ اۏلدۇم سانمؽش. §
بؤڲۆرت ن چیَچ ک آچمؽش ،باغ اۏلدۇم سانمؽش؛ جاهیل آتا بینمیشَ ،بی اۏلدۇم َل §
سانمؽش.
جاهیلی آتا بیندیرمیش لرَ ،بی اۏلدۇم سانمؽش. §
َا
م قازانا گیرینجه ت اۏلدۇم سانؽر ،آراپ آتا بینینجه َبی اۏلدۇم سانؽر. َکَل §
آراپ آتؽ چۇل اۆچۆنده َبللی اۏلۇر.
آراپ آتؽ قؽل چۇلۇن اۆچۆنده ده اۏلسا َبللی اۏلۇر. §
اییی قؽسراق یؽرتؽق چۇلۇن آلتؽندا دا َبللی دیر. §
قؽراتؽ چۇللۇ دا تانؽر الر ،چۇلسۇز دا. §
کۆَه یالن آت چۇل اۆچۆنده َبللی دیر. §
ایڲیت آت چۇللۇ دا َبللی ،چۇلسۇز دا. §
آرؽق آت یۏل آلماز.
آرؽق آت یۏل آلماز ،آرؽق عاید آو آلماز. §
آرؽق آتا قۇیرۇغۇ دا یۆکتۆر.
آرپا آتؽن تۆیۆنه ،مؽسؽر آتؽن َاتینه.
آرپا وئریلَمَین آت قامچؽ زۏرۇ ایله یۆرۆَم ز.
آرپا یئَم دیک آت ،اۏسۇرمادؽق گؤت اۏلماز.
آرپا یئَمَین آت قامچؽ زۏرۇیال یۆرۆَم ز.
آرپا یئمیش آت َم نزیل ایسَترَ /کَس ر.
آرپا ییین آت یۏل آلؽر.
آرپاسؽز آت آشاماز /قۏشاماز.
آرپایا قاتسان آت یئمزَ ،کَپڲه قاتسان عاید یئمز.
آرسالنؽن کۆکَرَم سی آتؽن کیشَنَم سینی باس دؽرؽر.
آرسالن کۆکَر رسه ،آتؽن آیاغؽ کؤسَتکَلنیر.
آرسالن کۆکَررسه َبیگیر تیتَرر. §
آت آغؽر باسؽنجا اکارسۇ الر بیله دۇرۇر.
آت آالن قؽسراغؽنا دا صاحیب اۏلۇر.
آت آالنؽن ،شان َوره نین.
آت آلؽرسان قۇال آل ،آورات آلؽرسان َد لی آل.
آت آلؽرسان اؤنۆنه باخ ،آورات آلؽرسان آرخاسؽنا باخ.
آت آلؽرسان یازؽنَ ،د وه آلؽرسان گۆزۆن ،قؽز آلؽرسان َس وین.
آت آلؽرسان یازؽنَ ،د وه آلؽرسان گۆزۆن ،آورات آلؽرسان َگزین ها َگزین. §
آت آلؽرسان یؤرۆکَت ن ،قؽز آلؽرسان سؤڲۆتَتن.
آت آالجاقسان َکشلیَد ن ،قؽز آالجاقسان پۏشلۇدان*. §
آت آلؽرسان باشلؽدان ،قؽز آلؽرسان چارلؽدان. §
آت آلؽرسان تایدان ،قؽز آلؽرسان سۏیدان. §
آت آلمادان آخؽر یاپؽلماز.
آت آلمادان آخؽرؽنؽ قاپار. §
آت آلمایا جاهیل ،قؽز آلمایا َاهیل گؤندئَیر.
آت آلمؽش آردؽنا دۆشمۆش.
آت آلتؽندا َار یاتار.
آت آرؽقلؽقال /آرالؽقتا،ایڲیت غریبلیکله.
آت آرپا ایلهایڲیت آرخا ایله.
آت آیاغؽ ایله ،قۇش قانادؽ ایلهَ ،ار آدؽ ایله. §
آت َاتییلهَ ،ار دۏنۇیال. §
آت آت اۏلۇنجایا قَد ر صاحبی مات اۏلۇر.
آت آتؽ باسار،ایڲیت ییڲیدی.
ایت ایتی باسار ،آت آتؽ. §
آت آتؽ تارالدا /قازؽقتا کئچر.
آت آتؽن اؤنۆنه کئچر،ایڲیت ییڲیدین اؤنۆنه کئچَم ز.
آت آتؽن یانؽنا ،عاید ایتین یانؽنا.
آت آتالرسا دۆشمان چات الر.
آت ،آورات ،سالح َاماَنت ائدیلَم ز.
آت ،آورات ،سالح /عاید ییڲیدین باهتؽنا.
آتال آورات ییڲیدین باهتؽنا. §
آت آیاغؽ َچ ویک اۏلۇر.
آت آیاغؽیال ،اؽالن باغرؽیال ،قۇش قانادؽیال گئَد ر.
آت َبنیم ،آورات َبنیم ،سالح َبنیم سانا َن ؟
آت َبسَلنیرَکن ،قؽز ایسَتنیرَکن.
آت َبسَلنیرَکن ،قۇش َس سَلنیرَکن ،قؽز ایسَتنیرَکن آلؽنؽر. §
قؽز ایسته نینجه ،آت َبسله نینجه ساتؽلؽر. §
آت بینه نین ،سالح /قؽلؽچ قۇشانانؽن دؽر.
آت بیَن نه ،کۆرک گیینه یاقؽشؽر. §
آت بینه نین دۏن گییه نین. §
َا
آت بینه نین و اۏتۇرانؽن. §
آت بینه نین قؽلؽچ قۇشانانؽن ،کؤپرۆ کئچنین دیر /ایش بیله نین دیر. §
آت بینه نین ،سالح قۇشانانؽن ،قادؽن قۇلالنانؽن ،پیشیک کؤَپک دۏیۇرانؽن دؽر. §
آتا بیَنن قؽلؽجؽ قۇشانؽر. §
آت بینیجیسینی بیلیر.
آت بینیش اؤغره دیر ،دۏن یۆرۆیۆش اؤغره دیر.
آت بیر دیزگینده ،اؤکۆز بیر دیزیده َبللی اۏلۇر.
آت بۏش تۏربایا بیر َک ز تۇتۇلۇر.
آت بۇلۇنۇرَ ،اَڲ ر /مئیدان بۇلۇنماز.
آت َاله دۆَش ر ،مئیدان َاله دۆشَم ز. §
آت چالؽندؽقدان سۏنرا ،آخؽرؽن قاپؽسؽنؽ قاپار.
آت دا آلؽرسان سۏیدان ،عاید ده آلؽرسان سۏیدان.
آت دا ییڲیده ،سالح دا.
َگ
آت دؤنه دؤنه قازؽغؽن دیبینه لیر.
آت دؤرت یاشؽندا ،قؽز اۏن بئشینده.
آت َالینَ ،ه یبه َاماَنت ،ایشیمیز داه چۆشَتن عیباَر ت.
آت َالینَ ،اڲر َالین؛ آرادا بیزیم ده داهداهؽمؽز وار. §
آت ائَّش ڲین آرتؽغؽنؽ یئمز.
آت َگ مله ،اینسان سؤزله ایداره اۏلۇر.
آت گیدینجه َم رَکب لر یئم قالؽر.
آت گؤزۆنَد ن ،عاید ایزینَد ن َبللی اۏلۇر.
آت هۇیالندؽغؽ یئرَدن سؽراجا َگتیریر.
آت اؽسؽرؽر ،عاید قاپار.
آت ایله َد ری ،یئمک ایله دیری.
آت ایش لرَ ،ار اؤڲۆنۆر.
آت نئچهماز ،عاید نئچهار.
آت نئچهتؽ ،تۏربا دۆشتۆ.
آت قاَد ری ،عاید قاَد ری ،ایلله ده آورات قاَدری.
آت قالخؽشلؽ اۏلما ،عاید قالخؽشلؽ اۏل.
آت قانلؽ،ایڲیت جانلؽ گئَرک.
آت ،قاطؽر َس َور ،اینسان َس ودیڲینی اؤَور.
آت قازؽغؽ قۏپارؽرَ ،کندی گؤتۆنه با دؽرؽر.
آت قازؽغؽ قۏپارؽر ،ایکی یئره ،دؤرت گؤتۆنه وۇرۇر. §
آت قؽلؽندان فؽرچا اۏلماز ،دۏنۇز قؽلؽندان اۏلۇر.
آت کیشَنَم یینجه تای َگلَم ز.
آت کیشَننیرَکن ،قؽز ایسَتنیرَکن.
َل َل
آت کیشَنیه کیشَن یه ،اینسان سؤی شه سؤی شه تانؽشؽر.
آت کیشَنییشینَد ن َبللی اۏلۇر.
آت قۏجامایؽنجا قادری بیلینَم ز.
آت قۏشار ایکبٓال کئچر.
آت قۏشماز باهت قۏشار. §
آت قۏشماقال َم نزیل آلؽر.
آت قۏشدۇقچا کؤَپک َس وینیر.
آت قۇالغؽندان َس میریر.
َا
آت قۇیرۇغۇندان تۇتارسان سۇیۇ کئچرسین ،عاید قۇیرۇغۇندا ایسه لینی اؽسؽر دؽرسؽن.
آت مئیدانؽندا ائَّش ک زؽرالماز.
آت میزاجؽَ ،ار میزاجؽ.
آت مۇرات دؽر.
آت مۇرات ،قاطؽر دؤوَلت ،ائَّش ک قؽسَم تَ ،دوه غۇرَبت دیر. §
آت اؤلۆر مئیدان قالؽر،ایڲیت اؤلۆر شان قالؽر.
آت گئَد ر َگ می قالؽر،ایڲیت اؤلۆر نامؽ قالؽر. §
آت اؤلۆر َاَڲری قالؽر ،اینسان اؤلۆر َاَثری قالؽر. §
آت اؤلۆر مئیدان قالؽر،ایڲیت اؤلۆر شان قالؽر. §
آت اؤلۆر نالؽ قالؽر ،اینسان اؤلۆر نامؽ /مالؽ قالؽر. §
آت اؤلۆر نالؽ قالؽر،ایڲیت اؤلۆر نامؽ قالؽر. §
آت اؤلۆر پاالنؽ قالؽر ،قؽسراق اؤلۆر تایؽ قالؽر. §
آت اؤلۆر یئری قالؽر،ایڲیت اؤلۆر َاَثری قالؽر. §
آت اؤلۆر یئم اۏلۇر کؤَپک لر؛ایڲیت اؤلۆر یئم اۏلۇر قۇرت الرا بؤَج ک لر.
آت اؤلۆرسه یئرینه تای کئچر.
آت اؤزۆنَد ن کیشی سؤزۆنَد ن تانؽنؽر.
آت صاحبینَد ن ائَّش ک َاسیرَگنَم ز.
آت صاحبینه گؤره َاَش ر /کیشَنر.
آت آدؽمؽنا گؤره َد ڲیل ،آدامؽنا گؤره یئریر. §
آت آغاسؽنا گؤره کیشَن ر /شاهالنؽر. §
آت صاحبینی بۇالمایؽنجا اۆستۆنَد کینی چۇل سانؽر ،آورات َارینی بۇالمایؽنجا قاپؽسؽنداقینی قۇل
سانؽر.
آت ساتان ،جیغارا بؽراخان ،آورات بۏشایان اۇنۇتمامؽش.
آت سیدیڲینَد کی سامان چؤپۆنه قۏنان سیَن ک؛ “ایشته َد نیز ،ایشته َگمیَ ،بن ده قاپتان-بیر
َدریایؽم” َد میش.
آت سۆره سۆره ،اینسان گؤره گؤره.
آت شاهالنؽر ،قؽلؽچ قؽوؽلجؽمالنؽر.
آت تابالسؽنا گؤره ائشینیر.
آت تاوال مؽهؽنؽ یئرَد ن چؽخارتؽپ اۏن یئره وۇرسا بیری اؤزۆنه َد ڲر.
آت تایدان یتیشیر.
آت َتَپر ،قاطؽر َتَپر ،آرا یئرده ائَّش ک اؤلۆر.
آت َتپیشیر ،آرادا ائَّش ک اؤلۆر. §
آتال ائَّش ک َتپیشینجه آرادا صاحبی َازیلیر. §
َا
آتال قاطؽر دؤوۆشۆرَ /تپیشیر ،آرادا ائَّش ک زیلیر. §
آت الر َتپیشیر ،آرادا تای الر َازیلیر. §
آت َتپَم سیز ،عاید قاپماسؽز اۏلماز.
آتؽم َتپَم ز ،ایتیم قاپماز ،ایپیم قۏپماز َدمه. §
ایت اؽسؽرماز ،آت َتپَم ز َدمه. §
آت دؽرناقتان ،اینسان قۇالقتان /آیاقدان قاپار.
اینسان آیاقتان ،آت دؽرناقدان قاپار. §
آت ،تۏربا َاماَنت بیزیم داهداهؽمؽز وار.
آت تۏربا ایله بۏزۇشماز.
آت تۏرباسؽ ایله یاتارَ ،مَت لیڲه قۇرشۇن آتار ،قۇیرۇغۇنۇ دیک تۇتار.
آت تؤَکزَلیینجه آیاغؽ َکسیلَم ز.
آت اۆستۆنده اکین بیچیلَم ز /اۏدۇن قؽرؽلماز..
آت اۆستۆنده قاباداییلؽق قۏالی.
آت اۆستۆنده یۏل گؤسَترَم سی قۏالی اۏلۇر.
آت وار مئیدان یۏخ ،مئیدان وار آت یۏخ.
آت وئَرن دۏست ،قؽز وئَرن دۆشمان قازانؽر.
آت َو ر ،دۏست آل؛ قؽز َو ر ،دۆشمان آل. §
آت َو رسه مئیدان َورَم ز ،مئیدان َورسه آت َورَم ز.
آت یئدی گۆنده ،اینسان یئدیڲی گۆنده.
آت یئدی گۆنده ،عاید یئدیڲی گۆنده َبللی اۏلۇرَ /س میریر. §
آت یؽقؽلؽر ،آدام اؤلۆر.
آت یؽقؽلؽرَ ،د وه اؤلۆر.
آت ییڲیدین آلتؽندا اکسار /اکساماز.
آت ییڲیدین آلتؽندا آلؽشؽر.
آت ییڲیدین قامچؽسؽ دؽر /قانادؽ دؽر /یۏلداشؽ دؽر.
آت یۏرۇلۇر ،کؤنۆل یۏرۇلماز.
آت یۆرۆَم کلهایڲیت وۇرماقال اۆن آلؽر.
آت یۆرۆَم کله یۏل آلؽر ،کیبار /آغا َورَم کله اۆن آلؽر. §
آت یئریر ،ائَّش ک نئچهارَ ،م نزیله َبراَبر وارؽر.
آت یئریر ،عاید َس ڲیر دیر ،ایکیسی بیر یئره وارؽر. §
آتا آرپا ،ییڲیده آرخا گئَرک.
آتا آرپا ،ییڲیده پیالو /چۏربا. §
آتا آتدان آل دؽرؽرسان آت اۏلۇر؛ آتا ائَّش ک قال دؽرؽرسان قاطؽر اۏلۇر.
آتا باخ آرخانا باخما.
آتا باخما ،دۏنا باخما؛ ایچینَد کی جانا باخ.
آتا بیندیم دییه َس وینمه ،آتؽن آیاغؽ یئرده دیر.
آتا بیَن ن غٓاوۇر اللهؽنؽ اۇنۇ دۇر.
آتا بیَنن َکَف نی قۏینۇندا َگَزر.
آتا بیَن ن نالؽنؽ مؽهؽنؽ آختارماز /آرار.
آتا بیَن ن تۆرک آتاسؽنؽ تانؽماز.
آتا بیَن ن یایان اۏلماز ،مالؽنؽ گۆَد ن چۏبان اۏلماز.
آتا بیَننده آساَلت آرانؽر.
آتا بینه نین َه یَبسینده سارؽ سارؽ آلتؽن ،ائَّش ڲه بینه نین َه یَبسینده سارؽ سارؽ سامان.
آتا بینه نین َکَف نی یانؽندا حاضؽر اۏلمالؽ دؽر.
آتا بیَنرَس ن اللهؽ ،آتدان ایَنرَس ن آتؽ اۇنۇتما.
آتدان ایَن ن آتؽنؽ اۇنۇتمامالؽ. §
آتا بینیلَم ز ،یئمه بینیلیر.
آتا بینینجه َه رَکس یۆرۆ دئَیر.
آتا بینَمَد ن اؤنجه آیاق الرؽنؽ سالالما.
آتا بینَمَد ن قۏالنؽنا ،نالؽنا باخ.
آتا بینَم ک بیر آیؽپَ /درت ،اینَم ک ایکی آیؽپَ /درت.
َال اۆچۆنده آتا بینَم ک بیر آیؽپ ،آتدان اینَم ک ایکی آیؽپ. §
آتا بینَم ک ده ،سۆرَم ک ده بیر ماریَف ت دیر.
آتا بینَم کله مۇرات آلؽنماز.
آتا بینَم سینی بیَلن اینَم سینی ده بیلیر.
آتا بینمیش ،دؤنه دؤنه آت آرؽیۏر.
آتا دا سۏی گئَر ک ایته ده.
ایته ده سۏی گئَر ک آتا دا. §
آتا دۏست کیمی باخؽپ دۆشمان کیمی بینَم لی دیر.
آتؽنؽ دۏست کیمی ساقال ،دۆشمان کیمی بین. §
َا َاَڲ
آتا ر گئَرک ،ره ر گئَرک. َاَڲ
آتا قۇیرۇق ،ییڲیده بؽیؽق گئَرک. §
آتا قامچؽ ،ائَّش ڲه چؽلبؽر /نۏدۇل.
آتا َم نزیل اۏلماز.
آتا نال چاخؽلدؽغؽنؽ گؤَر ن قۇرباغا آیاغؽنؽ اۇزاتمؽش.
آتا تؽماردا ،قؽزا پؽناردا باخ.
آتا وئریلن یئم بۏشا گیتَم ز.
آتا یۏخۇشدا بین ،اینیشته این.
آتا الرا“ ،آت قالدؽ” َد میش لر“ ،قۇال ایدی اۏال” َد میش.
آتا الرا آت قالدؽ ،قۇل الرؽنا عاید قالدؽ.
آَتشه کؤرۆکله ،آتا اؤرۆکله گئدیلَم ز.
آتؽ آتا ،ائَّش ڲی ائَّش ڲه قۏشمالؽ.
آتؽ آتاسؽیال قاطؽرؽ آناسؽیال.
آتؽ ،آورادؽ یاخشی اۏالنال یۏلجۇلۇق َاَدَم زسین.
آتؽ چۇلۇندان بیلَم ز لر.
آتؽ دؤَو ن یاشالن دؽرؽر ،ییڲیدی اۏراق.
آتؽ ائَّش کله باغال ،یا نالؽنا یا هۇیۇنا.
آتؽ ائَّش ڲین یانؽنا باغ الرسان هۇیۇ َد ڲیشیر. §
آتؽ ائَّش ڲین یانؽنا باغ الرسان یا تۆیۆنَد ن قاپار یا هۇیۇندان. §
آتؽ گؤسَتَرن قۇیرۇغۇ ،ائَّش ڲی گؤسَتَرن پاالنؽ دیر.
آتؽ قال دؽران داشاغؽ دؽر.
آتؽ کیشَنَتن آرپا دؽر. §
آیغؽرؽ کیشَنَتن داشاق دؽر. §
آتؽ قۇیرۇقلۇ اۏالنؽن سؤزۆ بۇیرۇقلۇ اۏلۇر.
آتؽ ماهمۇزال ،آما قامچؽ وۇرما.
آتؽ پاالن ساق الر ،اۆلَکنی بیَلن.
آتؽ َس میرَتن صاحبینین گؤزۆ دۆر.
آتؽ سۇیا گؤتۆرۆرسۆن آما ایچیَرَم زسین.
آتؽ سۆَر ن اۏسۇرۇغۇنا قاتالنؽر.
آتؽ َو ردیم قاطؽر آلدؽمَ ،بالیؽ ساتؽن آلدؽم.
آتؽ زاپت ائَد ن َگم دیر.
آتؽ َبسَلین یئم ،زاپت ائَد ن م دیر.
َگ §
آتؽم یلین چایؽندا اۏتالسؽن ،یئرین آتؽ چایؽمدا اۏتالماسؽن.
آتؽمؽ َبڲنَم یه نین ائَّش ڲی اۏلسا ،منه َکل دییه نین َپرَچ می اۏلسا.
آتؽن اکساغؽ ائَّش کَد ن یۆغرۆک اۏلماز.
آتؽن آردؽندا ،قادؽنؽن اؤنۆنده گیتمه.
آتؽن آرتؽغؽ ائَّش ڲی دۏیۇرۇر.
آتؽن ،آورادؽن َبلی َبرک اۏلمالؽ دؽر.
آتؽن باهتسؽزؽ آرابایا دۆَش ر.
آتؽن بینیجیسی تۆرکتۆر ،گئریسی یۆکتۆر.
آتؽن َچ کیچ باشلؽسؽ ،گؤَز لین سۆمبۆل ساچلؽسؽ.
آتؽن قاَلم قۇالقلؽسؽَ ،چ کیچ باشلؽسؽ ،قالخان دؤشلۆسۆ. §
آتؽن چیفَت سی صاحبینه دۏخۇنماز.
آتؽن داواسؽ قۇرۇر /قۇرۇمۇش ،ایتین داواسؽ قۇرۇماز /قۇرۇمامؽش.
َا
آتؽن َد لیسی آدام اؤلدۆرۆر ،جامؽشؽن َد لیسی َم َر ک دۏلدۇرۇر ،اۏغۇلۇن َد لیسی لی گۆلدۆرۆر.
آتؽن دۏرۇسۇ ،ییڲیدین َد لیسی.
آتؽن دۏرۇسۇنۇ قؽزؽن َد لیدۏلۇسۇنۇ. §
آتؽن گیتدیڲی یئرَدن ائَّش ک ده گئَد ر.
آتؽن گؤَز ل یۆرۆیه نینی آل ،قۏبۇ آتؽ چؽخارسا باهتؽنا.
آتؽن گؤَز لینده بۏز اۏلۇر ،قؽزؽن گؤَز لینده ناز اۏلۇر.
آتؽن ایکی مۇرادؽ وار؛ بیری قۇیرۇغۇ یئره َدڲَم لی ،بیری اۆستۆنه َگلین بینَم لی.
آتؽن ایڲیسی آالیدا ،قابؽن ایڲیسی قاالیدا ،قؽزؽن ایڲیسی حاالیدا َبللی اۏلۇر.
آتؽن ایڲیسی َبیَد ن َبیه ،قؽزؽن ایڲیسی کؤیَد ن کؤیه گئَد ر.
آتؽن ایڲیسینه دۏرۇ َد ر لر ،ییڲیدین ایڲیسینه َد لی َدر لر.
آتؽن ایڲیسینی َگ نچ ،قؽزؽن ایڲیسینی قۏجا آلؽر.
آتؽن قؽرؽَ ،ارَکڲین بۇرنۇ.
آتؽن قؽسَم تی دۏقۇزدۇر؛ بیرینی یئرَ ،س کیزینی صاحبینه بؽراخؽر.
آتؽن نصیبی اۏن بیر دیر ،اۏنۇنۇ صاحبی ،بیرینی َکندی یئر. §
آتؽن پیسسۆ ائَّش ڲه آیاق اۇیدۇرۇر.
آتؽن قۇالغؽنؽ َک سین یئنه آت دؽر ،دۏنۇزۇن قۇالغؽنؽ /قۇیرۇغۇنۇ َک سین یئنه دۏنۇزدۇر.
آتؽن نالچالؽسؽ ،یئمڲین سالچالؽسؽ ،قادؽنؽن قالچالؽسؽ آرانؽر.
آتؽن اؤلۆمۆ ایتین بایرامؽ دؽر.
آت اؤلۆر ایت لر بایرام ائَد ر. §
آتؽن اؤلۆرسه تای ،قارؽن اؤلۆرسه قؽز آل.
آتؽن اؤلۆسۆَ ،بیگیرین /ائَّش ڲین دیریسی.
آتؽن اؤنۆنه عاید کئچر.
آتؽن َتپَم زی ،ایتین قاپمازؽ اۏلماز.
آتؽن َتپَم ینی ،گؤَز لین اؤپَم ینی اۏلماز. §
آتؽن اۆرَک ڲی ،ییڲیدین قۏرخاغؽ.
آتؽن اۆرَکڲینَد ن ،اینسانؽن قۏرخاغؽندان ساقؽن. §
آتؽن وارَکن ائَّش ڲه بینمه.
آتؽن وارَکن یۏل تانؽ ،آغان وارَکن َال تانؽ.
آتؽن وارَکن یۏلۇ تانؽ ،ایتین وارَکن ایلی تانؽ.
آتؽن یئَم دیڲی آجؽ اۏت الر بیتَم سه یڲ.
آتؽن یئمینی ساغال ،سۏنرا قازؽغا باغال.
آتؽن یئرینه ائَّش ک باغالنماز.
آتؽن یۏرغۇنلۇغۇنۇ یئم آلؽر ،ییڲیدین یۏرغۇنلۇغۇنۇ َد م آلؽر.
آتؽن یۇوارالندؽغؽ یئرده تۆی قالؽر.
آتؽن یۆغرۆڲۆ َتز ساقات اۏلۇر.
آتؽن یۆغرۆڲۆنه باها اۏلماز.
آتؽن یۆغرۆک ایسه مین ده نئچه.
آتؽن زایؽفؽنؽ آلما ،اۇسلۇسۇنۇ آل.
آتؽنا باخان آردؽنا باخماز.
آتؽنا گۆچ یهدیرَمَین َاَڲ رینی قامچؽالر.
آتؽنؽ بۏز آت یانؽنا باغالما ،یا هۇیۇن هۇیالنؽر یا تۆیۆن.
آتؽنؽ بۏز آت یانؽنا باغالما ،یا هۇیۇندان یا سۇیۇندان. §
آتؽنؽ َاسیرگه اینیشته اینَ ،کندینی َاسیرگه یۏخۇشدا بین.
آتؽ قامچؽیال سۆرمه ،یئمله سۆر.
آتؽنان عاید صاحبینی تانؽر.
آتؽنؽ ساغالم قازؽغا باغال دا اۏندان سۏنرا اللها اؽسمارال.
آتؽنؽ باغالدؽقدان سۏنرا اللها َاماَنت َات. §
آتؽنؽ وئَرن یایا گئَد رمیش.
آتؽنؽ یَد نه یایا َدَم ز لر ،مالؽنؽ گۆَد نه چۏبان َدَم ز لر.
آتؽنؽن نالؽنؽ مؽهؽنؽ َه ساپ ائَد ن آت آالمامؽش.
آتال آرپا بیر آرادا دۇرماز.
آتال آرپا دا دؤوۆشۆر.
آتال آورادا اینان اۏلماز.
قؽلؽجا ،آتا ،آورادا اینان اۏلماز. §
آتال آورادؽن جینسینی آرا.
آتال آورادؽن یئدیڲی ساییلماز.
آتال آورات َه ر ییڲیدین کٓارؽ َد ڲیل دیر.
آتال جاهیل آغایا قۇللۇق چدین دیر.
اق آت ایله جاهیل آغایا قۇللۇق چدین دیر. §
آتال ائَّش ڲی آیؽران پاالنؽ دیر.
آتال ائَّش ک بیر َد ڲیل.
آتال ائَّش ک یارؽشاماز.
آتال دانؽشان آت ،ایتله دانؽشان عاید اۏلۇر.
آتال سالح قان دؽر.
آتال ییڲیدین َم کٓانؽ اۏلماز.
آتال یۏال گیَد ن ائَّش ڲین وای حالینه.
آت الر آناسؽ دؤوَلت باباسؽ.
آت الر نالالنؽرَک ن قۇرباغا الر آیاق اۇزاتماز.
آت الر نالالنؽرَک ن تۏس باغا آیاغؽنؽ قال دؽرؽپ “َبنی ده نالالیؽن” َدرمیش.
آتلؽ آدام ائَّش کلینین هٓالینَد ن نه بیلسین.
آتلؽ آَس س ائَّش کلییه َس الم َورَم ز. §
آتلؽ آتؽندان اینَم ز ،یۏلجۇیا قالؽن َدنَم ز.
آتلؽ آتؽنؽ باغالیؽنجا یایا الر دا یتیشیر.
آتلؽ آتؽنؽن َاَڲرینی بۇالنا َد ک یایا الر یتیشیر. §
آتلؽ گیدییۏر ،گیدییۏر آما یایا دا گیدییۏر.
آتلؽ ایله یایانؽن یۏلداشلؽغؽ اۏلماز.
آتلؽ سؽغمؽش ،ایتلی سؽغمامؽش.
آتؽ اۏالن َه ر یئره سؽغار دا ایتی اۏالن َه ر یئره سؽغماز. §
آتلؽ َه ر هاَنیه سؽغار دا ایتلی َه ر هاَنیه سؽغماز. §
آتلؽ ،ایتلی سؽغمؽش؛ بیر اۇشاق سؽغمامؽش. §
آتلؽ قۏناق سؽغمؽش ،ایتلی قۏناق سؽغمامؽش. §
آتلؽ َتمَبل آتؽنؽ چؤَزرَکن ،یایاایڲیت داغؽ آشار.
آتل ؽنؽن آتؽ وار ،یایانؽن نه گؤتۆ وار؟
آتلؽیا ساعت اۏلماز.
آتسیَن ڲی َبسیلی آتا َگلیر.
آتسیَنڲی َبیگیر گؤتۆنده یاشار.
آتتا ،آوراتتا اۇغۇر وار دؽر.
آتتا ،ایتته ،آوراتتا ،یۇرتتا اۇغۇر وار دؽر. §
آتتا قارؽنایڲیتده بۇرۇن.
آتتا آلؽن،ایڲیتده بۇرۇن. §
آتتا قارؽن ایتده قۇیرۇق،ایڲیتده بۇرۇن. §
آتتا َپرَچ مایڲیتده بۇرۇن. §
آتدان آت اۏلۇر ،ایتَتن ایت.
آتدان دۆَش ن اؤلَم میش ،ائَّش کَد ن دۆَش ن اؤلمۆش.
آتا بیندیڲینه یاتاق دؤَش ک ،ائَّش ک بیندیڲینه چاپا کۆَر ک. §
آتدان دۆَش نه تؽمار گئَرکَ ،دوه َدن دۆَش نه قازما کۆَرک. §
آتدان دۆَش نه یۏرغان دؤَش ک ،ائَّش کَد ن دۆَش نه قازما کۆَر ک. §
آتدان دۆَش ن یئنه آتالنؽر.
آتدان دۆشَمَین آتلؽ اۏلماز. §
آتدان دۆشه نین تۇتانؽ اۏلماز.
آتدان این دینَلن ،آتا مین دینَلن.
آتدان ایَنن یئره بیَنر.
آتدان قاالنؽ َاَش ڲ /اؤکۆزه دؤَکر لر.
َبیگیرَد ن آرتانؽ اؤکۆزه وئریر لر /دؤَکر لر. §
آتدان َوفا َگلیر ،آوراتدان َگلَم ز.
آوجؽ آتؽنؽَ /اتینی عاید یئمز.
آوجؽ َات یئر ،آتؽنؽ عاید یئر.
آورات ،آت ،باغ صاحبینی َگنچ ایسَتر.
آورات آتا َبنَزر ،بینیجییه گؤره شاهالنؽر.
آورات آت دؽرَ ،گ مینی بۏش تۇتما.
آی آیدؽن َه ساپ َبللی ،نه یاپؽیۏرسۇن؟ َتبریزه تای آلمایا گیدیرام.
آی َگلیر آیغؽر کیمی ،ایل َگ لیر یلپیر کیمی ،ایلله هافتا ،ایلله هافتا.
آیغؽر آت ،مؽزمؽز آورات ،هایؽرسؽز َاوالت اینسانؽن اۏجاغؽنؽ سؤندۆرۆر.
آیغؽر ایش لرَ ،ال اؤوۆنۆر.
آزغؽن آتؽن سۏنۇ اۇیۇزلۇق دۇر.
باغ باخؽمسؽزَ /بلسیز /تؽمارسؽز ،آت یۇ الرسؽز اۏلماز.
باهشیش آتؽن باهاسؽ سۏرۇلماز.
باهشیشَ /بَلش آتؽن دیشیَن /دیزگینیَن /نالؽنا /یۇ الرؽنا باخؽلماز.
َبیین َو ردیڲی آتؽن دیشینه باخؽلماز. §
َبیلیک آتؽن دیشینه باخؽلماز. §
باهشیش آتؽن دیزگینی قۏپۇق ساییلماز.
باق زامانا زامانا قارغا وۇردۇ شاهانا ،ائَّش ک لر آرپادان بؽقتؽ کۆَه یالن خاصَرت سامانا.
باقارسان آت باخمازسان مات.
باشؽبۏش اۏالن آتؽن َم نزیلی اۏلماز.
َبداوا ائَّش ک آتدان یۆغرۆک اۏلۇر.
َبیگیر دیری ایَکن یئنیر.
َبیگیر یاخشی اۏلۇنجا یا تۏپال اۏلۇر یا کؤر.
َبیگیر یاغؽندان دا پیالو اۏلۇر آما یئنَم ز.
َبیگیری قۏجاتان صاحبی دیر.
َبیگیرین ایڲیسی یۏلۇ قؽسال دؽر.
َبیگیرین سۇراتؽنؽ َد ڲیل ،سۆراتینی اؤَور لر.
َبیلیک آتؽن دیشینه َگم وۇرۇلماز.
َبزیرغٓانؽ بیت یئر ،قازاندؽغؽنؽ آت یئر.
بیلَم دیک آتؽن آرخاسؽنا کئچمه.
بین آتؽن وارسا مین دینَلن ،بیر آتؽن وارسا بیر دینَلن.
بین آتؽن وارسا اینیشته این ،بیر آتؽن وارسا یۏخۇشدا بین.
بیر آخؽردا آت دا بۇلۇنۇر ،ائَّش ک ده.
بیر آت آرخاسؽندا مین آت سۇ ایَچ ر.
بیر آت بیر مؽزراق ،باشقا شئی بۇلۇرسان َم زادا َور.
بیر آت دؤرتنالؽن اۆستۆنده دایما کیشَن ییپ دۇرماز.
بیر آتؽن آیوازؽ بیر علما دؽر.
بیر باتمان َات ،یا آوراتتا یا آتتا.
بیر مؽه بیر نال ،بیر نال بیر آت.
بیر مؽه بیر نال قۇرتارؽر ،بیر قۇماندان بیر واتان قۇرتارؽر. §
بیر سۆرَچ ن آتؽن آیاغؽ /باشؽ َکسیلَم ز.
آت اکساماقال آیاغؽ َکسیلَم ز. §
آت تؤَکزَلَم یله یئمی َکسیلَم ز. §
بیرده تای ،ایکیده یای ،اۆچته هامۇر ،دؤرتده َدمیر ،بئشته آت ،دۏقۇزا قَد ر بین ،اۏندا سات.
بیزیم تاوۇق بیر یۇمۇرتا یۇمۇرت الر ،یئدی ماهاهلل دۇیار؛ َالین قؽسراغؽ کۆَه یالن دۏغۇرۇر هئچ
َس سی چؽخماز.
بۏش تۏربا ایله آت تۇتۇلماز.
بۏش تۏربایا آت بیله َگلَم ز. §
َا
بۏز آتا ،آورادا ،اۏغالنا قۇللۇق ده نین اۆزۆ آغارماز.
جامبازدان آت آلؽنماز.
جانؽ یانان /آجؽیان ائَّش ک آتدان یۆغرۆک اۏلۇر.
جانؽ یانؽنجا تای آناسؽنؽ کئچر. §
چالؽشان آت پۆسکۆللۆ َگَزر.
چاپقؽن آت بۏغازؽنؽ َکندی چؽخارؽر.
چایؽردا آتتانَ ،زمَه ریده قۇرتتانَ ،چ لمیکده تۆرکَد ن ساقؽن.
َچ رَک ز آتؽنا ،آرناوۇت بؽچاغؽنا گۆَو نیر.
چؽپالق آتؽ َس میرین باشکؤَش سینه باغ الر الر.
چؽپالق آتؽن َاَڲری اۏلماز.
چۏبان آتا بینسه تانرؽسؽنؽ اۇنۇ دۇر.
چۏخ آرپا آتؽ چاتال دؽر.
چۏخ َبسَلَنن ائَّش ک لر آتالرال َتپیشیر.
داغدا آتؽ اۏالن َاوده یۏرۇلماز.
داز (آالجا) آت داوارجؽ اۏلماز.
َد ه َدَمَد ن یئریرسه آت گیر اۏینا ،چؽخ اۏینا؛ َاوه َگلینجه اۆزۆ گۆ لرسه آورات گیر اۏینا چؽخ اۏینا.
آناسؽنؽ باباسؽنؽ دینَلَمَین َاوالت ،قۏجاسؽنؽ سایمایان آورات ،اۆَز نگی ایله یۆرۆین آت §
قاپؽندا تۇتما ،هئچ دۇرما آت.
َده َدَمَد ن یۆرۆین آت ،بۇیۇرمادان تۇتان َاوالت ،بیر ده ایڲیسی چؽختؽ مؽ آورات گیر اۏینا چؽخ §
َا
اۏینا؛ ها بابام ها یۆرۆَم ز آت ،بیر قاشؽق سۇ َورَم ز والت ،بیر ده پیس آورات ،گیر آغال چؽخ آغال.
َده َدَمَد ن یۆرۆین آت ،تۇت َدَمَد ن تۇتان َاوالتَ ،ه ر شئیَد ن ساقؽنان آورات ،نه مۇرات نه §
مۇرات.
َده َد یینجه یۆرۆین آتَ ،ارَک ن قالخان آورات ،بیر آتؽمدا پاتالیان تۆَف ک کیمه ناسیپ؟ §
َارَک ن قالخمایان آورات ،سؤز دینَلَمَین َاوالت ،ماهمۇزدا گیَد ن آت ،قاپؽندا وارسا قال دؽر آت. §
َا
تازه قۇزۇ ،گۆرجۆ قؽزؽ ،شکین آت نافیات دؽر؛ قۏخمۇش بالؽق ،کئچکین آورات ،دۇرغۇن آت §
مازاررات دؽر مازاررات.
تازه قۇزۇ ،گۆرجۆ قؽزؽ ،یڲین آت َم نفاات دیر َم نفاات؛ قۏجاقارؽ ،بالسؽز آرؽ ،دۇرغۇن آت §
مازاررات دؽر مازاررات.
اۆَز نگیسیز یۆرۆین آت ،بۇیۇرمادان تۇتان َاوالتَ ،اوده یۆزه گۆَلن آورات ،اۏ َاوده اۏلماز مؽ §
دؤوَلت؟
اۆَز نگییه آیاق قۏیۇنجا گیَد ن آتَ ،اوه َگلینجه اۆزۆ گۆَلن آورات. §
یامان قۏنشۇ ،یامان آورات ،یامان آت؛ بیرینَد ن گؤچ ،بیرینی بۏشال ،بیرینی سات. §
َک َا َا
یَد ڲه ن آت ،آتاسؽنا ایتاات ائَد ن والت ،قۏجاسؽندان ر ن قالخان آورات قۏلۇندان تۇت َگَل §
َج نَن ته آت.
َد لینین آتؽ ائَّش ڲی اۏلماز.
َدَر /چای کئچیلیرَکن آت َد ڲیش دیریلَم ز.
اؽرماقدان کئچرَکن آت َد ڲیش دیریلَم ز. §
َد وه یه داغَ ،بیگیره یاغ.
دؤوَلتَتن ایَنن کیشی آتدان ائَّش ڲه بینمیش کیمی دیر.
دۏقۇز آت بیر قازؽغا باغالنماز.
دۏست دۏستا آت باغؽش الر.
دۏست دۏستۇن َاَڲرَلنمیش آتؽ دؽر.
دۆڲۆن آرپاسؽیال آت َبسَلنَم ز.
دۆشۆن َد لی کؤنۆل دۆشۆن آت مؽ آلؽنؽر قؽشؽن ،اۏنۇن دا پاراسؽ َپشین.
دۆشۆن َد لی کؤنۆل دۆشۆن َبیگیر /آت مؽ آلؽرسؽن قؽشؽن؟ §
َاڲَر تی آتؽن پالدامؽ یۏخۇشدا قؽرؽلؽر.
َال آتؽنا بیَن ن کؤی اۏرتاسؽندا ایَنر.
َال آتؽنا بیَنن َتز ایَنر.
َال آتؽنا بیَن ن یا دۆڲۆن گۆنۆ ایَن ر یا بایرام گۆنۆ. §
َال آتؽنا بیَن ن یا دۆڲۆن گۆنۆ ایَن ر ،یا بایرام. §
َال آتؽنا یا بایرام گۆنۆ بینیلیر یا دۆڲۆن گۆنۆ. §
َاماَنت /ایغَرتی آتا بیَنن َتز ایَنر. §
َالین آتؽ بیر یارؽش ،لین قارؽسؽ بیر اؤپۆش ،لین لبیَس سی بیر گیڲیش.
َا َا َا
َاماَنت آت اینسانؽ یایا بؽراخؽر.
َاماَنت آتا بیَن ن قؽرؽ دؽر ،صاحبینین گۆجۆنۆ قۇرۇ دۇر.
َاماَنت آتؽن پاندالؽ یۏخۇشدا چؤزۆلۆر.
َاممیۏغلۇ آتدان این دیریر.
َار آلتؽندا آت ،غئیَر ت آلتؽندا َار اؤلۆر.
َار آتؽیال ،قۇش قانادؽیال.
َار اۏالن آتؽ بۇلۇر آتالنؽر ،قؽلؽچَ /ک به بۇلۇر قۇشانؽر.
َاره ،آتا ،ایته سانجؽ یۏخ.
َارَک ک آت ،آدامؽن قۏجاسؽ دؽر.
َارَکک آتا بیَنن سؤزَدن ماهرۇم قالؽر.
َارَکک آتؽن کیشَنَم سی اؤکۆزۆن سایسینده دیر.
َارَککسیز قادؽنَ ،گ مسیز آت اۏلماز.
َارسیز آورات ،یئنسیز /یۇ الرسؽز آت.
َاسکی زامان آتالرؽنا َاسکی عثمانلی الر بینیپ گیتمیش.
َاَش ڲه آت بۇلۇنۇنجایا قَد ر بیَنر لر.
َا
ائَّش ڲی تاوالیا َچ کمیش لر آت اۏلدۇم سانمؽش ،شالغامؽ یئمڲه قۏیمۇش الر ت اۏلدۇم سانمؽش.
ائَّش ڲین بۏینۇزۇ اۏلسا آتؽن گؤزۆنۆ چؽخارؽر.
ائَّش ڲین جانؽ یانؽنجا آتدان یۆغرۆک اۏلۇر.
ائَّش ڲین ایشَلدیڲی /قازاندؽغؽ آت اۆچۆن دیر.
ائَّش ڲینَ /م رَکبین قۇالغؽ َکسیلَم کله کۆَه یالن اۏلماز.
ائَّش ڲین یۏرۇلۇرسا َک روانا قات ،آتؽن یۏرۇلۇرسا تۏربا تاق ،قاطؽرؽن یۏرۇلۇرسا دۇرما سات.
ائَّش ک دۇرۇرسا سۆرۆیه قاتَ ،بیگیر دۇرۇرسا آرپا تاق ،قاطؽر دۇرۇرسا َدَر یه قاق. §
ائَّش ک آخؽرا َچ کیلَم کله آت اۏلماز.
ائَّش ک آت ایله َچ کیلَم ز.
ائَّش ک آت ایله یارؽشمؽش ،قۇیرۇغۇ قۇالغؽ قارؽشمؽش.
ائَّش ک آت اۏلماز ،جیَڲر َات اۏلماز.
ائَّش ک ،آت یئرینه َچ کیلَم ز.
ائَّش ک آتؽن نه یۏلداشؽ ،یۏخسۇل َبیین نه قارَد شی.
ائَّش ک کیمی قازان آت کیمی یه.
ائَّش ک قازانؽر ،آت یئر.
ائَّش کَد ن دۆشَم ک آتدان دۆشَم یه َبنَزَم ز.
َاشکین آتؽ باشؽبۏش بؽراخما.
َاشکین َاوه َگ لمیش ،یۏرغا یۏلدا قالمؽش.
َاشکینسیز آت ،آسی َاوالت ،کئچ قالخان آورات پارا ائتَم ز.
َاتی ایته اۏتۇ آتا َورَم لی.
َاوده آتؽ اۏالن داغدا یۏرۇلماز.
َاَڲ ر آتا یۆک اۏلماز.
َاَڲر وۇرماقال ائَّش ڲی آت َاَدَم زسین.
َاَڲ رسیز آتا یۆک اۏلماز.
فاقا تاقمایا اکینی یۏخ ،آت َد ڲیرمه نینده نؤَبت سۏرار.
فاقیرین چۏجۇغۇَ ،ز نگینین آتؽ قؽیَم تلی اۏلۇر.
فۇقارانؽن تاوۇغۇَ ،ز نگینین آتؽ قؽیَم تلی. §
َگَلنَ /س ڲیرَتن آتؽن باشؽنا وۇرۇلماز.
َگ لین آتا بینمیش ،گؤر کیمه اینمیش.
َگلین آتا بینمیش ،یا ناسیپ َد میش. §
َگلین آتا بیَن ر؛ آما گؤر کی ،کیمین قاپؽسؽندا ایَنر. §
َگلین آتا بیر َس َف ر بیَنر.
َگ لین آتتا ،بۇیرۇق حاقتاَ ،گلین آتتا قؽسَم تی یۏلدا.
َگ لین آتتا ،اۏیۇن خالقتا ،گؤر کیمین قاپؽسؽندا. §
َگ لینی آتا بین دیر ،گۆَو ی “یۏلۇ َنَر سی” دئَیر.
َگ م آلمایان آتؽن اؤلۆمۆ یاخؽن دؽر.
َگنچ آغایا هیزَم ت ،آزغؽن آتا تؽمار گۆچتۆر.
َگنچ َبیله ،کۆَه یالن آتال کئچینَم ک گۆچتۆر. §
َگَو زه قادؽن َگم تۇتمایان َبیگیره َبنَزر.
گؤچ اۏلدۇ َکَم ر قالدؽ ،آت اؤلدۆ َاَڲر قالدؽ.
گؤتۆَرن ائَّش ک ،دۆشۆَرن آتدان یئڲ دیر.
گۆچلۆنۆن آتؽ َاشکین ،قؽلؽجؽ َکسکین اۏلۇر.
گؤَز لین باشؽنا ،اؽرغاتؽن ایشینه ،آتؽن دیشینه باخؽلؽر.
خالق آتؽنا بینمیشَس ن یایا کیمیسین.
هانا قؽراتلؽ دا َگلیر ،قاهپه آوراتلؽ دا.
هانجؽ تاوۇغۇ ،یۏلجۇ آتؽن آرپاسؽیال کئچینیر.
هاستالؽق آتال َگلیر یایا گئَد ر.
َه ر آت َکندی کؤکۆنَد ن اۏلۇر.
َه ر آتؽن بیر قۇیرۇق چالؽمؽ واردؽ.
َه ر آتؽن نالؽ بیر اۏلماز.
َه ر گۆن اؤکۆز اؤلَم یَج ک کی آت /اؤکۆز پاهالؽ اۏلسۇن.
َه ر قؽسراغؽن دۏغۇردۇغۇ تای اۏلماز.
هؽزلؽَ /برک قاچان آتؽن پۏخۇ َس یَرک دۆَش ر.
یۆغرۆک آتؽن پۏخۇ َس یَرک دۆَش ر. §
ایغده چیَچ ڲینده آرؽدان ،آیوا چیَچ ڲینده قارؽدانَ ،نورۇز گۆنۆنده آتتان ،آغزؽ سالیالؽ ایتَتن ،یاغلؽ
یئرَد کی بیتَتن َکندینی ساقؽن.
ایکبٓال یا آتتا یا ایتته.
ایکی آت بیر قازؽغا باغالنماز.
اینیش آشاغؽ قاوغا اۏلماز ،آتتا دۇران وار ،دۇرامایان وار.
اینسان آتدان دۆشَم کله آددان دۆشَم ز.
اینسان گؤره گؤره ،آت سۆرۆنه سۆرۆنه اؤغَر نیر.
اینسان َم مَلَک تینده آت اۏینا دؽر.
اینسانؽ اکلؽیالَ ،بیگیری قارؽشال اؤلَچ ر لر.
اینسانؽن آلتؽندان آتؽنؽ آلؽر الر ،آما یۏلۇنۇ آالماز الر.
اینسانؽن /ییڲیدین سؤز آنالمازؽ ،آتؽن َگم آلمازؽ.
ایستانبۇلدان َگَلن ائَّش ک ،قؽرخ گۆن آت کیمی َگَزر.
ایت چاقؽرؽ آتا َد ڲر ،آت چاقؽرؽ ایته َدڲَم ز.
ایَت /کؤَپڲه َگم وۇرما َکندینی آت سانؽر.
ایتین اؽسؽرمازؽ ،آتؽن اۏسۇرمازؽ اۏلماز.
ایتین ایچدیڲی سۇدان آت ایچَم ز.
اییی آت یئمینی آر دؽرؽر ،پیس آت قامچؽسؽنؽ.
آتؽن یۆغرۆڲۆ َکندی یئمینی آر دؽرؽر. §
شکین آت یئمینی آر دؽرؽر. َا §
اییی آت یئمینی آر دؽرؽر ،پیسسۆ اۏالجاسؽنؽ بی دیریر. §
یڲین آت یئمینی آر دؽرؽر. §
ایڲیت آت یئمینی آر دؽرؽر ،پیس آت قامچؽسؽنؽ. §
اییی آتا چان ،یاخشی قؽزا آد تاقار الر.
اییی دۏست قارا گۆن آتؽ.
قادؽنؽن ساچؽناَ ،ارَک ڲین بؽیؽغؽنا ،آتؽن قۇیرۇغۇنا دۏخۇنۇلماز.
کٓاهیان قارؽ ،یۆکۆن دارؽ اۏلۇرسا قؽرات بۇ یۏلدان چۏخ َگلیر کئچر.
قارا گۆنۆن آتؽ یئرینده َد پَر نیر.
قارغا شاقؽردامؽش ،بۆلبۆلۆم سانمؽش؛ کۆرت آتا بینمیشَ ،بییم سانمؽش.
قارؽنؽن پیسسۆ َگَج یی ،آتؽن پیسسۆ یۏلۇ اۇزا دؽر.
قاشاغؽنؽ آل آخؽرا گیر ،یاغؽر آت َبللی دیر.
قاطؽر یاتاغؽندا یاتان آت چیفَت نی بۏشالماز.
َکسکین آت اؤزۆنه اۆَز نگی وۇردۇرماز.
قؽلؽچ َکَس ر قۏل اؤوۆنۆر ،آت َس ڲیر دیر ،دیل اؤڲۆنۆر.
قؽراتا بیَن ن دۏنلۇیۇ دا بیلیر ،دۏنسۇزۇ دا.
قؽراتؽ َبسَلین ،یا یئمینَد ن ،یا سۇیۇندان آلؽر.
قؽراتؽن آلنؽنا گۆن یاواش یاواش دۏغارمؽش.
قؽرات ایله َگنچ آغایا هیزَم ت زۏر اۏلۇر.
قؽرات یَللی ده َبللی یَلسیز ده.
قؽراتؽ بیَلن دۏنلۇ دا بیلیر ،دۏنسۇز دا.
قؽراتؽن یانؽندا دۇران یا هۇیۇندان ،یا سۇیۇندان /تۆیۆنَد ن.
آراپ آتؽن یانؽندا دۇران ،یا هۇیۇندان ،یا سۇیۇندان /یا تۆیۆنَد ن. §
بۏز آتؽن یانؽندا دۇران یا تۆیۆنه َچ َکر ،یا هۇیۇنا. §
یاوۇز آتؽن یانؽندا دۇران یا هۇیۇندان ،یا تۆیۆنَد ن. §
قؽرخ یاشؽنداکی ائَّش ک ایکی یاشؽنداکی آتا آرپا داشؽر.
قؽسراغؽن تایؽ کیشَنسه آنَن سینه َدرت اۏلۇر.
قؽسراق ،آتال باغالنماز.
قؽسراق قۇیرۇق سالالمازسا آت کیشَنَم ز.
قؽسراق َتکَم سی آتؽ اینجیتَم ز.
قؽش آیغؽر کیمی گیریپ ،قؽسراق کیمی چؽخار (چؽقمالؽ).
قؽز َاوالدؽ یئرینه دۆَش رسه بیر َاَڲ رلی آت ،یئرینه دۆشَم زسه بیر اۇیۇز ایت.
قؽز ایله گؤرۆشمه ،قؽسراق ایله یارؽشما.
قؽز َور خاصؽم اۏل ،آت َور هؽسؽم اۏل.
قؽزغؽن قؽسراق آتدان نئچهماز.
قؽز الر َگ لین اۏلماغؽ ماسال سانؽر ،آتا بینینجه قۏشار سانؽر.
کیشی آالسؽ ایچَتن ،ایلقؽ آالسؽ دؽشدان.
قۏنشۇنۇن سؽپاسؽ تای کیمی دیر ،آناسؽنا قؽزؽ آی کیمی دیر.
قۏشان آرپا دؽر آت َد ڲیل.
قۏشان آتا ماهمۇز وۇرۇلماز.
قۏشۇدا قارا َبیگیری کیم سۏرار.
کؤَپڲه َگ م وۇرما /تاقارسان َکندینی آت سانؽر.
کؤَپڲین دۇعاسؽ کئچسه َم نزیلهاَنده َبیگیر قالماز.
کؤر آتؽن کؤر نالباندؽ اۏلۇر.
کؤس َبیگیری گۆرۆلتۆَد ن قۏرخماز.
اییی کؤس َبیگیری گۆرۆلتۆَد ن قۏرخماز. §
پیس قارؽ ،پیس قۏنشۇ ،پیس آت؛ بیرینی بۏشا ،بیرینی بۏشال ،بیرینی سات.
کؤیۆنده بۇالماز گۆدۆک ائَّش ڲی ،آسَکرده َبڲنَم ز قؽر آتؽ باشچاوۇش.
قۇمانؽن آتؽ یۆرۆمۆش ده َالتینین آتؽ یۆرۆَم میش.
قۇرۇ تۏربا ایله آت تۇتۇلماز.
قۇش قانادؽنؽَ ،ار آتؽنؽ َس َور.
قۇش قانادؽیالَ ،ار آتؽیال.
کۆَه یالن آت قۏشمایا مئیدان آرار.
کۆردۆن آدؽنؽ آلما ،آتؽنؽ آل.
مازارات دؽر ،مازارات؛ تۇزلۇ َپینیرَ ،گَو زه آورات ،زایؽف آت.
مئیدانؽ بۏش بۇالن دیَلدیڲی کیمی آت قۏشدۇرۇر.
میسافیره “قالخ گیت” َدَم ز لر ،آتؽنؽن یئمینی َکَس ر لر.
کؤیلۆ قۏنۇغۇ قۏواجاغؽ زامان آتؽنؽن یئمینی َکَس ر. §
عثمانلییا “ قالخ گیت” َدَم ز لر ،تایؽنؽ َکَس ر لر. §
ناللؽ َبیگیر سۆرچَم ز.
نه آت یۆکه یاناشؽر ،نه یۆک آتا.
اۏغالن دۏغۇر ،آت کیمی یات؛ قؽز دۏغۇر ،عاید کیمی یات.
اۏغۇل بابادان گؤرۆر آت اۏیناتمایؽ ،قؽز آنادان گؤرۆر سۏفرا دۏناتمایؽ.
اۏن بئش َدرویش بیر کیلیم اۆَز رینده اۇیۇر دا ،ایکی َبیگیر کیلیمه سؽغماز.
اۏرماندا آتؽ یۏخ ،بۏراندان هایفؽ یۏخ.
اۏرتاق آتؽن َبلی ساقات /قؽرؽق اۏلۇر.
عثمانلییا بیر آت بیر ده زۏبۇ.
عثمانلییؽ آت یؽقار ،تۆرکۆ عیناد.
اؤکۆزۆ سات ،سابانؽ سات ،ایلله ده آت ،ایلله ده آت.
راهوان آت َکندینی یۏرار /گؤسَتریر.
راهوان آت چابۇق یۏرۇلۇر. §
َس ن زۏتَ ،بن زۏت؛ آتا کیم َوره اۏت؟
برک آتؽن بینیشی یاخشی اۏلۇر.
َس ییس آتؽیال بیرینجی َگلینَم ز.
سؽنانمامؽش آتؽن آرخاسؽنا کئچمه.
سؽنانمامؽش آتؽن دالؽنا کئچیلَم ز. §
سیپاهیڲی آت یؽقار ،کؤیلۆیۆ عیناد.
سۇسامؽش آت ،سۇیۇن بۇالنؽق اۏلدۇغۇنا باخماز.
سۇیۇ گؤرۆر ،سۇسار؛ آتؽ گؤرۆر ،اکسار.
تارال آلؽ رسان داشلؽ ،قؽسراق آلؽرسان دؤشلۆ ،قؽز آلؽرسان قارداشلؽ اۏلسۇن.
قادنؽن َاره یاخؽنؽ. تارالنؽن َاوه یاخؽنؽ ،آتؽن یئره یاخؽنؽ ،ؽ
آرازی َاوه ،آت یئره ،آورات َاره یاخؽن اۏلمالؽ. §
تاتلؽ آت صافرا چؽخارماز.
تای آت اۏلۇنجا آت دینَلنیر؛ اۇشاق آدام اۏلۇنجا آتا دین نیر.
َل
تای بؤیۆر آت دینَلنیر ،اۏغۇل بؤیۆر آتاَ /بی دینَلنیر. §
تای آتالشؽرسا آت دینَلنیر ،اۏغۇل َاریشینجه آتا دینَلنیر. §
تای آت اۏلۇنجا /اۏلۇنجایا قَد ر ،صاحبی مات اۏلۇر.
تای باباسؽنا َچ َکر.
تای باباسؽنؽ کئچر.
تای آناسؽنؽ کئچر. §
تای َبسَلین آتا بیَن ر.
تای ایَک ن اۏینامایان آت اۏالماز.
تای َس ییر دیر ،چۇل سالالنؽر؛ آچ ایله چؽپالق َش نَلنیر.
تای یتیشَم دیکجه آتا پاها بیچیلَم ز.
تای یتیشَم دیکجه آتؽن اؤنۆنۆ َکَس َج ک بۇلۇنماز. §
تای یتیشَم سه آتا پاها اۏلماز. §
تای الر یتیشَم سه آتالرؽن پاسؽ اۏلماز. §
تایلؽغؽندا قؽچ آتمایان آتؽ ماقبۇل سایماز الر.
َتک آتؽن َم نزیلی اۏلماز.
َتک آتلؽ َتکین اۏلماز.
َتک آتدان تۏز چؽخماز.
َتک قۏشان آت َچ ویک.
َتپیَش ن آت ائَّش ک اۏلۇر.
تۏق آت ،اؤزۆنه قامچؽ وۇردۇرماز.
تۏر /آَج می آتؽن َتکَم سینَد ن قۏرخمالؽ.
تۏرلۇغۇندا اۏینامادؽق تای اۏلماز.
تۇتۇالن َبیگیر ،هارمان دؤَور.
تۇتۇالن قؽسراق هارمانؽ اۏلدۇرۇر.
تۆرکَم ن ایش لر تات یئر ،ائَّش ک ایش لر آت یئر.
اۇیۇز /اۇسلۇ آتؽن چیفَت سی برک اۏلۇر.
اۆرَکک آت َنره باستؽغؽنؽ بیَلَم ز.
اۆرَکک آتال یۏال گئدیلَم ز.
اۆَز نگی ایله یۆرۆین آتؽ ،قاپؽندا تۇتما ،هئچ دۇرما سات.
اۆَز نگییه باسان ،آتا دا بیَنر.
یا آتا بؽچاق ،یا دۆشمانا نئچهاق.
یابانجؽ آتدان بینیجی چابۇق ایَنر.
یابانجؽ َبیگیره بیَنن ،آیقؽرؽ ایَنر.
یاغؽز آت دا تۏرباسؽندان یئر ،یڲین آت دا.
یاغؽز آتؽن قۇیرۇغۇ دیک اۏلۇر.
یاغمۇردا آتؽ سات ،قۏیۇنۇ گۆنه گۆت.
یاغمۇردا دۆشمان قۏیۇنۇ ساتؽلسؽن ،دۏستۇن آتؽ.
یال واقتی ایتَت ن ،یئم واقتی آتدان ساقؽنمالؽ.
یال واقتی عاید یئری ،یئم واقتی آت یئری /آخؽرؽ سۆپۆرۆلَم ز. §
نه یال واقتی ایتَت ن ساقؽن ،نه یئم واقتی آتتان. §
یالنؽز آتؽن تۏزۇ چؽخماز.
یارار آت ماهمۇز ایسَتَم ز.
یاشؽ آت بازارؽندا سۏرار الر.
یاواش آتؽن نالباندؽ چۏخ اۏلۇر.
یاوۇز آت آیؽبؽنؽ َکندی اؤرَتر.
یاوۇز آت اؽسسؽنا دۏنۇز گۆتدۆرۆر.
یاوۇز آت مئیداندا َبللی اۏلۇر.
یاوۇز آت صاحبینی یاباندا بؽراخماز.
یاوۇز /یۆغرۆک آت یئمینی َکندی آر دؽرؽر.
یاوۇز آت یئمینی ،یاوۇز عاید اۆنۆنۆ آر دؽرؽر.
یای بۏیۇنلۇ ،یاتؽق اۏمۇزلۇ آت ،یل کیمی گئَد ر.
یایا آتلؽیا گۆلَم سه چات الر.
یایا گؤزۆیله آتَ ،بکٓار گؤزۆیله آورات آلؽنماز.
یایانؽن آتؽ چارؽق ،گۆجۆ آزؽق.
یاز گۆنۆنده آت باغالنماز.
یاز یاغمۇرۇ آتؽن یَلسینی َکَس ر.
یک آت ،یک مؽزراق.
یم واقتی آتتان ،یال واقتی ایتَت ن ساقؽنمالؽ.
یملیکده بۏش قالؽنجا آتالر َتپیشیر.
یَنَج ک آت بۇغۇسۇندان َبللی اۏلۇر.
اؽالنا سۏی اۏالجاغؽنا ،ائَّش ڲه تای اۏل.
ییڲیده ،آتا ،ایته سانجؽ یۏخ.
ییڲیدین آلتؽندا آت اکساماز /تؤَکزَلَم ز.
ییڲیدین قاراسؽ ،آتؽن دۏرۇسۇ.
ایڲیت آنادان دۏغار ،آت قؽسراقتان.
ایڲیت آت جانا یۏلداش.
ایڲیت آتالر دا َگلیر کئچر ،اۇیۇز ایت لر ده.
ایڲیت آتدان دۆَش ر ،یئنه آتالنؽر.
ایڲیت اۏدۇر ،آتدان دۆشه آتالنا؛ایڲیت اۏدۇر َه ر یارایا قاتالنا. §
ایڲیت بیندیڲی آتدان َبللی اۏلۇر.
ایڲیت قاپؽسؽندا آت ،آت قاپؽسؽندا عاید گئَرک.
ایڲیت ییڲیده آت باغؽش الر.
یۏغۇن بیَلکلی ،یانؽق دۏرۇ آت یۏرۇلمادان اؤلۆر.
یۏقسۇل ٓآال آتا بینسه َس الم آلماز.
یۏقۇشۇن باشؽندا آتا آرپا کٓار ائتَم ز.
یۏقۇشۇن دیبینده آتا آرپا وئریلَم ز. §
یۏلجۇنۇن آتؽ آوالنماز /تاوالنماز.
یۏرغۇن آتا قامچؽ آغؽر َگلیر.
یۇ الرسؽز آتا بینیلَم ز.
یۇ الرسؽز آتا بینیلَم ز ،یۇ الرسؽز َد وه یئدیلَم ز. §
یۇ الرسؽز آتا ،تاپۇسۇز مۆلکه پارا وئریلَم ز.
یۇمۇشاق هۇیلۇ آتؽن چیفَتسی َپک اۏلۇر.
یاواش آتؽن چیفَت سی یاوۇز اۏلۇر. §
َس فیل آتؽن َتپَم سی شیدَد تلی اۏلۇر. §
یۆغرۆک آت قامچؽ وۇردۇرماز.
یۆغرۆک آتا قامچؽ اۏلماز. §
اییی آت اؤزۆنه چۇبۇق /قامچؽ وۇردۇرماز. §
یڲین آت اؤزۆنه قامچؽ وۇردۇرماز. §
یۆغرۆک آتؽن پۏخۇَ /ترسی َس یَرک دۆَش ر.
یۆغرۆک /یتکین /یڲین آتا باها اۏلماز.
زایؽف آتا قارغا الر دا بیَن ر.
َز بۇن آتتا هۆَنر چۏخ ،آما یۆرۆَم یه تاقات یۏخ.
دئییم لر:
آغاچ دۇرۇرَک ن مارۇل کؤکۆنه آت باغالماق.
اقساق َبیگیرله َکروانا قارؽشماق.
آناسؽنؽ َاممیش تای کیمی.
آردؽندان آتلؽ قۏوا الرجاسؽنا.
آرپا گؤرمۆش آت کیمی سؽرؽتماق.
آرسالنا اۏت آتار ،آتا َات.
آت آلینین ،شان َو لینین.
آت آلتؽندا تای آختارماق.
آت آراباسؽ آرخاسؽنا اؤکۆز باغالماق.
آت آورات سالح.
آت باجاغؽ ،آورات قۇجاغؽ.
آت باجاقلؽ قادؽن.
آت باشؽ َبراَبر /گیتَم ک.
آت باشؽنؽ یۇ الرالیؽپ راحتالدؽ.
آت َبنیم اۏلۇنجا صاحبی مات اۏلدۇ.
آت بؽراخماق.
آت مین جیریت اۏینا.
آت جامبازؽ.
آت َالینَ ،ه یبه َاماَنت ،ایشیمیز داه چۆشَتن عیباَر ت.
آت َالین ،عاید َالین ،بیزه َن ؟
آت َالین ،عاید َالینَ ،ه َم ن یلینَ ،ه َم ن یلین. §
آت َالین ،سالتانات َکلین. §
آت می آزؽیا آلدؽ. َگ
آت کیمی آیاقدا اۇیۇماق.
آت کیمی چالؽشماق.
آت /تای /قؽسراق کیمی قادؽن /آورات.
آت کیمی کیشَنَم ک.
قانجؽق َبیگیر کیمی کیشَنَم ک. §
قؽسراق کیمی کیشَنَم ک. §
کۆَه یالن آت کیمی کیشَنَم ک. §
آت کیمی قۏشماق.
آت گؤرۆر اکسار ،سۇ گؤرۆر سۇسار.
آت گؤتۆنَد /داشاغؽندا سیَنک /اۆَوز َبس لر کیمی َبسَلَم ک.
آت هؽرسؽزؽ کیمی.
آت ایزی عاید ایزینه قارؽشدؽ.
ایت ایزی آت ایزینه قارؽشدؽ. §
آت قافالؽ َات قافالؽ.
قۏیۇن َبیینلی ،آت قافالؽ. §
آت قۏشدۇراجاق قَد ر گئنیش.
آت قۏشدۇرماق.
ایسَت دیڲی کیمی آت قۏشدۇرماق. §
آت نالؽ کیمی.
آت نالؽ قدئَیر.
آت نالؽنا قدئَیر.
آت اۏلۇپ دا قۇیرۇق سالالماق.
آت اۏیناتماق.
آت بازارؽندا ائَّش ک ایزی می آرارسؽن؟
آت بازارؽندا ائَّش ک اۏسۇرتمۇیۏرۇق.
آت سیَن ڲی کیمی َبیگیر َترسییله کئچینَم ک.
آت تۇت ،مۇرات اۆَز ره.
آت اۆستۆنده قازما قازماق.
آت یئرینه ائَّش ک باغالماق.
آتا بیندی قامچؽنؽ َاله آلدؽ.
آتا بینَمَد ن آیاق الرؽنؽ سالالماق.
آتا َات ،ایته اۏت دؤَکر.
آتا َات ،ایته اۏت وئریلَم ز.
آتا َات ،ایته اۏت یهدیرمک.
آتا َورَس ن آت یئمز ،ایته َورَس ن عاید یئمز.
آتؽ آالن اۆسکۆدارؽ کئچدی.
آت آالن اۆسکۆدارؽ کئچدی ،آت آالمایان چۇقۇرۇنۇ قازدؽ. §
آتؽ آالن یۏلۇمۇزۇ دا آلمادؽ یا.
آتؽ بۇلدۇ دا نالؽنؽ مؽهؽنؽ آرؽیۏر.
آتؽ َاشکین قؽلؽجؽ َکسکین.
آتؽ نئچهؽران یایالیؽ کئچدی.
آتؽ نالالیؽپ َپشینه دۆشَم ک.
آتؽنؽ ایتینی نالالمؽش َگلییۏر. §
آتؽ دؽرؽسا قالختؽ.
آتؽ َو ردین یۇ الرؽنؽ دا آتؽَور.
آتؽم َالیمده سالحؽم َبلیمده.
آتؽمؽن آدؽ ساقار ،القابؽ َاله تاقار.
آتؽمؽن باشؽ یۇمۇشاق.
آتؽمؽن کئچدیڲی یئرده اۏت بیتَم ز.
آتؽن قۇیرۇغۇیال ،ایتین قۇیرۇغۇنۇ بیربیرینه قارؽش دؽرما.
آتؽن اؤلۆمۆ آرپادان اۏلسۇن.
آچؽن اؤلۆمۆ چۏربادان ،آتؽن اؤلۆمۆ آرپادان اۏلسۇن. §
آتؽن یۆغرۆکسه مین ده نئچه.
آتؽنا ائَّش ک می َددیک؟
آتؽنا گؤره َدڲَن ک اۏینات.
آتؽنان َد وه َد ڲیل یا؟
آتؽنان ایتیَن ن اۇغراشما.
آتؽنؽ آلدؽن دا ،چۇلۇنۇ آالمادؽن مؽ؟
آتؽنؽ ساغالم قازؽغا باغالماق.
آتال تۏربایؽ َچ کیشدیرمک.
آتال آرپایؽ بۏزۇشدۇرماق. §
آت الر آناسؽ.
آتال ائَّش ڲی یارؽش دؽرماق.
آتلؽنؽ آتؽندان این دیریر.
آتلؽنؽ آتتان ،یایلؽنؽ یۏلدان َچ ویرَم ک. §
آتتا دۇران وار ،دۇرامایان وار.
آتدان اینیپ ائَّش ڲه بینَم ک.
آتدان این دیریپ ائَّش ڲه بیندیرمک. §
آتدان ایَن ر ائَّش ڲه بیَن رسین ،اۏنۇ دا بۇالماز یایان گئَد رسین. §
آتدان یۆکَس ک ایتَتن آلچاق.
آیغؽر کیمی.
آیغؽر َه ریف.
آیغؽر گؤرمۆش قانجؽق َبیگیر کیمی کیشَنَم ک.
آیرانؽ یۏخ ایچَم یه ،آتال گئَد ر بیچَم ی /سؽچمایا.
اقَم ڲی یۏختۇر یئمیه ،آتال چؽخار َگزَم یه. §
آیران بۇالماز اؤڲۆنه ،آتؽنان گئَد ر دۆڲۆنه. §
آذان آیغؽرؽن دینی ایمانؽ اۏلماز.
آزغؽن آتؽن بینیجیسینی َنَر یه دۆشۆَرَج ڲی بیلینَم ز.
آزغؽن آتؽنان آزغؽن آورادؽ زاپت ائتَم ک قۏالی َد ڲیل دیر.
آزرایلین قؽسراق چۏبانؽ کیمی دۏالشماق.
باغال آتؽنؽ اؽسمارال حاققا.
َبن َچ َک ریم آت یئرینهَ ،س ن گئَد رسین عاید یئرینه.
َبنی داشؽیان ائَّش ڲی اۆَزرینَد ن آتان آتا َترجیه ائَد ریم.
َبی دئدیڲین کۆرک گیی دیریر ،آت باغؽش الر.
َبیَد ن بیر آت ایسَت رسین وئریرسه بیَن ر َگلیرسینَ ،ورَم زسه دؤَنر َگلیرسین.
َبیگیر کیمی جانلؽ.
َبیگیر کیمی اۏسۇرتماق /سۏلۇتماق.
بیندیڲی آتؽن نالؽنؽ سؤکَم ک.
بیر آت باشؽ فرق.
بیر آت بیر مؽزراق.
بیر نال بۇلدۇق ،ایش اۆچ نال ایله بیر آتا قالدؽ.
اۆچ نال ایله بیر آتا قالدؽ /قالماق. §
بۇندان سۏنرا آت اۏلۇپ دا قۇیرۇق مۇ سالالیاجاقسؽن؟
َدڲیرَم ن َبیگیری کیمی دۏالشماق /دؤَنر دۇرۇر.
َد لی مارت َدلَلندیَ ،بیگیر چۇلالندؽ.
دیوان آتؽ کیمی.
دۏغمادؽق تایا آتالستان َکسه دیَکر.
دۏالپَ /دڲیرَم ن /دینک َبیگیری کیمی دؤنَم ک.
اقَم کچی َبیگیری کیمی َه ر قاپؽیا اۇغرار.
َال آتؽ ایله چالؽم سالالماق.
َال غریب ،آت غریب.
َاسکی آتؽن نال الرؽنؽ آختارماق.
َاسکی اۏیناش َاَڲرَلنمیش آت.
َگم تۇتمایان َبیگیره َبنَزَم ک.
َگ مسیز آتا دیزگین اۏلماز.
هارماندا تایؽنؽ ،ماراشدا دایؽسؽنؽ تانؽماز.
هایمانا َبیگیری کیمی دۏالشماق.
هۆنکٓارؽن آتؽ منه باختؽ.
ایَن رسین کؤنۆل ایَن رسین ،آتدان ایَنر ائَّش ڲه بیَن رسین.
ایشته آت ،ایشته مئیدان.
قاراغؤزۆن آتؽ کیمی یئرینده َتپینیر.
قاطؽرا بابان کیم َد میش لر“ :آت دایؽم دؽرَ ”.د میش.
قاطؽرا باباسؽنؽ سۏرمۇش الر“ :آنام آت دؽرَ ”.د میش. §
َکندین آتا بینیپ بابانؽ َم رَکبه بیندیرمه.
قؽرخؽندان سۏنرا آت اۏلۇپ دا قۇیرۇق مۇ سالالنؽر /سالالیاجاق؟
قؽسراغؽ آتال باغ الر /باغالماق.
کیمین آتؽ یۆکَس کسه اۏنا بیَنر.
قۏجا قؽرات ،یارؽم قؽرات.
َم نزیلجی َبیگیری کیمی دۏالشماق /قۏشماق.
َم کقاره َبیگیری کیمی دۏالنماق /قۏشماق. §
َم کقاره َبیگیری کیمی دۇر اۏتۇراق اۏلماماق. §
َم نزیلهانه َبیگیری کیمی دۇرۇپ دینَلنَم ز. §
َم نزیلجی َبیگیری کیمی آچلؽغا /سۇسۇزلۇغا آلؽشقؽن.
َم رَکب کیمی َادیپ آت کیمی نئچهماق.
ناال تاقاجاق مؽهؽ یۏخ ،قال دؽرؽما آت سۆَرر.
نه آت وار نه مئیدان.
اؤلمۆش آت آرار نالؽنؽ سؤکَم یه.
ساقا َبیگیری کیمی قاپؽ قاپؽ دۏالشماق.
َس کیز آتا دۏقۇز ایمراهۏر.
پاالنؽ آتاَ ،اَڲری ائَّش ڲه وۇرمۇش.
َس ن َچ َلبیَ ،بن َچ َلبی ،اۏ آتؽ کیم قۇشا دؽر؟
َبن َچ َلبیَ ،س ن َچ َلبی ،آتؽ کیم قاشؽر؟ §
َس ن َددهَ ،بن َدده بۇ آتؽ کیم گۆَد؟ §
َس ن َددهَ ،بن َد ده ،بۇ آتؽ کیم تؽمار َاَد؟ §
َس ن ذاتَ ،بن ذات؛ آتا کیم وئَرَج ک اۏت؟ §
سۆتچۆ َبیگیری کیمی.
سۆتچۆ َبیگیری کیمی دۏالشماق. §
سۆتچۆ َبیگیرینه دؤنَم ک. §
اۆستۆنه آت سۆرَم ک.
یاالنؽنا راهوان آتَ /بیگیر یتیَش َم ز.
یانلؽش آتا اۏیناماق.
یئدیڲین َات ،بیندیڲین آت اۏلسۇن.
یئدیڲی َات بیندیڲی آت. §
َا
یئدیڲیمیز ت ،بیندیڲیمیز آت اۏلسۇن. §
یؤرۆک /یۆغرۆک آتؽن دیزگینینه دۏخۇنما.
یۆغرۆک آت کیمی قۇیرۇق تۇتامام.
زامانه آتؽنا بینَم ک.
آتماجا
آتاسؤز لری:
آتماجایؽ گؤرۆپ ده نئچهمایان سؽچان یۏخ دۇر.
آیؽ
آتاسؤز لری:
آچ آیؽ اۏیناماز.
آچ آیؽ تابانؽنؽ یا الر.
آچلؽق آیؽیا اۏیۇن اؤغره دیر.
آلتتا قالماغؽ آیؽ بیله ایسَتَم زَ /س وَم ز.
عاریفه بیر گۆل َو رمیش لر باشؽنا تاقمؽش ،آیؽیا َو رمیش لر قؽچؽنا تاقمؽش.
آهالت آغاجؽیال آرمۇت آغاجؽ بیربیرینه داوا آچمؽش الر ،داوایؽ تانؽق اۏالن آیؽ قازانمؽش.
آهالتؽن آلتؽندا آیؽ یاتار.
آرمۇدۇن بیر آدؽ وار دؽر ،بیر ده تادؽ وار دؽر؛ آیؽالر آدؽنؽ بیلَم ز آما تادؽنؽ بیلیر.
آرمۇدۇن /علمانؽن ایڲیسینی آیؽالر یئر.
آرمۇدۇن ایڲیسینی آیؽالر ،ایریسینی قابادایؽالر یئر. §
آرمۇدۇن /آهالتؽن /اۆزۆمۆن ایڲیسینی داغدا آیؽالر یئر. §
آوجؽ نیجه آل بیلسه ،آیؽ اۏنجا یۏل بیلیر.
آیؽ “آقؽم” کیرپی “یۇمۇشاغؽم” َد میشَ /درمیش.
آیؽ آیؽ ایَکن یئنیلَم سینی ایسَتَم ز.
آیؽ باالغؽیال َگَزر.
آیؽ باالغؽنؽ /یاورۇسۇنۇ اینجیتَم ز.
آیؽ بیله اینسانؽ داالماز.
آیؽ بیله یئنیلَم نی ایسَتَم ز.
آیؽ بۇیۇرمۇش تۆلکۆیه ،تۆلکۆ ده قۇیرۇغۇنا.
آیؽ چینَگَن نی تانؽر.
آیؽ داغدا ،اۆزۆم باغدا اۏلۇر.
آیؽ دئییپ کئچمه اۏ دا بیر داغؽن َش نلیڲی دیر.
آیؽ َانیڲینی /یاورۇسۇنۇ َس َورَکن اؤلدۆرۆر.
آیؽ گؤرۆنَم ز ایزی آرانماز.
آیؽ اینینده اینسان داالماز.
آیؽ اینینده ،اینسان دینینده مۇتلۇلۇق بۇلۇر.
آیؽ اینینده اؤزگۆر دۆر.
آیؽ اینینه سؽغمامؽش بیر ده قۇیرۇغۇنا قالبۇر باغالمؽش.
آیؽ قؽچؽنؽ یارا سانمؽش دا قؽرخ ایل قۏجۇنمۇش.
آیؽ قۇیۇدان چؽخار آما گؤت نه َچ َکر.
آیؽ َمَش یه کۆسمۆشَ ،م شه نین هاَبری یۏخ.
آیؽ َس ودیڲی یاورۇسۇنۇ هؽرپا الر.
آیاغنؽن آلتؽنا آلمؽش. ؽ آیؽنؽ فؽرؽنا آتمؽ ش الر ،یاورۇسۇنۇ
آیؽ سؽقؽیا دۆشۆنجه یاورۇسۇنۇ آیاغؽ آلتؽنا آلؽر. §
آیاغنؽن آلتؽنا آلمؽش. ؽ آیؽنؽ حاماما قۏیمۇش الر َانیڲینی §
آیؽ تۆَف کله َد ڲیل ،یۆَر کله وۇرۇلۇر.
آیؽ وۇرۇلمادان /دیری ایَکنَ ،د ریسی /پۏستۇ ساتؽلماز.
آیؽ وۇرۇلمادان َد ریسی پایالشؽلماز. §
آیؽنؽ آوالمادان پۏستۇنۇ سالالما. §
آیؽنؽ َاوَو ال اؤلدۆر ده سۏنرا َد ریسینی /پۏستۇنۇ سات. §
آیؽنؽ وۇردۇقدان سۏنرا ساتار الر. §
آیؽنؽ وۇرمادان گؤنۆ طاباغا وئریلَم ز. §
آیؽنؽ وۇرمادان پۏستۇنۇ ساتما. §
آیؽنؽ وۇرمایؽنجا گؤنۆنَد ن قایؽش بۆکۆلَم ز. §
آیؽ یۏغۇردۇ یئر ،مئیمۇن اۆزۆنه باخار.
مئیمۇن یۏغۇردۇ /بالؽ یئمیش ،آرتؽغؽنؽ آیؽنؽن آغزؽنا بۇالش دؽرمؽش /سۆرمۆش. §
آیؽ یۏغۇردۇ یئر مئیمۇنۇن اۆزۆنه چا الر. §
آیؽدان آدام اۏلماز.
آیؽدان قۏرخان اۏرمانا وارماز.
آیؽالر آوؽنؽ قۏخۇدۇر یئرمیش.
آیؽنؽن آهماغؽ قایغانادان پای اۇمار.
آیؽنؽن آتدؽغؽ دؽرناق ،پیشیکنین آتدؽغؽ دؽرناغا َبنَزَم ز.
آیؽنؽن دیشینی گؤرَمَین باشؽنؽ قاباق سانؽر.
آیؽنؽن گۆنۆ ،رۆیاسؽندا علما آرمۇت گؤرَم یله کئچرمیش.
آیؽنؽن قؽرخ ماسالؽ /هیکٓایسی وار ،قؽرخؽ دا آرمۇت اۆستۆنه.
آیؽنؽن آهالت اۆستۆنه قؽرخ َبییتی وار دؽر. §
آیؽنؽن مین تۆرکۆسۆ وارمؽش ،علما ایله آرمۇت اۆستۆنه. §
آیؽنؽن دۏقۇز شارقؽسؽ وارمؽش ،دۏقۇزۇ دا آهالت اۆستۆنه. §
آیؽنؽن دۆشۆنَج سی آهالت اۆَز رینه دیر. §
آیؽنؽن قؽرخ اۏیۇنۇ بیر آجؽ بانتانؽن باشؽندا دؽر. §
آیؽنؽن قؽرخ تۆرکۆسۆ بیر آهالت اۆَز رینه. §
آیؽنؽن یتمیش ایکی فاسلؽ وار دؽر .تۏپۇ دا آلؽچ ایله آرمۇت اۆستۆنه. §
آیؽنؽن یتمیش ایکی اۏیۇنۇ بیر آرمۇدۇن باشؽندا دؽر. §
آیؽسؽز ،اۏرمان اۏلماز.
آیؽسؽز ،قۇرتسۇز اۏرمان اۏلماز. §
آیؽیا بال یئر میسین دییه سۏرۇلماز؟
آیؽیا قاوال چالماق گئَرکَم ز.
آیؽیا قۏوان اؽسمارالنماز.
آیؽیا َپینیر تۇلۇمۇ َاماَنت ائدیلَم ز.
آیؽیا سۏرمۇش الر“ :بۇ ایل آرمۇت الر نئجه اۏالجاق؟”“ ،بۏل اۏالجاق؟” َد میشَ“ .پکی َنرَدن
بیلییۏرسۇن؟” َد میش لر“ ،ایشیمه ائله َگلییۏر” َد میش.
آیؽیا سۏرمۇش الر“ :نۏخۇد یئمیه گیَد لیم می؟”“ ،قاچ کیشییَل ؟” َد میش.
آیؽنؽ اینینَد ن چؽخارماق قۏالی َد ڲیل دیر.
َک
آیؽنؽ قۏرقۇتَ ،س یرینه باخ ،قۇردۇ قۏرقۇت فه نینی حاضؽرال.
آیؽنؽ اۏرمانا گؤنَد رمیش لر ده اۏرمانؽ یۆکَلییپ َگلمیش.
آیؽنؽ قؽز دؽرما ،باهتؽنؽ قارا یاز دؽرما.
آیؽنؽ اۏیناتان بیر پارچا َات دیر.
آیؽیال آرخاداش اۏالن َپنَچ سینی یئمسینی ده گؤزه آلؽر.
آیؽیال بال یاپمایا گئدیلَم ز.
آیؽیال چۇواال گیریلَم ز.
آیؽیال مئیمۇن بیربیرینه اۇیغۇن.
باق بۇ َفَلڲین ایشینه آیؽیا قاوال چال دؽرؽیۏر.
بال تات دؽرما آیؽیاَ ،پکَم ز تۇلۇمۇنۇ یؽرت دؽرؽرسؽن.
بؤلۆَننی قۇرت یئر ،آیرؽالنؽ آیؽ.
چامؽن هایسییتینی آیؽدان سۏر.
داغدا آیؽ دۏالشؽر ،پۏخۇ بیزه بۇالشؽر.
داغدا َگَز ن آیؽیا راست الر.
داغدا َگَز ن قۇردا دا چاتاجاق ،آیؽیا دا چاتاجاق. §
داغدا َگَز ن ،آیؽیا دا راست َگ لیر ،قۇردا دا. §
دۆشماندان دۏست ،آیؽدان پۏست اۏلماز.
قۇرت آیؽنؽن فاقؽنا باسماز.
الف وار آیؽنؽ اینینَد ن چؽخارؽر ،الف وار اینسانؽ دینینَد ن ایمانؽندان چؽخارؽر.
سارهۏش دۏستۇنۇ ،آیؽ پۏستۇنۇ َس َور.
تۆیده اکؽل اۏلسا آیؽدا بیتَم ز.
وۇرامایاجاق آیؽ داشؽن بؤیۆڲۆنۆ قاپار.
دئییم لر:
آچ آیؽیا دؤنَم ک.
آیؽ بۏغان.
آیؽ َد ڲیل ،آیؽنؽن اؤنده گیَد نی.
آیؽ کیمی دادانماق.
آیؽ کیمی هۏمۇردانماق.
آیؽ کیمی مئیداندا دؤنۆپ دۇرماق.
آیؽ کیمی اۏیناتماق.
آیؽ اۏیناتماق.
آیؽ پۏستۇ مۇ ساتؽیۏرسۇن بیَز؟
آیؽ تابانؽ یاالدؽ.
آیؽنؽن آهالتا آردؽلدؽغؽ کیمی.
آیؽنؽن قاوال چالماسؽنا َبنَزر /دؤندۆ.
آیؽیا دایؽ َدَم ک.
کؤپرۆَدن کئچینَج یه قَد ر آیؽیا دایؽ َدر لر. §
آیؽیا قاوال چالماق.
آیؽنؽ قازانا سؽچؽرماق.
آیؽنؽ وۇرمادان پۏستۇنۇ ساتماق.
آیؽیال پۏتۇغۇ کیمی اۏیناماق.
بۏقۇنا باسمؽش آیؽ کیمی.
بۏقۇنا باسمؽش آیؽیا دؤنَم ک. §
گیلیک یئمیش آیؽ کیمی.
قانجؽق آیؽ کیمی یاتماق.
تابانؽنؽ یاالیان آیؽ کیمی باغؽرماق.
یابان آیؽسؽ.
یۆجه داغ الرؽن آیؽسؽ.
بالؽق
آتاسؤز لری:
آغۇستۏستا یا بال یا بالؽق.
آوجؽ ایله بالؽقچؽ اۏنماز.
بالؽغا ساچماَ /س رپمه آتمؽش الر“ :بۇنا باشدان اینمه َدنیرَ ”.د میش.
بالؽغؽ باشدان آوالمالؽ.
بابام اؤڲۆت وئریرَکن ایَن ک گؤزۆنده قؽرخ سیَن ک سایدؽم.
بالؽغؽ تۇتان اۏنماز ،ییین دۏیماز.
بالؽق تۇتان نه دۏیار ،نه اۏنار. §
بالؽق تۇتان اۏنماز ،ییین دۏیماز ،آلؽپ ساتان کٓار ائَد ر. §
بالؽغؽن باشؽ داشا َدڲَم زسه گئری دؤنَم ز.
بالؽغؽن جانؽ سۇدا.
بالؽغؽن َم کٓانؽ اۇستا بالؽقچ ؽنؽن اۏلتاسؽ آلتؽندا دؽر.
بالؽغؽن یۏخلۇغۇندا قۇرباغا دا بالؽق دؽر.
بالؽغؽنؽ آلدؽم گؤل َبنیم َنییمه ،قؽزؽنؽ آلدؽم َال َبنیم َنییمه.
بالؽق آغا گیردیکَد ن سۏنرا اکلؽ باشؽنا َگلیر.
بالؽق آوالیانؽن گؤزۆ /یارؽ گؤوَد سی سۇدا گئَرک.
بالؽق بالؽغؽ ییڲینجه بالؽقچؽ نه یسین؟
بالؽق بالؽغؽ اۇتماسا ،بالؽق َد نیزی اۇتاردؽ /تۇتاردؽ.
بالؽق باشؽندان یئنیر.
بالؽق باشدان آوالنؽر.
بالؽق باشدان قۏخار.
بالؽق بۇالنؽق سۇدا تۇتۇلۇر.
بالؽق“ ،چۏخ دانؽشۇرۇم آما آغزؽم سۇ دۏلۇَ ”.د میش.
بالؽق َدمیش کیَ“ :اتیمی ییین دۏیماسؽن ،آوؽمؽ یاپان گۆلَم سین”.
بالؽق فؽچؽسؽ بالؽق قۏخار.
بالؽق گؤلۆنده اۏلۇر.
بالؽق گؤلۆنه گؤره بؤیۆر /یاشار.
بالؽق ایله میسافیر اۆچ گۆن سۏنرا قۏخماغا باش الر.
بالؽقال میسافیر اۆچ گۆنلۆک اۏلۇنجایا قدئَیر. §
بالؽق ایسَت ین گؤنلۆنۆ سۇیا قۏیار.
بالؽق قارادا یۆرۆَم ز.
بالؽق قاواغا چؽختؽغؽ واقیت کؤسه نین ده ساقالؽ بیَتر.
بالؽق قاواغا چؽختؽغؽ زامان اکؽلالنؽر.
بالؽق قؽلچؽغؽ نه یئنیر ،نه اۇدۇلۇر.
بالؽق قؽلچؽغؽ اۇدۇلماز. §
بالؽق قؽلچؽغؽ دؽر ،بۏغازدا قالؽر. §
بالؽق قۏخارسا تۇزالنؽر /تۇز الر الر ،یا تۇز قۏخارسا نه یاپار الر؟
بالؽق سۇدا گؤزۆ دؽشارؽدا /دؽشتا.
بالؽق سۇدا یاشار.
بالؽق تاوادا ،داوشان اۏوادا.
بالؽق تۇتانؽن پاچاسؽ یاش اۏلۇر.
بالؽق آوالیان َالَبتده اؽسالنؽر. §
بالؽق تۇتانؽن گؤتۆ یاش گئَرک. §
قۇرۇ گؤتله بالؽق تۇتۇلماز. §
پاچا اؽسالنمادان بالؽق تۇتۇلماز. §
بۇالنؽق سۇ بالؽقچ ؽنؽن یارؽ قازانجؽ دؽر.
بؤیۆک بالؽق ،کۆچۆک بالؽغؽ یئر/یۇتار.
بؤیۆین بالؽق باشؽندان َبللی اۏلۇر.
جامباز ایپته بالؽق دیپته گئَرک.
جانؽ بالؽق ایسَت ین گؤنلۆنۆ سۇیا قۏیار.
َد نیزَد کی بالؽغا تاوا حاضؽرالنماز.
بالؽغؽ تۇتمادان تاوایؽ آَتشه قۏیما. §
بالؽق سۇدا بازارلؽق اۏلماز. §
َد نیزَد کی /سۇداکی بالؽغا بازارلؽق اۏلماز. §
َد نیزَد کی /سۇداکی بالؽغا سۏغان دۏغرانماز. §
َد ریاداکی بالؽق ساتؽلماز. §
هاق بالؽغا بۇیۇرمامؽش بؽچاغؽ.
هامسی قۇربان اۏلۇر مۇ ،قانؽ دا وار جانؽ دا وار؟
َه ر بالؽق َک ندی یئمی ایله تۇتۇلۇر.
ایڲیلیک َات َد نیزه آت ،بالؽق بیلَم زسه حالیک بیلیر.
قاچان بالؽق بؤیۆک /ایری اۏلۇر.
سۇیا دۆَش ن بالؽق بؤیۆک اۏلۇر. §
پیشیک بالؽغا گؤنَد ریلَم ز.
قؽلؽچ بالؽغؽ کیمی بۇرنۇنا دۏخۇنۇنجا کۆَس ر /قؽرؽلؽر.
قۏچۇ داغؽندا قاپالن یۏخ ،قۇیۇ سۇیۇندا بالؽق یۏخ.
قۇرباغا َد ریایا ایَش رَ ،ان بؤیۆک بالؽغا هاَبر گؤنَد ریر کیَ“ :بن ده بۇ َد ریایا اۏرتاغؽم”.
کۆچۆک سۇدا بؤیۆک بالؽق اۏلماز.
َلوَر ک بالؽغؽ چۏخ ماقبۇلدۆر ،آما هۏشافؽ اۏلماز.
میرٓی مالؽ بالؽق قؽلچؽغؽ دؽر ،اۇدۇلماز.
میرٓی مالؽ بالؽغؽن قؽلچؽغؽ بۏغازدا قالؽر. §
نیسان یاغمۇرۇ بالؽغؽن آغزؽنا دۆَش ر اینجی اۏلۇر ،اؽالنؽن آغزؽنا دۆَش ر َز هیر اۏلۇر.
اۏلتا بالؽق تۇتماز ،بالؽق اۏلتایؽ تۇتار.
اۏلتایا تاقؽالن بالؽغا یئم گئَرکَم ز.
َپینیر سۇیۇ بۇلدۇرۇر ،بالؽق َدَر ده یل دیریر.
رۆیادا بالؽق گؤَر ن ،یاستؽغ ؽنؽن آلتؽنؽ یۏخالسؽن.
سابؽرسؽز بالؽق یۆزَگجینَد ن یاقاالنؽر.
ساده اۏلتایال بالؽق آوالنماز.
سۇ بۇالنماسؽ بالؽغا زیان.
سۇ بۇالنمایؽنجا بالؽق تۇتۇلماز.
سۇدا یۆزه نین َه پسی بالؽق َد ڲیل دیر.
سۇدان چؽخان بالؽق آَتشَت ن قۏرخماز.
سۇیۇ باشدان اۇالمالؽ ،بالؽغؽ باشدان آوالمالؽ.
سۇیۇ گؤرۆر بالؽق اۏلۇر؛ داغؽ گؤرۆر گئییک اۏلۇر.
تالیهلیڲی َد نیزه آتسان آغزؽندان بالؽقال چؽخار.
تارالدا بالؽق تۇتۇلماز /آوالنماز.
تاوۇغۇن گؤزۆ ،بالؽغؽن باشؽ.
تازه قۇزۇ ،گۆرجۆ قؽزؽَ ،اشکین آت نافیاتۆن ،نافیاتۆن ،نافیات ،تۇزلۇ بالؽق ،کئچکین آوراتَ ،بزگین
آت مازارراتۆن ،مازارراتۆن ،مازاررات.
تۇنجا َه ر زامان بالؽق آتماز.
تۇزلۇ بالؽق ییین ،سۇیۇ َتز بۇلۇر.
اۇفاق سۇدا بالؽقَ ،ک ندینی بؤیۆک سانؽر.
دئییم لر:
آغزؽندا بالؽق الر قاورۇلۇر.
بالؽق آغؽ کیمی.
بالؽق اکار ،آلؽق باخار.
بالؽق کیمی بیربیرینی یئر.
بالؽق کیمی بیربیرینین گؤزۆنۆ اۏیار الر.
بالؽق کیمی َاله آوۇجا گیرَم ز.
بالؽق کیمی اۏیناق.
بالؽق ایستیفی.
بالؽق /هامسی قاواغا چؽخؽنجا.
بالؽق قاواغا چؽخؽنجا قۇم الر چیَچ ک آچؽنجا. §
بالؽق قاواغا چؽختؽغؽ زامان اکؽلالناجاق. §
بالؽق تۇتماغؽ باالبان قۇشۇندان داها مؽ یاخشی بیلییۏرسۇن؟
بالؽقچؽیا بالؽق تۇتماغؽ اؤغَر تَم ک.
بالؽقالما دالماق.
باتدؽ بالؽق یان گئَد ر.
بیر بالؽق باشؽ ،بیر آیاق آراسؽ.
بۇالنؽق سۇدا بالؽق آو الر /آوالنؽر /آوالماق.
چایداکی بالؽغا یاغ قؽزارتما /قؽزارتماق.
َد نیزده بالؽق.
َد نیزَد ن /سۇدان چؽخمؽش بالؽغا دؤنَم ک.
َد نیزه دۆشسه آغزؽندا بالؽقال چؽخار.
َد نیزه دۆشسه گؤتۆ ایله بالؽق تۇتار.
َد ریا قۇزۇسۇ.
َد ریادا بالؽق تۇتماق َد وه یی هامۇتال اۇتماق.
گییدیڲی آلؽق ،یئدیڲی بالؽق.
گؤلۆنه گؤره بالؽغؽ.
اۏلتادا بالؽق کیمی.
سۇداکی بالؽق بازارلؽغؽ.
یۇنۇس بالؽغؽ کیمی آتؽلؽر /آدؽلماق.
بایقۇش
آتاسؤز لری:
آقؽل اۇجۇندان بایقۇش ویراَننی َبک لر.
بایقۇش باجایا قۏندۇَ ،او ویراَنیه دؤندۆ.
بایقۇش چؽخارابیَلَج ڲی َک میڲی اۇتار.
بایقۇش ویراَنده اؤَتر.
بایقۇش ویراَننی گۆلیستانا َد ڲیشَم ز.
بایقۇشا “سیزین کی لر َنرَد ؟” دییه سۏرمۇش الر ،سؽچان َد لیک لرینی گؤسَت رمیش.
بایقۇشا سۏرمۇش الر“ ،سئرچهیی َس وییۏر مۇسۇن؟” کیکیر کیکیر گۆلَم یه باشالمؽش.
بایقۇشۇن َاترافؽنا اۆچ سئرچه قۏنار جیک جیک اؤَترمیش ،اۏ دا یاقا الر بیرینی آفییتله یئرمیش.
بایقۇشۇن قؽسَم تی آیاغؽنا َگلیر.
َگ
بایقۇشۇن قؽسَم تی آیاغؽنا لیر ،سؽچرامادان آالماز. §
کؤر بایقۇشۇن قؽسَم تی آیاغؽنا َگلیر. §
بایقۇشۇن اؤتدۆڲۆ َاوَد ن اؤلۆ یا دا خاصتا چؽخار
َد نگسیز ایچۆن بایقۇش بازارا وارمامؽش.
اۏرۏسپۇ َش ررینَد ن بایقۇش َم زارا واراماز. §
َگ
گۆَو رجین بایقۇشا آدَر س سۏرمۇش ،بایقۇش “َه له ل بۇ گۆل یاناق الرؽندان بیر اؤَپییم ده َبن سانا
آنال دؽرؽم” َد میش.
هارابه یئرده بایقۇش باننار.
دئییم لر:
باجاسؽنا بایقۇش الر تۆَنَم ک.
باشؽمدا بایقۇش کیمی اؤتۆپ دۇرما.
بایقۇش کیمی هارابه گؤزَلَم ک.
بایقۇش کیمی اؤَر ن لری قؽرخ گۆن َبکلییۏر.
بایقۇش قؽسَم تی.
بایقۇشا دؤنَم ک.
بایقۇش الر اؤتۆیۏر.
بیلدیرچین
آتاسؤز لری:
بیلدیرچین َبیلیڲی آرپا بیچیَلَن /یؽغؽن الر قالخانا قدئَیر.
بیلدیرچین یئمکله باهارا چؽخؽلماز.
بیلدیرچینؽن َبیلیڲی دارؽ َم وسیمی دیر.
بؽل دؽرکی بیلدیرچین الر چۏختان اۇچۇپ گیتدی لر.
َه ر قۇش اۇچار بیر شئی اۏلماز ،بیلدیرچین اۇچار آلواردا ائَد ر لر.
دئییم لر:
بیلدیرچین َاتی کیمی.
بیلدیرچین کیمی بیر قادؽن.
بۏرچ بینه چؽختؽ ،بیلدیرچین َاتی یه.
بیت
آتاسؤز لری:
هللا کیمسه نین یاقاسؽنا بیت ،قاپؽسؽنا کۆرت دۆشۆرَم سین.
بیر کۆرکه بیت ،بیر َاوه کۆرت دادانماسؽن. §
وای اۏل کۆرک کی بیت اۆشه ،وای اۏل َاوه کی کۆرت دۆشه. §
آرسالن یَلسینده بیت آرانماز.
آوج ؽنؽن آمبارؽندا بۇغدایؽ بیت یئمز.
باقال بیتینه َد رمان اۏلۇر.
َبکٓارؽن پاراسؽنؽ عاید یئر ،یاقاسؽنؽ بیت.
اقَم ڲینی عاید یئر ،یاقاسؽنؽ بیت. §
َاوله نین یاقانؽزؽ بیتَت ن ،پارانؽزؽ ایتَت ن قۇرتارؽن. §
هاسیسین /جیمرینین مالؽنؽ ایت ،یاقاسؽنؽ بیت یئر. §
َبزیرغٓانؽ بیت یئر ،قازاندؽغؽنؽ آت یئر.
بیر بیت یئدی کؤیۆ َگَزر.
بیر تۏپال بیت َاریندیڲی جه للی یاستؽق َزر.
َگ َا َگ §
بیر تۏپال بیت گۆنده یئدی کیشینی َگَزر. §
بیت پیَرَدن ،پیره بیتَت ن آشاغؽ؛ َکندی کۆَس رَ ،کندی بارؽشؽر ،اۏلۇر ایتَتن آشاغؽ.
بیتایڲیتته ،پیره ایتته.
پیره ایتته ،بیتایڲیتده اۏلۇر. §
بیته“ ،باقؽجؽ َگلییۏر” َد میش لر“ ،گؤزۆنۆن گؤردۆڲۆنۆ آلؽر” َدمیش“ ،سیلکیجی َگلییۏر” َدمیش لر،
“آیاغؽ قایان دۆَش ر” َدمیش“ ،قعینادؽجؽ َگلییۏر” َد میش لر“ ،بۏقۇ یئدیک اؤیَلیَس ” َد میش.
بیته سۏرمۇش الر“ :کیمَد ن قۏرخارسؽن؟” “هئچ کیمَس َد ن قۏرخمام آمما دؤنۆپ دؤنۆپ باخان
اۏلماساَ ”.د میش.
بیتلی باخال چیَچ ڲن ،چؽپالق الر شیَش ڲن اۏلۇر.
بیتلی باخالنؽن کؤر آلؽجؽسؽ اۏلۇر.
بیتلی َم رجیَم ڲی کؤرَد ن باشقا کیمسه آلماز. §
چۆرۆک باخالنؽن ،بیتلی آلؽجؽسؽ اۏلۇر. §
بیتلی قاشؽنمؽش ،اۇمسۇنمۇش.
بیتبازارؽندا قۇیرۇق تۏپ الرَ ،بیۏغلۇندا َبیلیک ساتار
بیتَتن َاوَو ل هارانؽیا گیرمه.
دۏنۇزۇن بیتینی آیاغا قۏرسان باشا چؽخار.
ائنیک بؤیۆر عاید اۏلۇر ،یاوشاق بؤیۆر بیت اۏلۇر.
یاوشاق بؤیۆر بیت اۏلۇر ،ائنیک بؤیۆر عاید اۏلۇر. §
َاسکینین بیتی ،اۇلۇغۇن سؤزۆ یاقار.
َاسکییه ایتیبار اۏلسایدؽ ،بیتبازارؽنا نۇر یاغاردؽ.
َاو یاندؽ دا تاهتا بیت لرینَد ن قۇرتۇلدۇق.
فاَر سیز باخقال ،بیتسیز تاوۇق اۏلماز.
فاتماجؽغؽن بیتبازارؽندا آدؽ آنؽلماز.
ایغده چیَچ ڲینده آرؽدان ،آیوا چیَچ ڲینده قارؽدانَ ،نورۇز گۆلۆنده آتتان ،آغزؽ سالیالؽ ایتَتن ،یاغلؽ
یئرَد کی بیتَتن َکندینی ساقؽن.
ایتله یاتان بیتله قالخار.
کؤی یئرینین بیتیَ ،ش هیر یئرینین ایتی یامان اۏلۇر.
قۇرۇ غئیَر ت آدامؽ بیتلی َای لر.
اؤکسۆز اۏغالنؽن دیلیَ ،اسکی دۇتۇن بیتی آجؽ اۏلۇر.
ساقساغان دانایؽ باباسؽ هایرؽنا بیتَلَم ز.
َل
قارغا ماندایؽ /ساقساغانؽ َتَو کَکلی بیت َم ز. §
کؤمۆرۆن باشؽنؽ قارغا نیچین بیت لرَ ،نفیم اۏلسۇن دییه بیت لر. §
ساقساغان بیله دانانؽن باشؽنؽ هللا اۆچۆن بیتَلَم ز. §
ساقساغان دانایؽ آتاسؽ جانؽ اۆچۆن می بیت لر؟ §
ساقساغان دۇرۇرَکن اؤکۆزۆ بیتَلَم ز لر. §
ساتدؽغؽ عاید دیر ،آلدؽغؽ بیت دیر.
یؽقانمایان باش ،بیتَت ن قۇرتۇلماز.
یۇناقتان ،سۇدان قۏرخانؽن باشؽنا بیت دۆَش ر.
دئییم لر:
بیت بازارؽندا فاتماجؽغؽ کیم بیلیر؟
بیت بازارؽندا َم زاتال ساتماق.
بیتی قانالنؽنجا َک ندینی بیر شئی سانماق.
بیتی قانالنماق.
بیتیم قَد ر َس وَم م.
بیتله پیَر نی قارؽش دؽرماق.
بیتلی دۏنۇز.
بیتلی پییاده.
َاسکی لر بیتبازارؽندا.
ایکی قاناتلؽ بیتَتن ،ایکی آنالؽ سۆتَتن اۏلماق.
ایکی قارؽلؽ بیتَتن ،ایکی آنالؽ سۆتَتن اؤلَم ک. §
ایشین اۆچۆنده بیت یئنیڲی وار.
بیر بیت یئنیڲی وار. §
بۇ ایشته بیر بیت یئنیڲی اۏلماسؽن. §
ایت یئنیڲی ،بیت یئنیڲی.
سیرَکَد ن چؽخمؽش بیت کیمی.
یاقاسؽنؽ بیت یئر ،مالؽنؽ عاید یئر.
سؽرتؽنؽ بیت ،اکَم ڲینی عاید یئمک. §
بؤَج ک
آتاسؤز لری:
آت اؤلۆر یئم اۏلۇر کؤَپک لر؛ایڲیت اؤلۆر یئم اۏلۇر قۇرت الرا بؤَج ک لر.
بۏقبؤَج ڲینه گۆل قۏخالدؽلماز.
بۏقبؤَج ڲینه گۆل قۏخالتؽلسا چات الر.
جؽرجؽر بؤَج ڲینین عؤمرۆ آز اۏلۇر.
اۏغۇل اۏلسۇن دا پۏخبؤجۆڲۆنَد ن اۏلسۇن.
پیشمیشته جیجی وار ،پیشَم میشته بؤجۆ وار.
دئییم لر:
آغۇستۏس بؤَج ڲی کیمی.
آغۇستۏس بؤَج ڲی کیمی جؽرالماق.
آغۇستۏس بؤَج ڲی کیمی جؽر الر ،سۏنۇندا چات الر. §
جؽرجؽر بؤَج ڲی کیمی اؤتَم ک. §
آغۇستۏس بؤَج ڲی کیمی اؤَتَج ڲینه ،قارؽشقا کیمی چالؽش.
آَتش بؤَج ڲی کیمی یانماق.
آَتش بؤَج ڲی /بؤَج ڲینی ،گؤرسه یانغؽن سانؽر.
َبن سه نین ایشینه قارؽشدؽم دا چۏخ پۏخبؤَج ڲی یتیردین.
بۏقبؤَج ڲی کیمی.
بۏقبؤَج ڲی میسک قۇتۇسۇندان نه آن الر؟
بؤرتۆ بؤَج ک.
جؽرجؽر بؤَج ڲی.
دؽشؽ چیَچ ک ،ایچی بؤَج ک.
َاولییا بؤَج ڲی.
قابیر بؤَج ڲی کیمی.
قاینانا بؤجۆ ،اۏغلۇ جیجی.
َلش بؤَج ڲی کیمی.
مایؽس بؤَج ڲی بیر پار الر ،بیر سؤَنر.
َتسپیه بؤَج ڲی کیمی بۆزۆلَم ک.
بۇَقَلمۇن
دئییم لر:
بۇَقَلمۇن کیمی.
بۇَقَلمۇن کیمی آدام.
بۇَقَلمۇن کیمی َر نکَد ن َر نگه گیَرر.
بۆلبۆل
آتاسؤز لری:
آَج می بۆلبۆل بۇ قَد ر اؤَتر.
آقؽلسؽز دیشی لر ،بۆلبۆلۆ دالدان قؽش الر.
آن بۆلبۆلۆ آل قَف سی.
آن گۆلۆ حاضؽرال بۆلبۆلۆ. §
باغا باختؽم بۇدانمؽش ،باغا بۆلبۆل دادانمؽش.
باهار َگلَم یینجه بۆلبۆل اؤتَم ز.
بۆلبۆل آغ الر ،گۆل گۆ لر.
بۆلبۆل َبسَلدیم قارغا چؽختؽ.
بۆلبۆل گۆن گؤرَمَد ن دینَلنیر.
بۆلبۆل قَف سی ایله کیمسه دۏیماز.
بۆلبۆل سۇستۇ ،سۏلدۇ گۆل ،شیمدیَد ن سۏنرا ایسَت ر آغال ایسَت ر گۆل.
بۆلبۆل شاقؽیان باغؽ یۏخ ،آغاچ دۏلۇ داغؽ یۏخ.
بۆلبۆله آلتؽن قَف س زیندان دؽر.
بۆلبۆله “گۆل” َد میش لرَ ،ف ریاد ایله آغالمایا باشالمؽش.
بۆلبۆله گۆللۆک ،قارغایا کۆللۆک یاراشؽر.
بۆلبۆهلل َگَز ن گۆله ،قارغایال َگَزن کۆللۆغه.
بۆلبۆهلل َگَزن گۆله ،اؤرَد کله َگَزن گؤله گئَد ر. §
قارغایال دانؽشان َلشه ،بۆلبۆهلل دانؽشان گۆله گئَد ر. §
بۆلبۆهلل قارغا بیر قَف سده اۏلماز.
بۆلبۆهلل قارؽشقانؽن یۏلداشلؽغؽ ،سۏفتایال َدرویشین آرخاداشلؽغؽ.
بۆلبۆلۆ آلتؽن قَف سه قۏیمۇش الر“ :آه واتانؽم!” َد میش.
بۆلبۆلۆ گؤرَمَین سئرچه سانؽر ،بیللۇرۇ گؤرَمَین سؽرچا سانؽر.
بۆلبۆلۆن َچ کدیڲی دیلی َبالسؽ دؽر.
بۆلبۆلۆن گؤزۆ گۆلده ،تاوۇغۇن گؤزۆ کۆلده.
بۆلبۆلۆن یئرینی قارغا تۇتمۇش.
چۏلۇق اۇشاق صاحبی اۏلدۇقدان سۏنرا گۆل ده بۇلۇنۇر ،بۆلبۆل ده.
َالَد کی بۆلبۆلَد ن َبنَد کی قارغا َالَبتده یئڲ دیر.
ائَّش ک آنؽرؽرَک ن ،بۆلبۆل سۇسار.
ائَّش ک کۆله ،بۆلبۆل گۆله ٓاشؽق دؽر.
اینسان یله ،بۆلبۆل گۆله ،ائَّش ک کۆله ٓاشؽق دؽر. §
َگ چدی بۆلبۆل ،کئچدی گۆل ،ایسَت ر آغال ایسَتر گۆل.
گؤزۆ گؤرَمَین بۆلبۆل باهارؽن قؽیَم تینی بیلَم ز.
گۆل بۆلبۆلَد ن ضیاده اینسان الرؽن َالینَد ن نه لر َچ َکر.
گۆل بۆلبۆلسۆز اۏلماز /یاراشماز.
گۆل دالؽنا بۆلبۆل قۏنمۇش.
گۆلسۆز بۆلبۆل اؤتَم ز.
گۆلۆ یٓاد ائتدیکجه بۆلبۆلۆن َف ریادؽ آرتار.
گۆلۆن قادرینی بۆلبۆل بیلیر.
گۆلۆن نازؽنؽ بۆلبۆل َچ َکر.
َه ر گۆل اۆچۆن بیر بۆلبۆل اۏلماز.
َه رَکسین سئرچهسی َک ندیسینه بۆلبۆل دۆر.
ایکی بۆلبۆل بیر داال قۏنماز.
قَف س بؤیۆک آما اۆچۆنده بۆلبۆلۆ یۏخ.
قارغا بۆلبۆل کیمی اؤتَم ز.
قارغا گۆل دالؽنا قۏنماقال بۆلبۆل اۏلماز.
قارغا باغدا َگزَم کله بۆلبۆل اۏلماز. §
قارغا شاقؽردامؽش ،بۆلبۆلۆم سانمؽش.
قارغا شاقؽردامؽش ،بۆلبۆلۆم سانمؽش؛ کۆرت آتا بینمیشَ ،بییم سانمؽش. §
قارغا یاورۇسۇنۇ گۆل دالؽندا گؤرۆنَج “ :آه بۆلبۆلۆمَ ”.د میش.
اۏجاق کۆلۆنۆ ،بۆلبۆل دالؽنؽ َبک لر.
سازؽنا بۆلبۆل قۏنار.
سئرچه قۇبۇ بۆلبۆل اۏلماز ،گیرسه آلتؽن قَف سه.
َس َو ر آلؽرسان بۆلبۆلیۇواسؽَ ،س وَم ز آلؽرسان کؤنۆل یاراسؽ.
َتک بۆلبۆل َس سییله باهار اۏلماز.
یۏلۇنۇ قایَبَد نه کؤَپک هاوالماسؽ بۆلبۆل َس سینَد ن هۏش َگلیر.
یۏلۇ آذانا کؤَپک َس سی بۆلبۆلَد ن تاتلؽ َگلیر. §
دئییم لر:
بۆلبۆل باشؽ اۇتماق.
بۆلبۆل جام قَف سَتن اۇچماق.
بۆلبۆل دالؽنا قارغا الر قۏندۇ.
بۆلبۆل کیمی آچؽلماق.
بۆلبۆل کیمی آلتؽن قَف سده َبسَلدیم.
بۆلبۆل کیمی آنالتماق.
بۆلبۆل کیمی دیل دؤکَم ک.
بۆلبۆل کیمی سؤیَلَم ک /دانؽشماق.
بۆلبۆل کیمی شاقؽماق /اؤتَم ک /اۏقۇماق.
بۆلبۆل َکسیلَم ک.
دۇت یئمیش بۆلبۆله دؤنَم ک.
دۇت یئمیش بۆلبۆل کیمی سۇسماق. §
قارغایؽ بۆلبۆل دییه ساتماق /تۇتماق.
َم یهانه گۆلۆ ،کۆلهانه بۆلبۆلۆ.
سۏسیته بۆلبۆلۆ.
جاناوار
آتاسؤز لری:
آیاقلؽ جاناوار هاپسۏلۇنۇر مۇ؟
جاناوار َدریسینَد ن پۏست اۏلماز.
جاناوارؽ اۏرماندان آچلؽق چؽخارؽر.
جاناوارؽن سایسینده چاقال دا اۏلۇر.
َد ک دۇران دانایؽ جاناوار یئمز.
قارننؽن دۏیاجاغؽنؽ بیلیر ده جاناوارؽن یییَج ڲینی بیلَم ز. ؽ
َکسکین قؽلؽجؽ جاناواردا َد َنر لر.
یؽرتؽجؽ جاناوارؽن جانؽ جؽزالیا جؽزالیا چؽخار.
دئییم لر:
آیاقلؽ جاناوار.
جاناوار دۆدۆڲۆ.
جاناوار کیمی.
جاناوار رۇحلۇ.
جئیالن باخؽنؽز گئییک
جیوجیو باخؽنؽز تاوۇق
چاقال
آتاسؤز لری:
آقؽل اۏلمایؽنجا نه یاپار ساقال ،چارؽغؽ داغ الرا دۆشۆردۆ چاقال.
آقؽل اۏلمایؽنجا نه یاپار ساقال ،تارالدان گؤتۆردۆ قایؽشؽ چاقال. §
َل
آقؽل اۏلمایؽنجا َنی سین ساقال ،کئچیڲی داغ الرا آل دؽرؽر چاقال. §
آال عاید چاقالؽن دایؽسؽ دؽر.
ٓاَلمه عاید اۆرۆر ،بیزه چاقال.
آرسالن َانیڲی چاقال اۏلماز.
آرسالنؽن قؽیَم تین چاقال نه آن الر؟
جاناوارؽن سایسینده چاقال دا اۏلۇر.
چاقال باباسؽندان ایری اۏلماز.
چاقال چۏخ اۏلۇنجا قۇردۇن قؽیَم تینی کیمسه بیلَم ز.
چاقال َانیڲی قۇرت /آرسالن اۏلماز.
چاقال َانیڲی قۇرت اۏلماز ،چارشؽ ایتی قۏیۇن گؤزَلَم ز. §
چاقالدان قۇرت اۏلماز ،یئنه قۇردۏغلۇ قۇرت گئَرک. §
چاقالؽن َانیڲی قۇرت اۏلماز ،آرسالنؽن یاتاغؽ یۇرت اۏلماز. §
چاقال اۏلۇپ ،آرسالن َپشینده قۏشما.
چاقالؽن َس سی اۏرمانا ،کؤَپڲین َس سی کؤیه اۇالشؽر.
چاقال الر اینینی َد ڲیش دیریرَکن آوؽنؽ دا َبراَبرینده گؤتۆرۆر.
چاقالسؽز بۆک /کؤی اۏلماز.
داغدا چاقال دۏالشؽر ،سؽزدؽغؽ بیزه اۇالشؽر.
َه ر ماقامؽن بیر ماقالیَ ،ه ر اۏرمانؽن دا بیر چاقالؽ وار دؽر.
قۏرخما یابانداکی قۇرتتان ،چاقالدان؛ قۏرخ آنادان دۏغما کؤرَد ن ،تۏپالدان.
قۏرخما یابانداکی قۇرتتان ،قۏرخ چاقالدان.
قۇردۇن آدؽ چؽخمؽش ،چاقال وار کؤی یؽقار.
قۇردۇن َز بۇنۇ چاقاال یالوارؽر.
قۇرت آدؽنا چاقال باش َکَس ر.
َم شه چاقالسؽز اۏلماز.
نه داغدا باغؽم وار ،نه چاقالدان داوام.
اۏلمازسا اکؽل َنیَلسین ساقال ،چارؽغؽ داغ الرا چؽخاردؽ چاقال.
اؤزگه لر عاید اۆرۆر ،بیزه چاقال.
تۆلکۆ باغ الر ،چاقال چؤَزر.
دئییم لر:
آدانا چاقالؽ.
چاقال الر بۆرۆنمۆش قۏیۇن پۏستۇنا.
چاقال الر هاوالماسؽن آرسالن الر یۇردۇندا.
چاقال الرا یئم اۏلماق.
چاقال الرؽن اۏیۇنجاغؽ اۏلماق.
چاقاللؽق یاپما /یاپماق.
دۆنکۆ چاقال الر.
حالقا عاید اۆَر ر ،بیزه چاقال.
قۇرت وارَکن چاقال نه یاپار؟
الفؽ چاقال بۏغماسؽ یاپماق.
پاو چاقالؽ کیمی.
پیَر نی گؤزۆنَد ن ،چاقالؽ دیزینَد ن وۇرۇر.
چایالق
آتاسؤز لری:
چایالغا سۏرمۇش الر“ :آناسؽنؽ قۏیۇپ یاورۇسۇنۇ َنیه قاپارسؽن؟” “آوازؽ قۇالغؽما هۏش َگلیر”.
َد میش.
دئییم لر:
آَج می چایالق.
چایالق یاورۇ قاپار کیمی.
َچ کیرگه
آتاسؤز لری:
بیر سؽچرارسؽن َچ کیرگه ،ایکی سؽچرارسؽن َچ کیرگه.
َا
َچ کیرگه بیر سؽچرار ،ایکی سؽچرار ،اۆچۆنجۆده له کئچر. §
َچ کیرَگَد ن قۏرخان اکین اکَم ز.
َچ کیرَگنی سۇیا گؤنَد رمیش لر ،یئنه َچ کیرگه َگتیرمیش.
چؤلده بؤیۆین َچ کیرگه سۇیۇ گؤرۆنجه َزهیر َد میش.
قارؽشقانؽن َه دییسی َچ کیرگه آیاغؽ دؽر.
دئییم لر:
َچ کیرگه کیمی.
َچ کیرگه کیمی جؽر جؽر اؤَتَج ڲینه قارؽشقا کیمی چالؽشماسؽنؽ اؤغَرن.
َچ کیرگه کیمی اؤتَم ک.
َچ کیرگه کیمی زؽپالماق.
َچ کیرگه نه کی بۇدۇ نه اۏالجاق.
چؽیان
آتاسؤز لری:
چۏخ داش قال دؽران یا اؽالنا اۇغرار ،یا چؽیانا.
َه ر َد لیڲه َالینی سۏخما ،یا اؽالن چؽخار یا چؽیان.
اؽالنؽن سۏختۇغۇ یئری چؽیان دا سۏخار.
دئییم لر:
چؽیان کیمی سؽرؽتماق.
سارؽ چؽیان.
اؽالنا چؽیانا َات َبسَلَم ک.
اؽالنؽ ،چؽیانؽ یئمیش ده شیمدی باشؽ َس جَدَد ن قالخمؽیۏر.
َد وه
آتاسؤز لری:
آدامدان آدام اۏلۇر ،آدؽ بیر اۇشاق؛ َد وه َدن َد وه اۏلۇر ،آدؽ بیر کؤَش ک.
آغۇ ایسه اۇتارَ ،د وه ایسه گۆدئَیر.
اقلؽ یتَم یه نین َد وه سینی گۆتمه.
آلچاجؽق گؤردۆ ده َدوه جی ائَّش ڲی می ساندؽ؟
هللا َد وه یه قانات َورَس یدی دامؽ ،داشؽ داغؽ دؽردؽ.
آنادان دۏغار اۇشاقَ ،دوه َدن اۏلۇر کؤَش ک.
آراپ َد وه یی دۏقۇزدا ،هللا حاجؽنؽ اۏتۇزدا َس َور.
آراپؽن یاشؽناَ ،د وه نین گیدیشینه ،دؤوَلتین ایشینه اکؽل َارَم ز.
آت آلؽرسان یازؽنَ ،د وه آلؽرسان گۆزۆن ،آورات آلؽرسان َگزین ها َگزین.
آت مۇرات ،قاطؽر دؤوَلت ،ائَّش ک قؽسَم تَ ،دوه غۇرَبت دیر.
آتدان دۆَش نه تؽمار گئَرکَ ،دوه َدن دۆَش نه قازما کۆَرک.
َبی لر َد وه کیمی اۏلۇر ،نه یانا اۏلسا یئدیلیر.
اۏغالنلنؽن یۆَر ڲینده یاغ اۏلماز. ؽ بیر َد وه لییله بیر
بیر قاتاردا ایکی َد وه کۆکَرَم ز.
بیر دؤنه اکساماقال َد وه نین بۏیۇ وۇرۇلماز.
بیر وۇرماقال َد وه یؽقؽلماز.
بۇرچ یییَج ک َد وه ،بۏینۇنۇ اۇزا دؽر.
جاهیله سؤز آنالتماقَ ،دوه یه َه نَد ک آتالتماقدان گۆچتۆر.
َچ ک َد وه یی ،گۆت قۏیۇنۇ ،گیتدیکجه َبیَلنیرسین.
چؽنغؽراقلؽ َد وه یۏخ اۏلماز.
چۏخ قارؽشقا َد وه یی اؤلدۆرۆر.
چۇوالدؽز گؤزۆ قَد ر َد لیکَد ن َدوه َد نلۆ سۏغۇق گیَرر.
داها هانیایؽ ،قۏنیایؽ بیلَم ز َدوه نین َگویشینه گۆ لر.
دار قاپؽدان یۆکلۆ َد وه گیَرَم ز.
َد ک دۇرانؽن َد وه جه آسسؽ اۏلۇر /وار دؽر.
َد ک دۇرانؽن َد وه سی اؤلَم ز.
َد نسیز َد وه ،قۇیرۇغۇ “َد ه” َدَمَد ن سال الر.
َد نسیزَ ،د وه یه بینمیش ده “َبن اللهؽ گؤردۆم” َد میش.
َد نسیزین َد وه سی جانسؽز اۏلۇر /اؤَتر.
َد نسیزین َد وه سی چانسؽز اؤَتر.
َدردینده اۏلمایان َد وه یی گؤرَم ز.
َدردینی گؤرَمَین َد وه یی گؤرَم ز. §
َدرَو نتده َدوه پۏخۇ گؤرَم دین می؟*
َد وه آدؽنؽ ساتار ،ائَّش ک اۏدۇنۇ.
َدوه آغؽر گئَد ر ،آما یۏل آلؽر.
َدوه آهماق اۏلدۇغۇندان قؽالوۇزۇ ائَّش ک دیر.
َدوه آیرؽ گئَد ر ،قاتارؽنؽ گۆدئَیر.
ی َگتیر.َد وه بیر پۇال ،پۇلۇ َگتیر؛ َد وه مین پۇال َدوه ی
َد وه مین پۇال آل دا َگلَ ،د وه بیر پۇال َس و ده َگل. §
َد وه بیر اکَچ یه َد وه مین اکَچ یه. §
َد وه بیر اکَچ یه هانی اکچهَ ،د وه مین اکَچ یه هانی َد وه ؟ §
َد وه بیر پۇال ،بؽراخ گیتسینَ ،د وه مین پۇال َچ ک َگلسین. §
َگ
َد وه بیر پۇال ،تیر مین پۇال. §
َد وه بۏینۇز اۇمارَکن قۇالقدان اۏلمۇش.
َد وه بؤیۆک ،چؤلده َگَزر؛ شاهین کۆچۆک ،قۏلدا َگَزر.
َد وه چؤلده ،شاهین قۏلدا َگَزر. §
َد وه بؤیۆک ،اۏت یئر ،شاهین کۆچۆکَ ،ات یئر.
َد وه بؤیۆکسه پاالنؽ ده بؤیۆک اۏلۇر.
َد وه بؤیۆکتۆر آمما بئشینی /دۏقۇزۇنۇ بیر ائَّش ک یَد رَ /چ َکر.
بیر قاتار َدوه یی بیر ائَّش ک یدئَیر. §
َد وه ده بۏی وار آما ائَّش ڲین آردؽنا دۆَش ر. §
َد وه ده ده بۏی وار آما قؽرخؽنؽ بیر ائَّش ک َچ َکر. §
َد وه ده قالؽپ وار آمما قاتارؽنؽ بیر ائَّش ک َچ کییۏر. §
ائَّش ک کۆچۆکتۆر آما دۏقۇز َد وه یی گۆَدر /یدئَیر. §
قؽرخ َد وه یه بیر ائَّش ک. §
َک
َد وه چؤ َج ک یئری بۇلۇر.
َد وه َد وه یئرینه َچ َکر /چؤَکر /گؤَچ ر /چؤکَم ز می؟ §
َد وه یئرینه چؤَکر ،بیری گئَد رسه بیری َگلیر. §
َک
َد وه یئرینه چؤ ر /گؤَچ ر /چؤکَم ز می؟ §
َد وه یئرینه َد وه چؤَکر. §
َد وه چؤکَم دیک َاو چۏخمۇش ،آما اؤلۆم گیرَم دیک َاو یۏخمۇش.
َدوه َد ڲیل کی یئدی یئرَد ن بۏغازالنا /بۏغازالنسؽن.
َد وه َدوه َدن َگ ویش ،قؽز آنادان یانؽش /ناقؽش اؤغَر نیر.
َد وه َدوه َدن ،اینسان اینساندان گیدیش اؤغَر نیر.
َد وه َد وه نین آیاغؽنا باسماز.
َدوه َد وه یی اؤتۆشۆشۆنَد ن بیلیر.
َد وه دۇداغؽندان اکساماز.
َد وه َگلیر ماراشدان ،ایڲیلیک هۏشدۇر ایکی باشدان.
َد وه َگلیر ماردینَد ن ،باخ نه چؽخار آردؽندان.
َدوه هؤرگۆجۆنۆ گؤرسه قۏرخار.
َدوه هؤمبۆڲۆنۆ /هؤرگۆجۆنۆ گؤرسه دۆشۆپ چات الر. §
َد وه قۏجاالسا بۇنقال اۏلۇر.
َد وه ایله َتپیش اۏلماز.
َد وه ایله یتیش اۏلماز.
َد وه کٓاَبیه گیتَم کله حاجؽ اۏلماز.
َد وه قؽرخ ایل َم کَکیه گیتَم کله حاجؽ اۏلماز. §
َد وه نئچهماقال یۆکَد ن قۇرتۇلماز.
َدوه قَد ر بۏیۇن اۏالجاغؽنا ،خۏرۇز قَد ر اکلؽن اۏلسۇن.
َد وه قَد ر بؤیۆمۆشسۆن ،قۇالغؽ قَد ر هایسییتین یۏخ.
َد وه َکندی َد نگینده یئریر.
َدوه َک ندی قامبۇرۇنۇ گؤرَم ز ،قارشؽسؽنداقینی گؤرۆر.
َدوه نه قَد ر َاڲری گیتسه ده قاتارؽنؽ گؤزه دیر.
َد وه قؽرخ ایلده اینتیقام آلمؽش “نه َارَکن اۏلدۇَ ”.د میش.
َد وه قۇالغؽندان اکساماز.
َد وه قۇیرۇغۇندان زاپت اۏلماز.
َد وه نالباندا َاڲری باخار.
َد وه نه حالدهَ ،د وه جی نه هایالَد ؟
َد وه نه حالده ،دۏنۇز نه هایالَد ؟ §
َد وه نه قَد ر بؤیۆک اۏلسا ،یئنه ائَّش ڲه یۆکتۆر.
َد وه اؤلۆرسه ائَّش ڲه یۆک اۏلۇر. §
َد وه سیلکینسه ائَّش ڲه یۆک چؽخار. §
َد وه سیلکینتیسی ائَّش کده یۏخ دۇر. §
َد وه نین سیلکینتیسی ائَّش ڲه یۆک اۏلۇر. §
َد وه نین یۆکۆ ائَّش ک یۆکۆ اۏلۇر. §
َدوه نه قَد ر گیتسه ده اؤغرۆنۆ َبک لر.
َد وه نه قَد ر قؽوراق یئریرسه ،یئنه قاتارؽنؽ گؤزه دیر.
َد وه صاحبی شان صاحبی؛ قۏیۇن صاحبی مال صاحبی؛ یه لر اۇنماز مال صاحبی.
َد وه سۇیۇ باغؽرا باغؽرا کئچر.
َدوه َتپَمَد ن ،کؤَپک اۆرۆَمَد ن.
َد وه تۇزا ،دامات قؽزا َگلیر.
ایَنک سۇیاَ ،د وه تۇزا َه َو سلی دیر. §
َد وه اۇیمازسا کؤَش ک اۇیار.
َدوه کؤَش ڲه اۇیمازسا ،کؤَش ک َد وه یه اۇیمالؽ. §
کؤَش ک َد وه یه اۇیمازَ ،دوه کؤَش ڲه اۇیار. §
َد وه یاخؽنؽ ،دۏست الر اۇزاغؽ گؤزه دیر.
َدوه یاشالنمؽشسا پاالنؽنؽ گؤز لر.
َد وه یاورۇسۇنۇ بیر اؽسؽرؽر ،بیر َتَپر.
َد وه یۆک َچ َکر ،کؤَپک سۏلۇر.
َد وه یۆکۆ آچ اۏلسا ،آچا آز گؤرۆنۆر.
َدوه َ“ :ز مبار اۏلماسا ،نه قَد ر یۆک اۏلسا َچ َکریمَ”.د میش.
َد وه جی قاپؽسؽ بؤیۆک اۏلۇر.
َد وه جییله دۏست اۏالن قاپؽسؽنؽ بؤیۆک یاپ دؽرؽر. §
َد وه جییله دۏست اۏالنؽن اۆست ائشیڲی یۆکَس ک اۏلۇر. §
َد وه جییله گؤرۆَش ن قاپؽسؽنؽ بؤیۆک آچار. §
َد وه سی اۏالنؽن قاپؽسؽ بؤیۆک اۏلۇر. §
َد وه یی میسافیر ایسَت ین قاپؽسؽنؽ گئنیش آچار. §
َد وه یله دۏست اۏالن ،قاپؽسؽنؽ یۆکَس ک آچمالؽ. §
َد وه یله گؤرۆَش ن قاپؽسؽنؽ بؤیۆک آچمالؽ /آچار. §
َدوه جینین قارؽسؽ دۇل ،پاراسؽ پۇلدۇر.
َدوه جییه “َرزیللیکله آران نئجه؟” دییه سۏرمۇش الر“ .یا َد وه اؤلۆر ،یا َبن اؤلۆرۆم َرزیللیکَد ن
قۇرتۇلۇرۇم” َد میش.
َدوه جییَس ن حاَلپه ایشلهَ ،ر نچَپرَس ن گۆزَدن باشال ،یؤرۆکَس ن ساحلده قؽشال.
َدوه َد ن بؤیۆک فیلَ /درت وار.
آتدان بؤیۆک َد وه وارَ ،دوه َد ن بؤیۆک فیل وار. §
َدوه َدن َد وه اۇمۇلماز.
َدوه َد ن دۆشه نین آناسؽ آغالمامؽش ،ائَّش کَد ن دۆشه نین آغالمؽش.
َدوه َد ن دۆشمۆش ،قۏزۇ َالَد ن بؽراخمؽش.
َدوه َد ن قازاز اۏلماز.
َدوه َدن سۆت ایسَترَس ن ،ایَنڲین َوردیڲی سۆتۆ َور.
َد وه قۇبۇ یۆکه َگلینجه “قۇشۇم” ،اۇچمایا َگلینجه “َد وه ییم” دئَیر.
َد وه قۇشۇنا“ ،اۇچ” َدمیش لرَ“ ،د وه ییم” َد میش“ ،قۏش” َد میش لر”،قۇشۇم” َد میش. §
َد وه قۇشۇنا“ ،یۆک َگتیر” َد میش لرَ“ ،بن قۇشۇم” َدمیش“ ،اۇچ” َد میش لرَ “ ،بن َد وه ییم “ §
َد میش.
َد وه لرین چانؽ “َد نگینه َدنگیَن ” دییه چا الر.
َد وه لی یۇرت آچلؽقدان اؤلَم ز.
َا
َد وه نین آیاغؽ آلتؽندا قارؽشقا زیلَم ز.
َد وه نین بۏینۇزۇ چؽخماز َکندینی پۏتۇق سانؽر.
َدوه نین َدریسی ائَّش ڲه یۆکتۆر.
اؤلمۆش َدوه نین َدریسی ائَّش ڲه یۆکتۆر. §
َدوه نین دیشی ،قادؽنؽن یاشؽَ ،م مۇرۇن معاشؽ سۏرۇلماز.
َد وه نین دیزینی باغالمایان آغ الر.
َد وه نین هاتابؽ یۇخاردا دؽر ،نصیبی هارادان گئَرک َگلیر.
َد وه نین ماریَف تی قاززازلؽقَ ،الینه آیاغؽنا یاقؽشؽر یا؟
َل
َد وه ی“ :کٓارؽن َن ؟” َد میش لر“ ،قاززازلؽق یاقؽشؽر اینجه بی ک لریمهَ ”.د میش. §
َد وه یه صنَع تینؽ سۏرمۇش الر“ :قاززازلؽق!” َد میشَ“ ،الینه آیاغؽنا یاقؽشؽر یا!” َد میش لر. §
َد وه نین َتپَم سی یۇمۇشاق دؽر آما جان آلؽر.
َد وه نین اۆستۆنده قۇدۇز داالماز.
َد وه نین یئَم دیڲی اۏت باشؽنؽ آغرؽ دؽر.
َد وه نین یۆکۆنۆ قارؽشقا َچ َکر می؟
َد وه سی دال قانارؽیۏر ،ائَّش ڲی زؽر زؽر آنؽرؽیۏر.
َد وه سی اۏلمایان دؤوَلت گؤرَم ز.
َل
َد وه یه بیندیکَد ن سۏنرا چالؽ آردؽندا گیز نَم ک اۏلماز.
َدوه یه بیَن ن یاردان پۇسۇلمازمؽش /ساقؽنمازمؽش. §
َد وه یه بینه نین یار پۇسۇسۇ اۏلماز. §
َد وه یه بینیپ چالؽ آرخاسؽنا ساقالنؽلماز. §
َدوه یه بینیپ َه نَد ڲه سینمه. §
َد وه یه بینیپ قۏیۇن آرخاسؽندا َگزیلَم ز. §
َدوه یه بینمیشَ ،د وه اۆستۆنده َد وه سینی آرؽیۏر.
َد وه یه “بیر جیلوه یاپ” َد میش لر ،دۏقۇز دۆککٓان یؽقمؽش.
َد وه یه ”:بیر جۆمبۆش یاپؽَورَ ”.د میش لر ،یئدی قازان سۆتۆ َد ویرمیش ،سۏنرا دا“ ،چۏخ §
شۆکۆر قازاسؽز چؽختؽمَ ”.د میش.
َد وه یه “بیر چؤمَلک یاپ” َد میش لر ،یئدی قازان سۆتۆ َدویریَو رمیش. §
َد وه یه “بیر قؽچ آت” َد میش لر ،بیر نئچه دۆککٓان یؽقؽلمؽش. §
َد وه ی“ :قالخ اۏیناَ ”.د میش لر ،بیر چام ،بیر بارداق َد ویرمیش. §
َد وه یه “بۏینۇن َاڲری” َد میش لر “َنَر م دۏغرۇ کی” َد میش.
َد وه یه سۏرمۇش الر“ :بۏینۇن َنَد ن َاڲری؟”“ ،دۏغرۇ یئریم وار مؽ کی؟” َد میش. §
َد وه یه بۇرچ /دیَکن گئَر کیرسه بۏینۇن اۇزا دؽر.
َد وه یه داغَ ،بیگیره یاغ.
َد وه یه َد میش لر کی“ :اینیشی می َس َو رسین ،یۏخۇبۇ مۇ؟” “دۆز باشؽما مؽ یؽقؽلدؽ َنَد ن
سؤیَلَم دین؟” َد میش.
َد وه یه سۏرمۇش الر“ :اینیش می گۆجۆنه گئَد ر ،یۏخۇش مۇ؟” “ایکیسی ده گیتَم ز ،آمما §
کۆچۆک ائَّش ک َبنی یَد ر ،اۏ گۆجۆمه گئَد رَ ”.د میش.
َد وه یه سۏرمۇش الر“ :اینیشی می َس َو رسین یۏخۇبۇ مۇ؟” “یۆک اۏلدۇقدان سۏنرا §
ایکیسینی ده شیطان آلسؽنَ ”.د میش.
َد وه یه “ :یۏقۇش مۇ َس َو رسین ،اینیش می؟” دییه سۏرمۇش الر“ ،ایکیسینین ده هللا §
َبٓالسؽنؽ َورسینَ ”.د میش.
َدوه یه َد وه الزؽم.
َدوه یه دیَکن آداما یاپان گئَرک.
َدوه یه هامۇت ،اؤکۆزه بۏینۇز یۆک َد ڲیل دیر.
َد وه یه َه نَد ک آتالتماسؽ گۆچتۆر.
َد وه یه نال اۏلماز.
َد وه یی چاالن دا بیر ،ایغَن نی چاالن دا.
َدوه یی َچ َکن بیلیرَ ،اوه چؤَکن.
َد وه یی دۆڲۆنه چاغؽرمؽش الر“ :تابانؽم یؽرتؽق اۏینایامام ،دۇداغؽم یؽرتؽق یؽرالیامامَ ”.د میش.
َد وه یی گؤردۆن مۆ؟ “کؤَش ڲینی بیله گؤرَم دیم”.
َدوه َ /د وه یی گؤردۆن مۆ؟ “یَد ن اؤلسۆن”. §
َد وه یی گؤردۆن مۆ؟ “یانؽندا گیَد ن کۆچۆڲۆنۆ بیله گؤرَم دیم”. §
َدوه یی گۆَد ن ،آغۇیۇ اۇتان بیلیر.
َد وه یی ایز ،ییڲیدی سؤز اؤلدۆرۆر.
َد وه یی ساغالم باغال سۏنرا اللها َاماَنت َات.
َد وه نین دیزینی باغال دا سۏنرا مۆَتَو ککیل اۏل. §
َد وه یی باغال دا یئنه َتَو ککۆل َات. §
اؤنجه َد وه نی باغال ،سۏنرا اللها اؽسمارال. §
َد وه یی وئَر ن یۇ الرؽنؽ دا وئریر.
َد وه یی یاردان اۇچۇران بیر تۇتام اۏتدۇر.
بیر تۇتام اۏت َد وه یه َه نَد ک آتال دؽر. §
بیر تۇتام اۏت َد وه یی یاردان اۇچۇرۇر. §
َدوه یی یَد ن ائَّش ک دیر.
َدوه یی ائَّش ک یَد ر آما یۆکۆنۆ َچ کَم ز. §
َد وه یی یل آلسا ،کئچیڲی گؤڲده آرا.
َد وه یی یۆک َد ڲیل َزَبر یؽقار.
َد وه یی یۆزدۆک ،قۇالغؽنا /قۇیرۇغۇنا َگلدیک.
َد وه یله ایتیش اۏلماز.
دؤوَلتسیز ایله بازار َای مهَ ،د وه یه قۇالغؽنؽ گؤسَت رمه.
َل
دیشی َد وه این لرسه پۏتۇغۇ بؤڲۆرۆر.
دۏغمادؽق دۏرۇما /کؤَش ڲه کؤَپن بیچیلَم ز /دۏخۇنماز.
دۆڲۆن َاوینده َد وه وار ،آچؽق آچؽق َاوه وار.
دۆنیایؽ َدوه َادیپ گیرینَم کدنسه ،ائَّش ک َادیپ بینَم سی داها ایڲی دیر.
َاَج لی َگلمیش آدامؽ َد وه اۆستۆنده بؤی /بؤڲۆ /اؽالن سۏخار.
اقین اکمه َاڲَلنیرسین ،باغ دیکمه باغالنؽرسؽن؛ َچ ک َد وه یی ،گۆت قۏیۇنۇ ،گۆنَد ن گۆنه
َبیَلنیرسین.
َال َکَس سینَد ن سۇلطانؽمَ ،د وه لر اۏلسۇن قۇربانؽم.
َالین گؤزۆ َد وه یی چؤمَلڲه ،اینسانؽ َم زارا سۏخار.
َاللی َد وه یۆز آرارَ ،ه رَکس َک ندی مالؽنؽ آرار.
َار آدؽیالَ ،دوه هامۇدۇیال سؤیَلنیر.
َارَکک دئدیڲین قارا َد وه ،اۏت الر َگلیر وه.
َا
َاسریک َد وه چۏخ یۆک َچ َکر.
َاسریک َد وه چۇللۇ دا َبللی اۏلۇر ،چۇلسۇز دا.
َاسریک َد وه نین چۇلۇ َاڲری اۏلۇر /گئَرک. §
َاسریک َد وه نین قۇیرۇغۇ گؤتۆنده گئَرک. §
ائَّش ک کۆچۆکتۆر؛ آما اۏتۇز َدوه یی یدئَیر.
َاو عکسیڲیَ ،د وه عکسیڲی.
فیلی گۆَد نَد ن سۏرَ ،دوه یی یَد نَد ن.
َگَلَج ک َدوه َدنَ ،گَلن تاوۇق یئڲ دیر.
َگلین بینمیش َد وه یه گؤر قؽسَم تی َنَر یه
َگلینین اۇشاغؽنؽَ ،د وه نین کؤسَت ڲینی.
گؤچ گئری دؤَنرسه تۏپال َد وه اؤنه دۆَش ر.
گؤڲَد ن َد وه یاغسا بیر تۆیۆ بیله بیزه دۆشَم ز.
گؤڲَد ن َد وه یاغسا کی یئر قابۇل ائتَم ز.
گۆجۆک ایسَت رسه چیفتچیڲی یۆرۆتۆر ،ایسَتَم زسه “کٓار”ؽ َد وه نین قۇیرۇغۇنا چؽخارؽر.
هان قاطؽرؽن ،یۏل َد وه نین.
َگ
هانیایؽ قۏنیایؽ بیلَم زَ ،دوه نین ویشینه گۆ لر.
َه ر اکؽل بیر اۏلسا َدوه یی یَد ن ،قۏیۇنۇ گۆَدن بۇلۇنماز.
هۏیرات َد وه گیرَم ز َاوه.
ایغنه ده هیزَم تَ ،د وه ده.
ایغنه یۇردۇسۇندانَ /د لیڲینَد ن َدوه باشؽ کئچَم ز.
ایکی َد وه چارپؽشؽر آرادا /آرا یئرده سیَن ک اؤلۆر.
ای لریَ/اسکی زاماندا َد وه هۇرما قؽغ الردؽ (َترسدی لر) ،شیمدی َکسدانه قؽغالماز.
اینجیر یاپراغؽ َد وه تابانؽ قَد ر اۏلمایؽنجا یاز َگلَم ز.
اینسانؽ اۇمۇتَ ،د وه یی هامۇت یاشا دؽر.
ایشته َدوه ،ایشته َه نَد ک.
ایت لینگه گئَد رَ ،د وه لؤنگه گئَد ر ایکیسی ده قۏناق یئرینه وارؽر*.
ایت اۆَرر َد وه یاییلؽر.
قارغانؽن کٓارؽ اۏلماسا َد وه نین سؽرتؽنؽ دؽرتؽقالماز.
قارؽشقایا بینمیشَ ،د وه یی قۇجاغؽنا آلمؽش.
قاتاردا َدوه بیر کۆکَرر.
قاتاردا بیر َد وه ،مین اؤَتر. §
کئچی شاراپ ایَچ رسهَ ،د وه یه مئیدان اۏقۇر.
َکندی َد وه سینی گۆَد ن یۏرۇلماز /یَد ن اؤلَم میش.
َکندی حاجؽ َد ڲیلَ ،د وه سی حاجؽ.
قؽرخ َدوهَ ،س کَس ن هارارَ ،ه رَکس راحتؽنؽ آرار.
قؽرخ َد وه یی بیر آرسالن گۆدئَیر.
قؽشؽن ایغنه َد لیڲی قَد ر یئرَدنَ ،دوه قَد ر سۏغۇق گیَرر.
کیمینین َد وه سی ،کیمینین دۇعاسؽ.
قۏنۇق َاو صاحبینین َد وه سی دیرَ ،نرده باغ الرسا اۏردا دۇرۇر.
کؤَش کلی َد وه ،بۇزاغؽلؽ ایَن ک ،اۇشاقلۇ قادؽن داغدا قالماز.
لؤکۆ دانؽشدۇران داشاغؽ دؽر.
مارتؽ مارتالتدؽمَ ،د وه یی بۏرتالتدؽم.
نازار َد وه یی قازانا ،اینسانؽ َم زارا سۏخار.
نازار َد وه یی چؤمَلڲه ،اینسانؽ سینه سۏخار. §
نه بیلیریم ،نه گؤردۆمَ ،دوه یی یَد ن اؤلسۆن.
نه َد وه یۆرۆسۆن ،نه چان َس سَلنسین /اؤتسۆن.
نه لر َگ لدی نه لر کئچدی َفَلکَتن ،اۇن اه لرَکن َدوه کئچدی کَتن.
َاَل
نه اۇممۇشدۇق نه اۇماردؽق َفَلکَتن ،اۇن اه لرَکن َدوه کئچدی َاَلکَتن. §
نه لر َگلدی ،نه لر کئچدی َفَلکَتن ،دۇیۇلمادؽ َدوه کئچدی َاَلکَتن. §
نه لر َگلدی ،نه لر کئچدی َفَلکَتن ،قاطؽر ایله َدوه کئچدی َاَلکَتن. §
نۇر گؤرَم دیک حاجؽیؽَ ،د وه اۆستۆنده اؽالن سۏخار.
اۏل واقته َد ک یا َدوه ،یا َد وه جی.
اۏل واقته َد ک یا َدوه ،یا َد وه جی ،یا اۆستۆنَد کی حاجؽ اؤلۆر. §
اؤکۆز َبسله َاوی گؤتۆرسۆن ،دۏرۇم َبسله تۇرلۇق گؤتۆرسۆن.
اؤلۆم بیر َدوه دیر کیَ ،ه رَکسین قاپؽسؽنا چؤَکر.
سالما َدوهَ ،گلَم ز َاوه.
سارهۏش َد وه نین چۇلۇ یانمؽش.
َس ن هۏتَ ،بن هۏت ،بۇ َد وه یه کیم وئریر اۏت؟
َس ن هۏتَ ،بن هۏتَ ،د وه یه کیم دؤکسۆن اۏت؟ §
سۆرره َد وه سی آغؽر گئَد ر.
شاهین َد وه آوالماز.
شاهینله َد وه آوالنماز. §
َا
شاهین کۆچۆکتۆر ،ت یئر؛ َد وه بؤیۆکتۆر ،اۏت یئر.
شۇبات“ :یا ایتی سۏلدۇرۇرۇم ،یا َد وه نین قۇیرۇغۇنا چؽخارؽمَ ”.د میش.
تاشاغؽنا وۇرماقال َد وه کۆکَرَم ز /اۆرکَم ز.
تۏپا آلؽشان َد وه ،داوۇلدان قۏرخماز.
اۇممادؽق حاجؽیؽ /هۏجایؽ /تالیهسیز حاجؽنؽ َد وه اۆستۆنده اؽالن سۏخار.
فۇقارایؽ َد وه اۆستۆنده اؽالن اؽسؽرؽر. §
قؽسَم تسیز َکروانجؽنؽ َد وه سؽرتؽندایَکن ده کؤَپک اؽسؽرؽر. §
اۇزۇن یۏل الرؽن ایزینی َد وه بیلیر.
یا بۇ َد وه یی گۆتَم لی /گۆَد رسین ،یا بۇ دییاردان گیتَم لی /گئَد رسین.
یا َد وه ،یا َد وه جی ،یا دا َد وه َد کی حاجؽ.
یاواشلؽق ایله مین قاتار َد وه یی بیر اۇشاق یَد ر ،بیر ده کۆکَر رسه مین آدام زاپت َاَدَم ز.
یمه َگلینجه تۏپ َد وه سی ،یۆکه َگلینجه چؤپ َد وه سی.
اؽالن َکندی َاڲریسینه باخماز دا “َد وه نین بۏینۇ َاڲری” دئَیر.
اؽالن َکندی َاڲریسینی بیلَم ز َد وه یه “بۏینۇن َاڲری” دئَیر. §
ییڲیدی آرَ ،د وه یی َز لَبر یؽقار.
یۏل بۆکه بۆکهَ ،د وه چؤکه چؤکه.
یۇ الرسؽز َد وه یئدیلَم ز.
یۇ الرسؽز آتا بینیلَم ز ،یۇ الرسؽز َد وه یئدیلَم ز. §
یۆک َد وه سی باغؽرغان اۏلۇر.
یۆکلۆ َدوه دینَلنَم ز.
یۆکۆ َچ َکن َد وه بۏزۇ الر.
یۆکۆن آغؽرؽنؽ بؤیۆکَ /ارَکک َد وه یه یۆکله دیر لر.
یۆکۆنۆ خۏرۇز داشؽر ،گؤنلۆنۆ َدوه.
یۆکۆنۆ سیَن ک گؤتۆرۆر ،نامۇسۇنۇ َد وه گؤتۆَرَم ز.
َزمَبَرکچی َد وه سی ،کؤسه هئچ قۇالق آسماز.
َز نگین َد وه یه بینمیش“ ،قاَد م اۏالَ ”.د میش لر ،فۇقارا ائَّش ڲه بینمیش“ ،هارادان بۇلدۇن؟” َد میش لر.
دئییم لر:
باغدات والیسینین َد وه لری چاتالمؽش ،داغ الرداکی آیؽالرا َن ؟
َبَس َر ک کیمی آدام.
َبی َد وه سی کیمی یان َگلیپ َگویش َگتیریرَ /گتیرَم ک.
داها نه لر؟ یۏخ َد وه َ /د وه نین باشؽ.
دامدا َد وه آختارماق.
َد ریادا بالؽق تۇتماق َد وه یی هامۇتال اۇتماق.
َد وه آدؽمؽ.
َد وه باغؽرتان.
َد وه بۏینۇزۇ کیمی یۏخ اۏلمۇش.
َدوه َد ڲیل کی یئدی یئرینَد ن بۏغازالنسؽن.
َدوه دیشی کیمی آدام.
َد وه دۇداقلؽ.
َد وه کیمی آغزؽ کؤپۆک ساچماق.
َد وه کیمی آرخایا سییمه.
َد وه کیمی بۆلبۆل لر.
َد وه کیمی دۏغرۇ یئری یۏخ.
َد وه کیمی هامۇتدان یئریک.
َد وه کیمی لؤک لؤکۆ یۆرۆَم ک.
َد وه گیتدی یۇ الرؽنؽ آرار.
َد وه گیتدی ،قۇالغؽنؽ مؽ آرؽیۏرسۇن؟ §
َد وه گؤتۆ /قؽچؽ یاغالماق.
َد وه هامۇتۇ کیمی.
َدوه هامۇتۇ اۇتار کیمی.
َد وه قؽالوۇزۇ کیمی َه َم ن اؤنه دۆَش ر.
َدوه کینی.
َد وه کینی گۆتَم ک /تۇتماق.
َد وه قۇالقلؽ سۏمۇن آیاقلؽ.
َدوه کۆٓالهؽ.
َد وه نالبانتا باخار کیمی باخماق.
َد وه نه حالدهَ ،د وه جی نه حالَد ؟
َد وه اۏلماق.
َدوه َتلاللؽ.
َد وه تؽمارؽ.
َد وه اۆستۆنده اۇیۇز اۏلماق.
َد وه یاپماق /یاپؽلماق.
َد وه یۆرۆیۆشۆ.
َد وه ده قۇالق.
َد وه ده پیره اۏلماق.
َدوه َد ن قۇالق گؤسَترَم ک.
َد وه نین باشؽ.
َد وه نین نالبانت دۆککٓانؽنا باختؽغؽ کیمی باخماق.
َد وه نین اؤنۆ َانگۆرۆی* ایندی.
َد وه نین پابۇجۇ.
َد وه سی حاجؽ.
َد وه سی حاجؽ اۏلماق. §
َد وه یه بینیپ یاردا گیزَلنمه.
َدوه یه بینَم ک.
َدوه یه هامۇتۇنۇ زامانؽندا گییدیرمک.
َد وه یه َه نَد ک آتالتماق.
َد وه یه عاید اۆَر ر کیمی.
َد وه یه کۆٓاله ،خۏرۇزا َپچه گیی دیریر /گییدیرمک.
َدوه یه َم ردیَو نسیز بیَن ر /بینَم ک.
َدوه یی چؤَک رتیپ ده قۏالن دۏقۇما.
َدوه یی َد وه یه چاتماق.
َد وه یی دیزینَد ن پیَر نی گؤزۆنَد ن وۇرماق /وۇرۇر.
َد وه یی دیزینَد ن وۇرماق.
َد وه یی دۆزه چؽخارماق.
َدوه یی هامۇتۇیال اۇتار /تۇتار الر /اۇتماق.
َد وه یی اؽه دؽرؽپ غۏالن دۏقۇمایا گئَد ر.
َد وه یی قۇجاغؽنا آلمؽش ،قارؽشقایا بیَن ر.
َد وه یی قۇیرۇغۇندان تۇتماق.
َد وه یی یۏخۇشا سۆرمه.
َد وه یی یۆزدۆک قۇالغؽ قالدؽ.
َاولییا َد وه سی.
حاَلپ یۏلۇندا َد وه ایزی آختارماق /می آرارسؽن؟ /سایماق.
اینادؽنؽ بیر قاتار َد وه َچ کَمَم ک.
لؤک کیمی اۏتۇرماق.
لؤکۆ َبڲنَم میش َد وه کیمی َتپمه سالالما /سالالماق.
مایا کیمی قؽز.
پیَر نی َد وه یاپماق.
سانا القؽردؽ آنالتماقَ ،د وه یه َه نَد ک آتالتماق.
سیوریسیَن ڲی سۆزۆپَ ،د وه یی هامۇتۇ ایله اۇتماق.
سۆرره َد وه سی کیمی آغؽر گئَد ر.
سۆرره َد وه سی کیمی دۏنانمؽش.
تۇز َد وه سی کیمی بؤڲۆرَم ک.
یا َدوه ،یا َد وه جی.
یا َد وه ،یا َد وه جی ،یا اۆستۆنَد کی حاجؽ. §
یا َد وه جی اۏل ،یا َد وه جی اۏل َد میش لر. §
یۏق َد وه نین باشؽ /نالؽ.
یؤرۆک لرین َد وه چانؽنا َبنَزَم ک.
َز هیردی اۇتدۇمَ ،د وه یی گۆتدۆم ،یئنه یارانامادؽم.
َدوه قۇبۇ
آتاسؤز لری:
َل
َد وه قۇبۇ نه اۇچار نه یۆک نیر.
َد وه قۇبۇ یۆکه َگلینجه قانادؽنؽ ،اۇچماغا َگلینجه آیاغؽنؽ گؤسَتریر.
َد وه قۇبۇ یۆکه َگلینجه “قۇشۇم” ،اۇچمایا َگلینجه “َد وه ییم” دئَیر.
َد وه قۇبۇ کیمی یۆکه َگلینجه “قۇشۇم” َدر ،اۇچماغا َگلینجه “َد وه ییم” دئَیر. §
َد وه قۇشۇنا“ ،اۇچ” َدمیش لرَ“ ،د وه ییم” َد میش“ ،قۏش” َد میش لر”،قۇشۇم” َد میش. §
َد وه قۇشۇنا“ ،یۆک َگتیر” َد میش لرَ“ ،بن قۇشۇم” َدمیش“ ،اۇچ” َد میش لرَ “ ،بن َد وه ییم “ §
َد میش.
َد وه قۇشۇنا“ ،یۆک َگتیرَ ”.دمیش لرَ“ ،بن قۇشۇم” َدمیش“ ،اۇچ” َد میش لرَ“ ،د وه اۇچار مؽ؟” §
َد میش.
دئییم لر:
َد وه قۇبۇ کیمی.
َد وه قۇبۇ کیمی باشؽنؽ قۇما گؤمَم ک /سۏخماق.
دۏغان
آتاسؤز لری:
باز بازال ،قاز قازالَ ،ک ل تاوۇق تۏپال خۏرۇزال.
چیفتچی َالینه دۏغان یاقؽشماز.
قۇتسۇز قۇشۇن یۇواسؽ دۏغان یانؽندا اۏلۇر.
میسافیر بیرینجی گۆن یشیلباشلؽ دۏغان؛ ایکینجی گۆن باشؽ َکسیک سۏغان؛ اۆچۆنجۆ گۆن
قاهپه اۏغلۇ قاهَپَد ن دۏغان.
َس یَر ک َگَلن دۏغان اۏلۇرَ ،ه ر گۆن َگَلن سۏغان اۏلۇر.
دئییم لر:
چیفتچی َالینه دۆشمۆش دۏغان.
شاهَکن شاهباز اۏلماق.
دۏنۇز
آتاسؤز لری:
آچ آرسالندان تۏق دۏنۇز یئڲ دیر.
آچ دۏنۇز دارؽدان چؽخماز.
عاغؽل ایتسیز ایسه دۏنۇز َتَپیه چؽخار.
آهماق اۏالنا سؤز آنالتماقدانسا داغدا دۏنۇز گۆتَم ک یئڲ دیر.
آقؽلسؽز باش صاحبینه دۏنۇز گۆتدۆرۆر.
آناسؽنا یاخؽن قؽزدان ،اۏرمانا یاخؽن دۏنۇزدان قۏرخ.
آنؽزا َگلَم دیک دۏنۇز اۏلماز.
آت قؽلؽندان فؽرچا اۏلماز ،دۏنۇز قؽلؽندان اۏلۇر.
آتؽن قۇالغؽنؽ َک سین یئنه آت دؽر ،دۏنۇزۇن قۇالغؽنؽ َک سین یئنه دۏنۇزدۇر.
آوغار اؤلدۆ چان دۏنۇزا قالدؽ*.
َبال َو رسین /چارپسؽن دۏنۇزۇن آالجاسؽنا دا قاراجاسؽنا دا.
َبن بیلَم ز میڲیم گۆتدۆڲۆم دۏنۇزۇن هۇیۇنۇ؟
بیر َاوده ایکی قؽز اۏالجاغؽنا داغدا دۏنۇز اۏلسۇن.
بیر طَرفیم َد نیز بیر طَرفیم دۏنۇز.
داغدا َپلیدین ایڲیسینی دۏنۇز یئر.
دارؽ اکَم ڲی دۏنۇزا دؤوَلت.
َا
دارؽیا دۏنۇز دادانماسؽن ،وه شئیه.
َد ڲیرَم نده َگَزن دۏنۇزلۇغا دۆَش ر.
َد نگینه َگلَم دیک دۏنۇز اۏلماز.
دؤوَلت /آغا مالؽ َد نیز یئَمَین دۏنۇز.
میرٓی مالؽ َد نیز ،یئَمَین دۏنۇز. §
دیشیسینی قؽسقانمایان دۏنۇزدۇر.
دۏنۇز بۇرنۇنۇن دۏغرۇسۇنا گئَد ر.
دۏنۇز دۏغرۇسۇنا گئَد ر. §
دۏنۇز َچ بی َد یینجه چالؽ دۏالشؽر. َل
دۏنۇز َد ڲَن کسیز گئَد ر.
دۏنۇز َدریسینَد ن پۏست اۏلمازَ ،اسکی دۆشمان دۏست اۏلماز.
دۏنۇزدان پۏست مۏسقۏفتان دۏست اۏلماز. §
َاسکی دۆشمان دۏست اۏلماز ،دۏنۇز َدریسینَد ن پۏست اۏلماز. §
دۏنۇز دۏنۇزا دۆشتۆ ،یۏلۇمۇز دۆزه دۆشتۆ.
دۏنۇز دۏنۇزدان دۏغار.
دۏنۇز دۏنۇزۇ چالماز.
دۏنۇز گؤردۆڲۆنۆ چا الر.
دۏنۇز هۏرت هۏرتۇنۇ بؤیۆڲۆنَد ن اؤغَرنیر.
دۏنۇز قارنؽنؽ دۏیۇرۇنجا یئدیڲی قابؽ َد ویریر.
دۏنۇز نه بیلیر َج وَه رین قؽیَم تینی.
دۏنۇز پیسلیک یئمیه تؤوبه ائتَم ز.
دۏنۇز سؽقتا َاڲَلنیر.
دۏنۇز سؽرتۆستۆ یاتمایؽنجا گؤڲاۆزۆنۆ گؤَرَم ز.
دۏنۇز تۆیۆنۆ بؽراخؽر ،هۇیۇنۇ بؽراخماز.
دۏنۇز وۇرۇلدۇغۇ یئره گئَد ر.
دۏنۇز یاورۇسۇنۇن قۇالغؽنؽ سؽقؽنجاَ ،س سینی دۇیان دۏنۇز الر قۏشار تۏپالنؽر.
دۏنۇز یؽقتؽغؽ کئچغی بیلیر.
دۏنۇزا دۏالنماقدانسا چالؽیا دۏالنماق یئڲ دیر.
دۏنۇزدان بیر قؽل قۏپارماق هۆَنر دیر.
دۏنۇزدان بیر قؽل َچ کَم ک کٓار دؽرَ /س واپ دؽر. §
دۏنۇزدان بیر تۆی َچ کَس ن اۏ دا بیر غانئعَم ت دیر. §
دۏنۇزدان قؽل َچ کَم ک آسرؽ دؽر. §
دۏنۇزدان قؽل قۏپارماق هۆَنر دیر. §
دۏنۇزدان بیر قۇرشۇن َاسیرَگنَم ز.
دۏنۇزدان اینسان دۏغماز.
دۏنۇزدان دۏنۇز دۏغار ،قۏیۇندان قۏیۇن. §
دۏنۇزدان تۏقلۇ دۏغماز. §
دۏنۇزدان قۏرخان دارؽ اکَم ز.
دۏنۇزۇ آن چۏماغؽ /بالتایؽ حاضؽرال.
دۏنۇزۇ بۇلسا قۇیرۇغۇندان اۇتار.
دۏنۇزۇ دۏنۇزال تۇتدۇرۇر الر.
دۏنۇزۇ ایته تۇتدۇرۇر الر.
دۏنۇزۇ َکسَس ن قانؽ یئنه اۏرمانا اکار.
دۏنۇزۇن بیتینی آیاغا قۏیسان باشا چؽخار.
دۏنۇزۇن بۇرنۇنۇ َکسَم یله اۏلۇر مۇ دانا؟
دۏنۇزۇن بۇرنۇنۇ قۇالغؽنؽ َک سمیش لر ،یئنه دۏنۇز یئنه دۏنۇز.
دۏنۇزۇن گؤنلۆنَد ن دۏقۇز تۏپ َبز کئچر.
دۏنۇزۇن قۇیرۇغۇنۇ َکسَس ن یئنه دۏنۇزدۇر.
دۏنۇزۇن یاییلمادؽغؽ سۇسۇزلۇغۇندان.
َاوده هیزَم تکٓار بۇلۇنۇر ،داغدا دۏنۇز.
فاره نین آتدؽغؽ ،دۏنۇزۇن دۆرتدۆڲۆ ،قارؽنؽن یؽرتدؽغؽ.
حاجؽ حاجؽنؽ آرافاتتا ،اۇیۇز اۇیۇزۇ ساواقتا /سؽجاقتا ،دۏنۇز دۏنۇزۇ باتاقتا بۇلۇر.
ایت دیشینه دۏنۇز َدریسی.
قارغا کیمی آر ائتَم لی ،دۏنۇز کیمی دۏغرۇ گیتَم لی ،عاید کیمی سادؽق اۏلمالؽ.
قاوغا َنَد ن اۏلۇر؟ “دۏنۇز اۏغلۇنۇن کؤرۆنَد ن”
قایؽردؽغؽن دۏنۇزۇن قؽرخ باتمان یاغؽ چؽخار.
کئچی شاراپ اۆچۆنجه “َبن دۏنۇز آوؽنا گیدیرامَ ”.د میش.
قۇران اۏقۇماقال /یالوارماقال دۏنۇز دارؽدان چؽخماز.
قۇیرۇغۇنۇ َکسَس ن ده دۏنۇز ،قۇالغؽنؽ َکسَس ن ده.
اۏرمان اۏلۇر دا دۏنۇز اۏلماز مؽ؟
َا
َتک شیشته بۇلۇنسۇن دا دۏنۇز تی اۏلسۇن.
تۏق دۏنۇز دارؽیا وۇرماز.
تۏق دۏنۇز یۇالف یئمز. §
یاغلؽ دۏنۇز ،یاغلؽ چاما سۆرتۆنۆر.
یاوۇز آت اؽسسؽنا دۏنۇز گؤتۆرۆر.
یاوۇز /یامان باش اؽسسؽنا /صاحبینه دۏنۇز گؤتۆرۆر.
یمیشین /علمانؽن ایڲیسینی دۏنۇز یئر.
یتیم باشؽ تۇتاجاغؽنا ،دۏنۇز باشؽ تۇت.
یۇنۇس دا اؤلسه کٓار ،دۏنۇز دا اؤلسه کٓار.
یۇنۇس گئَد ر دۏنۇز قالؽر /دۏنۇزۇ َگلیر.
دئییم لر:
َبسیلی دۏنۇز کیمی اۏلماق.
بیتلی دۏنۇز.
بۏجۇق دۏنۇزا دؤنَم ک.
بۏینۇ دۏنۇز بۏینۇ کیمی دؤنَمَم ک.
داغدا دۏنۇزۇ عکسیک.
دۏنۇز کیمی بۇرنۇنۇن دۏغرۇلتۇسۇنا گیتَم ک.
دۏنۇز کیمی عینادچؽ .
دۏنۇز کیمی اۏلماق.
دۏنۇز کیمی شیشَم ک.
دۏنۇز کیمی تؽقؽنماق.
دۏنۇز قۇرشۇنۇ یئمک.
دۏنۇز سؽقؽسؽ.
دۏنۇز تۏپۇ کیمی اۏلمۇش الر /اۏلماق.
دۏنۇزا داالنما /داالنماق.
دۏنۇزا َدڲَن کسیز گئَد ر /گیتَم ک.
دۏنۇزدان َبَتر.
دۏنۇزدان بیر قؽل َچ کَم ک.
دۏنۇز الرؽ یایالیا گیتَم ک.
دۏنۇزلۇغۇ اۏلماق /تۇتماق.
دۏنۇزلۇغۇ اۆستۆنده اۏلماق. §
دۏنۇزلۇق ائتَم /ائتَم ک.
دۏنۇزۇ بایؽرا وۇرماق.
دۏنۇزۇ قۇیرۇغۇندان تۇتار /تۇتماق /اۇتماق.
دۏنۇزۇن غۏق دئدیڲی یئر.
گۆتدۆڲۆ دۏنۇزۇ بیلَم ک.
قۇرشۇن یئمیش دۏنۇز کیمی گیدییۏر /گیتَم ک.
پارایؽ دۏنۇزۇن بۏغازؽنا تاقمؽش الر دا “دۏنۇز آغا” دییه چاغؽرمؽش الر.
یابان دۏنۇزۇ کیمی هۏمۇردار.
یابانٓی دۏنۇز الر کیمی سال دؽرماق.
یۏز دۏنۇزا تۏز یاالتمام.
َاژَدرها
آتاسؤز لری:
قارؽشقا یۇواسؽندا َاژَدرها یاتار.
ائنیک باخؽنؽز عاید
ائَّش ک
بۇ بؤلۆمده “َم رَک ب و سؽپا”لؽ آتاسؤز لری و دئییم لر ده بۇلۇنماقدا دؽر.
آتاسؤز لری:
آَج می نالبانت فاقیر /غٓاوۇر ائَّش ڲینده اؤغَر نیر.
آَج می نالبانت َکندینی چینَگَن /کۆرت ائَّش ڲینده َدَنر. §
اقساق ائَّش ڲین کؤر نالباندؽ اۏلۇر. §
اق ائَّش ڲین کؤر نالباندؽ اۏلۇر. §
آجؽمؽش ائَّش ک قاطؽردان یڲین گئَد ر.
آچ ائَّش ک پاالنؽنی یئر.
آچؽق قاپؽدان آت دا گیَرر ،عاید ده ،ائَّش ک ده.
آدام آدام دؽر اۏلماسا دا پۇلۇ ،ائَّش ک ائَّش ک دیر اۏلماسا دا چۇلۇ.
آدام ائَّش ڲینَد ن ،قارؽ دؤَش ڲینَد ن َبللی اۏلۇر.
آدام ساندؽق ائَّش ڲی ،آلنؽمؽزا َد ڲدی داشاغؽ.
آدام ساندؽق ائَّش ڲی ،آلتؽنا آچتؽق دؤَش ڲی؛ باختؽق آدام َد ڲیلمیش ،آلتؽندان َچ کتیک دؤَش ڲی.
آدام ساندؽم ائَّش ڲی ،آلنؽما وۇردۇ چیفَتیی.
آدام ساندؽم ائَّش ڲی ،چیفته َس ردیم دؤَش ڲی. §
آغؽر یۆکۆن زحَم تینی ائَّش ک بیلیر.
آهؽردا ائَّش ک ده بارؽنؽر ،اینسان دا.
آقؽللؽ آدام ائَّش ڲینین تۏرباسؽنؽ اۇنۇتماز.
اقلؽ باشدان آالن ،ائَّش ڲی داغدان داشدان این دیریر.
اقلؽنؽ ائَّش ڲه َورمه َچ َک ر آرپا تارالسؽنا.
اقساق ائَّش کله یۆکَس ک داغا چؽخؽلماز.
آلچاجؽق ائَّش ڲه بینَم سی قۏالی دؽر.
آلچاجؽق ائَّش ڲه کیم اۏلساَ /ه رَکس بیَنر. §
آلچاجؽق ائَّش ک بینَم یه قۏالی دؽر ،یۆنلۆجه قۏیۇن یۏلمایا قۏالی دؽر. §
آلچاجؽق ائَّش ک ،پاالنؽ َگوَش ک. §
آلچاق ائَّش ک بینَم یه قۏالی ،اؤکسۆز اۇشاق دؤوَم یه قۏالی. §
آلچاق ائَّش ڲین تؽمارؽ قۏالی دؽر.
آلچاق ائَّش ک تؽمارالنمایا َگَن ز (قۏالی) اۏلۇر. §
آلچاق ائَّش ک َه ر گۆن سؽپا.
ٓالیمله دانؽشۇرسان کٓاه گۆل اۏلۇرسۇن ،کٓاه چیَچ ک؛ جاهیلله دانؽشۇرسان کٓاه قاطؽر اۏلۇرسۇن
کٓاه ائَّش ک.
هللا ائَّش ڲه بۏینۇز َورَس یدی ،دۆنیایؽ داغؽ دؽردؽ.
هللا فاقیر قۇلۇنۇ َس ویندیرمک ایسَتیینجه ،ائَّش ڲینی قایَبت دیریپ بۇلدۇرۇرمۇش.
اللهؽن ایشییله ،ائَّش ڲین یاشؽ بیلینَم ز.
آلتمؽش پارالؽق َم رَک بین اۏتۇز پارالؽق سؽپاسؽ اۏلۇر.
آنؽران ائَّش ڲین باشؽنا وۇرۇلماز.
آپتال ائَّش ڲه بینینجه آغا اۏلدۇم زانَن تمیش؛ قار زیبیللیڲه یاغؽنجا داغا یاغدؽم زانَن تمیش.
آپتال ائَّش ڲه کیم اۏلسا بیَنر.
آپتالؽن ائَّش ڲی زۏنغۇلدامؽش دا “اینشالاله قۏجامؽش” َد میش.
عاریف اۏالن آن الر ،ائَّش ک اۏالن دینَلر.
آرپا ایسَت ر ائَّش ڲی یۏخ ،چارؽق ایسَت ر اۇشاغؽ یۏخ.
آسلؽ َکمَد ن ایڲیلیک اۏلماز ،قاطؽرؽن باباسؽ ائَّش ک.
آت ائَّش ڲین آرتؽغؽنؽ یئمز.
آت گیدینجه َم رَکب لر یئم قالؽر.
آت مۇرات ،قاطؽر دؤوَلت ،ائَّش ک قؽسَم تَ ،دوه غۇرَبت دیر.
آت بازارؽندا ائَّش ک ساتؽلماز.
آت مئیدانؽندا ائَّش ک زؽرالماز. §
َگ َا
آت صاحبینَد ن ائَّش ک سیر نَم ز.
آت یئرینه ائَّش ک باغالدؽ /باغالنماز.
ائَّش ک آت یئرینه َچ کیلَم ز. §
آتؽن یئرینه ائَّش ک باغالنماز. §
آت یؽقؽلؽرَ ،د وه اؤلۆر.
آتا بینه نین َه یَبسینده سارؽ سارؽ آلتؽن ،ائَّش ڲه بینه نین َه یَبسینده سارؽ سارؽ سامان.
آتا قامچؽ ائَّش ڲه چؽلبؽر.
آتاسؽز اۇشاق ،یۇ الرسؽز ائَّش ک کیمی دیر.
آتؽ آتا ،ائَّش ڲی ائَّش ڲه قۏشمالؽ.
آتؽ ائَّش کله باغال یا نالؽنؽ یا هۇیۇنۇ.
آتؽ ائَّش ڲین یانؽنا باغ الرسان هۇیۇ َد ڲیشیر §
آتؽ ائَّش ڲین یانؽنا باغ الرسان یا تۆیۆنَد ن قاپار یا هۇیۇندان. §
آتؽن آرتؽغؽ ائَّش ڲی دۏیۇرۇر.
آتؽن چالؽشدؽغؽ ائَّش ک اۆچۆن دیر.
آتؽن گیتدیڲی یئرَدن ائَّش ک ده گئَد ر.
آتؽن پیسسۆ ائَّش ڲه آیاق اۇیدۇرۇر.
آتؽن اؤلۆسۆَ ،بیگیرین /ائَّش ڲین دیریسی.
آتال ائَّش ڲی آیؽران َس َم ر دیر.
آتال ائَّش ک بیر َد ڲیل.
آتال ائَّش ک یارؽشاماز /یارؽشماز.
آتال یۏال گیَد ن ائَّش ڲین وای حالینه.
آت الر َتپیشیر آرادا ائَّش ک لر اؤلۆرَ /ازیلیر.
آهؽردا آت َتپیشیر ،ائَّش ڲه غادرۏلۇر. §
آت َتَپر ،قاطؽر َتَپر ،آرادا ائَّش ک قالؽر اؤلۆر. §
آتال ائَّش ک َتپیشینجه آرادا صاحبی َازیلیر. §
آتال قاطؽر دؤوۆشۆرَ /تپیشیر ،آرادا ائَّش ک َازیلیر. §
آتلؽ آدام ائَّش کلینین هٓالینَد ن نه بیلسین.
آتلؽ آَس س ائَّش کلییه َس الم َورَم ز. §
آتدان دۆَش ن اؤلَم میش ،ائَّش کَد ن دۆَش ن اؤلمۆش.
آتدان دۆَش نه یۏرغان دؤَش ک ،ائَّش کَد ن دۆَش نه قازما کۆَر ک. §
آتدان قاالنؽ ائَّش ڲه دؤَکر لر.
آورادؽن قارنؽندان سؽپایؽ ،سؽرتؽندان سۏپایؽ عکسیک ائتَم یَج کسین.
آورادؽن مالؽ ،ائَّش ڲین نالؽ.
قارؽنؽن مالؽ ،ائَّش ڲین مالؽ. §
آیاغؽنؽ یئرَدن َکسسین ده ایسَترسه ائَّش ک اۏلسۇن.
باغؽنؽ َبلَلت ده سات ،ائَّش ڲینی نالالت دا سات.
باق زامانا زامانا قارغا وۇردۇ شاهانا ،ائَّش ک لر آرپادان بؽقتؽ ،کۆَه یالن خاصَرت سامانا.
باش اۏل دا ائَّش کباشؽ اۏل.
َبداوا ائَّش ک آتدان یۆغرۆک اۏلۇر.
َبکله ائَّش ڲیم ،یاز َگلسین یۏنجا یییسین.
َبکله ائَّش ڲیم گؤزله ،یاز َگله ،صاحبین سانا یۏنجا َوره. §
َبن آرادؽم َم نگۆچ َگَبلی ،اۏ َگ لیر یانؽ سؽپالؽ.
َبن َس نی ائَّش ک کیمی َس ودیمَ ،س ن َبنی قاطؽر کیمی َتپتین.
َبنَ /س ن ائَّش ک اۏلدۇقدان سۏنرا َس َم ر وۇراجاق چۏخ بۇلۇنۇر.
بین دؤنه سؤیله ائَّش ڲه ،بیر دیرَه م /بیر دؤنه اینَم ز آشاغؽ.
بین قۏیۇنلۇ بابان قاالجاغؽنا ،بیر ائَّش کلی آنان قالسؽن.
بیر آخؽردا آت دا بۇلۇنۇر ائَّش ک ده.
بیر تۏپال ائَّش ک َک روانؽ یاردان اۇچۇرۇر.
بۏستانا دادانان ائَّش ڲین ،قۇالغؽ قۇیرۇغۇ اۏلماز.
بۏش ائَّش ڲه یۆک وۇران /آتان چۏخ اۏلۇر.
بۏش ائَّش ک یۏرغا گئَد ر.
بۏش تۏربایا ائَّش ک بیله َگلَم ز.
بۏش تۏربایال ائَّش ک تۇتۇلماز. §
بۏز ائَّش ک سییاه اۏلماز.
بۇلۇت گئَد ر شاما َچ ک ائَّش ڲینی داما ،بۇلۇت گئَد ر آیدؽنا ،گیت ایشینه قایدؽنا.
جابا وئریلن ائَّش ڲین دیشینه باخؽلماز.
َک
جاهیلین ٓالیم قاتؽندا سؤزۆنۆن میکتارؽ یۏخ؛ ندی ائَّش ک ،گییدیڲی چۇل ،باش ؽنؽن یۇ الرؽ یۏخ.
جانؽ یانان /آجؽمؽش ائَّش ک آتدان یۆغرۆک اۏلۇر.
جانؽ آجؽیان ائَّش ک ،آتؽ کئچر. §
چاباالیان ائَّش ک َدڲیرَم نه گئَد ر.
چالؽشان ائَّش ڲین بۏینۇ بۏنجۇقلۇ اۏلۇر.
َچ رچینین چاغؽردؽغؽنا اینانمؽیۏر دا ائَّش ڲین باغؽردؽغؽنا اینانؽیۏر.
چؽپالق َچ ری ،آچ ائَّش ڲه نئچهار.
چینَگن ائَّش ڲی اؤنَد ن گئَد ر.
اۇشاقلۇ آورات ،سؽپالؽ ائَّش ک ایله یۏلدا گئدیلَم ز.
چۏخ َبسَلَنن ائَّش ک لر ،آتالرال َتپیشیر.
داغدا ائَّش ک اؤلۆر زارارؽ َاوه اۏلۇر.
داالبا َگلمیش ائَّش ڲین گؤزۆ دؽشاردا اۏلۇر.
دامغالؽ ائَّش ڲی َه رَکسٓ /اَلم تانؽر.
َد ه َدَمَد ن یۆرۆین ائَّش ک ،تۇت َدَمَد ن تۇتان اۇشاق کیمیسی یۏخ.
َدلی ائَّش ک اکؽللؽ سؽپا قۇنالماز.
َد لی مارت َدلَلندیَ ،بیگیر /ائَّش ک چۇلالندؽ.
َد لینین ،آتؽ ائَّش ڲی اۏلماز.
َدَر نی کئچینَج یه قَد ر َم رَکبه دایؽ َدر لر.
َد وه آدؽنؽ ساتار ،ائَّش ک اۏدۇنۇ.
َدوه آهماق اۏلدۇغۇندان قؽالوۇزۇ ائَّش ک دیر.
َد وه بؤیۆکتۆر آمما بئشینی /دۏقۇزۇنۇ بیر ائَّش ک یَد رَ /چ َکر.
بیر قاتار َدوه یی بیر ائَّش ک یدئَیر. §
َد وه ده بۏی وار آما ائَّش ڲین آردؽنا دۆَش ر. §
َد وه ده ده بۏی وار آما قؽرخؽنؽ بیر ائَّش ک َچ َکر. §
َد وه ده قالؽپ وار آمما قاتارؽنؽ بیر ائَّش ک َچ کییۏر. §
ائَّش ک کۆچۆکتۆر آما دۏقۇز َد وه یی گۆَدر /یدئَیر. §
قؽرخ َد وه یه بیر ائَّش ک. §
َد وه نه قَد ر بؤیۆک اۏلسا ،یئنه ائَّش ڲه یۆکتۆر.
َد وه اؤلۆرسه ائَّش ڲه یۆک اۏلۇر. §
َد وه سیلکینسه ائَّش ڲه یۆک چؽخار. §
َد وه سیلکینتیسی ائَّش کده یۏخ دۇر. §
َدوه نین َدریسی ائَّش ڲه یۆکتۆر. §
َد وه نین سیلکینتیسی ائَّش ڲه یۆک اۏلۇر. §
َد وه نین یۆکۆ ائَّش ک یۆکۆ اۏلۇر. §
اؤلمۆش َدوه نین َدریسی ائَّش ڲه یۆکتۆر. §
َدوه َد ن دۆشه نین آناسؽ آغالمامؽش ،ائَّش کَد ن دۆشه نین آغالمؽش.
َد وه یه سۏرمۇش الر“ :اینیش می گۆجۆنه گئَد ر یۏخۇش مۇ؟” “ایکیسی ده گۆجۆمه گیتَم ز آمما
کۆچۆک ائَّش ڲین َبنی یدَم سی گئَد ر گۆجۆمهَ ”.د میش.
َدوه یی یَد ن ائَّش ک دیر.
َدوه یی ائَّش ک یَد ر آمما یۆکۆنۆ َچ کَم ز. §
دؤوَلتلینین ائَّش ڲینه بیله یالدؽزلؽ چۇل وۇرۇلۇر.
دؤوَلتَتن ایَنن کیشی آتدان ائَّش ڲه بینمیش کیمی دیر.
دیرَگ نی ییین سؽپا بیر داها َگ لیر می ساپا؟ /یاناشماز ساپا /هارمانا َگلَم ز.
دۏقۇز چۇلها بیر ائَّش ڲه یۆکَلتیلَم ز.
دۏقۇز قاطؽرؽن یَدَم دیڲی قاطؽرؽ بیر ائَّش ک یدئَیر.
دۆنیایؽ َد وه َادیپ گیرینَم کدنسه ائَّش ک َادیپ بینَم سی داها قۏالی دؽر.
دۆشۆن به آدام دۆشۆن ،ائَّش ک می آلؽنؽر قؽشؽن؟
َال َالی بیلیر ،ائَّش ک یۏلۇ.
َال َالین ائَّش ڲینی تۆرکۆ سؤیَلیَر ک /یؽرالیؽ یؽرالیؽ آرار.
َال َالین ائَّش ڲینی یؽرالیا یؽرالیاَ ،کندی ائَّش ڲینی َترَلیه َترَلیه آرار. §
َال اۆچۆنده ائَّش ک قۇیرۇغۇنۇ َکسمه ،کیمی اۇزۇن َد ر ،کیمی قؽسا.
َال قارار گؤز میزان ،ائَّش ک یارؽم اۏققا سؽپا بیر دیرَه م.
َال شاقاسؽ ،ائَّش ک شاقاسؽ.
َالین آدامؽ ائَّش ڲی ماقامؽ ایله آنؽر دؽر.
َالین اۏغلۇ آدامؽ ائَّش ڲه َترس بین دیریر ده قۇیرۇغۇنۇ َالینه وئریر.
َالینَد ن کؤر ائَّش ک یئم یئمز.
َاماَنت ائَّش ڲین قۇسقۇنۇ قؽرؽق اۏلۇر.
َاماَنت ائَّش ڲین پال دؽرؽ /قۇسقۇنۇ یۏخۇشدا قؽرؽلؽر. §
َاماَنت ائَّش ڲین یۇ الرؽ َگوَش ک اۏلۇر. §
َارینه نین /یاواشؽن ائَّش ڲینی قۇرت یئر /یئمیش.
َارَکڲین ایڲیسی ائَّش ڲینَد ن ،قادؽنؽن ایڲیسی دؤَش ڲینَد ن َبللی اۏلۇر.
َارَک ڲین قۏرخاغؽ ،ائَّش ڲین اۆرَک ڲی ماقبۇل دۆر.
َارَکک ائَّش ڲین سؽپاسؽ اۏلماز.
َارَکک ائَّش ک سؽپا داشؽماز. §
َارَکک ائَّش ڲینَد ن ،قادؽن ائشیڲینَد ن /دؤَش ڲینَد ن َبللی اۏلۇر.
َارزینجاندا ائَّش ک ایزی سۏرۇلماز.
َاَش ڲه آلتؽن َس َم ر وۇرۇلسا /یاپ دؽرسان /وۇرسان ائَّش ک یئنه ائَّش ک دیر.
آلتؽندان َس َم ر یاپ دؽرسان ائَّش ک یئنه ائَّش ک دیر. §
ائَّش ک آلتؽن کۆاله گییسه ده یئنه ائَّش ک دیر. §
َم رَکبه آلتؽن َس َم ر وۇرسا الر یئنه َم رَکب ،یئنه َم رَکب. §
َاَش ڲه آت بۇلۇنۇنجایا قَد ر بیَنر لر.
َاَش ڲه بینَم ک بیر آیؽپ ،ائَّش کَد ن دۆشَم ک ایکی آیؽپ.
َاَش ڲه بینَم کدن ماقسات آیاق سالالماق.
َاَش ڲه بیر دؤنه َد ره بۏیال دؽر الرمؽش.
َاَش ڲه “جیلوه یاپَ ”.د میش لر ،چیفته آتمؽش /زارت زارت اۏسۇرمۇش.
َاَش ڲه “بیر جیلوه َاتَ ”.د میش لر ،گؤت آتؽپ ،نارا َچ کمیش. §
َش ڲه َدمیش لر “ ردان قؽر” قۇیرۇغۇنۇ قال دؽرمؽش ،ماریَف تینی گؤسَت رمیش. َگ َا §
َم رَکبه“ ،جیلوه َات” َد میش لر ،آرد آیاغؽ ایله قۇالغؽنؽ قاشؽمؽش. §
َاَش ڲه َد دی لر“ :قۏدۇغۇن اۏلدۇ” َد دی“ ،یۆکۆم آرتدؽ”.
َاَش ڲه“ ،سؽپان اۏلدۇَ ”.د میش لر؛ “سؽرتؽمدان یۆکۆمۆ آالجاق َد ڲیل یا اؤنۆمَد ن آالجاق”. §
َدمیش
َاَش ڲه َاَڲ ر وۇرۇلماز.
َاَش ڲه ایچکی /راقؽ ایچیرمیش لر ،چۇلۇنۇ باهشیش َورمیش.
َاَش ڲه َکندی آنؽرتؽسؽ هۏش َگلیر.
َاَش ڲه ماریَف تینی گؤسَتر َد میش لر ،یؽقؽلؽپ آنؽرمؽش.
َاَش ڲه نه یاندان بیَنرَس ن اۏ یاندان یامؽشؽر.
َاَش ڲه ریحان قۏخالتمؽش الر“ ،غۇرپ” دییه اؽسؽرمؽش /کؤکۆنَد ن َچ کمیش.
َاَش ڲه پاالنؽ /پاالنؽ یۆک َد ڲیل /اۏلماز.
َاَش ڲه سۏرمۇش الر“ :بۇگۆن َنَر ی؟”“ ،اۏنۇ مۏدۇل /دۆز ن چ بیلیرَ ”.د میش.
َگ َل
َاَش ڲه سۏرمۇش الر“ :قاچ گۆنلۆک یۏل یئریرسۆن؟” “قؽیؽق /چۇوالدؽز بیلیرَ ”.د میش. §
َاَش ڲه سؤز ،قۏخمۇشا تۇز هایَر تَم ز.
ائَّش ڲی آنؽرتان داشاغؽ دؽر.
ائَّش ڲی زؽرالتان ماقام دؽر. §
ائَّش ڲی باغال ،اینیشی ساغال.
ائَّش ڲی َبرک باغال تانرؽیا اؽسمارال.
ائَّش ڲی َبرک باغال قۏنشۇیۇ هؽرسؽز ائتَم /چؽخارما. §
ائَّش ڲی اؽسسؽ دئدیڲی یئره باغال. §
ائَّش ڲی ساغ قازؽغا سۏنرا سۏل قازؽغا اؽسمارال. §
ائَّش ڲی صاحبینین دئدیڲی یئره باغال دا وارسؽن قۇرت یسین. §
َا
ائَّش ڲینی وَو ل باغال ،سۏنرا تانرؽیا اؽسمارال. §
ائَّش ڲینی ساغالم باغال ،سۏنرا اللها اؽسمارال. §
ائَّش ڲی بیله هانا پاراسؽیال باغ الر الر.
ائَّش ڲی داما چؽخاران یئنه َکندی این دیریر.
ائَّش ڲی /ائَّش ک ،دؤوَم کله آت اۏلماز.
ائَّش ڲی دۆڲۆنه چاغؽرمؽش الر“ ،یا اۏدۇن عکسیک ،یا سۇ” َد میش.
ائَّش ڲی ائَّش ڲه ،اۇشاغؽ اۇشاغا سال.
ائَّش ڲی ائَّش ڲین یانؽنا باغ الرسان یا تۆیۆنَد ن آلؽر یا هۇیۇندان.
ائَّش ڲی ائشیڲه باس دؽرما.
ائَّش ڲی گؤسَتَرن پاالنؽ دیر.
ائَّش ڲی پاالنؽ گؤسَتریر. §
ائَّش ڲی قۇرت یئمیش ،صاحبی “دۆش اۏلسایدؽ باری” َد میش.
ائَّش ڲی ساتان /ساتدؽق َبالیا چاتار /چاتدؽق.
ائَّش ڲی ساتدؽق “َد ه ،چۆش” َدَم کدن قۇرتۇلدۇق.
ائَّش ڲی ساتدؽم“ ،چؤ ،چۆش” َدَمَد ن قۇرتۇلدۇم. §
ائَّش ڲی ساتدؽق قایغؽسؽنؽ آتدؽق. §
ائَّش ڲی سۆَر ن /تؽمارالیان اۏسۇرۇغۇنا قاتالنؽر.
َاَش ڲه بیَن ن تؽمارؽنا قاتالنؽر. §
ائَّش ڲی تارالیا َچ کمیش لر ده ،آت اۏلدۇم سانمؽش ،شالغامؽ یئمڲه قۏیمۇش الر دا یاغ اۏلدۇم
سانمؽش.
ائَّش ڲی یۏلدان چؽخاران بیر تۇتام اۏتدۇر.
ائَّش ڲی یۏلدان چؽخاران سؽپاس ؽنؽن اۏیناماسؽ دؽر.
ائَّش ڲین آنؽرماسؽ ،سؽپایؽ یۏلدان چؽخارؽر.
ائَّش ڲینَ /ارَکک ائَّش ڲین آنؽرمازؽ اۏلماز.
ائَّش ڲین آنؽرماسؽ آرسالنؽن اۇمۇرۇندا اۏلماز.
ائَّش ڲین آنؽرتؽسؽ اؤزۆنه هۏش َگلیر.
ائَّش ڲین بۏینۇزۇ اۏلسا آتؽن گؤزۆنۆ چؽخارؽر.
ائَّش ڲین بۏینۇزۇ اۏلسایدؽ ،دۆنیادا ماهلٓو ک بؽراخمازدؽ.
ائَّش ڲین بۏزۇنۇ آلما ،هؽرسؽزؽن قؽزؽنؽ آلما.
ائَّش ڲین بؤیۆڲۆ آخؽردا دۇرۇر /قالدؽ.
ائَّش ڲین گؤنلۆنه قالسا بیر باغ مایدانۏز گؤتۆرَم ز.
َم رَک بین گؤنلۆنه قالسا بیر اۏدۇن گؤتۆرَم ز. §
ائَّش ڲین حالینه باخماز خاصان داغؽنا اۏدۇنا گئَد ر.
ائَّش ڲینه باخماز دا اکشامدان سۏنرا اۏدۇنا گئَد ر. §
ائَّش ڲین ها دؽرؽ یۏخسا صاحبینین ها دؽرؽ وار.
ائَّش ڲین َه ر یۏرۇلدۇغۇ یئره هان یاپؽلماز.
ائَّش ڲین حسابؽ باشقا ،ائَّش کچینین باشقا.
ائَّش ڲین ایشَلدیڲی /قازاندؽغؽ (اۏت) آت اۆچۆن دیر.
ائَّش ڲین ایڲیسی َان آز آرپا ییینی دیر.
ائَّش ڲین پیس ایسه سات ،آورادؽن پیس ایسه گیی دیر /غؽی دؽر.
ائَّش ڲین قۇردۇغۇ باشقا ،ائَّش کچینین باشقا.
ائَّش ڲین قۇیرۇغۇ آغمادؽقچا ،داش غۇرَبته دۆشَم ز.
ائَّش ڲین قۇیرۇغۇنۇ قؽمؽلتؽتا َکسینجه ،کیمی اۇزۇن َد ر ،کیمی قؽسا.
ائَّش ڲین میدیللیسیَ ،ارَکڲین گۆدۆللۆسۆ.
ائَّش ڲین اۏسۇرماسؽ /یلَلنَم سی ،سؽپاسؽنا نیننی کیمی لیر.
َگ
ائَّش ڲین اؤلۆمۆ ایته دۆڲۆن دۆر.
ائَّش ڲین اؤلۆمۆ سۇدان دؽر.
ائَّش ڲین اؤلۆمۆ آرپایال سۇدان دؽر. §
ائَّش ڲین َس َم ره گؤنلۆ اۏلسا پاالنؽن آلتؽنا َکندی یاتار.
ائَّش ڲین پاالنؽ َاَش ڲ /اؤزۆنه یۆک َگلَم ز /اۏلماز.
ائَّش ڲین َس سی گؤڲه چؽخماز.
ائَّش ڲین َس وَم دیڲی اۏت یا باشؽنؽ آغرؽ دؽر یا دیشینی.
ائَّش ک یئَم دیڲی اۏتۇ یئرسه ،باشؽ آغرؽر. §
ائَّش ڲین سؽرتؽنا بیر یؽغؽن تۆَف ک یۆکَلمیش لر ده ائَّش ڲی یئنه قۇرت یئمیش.
ائَّش ڲین یاتدؽغؽ کۆللۆکتۆر ،اینسانؽن آزدؽغؽ َاللیک دیر.
ائَّش ڲین یۏرۇلدۇغۇ یئره هان /کؤی یاپؽلماز.
ائَّش ڲین یۏرۇلۇرسا َک روانا قات ،آتؽن یۏرۇلۇرسا تۏربا تاق ،قاطؽرؽن یۏرۇلۇرسا دۇرما سات.
ائَّش ڲین یۇ الرؽ باشؽنا تاچ دؽر.
ائَّش ڲین یۇ الرؽنؽ نه َس پ لرسین اۇزار ،نه َس َکرَس ن قؽسالؽر.
ائَّش ڲین یۆکۆ آغؽر اۏلمازسا آغؽر گئَد ر.
ائَّش ڲین یۆکۆ آغمادؽقچا ،داش راغَبت گؤرَم ز.
ائَّش ڲین َز بۇنۇ ،تۆکه دیر یۏلۇن اۏتۇنۇ.
ائَّش ڲینَد ن آالمایان ،حاالتؽندان آلؽر.
ائَّش ڲینَد ن چۇلۇ یئڲ دیر.
ائَّش ڲینی دؤوَمَین پاالنؽنی دؤَور.
ائَّش ڲی دؤَوَمَین پاالنؽنَد ن آلؽر اؤجۆنۆ. §
َاَش ڲه گۆجۆ یتَم ز پاالنؽنی /پاالنؽ دؤَور. §
ائَّش ڲینه گۆجۆ یتَمَین پاالنؽنی دؤَور. §
ائَّش ڲینی اؤوَم ین /اؤوَم دیک َچ رچی اۏلماز.
ائَّش ک آخؽرا َچ کیلَم کله ،آت یاپؽلماز.
ائَّش ڲی تاوالیا َچ کَم کله آت اۏلماز. §
ائَّش ک دؤوَم کله آت اۏلماز. §
ائَّش ک آنؽرؽرَک ن بۆلبۆل سۇسار.
ائَّش ک آنؽرتمازَ ،چ رچی چؽغؽرتماز.
ائَّش ک آرسالنؽ گؤرۆنجه یانؽنا نئچهار.
ائَّش ک آت ایله یارؽشمؽش ،قۇیرۇغۇ قۇالغؽ قارؽشمؽش.
ائَّش ک آت اۏالماز ،جیَڲر َات اۏالماز.
ائَّش ک ،آت یئرینه َچ کیلَم ز.
ائَّش ک آتا َاییتمیش یۏخۇشتاَ“ :س ن َبنی گؤزله ،اینیشته َبن َس نی َبک لریم”.
ائَّش ک آتؽن نه یۏلداشؽ ،یۏخسۇل َبیین نه قارَد شی.
ائَّش ک آوازؽ ٓاشؽغا ساز َگلیر.
ائَّش ک باش اۏلۇنجاَ ،انجام هایؽر اۏلماز.
ائَّش ک باشؽندا چۏخ یۇ الر گئَد ر.
ائَّش ک باشؽسؽز بۏستان اۏلماز.
ائَّش ک بیله بیر دۆشتۆڲۆ یئره بیر داها دۆشَم ز.
ائَّش ک بالچؽغا بیر َد فا باتار. §
ائَّش ک باتدؽغؽ یئره بیر داها گیرَم ز. §
ائَّش ک چامۇرا بیر َدفا چؤَکر. §
َک َک
ائَّش ک ائَّش ک ن بیر َدفا چؤ ر. §
ائَّش ک ائَّش کَک ن چامۇرا /بالچؽغا بیر َدفا دۆَش ر /باتار. §
کؤر ائَّش ک بیله دۆشتۆڲۆ چۇقۇرا بیر داها دۆشَم ز. §
ائَّش ک بؤیۆدۆ پاالنؽ کۆچۆلدۆ.
ائَّش ک چامۇرا باتسا ،یۏل گؤسَتریجی چۏخ اۏلۇر.
ائَّش ک یؽقؽلؽنجا یۏل گؤسَتَرن چۏخ اۏلۇر. §
ائَّش ک چامۇرا دۆَش نده َتیمیک وۇران چۏخ اۏلۇر. §
ائَّش ک چامۇرا چؤَکرَس /دۆَش رَس /یؽقؽلؽنجا صاحبینَد ن غئیَر تلیسی اۏلماز. §
َا
ائَّش ک چامۇرا دۆَش نده صاحبینَد ن وَو ل داورانان اۏلماز. §
ائَّش ک داغدا اؤلۆر ،قۏخۇسۇ َاوه َگلیر.
ائَّش ک “داه داه” ایله یئریر“ ،چۆش چۆش” ایله دۇرۇر.
ائَّش ک َد ڲیل می سۆرمه ایله یئریر.
ائَّش ک َد ر کی“ :باشؽم ساغ اۏلۇرساَ ،د نیزَدن بیله سۇ اۏلۇر ایَچ ریم”.
ائَّش ک دۏقۇز تۆرلۆ یۆزمه بیلیر ،اؽرماق َکنارؽنا َگلینجه َه پسینی اۇنۇ دۇر.
ائَّش ک دؤوۆَلَج ڲی َگ لدیڲینده جامی قاپؽسؽندا آنؽرؽرمؽش.
ائَّش ک دۇرۇرسا سۆرۆیه قاتَ ،بیگیر دۇرۇرسا آرپا تاق ،قاطؽر دۇرۇرسا َدَر یه قاق.
ائَّش ک ائَّش ڲی بۏرچ /اؤدۆنچ قاشؽر.
ائَّش ک ائَّش ڲین َگ ردانؽنؽ یا الر.
ائَّش ک ائَّش کلیڲینی یاپارسا َکن دیره سؽچار.
ائَّش ک ائَّش کَد ن قالؽرسا یا قۇالغؽ ،یا قۇیرۇغۇ.
ائَّش ک َاتی دیری ایَکن تاتلؽ دؽر.
ائَّش ک َاوه َگ لمیش ،یۏرغا یۏلدا قالمؽش.
ائَّش ک گئَد ر َم کَک یه شالغام گئَد ر اۏققایا.
ائَّش ک گیدینجه پاالنؽ ده گئَد ر.
ائَّش ک گؤزۆنده باهار اۏلماز.
ائَّش ک هؽیارؽ گؤرۆنجه آنؽرؽر.
ائَّش ک ایله گیتمه یۏال ،باشؽنا َبال َگلیر.
ائَّش ک ایتیبار َگتیرَم ز.
ائَّش ک کٓاَبیه گیتَم کله حاجؽ اۏلماز.
آدام حاجؽ مؽ اۏلۇر وارماقال َم کَکی؛ ائَّش ک َد رویش می اۏلۇر داش َچ کَم کَل ؟ §
َه ر کیشی حاجؽ اۏلماز گیتَم ک ایله َم کَکیه ،ائَّش ک َد رویش اۏلماز اۏدۇن َچ کَم ک ایله َتکَکیه. §
ائَّش ک قازانؽر آت یئر.
ائَّش ک قۏجاماقال تاوال باشؽ اۏلماز.
ائَّش ک ،قۇالغؽ َکسیلَم کله کۆَه یالن اۏلماز.
ائَّش ڲین قۇالغؽنؽ َکسَم کله کۆَه یالن اۏلماز. §
ائَّش ک ،قۇالغؽنا سۇ گیرَم یینجه یۆزَم ز.
ائَّش ک ،قۇالغؽندان ،قاطؽر اینادؽندان َبللی اۏلۇر.
ائَّش ک قۇربان اۏلماز آما َبَد لی اۏلۇر.
ائَّش ک قۇردۇ گؤرۆنجه “َانیشَتم َگلییۏر” َدرمیش.
ائَّش ک کۆچۆکتۆر؛ آما اۏتۇز َدوه یی یدئَیر.
ائَّش ک کۆله ،بۆلبۆل گۆله ٓاشؽق دؽر.
اینسان یله ،بۆلبۆل گۆله ،ائَّش ک کۆله ٓاشؽق دؽر. §
ائَّش ک ماقامؽ ایله آنؽرؽر.
ائَّش ک بیله ماقامال آنؽرؽر. §
ائَّش ک مالدان ساییلماز.
ائَّش ک مئیمۇن الر آراسؽندا نه ایش لر؟
ائَّش ک نالالنسا دا آرپا ایسَت ر ،نالالنماسا دا.
ائَّش ک نه آن الر یۏنجادان؟
ائَّش ک نه بیلیر ،یۏنجا یئمسینی؟ §
ائَّش ک اۏلمایا گؤرَ ،س َم ر وۇران چۏخ اۏلۇر.
َس ن ائَّش ک اۏلدۇقدان سۏنرا َس َم ر وۇران چۏخ اۏلۇر. §
ائَّش ک ،اؤکۆزه”،ۇچۇرۇما یاخؽن گیتمه ،سۏنرا منه یۆک اۏلۇرسۇن” َد میش.
ائَّش ک اؤلدۆ ،اۏرتاقلؽق بیتدی /آیرؽلدؽ.
ائَّش ک اؤلدۆ ،سؽپا بؤیۆدۆ.
ائَّش ک اؤلۆنجه کؤَپڲین گۆنۆ دۏغار.
ائَّش ڲین اؤلۆمۆ ایته دۆڲۆن دۆر. §
ائَّش ک اؤلۆر پاالنؽ قالؽر ،اینسان اؤلۆر َاَثری قالؽر.
ائَّش ک پاراسؽنؽ چؽخارؽرسا قؽرخ پارا ضیاده ائَد ر.
ائَّش ک ریحان قۏخالماز.
ائَّش ک ساالتا یئمز.
ائَّش ک سامانؽ آلتؽنا یڲ لر.
ائَّش ک ساتدؽغؽمؽن باغ قۏنشۇسۇ.
ائَّش ک پاالنؽنَد ن َبللی اۏلۇر.
ائَّش ک سؽپاسؽیال جۆمبۆشَلنیر.
ائَّش ک سۏپایؽ َس َور.
ائَّش ک سۇدان کئچینَج یه قَد ر ایش ایشَتن کئچر.
ائَّش ک شاقاسؽنؽ ائَّش ک یاپار.
ائَّش ک یا اۏدۇنا ایَش ر ،یا سۇیا.
ائَّش ک یئمینی یسین ده َد ڲیرَم نه گیَدَج ک َبللی اۏلۇر.
ائَّش ک یئنه ائَّش ک دیر ،آتالستان اۏلسا دا چۇلۇ.
َاَڲ ری آتالستان دا اۏلسا ائَّش ک ائَّش ک دیر. §
ائَّش ک یئنه اۏ ائَّش ک ،آما چۇلۇ َد ڲیشمیش.
ائَّش ک یۇ الرؽیال /پاالنؽیله ساتؽلؽر.
ائَّش ک یۆک آلتؽندا آنؽرماز /آنؽراماز.
ائَّش ک یۆکلۆ اۏلۇنجا آنؽرماز. §
ائَّش ک یۆکۆنَد ن یئمز.
ائَّش ک یۆکۆنۆ تام آلمایؽنجا یۏال گیتَم ز.
ائَّش کله گیتمه یۏال باشؽنا َگلیر َبال.
ائَّش کلی اؽرغات ،اۇشاقلۇ آورات ،اکیلی باغ.
ائَّش کلی بازار ،میَد نی بۏزار.
ائَّش کَد ن دۏغما قاطؽر ،نه هٓال بیلیر نه ها دؽر؛ میسافیرین گؤنلۆ مۆسۆن ،ایسَت دیڲی قَد ر یا دؽر.
ائَّش کَد ن دۆَش ن بالتا کۆَر ک ،آتدان دۆَش ن قابا دؤَش ک اۆستۆنه.
ائَّش کَد ن دۆشه نین آناسؽ آغ الر.
ائَّش کَد ن دۆشَم ک آتدان دۆشَم کدن َتهلیَک لی دیر.
ائَّش کَد ن اۇمۇالن بیر اۏسۇرۇق دۇر.
ائَّش کَد ن اۇمۇالن بیر اۏسۇرۇقتۇر؛ اۏ دا اۏسۇردۇ گیتدی. §
َاوَولی گئَر کتی تؽمار ،اؤلدۆ ائَّش ک ،قالدؽ َس َم ر.
َاَڲر وۇرماقال ائَّش ڲی آت َاَدَم زسین.
فاقیرین ائَّش ڲی گۆدۆک اۏلۇر.
غٓاوۇرۇن ائَّش ڲیَ ،ز نگینین دؤَش ڲی ،فۇقارانؽن اۇشاغؽ قؽیَم تلی اۏلۇر.
َگَچ ن ایلؽن قۇزۇسۇ شیَش ک دیرَ ،س المسؽز کئچن ائَّش ک دیر.
َگ چدی بۏرۇن بازارؽ ،سۆر ائَّش ڲینی نیغَد یه.
َگلینین قۇدۆمۆ یارادؽ ،ائَّش ک قاپؽدان تارادؽ.
گؤچ دؤنۆشۆ /گؤچ گئری دؤَنرسه تۏپال ائَّش ک اؤنه دۆَش ر.
َکروان َترس دؤَنرسه ،تۏپال ائَّش ک باشا کئچرَ /کروانباشؽ اۏلۇر. §
گؤچ اۏلدۇ َکَم ر قالدؽ ،ائَّش ک اؤلدۆ َس َم ر قالدؽ.
گؤتۆَرن ائَّش ک ،دۆشۆَر ن آتدان ایڲی دیر.
َبنی داشؽیان ائَّش ڲی اۆَزرینَد ن آتان آتا َترجیه ائَد ریم. §
غۇرَبتده یاالن سؤیَلَم ک ،حامامدا تۆرکۆ چاغؽرماق ،ائَّش ک اۆستۆنده تابانجا آتماق ،اۆچۆ بیر تۇتار.
حالسیز ائَّش ک حالینه گؤره اۏسۇرۇر.
َه ر ائَّش ڲه بیر َس َم ر.
َه ر ائَّش ک َک ندی ماقامؽ ایله آنؽرؽر.
َه ر زامان /واقیت ،ائَّش ک اؤلَم ز کی دۏقۇز کؤفته بیر اکَچ یه اۏلسۇن.
َه رَکس بیندیڲی ائَّش ڲین هۇیۇنۇ بیلَم ز می؟ /بیلیر.
اؽسالنمؽش ائَّش ک چامۇردان قۏرخماز.
اؽسالنمؽش ائَّش ڲین ،یاغمۇردان َپرواسؽ اۏلماز. §
ایچی دؽشؽنا اۇیمایان قارپۇز ،ائَّش ک آغزؽ سۇالن دؽرؽر.
ایهمالین ائَّش ڲینی قۇرت قاپار.
ایکی َچ رچی بیر ائَّش ڲی یۆکَلیَم ز.
ایکی دؤَش ک بیر یۏرغان ،اۏ دا بۏز ائَّش ڲه َد ستان.
ایکی قادؽن بیر دیوان ،ایکی ائَّش ک بیر َکروان.
عیناد ائَّش ڲه یاقؽشؽر.
ایَن رسین کؤنۆل ایَن رسین آتدان ائَّش ڲه بیَن رسین /اۏنۇ دا بۇالماز یایا گئَد رسین.
اینسان سۆمبۆل قۏخۇسۇندان ،ائَّش ک سیدیک قۏخۇسۇندان هۏشالنؽر.
اینساندان ائَّش ک اۏلماسا ،ائَّش ڲه باها بیچیلَم ز.
ایستانبۇلدان َگَلن ائَّش ک ،قؽرخ گۆن آت /قاطؽر کیمی َگَزر.
آدانادان َگَلن ائَّش ک قؽرخ گۆن آنؽرؽر. §
ایش ائَّش ک کیمی دیر ،سۆَررَس ن گئَد ر.
ایشَلین ائَّش ڲین بۏینۇ بۏنجۇقلۇ اۏلۇر.
اییی آدام ائَّش ڲینَد ن ،یاخشی قادؽن /قارؽ دؤَش ڲینَد ن َبللی اۏلۇر.
کٓار باهاسؽ ائَّش ک قۇرۇ چایدا َس له گئَد ر.
قارا ائَّش ڲه یۇ الر وۇرسان قاطؽر اۏلماز.
قارا ائَّش کَد ن قاطؽر اۏلمازَ ،اَلکچیَد ن هاتۇن اۏلماز. §
قارا قار یاغاجاق ،قارا گۆن دۏغاجاق ،بیر ائَّش ڲین سؽرتؽنا قؽرخ آدام بیَنَج ک.
قارپۇز قابۇغۇ ایله بؤیۆین ائَّش ڲین اؤلۆمۆ سۇدان اۏلۇر.
هؽیار اکَچ سییله آلؽنان ائَّش ڲین ،اؤلۆمۆ سۇدان اۏلۇر. §
قارپۇزدان َگَلن ائَّش ڲین اؤلۆمۆ سۇدان اۏلۇر. §
قارشؽدان باخماقال ائَّش ک باخار اۏلماز.
قارت /قۇرت ائَّش ک یئدیڲی َدَر نی قؽرخ گۆنده دۏالشؽر.
قاطؽر زیان یاپار ،ائَّش ک لرین قۇالق الرؽ َکسیلیر.
قاطؽرؽن آردؽندان گیتمه ،زیرا باباسؽ ائَّش ک دیر.
قاطؽرؽن یارؽسؽ ائَّش ک یارؽسؽ آت دؽر.
َکمٓالی کیمَد ن اؤغَر نسین کی هئچ گؤرَمَد ن َم کدپ ،ائَّش ک کۆاله گییسه یئنه َم ر ب یئنه َم ر ب.
َک َک
َکندین آتا بینیپ بابانؽ َم رَکبه بیندیرمه.
قؽرخ قۇرۇشلۇق ائَّش ڲین ییرمی قۇرۇشلۇق سؽپاسؽ اۏلۇر.
اۏن پارالؽق ائَّش ڲین بئش پارالؽق سؽپاسؽ اۏلۇر. §
قؽرخ قۇرۇشدان آشاغؽ قاطؽر سؽپاسؽ مؽ اۏلۇر؟
قؽرخ یاشؽنداکی ائَّش ک ،ایکی یاشؽنداکی آتا آرپا داشؽر.
کیم ائَّش کَ ،س ن َس َم ر.
قۏنشۇنۇن سؽپاسؽ تای کیمی دیر ،آناسؽنا قؽزؽ آی کیمی دیر.
قۏنۇر ائَّش ک چایؽرؽنؽ آلماز.
کؤیلۆَدن قؽز آلما ،ائَّش ڲینین َترسی قۇرۇماز.
کؤیۆنده بۇالماز گۆدۆک ائَّش ڲی ،آسَکرده َبڲنَم ز قؽر آتؽ باشچاوۇش.
مال صاحبی راضؽ اۏلمۇش دا ائَّش ک جامبازؽ راضؽ اۏلمامؽش.
مارتؽن ساغؽ سۏلۇ َبللی َد ڲیل دیر؛ صاباح دۏندۇرۇجۇ سۏغۇق یاپار ،ائَّش ڲی اؤلدۆرۆر ،اؤغَلَد ن
سۏنرا گۆَنش آچار ،سیَنک َلشه قۇرت آتار.
مارتؽن سؽپاسؽ ،شۇباتؽن آرپاسؽ یاخشی اۏلۇر.
شۇباتؽن آرپاسؽ ،مارتؽن سؽپاسؽ. §
َک
مازلۇم ائَّش ڲه َه ر س بیَنر.
َم رَکب تۆیۆنَد ن ،آف سۏیۇندان.
َم رَکبَت ن دۆشه نین آباسؽ ،سانا مؽ دۆشتۆ تاساسؽ.
میهَنت غٓاوۇر ائَّش ڲینه چۆش ده دیر دیر.
میسافیرین ائَّش ڲی ،یاقؽپ گئَد ر دؤَش ڲی.
نالباندؽن ائَّش ڲی نالسؽز َگَزر.
نه گۆن لر قالدؽق َای غٓازی هۆنکٓار؛ ائَّش ک سالحتار اۏلدۇ ،قاطؽر مۆهۆردار.
نه َکنه اۏل َام ،نه قۇزۇ اۏل َام دیر ،نه ده ائَّش ک اۏل بین دیر.
اۏغالنا یۏلداش اۏلما ،ائَّش ڲی یؽقارسا آغ الر ،ائشیڲینی یؽقارسا گۆ لر.
اۏقۇماق آدامؽن َج هاَلتینی گئَد ریر ،ائَّش کلیڲی بٓاکی قالؽر.
ایلیم َج هلی گئَد ریر ،ائَّش کلیڲی گئَد رَم ز. §
اینسان جاهیللیکَد ن قۇرتۇلۇر ،ائَّش کلیکَد ن قۇرتۇلماز. §
اۏن الر چینَگنه اۏلۇپ ائَّش ک چالؽنجایا قَد ر بیزیمکی بیزَدن گئَد ر.
اؤکسۆز اۇشاق دؤوَم یه قۏالی ،آلچاجؽق ائَّش ک بینَم یه قۏالی.
اؤکۆز اؤلۆر ،چیفت قالؽر؛ ائَّش ک اؤلۆر ،یۆک قالؽر.
اؤل گیت ده ائَّش ڲینه دۇراالنما.
اؤلمۆش ائَّش ک ده جان نه َگَزر.
اؤلمۆش ائَّش ک قۇرتدان قۏرخماز.
اؤلۆ گؤتۆ باللؽ اۏلدۇ ،اؤلمۆش ائَّش ک ناللؽ اۏلدۇ.
اؤلۆ ساچؽ َتللی اۏلۇر ،اؤلمۆش ائَّش ک ناللؽ اۏلۇر. §
پاراسؽز ائَّش ڲی هانا باغالماز الر.
پارایال هانا ائَّش ک باغالنؽر. §
پاشانؽن اۇشاغؽ ،فاقیرین ائَّش ڲی چۏخ دۇر.
صاحبینین آدؽیال (کؤر) ائَّش ک ساتؽلؽر.
صاحیبسیز ائَّش ڲی کیم اۏلسا بیَنر /دؤَور.
صاحیبسیز ائَّش ڲی قۇرت یئر.
سؽغؽر گۆتدۆن ،سؽپا یاپتؽن؛ کؤنۆل آرزۇن َنرده قالدؽ؟
سؽغؽرتماجؽن کٓارؽ ائَّش ڲه بینَم سی دیر.
سؽپا بؤیۆیه بؤیۆیه ائَّش ک اۏلۇر.
سؽپا الر اؤدۆنچ َکمَرشیر.
سؽپالؽ ائَّش ک َد سته داغؽ دؽر.
سؽپالؽ ائَّش کله چؽخما یۏال ،باشؽنا َگتیریر َبال.
سؽپالؽ ائَّش ڲه بینیپ “داه چۆش” َدَم کدنسه ،یایا یۆرۆَم ک َاوٓال دؽر. §
سؽپالؽ ائَّش کله یۏال ،اۇشاقلۇ قارؽیال دۆڲۆنه گئدیلَم ز. §
سؽپانؽن اۏیناماسؽ ائَّش ڲی باشدان چؽخارؽر.
سؽپایا َس کَلم وۇرۇلماز.
سؤز اۇشاقتا ،باغ ائَّش کده.
سؤزۆن تامامؽنؽ ائَّش ڲه َدر لر.
سۆرَم دیڲی َاَش ڲ /سؽپایا یۇ الر تاقماز.
سۆرَم دیڲی ائَّش ڲین اۏسۇرۇغۇنا قاتالنماز. §
َش هیرده ائَّش ک بیله ماقامال آنؽرؽر.
َتپیَش ن آت ائَّش ک اۏلۇر.
َتَو کَکلین َگمیسی باتماز ائَّش ڲینی قۇرت یئمز.
تۏپال ائَّش ڲین صاحبی ایلک اکشامدان یۏال چؽخار.
تۆرکۆن ائَّش ڲینی قۇرت یئمز.
تۆرکَم ن ایش لر تات یئر ،ائَّش ک ایش لر آت یئر.
اۇشاغؽن ماقبۇلۆ ائَّش ڲین هامٓاقاتؽنؽ ،آتؽن َفرٓاَس تینی ،ماندانؽن قۇوَو تینی َج م َاَدن دیر.
اۇیۇز ائَّش ڲه گۆمۆش قاشاغؽ یاقؽشماز.
یاقؽشمؽش قارت ائَّش ڲه گۆمۆش قاشاغؽ. §
واقتینَد یدی اۏ تؽمار؛ اؤلدۆ ائَّش ک قالدؽ َس َم ر.
یاباندان َگَلن ائَّش ڲین قۇیرۇغۇ یۇخارؽدا دۇرۇر.
یاهشیلیڲه یامانلؽق ،کؤر ائَّش ڲه سامانلؽق.
یاش ،ائَّش ک بازارؽندا سۏرۇلۇر.
یاشالنمؽش ائَّش کده ایلالنمؽش اکؽل اۏلۇر.
یاواش یاواشؽن ائَّش ڲی یۏلدا قالمؽش.
اؽالنا سۏی اۏالجاغؽنا ،ائَّش ڲه تای اۏل.
یۏلۇن اۏتۇنۇ مازلۇم ائَّش ک تۆکه دیر.
یۏرغۇن ائَّش ڲین اؽسلؽق /چۆش جانؽنا مینَنت.
دۇرمۇش ائَّش ڲین دۇر جانؽنا مینَنت. §
یۆک آلتؽندا ائَّش ک آنؽرماز /زؽرالماز.
یۆکلۆ ائَّش ک آنؽرماز. §
َل
یۆکلۆ ائَّش ک دین نَم ز. §
یۆک آلتؽندا ائَّش ک قالؽر.
یۆک َچ َکن ائَّش کَ /م رَکب بۏش َگَزن اینساندان ایڲی دیر.
یۆکۆ داشؽیان ائَّش ک ،سۏلۇیان ایت.
یۆکۆنۆ یۆکَلَمَد ن /یۆکَلتَمَد ن ائَّش ڲینه داه َدرَ /دمه.
َزمَه ریده اۏغۇل وئَرن آرؽدان ،ائَّش ڲین اؤنۆنده گیَد ن سؽپادان ،قۏجاسؽندان سۏنرا قالخان قارؽدان
هایؽر َگلَم ز.
َز نگین َدوه یه بینمیش“ :قاَد م اۏالَ ”.د میش لر ،فۇقارا ائَّش ڲه بینمیش“ ،هارادان بۇلدۇن؟” َد میش لر.
َزر َزر َدَم ک باخؽرؽ آلتؽن ائتَم ز آما ائَّش ڲی آنؽر دؽر.
زؽرالمایان ائَّش ک آچ قالؽر.
زیبیللیک اۏتۇنۇ ائَّش ک ده یئمز.
دئییم لر:
آغا پاشانؽن سؽپا َس ودیڲی کیمی َس وَم ک.
آه َبنیم ائَّش ک قافام.
آهَر تده ائَّش ڲیم اۏلسۇن.
آلتؽ آیلؽق سؽپا کیمی یاپار.
آنالدؽن مؽ بۏز ائَّش ک َد ستانؽنؽ؟
آت بازارؽندا ائَّش ک (ایزی) می آرارسؽن؟
آت بازارؽندا ائَّش ک اۏسۇرتمۇیۏرۇق.
آتؽنا ائَّش ک می َددیک؟
آتال ائَّش ڲی یارؽش دؽرماق.
آتدان ایندی ائَّش ڲه بیندی.
آتدان این دیریپ ائَّش ڲه بینتیردی لر.
آتدان ایَنر ائَّش ڲه بیَن رسین ،اۏنۇ دا بۇالماز یایا گئَد رسین.
باباسؽ آناسؽ ایله ائَّش ک ماسالؽ َاتمییۏر مۇ؟
باغدات ائَّش ڲی.
َگ
بؽل دؽر اؤلمۆش ائَّش ک لین بۇ ایل آغالشاق.
بیلگی یۆکلۆ ائَّش ک اۏلماق.
بینَم یَج ڲی ائَّش ڲه سامان دؤکَم ز.
بیزیم (بۏز) ائَّش ک بۇ هاوادان گیتدی /هۏشالندؽ.
بیزیم سؽپادا نه ایپ لریمیز گیتدی.
بۏغاز َد ڲیل یا ،ائَّش ک یئدی بۏغازؽ.
جاهیلین سؤزۆ ائَّش ڲین آنؽرماسؽ.
َچ رچیجی ائَّش ڲی کیمی قۏخماق.
داالپ ائَّش ک کیمی ساقؽز َگومه.
دام آلتؽندا ائَّش ک کیمی باغؽرماق /باغؽرؽر.
دام آردؽندا ائَّش ڲی بۇلمۇش داَ ،ارَکڲینی دیشیسینی آرؽیۏر.
دام آردؽندا ائَّش ک آنؽرؽر کیمی آنؽرؽر.
دامغالؽ ائَّش ک.
داَر نده ائَّش ڲی کیمی قۏخماق.
َد ڲیرَم ن ائَّش ڲی کیمی گئرینه گئرینه گیتَم ک.
َد وه سی دال قانارؽیۏر ،ائَّش ڲی زؽر زؽر آنؽرؽیۏر.
دیلینه ائَّش ک آرؽسؽ.
دیلینی ائَّش ک آرؽسؽ سۏخسۇن /سۏخماق. §
دیپلۏمالؽ ائَّش ک.
دۏقۇزۇ بیر ائَّش کله َگلمیش.
دۇل آورات سؽپاسؽ.
َاسکی ائَّش کَ ،اسکی پاالن.
َاَش ڲه بینَمَد ن آیاغؽ سالالما /آیاق الرؽنؽ سالالماق.
َاَش ڲه تامام بیچیلمیش قافتان.
َاَش ڲه َترس بینَم ک /بیندیرمک.
ائَّش ڲی گؤلَگیه َچ کَم ک.
ائَّش ڲی بازارلؽق َاَد لیم ،قۇیرۇق َه یَبده.
ائَّش ڲی پاالنؽنَد ن تانؽماق.
ائَّش ڲی یئدی ،قۇیرۇغۇنا َگلینجه ناز ائَد ر.
ائَّش ڲیم بۏزدۇرَ ،د ڲیرَم نه گیتمییۏر.
ائَّش ڲین آدؽ ساقارَ ،ک ندی آدؽنؽ منه تاقار.
ائَّش ڲین اکلؽنا قارپۇز قابۇغۇ دۆشۆرَم ک.
ائَّش ڲین بیری اۏلماق.
ائَّش ڲین بؤیۆڲۆنۆ آخؽردا اۇنۇتماق.
ائَّش ڲین قانجؽق ،اۏدۇنۇن اۇفاجؽق.
ائَّش ڲین /ائَّش ک قۇیرۇغۇ کیمی نه اۇزار ،نه قؽسالؽر.
ائَّش ڲین کۆرتۆنۆ کیمی.
ائَّش ڲینی مالدان سایار /سایماق.
ائَّش ڲینی ساغالم قازؽغا باغالماق.
ائَّش ک باشؽ مؽ؟ /مؽیؽم؟ /مؽسؽن؟
ائَّش ک بیزیم ده پاالنؽ َد ڲیشیک.
ائَّش ک بیزیم ائَّش ک آما پاالنؽ بیزَدن َد ڲیل. §
ائَّش ک بؤیۆدۆ ،پاالنؽ کۆچۆلدۆ.
ائَّش ک َج نَنتی.
ائَّش ک َج نَن تینه گؤنَد رَم ک.
ائَّش ک جیلَو سی.
ائَّش ک داواسؽ.
ائَّش ک َدریسی کیمی.
ائَّش ک دیلی یهدیرمک.
ائَّش ک دۇرۇرَکن یۇ الرؽنؽ چا الر.
ائَّش ک َگلیپ ،ائَّش ک گیتَم ک.
ائَّش ک کیمی آنؽرماق.
ائَّش ک کیمی باغؽرما ،آدام اۏل.
ائَّش ک کیمی چالؽشماق.
ائَّش ک کیمی دینَلَم ک.
ائَّش ک کیمی قازان ،آت کیمی یه.
ائَّش ک کیمی سامان یئرَ ،ش َکر ایله یۆکَلنیر.
ائَّش ک کیمی یاتماق.
ائَّش ک هۏشافتان نه آن الر.
ائَّش ک هۏشافتان نه آن الر؟
ائَّش ک هۏشافتان نه آن الر؟ سۇیۇنۇ ایَچ ر ،داَنسینی /تۏرتۇسۇنۇ بؽراخؽر. §
ائَّش ک اینادؽ.
ائَّش ک نئچهتؽ ،کۆرتۆن دۆشتۆ.
ائَّش ک قَد ر آدام ،سؽپا قَد ر اکلؽ یۏخ.
ائَّش ک قَد ر اۏلماق.
ائَّش ک قافالؽ.
ائَّش ک قافاسؽنا َبنَزَم ک. §
ائَّش ک قارپۇز قابۇغۇ گؤردۆ.
ائَّش ک قاوغاسؽ.
ائَّش ک الَلسی کیمی آچؽلؽر ،یاتار /آچؽلماق.
ائَّش ک قۇیرۇغۇ کیمی نه اۇزار نه قؽسالؽر.
ائَّش ک اۏسۇرۇغۇنا َبنَزتَم کَ /بنَز تیلَم ک.
ائَّش ک سۇدان َگلینَج یه قَد ر دؤوَم ک.
ائَّش ک سۇراتلؽ.
ائَّش ک شاقاسؽ.
ائَّش ک شانسؽ.
ائَّش ک اۆستۆنده بؤرک قاپماجا.
ائَّش کجه هاَر َکتده بۇلۇنماق.
ائَّش کَچ سینه هاَر َکت ائتَم ک. §
ائَّش کجه اۏیناماق.
ائَّش کلیڲینه دۏیماسؽن.
ائَّش کَس ک اۏ قَد ر دا َد ڲیل.
ائَّش کسیز آخؽرا دؤندۆ.
ائَّش کَد ن دۆَش ر ده “داه داه” بیر بؽراخماز.
ائَّش کَد ن دۆشمۆشه دؤنَم ک /دؤندۆرَم ک.
ائَّش کَد ن دۆشمۆش قارپۇزا دؤنَم ک. §
ائَّش کَد ن دۆشمۆشَتن َبَت ر اۏلماق. §
ائَّش کَد ن َپرَش مَبلیک می اۇمۇلۇر؟
َاَڲره ده َگلیر َس َم ره ده.
َفَلک ائَّش ڲینه چۆش َددی.
گؤڲۆ ایلدؽزدان یئری ائَّش ک پۏخۇندان مؽ سانؽرسؽن؟ /سانماق.
گۆدۆک ائَّش ڲین قۇیرۇغۇ کیمی نه اۇزار نه قؽسالؽر.
گۆدۆک ائَّش ڲین قۇیرۇغۇ اۏلماق.
حاجؽ َاممیم ائَّش ڲه بیندی ،آیاق الرؽ یئرده سۆرۆنۆیۏر.
هادی سه نین ائَّش ڲین آنؽرغان اۏلسۇن.
َه ر تارالدان بیر ائَّش ک.
ایکی آیاقلؽ ائَّش ک.
ایسکیلیپ ائَّش ڲی کیمی قۇالق الرؽنؽ دیکَم ک.
قاچ ائَّش ک یئدیک ده سؽپاسؽ آنؽردؽ قالدؽ.
قارا ائَّش ک قاپؽیا باغلؽ.
قاطؽر نازؽ ،ائَّش ک جیلَو سی ،چۆش کٓازؽم چۆش.
قاطؽرؽن سؽپا َس ودیڲی کیمی َس وَم ک.
قاواسؽن ائَّش ڲی کیمی نه آنؽرؽپ دۇرماق.
قایَس ریده ائَّش ک َم ردیَو نه چؽخمؽش ،اۇچ ائَّش ک اۇچ َم ردیَون.
قایَس ریلییه ائَّش ک بۏیاماسؽ اؤغَر تیلَم ز /اؤغره دیر.
قایَس ریلییه ائَّش ک بۏیایؽپ ساتماق.
َکندی ائَّش ک ،گییدیڲی چۇل ،باش ؽنؽن یۇ الرؽ یۏخ.
قؽبرؽس ائَّش ڲی.
قؽچؽنا نیشا دؽر َد ڲمیش ائَّش ک کیمی قۏشماق.
قؽرخ َد وه یه بیر ائَّش ک.
قؽرخ ایل َر نچَپرلیک ائتدیم ده بیر ائَّش ک پاالنؽ دیکدیرمدیم.
قؽرخ ایل دؽر پاتریڲین ائَّش ڲینی گۆدۆیۏر.
قۇرت گؤرمۆش ائَّش ک کیمی قۇالغؽنؽ دیَکر /دیکَم ک.
مارسؽوان ائَّش ڲی.
مارسؽوانلؽیا ائَّش ک َبڲندیرمک گۆچ اۏلۇر.
َم رَکب کیمی َادیپ آت کیمی نئچهماق.
مؽسؽر ائَّش ڲی.
نالؽنؽ سؤکَم ک اۆچۆن اؤلمۆش ائَّش ک آختارماق.
نئجه اۏلدۇ دا بیزیم ائَّش ک آنؽردؽ؟
نئجه اۏلدۇ دا بیزیم ائَّش ک تاوال باشؽ اۏلدۇ. §
ناسَر تدین هۏجانؽن ائَّش ڲی کیمی َه رَکسه آغزؽنؽ آچار.
اؤلمه ائَّش ڲیم اؤلمه یاز َگَلَج ک.
اؤلمه ائَّش ڲیم اؤلمه یاز َگلیر ،چایؽر چیَم ن َتز َگلیر. §
سابَریله ائَّش ڲیم یۏنجا بیتسین ،یه ده ائله اؤل. §
سابَریله ائَّش ڲیم یۏنجا الر بیتسین. §
اؤلمۆش ائَّش ڲین نالؽنؽ سؤکَم ک.
اؤلمۆش ائَّش ک آرار نالؽنؽ سؤکَم یه. §
اؤلمۆش ائَّش ک آزات ائَد ر.
پاتریڲین ائَّش ڲینی گۆتَم ک.
َر سَم ن ائَّش ک.
َس َم ر َگلدی َس کَس نه ،ائَّش ک َگلدی دۏقسانا.
پاالنؽ آتاَ ،اَڲری ائَّش ڲه وۇرماق.
َس َم رسیز ائَّش ک.
سؽپا گیدیپ ائَّش ک َگلَم ک.
سؽپاسؽ قالمؽش ائَّش ک کیمی ساغا سۏال باخماق.
سؽپاسؽ یانؽندا.
سۇدان چؽخمؽش سؽپایا دؤنَم ک.
سۇراتؽ ائَّش ک َدریسی.
شاشقؽن ائَّش ک.
َش دَد لی ائَّش ک.
شیطانؽ ائَّش ڲه َترس بیندیرمک.
تاشچؽ ائَّش ڲی کیمی اکشاما قَد ر چالؽشؽر.
تۏپال ائَّش ڲه شام پاالنؽ.
تۏپال ائَّش ک قَد ر اکؽللؽ اۏلماماق.
تۏپال ائَّش کله َکروانا قارؽشماق /قارؽشؽلماز.
اۇیۇز ائَّش ڲه دؤنَم ک.
اۆَش ندیڲینَد نَ /اریندیڲینَد ن ائَّش ڲه دایؽ َدَم ک.
یاشلؽ ائَّش ک کیمی اؤلۆمۆ گؤزَلَم ک.
یئنه اۏ ائَّش ک ،یئنه اۏ َس َم ر.
یۏنجا گؤزَلین ائَّش ک کیمی.
یۇ الرا وۇرۇلمۇش ائَّش ڲه َبنَزَم ک
یۆکَد ن چؽخمؽش سؽپا کیمی.
اۆزۆ ائَّش ک َدریسی.
فاره
بازؽ یؤره لریمیزده فاَر یه “سؽچان” آدؽ دا وئریلَم کده دیر .بۇ بؤلۆمده “سؽچان”لؽ آتاسؤز لری و دئییم
لر ده بۇلۇنماقدا دؽر.
آتاسؤز لری:
آل آرسالن تۇتار ،گۆچ سؽچان تۇتماز.
آلؽجؽ آرسالن ،بۏرچلۇ سؽچان کیمی دیر.
آمباردا دۇران سؽچان آچ قالماز.
آرسالن بیله گۆن اۏلۇر فاَر یه مۇهتاچ اۏلۇر.
آرسالن قۏجایؽنجا سؽچان َد لیڲی گؤزه دیر.
آتماجایؽ گؤرۆپ ده نئچهمایان سؽچان یۏخ دۇر.
آوجؽ پیشیکیه قۇرناز فاره.
باتان َگمیڲی اؤنجه فاره لر َترک ائَد ر.
َبنیم ایشیم هللا ایله حاق ایله؛ سه نین ایشین فاره ایله فاق ایله.
بیر َد لیڲی اۏالن فاره چابۇق تۇتۇلۇر.
بیر َد لیکَد ن ایشَلین فاره َالَبتده تۇتۇلۇر. §
دامَ /او یانارسا سؽچان الر دا یانار.
َاو یانارسا سؽچان دا گؤینۆر. §
َد ڲیرَم نده دۏغان فاَر /سؽچان گؤڲ گۆرۆلتۆسۆنَد ن قۏرخماز.
دۇواردا فاره وار ،فاره نین قۇالغؽ وار؛ اؤیَلیسه دۇوارؽن قۇالغؽ وار.
َاَج لی َگَلن فاره ،پیشیک داشاغؽ قاشؽر /اۏوار.
َاَج لی َگَلن فاره ،پیشیکنین یۏلۇنا چؽخار. §
اؤَلَج ک سؽچان پیشیک قۇیرۇغۇ قاشؽر. §
َالدیَو نلی پیشیک فاره تۇتاماز.
َاویمه سؽچان َگلدی ،سؽررؽمؽ آچان َگ لدی ،گۆندۆز یازان َگلدیَ ،گجه اۏقۇیان َگلدی.
َاوین یاندؽغؽنا اۆزۆلَم م /یانمام ،آرادا سؽچان الرا اۏلۇر.
َاوینیزده سؽچان وار ،قؽچؽنؽزؽ آچان وار.
َاولی َاوینه ،سؽچان َد لیڲینه.
َاولی َاوینه ،کؤیلۆ کؤیۆنهَ ،اوی اۏلمایان سؽچان َد لیڲینه. §
فاره چؽخمایؽنجا َد لیک گؤرۆنَم ز.
فاَر /سؽچان چؽختؽغؽ َد لیڲی بیلیر.
فاره َد لیڲی مین آلتؽنا دؽر.
فاَر /سؽچان َد لیڲینه سؽغمامؽش ،بیر ده قۇیرۇغۇنا قاباق باغالمؽش.
فاره دۆشَم کله َد نیز مۇندار اۏلماز.
فاره دۆشسه باشؽ یارؽلؽر.
فاَر /سؽچان کئچر یۏل اۏلۇر.
فاره نین کئچدیڲینه یانمام؛ آما یۏل اۏلۇر. §
فاره نئچهمایؽنجا /قالمایؽنجا َد لیک گؤرۆنَم ز.
فاره اۏلمادان چۇوالؽن دیبینه وارؽلماز.
فاره نین آتدؽغؽ ،دۏنۇزۇن دۆرتدۆڲۆ ،قارؽنؽن یؽرتدؽغؽ.
فاره نین گؤزۆ َد لیکده دیر.
فاره نین سیدیڲینین َد نیزه فایداسؽ وار دؽر.
فاَر سیز باخقال ،بیتسیز تاوۇق اۏلماز.
فاَر یه ایچیرمیش لر“ :پیشیک َنَر ده ،آناسؽنؽ یاپایؽمَ ”.د میش.
راقؽنؽ فاَر یه ایچیرمیش لر ده ”،پیشیکڲی منه بۇلۇَورین” َد میش. §
سؽچانا راقؽ ایچیرمیش لر ،پیسیڲه بیر اۏه َچ کمیش. §
سؽچانا راقؽ ایچیرمیش لر ده ،پیشیکیه مئیدان اۏقۇمۇش. §
فاَر یه َپینیر تۇلۇمۇ َتسلیم ائدیلَم ز.
َه ر پیشیکیه فاره اینانماز.
هؽرسؽز اۏنسایدؽ ،فاره اۏناردؽ.
هیله ایله اۏنسایدؽ سؽچان /فاره اۏناردؽ. §
هؽرسؽزلؽق یاخشی اۏلسا سؽچان الر بای اۏلۇر.
قارت پیشیک کؤرپه فاره آرار.
پیشیک َبسَلَمَین فاره لری َبس لر.
پیشیک بۇلۇنمایان یئرده فاره لر باش قال دؽرؽر.
پیشیک بۇلۇنمایان یئرده فاره لر چۏخ اۏلۇر. §
پیشیک َاوده َد ڲیلسه فاره َاو صاحبی دیر.
پیشیک قۇرناز ایسه سؽچان آهماق َد ڲیل.
پیشیک اؤلدۆ ،فاره لر باش قال دؽردؽ /جیریت آتدؽ.
پیشیک اؤلدۆ ،مئیدان سؽچانا قالدؽ.
پیشیک یاورۇسۇنۇ یییَج ڲی زامان“ :سؽچانا َبنزییۏرَ ”.درمیش.
َک دی لر اؤلۆنجه ،سؽچان الر بایرام ائَد ر.
َک دی لر اؤلۆنجه فاره لر جیریت آتار.
َکدی لر اؤلۆنجه فاره لر /سؽچان الر باشقال دؽرؽر. §
پیشیڲین اۏلمادؽغؽ یئرده فاره لر جیریت آتار. §
پیشیڲین اۏلمادؽغؽ یئرده فاره لر َبیلیک تاس الر. §
پیشیڲین گؤزۆ سؽچان َد لیڲینده دیر.
پیشیڲین اۇسلۇلۇغۇ سؽچان گؤرۆنجه دیر.
َک دیسی فاره لرله هۏش کئچیَن ن باخقالؽن دۆککٓانؽندان هایؽر َگلَم ز.
َک دییه اۏیۇن ،فاَر یه اؤلۆم دۆر.
َکدیڲی گؤَر ن سؽچان گؤزۆنۆ یۇمار.
قؽز آناسؽ راف علماسؽ ،اۏغالن آناسؽ سؽچان دۏلماسؽ.
کؤر سؽچان نه قَد ر تۏپراق آتسا دا َک ندی اۆستۆنه آتار /یؽغار.
کؤر سؽچانؽن رؽزقؽنؽ هللا وئریر.
مارتتا سؽچان سییَم سه ،نیساندا یاغمۇر دینَم زسه ،چیفتچیلیڲه پاها بیچیلَم ز.
مارتتا سؽچان سییَم سه ،نیساندا یاغؽش دینَم سه ،مایؽستا یاغسا دینسه ،چیفتچی §
سابانؽ آلتؽن یاپار.
مارتتا سؽچان سییَم سه ،نیساندا یاغسا دینَم سه ،مایؽستا کٓاه یاغسا کٓاه یاغماسا اکین §
لریم ساز ،قۏیۇن الرؽم یۏز اۏلۇر.
مارتتا سؽچان سییَم سه ،نیساندا یاغار دینَم زَس ؛ اکینیم ساز ،قۏیۇنۇم یۆزَ ،گلینیم قؽز §
اۏلۇر.
شۇباتتا یاغمۇر یاغمازسا ،مارتتا سؽچان سییَم سه ،نیساندا یاغسا دینَم سه ،مایؽس §
اؤڲۆنسه.
مؽرناوالیان پیسیک ،سؽچان تۇتماز.
اؤدۆنچ پیشیک ایله فاره تۇتۇلماز.
اؤلۆ آرسالندان دیری سؽچان یاهشی دیر /یئڲ دیر.
سابؽر ایله سؽچان تاهتایؽ ده لر.
سؽچان پۏخۇ ایله َچ کیشیر.
سؽچان َدلیکَد ن َد لیڲه نئچهار.
سؽچان َدمیش کی“ :اینجی دیش لریمه قؽیسامَ ،د میری ده لریم”.
سؽچان ایَش َم سینین /سیدیڲینین َد ریایا فایداسؽ وار دؽر.
سؽچان سیدیڲی َد ڲیرَمَن َ /د نیزه قاتؽق. §
سؽچان سیدیڲینین َدریایا هایرؽ یۏخ. §
َا
سؽچان تۏپراغؽ باشؽنا َش ر.
سؽچان تۆیَلندیکجه اۆشۆر.
سؽچان تۆیله نینجه َد لیڲینه سؽغماز. §
سؽچان تۆیَلندیکجه اؤرتۆیه نئچهار. §
سؽچانَ ،ز هری آلؽنجا پیشیکڲی گؤرَم ز.
سؽچانا َد دی لر“ :بۇ َد لیکَد ن چؽخ ،اۏ َد لیڲه گیر ”.سؽچان َد دی“ :شۇنۇن هیکَم تینی بیر َد یین”.
سؽچاندان دۏغان چۇوالؽ دیبینَد ن ده لر.
سؽچاندان دۏغان چۇل َکَس ن اۏلۇر. §
َک َک
سؽچاندان دۏغان ن دیر /چۇل /چۇوال َس ر. §
سؽچاندان دۏغان َکَس ڲن اۏلۇر. §
سؽچانؽ یاغ آمبارؽندا مۆَتَو للی یاپمؽش الر.
سؽچانؽن بۏینۇنا چؽنغؽراق آسؽلسا قؽسَم تی َکسیلیر.
سؽچانؽن کئچدیڲینی آختارمام ،آما یۏل اۏلۇر قالؽر.
سؽچانؽن وئَرَس سیَ ،ه ر َاوده وار حیسَس سی.
سۇسان پیشیکَد ن ،سؽچان َامین اۏالماز.
تۆلکۆنین باغالدؽغؽ آرسالنؽ فاره چؤَزر.
واقتینه گؤره بیر سؽچان َد لیڲی بین /بیر آلتؽن اۏلۇر.
یازؽن اؽالن فاَر نی یئر ،قؽشؽن فاره اؽالنؽ یئر.
دئییم لر:
بالتایؽ فاره قاپمؽش.
جاردؽن کیمی بؤیۆک.
داغ دۏغۇرا دۏغۇرا بیر فاره دۏغۇرمۇش.
دیلینی فاره می یئدی؟
فاره جیریت اۏینۇیۏر.
فاره َد لیڲی آرار /آختارماق.
فاره َد لیڲی مین آلتؽن.
فاره َد لیڲینه تاقؽلؽپ قالماق.
فاَر /سؽچان کیمی بیر گؤزۆ َد لیکده.
فاَر /سؽچان کیمی َد لیکَد ن َد لیڲه نئچهار.
فاره کیمی َازَم ک.
فاره کیمی َه م اؽسؽرؽرَ ،ه م اۆف لر.
فاَر /سؽچان کیمی َه ر َدلیکَد ن باش گؤسَتریر.
فاَر /سؽچان کیمی نئچهاجاق َد لیک آختارماق.
فاره کیمی قاپانا قؽسؽلماق.
فاره کیمی َکمیریر.
فاره قاپانا تۇتۇلدۇ.
سؽچان کیمی قاپانا تۇتۇلمۇش. §
فاَر /سؽچان اۏلمادان چۇوال دیبی /حالؽ َکسَم ک.
فاره تۇتمۇش پیشیک کیمی َس وینَم ک.
فاره یۇواسؽ.
فاره لر جیریت اۏینۇیۏر /آتؽیۏر.
فاره نین آمبارا گیردیڲینه یانمام ،سۏنرا یۏل اۏلۇر.
فؽندؽق سؽچانؽ کیمی ،گیریپ چؽخمادؽغؽ َد لیک یۏخ.
اۆچۆنه سؽچان دۆشسه باشؽ یارؽلؽر.
قاپانا قؽسؽلمؽش فاره کیمی.
پیشیک فاره اۏیۇنۇ.
پیشیک اۏاللؽ بیر فاره تۇتدۇ.
پیشیڲین فاَر یله اۏینادؽغؽ کیمی.
َک دییه گؤره فاره قؽتلؽغؽ مؽ وار؟
قؽلؽق قؽیاَف ت سؽچان الرا ضیاَفت.
الغؽم فاره لری.
اۏوا سؽچانؽ کیمی دیکیلَم ک.
سامانلؽق فاَر سی.
سامانلؽق یانار دا فاره لر اۏلۇر هایؽفلؽق.
سه نین ایشین فاره ایله فاق /تۇزاق ایله.
سؽچان َد لیڲی مین اکَچ ی /آلتؽنا.
سؽچان َد لیڲیَ /د لیڲینه پاها بیچیلَم ز اۏلماق. §
سؽچان کیمی بۇرنۇنۇ َه ر َد لیڲه سۏخار.
سؽچان قۇیرۇغۇنۇ سالالما بیزیم َگلین اۏندان اۇمار.
سؽچان سیدیڲی اؤزۆنه.
سؽچانا دؤنَم ک.
سۇدان چؽخمؽش سؽچانا دؤنَم ک. §
فیل
آتاسؤز لری:
َدوه َد ن بؤیۆک فیل وار.
آتدان بؤیۆک َد وه وارَ ،دوه َد ن بؤیۆک فیل وار. §
دۆشمانؽن قارؽشقا ایسه َس ن فیل سان.
دۆنیا قارؽشقا ایسه َس ن فیل سان. §
فیلی گۆَد نَد ن سۏرَ ،دوه یی یَد نَد ن.
هیندیستان فیلی سیوری سیَنکَد ن قۏرخار.
اۏ یاالن ،بۇ یاالن ،فیلی اۇتدۇ بۇ اؽالن (بۇ دا مؽ یاالن؟).
یاالن یاالن بۇ یاالن؛ فیلی اۇتدۇ بۇ اؽالن (بۇ دا مؽ یاالن؟) §
سئرچه فیلین قۇالغؽنا قۏنمۇش دا“ :آجؽتدؽم مؽ؟” َد میش.
سیَن ک فیل اۏلۇر.
دئییم لر:
فیل کیمی.
فیل کیمی یئدیکجه یئر ،قارنؽ دۏیماز.
فیلَد ن قۏرخمام القین زۆرافادان قۏرخارؽم.
فیلی قارؽشقایا بیندیرمک.
اۇچتۇ اۇچتۇ فیل اۇچتۇ.
َکرَگدان
آتاسؤز لری:
َگ َک
کئچی ،قۇرتدان قۇرتۇلۇرسا ر دان اۏلۇر.
کئچینین ده ساقالؽ وار ،قۇرتدان قۇرتۇلۇرسا َکرَگدان اۏلۇر.
دئییم لر:
چاقؽ ایله َکرَگ دان آوؽنا چؽخماق.
گئییک
آتاسؤز لری:
اقساق گئییک مین پۏرسۇغا تۇتۇلماز.
َبیاز َگییڲین یۆَر ڲینده یاغ اۏلماز.
جئیالن جان َدردینده آوجؽ ایز َپشینده.
دۏغرۇ گیَد ن َگییڲین گؤزۆنَد ن باشقا یاراسؽ یۏخ.
َگییڲین قؽسَم تی بۏینۇز داشؽماق دؽر.
گئییک نیجه یۏل بیلسه ،آوجؽ اۏنجا هیله بیلیر.
گۆز َگلینجه گئییک اۏتالغؽن قؽیَم تینی بیلیر.
اۏرمان گئییکسیز اۏلماز.
سۇیۇ گؤرۆر بالؽق اۏلۇر؛ داغؽ گؤرۆر گئییک اۏلۇر.
شاشقؽن آوجؽ گئییک دۇرۇرَکن داوشانا باخار.
دئییم لر:
جئیالن باخؽشلؽ.
جئیالن کیمی.
جئیالن گؤزلۆ.
گئییک َاتینه گیرَم ک.
گئییک کیمی گؤرَم ک.
گئییک /گئییک لر قؽرخؽمؽ.
گئییک مۇهابَبتی.
گئییکچی هۏجا.
واهشی جئیالن کیمی.
گۆوه
آتاسؤز لری:
پینتینین قازاندؽغؽنؽ گۆوه یئر.
گۆَورجین
آتاسؤز لری:
دؤوَلت مانسؽبؽ بیر گۆَو رجینلیک دیر؛ قۏنار ،گؤَچ ر.
گۆَو رجین بایقۇشا آدَر س سۏرمۇش ،بایقۇش “َه له َگ ل بۇ گۆل یاناق الرؽندان بیر اؤَپییم ده َبن سانا
آنال دؽرؽم” َد میش.
گۆَورجین کٓاَبیه قۏنماز.
گۆَو رجین اۏ الراق دۏغارسان ،قارغا اۏ الراق اؤلمه.
قارغا ،گۆَورجین کیمی یۆرۆَم یه قالخمؽشَ ،ک ندی یۆرۆیۆشۆنۆ اۇنۇتمۇش.
دئییم لر:
فیغ تۇتمۇش گۆَو رجین کیمی دۆشۆنَم ک.
گۆَورجین گؤسَتریپ شاهین اۇچۇرماق.
حئیوان
آتاسؤز لری:
آدام سؤیَلشیر ،حئیوان یاالشؽر.
آدام وار آدام الرؽن ناقشؽ دؽر؛ آدام وار حئیوان اۏندان یاهشی دیر.
آدام یئر اۆشۆر ،حئیوان یئر اؽسؽنؽر.
آداما ،لیسان دؽر آدام ده دیرَتن ده ،حئیوان ده دیرَتن ده.
آدامؽن آهماغؽ َپهلیوان ،حئیوانؽن آهماغؽ راهوان اۏلۇر.
ٓاَد مین حئیوانییتی یئمکله ،اینسانییتی اۏقۇماقال قایم دیر.
آغؽر یۆکۆ حئیوانؽن بؤیۆڲۆنه وۇرۇر الر.
هللا سۆسۆجۆ (تۏسالیان) حئیوانا بۏینۇز َورَم ز.
آلمادؽغؽن حئیوانؽن قۇیرۇغۇندان تۇتما.
آر اینسانا ،بار /کٓار حئیوانا یاقؽشؽر.
َگ
آرخاسؽ یارا اۏالن حئیوان ،قارغانؽن هارادان لدیڲینی بیلیر.
بؤیۆڲۆ اۏلمایان َگلین یۇ الرسؽز حئیوانا َبنَزر.
داغداکی حئیوانا بازارلؽق یاپؽلماز.
داغدان ایَن ن حئیوان اۏلۇر.
دیشی حئیوان ،قۏشان َر نچَپرین بیناسؽ دیبینه اۏتۇرۇر.
َاماَنت حئیوانؽن ،قۇسقۇنۇ یۏخۇشدا قۏپار.
هارماندا حئیوانؽن آغزؽ باغالنماز.
حئیوان دۏستۇنۇ بیلَم ز ،اؽسسؽنؽ /صاحبینی بیلیر.
حئیوان الر قۏخالشا قۏخالشا ،اینسان الر سؤیَلشه سؤیَلَش /دانؽشا دانؽشا آنالشؽر.
حئیوان یاالشاراق ،اینسان سۏرۇشاراق. §
حئیوان الر کیشَنیَر ک ،اینسان الر دانؽشاراق تانؽشؽر الر. §
حئیوان اؤلۆر پاالنؽ قالؽر ،اینسان اؤلۆر َاَثری قالؽر.
حئیوان پیس لر اینسان َتمیز لر.
حئیوان یئر ایَچ ر دانؽشماز ،اینسان یئر ایَچ ر دانؽشۇر.
حئیوان یۇ الرؽندان ،اینسان سؤزۆنَد ن تۇتۇلۇر.
آدام دیلینَد ن ،حئیوان بۏینۇزۇندان. §
َار ایکرارؽندان ،حئیوان یۇ الرؽندان. §
اینسان دیلینَد ن ،حئیوان باشؽندان باغالنؽر. §
اینسان ایکرارؽندانَ /نفسینَد ن ،حئیوان یۇ الرؽندان تۇتۇلۇرَ /چ کیلیر. §
اینسانؽ سؤزۆنَد ن ،حئیوانؽ بۏینۇزۇندان تۇتار الر. §
کیشی ایشینَد ن حئیوان دیشینَد ن. §
حئیواندا آرؽقلؽق ،اینساندا زۆڲۆرتلۆک آیؽپ دؽر /تۇتۇلماز.
حئیوانؽ گؤسَتَرن تؽمارؽ دؽر.
حئیوانؽ یاردان دۆشۆَر ن بیر تۇتام اۏتدۇر.
حئیوانؽ یۇ الر ،باغؽ تؽمار زاپت ائَد ر.
حئیوانؽن آچؽ ،اینسانؽن تۏقۇ قۇدۇرۇر.
حئیوانؽن آدیسی قازَ ،م یوه نین آدیسی کیراز.
حئیوانؽن آهماغؽ قاز ،اینسانؽن آهماغؽ جامباز. §
حئیوانؽن آالجاسؽ /آالسؽ دؽشؽندا ،اینسانؽن آالجاسؽ اۆچۆنده اۏلۇر.
حئیوانؽن آرؽغؽ ،اینسانؽن زۆڲۆردۆ ماقبۇل َد ڲیل دیر.
حئیوانؽن بۇداالسؽ َچ کیجی اۏلۇر.
حئیوانؽن دا ایشی وار ،اینسانؽن دا.
حئیوانؽن دیشینه ،اینسانؽن ایشینه باخار الر.
حئیوانؽن دۆشکۆنۆنۆ قال دؽر دا ،اینسانؽن دۆشکۆنۆنۆ قال دؽرما.
حئیوانؽن َارَک ڲینه پارا وئریر لر ،اینسانؽن دیشیسینه.
حئیوانؽن ایڲیسی گؤزۆنَد ن ،اینسانؽن ایڲیسی سؤزۆنَد ن َبللی اۏلۇر.
حئیوانؽن ایڲیسی بازاردا ،اینسانؽن ایڲیسی َم زاردا َبللی اۏلۇر.
حئیوانؽن ایڲیسی اۏتلۇقتا ،اینسانؽن ایڲیسی قؽتلؽقتا َبللی اۏلۇر. §
حئیوانؽن قۇیرۇغۇ ،جاهیلین باشؽ بیر دیر.
َه ر حئیوان آغاسؽنا گؤره کیشَنرَ ،ه ر قؽز آناسؽنا گؤره ایش لر.
َه یَبسیز اینسانؽن ،تۏرباسؽز حئیوانؽن نصیبی اۏلماز.
هۇیۇنۇ بیلَم دیڲین حئیوانؽن آردؽنا دۆشمه.
اینسان گؤره گؤره ،حئیوان سۆره سۆره آلؽشؽر /چالؽشؽر.
اینسان اینسان دؽر اۏلماسا چۇلۇ ،حئیوان حئیوان دؽر آلتؽن اۏلسا چۇلۇ.
اینسان اینسانال ،حئیوان حئیوانال.
اینسان اؤلۆر َاَثری قالؽر ،حئیوان اؤلۆر پاالنؽ قالؽر.
اینسانؽ اۏتۇراق ،حئیوانؽ بؽ دؽراق بی دیریر.
َل
اینسانؽن اینسانلؽغؽ ایرفانال ،حئیوانؽن حئیوانلؽغؽ سامانال َبس نیر.
اینسانؽن قؽرناغؽ ،حئیوانؽن راهوانؽ َس ویلیر.
اینسانؽن یئره باخانؽندان ،حئیوانؽن گؤڲه باخانؽندان قۏرخمالؽ.
اینسانؽن یئره باخانؽندان ،حئیوانؽن گؤڲه باخانؽندان ،سۇیۇن آغؽر اکانؽندان قۏرخمالؽ. §
اینسان الردا قایؽن ،حئیوان الردا قۏیۇن َس ویلیر.
نازار اینسانؽ َم زارا ،حئیوانؽ قازانا سۏخار.
پاراسؽز آلؽنان حئیوانؽن یۇ الرؽنا باخؽلماز.
صاحبینی بیلَمَین حئیوانؽ قاپؽنا باس دؽرما.
سامان حئیوانا ،زامان اینسانا یاقؽشؽر.
سۆرۆیه سال دؽران قۇرت ،سۆرۆَد کی حئیوان الرؽن سایؽسؽنؽ دۆشۆنَم ز.
تؽمارلؽ حئیوان صاحبینین اۆزۆنۆ گۆلدۆرۆر.
یاز گۆنۆنۆن قؽشؽنا ،حئیوانؽن یاواشؽنا ،اؽالنؽن یاشؽنا ،قؽرؽق دؤلۆن دۏغرۇ ایشینه گۆَونیلَم ز.
یۏلما اۏت حئیوانا ،قۏیما اؤڲۆت اینسانا یاراماز.
زایؽف حئیوان عینادچؽ ،آچ اینسان قاوغاجؽ اۏلۇر.
دئییم لر:
باشؽنؽ سال الر حئیوان مؽ کی تۏربا دۆشَم یه.
بیر اۏققا َات مین قۇرۇشا ،اۏ دا حئیوان سؽرتؽندا.
حئیوان کیمی آدام.
حئیوانجا داورانماق.
َس ن زۏت َبن زۏت ،حئیوانا کیم وئَرَج ک اۏت؟
اۇزۇن حئیوان.
یابان حئیوانؽ.
هیندی
دئییم لر:
آنان چۇلۇق بۇرنۇ ،بابان تاوۇق گؤتۆ.
بابا هیندی.
بابا هیندی کیمی قابارماق.
هیندی کیمی قابارماق /شیشیرَم ک.
خۏرۇز
آتاسؤز لری:
آچ تاوۇق هؽرسؽندان خۏرۇزا بیله سال دؽرؽر.
آلتؽ آیلؽق خۏرۇز قؽرخ ایللؽق تاوۇغا قۏجا اۏلۇر.
عاریف اۏالن آن الر خۏرۇز اۏالن بان الر.
آو آوالندؽ ،تاو تاوالندؽَ ،د لی اۇسالندؽ ،خۏرۇز َاوَلندی ،قۏمبۇ َتلَلندی.
آز قالدؽ ،ماراز قالدؽ ،تاوۇق گیتدی ،خۏرۇز قالدؽ.
باز بازال ،قاز قازالَ ،کل تاوۇق تۏپالَ /ک ل خۏرۇزال.
َبش تاوۇغا بیر خۏرۇز یَتر.
بیر چؤپلۆکده ایکی خۏرۇز اۏلماز /اؤتَم ز.
بیر کۆللۆکده بیر خۏرۇز اۏلۇر. §
جینس خۏرۇز یۇمۇرتادا اؤَتر.
َدوه قَد ر بۏیۇن اۏالجاغؽنا ،خۏرۇز قَد ر اکلؽن اۏلسۇن.
دۇمانؽن تۆتَم سین خۏرۇزۇن اؤتَم سین.
َاَد بی قارغادان ،آداَلتی خۏرۇزدان ،ساداقاتی کؤَپکَد ن آل.
َارَکن اؤَتن خۏرۇزۇن باشؽنؽ َکَس ر لر /قۏپارؽر الر.
َه ر خۏرۇز َک ندی چؤپلۆڲۆنده ائشینیر /اؤَتر.
َه ر خۏرۇز زیبیللیڲینده یاوۇز. §
َه ر شئیین واقتی وار ،خۏرۇز بیله واقتییله اؤَتر.
خۏرۇز بیله دیشیسینی قؽسقانؽر.
خۏرۇز بیله واقیتسیز اؤتَم ز.
خۏرۇز قَد ر اکلؽ اۏالن واقتینده اؤَتر. §
خۏرۇزجا خۏرۇز واقتینده اؤَتر. §
واقیتسیز خۏرۇز اؤتَم ز. §
خۏرۇز چۏخ اۏالن یئرده صاباح کئچَ /ارَکنَ /تز اۏلۇر.
خۏرۇز چۏخ اۏلۇنجا صاباح کئچ اۏلۇر. §
بیر وده ایکی خۏرۇز اۏلۇرسا صاباح گۆچ اۏلۇر. َا §
خۏرۇزۇ چۏخ اۏالن کؤیۆن /یئرین ،صاباحؽ کئچ اۏلۇر. §
خۏرۇزۇن چۏخ اۏلدۇغۇ یئرده صاباح َتز اۏلۇر. §
َل َل
خۏرۇز و ندی ،تاوۇق َتل ندی /یل ندی. َل َا
خۏرۇز گؤتۆَرَج ک مالؽ یۏخَ ،گمی گؤتۆَرَج ک اۇنوانؽ وار /چۏخ.
خۏرۇز قَد ر َاری اۏالنؽن ،هارمان قَد ر یئری اۏلۇر.
خۏرۇز قَد ر قۏجام اۏلسۇن ،کۆَم س قَد ر َاویم اۏلسۇن.
خۏرۇز َک ندینی چؤپ َتَپسینده گؤرمۆش ده مَۆززین اۏلدۇم سانمؽش.
خۏرۇز نه قَد ر اؤَترسه اؤتسۆن ،جیوجیو تاوۇغۇن دؽقدؽقؽنا باخار.
خۏرۇز اؤلدۆ سؤز قارؽ قۏجایا قالدؽ.
خۏرۇز اؤلدۆ /اۇچتۇ َکروان گؤچتۆ ،صؤحَبت قۏجا قارؽیا قالدؽ. §
خۏرۇز اؤلۆر گؤزۆ چؤپلۆکده قالؽر.
خۏرۇز اؤَتَج ڲی زامانؽ /واقتی بیلیر.
خۏرۇز اؤتَمَد ن ده صاباح اۏلۇر.
خۏرۇز اؤتسۆن اؤتَم سین صاباح اۏالجاق دؽر. §
خۏرۇز اؤتدۆ ،داوا بیتدی.
خۏرۇز اؤتدۆ ،تان یئری آغاردؽ.
خۏرۇز یئرینده دؤوۆشۆر.
خۏرۇزدان قاچان قارؽ ،شیطانا داش چؽخارؽر.
خۏرۇزال یۏلداش اۏالنؽن َم نزیلی چؤپلۆڲه قَد ر دؽر.
خۏرۇزسۇز دا صاباح اۏلۇر.
خۏرۇزسۇز کؤیده صاباح اۏلماز.
خۏرۇزسۇز تاوۇق چۏبانسؽز سۆرۆیه َبنَزر.
خۏرۇزسۇز تاوۇق یاشایاماز.
خۏرۇزۇن اۇچاجاغؽ یئر کۆللۆَغ /چؤپلۆڲه قَد ر دؽر.
ادعالؽ اؤَتن خۏرۇزۇن قانادؽ َتز قؽرؽلؽر.
ایکی خۏرۇز بیر چؤپلۆکده ائشینَم ز /اؤتَم ز.
ایکی خۏرۇز بیر پینده کئچیَنَم ز. §
کئچینین کۆپه لری کئچییه ،خۏرۇزۇن کۆپه لری خۏرۇزا یاقؽشؽر.
قؽالوۇزۇ خۏرۇز اۏالن ،کۆَم سته َگجه لر.
قؽرخ ایل تاوۇق اۏلماقدانسا ،بیر گۆن خۏرۇز اۏلماق یئڲ دیر.
َه ر گۆن تاوۇق یاشاماقدانسا بیر گۆن خۏرۇز یاشاماق یئڲ دیر. §
قؽزؽنؽ قاتما اکرانؽنا ائشینه ،خۏرۇز کۆچۆکسه تاوۇق دۆَش ر َپشینه.
کیمی خۏرۇز اۏلۇر اؤَتر ،کیمی قۇلۇچقا اۏلۇر یاتار.
پیس خۏرۇز زیبیللیڲین باشؽندا اؤَتر.
الفؽن یاوان بیَت نی ،دۇمانؽن َاڲری تۆَتنی ،خۏرۇزۇن َارَکن اؤَتنی.
میسافیری خۏرۇز اۏالنؽن ،آمبارؽندا آرپا /بۇغدای ،قالماز /مؽ قالؽر؟
اؤرَدک اؤرَد کله ،قاز قازال ،کؤر تاوۇق کؤر خۏرۇزال.
َش هیرده تاوۇق اۏلۇپ غؽداقالماقدان ،کؤیده خۏرۇز اۏلۇپ اؤتَم ک یئڲ دیر.
َا
باشقاسنؽن َم مَلَک تینده خۏرۇز اۏلۇپ اؤتَم کدنسهَ ،کندی َم مَلَکتینده تاوۇق اۏلۇپ شَم ک ؽ §
ایڲی دیر.
َالین َاوینَد /کؤیۆنده خۏرۇز اۏلماقدانسا َکندی َاوینَد /کؤیۆنده تاوۇق اۏلماق یئڲ دیر. §
تاوۇق یۇمۇرت الر ،خۏرۇز اؤوۆنۆر.
تاوۇق یۇمۇرت الر ،خۏرۇز زۏرا دۆَش ر.
َک
اۇستاسنؽن مالؽنؽ بیر خۏرۇز گؤتۆرۆر ،قؽسَم تینی بیر قاتار َد وه َچ َم ز.ؽ
واقیتسیز اؤَتن خۏرۇزۇن باشؽنؽ َکَس ر لر.
ایڲیت خۏرۇزۇن گؤزۆ آرپالؽقتا اۏلۇر.
َز نگینین خۏرۇزۇ بیله یۇمۇرت الر.
دئییم لر:
باشؽ َک سیلمیش خۏرۇز کیمی دۏالنماق.
چیفته خۏرۇزۇ کیمی قابارماق.
چینَگ ن اۏغلۇنۇن خۏرۇزا قۇرۇلدۇغۇ کیمی.
چینَگ نه خۏرۇزۇ کیمی آیاغؽندان چاخؽلؽر.
چؤپلۆڲۆنده خۏرۇزالنماق.
چؤپلۆک خۏرۇزۇ.
َد نیزلی خۏرۇزۇ کیمی.
َد وه یه کۆاله ،خۏرۇزا َپچه گیی دیریر.
َاوده خۏرۇز ،سۏخاقتا تاوۇق اۏلماق.
هانجنؽن خۏرۇزۇ اؤلمۆش کیَم /یۏلجۇیا َن ؟ ؽ
َه رَکس زیبیللیڲینین خۏرۇزۇ.
خۏرۇز اکؽللؽ.
خۏرۇز اکؽللؽ آدام. §
خۏرۇز دؤوۆشۆ.
خۏرۇز کیمی اکلؽن یۏخ مۇدۇر کی واقتینده اؤَتسین؟
خۏرۇز کیمی َارَککلیک ساتماق.
خۏرۇز َه ریف.
خۏرۇز ایبیڲی کیمی َه ر /بیر یانا سالالنؽر.
خۏرۇز ایبیڲی کیمی قؽزارماق.
خۏرۇز َس سی ایشیتَم دیک آلتؽنؽ وار.
خۏرۇزجا اکلؽن یۏخ مۇ ،واقتینده اؤَتسین؟
خۏرۇزدان قاچان قۇربانلؽق قۏیۇنا َالدیَو نله یئم وئریر.
خۏرۇزدان نئچهماق /قۏرخماق..
خۏرۇزالنماغا باشالماق /باشالدؽ.
خۏرۇز الر اؤتَم ک.
خۏرۇزسۇز تاوۇق.
خۏرۇزۇ باشؽنا باغالماق.
خۏرۇزۇ باشؽنا باغالمؽش دا چؽخمؽش. §
قارت خۏرۇق.
َنَرده َبنیم چیل خۏرۇزۇم ،خۏرۇز َد ڲیل دۇرنا ایدی ،داوۇل الرا زۇرنا ایدی.
َتَنشیر خۏرۇزۇ.
یۆکۆنۆ خۏرۇز داشؽر ،گؤنلۆنۆ َدوه.
ایَنک
بۇ بؤلۆمده “بۇزاغؽ ،اؤکۆز ،دانا ،دۆوه ،سؽغؽر و بۏغا”لؽ آتاسؤز لری و دئییم لر ده بۇلۇنماقدا دؽر.
آتاسؤز لری:
آَج می اؤکۆزۆ یَد ڲه آلؽر الر.
آَج می تۏسۇن ایَن ڲین باشؽندان بیَنر.
آَج می تۏسۇن قالخان قال دؽرؽر.
آجؽرسان َش هیرلی سؽغؽرؽنا آجؽ ،تۏق گئَد ر آچ َگلیر.
آچ اؤکۆز یانؽندا بۇرچاق الفؽ اۏلماز.
آچ اؤکۆز یۇالماز.
آغانؽن گؤزۆ ایَن ڲی /اؤکۆزۆَ ،س میز ائَد رَ /س میر دیر.
آهؽرؽمدا دانام یۏخَ ،اوده آنام یۏخ.
آهؽردان چؽخان اؤکۆزه تۏسۇن َدر لر.
آهؽرؽ َالَد ن گیَد نه ،آالجا دانا سۏرۇلماز.
آنا َگَزر قؽز َگَزر ،آال دانا َاو بۏزار.
آنا قؽیَم تینی دانا بیلیر.
آنادان اۏلۇر دانا ،باشا یاقؽلؽر قؽنا.
آنا الرؽ نه کی ،دانا الرؽ نه اۏلسۇن.
آناسؽ َنیسه داناسؽ دا اۏدۇر. §
آناسؽنا گؤره داناسؽ اۏلۇر. §
نئجه دؽر آناسؽ ،ائله دیر داناسؽ. §
آناسؽ داناسؽنؽ قۇرتارماز.
آناسؽنؽ َس َو ن داناسؽنؽ دا َس َور.
آوریل آپؽشؽر ،قۏجا سؽغؽر یئره یاپؽشؽر.
آوریل آپؽشدؽ ،قۏجا اؤکۆز آتا یاپؽشدؽ. §
آرؽق اؤکۆزه بؽچاق اۏلماز /چالؽنماز.
آرؽق /زایؽف اؤکۆزۆن قؽبَلسی َبللی اۏلماز.
قۏجا اؤکۆزۆن قؽبَلسی َبللی اۏلماز. §
َز بۇن اؤکۆزۆن قؽبَلسی َبللی اۏلماز. §
آت بیر دیزگینده اؤکۆز بیر دیزیده َبللی اۏلۇر.
آتدان قاالنؽ اؤکۆزه دؤَکر لر.
َبیگیرَد ن آرتانؽ اؤکۆزه دؤَکر لر. §
آزغؽن بۏغا هؽرسؽنؽ آالجاق بیرینی بۇلۇر.
آزرایلین داناسؽنؽ قۇرت یئمز.
بابام اؤڲۆت وئریرَکن ایَن ک گؤزۆنده قؽرخ سیَن ک سایدؽم.
باق آناسؽنا آل دانایؽ.
َبنیم گؤنلۆم دؤندۆیله دؤَنَد ؛ سه نین گؤنلۆن ایَن کله دانادا.
َبسیجییَس ن دانا َبسله ،قۏیۇنجۇیسان ساحلده قؽشال.
َبسله دانایؽ ،بۇلۇر آنایؽ.
َبسَلدیک بؤیۆتدۆک دانایؽ ،شیمدی تانؽماز اۏلدۇ آنایؽ /آتایؽ.
َبسیلی دانانؽن سۏن دۇراغؽ قاساپ دؽر.
بیر آالجا دانانؽن َش رری یئدی کؤیه دۏخۇنۇر.
بیر گؤتۆ پۏخلۇ دانا ،بیر سۆرۆیۆ پۏخ الر.
بیر دانا بیر آخؽرؽ /ناهؽرؽ َبک لر /پیس لر /بۏزار. §
بیر دؽرتؽقلؽ دانا بیر َه رَگَلنی پۏخ ائَد ر. §
بۏغانؽن قؽسَم تی بۏینۇز داشؽماق دؽر.
بۏغایؽ بؤڲۆرَتن داشاق دؽر.
بۏیۇندۇرۇغۇ گؤرۆنجه اؤکۆز جانالنؽر.
بۏیۇندۇرۇغۇ قۏجا اؤکۆز َچ َکر.
بؤیۆک اؤکۆز اؤلَمَد ن یئر َبللی اۏلماز.
جامؽزدان قۏرخان اؤکۆز ایَن ڲی بۏینۇز الر.
چاباالیان اؤکۆز چیفته چۏخ گئَد ر.
چاتؽلؽ اؤکۆزۆن آراسؽنا گیریلَم ز.
چیفته گیتَمَین اؤکۆزۆن اۏلسۇن ،ایشه گیتَمَین اۏغلۇن.
چۇبۇغۇن ایڲیسی اؤکۆزۆن آرخاسؽندا َبللی اۏلۇر.
چۆرۆک /چۏرلۇ سؽغؽرا ساغالم سامان نه فایدا وئریر.
دادان دؽرما دانا َگلیر ،دادانؽرسا یئنه َگلیر.
داغدا اؤکۆز ،دۆڲۆنده قؽز کئچیلَم ز.
دانا آنایؽ بۇلۇر.
دانا بیجیکَد ن آرتار ،پارا بۇچۇقدان آرتار.
دانا پۏخۇ سؽوا تۇتماز.
دانا بؤیۆر آما چۇلۇ بؤیۆَم ز.
دانا دانانؽن بۏینۇزۇندا چامۇر گؤرَم زسه قۏرخماز.
دانا نه قَد ر بؤیۆسه یئنه آناسؽنؽ َاَم ر.
دانا اۏینار ،مؽهؽنؽ َبرکی دیر.
دانا اؤلۆر ،آما داناجؽ اؤلَم ز.
دانایؽ چۏخ آالن اؤکۆزۆ داهی اۇغۇر الر.
دارؽالن اؤکۆز بۏیۇندۇرۇقدان چؽخماز.
َد دیقۏدۇ اؤکۆزۆ ده اؤلدۆرۆر.
َد ک دۇران دانایؽ جاناوار یئمز.
َد لی ایَن ڲین مازلۇم بۇزاغؽالماسؽ اۏلۇر.
َدلی ایَنک بۇزاغؽسؽنؽ چیغَنر.
َد لی ایَنکَد ن اکؽللؽ بۇزاغؽ دۏغماز.
َد لی ایَن ڲین اکؽللؽ بۇزاغؽسؽ اۏلماز. §
َدره َکنارؽندان تارال ،هۏجادان قؽز ،گۆرجۆَدن اؤکۆز آلما.
َدوه َد ن سۆت ایسَترَس ن ایَنڲین َوردیڲی سۆتۆ َور.
دیرَگ نی ییین اؤکۆز ،ایلؽنا قَد ر اۇنۇتماز.
دۏغرۇ تۇت اؤزۆنۆ قۇرت یئمز اؤکۆزۆنۆ.
دۏنۇزۇن بۇرنۇنۇ َکسَم یله اۏلۇر مۇ دانا؟
دؤنۆمۆن باشؽنؽ یاشلؽ اؤکۆز َچ ویریر.
َاوَلڲین َد ردینی قۏجا اؤکۆز یاپار. §
اییی اؤکۆز دؤنۆمۆنۆ بیلیر. §
دۇرغۇن اؤکۆزۆن دۇر جانؽنا مینَنت.
دۆڲۆن َاوینده قؽز ،یایالدا اؤکۆز َبڲنیلَم ز.
دۆوه اۏلمادان تۏسۇنا گؤز دیکییۏر.
دۆَو ن اؤکۆزۆنۆن آغزؽ باغالنماز.
دۆَون سۆَر ن اؤکۆزۆن آغزؽ بۏش دۇرماز.
دۆَون سۆَررَکن پیسَلین اؤکۆزۆن پیسلیڲی سامان یئرَکن اؤنۆنه َگلیر.
اق تۏهۇمۇن آرؽسؽنؽ بیتَم زسه بیتَم سین؛ قۏش اؤکۆزۆن ایریسینی َچ کَم زسه َچ کَم سین.
اقین لر باش َورَمَد ن کؤر بۇزاغؽ تۏپالالماز.
َالین ایَنڲی ایشه دیر ،آورادؽ بۏشا دؽر.
َالین ایَن ڲینی ساغار یایؽغؽنؽ یایمازسان قۏجامازسؽن.
َارَکک آتؽن کیشَنَم سی اؤکۆزۆن سایسینده دیر.
َاَثر َاَثر یاغارسا سات بۇغدایؽ ،آل اؤکۆزۆ؛ َاَثر َاَثر یاغمازسا سات اؤکۆزۆ آل بۇغدایؽ.
ائَّش ک ،اؤکۆزه”،ۇچۇرۇما یاخؽن گیتمه ،سۏنرا منه یۆک اۏلۇرسۇن” َد میش.
َاو داناسؽ بۏغا /اؤکۆز اۏلماز.
َاو تۏسۇنۇ اؤکۆز اۏلماز. §
َاوَد کی بۇزاغؽ /دانا ،اؤکۆز اۏلماز. §
وَدن یَت ن دانا اؤکۆز اۏلماز.َا §
َاو داناسؽَ ،او داناسؽندان قۏرخماز.
فاقیر َتَز ڲه چؽخمؽش دا سؽغؽر سۇیا سؽچمؽش.
فاقیرین اکَم ڲی چاودار ،ایَن ڲی کئچی دیر.
َگ نچ آغایا ،قؽر آتا ،قارت اؤکۆزه هیزَم ت گۆچتۆر.
َگریَد ن دانا یتیشَم دیکچه ،قۏجا اؤکۆزه باها یتیشَم ز.
گیزلی بۏغایا َگَلن آشیکٓار بۇزاغؽالر.
اۇغۇرۇن بۏغاسایان َاشَک ره بۇزاغؽالر. §
هارمان دؤَو ن اؤکۆزۆن آغزؽ باغالنماز.
دۆَون سۆَر ن اؤکۆزۆن آغزؽ بۏش دۇرماز. §
دؤَو ن اؤکۆزۆن آغزؽ تۇتۇلماز /باغالنماز. §
هارمانا گیَر ن اؤکۆزۆن آیاغؽنا َس َپت وۇرۇر الر.
هارماندا دیرَگن ییین اؤکۆز ایلؽندا ها دؽرؽنا َگلیر.
َه ر بۏیۇندۇرۇق َه ر اؤکۆزه گؤره َد ڲیل دیر.
َه ر گۆن اؤکۆز اؤلَم یَج ک کی آت /اؤکۆز پاهالؽ اۏلسۇن.
َه ر اؤکۆز چیفتی ایله قۏشار.
َه رَک س اکؽللؽ اۏلسا سؽغؽرا چۏبان بۇلۇنماز.
هؽرسؽز َاوَد ن اۏلۇرسا دانا باجادان چؽخار.
هۏ ها وار اؤکۆز دۇردۇرۇر ،هۏ ها وار َز لزه قؽر دؽرؽر.
هۇیلۇ اؤکۆز هۇیۇندان قالماز.
ایَنڲه َکَپک /کۆسپه َورَم زَس ن سۆت آالمازسؽن.
ایَن ڲین بیله بیر دیلی وار دؽر آما چۏخ نا دیر دانؽشۇر.
ایَن ڲین سارؽسؽ ،تۏپراغؽن قاراسؽ.
ایَن ڲین اۆزۆنه باخ ،ائله سۆتۆنۆ َام.
ایَن ک آغزؽندان ساغؽلؽر.
ایَن ک آناسؽنا مینَد ر یاماسؽ ایسَتر.
ایَن ک آیاغؽ بۇزاغؽ اؤلدۆرَم ز.
ایَن ک کیمی سۆت َورَم ین ،اؤکۆز کیمی سابان /چیفت سۆَرر.
ایَن ک گیزلیَد ن چیفتَلشیر آچؽقدان دۏغۇرۇر.
ایَنک سؽقؽشؽنجا داناسؽنؽ َتَپر.
ایَنک سۇیاَ ،د وه تۇزا َه َو سلی دیر.
اینسان گؤره گؤره اؤکۆز سۆره سۆره اؤغَر نیر.
اینسانا دؤَون یارار ،دۆَو یه دیَکن.
اینسانؽن َگوَش ڲینده بؽیؽق ،اؤکۆزۆن َگوَش ڲینده قۇیرۇق اۏلۇر.
ایشَلَم ک مۆلکمۆش اۏ دا ساغؽلؽر ایَن کمیش.
ایویجی /ایَوَج نَ /اَون قانجؽق گؤزسۆز ایَن ک دۏغۇرۇر.
اییی ایَنکَد ن سۆت اۇمار الر.
ایڲیلیڲه ایڲیلیک اۏلسایدؽ ،قارا اؤکۆزه بؽچاق اۏلمازدؽ /چالماز الردؽ.
قاغن ؽنؽن باتاغؽنؽ قۏجا اؤکۆز َچ َکر.
چامۇرا باتان آرابایؽ قۏجا اؤکۆز گؤتۆرۆر /چؽخارؽر. §
قالمؽش قاغنؽنؽ قارت اؤکۆز َچ َکر. §
قاغنؽیا زۏرۇنان گیَد ن اؤکۆز ،یا َز لَو نی قؽرار یا دا َز لوه باغؽنؽ قۏپارؽر.
قاپؽدان یتیشمه تۏسۇن اۏلماز.
قارغا ،اؤکۆزۆن باشؽنؽ َکندی کٓارؽ اۆچۆن َبک لر.
قارغا ،اؤکۆزۆن باشؽنؽ َک ندی چؽخارؽ اۆچۆن بیت لر. §
قارت اؤکۆز بالتادان قۏرخماز.
قارؽسؽنؽ دؤَون ،قافاسؽنؽ دؤَور؛ اؤکۆزۆنۆ دؤَونَ ،کَس سینی دؤَور.
قاسابا بۇزاغؽسؽ اؤکۆز اۏلماز.
َکل دانا گیتدیکَد ن باشقا بیر ده ایپلیک گؤتۆرۆر.
قؽرمؽزؽ اؤکۆز ،قؽزارا قؽزارا اؤلۆر.
قؽشؽن قۏجا اؤکۆزه باخمازسان یازؽن َدریسینی یۆَز رسین.
قؽز آناسؽنؽ ،ایَن ک داناسؽنؽ بیلیر.
ایَن ک داناسؽنؽ ،اۏغالن آناسؽنؽ بۇلۇر. §
قؽز بۏغاسؽنؽ ،اۏغالن دۆَو سینی بۇلۇر.
قؽز َاوی یایالیا َبنَزرَ ،اڲر تۏسۇن َتپَمَس ؛ اۏغالن َاوی ،مئیدان َاویَ ،اڲر اؽالن قاقماسا.
قؽزغؽن دۆوه آردؽندان َکله َگتیریر.
کیمسه ساغمادؽغؽ ایَن ڲین اؤنۆنه اۏت آتماز.
قۏجا اؤکۆز بؤغَلک تۇتماز.
قۏجا اؤکۆز چیزگیڲی دۏغرۇ َچ َکر.
قۏجا اؤکۆز هارمانا گیرَم یینجه هارمان اۏلماز.
قۏجا اؤکۆز اؤلَم یینجه ،یئری َبللی اۏلماز.
قۏجا اؤکۆز اؤلۆرسه ده ساماندان اؤلسۆن.
قۏجا اؤکۆزۆن اؤلۆمۆ ساماندان اۏلۇر /سۇدان دؽر. §
قۏجا اؤکۆز اۏلمازسا اۇشاغؽن قارنؽ دۏیماز.
قۏجا اؤکۆز اۏتلۇق بۏزۇمۇندا دۏیار.
قۏجا اؤکۆزه بۇالشما بۏینۇزۇ گؤ… /قؽچؽنا گیَرر.
قۏجا اؤکۆزه چۆرۆک سامان باهانه.
قۏجا اؤکۆزه اؽسلؽق باهانه. §
قۏجا اؤکۆزۆ بؤَغ َلک تۇتماز.
قۏجا اؤکۆزۆن سۆَرَج ڲی یا بیر َاوَلک ،یا یارؽم َاوَلک.
قۏجا اؤکۆزۆن یانؽندا دۇران یا هۇیۇندان یا سۇیۇندان.
قۏنشۇنۇ ایکی ایَن کلی /اؤکۆزلۆ ایسته کی َکندین بیر ایَن کلی /اؤکۆزلۆ اۏالسؽن.
قۏرخ آوریلین بئشینَد ن ،قۏجا اؤکۆزۆ آیؽرؽر ائشینَد ن.
قۏرخما مارتؽن قؽشؽندان ،قۏرخ آوریلین بئشینَد ن ،یۏلجۇیۇ یۏلدان ائَد ر اؤکۆزۆ آیؽرؽر §
ائشینَد ن.
قۏرخما َزمَه ری قؽشؽندان ،قۏرخ نیسانؽن بئشینَد ن ،اؤکۆزۆ آیؽرؽر ائشینَد ن. §
قۏرقاق دانایا گؤلگه بیله دۆشمان دؽر.
قۏبۇ اؤکۆزۆنۆن آغزؽ باغالنماز.
کؤر بۏغایؽ سۇستۇرماق زۏردۇر.
کؤر ایَن ڲین کؤر بۇزاغؽسؽ اۏلماز یاَ ،دلی ایَن ڲین َد لی بۇزاغؽسؽ اۏلۇر.
کؤَش کلی َد وه ،بۇزاغؽلؽ ایَن ک ،اۇشاقلۇ قادؽن داغدا قالماز.
کؤی داناسؽندان اؤکۆز اۏلماز.
کؤی َد لیسیز ،داغ داناسؽز اۏلماز.
کؤیلۆنۆن ایَن ڲی وار یاغؽ َگلیر ،تارالسؽ وار بۇغدایؽ لیر.
َگ
باشقاسنؽن سیَن ڲینی اۆرکۆتۆر. ؽ قۇدۇل اؤکۆز،
قۇردۇن ائتدیڲی یانؽنا قالسؽن ،آال ایَن ک یئنه بۇزاغؽالر.
لۏدۏس َاَثر یاغارسا اکینی سات اؤکۆز آل؛ لۏدۏس َاَثر یاغمازسا اؤکۆزۆ سات اکین آل.
مال صاحبی چیفت اؤکۆزۆنَد ن جانلؽ /گۆچلۆ اۏلۇر.
مارت قۏجا اؤکۆزه َدرت.
مارت مارتلؽغؽنؽ گؤسَت ریر ،قۏجا اؤکۆزۆن بۏینۇزۇنۇ قارار دؽر.
َم َلین ایَن ک سۆت َورَم ز.
َم َر ڲین سامانؽنؽ دانا الر بی دیریر.
میسافیر َاو صاحبینین داناسؽ دؽر.
ناهؽر َالَد ن گیتدیَ ،س ن آالجا دانایؽ سۏرۇیۏرسۇن.
نه َچ َک رسه قۏجا اؤکۆز َچ َکر.
نه ایَنڲه َو ر ،نه قۏیۇنا ،اؤزۆنۆ سال قۏیۇنا.
نه ایَن ڲین آ….نؽ ،نه اؤکۆزۆن س….نی.
نۏدۇل باتمایؽنجا اؤکۆز اؤڲۆرَم ز.
اۏغالن آناسؽنؽ ،ایَن ک داناسؽنؽ بیلیر.
اۏرتاقلؽق دانادان /اؤکۆزَد ن بۇزاغؽ ایڲی دیر /یئڲ دیر.
اۏرتاقلؽق اؤکۆزَدن دؽرؽل بۇزاغؽ یئڲ دیر. §
اۏت اۏتۇنۇ اؤکۆز چیفتینی بۇلۇر.
اؤکۆز آلؽرسان بۏیۇندۇرۇق دۏلدۇرسۇن ،قارؽ آلؽرسان َاوینی دۏلدۇرسۇن.
اؤکۆز آیاغؽ اۏلماقدانسا بۇزاغؽ باشؽ اۏلماق یئڲ دیر.
اؤکۆز باغؽراجاغؽنا قاغنؽ باغؽرؽر.
اؤکۆز جؽرؽلدامادان قاغنؽ /آرابا جؽرؽلدار. §
اؤکۆز باشؽ /آیاغؽ اۏلماقدان بۇزاغؽ باشؽ اۏلماق یئڲ دیر.
اؤکۆز باشلؽ ایَن کده سۆت؛ ایَن ک باشلؽ اؤکۆزده گۆچ اۏلماز.
اؤکۆز َبسله َاوی گؤتۆرسۆن ،دۏرۇم َبسله تۇرلۇق گؤتۆرسۆن.
اؤکۆز بۏغازلؽ اۏلۇر.
اؤکۆز بۏینۇزۇندان ،اینسان میَد سینَد ن باغالنؽر.
اؤکۆز چان َچ کیَش نده ،بؽچاق َچ َکن چۏخ اۏلۇر.
دۆَش ن اؤکۆزه بؽچاق َچ َکن چۏخ اۏلۇر. §
اؤکۆز َچ َک ر ،عاید سۏلۇر.
اؤکۆز َچ َک ر یۆکۆ ،قاغنؽ باغؽرؽر. §
اؤکۆز داغدا اؤلۆر ،زیانؽ َاوه َگلیر.
اؤکۆز دانایا َد میش کی“ :یه کی سۆته گیَد سین ”.اۏ دا َد میش کی“ :سۆته گیَد نله گیتَمَین َبللی
اۏلۇر”.
اؤکۆز اکدیڲینی یئر ،چیفتچی قال دؽردؽغؽنؽ.
اؤکۆز ائشینیَ ،دڲیرَم ن داشؽنؽ بۇالماز.
اؤکۆز ائشییله قۏشار.
اؤکۆز ائشییله ،دؤَون دیشییله دؤَنر. §
اؤکۆز ائشییله قۏشۇلۇر. §
اؤکۆز َاشدیڲی تۏپراغؽ سؽرتؽنا آتارمؽش.
اؤکۆز گؤله سؽچا سؽچا بؤیۆر.
اؤکۆز گؤز ائتَم سه تۏسۇن بۏیۇندۇرۇقالماز.
اؤکۆز هارماندا سؽچار ،هاتؽلدا یئر.
اؤکۆز اینیَلَمَد ن بۏیۇندۇرۇق اینی لر.
اؤکۆز جؽرؽلدامادان قاغنؽ /آرابا جؽرؽلدار. §
اؤکۆز اۏالجاق بۇزاغؽ /دانا پۏخۇندان َبللی اۏلۇر.
دانا پۏخۇندان َبللی اۏلۇر. §
اۏالجاق دانا قۏم اؤنۆنده َبللی اۏلۇر. §
اؤکۆز اۏالجاق دانا وارؽر اؤکۆزۆن یانؽنا یاتار.
اؤکۆز اؤکۆزۆن بۏینۇزۇندا چامۇر گؤرَم زسه قۏرخماز.
اؤکۆز اؤلدۆ ،قاغنؽ دۇردۇ.
اؤکۆز اؤلدۆ قانؽ سیندی.
اؤکۆز اؤلدۆ اۏرتاقلؽق آیرؽلدؽ /بیتدی /بۏزۇلدۇ.
اؤکۆز اؤَلسییه ،قاغنؽ قؽرؽالسؽیا یۆک آلما.
اؤکۆز اؤلسه َات ،آرابا سؽنسا اۏد.
اؤکۆز اؤلۆر گؤنۆ قالؽر،ایڲیت اؤلۆر اۆنۆ قالؽر.
اؤکۆز اؤلۆر ،چیفت قالؽر؛ ائَّش ک اؤلۆر ،یۆک قالؽر.
اؤکۆز َتکینی بۇلمادان چیفته یۆرۆَم ز.
اؤکۆز تۇز یئر ،دانا بۇز یئر.
اؤکۆز یئم بیتینجه چیفته گیَدَج ڲینی بیلیر.
اؤکۆز یئره دۆشۆنجه قاساپ الر چۏخالؽر.
اؤکۆزَدن قاالنؽ ائَّش ڲه وئریر لر.
اؤکۆزۆن آرتانؽنؽ ائَّش ک یئر. §
اؤکۆزه بۏینۇزۇ یۆک َد ڲیل /اۏلماز /آغؽر َگلَم ز.
بۏینۇز اؤکۆزه یۆک اۏلماز. §
َد وه یه هامۇت ،اؤکۆزه بۏینۇز یۆک َد ڲیل. §
اؤکۆزۆن بۏینۇزۇ ،کؤَپڲین قۇیرۇغۇ آغؽر َگلَم ز. §
َک
اؤکۆزه“ ،ایَن کله آرانؽز نئجه؟” دییه سۏرمۇش الر؛ “بۇنۇ َبن تۏسۇن ن سۏرمادؽنؽز یاَ ،نَد ن شیمدی
سۏرۇیۏرسۇنۇز؟” َد میش.
اؤکۆزه َس َم ر وۇرۇلماز.
اؤکۆزه سۏرمۇش الر“ ،نه زامان دۏغۇراجاقسؽن؟” “ایَن ک نه زامان تۏسۇن اۏلۇرسا اۏ زامان”،
َد میش.
اؤکۆزۆ بؽچاغؽن یانؽنا گؤتۆرمه ،بؽچاغؽ اؤکۆزۆن یانؽنا َگتیر.
اؤکۆزۆ بۏینۇزۇندان ،اینسانؽ سؤزۆنَد ن تۇتار الر.
اینسان سؤزۆنَد ن ،اؤکۆز بۏینۇزۇندان تۇتۇلۇر. §
اؤکۆزۆ اۏالن دؤنه دؤنه َه رک ائَد ر ،اؤکۆزۆ اۏلمایان پۇسۇالیؽ َترک ائَد ر.
اؤکۆزۆ اۏالنا گؤن /بۏرچ وئریر لر.
اؤکۆزۆ اۏلمایان اکشامدان قۏشار.
اؤکۆزۆ اؤکۆز َاَدَج کَس ن یئم آل ،قارؽنؽ قارؽ َاَدَج کَس ن دۏن آل.
اؤکۆزۆ سات ،سابانؽ سات ،ایلله ده آت ،ایلله ده آت.
اؤکۆزۆم بؤیۆک اۏلسۇن دا چیفته گیتَم سین.
اؤکۆزۆن بۏینۇزۇنا قۏنان سیوری سیَن ک سۏرمۇش“ :سانا آغؽر َگلمیرام یا؟” اؤکۆزَ“ :س ن اۏرادا
مؽیدؽن؟” َد میش.
سیَن ک اؤکۆزۆن بۏینۇزۇنا قۏنمۇش دا “آغؽرلؽق مؽ وئریرام؟” َدمیش ،اؤکۆز “َس ن اۏرادا §
مؽیدؽن؟” َد میش.
اؤکۆزۆن بؤیۆک اۏلسۇنَ ،چ کَم زسه َچ کَم سین.
اؤکۆزۆن دامدان ،چۏبانؽن َبلَد نَ /الَد ن اۏالجاق.
اؤکۆزۆن َد لیسی آمبار دۏلدۇرۇر؛ آدامؽن َد لیسی آدام گۆلدۆرۆر.
اؤکۆزۆن دۏیدۇغۇ هافتاسؽنا سۆَرر.
اؤکۆزۆن غامسؽزؽ قاسابؽن بؽچاغؽنؽ یا الر.
اؤکۆزۆن ایَن ک باشلؽسؽ ،تارالنؽن اۇفاق داشلؽسؽ (ماقبۇلدۆر).
اؤکۆزۆن قارنؽ دۏیۇنجا یاقاجاق سامانلؽق آرار.
اؤکۆزۆن قؽیَم تی یئری بۏشاالندا َبللی اۏلۇر.
اؤکۆزۆن نه َچ کدیڲینی قایؽش بیلیر.
اؤکۆزۆن َچ کدیڲینی قایؽشا سۏر. §
اؤکۆزۆن اؤغَرنمیشینی دؤَور لر.
اؤکۆزۆن شیطانؽ دۏقۇزَ ،تربییسی قؽت.
اؤَلن ایَن ک سۆتلۆ اۏلۇر.
اؤرۆسۆنۆ َبڲنَمَین اؤکۆزۆ قۇرت قاپار.
اؤوۆَلن اؤکۆز اۏلۇر ،بۏینۇزۇ دۏقۇز اۏلۇر.
اؤوۆَنن اؤکۆز َاوَلڲه سؽچار /تارالیؽ پۏخ الر.
ائله ایَن ک آل کی اۏندان دانا صاحبی اۏالسؽن.
پارا بۇچۇقتان ،اؤکۆز بیجیکَد ن اۏلۇر.
پۇلۇنۇ َور ایَن ڲه ،باغال دیرڲه.
َر نچَپر اۏالنؽن آورادؽ اؤکۆز قۏشان اۏلۇر.
َر نچَپرین کئچیمی دانادان ،بیچیکَتن؛ َاسنافؽن کئچیمی بیرَد ن ،بۇچۇقتان.
ساقلؽ بۏغایا َگَلن ،آشیکٓار بۇزاغؽالر.
ساغالم اؤکۆزه چۆرۆک سامان کٓار ائتَم ز.
ساقساغان دانایؽ باباسؽ هایرؽنا بیتَلَم ز.
ساقساغان بیله دانانؽن باشؽنؽ هللا اۆچۆن بیتَلَم ز. §
ساقساغان دانایؽ آتاسؽ جانؽ اۆچۆن می بیت لر؟ §
َل َک
ساقساغان دۇرۇر ن اؤکۆزۆ بیت َم ز لر. §
سامانؽن وارسا مارتا قۏی ،یۏخسا قۏجا اؤکۆزۆن /آالجا دانانؽن َد ریسینی /گؤنۆنۆ آردا قۏی.
سامانلؽغؽ بی دیرن دانا دؽر.
سامانلؽقدان َگ لیر دانانؽن یۏلۇ.
ساپؽم هارماندا قالدؽ ،اؤکۆزۆم اۏرماندا قالدؽ.
سارؽ ایَن ڲی گؤَر ن ایچی یاغ دۏلۇ سانؽر.
سارؽ ایَنک َم َلڲن اۏلۇر ،قاهپه قارؽ گۆَلڲن اۏلۇر.
سارؽ اؤکۆزۆن یانؽندا دۇران یا هۇیۇندان یا تۆیۆنَد ن.
َس کیز اۏلۇر ،دۏقۇز اۏلۇر ،تۏسۇن بؤیۆر اؤکۆز اۏلۇر.
َس ن َبسله دانایؽ ،قۏیۇن بۇلۇر آرایؽ.
َس رَک ش اؤکۆز (سۏن) سۏلۇغۇ قاساپ دۆککٓانؽندا آلؽر.
َس رَکش سؽغؽرؽن گیَرَج ڲی یئر سالهانه دیر. §
سؽغؽر گۆتدۆن ،سؽپا یاپتؽن؛ کؤنۆل آرزۇن َنرده قالدؽ؟
سؽغؽر قاساپهاَنیه واردؽقدان سۏنرا بؽچاق حاضؽر دؽر.
رجنؽن قارؽسؽ سؽغؽر َگلینجه قؽورار. سؽغؽ ؽ
سؽغؽرؽ بۇالمایؽنجا ،آخؽرؽ َتمیز اۏلۇر.
سؽغؽرؽ گۆَدن باشقا ،حاققؽنؽ َد وشیَرن باشقا.
سؽغؽر الر گؤز قؽرپماسا بۇزاغؽالر تارالیا دالماز.
سؽغؽر الر سۇ ایَچ رَکن ،بۇزاغؽالر بۇز یا الر.
سؽغؽرتماجؽن قارنؽ تۏق اۏلۇنجا سؽغؽرؽن قارنؽنؽ تۏق سایار.
سؽغؽرتماچ قۏجایؽنجا بۇزاغؽ گۆتدۆرۆر لر.
سؽغؽرتماچ اؤلمۆش ،سۏپاسؽ قالمؽش.
سؽغؽرتماچ ،سؽغؽرؽ پارا ایله گۆَد ر ،اینسان اینسانؽ اخالقال.
سؽقؽشان ایَن ک داناسؽنؽ َتَپر.
سیَن ڲی چاالن ایَن ڲی ده چا الر.
سییاه ایَنکَد ن َبیاز سۆت ساغؽلؽر.
سۆرۆَد کی اؤکۆزۆن جیَڲ رینه نۏخۇد اؽسالنماز.
بازارداقیَ /ه رَگَلَد کی اؤکۆزۆن جیَڲ رینه اۏت /نۏخۇد اؽسالنماز. §
سۆَس ڲن ایَن ڲه تانرؽ بۏینۇز َورَم ز.
سۆَس ن اؤکۆزه بۏینۇز وئریلَم ز. §
سۆت قاتؽالن سۇ الر ،ایَن ڲی گؤتۆردۆ.
سۆت وئَرن ایَن ڲین َمَم سی َکسیلَم ز.
ساغؽالن ایَن ڲین بیجیڲی َکسیلَم ز. §
َک
ساغؽلؽر ایَن ڲین بۇزاغؽسؽ سیلَم ز. §
ساغمال ایَنڲین بیجیڲی َکسیلَم ز. §
سۆتلۆ ایَن ک اۏل دا وۇر باخؽرؽ َد ویر.
سۆتلۆ ایَنک سۆَس ڲن اۏلۇر.
سۆتسۆز ایَن ک چۏخ مه لر.
سۆتسۆز ایَنک َم َلڲن اۏلۇر. §
شیمدیکی زاماندا اؤکۆزۆ قال دؽرؽر الر ،آلتؽندا بۇزاغؽ ایسَتر لر.
تاهسیلدارؽن ایڲیسی اؤکۆزۆن َتکینی ،پیسسۆ چیفتینی سات دؽرؽر.
تارال بۏر ،اؤکۆز تۏر ،سۆَر ن کؤر ،ییین نانکؤر.
تارالنؽن َاوه یاخؽنؽ ،اؤکۆزۆن یئره یاخؽنؽ ،قادؽنؽن َاره یاخؽنؽ.
قارؽنؽن َاره یاخؽنؽ ،اؤکۆزۆن یئره یاخؽنؽ ،تارالنؽن َاوه یاخؽنؽ. §
اؤکۆزۆن ایَن ک باشلؽسؽ ،قؽزؽن قارداشلؽسؽ ،تارالنؽن داشلؽسؽ ،آورادؽن اۇزۇن §
ساچلؽسؽ ماقبۇل دۆر.
َس کینین داشلؽسؽ ،اؤکۆزۆن ایَن ک باشلؽسؽ ،قؽزؽن سارؽ ساچلؽسؽ. §
تارالنؽن داشلؽسؽ ،قؽزؽن ساچلؽسؽ ،اؤکۆزۆن باشلؽسؽ. §
تارالنؽن اۇفاق داشلؽسؽ ،قادؽنؽن اۇزۇن ساچلؽسؽ ،اؤکۆزۆن ایَن ک باشلؽسؽ. §
َتک اؤکۆز چیفته گیتَم ز.
یالنؽز اؤکۆز بۏیۇندۇرۇغا قۏشۇلماز. §
تۏپراغؽن قاراسؽ ،ایَن ڲین سارؽسؽ (ایڲی دیر).
تۏسۇنۇ بؤڲۆرَتن داشاغؽ دؽر.
تۇزسۇز دانادان چارؽق اۏلماز.
تۆیسۆز دانادان چارؽق اۏلماز.
اۇجۇز اؤکۆزۆن قؽیماسؽ تاتسؽز اۏلۇر.
اۇزاقدان آلما دۆَونی َچ َکر گئَد ر بۏغایؽ.
یا ایَن ک َس ن سۆتسۆزسۆن ،یا یایال َس ن اۏتسۇزسۇن.
یاباندان آلما دۆَو یی ،آلؽر دا گئَد ر بۏغایؽ.
یاغلؽ اؤکۆز ،داش الرؽ قایا الرؽ سۆَرر.
یاغمۇر یاغارسا ایَن ڲی سات ،اؤکۆز آل؛ یاغمازسا اؤکۆزۆ سات َدوه آل.
یالپاق بۇزاغؽ ایکی آنادان َاَم ر.
یاتان اؤکۆز مۇشۇ الر.
یاتان اؤکۆزه سامان /یئم َورَم ز لر /وئریلَم ز /یۏختۇر /دؤکۆلَم ز.
َگ
یازؽن هارمانا سؽچان اؤکۆزۆن هاتؽلدا /یئملیکده آغزؽندان لیر.
یاتان اؤکۆزه سامان دؤکۆلَم ز.
یۏقسۇلۇن اؤکۆزۆ یۏرغۇن اۏلۇر.
یۏرغۇن اؤکۆزه “هۏ!” ماهانا دؽر /باهانه دیر.
یۏرغۇن اؤکۆزۆ چۏخ دؤَورَس ن دۆَو نه پیس لر.
یۏرغۇن اؤکۆزۆن اؽسلؽق جانؽنا مینَنت.
یۏز سؽغؽرا سامان دؤکۆلَم ز.
یۇمۇرتایؽ چاالن اؤکۆزۆ ده چا الر.
یۆک آلتؽندا اؤکۆز باغؽراجاغؽنا قاغنؽ غؽجؽردارمؽش.
زایؽفَ /ز بۇن اؤکۆزۆن قؽبَلسی اۏلماز.
زایؽف سؽغؽر /ایَن ک یاالیا یاالیا تاولؽ ایَن ڲی اؤزۆنه َچ ویریر.
َز لَو نی یئرَدن آالن اؤکۆزَ ،کندی قۏشۇلۇر.
َزمَه ریده قۏجا اؤکۆزۆن ایزی تۏزۇمالؽ.
َزمَه ریده یۏغۇرت ایسَتین َج بینده بیر ایَن ک داشؽر.
زؽروایؽ یئرَدن آالن اؤکۆزَ ،ک ندی قۏشۇلۇر.
دئییم لر:
آ دانا نئجه قؽیدؽن تازه فیدانا.
آهؽر َالَد ن گیتدی َس ن آالجا دانایؽ سۏرارسؽن.
آهؽردا بۇزاغؽ کیمی یاشاماق.
آالجا دانا /اک بۇزاغؽ ساده سیزده می وار؟
آنامؽن َالینَد ن می ،هۇیۇندان مؽ ،سارؽ ایَن ڲین یاغؽندان مؽ؟
آنامۇر ایَن ڲی کیمی.
آراما ایَن ڲی سامانلؽق اۆچۆنده.
آرؽق اؤکۆزۆ قاغنؽیا قۏشماق.
آرک َک نارؽندا اؤکۆزۆن ایشی َن ؟
بابام اؤکۆز اۏالجاق دا َبنی وۇراجاق.
باغال ایَن ڲی اؽسمارال حاققا.
بایؽرا وۇرمۇش قارت اؤکۆز کیمی سۏلۇماق.
َبن آغا َس ن آغا ،بۇ ایَن ڲی کیم ساغا؟
َبنیم َد ردیم اۏیۇنال معنا ،سه نین َدردین ایَن کله دانا.
َبنیم َدردیم ایَن ک ایله دانادا ،قارؽنؽن َد ردی سۆرمه ایله قؽنادا. §
َبنیم گؤنلۆم اؤکۆز ایله دانادا ،اۏنۇن گؤنلۆ راستؽق ایله قؽنادا. §
سه نین گؤنلۆن دؤندۆ ایله دؤَندهَ ،بنیم گؤنلۆم ایَن ک ایله دانادا. §
َبسی اؤکۆزۆ.
َبی داناسؽ کیمی یاتؽپ َگوَش ر.
بیزیم ایَن ک /دانا َاوه َگَلَج ک آما ،ل قۏیمۇیۏر.
َا
بۏغا کیمی.
بۏغا کیمی سال دؽرماق.
بۏستان داناسؽ کیمی دۏالشماق.
بۏینۇزلۇ اؤکۆز.
بۏیۇندۇرۇق آلتؽندا اؤکۆز.
بۇلۇت گئَد ر َگَرَد یه ،آل آبانؽ گیر اۏدایا؛ بۇلۇت گئَد ر َگوییه وۇر اؤکۆزۆ زیرَو یه.
بۇز اۆستۆنه چؽخمؽش دانایا دؤنَم ک.
بۇزاغؽسؽز ایَن ڲی سالهاَنیه دایار الر /سا الر الر.
َجَه نَن مده مین اؤکۆز بیر قۇرۇشا ،بیر اؤکۆن مین قۇرۇشا.
َج نَنت اؤکۆزۆ.
چاغؽرؽن اکؽللؽ َگلینی َکسسین اؤکۆزۆن باشؽنؽ.
چۏبانسؽز سؽغؽر کیمی.
داغدان اینمیش دامدان اؤکۆز چؽخارؽر.
دانا بیلیر سۆت تادؽنؽ.
دانا اؤلدۆ هاپ َکسیلدی ،ایَن ک اؤلدۆ َه پ َکسیلدی.
دانا الر کیمی بؤڲۆرَم ک.
دانانؽن قۇیرۇغۇ قۏپتۇ /قۏپماق.
دانانؽن اۏیناماسؽ قازؽقتان.
دایانؽق اؤکۆزه “اۏها!” َنیمیش.
َد لی دانا الر کیمی َگزَم ک.
دیلینی تۇت دانایؽ گۆت.
دۏقۇز اؤکۆزله بیر ماغارادا مؽ قالدؽن؟ /قالماق.
دۆنیایؽ تۇتان سارؽ اؤکۆز َد ڲیلیم یا ،بۇگۆن وارؽم یارؽن یۏغۇم.
َالییله هامۇر اۏوا الر ،گؤزۆیله دانا قۏوا الر.
َال لرین ایَن ڲی بۇزاغؽالر ،بیزیم یۆَر ڲیمیز سؽز الر.
َاوه گیرَس م قۇما قۏیماز ،داما گیرَس م دانا قۏیمازَ ،م وٓال َبنی گؤمه قۏیماز.
گؤزۆ دانادا اۏلماق.
هاتدؽن َاڲریلیڲی قۏجا اؤکۆزَدن دیر.
هایمانا اؤکۆزۆ کیمی دۏالشماق.
َه م دانانؽن باشؽنؽ َکستیکَ ،ه م کۆپۆ قؽردؽق.
هیجاز سؽغؽرؽ کیمی َگَزر دۇرۇر.
حیله لی اؤکۆزۆن هارمانؽ اۏلماز.
هۏ اؤکۆزۆم هۏ ،دؤَنک باشؽنا وارؽنجایا قَد ر
هۏ اؤکۆزۆم هۏ ،اؤلۆنَج یه قَد ر دیرلیک گئَرک.
ایَچ ریَد کینه تۏسۇن ،دؽشارؽداقینه اؤکۆز.
ایکی اؤکۆزه بیر قالبۇر سامانؽ بؤَلَم ز.
ایکی اؤکۆزه بیر سامان وئَرَج ک حالی یۏخ. §
ایَنک َامسه ده َامَم سه ده بیر تاس سۆتۆمۆز وار.
ایَن ک کیمی ساغؽلماق.
ایَن ک ساغار کیمی ساغماق.
قاباهات قۏجا اؤکۆزده دیر.
قادؽ یئر اؤکۆزۆ ،فؽل دؽر فؽل دؽر ائَد ر گؤزۆ.
قاغنؽ چؤکمۆش ،اؤکۆزۆن اؤَلَج ک ،سه نین نه هٓالین وار منه گۆَلَج ک؟
قارا دانا گؤڲ َدَم زَ /د مییۏرَ ،گَلنه ده یۏخ َدَم زَ /دمییۏر.
قاراسیَنڲین َالینَد ن َبیاز ایَنڲین َچ کدیڲینی َم وٓال بیلیر.
َکندینی بیلَم زه َک ندینی بیلدیرمک اؤکۆزه قافتان گییدیرمک کیمی دیر.
قؽرخ قۇرۇشا اؤکۆز آلدؽق ،گۆنۆمۆزه َدرت اۏلدۇ؛ اؤلدۆ َد ریسینی ساتدؽق َالیمیز پارا گؤردۆ.
قۏجا اؤکۆزه َدهَ ،گَلنه َم ه َدَم ک.
کؤیلۆ سؽغؽرؽ کیمی صاباح یایالیا ،اکشام تاوالیا.
قۇرت گؤرمۆش اؤکۆز کیمی آرخاسؽنؽ دایایاجاق آغاچ آرؽیۏر.
قۇتان بیلیر اؤکۆز نه َچ کییۏر.
َک
کۆپۆ قؽرماز ،اؤکۆزۆن باشؽنؽ َس ر.
مارت بۇزاغؽسؽ /داناسؽ کیمی باخماق.
مۆباَر ک آمما َج نَنت اؤکۆزۆ.
ناهؽر َالَد ن گیتدی ،اۏَ /س ن هٓآال آالجا دانایؽ آرار /آرؽیۏرسۇن.
نه ایَنک آلؽر ،نه دانا َاَم ر.
نه ایَن ک وئریر ،نه بۇزاغؽ آلؽر. §
نه این لر نه بۇزاغؽالر.
اۏتۇر قؽزؽم اۏتۇر ،دۏقۇز ایَن ڲین َترسی یَتر.
اؤکسۆزه حال بیلدیرمک ،اؤکۆزه قافتان گییدیرمک.
اؤکۆز /اؤکۆزۆن آلتؽندا یاورۇ /بۇزاغؽ آختارماق.
اؤکۆز آراباسؽ کیمی.
اؤکۆز بۏینۇزۇ َاترافؽنؽ آلمؽش.
اؤکۆز /دانا کیمی باخماق.
اؤکۆز کیمی بؤڲۆرتَم ک.
اؤکۆز کیمی یان یان باخار.
اؤکۆز اۆَو ن دیریه باخار کیمی یان یان باخار. §
اؤکۆز َه ریف.
اؤکۆزه هۏ ،قؽچؽنا /گؤتۆنه قۏ*.
اؤکۆز قۏشماق.
اؤکۆزه بۏیۇندۇرۇغۇنۇ قۇیرۇغۇندان وۇرماق.
اؤکۆز لری قۏشدۇرماق.
اؤکۆزۆ باجایا چؽخارتماق.
اؤکۆزۆ بؽچاغؽن یانؽنا گؤتۆرَم ک.
اؤکۆزۆ چیفته قۏشار کیمی.
اؤکۆزۆ چیفته قۏشماق. §
اؤکۆزۆ سابانؽ ساتدؽم ،شۏرا بیر یاالن قاتدؽم.
اؤکۆزۆم دۏغدۇغۇ هافتاسؽنؽ سۆَرر.
اؤکۆزۆم اؤلدۆ ،قاغنؽم قؽرؽلدؽ.
اؤکۆزۆمۆن آلنؽ ساقارَ ،ک ندی آدؽنؽ /آیؽبؽنؽ منه تاقار.
اؤکۆزۆن آدؽ سؽغؽر ،ها باغؽر ها باغؽر.
اؤکۆزۆن اؤَو ن دیریه وئریلدیڲی کیمی وئریلَم ک /وئریلَم ز.
اؤکۆزۆن َتکی.
اؤکۆزۆن تَر نه باختؽغؽ کیمی باخماق.
اؤکۆز بۏیۇندۇرۇغا باخار کیمی باخماق. §
اؤکۆزۆن سامانا باختؽغؽ کیمی باخماق. §
اؤکۆزۆن یاتاغؽنا دانایؽ باغالما /باغالماق.
اؤکۆزۆن یئمینی یئر ده دانانؽن یئرینه یاتؽَوریر.
اؤنجه داناسؽ سۏنرا آناسؽ.
اؤوه اؤوه اؤکۆز ائتدی لر ،بۏینۇزۇنۇ دۏقۇز ائتدی لر.
ساغ بابام بئله ایَنک َاله کئچَم ز.
ساغ اؤکۆزه چۆرۆک سامان زارار ائتَم ز.
ساغدؽم ایَن ڲی دۏلدۇرامادؽم کۆَلڲی.
ساغؽالجاق /ساغمال ایَنک.
ساغؽر ائتدی لر ،سؽغؽر ائتدی لر.
ساقار اؤکۆز کیمی.
سانکی ساغؽالن ایَنک.
ساپ یئر ده ،سامان ساوۇرۇر اؤکۆز کیمی.
َس ن آغاَ ،بن آغا ،بۇ ایَن ڲی کیم ساغا؟
َس ن زۏتَ ،بن زۏت ،ایَنڲه کیم وئَرَج ک اۏت. §
صیفیر نۇمارا اؤکۆز.
سؽغؽر کیمی یئمک.
سۆرۆیۆ یی دیریپ بیر بۇزاغؽنؽ آرار.
سۆتلۆ ایَنک.
شاپ یاالمؽش ایَنک کیمی.
تۆلکۆڲی تۇت ،دانایؽ گۆت.
تۏسۇن کیمی.
یاتان اؤکۆزه دؤَکَج ک سامانؽم یۏخ.
یازا چؽخاردؽق دانایؽَ ،بڲنَم ز اۏلدۇ آنایؽ.
یایال مؽ اۏتسۇز ،ایَن ک می سۆتسۆز.
یۏلسۇزۇ یۏال َگتیرَم ک ،اؤکۆزه قافتان گییدیرمک (کیمی دیر).
یۏرۇلمۇش اؤکۆز کیمی یۏنغا یئمک.
ایت
بۇ بؤلۆمده “کؤَپک ،ائنیک و زاغار”لؽ آتاسؤز لری و دئییم لر ده بۇلۇنماقدا دؽر.
آتاسؤز لری:
آجؽقان ایته آت یتیَش َم ز.
آچ عاید فؽرؽنا باخماقال دۏیماز.
آچ عاید قۏیۇن گۆتَم ز.
آچ ایتین داوارا /سۆرۆیه هایرؽ اۏلماز.
آچ ایتین قۇرساغؽ دار اۏلۇر.
آچ ایتین َم نزیلی اۏلماز.
اقساق /بۏش ایته َم نزیل اۏلماز. §
اۇیۇز ایته َم نزیل اۏلماز. §
آچ ایتین یاالغؽندا یال بۇلۇنماز.
آچ کؤَپک آرسالنا سال دؽرؽر.
آچ کؤَپک َکندینی آرسالنا وۇرۇر. §
آچ کؤَپک آوا سالؽنماز.
آچ کؤَپڲین قۇرساغؽ دار اۏلۇر.
آچ کؤَپک دۆدۆکَنن آیران ایَچ ر.
آچ کؤَپک /عاید فؽرؽن /دام ده لر /یؽقار.
آچ عاید َم َر ک /سامانلؽق یؽقار. §
آچ کؤَپک َک میڲی ده دیش لر.
آچ کؤَپک قۇدۇرماز.
آچ کؤَپک قۇرتدان قۏرخماز /قۏرخار.
آچ کؤَپک اۇلۇر.
آچ کؤَپک اۇیۇماز.
آچ کؤَپک یاورۇسۇنۇ یئر.
آچؽق گؤتۆ کؤَپک دا الر.
آچؽق قابا عاید َد ڲر /سییر.
آچؽق قاپؽ گؤرۆنجه عاید دا الر.
آچؽق قاپؽدان آت دا گیَرر ،عاید ده ،ائَّش ک ده.
آچ دؽر ،کؤَپک ایسَت ر کی یئمک صؤحَبتی اۏلسۇن.
آدام اۏلمایاجاق کؤَپک صاباحا قارشؽ اۆَرر.
آدام اۏلمایانا آداملؽق ،کؤَپڲین اۆزۆنه گۆالپ دؤکَم یه َبنَزر.
آدامسؽز آدامؽ کؤَپک لر ده یئَم دی.
ٓاَد م جانؽ عاید جانؽ.
آغاسؽایڲیت اۏالنؽن ایتی یاوۇز اۏلۇر.
عاغؽل ایتسیز ایسه ،دۏنۇز َتَپیه چؽخار.
اق آیرانؽ ایته دؤَکر لر.
َک َا َک
اق آیرانؽ ایته دؤ ر لر؛ قارابیَبری ته دؤ ر لر. §
آقؽ کؤَپڲه آتار الر ،قارایؽ یئمڲه قاتار الر. §
اق ایت ،قارا عاید َه پسی ده ایت.
اق /آغ ایتی آیران دییه چاغؽرؽر الر.
اق کؤَپڲین پامۇق بازارؽنا زارارؽ وار دؽر.
آچ ایتین /کؤَپڲین پامۇقچۇیا زارارؽ وار دؽر. §
اق ایتین آیرانجؽیا زارارؽ وار. §
پامۇقچۇ ،اک کؤَپکَد ن هۏشالنماز. §
َک
آقؽلسؽز ایتین َج زاسؽنؽ آیاق الرؽ َچ ر.
آقؽلسؽز کؤَپڲی /ایتی یۏل قۏجا دؽر.
آهماق کؤَپڲی /ایتی یۏل قۏجال دؽر. §
َا َا
آقؽلسؽز کؤَپڲی یۏل قۏجا دؽر ،یۏل قۏجاتمازسا ل /لۏغلۇ قۏجا دؽر. §
ایتی /کؤَپڲی یۏل قۏجال دؽر /قۏجا دؽر. §
آال عاید چاقالؽن دایؽسؽ دؽر.
آردؽندان قؽرخ /یۆز کؤَپک هاوالمایان قۇردا قۇرت َدنَم ز.
آرؽق آت یۏل آلماز ،آرؽق عاید َاو آلماز.
آرؽق کؤَپک تۆیۆنۆ آتاماز.
کیبیرلی کؤَپک تۆیۆنۆ کئچ آتار. §
آرخالؽ کؤَپک قۇردۇ بۏغار.
آرپایا قاتسان آت یئمزَ ،کَپڲه قاتسان عاید یئمز.
آرسالن کؤَپک هاوالماسؽنا ایلتیفات ائتَم ز.
آرسالن یاتاغؽندا کؤَپک سۇ ایچَم ز.
آرسالن یاالغؽندان کؤَپک سۇ ایچَم ز. §
َا
آت لین ،عاید لینَ ،ه َم ن یلینَ ،ه َم ن یلین. َا
آت گؤزۆنَد ن ،عاید ایزینَد ن َبللی اۏلۇر.
آت اؽسؽرؽر ،عاید قاپار.
آت نئچهماز عاید نئچهار.
آت قاَد ری ،عاید قاَد ری ایلله ده آورات قاَدری.
آت قالخؽشلؽ اۏلما ،عاید قالخؽشلؽ اۏل.
آت قۏشدۇقچا کؤَپک َس وینیر.
آت اؤلۆر ایت لر بایرام اۏلۇر.
آت اؤلۆر یئم اۏلۇر کؤَپک لر؛ایڲیت اؤلۆر یئم اۏلۇر قۇرت الرا بؤَج ک لر.
آت یئدی گۆنده ،عاید یئدیڲی گۆنده (َبللی اۏلۇر).
آت یئریر ،عاید َس ڲیر دیر ایکیسی ده بیر یئره وارؽر.
آتا دا سۏی گئَر ک ،ایته ده.
آتا الرا آت قالدؽ ،قۇل الرؽنا عاید قالدؽ.
آتؽن آهماغؽ راهوان ،اینسانؽن آهماغؽ َپهلیوان ،ایتین آهماغؽ تازؽ اۏلۇر.
آتؽن داواسؽ قۇرۇر ایتین داواسؽ قۇرۇماز.
آتؽن اؤلۆمۆ ایتین بایرامؽ دؽر.
آتؽن اؤنۆنه عاید کئچر.
آتؽن َتپَم زی اۏلماز ،ایتین قاپمازؽ اۏلماز.
آت َتپَم سیز ،عاید قاپماسؽز اۏلماز. §
ایت اؽسؽرماز ،آت َتپَم ز َدمه. §
آتؽن وارَکن یۏلۇ تانؽ ،ایتین وارَکن ایلی تانؽ.
آتؽنان عاید صاحبینی تانؽر.
آتلؽ سؽغمؽش ،ایتلی سؽغمامؽش.
آتؽ اۏالن َه ر یئره سؽغار دا ایتی اۏالن َه ر یئره سؽغماز. §
آتلؽ َه ر هاَنیه سؽغار دا ایتلی َه ر هاَنیه سؽغماز. §
آتلؽ ،ایتلی سؽغمؽش؛ بیر اۇشاق سؽغمامؽش. §
آتلؽ قۏناق سؽغمؽش ،ایتلی قۏناق سؽغمامؽش. §
آتتا ،ایتته ،آوراتتا اۇغۇر وار دؽر.
آتتا قارؽن ،ایتده قۇیرۇق.
آتدان آت ،ایتَت ن عاید اۏلۇر.
آو کؤَپڲی آودان قالماز.
آو کؤَپڲینه چؽنغؽراق تاقؽلماز.
آو کؤَپڲینین قۇالغؽ دۆشۆک اۏلۇر.
آوارا َگزَم کدن عاید اۆَلشی سۆرۆَم ک یئڲ دیر.
آوجؽ َات یئر ،آرتانؽ عاید یئر.
آوجؽ َاتینی /آتؽنؽ عاید یئمز.
آوجؽ کؤَپڲی کیمی یه لر ،اۏنماز.
آورات کیمی دۆشمان اۏلماز ،گۆ لر بیلدیرمز؛ کؤَپک کیمی دۏست اۏلماز ،اۇلۇر بیلدیرمز.
آیؽق عاید َاله دۆشَم ز.
آز کؤیۆن کؤَپڲی یاراماز اۏلۇر.
آزغؽن عاید ایله اۇغراشؽلماز.
آزغؽن ایتین سۏنۇ اۇیۇزلۇقتۇر /اۇیۇز اۏلۇر.
آزغؽن کؤَپڲین بۏینۇنا زارپلؽجا داش گئَرک.
آزغؽن کؤَپڲین َک میک تۇتار آغزؽنؽ.
ایت آغزؽنؽ َک میک تۇتار. §
ایتین /کؤَپڲین آغزؽنؽ َک میک تۇتار. §
کؤَپڲین آغزؽنا بیر قۇرۇ َکمیک. §
آزغؽن /دیشی /دۏالشقان ایت /کؤَپک َلش باشؽندا َبللی اۏلۇر.
باجؽ باج ؽنؽن آلتؽنا عاید َانیڲی آتمؽش.
باقماقال اۇستا اۏلۇنسا کؤَپک لر قاساپ اۏلۇردۇ.
بالتایؽ قال دؽرما ،یاغؽ ییین عاید َبللی اۏلۇر.
باش اۏل دا کؤَپک باشؽ اۏل.
باشسؽز َاوین کؤَپڲی چۏخ هاو الر.
بایرام چؤَر ڲی ایله عاید آغؽرالنؽر.
بایرام َاتی ایله عاید تاوالنماز.
بایرام َاتی ایله ایتین قارنؽ دۏیماز. §
بایرامدا کؤَپک جانالنماز. §
َبکٓارؽن پاراسؽنؽ عاید یئر ،یاقاسؽنؽ بیت.
َبش پارالؽق کؤَپک داشاغؽ چؽخارؽر ،اۏن پارالؽق سابۇنال َالینی یۇر.
بیر آوجؽیا کؤَپک ده ٓالزؽم.
بیر ایت /کؤَپک بیر َلشیَ /د ریڲی سۆرۆک لر.
بیر عاید اۆرۆَم کله بیر َکروان گئری دؤنَم ز.
بیر ایتین قۇیرۇغۇ نه قَد ر بؤیۆک اۏلسا َکندی آرخاسؽنؽ اؤرَتر.
بیر سؤز سؤی لر کی ،دیرَه مینی ییین کؤَپک قۇدۇرۇر.
بیر اۆزۆ ایَپک ،بیر اۆزۆ کؤَپک.
بیر ییڲیدین آرخاسؽندان قؽرخ کؤَپک هاوالمازسا اۏ ییڲیدهایڲیت َد نَم ز.
بۏق ایتین َه لواسؽ دؽر ،یئمزسه قۇدۇرۇر.
بۏق ییین ایتین قاشؽغؽ َبلینده اۏلۇر.
چاغؽرؽلمایان یئره پیشیکیله کؤَپک گئَد ر.
چاقال َانیڲی قۇرت اۏلماز ،چارشؽ ایتی قۏیۇن گؤزَلَم ز.
چاقالؽن َس سی اۏرمانا ،کؤَپڲین َس سی کؤیه اۇالشؽر.
چارشؽ اکَم ڲی ایله ایت /کؤَپک دۏیماز.
چارشؽ ایتی َاو گؤزَلَم ز.
چارشؽ ایتییله آوا گئدیلَم ز.
چارشؽ کؤَپڲی /ایتی مال گۆَد ر می؟
چۏبان کؤَپڲی نه یئر ،نه یه دیریر.
اۇشاقال ایتین ها دؽرؽ قالماز.
چۏخ هاوالیان کؤَپک اؽسؽرماز.
هاوالیان /اۆرۆین کؤَپک اؽسؽرماز /قاپماز. §
چۏخ اۆَرن /هاوالیان کؤَپڲین َس سی َکسیلیر.
چۏماغؽ َالینه آلدؽن مؽ اۇغرۇ عاید َکندینی َبللی ائَد ر.
سۏپایؽ َاله آلؽنجا اۇغرۇ عاید َکندینی گؤسَتریر. §
دابباق مؽسؽن ،عاید پۏخۇنا مۇهتاچسؽن.
داغ ایتی َگ لیر باغ ایتینی قۏوار.
داوار کؤمۆنۆ ایتسیز ،صاحبینی َاتسیز بؽراخماز.
داوۇلسۇز دۆڲۆن کؤَپکسیز کؤیه َبنَزر.
َدڲیرَم ن یؤَر سینه دادانان ایت ،سۇ چؽغؽرتؽسؽنؽ تانؽماز.
َد ڲیرَم نجی کؤَپڲی کیمی سۇ شارؽلتؽسؽنا اۆَرر.
َد لییه َکٓالم اۏلماز ،کؤَپڲه َس الم.
َدوه َتپَمَد ن کؤَپک اۆرۆَمَد ن.
َد وه یۆک َچ َکر ،کؤَپک سۏلۇر.
دیرَه مینی ییین کؤَپک قۇدۇرۇر.
دۏالشقان /قاوغاجؽ ایتَت /کؤَپکده یارا عکسیک اۏلماز.
دۏنۇزۇ ایته تۇتدۇرۇر الر.
دۇت زامانؽ عاید اؤلَم ز.
دۆڲۆن اکَم ڲییله عاید تاوالنماز.
دۆڲۆن آشؽیال کؤَپک تاوالنماز. §
دۆڲۆن پیالوؽ ایله کؤَپڲین قارنؽ دۏیماز. §
دۆڲۆن یئمڲی ایله کؤَپک شیشمانالماز. §
َاَج لی َگَلن عاید نئجه هاوالیاجاغؽنؽ بیلَم ز.
َاَج لی َگَلن کؤَپک جامی دۇوارؽنا سییر /سۆرتۆنۆر.
جامی دۇوارؽنا ایَش ین کؤَپڲین اؤلۆمۆ یاخؽن دؽر. §
َاَج لی َگَلن کؤَپک چۏبانؽن اکَم ڲینی یئر. §
َاَج لی َگَلن /یاقالشان عاید َم سجیت دۇوارؽنا سؽچار. §
ایت قۇدۇرۇنجا جامی دۇوارؽنا سییر. §
ایتین اؤلۆمۆ َگلینجه چۏبانؽن َدڲَن ڲینه سۆرتۆنۆر. §
ایتین اؤلۆمۆ َگ لیرسه جامی دۇوارؽنا سییر /ایَش ر. §
َاَد بی قارغادان ،آداَلتی خۏرۇزدان ،ساداقاتی کؤَپکَد ن آل.
اقَم ک اۇجۇز اۏلۇرسا عاید قؽیَم تلی اۏلۇر.
اقَم ک وئَرن َالی کؤَپک بیله قاپماز.
اقَم کسیز َاو اۏلماز ،کؤَپکسیز کؤی اۏلماز.
َالین ایڲیسی ،کؤَپڲین /ایتین دایؽسؽ اۏلماز.
َالین ایڲیسینی بۇالمایان کؤَپڲین دایؽسؽنؽ آرار. §
َالین کؤَپڲینه گۆَو نه نین /مانقۇرالیانؽن مانغؽرؽ َالینده قالؽر.
ائنیک بؤیۆر عاید اۏلۇر ،یاوشاق بؤیۆر بیت اۏلۇر.
ائنیک ایتله یال یییه نین َالی اۆزۆ پیس اۏلۇر.
َار دایؽیا عاید آتایا.
َارگه نین باغرؽنؽ بیت یئر ،قازاندؽغؽنؽ ایت.
َاریک واقتینده کؤَپک اۏلماز.
َارَکک عاید یارالؽ گئَرک.
َارزینجاندا عاید ایزی سۏرۇلماز.
َاسکی دۆشمان دۏست اۏلماز ،عاید َد ریسی پۏست اۏلماز.
ائَّش ڲین اؤلۆمۆ ایته دۆڲۆن دۆر.
ائَّش ک اؤلۆنجه کؤَپڲین گۆنۆ دۏغار. §
َاتی ایته اۏتۇ آتا َورَم لی.
َاو کؤَپڲینین دۆشمانؽ هؽرسؽز قۏنشۇدۇر.
َاو صاحبی ایتَتن یاوۇز گئَرک.
َاو صاحبینین کؤَپڲی باش سه دیره کئچر.
َاو اۇغرۇسۇنا عاید اۆرۆَم ز.
َاَوَج ن ایت ،گؤزسۆز ائنیک (کیچیک) دۏغۇرۇر /قۇننار.
َاوی یاران کؤَپک یا آچلؽغؽندان ،یا سۇسۇزلۇغۇندان.
َاوین کۆچۆڲۆ اۏالجاغؽنا آولۇنۇن کؤَپڲی اۏل.
َاوله نین؛ پارانؽزؽ ایتَت ن ،یاقانؽزؽ بیتَت ن قۇرتارؽن.
فؽرؽنداکی باخالوادا کؤَپڲین گؤزۆ وار.
غریب ایتین قۇیرۇغۇ باجاغؽ آراسؽندا اۏلۇر.
غریب ایتین قۇیرۇغۇ قؽچؽنا قؽسؽق /دؤشۆنده گئَرک. §
صاحیبسیز ایتین قۇیرۇغۇ باجاغؽ آراسؽندا اۏلۇر. §
َگَوزه کؤَپک یۏلدا قۏجار.
گیتدی آغا الر ،پاشا الر ،ایت لر قالدؽ کؤشه لر.
گؤچۆن دؤنۆشۆ تۏپال ایته یارار.
گؤلگه کؤَپڲین ،گۆن اۇغۇرسۇزۇن.
کؤنۆلسۆز کؤَپک آو آوالماز.
کؤنۆلسۆز داوارا گیَد ن کؤَپکَد ن هایؽر َگلَم ز /چؽخماز. §
ت َگتیریر.کؤنۆلسۆز ایتی قۇردا سالسان ،اۇلۇیا اۇلۇیا قۇر §
کؤنۆلسۆز کؤَپڲین سۆرۆیه هایرؽ اۏلماز. §
کؤنۆلسۆز کؤَپک هاوالماز. §
کؤنۆلسۆز کؤَپک قۇردا گیتَم ز. §
ت َگتیریر. کؤنۆلسۆز کؤَپک قۇر §
کؤنۆلسۆز کؤَپک سۆرۆیۆ /قۏیۇنۇ قۇردا قاپدؽرؽر. §
هاسیسین مالؽنؽ ایت ،یاقاسؽنؽ بیت یئر.
هاوالیان /اۇلۇیان کؤَپک اؽسؽرماز.
ت َگتیریر.
هاوالماسؽنؽ /اۇلۇماسؽنؽ /سالما بیلَمَین کؤَپک سۆرۆی /عاغؽال /قۏیۇنا قۇر
چۏخ اۆَر ن عاید سۆرۆیه َگتیریر قۇرت. §
َگ
ت تیریر. اۆرۆَم سینی /آفقۇرماسؽنؽ بیلَمَین ایت ،قاپؽیا قۇر §
اۆرۆَم سینی بیلَمَین ایت ،سۆرۆیه َگتیریر قۇرت. §
اۆرۆَم سینی /اۇلۇماسؽنؽ بیلَمَین کؤَپک کؤیه هؽرسؽز َگتیریر. §
َگ
اۆرۆَم سینی بیلَمَین عاید صاحبینه قۏناق تیریر. §
َه ر هاوالیان کؤَپڲه َکمیک وئریلَم ز.
َه ر ایته داش آتؽلسا دۆنیادا داش قالماز.
َه ر کؤَپک سۆرۆیۆ تۏپارالیاماز.
هؽرالیان کؤَپڲین اؤنۆنه وارؽلماز.
دیشینی سؽرتاران ایتین اۆَز رینه وارؽلماز. §
هؽرسؽز عاید قۏرخاق اۏلۇر.
هؽرسؽز ،کؤَپکَد ن هۏشالنماز.
هؽرسؽزا ایش اینانماق ،کؤَپڲه َپینیر تۇلۇمۇ اؽسمارالماق دؽر.
اؽسؽراجاق /اؽسؽرغان عاید دیش گؤسَترَم ز.
قاپاجاق کؤَپک سؽرتارماز. §
اؽسؽرغان کؤَپک هاوالماز ،آوجؽ پیشیک مؽرالماز.
اؽسسؽن آغؽرالیان ایتینه َکمیک آتار.
اؽسسؽز َاوه عاید بۇیرۇق.
ایچ گۆَو یینین واردؽغؽ َاوده “ایتیم” َدَم یه بیله حاققؽ یۏخ دۇر.
ایغده چیَچ ڲینده آرؽدان ،آیوا چیَچ ڲینده قارؽدانَ ،نورۇز گۆلۆنده آتتان ،آغزؽ سالیالؽ ایتَتن ،یاغلؽ
یئرَد کی بیتَتن َکندینی ساقؽن.
قۏجا کؤَپک بۏشۇنا هاوالماز.
ایکی َاولینین اۇنۇ َکَپکَ ،کندی کؤَپک.
ایکی عاید بیر یاالقدان یال یئمز.
ایکی قاپؽدا اۆَر ن عاید آچ قالؽر.
ایکی کؤَپک بیر َک میڲی پایالشاماز.
ایمامؽن ایتینه کؤَپک َد نَم ز.
عیناد ائتدی ایت لر ،گؤتۆنۆ َو ردی قۇرت الرا.
اینسان َبَلیه َبَلیه ،کؤَپک یاورۇسۇنۇ یاالیا یاالیا بؤیۆتۆر.
اینسانؽن بۇداالسؽ َپهلیوان اۏلۇر ،کؤَپڲین بۇداالسؽ زاغار اۏلۇر کی داوشان قۏوا الر.
ایسسی اکَم ک ایتی قۇدۇز ائَد ر.
ایستیکبٓال یا آتتا یا ایتته.
ایش بیلَمَین آدام ،هۏشت آنالمایان کۆرت ایتینه َبنَزر.
ایشسیز کؤَپک داشاغؽنؽ یا الر.
ایت آجؽندان هؽرسؽزلؽق ائَد ر.
ایت آناسؽنؽ ،چینَگ ن باباسؽنؽ تانؽماز.
ایت آسلؽنؽ بیلیر.
َگ َا
ایت آیاغؽنؽ داشدان سیر مه.
ایت آیاغؽ َکرواندان َاسیرَگنَم ز. §
ایت آزغؽن اۏلۇرسا چۏماق کٓار ائتَم ز.
ایت باشؽ َترکیده دۇرماز.
ایت پۏخ یئمکله َد نیز پیس اۏلماز.
ایت پۏخ یئمیه تؤوبه ائتَم ز /ائَد ر می؟
ایت پۏخا کۆسَم ز /تؤوبه ائتَم ز. §
ایت بؤڲۆرۆرَکن داوشان بیلیر.
ایت بۇرنۇندان اۇلۇر.
ایت چاقؽرؽ آتا َد ڲر ،آت چاقؽرؽ ایته َدڲَم ز.
ایت داداندؽغؽ یئرده آچ اؤلۆر.
ایت داهی یال یئدیڲی چاناغا سؽچماز.
ایت داالشؽنا ،اۇشاق دؤوۆشۆنه اۇیۇلماز.
ایت ده دۏقۇز اۏققا ،یاغ دا دۏقۇز اۏققا.
ایت ده اؤلۆرسه کٓاردان ،قۇرت دا اؤلۆرسه کٓاردان.
ایت ده َس میز ،اۏتۇ یئمز.
ایتَ ،د میرجی دۆککٓانؽندان نه آن الر /نه گؤتۆرۆر؟
ایت َدریسینَد ن پۏست اۏلماز.
ایت دیَلنجیَد ن قۏرخار ،دیَلنجی ایتَتن.
ایت دیشینه دۏنۇز َد ریسینه َد ڲمه َچ کیش دیرسین.
ایت اکَم کدن نئچهماز.
ایت َانیڲی َکن دیر َکَس ن اۏلۇر.
ایت ائتدیڲی زیانؽ بیلیر.
ایت فؽرؽندان اکَم ک نئچهؽرؽر ،اؤز راغَبتینی َکَس ر.
ایت گیرَم کله َد نیز پیس اۏلماز.
ایت گؤله دۆشَم کله یۆزمه اؤغَر نَم ز.
ایت هانکی یؤنَد ن قۏرخارسا اۏ یؤنه دۏغرۇ هاو الر.
ایت َه ر زامان ایتلیڲینی یاپار.
ایت اؽسالندؽقچا مۇردار اۏلماز /اۏلۇر.
ایت ایله اۇشاق راغَبته دۏالنؽر.
ایت ایته بۇیۇرۇر ،عاید ده قۇیرۇغۇنا.
ایت ایته عاید ده قۇیرۇغۇنا بۇیۇرمۇش. §
ایت ایته قۇیرۇق سال الر.
ایت ایتی باسار ،آت آتؽ باسار.
ایت ایتی باسماز.
ایت ایتی بیلَم ز ،کؤَپک صاحبینی.
ایت ایتی بۇلۇر.
ایت ایتی آرار شامدا بۇلۇر. §
ایت ایتی سۇواتتا بۇلۇر. §
ایت ایتی داالماز /اؽشؽرماز.
ایت ایتی قۏوا الر.
ایت ایتی تانؽماز /تانؽر.
ایت ایتی تانؽیۏر ،عاید ده قۇیرۇغۇنۇ.
ایت ایتی یئمز.
ایت ایتین آیاغؽنا باسماز. §
ایت ایتین آیاغؽنؽ اؽسؽرماز. §
ایت ایتین قۇیرۇغۇنا باسماز. §
َگ
ایت ایتی یئمیش ،قۇیرۇغۇنا لینجه بیزیم َد میش.
ایت ایتی یئر َدریسینیَ /ک میڲینی یامنه آتماز. §
ایت ایتین دیشینَد ن قۏرخار.
ایت ایتین َاتینی یئمز.
ایت ایتین َاتینی یئر ده َکمیڲینی اینجیتَم ز.
ایت ایتین ایمراهۏرۇدۇر.
ایت ایتین قۇیرۇغۇنۇ بؽراخماز.
ایت ایتین قۇیرۇغۇنۇ اؽسؽرمؽش نه چؽخار؟
ایت ایتین میراثچؽسؽ دؽر.
ایت ایتین پۏستۇنۇ یؽرتماز.
ایت ایتیَن ن بۏغۇشۇر.
ایت ایتیَن ن بۏغۇشۇر آما پۏستۇنۇَ /د ریسینی یؽرتماز. §
ایت ایتله بۏغۇشمایؽنجا ،پیشیکیه پای چؽخماز.
ایت ایتله بۏغۇشۇر ،یۏلجۇنۇن ایشی راست َگلیر.
ایت ایتله داالشدؽ ،یۏلجۇنۇن یۏلۇ راست دۆشتۆ. §
ایت ایتله داالشؽر.
َک
ایت ایتله داالشؽر ن قۏیۇنۇ قۇرت قاپار.
ایت ایتله َگَزر.
ایت ایتلیڲینی ائَد ر /یاپار.
ایت نئچهارَک ن اۏسۇرۇر.
ایت /کؤَپک قاغنؽ گؤلَگ سینده یاتار دا /یئریر دهَ ،کندی گؤلَگ سی سانؽرمؽش.
ایتی قایا گؤلَگ سینه باغالمؽش الر؛ “َکندی گؤلَگمدیَ ”.د میش. §
ایت قاغنؽ گؤلَگ سینده یاتارمؽش“ ،وای َبنیم سالتاناتؽم” َدرمیش.
ایت قاغنؽ گؤلَگ سینه یاتمؽش دا“ ،نه قۏیۇ گؤلَگم وار” َد میش.
ایت قاپؽدا َز بۇن گئَرک.
قاپؽدا ایت /کؤَپک َز بۇن گئَرک. §
کؤَپک قاپؽدا آرؽق گئَرک. §
ایت َکمیڲینَد ن ایلیک ،اۏرتاسؽندان کؤفَتلیک.
ایت َکمیکَد ن نئچهماز.
ایت قؽلؽ ،پۏستال باغؽ.
ایت قؽلؽندان پۏستال باغؽ اۏلماز. §
ایت قؽلؽندان َاَلک اۏلماز. §
ایت قؽرخؽلماقال تازؽ اۏلماز.
َگ
ایت قؽشؽ چؽخارؽر ،آما َس ن ل َد ریسینه سۏر.
ایت یازا چؽخار ،یا َدریسی نه َچ َکر. §
ایتین یازا چؽخمادؽغؽ اۏلماز ،یئدیڲی آیازدان هاَبری یۏخ. §
قؽشدان چؽخماز کؤَپک یۏختۇر آما َدریسی بیلیر. §
کؤَپک ده یازا چؽخار آما َدریسی نه َچ َکر. §
کؤَپک“ :یازا چؽخارسام َکمیکَد ن سارای یاپ دؽراجاغؽمَ ”.درمیش. §
ایت قۏجارسا یاتؽپ هاو الر.
ایت قۏرختۇغۇ یئره اۆَرر.
ایت قۏرختۇغۇنا اۆَرر. §
ایت یانقؽیا اۆَرر. §
ایت قۇالق /قۇالغؽنؽ َکَس نَد ن قۏرخار.
ایت قۇرساغؽ َه ر یاغؽ قال دؽرماز.
ایت قۇرساغؽ یاغ گؤتۆرَم ز.
ایت َلش باشؽندا ،اینسان ایش باشؽندا.
ایت لینگه گئَد رَ ،د وه لؤنگه گئَد ر ایکیسی ده قۏناق یئرینه وارؽر*.
ایت نه بیلیر بایرامؽ ،شؤپۆرده دیر آیرانؽ.
ایت نه قَد ر َک سکین اۏلسا صاحبینی تۇتماز.
ایت نه یئرسه اۏنۇ سؽچار.
ایت َنَر ده یئدیڲی داشؽ بیلیر.
ایت اۏقشامالؽ اۏلۇنجا آدؽنؽ بۏنجۇق قۏیار الر.
ایت اۏال َات اۏلمایا؛ َک ل اۏال عیناد اۏلمایا.
ایت اۏالن یئره َم َلک اینَم ز /گیرَم ز.
ایت اؤلدۆر ده پارا قازان.
ایت اؤلدۆَرَج ڲینه اؽالنؽ َکس.
ایت صاحبینی تانؽر /بیلیر.
ایت اؽسسؽنؽ بیلیر. §
کؤَپک صاحبینی اؽسؽرماز. §
کؤَپکجه کؤَپک صاحبینی تانؽر. §
ایت َس میرینجه آناسؽنؽ دیش لر.
ایت َس میرَم کله َاتی یئنَم ز.
ایت ده َس میز ،آما َاتی یئنَم ز. §
ایت سۆرۆ ،اکَچ /پارا قازان.
ایت سۆرۆسۆ کؤنۆل اۆزۆنتۆسۆ.
ایت تاقَکنی تینگیرَدرَکن دۆشۆرۆر.
ایت تاقَکنی َنیَلسین ،دینگیلَد رَکن دۆشۆرۆر. §
ایت داشدان ،باجؽ قارداشدان قۏرخار.
ایت اۆنۆ گؤڲه آغماز.
ایت اۆَرر َد وه یاییلؽر.
ایت /کؤَپک اۆَر ر َکندینی یۏرار.
ایت اۆرۆَم کله َد نیز بۇالنماز.
ایت َد ڲَم کله َد نیز پیس اۏلماز. §
ایت اۆرۆَم کلهَ ،د نیز مۇندار اۏلماز. §
ایتین /کؤَپڲین ایَش َم سییله َد نیز پیس /مۇردار اۏلماز. §
کؤَپک َد نیزَدن سۇ ایچَم کله َد نیز مۇندار اۏلماز. §
َل
کؤَپک َد نیزه دۆشَم کلهَ ،د نیز پیس نَم ز. §
کؤَپک هاوالماقال هاوا بۇالنماز. §
کؤَپک حالَلتَم کَل /ایَش َم کله َد نیز مۇندار اۏلماز. §
َک
ایت /کؤَپک اۆرۆَم کله روان یۏلۇندان دؤنَم ز /قالماز.
ایت اۆرۆَم یله یۏلجۇ یۏلۇندان قالماز. §
ایت اۆرۆسه قؽز چؽخار.
ایت اۆرۆدۆڲۆ زامان آناسؽ کیمی اۆرۆر.
ایت اۆرۆر داوشان دۇرۇر مۇ؟
ایت اۆرۆرَ ،ک روان یئریر /کئچر /گؤَچ ر.
ایت /کؤَپک اۇلۇر بیربیرینی بۇلۇر. §
ایت اۇلۇرَ ،کروان یئریر. §
َک
ایت اۇیۇر قالدؽ ،روان گؤچتۆ. §
ایت یال یئدیڲی قاپؽنؽ َبک لر.
ایت یال یئدیڲی یاالغؽ یئر. §
ایت یال یئدیڲی یئری اۇنۇتماز. §
ایت یئدیڲی قاپؽنؽ َبک لر. §
کؤَپک یئدیڲی قاپؽدا اۇفقۇرۇر. §
ایت یاندؽغؽنؽ دا الر.
ایت یاتاغؽندا اکَم ک اۇفاغؽ /قؽرؽغؽ /قالماز /آرانماز /اۏلماز.
ایت /کؤَپک یاتاغؽندا َک میک بۇلۇنماز. §
ایت یاتاغؽندان ،آرسالن یَلسینَد ن َبللی اۏلۇر.
ایت /کؤَپک یاتدؽغؽ یئری َاَش ر.
ایت یایالیا گیتَم کله ،قۇرت اۏلماز.
ایت یئدیڲی یئری َس کیز ،اینسان دۏقۇز دۏالنمؽش.
ایت یلَم کله قۏجار.
ایت یئنیڲی ،بیت یئنیڲی.
ایت یسه قۇدۇرۇر.
ایت یؽقتؽغؽ َگ دیڲی /دۇوارؽ بیلیر.
ایت ایلدؽغؽ یئرَدن سؽراجا َگتیریر.
ایته باخالوا حرام دؽر.
ایته بیَنر گؤچَت ن گئری قالماز.
ایته بیر َک ز وۇر اؤلسۆن ،بیر داهی وۇر دیریلسین.
ایته چاقشؽر اۏلماز.
ایته چۏماق کٓار ائتَم ز.
ایَت /کؤَپڲه داالنماقدانسا چالؽیا دۏالنماق یئڲ دیر.
ایته َد میش لر“ ،بۏقۇن دیرک” اۏ دا گیتمیش َکَو نه سؽچمؽش.
ایَت /کؤَپڲه َگم /تاسما وۇرما َکندینی آت سانؽر.
ایته “هۏشت” َدرَس ن ،اۏ دا “هاو” دئَیر.
ایته ایتین سۆالَلسی سۏرۇلۇر.
ایته کۆت صاحبینین ها دؽرؽ اۆچۆن.
ایَت “ :نییه اۆرۆیۏرسۇن؟” َد میش لر“ ،گؤتۆمۆن قۏرخۇسۇندانَ ”.د میش.
ایته پاس دؽرما گؤزَلتیلَم ز.
ایته َس المَ ،د لییه َکالم اۏلماز.
ایته سۏرمۇش الر“ :نییه هاولؽیۏرسۇن؟” “قۏرقۇتۇرامَ ”.د میش“ .نییه گئری نئچهؽیۏرسۇن؟”
َد میش لر“ ،قۏرقۇرامَ ”.د میش.
ایته یه دیر َک بابؽ ،عاید نه بیلیر َس وابؽ.
ایتی آن داشؽ َالینه آل /چۏماغؽ حاضؽرال.
ایتی آن آغاجؽ یانؽنا قۏ. §
کؤَپڲی دیلهَ ،د ڲَنڲی َاله. §
ایتی آتارسا ،قۇرت قاپار.
ایتی ده آلؽرسان سۏیۇنۇ آل.
ایتی دؤوَمَد ن قۏرقۇتماسؽ ایڲی دیر.
ایتی ایسَت ین ده ،عاید َورَمَین ده.
ایتی ایته بۏغدۇرۇر الر.
ایتی ایته سا الر الر /سال دؽرؽر الر.
ایتی ایته سۏرار الر.
ایتی مینَد ره چاغؽرمؽش الر دا“ ،بۇرا َبنیم یئریم َد ڲیلَ ”.د میش.
ایتی /کؤَپڲی اؤلدۆَر نه سۆرۆتۆر لر.
ایتی َس ل گؤتۆرَم ز.
ایتی وۇرماقدان قۏرقۇتماسؽ ایڲی دیر.
ایتین آغزؽنا باخالوا الیؽق مؽ؟
ایتین آهماغؽ /اکلؽ عکسیڲی باخالوادان پای اۇمار.
ایتین آهماغؽ َاوَولَ /تز قۏجار.
ایتین آهماغؽ تازؽ دؽر ،اینسانؽن آهماغؽ آوجؽ دؽر.
آدامؽن آهماغؽ آوجؽ ،کؤَپڲین آهماغؽ یتیجی /بۏجۇ /تۏپچۇ اۏلۇر. §
ایتین اکلؽ عکسیڲی تازؽ ،اینسانؽن اکلؽ عکسیڲی آوجؽ اۏلۇر. §
ایتین اکؽلسؽزؽنؽ سۇیۇن َدرینینه آتار الر.
ایتین اکساغؽ داوشان گؤرۆنجه اۇلۇر.
ایتین اکسایؽشؽ َگَلَج ک َکروانا اۇیار.
ایتین آرتؽغؽنؽ آرسالن یئمز.
کؤَپک آرتؽغؽ ایله آرسالن َبسَلنَم ز. §
کؤَپک آرتؽغؽنؽ آرسالن یئمز. §
ایتین آسلؽ اۏلماز.
ایتین آتدؽغؽ داش َدڲَم ز.
ایتین باغلؽسؽ چابۇق آزار.
ایتین باهسینی ائَد ن یا قاپؽدان چؽخار ،یا باجادان.
ایتین باشؽندا تاقکه دۇرماز.
ایتین بیری چؤپلۆڲه یاتمؽش؛ عاید َد رمیش“ ،چؤپلۆک اۆستۆمه یاتدؽ ”.چؤپلۆک َدرمیش“ ،ایت
اۆستۆمه یاتدؽ”.
ایتین /کؤَپڲین بۏغازؽنا /بۏینۇنا جیَڲ ر /مۇمبار آسؽلماز.
کؤَپک مۇمبارال باغالنماز. §
ایتین جانؽ َازییتده گئَرک.
ایتین چاقشؽرؽ اۏلماز.
ایتین چۏماقال اۏیۇنۇ اۏلماز.
ایتین ده آسیلی اۏلۇر.
ایتین ده سۏیۇنۇ سۏرار الر.
کؤَپڲین /ایتین بیله سۏیۇنۇ سۏرار الر. §
ایتین بیله جینسی آرانؽر. §
ایتین دۏستۇ اۏلماز.
ایتین دۇعاسؽ قابۇل اۏلسایدؽ ،گؤڲَد ن َک میک یاغاردؽ.
کؤَپڲین دۇعاسؽ کئچسه َم نزیلهاَنده َبیگیر قالماز. §
َگ
ایتین شقؽیاسؽ سۆیۆکده َزر. َا
ایتین گؤنلۆنه قالسا گۆنده بیر َلش یئر.
ایتین حالیَ ،کندینین حالی.
ایتین /کؤَپڲین ها دؽرؽ یۏخسا صاحبینین ها دؽرؽ وار.
َاو صاحبینین ها دؽرؽ اۏلماسا ،کؤَپڲینی دؤوَم ک قۏالی اۏلۇر. §
اینسان ایته داش آتدؽغؽندا ،صاحبینَد ن اۇتانؽر. §
ایته هۏشت َدَم ز لر ،صاحبینین ها دؽرؽ وار دییه. §
ایته داش آتار الر صاحبینین ها دؽرؽنؽ سایار الر. §
ایته وۇرماز الر ،صاحبینین ها دؽرؽ قالؽر. §
ایتی دؤوَم ز لر صاحبینین ها دؽرؽ اۆچۆن. §
ایتی وۇرۇرَکن صاحبینین ها دؽرؽنؽ آختارمالؽ. §
ایتی /کؤَپڲی دؤوَم لی ،آما صاحبینَد ن اۇتانمالؽ. §
ایتین هاوالماسؽنؽ بیر لۏقما اکَم ک دۇردۇرۇر. §
صاحبینین ها دؽرؽ اۆچۆن کؤَپڲه هۏشت َدَم ز لر. §
ایتین هؽزلؽسؽنؽ تۆلکۆ َس وَم ز.
ایتین اؽسؽرمازؽ ،آتؽن اۏسۇرمازؽ اۏلماز.
ایتین ایچدیڲی سۇدان آت ایچَم ز.
ایتین ایڲیسی اؤلۆسۆنۆ گؤسَترَم ز.
ایتین قارنؽ تۏق گئَرک.
ایتین قؽسَم تی قؽچؽندان چؽخار.
ایتین شانسؽ آیاغؽنا َگلیر. §
ایتین قۇرساغؽندا یال دۇرماز.
ایتین قۇیرۇغۇ قالؽبا گیرَم ز.
ایتین قۇیرۇغۇ قالؽبا قۏنماقال دۏغرۇلماز. §
ایتین قۇیرۇغۇنۇ قؽرخ گۆن قالؽبا قۏیمۇش الر دۆَز لَم میش. §
کؤَپڲین /ایتین قۇیرۇغۇنۇ یئدی ایل قالؽبا قۏیمۇش الر دا یئنه قؽورؽق چؽخمؽش. §
ایتین نه کٓارؽنؽ نه ده زارارؽنؽ سۏرار الر.
ایتین اؤنۆنه َک میک آتؽلدؽغؽ زامان هاوالمایا باش الر.
ایتین سۆرۆسۆ اۏلماز.
ایتین تۏپاللؽغؽ آوؽنؽ گؤرۆنَج یه قَد ر دؽر.
ایتین اۆرۆَم یه نینه یۏل َورَم ز لر.
ایتین اۆرۆَم سی پارایال مؽ ،سؽرایال مؽ؟
ایتین یاتاغؽندا اکَم ک اۇفاغؽ بۇلۇنۇر مۇ؟
ایتین یئدیڲینی اۆرۆدۆڲۆنه سایار الر.
ایتین یۏلدا هؽرؽلدایانؽایڲیت دیر.
ایتله چۇواال گیریلَم ز.
ایتله چۇواال گیریلَم ز ،پیشیکیله کی لر /هارارا. §
کؤَپکَل /ایتله چۇواال /هارارا گیریلَم ز. §
ایتله یاتان بیتله قالخار.
ایتله یۏلداش اۏل چۏماغؽ َالَد ن قۏما.
ایتده َو فا اۏلۇر ،آوراتتا َو فا اۏلماز.
ایتَت ن آچ یۏخ ،ایتَتن دینچ یۏخ.
ایتَت ن چۏخ چارؽق آپاران اۏلماز؛ یئره آیاغؽ یاخؽن دؽر.
ایتَت ن چۏخ پاپۇچ آشؽران اۏلماز؛ یئنه یالؽنایاق َگَزر. §
ایتَت ن ده اؤلسه کٓار ،قۇرتدان دا.
ایتَت ن قۇرت /قۇزۇ دۏغماز.
قالخمؽش َد ڲَن ڲین اؤنۆنده عاید بیله دۇرماز.
قانارا کؤَپڲی تۆیۆنَد ن َبللی اۏلۇر.
قانارا کؤَپکَد ن قۇرتچۇ کؤَپک دۏغماز.
قانجؽق عاید داالنمازسا َارَک ک عاید دۏالنماز /یاالنماز.
دیشی کؤَپک ،قۇیرۇغۇنۇ سالالمایؽنجاَ ،ارَکک کؤَپک آردؽنا دۆشَم ز. §
قانجؽق عاید قۇیرۇق سالالماسا َارَک ک عاید دۏالنماز. §
َک َا
قۇیرۇق سالالمایان دیشییه ،ر ک کؤَپک ساتاشماز. §
قانجؽق عاید قاپؽسؽنداایڲیتَلشیر.
قار قالخؽنجاَ /اریڲینجه عاید پۏخۇ آچؽغا چؽخار /آیازا وۇرۇر*.
قار َبیازا کؤَپک سؽچار ،قارا قاهَو نی َبی لر ایَچ ر.
قارا کؤَپک اک اۏلۇر مۇ؟
قارغا کیمی آر ائتَم لی ،دۏنۇز کیمی دۏغرۇ گیتَم لی ،عاید کیمی سادؽق اۏلمالؽ.
قارؽ قۏجا ایَپک ،آرایا گیَرن کؤَپک.
قارنؽ تۏق عاید قاپؽدا /گؤلَگ ده یاتار.
قارشؽداکی ایتَ ،گ ل پاچامؽ یؽرت.
قارت کؤَپک یَد ڲه َگلَم ز.
قاوغالؽ کؤَپک لر قۇرت گؤرۆنجه بیرَلشیر.
َکدیسیز َاو کؤَپکسیز سۆرۆیه َبنَزر.
َکل عاید َک رتینیر ،اۇیۇز ایله سۆرتۆنۆر.
َکَپڲه قاتسان عاید یئمز ،چۏمنه قاتسان قۇرت یئمز.
َکَپک اۏلۇنجا کؤَپک چۏخ اۏلۇر.
قؽچؽندان باشقا پات الر یئری یۏخ ،یانؽندا آو کؤَپڲی داشؽر.
قؽسَم تسیز عاید بایرام گۆنۆ اؤلۆر.
ایتین اکؽلسؽزؽ قۇربان بایرامؽندا سؽالیا گئَد ر. §
قاَدرسیز کؤَپک قۇربان بایرامؽندان َاوَو ل اؤلۆر. §
قؽسَم تی اۏلمایان کؤَپک قۇربان بایرامؽندا غٓاوۇر ماهالَلسینی َگَزر. §
قؽسَم تسیز کؤَپڲین قۇربان بایرامؽندا قارنؽ آغرؽر. §
قؽسَم تسیز کؤَپک صاباحا قارشؽ اۇیۇیاقالؽر. §
قؽسَم تسیز /قؽسَم تی َکسیک کؤَپک قۇربان بایرامؽندا سؽالیا گئَد ر. §
تالیهسیز کؤَپڲین قۇربان بایرامؽندا اۇیقۇسۇ َگلیر. §
قؽسَم تسیز َکروانجؽنؽ َد وه سؽرتؽندایَکن ده کؤَپک اؽسؽرؽر.
قؽز َاوالدؽ یئرینه دۆَش رسه بیر َاَڲ رلی آت ،یئرینه دۆشَم زسه بیر اۇیۇز ایت.
قۏجام عاید اۏلسۇنَ ،گتیردیڲی َات اۏلسۇن.
قۏجامؽش کؤَپک بۏشۇنا هاوالماز.
قۏمبۇ ایتی قۏنشۇیا اۆرۆَم ز.
قۏیۇن یۏنجادان نئچهماز ،کؤَپک َکمیکَد ن نئچهماز.
قۏیۇنا گۆچله گیَد ن کؤَپک فایدا َایَلَم ز.
قۏیۇنا قۇرت َگلینجه ،کؤَپڲین َگَزَلیسی َگلیر.
قۏیۇنۇ قۏرۇمایان کؤَپڲین نه فایداسؽ اۏلۇر؟
قۏیۇنۇ کؤَپڲ /قۇردا َتسلیم ائَد ن َکبابؽ َاله یه دیریر.
قۏز گؤلَگسی ،قؽز گؤلَگسی؛ سؤڲۆت گؤلَگسی،ایڲیت گؤلَگ سی؛ دۇت گؤلَگسی عاید
گؤلَگسی؛ نار گؤلَگسی ،یٓار گؤلَگسی؛ قاواق گؤلَگسی ،ساواق گؤلَگسی.
کؤَپڲه آتسان یئمز.
کؤَپڲه“ ،بۏق یئم” َدمیش لر ،یئمَس م ده قۏخالیایؽم” َد میش.
کؤَپڲه چان تاقؽلماز.
کؤَپڲه َگ م وۇرما /تاقارسان َکندینی آت سانؽر.
کؤَپڲه هۏشت ،پیشیکیه پیشت َدَم ک.
کؤَپڲه کؤَپک چۏخ دۇر.
کؤَپڲه سۏرمۇش الر“ :گۆنده نئچه داش یئرسین؟”َ“ ،وَلد-ای زینٓاسؽنا باغلؽ“ /”.پیچه چاتؽشؽما
باخارَ ”.د میش.
کؤَپڲه تۇلۇم َپینیری اینانؽلماز /بؽراخؽلماز.
کؤَپڲین باشؽنؽ اۏقشاسان قؽچؽنؽ سال الر.
کؤَپڲین /ایتین چۏبانؽ /صاحبی وارسا داوشانؽن دا یارادانؽ /تانرؽسؽ وار.
ایتین اۆنۆ وارسا داوشانؽن اللهؽ وار. §
کؤَپڲین ده سییدیڲی بیر یئر اۏلۇر.
کؤَپڲین دۆشمانؽ هؽرسؽز قۏنشۇدۇر.
کؤَپڲین گؤنلۆ کؤَپکله.
کؤَپڲین گؤنلۆنه قالؽرسا یۏلدا َکروان قالماز.
کؤَپڲین ایلهنجی کئچسه ،نه اکَم کچی قالؽر ،نه قاساپ.
کؤَپڲین اینتیظارؽ کئچسه گۆنده بیر تاوۇق اؤلدۆرۆر.
کؤَپڲین ایڲیسی َلش باشؽندا َبللی اۏلۇر.
آجار کؤَپک َلش باشؽندا َبللی اۏلۇر. §
آدامؽن ییڲیدی گۆَر شته ،کؤَپڲین َلشته َبللی اۏلۇر. §
ایتین یاوۇزۇ ش باشؽندا َبللی اۏلۇر.َل §
کؤَپڲین ایڲیسی َلش باشؽندا ،اینسانؽن ایڲیسی ایش باشؽندا. §
کؤَپڲین قۏجا قۇیرۇقلۇسۇندان ،آدامؽن قۏجا بؽیؽقلؽسؽندان قۏرخۇلۇر.
کؤَپڲین قۏخالدؽغؽ سۇیۇ آرسالن ایچَم ز.
کؤَپڲین قۏشماسؽ ماهاهلل نین چۏجۇغۇنا باغلؽ دؽر.
کؤَپڲین قۇیرۇغۇنا یاپؽشان ،چؤپ یؽغ ؽنؽنا گئَد ر.
کؤَپڲین الیؽغؽ کؤَپک دیر.
کؤَپڲین َس سی گؤڲه چؽخماز.
کؤَپڲین شالوارؽ اۏلماز.
کؤَپڲین تاسماسؽن چؤزَم ک.
کؤَپڲینه پای ،چۏبانؽنا بال َو ره نین قۏیۇنۇنۇ قۇرت ،قۇزۇسۇنۇ قۇش قاپار.
کؤَپک آفقۇرمادان کیمسه نئچهماز.
کؤَپک آرسالنا هاو الر.
کؤَپک آوالنؽرسا تاوالنؽر.
کؤَپک باغؽرساقال باغالنماز.
کؤَپک بیله َاَش ر ده یاتار.
کؤَپک بیله صاحبینی اؽسؽرماز.
کؤَپک بیله یال یئدیڲی چاناغا پیسلیک ائتَم ز /سؽچماز.
کؤَپک بیله اکَم ک یئدیڲی قاپؽیا خۏر باخماز. §
کؤَپک بیزیم دیر آما باشقاس ؽنؽن قاپؽسؽندا هاو الر.
کؤَپک بۏینۇنا مۆَج وَه رات آسؽلماز.
کؤَپک چارؽغؽ قاپار ،آما یئنه یالؽنایاق َگَزر.
کؤَپک چارؽغؽ یئرَ ،کندی یالؽنایاق َگَزر. §
کؤَپک چۏبان ؽنؽن جان یۏلداشؽ ،کئچی قۏیۇنۇن یار یۏلداشؽ.
کؤَپک چؤَر کَد ن نئچهماز.
کؤَپک َد نیزه دۆشَم یینجه یۆزمه اؤغَرنَم ز.
کؤَپک دۏست ،اۆَر ر بیلدیرمز ،قادؽن دۆشمان گۆ لر بیلدیرمز.
کؤَپک دؤوۆلدۆڲۆ سۏخاغا /یئره گئَد ر.
کؤَپک دؤوۆلدۆڲۆ یئره ،اینسان قۏوۇلدۇغۇ یئره چۏخ وارؽر. §
کؤَپک اکَم ک وئَرن َالی /قاپؽنؽ تانؽر.
کؤَپک کؤَپکلیڲی ایله یئدیڲی یئری اۇنۇتماز. §
کؤَپک وینده پاس دؽرما بۇلۇنماز. َا
کؤَپک َاولییا دؽر ،اۆرۆدۆڲۆنَد ن بیلینَم ز.
کؤَپک گؤله دۆشَم یینجه اکلؽ باشؽنا َگلَم ز.
کؤَپک َه پ کؤَپک دیر ،حالقاسؽ آلتؽن اۏلسا دا.
کؤَپک قاپار ،قاطؽر یؽقارَ /تَپر.
کؤَپک قاپؽسؽندا هاو الر /آفقۇرۇر.
کؤَپک پیشیکنین یئرینی بۏش قۏیماز.
کؤَپک َکمیڲی اۇتارَکن َس وینیر ،پیس لرَکن اۇلۇر.
ایت َکمیک یئرَکن َس وینیر ،چؽخارؽرَکن اۇلۇر. §
کؤَپک َک میک حاققؽنؽ اۇنۇتماز.
کؤَپک َکندی اۆچۆن َد ڲیل ،کؤیۆ اۆچۆن هاو الر.
کؤَپک َک ندی قۇیرۇغۇنۇ اؽسؽرماز.
کؤَپک َکندی سؽنؽرؽندا آزار.
کؤَپک قۏرخۇدان ،اینسان قافادان.
کؤَپک کؤَپڲی دا الر ،آما قاناتماز.
کؤَپک کؤَپڲی دۆزَم ک اۆچۆن فؽرؽن اکَم ڲی آدارمؽش.
کؤَپک کؤَپڲین یئرینی بۏش قۏیماز.
کؤَپک کؤیۆنۆ بۏش قۏیماز. §
کؤَپک کؤَپکجه یئرینی َاشه لر ده ائله یاتار.
کؤَپکجه کؤَپک یاتدؽغؽ یئری َاشه لر. §
کؤَپک کؤَپکلیڲی ایله اکَم ک یئدیڲی یئری اۇنۇتماز.
کؤَپک کؤَپکلیڲینی یاپمازسا کؤَپک اۏلماز.
کؤَپک کؤیۆ اۆچۆن َد ڲیل َکندی اۆچۆن هاو الر.
کؤَپک قۇنناسا َانیڲینی بۇالماز.
کؤَپک قۇرتالنماقال َگَبرَم ز.
کؤَپک قۇیرۇغۇ قالؽپ تۇتماز.
کؤَپک قۇیرۇغۇنۇ سانسار قۇیرۇغۇ دییه سؽقارسان آی دۏغۇنجایا قَد ر تۇتارسؽن.
کؤَپک َنَر ده ایسه قۇیرۇغۇ دا اۏرادا اۏلۇر.
کؤَپک تاقَکنی َنیَلیَج ک ،دینگیلَد رَکن دۆشۆرۆر.
کؤَپک نه یاپسؽن تاقَک یی ،تین تین ائَد رَکن دۆشۆرۆر. §
کؤَپک اۏل دا آو آل.
کؤَپک اۏل دا چارؽق یئمه.
کؤَپک اۏلمایان یئرده قۇرت اۇلۇر.
کؤَپک اؤلدۆکَد ن سۏنرا قۇرتالنؽر.
کؤَپک پادیشاه بیلَم ز.
کؤَپک صاحبینه َبنَزر.
کؤَپک سیَن ک تۏپالماقال قارنؽ دۏیماز.
کؤَپک سۇیا دۆشَم یینجه یۆزمه اؤغَرنَم ز.
کؤَپک سۆرۆنَم کله َاَتک َکسیلَم ز.
کؤَپک تانؽدؽغؽنا قۇیرۇق سال الر.
کؤَپک تۆیۆنۆ َد ڲیش دیریر آمما هۇیۇنۇ َد ڲیشدیرمز.
کؤَپک اۆَر ر ،آغزؽنؽ یۏرار.
کؤَپک اۆرۆَم کله َک میک یاغماز.
کؤَپک یال اۆچۆن یه لر.
کؤَپک یاتاغؽنؽ /یاالغؽنؽ قؽسقانؽر.
کؤَپکجه کؤَپک یاالغؽنؽ قؽسقانؽر. §
کؤَپک زۏرال /گۆچله آوا گیتَم ز.
کؤَپک یاورۇسۇَ /انیڲی ضیاَف ت قال دؽرماز.
کؤَپکله یاتان پیَر یله قالخار.
کؤَپک لر داالشؽر ،یۏلجۇ یۏل بۇلۇر کئچر.
کؤَپک لرین داالشماسؽ چینَگَن یه یارار.
کؤَپک لر اۇلۇر ائشینی بۇلۇر.
َگ
کؤَپک لرین داالشماسؽ چین َن نی یۏرار.
کؤَپکسیز آوجؽ ،پاراسؽز زامپارا کیمی دیر.
کؤَپکسیز چۏبانؽن قۏیۇنۇنۇ قۇرت قاپار /یئر.
کؤَپکسیز کؤی اۏلماز.
کؤَپکسیز کؤیَ ،گَرنسیز َد م اۏلماز. §
کؤَپکسیز کؤیه قۇرت ایَنر. §
کؤَپکسیز سۆرۆ اۏلماز.
کؤَپکسیز سۆرۆیه قۇرت گیَرر /دا الر /اۆَرر. §
کؤَپکسیز سۆرۆیۆ قۇرت قاپار. §
کؤَپکده تاقما قۇیرۇق دۇرماز.
کؤَپکَد ن َد _یل آس1ل َاو صاحبینَد ن قۏرخۇن.
کؤَپکَد ن قۇربان اۏلماز؛ چ1ف1تدان َپهلیوان.
کؤَپکَد ن تۏقلۇ دۏ_ماز /اۏلماز.
کؤر ٓا__1ا یۏلدا_ اۏالن ،عاید گۆدئَیر.
پیس عاید یاراس1ز اۏلماز.
پیس قار1ن1ن پیشیکسی ،یاخشی قار1ن1ن ایتی تاول 1اۏلۇر.
پیسیه یاپ1الن ایڲیلیکَتن ،کؤَپ _ه آت1الن َکمیک داها های1رل1د1ر.
کؤی کؤَپکسیز اۏلماز.
کؤیَد ن کؤیه عاید اۆرۆَم ز.
کؤیه گئده نین کؤَپ _ی ،سۇیا گئده نین سۇسا_.1
قۇچۇ قۇچۇ ایله کؤَپک قۏیۇنا گیتَم ز.
قۇدۇران کؤَپک با_1ن 1یئر.
قۇدۇرمۇ_ /قۇدۇز کؤَپ _ین /ایتین عؤمرۆ ک1رک گۆن دۆر.
چۏخ قۇدۇران کؤَپ _ین َز والی یاق1ند1ر. §
قۇدۇز عاید بۇلدۇ_ۇنۇ دا الر.
قۇدۇز کؤَپک قانا دۏیماز.
قۇدۇز کؤَپک اؤنجه صاحبینی دا الر1 /س1ر1ر.
قۇل دۆ_مان ،عاید قۇرت.
قۇربان َاتییله کؤَپک تاوالنماز.
قۇردا قۏنۇق گیَد ن ،کؤَپ _ینی یان1ندا گؤتۆرۆر.
قۇردۇن داَو تینه گیَد ن کؤَپ _ی َبراَبر آلمال.1 §
قۇرتال قۏنۇ_اۇرسان کؤَپ _ی قۏی یان1نا. §
قۇردۇ باسمایا قۇرت کیمی آزگ1ن کؤَپک گئَرک.
قۇردۇن بۏینۇ ،کؤَپ _ین بۇرنۇ.
قۇرت َانی_ی کؤَپک اۏلماز.
قۇرت قۏجای1نجا کؤَپک لرین ماسقاراس 1اۏلۇر.
کؤَپک قۏجای1نجا پیشیک لرین ماسقاراس 1اۏلۇر. §
قۇرت ،قۇردۇ تاقیپ ائَد ر؛ کؤَپک َالینده َکمیک اۏالن 1تاقیپ ائَد ر.
قۇرت زای1فل1_1ن 1ایته بیلدیرمز.
قۇرت الر قۏجای1نجا ایت لر اۆَر َگن اۏلۇر.
قۇرتدان قۏرخان کؤَپک َبس لر.
قۇرتدان قۇرت ،ایتَت ن عاید اۏلۇر.
قۇیۇدا سۇ وار ،عاید َد _َم ز.
َل _ چۏخ اۏلۇنجا کؤَپک لر قۇدۇرۇر.
َل
ماهاهلل کؤَپ _ی َکمیک /سۆرۆ گؤز َم ز.
مارت1ن گؤنلۆ اۏلسا چیفتی یۆرۆتۆر ،ایتی سۏلدۇرۇر.
َم َر سینه گیرَمَین کؤَپک ،سییرَکن آیا_1ن 1قالد1رماز.
َم سجیدین قاپ1س 1آچ1کت1ر ،ایتین هایٓاس1نا نه وار؟
میسافیر اۇ_رامایان اۏدان1نَ /اوین کؤَپ _ی َکسکین اۏلۇر.
نامۇسۇ ایته آتم _1الر ،عاید یئممی_.
نازل 1کؤَپک تۆیۆنۆ کئچ آتار.
َنیَلسین کؤَپک گۆمۆ_ حالقای ،1تینگیلَد رَکن دۆ_اۆرۆر.
اۏ_الن دۏ_ۇر ،آت کیمی یات؛ ک1ز دۏ_ۇر ،عاید کیمی یات.
اۏ_الن گئَد ر عاید َگتیریر ،ک1ز گئَد ر یی_یت َگتیریر.
اۏرتاق مال 1عاید یئر.
اۏرتاقل1ک مال 1عاید بیله یئمز.
اۏرتاقل1ک َاتی ایت /کؤَپک یئمز. §
اۏسۇرغان کؤَپکَد ن آوج 1زا_ار دۏ_ماز.
اؤکۆز َچ َک ر ،عاید سۏلۇر.
اؤلمۆ_ ایته تا_ آت1لماز.
َپینیر یاخشی آما عاید َد ریسینه باس1لم._1
پیره ایتته ،بیت یی_یتده بۇلۇنۇر.
بیت یی_یتته ،پیره ایتده بۇلۇنۇر. §
ساد1ک کؤَپک خایین دۏستدان ی_ دیر.
صاف /سا_1ر /ساق چۏباندان ،سا_1ر عاید ی_ دیر.
صاحبی راز 1اۏلمۇ_ دا کؤَپ _ی راز 1اۏلمام._1
صاحبی ی_ین اۏالن1ن ایتی اۆَر َگن اۏلۇر.
صاحبینه ه1رالیان کؤَپک قاپ1دان قۏوۇلۇر.
صاحبینی آ_1رالیان ،کؤَپ _ینه ده َک میک وئریر.
صاحبینی قاپمایان ایتی ماقبۇل سایماز الر.
صاحیبسیز َاوه عاید بۇیرۇق.
صاحیبسیز ایتی وۇرۇر الر.
ساقات عاید تاو_آن گؤرۆنجه اۇلۇر.
ساقالما کؤَپکَد ن قۇرتچۇ چۏمار اۏلماز.
سالهانه کؤَپ _ینَد ن قۇرتچۇ ائنیک دۏ_ماز. §
سامانل1کتا ایته قۇر_اۇن مۇ َد َ_ر؟
سارای1ن قاپ1س 1آچ1ک اۏالندا کؤَپ _ین اۇیقۇسۇ َگلیر.
سۏپایَ 1اله آل1نجا اۇ_رۇ عاید َکندینی گؤسَتریر.
سۏی /سۏیلۇ کؤَپک آدام 1س1رماز.
سۏی کؤَپک دی_ گؤسَترَم ز.
سۏی کؤَپک دی_ لری دؤکۆلَس /سؤکۆلسه ده سالد1ر1ر.
سۏی کؤَپک قاپماسا دا دی_ لری باتتال قالماز. §
سۏیۇ سۏیدان آلمال ،1کؤَپ _ی ماند1رادان.
سؤ_ۆت گؤلَگ سینده یی_یت ،دۇت گؤلَگ سینده عاید یاتار.
سۇسام _1ایتَ ،کریزه باخار.
سۇیا گئده نین سۇسا_ ،1کؤیه گئده نین کؤَپ _ی ،اۏرمانا گئده نین بالتاس 1اۏلمال.1
سۆرۆیۆ ساتان ،کؤَپک ایسَتَم ز.
^آ_1رم _1عاید سۆپۆرۆلمۆ_ یئره س1چارم._1
^اۇبات_ :یا ایتی سۏلدۇرۇرۇم ،یا َد وه نین قۇیرۇ_ۇنا چ1قار1مَ _.د می_.
تاباق م1س1ن کؤَپک پۏخۇنا مۇهتاچس1ن؟
تۆلکۆنین ایڲیسی اۏلماز ،ایتین دای1س 1اۏلماز.
تینگیلَد ین کؤَپ _ین تاقَک سی اؤنۆنه دۆ_َار.
تۏق عاید آچ َبیَد ن ایڲی دیر.
تۏق کؤَپک برک اۏسۇرۇر.
َز بۇن کؤَپک برک اۏسۇرۇر. §
تۇز اکَم ک بیلَم زَدن عاید ی_ دیر.
تۇز اکَم ک حاقک 1بیلَمَین ایتَتن ده َبَتر دیر. §
تۆرک_ۆن ایَپ _ی ده اۏلسۇن کؤَپ _ی ده.
اۇجۇز َاتین چۏرباس1ن 1ایته دؤَکر لر.
اۇ_رۇ َارَد ن بیر دۏ_رۇ عاید یاه_ای دیر.
اۇ_رۇ عاید قۏرخاق اۏلۇر.
اۇلۇماس1ن 1بیلَمَین کؤَپک ،کؤیه ه1رس1ز َگتیریر.
اۇلۇیان کؤَپ _ی یا_آتماز الر.
اۇمماد1_1ن ایتَتن ک1رک باتمان یا_ چ1قار.
اۇن َکَپکسیزَ ،او کؤَپکسیز اۏلماز.
اۇیۇز ایته گۆمۆ_ قۇ_اق بۇلۇنماز.
اۇیۇز ایته گۆمۆ_ تاسماَ ،ک ل با_آ _ایم_ایر تاراق.
اۇیۇز ایتده گۆمۆ_ قۇ_اق بۇلۇنماز.
اۇیۇز ایتده ک1لل 1تا_اق بۇلۇنماز. §
اۇیۇز ایتَت ن چۏبان کؤَپ _ی اۏلماز.
اۆَرن ایته اکَم ک آت1لماز.
اۆَر ن ایته تا_ آت1لماز.
اۆَرن ایتین باهاس 1اۏلماز.
اۆَرن کؤَپک تۇتماز.
اۆَرن کؤَپکَد ن قۏرخۇلماز. §
اۆ_َانتی کؤَپک ماندای 1پارا الر.
اۆزۆم واقتی ایت /کؤَپک اؤلَم ز.
اۆزۆم ییین کؤَپ _ی َپکَم ز س1چ1نجایا قَد ر قۏوا الر الر.
َوفای 1کؤَپکَد ن اؤ_َرن.
یابانج 1ایتین ،قۇیرۇ_ۇ آلت1ندا گئَرک.
یابانج 1کؤَپک قۇیرۇ_ۇنۇ ک1سار.
یابانج 1کؤَپک یئدی ماهالَلَد ن قۏوۇلۇر.
یاد کؤَپ _ین قۇیرۇ_ۇ دؤ_اۆ آلت1ندا گئَرک.
یا_ َدریسینه کؤَپک با_النماز.
یا_ یاخشی ،آما عاید َد ریسینده.
یا_ یاخشی ،آما تۇلۇ_ۇ عاید تۇلۇ_ۇ.
یا_ /یال ییین عاید اۆزۆنَد ن /تۆیۆنَد ن /قۇیرۇ_ۇندان َبللی اۏلۇر.
یا_لَ 1کمی_ی یابانج 1ایته قاپت1رماز الر.
یال واقتی ایتَت ن ،یئم واقتی آتدان ساق1نمال.1
نه یال واقتی ایتَتن ساق1ن ،نه یئم واقتی آتتان. §
یال واقتی عاید یئری ،یئم واقتی آت یئری /آه1ر 1سۆپۆرۆلَم ز. §
یاالنج1دان عاید ی_ دیر.
یال1ن قۏیۇسۇنۇ ایتین /کؤَپ _ین ایڲیسی /قابادای1س 1یئر.
یارال 1ایتین قۇیرۇ_ۇ اۇرۇق.
یاتان ایتین قۇیرۇ_ۇنا باس1لماز.
یاتان /یاتار قۇرتدان َگَزن /یه لر کؤَپک ی_ دیر.
یاتار سیپاهیَد ن ،یه لر کؤَپک ی_ دیر. §
یاوا_ ایتین قۇیرۇ_ۇ دیک اۏلۇر.
ت َگتیریر. یاوا_ کؤَپک ،سۆرۆیه قۇر
یاورۇسۇ اۆچۆن کؤَپک بیله َبسَلنیر.
یاو_اق کؤَپک َاوه ه1رس1ز َگتیریر.
یاوۇز ایت /کؤَپک نه یئر نه یه دیریر.
یاوۇز عاید اۆنۆنۆ آرت1ر1ر.
یاوۇز آت یئمینی یاوۇز عاید اۆنۆنۆ آرت1ر1ر. §
یاوۇز ایت ،یال1ن 1نه یئر نه یه دیریر.
یاوۇز ایتین یاراس 1عکسیک اۏلماز. §
یاوۇز عاید یاراس1ز اۏلماز /دۇرماز.
یاوۇز ایتین قۇیرۇ_ۇ دیک اۏلۇر.
یاوۇز ایتین سۏنۇ اۇیۇزلۇق دۇر.
یاوۇز ایتین یاراس 1عکسیک اۏلماز.
یاوۇز کؤَپک صاحبینی 1س1ر1ر.
ت َگتیریر. یاوۇز کؤَپک سۆرۆیه قۇر
َگ
یاوۇز عاید اۆره اۆره آ_1ال قۇرت تیریر /دۆ_اۆرۆر. §
یاز1دا /اۏوادا /ک1ردا قۇرت اۇلۇسا َاوَد کی کؤَپ _ین با_ر 1س1ز 1الر.
یئدی_ینی بیلَم زَد ن عاید ی_ دیر.
یم واقتینده آتتان ،ک1زان واقتینده ایتَت ن قۏرخمال.1
یرلی ایتین قۇیرۇ_ۇ دیک اۏلۇر.
یی_یت قاپ1س1ندا آت ،آت قاپ1س1ندا عاید گئَرک.
یی_یت یی_یتلی_ینی ،عاید ایتلی_ینی یاپار.
یۏلجۇ عاید جانل 1اۏلۇر.
َگ
یۏلۇ آذانا کؤَپک َس سی بۆلبۆلَد ن تاتل 1لیر.
یؤَر جی کؤَپ _ین اؤلۆمۆ َد _یرَم نجینین کۆسکۆسۆنَد ن دیر.
یؤَر یه دادانان کؤَپک ،چاق1لدا_َ 1اسَلَم ز.
یؤرۆک گؤَچ ر ،اۇیۇز عاید یۇرتتا قال1ر.
یۆکۆ تا_1یان َا_اق ،سۏلۇیان ایت.
زا_ار 1بیله بؤیۆک قاپ1دان آل.
َزمَه ری یا ایتی سۏلۇتۇر ،یا چیفتی یۆرۆتۆر.
َزمَه ری یا ایتی اؤلدۆرۆر یا چیفتچیڲی گۆلدۆرۆر. §
زۏرال آوا گیَد ن عاید صاحبینه های1ر ائتَم ز.
زۏرال آوا گیَد ن کؤَپک بۇ قَد ر آوالن1ر. §
زۏرال کؤَپ _ه یال ،اینسانا بال یه دیریلَم ز.
زۏرال کؤَپک آوا /سۆرۆیه گیتَم ز.
زۏرال کؤَپک چۇواال گیرَم ز.
دئییم لر:
اق کؤَپ _ه قۏیۇن دییه سار1لماق.
آلد1ن ایَپک ،ساتت1ن ایَپک ،هانی کٓار1ن آ کؤَپک.
ٓاَلمه عاید اۆرۆر ،بیزه چاقال.
حالقا عاید اۆَر ر ،بیزه چاقال. §
آرخادان وۇرۇر چار_ 1کؤَپ _ی.
آرس1ز کؤَپک.
آت َالین ،عاید لین بیزه َن ؟
َا
آت عاید صاحبی آدام.
آتا َات ،ایته اۏت دؤَکر.
0ته اۏت ،آتا َات آتماقَ /ورَم ک. §
آت1ن قۇیرۇ_ۇیال ،ایتین قۇیرۇ_ۇنۇ بیربیرینه قار_1ت1رما.
آت1نان ،ایتیَن ن اۇ_را_ما.
آتال عاید اۇ_را_ت 1_1بۆتۆن.
آتدان یۆکَس ک ایتَتن آلچاق.
آو کؤَپ _ی کیمی سۏلۇماق.
آو زا_ار 1کیمی َفرمه ائَد ر.
آوج 1زا_ار.1
آوج 1زا_ار /1کؤَپ _ی کیمی نه یئر ،نه یه دیریر.
آیا_ 1یانم _1عاید کیمی یه لرَ /گَزر /دۏال_ماق.
تابان 1یانم _1عاید کیمی دۏال_ماق /نئچهماق /یلَم ک. §
آذان قۇردا ک1زان کؤَپک.
با_السان عاید دۇرماز.
با_1بۏزۇق کؤَپک لر کیمی َگزَم ک.
بیر باتمان اکَم کله بیر ایتی آیارتاماز.
بیر اۆزۆ ایت ،بیر اۆزۆ اینسان.
بیزیم عاید بۇرایا بالتا َگتیردی.
َگ
بیزیم عاید سیزین کؤیه بالتا تیردی می؟ §
بیزیم کؤَپک بالتا َگتیردی می؟ َگ تیردی آما یئنه گؤتۆردۆ. §
َج نَنته دۆ_مۆ_ کؤَپ _ه دؤندۆ.
چار_ 1ایتی.
چاودارا گیرمی_ عاید کیمی با_1نَ 1کَم رَلمه.
چاودارا گیرمی_ کؤَپک کیمی با_1ن 1قالد1رماق. §
چ_1ل 1_1ک1رک کؤیۆن ایتینی با_1نا تۏپ الر.
چۏبان کؤَپ _ی کیمی سۆرۆَدن آیر 1دۇرما.
اۇشاق دؤوۆ_اۆ ،کؤَپک بۏ_ۇ_اۇ.
دام اۆستۆنده عاید اؤتۆرۆر کیمی.
دامداکی ایتی آولۇیا س1چ1رتما.
دامدان دۆ_َان کؤَپ _ه دؤنَم ک.
َد_یرَم نجی کؤَپ _ی کیمی سۇ _آر1لت1س1نا اۆَرر.
دیلی اۏلماسا اۏنۇ کؤَپک لر یئر.
دینی مۇهامَم ت دینی ،گۆنۆ ایتین گۆنۆ.
دۏلۇیا تۇتۇلمۇ_ زا_ارا دؤنمۆ_.
دؤوۆلمۆ_ ایته دؤنَم ک.
اقین ایتی.
اقین ایتی کیمی با_ 1هاوادا. §
اقَم _ینی عاید یئر یاقاس1ن 1بیت یئر.
یاقاس1ن 1عاید یئر با_ر1ن /1مال1ن 1بیت یئر. §
س1رت1ن 1بیت ،اکَم _ینی عاید یئر. §
اقَم ک بۇالماز یئم_ه ،ایتین آد1ن 1گۆمۆ_ قۏیار.
َالین ایتی اۆَر ر ،بیزیم عاید ده بیزه اۆَرر.
َالین قۏیۇنۇ کؤَپ _ی قاپات1ر دا ،بیزیم کئچی قۇیرۇ_ۇنۇ 1س1ت1ر.
َ 1گتیریر.
َ 1گتیریر ،بیزیم کؤَپک گئَد ر ه1ر1لت َالین کؤَپ _ی گئَد ر ک1ر1نت
َامیرین ایتی.
َامیرین ایتی کیمی دیر دیر تیتَرر. §
0میرین ایتی کیمی تیترییۏر. §
0میرین ایتینه دؤنَم ک. §
َات اۏال ،عاید اۏال.
فاقیر کؤَپ _ینه َبنَزَم ک.
گۆن سه نین َد وران سه نین ،عاید َد _می_ آیران سه نین.
حاَلپ ایتی کیمی یان یان یۆرۆَم ک.
حالینه ایت لر گۆ لر.
هایدار یاتار با_ 1یۏخَ ،گ لین یاتار ای_ای یۏخ.
َه ر ایتین دیلینی بیلَم ک.
اؽسس1ز َاوه عاید گیَرر کیمی.
0بلیسین ایتی.
_0نه یئمی_ عاید کیمی.
_0نه یئمی_ /اۇتمۇ_ کؤَپ _ه دؤنمۆ_ /دؤنَم ک. §
_0نه یئمی_ کؤَپک کیمی دؤرت یان1نا سا الر. §
_0نه اۇتمۇ_ عاید کیمی ک1وران1پ دۇرماق. §
0کی اکَم کله بیر ایتی یاقاالیاماز.
0ت آد1ن 1تان1ماز اۏلدۇ.
0ت آ_ز1نا بیر َکمیک.
0تین اؤنۆنه َک میک آتماق. §
َک
0تین /کؤَپ _ین آ_ز1نا آ_اچ سۏخماق /میک آتماق. §
کؤَپک آ_ز1نا َک میک آتماق. §
کؤَپ _ین آ_ز1نا َکمیک آتماق. §
0ت آرت 1_1کیمی.
0ت آیا_ 1یئمک.
َگ
0ت آیا_ 1یئمی_ کیمی زَم ک. §
0ت باخالوادان نه آن الر؟
0ت باراق.
0ت َبسَلَم ک.
0ت بیلَم ز هاواس 1چالماق.
0ت پۏخۇ َامه یاراد.1
0ت پۏخۇ َامه یاراد ،1س1چت 1دۇوارا یاماد.1
0ت پۏخۇ َکفاَر ته یاراد ،1اۏل داهی بۇلۇناماد.1 §
0ت جانل.1
0ت َچَن سی یئمی_ کیمی َگَوَز /قۏنۇ_اۇر.
0ت داال_.1
0ت دامار 1تۇتماق.
0ت ده گیتمی_ /اؤلمۆ_.
0ت َدرَن _ی.
0ت دیریلی_ی.
0ت دیرلی_ی.
0ت دی_ای دۏنۇز َدریسی.
0ت دۏیدۇ هایدار قالد.1
0ت دۏیدۇ دا هایدار م 1قالد1؟ §
0ت کیمی چال_1ماق.
0ت کیمی داالماق.
0ت کیمی بیربیرینی داالماق. §
کؤَپک کیمی قاپماق. §
0ت کیمی َگزَم ک.
0ت کیمی قۏپماق /نئچهماق /قۏ_ماقَ /س _یرتَم ک. §
0ت کیمی قۏ_تۇرماق. §
0ت کیمی ساد1ک اۏلماق.
0ت کیمی سۆرۆنَم ک.
0ت کیمی اۇلۇماق.
0ت ک1ر1نت1س.1
0ت /کؤَپک کیمی اۆرۆَم ک /اۇلۇماق /هاوالماق.
0ت /کؤَپک کیمی یالوارماق.
0ت گیتدی ایپی ده گیتدی.
0ت ای_ای.
0ت ایتلی_ینی ائَد ر /یاپار.
0ت ایزی آت ایزینه قار_1ت /1قار_1ماق.
آت ایزی عاید ایزینه قار_1ت.1 §
0ت ایزینی قۇرت ایزینه قار_1ت1رماق. §
0ت قَد ر ایتیبار 1یۏخ.
َگ َگ
0ت ک1چ 1یئمی_ کیمی َزر /آیالق آیالق َزر.
0ت ک1ل.1
0ت ک1ل ،1پۏستال با_.1
0ت نالبانتَ/د میرجی دۆککٓان1ندان نه آالجاق.
0ت س1چمادان قاپ1دا اۏلماق.
0ت سۆرۆسۆ.
0ت سۆرۆسۆ قدئَیر. §
0ت تا_آ_ 1چ1قارماق.
0ت تا_ الر کیمی تا_الماق.
0ت تۏپالیان.
0ت تۆیۆ.
0ت یاال_.1
0ت یاتا_1نا دۆ_َم ک.
0ت یسه قۇدۇرۇر.
0ت یسین جیَ_ری.
0ت ییتی_ی.
0ت یۏال دۆ_تۆ هاواس.1
َ0ت /کؤَپ _ه آتسان یئمز.
0ته باخ یاتت 1_1یئره باخ.
0ته بارا_ا َرزیل ائتَم ک /اۏلماق.
0ته سؤی لر کیمی الف سؤیَلَم ک.
0تی آز1تماق.
0تی ایته بۏ_دۇرماق.
0تی ایته ک1رد1رماق.
0تی اۏلماق.
0تی َپینیر تۇلۇمۇنا با_الماق.
0تی یال کۆَل _ینه با_الما.
0تین آیا_1نا دۆ_َم ک.
0تین آیا_1ن 1یۏلدان /تا_تان َاسیرَگَم ک.
0تین بیری اکسیلدی.
0تین پۏخۇنۇ ی /یئمک.
0تین َانی_ی /کؤَپ _ین َانَج _ی.
0تین هارمان اۏلدۇ_ۇ یئر.
0تین قاوۇرغا یئدی_ی کیمی.
0تین قۏپۇ_ۇن َتکی.
0تین کؤَپ _ین َالینه قالماق /ب1راقماق.
0تین قۇیرۇ_ۇ.
0تین قۇیرۇ_ۇ گؤرۆندۆ. §
0تین قۇیرۇ_ۇنا سۏخماق.
0تین اۏلسۇن.
0تیَنن فرق 1یۏخ.
0تقۇیرۇ_ۇ کیمی دۏ_رۇلماز.
0ت لر گۆ لر.
0تلیکله یی_یتلی_ی بیربیرینه قار_1ت1رماق.
0تسیز کؤیه دؤنمۆ_.
0تسیز کؤی کیمی َتنها. §
0تَت ن پی_مان اۏلماق.
0یی َپینیر آما کؤَپک تۇلۇمۇندا.
قاال قاال قال اۏلدۇق ،کؤَپک لر یال اۏلدۇق.
قاالفاتچ 1کؤَپ _ینه دؤنَم ک /دؤنمۆ_.
قال1پ /ک1ل1ک ک1یاَفت کؤَپک لر ضیاَفت.
قانغال ایتی.
قاپ 1ایتی.
قاپ1س1ندا کؤَپ _ی اۏلماق.
قاپ1یا عاید دییه با_الماق /با_المام.
َکدیسینَد ن کؤَپ _ینَد ن کئچیلَم ز.
َکندی کؤَپ _یمَ ،کندی َکَپ _یم.
ک1رک باجا_1ن 1بیر عاید پارچاالم._1
ک1سَم تی ایتین ک1چ1ندان چ1کماق.
قۏقۇسۇنا کؤَپک اۆرۆَم ک.
قۏو ،دؤو یئنه کؤَپک.
کؤَپ _ه هۏ_ت ،پیشیکیه پیست َدَم ک.
کؤَپ _ی0 /تی با_السان کؤَپک /عاید دۇرماز.
کؤَپ _ی گۆل آ_اج1نا با_الماق.
کؤَپ _ی اۏالن چۏما_ 1یان1ندا تا_1ر.
کؤَپ _ین آ_ز1نا َکمیک آتماق.
کؤَپ _ین قۇیرۇ_ۇنۇ سۇیا باسا باسا یۆرۆَم سی کیمی یۆرۆَم ک.
کؤَپ _ین اۏالی1م.
کؤَپ _ین تاسماس1ن 1چؤزَم ک.
کؤَپ _ینه هۏ_ت ،پیشیکسینه پی_ت َدَمَم ک.
کؤَپک کیمی دیلی بیر قار _1د_1آر 1چ1کم /_1سۆنمۆ_.
کؤَپک کیمی هاوالماق /اۆرۆَم ک.
کؤَپک کیمی َه ر _َایه با_1ن 1سۏخار.
کؤَپک کیمی اینسان1ن اۆَز رینه سالد1ر1ر.
کؤَپک کیمی اینسان1ن اۆزۆنه آت1لماق /آت1ل1ر /ه1ر الر. §
کؤَپک کیمی َک میک یاالماق /یا الر.
کؤَپک کیمی اۇلۇماق.
کؤَپک قۏوا الر کیمی قۏواالماق.
کؤَپک کؤَپک اۏالل 1بیر آو آوالماد /1یاقاالد.1
کؤَپک اۏالل 1ک1رک ی1لدا بیر آو آوالد.1 §
کؤَپک قۇیرۇ_ۇنۇ سال الر کیمی یالتاقالنماق /یالتاقالن1یۏر.
کؤَپک َل _ای کیمی سۆرۆَم ک.
کؤَپک اۇلۇماس.1
کؤَپک یسه قۇدۇرۇر.
کؤَپک لر ماسقارا اۏلماق.
کؤَپک لرین سۇر قاوغاس.1
کؤَپکسیز کؤی بۇلمۇ_ چۏماقس1ز اۏینارَ /گَزر.
کؤَپکسیز کؤی ،چۏبانس1ز کؤی.
کؤَپکسیز کؤیده َالی َد _َنکسیز َگزَم ک.
کؤَپکسیز کؤیه َبنَزر.
کؤر ایتین اؤلدۆ_ۆ یئر.
کؤیلۆ ،کؤَپ _ینه صاحیب اۏل ،یال َبنیم.
کؤیۆن کؤَپ _ینین با_آ چ1قار1لماس.1
قۇدۇز ایت لر کیمی آ_ز 1کؤپۆرَم ک.
قۇدۇز کؤَپک کیمی (اؤلۆمۆَن ) سالد1رماق.
ماند1را کؤَپ _ی کیمی.
نه قۏیۇنا گئَد ر ،نه قاپ1دا اۆرۆر.
َنیَلسین کؤَپک گۆمۆ_ حالقای ،1تینگیرَدرَکن دۆ_اۆرۆر.
اۏ کیمین ایتی اۏلۇیۏر؟
اۏن اکَم کله بیر عاید آیارتاماز.
اۏ_ت کؤَپک َدَمَم ک.
اؤکسۆز ک1رک کؤَپ _ی َنی لر؟
پاچاج 1دام1ندان کؤَپک کیمی اۇچار /اۇچار کیمی.
پانای1ر کؤَپ _ینه دؤنَم ک /دؤنمۆ_.
پارایال عاید تا_الماق.
سال اۆستۆنده قالم _1قاالفاتچ 1کؤَپ _ی کیمی.
سانا منه کیم باخار ،یاهنیڲی کؤَپک قاپار.
ساتت 1_1عاید دیر ،آلد 1_1بیت دیر.
َس ن بۇیۇر بۇیۇردۇ_ۇنۇ عاید سال الر قۇیرۇ_ۇنۇ.
سۆس کؤَپ _ی کیمی.
^آفیی کؤَپ _ینه دؤنمۆ_ /دؤنَم ک.
تۏق َاوین آچ ایتی.
تۏقلۇدان سا_ ،کؤَپ _ه دؤک.
اۇیۇیان کؤَپ _ی /ایتی اۇیاند1رد /1اۇیاند1رماق /اۇیاند1رما.
اۇیۇز عاید کیمی دۇرماق.
اۇیۇز ایت لر کیمی دۇرماق /یاتماق. §
اۇیۇز عاید کیمی قا_1ن1پ دۇرماق.
اۇیۇز ایته گۆمۆ_ تاسماَ ،ک ل با_آ _ایم_ایر تاراق.
اۆزۆم ایتی کیمی دیزیلَم ک.
َوَر سییه کؤَپک دۏال_ت1رد1_1م1ز یۏخ.
یا_ل 1ایمی_ کؤَپک قاپت.1
یا_ل1یم _1عاید قاپت ،1س1جاقم _1گئری ب1راقت.1 §
یا_مۇردان 1سالنان کؤَپ _ه دؤنمۆ_ /دؤنَم ک.
یاتان ایتی آیا_ قالد1رما.
یئدی ماهاهلل نین کؤَپ _ی.
ی1لالنم _1عاید اکل 1وار.
یی_یده ،آتا ،ایته سانج 1یۏخ.
یی_یت آتالر دا َگ لیر کئچر ،اۇیۇز ایت لر ده.
زا_ار کیمی قۏخۇدان آلماق.
زا_ار کیمی قۇال_ 1دۆ_کۆن.
زاوالل 1قۏیۇن سۆرۆسۆ؛ چۏبان 1دا صاحبینی ده اۏ َبس لر؛ کؤَپ _ینی ده قۇردۇ دا.
قاپالن
آتاسؤز لری:
آرسالن َم رد اۏلۇر ،قاپالن حیله کٓار.
0نساندان قاپالن قۏرخار.
قاپالن1ن آالس 1د1_1ندا ،اینسان1ن آالس 1اۆچۆنده.
دئییم لر:
قۏچۇ دا_1ندا قاپالن یۏخ ،قۇیۇ سۇیۇندا بال1ک یۏخ.
قاپلۇمبا_ا
باز 1یؤره لریمیزده قاپلۇمبا_ایا تۏسبا_ا دا َد نیلَم کده دیر .بۇ بؤلۆمده _تۏسبا_ا_ل 1آتاسؤز لری و
دئییم لر ده بۇلۇنماقداد1ر.
آتاسؤز لری:
آدام آداما گئَر ک دیر ،تۏسبا_ایا هٓاَنسی.
آت الر نالالن1رَکن تۏسبا_ا آیا_1ن 1قالد1ر1پ _َبنی ده نالالی1ن_ َدرمی_.
با_1مدان آتت1_1م تۏسبا_اَ ،گلدی َگنه گیردی با_ا.
َاَم لی تۏسبا_ا اۏالن ،قۇملۇ َدَرَدن کئچر.
قاپلۇمبا_ا بیله با_ 1چ1قارت1پ اؤنۆنۆ گؤرَمَد ن ای لرَلَم ز.
قاپلۇمبا_ا قاب 1ایله َه رَکس َاربٓاب 1ایله.
قاپلۇمبا_ا قابۇ_ۇندا_ :نه بؤیۆک سارای1م وارَ _.دمی_َ /درمی_.
قاپلۇمبا_ا قابۇ_ۇندان چ1کم _1دا قابۇ_ۇنۇ َب َ_نَم می_.
قاپلۇمبا_ا یاورۇسۇنۇ یۇمۇرتاس1نا باخا باخا چ1قار1ر.
قاپلۇمبا_ا یۇمۇرتاس1ن 1گؤزۆ ایله 1س1ت1ر.
قاپلۇمبا_ای 1بیر با_دان بیر با_ا آتم _1الر_ :ۏ با_ اۏلماس1ن بۇ با_ اۏلسۇنَ _.د می_.
تۏسبا_ای 1با_دان آتم _1الر_ :بۇ با_ اۏالجا_1نا اۏ با_ اۏلسۇنَ _.دمی_. §
تۏسبا_ای 1هاوادان آتم _1الر_ :یا گؤله ،یا هارماناَ _.د می_. §
قاپلۇمبا_ای 1سۇیا یۏلالم _1الر دا َس َنسینده َگلمی_.
قاپلۇمبا_ای 1تۏهۇما گؤنَد رمی_ لر خاصات واقتی َگلمی_. §
تۏسبا_ا قابۇ_ۇندان چ1کم _1دا قابۇ_ۇنۇ َب َ_نَم ز.
دئییم لر:
اللهس1ز تۏسبا_ا.
قاپلۇمبا_ا کیمی یۆرۆَم ک.
قاپلۇمبا_ا یۆرۆیۆ_اۆ.
قاپلۇمبا_ای 1کۆچۆمَس َم /کۆچۆمَس َم ک.
تۆلکۆ کیمی قۇرناز ،قاپلۇمبا_ا کیمی _آهباز اۏلما.
تۏسبا_ا ک1رک1م.1
قاراباتاق
دئییم لر:
قاراباتاق کیمی باتار یئنه چ1قار.
قاراباتاق کیمی بات1پ /دال1پ چ1کماق.
قاراباتاق کیمی بیر بات1پ بیر چ1ک1یۏر /چ1کماق.
قارغا
آتاسؤز لری:
آ_1ز آچ1پ قارا قارغا الرا باخماقال ،تاو_آن تۇتۇلماز.
اقساق قارغا ه1زل 1اۇچار.
آرخاس 1یارا اۏالن حئیوان قارغان1ن َنرَدن َگلدی_ینی بیلیر.
بین قارغایا بیر ساپان تا_ 1یَت ر.
بین قارغایا بیر _آهین.
بیر قارغا ایله کَ _1گلَم ز.
بۆلبۆل َبسَلدیم قارغا چ1کت.1
بۆلبۆله گۆللۆک ،قارغایا کۆللۆک یارا_1ر.
بۆلبۆلۆن یئرینی قارغا تۇتمۇ_.
بۆلبۆهلل قارغا بیر قَف سده اۏلماز.
بؤیۆک قارغا ناس1ل با_1ر1رسا ،کۆچۆک قارغا دا ائله با_1ر1ر.
بؤیۆک قارغا اؤتَم یینجه کۆچۆک قارغا اؤتَم ز. §
اۇشاقلۇ قاد1ن ،قارغال 1چ1نار ،جیوجیولی تاوۇق.
چۏخ سۆَرن ایکبٓالَ ،بیاز قارغایا َبنَزر.
دیلین اۏلماسا قارغا الر گؤزۆنۆ اۏیار.
دۆ_تۆن بیر آرخا یا قۇزغۇن قاپار یا قارغا.
َاَج لی َگَلن قارغا ک1ر1لم _1داال قۏنار.
َاَج لی َگَلن قارغا قارتالال اۏینار. §
اؤَلَج ک قارغا ک1ر1الجاق داال قۏنار. §
َاَد بی قارغادان ،آداَلتی خۏرۇزدان ،ساداقاتی کؤَپکَد ن آل.
َالَد کی بۆلبۆلَد ن َبنَد کی قارغا َالَبتده ایڲی دیر.
گۆَو رجین اۏ الراق دۏ_ارسان ،قارغا اۏ الراق اؤلمه.
0کی قارغا داال_1رسا ،بیر قۇزغۇنا یئم دۆ_َار.
قارغا پۏخ یئمکدن َد نیز مۇندار اۏلماز.
قارغا بۆلبۆل کیمی اؤتَم ز.
قارغا َد می_ کی_ :اۇشاق الر1م اۏالل 1بۇرنۇمۇ گؤمه گؤمه پۏخ یئَم دیم_.
قارغا َدرَن _ی اینسان اؤرَن _ی.
قارغا َدرَن _ی _کَ ___1دیینجه دا_1ل1ر.
قارغا الر1ن قۇردۇ_ۇ َدرَنک اک___1آ َدییجه دا_1ل1ر. §
قارغا کیمی آر ائتَم لی ،دۏنۇز کیمی دۏغرۇ گیتَم لی ،عاید کیمی سادؽق اۏلمالؽ.
قارغا گۆل دالؽنا قۏنماقال بۆلبۆل اۏلماز.
قارغا باغدا َگزَم کله بۆلبۆل اۏلماز. §
قارغا حاال َگ لینی ایمیش ده اۏندان قارارمؽش.
قارغا قارغایال چۇللۇ چۇللۇیال َاوَلنَم لی.
قارغا قارغانؽن گؤزۆنۆ اۏیماز /چؽخارماز.
قارغا قارغایا َد ر“ :اۆزۆن قارا دؽر”.
قارغا َککلیڲی تاقلیت ائَد رَک ن یۆرۆیۆشۆنۆ شاشؽرمؽش.
قارغا گۆَورجین کیمی یۆرۆَم یه قالخمؽشَ ،ک ندی یۆرۆیۆشۆنۆ اۇنۇتمۇش. §
قارغا قازا اؤیکۆنسه باجاغؽ قؽرؽلؽر. §
“َک کلیک کیمی یۆرۆیلیم” َد میش لر ،قارغا َک ندی یۆرۆیۆشۆنۆ اۇنۇتمۇش. §
قارغا َک میڲی اۇتمادان اؤنجه گئریسینی اؤلَچ رمیش.
قارغا َک ندی گؤزۆنده قارتال دؽر.
قارغا َک ندینی قۇش بیلیر.
قارغا َلشَتن ،شاهین َاتَتن باهَس دئَیر.
قارغا َنَر یه گیتسه یئنه سییاه یۇمۇرت الر.
قارغا اۏلۇپ َلَش /پۏخا اینمه ،شاهین اۏل دا ته این.
َا
قارغا سابۇن چالسا دا اۆزۆ قارا ،چالماسا دا.
قارغا َس سی ایشیتینجه پیلیچ لری ساقالمالؽ.
قارغا َس سییله یاغمۇر َگلَم ز.
قارغا شاقؽردامؽش ،بۆلبۆلۆم سانمؽش.
قارغا شاقؽردامؽش ،بۆلبۆلۆم سانمؽش؛ کۆرت آتا بینمیشَ ،بییم سانمؽش. §
قارغا تۇتی ،شاپ َش َک ر اۏلماز.
قارغا یاورۇسۇنا باخمؽش“ :آ َبنیم اک تۏپۇقلۇ َاوالدؽمَ ”.د میش.
قارغا یاورۇسۇنۇ گۆل دالؽندا گؤرۆنجه “آه بۆلبۆلۆمَ ”.د میش. §
قارغا یاورۇسۇنۇ “قاردان اک یاورۇم”“ /پامۇغۇم” دییه َس َو رمیش. §
قارغا یانؽنا قۇش آرار؛ اۏرۏسپۇ یانؽنا َاش آرار.
قارغا یۇواسؽنؽ َد ڲیش دیرسه ده هۇیۇنۇ َد ڲیشدیرمز.
قارغا یۆکلۆ َ /گ به اۏلماز.قارغادان قۏرخان باخال اکَم ز.
دارؽ اکنین قارغادان قۏرخۇسۇ اۏلماز. §
قارغاجؽغؽم بؤیۆیلی بۇرنۇم َه ر شئیه باتماز اۏلدۇ.
قارغادان قۏرخان دارؽ اکَم ز.
قارغانؽن پۏخۇ “َدریایا َد رمان” َدمیش لرَ ،د ریادان اؤبۆر یانا سؽچمؽش.
قارغایا پیسلیڲین َد وا َدمیش لر ،گیتمیش َد نیزه یاپمؽش. §
قارغانؽن َج مییتی اۏلماز.
قارغانؽن “غاق” َدَم سییله سئرچه تۆیۆنۆ بیله اۏیناتماز.
قارغانؽن گؤردۆڲۆ تۏهۇم بیتَم ز.
قارغانؽن گؤزۆنَد ن شاهانلؽق کئچرمیش ،شاهانؽ دا گؤرۆنجه َد لیک آرارمؽش.
قارغانؽن گؤنلۆنَد ن شاهینلیک کئچر. §
قارغانؽن گؤزۆنَد ن شاهین لر کئچر. §
قارغانؽن کٓارؽ اۏلماساَ ،د وه نین سؽرتؽنؽ دؽرتؽقالماز.
قارغا ماندایؽ َتَو کَکلی بیتَلَم ز. §
قارغا اؤکۆزۆن باشؽنؽ َکندی کٓارؽ اۆچۆن َبک لر. §
قارغانؽن یاورۇسۇ شاهین اۏلماز.
قارغایا دۆنیا گؤَز لینی سۏرمۇش الر ،یاورۇسۇنۇ گؤسَت رمیش.
“آناسنؽن قاراباجاقلؽسؽَ ”.د میش. ؽ قارغایا سۏرمۇش الر“ :کیم گؤَز ل؟”
قارغایا “یاورۇن قارا” َد میش لر؛ آلمؽش باغرؽنا باسمؽش. §
قارغایا یاورۇسۇ شاهین گؤرۆنۆر.
قارغایال َگ زه نین غاغاسؽ پۏخلۇ اۏلۇر.
قارغایال َگ زه نین دۆمدۆڲۆ پۏختا اۏلۇر.
قارغایال گؤرۆَش ن چؤپلۆغه ،بۆلبۆهلل دانؽشان گۆله قۏنار.
بۆلبۆهلل دانؽشان گۆله ،قارغایال دانؽشان کۆللۆغه. §
َگ
قارغایال َز ن پۏخا قۏنار. §
قارغایال دانؽش پیسلیک یه ،شاهینله دانؽش َات یه. §
قارغایال دانؽشانؽن قۏناغؽ چؤپلۆڲۆن باشؽ. §
شاهینه یاناشان َات یئر ،قارغایا یاناشان َترس /پۏخ یئر. §
شاهینله َگَزن َات یئر ،قارغایال َگَزن پۏخ یئر. §
َا
شاهینله قالخان ته ،قارغایال قالخان پۏخا قۏنار. §
قارغایال اۏتۇرانؽن بۇرنۇ پۏخدان چؽخماز.
قارنؽ آجؽقان قارغا ،داش چؤپَلنیر.
قارتال یاشالنؽرسا قارغا الرا یئم اۏلۇر.
قارتال الرؽن َبڲنَم دیڲینی قارغا الر یئر.
قاز اۇچار ،قارغا قۏنار.
َکندینه َککلیک سۆسۆ َورییۏر؛ آما َس سی قارغا َس سی کیمی چؽخؽیۏر.
قؽالوۇزۇ قارغا اۏالنؽن ،بۇرنۇ پۏخدان قۇرتۇلماز.
قؽالوۇزۇ قارغا اۏالنؽن بۇرنۇ چامۇردان چؽخماز. §
قؽالوۇزۇ قارغا اۏالنؽن قۏناجاغؽ یئر ،چؤپلۆک باشؽ دؽر. §
قۇردۇن یانؽندا قۇزغۇن دا کئچینیر.
قۇرت یؽقار ،قۇزغۇن َس وینیر.
قۇزغۇنۇن داشؽیامادؽغؽنا سئرچهنین گۆجۆ یتَم ز.
کؤمۆرۆن باشؽنؽ قارغا نییه بیت لرَ ،نفیم اۏلسۇن دییه بیت لر.
َلش َنرده ایسه ،قارغا اۏردا.
َلشین بۇلۇندۇغۇ یئرده قارغا دا بۇلۇنۇر. §
لئی ڲین عؤمرۆ القالقال کئچر ،قارغانؽن عؤمرۆ غاق غاقال کئچر. َل
اۏغۇللۇ قارغادان آناسؽنا بیر شئی دۆشَم ز.
اؤکۆز َبسله خاصمؽن اۏلسۇن ،قارغا َبسله گؤزۆن اۏیسۇن.
سؽقؽالن /بۇناالن قارغا بۇز اۇتار.
سۇ الرؽن بۏل واقتینده قارغایا سۇ وئَرن چۏخ اۏلۇر.
شاهان گؤزۆنۆ َاتده آچمؽش ،قارغا گؤزۆنۆ پۏختا آچمؽش.
شاهین اۆچۆن تۇزاق قۇرسام ،قارغا چؽخار باهتؽما.
تارالدا دارؽم یۏخ کی قارغایال قاوغام اۏلسۇن.
یاورۇلۇ قارغا پۏخ یئمز.
یاورۇلۇ قارغایا َلش دۆشَم ز.
اۏغۇللۇ قارغایا پیسلیک َدڲَم ز. §
یازؽن آناهتارؽ گؤڲجه قارغا دؽر.
زایؽف آتا قارغا الر دا بیَن ر.
دئییم لر:
اقلؽنؽ قارغا اکلؽیال قارؽش دؽرماق.
آال قارغادا آالجاغؽم اۏلسۇن آالمازسام گؤزۆمۆ اۏیسۇن.
آال قارغادا آالجاغؽم( /آال) مۇمۇم اۏلسۇن. §
آالجاغؽم اۏلسۇن دا آال قارغادا اۏلسۇن. §
آالجاغؽنا آرسالن ،وئَرَج ڲینه قارغا.
آالجاغؽنا شاهین ،وئَرَج ڲینه قارغا. §
باق زامانا زامانا ،قارغا وۇردۇ شاهانا ،ائَّش ک لر آرپادان بؽقتؽ ،کۆَه یالن خاصَرت سامانا.
باشؽنا قارغا الر اۆشۆشتۆ.
َبسله قارغایؽ اۏیسۇن گؤزۆنۆ.
َبش یۆز قارغا اۇمۇرۇمدا َد ڲیل ،اۇچۇرۇر دا َس یرینه باخارؽم.
َبیاز قارغا نادیده ،آما ایسَت ینی ده نادیده.
بۆلبۆل دالؽنا قارغا الر قۏندۇ.
َج ویزی قارغا اکر ،قؽزؽلجؽق َکندی بیَتر.
گیَدَج ڲی آرغا ،وۇراجاغؽ قارغا.
اؽسالق قارغا.
اؽسالق قارغایا دؤنَم ک. §
قال دؽرؽم قارغاسؽ.
قارا قارغا َد یینجه غؽراق ،سؽرتؽنداکی آبایؽ بؽراخ.
قارغا َدرَنڲی.
قارغا َدرَنڲی ،اینسان اؤرَنڲی.
قارغا کیمی گؤزۆ َلشته.
قارغا کیمی َلشه باخماق.
قارغا گؤرسه قۏجاسؽنا هاَبر وئریر.
قارغا قاراسؽن (یاشؽنؽ) کیم بیلیر ،کیشی آالسؽن کیم تاپار؟
قارغا قۏزا باخار کیمی.
قارغا َس سلی.
قارغا تۇلۇمبا ائتَم ک.
قارغاجؽغؽم بؤیۆیلی بۇرنۇم بیر شئیه باتماز اۏلدۇ.
قارغادان باشقا قۇش تانؽماماق.
قارغا الر بیله گۆ لر.
قارغا الر کیمی یۏلجۇ پۏخۇنا اۆشۆشَم ک.
قارغا الر هاَبر َوردی.
قارغایؽ بۆلبۆل دییه ساتار /ساتماق /ساتار الر.
قارغایؽ بۆلبۆل دییه تۇتماق.
قؽرخ /یۆز قارغایا بیر ساپان (تاشؽ).
َلش قارغاسؽ.
مارا قارغاسؽ کیمی*.
نه تارالم وار ،نه قارغادان داوام.
اۏ کی دۆشتۆن بۇ هآرخا ،یا قۇرت یییَج ک ،یا قارغا.
تارالیا قارغا قۏنمۇش کیمی اۏلماق.
َتَنشیر قارغاسؽ.
یۏلجۇ پۏخۇنا اۆشۆَش ن قارغایا دؤنَم ک.
یۇمۇرتالدؽقدان سۏنرا قارغا دا َبنیم تاوۇغۇم.
قارؽشقا
آتاسؤز لری:
آقؽللؽ اۏالن قارؽشقادان بیله عیبَر ت آلؽر.
هللا بیر قارؽشقاسؽندان بیله کئچَم ز.
آنام ،بابام نصیَج ت ائَد ر؛ َبن قارؽشقا الرؽ سایارؽم.
بۆلبۆل ایله قارؽشقانؽن یۏلداشلؽغؽ ،سۏفتا ایله َدرویشین آرخاداشلؽغؽ /قارَد شلیڲی.
چۏخ قارؽشقا َد وه یی اؤلدۆرۆر.
َد وه نین آیاغؽ آلتؽندا قارؽشقا َازیلَم ز.
َد وه نین یۆکۆنۆ قارؽشقا َچ َکر می؟
دۆنیا قارؽشقالؽ کۆتۆڲه َبنَزر.
دۆنیا قارؽشقالؽ کۆتۆڲه َبنَزرَ ،گَلن بیلَم ز گیَد ن بیلَم ز. §
دۆنیا قارؽشقالؽ کۆتۆڲه َبنَزرَ ،کندی حالینه. §
دۆشمان قارؽشقا ایسه َس ن فیل سان.
دۆشمان قارؽشقا ایسه َکندینی َم ردانه بیل. §
دۆشمانؽن قارؽشقا بیله اۏلسا ساقؽن /خۏر باخما. §
َک
دۆشمانؽن قارؽشقا اۏلساَ ،س ن ندینی َم ردانه تۇت. §
قارؽشقایا بیله َم ردانه باخ. §
َاَج لی َگَلن قارؽشقا قاناتالنؽر.
قاناتالنان قارؽشقانؽن اؤلۆمۆ یاخؽن دؽر. §
قارؽشقا قاناتالنؽنجا َکماله َاردیڲینی زانَنَد رمیش؛ فقط َز والی یاقالشمؽش ،هئچ هاَبری §
یۏخمۇش.
قارؽشقانؽن َز والی َگلینجه قاناتالنؽر. §
هاسمؽن قارؽشقایسا دا َار کیمی َتپَرن.
هاسمؽندان ساقؽن قارؽشقا ایسه ده. §
َه ر کۆتۆڲه قارؽشقا یۇوا یاپماز.
َه ر کۆتۆڲۆن باشؽنا قارؽشقا بیریکَم ز. §
اییی باخ دا قارؽشقادان ایش اؤغَرن.
قادؽ اکَم ڲینی قارؽشقا یئمز.
قارا کۆتۆک قارؽشقالؽ اۏلۇر.
قارؽشقا آرسالن اؤلدۆرۆر.
قارؽشقا قاناتالنؽنجا َکندینی سئرچه اۏلدۇم سانؽر.
قارؽشقا قاناتالنمؽشَ ،ک ندینی قارتال سانمؽش. §
قارؽشقا َکندی یۇواسؽندا سۆَلیمان دؽر.
قارؽشقا یۇواسؽندا چیی طۇفان دؽر.
قارؽشقایا تۆکۆرۆک گؤل. §
قارؽشقا یۇواسؽندا َاژَدرها یاتار.
قارؽشقادان عیبَر ت آل ،یازدان قؽشؽ قارشؽال /قارشؽالر.
قارؽشقا الر َچ کیرگه نین بۇدۇنۇ َچ کمیش“ ،سۆَلیمانا َنمیز وار دؽر ،سیزه تاقدیمه شایسته
فاقیرٓانه”.
قارؽشقالؽ َدمیرَد ن یاپؽالن قؽلؽچ َپینیری بیله زۏر َکَس ر.
قارؽشقانؽن آهؽ قارؽشقایا قالماز.
قارؽشقانؽن بیله قانؽ /سۏفراسؽ وار دؽر.
قارؽشقانؽن دا قاومی /قارَد شی وار.
قارؽشقانؽن َگ تیردیڲینی گؤتۆردۆڲۆنۆ کیمسه گؤَرَم ز.
قارؽشقانؽن َگتیردیڲینی کیمسه َگتیرَم ز. §
قارؽشقانؽن گؤتۆردۆڲۆنۆ کیمسه گؤتۆَرَم ز. §
قارؽشقانؽن َگزدیڲینی کیمسه َگزَم ز.
قارؽشقانؽن ها جانؽ ،ها قانؽ.
قارؽشقانؽن َه دییسی َچ کیرگه آیاغؽ دؽر.
قارؽشقانؽن قارَد شی ،قؽرخ دانه یۏلداشؽ وار.
قارؽشقانؽن سیدیڲینین َد نیزه فایداسؽ اۏلۇر.
قارؽشقایا باسماز ،چؤپ آتالماز.
قارؽشقایا بینمیشَ ،د وه یی قۇجاغؽنا آلمؽش.
قارؽشقایا قانادؽ زارار.
قارؽشقایؽ یاپار َبلینی اینجیتَم ز.
سۆَلیمان آنؽلدؽقچا قارؽشقا دا آنؽلؽر.
سۆَلیمان ایَس ن داهی قارؽشقانؽن آهؽندان ساقؽن.
اؽالنؽن آیاغؽنؽ ،قارؽشقانؽن گؤزۆنۆ ،مۏلالنؽن اکَم ڲینی کیمسه گؤرَم ز /کیم گؤرمۆش؟
دئییم لر:
آغۇستۏس بؤَج ڲی کیمی اؤَتَج ڲینه ،قارؽشقا کیمی چالؽش.
آیاغؽ قارؽشقاالنماق.
آیاغؽ قارؽشقالؽ.
بیر قارؽشقایؽ داهی اینجیتَم ز.
َد وه یی قۇجاغؽنا آلمؽش قارؽشقایا بیَن ر.
فیلی قارؽشقایا بیندیرمک.
قافامؽزؽن ایچی قارؽشقا اۏجاغؽ کیمی.
قارانلؽق َگَج ده قارؽشقایؽ فرق ائَد ر.
قارؽشقا َبلی.
قارؽشقا َبلی اینجه. §
قارؽشقا َدردینجه.
قارؽشقا دۇعاسؽ کیمی.
قارؽشقا َازَم ز.
قارؽشقا کیمی آیاغؽ ایشَلنمیش.
قارؽشقا کیمی داَنَکش.
قارؽشقا کیمی قایناماق.
قارؽشقا کیمی اۆشۆشَم ک.
قارؽشقا قاناتالندؽ.
قارؽشقا قارارؽنجا /قاَدرینجه.
قارؽشقا یۇواسؽ کیمی قاینار.
قارؽشقالؽ کۆتۆک کیمی گیَرن چؽخان َبللی َد ڲیل.
قارؽشقانؽن باباسؽنؽ سۏرار.
قارؽشقایؽ چیغَنَم کدن ساقؽنماق.
قارؽشقایؽ اینجیتَمَد ن َبلینی َگتیرَم ک.
قارؽشقایؽ اینجیتَم ز /اینجیتَمَم ک
َش َکره قارؽشقا اۆشۆردۆ لر /اۆشۆرَم ک.
قارتال
آتاسؤز لری:
آق بابا باشقا ،قارتال /اک لئیَلک باشقا.
َاَج لی َگَلن قارغا قارتالال اۏینار.
گؤزۆ قؽزان سئرچه ،کئچر قارتالؽ.
اییی قارتالؽن یاورۇسۇ یۆکَس ڲه دۏغرۇ اۇچار.
قارغا َک ندی گؤزۆنده قارتال دؽر.
قارؽشقا قاناتالنمؽش َک ندینی قارتال سانمؽش.
قارتال دؤوۆشتۆ ،قانادؽ بیزه دۆشتۆ.
قارتال دۆشسۆن قانادؽ منه َد ڲسین.
قارتال قانادؽ ایله اکؽنتؽ سؤکۆلَم ز.
قارتال سیَن ک آوالماز.
قارتال سیَن ک اۏلماز.
قارتال یاشالنؽرسا قارغا الرا یئم اۏلۇر.
قارتاال بیر اۏق َد ڲمیش ،یئنه َکندی َتَلڲینَد ن /قانادؽندان.
قارتاال قانادؽ یۆک اۏلمازَ /د ڲیل.
قارتالؽن َبڲنَم دیڲینی قارغا الر قاپؽشؽر /یئر.
قارتالؽن بۏینۇ َلشَتن طَرفا دؤَنر.
قارتالؽن گؤزۆ قایادا ،یاورۇسۇنۇن گؤزۆ یۇوادا.
قارتال الر دؤوۆشسۆن ،بیر َش همی ده بیزه دۆشسۆن.
قارتال الر یۆکَس ک اۇچار.
قۇرت قارتالدان قۏرخماز /قۏرخار /قۇرتۇلماز.
قۇرت قازانؽر ،قارتال یئر.
دئییم لر:
قارتال کیمی سۆزۆلَم ک.
قارتاال گیرییۏر /وارؽیۏر.
قاطؽر
آتاسؤز لری:
آَج می قاطؽر قاپؽ /چا دؽر اؤنۆنده یۆک این دیریر.
آجؽمؽش ائَّش ک قاطؽردان یڲین گئَد ر.
آغؽر یۆکۆن زحَم تینی قاطؽر بیلیر.
ٓالیمله دانؽشۇرسان کٓاه گۆل اۏلۇرسۇن ،کٓاه چیَچ ک؛ جاهیلله دانؽشۇرسان کٓاه قاطؽر اۏلۇرسۇن
کٓاه ائَّش ک.
آسلؽ َکمَد ن ایڲیلیک اۏلماز ،قاطؽرؽن باباسؽ ائَّش ک.
آت قاطؽرؽ َس َو ر ،اینسان َس ودیڲینی اؤَور.
آت مۇرات ،قاطؽر دؤوَلت ،ائَّش ک قؽسَم تَ ،دوه غۇرَبت دیر.
آت َتَپر ،قاطؽر َتَپر ،آرادا ائَّش ک َازیلیر.
َا
آتال قاطؽر ،دؤوۆشۆر ،آرادا ائَّش ک زیلیر. §
آتؽ باباسؽیال /آتاسؽیال تانؽر الر ،قاطؽرؽ آناسؽیال.
آتؽ َو ردیم ،قاطؽر آلدؽمَ ،بالیؽ ساتؽن آلدؽم.
بالجؽ آغ الرَ ،پکَم زجی آغ الر ،قاطؽرج ؽنؽن گؤزۆ چؽخسؽن.
َبی اۏغلۇنۇن قاطؽرؽ ،نه وۇرسان گؤتۆرۆر.
فۇقارانؽن قاطؽرؽ ،نه وۇرۇرسان گؤتۆرۆر. §
جینسینی تانؽمایان قاطؽر دؽر.
َالینه کئچدی قاطؽر یه ها دؽر ها دؽر.
ائَّش ڲین یۏرۇلۇرسا َک روانا قات ،آتؽن یۏرۇلۇرسا تۏربا تاق ،قاطؽرؽن یۏرۇلۇرسا دۇرما سات.
ائَّش کَد ن دۏغما قاطؽر ،نه حال بیلیر ،نه ها دؽر.
بۏزداغؽن قاطؽرؽ ،نه بیلسین ها دؽرؽ. §
َگ نچ قاطؽر برک اۏسۇرۇر.
حاج ؽنؽن /حالیل ایبراهیم قاطؽرؽ ،نه یۆکَلَس ن گؤتۆرۆر.
هان قاطؽرؽن ،یۏل َد وه نین.
قارا ائَّش ڲه یۇ الر وۇرسان ،قاطؽر اۏلماز.
قارا ائَّش کَد ن قاطؽر اۏلمازَ ،اَلکچیَد ن هاتۇن اۏلماز.
قاطؽر آناسؽنؽ َبڲنَم زمیش.
قاطؽر باباسؽنؽ سؤیَلَم ز.
قاطؽر چیفَتسینَد ن ساقؽنمالؽ.
قاطؽر داغدا یؽقؽلؽر ،صاحبینه زارارؽ دۏخۇنۇر.
قاطؽر یاتاغؽندا یاتان آت ،چیفَت نی بۏشالماز.
قاطؽرا“ :بابان کیم دیر؟” َد میش لر“ ،آت دایؽم دؽرَ ”.د میش.
قاطؽرا باباسؽنؽ سۏرمۇش الر“ :آنام آت دؽرَ ”.د میش. §
قاطؽرا “جیلوه یاپ” َد میش لر ،جارتادان اۏسۇرمۇش /چیفته آتمؽش.
قاطؽرؽن آردؽندان گیتمه ،زیرا باباسؽ ائَّش ک دیر.
قاطؽرؽن عؤمرۆ آز اۏلۇر.
قاطؽرؽن یارؽسؽ ائَّش ک یارؽسؽ آت دؽر.
قؽرخ قۇرۇشدان آشاغؽ قاطؽر سؽپاسؽ مؽ اۏلۇر؟
کؤَپک قاپار ،قاطؽر یؽقار.
قۇرت قاطؽرؽن پاهالؽ اۏلدۇغۇنۇ بیلَم ز.
قۇرت نه بیلیر ،قاطؽر پاهالؽ دؽر. §
نه گۆن لر قالدؽق َای غازی هۆنکٓار؛ ائَّش ک سالحتار اۏلدۇ ،قاطؽر مۆهۆردار.
نه لر َگلدی ،نه لر کئچدی َفَلکَتن ،قاطؽر ایله َدوه کئچدی َاَلکَتن.
پاران وارسا قاطؽرا َور ،آرتانؽنؽ باخؽرا َور.
پیچ قاطؽرؽن اؤنۆنَد /آردؽندا دۇرۇلماز.
اۇغۇر الر اۏلسۇن دئدیڲین قاطؽرؽن آیاغؽ ،دامدان چؽخماز.
دئییم لر:
بیچاره قاطؽر مۆفته ،ساتؽلدؽ پاالنؽ ایله.
جیهانَ /چ ییز قاطؽرؽ کیمی دۏنانمؽش.
دیشی قاطؽر دۏغۇرۇنجا.
فینجانجؽ قاطؽر الرؽنؽ اۆرکۆتمۆش /اۆرکۆتَم ک.
ایسکیلیپ قاطؽرؽ کیمی چیفته آتماق.
قاطؽر کیمی گۆچلۆ.
قاطؽر کیمی عینادچؽ اۏلماق.
عینادچؽ قاطؽر کیمی. §
قاطؽر اینادؽ. §
قاطؽر عینادلؽ قادؽندان قۏرخاجاقسؽن.
قاطؽر نازؽ ،ائَّش ک جیلَو سی ،چۆش قادؽنؽم چۆش.
قاطؽر شیَو سی.
قاطؽر َتپمیشه دؤنَم ک.
قاطؽرؽن سؽپا َس ودیڲی کیمی َس وَم ک.
قؽرخ قاطؽر مؽ ،قؽرخ سا دؽر م؟
ماندا قاطؽرا باخار کیمی باخماق.
َم کقاره قاطؽرؽنا دؤنَم ک.
قاز
آتاسؤز لری:
هللا قۏنشۇما قاز َو رسین ،بیزه ده تاوۇق.
باز بازال ،قاز قازالَ ،کل تاوۇق تۏپالَ /ک ل خۏرۇزال.
َبش پارایا بیر قاز آل دا َس ن ده القؽردؽیا قارؽش.
بیر قاز دۏیماز ،بیر ده قؽز.
َچ ویر قاز یانماسؽن ،سؤزده هیالف اۏلماسؽن.
َالین تاوۇغۇ َاله قاز ،فؽندؽغؽ قۏز گؤرۆنۆر.
حئیوانؽن آدیسی قازَ ،م یوه نین آدیسی کیراز.
حئیوانؽن آهماغؽ قاز ،اینسانؽن آهماغؽ جامباز. §
قادؽن وار باسبایاغؽ ،قادؽن وار قازایاغؽ ،قادؽن وار َاو دایاغؽ.
قارغا قازا اؤیکۆنسه باجاغؽ قؽرؽلؽر.
قاز جۆجۆڲۆ ،قؽز چۏجۇغۇ ،آپتال چۏجۇغۇ َتز بؤیۆر.
قاز َگَلَج کَ /گَلن یئرَدن ،تاوۇق َاسیرَگنَم ز.
قاز گیتسه ،اؤرَد ک گؤلۆ َبنیمَس ر.
قاز قالخسا اؤرَد ک گؤله صاحیب چؽخار. §
قاز قانادؽیال اۇچار ،قۇیرۇغۇیال قۏنار.
قاز قازال ،باز بازال ،داز دازالَ ،کل تاوۇق َکل خۏرۇزال.
قاز سۆرۆسۆ قؽالوۇزسۇز اۏلماز.
قاز اۇچار ،قارغا قۏنار.
قاز یۆرۆیۆشۆ یۆرۆین تاوۇق ،بۏینۇنۇ قؽرار.
قازؽن جۆجۆڲۆنۆ گۆزۆن سایار الر.
قازؽن یۇمۇرتاسؽنؽ ،تاوۇق یۇمۇرتالماز.
قؽرخ سئرَچَد ن بؤَر ک اۏلماز قازا باخ قازا ،دۇل قارؽدان قاواس اۏلماز باخ قؽزا.
قۏمبۇ تاوۇغۇ قۏنشۇیا قاز گؤرۆنۆر.
قۏمبۇ تاوۇغۇ قۏنشۇیا قاز گؤرۆنۆر؛ قارؽسؽَ /گ لینی ده قؽز گؤرۆنۆر. §
قۇشچۇیال اۇغراشما ،تاوۇغۇندان ،قازؽندان اۏلۇرسۇن؛ چالغؽجؽیال اۇغراشما ،اۏغلۇندان ،قؽزؽندان
اۏلۇرسۇن.
مارت مارت الر ،قاز ،تاوۇق یۇمۇرت الر.
اۏقۇ اۏغلۇم ،اۏقۇ ،یاز؛ اۏقۇمازسان سانا َدر لر“ ،بابا اؤرَد ک ،بابا قاز”.
اؤرَد ک ،قازا باخاراق چاتالمؽش /چات الر.
پادیشاهؽن قازؽنؽ ییین ،یۆزایلدان سۏنرا تۆی لرینی گئری وئریر.
تاوۇق آدا ،قاز َکس ،اۏیاالما َتز َکس.
تاوۇق قازا باخمؽش دا قؽچؽنؽ یؽرتمؽش.
قازال یارؽشان تاوۇغۇن گؤتۆ /قؽچؽ یؽرتؽلؽر. §
تاوۇق قاز کیمی یۇمۇرتالماق ایسَت رسه گؤتۆ /قؽچؽ یؽرتؽلؽر. §
تاوۇق وار قازدان گؤَز لَ ،گلین وار قؽزدان گؤَز ل.
یابانؽن قازؽندان ،کؤیۆن تاوۇغۇ ایڲی دیر.
یاغجؽدان قؽز آلما ،نئچهار؛ قایؽدن قاز آلما ،اۇچار.
یالنؽز قاز اؤتَم ز.
یارؽنکی قازدان ،بۇگۆنکۆ یۇمۇرتا /تاوۇق یئڲ دیر.
بۇگۆنکۆ تاوۇق ،یارؽنکی قازدان ایڲی دیر. §
َل َا
یرسین قاز تینی ،گؤرۆرسۆن زَز تینی.
َز نگین اۏلماق ایسَترَس ن ،قاز اؤَتن ،ساز بیَت ن یئره گیت.
دینچ قالخماق ایسَترَس ن َککلیک اؤَتن َککیک بیَتن یئره گیتَ ،ز نگین اۏلماق ایسَترَس ن قاز §
اؤَتن ،ساز بیَت ن یئره گیت.
قاز اؤَتر ساز بیَت رسه نئچه اۏرادانَ ،ککلیک اؤَترَ ،ککیک بیَت رسه قال اۏرادا /اۏ َم مَلَکتته. §
قۇبۇ قاز ،اۏتۇ ساز ،چیفتچی چالؽشاماز. §
اۏتۇ َککیک ،قۇبۇ َک کلیک قال اۏرادا؛ اۏتۇ ساز ،قۇبۇ قاز قالما اۏرادا. §
ساز بیَتن ،قاز اؤَتن یئرده یاشانماز. §
دئییم لر:
عباسؽن کؤر قازؽ کیمی آتؽش دؽرؽر.
آَف رین تۆَفکَ ،س ن می وۇردۇن بۇ قاز الرؽ؟
اغۏپۇن قازؽ کیمی.
اغۏپۇن قازؽ کیمی باخماق. §
اغۏپۇن قازؽ کیمی آغزؽنا آلدؽغؽنؽ َه َم ن اۇتماق.
اغۏپۇن قازؽ کیمی جۏرقۇداق اۇتۇیۏر. §
اغۏپۇن قازؽ کیمی اۇتار /اۇتماق. §
اغۏپۇن قازؽ کیمی آپتال آپتال باخؽپ دۇرماق.
آنالدؽن مؽ قازؽن آیاغؽنؽ؟
آرماغان َگلمیش قاز کیمی َاترافؽنا باخؽنؽر.
بۇ ،دۆنیا دؽر؛ قازاسَک ره قاز گؤتۆرۆر ،شئیهۆلیسٓالما مۇم تۇتدۇرۇر.
قاز َبیینلی بیر آهماق.
قاز َد ڲیلسین ،اؤرَدک َد ڲیلسین ،پاچانا قَد ر سۇدا نه َگَزرسین؟
قاز کیمی آغزؽنؽ آچاجاغؽنا گؤزۆنۆ آچ.
قاز کیمی باخماق.
قاز کیمی آغزؽنؽ آچؽپ باخار /باخماق. §
قاز کیمی گؤزۆنۆ آچؽپ باخماق. §
قاز کیمی بۏینۇنۇ اۇزا دؽر /اۇزاتماق.
قاز کیمی اۇچۇپ تاوۇق کیمی یئره دۆشَم ک.
قاز قافالؽَ /بیینلی.
قۏیۇن َبیینلی ،قاز قافالؽ. §
قاز اۏغلۇ قاز.
قاز وۇر ،قازان دۏلدۇر ،سئرچه نه اۏالجاق؟
قاز یئرینه اؤرَدک آلماق.
قازا داش آتدؽم قۏزا َد ڲدی.
قازؽ قۏز آنالماق.
قازؽ قۏز آن الر ،قؽزؽ قاز. §
سؤزۆ قاز بیله آن الر.
قازؽ یۏ الرَکن چؽخاجاق َس سی َه ساپ ائتَم ک.
قازؽن آیاغؽ ائله َد ڲیل.
قازؽن آیاغؽنؽ آنالماق. §
کؤر قاز کیمی (َه َم ن) اۇتماق.
کۆَم سَت کی قاز الرؽ یۏلماق.
دۇرنا َگلدی تۏربانؽ آچ ،قاز َگلدی قاپؽنؽ آچ.
یاز َگلدیَ ،دَر یه قاز َگلدی.
کئچی
بۇ بؤلۆمده “َتکه ،اۏغالق و داوار”لؽ آتاسؤز لری و دئییم لر ده بۇلۇنماقدا دؽر.
آتاسؤز لری:
آچ ایتین داوارا هایرؽ اۏلماز.
آدام آالسؽ /آالجاسؽ اۆچۆنده ،داوار آالجاسؽ دؽشؽندا.
آغاجا چؽخان کئچینین داال باخان اۏغالغؽ اۏلۇر.
آغاجا چؽخان کئچینین آغاجا چؽخان اۏغالغؽ اۏلۇر. §
آغاجا چؽخان کئچینین میناَر یه چؽخان اۏغالغؽ اۏلۇر. §
آغاجا دؽرمانان کئچینین داغا /داال دؽرمانان اۏغالغؽ اۏلۇر. §
آناسؽ چؽخارسا داشا ،اۏغالغؽ چؽخار اؤبۆر باشا. §
چاما چؽخان کئچینین چاما چؽخان اۏغالغؽ اۏلۇر. §
داغا چؽخان کئچینینَ ،تَپیه دؽرمانان اۏغالغؽ اۏلۇر. §
قایایا چؽخان کئچینین داشا چؽخان اۏغالغؽ اۏلۇر. §
کئچی هارادان آتالرسا اۏغالق دا اۏرادان آتالر. §
کئچی َنَر یه چؽخارسا اۏغالغؽ دا اۏرایا چؽخار. §
کئچینین چؽختؽغؽ یئره اۏغالغؽ دا چؽخار. §
کئچینین دؽرماندؽغؽ داشا اۏغالغؽ دا دؽرمانؽر. §
تاشا چؽخان کئچینین داغا باخان اۏغالغؽ اۏلۇر. §
تاشا چؽخان کئچینین ،داما چؽخان اۏغالغؽ اۏلۇر. §
عاغؽلدا اۏغالق دۏغسا اۏواداَ /ه نَد کده اۏتۇ بیَتر.
آهماق اۏالنا سؤز آنالتماقدانسا داغدا کئچی گۆتَم ک یئڲ دیر.
اق /آال /گؤڲ /قاراقچیڲی گؤَر ن ایچی دۏلۇ یاغ سانؽر.
فیلیک کئچیڲی گؤَر ن ایچی دۏلۇ یاغ سانؽر. §
اقران اکرانؽیالَ ،تکه ده بۏینۇزۇیال.
اقساق کئچییله یۆکَس ک یایالیا گؤچ اۏلماز.
آلچاق کئچی ایله یۆکَس ک یایالیا چؽخؽلماز. §
اقساق کئچیَد ن جاه َتَکسی مئیدانا َگلَم ز.
آال کئچی َه ر زامان پۆسکۆللۆ اۏغالق دۏغۇرماز.
کئچی َه ر ایل پۆسکۆللۆ اۏغالق دۏغۇرماز. §
َا َک
آال کئچینین گۆنۆنده کلیک تی حرام دؽر.
آنالؽ اۏغالق گؤڲده اۏینار ،آناسؽز اۏغالق یئرَد /یاردا اۏینار.
آناسؽز اۏغالق یاردا ،آنالؽ اۏغالق یئرده گئَرک. §
آوریل آپؽشدؽ ،کئچی لر یئره یاپؽشدؽ.
“ََب ” دئدیڲین َه پ کئچی /داوار اۏلسا داغ داش سۆرۆ َکسیلیردی.
چۏبانؽن چیت دئدیڲی کئچی اۏلسا ،داغ داش سۆرۆ َکسیلیر. §
َه ر آی /دۆۆت دئدیڲی کئچی اۏلسا داغ داش کئچی اۏلۇردۇ. §
َه ر آی دئدیڲین کئچی دۏغۇرماز. §
َه ر سین دۆت دئدیڲی یئرَد ن کئچی سۆرۆسۆ چؽخماز. َک §
َبکٓار اۏغالن ،قؽز قؽز َد ر؛ داوار ،مال تۇز تۇز دئَیر.
بیر اۇیۇز کئچی بیر سۆرۆیۆ پیس لر /پۏخ الر.
بۏینۇزسۇز کئچینین آهؽنؽ بۏینۇزلۇدان آلؽر الر.
بۏینۇزلۇ کئچی ایله بۏینۇزسۇز کئچینین قؽسساسؽ قؽیاَم ته قالؽر. §
بۏینۇزلۇ کئچینین آهؽ َک لیک کئچییه قالماز. §
قاباق کئچی ،بۏینۇزلۇ کئچیَد ن حاققؽنؽ آالجاق. §
بۏزقۇردۇن یۏز داوارؽ اۏلماز.
جؽبؽر کئچیَد ن تیفتیک /فیلیک آلؽنماز.
جؽبؽر کئچینین قۏرخۇسۇ دۏلۇیا تۇتۇلماق دؽر.
چایؽ کئچینَج یه قَد ر کئچییه آبدۇرراهمان َچ َلبی َدر لر.
چۏبان ایسَترسه َتَکَد ن قایماق ساغارَ /تَلمه چا الر.
چۏبانؽن گؤنلۆ اۏلۇنجاَ ،تَکَد ن سۆتَ /پینیر چؽخارؽر. §
قاساپ ایسَترسه کئچینین بۏینۇزۇندان یاغ چؽخارؽر. §
چۏمنه کئچی ،اۏغلۇنا بابا هۇیۇ گۆتَم ک گئَرک.
چۏمنه یاغ قایغؽسؽ ،کئچییه جان قۏرخۇسۇ /قایغۇسۇ.
چۏبانسؽز داوار داغؽلؽر.
اۇشاق الرؽن ایشی ایش اۏلماز ،اۏغالق بۏینۇزۇ یاخشی ساپ اۏلماز.
داغ ایله یارؽشان /بۏزۇشان داوارؽندان چؽخار.
داغ کئچیسی داغا چؽخمازسا دؽرناغؽ قاشؽنؽر.
داغدا داوارؽن قؽشالسؽن ،اۏوادا چیفتین ایشَلسین.
داوار بیله تۇزالیاجاغؽ قایایا ایَش َم ز.
داوار قۏمۆنۆ ایتسیز ،صاحبینی َاتسیز بؽراخماز.
داوارؽ گۆَد ن قۇردۇ گؤرۆر.
داز (آالجا) آت داوارجؽ اۏلماز.
َد لی کئچینین اکؽللؽ اۏغالغؽ اۏلماز.
َد وه یی یل آلسا ،کئچیڲی گؤڲده گؤر/آرا.
َاَج لی َگَلن /جانؽ سۏپا ایسَت ین کئچی ،چۏبانؽن آزؽغؽنؽ /اکَم ڲینی یئر.
َاَج لی َگَلن /جانؽ سۏپا ایسَت ین کئچی چۏبانؽن َدڲَن ڲینه سۆرتۆنۆر. §
کئچینین بۆزۆڲۆ گیدیشینجه ،چۏبانؽن َدڲَن ڲینه سۆرتۆنۆر. §
فاقیرین اکَم ڲی چاودار ،ایَنڲی کئچی.
گؤڲ کئچی گؤڲه باخار.
گؤڲ کئچینین اؤلۆمۆ َپلیتَت ن اۏلسۇن.
کؤنۆلسۆز داوارا گیَد ن ایتَتن هایؽر َگلَم ز.
گۆن وارَکن داوارؽن َاوه گؤتۆر َ /گتیر.
گۆتدۆڲۆ اۆچ داوار ،اؽسلؽغؽ داغ الرؽ آشار.
هارمان دؤوَم ک کئچینین ایشی َد ڲیل.
َه ر اکؽل بیر اۏلسا داوارا چۏبان بۇلۇنماز.
َه رَک س گۆتدۆڲۆ داوارؽن هۇیۇنۇ بیلیر.
هۇیۇنۇ بیلَم دیڲین داوارؽن آردؽندان دۏالنما.
ایشینی بیلَمَین کئچی پاچاسؽنا سییرمیش.
قابیش کئچینین یاشؽ ،داغا گئده نین ایشی َبللی اۏلماز.
قارت کئچییله دۏالشانؽن بۏینۇزۇ گؤتۆنه گیَرر.
کئچی باجاغؽندان چارؽق اۏلماز.
کئچی بیله یاتدؽغؽ یئری َاَش ر ده یاتار.
کئچی چالؽدان ،ایمام اؤلۆَدن هۏشالنؽر.
کئچی چایؽ باغؽرا باغؽرا کئچر.
کئچی سۇیۇ َبڲیره َبڲیره کئچر. §
کئچی داغدا ،قؽلؽ هاراردا اۏلۇر.
کئچی داغدا ،قؽل هاراردا ،فاتما اۏتۇرمۇش چۇل دۏقۇر. §
کئچی داغدا ،قؽلؽ سؽرتؽندا. §
کئچی َگَبرسه ده قۇیرۇغۇنۇ دیک تۇتار /ایندیرمز.
کئچی غؽجؽردا دؽر دیشینی ،قاساپ بیلیر ایشینی.
کئچی گؤتۆ /قؽچؽ یئمین تۇتماز.
کئچی ،کئچی باجاغؽندان؛ قۏیۇن ،قۏیۇن باجاغؽندان آسؽلؽر.
کئچی ،کئچی ایَکن َه ر زامان چیَللی َگزَم ز.
کئچی ،کئچی دیر ،آما یاتؽنجا یئرینی حاضؽر الر.
کئچی کئچی دیر آما یاتؽنجا یئرینی حاضؽر الر. §
کئچی ،کئچییَکن یئرینی دۆَز لتیپ یاتار. §
کئچی ،کئچییَکن یئرینی َاَش َر ک اۏتۇرۇر. §
َا
کئچی یاتاجاغؽ یئری شه لر. §
کئچی یاتدؽغؽ یئری َاَش ر یاتار. §
کئچیجه کئچی ،یاتدؽغؽ یئری ایز ائَد ر. §
کئچی کئچیڲی داغدا ،سالقؽم سالقؽمؽ باغدا بۇلۇر.
کئچی قۇرتدان قۇرتۇلسا َکرَگ دان اۏلۇر.
کئچی قۇیرۇق سالالمادان َتکه یاناشماز /دۏالنماز.
َچ بیچ قؽلالنمازسا* َتکه اۆَز رینه چؽخماز. §
َچ بیش قۇیرۇق سالالمازسا َتکه آردؽندان گیتَم ز. §
کئچی قۇیرۇغۇ سال الرساَ ،تکه گۆمۆلۆر. §
قۇیرۇغۇنۇ سالالمایان کئچییه َتکه َگلَم ز. §
کئچی سارهۏش اۏلۇنجا دؤوۆشَم یه قۇرت آرار.
کئچی شاراپ ایَچ رسه َدوه یه َم یَد ن اۏقۇر. §
کئچی شاراپ اۆچۆنَج َ“ :بن دۏنۇز آوؽنا گیدیرامَ ”.د میش. §
کئچی شاراپ ایچمیش ،داغا قۇرت آختارمایا چؽخمؽش. §
کئچییه راقؽ ایچیرمیش لر ،قۇردۇن َاوینی سۏرمۇش. §
کئچییه شاراپ ایچیر ،داغدا قۇرت آوؽنا چؽخار. §
کئچی اۇیۇزدان اؤلۆر ،قۇیرۇغۇ دیک قالؽر.
کئچی اۆچَتن ،قۏیۇن بئشَتن.
قۏیۇن اۆچَتن کئچی بئشَتن چۏخالؽر. §
کئچی وار مؽ اۏغالق دا اۏالجاق؟
کئچی وئَرن قۏیۇن آلؽر؛ هئچ َورَمَین نه آلؽر؟
کئچی یاغالنؽنجا بۆزۆڲۆ دارالؽر.
کئچینین چؽختؽغؽ یئره شیطان چؽخاماز.
کئچینین ده ساقالؽ وار.
کئچینین ده ساقالؽ وار ،قۇرتدان قۇرتۇلۇرسا َکرَگدان اۏلۇر. §
کئچینین گؤتۆ گیدیشینجه ،چۏبانؽن َدڲَن ڲینه سۆرَتر.
کئچینین قۇیرۇغۇ َه ر گۆن آچؽق ،قۏیۇنا باهانه بۇلۇر.
کئچی دۇواردان آتالیان قۏیۇنا“ :گؤتۆن گؤرۆندۆ ”.دئَیر. §
قۏیۇن سۇدان کئچر ن ،کئچی“ :قؽچؽنؽ گؤردۆمَ ”.د یینجه ،قۏیۇن دا “َبن سه نینکینی َه ر َک §
گۆن گؤرۆرام یاَ ”.د میش.
قۏیۇنۇن گؤتۆ بیر گۆن آچؽقسا کئچینین َه ر گۆن آچؽق. §
کئچینین کۆپه لری کئچییه ،خۏرۇزۇن کۆپه لری خۏرۇزا یاقؽشؽر.
کئچینین َمَش یه ائتدیڲینی ،کۆلۆ َدریسینَد ن چؽخارؽر.
کئچینین فیدانا یاپتؽغؽنؽ ،اۏنۇن کۆلۆ َدریسینَد ن چؽخارؽر. §
کئچینین پاالمۇدا ائتدیڲینی ،پاالمۇت کئچینین َدریسینه ائَد ر. §
کئچینین سۇماغا ائتدیڲینی سۇماق دا کئچییه َاَدَج ک. §
سۇماغؽن کئچییه ائتدیڲینی کئچی ده سۇماغا ائَد ر. §
کئچینین َس وَم دیڲی اۏت قارشؽسؽندا بیَتر.
کئچینین تارالیا باختؽغؽ زارار دؽر.
کئچینین اۇیۇزۇ پؽنارؽن گؤزۆنَد ن ایَچ ر سۇیۇ.
کئچینین یئَم دیڲی اۏت باشؽنؽ آغرؽ دؽر.
کئچینین یئَم دیڲی اۏت یا باشؽنا وۇرۇر یا قؽچؽنا. §
کئچیڲی َنَر یه باغ الرسان اۏرادا اۏت الر.
کئچیڲی یاردان اۇچۇران بیر تۇتام اۏتدۇر.
قؽشدان چؽختؽ اۏغالغؽم ،قؽش گؤتۆنه پارماغؽم.
قۏیۇنۇ قۏیۇن ،کئچیڲی کئچی آیاغؽیال آسار الر.
قۏیۇنۇن بۇلۇنمادؽغؽ یئرده کئچییه آبدۇرراهمان َچ َلبی َدر لر.
کؤَپک چۏبانؽن جان یۏلداشؽ ،کئچی قۏیۇنۇن یار یۏلداشؽ.
قۇرت کئچینین ایڲیسینی َس َچ ر.
قۇرت قۏجایؽنجا کئچی بۏینۇز الر.
قۇرت اۏلماسایدؽ کئچی َم کَکیه گئَد ردی.
قۇرت کئچییه دۏخۇنماساَ ،م کَکیه گئَد ر. §
قۇزۇنۇن قۇیرۇغۇنا ،اۏغالغؽن اۏمۇز الرؽنا باخار الر.
مۏلال َج مااتین کئچیسی دیر.
َننه الزؽم َالین آلتؽ آیاقلؽ دؤرت کئچیسی.
اۏغالغؽ یه ،اۏغلۇنا دۇیۇرما.
اۏغالق کئچیسی دؤوۆشلۆک /سؤڲۆشلۆک ،اۏغالن کئچیسی یۇمۇشلۇق.
اۏغالن ایشی ایش اۏلماز ،اۏغالق بۏینۇزۇ ساپ اۏلماز.
اۏلداجؽ اۏغالق آناسؽندان َبللی دیر.
اۏلغاچ /اۏلداجؽ /اۏالجاق اۏغالق پۏخۇندان َبللی اۏلۇر. §
اۏینار کئچینین اۏینار قؽچؽ اۏلۇر.
اؤَلن کئچی سۆتلۆ اۏلۇر.
پاران چۏخسا کئچییه َور کئچیر ،آرؽیا َور اۇچۇر.
پیچ /پیس اۏغالغؽ َتکه بؽراخؽرسان اؤنجه آناسؽنا هۏپ الر /آتالر.
ساقالال کٓامیل اۏلسا کیشی ،کئچییه دانؽشؽر الردؽ َه ر ایشی.
آقؽل اۏلمایؽنجا َنیَلسین ساقال ،کئچیڲی داغ الرا آل دؽرؽر چاقال. §
آقؽللؽ اۏلۇرسا ساقاللؽ کیشی ،کئچییه دانؽشؽر َه ر ایشی. §
قؽلدا راَم ت اۏلسا کئچیڲی َدرویش ائَد ر لر. َک §
قؽلدا َکراَم ت اۏلسا کئچیڲی گؤڲه َچ َکر لر. §
ساقاال گؤره هۆرَم ت اۏلسایدؽ ،کئچیڲی چۏختان شئیه سایار الردؽ. §
ساقاال ایتیبار اۏلسایدؽ کئچی شئیهَ /پیغامَبر اۏلۇردۇ. §
ساقالدا فایدا اۏلسایدؽ ،کئچی شئیه اۏلۇردۇ /شئیهلیک ائَد ردی. §
َس کیز کئچییه ،دۏقۇز چۏبان الزؽم دؽر.
سۆرۆ َترسینه دؤنۆنجه اۇیۇز کئچی اؤنه دۆَش ر.
ناهؽر گئری دؤنۆنجه تۏپال کئچی باشا کئچر. §
شۇباتؽن آرپاسؽ ،مارتؽن اۏغالغؽ.
َتکه گیزلی یاناشسا دا کئچی آشیکٓار دۏغۇرۇر.
َتَکنی دینگیلَتَد ن داشاق الرؽ دؽر.
َتَکنی َکندینین َات ده داشاق الرؽنؽ ائله یۏخال.
تۏپال کئچی ده کؤر َتکه نین یٓاَر نی.
اۇممادؽغؽن کئچیَد ن بیر باتمان یاغ چؽخار.
یَم زدیم علما قاقؽنؽ ،یئر اۏلدۇم اۏغالق پۏخۇنۇ.
یۏل تۏزۇندان بارۇت ،کئچی پۏخۇندان ساچما اۏلماز.
یۏال چؽخانؽن ایشی ،قاباق کئچینین یاشؽ َبللی اۏلماز.
یؤرۆکۆن َگنجینه داوار گۆتدۆرۆر لر ،قۏجامؽشؽنا اۇشاق باخ دؽرؽر الر.
َز کٓات کئچیسی ساقات اۏلۇر.
دئییم لر:
آهَف شین کئچیسی کیمی باش سالالماق.
اقساق کئچییله یۆکَس ک یایالیا گؤچَم ک ایسَتر.
آال کئچیلیک یاپماق.
آز َد ڲیل آیالق َد ڲیل ،کئچی َد ڲیل اۏغالق َد ڲیل.
َبسی َچ بیشی کیمی شیشَم ک.
بیر دیرَه م بال اۆچۆن بیر َچ کی کئچیبۏینۇزۇ چیغَن ر /چیغَنَم ک.
َچ َلبی َد ڲیلیز یا بۇگۆن ده کئچی َاتی یئمییک.
دۏقۇز کئچیلی کۆرت کیمی قۇرۇلۇر.
دۆڲۆنه کئچی َگتیرمیش کٓاهیا کیمی قۇرۇلۇر /قۇرۇلماق.
َالین قۏیۇنۇ کؤَپڲی قاپا دؽر دا ،بیزیم کئچی قۇیرۇغۇ سؽرؽ دؽر.
گؤڲ کئچینین گؤڲ قۇالغؽ.
گۆناه کئچیسی.
گۆتدۆڲۆنۆز ایکی کئچی ،اؽسلؽغؽنؽز دۆنیایؽ تۇتدۇ.
َه م َتکه اۏلسۇنَ ،ه م سۆت َو رسین ایستییۏرسۇن.
قاساپ َات َد ردینده ،کئچی جان.
قاساپ یاغ َدردینده ،کئچی جان َد ردینده. §
کئچی جان َد ردینده ،قاساپ َات. §
کئچی جان قایغؽسؽندا ،قاساپ یاغ قایغؽسؽندا. §
کئچییه جان قایغؽسؽ ،قاسابا یاغ قایغؽسؽ. §
کئچی بۏینۇزۇ کیمی.
کئچی داغدا قؽلؽ سؽرتؽندا.
کئچی کیمی باشؽنؽ سالالماق.
کئچی کیمی گؤتۆ دؽشارؽدا اۏلماق.
کئچی کیمی عیناد.
کئچی اینادؽ. §
کئچی هۏشافؽن تادؽندان نه آن الر؟
کئچی قۇردۇن َنیینی یئمیش؟
کئچی َنَر ده ،قایا َنَرَد؟
کئچی اؤلدۆ ،اۇیۇزۇ َکسیلدی.
کئچی ساقاللؽ.
کئچی سالدؽم بایؽراَ ،م وٓالم قایؽرا.
کئچی سۇ بۇالن دؽردؽ.
کئچی لری َگلَم ک.
کئچی لری نئچهؽرماق.
کئچیلیک ائتَم ک /یاپماق.
َکل َچ بیشَ /چ بیچ کیمی.
قۏیۇن ایله کئچی َمَس َلسی.
قۇرت اۏلدۇق باشقاس ؽنؽن کئچیسینی یئدیک ،یا سه نین؟
مارتؽم چؽختؽَ ،د ردیم چؽختؽ ،کئچی لریم یازا چؽختؽ.
مۆفتۆنۆن چالؽنان کئچیسینی مۆفتۆ کئچی چالدؽ.
َنمه الزؽم َالین اۆچ کئچیسی ،بئش اۏغالغؽ.
ساحله اینمیش یایال داوارؽ کیمی.
ساقال کئچیده ده وار.
َتکه ده اۏلسۇن سۆت ده َورسین.
َتکه کیمی سۆسَم ک.
َتَک َد ن سۆت چؽخارماق.
تۏپال کئچی ده کؤر َتکه نین یٓاَر نی.
اۇچسا دا کئچی اۇچماسا دا.
َو ر کئچیڲی گیر باغا.
پیشیک
آتاسؤز لری:
آچ پیشیک دۏالپ یئر.
آچ پیشیک ،یاورۇسۇنۇ یئر. §
آغزؽندا دیلی اۏلمایانؽن ،پیشیک لر باشؽنؽ اۏیار.
آرسالن وارَکن پیشیکیه جیَڲر دۆشَم ز.
آوجؽ پیشیک مؽرالماز.
اؽسؽرغان کؤَپک هاوالماز ،آوجؽ پیشیک مؽرالماز. §
آیؽنؽن آتدؽغؽ دؽرناق ،پیشیکنین آتدؽغؽ دؽرناغا َبنَزَم ز.
باقماقال اۇستا اۏلۇنسا پیشیک لر قاساپ اۏلۇردۇ.
جینس پیشیک اؤلۆسۆنۆ گؤسَترَم ز.
چاغرؽلمایان /داَو تسیز یئره پیشیکیله کؤَپک گئَد ر.
َاَج لی َگَلن فاره ،پیشیک داشاغؽ قاشؽر /اۏوار.
َاَج لی َگَلن فاره ،پیشیکنین یۏلۇنا چؽخار. §
اؤَلَج ک سؽچان ،پیشیک قۇیرۇغۇنۇ قاشؽر. §
َالدیَو نلی پیشیک فاره تۇتاماز.
َگجه ،پیشیک سامۇر کیمی گؤرۆنۆر.
َه ر گۆن پیشیک پیالو یئمز.
َه ر زامان پیشیک بال قایماق یئمز. §
َه ر پیشیکیه فاره بۇلۇنماز.
هؽرسؽز پیشیک َتَر ڲه بیر َد فا چؽخار.
هؽرسؽز پیشیکنین بۏینۇ قالؽن اۏلۇر.
هؽرسؽز پیشیکڲی یاالنجؽ تۏرباسؽنا آتار الر.
هؽرسؽزؽ پیشیکڲی یابانج ؽنؽن تۏرباسؽنا قاتار الر. §
ایَچ ریده آرسالن ،دؽشارؽدا پیشیک.
ایکی پیشیک بیر آرسالنا قارشؽ دؽر /یَترَ /پس ده دیریر.
ایت ایتله بۏغۇشمازسا ،پیشیکیه پای چؽخماز.
ایتله چۇواال گیریلَم ز ،پیشیک ایله کی لر.
ایَون پیشیک ،گؤزسۆز ائنیک دۏغۇرۇر.
قارا پیشیک َات چؽخارؽرَ ،کندی اؤزۆنه َد رت چؽخارؽر.
قارؽ َک سه نین شؽقؽرتؽسؽنا ،پیشیک آغزؽن شؽپؽرتؽسؽنا باخار.
قارت پیشیک ،کؤرپه فاره آرار.
پیشیک بالؽغا گؤنَد ریلَم ز.
پیشیک َبسَلَمَین فاره لری َبس لر.
پیشیک بۆتۆن َگجه رۆیاسؽندا قۇیرۇق گؤرۆر.
پیشیک جیَڲ ره ،اینسان پارایا /چؽخارا باخار.
پیشیک َاوده َد ڲیلسه فاره َاو صاحبی دیر.
پیشیک کیمی َه م یاپارَ ،ه م پۏفۇ الر.
َک دی ،گؤتۆنۆ گؤرمۆش“ ،نه بؤیۆک یارام وار” َد میش.
َک دی ،گؤزۆنۆ قاپار ،اکَم ڲینی ائله یئر.
پیشیک ایزینَد نَ ،گلین اۆزۆنَد ن َبللی دیر.
پیشیک قۇرناز ایسه سؽچان آهماق َد ڲیل.
پیشیک َنَف سی تؽق َنَف س َگتیریر.
پیشیک اؤلدۆ ،فاره لر باش قال دؽردؽ /جیریت آتدؽ.
پیشیک اؤلدۆ ،مئیدان سؽچانا قالدؽ.
پیشیک قؽچؽنؽ گؤرمۆش یاالیا یاالیا یارا ائتمیش.
پیشیک قؽچؽنا باخار دا “یارام وار” َدرمیش. §
پیشیک قؽچؽنؽ یارا سانؽرمؽش. §
پیشیک رۆیاسؽندا قۇیرۇق گؤرۆرمۆش.
پیشیک سؽقؽشدؽ مؽ ،یاورۇسۇنۇ یئرمیش.
پیشیک سیرکه ایچَم ز.
پیشیک داوشان تۇتماز.
پیشیک تؤرپۆیۆ یا الر دا قان الر چؽختؽقچا “اۏه!” دئَیر.
پیشیک اۇزانامادؽغؽ جیَڲ ره مۇندار دئَیر.
پیشیک جیَڲَرَ /اته یتیَش َم زسه “بۇگۆن اۏرۇچ” َدرمیش. §
پیشیک َاریَش َم دیڲی /جیَڲ ره “پیس”“ /قۏقمۇشدۇر” دئَیر. §
پیشیک َاته قاوۇشامایؽنجا “پۆف نه پیس قۏخۇیۏر” دئَیر. §
پیشیک یاورۇسۇ مییاوالیاراق دۏیار.
پیشیک یاورۇسۇنۇ یئرَکن سؽچانا َبنزه دیر.
پیشیک َانجیڲینی یئرَکن “سؽچانا َبنزییۏر” َدرمیش. §
پیشیک یاورۇسۇنۇ یییَج ڲی زامان کۆله به لر ده یئرمیش. §
پیشیک یاورۇسۇنۇ یییَج ڲی زامان “سؽچانا َبنزییۏر” َدرمیش. §
پیشیک یئَم دیڲی اۏتۇ یئرسه باشؽ آغرؽر.
َکدی لر کؤَپک لر َد /بیله آنا اۏلماسؽن.
َکدی لر اؤلۆنجه سؽچان الر باش قال دؽرؽر.
َک دی لر اؤلۆنجه سؽچان الر بایرام ائَد ر.
پیشیڲین آرسالن آغزؽندان آو آلماسؽ مۆمکۆن مۆ؟
َک دی ،آرسالن آغزؽندان شیکٓار آلماق نه مۆمکۆن. §
پیشیڲین بیله قاباهاتینی اؤنۆنه قۏیار الر ،ائله دؤَور لر.
پیشیڲین بۏینۇنا جیَڲ ر آسؽلماز.
پیشیڲین دۏقۇز /یئدی جانؽ وار دؽر.
پیشیڲین دۏالشؽپ نئچهاجاغؽ یئر سامانلؽق دؽر.
پیشیڲین گؤزۆ سؽچان َد لیڲینده دیر.
پیشیڲین هؽرسؽزؽنؽ کؤیلۆ تۏرباسؽنا قاتار الر.
پیشیڲین ایزینهَ ،گله نینَ /گلینین اۆزۆنه.
پیشیڲین قاباهاتینی اؤنۆنه قۏیار الر ،سۏنرا دؤَور لر.
پیشیڲین نئچهاجاغؽ یئر سامانلؽق دؽر.
پیشیڲین گیَدَج ڲی سامانلؽغا قدئَیر. §
پیشیڲین یۆغرۆکلۆڲۆ /نئچهاجاغؽ ،سامانلؽغا قَد ر دؽر. §
پیشیڲین قانادؽ اۏلسایدؽ ،سئرچهنین آدؽ اۏلمازدؽ.
پیشیڲین اۏلمادؽغؽ یئرده فاره لر جیریت آتار.
پیشیک یۏخَکن َاوده سؽچان الر جیریت آتار. §
پیشیڲین بۇلۇنمادؽغؽ یئرده فاره لر باش قال دؽرؽر /چۏخ اۏلۇر. §
پیشیڲین اۏلمادؽغؽ یئرده فاره لر َبیلیک تاس الر. §
پیشیڲین اۇسلۇلۇغۇ سؽچان گؤرۆنجه دیر.
پیشیڲین اۆستۆنه یۆرۆمه ،آرسالن َکسیلیر.
پیشیڲین یئدیڲی قایماق جانلؽ اۏلۇر.
پیشیڲین یئَم دیڲی اۏت باشؽنؽ آغرؽ دؽر.
َک دیسی فاره لرله هۏش کئچیَن ن باخقالؽن دۆککٓانؽندان هایؽر َگلَم ز.
َکدیسیز َاو کؤَپکسیز سۆرۆیه َبنَزر.
َک دییه “بۏقۇن کیمیا”“ /شیفا” َد میش لر ،اۆستۆنۆ اؤرتمۆش.
َک دییه پیسلیڲین َدوا َد میش لر ،اۏرتالؽغا پیسَلمیش. §
َا َڲ
َکدییه جی ر ماَنت ائدیلَم ز.
پیشیڲین بۏینۇنا جیَڲ ر آسؽلماز. §
َک دییه َپینیر تۇلۇمۇ اینانؽلمازَ /اماَنت ائدیلَم ز. §
َک دییه اۏیۇن ،فاَر یه اؤلۆم دۆر.
َک دییه پیس َد مه ،میسافیره دۏخۇنۇر.
َک دییه سۆت اینانؽلماز.
َک دیڲی بۏینۇنا آالن ،بۇرنۇنا َتَن که باغالسؽن.
َکدیڲی گؤَر ن سؽچان گؤزۆنۆ یۇمار.
َک دیڲی قۏواالیا قۏواالیا آرسالن ائَد ر لر.
َک دیڲی قۏینۇنا آالن بۇرنۇنا َتَن که قاپاتسؽن.
َک دیڲی سؽقؽش دؽرؽرسان بۏینۇنا /اۆستۆَن /اۆزۆنه آتؽلؽر.
سؽقؽشؽنجا پیشیک یۆزه آتالر /سال دؽرؽر. §
َک دییله چۇواال /هارارا گیریلَم ز.
قارنؽن قایماغؽنؽ پیشیک یئر. قؽ ردا َگَز ن ؽ
قۏرقۇیۏرسان پیشیکَد نَ ،نَد ن چؽخؽیۏرسۇن َد لیکَتن.
کؤَپک پیشیکنین یئرینی بۏش قۏماز.
کؤَپک قۏجایؽنجا ،پیشیک لرین ماسقاراسؽ اۏلۇر.
قارنؽن ایتی تاولؽ اۏلۇر. قارنؽ ن پیشیکسی ،یاخشی ؽ پیس ؽ
قۇرناز پیشیک َپنَچ سینی گؤسَترَم ز.
َم َر کده یاتان پیشیکنین عؤمرۆ اۇزۇن اۏلۇر.
َم سجیت /جامی مۇمۇنۇ ییین پیشیک کؤر اۏلۇر.
مؽرناوالیان پیسیک ،سؽچان تۇتماز.
اۏرمان چامؽ ،پیشیک دامؽ َس َور.
اؤدۆنچ پیشیک ایله فاره تۇتۇلماز.
َپینیر ییین پیشیک اۆزۆنَد ن َبللی دیر.
پۏست ییین پیشیک ،گؤزۆنَد ن َبللی دیر. §
َر نچَپرین پیشیکسی ده دیشی اۏلمالؽ دؽر.
سامانلؽقتا دۇران پیشیکیه داش َدڲَم ز.
سؽچانَ ،ز هری آلؽنجا پیشیکڲی گؤرَم ز.
سؽچانا راقؽ ایچیرمیش لر ،پیشیکیه مئیدان اۏقۇمۇش.
راقؽنؽ فاَر یه ایچیرمیش لر َدَ“ :ک دیڲی منه بۇلۇَورینَ ”.د میش. §
سؽچانا راقؽ ایچیرمیش لر ،پیسیڲه بیرۏه َچ کمیش. §
سۇسان پیشیکَد ن ،سؽچان َامین اۏالماز.
تۏق آرسالندان قۏرخما ،آچ پیشیکَد ن قۏرخ.
اۆرکۆتمه پیشیکڲی آرسالن ائَد رسین.
یالپاق پیشیک َف نا دؽرما الر.
دئییم لر:
آجؽ ساقؽز کیمی یاپؽشؽر ،پیشیک کیمی سؽرناشؽر.
آرا الرؽنا قارا پیشیک گیرَم ک.
آرسالنؽ پیشیکیه بۏغدۇرماق.
آوجؽ پیشیکیه قۇرناز فاره.
جیَڲرجی پیشیکسی کیمی دۏالشماق /وۏلتا آتماق.
دیلینی پیشیک می یئدی؟
دۏقۇز ماهاهلل نین پیشیکسی.
فاره تۇتمۇش پیشیک کیمی َس وینَم ک.
کؤنۆل دۆشتۆ پیشیکیه ،پیشیک َبنَزر دۇدۇیا.
َه پسی بیتدی ده ایش قارا پیشیکنین َاوَلنَم سینه می قالدؽ؟
قارانلؽق َاوین قارا پیشیکسی.
قاساپ پیشیکسینه دؤنَم ک.
َکباپچؽ پیشیکسی کیمی اۇتقۇنۇیۏر /اۇتقۇنمایا باشالدؽ.
َکباپچؽ پیشیکسی کیمی اۆزۆمه باخار.
پیشیک پۏخۇنۇ اؤرَتر کیمی ساقالماق.
پیشیک جیَڲ ره باخار کیمی باخماق.
پیشیک فاره اۏیۇنۇ.
پیشیک کیمی داما چؽخماق.
پیشیک کیمی دؤرت آیاقۆستۆنه دۆشَم ک.
پیشیک کیمی گؤز لرینی یۇماراق یئر.
پیشیک کیمی گؤزۆ پارلؽیۏر.
پیشیک کیمی َکییف چاتماق.
پیشیک َکیفی یاپماق. §
پیشیک کیمی مؽرناولؽیۏر.
پیشیک کیمی نانکؤر.
پیشیک کیمی نانکؤر اۏلما. §
پیشیک ایله چۇواال گیرَم ک.
پیشیک قاباهاتینی اؤرَتر کیمی.
پیشیک کؤَپک کیمی داالشماق.
پیشیک نه بۇدۇ َن ؟
پیشیک نه کی بۇدۇ نه اۏلسۇن؟ §
پیشیک اۏاللؽ بیر فاره تۇتدۇ.
پیشیک یاورۇسۇ کیمی سۏخاغا آتماق.
پیشیک یاورۇسۇ کیمی تۇتماق.
پیشیک یاورۇسۇنۇ داشؽر کیمی داشؽماق.
َک دیگؤزۆ کیمی پارلؽیۏر.
پیشیڲین آیاغؽ نئچه؟
پیشیڲین فاَر یله اۏینادؽغؽ کیمی اۏیناماق.
پیشیڲین هاججا گیتَم سینه َبنَزر.
پیشیڲین قۇیرۇغۇنا باسسان اۏ قَد ر باغؽرماز.
پیشیڲین سیرکه ایچَم سینه َبنَزر.
َکدیسینَد ن کؤَپڲینَد ن کئچیلَم ز.
َکدییه (گؤَر ) فاره قؽتلؽغؽ مؽ وار؟
َکدییه جیَڲر اینانماق.
َک دییه َپینیر اؽسمارالماق. §
َکدیڲی جامییه مۆَتَو للی یاپماق.
َک دیڲی /پۆسۆڲۆ تۏربایا قۏیماق.
قؽرخ َاوین پیشیکسی.
کیمین پیشیکسینه پیست دئدیڲی وار.
کیمسه نین پیشیکسینه پیست َدَمَم ک.
کؤَپڲه هۏشت ،پیشیکیه پیست َدَم ک. §
کؤَپڲه هۏشت ،پیشیکیه پیشت َدَم ک.
کؤر پۆسۆک.
کۆل پیشیکسی کیمی َم لٓو ل َم لٓو ل باخار.
مانغال پیشیکسی.
مارت پیشیکسی کیمی.
مارت پیشیکسی کیمی آزغؽن. §
مارت پیشیکسی کیمی داما چؽخماق. §
مارت پیشیکسی کیمی دام الردا دۏالشؽیۏر /دۏالشماق. §
َگ
مارت پیشیکسی کیمی دۏالشان قادؽندان هایؽر لَم ز. §
مارت پیشیکسی کیمی َه م یاپارَ ،ه م باغؽرؽر. §
سانسار کیمی بۏغار ،پیشیک کیمی یالتاقالنؽر.
َس نَد ن قۏرخۇم یۏخ ،پیشیکَد ن کۆرکۆم یۏخ.
َس رماینی پیشیکیه یۆکَلتدی /یۆکَلتَم ک.
سۆت دؤکمۆش پیشیک کیمی.
سۆت دؤکمۆش پیشیک کیمی دۆشۆنَم ک. §
سۆت دؤکمۆش پیشیکیه دؤندۆ. §
سۇیۇ َد ویرمیش پیشیکیه دؤندۆ. §
شاشارؽم پیشیک لرین چاماشؽر یؽقاماسؽنا.
شیطان چارپمؽش پیشیک یاورۇسۇ کیمی تیتَرَم ک.
تۏق َاوین آچ پیشیک لری /پیشیکسی.
وان پیشیکسینه دؤنمۆش ،جیَڲر یئمکدن.
یابان پیشیکسی کیمی اینسان الردان نئچهماق.
یَم ک یئرَکن پیشیکڲی باغالماق.
َککلیک
آتاسؤز لری:
َا َک
آال کئچینین گۆنۆنده کلیک تی حرام دؽر.
بیر َاوده َتک قؽزَ ،ککلیک کیمی َس ک قؽز؛ بیر َاوده ایکی قؽز ،بیری چۇوالدؽز بیری بیز؛ بیر َاوده
بئش قؽز ،اۏرایا بۇرایا قۏش قؽز.
بۏرچ بینه چؽخاندا بۏرچلۇ َککلیک َاتی یئر.
داغدا َک کلیک ساییلماز.
داغداکی َک کلیڲین بینی بیر پارایا. §
قارغا َککلیڲی تاقلیت ائَد رَکن َک ندی یۆرۆیۆشۆنۆ شاشؽرمؽش.
“َک کلیک کیمی یۆرۆیلیمَ ”.د میش لر ،قارغا َک ندی یۆرۆیۆشۆنۆ اۇنۇتمۇش. §
َک َک
کلیک ساقساغانؽ تاقلیت ائَد ر ن ندی یۆرۆیۆشۆنۆ قایَبتمیش. َک §
َککلیڲی سۆرَم یینجه ،تۆلکۆڲی گؤزَلَم یینجه آوالنماز.
َک کلیڲین آالسؽ اۆچۆنده اۏلۇر.
َککلیڲین َچ کدیڲی دیلینین جۆرۆمۆ دۆر.
َککلیڲین َس کیشینه باخؽپ دا سئرچه کیمی َک ندی یۆرۆیۆشۆنۆ قایَبتمه.
َک کلیک دۆز اۏوادا آوالنؽر.
َک کلیک ایله قادؽنؽن غایداالندؽغؽنا آلدانما.
َککلیک َک کلیڲین قارشؽسؽندا تاه الر.
َککلیک َک کلیڲین اۆزۆنه تاقؽالر. §
َککلیک َککلیڲه تاه الر. §
َکندینه َککلیک سۆسۆ َورییۏر؛ آما َس سی قارغا َس سی کیمی چؽخؽیۏر.
اۏتۇ َککیک ،قۇبۇ َک کلیک ،قال اۏرادا؛ اۏتۇ ساز ،قۇبۇ قاز ،قالما اۏرادا.
دینچ قالخماق ایسَترَس ن َککلیک اؤَتنَ ،ککیک بیَتن یئره گیت؛ َز نگین اۏلماق ایسَترَس ن قاز §
اؤَتن ،ساز بیَت ن یئره گیت.
قاز اؤَتر ساز بیَت رسه نئچه اۏرادانَ ،ککلیک اؤَتر َککیک بیَت رسه قال اۏرادا. §
قۇبۇ َککلیک ،اۏتۇ َککیک ،چیفتچی ایشته بیتیک. §
َز نگینین َاوینده قاتران قۏخار ،فاقیرین َاوینده َککلیک اؤَتر.
دئییم لر:
چانتادا َککلیک.
َک
اؽسلؽغؽ داغؽ داشؽ آشدؽ ،تۇتدۇغۇ بیر کلیک.
َککلیک کیمی آسلؽنؽ اینکٓار ائتَم ک.
َککلیک کیمی َس َکر.
َککلیک کیمی داشدان داشا َس کَم ک.
َکندی َککلیکَ ،اوی چؤپلۆک.
َکَو ن کیمی کؤکلۆَ ،ک کلیک کیمی دؤللۆ اۏلماق.
قؽنالؽ َک کلیک کیمی اۏلماق.
تۏربادا َککلیک.
َکالیناق قۇبۇ
دئییم لر:
َک الیناق قۇبۇ کیمی قالماق.
َکالیناق قۇبۇ کیمی َنسلی تۆ نَم ک.
َک
َکَلَبک
آتاسؤز لری:
َاَپَلڲین یاورۇسۇ گؤزۆنه شاهین گؤرۆنۆر.
دئییم لر:
َکَلَبک کیمی اۇچار ،آرؽ کیمی سۏخار.
َکَلَبک کیمی اۇچماق.
َکَلَبک قالپلی.
َکنه
آتاسؤز لری:
نه َکنه اۏل َام ،نه قۇزۇ اۏل َام دیر ،نه ده ائَّش ک اۏل بین دیر.
دئییم لر:
َکنه کیمی
َا
َکنه کیمی قان میجی.
َکنه کیمی یاپؽشماق.
َکرَکَن ز
آتاسؤز لری:
قۇرتدان قۇزۇ دۏغمازَ ،کرَکَنزَدن شاهین.
َکرَتنَکله
آتاسؤز لری:
اؽالن آغؽنؽ که لرَدن آلؽر.
اؽالنا آغۇ وئَرن َکرَتنَکله دیر.
دئییم لر:
َکرَتنَکَل َ /ک رتیش کیمی باشؽنؽ سالالماق.
َکرَتنَکَل َ /ک رتیش کیمی قافا سالالماق. §
قؽرخایاق
آتاسؤز لری:
قؽرخایاق آیاغؽنا قؽرخ یئرینَد ن دۏالشماز.
دئییم لر:
ه َگتیرَم کَ /چ ویرَم ک.
قاپتان پاشا قؽرخایاغؽ کیمی َد نیزین آلتؽنؽ اۆستۆن
قؽرالنغؽچ
آتاسؤز لری:
بیر قؽرالنغؽچال یاز َگلَم ز.
قؽرالنغؽجا“ :نیچین کٓاه آلتؽندان ،کٓاه اۆستۆنَد ن اۇچارسؽن؟ “َد میش لرَ“ ،بٓالنؽن بٓازؽ آلتؽندان بٓازؽ
اۆستۆنَد ن کئچَم لی دیرَ ”.د میش.
قؽرالنغؽجؽن زارارؽنؽ چیویت اکنَد ن سۏر.
قؽرالنغؽجؽن زارارؽنؽ بیَد رجیَد ن /یئمنلیَد ن سۏر. §
بیَبرجیَد ن سۏر قؽرالنغؽجؽن زارارؽنؽ. §
قؽرالنغؽچ زارارسؽز بیر قۇش ،گیت یئمن َالینه دانؽش. §
قؽرالنغؽچ بیر گؤَز ل قۇشدۇرَ ،س ن اۏنۇ هینت ایله یئمنه سۏر.
کیرپی
آتاسؤز لری:
آیؽ “آقؽم” ،کیرپی “یۇمۇشاغؽم” َد میشَ /درمیش.
کیرپی ده یاورۇسۇنۇ “پامۇغۇم” دییه َس َو رمیش.
کیرپیڲی بیله ساحان َس سی اۏینا دؽر.
ساحان َس سی کیرپیڲی بیله اۏینا دؽر.
سۇچۇ َگ لین ائتمیش لر ،کیرپییه “گۆَو ی َس ن اۏل” َد یینجه “َبن دیَکن اۆستۆنده یاشایامام” َد میش.
دئییم لر:
کیرپی چؽخمادان تۇزۇ یۇمۇشاتماق.
کیرپی کیمی بۆزۆلَم ک.
قۏیۇن
بۇ بؤلۆمده “تۏقلۇ ،قۏچ و قۇزۇ”لۇ آتاسؤز لری و دئییم لر ده بۇلۇنماقدا دؽر.
آتاسؤز لری:
آچ قۏیۇن قۇزۇیا َم مه َورَم ز.
آچ قۇرت قۏمبۇ قۇزۇیۇ یئمز.
آدام َدَس م اۆنۆن یۏخ ،قۏیۇن َدَس م اۆزۆن یۏخ.
آدامؽن آالجاسؽ اۆچۆنده ،قۏیۇنۇن آالجاسؽ دؽشؽندا.
آغاجؽن گۆرَلَم سی دال ایله قۏچ ییڲیدین اؤوۆنَم سی مال ایله.
اق قۏیۇن قارا قۏیۇن ،بۇنۇن َنَر سینده اۏیۇن؟
اق قۏیۇن قارا قۏیۇن کئچیتَت /کئچیدین اؤنۆنده َبللی اۏلۇر.
اق قۏیۇن ،قارا قۏیۇنَ ،م مَلَکتین َنره قۏیۇن؟
اق قۏیۇن قارا قۏیۇنَ ،نرده بیَتَج ک اۏیۇن؟
اق قۏیۇن قارا قۏیۇن ،سۏنۇندا بۇ مۇیدۇ اۏیۇن؟
اق قۏیۇندان قارا قۇزۇ ،قارا قۏیۇندان اک قۇزۇ دا اۏلۇر.
اق قۏیۇنلۇ قارا قۏیۇنلۇ شیطان اۏیۇنلۇ.
اق قۏیۇنۇ گؤَر ن ایچی دۏلۇ یاغ سانؽر.
اق قۏیۇنۇن قارا قۏیۇنۇ /قۇزۇسۇ دا اۏلۇر.
اق قۏیۇنۇن پامۇق بازارؽنا زارارؽ وار دؽر.
سنؽن پامۇق تۆججارؽنا زارارؽ اۏلۇر. اق قۏیۇن ساتؽجؽ ؽ §
اق کؤَپڲه قۏیۇن دییه سارؽلما.
اقشام اۏلۇنجا قۇزۇ آناسؽنؽ ،قۇش یۇواسؽنؽ بۇلۇر.
آالجاغؽنا شاهین وئَرَج ڲینه قۇزۇ.
آلچاجؽق ائَّش ک بینَم یه قۏالی ،یۆنلۆجه قۏیۇن یۏلمایا قۏالی.
ٓالیم یاشادؽقچا قۏچ اۏلۇر ،ظالیم یاشادؽقچا هئچ اۏلۇر.
هللا بۏینۇزسۇز قۏچۇن حاققؽنؽ بۏینۇزلۇ قۏچا قۏیماز.
بۏینۇزلۇ قۏیۇن ،بۏینۇزسۇزدان حاق ایسَتر. §
بۏینۇزلۇ قۏیۇنۇن بۏینۇزسۇزدا دا حاققؽ وار دؽر. §
بۏینۇزسۇز قۏچ ،بۏینۇزلۇ قۏچتان حاققؽنؽ آالجاق. §
بۏینۇزسۇز قۏچۇن آه ،1بۏینۇزلۇ قۏچا قالماز. §
هللا ک1رک1لم _1قۇزۇیا گؤره یل َاس دیریر.
آنال 1قۇزۇ ک1نال 1قۇزۇ.
َگ َگ
آنال 1قۇزۇ یاردا /گؤڲده اۏینارَ /زر /گئَرک ،آناس1ز قۇزۇ یئرده َزر /اۏینار.
آناس1ندان بؤیۆک قۇزۇ اۏلماز.
آناس1ز قۇزۇ َم َلَم ز.
آرخایا قاالن قۏیۇنۇ قۇرت قاپار.
آسی قۇزۇیۇ قۇرت یئمز.
آَت _ ایله پامۇق اۏیۇنۇَ ،ترک ائتَم ک دیر ،قۇردا قۏیۇنۇ.
آز قۏیۇن صاحبینی بات1ر1ر.
آز قۏیۇن چۏخ دؤنه صاحبینی _آ_1رت1ر. §
آز قۏیۇن ویران َد _یرَم ن ،چۏخ با_ صاحبینه زارارل1د1ر.
آز ییین تاز ،1چۏخ ییین قۇزۇ اۏلۇر.
بابا باجا تۆتۆنۆ ،آنادان چ1قار قۇزۇ.
با_ج1یا قۏیۇندان ،چۏمنه اۆزۆمَد ن سؤز َاتمه.
با_ 1با_وان یئر ،قۏیۇنۇ چۏبان.
با_ل 1آرسالنال قۇزۇ دا َا_َلنیر.
با_ل 1قۏیۇن یئرینده اۏت الر.
َبسله قۇزۇیۇ ،آ_ز1ن بۇرنۇن یا_ اۏلسۇن.
ب1لد1رکی قۇزۇ الر چۏختان تۏقلۇ اۏلدۇ.
بین قۏیۇنلۇ بابان قاالجا_1نا ،بیر َا_اقلی آنان قالس1ن.
بیر آ_اج1ن آلت1ندا مین قۏیۇن گؤلَگَلنیر.
بیر دال1ن /آ_اج1ن گؤلَگ سینده مین قۏیۇن َا_َلنیر. §
بیر قای1ن ،مین قۏیۇن.
بیر قۏیۇن بیر َدریده َه م تاوالن1رَ ،ه م آر1کالن1ر.
بیر قۏیۇنا دا مین قۏیۇنا دا بیر چۏبان گئَرک.
بیر قۏیۇندان اک دا دۏ_ار ،قارا دا.
بیر قۏیۇندان ایکی پۏستَ /دری چ1کماز.
بیر پیس تۏقلۇ تۆم سۆرۆیۆ پۏخ الر.
بۇ_دایال قۏیۇن ،گئریسی اۏیۇن.
بۇلدۇن بیر قۏیۇن یه ده قارن1ن 1دۏیۇر.
بۇلدۇن بیر قۏیۇن ،یه ده دۏیۇنَ ،ننه ٓالز1م اۏیۇن مۏیۇن. §
بۇرنۇ ف1رت1کل 1قۇزۇ ،بۏینۇزۇ بۇرما قۏچ اۏلۇر.
چاقال َانی_ی قۇرت اۏلماز ،چار_ 1ایتی قۏیۇن گؤزَلَم ز.
چالد 1_1ف1ی_1ا باخ ،دا_ تا_ اینیلییۏر ،گۆتدۆ_ۆ قۏیۇن ایکی َد نه.
چان 1قۏیۇنۇن ایڲیسینه تاقار الر.
َچ ک َد وه یی ،گۆت قۏیۇنۇ ،گیتدیکجه َبیَلنیرسین.
َچ کیچ چیوینین ،قا_1ک پیالو1ن ،قۇرت قۇزۇنۇن اۇزا_1ندا اۏلماز.
چ1رپ1نان قۏیۇن مۇردار (مۇندار) قالماز.
چیفت ایله قۏیۇن ،قاالن 1اۏیۇن.
چۏبان چۏخ اۏلۇرسا قۏیۇن الر مۇندار اؤلۆر.
چۏبان قۏیۇنۇ پارایال گۆَدر ،اینسان اینسانَ 1بداوا.
چۏمنه قۏیۇن ،اۏ_ۇال بابا هۇیۇن گۆتَم ک گئَر کیر.
چۏمنه َورمه ک1ز 1یا قۏیۇن گۆتدۆرۆر ،یا قۇزۇ.
چۏبانس1ز قۏیۇنۇ قۇرت قاپار /یئر.
چۏبانس1ز سۆرۆ اۏلماز.
اۇشاق یئر اۏیۇنا گئَد ر ،چۏبان یئر قۏیۇنا گئَد ر.
چۏبان گئَد ر قۏیۇنا اۏ_الن گئَد ر اۏیۇنا. §
چۏخ قۏیۇنۇن چۏخ قۇزۇسۇ اۏلۇر.
دا_دا قار اکسیلَم ز قۏیۇندا یار اکسیلَم ز.
َد لی قۏیۇنۇن َد لی قۇزۇسۇ اۏلۇر.
َد وه دۆدۆک چا الرسا َبن ده قارا قۏیۇن َچ َک ریم.
َد وه صاحبی _آن صاحبی؛ قۏیۇن صاحبی مال صاحبی ،یه لر اۏنماز مال صاحبی.
َد وه یه بینیپ قۏیۇن آراس1ندا َگزیلَم ز /ساقالن1لماز.
دۏنۇزدان دۏنۇز دۏ_ار ،قۏیۇندان قۏیۇن.
دۏنۇزدان تۏقلۇ دۏ_ماز.
اقین اکمه َا_َلنیرسین ،با_ دیکمه با_الن1رس1ن؛ َچ ک َد وه یی ،گۆت قۏیۇنۇ گۆنَد ن گۆنه
َبیَلنیرسین.
اقَم ک پاز1دان اۏلۇر ،قۇزۇ قۏیۇندان.
َال آدام 1قۏیۇن ائَد ر ،اۆسَت لیک ده َم له دیر.
َال گۆتدۆ_ۆ قۏیۇنۇ بیلیر.
َامگین قۇزۇ چۏخ اۇیۇر.
َار دۏ_ان قۇزۇیا باها اۏلماز.
َار قۏیۇنۇن َار قۇزۇسۇ اۏلۇر.
َار قۇزۇیا قۇرت یتی_َم ز.
َارَککَ /ار قۏجارسا قۏچ اۏلۇر ،قار 1قۏجارسا هئچ اۏلۇر.
کیمی بؤیۆیه بؤیۆیه قۏچ اۏلۇر ،کیمی بؤیۆیه بؤیۆیه هئچ اۏلۇر. §
اۏ_الن بؤیۆر قۏچ اۏلۇر ،ک1ز بؤیۆر هئچ اۏلۇر. §
َارَک ک قۏیۇن قاساپ دۆککٓان1نا یاق1_1ر.
َارَک ک قۏیۇنۇن َاتی َچ نَگلده گئَرک. §
َار ک قۏیۇن /قۇزۇ قۇربان اۆچۆن دیر. َک
َارَک ک قۏیۇنۇن قۇزۇسۇ اۏلماز.
َارَکک قۇزۇیۇ هللا ب1چاق اۆچۆن یاراتم._1
َارَک ن دۏ_ان قۇزۇیا قۇرت ایلی_َم ز.
َاَون قۏیۇن َچ لتیک قۇزۇ الر.
فایداس1ز قۏیۇنۇ قۇرت یسین.
َگَچ ن ی1ل1ن قۇزۇسۇ _ای_اق دیرَ ،س المس1ز کئچن َا_اق دیر.
َگ چمی_اه مٓازی ،یئنمی_اه قۇزۇ.
کؤنۆلسۆز کؤَپک ،قۏیۇنۇ /سۆرۆیۆ قۇردا قاپت1ر1ر.
گۆرجۆ ک1ز ،1کؤرپه قۇزۇ ،دۇل آورات ،بالس1ز آر ،1قۏجا قار ،1النگ1ر آت ،مازاراتت1ر ،مازاررات.
گۆتدۆ_ۆ اۏن قۏیۇن1 ،سل 1_1دا_ الر 1تا_ الر 1اؤتدۆرۆر.
َه م قۏیۇن الر تامَ ،ه م ده قۇرت الر تۏق اۏالماز.
َه ر اک1ل بیر اۏلسا َدوه یی یَد ن ،قۏیۇنۇ گۆَد ن بۇلۇنماز.
َه ر قۏیۇن بیر چۇبۇقال دؤوۆلَم ز.
َه ر قۏیۇن َکندی باجا_1ندان آس1ل1ر.
اق قۏیۇنۇ اک آیا_1ندان ،قارا قۏیۇنۇ قارا آیا_1ندان آسار الر. §
کئچی ،کئچی باجا_1ندان؛ قۏیۇن ،قۏیۇن باجا_1ندان آس1ل1ر. §
َه ر قۏیۇن قۏچَ ،ه ر قاد1ن قۏچ یی_یت دۏ_ۇرماز.
َه ر قۏیۇن قۇزۇسۇنا مه لر.
َه ر قۇزۇ آناس1نا گئَد ر.
َه رَک س گۆتدۆ_ۆ قۏیۇنۇن هۇیۇنۇ بیلیر.
َه رَکسین اکلَ /1ه ر اک1ل بیر اۏلسا قۏیۇنا چۏبان بۇلۇنماز.
حساب1ن 1بیلَم یه نین قۏیۇنۇنۇ گۆتمه.
0کی ف1ند1ک بیر اۏلسا بیر قۏیۇنۇن با_1ن 1یارا الر.
0کی قۏچ بیر آ_1لدا اۏلماز.
0کی قۏچبا_ 1بیر قازاندا قایناماز. §
0نسان یاورۇسۇنۇ َبَلیه َبَلیه ،قۏیۇن یاورۇسۇنۇ یاالیا یاالیا بؤیۆتۆر.
0نسان یۇردۇنۇن َه م قۇزۇسۇ َه م آرسالن1د1ر.
0نسان الردا قای1ن ،حئیوان الردا قۏیۇن َس ویلیر.
حئیوان الر /مال اۆچۆنده قۏیۇن ،اینسان الر اۆچۆنده قای1ن. §
0ت ایتله داال_1رَک ن قۏیۇنۇ قۇرت قاپار.
0تَت ن قۇزۇ تۆَرَم ز /دۏ_ماز.
0یی قۇزۇ آ_1ل1ن اؤنۆنَد /قاپ1س1ندا َبللی اۏلۇر.
0یی قۇزۇ آناس1ن1ن /قۏچ اؤنۆنده َبللی اۏلۇر. §
0یی قۇزۇ کؤرپه ایَکن َبللی اۏلۇر. §
قۏچ اۏالجاق قۇزۇ آ_1ل1ن قاپ1س1ندا /قاساپتا َبللی اۏلۇر. §
قۏچ اۏالجاق قۇزۇ گئَد ر قۏچۇن یان1نا یاتار. §
قۏچ اۏالجاق قۇزۇ قۏم اؤنۆنده َبللی اۏلۇر. §
قۏچ اۏالجاق قۇزۇ قۇیرۇ_ۇندان َبللی اۏلۇرَ /بللی دیر. §
قۏچلۇق قۇزۇ ،قۏز اؤنۆنده َبللی اۏلۇر. §
قابا آ_اج1ن گۆرَلَم سی دا_ ایله ،قۏچ یی_یدین اؤ_ۆنَم سی مال ایله.
قاد1ندان مۇهتار اۏلۇرسا َزمَه ریده قۏیۇن ک1رکت1ر1ر.
قارا قۏیۇن َاتلی اۏلۇر.
قارا قۏیۇن اۏتۇردۇ ،اک قۏیۇن گؤتۆردۆ.
قارامان_1ن قۏیۇنۇ ،سۏنرا چ1قار اۏیۇنۇ.
قاساب1ن قۏیۇنۇ َبسیلی قالماز.
قاساپ دۆککٓان1ندا قۇزۇ گؤوَد سی ،قۏیۇن گؤوَد سینَد ن چۏخ دۇر.
قاساپ قۏچتان قۏرخماز.
قای1پ /ضایی /یۏخ اۏالن قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ بؤیۆک اۏلۇر.
اؤلمۆ_ /اؤَلن قۏیۇن سۆتلۆ اۏلۇر. §
َالَد ن چ1قان قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ بؤیۆک اۏلۇر. §
کئچینین قۇیرۇ_ۇ َه ر گۆن آچ1ک ،قۏیۇنا باهانه بۇلۇر.
کئچی دۇواردان آتالیان قۏیۇنا_ :گؤتۆن گؤرۆندۆ _.دئَیر. §
قۏیۇن قۇیرۇ_ۇ نه قَد ر بؤیۆک اۏلسا یئنه َکندینی اؤرَتر. §
قۏیۇن سۇدان کئچرَکن ،کئچی_ :ک1چ1ن 1گؤردۆمَ _.د یینجه ،قۏیۇن دا _َبن سه نینکینی §
َه ر گۆن گؤرۆرام یاَ _.د می_.
قۏیۇنۇن گؤتۆ بیر گۆن آچ1کسا کئچینین َه ر گۆن آچ1ک. §
َک
قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ ندی گؤتۆنۆ اؤرَتر. §
قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ وار اؤرَتر. §
َکسیَلن قۏیۇن ،اۏینانان اۏیۇن.
َک
ک1ز آنادان اؤ_َر نیر سۏفرا دۆزَم یی ،اۏ_الن بابادان گؤرۆر قۏیۇن سَم یی.
قۏچ ،بۏینۇزۇندان کیرا ایسَتَم ز.
قۏچ دؤوۆ_اۆنه قۏچ دایان1ر.
قۏچ دؤوۆ_سۆز اۏتالماز.
قۏچ گئده گئده قۇیرۇ_ۇنۇ دۆَزر.
قۏچ قۏیۇن قۇربان اۆچۆن دیر.
قۏچ قۏیۇندان َس چَگل گئَرک.
قۏچ قۏیۇندان یۆکَس ک دیر.
قۏچ ،قۇزۇیا َم َلَم ز.
قۏچ اۏالجاق قۇزۇیا ب1چاق آت1لماز.
قۏچ اۏلمایان قۇربان اۏلماز.
قۏچا چان تاق1لماز.
قۏچلۇق قۇزۇ قۇزدا ایَکن َبللی اۏلۇر.
قۏچۇ َکندینین َات ده قۇیرۇ_ۇنۇ ائله یۏخال.
قۏچۇ َکندینین َات ده اؤَتسینی َبریسینی ائله یۏخال. §
قۏچۇ اۏالن قۇربان َکَس ر.
قۏچیی_یت قۇربان اۆچۆن دیر.
قۏچیی_یت سۏیۇندان َد _یل سؤزۆنَد ن َبللی اۏلۇر.
قۏرخمۇ_ کی_اییه قۏیۇن با_ 1چیفت گؤرۆنۆر.
قۏو َارته قۇزۇیۇَ ،چ ویر تۏقلۇیۇ.
قۏوان بیرَد ن ،قۏیۇن اۏندان اۆَرر.
قۏیۇن با_ل 1اۏلدۇ_ۇ یئرده اۏت الر.
قۏیۇن با_ 1دۇرۇرَکن ،قۇزۇ با_َ 1تنَج َر یه گیرَم ز.
قۏیۇن با_ 1گیرینَج یه قَد ر ،چۏخ قۇزۇ با_ 1پی_َار.
قۏیۇن َبسله دۏیۇم اۏلسۇن ،بیر ماند1را قۏیۇن اۏلسۇن.
قۏیۇن بینه اۇال_ت1_1ندا قازان آَت _َتن اینَم ز.
قۏیۇن بیر ک_1ل1ک ،آر 1بیر قۇ_لۇق.
قۏیۇن جان َد ردینده قاساپ َات َدردینده.
قۏیۇن چۏبان؛ تارال سابان ایسَت ر.
قۏیۇن چۏبانس1ز اۏلماز.
قۏیۇن َد ریسینده کٓاه َس میریر ،کٓاه آر1ک الر.
قۏیۇن گئده گئده یای1ل1ر.
قۏیۇن گؤتۆرۆر قۇیرۇ_ۇ.
قۏیۇن گۆَد ن قۇردا قاوۇ_اۇر.
قۏیۇنۇ گۆَدن قۇردۇ گؤرۆر. §
قۏیۇن ایکی دؤنه اۆزۆلَم ز.
قۏیۇن َکلَلسینی وئریر ده قۇزۇسۇنۇ َورَم ز.
قۏیۇن قۇزۇدان بؤیۆر.
قۏیۇن قۇزۇسۇنا باسماز.
قۏیۇن اۏن اۏلسۇن گۆَد ن اۏ_لۇن اۏلسۇن.
قۏیۇن پۏستۇنا یاق1_1ر.
قۏیۇن َس میردیکجه یاوا_ اۏلۇر.
قۏیۇن سۏیۇلدۇ قۏم_اۇ دا_1لد.1
قۏیۇن سۆرۆسۆ یار1لماز.
قۏیۇن سۆرۆسۆنَد ن ،بۇ_دای آمبار1ندان سات1لمال.1
قۏیۇن سۆرۆسۆنه قۇرت پاراس1ز َبکچیلیک ائَد ر.
قۏیۇن_ :ۇتانماسام قۏیۇنۇن آرد1ندان آرداجا_1مَ _.د می_.
قۏیۇن اۆچَتن ،کئچی َب _َتن چۏ_ال1ر.
آر1ی 1بیرَد ن قۏیۇنۇ اۏندان اۆَرت. §
کئچی اۆچَت ن ،قۏیۇن َب _َتن. §
قۏیۇن یۏنجادان نئچهماز.
قۏیۇن یۏنجادان نئچهماز ،کؤَپک َکمیکَتن. §
قۏیۇن یۆز اۏلۇنجا َد ریسی مین اۏلۇر.
قۏیۇنا چۏبان ،تارالیا سابان.
قۏیۇنا گۆچ واران کؤَپک آسسَ 1ایَلَم ز.
قۏیۇنا قۇرت َگلینجه کؤَپ _ین َگَزَلیسی َگلیر.
قۏیۇنا قۇیرۇ_ۇ آ_1ر َگلَم ز.
بۏینۇز قۏچا یۆک اۏلماز. §
قۏچا بۏینۇزۇ یۆک َد _یل دیر. §
قۏچا قۇیرۇ_ۇ /بۏینۇزۇ یۆک اۏلماز. §
قۏیۇنا راق 1ایچیرمی_ لر ،قۇردۇن َاوینی سۏرمۇ_.
قۏیۇنا اۆزۆم َو ر ،سۏنرا دا قۇیرۇ_ۇنۇ یۏخال.
قۏیۇنجۇ اۏلماق ایسَترَس ن _ای_اقَت ن با_ال ،چیفتچی اۏلماق ایسَترَس ن تارالی 1اۆچله.
قۏیۇنال تاوۇ_ۇن _ای_کینی ،آوراتال سۏمۇنۇن پی_کینی.
قۏیۇنسۇز چۏبان اۏلماز.
قۏیۇنۇ چۏخ اۏالن ،قۏرۇسۇنۇ َگنی_ ائتَم لی.
قۏیۇنۇ چۏخ اۏالن1ن آ_1ل 1دا بؤیۆک اۏلۇر.
قۏیۇنۇ گؤرَمَین قۏیۇن گؤرسه قۏوا قۏوا اۏتالت1ر ،گۆن گؤرَمَین گۆن گؤرسه گۆندۆز 1_1ک یاقت1ر
1ر.
قۏیۇنۇ گۆَد نه چۏبان َدنَم ز.
قۏیۇنۇ قۏرۇمایان کؤَپ _ین نه فایداس 1اۏلۇر.
قۏیۇنۇ قۏیۇن ،کئچیڲی کئچی آیا_1یال آسار الر.
قۏیۇنۇ کؤَپ َ_ /قۇردا َتسلیم َاَدنَ ،کبابَ 1اله یه دیریر.
قۏیۇنۇ قۇردا قاپت1ران چۏبان1ن آ_ز1ن 1ب1چاق آچماز.
قۏیۇنۇ اۏلمایان1ن ب1چا_َ 1کسکین اۏلۇر.
قۏیۇنۇ یۆز ه َگتیر َال اۏنۇ بینه َگتیریر.
قۏیۇنۇ دۆز ه َگتیرَ ،ال اۏنۇ بینه یه دیریر. §
قۏیۇنۇن آز 1زارار ،تارالن1ن چۏ_ۇ زارار.
قۏیۇنۇن بۇلۇندۇ_ۇ یئرده قۇرت دا اۏلۇر.
قۏیۇنۇن بۇلۇنماد 1_1یئرده کئچییه آبدۇرراهمان َچ َلبی َدر لر.
قۏیۇن اۏلماسا کئچییه َم هَم ت َچ َلبی َدر لر. §
قۏیۇنۇن چ1قارد 1_1تۏز ،قۇردۇن گؤزۆنَد ن نئچهماز.
قۏیۇنۇن َد ریسی ،تاوۇ_ۇن گئریسی.
قۏیۇنۇن َاتلیسی ،تاوۇ_ۇن گؤتلۆسۆ. §
قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ َکسیلَم ز.
قۏیۇنۇن َم َلدی_ینی قۇزۇ َم َم ز.
َل
قۏیۇنۇن اۏلدۇ َاللی ،آد1ن اۏلدۇ َبللی.
قۏیۇنۇن اۏلدۇ یۆز ،گیر اۆچۆنه یۆز. §
َک
قۏیۇنۇن یاپا_1س 1نه قَد ر چۏخ اۏلسا آنجاق ندی ک1چ1ن 1اؤرَتر.
کؤَپ _ینه پای ،چۏبان1نا بال َو ره نین ،قۏیۇنۇنۇ قۇرت قۇزۇسۇنۇ قۇرت قاپار.
کؤَپک چۏبان1ن جان یۏلدا_ ،1کئچی قۏیۇنۇن یار یۏلدا_.1
کؤَپکسیز چۏبان1ن قۏیۇنۇنۇ قۇ_ قاپار.
کؤرپه قۇزۇ َاوینین تۇزۇ.
کؤَس َم نی اۇستا اۏالن سۆرۆنۆن چۏبانَ 1ز نگین اۏلۇر.
قۇچۇ قۇچۇ ایله کؤَپک قۏیۇنا گیتَم ز.
قۇربانل1ک قۏیۇنا عاریفه بایرام.
قۇردا آج1یان قۏیۇنا زۇلۆم ائَد ر.
قۇردا َم رهاَم ت ،قۇزۇیا زۇلۆم دۆر. §
قۇردۇن َم رهاَم تی قۇزۇیۇ آ_ز1ندا تا_1ماق. §
قۇردا_ :بیزیم قۏیۇن الر 1گۆَدر میسین؟_ َدمی_ لرَ ،س وینجینَد ن آ_الم _1و _قۇزۇ الر 1دا بیزیم
اۇشاق الر گۆتسۆنَ _.د می_.
قۇردا قۏیۇن اینان1لماز.
قۇردۇ گؤنلۆنه قۏیسا الر ،گۆنده بیر قۏیۇن یئرمی_.
قۇردۇن آ_ز1نا قۇزۇیۇ َوریپ _َکیفین ناس1ل؟_ دییه سۏرمۇ_ الر_0_ ،ایمی بی دیرییم اۏندان سۏنرا
قۏنۇ_اۇرۇز_ َد می_.
قۇردۇن قار1ندا_ ،1قۇزۇنۇن آتاس.1
قۇردۇن اۏ_لۇ قۇزۇ اۏلماز.
قۇردۇن تؤوَبسی قۏیۇن گؤرۆنَج یه قَد رد1ر.
قۇردۇن یئدی_ی قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ بؤیۆک اۏلۇر.
قۇرت آ_ز1ندان قۇزۇ آل1ن1ر م1؟
قۇرت با_قاس1ن1ن حساب1نا قۏیۇن قاپماز.
قۇرت بۇنال1ر قۏیۇنا دۆ_َار ،قۏیۇن بۇنال1ر آ_1ال دۆ_َار.
قۇرت دا تۏق قالس1ن ،قۏیۇن دا سا_ قالس1ن.
قۇرت َالینه کئچمی_ قۇزۇ سا_ چ1قار م1؟/چ1کماز.
قۇرت قۏجاالی1نجا ،قۇزۇ قۇال_ 1یییَم ز.
قۇرت ایله قۏیۇن ،آَت _ ایله سۇ.
قۇرت اینینده ،قۇزۇ اۏتال_1ندا.
قۇرت قۏیۇنا باباس1ن /1باهاس1ن 1سۏرماز.
قۇرت قۏیۇنۇن حساب1ن 1بیلَم ز.
قۇرت قۏیۇنۇن پاهال 1اۏلدۇ_ۇنۇ بیلَم ز. §
قۇرت قۇزۇیۇ دۆ_اۆنۆر ،قۇزۇ قۏیۇنۇن َمَم سینی.
قۇرت قۇزۇیۇ هاَبر وئَرَر ک یئمز.
قۇرت قۇزۇیۇ یییَج کسه _َدَر ده تۏزۇتۇیۏرسۇن_ دئَیر.
قۇرت قۇزۇدان_ ،سۇیۇمۇ بۇالند1رد1ن_ دییه داوا َاتمی_. §
قۇرت قۇزۇیۇ اۇتار.
قۇرت سای1لم _1قۏیۇن الر 1بیله قاپار.
قۇرت سۆرۆیه گیرینجه َتک قۏیۇنلۇنۇن قۏیۇنۇنۇ آل1ر.
سۆرۆیه قۇرت گیرمی_ ،وای بیرلینین /بیر قۏیۇنۇ اۏالن1ن حالینه. §
قۇرت ،تاماه1ن 1قۏیۇندان َکسَم ز.
قۇرتال گۆ لر قۏیۇنال آ_ الر.
قۇرتال قۏیۇن بیر آرادا اۏلماز.
قۇرتال قۏیۇن دۏست اۏلماز. §
َا
قۇرتال قۏیۇن بیر یئرده _اینیر.
قۇرتال قۏیۇن یئریر. §
قۇرتال قۇزۇ بیر آرادا یای1ل1ر. §
قۇرت قۏیۇن بیر یئرده کئچینیر. §
قۇرتال قۏیۇن ،جیَ_رَل /آَت _َل /ک1ل1چال اۏیۇن اۏلماز.
قۇرتال قۏیۇن ،آَت _له اۏیۇن اۏلماز. §
قۇرتدان قۏرخان قۏیۇن ساقالنماز.
قۇرتدان قۇرتار1الن قۏیۇن ،قۇردا نئچهار.
قۇرتدان قۇزۇ دۏ_مازَ ،کرَکَنزَدن _آهین.
قۇَز یده قار اکسیلَم ز ،قۏیۇندا یا_ اکسیلَم ز /عکسیک اۏلماز.
قۇزۇ چۏبان اۆچۆن َد _یل.
قۇزۇ چۏبان اۆچۆن َد _یل دیر ،چۏبان قۇزۇ اۆچۆن دیر. §
قۇزۇ َددیکجه گؤزۆمۆ چ1قاراجاق.
قۇزۇ گؤردۆم ،یاز 1گؤردۆم؛ اۏت َتَپسی گؤردۆم /ک 1_1گؤردۆم.
قۇزۇ گۆتَم سی ،قان اۇتماس.1
قۇزۇلۇ قۏیۇنا ب1چاق چال1نماز.
قۇزۇنۇن َد ریسی ،تاوۇ_ۇن گئریسی.
قۇزۇنۇن َکندی قۏپارد 1_1اۏت تاتل 1اۏلۇر.
قۇزۇنۇن قۇیرۇ_ۇنا ،اۏ_ال_1ن اۏمۇز الر1نا باخار الر.
قۇزۇنۇن َس وَم دی_ی اۏت بۇرنۇندا بیَت ر.
قۇزۇسۇ چۏخ اۏالن1ن س1ز1س 1چۏخ اۏلۇر.
قۇزۇسۇنا ک1یمایان َکباپ یییَم ز.
قۇزۇسۇز قۏیۇن َم َلَم ز.
قۇزۇیا اک1ل اؤ_َر َتن تۏقلۇدۇر.
الف1ن آز 1اۇزۇ چۏمنه َورمه ک1ز ،1یا قۏیۇن گۆتدۆرۆر ،یا قۇزۇ.
مارتتا س1چان سییَم سه ،نیساندا یا_سا دینَم سه ،مای1ستا کٓاه یا_سا ،کٓاه یا_ماسا اکین لریم
ساز ،قۏیۇن الر1م یۏز اۏلۇر.
َم َلَم ز قۏیۇنۇن َم َلَم ز قۇزۇسۇ اۏلۇر.
میسافیر َاو صاحبینین با_ل 1قۇزۇسۇ.
میسافیر َاو صاحبینین قۇزۇسۇدۇر؛ َنَر یه ایسَت رسه با_ الر. §
مۏر قۏیۇن بیر اۏیۇن.
مۆلک َد _یرَم ن قۏیۇن ریسک.
نه ایَن _ه َو ر ،نه قۏیۇنا ،اؤزۆنۆ سال اۏیۇنا.
نه ایزی وار ،نه قۇزۇ.
نه َکنه اۏل َام ،نه قۇزۇ اۏل َام دیر ،نه ده َا_اق اۏل بین دیر.
نه قۏیۇنا گئَد ر ،نه قاپ1دا اۆرۆر.
اۏ_الن یئر اۏیۇنا گئَد ر ،چۏبان یئر قۏیۇنا گئَد ر.
چۏبان یئدی قۏیۇنا گیتدی ،اۏ_الن یئدی اۏیۇنا گیتدی. §
اۏ_لۇن گۆَدر ،قار1ن سا_ارسا قۏیۇن اۏلۇر.
اؤکسۆز قۇزۇ اؤَو چ اۏلماز.
اؤکسۆز قۇزۇ اؤَو چ اۏلماز ،ماندا َاتینَد ن گؤَو چ اۏلماز. §
اؤکسۆز قۇزۇ تۏقلۇ اۏلماز. §
اؤلمۆ_ قۏیۇن قۇرتدان قۏرخماز.
پارا پارا قازان1ر ،قۏچ یی_یت نه قازان1ر.
پارا پارای 1قازان1ر ،قۏچ یی_یت َبل /با_ َبل لر. §
بازاردا قۇزۇ با_ ،1قۏیۇن با_1ندان داها چۏخ دۇر.
بازاردا قۇزۇ َد ریسی ،قۏیۇن َدریسینَد ن چۏخ سات1ل1ر. §
ساالق قۏیۇن سۏنرادان اۆرَکر.
سای1ل 1قۏیۇنۇ قۇرت قاپماز /یئمز.
سییاه قۏیۇنۇنَ ،بیاز سۆتۆ.
سۆرۆ گئری دؤَنرسه تۏپاق قۇزۇ با_آ کئچر.
سۆرۆ قۏیۇن َنَر ده (ایَس ) سۆمۆکلۆ تۏقلۇ /قۏیۇن دا اۏرادا.
سۆرۆ قۏیۇن َس نده دیر ،سات1ل1ک مال َبنده دیر.
سۆرۆ نیجه چۏخ اۏلسا دا ،مین قۏیۇنا بیر قاساپ یَتر.
سۆرۆَدن آیر1الن قۇزۇیۇ /قۏیۇنۇ قۇرت قاپار.
سۆت وئَرَج ک قۏیۇن َمَم سینَد ن َبللی اۏلۇر.
سۆتلۆ قۏیۇنۇ سۆرۆَدن آی1رماز الر.
سۆتلۆیۆ سۆرۆَدن چ1قارماز الر. §
سۆتسۆز قۏیۇن چۏخ مه لرَ /مَل َ_ن اۏلۇر.
سۆتسۆز قۏیۇنۇن قۇزۇسۇ چۏخ مه لر. §
تارالدا بیَتر آیر1ک ،قۏچتا اۏلۇر قۇیرۇق.
تاتل 1دیللی قۇزۇ ،ایکی آنایَ 1اَم ر.
تازه قۇزۇ ،گۆرجۆ ک1زَ 1ا_کین آت ،نافیاتۆن ،نافیاتۆن ،نافیات.
َتک قۏیۇنال سۆرۆ اۏلماز.
َتکَکیه َگَلن قۏچۇن بۏینۇزۇنا باخ1لماز.
َتکَک یه قۏیۇن ،ییڲین ده دۏیۇن.
تۆلکۆیه تاوۇق ،قۇردا قۏیۇن 1سمارالمایا َبنَزر.
تۇزسۇز قۏیۇن ،تۇزلۇ قۏیۇنۇ یاالیا یاالیا بی دیریر.
تۆیلۆ /یۆنلۆ قۏیۇنۇ قۇرت یئمز.
َک
اۇیان1ک چۏبان قۇردۇن ک1سَم تینی َس ر.
ت َگتیریر. اۆرۆَم سینی بیلَمَین کؤَپک قۏیۇنا قۇر
یابانج 1قۏیۇن َکناردا یاتار.
یا_لَ 1پینیر َد ریسینَد ن چ1کماز ،سۆتلۆ قۏیۇن سۆرۆسۆنَد ن چ1کماز.
یا_مۇردا آت 1سات ،قۏیۇنۇ گۆنه قۏی.
یا_مۇردا دۆ_مان قۏیۇنۇ سات1لس1ن ،دۏستۇن آت.1
یالپاق قۇزۇ ایکی قۏیۇندان َاَم ر.
یاوا_ َم َلین ده بۇلۇر قۇزۇسۇنۇ ،ه1زلَ 1م َلین ده.
یازا چ1کماز قۏیۇن اۏلماز ،آما َدریسی نه َچ َکر.
یتیم قۇزۇ سۆته دۏیماز.
یتیم قۇزۇدان قۏچ اۏلماز.
یی_یت چۏبان بۏیۇن وئریر ،قۏیۇن َورَم ز.
یۆنلۆ قۏیۇن ،یۏلمایا قۏالی.
یۆز قۏیۇنلۇ آتام قالماقدان ،بیر یۆکسۆکلۆ آنا قالخماق ی_ دیر.
یۆز قۏیۇنلۇدان ،اۆزۆ َبرک ی_ دیر.
زاوالل 1قۏیۇن سۆرۆسۆ؛ چۏبان 1دا صاحبینی ده اۏ َبس لر؛ کؤَپ _ینی ده قۇردۇ دا.
دئییم لر:
اق قۏیۇنۇن قارا قۇزۇسۇ اۏلماق.
اق قۇزۇیۇ قارا قۇزۇیۇ بیربیرینَد ن آی1رماق.
آنا /آناس1ن1ن قۇزۇسۇ.
آناس1ن1ن کؤرپه قۇزۇسۇ.
آست1م بۇ آرسادا َبن ده بیر قۏیۇن.
بایرام قۏچۇ کیمی.
بایرام قۏچۇ هاواس.1 §
َبن گۆتدۆ_ۆم قۏیۇنۇ بیلیریم.
جابا قۏیۇنۇ یۏخ کی بیز ده آالل1م.
جانجیَ_ر قۇزۇ سارماس.1
جانس1ز قۏیۇندان سۆت سا_ار.
چاقال الر بۆرۆنمۆ_ قۏیۇن پۏستۇنا.
چۏبانس1ز قۏیۇن.
دیل لری قۏیۇن ،ای_ لری اۏیۇن.
دۏقۇز قۏیۇنۇن دۏیماد 1_1یئرَد ن دۏقۇز آرابا اۏت یۏلماق.
اقَم _ینه قۏچ.
َالین قۏیۇنۇ کؤَپ _ی قاپات1ر دا ،بیزیمکی کئچی قۇیرۇ_ۇنۇ 1س1ت1ر.
َالینه کئچدی قۏیۇن ،یه دۏیۇن دۏیۇن.
گۆندۆز َتسپیه َچ ویریرَ ،گجه قۏیۇن.
گۆندۆز َتسپیه َچ ویرَم سیَ /چ کَم سی َگجه قۏیۇن قاوۇرماس.1 §
َه پ بیر قۏیۇنۇن ٓا_.1_1
هۏجان1ن آ_ز 1ایله گ1رتال_ 1آراس1نا بیر قۇزۇ س_1ار.
خۏرۇزدان نئچهار ،قۇربانل1ک قۏیۇنا َالدیَو نله یئم وئریر.
قاپتان پا_آ قۏیۇن الرَ 1د نیزه سالم._1
قارامان قۏیۇنۇ کیمی اؤوۆنۆیۏر.
قاساب1ن َالینه دۆ_مۆ_ قۏیۇنا َبنَزَم ک.
قۏچ کیمی اینسان.
قۏچا چان تاقم _1کیمی.
قۏیۇن آل1رَکن آ_ز1نا اۏت َوریپ ،کیلۏ آلد 1م 1دییه قۇیرۇ_ۇنا باخماق.
قۏیۇن باخ_1ل.1
قۏیۇن با_ل 1قۇرت دی_لی.
قۏیۇن َبیینلی آت قافال /1قاز قافال.1
قۏیۇن کیمی آدام.
قۏیۇن کیمی باخماق.
قۏیۇن کیمی َم َلَم ک.
قۏیۇن کیمی ساب1رل 1اۏلماق.
قۏیۇن قاوال دینَلر کیمی دینَلَم ک.
قۏیۇن قاواال باخاراق. §
قۏیۇن ک1رپمان1ن بیرَد ن چۏخ یۏلۇ وارد1ر.
قۏیۇن گؤزلۆم.
قۏیۇن پۏستۇنا بۆرۆنمۆ_ قۇرت.
قۇزۇ پۏستۇنا بۆرۆنمۆ_ /بۆرۆنَم ک. §
قۏیۇن سۆرۆسۆ کیمی.
قۏیۇن سۆرۆسۆنه قۇرت دادانم!_1
قۏیۇن یا_ 1قَد ر یا_ 1قالماق.
قۏیۇنال کئچی َمَس َلسی.
قۏیۇنۇ /قۇزۇیۇ قۇردا َاماَنت ائتَم ک1 /سمارالماق.
قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ وار اؤرَتر.
قۇربانل1ک قۏیۇن کیمی.
قۇربانل1ک قۏیۇن کیمی َبل َبلَ /پل َپل باخار. §
قۇربانل1ک قۏیۇن کیمی گؤز لری با_ل.1 §
قۇربانل1ک قۏیۇن اۏلماقَ /د _یلیز.
قۇردا قۏیۇن سۆرۆسۆ اینانماق /اینان1لماز.
قۇردۇ قۏیۇنال بار_1ت1رماق /بار_1ت1ر1ر.
قۇردۇ قۏیۇنال یۆرۆتَم ک. §
قۇرتال قۇزۇیۇ بیر آرادا یۆرۆتَم ک. §
قۇردۇن َالینه دۆ_َان قۇزۇ کیمی.
قۇرت آ_ز1ندا قۇزۇ کیمی تیتَرَم ک.
قۇرت آ_ز1ندان قۇزۇ آل1ن1ر م1؟ /آلماق.
قۇرت گؤرمۆ_ قۇزۇیا دؤنَم ک.
قۇرت ایَک ن قۇزۇ اۏلماق.
قۇزۇ ایَک ن قۇرت اۏلماق. §
قۇرتال قۇزۇ هیکٓایسی.
قۇرتال یئر ،قۏیۇنال ماَتم ائَد ر /ائتَم ک.
قۇزالی1ج 1قۏیۇنا ب1چاق َچ کَم ک.
قۇزۇ کیمی.
قۇزۇ کیمی اۏلماق.
قۇزۇ کیمی مه لر ،ی1الن کیمی سۏخار.
قۇزۇ قۇزۇ.
قۇزۇ َس سسیزلی_ی.
قۇزۇ یئمی_ کیمی قارن1م تۏق.
قۇزۇ یئمی_ سۇیا قانام1یۏر.
قۇزۇم َددیکجه گؤزۆمۆ چ1قاراجاق.
قۇزۇیال قۇزۇ ،قۇرتال قۇرت اۏالندان قۏرخ.
َپیغامَبر قۇزۇسۇنا َبنَزَم ک.
َس ن آ_ا َبن آ_ا قۏیۇن الر 1کیم سا_ا؟
سۆرۆده قۏیۇنۇم یۏخ ،سۇواتتا با_1مَ 1نیه یارای1م.
تاس 1تاسا ،تاسمای 1قۏیۇنا.
تاز 1کیمی یاتار ،قۇزۇ کیمی قالخار.
َتکَک ده قۏیۇن ،یه ده دۏیۇن.
تۏقلۇدان سا_ ،کؤَپ _ه دؤک.
یایل1م یاز ،1قۏیۇن قۇزۇ.
کؤسَتَبک
آتاسؤز لری:
آل ایله آرسالن تۇتۇلۇر ،گۆچ ایله کؤسَتَبک تۇتۇلماز.
َکندی اینینده کؤسَتَب _ین ده گؤزۆ گؤرۆر.
دئییم لر:
غاللی کیمی نئچه1پ /نئچهمال 1کؤسَتَبک کیمی یاقال_مال.1
کؤسَتَبک کیمی.
کؤسَتَبک کیمی یاقال_ماق.
کؤسَتَبک کیمی یئره یاپ_1ماق /یاپ_1م._1
کؤسَتَبک یۇواس 1کیمی.
قۇ_ۇ
آتاسؤز لری:
یئدی َد ره نین یۏلۇنۇ قۇ_ۇ بیلَم ز ،تۆلکۆ بیلیر.
اۏ_الن یئرده دۇران بایراق ،ک1ز گؤڲده اۇچان قۇ_ۇدۇر.
دئییم لر:
قۇ_ۇ کیمی سۆزۆلَم ک.
قۇمرۇ
دئییم لر:
آرپاج 1قۇمرۇسۇ کیمی دۆ_اۆنَم ک.
آرپاج 1قۇمرۇسۇنا دؤنَم ک.
چیفته قۇمرۇ الر.
قۇمرۇ الر کیمی َس وی_َم ک.
قۇمرۇ الر کیمی سۇسماق.
قۇربا_ا
آتاسؤز لری:
آب 1-پاق نه زارار واقواقا-ای قۇربا_ادان.
آرخا /چایا /گؤله سۇ َگلینَج یه قَد ر قۇربا_ان1ن گؤزۆ پات الر.
آتا نال چاق1لد1_1ن 1گؤرمۆ_ ده قۇربا_ا آیا_1ن 1اۇزاتم._1
آت الر نالالن1رَکن قۇربا_ا آیا_1ن 1اۇزاتماز.
بال1_1ن یۏخلۇ_ۇندا قۇربا_ا دا بال1کت1ر.
باتاق اۏلسۇن قۇربا_ا بۇلۇنۇر.
قۇربا_ا َدریایا ای_َارَ ،ان بؤیۆک بال_1ا هاَبر گؤنَد ریر کیَ_ :بن ده بۇ َدریایا اۏرتا_1م_.
قۇربا_ا کیمی یاز1ن واق واق ،ائَد ن ک1_1ن یۏخ یۏخ ائَد ر.
قۇربا_ا ک1رک پارایا سۇالن1ر.
قۇربا_ا واراق واراق دییه بؤیۆر.
قۇربا_ا واراق واراقَ ،م ردیَو ن آیاق آیاق. §
قۇربا_ان1ن گؤزۆ یا_ل1د1ر.
قۇربا_ان1ن گؤزۆنه ک1رک ی1ل ٓا_1ک اۏلمۇ_ الر.
قۇربا_ان1ن عؤمرۆ واقواقال کئچر.
قۇربا_ان1ن سیدی_ی گؤله فایدا.
قۇربا_ان1ن واقواقاساس 1سۇیۇ بۇالند1رماز.
قۇربا_ان1ن اۆزۆنه تۆکۆرمۆ_ لر ده _گؤرۆپ گؤَرَج _یم بۇ اۏلسۇن_ دئییپ گؤله آتالم._1
قۇربا_اس1ز گؤل اۏلماز.
قۇربا_ایا _تۇ_ َدمی_ لر َکندینی چایا آتم._1
قۇربا_ایا بیر وۇرسان ایکی س1چرار.
قۇربا_ایا_َ :نَس ن َنَد ن قال1ن؟_ َد می_ لرَ_ ،کندی ای_ایمی َکندیم گؤرۆرۆمَ _.د می_.
قۇربا_ایا_َ :وین ی1ک1لس1نَ _.د می_ لر_ ،گؤلۆن بۇ با_ 1اۏلمازسا اؤبۆر با_ 1اۏلسۇنَ _.دمی_.
قۇربا_ای 1آلت1ن ایسَکمَلیه اۏتۇرتمۇ_ الر ،باتاقل_1ا س1چرام._1
لئیَلک قۇربا_ا ایله دۏست اۏلماز.
سا_د1ج 1قۇربا_ا اۏالن باتاقتا گۆَوی گیَرر.
اۇدا َکراَم ت اۏلساید 1قۇربا_ا الر زینجیر ک1رارد.1
سۇدا قۇوَو ت اۏلسا قۇربا_ا زینجیر اۆَز ردی.
اۆرکۆتمه قۇربا_ای 1یی_یت ائَد رسین.
یاپت /1_1ائتدی_ی های1ر اۆرکۆتدۆ_ۆ قۇربا_ایا َد _َم ز.
یۏلجۇیا یۏل ،قۇربا_ایا گؤل.
دئییم لر:
آ_اچ قۇربا_اس.1
آلد 1_1آبَت س اۆرکۆتدۆ_ۆ قۇربا_ایا َد _َمَم ک.
قۇربا_ا آ_اجا چ1ک1نجا.
قۇربا_ا واراق واراق َد می_.
قۇربا_الَ 1دَر ده مۇسیکٓی آختارماق.
قۇربا_ال 1سۇیۇ ایچمی_ قارن 1واراق واراق ائَد ر.
قۇرت
آتاسؤز لری:
آچ قۇرت آرسالنا سالد1ر1ر.
آچ قۇرت بیله قۏم_اۇسۇنۇ داالماز.
آچ قۇرت قۏم_اۇ قۇزۇیۇ یئمز. §
قۇرت بیله قۏم_اۇسۇنۇ یئمز. §
قۇرت قۏم_اۇسۇنۇ یئمز. §
آچ قۇرت دا_ا وارم ،_1چ1قامامَ ،_1دمی_ لر_ :نه قَد ر تۏق دۇر_.
آچ قۇرت کؤیۆن اۏرتاس1ندا گئَد ر.
آچ قۇرت یاورۇسۇنۇ یئر.
َگ
آچ قۇرت یئدی_ی یئری دۏقۇز َس َف ر َزر.
آدام بۇنال1ر آداما دۆ_َار ،قۇرت بۇنال1ر آ_1ال دۆ_َار.
آ_ز 1قانا َدَ_ن قۇرت ،داها چۏخ آزار.
هللا کؤر قۇردۇندان بیله کئچَم ز.
هللا_1ن ساقالد1_1ن /1قۏرۇدۇ_ۇنۇ قۇرت یئمز.
آرد1ندان ک1رک کؤَپک هاوالمایان قۇردا قۇرت َدنَم ز.
آرخال 1کؤَپک قۇردۇ بۏ_ار.
آرخایا قاالن قۏیۇنۇ قۇرت قاپار.
آرسالن یاتا_1ندان ،بۏزقۇرت اۏتا_1ندان َبللی اۏلۇر.
آرسالنال َگَزن تا_آ ،قۇرتال َگَزن َل _اه قانار.
آسی قۇزۇیۇ قۇرت یئمز.
آت اؤلۆر یئم اۏلۇر کؤَپک لر؛ یی_یت اؤلۆر یئم اۏلۇر قۇرت الرا بؤَج ک لر.
آَت _ ایله پامۇق اۏیۇنۇ؛ َترک َاتمه دیر قۇردا قۏیۇنۇ.
آی1ی 1قۏرقۇت َس یرینه باخ ،قۇردۇ قۏرقۇت َکفه نینی هاز1رال.
آی1س1ز ،قۇرتسۇز اۏرمان اۏلماز.
آذان قۇردا ،ک1زان کؤَپک.
آزرایل_ین داناس1ن 1قۇرت یئمز.
منه دۏخۇنمایان قۇرت مین ی1ل یا_آس1ن.
بیر سۆرۆیه بیر قۇرت یَت ر.
بیزیم آسل1م1ز قۇرتدۇر ،قاوغام1ز یۇرتدۇر.
بؤلۆَننی قۇرت یئر ،آیر1الن 1آی.1
چاقال چۏخ اۏلۇنجا قۇردۇن ک1یَم تینی کیمسه بیلَم ز.
چاقال َانی_ی قۇرت اۏلماز ،چار_ 1ایتی قۏیۇن گؤزَلَم ز.
چاقالدان قۇرت اۏلماز ،یئنه قۇرت اۏ_لۇ قۇرت گئَرک.
چاقال1ن َانی_ی قۇرت اۏلماز ،آرسالن1ن یاتا_ 1یۇرت اۏلماز.
َچ کیچ چیوینین ،قا_1ک پیالو1ن ،قۇرت قۇزۇنۇن اۇزا_1ندا دۇرماز.
چۏبان آلد 1با_ا گیتدی ،قۇرت آلد 1دا_ا گیتدی.
چۏبان سۆرۆیۆ قۇرتدان قۇرتار1ر /قۏرۇر ،یا چۏبان قۇرت اۏلۇرسا سۆرۆیۆ کیم قۇرتار1ر /قۏرۇر؟
چۏبان اۇیقۇیا دا الرسا ،قۇرت سۆرۆیه دا الر /سا الر.
چۏبانس1ز داوار قۇردا ،قۇ_آ یارار.
چۏبانس1ز قۏیۇنۇ /سۆرۆیۆ قۇرت قاپار.
چۏبانس1ز قۏیۇنۇ قۇرت بۏ_ار.
چۏبانس1ز سۆرۆیه قۇرت قار1_1ر.
چۏخ اۆَر ن ایت ،سۆرۆیه َگتیریر قۇرت.
دا_ قۇرتسۇز اۏلماز.
دا_دا َگَزن آی1یا دا راست َگ لیر ،قۇردا دا.
دا_دا َگَز ن قۇردا دا چاتاجاق آی1یا دا. §
َه ر گۆن َگَزن ک1ردا ،بیر گۆن اۇ_رار قۇردا. §
دا_دا قۇرت دۏال_1ر ،پۏخۇ بیزه داال_1ر.
دا_1ن یۆَج سینده قۇرتدان کئچیلَم ز ،دؤوَلتین یۆَج سینده َدرتَتن کئچیلَم ز.
دۏ_رۇ تۇت اؤزۆنۆ ،قۇرت یئمز اؤکۆزۆنۆ.
دۏقۇز قۇردا بیر َا_اق.
دۇمانل 1هاوادا قۇرت َتَپده اۏلۇر.
َاماَنتی قۇرت ساق الر.
َار قۇزۇیا قۇرت یتی_َاَم ز.
َارینه نین َا_َا_ینی قۇرت یئمی_.
َارَک ن داورانان قۇ_ ،قۇردۇ یئر.
َارَک ن دۏ_ان قۇزۇیا قۇرت ایلی_َم ز.
َاسکی قۇرت یۏلۇنۇ _آ_ماز.
َا_َا_ی قۇرت یئمی_ ،صاحبی_ :دۆ_ اۏلساید 1باریَ _.دمی_.
َا_َا_ی صاحبینین َد دی_ی یئره با_ال دا وارس1ن قۇرت یسین.
َا_اق قۇردۇ گؤرۆنجه َ_نی_َتم َگلییۏر_ َد رمی_.
فایداس1ز قۏیۇنۇ قۇرت یسین.
غافیل چۏمنه دا_ تا_ قۇرت َکسیلیر.
َگَز ن قۇرت آچ قالماز.
ت َگتیریر.کؤنۆلسۆز ایتی قۇردا سالسان اۇلۇیا اۇلۇیا قۇر
کؤنۆلسۆز سۆرۆ گۆَدن کؤَپک قۏیۇنۇ قۇردا قاپت1ر1ر.
هاین اۇمسا /اۏنسا ،قۇرت اۇمار /اۏنار.
هاین وارسا ،قۇرت اۇمار.
هاق یارد1م ائَد رَس َ /ادینجه قۇرت چۏبان اۏلۇر.
هارماندا تۆرک_َتنَ ،زمَه ریده قۇرتتان ،یایالدا یؤرۆک_َتن ساق1ن.
َه م قۏیۇن الر تامَ ،ه م ده قۇرت الر تۏق اۏلماز.
0همالین َا_َا_ینی قۇرت قاپار.
0نات ائتدی ایت لر ،گؤتۆنۆ َو ردی قۇرت الرا.
0نسان اینسان1ن قۇردۇدۇر.
0ت آتارسا قۇرت قاپ1_1ر.
0ت ده اؤلۆرسه کٓاردان ،قۇرت دا اؤلۆرسه کٓاردان.
0ت ایتله داال_1رَک ن ،قۏیۇنۇ قۇرت قاپار.
0تَت ن قۇرت دۏ_ماز.
قانارا کؤَپکَد ن قۇرتچۇ کؤَپک دۏ_ماز.
قارن 1دۏیمۇ_ /دۏیان /تۏق قۇرت بۏ_ار.
قارت قۇرت یۏلۇنۇ _آ_1رماز.
قاوغال 1کؤَپک لر ،قۇرت گؤرۆنجه بیرَل _ایر.
کئچی قۇرتدان قۇرتۇلسا َکرَگ دان اۏلۇر.
ک1ردا َگَز ن قۇردا قاوۇ_اۇر.
ک1ردا َگَزن ک_1آ تۇتۇلۇر ،قۇردا قاوۇ_اۇر. §
ک1رک گۆن َگَزرسین ک1ردا ،بیر گۆن راست َگ لیرسین قۇردا. §
ک1رک قۇردا بیر آرسالن نه یاپس1ن؟
ک1رک قۇردا بیر جیَ_ر.
ک1رک قۇردا بیر هۇردا.
دۏقۇز قۇردا بیر هۇردا /سۏپا. §
کیمینه تاو_آن یارار ،کیمینه قۇرت.
قۏرخما یابانداکی قۇرتتان ،چاقالدان؛ قۏرخ آنادان دۏ_ما کؤرَد ن ،تۏپالدان.
قۏرخما یابانداکی قۇرتتان ،قۏرخ چاقالدان.
قۏیۇنا قۇرت َگلینجه کؤَپ _ین َگَزَلیسی َگلیر.
قۏیۇنا راق 1ایچیرمی_ لر ،قۇردۇن َاوینی سۏرمۇ_.
کئچی _آراپ ایچمی_ ،دا_ا قۇرت آختارمایا گیتمی_. §
کئچییه راق 1ایچیرمی_ لر قۇردۇن َاوینی سۏرمۇ_. §
قۏیۇنۇ /داوار 1گۆَد ن قۇردۇ گؤرۆر.
قۏیۇنۇ کؤَپ َ_ /قۇردا َتسلیم َاَدنَ ،کبابَ 1اله یه دیریر.
قۏیۇنۇ قۇردا قاپت1ران چۏبان1ن آ_ز1ن 1ب1چاق آچماز.
قۏیۇنۇن بۇلۇندۇ_ۇ یئرده قۇرت دا اۏلۇر.
قۏیۇنۇن چ1قارد 1_1تۏز ،قۇردۇن گؤزۆنَد ن نئچهماز.
َک
قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ نه قَد ر بؤیۆک اۏلۇرسا اۏلسۇن آنجاق ندی ک1چ1ن 1اؤرَتر.
کؤَپ _ینه پای ،چۏبان1نا بال َو ره نین ،قۏیۇنۇنۇ قۇرت ،قۇزۇسۇنۇ قۇ_ قاپار.
کؤَپک اۏلمایان یئرده قۇرت اۇلۇر.
کؤَپکسیز چۏبان1ن قۏیۇنۇنۇ قۇرت قاپار /یئر.
کؤَپکسیز سۆرۆیه قۇرت دا الر /گیَرر.
کؤَپکسیز کؤیه قۇرت ایَنر. §
کؤَپکسیز سۆرۆیۆ قۇرت قاپار. §
قۇل دۆ_مان ،عاید قۇرت.
قۇردا آج1یان ،قۏیۇنا زۇلۆم ائَد ر.
قۇردا َم رهاَم ت ،ظالیمه یارد1م قۇزۇیا زۇلۆم دۆر. §
قۇردا_ ،بیزیم قۏیۇن الر 1گۆَدر میسین؟_ َد می_ لر ،قۇرت َس وینجینَد ن آ_الم_1؛ _قۇزۇ الر1ن 1دا
بیزیم اۇشاق الر گۆتسۆن_ َد می_.
قۇردا قۏنۇق گیَد ن ،کؤَپ _ینی یان1ندا گؤتۆرۆر.
قۇردا قۏیۇن اینان1لماز.
قۇردا قۇرت 1ساله 1گئَرک.
قۇرداَ_ ،س ن سۆَر کلی دا_ َتپه َگزییۏرسۇنَ ،ان سۏ_ۇق زامان نه زامان؟_ دییه سۏرمۇ_ الر،
_گۆَن _این دۏ_دۇ_ۇ زامان_ َد می_.
قۇردا سۏرمۇ_ الر_ :بۏینۇنَ /انَس ن نیچین قال1ند1ر؟_ _َکندی ای_ایمی َکندیم گؤرۆرۆمَ _.دمی_.
قۇردۇ باسمایا قۇرت کیمی (آزگ1ن) کؤَپک گئَرک.
قۇردۇ گؤنلۆنه قۏیسا الر گۆنده بیر قۏیۇن یئرمی_.
قۇردۇ گؤردۆکَد ن سۏنرا سالح آرار.
قۇردۇ گؤَرن با_1ر1ر ،گؤرَمَین داها چۏخ با_1ر1ر.
قۇردۇ گؤَرن ده _هۇ_ َدر ،گؤرَمَین ده. §
قۇردۇ گؤَر ن بیر بیلیر ،گؤرَمَین ایکی.
قۇردۇ قۇال_1ندان تۇتماق اۏلماز /گۆچتۆر.
قۇردۇ قۇرتال آوالمال1د1ر.
قۇردۇ قۇرتال ،قۇ_اۇ قۇ_ال آوالمال.1 §
قۇردۇ نه قَد ر َبس لرَس ن َبسله اۏ َه پ دا_ا /اۏرمانا باخار.
قۇردۇ نه قَد ر َبسَلَس ن ده گؤزۆ دا_داد1ر. §
قۇردۇ اۏرماندان آچل1ک چ1قار1ر.
قۇردۇ اؤلدۆر ده ائله آج.1
َک
قۇردۇ سۆرۆیه چان َس سی َچ ر.
قۇردۇن آد 1یامان چ1کم ،_1تۆلکۆ وارد1ر با_ َکَس ر.
قۇردۇن آد 1چ1کم ،_1چاقال وار کؤی ی1قار. §
قۇردۇن آد 1وار ،تۆلکۆ با_ َکَس ر. §
قۇردۇن آد 1یسه ده قۇرت ،یئمسه ده قۇرت.
قۇردۇن آ_ز 1یسه ده قان ،یئمسه ده. §
قۇردۇن آ_ز1نا قۇزۇیۇ َوریپ _َکیفین ناس1ل؟_ دییه سۏرمۇ_ الر_0_ ،ایمی بی دیرییم اۏندان سۏنرا
قۏنۇ_اۇرۇز_ َد می_.
قۇردۇن آ_ز1ندان قۇیرۇق آل1نماز.
قۇردۇن باهاَنسییله قۇ_ دا فایداالن1ر.
قۇردۇن بۏینۇ ،کؤَپ _ین بۇرنۇ.
قۇردۇن بۏینۇ یۏ_ۇن اۏلدۇ_ۇ اۆچۆن کیمَس یه اینانماز.
قۇردۇن بۏینۇنا جیَ_ر /یا_ تۇلۇمۇ آس1لماز.
قۇردۇن َانی_ی /یاورۇسۇ /اۏ_لۇ قۇرت اۏلۇر.
قۇردۇن َانَس سی قال1ن اۏلۇر.
قۇردۇن ائتدی_ی یان1نا قالس1ن ،آال ایَن ک یئنه بۇزا_ 1الر.
قۇردۇن گؤزۆ َه پ دۇمانل 1دا_ الرداد1ر.
قۇردۇن 1ساله 1اؤلۆم دۆر.
قۇردۇن قار1ندا_ ،1قۇزۇنۇن آتاس.1
قۇردۇن َم رهاَم تی ،قۇزۇیۇ آ_ز1ندا تا_1ماق.
قۇردۇن اۏ_لۇ /یاورۇسۇ قۇزۇ اۏلماز.
قۇردۇن اۏ_لۇ قۇرت اۏلۇرٓ ،اَد مله بؤیۆسه ده.
قۇردۇن اۏرتاقل ،1_1قۇزغۇنۇن آ_اچ با_1ندا اۏلدۇ_ۇ زاماند1ر.
قۇردۇن تؤوَبسی قۏیۇن گؤرۆنَج یه قَد رد1ر.
قۇردۇن یان1ندا قۇ_ /قۇزغۇن دا کئچینیر.
قۇردۇن اۆزۆنَد ن قۇ_ دا یئر. §
قۇردۇن یئدی_ی قۏیۇنۇن قۇیرۇ_ۇ بؤیۆک اۏلۇر.
قۇردۇن یۇردۇ اۏلماز.
قۇردۇن َز بۇنۇ چاقاال یالوار1ر.
قۇرت آد1نا چاقال با_ َکَس ر.
قۇرت آ_ز1ندان قۇزۇ آل1ن1ر م1؟
قۇرت آرت1_1ندان قۇ_ دۏیارم._1
قۇرت آوج1س_ 1آپقاس1ندان َبللی اۏلۇر.
قۇرت آو1ن قۏماز /ب1راقماز.
قۇرت آو1ن 1تۆلکۆیه آلد1رماز.
قۇرت آی1ن1ن فاق1نا باسماز.
قۇرت با_ قای1رماز.
قۇرت با_قاس1ن1ن حساب1نا قۏیۇن قاپماز.
قۇرت بیلدی_ی َدَر یه نئچهار.
قۇرت بیر گؤزۆ ایله اۇیۇر.
قۇرت بۇلدۇ_ۇنۇ قۇ_ال ،قۇ_ بۇلدۇ_ۇنۇ آ_اچ دۏرۇ_ۇندا یئر.
قۇرت بۇلدۇ_ۇنۇ یئرده ،قۇ_ بۇلدۇ_ۇنۇ چال 1با_1ندا یئر. §
قۇرت بۇنال1ر آ_1ال /آه1را دۆ_َار ،اینسان بۇنال1ر ،اینسانا دۆ_َار.
قۇرت بۇنال1رسا آ_1ال وار1ر ،قۇل بۇنال1رسا قۇال وار1ر. §
َا َا
قۇرت بۇنال1ر قۏیۇنا دۆ_ ر ،قۏیۇن بۇنال1ر آ_1ال دۆ_ ر. §
قۇرت چیی یئمی_ ده بۏینۇ قال1ن اۏلمۇ_.
قۇرت دا_1ندا واه_ای اۏلۇر.
قۇرت داهی قۏم_اۇ آ_1ال سالد1رماز.
قۇرت داناس1ز ،قۇ_ داَنسیز /دار1س1ز قالماز.
قۇرت َدَر یه دۏقۇز دؤنه گئَد ر.
قۇرت َدریسینَد ن پۏست اۏلماز ،رۇمَ ،ارَم نی دۏست اۏلماز.
قۇرت دۏیدۇ_ۇ یئری دۏقۇز دۏال_1ر.
قۇرت بیر دؤنه دۏیدۇ_ۇ یئری ،گۆنده ک1رک دؤنه دۏال_1ر. §
قۇرت دۇمانل 1هاوای /1گۆنۆ َس َور.
قۇرت دۇمانل 1گۆن آرار. §
قۇرت دۇمانل 1هاوای ،1تاو_آن ی_ایل اۏوایَ 1س َور. §
قۇرت دۆ_تۆ سۆرۆیه وای اۏلدۇ بیرلییه.
قۇرت َالینه کئچن قۇزۇ سا_ چ1کماز /چ1قار م1؟
قۇرت َالینه کئچنی قۇ_ ایله َبراَبر یئر ،آما قۇ_ َالینه کئچنی چ1قار آ_1ل 1اۆستۆنده یئر.
قۇرت َانی_ی کؤَپک اۏلماز.
قۇرت َانی_ی یئنه قۇرت اۏلۇر.
قۇردۇن یاورۇسۇ دا قۇرت اۏلۇر. §
قۇرت َا_اینی یئمز.
قۇرت کئچینیر ،تۆلکۆلیک ائَد ر.
قۇرت َگ لدی سۆرۆیه ،وای َگلدی بیرییه.
قۇرت گؤلَگ سینده آرسالن یاتماز.
قۇرت قۏجاالی1نجا ،قۇزۇ قۇال_ 1یییَم ز.
قۇرت ایله قۏیۇن ،آَت _ ایله سۇ.
قۇرت اینینَد ن /یۇواس1ندان َک میک عکسیک اۏلماز.
قۇرت اینینده َک میک عکسیک اۏلماز. §
قۇرت یاتا_1ندا َک میک آختارما. §
قۇرت قاپانا دۆ_َم یینجه فاقا باست1_1ن 1بیَلَم ز.
قۇرت قارتالدان قۏرخماز /قۏرخار /قۇرتۇلماز.
قۇرت قات1ر1ن پاهال 1اۏلدۇ_ۇنۇ بیلَم ز.
قۇرت قازان1ر قۇرت /قارتال یئر.
قۇرت کئچینین ایڲیسینی َس َچ ر.
قۇرت َک میک اۇتاجا_ 1آندا ک1چ1نا اؤلَچ رمی_.
قۇرت قۏجای1نجا کؤَپک لرین ماسقاراس /1کؤَپک لر ماسقارا اۏلۇر.
قۇرت قۏجای1نجا قۏیۇنۇن ماسقاراس 1اۏلۇر. §
قۇرت قۏجای1نجا ،کئچی بۏینۇز الر.
قۇرت /بؤرۆ قۏم_اۇسۇنۇ اینجیتَم ز /یئمز.
قۇرت قۏیۇنا باباس1ن /1باهاس1ن 1سۏرماز.
قۇرت قۏیۇنۇن حساب1ن 1بیلَم ز.
قۇرت کؤیۆنۆ /اینینی /تۆیۆنۆ َد _ی_ دیریر ،هۇیۇنۇ َد _ی_دیرمز.
قۇرت تۆیۆنۆ َد _ی_ دیریر ،هۇیۇنۇ َد _ی_دیرمز. §
قۇرت ،قۇال_1ندان تۇتۇلماز.
قۇرت ،قۇردۇ تاقیپ ائَد ر.
قۇرت ،قۇردۇ تاقیپ ائَد ر؛ کؤَپک َالینده َکمیک اۏالن 1تاقیپ ائَد ر. §
قۇرت قۇردۇ یئمز1 /س1رماز.
قۇرت ،قۇرت ماسال ،1تۆلکۆ ده تۆلکۆ ماسال 1اۏقۇر.
قۇرت قۇزۇیۇ دۆ_اۆنۆر ،قۇزۇ قۏیۇنۇن َمَم سینی.
قۇرت قۇزۇیۇ هاَبر وئَرَر ک یئمز.
قۇرت قۇزۇیۇ یییَج کسهَ_ ،دَر ده تۏزۇتۇیۏرسۇن_ دئَیر.
قۇرت قۇزۇیۇ اۇتار.
قۇرت ماهالَلسینده آو آوالنماز /آوالن1لماز.
قۇرت ماهاَر تینی سۆرۆده گؤسَتریر.
قۇرت نه بیلیر قات1ر پاهال1د1ر.
قۇرت اۏ_لۇ قۇرت قال1رَ ،اَ_ر کی آدام الرال بؤیۆسه.
قۇرت اۏلماسا چۏبان َس چیلَم ز.
قۇرت کئچییه دۏخۇنماساَ ،م کَک _یه گئَد ر.
قۇرت اۏلماساید 1کئچی َم کَک _یه گئَد ردی. §
قۇرت سای1لم _1قۏیۇن الر 1بیله قاپار.
قۇرت سۆرۆیه گیرینجه َتک قۏیۇنلۇنۇن قۏیۇنۇنۇ آل1ر.
سۆرۆیه قۇرت گیرمی_ ،وای بیرلینین /بیر قۏیۇنۇ اۏالن1ن حالینه. §
َک
قۇرت ،تاماه1ن 1قۏیۇندان سَم ز.
قۇرت اۇلۇ_سۇندان گؤردۆ_ۆنۆ ای_ لر.
قۇرت اۇلۇیا اۇلۇیا با_1نا َبال َگتیریر.
قۇرت یا_مۇردان قۏرخساید ،1کۆرک یاپارد /1با_1نا کۆاله یاپارد.1
قۇرت یئدی_ی َدَر نی ک1رک گۆن دۏال_1ر.
قۇرت ی1قار ،قۇزغۇن َس وینیر.
قۇرت یییَج _ینی باخقال دۆککٓان1ندا آختارماز.
قۇرت یۇواس1ندا آوالنماز.
قۇرت یۇواس1ندا َک میک عکسیک َد _یل /اۏلماز.
قۇرت زای1فل1_1ن 1ایته بیلدیرمز.
قۇرتال گؤرۆ_َان کؤَپ _ینی یان1ندان آی1رماز.
قۇردۇن داَو تینه گیَد ن کؤَپ _ی َبراَبر آلمال.1 §
قۇرتال گؤرۆ_اۆرَس ن ،کؤَپ _ینی یان1ندا تۇت. §
قۇرتال گۆ لر قۏیۇنال آ_ الر.
قۇرتال قۏیۇن بیر آرادا اۏلماز.
قۇرتال قۏیۇن بیر یئرده َا_اینیر.
قۇرتال قۏیۇن یئریر. §
قۇرتال قۇزۇ بیر آرادا یای1ل1ر. §
قۇرت قۏیۇن بیر یئرده کئچینیر. §
قۇرتال قۏیۇن جیَ_رَل /آَت _َل /ک1ل1چال اۏیۇن اۏلماز.
قۇرتال قۏیۇن ،آَت _له اۏیۇن اۏلماز. §
قۇرتال قۏیۇن دۏست اۏلماز.
قۇرتال اۏرتاق اۏالن تۆلکۆنین حیسَس سی یا ت1رناقت1ر ،یا با_1رساق.
قۇرتال یئر ،صاحبییله آرار.
قۇرت الر قۏجای1نجا ایت لر اۆَر َگن اۏلۇر.
قۇرت الرال بیر اۏلۇپ اۇلۇمازسان ،قۇرت الرا یئم اۏلۇرسۇن.
قۇرتسۇز دا_ اۏلماز.
قۇرتدان باهَس یله ،قۇیرۇ_ۇ گؤرۆنۆر.
قۇرتدان چۏبان اۏلماز.
قۇرتدان قۏرخان ،چۏبان اۏلماز.
قۇرتدان قۏرخان قۏیۇن َبسَلَم ز /گۆتَم ز.
قۇرتدان قۏرخان کؤَپک َبس لر.
قۇرتدان قۏرخان اۏرمانا گیرَم ز.
قۇرتدان قۏرخان1ن یاز1دا ای_ای َن ؟
قۇرتدان قۏرخماز چۏبان اۏلماز.
قۇرتدان قۇرت اۏلۇر ،ایتَت ن عاید اۏلۇر.
قۇرتدان قۇرتار1الن قۏیۇن ،قۇردا نئچهار.
قۇرتدان قۇزۇ دۏ_مازَ ،کرَکَنزَدن _آهین.
قۇ_ باخ 1_1با_قا ،قۇرت باخ 1_1با_قا.
قۇ_اۇن َس سی با_قا ،قۇردۇن َس سی با_قا.
قۇ_اۇن داَنسی یۏخ ،قۇردۇن تاناس 1یۏخ.
قۇوَو تلی قۇردۇن بۏینۇ قال1ن اۏلۇر.
قۇیرۇق آج1س1ن 1قۇرت بیله اۇنۇتماز.
اۏ کی دۆ_تۆن بۇ هآرخا ،یا قۇرت یییَج ک ،یا قارغا.
اؤلمۆ_ َا_اق /قۏیۇن قۇرتدان قۏرخماز.
اؤرۆسۆنۆ َب َ_نَمَین اؤکۆزۆ قۇرت قاپار.
صاحیبسیز َا_َا_ی قۇرت یئر.
صاحیبسیز قۏیۇنا قۇرت پاراس1ز َبکچیلیک ائَد ر.
ساقالما کؤَپکَت ن ،قۇرتچۇ چۏمار اۏلماز.
سالهانه کؤَپ _ینَد ن قۇرتچۇ ائنیک دۏ_ماز. §
سای1ل 1قۏیۇنۇ قۇرت قاپماز /یئمز.
سۆرۆَدن آیر1الن 1قۇرت یئر.
سۆرۆَدن آیر1الن قۏیۇنۇ /قۇزۇیۇ قۇرت یئر /قاپار. §
سۆرۆنۆن َذکٓات1ن 1قۇرت قاپارَ ،بَرَکتی هللا قاتار.
سۆرۆیه سالد1ران قۇرت ،سۆرۆَد کی حئیوان الر1ن سای1س1ن 1دۆ_اۆنَم ز.
تاو_آن1ن چ1ک1_1ندان ،قۇردۇن اینی_اینَد ن قۏرخمال.1
َتَو کَکلین َگمیسی باتمازَ ،ا_َا_ینی قۇرت یئمز.
تۆلکۆ وارد1ر با_ َکَس ر ،قۇردۇن آد 1یاماند1ر.
تۆلکۆ ،یئدی قۇردۇ آلدات1ر.
تۆلکۆیه تاوۇق ،قۇردا قۏیۇن 1سمارالمایا َبنَزر.
تۆرک_ۆن َا_َا_ینی قۇرت یئمز.
اۇلۇماس1ن /1هاوالماس1ن /1اۆرۆَم سینی بیلَمَین کؤَپک سۆرۆی /قۏیۇنا /آ_1ال /ماند1رایا قۇر
ت
َگتیریر.
ت َگتیریر.سالما بیلَمَین کؤَپک ،سۆرۆیه قۇر §
َگ
اۆرۆَم سینی بیلَمَین ایت ،سۆرۆیه تیریر قۇرت. §
وای اۏ سۆرۆنۆن با_1نا کی چۏبان 1قۇرت اۏال.
یالن1ز قاالن 1قۇرت یئر /قاپار.
یاتان /یاتار قۇرتتانَ ،گَزن /یه لر کؤَپک /تۆلکۆ ی_ دیر.
یاتار /یاتان قۇرتال َگَزرَ /گَزن قۇرت بیر َد _یل دیر. §
َگ
ت تیریر. یاوا_ کؤَپک ،سۆرۆیه قۇر
ت َگتیریر.یاوۇز کؤَپک سۆرۆیه قۇر
یاوۇز عاید اۆره اۆره آ_1ال /سۆرۆیه قۇرت دۆ_اۆرۆر. §
َا
یاز1دا /اۏوادا /ک1ردا قۇرت اۇلۇسا ،وَد کی کؤَپ _ین /ایتین با_ر 1س1ز الر.
یَلین قۇرت ماهرۇم قالماز.
یَم _ه َگلینجه قۇرت ،چال_1مایا َگلینجه اۏدۇن.
یرلی قۇرت یۏلۇنۇ _آ_ماز.
یۇمۇرتا ییین قانج1_1ن ،قۇرت بۏ_ان َانی_ی اۏلماز.
یۆز گۆن َگَزسین ک1ردا ،بیر گۆن گئَد رسین قۇردا.
دئییم لر:
آچ قۇرت کیمی.
آچ قۇرت الر کیمی سالد1رماق.
آچ قۇرت الر1ن َالینه دۆ_َم ک.
دۏقۇز َکَچ لی قۇرت َبنی کیمی قۇرۇلۇر.
فاقا باسم _1قۇرت کیمی قۇرتۇلمان1ن چاَر سی یۏخ.
گۆندۆزۆ قۇرت مۇ یئدیَ ،گجه آر1یۏرسۇن؟
هانکی دا_دا قۇرت اؤلدۆ.
0ت ایزینی قۇرت ایزینه قار_1ت1رماق.
قانارایا گیرمی_ قۇرت کیمی سا الر /سۏلۇر.
قارن 1دۏیمۇ_ قۇردا َبنَزَم ک.
َکَپ _ه قاتسان عاید یئمز ،چۏمنه قاتسان قۇرت یئمز.
ک1تل1ک قۇردۇ.
قۏیۇن پۏستۇنا بۆرۆنمۆ_ قۇرت.
قۏیۇن سۆرۆسۆنه قۇرت دادانم._1
قۏیۇنۇ قۇردا َاماَنت ائتَم ک1 /سمارالماق.
قۇردا قۏیۇن سۆرۆسۆ اینانماق. §
قۇردا قۇ_آ یئم اۏلماق.
قۇردۇ قۏیۇنال بار_1ت1ر1ر /بار_1ت1رماق.
قۇردۇ قۏیۇنال یۆرۆتَم ک. §
قۇردۇن َالینه دۆ_َان قۇزۇ کیمی.
قۇردۇن قۇیرۇ_ۇیال ،تۆلکۆنین قۇیرۇ_ۇنۇ بیربیرینه قار_1ت1رما.
قۇرت آ_ز1ندا قۇزۇ کیمی تیتَرَم ک.
قۇرت آ_ز1ندان جیَ_ر آل1نماز.
قۇرت آ_ز1ندان قۇزۇ آل1ن1ر م1؟ /آلماق.
قۇرت باخ.1_1
قۇرت َف رمان اۏقۇماز.
قۇرت کیمی آج1کماق.
قۇرت کیمی آدام.
قۇرت کیمی گۆچلۆ.
قۇرت کیمی ایز سۆرَم ک.
قۇرت گؤرمۆ_ َا_اق کیمی قۇال_1ن 1دیَکر.
قۇرت گؤرمۆ_ کیمی قۇالق الر1ن 1دیکَم ک. §
قۇرت گؤرمۆ_ قۇزۇیا دؤنَم ک.
قۇرت گؤرمۆ_ اؤکۆز کیمی آرخاس1ن 1دایایاجاق آ_اچ آر1یۏر.
قۇرت ایَک ن قۇزۇ اۏلماق.
قۇرت اینینه دؤندۆ /دؤنَم ک.
قۇرت قاپان.1
قۇرت قاپ1س1نا دۆ_تۆ َبَرَکت.
قۇرت قۇ_ بیر آرادا.
قۇرت قۇ_ َالینده قالد.1
قۇرت قۇ_ کئچَم ز /اۇچماز.
َا
قۇرت قۇزۇدان _سۇیۇمۇ بۇالند1رد1ن_ دییه داوا تمی_.
قۇرت ماسال.1
قۇرت ماسال 1اۏقۇماق. §
َک
قۇرت وار ن چاقال نه یاپار؟
قۇرتال قۇ_ال بار_1ماق.
قۇرتال قۇزۇ هیکٓایسی.
قۇرتال قۇزۇیۇ بیر آرادا یۆرۆتَم ک. §
قۇرتال ییڲیپ چۏبانال یاتماق.
قۇرت الر ،قۇ_ الر آ_ الر.
قۇرت الر قۇ_ الر یئدی.
قۇزۇ ایَک ن قۇرت اۏلماق.
قۇزۇ پۏستۇنا بۆرۆنمۆ_ قۇرت الر.
قۇزۇیال قۇزۇ ،قۇرتال قۇرت اۏالندان قۏرخ.
قۇزۇیۇ قۇردا 1سمارالماق.
َتجرۆَبلی قۇرت یئممی_ یا.
تۆلکۆڲی قۏوا الرَکن قۇردۇ اۇیاند1رماق.
یا_ل 1قۇرت.
زاوالل 1قۏیۇن سۆرۆسۆ ،چۏبان 1دا صاحبینی ده اۏ َبس لر؛ کؤَپ _ینی ده ،قۇردۇ دا.
قۇرت (قۇرتچۇق)
آتاسؤز لری:
آچ1ک یارایا قۇرت دۆ_َم ز.
آ_اج 1قۇرت ،اینسانَ 1درت یئر.
آ_اج1ن قۇردۇ اۆچۆنده اۏلۇر.
آ_اج 1اۆچۆنَد ن قۇرت یئر. §
َم یوه نینَ /پینیرین قۇردۇ اۆچۆنده اۏلۇر. §
آ_اج1ن قۇردۇ اۆچۆنَد ن اۏلمازسا آ_اجاذوق یۏخ دۇر.
آ_اچ ،قۇردۇ اۆچۆنده َبس لر.
آ_اچ یۇمۇ_آ_1ن 1قۇرت یئر.
َکل با_ یاست1_1ن ،1قۇرتلۇ بۇالماچ قۇرسا_1ن 1آرار.
کیراز گؤَز للی_ینه ما_رۇر اۏلدۇ_ۇ اۆچۆن قۇرتالنم._1
کؤَپک قۇرتالنماقال َگَبرَم ز.
کؤَپک اؤلدۆکَد ن سۏنرا قۇرتالن1ر.
قۇرت دۆ_َان یارادان تۇز َاسیرَگنَم ز.
قۇرتلۇ باخالن1ن کؤر آل1ج1س 1اۏلۇر.
قۇرتلۇ قۇرۇیال ،قۏپۇز َتلییله.
قۇرتسۇز آ_اچ اۏلماز.
قۇرۇیا قۇرت دۆ_َم ز.
ماندایا دایاناجاق آ_اچ اۏلۇرسا ،قۇرت الرا ساال اۏقۇر.
مارت1ن سا_ 1سۏلۇ َبللی َد _یل دیر؛ صاباح دۏندۇرۇجۇ سۏ_ۇق یاپار َا_َا_ی اؤلدۆرۆر؛ اؤ_َلَد ن سۏنرا
هاوا آچار سیَنک َل _اه قۇرت آتار.
َم یوه نین ایڲیسینه قۇرت دۆ_َار.
یالن1ز آ_اج1ن کؤکۆنۆ قۇرت یئر.
یۇمۇ_اق آ_اج 1قۇرت یئر.
دئییم لر:
آلت1ندا /دیبینَد /ک1چ1ندا /یئرینده قۇرت قایناماق.
ف1ند1ک قۇردۇ.
ف1ند1ک قۇردۇ کیمی. §
0چینه قۇرت دۆ_َم ک.
0چینی قۇرت یئمک.
قۇردۇنۇ دؤکَم ک.
قۇردۇنۇ ک1رماق. §
قۇرت الر1ن 1دؤکَم ک. §
قۇرت دۆ_اۆرَم ک.
قۇرت یئنی_ی.
^اۆپهه قۇردۇ.
یاراس1ز یئره قۇرت دۆ_اۆرَم ک.
یاراس1ز یئره قۇرت دۆ_َم ز. §
قۇ
آتاسؤز لری:
آ_1ر قۇ_ ،آ_1ر اۇچار.
آ_ز1یال قۇ_ تۇتسا ،یئنه بیلینَم ز /نٓافیَل /یاراناماز.
اقران1یال اۇچمایان قۇ_ َس مادا _هۇ_ َچ َکر.
اقران1یال اۇچمایان قۇ_اۇن َس سی هاوادان َد _یل ،تاوادان َگلیر.
اق_آم اۏلۇنجا قۇزۇ آناس1ن ،1قۇ_ یۇواس1ن 1بۇلۇر.
آل1ج 1قۇ_ ،گؤزۆنَد ن /غاغاس1ندان َبللی دیر.
آل1ج 1قۇ_ لۏقماس1ن 1سئرچه اۇتماز.
آل1ج 1قۇ_اۇن عؤمرۆ آز اۏلۇر.
هللا اۇچمایان قۇ_آ آلچاج1ک دال وئریر.
آر 1قۇ_اۇ دۇدۇ اۏلماز بیر قانتار _اقر یسه ده.
آت آیا_ 1ایله قۇ_ قاناد 1ایله َار آد 1ایله.
آت آیا_1یال ،ی1الن با_ر1یال ،قۇ_ قاناد1یال گئَد ر. §
آوا َگلَم ز قۇ_ اۏلماز ،با_آ َگلَم ز ای_ اۏلماز.
آیا_ا َد_َم دیک تا_ ،آوا َگلَم دیک قۇ_ ،با_آ َگلَم دیک ای_ اۏلماز. §
با_آ َگلَم دیک ای_ اۏلماز ،آوا َگلَم دیک قۇ_ اۏلماز. §
آذان قۇ_ َبالس1ن 1بۇلۇر.
آذان قۇ_اۇن عؤمرۆ آز اۏلۇر.
بال1ک تۇتمای 1باالبان قۇ_اۇندان داها م 1یاخشی بیلییۏرسۇن؟
بال1نمای1نجا قۇ_ اۇچماز.
بیر قۇ_ بیر چال1یا س_1ار.
بیر قۇ_ بیر داال ک1رک ی1لدا بیر قۏنار؛ بیر داها قۏنۇنجایا قَد ر یا دال قۇرۇر یا دا قۇ_ اؤلۆر.
بیر قۇ_آ بیر تا_ آتار الر.
بیر تا_ال /اۏقال ایکی قۇ_ وۇرۇلماز.
چا_ر1الن یئره اۇچان قۇ_ اۏل ،چا_ر1لمایان یئره یئرینَد ن قالخماز تا_ اۏل.
چای1رقۇ_اۇ چای1ر تا_1یال آوالن1ر.
چایقۇ_اۇ آیا_1ندان تۇتۇلۇر. §
چایقۇ_اۇ چای تا_1یال وۇرۇلۇر. §
چۏبانس1ز داوار قۇردا قۇ_آ یارار.
اۇشاقال فاق قۇرما ،یا فاق1ن یۏخ اۏلۇر ،یا قۇ_.
چۏخ یۇوا َد _ی_ دیرن قۇ_اۇن یۇمۇرتایَ 1نَریه ب1راقاجا_َ 1بللی اۏلماز.
دا_ قۇ_اۇ دا_دا ،با_ قۇ_اۇ با_دا گئَرک /یاق1_1ر.
دا_ قۇ_اۇ دا_دا اۇچار ،با_ قۇ_اۇ با_دا اۇچار. §
دا_1ن قۇ_اۇ با_ا ،با_1ن قۇ_اۇ دا_ا یاراماز. §
دا_داکی قۇ_اۇن ک1رک 1بیر اکَچ یه.
َدلیبا_1نا دؤوَلت قۇ_اۇ.
َگ َگ
َد وه قۇ_اۇ کیمی یۆکه لینجه _قۇ_اۇم_ اۇچمایا لینجه _َد وه ییم_ دئَیر.
َد وه قۇ_اۇنا _ۇچ_ َدمی_ لر _َد وه ییم_ َد می__ ،قۏ__ َد می_ لر_ ،قۇ_اۇم_ َد می_. §
َد وه قۇ_اۇنا _یۆک گؤتۆر _ َد می_ لرَ_ ،بن قۇ_اۇم _َدمی__ ،ۇچ_ َد می_ لرَ_ ،د وه اۇچار م1؟_ §
َدمی_.
دؤوَلت قۇ_اۇ با_آ بیر َد فا قۏنار.
دی_ای قۇ_ یۇواس1نا دۏال_1ر.
دۏنۇزدان بیر قۇ_ َاسیرَگَم ز.
َالَد ن قاچان قۇ_ بؤیۆک اۏلۇر.
َالَد کی بیر قۇ_ قۏرۇداکی ایکی قۇ_تان ایڲی دیر.
َالین تا_ 1ایله قۇ_ وۇرۇلماز.
َالین تۇتدۇ_ۇ قۇ_ قۇیرۇقسۇز اۏلۇر.
َالین تۇتدۇ_ۇ قۇ_اۇن قۇیرۇ_ۇ ک1سا اۏلۇر. §
َالینَد کی قۇ_اۇ س1ک 1تۇت ،قۇ_ آختارما.
َار آت1یال ،قۇ_ قاناد1یال.
َارَکک قۇ_اۇن یۇواس 1اۏلماز.
َارَکک قۇ_اۇن یۇواس 1اۏلماز ،یۇوای 1دی_ای قۇ_ یاپار. §
َارَک ن داورانان قۇ_ ،قۇردۇ یئر.
َارزۇرۇم_ اۇن دۏقۇز آید1ر ک ،1_1قارغاد1ر قۇ_اۇ_ ،آلغامد1ر یئمی_ایَ ،تَز ک دیر پی_ای.
َات یییَج ک قۇ_ وارَ ،اتی یئنَج ک قۇ_ وار.
َات ییین قۇ_ با_قاَ ،اتی یئنیَلن قۇ_ با_قا.
َات ییین قۇ_ ،غاغاس1ندان /دیمدی_ینَد ن َبللی اۏلۇر.
َاتی یئنَج ک قۇ_ َبللی اۏلۇر.
َاوَد کی بیر قۇ_ ،دامداکی ایکی قۇ_تان َاوٓالد1ر.
َاوَلنَم سی بیر آالجا قۇ_ ،کئچینَم سی بۏرا ایله ک._1
غافیل قۇ_اۇن آوج1س 1چۏخ اۏلۇر.
غریب قۇ_اۇن یۇواس1ن 1هللا یاپار.
کؤر /گؤزسۆز /تالیهسیز قۇ_اۇن یۇواس1ن 1هللا یاپار. §
َگ نچلیک بیر قۇ_تۇر ،اۇچتۇ مۇ تۇتامازس1ن.
گؤل قۇ_اۇ گؤلده ،چؤل قۇ_اۇ چؤلده.
گؤرگۆلۆ قۇ_ الر گؤردۆ_ۆنۆ ای_ لر.
گؤرگۆلۆ قۇ_ گؤردۆ_ۆنۆ ای_ لر ،گؤرگۆسۆز قۇ_ یۇوای 1تا_ الر. §
گؤزۆ تارالدا /داَنده اۏالن قۇ_اۇن آیا_ 1تۇزاقدان قۇرتۇلماز.
غۇغۇق قۇ_اۇ َکندی آد1نَ 1کندی سؤی لر.
غۇغۇق قۇ_اۇن اؤَتَج _ی اۆچ آید1ر.
گۆر سؤ_ۆده قۇ_ قۏنار ،گؤَز ل سؤز َگلیر.
گؤَز ل قۇ_ َالده ،گؤَز ل هان1م دیلده َگَزر.
َه ر آ_اجا قۇ_ تۆَنَم ز.
َه ر قۇ_ آالی1یال /سۆرۆسۆنَد َ /ک ندی جینسییله اۇچار.
َه ر قۇ_ َکندی قاتار1ن 1آرار. §
َه رقۇ_ َکندی یۇواس1نا اۇچار. §
قۏجا قۇ_ اکران1یال اۇچار. §
قۇ_ آالی1یال اۇچار. §
َه ر قۇ_ اینجیر یَس یدی ،صاحبینه بیر _َای قالمازد.1
َه ر قۇ_ قاپانا ،آ_الیا آ_الیا دۆ_َار.
َه ر قۇ_ َکندی قاناد1یال اۇچار.
َه ر قۇ_ َکندی َس سینَد ن تان1ن1ر.
َه ر قۇ_ َکندی یۇواس1نَ 1ب َ_نیر.
َه ر قۇ_ نصیبینه یه لر.
َه ر قۇ_ اؤتَم سینَد نَ /س سینَد ن تان1ن1ر.
َه ر قۇ_ اۇچارَ ،ه ر _َای اۏلماز ،ب1لد1رج1ن اۇچار آلواردا ائَد ر لر.
َه ر قۇ_ یۇواس1ندا اؤَتر.
َه ر قۇ_ یۇواس1نَ 1ب َ_نیر.
َه ر قۇ_ یۇواس1نَ 1کندی یاپار.
َه ر قۇ_آ دۏ_ان سال1نماز.
َه ر قۇ_آ یۇواس 1آز َگلیر.
َه ر قۇ_اۇن بیر ٓالَنسی وارَ ،ه ر حرامینین _َا_هاَنسی.
َه ر قۇ_اۇن بیر اؤتۆ_اۆَ ،ه ر یی_یدین بیر یۏ_ۇرت ییڲی_ای وارد1ر.
َه ر قۇ_اۇن َاتی یئنَم ز.
َه ر قۇ_اۇن َاتی یئنَم ز ،قۇ_ وار کی َات یه دیریر لر. §
َه ر قۇ_اۇن قاناد1نا گؤره اۏلۇر قۇیرۇ_ۇ.
َه رَکسین با_1نا دؤوَلت قۇ_اۇ قۏنماز.
ماریَف ت بیر دؤوَلت قۇ_اۇدۇرَ ،ه ر با_آ قۏنماز. §
0بیبیک َس نده بۇ گؤت اۏلدۇقچا /وار ،چۏخ یۇوا الر قۏخۇتۇرسۇن.
یۆلۆبۆک قۇ_اۇ َدر_ :بۇ ک1چ َبنده اۏلدۇقدان سۏنرا داها چۏخ َد لیک قۏخۇتۇرۇم_. §
0ددیال 1اۇچان قۇ_اۇن قانادَ 1تز ک1ر1ل1ر.
0کی قۇ_ بیر یۇوادا بار1نماز.
0کی تا_ بیر یئره َگلَم یینجه بیر قۇ_ اۇچۇرۇلماز.
قاد1نس1ز هٓانه قۇ_سۇز قَف سه َبنَزر.
قاناد 1ک1ر1ک قۇ_ اۇچماز.
قاناتس1ز قۇ_ اۏلماز.
قاناتس1ز قۇ_ اۏلماز ،قناَع ت کیمی دؤوَلت اۏلماز. §
قاناتس1ز قۇ_ اۇچماز. §
َک
قارغا ندینی قۇ_ بیلیر.
قارغا یان1نا قۇ_ آرار؛ اۏرۏسپۇ یان1نا َا_ آرار.
قایَس ری_ده قۇ_اۇن سۆتۆ ،ی1الن1ن اؤدۆ بۇلۇنۇر.
ک1الوۇزسۇز قۇ_ اۇچماز.
قۇ_ بیله ک1الوۇزسۇز اۇچماز. §
قۇ_ ک1الوۇزسۇز اۇچماز. §
ک _1ک_1ل1_1ن ،1قۇ_ قۇ_لۇ_ۇنۇ یاپار.
کؤَپ _ینه پای ،چۏبان1نا بال َو ره نین ،قۏیۇنۇنۇ قۇرت ،قۇزۇسۇنۇ قۇ_ قاپار.
قۇالقس1ز قۇ_ اۇچماز.
قۇردۇ قۇرتال ،قۇ_اۇ قۇ_ال آوالمال.1
قۇردۇن یان1ندا قۇ_ دا کئچینیر.
قۇردۇن باهاَنسییله قۇ_ دا فایداالن1ر. §
قۇرت آرت1_1ندان قۇ_ دۏیارم._1 §
قۇرت بۇلدۇ_ۇ یئرده ،قۇ_ چال 1با_1ندا یئر.
قۇرت داناس1ز ،قۇ_ داَنسیز اۏلماز.
قۇرت َالینه کئچنی قۇ_ ایله َبراَبر یئر ،آما قۇ_ َالینه کئچنی چ1قار آ_1ل 1اۆستۆنده یئر.
قۇرت قۇ_ اۇچماز /کئچَم ز.
قۇ_ باخ 1_1با_قا ،قۇرت باخ 1_1با_قا.
قۇ_ داَنَد ن نئچهماز.
قۇ_ داَنیه چؤَکر. §
قۇ_ دار1دان نئچهماز /نئچهار م1؟ §
َا
قۇ_ دیمدی_ینَد ن َتَل _ه دۆ_ ر؛ اینسان دیلینَد ن.
قۇ_ غاغاس1ندان تۇزا_ا دۆ_َار؛ اینسان دیلینَد ن. §
قۇ_ گؤردۆ_ۆ یۇوای 1یاپار.
قۇ_ گؤردۆ_ۆنۆ ای_ لر. §
قۇ_ ،گؤَرَن _ینه گؤره اۇچ.
قۇ_ ایکی قانات بیر قۇیرۇق ،اۏنا داهی یل بۇیرۇق.
قۇ_ ایله قار1ن دۏیماز.
قۇ_ قالخ_1آ گؤره تا_الن1ر.
قۇ_ ،قاناد1ن وارسا اۇچ.
قۇ_ قاناد1نا کیرا ایسَتَم ز.
قۇ_ قاناد1نَ ،1ار آت1نَ 1س َور.
قۇ_ قاناد1یال مۇرادا َاَرر.
قۇ_ قاناد1یالَ ،ار آت1یال. §
قۇ_ کی قۇ_ ،بارهاناس1یال اۇچار.
قۇ_ قۇ_اۇن پای1نا سۆنَم ز.
قۇ_ قۇ_لۇ_ۇنۇ ،ک _1ک_1ل1_1ن ،1پۇ_ت پۇ_لۇ_ۇنۇ ایلال گؤسَتریر.
قۇ_ قۇ_اۇن اۆزۆنه اؤَتر.
قۇ_ َنیسه قاناد 1دا اۏدۇر.
قۇ_ َس ودی_ی چال1یا قۏنار.
قۇ_ س1_1ناجا_ 1چال1ی 1بیلیر.
قۇ_ تۇزا_ا دانه اۆچۆن ایلینیر.
قۇ_ وار َاتی یئنیر ،قۇ_ وار َات یه دیریر لر.
قۇ_ اۏال َاتین یییه لر ،قۇ_ اۏال َات یه دیر لر. §
َا
قۇ_ وار تی یئنیر ،قۇ_ وار تی یئنَم ز. َا §
قۇ_آ آلت1ن قَف س زینداند1ر.
قۇ_آ قَف س الز1م ،بۏرۇیا َنَف س.
قۇ_آ قانات یۆک اۏلماز.
قۇ_آ قاناد 1آ_1رل1ک ائتَم ز. §
قۇ_آ قاناد 1یۆک اۏلماز. §
قۇ_اۇن قاناد 1اؤزۆنه آ_1ر َگلَم ز. §
قۇ_آ سۆت ناسیپ اۏلسا آناس1ندان اۏلۇردۇ.
قۇ_آ سۆت اۏلسا آناس1ندان اۏلۇردۇ. §
قۇ_چا قۇ_ بیله ،اک_آم یۇواس1نا دؤَنرَ ،گلیر.
قۇ_چۇیال اۇ_را_ما ،تاوۇ_ۇندان ،قاز1ندان اۏلۇرسۇن؛ چالگ1ج1یال اۇ_را_ما ،اۏ_لۇندان ،ک1ز1ندان
اۏلۇرسۇن.
قۇ_هاَنَد ن قۇ_ عکسیک اۏلماز.
قۇ_ الر1ن پیسسۆ ساقسا_ان ،آ_اچ الر1ن پیسسۆ قۇ_بۇرنۇ.
قۇ_تان قۏرخان دار 1اکَم ز.
قۇ_اۇ قۇ_ال آلد1ر1ر الر /آو الر الر.
قۇ_ قۇ_ال آوالن1ر. §
قۇ_اۇ قۇ_ال ،قۇردۇ قۇرتال آو الر الر. §
قۇ_اۇن آی1ب1ن 1اؤرَتن َک ندی تۆیۆ دۆر.
قۇ_اۇن دیلینَد ن قۇ_باز آن الر.
قۇ_اۇن َس سی با_قا ،قۇردۇن َس سی با_قا.
قۇ_اۇن داَنسی یۏخ ،قۇردۇن تاناس 1یۏخ.
قۇتسۇز /قۇوَو تسیز قۇ_اۇن یۇواس 1دۏ_ان یان1ندا اۏلۇر.
الفال قۇ_ تۇتۇلماز.
َگ
لئیَل _ی قۇ_تان م 1سایارس1ن یاز1ن لیر ک1_1ن گئَد ر؟
لئیَلک َبنیم نه قۇ_اۇم ،یاز1ن َگلیر ک1_1ن گئَد ر. §
لۏریقۇ_اۇ َکمیک بۇلسا اؤنجه اؤلَچ ر ،سۏنرا اۇتار.
لۏریقۇ_اۇ َکمی_ی اؤلَچ ر ده اۇتار. §
بۏرۇقۇ_اۇ َکمیک اۇتارسا َاوَو ل اؤلَچ ر سۏنرا اۇتار. §
َم رام1ن َالینَد ن اۇچان قۇ_ قۇرتۇلماز.
اۏتۇ َککیک ،قۇ_اۇ َک کلیک ،قال اۏرادا؛ اۏتۇ ساز ،قۇ_اۇ قاز ،قالما اۏرادا.
قۇ_اۇ َککلیک ،اۏتۇ َک کیک ،چیفتچی ای_ته بیتیک. §
قۇ_اۇ قاز ،اۏتۇ ساز ،چیفتچی چال_1آماز. §
َل
اؤی سی قۇ_اۇن بؤی سی با_ 1اۏلۇر. َل
ساق قۇ_ ،قاناد1ندان تۇتۇلۇر.
َس َببسیز قۇ_ (بیَل ) اۇچماز.
سئرچه کۆچۆک بیر قۇ_تۇر ،آمما گیت زارار1ن 1اکینجیَد ن سۏر.
َس رمایسیز سات ،_1قاناتس1ز قۇ_.
سۇقۇ_اۇ تالیم ایسَتَم ز.
تاَنده گؤزۆ اۏالن قۇ_اۇن آیا_ ،1تۇزاقدان قۇرتۇلماز.
َتک قاناتال /قاناتل 1قۇ_ اۇچماز.
َتمَبل ،بیر سه دیرَدن اؤَتکینه گیتمی_0_ ،نسان ،قۇ_ مثالیَ _.د می_.
تۇتاماد1_1م1ز قۇ_ آزاد1م1ز اۏلسۇن.
تۇتی /دۇدۇ قۇ_اۇ کیمی نه ای_ای دیرسه اۏنۇ سؤی لر.
تۇتی /دۇدۇ قۇ_اۇ معنال ،1معناس1ز سؤیَلنیر. §
تۇتی /دۇدۇ قۇ_اۇ سؤی لر آما اینسان اۏلماز. §
تۇزاقدان قۏرخمۇ_ قۇ_ ،ک1رک ی1ل َا_ری آ_اچ اۆَز رینه قۏنماز.
اۇچان قۇ_ َا_اینی بیلیر.
اۇچان قۇ_ آچ قالماز.
اۇچان قۇ_ سۆرۆسۆنۆ بۇلۇر.
اۇچان قۇ_آ تا_ آت1لماز.
اۇچان قۇ_ الر1ن َه پسی اینَم ز.
اۇچان قۇ_اۇن قانادَ 1تز ک1ر1ل1ر.
اۇچان قۇ_اۇن قاناد1ن 1ک1رمایا َگلَم ز. §
اۇچان قۇ_اۇن قاناد 1ک1ر1لماز. §
اۇچان قۇ_تان هاَبر سۏرۇلماز.
اۇچار قۇ_اۇن اۏلماس1ن ،دؤَنر تا_1ن اۏلسۇن.
اۇلۇ قۇ_ آ_1ر اۇچار.
اۇلۇ قۇ_ آ_1ر اۇچار ،پۏخۇن کیمیا َد یینجه َد نیزه اۇچار.
اۇلۇ قۇ_اۇن ک1سَم تی آیا_1نا َگلیر.
واقیتسیز قۇ_ اؤتَم ز.
واقیتسیز قۇ_ اۇچماز.
یا ک_1ل1ک ،یا قۇ_لۇق.
یا اۇچار قۇ_اۇن اۏلمال ،1یا دؤَنر تا_1ن.
یابانج 1قۇ_اۇن با_ ،1قاناد 1آلت1نداد1ر.
یالن1ز آدام قاناتس1ز قۇ_آ َبنَزر ،اۇچاماز.
یالن1ز قۇ_ یۇوا یاپماز.
یالن1ز اۇچان قۇ_آ َز وال اۏلماز.
یارال 1قۇ_آ تا_ /قۇر_اۇن آت1لماز.
یاتان قۇ_اۇ آوج( 1بیَل ) آو الر.
یاورۇ قۇ_ اۇچمایا با_الی1نجا آناس1ن1ن اۇچۇ_اۇنۇ َب َ_نَم ز.
یاورۇ قۇ_ یۇوادا گؤردۆ_ۆنۆ قاپار.
یاورۇ /کۆچۆک قۇ_اۇن آ_ز 1بؤیۆک اۏلۇر.
یاورۇ قۇ_اۇن دیلینَد ن آناس 1آن الر.
یرده یاتان یۇمۇرتا گؤڲده اۇچان قۇ_ اۏلۇر /اۏلماز.
ی1الن1ن اؤدۆ ،قۇ_اۇن سۆتۆ.
ی1رت1ج 1قۇ_اۇن َاتی یئنَم ز.
ی1رت1ج 1قۇ_اۇن عؤمرۆ آز اۏلۇر.
ی1رت1ج 1قۇ_اۇن اؤتَم سی آز اۏلۇر.
یۇواس1نَ 1س وَمَین قۇ_ اۏلماز.
یۇوای 1دی_ای قۇ_ یاپار.
چال1ی 1چ1رپ1ی 1تا_1یان َارَک ک قۇ_سا یۇوای 1یاپان دی_ای قۇ_ دۇر. §
دی_ای قۇ_ یاپار یۇوای ،1اۆچۆنی د1_1ن 1س1وای 1س1وای.1 §
َارَکک قۇ_ َگَزر هاوای هاوای ،دی_ای قۇ_ یاپار یۇوای.1 §
یۇوای 1یاپان دا ی1قان دا دی_ای قۇ_ دۇر. §
َز یَر ک قۇ_ تۇزا_ا دۆ_َم ز.
َز یَر ک قۇ_اۇ ایکی آیا_1ندان تۇتۇلۇر. §
َز یَرک_َتن با_قا یۏخۇ_ ،سئرَچَد ن با_قا قۇ_ تان1ماز.
دئییم لر:
آ_ز1یال (آال) قۇ_ تۇتماق.
آالتل1یان قۇ_ گؤتسۆز دۏ_ۇرۇر.
آل1ج 1قۇ_آ اک1ل َورَم ک.
آناس1ز اۇشاق ،قاناتس1ز قۇ_ کیمی دیر.
آوالی1پ قۇ_الی1پ َگتیرَم ک.
با_1رتالق قۇ_اۇ کیمی با_1رماق.
با_1نا دؤوَلت قۇ_اۇ قۏنماق.
بیر تا_ آتت ،1ایکی قۇ_ وۇردۇ.
َج نَن ت قۇ_اۇ ،بیر _َایه اکلَ 1ارَم ز زاوالل.1
چال1قۇ_اۇ کیمی بیر یئرده دۇرماز.
چال1قۇ_اۇ کیمی دالدان داال قۏنار. §
چیل یاورۇسۇ کیمی دا_1تماق /دا_1لماق.
دا_دان دا_ا قۇ_ اۇچۇردۇم ،واقتیمی بۏ_ کئچیردیم.
داال قۇ_ قۏندۇرماق.
دؤوَلت قۇ_اۇ.
دؤَنر تا_1م یۏخ ،اؤَتر قۇ_اۇم یۏخ.
دۇدۇ قۇ_اۇ کیمی قَف سده هاپَس دیلمی_.
َال آ_ز1یالَ /الییله قۇ_ تۇتۇلماز /تۇتماق.
َالَد کی قۇ_اۇ اۇچۇرماق.
گؤچَم ن قۇ_ الر کیمی.
گؤنلۆ اۏلۇرسا گؤڲَت کی قۇ_اۇن قاناد1نا یاز 1یازماق.
گؤزۆ با_ل 1قۇ_ کیمی.
غۇرَبت قۇ_اۇ.
هاج 1مۇرات قۇ_اۇ کیمی
هاق قۇ_اۇ کیمی گؤزَلَم ک.
َه ر قۇ_آ _آهین اۏلما.
0بیبیک قۇ_اۇ کیمی _یبیبیک ،غۇغۇغۇق_ دییه اؤتۆپ دۇرۇیۏرسۇن.
0نسان قاناتس1ز قۇ_ دۇر.
0نسانۏ_لۇ0 /نسان قۇ_ مثالی.
0یی قۇ_تۇَ ،بسَلیَم دیک اؤلدۆ.
قَف سده قۇ_.
قاناریا قَف سی.
قارغادان با_قا قۇ_ تان1ماز /تان1ماماق.
َکندینی قۇ_ کیمی حیسَس تَم ک.
قۇردا ،قۇ_آ یئم اۏلماق.
قۇرت قۇ_ بیر آرادا.
قۇرت قۇ_ َالینه قالد.1
قۇرتال قۇ_ال بار_1ماق.
قۇرت الر قۇ_ الر آ_ الر.
قۇرت الر قۇ_ الر یئدی.
قۇ_ باخ.1_1
قۇ_ کیمی آوالنماق.
قۇ_ کیمی گیدیپ َگلَم لی /لَم ک.
َگ
قۇ_ کیمی یۆنگۆل.
قۇ_ کیمی قانات چ1رپماق.
قۇ_ کیمی اۇچماق.
قۇ_ کیمی اۇچۇپ گیتَم ک. §
قۇ_ کیمی اۇچۇرماق /اۇچۇرۇلماق. §
قۇ_ کیمی یئمک.
قۇ_ قَد ر جان 1اۏلماق.
قۇ_ قَد ر جان 1وار. §
قۇ_ قَف سَت ن اۇچتۇ.
قۇ_ قاناد1ن وارسا اۇچ.
قۇ_ قاناد1یال گیتَم ک.
قۇ_ قاناد1یال هاَبر سالماق.
قۇ_ قۏندۇرماق.
قۇ_ مثالی گیتَم ک.
قۇ_ اۏلۇپ دا_دان دا_ا اۇچۇرماق.
قۇ_ َس کَم ز.
قۇ_ سۆتۆنَد ن با_قا َه ر _َای وار.
قۇ_ سۆتۆیله َبسَلَم ک.
قۇ_ اۇچارَ ،کروان کئچر.
قۇ_ اۇچمازَ ،کروان گؤچَم ز /کئچَم ز.
قۇ_ اۇچتۇ َکروان کئچدی.
قۇ_ اۇچۇرماق /اۇچۇرماماق /اۇچۇرتماماق.
قۇ_ اۇچۇرتان کیمی گؤزۆ َه پ دامداد1ر.
قۇ_ اۇیقۇسۇ.
قۇ_ یئمه َگلیر.
قۇ_آ َبنَزَم کَ /بنَزتَم ک.
قۇ_آ َچ ویرَم ک.
قۇ_آ دؤنَم ک.
قۇ_آ قۇردا یئم اۏلماق.
قۇ_ الر کیمی اۇچماق.
قۇ_ الر1ن چامل1ک الر 1رۆزغٓار کیمی دۏال_ماس.1
قۇیرۇ_ۇ قۇ_ پی_ایرَم ک.
سئرَچَد ن با_قا قۇ_َ ،ز یَرک_َتن با_قا یۏخۇ_ بیلَم ز.
سئرچهیی قۇ_تان م 1سایارس1ن؟
تالیهینی قۇ_تا َد _یل ای_ته آختارماق.
تۇتاماد 1_1قۇ_اۇ آزات ائَد ر.
اۇچان قۇ_آ بۏرجۇ اۏلماق /وار.
اۇچان قۇ_تان هاَبر سۏرۇلماز /سۏرماق.
اۇچان قۇ_تان َمَد ت /ایمدات اۇمماق.
اۇچسان دا قۇ_ َد _یلسین.
اۆستۆنده قۇ_ اۇچۇرماز.
اۆستۆنه قۇ_ قۏندۇرماز. §
اۆَز رینده اۇچان قۇ_اۇن قاناد1نَ 1کسَم ک.
یارال 1قۇ_ الر کیمی.
یۇوادان اۇچان قۇ_ کیمی.
قۇزغۇن
آتاسؤز لری:
دۆ_تۆن بیر آرخا ،یا قۇزغۇن قاپار ،یا قارغا.
0کی قارغا داال_1رسا ،بیر قۇزغۇنا یئم دۆ_َار.
قۇردۇن اۏرتاقل 1_1قۇزغۇنۇن آ_اچ با_1ندا اۏلدۇ_ۇ زاماند1ر.
قۇزغۇن َد می_ کی_ :بیربیرینَد ن اۆزۆ قارا یاورۇ الر1م_.
قۇزغۇن َه ر یئرده سییاهت1ر.
قۇزغۇن َل _اه قۏنار.
قۇزغۇنا_ :گؤَز ل کیم دیر؟_ َد می_ لرَ_ ،بنیم یاورۇ الر1مَ _.د می_.
قۇزغۇنا سۏرمۇ_ الر_ :گؤَز ل کیم دیر؟_ یاورۇ الر1ن 1گؤسَت رمی_. §
قۇزغۇنا یاورۇسۇ عنقا /گؤَز ل_ /آهین گؤرۆنۆر.
^آهین اۆچۆن تۇزاق قۇرسام ،باهت1ما قۇزغۇن دۆ_َار.
یا دؤوَلت با_آ ،یا قۇزغۇن َل _اه.
یا _آهین با_آ ،یا قۇزغۇن َل _اه. §
لئیَلک
آتاسؤز لری:
َل
آق بابا با_قا ،اک لئی ک با_قا.
آق بابا لئیَل _ین دای1سَ ،1ه رَکسه َکندی با_1ن1ن قایگ1س.1
غریب /کؤر لئیَل _ین یۇواس1ن 1هللا یاپار.
ک1چ1نا ی1الن قاچان (آدام) ،گؤڲده لئیَلک آرار.
لئیَل _ی ده قۇ_تان م 1سایارس1ن ،یاز1ن َگلیر ،ک1_1ن گئَد ر.
لئیَلک َبنیم نیجه قۏم_اۇم /قۇ_اۇم ،یاز1ن َگلیر ،ک1_1ن گئَد ر. §
لئیَل _ین آیا_1نَ 1کسمی_ لر ،اۇچۇَو رمی__ :قۏندۇ_ۇن واقیت دۇیارس1ن /آن الرس1نَ _.دمی_ لر.
لئیَل _ین گۆنۆ /عؤمرۆ القالقال کئچر.
لئیَل _ین عؤمرۆ القالقال کئچر ،بۇلغۇرجۇنۇن عؤمرۆ تۏقماقال کئچر. §
لئیَل _ین عؤمرۆ القالقال کئچر ،قارغان1ن عؤمرۆ غاق غاقال کئچر. §
لئیَل _ین عؤمرۆ القالقال ،قۇربا_ان1ن عؤمرۆ بئش 1راق بئش 1راقال کئچر. §
لئیَل _ین عؤمرۆ القالقال ،مارانغۏزۇن عؤمرۆ تاق تاقال کئچر. §
َل
لئی ک بیله یۇوا قاوغاس 1یاپار.
لئیَلک ک1چ1ن1ن پۏخۇ ایله هئچ بیر یئرده یۇوا تۇتاماز.
لئیَلک قۇربا_ا ایله دۏست اۏلماز.
لئیَلک َنَر یه یۇوا یاپاجا_1ن 1بیلیر.
لئیَلک یاورۇسۇنۇ اۇچۇرۇنجایا قَد ر نه لر َچ َکر.
لئیَلک یۇوایا ،سۆرگۆ اۏوایا.
لئیَلکَکن لئیَلک َاَو ل چؤپۆ گؤتۆنه اؤلَچ ر ،سۏنرا یۇوایا قۏر.
تانرَ 1ورَم ک ایسَت رسه لئیَلک یۇواس1ن 1وئریر.
تانرَ 1ورَم لی اۏالجاق ،لئیَلک یۇواس1ن 1دا وئریر. §
دۇرنا قاتار1یال لئیَلک آالی1یال وار1ر.
دئییم لر:
لئیَل _ی هاوادا /آیاقتا /یئرده گؤرَم ک.
لئیَل _ین آتت 1_1یاورۇ /یاورۇیا َبنَزر.
لئیَل _ین یۇوادان آتت 1_1یاورۇ کیمی یاقادان آتماق.
لئیَلک بۇ ایل آو َگتیرمی_.
لئیَلک کیمی القالق َادیپ دۇرما.
لئیَلک کیمی سیپسیوری.
لئیَلک کیمی اۇپۇزۇن.
لئیَلک هاوادا یۇمۇرتاس 1یۇوادا /تاوادا.
لئیَلک یۇواس 1کیمی.
لئیَلک یۇواس1ندان یاورۇ آتار کیمی آتماق.
یاپاجا_1م ای_ قارالئیَل _ه َات اۏلسۇن.
ماندا
باز 1یؤره لریمیزده ماندایا _جام1ز ،چام __1دا َد نیلَم کده دیر .بۇ بؤلۆمده _چام _1و جام1ز_ل1
آتاسؤز لری و دئییم لر ده بۇلۇنماقداد1ر.
آتاسؤز لری:
آالجاقل 1جامۇ_تان قۇوَو تلی دیر.
هللا اینسانا ماندا بۏینۇزۇ دا َو رسه یئنه تا_1یاجاق.
َا
آت1ن َد لیسی آدام اؤلدۆرۆر ،جام1_1ن َد لیسی َم َر ک دۏلدۇرۇر ،اۏ_ۇلۇن َد لیسی لی گۆلدۆرۆر.
با_1ما سارد1م سار ،1_1بۇالماد1م ماندا َدریسی چار.1_1
جام _1جام1_1ن بۏینۇزۇندا چامۇرۇ گؤرَم یینجه خاصم1ن 1تان1ماز.
جام 1_1ک1_1ن بۇرچاقال ،یاز1ن چای1رال َبسله.
جام1زدان قۏرخان اؤکۆز ،ایَن _ی بۏینۇز الر.
جان 1قایماق ایسَت ین ماندای 1یان1ندا تا_1ر.
قایما_َ 1س َون ماندایَ 1ج بینده تا_1ر. §
قایما_ 1ییین ماندای 1یان1ندا تا_1ر. §
دام قارا ،دۏمبای قارا ،چ1ک َگجه واقتی دۏمبای آرا.
ه1رس1ز َاوَدن اۏلۇنجا ماندای 1باجادان آ_1ر1ر.
قارغا ماندای 1باباس 1هایر1نا بیتَلَم ز.
قارغا ماندایَ 1تَو کَکلی بیتَلَم ز. §
َا
قاینامایا جامۇ_ تی دایانماز.
مال صاحبی ،جامۇز اؤکۆزۆنَد ن گۆچلۆ اۏلۇر.
ماندا قاراد1ر ،آما سۆتۆ َبیازد1ر.
ماندا سۇیۇ َس َو ر ،قاواق بۏیۇ َس َور.
ماندایا بۏینۇز آر ائتَم ز.
ماندایا دایاناجاق آ_اچ اۏلۇرسا قۇرت الرا ساال اۏقۇر.
اؤکسۆز قۇزۇ اؤَو چ اۏلماز ،ماندا َاتینَد ن گؤَو چ اۏلماز.
سیوری سیَنک ماندان1ن بۏینۇزۇندان نه آل1ر؟
اۆ_َانتی کؤَپک ماندای 1پارا الر.
یاز1ن آختارماس ،1ک1_1ن تاراماس 1اۏلماسا َه رَکس ماندا َبس لر.
دئییم لر:
هللا ماندا _ایفالَ 1_1ورسین.
آر1یا َوردیم اۇچۇَو ردی ،ماندایا َوردیم نئچهَ1وردی.
بۏیۇندۇرۇق نه بیلسین زۏر جامۇ_تاد1ر.
جام1ز پۏخۇ کیمی اک1ل وار.
جام1ز َا_اییله قۏ_اۇلۇر.
جام1ز1ن سۇیا س1چت 1_1کیمی س1چماق.
چام _1آه1ر1ندا یات1یۏر ،سۇلطان مۇراد_ 1رۆیاس1ندا گؤرۆیۏر.
هایمانا مانداس.1
قارنَ 1گبه جام1ز کیمی _ای_َم ک.
کیتاب1ن ماندا اۇتمۇ_.
ماندا پۏخۇ کیمی یئره یای1لماق.
ماندا کیمی قۇوَو تلی.
ماندا کیمی سۇدان چ1کماز.
ماندا کیمی _ای_َم ک.
ماندا قات1را باخار کیمی باخماق.
مئیمۇن
آتاسؤز لری:
آ_اچ َدوریَلَج _ی زامان مئیمۇن الر نئچه1_1ر.
آی 1ایله مئیمۇن بیربیرینه اۇیغۇن.
بیر ایپته ایکی مئیمۇن اۏیناماز.
َا_اق مئیمۇن الر آراس1ندا نه ای_ لر؟
قازان َنرده قاینارسا مئیمۇن اۏرادا اۏینار.
قازان قاینامایان یئرده مئیمۇن اۏیناماز. §
قازان قاینار ،مئیمۇن اۏینار. §
َتنَج ره قاینار ،مئیمۇن اۏینار. §
مئیمۇن چۏما_ /1سۏپای 1بیر دؤنه یئر.
مئیمۇن یۏ_ۇردۇ /بال 1یئمی_ ،آرت1_1ن 1آی1ن1ن آ_ز1نا بۇال_ت1رم /_1سۆرمۆ_.
آی 1یۏ_ۇردۇ یئر مئیمۇن اۆزۆنه باخار. §
آی 1یۏ_ۇردۇ یئر مئیمۇنۇن اۆزۆنه چا الر. §
مئیمۇن تۇزا_ا تۇتۇلماز.
مئیمۇنۇ آَت _َا /ف1ر1نا آتم _1الر ،یاورۇسۇنۇ آیا_1ن1ن آلت1نا آلم._1
مئیمۇنۇن بۏ_از1نا سۇ چ1قاندا یاورۇسۇنۇ آیا_1ن1ن آلت1نا آل1ر. §
مئیمۇنۇم آینایا باخارَ ،کندی القاب1ن 1تاقار.
مئیمۇن آینایا باخارَ ،کندی القاب1ن 1تاقار. §
اۇستا مئیمۇن قاپ /1قامچ 1ایسَتَم ز.
ی1لالنم _1مئیمۇن قامچ 1ایسَتَم ز. §
دئییم لر:
حالینه باخماز دا مئیمۇن اۏینات1ر.
قاپ1س1ندا مئیمۇن اۏینۇیۏر.
بۇرادا مئیمۇن مۇ اۏینۇیۏر؟ §
مئیمۇن کیمی گؤزۆ آچ1لد.1
مئیمۇن گؤزۆنۆ آچت.1 §
مئیمۇن کیمی اۏیناتماق.
مئیمۇن کیمی تیتَرَم ک.
مئیمۇن ای_تاهل.1
مئیمۇن سۇراتل.1
مئیمۇنا آَت _َتن َکسدانه چ1قارتمایا َبنَزر.
مئیمۇنا َچ ویرَم ک.
َگ َگ
مئیمۇنال /مئیمۇن الرا چین نه لر آز لَم یه با_الد.1
مئیمۇنۇ اۏیناماق.
^َاَبک کیمی گؤز لری (ف1رف1ر) دؤَنر.
^َاَبک کیمی گؤز لری یئرینَد /یۇواس1ندا اۏینۇیۏر.
تالیملی مئیمۇن کیمی تیتَرَم ک.
تا_آ تۇتۇلمۇ_ مئیمۇنا دؤندۆرَم ک.
َتربییلی مئیمۇن کیمی.
َتربییلی مئیمۇن کیمی اۏینار /تیتَرر.
تۏپا تۇتۇلمۇ_ مئیمۇنا دؤنَم ک.
یۆزسۆز _َاَبک.
اۆزۆمده مئیمۇن مۇ اۏینۇیۏر؟
اؤرَدک
آتاسؤز لری:
بۆلبۆهلل َگَزن گۆله ،اؤرَد کله َگَزن گؤله گئَد ر.
دۆنیایَ 1س ل باسسا اؤرَد _ه بئش 1ز َگلیر.
دۆنیای 1سۇ باسم ،_1اؤرَد _ین اۇمۇرۇندا م1؟
ها اؤرَدک ها َد _یرَم ن ،ایکیسی ده سۇدا یئریر.
قاز َد _یلسین ،اؤرَدک َد _یلسین ،پاچانا قَد ر سۇدا نه َگَزرسین؟
قاز گیتسه ،اؤرَد ک گؤلۆ َبنیمَس ر.
قاز قالخسا اؤرَد ک گؤله صاحیب چ1قار. §
مۆهره اؤرَد ک کیمی جینسینه دۆ_مان.
اۏقۇ اۏ_لۇم ،اۏقۇ یاز ،اۏقۇمازسان سانا َد ر لر بابا اؤرَد ک ،بابا قاز.
اؤ_ۆنمه اؤرَد ک کیمی ،ک1ر1ل1رس1ن بارداق کیمی.
اؤرَد ک گؤلۆنه گؤره یۆَزر.
اؤرَد ک قازا باخاراق چات الر /چاتالم._1
اؤرَدک قاز ،1گؤَز ل نازَ 1س َور.
اؤرَدک اؤرَد کله ،قاز قازال ،کؤر تاوۇق کؤر خۏرۇزال.
اؤرَدک س1رت 1سۇ تۇتماز.
اؤرَد ک یۆزَم نی بیلیر ده دۏ_ار.
^آ_ک1ن اؤرَد ک گؤتۆن گؤتۆن دا الر /گئَد ر /یۆَزر.
باتاجاق اؤرَد ک گؤتۆن گؤتۆن گئَد ر. §
دالماس1ن 1بیلَمَین اؤرَد ک ک1چ1ندان دا الر. §
^آ_ک1ن اؤرَد ک ،با_1ن 1ب1راق1ر دا ک1چ1ندان دا الر. §
^آ_ک1ن اؤرَدک ک1چتان دا الر. §
تۏی اؤرَدک ،با_1یال َد _یل قۇیرۇ_ۇیال دا الر. §
دئییم لر:
قاز یئرینه اؤرَد ک اۏلماق.
اؤرَدک َادٓال.1
اؤرَدک مۇهابَبتی /نٓاَم سی کیمی سٓاَد؛ واه ،واه دئَیر.
اؤرَدک مۇهابَبتی یاپماق.
اؤرَدک ناَم سی واه واه.
اؤرَد ک لر بیله گۆلۆیۏر /گۆ لر.
سۇنا کیمی سۇدان چ1کماز.
ی_ایل اؤرَد ک کیمی گؤَل /سۇیا دالماق.
هؤرۆمَج ک
آتاسؤز لری:
َاَج لی َگلمی_ آدامَ 1د وه اۆستۆنده بؤی /بؤ_ۆ /ی1الن سۏخار.
دئییم لر:
آچل1کتان گؤتۆ هؤرۆمَج ک با_الماق.
هؤرۆمَج ک آ_ 1کیمی.
هؤرۆمَج ک با_الماق.
هؤرۆمَج ک قافال.1
پاپا_ان
دئییم لر:
پاپا_ان کیمی َازَبرَلَم ک.
پاپا_ان کیمی اؤتَم ک.
پاپا_ان َکسیلَم ک.
پ0ره
آتاسؤز لری:
آچ پیره تۇتۇلماز.
بیر بیتلی ،بیر پیَر لیڲی تا_1ر.
بیر پیره اۆچۆن یۏرغان یاق1لماز.
بیت یی_یتته ،پیره ایتته.
چای1ر پیَرسی اۆفَلَم کله اؤلَم ز.
کؤَپکله یاتان پیَر یله قالخار.
مارت ایَچ ری پیره د_1آر.1
پیره تۏقَک ن تۇتۇلۇر.
پیره لر یۏرغانَ 1س یره چ1کم _1الر؛ باخم _1الر کی ،آلتتا بیر غریب یات1یۏرَ ،چ کیپ گیتمی_ لر.
دئییم لر:
آَج له ایله پیره تۇتماق.
َدوه َد ن پیره اۏلماق.
ک1چ1ندا پیره لر اۇچۇیۏر.
کؤر لر تۇتار پیَریی.
پیره کیمی.
پیَر یه ک1ز1پ یۏرغان یاقماق.
پیره اۆچۆن یۏرغان یاقماق. §
پیره اۆچۆن یۏرغان 1آَت _اه آتماق. §
پیره َس کدیرمَم ک.
پیره تۏرباس.1
پیَر نی َد وه یاپماق.
پیَر نی گؤزۆنَد ن وۇرماق.
َد وه یی دیزینَد ن ،پیَر نی گؤزۆنَد ن وۇرماق. §
پیَر نی گؤزۆنَد ن ،چاقال 1دیزینَد ن وۇرماق. §
پیَر نی نالالماق.
پیَر نی نالالمایا چال_1ماق. §
پیَر نی یۆک َادینَم ک.
یۏرغان پیَرسی.
پۏرسۇق
آتاسؤز لری:
اقساق گئییک مین پۏرسۇ_ا تۇتۇلماز.
َجَم _ی یئَمَین پۏرسۇق هارماندان 1راماز.
هارمانا گیَرن پۏرسۇق دیرَگنه دایان1ر.
دیرَگ نه دایانمایان پۏرسۇق هارمانا گیرَم ز. §
پۏرسۇ_ۇ دؤودۆکجه _ای_مان الر.
پۏرسۇ_ۇن حساب1ن 1گؤرَمَین دیرَگ ن سانا یٓار اۏلماز .
ساقسا_ان
بۇ بؤلۆمده باز 1یؤره لریمیزده خالق1ن _االقاباق قۇ_اۇ_ َد دی_ی ساقسا_ان جینسی قۇ_آ عاید
آتاسؤز لری و دئییم لر ده بۇلۇنماقداد1ر.
آتاسؤز لری:
آالقابا_ا سۏرمۇ_ الر_ :نییه دۆمدۆز اۇچمۇیۏرسۇن دا یالپا یاپ1یۏرسۇن؟__ ،دۆنیا هٓالی ،کیمینین
آلت1ندان کیمینین اۆستۆنَد ن ایداره َادیپ گیدییۏرۇقَ _.د می_.
قار یا_ار ،ساقسا_ان آالنا چ1قار.
قاواق دا اۇزۇن آمما اۆستۆنده ساقسا_ان الر اؤَتر.
َککلیک ساقسا_ان 1تاقلیت ائَد رَکنَ ،ک ندی یۆرۆیۆ_اۆنۆ قایَبتمی_.
قۇ_ الر1ن پیسسۆ ساقسا_ان ،آ_اچ الر1ن پیسسۆ قۇ_بۇرنۇ.
ساقسا_ان آوا چ1کم _1دا ت&1.نا یل دۏلمۇ_.
ساقسا_ان دانای 1باباس 1هایر1نا بیتَلَم ز.
قارغا ساقسا_انَ 1تَو کَکلی بیتَلَم ز. §
ساقسا_ان بیله دانان1ن با_1ن 1هللا اۆچۆن بیتَلَم ز. §
ساقسا_ان دانای 1آتاس 1جان 1اۆچۆن می بیت لر؟ §
َل َک
ساقسا_ان دۇرۇر ن اؤکۆزۆ بیت َم ز لر. §
ساقسا_انا پیسلی_ین َدوا َد می_ لر ،گیتمی_ َد نیزین اۏرتاس1نا َاتمی_،
ساقسا_ان1ن آالی 1اۏلماز.
دئییم لر:
آالقاباق (قۇ_اۇ) کیمی باخ1نماق.
آالقاباق اۇچۇرماق.
دام اۆستۆنده ساقسا_ان ،وۇر َبلینه قازمای.1
ساقسا_ان اک1لل.1
سالیانغۏز
دئییم لر:
مۆسلۆمان ماهالَلسینده سالیانغۏز ساتماق.
اؤ_ره دیر لر سانا هاج 1ماهالَلسینده سالیانغۏز ساتماس1ن.1
سۆلۆک کیمی.
سۆلۆک کیمی قان1نَ 1امَم ک.
سۆلۆک کیمی یاپ_1ماق.
سانسار
آتاسؤز لری:
َگجه ،پیشیک سامۇر کیمی گؤرۆنۆر.
قاباهات سامۇر کۆرکۆ اۏلسا کیمسه س1رت1نا آلماز.
کؤَپک قۇیرۇ_ۇنۇ سانسار قۇیرۇ_ۇ دییه س1قارسان آی دۏ_ۇنجایا قَد ر تۇتارس1ن.
سانسار 1اؤلدۆرَتن َاتی َد _یل َد ریسی دیر.
تۆلکۆ اۇیۇر ،سانسار با_ َکَس ر.
دئییم لر:
سامۇر قا_ل.1
سامۇر کۆرکلۆ.
سامۇر ساند1_1م1ز تۆلکۆقۇیرۇ_ۇ چ1کت.1
سانسار کیمی بۏ_ار ،پیشیک کیمی یالتاقالن1ر.
سانسار کیمی قارنَ 1د _یل ،گؤزۆ آچ.
سانسار کیمی سینسی سینسی گئَد ر.
سئرچه
آتاسؤز لری:
بایقۇ_آ سۏرمۇ_ الر_ ،سئرچهیی َس وییۏر مۇسۇن؟_ کیکیر کیکیر گۆلَم یه با_الم._1
بایقۇ_اۇن َاتراف1نا اۆچ سئرچه قۏنار جیک جیک اؤَترمی_ ،اۏ دا یاقا الر بیرینی آفییتله یئرمی_.
بۇ ی1لکی سئرچه ،ب1لد1رکی سئرچهیه جیک جیک اؤ_ره دیر.
بۆلبۆلۆ گؤرَمَین سئرچه سان1ر ،بیللۇرۇ گؤرَمَین س1رچا سان1ر.
چال1یا وۇرمای1نجا چینچیک اۇچماز.
گؤزۆ ک1زان سئرچه ،کئچر قارتال.1
َه رَکسین سئرچهسی َک ندیسینه بۆلبۆل دۆر.
0کی سئرچه دؤوۆ_تۆ ،یاست1کچ1یا تۆی دۆ_تۆ.
0نسان اینسانا /آدام آداما گئَر ک اۏلۇر ،ایکی سئرَچَد ن بؤَر ک اۏلۇر.
0کی سئرَچَد ن بیر بؤَر ک اۏلۇر. §
ک1رک سئرَچَد ن بیر بؤَر ک. §
قاراق_1تا (قار یا_ارسا) ،قارا سئرچه باهار 1بۇلماز.
قارغان1ن _غاق_ َدَم سییله سئرچه تۆیۆنۆ بیله اۏیناتماز.
قار1نجا قاناتالن1نجا سئرچه اۏلدۇم سانم._1
پیشیڲین قاناد 1اۏلساید ،1سئرچه لرین آد 1اۏلمازد.1
َککلی_ین َس کی_اینه باخ1پ دا سئرچه کیمی َک ندی یۆرۆیۆ_اۆنۆ قایَبتمه.
ک1رک سئرَچَد ن بیر قاز ایڲی دیر.
ک1رک سئرَچَد ن بؤَر ک اۏلماز ،قازا باخ قازا؛ دۇل قار1دان قاواس اۏلماز ،ک1زا باخ ک1زا.
قۇزغۇنۇن تا_1یاماد1_1نا سئرچهنین گۆجۆ یتَم ز.
نه دار 1اکریم ،نه سئرَچَد ن _ایکٓایت ائَد ریم.
نه دار1م وار ،نه سئرچه ایله داوام وار. §
سئرچه بیر زارارس1ز قۇ_تۇر ،آمما هینت_ته چیویت اکنه سۏر .نا
سئرچه ده کئچینیر آما بالد1ر1ندان کئچینیر.
سئرچه فیلین قۇال_1نا قۏنمۇ_ دا_ :اج1تت1م م1؟ _َد می_.
سئرچه قۇ_اۇ بۆلبۆل اۏلماز ،گیرسه آلت1ن قَف سه.
سئرچه کۆچۆک بیر قۇ_تۇر آمما گیت زارار1ن 1اکینجیَد ن سۏر.
سئرچه نه دیر ،بۇدۇ ن_ۏال.
َا
سئرچه ،یاورۇسۇنا0_ :نسانۏ_لۇ یئره _یلیرسه ،بیل کی تا_ آل1پ سانا آتاجاقت1رَ ،ه َم ن اۇچ_.
َدمی__ ،یا َالینَد یسهَ _.د یینجهَ_ ،س ن اؤ_ۆدۆ یۇوادان آلم_1س1ن یاورۇمَ _.د می_.
سئرچهده اؤتَم /اؤتَم ک یۏخ ،نارا چۏخ.
سئرَچَد ن قۏرخان دار 1اکَم ز.
سئرچهنین آالی 1اۏلماز.
سئرچهنین آو 1اۏلماز.
سئرچهنین _جیوجیو_ َدَم سینَد ن ،اۇلۇ قۇ_اۇن _هۇ هۇ_ َدَم سی های1رل1د1ر.
سئرچهنین ده قانتار 1اؤزۆنه گؤره دیر.
سئرچهنین گؤنلۆنَد ن _آهینلیک کئچر.
سئرچهنین سۆرۆسۆ مۆ اۏلۇر؟
سئرچهیه چۇبۇق َبره.
سئرچهیه چۇبۇق یاراسَ 1بالد1ر. §
سئرچهیله قۏنۇ_آن1ن َس سی َس مادان َگلیر.
سۏنۇنۇ سایان سئرچهیه دارَ 1س رپَم ز /ساپماز.
تارالدا دار1م یۏخ کی سئرچهیله قاوغام اۏلسۇن.
یاز1ن سئرچهیه کیم اۏلسا یئم وئریر.
دئییم لر:
بیر دالدا دۇرماز سئرچه کیمی پ1رپ1ر ائَد ر.
قاز وۇر ،قازان دۏلدۇر ،سئرچه نه اۏالجاق؟
سئرچه کیمی آرس1ز اۏلماق
سئرچه کیمی بیر دالدا دۇرماز.
سئرچه کیمی دالدان داال قۏنار.
سئرچه کیمی دالدان داال َس کَم ک. §
سئرچه کیمی َس کَم ک
سئرَچَد ن با_قا قۇ_َ ،ز یَرک_َتن با_قا یۏخۇ_ بیلمییۏر.
سئرچهنین َاتی نه ،بۇدۇ َن ؟
سئرچهیی قۇ_تان م 1سایارس1ن؟
آتاسؤز لری:
اؤتَل _ه نین َبیلی_ی بؤ_ۆرتله نین واقتی کئچینَج یه قَد رد1ر.
دئییم لر:
باقار _آهین کیمی آمما س1_1رج1ک.
گؤزۆ آچ1لم _1س1_1رج1ک یاورۇسۇ کیمی باخماق.
س1_1رج1ک سۇیۇنا گؤنَد ردیک ،س1_1رج1ک َگتیردی.
س0نجاپ
دئییم لر:
غاللی /سینجاب کیمی.
غاللی کیمی نئچهمال /1نئچه1پ ،کؤسَتَبک کیمی یاقال_مال.1
سینجاب کیمی دالدان داال آتالماق.
سینجاب کیمی تۆنگۆَم ک /ز1پالماق.
سَ0نک
آتاسؤز لری:
آَج َلجی سیَن ک سۆته دۆ_َار.
اق1لس1ز سیَنک جیَ_ره قۏنار کؤیه گئَد ر ،اک1لل 1سیَن ک یۏ_ۇرت تۏرباس1نا قۏنار _َاهره گئَد ر.
سیَن _ین باهتل1س 1یۏ_ۇرت تۏرباس1نا قۏنارَ_ ،اهره َگلیر ،سیَن _ین تالیهسیزی جیَ_ره §
قۏنار کؤیه گئَد ر.
سیَن _ین اک1لل1س 1کیرازا بیَن ر _َاهره ایَن ر؛ سیَن _ین اک1لس1ز 1جیَ_ره قۏنار ،کؤیه چ §
1قار.
آر1یال قالخان بال با_1نا ،سیَن کله قالخان َل _ با_1نا وار1ر.
آر1یال یاتان بالال ،سیَنکله یاتان َل _له قالخار. §
آت سیدی_ینَد کی سامان چؤپۆنه قۏنان سیَنک؛ __0ته َد نیز ،ای_ته َگمیَ ،بن ده قاپتانَ 1-دریای
1م_ َد می_.
آتسیَن _ی قۏناجا_ 1یئری بیلیر.
بابام اؤ_ۆت وئریرَکن ایَنک گؤزۆنده ک1رک سیَنک ساید1م.
بال اۏالن یئرده سیَن ک ده اۏلۇر.
بال1ن /بال1م اۏلسۇن سیَن ک با_دات_تان َگلیر.
چاناقتا بال1ن اۏلسۇن آنتاقیا_دان سیَنک َگلیر. §
َگ
دامدا َپکَم زیم اۏلسۇن سیَن ک با_دات_تان لیر. §
قۏقمۇ_ َاتین سیَن _ی با_دات_تان َگلیر. §
َپکَم ز کیمی مال1ن اۏلسۇن سیَن _ی قۏچارل_1دان َگلیر. §
َپکَم زین اۏلسۇن سیَن ک با_دات_تان /آنتاقیا_دان َگلیر. §
وارسا بال1ن /مال1ن آنتاقیا_دان َگلیر سیَنک. §
َبیاز قارای ،1سیَن ک یارایَ 1س َور.
بیر دامال بالال سیَن ک تۇتۇلۇر.
بیر ف1چ 1سیرَک َد ن ضیاده ،بیر دامال بالال سیَن ک تۇتۇلۇر.
چیبین َددی بئش 1ز ،ک1ز قالخ َچ ییزین دۆز ،گیتدی باهار َگلدی دۆز.
َفَلکَ ،کَلک سیمۇرغا سیَنک َد_َم ز.
گۆندۆز اۇچامایان سیَنکَ ،گجه قازانا /سۆته دۆ_ ر.
َا
0کی َدوه چارپ1_1ر آرادا /آرا یئرده سیَن ک اؤلۆر.
َ0ون سیَنک سۆَت /سۇیا دۆ_َار.
0ییلیک بیلَمَین قات1ندا سۇ َگتیرنله سۇ قاب 1ک1ران سیَنک بیر دیر.
قاپال 1آ_زا سیَنک گیرَم ز.
قاراسیَن _ین َالینَد ن َبیاز ایَن _ین َچ کتی_ینی َم وٓال بیلیر.
قار 1ه1سم 1آالی با_ الر ،قۏجا ه1سم 1سیَن ک آو الر.
قاینایان یا_ا سیَن ک قۏنماز.
َل َا
_ک __1سیَنک ،بابام َس نی ده و ن دیریر.
قۏقمۇ_ َاته سیَن ک (چۏخ) قۏنار.
کؤَپک سیَن ک تۏپالماقال قارن 1دۏیماز.
قۇدۇل اؤکۆز ،با_قاس1ن1ن سیَن _ینی اۆرکۆتۆر.
قۇرۇ قافایا سیَنک چؤکَم ز.
مارت1ن سا_ 1سۏلۇ َبللی َد _یل دیر :صاباح دۏندۇرۇجۇ سۏ_ۇق یاپارَ ،ا_َا_ی اؤلدۆرۆر؛ اؤ_َلَد ن
سۏنرا هاوا آچار ،سیَن ک َل _اه قۇرت آتار.
اۏرتاق پۏخا سیَن ک بیله قۏنماز.
سیَن ک اؤکۆزۆن بۏینۇزۇنا قۏنمۇ_ دا _ا_1رل1ک م 1وئریرام؟_ َد می_ ،اؤکۆز _َس ن اۏرادا م1ید1ن؟_
َدمی_.
سیَن _ی چاالن ایَن _ی ده چا الر.
سیَن _ین آهما_ 1جیَ_ره قۏنار.
سیَن _ین بال ،1هایالز1نَ /تمَبلین مال 1اۏلماز.
سیَن _ین گؤلَگسی اۏلماز.
سیَن _ین سیدی_ی َد نیزه فایداد1ر.
سیَن ک بالال تۇتۇلۇر.
َگ َک
سیَنک بیر دامال َپکَم زه قۏنار ،بیر ف1چ 1سیر یه لَم ز.
سیَنک َدمیرَدنَ /م رَم رَدن نه آل1ر؟ /نه قۏپار1ر؟
سیَن ک فیل اۏلۇر.
سیَن ک ،قاناد1یال قازایا اۇ_رار.
سیَن ک کۆچۆکتۆر آما میده بۇالند1ر1ر.
سیَن ک آدام اؤلدۆرَم ز ،میده بۇالند1ر1ر. §
سیَن ک حرام َد _یل میده بۇالند1ر1ر. §
سیَن ک پیس /مۇندار َد _یل آما میده بۇالند1ر1ر. §
سیَنک َپکَم زجیڲیَ /پکَم زی یاخشی تان1ر.
سیَنک َپکَم زجیڲی بۇلۇر. §
سیَن ک پیسلی_ی َس َور.
سیَنک تاتل1یا اۆ_اۆ_اۆر.
سیَن ک یاالمایا _َارَبت آرار؛ َپروانه یانمایا آَت _.
سیَن ک یا_آ چؤَکر.
سیَن کلی گؤت فینگیردئَیر.
سیَن کده بالَ ،تمَبلده مال آرانماز.
سیرکه ف1چ1س1ندان چۏخ ،بال دامالس 1سیَن ک تۇتار.
سۇلۇ سیَنک سۇیۇندا گئَد ر.
^آهین سیَن ک آوالماز.
قارتال ،سیَن ک آوالماز. §
قارتال ،سیَن ک اۏلماز. §
ینی پۏخا سیَن ک چۏخ قۏنار.
یۆکۆمۆ سیَن ک گؤتۆرۆر ،نامۇسۇمۇ َد وه گؤتۆَرَم ز.
دئییم لر:
آتسیَن _یَ ،بیگیر گؤتۆنده یا_آر.
آتسیَن _ی کیمی قۇیرۇق آلت1ندا کئچینیر.
آت تا_آ_1ندا اۆَوز /سیَنک َبس لر کیمی َبسَلَم ک.
دۏ_دۇ_ۇنا پی_مان ،گؤزۆنَد کی سیَن _ی قۏومایا قا دیر َد _یل.
َه ر _َایه َه َوس ائَد ن سیَن ک کیمی بالدا قال1ر.
قۇیرۇق سیَن _ی اۏلماق.
سیَن _ین َپکَم زه دۆ_تۆ_ۆ کیمی دۆ_َم ک.
سیَن ک آوالماق.
سیَن ک کیمی چۏخۇ_ماق /اۆ_اۆ_َم ک.
سیَنک کیمی َازَم ک.
سیَن ک کیمی گؤرَم ک.
سیَن ک کیمی اۇچماق.
سیَن ک کیمی بئش 1ز1لدار.
سیَنک بئش 1ز1لت1س.1
سیَنک قَد ر حۆکمۆ یۏخ.
سیَن کسیز یایالدا یایالماق.
سیَن کسیز یاز ائتَم ک /اۏلماز.
سیَنکَد ن یا_ چ1قار1ر /چ1قارماق /چ1کماز.
س0ور0سَ0نک
آتاسؤز لری:
آنالیانا سیوری سیَن ک ساز ،آنالمایانا داوۇل زۇرنا آز.
با_ آ_ر1ی1نجا سیوری سیَن ک داوۇل چا الر /اۏلۇر.
هیندیستان فیلی سیوری سیَن کَد ن قۏرخار /قۏرخاق.
0فتار سۏفراس1ندا سیوری سیَنک ساداس1نا _ازیز هللا!_ َد نیر.
اؤکۆزۆن بۏینۇزۇنا قۏنان سیوری سیَن ک سۏرمۇ__ :سانا آ_1ر َگ لمیرام یا؟_ اؤکۆزَ_ :س ن اۏرادا م1ید
1ن؟_ َد می_.
رۆزغٓار َگلدی ،سیوری سیَنک بئش 1ز.
سیوریسیَن _ه سۏرمۇ_ الر _َم زه اۏ الراق قان آل1ر م1س1ن؟__ .قان َد _یل ،جان بیله آل1ر1م_
َدمی_.
سیوری سیَنک جانس1ز آما بئش 1ز1لت1س 1جان س1قار.
سیوری سیَنک قاوا_1ن آرخاس1نا گیزَلنمی_ َد_ :نه یاپ1یۏرسۇن؟_ دیین لر_ ،قاواق منه یاسالن
1یۏرَ _.د می_.
سیوری سیَنکَد ن تۏقماق قای 1_1چ1کماز.
سیوری سیَنکَد ن یا_ چ1کماز.
دئییم لر:
سیوریسیَن _ی سۆزۆپ َد وه یی هامۇتۇ ایله اۇتماق.
سیوری سیَن ک حاقک1ندان کؤسه َگلدی.
سیوری سیَنک ماندان1ن بۏینۇزۇندان نه آل1ر؟
سیوری سیَنک َنَف ریمیز ،داوۇتپا_آ َس َف ریمیز.
سیوری سیَن ک پادی_آه.1
سیوری سیَنک بئش 1ز1لت1س.1
سۏلۇجان
آتاسؤز لری:
سۏلۇجان_ ،ی1النال اؤلچۆرام_ َدرَکن َبلی بۆزۆلمۆ_.
سۏلۇجانا _ک1یاَم ت قۏپاجاق_ َد می_ لر ،گؤرَم یییم دییه تۏپرا_ا گیرمی_.
دئییم لر:
سۏلۇجان کیمی َبتی َبنزی سۏلماق.
سۆلۆن
دئییم لر:
سۆلۆن کیمی.
سۆلۆن کیمی سۆزۆلَم ک.
یاز1دا سۆلۆن آرارَکن َاوَد کی تاوۇ_ۇ نئچه1رما.
^آه0ن
آتاسؤز لری:
آالجا_1نا _آهین ،وئَرَج _ینه قارغا /قۇزۇ.
آلما مازلۇمۇن ٓاه1ن ،1یۇوادان این دیریر _آهینی.
باق زامانا زامانا قارغا وۇردۇ _آهاناَ ،ا_اق لر آرپادان ب1کت ،1کۆَه یالن خاصَر ت سامانا.
بین قارغایا بیر _آهین.
َاَپَل _ین یاورۇسۇ گؤزۆنه _آهین گؤرۆنۆر.
َه ر یۇمۇرتادان _آهین چ1کماز.
0کی _آهین بیر یئرده یۇوا یاپماز.
قارغا َل _َتن _آهین َاتَتن باهَس دئَیر.
َا
قارغا اۏلۇپ َترسه اینمه_ ،آهین اۏل ته این.
قارغان1ن /سئرچهنین گؤزۆنَد ن /گؤنلۆنَد ن _آهینلیک کئچر.
قارغان1ن یاورۇسۇ _آهین اۏلماز.
قارغایا /قۇزغۇنا یاورۇسۇ _آهین گؤرۆنۆر.
قارغایال قۏنۇ_ پیسلیک یه_ ،آهینله قۏنۇ_ َات یه.
قۇرتدان قۇزۇ دۏ_مازَ ،کرَکَنزَدن _آهین.
^آهین آو1ن 1هارادان اۏلسا آل1ر.
^آهین َد وه آوالماز.
^آهین گؤزۆنۆ َاتده آچم_1؛ قارغا گؤزۆنۆ پۏختا آچم._1
^آهین اۆچۆن تۇزاق قۇرسام باهت1ما قۇزغۇن دۆ_َار.
^آهین قۏجاسا دا َورَم ز آو1ن.1
^آهین کۆچۆک ،آما آو1ن /1پای1نَ 1اله َورَم ز.
^آهین کۆچۆک ،قۏلدا َگَزرَ ،د وه بؤیۆک ،چؤلده َزر.
َگ
َد وه بؤیۆک ،چؤلده َگَزر؛ _آهین کۆچۆک ،قۏلدا َگَزر. §
َد وه بؤیۆک ،اۏت یئر؛ _آهین کۆچۆکَ ،ات یئر. §
^آهین کۆچۆکَ ،ات یئرَ ،د وه بؤیۆک ،اۏت یئر. §
^آهین کۆچۆکتۆر آما قۏجا دۇرنای 1گؤڲَد ن این دیریر.
^آهین گؤڲَد ن دۇرنا این دیریر. §
^آهین کۆچۆکتۆرَ ،ات یئر؛ َد وه بؤیۆکتۆر ،اۏت یئر.
^آهین ساقات /سیَن ک آوالماز.
^آهین یاورۇسۇنۇن /یۇواس1ن1ن یان1ندا آوالنماز.
^آهینه لۏقما عکسیک اۏلماز.
^آهینی گؤڲاۆزۆ دۇردۇراماز.
^آهینله َد وه آوالنماز.
^آهینله َگَزن َات یئر ،قارغایال َگَزن پۏخ یئر.
^آهینه یانا_آن َات یئر ،قارغایا یانا_آن َترس /پۏخ یئر. §
^آهینله قالخان َاته ،قارغایال قالخان پۏخا قۏنار. §
اۇچان _آهین َاسکی یۇواس1نا دؤنَم ز.
یا _آهین با_آ ،یا قۇزغۇن َل _اه.
یالپاالیان یاورۇسۇ گؤزۆنه _آهین گؤرۆنۆر.
دئییم لر:
باقار _آهین کیمی آمما س1_1رج1ک.
گۆَورجین گؤسَت ریپ _آهین اۇچۇرماق.
َه ر قۇ_آ _آهین اۏلما.
^آهین باخ_1ل.1
^آهین کیمی سۆزۆلَم ک.
^آهین کیمی یۆکَس ک لرده دؤنَم ک.
^ایکٓار 1اۏلمۇ_ _آهین کیمی.
تاو^آن
آتاسؤز لری:
آ_1ز آچ1پ قارا قارغا الرا باخماقال ،تاو_آن تۇتۇلماز.
آرابایال تاو_آن آوالنماز.
آوج ،1تاو_آنا_ :بیر کۆرک وئَر ییمَ _.د می__ ،پۏستۇمۇ سۏیما دا سه نین کۆرکۆنَد ن وازَگچدیم_.
با_ل 1آرسالنا تاو_آن الر بیله هۆجۇم ائَد ر.
بال1ک تاوادا ،تاو_آن الر اۏوادا.
چال1ل1کتا تاو_آن آوالنماز.
دا_ دۏ_ۇرا دۏ_ۇرا بیر تاو_آن دۏ_ۇرمۇ_.
دا_ قایل اۏلمۇ_ ،تاو_آن قایل اۏلمام._1
دا_ تاو_آنس1ز اۏلماز.
دا_ تاو_آنس1ز اینسان /قۇل دۆ_مانس1ز اۏلماز. §
دا_داکی تاو_آنا َاوده َتنَج ره هاز1ر الر.
دا_داکی تاو_آن1ن سۇیۇ اۏجا_ا وۇرۇلماز. §
داوۇلال تاو_آن آوالنماز.
اقَم ک تاو_آن ،بیز تاز.1
َال ایله تاو_آن آو1نا گئدیلَم ز.
َالین سؤزۆیله تاو_آن آو1نا گئدیلَم ز. §
َگ
0کی گۆنلۆ_ۆَن /بیر َج لیک تاو_آن َدریسینه قاتالن1ر.
0کی تاو_آن بیرَد ن آوالنماز /تۇتۇلماز /قۏواالنماز.
0کی تاو_آن 1بیرَد ن قۏواالیان هئچبیرینی آوالیاماز. §
َک
0ت بؤ_ۆرۆر ن تاو_آن بیلیر.
0ت اۆرۆر تاو_آن دۇرۇر مۇ؟
0تین اکسا_ 1تاو_آن گؤرۆنجه دیر.
0تین /کؤَپ _ین صاحبی1 /سس 1وارسا تاو_آن1ن دا هللا_ 1وار.
کؤَپ _ین چۏبان 1وارسا تاو_آن1ن دا یارادان_ 1وار. §
قاچان تاو_آن ایری اۏلۇر.
قاوغال 1تاو_آن آوج 1با_1ن1ند1ر.
پیشیک تاو_آن تۇتماز.
کیمینه تاو_آن یارار ،کیمینه قۇرت.
قۏرقاق /قاچان تاو_آن چۏخ یا_آر.
کؤَپ _ین بۇداالس 1زا_ار اۏلۇر تاو_آن قۏوا الر.
قۇرت دۇمانل 1هاوای ،1تاو_آن ی_ایل اۏوایَ 1س َور.
اۏسمانلَ /1بی لر /آ_ا الر /تۆرک تاو_آن 1آرابایال آو الر.
اؤَلَج ک تاو_آن چۏما_ا قار_َ 1گلیر.
اؤلمۆ_ آرسالنا تاو_آن الر بیله هۆجۇم ائَد ر /سالد1ر1ر.
ساقات عاید تاو_آن گؤرۆنجه اۇلۇر.
َس ن دا_ا وار1نجایا قَد ر تاو_آن بای1ر 1آ_آر.
َس رَو تسیز اینسان ،اک1لس1ز تاو_آن.
^آ_ک1ن آوج ،1گئییک دۇرۇرَکن تاو_آنا باخار.
تاو_آن آوالیان یۏلۇندا َبک لر.
تاو_آن دا_ا کۆسمۆ_ ،دا_1ن هاَبری اۏلمام._1
تاو_آن دا_ 1دۏال_1ر ،پۏخۇ بیزه بۇال_1ر.
تاو_آن َدمی_ کیَ_ :بن بۇ تاز1یا تۇتۇلمام ،آما َاترافتاقی هایهایج 1الر1ن گؤزۆ کؤر اۏلسۇن_.
تاو_آن ،اینی_ته َاتیمی ،یۏخۇ_تا گؤتۆمۆ یئر.
تاو_آن نئچهار قۇرتۇلۇر ،آما آ_ک اۏلسۇن آیگ1رج1یا.
تاو_آن کیمینه اۇ_ۇرلۇ ،کیمینه اۇ_ۇرسۇز.
تاو_آن قۏرختۇ_ۇ اۆچۆن نئچهماز ،نئچهت 1_1اۆچۆن قۏرخار.
تاو_آن نه َد نلی یاتارسا اۏ َد نلی ده نئچهار.
تاو_آن نه قَد ر یۆ_رۆک اۏلسا پاهاس 1ایکی اکچه.
تاو_آن نه قَد ر بؤیۆکسه پاهاس 1ایکی اکچه دیر. §
تاو_آن نه کۆچۆک ،قۇالق الر 1نه بؤیۆک.
تاو_آن یاتا_1ندا آو الر الر /آوالن1ر.
تاو_آن یاتت 1_1قَد ر س1چرار.
تاو_آن یاتت 1_1یئری َا_َار یاتار.
تاو_آن یاورۇسۇنا_ :قاردا َگز ،ایزینی َبللی َاتمهَ _.د می_.
تاو_آنا َد می_ لر کی_ ،دا_ سانا کۆستۆ_ ،تاو_آن دا _َبن اۏنا کۆسَم م_ َد می_.
تاو_آنا سؤزۆ کئچن ،اۏنۇن َارَک _ینی دی_ایسینی ده بیلیر.
تاو_آن 1تاز 1تۇتار ،چال1م 1آوج 1آتار.
تاو_آن 1یاتا_1ندا آو الر الر.
تاو_آن1ن چ1ک1_1ندان ،قۇردۇن اینی_اینَد ن (قۏرخمال.)1
تاو_آن1ن َارَک _ینی سؤزۆ کئچن بیلیر.
تاو_آن1ن نئچه1_1نا باخانَ ،اتینَد ن َبَزر /ای_َر نیر.
تاز1ن1ن گؤنلۆ اۏلماسا تاو_آن سامانل1کتا قۇزۇالماز.
تاز1ن1ن ه1ز1ندان تاو_آن سامانل1کتا یاتار.
تاز1ن1ن تۏپالل ،1_1تاو_آن گؤرۆنَج یه قَد رد1ر.
تاز1ن1ن تۏپال اۏلدۇ_ۇ ،تاو_آن1ن قۇال_1نا َد _می_. §
تاز1س1ز آوا چ1قان ،تاو_آنس1زَ ،اوه دؤَنرَ /گلیر.
تاز1یا ،تاو_آن 1تۇتدۇران ایکی طَرف1ن های هۇیۇدۇر.
تۆلکۆنین آد 1چ1کم ،_1تاو_آن دۆنیای 1ی1کم._1
اۇلۇ َبی لرین قا_ن1س 1تاو_آن آو الر.
اۇمماد1_1ن چال1دان تاو_آن چ1قار.
اۇیقۇدان تاو_آن بیله اۏنمام._1
اۆرکۆتمه تاو_آن1؛ آرسالن ائَد رسین.
یا_ال یاو_آن ،سیرَکیله تاو_آن.
یارال 1تاو_آن آوج 1با_1ن1ند1ر.
یارال 1تاو_آن 1قۏوما.
یرلی تاو_آن 1یئرلی تاز 1تۇتار /آل1ر.
یرلی تاو_آن 1یئرلی تاز1یا آوالت1ر الر. §
دئییم لر:
باباس1ن1ن ساقال1نا تاو_آن آسماق.
چال 1دؤوۆیۏر تاو_آن قالخس1ن دییه.
تا_ کیمی اۏل ،تاو_آن کیمی قالخ.
تاو_آن بای1ر 1آ_ت.1
_اه_ َد ر ،آمما تاو_آن یاماجا کئچر. §
تاو_آن بای1ر 1آ_ت1کتان سۏنرا ک1نای 1ک1چ1نا یاقس1ن. §
تاو_آن پۏخۇ /پیسلی_یَ /ترسی کیمی نه قۏخار نه بۇال_1ر.
تاو_آن دا_دا سۇیۇ اۏجاقتا /آَت _ته.
تاو_آن َد ریسینه قاتالنماق.
تاو_آن کیمی َه م اۇیۇرَ ،ه م باخار.
تاو_آن قان 1کیمی.
تاو_آن اۇیقۇسۇ.
تاو_آن یۆَر کلی اۏلما /اۏلماق.
تاو_آنا نئچه ،تاز1یا نازار.
تاو_آنا نئچه ،تاز1یا تۇت (َدَم ک).
تاو_آنا تا_ آتار ،آوالماقت1ر هۆَنر.
تاو_آن 1آرابایال آوالماق.
تاو_آن1ن سۇیۇنۇن سۇیۇ.
تاو_آن1ن تاز1یا مئیدان اۏقۇماس 1کیمی.
تاز1ن1ن تاو_آن قۏواالد 1_1کیمی.
تاوۇق
آتاسؤز لری:
آچ تاوۇق ه1رس1ندان خۏرۇزا بیله سالد1ر1ر.
آچ تاوۇق رۆیاس1ندا دار 1سایار /گؤرۆر.
آچ تاوۇق آرپا ساند 1_1سای1ک الر. §
آچ تاوۇق دۆ_اۆنده بۇ_دای /دار 1آمبار 1گؤرۆر. §
آچ تاوۇق َک ندینی آرپا /بۇ_دای آمبار1ندا گؤرۆر /سان1ر. §
آچ تاوۇق َکندینی تاه1ل بازار1ندا گؤرۆر. §
آچ تاوۇق ی1_1ن دا_1ت1ر.
اق تاوۇ_ۇن ظاهره بازار1نا زیان 1اۏلۇر.
آال تاوۇق آرپا ساچارَ ،کندی آی1ب1نَ 1کندی آچار.
آلچاق تاوۇق َکندینی َف ریک گؤسَت ریر.
هللا قۏم_اۇسۇنا قاز َو رسین ،بیزه ده تاوۇق.
آلت 1آیل1ک خۏرۇز ک1رک ی1لل1ک تاوۇ_ا قۏچ اۏلۇر.
آنا تاوۇ_ا کَ _1د مه ،جیوجیو لرینَد ن اۏلۇرسۇن.
آنان1ن باست 1_1جیوجیو اؤلَم ز.
آر1ک تاوۇقدان تاتس1ز دیریت اۏلۇر.
َا
با_قاس1ن1ن َم مَلَک تینده خۏرۇز اۏلۇپ اؤتَم کدنسه ،ندی َم م تینده تاوۇق اۏلۇپ کۆللۆک _َم ک
َلَک َک
ایڲی دیر.
َالین َاوینَد /کؤیۆنده خۏرۇز اۏلماقدانساَ ،کندی َاوینَد /کؤیۆنده تاوۇق اۏلماق ی_ دیر. §
َک
لین قاپ1س1ندا خۏرۇز اۏلماقدانسا ندی قاپ1ندا تاوۇق اۏل. َا §
باز بازال ،قاز قازالَ ،کل تاوۇق َک ل /تۏپال خۏرۇزال.
َبکَلَم کله تاوۇق گۆدۆلَم ز.
َب _ تاوۇ_ا بیر خۏرۇز یَتر.
ب1لد1ر جۆجۆک ایدی ،بۇ ی1ل َف ریک اۏلدۇ.
بیر تاوۇ_ۇ اکسیله نین ،بیر َد ردی اکسیلیر.
بیر تاوۇ_ۇ گۆَدَم زسین ،بیر ده قاد1ن.1
بیزیم چار1ک سیزین چۏربا اۆچۆنده ،سیزین تاوۇق بیزیم تۏربا اۆچۆنده.
بیزیم تاوۇق بیر یۇمۇرتا یۇمۇرت الر یئدی ماهاهلل دۇیارَ ،الین ک1سرا_ 1کۆَه یالن دۏ_ۇرۇر ،هئچ
َس س چ1کماز.
بۏدۇر /کۆچۆک تاوۇق َه ر گۆنَ /د م پیلیچ.
قۇیرۇقسۇز تاوۇق َه ر گۆن پیلیچ. §
بۏقلۇ تاوۇق یۇمۇرتال_ان اۏلۇر.
بۏقلۇ تاوۇق چۏخ یۇمۇرت الر. §
بۏرچ بینی آ_ت 1م 1تاوۇق یه.
بۇگۆنکۆ تاوۇق یار1نکی قازدان ایڲی دیر.
بۇگۆنکۆ یۇمۇرتا یار1نکی تاوۇقدان ایڲی دیر. §
یار1نکی قازدان بۇگۆنکۆ تاوۇق ی_ دیر. §
یار1نکی تاوۇقدان بۇگۆنکۆ یۇمۇرتا ایڲی دیر. §
بۆلبۆلۆن گؤزۆ گۆلده ،تاوۇ_ۇن گؤزۆ کۆلده.
ج1لک یۇمۇرتادان جۆجۆک چ1کماز.
جیوجیو چ1کت 1_1یۇمۇرتایَ 1ب َ_نَم ز.
چاَر سیزلیک آداما تاوۇق َاتی یه دیریر.
چیل تاوۇ_ۇ گؤَر ن ایچی دۏلۇ یۇمۇرتا سانار.
اۇشاقلۇ قاد1ن ،قارغال 1چ1نار ،جیوجیولی تاوۇق.
چۏخ َگَزن تاوۇق ،آیا_1ندا /غاغاس1ندا پیسلیک َگتیریر.
َد لی دۆ_اۆنَم کدن ،تاوۇق َا_اینَم کدن ب1کماز /اۆ_َانَم ز /وازَگچَم ز.
َد لینین دۆ_اۆنَم سینه ،تاوۇ_ۇن َا_اینَم سینه َد رمان اۏلماز. §
َا
َد لینین دۆ_اۆنَم سینه ،تاوۇ_ۇن _اینَم سینه ،اۇیۇزۇن قا_1نماس1نا َد رمان اۏلماز. §
دۏست دۏست اۆچۆن قۏخمۇ_ /چی_ تاوۇق یئر.
دۆ_مان گئَد ر کینی قال1ر ،تاوۇق گئَد ر تۆَن _ی قال1ر.
َال َالین تاوۇ_ۇنۇ اؤدۆنچ گۆدئَیر.
فاقیر َاوی راحت ،تاوۇق الرا سۇ َور ده یات.
فاَر سیز باخقال ،بیتسیز تاوۇق اۏلماز.
فۇقاران1ن تاوۇ_ۇَ ،ز نگینین آت 1ک1یَم تلی اۏلۇر.
فۇقارایا سۏرمۇ_ الر_ :تاوۇ_ۇن َنَر سینی َس َورسین؟_ _َد ریسییله گئریسینیَ _.د می_.
َگَلَج ک َدوه َدن َگَلن تاوۇق ی_ دیر.
َگلین وار ک1زدان یاخشی ،تاوۇق وار قازدان یاخشی.
َگَزن تاوۇق ،آیا_1ندا پیس /پۏخ َگتیریر.
گۆدۆک تاوۇق َکندینی پیلیچ سانار.
هانج 1تاوۇ_ۇ (کیمی) یۏلجۇ آرت1_1ندان کئچینیر.
هات1ر اۆچۆن چی_ تاوۇق بیله یئنیر.
َه ر غۇرقا یاتان جیوجیو چ1قارماز.
َه ر گۆن تاوۇق یا_آماقدانسا ،بیر گۆن خۏرۇز یا_آماق ی_ دیر.
ک1رک گۆن تاوۇق اۏلماقدانسا بیر گۆن خۏرۇز اۏلماق ی_ دیر. §
^َاهیرده تاوۇق اۏلۇپ گ1داقالماقدانسا ،کؤیده خۏرۇز اۏلۇپ اؤتَم ک ی_ دیر. §
َه ر یۇمۇرتادان جیوجیو چ1کماز.
هۏجا0 /مام یئر تاوۇ_ۇ ،مَۆززین َچ َکر سۏ_ۇ_ۇ.
خۏرۇز نه قَد ر اؤَترسه اؤتسۆن ،جیوجیو تاوۇ_ۇن د1کد1ک1نا باخار.
خۏرۇزسۇز تاوۇق ،چۏبانس1ز سۆرۆیه َبنَزر.
خۏرۇزسۇز تاوۇق یا_آماز.
0کی تاوۇ_ۇن یئمی تۆَکنَم ز.
_0با_آ دۆ_اۆنجه قاراتاوۇق دؤرت یۇمۇرت الر.
قاد1نال تاوۇق با_النماز.
قاد1ن الر1ن ای_ای تاوۇق الر1ن َا_اینَم سینه َبنَزر.
قارت تاوۇقدان یا_ل 1چۏربا اۏلۇر.
قاز یۆرۆیۆ_اۆ یۆرۆین تاوۇق ،بۏینۇنۇ ک1رار.
قاز1ن یۇمۇرتاس1ن 1تاوۇق یۇمۇرتالیاماز.
َکندی یۇمۇرتامَ 1الین تاوۇ_ۇندان داها چۏخ َس َوریم.
ک1رک قاد1ن1ن اکل ،1بیر تاوۇ_ۇن با_1نداد1ر.
قۏجا قار1ن سۏ_ۇ_ۇَ ،تَپر تاند1را تاوۇ_ۇ.
قۏم_اۇ تاوۇ_ۇ قۏم_اۇیا قاز گؤرۆنۆر.
قۏم_اۇ تاوۇ_ۇ قۏم_اۇیا قاز گؤرۆنۆرَ ،گلینی /قار1س 1دا ک1ز. §
َالین تاوۇ_ۇ َاله قاز ،ف1ند 1_1قۏز گؤرۆنۆر. §
قۏیۇنال تاوۇ_ۇن _ای_کینی ،آوراتال سۏمۇنۇن پی_کینی.
قۏیۇنۇن َاتلیسی تاوۇ_ۇن گؤتلۆسۆ.
کؤر تاوۇ_ا َه ر _َای بۇ_داید1ر.
قۇرک تاوۇ_ۇن َاتی یئنَم ز.
قۇرقۇن جۆجۆ_ۆ گۆزۆن سای1ل1ر.
قۇ_چۇیال اۇ_را_ما ،تاوۇ_ۇندان ،قاز1ندان اۏلۇرسۇن؛ چالگ1ج1یال اۇ_را_ما ،اۏ_لۇندان ،ک1ز1ندان
اۏلۇرسۇن.
قۇزۇنۇن َد ریسی ،تاوۇ_ۇن گئریسی.
کۆَم سی یاق1ن اۏالن َاوَدن تاوۇق آلما.
مارت مارتالد 1تاوۇق یۇمۇرتالد.1
اۏرتاقل1ک تاوۇقدان یالن1ز یۇمۇرتا یاه_ای دیر.
اؤلۆیۆ گۆنۆنده ،تاوۇ_ۇ پینینده.
َس میز تاوۇق یۇمۇرتالماز.
َس نی بۇرادا بیلَم ز لر ،با_قا یئرده تاوۇق دییه کۆَم سه قۏیماز الر.
تاوۇ_ۇم گؤَز ل اۏلسۇن دا یۇمۇرتالمازسا یۇمۇرتالماس1ن.
تاوۇ_ۇن گؤڲَچ ک اۏلسۇن دا دۏ_ۇرمازسا دۏ_ۇرماس1ن. §
تاوۇ_ۇن گؤَز ل اۏلسۇن دا وارس1ن یۇمۇرتالماس1ن. §
تاوۇ_ۇم یۇمۇرتالدَ 1دمه ،کۆَم سه ه1رس1ز دادان1ر.
تاوۇ_ۇن دؤ_اۆ /گؤزۆ ،بال1_1ن با_.1
تاوۇ_ۇن گ1د 1گ1د1س 1بیر آوۇچ َدَن /دانه اۆچۆن دیر.
تاوۇ_ۇن قاناد1ندان تۇتمای1نجا جییاقالماز.
تاوۇ_ۇن َذکٓات /1ساداقاس 1بیر یۇمۇرتاد1ر.
تاوۇق آدا ،قاز َکس؛ اۏیاالما َتز َکس.
تاوۇق آ_ز1ندان /بۇرنۇندان یۇمۇرت الر.
تاوۇق اک_آمدان تۆَنر.
تاوۇق بیله سۇ ایَچ رَک ن گؤ_ه باخار.
تاوۇق بیر یۇمۇرتا یاپم_ ،_1پادی_آهتان َز نگین اۏلدۇم_ َد می_.
تاوۇق بۇدۇ دیکی_ تۇتماز.
تاوۇق بۇ_دای داَنسینه ،قار 1اۆزۆم داَنسینه َگلیر.
تاوۇق چا_1رمای1نجا جیوجیو َگلَم ز.
تاوۇق َا_اه َا_اه گؤزۆنۆ چ1قار1ر.
تاوۇق َا_َار بؤجۆ_ۆ ،اؤ_ره دیر جۆجۆ_ۆ.
تاوۇق َا_ایندی_ینیَ ،د لی دۆ_اۆندۆ_ۆنۆ یاپار.
تاوۇق َگَلن یئرَدن یۇمۇرتا َاسیرَگنَم ز.
تاوۇق کیمی اک_آم اۏلۇنجا گؤز لری قاپان1یۏر.
تاوۇق گئَد رسه پۏخۇ دا (بیرلیکَت ) گئَد ر .
تاوۇق گؤتۆ تؤوَب /یئمین تۇتماز.
تاوۇق َه ر زامان چیفت سار1ل 1یۇمۇرتا دۏ_ۇرماز.
تاوۇق قاز کیمی یۇمۇرتالماق ایسَت رسه گؤتۆ ی1رت1ل1ر.
قازال یار_1آن تاوۇ_ۇن گؤتۆ ی1رت1ل1ر. §
تاوۇق قازا باخم _1دا ک1چ1ن 1ی1رتم._1 §
تاوۇق مۇ یۇمۇرتادان ،یۇمۇرتا م 1تاوۇقتان؟
تاوۇق نصیبینی َا_اه َا_اه بۇلۇر.
تاوۇق َر نچَپرین سا_1م1د1ر.
تاوۇق سا_1لماز ،سؤ_ۆت یاق1لماز ،گۆَو یه گۆَونیلَم ز.
تاوۇق َس سی 1راقدان َفنا /قابا َگلیر.
تاوۇق سۇ ایچدیکچه ،هللا_ا _اۆکَردئَیر.
تاوۇق وار قازدان گؤَز لَ ،گلین وار ک1زدان گؤَز ل.
تاوۇق یۇمۇرتاس1نا گؤره گ1داق الر.
تاوۇق یۇمۇرت الر ،خۏرۇز اؤوۆنۆر.
تاوۇق یۇمۇرت الر ،خۏرۇز زۏرا دۆ_َار.
تاوۇقَکن تاوۇق ،بیر سۇ ایَچ ر ،بیر گؤ_ه باخار.
تۆلکۆنین یۆز ماسال 1وارم_1؛ دۏقسان دۏقۇزۇ تاوۇق اۆستۆنه.
تۆلکۆیه _تاوۇق گۆَد ر میسین؟_ دییه سۏرۇلماز.
تۆلکۆیه تاوۇق چۏبانلَ 1_1تکلیف َاتمی_ لر ،آ_الم_ :_1نیچین آ_ الرس1ن؟ _َدمی_ لر_ ، §
0نانماد1_1م اۆچۆنَ _.دمی_.
تۆلکۆی_ :تاوۇق گۆَدر میسین؟_ َد می_ لر_ ،گۆَلَج _یمی َگتیرییۏرسۇنۇز_ /_.نه َد دینیز ده §
یاپماد1مَ _.د می_.
تۆلکۆی_ :تاوۇق گۆتَ _.د می_ لر ده_ ،ایا_1م یال1نایاقَ _.د می_. §
ی َگ تیرییۏرسۇنۇز_.تۆلکۆی_ :تاوۇق َکباب 1یئر میسین؟_ َد می_ لر_ ،ادام1ن گۆَلَج _ین §
َدمی_.
تۆلکۆیه تاوۇق ،قۇردا قۏیۇن 1سمارالما_ا َبنَزر.
َویَس ل قارانی_َدن یۇمۇرتایَ 1اسیرَگ ین ،سانسار قارانییه تاوۇ_ۇنۇ قاپت1ر1ر.
یابان1ن قاز1ندان ،کؤیۆن تاوۇ_ۇ ایڲی دیر.
یا_مۇر یا_1نجا /یا_مۇرلۇ هاوادا تاوۇق الرا سۇ وئَر ن چۏخ اۏلۇر.
یا_مۇرلۇ گۆن تاوۇق سۇ ایچَم ز. §
یا_مۇرلۇ گۆن تاوۇق سۇیۇ َنیَلسین؟ §
یا_مۇرلۇ هاوادا تاوۇ_ا سۇ وئریلَم ز. §
َا َک
یاز1دا سۆلۆن آرار ن وَد کی تاوۇ_ۇ نئچه1رما.
یۏقسۇل ،تاوۇق یئرسه ،یا َکندی خاصتاالن1ر ،یا تاوۇق.
یۇمۇرتا تاوۇقدان اک1لل 1چ1کم /_1چ1کماز.
یۇمۇرتاس 1اۏالن تاوۇق گ1کک 1الر.
یۇمۇرتایَ 1س َون تاوۇق الر1ن پارت1س1نا قاتالنمال.1
یۇمۇرتالد1کتان سۏنرا قارغا دا َبنیم تاوۇ_ۇم.
یۇمۇرتالیان تاوۇق با_1رغان /با_1رتالق /چ1_1رتقان اۏلۇر.
یۇمۇرتالیان تاوۇق َگَو زه اۏلۇر.
یۇمۇرتالیان تاوۇق َکسیلَم ز.
َز نگینین تاوۇ_ۇ چیفت /چیفت سار1ل 1یۇمۇرت الر.
دئییم لر:
آلت1ن یۇمۇرتالیان تاوۇ_ۇ َکسَم ک.
آلت1ن یۇمۇرتالیان تاوۇق.
با_َ 1کسیک تاوۇق کیمی هۏپالماق /دۏالنماق..
با_ل 1تاوۇ_ۇ بۇالماز.
با_1نا وۇرۇلمۇ_ تاوۇق کیمی.
بۏق یئمی_ تاوۇق کیمی.
جۆجۆکلۆ تاوۇق کیمی.
چیل یاورۇسۇ کیمی دا_1لماق.
َد لی تاوۇق کیمی َگزینَم ک.
َانی_ینَد ن جۆجۆ_ۆنه َه رَکسی تان1ماق.
َاوده خۏرۇز ،سۏخاقتا تاوۇق اۏلما /اۏلماق.
فۏل یۏخ یۇمۇرتا یۏخ ،چؤک تاوۇ_ۇم چؤک.
فۇقاران1ن تاوۇ_ۇَ ،تک َتک یۇمۇرت الر.
َگرَد _ه کیم گیردییسه تاوۇ_ۇ اۏ یسین.
هیندۇ تاوۇ_ۇ کیمی قابارماق /قابار1ر.
خۏرۇز َاوَلندی تاوۇق َتلَلندی.
قاز َگَلَج کَ /گَلن یئرَدن ،تاوۇق سیر نَم ز.
َگ َا
قاز کیمی اۇچۇپ ،تاوۇق کیمی یئره دۆ_َم ک.
کیمسه نین تاوۇ_ۇنا کَ _1دَمَم ک.
قۇرک یاتان تاوۇق کیمی اۏلماق.
پی_می_ تاوۇ_ۇن با_1نا َگلَم ک.
َس رَس م تاوۇق کیمی.
^آ_ک1ن تاوۇ_ا دؤنَم ک.
تاوۇ_ۇن رۆیاس 1م1س1را قالد.1
تاوۇ_ۇن یئم تۏپالد 1_1کیمی.
تاوۇق بیله بۏ_ازالیاماز.
تاوۇق بۏ_از الر کیمی.
تاوۇق کیمی بۏ_ازالماقَ /کسَم ک.
تاوۇق کیمی یۏلماق.
تاوۇق الر /تاوۇق دی_ چ1قار1نجا.
تۇز یئمی_ تاوۇق کیمی دۆ_اۆنَم ک.
اۇفاق آت جیوجیو لر یسین.
َگ َل
اۇزۇن س1ر1ک کیمی ،اک_ای قۏرۇق کیمی ،ماهال ده َز ر بۇلۇنمۇ_ تاوۇق کیمی.
وارنا تاوۇ_ۇ کیمی بۆزۆلَم ک.
وارنا تاوۇ_ۇ کیمی قَف سَت ن باخماق.
تاوۇس قۇاۇ
آتاسؤز لری:
تاوۇس َس یَرتَم لی آمما آ_ز1ن 1آچت1رمامال.1
تاوۇسۇ تۆیۆ اۆچۆن َکَس ر لر.
دئییم لر:
تاوۇس قۇیرۇ_ۇ چ1قارماق.
تاوۇس قۇیرۇ_ۇ قۏیۇَوردی.
تازؽ
آتاسؤز لری:
آجار تاز 1چۇللۇ دا َبللی اۏلۇر ،چۇلسۇز دا.
آالن راز ،1ساتان راز ،1آرادا نه ییتیردی ،قۇیرۇقلۇ تاز1؟
آالن راز ،1ساتان راز ،1اۏرتادا نه َگَزر چۇللۇ تاز1؟ §
آت1ن آهما_ 1راهوان ،اینسان1ن آهما_َ 1پهلیوان ،ایتین آهما_ 1تاز 1اۏلۇر.
آو آالن تاز 1بۇرنۇندان َبللی دیر.
آز ییین تاز ،1چۏخ ییین قۇزۇ اۏلۇر.
َبسیلی تاز 1تۆیۆنَد ن َبللی دیر.
بۏینۇ چ1نگ1راقل 1تاز1یال آوا گئدیلَم ز.
اقَم ک تاو_آن ،بیز تاز.1
َارَکن قالخان تاز1یا چۇل دایانماز.
َه ر ای_آَر ته قۏ_آن تاز1ن1ن قۏلۇ چابۇق یۏرۇلۇر.
0سَت کسیز آوا گیَد ن تاز1دان های1ر َگلَم ز.
0تی ک1رکمایال تاز 1اۏلماز ،اۏرمانَ 1کسَم یله یاز 1اۏلماز.
0تین آهما_ 1تاز1د1ر ،اینسان1ن آهما_ 1آوج1د1ر.
0تین اکل 1عکسی_ی تاز ،1اینسان1ن اکل 1عکسی_ی آوج 1اۏلۇر. §
اۏوان1ن تاز1س ،1دا_1ن جئیالن1ن 1آالماز /تۇتاماز.
تاو_آن َدمی_ کیَ_ :بن بۇ تاز1یا تۇتۇلمام ،آما َاترافتاقی های هایج 1الر1ن گؤزۆ کؤر اۏلسۇن_.
تاو_آن 1تاز 1تۇتار ،چال1م 1آوج 1آتار.
تاز 1بؤیۆر ،چۇلۇ بؤیۆَم ز /کۆچۆلۆر.
تاز 1چۇلالند1کچا اۆ_اۆر.
تازَ 1اسکی ،آما چۇلۇ َد _ی_می_.
تاز1دان هیزدیک اۏلماسا ،تۆلکۆ باجادا یاورۇالماز.
تاز1ن1ن بؤیۆدۆ_ۆنۆ تۆلکۆ َس وَم ز.
تاز1ن1ن گؤنلۆ اۏلماسا تاو_آن سامانل1کتا قۇزۇالماز.
تاز1ن1ن ه1ز1ندان تاو_آن سامانل1کتا یاتار.
تاز1ن1ن تۏپالل ،1_1تاو_آن گؤرۆنَج یه قَد رد1ر.
تاز1ن1ن تۏپال اۏلدۇ_ۇ ،تاو_آن1ن قۇال_1نا َد _می_. §
تاز1ن1ن یۆرۆ_ۆنۆ تۆلکۆ َس وَم ز.
تاز1س1ز آوا گیَد ن /چ1قان ،تاو_آنس1ز َاوه دؤَنر.
تاز1یا تاو_آن 1تۇتدۇران ایکی طَرف1ن های هۇیۇدۇر.
تاز1ی 1چۇلالد1کچا اۆ_اۆر.
تاز1ی 1چۇللۇ دا بیلیر لر ،چۇلسۇز دا.
تاز1ی 1چۇلۇندان بیلَم ز لر. §
َگ
تۆلکۆنین آو 1لینجه تاز1ن1ن س1چا_ 1لیر. َگ
یه دیر تاز1ی ،1گؤرسۆن یاز1ی.1
یرلی تاو_آن ،1یئرلی تاز 1آل1ر /تۇتار.
یرلی تاو_آن 1یئرلی تاز1یا آوالت1ر الر. §
یۆ_رۆک تاز1ی 1تۆلکۆ َس وَم ز.
دئییم لر:
آوج 1تاز1س 1کیمی بۇرنۇندان قۏخۇ آلماق.
آوج 1تاز1س 1کیمی سا_ا سۏال قۏ_اۇ_تۇرماق.
آودان َگلمی_ تاز 1کیمی َکییفَلنَم ک..
آودان َگلمی_ تاز 1کیمی سۏلۇ_ۇن سۏلۇ_ۇنا یتی_مییۏر.
چۇل تۇتماز تاز.1
چۇلسۇز تاز.1
چۇلسۇز تاز1ن1ن بیری.
قۇسقۇنۇ قۇال_ 1دۆ_مۆ_ تاز1یا دؤنمۆ_ /دؤنَم ک.
تاو_آنا نئچه ،تاز1یا تۇت (َدَم ک).
تاو_آنا نئچه ،تاز1یا نازار. §
تاز1یا نئچه ،تاو_آنا تۇت. §
تاو_آن1ن تاز1یا مئیدان اۏقۇماس 1کیمی.
تاز 1کیمی نئچهماق.
تاز 1کیمی یاتار ،قۇزۇ کیمی قالخار.
تاز 1کیمی یه لر َگَزر.
تاز 1اۏ تاز 1آما چۇلۇنۇ َد _ی_دیرمی_.
تاز1یا دؤنَم ک.
تاز1ن1ن تاو_آن قۏواالد 1_1کیمی.
یا_مۇر یا_د1کتان سۏنرا تاز1یا چۇل َچ کَم ک.
زای1فالم _1تاز1یا دؤنَم ک.
ت0لک0
آتاسؤز لری:
َا
آَج می تۆلکۆ قاپانا َتز دۆ_ ر.
آچل1ک تۆلکۆڲی آرسالن یاپار.
آنان1ن ایلکی اۏالجا_1نا دا_ الردا تۆلکۆ اۏلماق ی_ دیر.
آنام1ن ایلکی اۏلمادان ،دا_ الرا تۆلکۆ اۏالید1م. §
آرسالن اۏل دا تۆلکۆ لر َپ _اینده دۏال_س1ن.
آرسالن پای1ن 1تۆلکۆیه قاپت1رماز.
آرسالن یاتا_1ندا تۆلکۆ قۇیرۇق سال الر.
آرسالن یان1ندا تۆلکۆ ناس1ل /نیجه قۇیرۇق سال الر؟ §
آرسالن یاتا_1ندا تۆلکۆ یات1نجا قۇیرۇق سال الر. §
آرسالن1ن آد 1چ1کم _1بۇردا تۆلکۆ وار کی با_ قۏپار1ر.
آرسالن1ن اؤلۆسۆ بیله تۆلکۆنین دیریسینی قۏرخۇ دۇر.
آرسالن1ن اؤلۆسۆنَد ن ،تۆلکۆنین َد ریسی ی_ دیر.
آرسالن1ن یاپاماد1_1ن 1چۏ_ۇ َک ز تۆلکۆ یۏلۇنا قۏر.
آرسالن الر قازان1ر تۆلکۆ لر یئر.
آی 1بۇیۇرمۇ_ تۆلکۆیه ،تۆلکۆ ده قۇیرۇ_ۇنا.
آییار تۆلکۆ َه پ بیر /ک1چ آیا_1ندان تۇتۇلۇر.
َبنی تۆلکۆ یییَج _ینه آرسالن یسین.
بیر تۆلکۆنین َدریسی ایکی َد فا سۏیۇلماز.
بئله تۆلکۆنین بئله قۇیرۇ_ۇ اۏلۇر.
َدره 1سس1زال_1نجا تۆلکۆ َبی َکسیلیر.
غامماز اۏلماسا تۆلکۆ بازاردا َگَزر.
اؽسالنان تۆلکۆ یا_مۇردان قۏرخماز.
0تین ه1زل1س1ن 1تۆلکۆ َس وَم ز.
0یی تۆلکۆ پۏستۇندان َبللی اۏلۇر.
َککلی_ی سۆرَم یینجه ،تۆلکۆڲی گؤزَلَم یینجه آوالنماز.
قۏجام _1تۆلکۆ آو1ندان قۏرخماز.
قۏجام _1تۆلکۆ فاقا دۆ_َم ز /باسماز.
قۏجام _1تۆلکۆ فاقدان قۏرخماز. §
قۏجام _1تۆلکۆ تۇزا_ا دۆ_َم ز. §
قۇردۇن آد 1وار ،تۆلکۆ با_ َکَس ر.
قۇردۇن آد 1یامان چ1کم ،_1تۆلکۆ وارد1ر با_ َکَس ر. §
قۇرناز تۆلکۆ آرخا آیا_1ندان تۇتۇلۇر.
قۇرت آو1ن 1تۆلکۆیه آلد1رماز.
قۇرت کئچینیر ،تۆلکۆلیک ائَد ر.
قۇرت ایله اۏرتاق اۏالن تۆلکۆنین حیسَس سی یا ت1رناقت1ر ،یا با_1رساق.
قۇرت ،قۇرت ماسال ،1تۆلکۆ ده تۆلکۆ ماسال 1اۏقۇر.
ماه_َار تۆلکۆسی کیمی مئیداندا قالماق.
نه دا_دا با_1م وار ،نه تۆلکۆیله قاوغام وار.
پیننی_ین آناهتار 1تۆلکۆیه وئریلَم ز.
سا_ تۆلکۆ ،اؤلمۆ_ آرسالندان ایڲی دیر.
ساق تۆلکۆ بۇرنۇندان تۇتۇلۇر.
سامۇر ساند1_1م1ز ،تۆلکۆقۇیرۇ_ۇ چ1کت.1
َس ن تۆلکۆیَس ن َبن ده قۇیرۇ_ۇنۇم.
سینمه تۆلکۆ گؤلَگسینه ،قۏ یسین آرسالن َس نی.
تارالن1ن گؤَچ _ی ،ایکیندینین س1جا_ 1اۏلماسا تۆلکۆ ده َر نچَپرلیک ائَد ر.
تاز1ن1ن بؤیۆدۆ_ۆنۆ تۆلکۆ َس وَم ز.
تاز1ن1ن یۆرۆ_ۆنۆ تۆلکۆ َس وَم ز.
تۆلکۆ آرخاس1نا باخا باخا نئچهار.
تۆلکۆ آرسالن1ن آرت 1_1ایله دۏیار.
تۆلکۆ آَت _َتن ناس1ل آتالناجا_1ن 1بیلیر.
تۆلکۆ با_ الر ،چاقال چؤَزر.
تۆلکۆ بۏجاالی1نجا ک1چ1نا چؤپ سۏخارم._1
تۆلکۆ َد می_ کیَ_ :بنَ ،بنیم اۆچۆن َدَم م آمما ،اۆزۆمسۆز با_1ن کۆتۆ_ۆ قۇرۇسۇنَ /د می اۏلماز_.
تۆلکۆَ_ :بنَ ،بن اۆچۆن سؤیَلَم م ،آما با_ َد دی_ین اۆزۆمسۆز یاق_1ماز_ َد می_. §
تۆلکۆَ_ :بنیم اۆچۆن َدَم م آما اۆزۆمسۆز با_1ن دیبی قۇرۇسۇن ،با_ الر اۆزۆمسۆز یاق_1م §
1یۏرَ _.د می_.
تۆلکۆ َدرمی_ کی0_ ،کیندینین س1جا_ 1ایله تارالن1ن کؤ_َاسی اۏلماسا َبن ده َر نچَپر
اۏالبیلیردیم_.
تۆلکۆ کیمی قۇرناز ،قاپلۇمبا_ا کیمی _آهباز اۏلما.
تۆلکۆ گیَرَج ک َد لیک بۇالماز ،قۇیرۇ_ۇنا بیر ده چال 1با_ الر.
تۆلکۆ گؤلَگسینده آرسالن گیزَلنَم ز.
آرسالن گؤلَگسینده تۆلکۆ َگَزر. §
تۆلکۆ ایکی َد فا تۇزا_ا دۆ_َم ز.
تۆلکۆ اینینده آرسالن یاتماز.
تۆلکۆ اینینه س_1مام ،_1قۇیرۇ_ۇنا قاباق با_الم._1
تۆلکۆ اینینه اۆرسه اۇیۇز اۏلۇر.
تۆلکۆ ،قۇیرۇ_ۇ ایله آَت _ ب1راق1ر.
تۆلکۆ_ :کۆَم سین آ_ز1ن 1دا_دان طَرفا یاپس1ن الر _.دئَیر.
تۆلکۆ نه قَد ر َچ ویکسه بیر گۆن بۏ_ازَ 1اله وئریر.
تۆلکۆ نه قَد ر نئچهسا یئنه یاتاجا_ 1یئره وار1ر.
تۆلکۆ نه قَد ر یاتسا یئنه واراجا_ 1یئره وار1ر.
تۆلکۆ نه قَد ر یاتارسا کی اۏل قَد ر یه لر.
تۆلکۆ اؤز اینینه گیرسه قۇدۇز /اۇیۇز اۏلۇر.
تۆلکۆ بازارا چ1کماز.
تۆلکۆ پیلیچ لری تا_1یانا_َ ،لین ک1ر1لس1ن_ َدمی_.
تۆلکۆ پیلیچ لری تا_ل1یانا_ :یاراببیم غازاب1ن 1آرت1رَ _.د رمی_. §
تۆلکۆ پۏستۇنۇ َد _ی_ دیریر ،هۇیۇنۇ آسال.
تۆلکۆ رۆیاس1ندا تاوۇق الر 1سایارم._1
تۆلکۆَ_ :س َه ر اۇیقۇسۇیال ایکیندی گۆَن _ای اۏلماسا َبن ده اکینجیلیک یاپار1مَ _.د می_.
تۆلکۆ تۆلکۆلی_ینی بیل دیرینَج یه قَد ر ،پۏست َالَد ن گئَد ر.
تۆلکۆ َم رام1ن 1آنالت1نجایا قَد ر پۏست َالَد ن گئَد ر. §
تۆلکۆ تۆلکۆلی_ینی آنالت1نجایا قَد رَ ،دریسینی بۏ_از1ندان چ1قارت1ر الر. §
تۆلکۆ تۆلکۆیه بۇیۇرۇر ،تۆلکۆ ده قۇیرۇ_ۇنا.
تۆلکۆ اۇیۇر ،سانسار با_ َکَس ر.
تۆلکۆ اۇزانامادَ /1_1اری_َاَم دی_ی /یتی_َاَم دی_ی اۆزۆمه_ ،گؤڲ_َ_ /ه َو نگیم اۏلسۇن_ َد می_.
تۆلکۆنین َالی اۆزۆمه َد_َم یینَج _َ :ک_ای ،یئنَم زَ _.د رمی_. §
تۆلکۆ َاری_َاَم دی_ی /یتی_َاَم دی_ی اۆزۆمه _قۏرۇق_ َدرمی_. §
تۆلکۆ وارد1ر با_ َکَس ر ،قۇردۇن آد 1یاماند1ر.
تۆلکۆ یا_ 1چۏخ بۇلۇرسا دیبینه سۆَرر.
تۆلکۆ یاتا_1ن 1بیلیر.
تۆلکۆ ،یئدی قۇردۇ آلدات1ر.
تۆلکۆ یاورۇسۇ آرسالن اۏلماز.
تۆلکۆ_ ،یاز َگلینجه بیر چارداق یاپای1م_ َدرمی_؛ یاز َگ لدی_ینده _دام دا س&مه ،چارداق تا
س&َم _ َدرمی_.
تۆلکۆَد ن سۆت ایسَت می_ لر_ ،اۆزۆمه باخ دا سۆت اۇم_ َد می_.
تۆلکۆ لر کۆرکچۆ دۆککٓان1ندا بۇلۇ_اۇر.
تۆلکۆنین آد 1چ1کم ،_1تاو_آن دۆنیای 1ی1کم._1
تۆلکۆنین آوَ 1گلینجه ،تاز1ن1ن س1چا_َ 1گلیر.
تۆلکۆنین با_الد 1_1آرسالن 1فاره چؤَزر.
تۆلکۆنین َچ کتی_ی پۏستۇ َبالس1د1ر.
تۆلکۆنین دؤنۆپ َگَلَج _ی یئر کۆرکچۆ دۆککٓان1د1ر.
تۆلکۆ لر کۆرکچۆ دۆککٓان1ندا بۇلۇ_اۇر /دۏال_1ر. §
تۆلکۆنین َف رمانَ 1گلینَج /اۏقۇنۇنجا َدریسی دابا_ا گئَد ر.
تۆلکۆنین گیزَلندی_ی ایکی یئر وارد1ر؛ بیری ساهته ،دیَ_ری َگرَچ ک دیر.
تۆلکۆنین ایڲیسی اۏلماز ،ایتین دای1س 1اۏلماز.
تۆلکۆنین قۇال_ 1آوجَ 1س سینده دیر.
تۆلکۆنین قۇرناز 1آندا /س1ن1ردا َگَزر.
تۆلکۆنین قۇرنازل 1_1ایکی گۆن سۆَرر.
تۆلکۆنین قۇیرۇ_ۇنۇ اکل1نا َگتیرمه.
تۆلکۆنین مئیداندا نه ای_ای وار کی َدریسینه ک1یَم ت قۏیسۇن الر.
تۆلکۆنین بازاردا ای_ای َن ؟
تۆلکۆنین یۆز ماسال 1وارم ،_1دۏقسان دۏقۇزۇ تاوۇق اۆستۆنه.
تۆلکۆنین اۏتۇز ایکی فاسل 1وارد1ر ،جۆمَلسی تاوۇق اۆستۆنه. §
تۆلکۆنین اۆزۆنه باخ دا سۆتۆنۆ ائله سا_.
تۆلکۆیه _تاوۇق گۆَد ر میسین؟_ دییه سۏرۇلماز.
تۆلکۆیه تاوۇق چۏبانلَ 1_1تکلیف َاتمی_ لر ،آ_الم_ :_1نیچین آ_ الرس1ن؟ _َدمی_ لر_ ، §
0نانماد1_1م اۆچۆنَ _.دمی_.
تۆلکۆی_ :تاوۇق گۆَدر میسین؟_ َد می_ لر_ ،گۆَلَج _یمی َگتیرییۏرسۇنۇز_ /_.نه َد دینیز ده §
یاپماد1مَ _.د می_.
تۆلکۆی_ :تاوۇق گۆتَ _.د می_ لر ده_ ،ایا_1م یال1نایاقَ _.د می_. §
ی َگ تیرییۏرسۇنۇز_.تۆلکۆی_ :تاوۇق َکباب 1یئر میسین؟_ َد می_ لر_ ،ادام1ن گۆَلَج _ین §
َدمی_.
تۆلکۆیه تاوۇق َاماَنت ائدیلَم ز.
تۆلکۆیه تاوۇق ،قۇردا قۏیۇن 1سمارالمایا َبنَزر.
تۆلکۆڲی تاوۇقال غاغاالم _1الر_ :الاله_1م غازاب1ن 1آرت1رَ _.د می_.
تۆلکۆڲی تاوۇقال تا_الم _1الر_ ،الاله غازاب1ن1ز 1آرت1رس1ن_ دییه دۇعا َاتمی_. §
تۆلکۆیله تاوۇ_ۇن س1رر1ن 1کیمسه چؤَزَم ز.
تۆرک_ۆن بیلَم دی_ینی /بیلدی_ینی تۆلکۆ بیلَم ز.
کؤیلۆنۆن بیلدی_ینی ،کؤیلۆ تۆلکۆسی بیلَم ز. §
اۇمماد1_1ن َدلیکَت ن /قۏوۇقدان تۆلکۆ چ1قار.
زانَنتَم دی_ین یئرَدن تۆلکۆ چ1قار. §
اۇیۇیان تۆلکۆ رۆیاس1ندا تاوۇق الر 1سایار.
واقیت َگلیر تۆلکۆنین قۇیرۇ_ۇ اؤزۆنه یۆک اۏلۇر.
یا_مۇردان قۏرخان تۆلکۆ بیر قۇلۆَبجیک یاپار.
یا_ل 1تۆلکۆ قۇرناز اۏلۇر.
َگ
یاتان /یاتار آرسالندان /قۇرتتانَ ،ز ن /یه لر تۆلکۆ ی_ دیر.
َگَز ن تۆلکۆ یاتان آرسالندان ناسیپلی دیر. §
یاتما تۆلکۆ اؤنۆنده ب1راق /قۏ َس نی آرسالن یسین.
یاوۇز تۆلکۆ قاپانا ایپتیدا بۇرنۇندان تۇتۇلۇر.
یئدی َد ره نین یۏلۇنۇ قۇ_ۇ بیلَم ز ،تۆلکۆ بیلیر.
یۆ_رۆک تاز1ی 1تۆلکۆ َس وَم ز.
دئییم لر:
آچل1کتان تۆلکۆ کیمی سۆنَم ک.
آرسالن دییه یاپ_1ت1م ،تۆلکۆقۇیرۇ_ۇ چ1کت /1بۇلدۇم.
چؤَز ن تۆلکۆ ،با_الیان تۆلکۆ.
قافاس1ندا ک1رک تۆلکۆ دۏال_1ر.
قافاس1ندا مین تۆلکۆ دۏال_1ر ،قۇیرۇق الر 1بیربیرینه َد _َم ز. §
قارا تۆلکۆنین قۇیرۇ_ۇنۇ اکال َگتیر.
قۇردۇن قۇیرۇ_ۇیال ،تۆلکۆنین قۇیرۇ_ۇنۇ بیربیرینه قار_1ت1رما.
تۆلکۆ دا_دا ،تۇزاق َاوده.
تۆلکۆ کیمی باخماق.
تۆلکۆ کیمی حیله کٓار.
تۆلکۆ کیمی ک1چ آیا_1ندان تۇتۇلدۇ.
تۆلکۆ کیمی قۇرناز.
تۆلکۆ کیمی قۇرناز ،قاپلۇمبا_ا کیمی _آهباز اۏلما.
تۆلکۆ کیمی تۇزاقدان نئچهار.
تۆلکۆ گؤلَگ سینده یاتماق.
تۆلکۆ قۇیرۇ_ۇنۇ اکال َگتیرمه.
تۆلکۆ ماسال.1
تۆلکۆ ماسال 1اۏقۇماق /اۏلماق. §
تۆلکۆ اۏ تۆلکۆ ،آما بۏیاسَ 1بنی _آ_1رد.1
تۆلکۆ اؤلۆمۆ.
تۆلکۆ اؤلۆمۆنه یاتماق.
تۆلکۆ اۇیقۇسۇ.
تۆلکۆ اۇیقۇسۇنا دۇرمۇ_ /یاتماق. §
تۆلکۆلیک ائتَم ک.
تۆلکۆنین اک یئری.
تۆلکۆڲی آ_ماق.
تۆلکۆڲی قۏوا الرَکن قۇردۇ اۇیاند1رماق /اۇیاند1رما.
تۆلکۆڲی تۇت ،دانای 1گۆت.
تۆلکۆڲی یۆزدۆک ،بۇرنۇنا َگتیردیک.
اۆزۆمۆ تۆلکۆیه قاپت1رماق.
یَلسی ،قۇیرۇ_ۇ دؤکۆلمۆ_ تۆلکۆ کیمی.
دۇرنا
آتاسؤز لری:
با_س1ز دۇرنا یۏل آلماز.
َبن تۇتار1م دۇرنای 1اۏ چا الر زۇرنای.1
ب1لد1رکی دۇرنا الر ،بۇ ی1ل گؤزۆنۆ ت1رما الر.
داوۇل زۇرنای ،1آوج 1دۇرنایَ 1س َور.
َنرده َبنیم چیل خۏرۇزۇم ،خۏرۇز َد _یل دۇرنا ایدی ،داوۇل الرا زۇرنا ایدی.
سۇ دیزه چ1کسا دۇرنایا َن ؟
^آهین کۆچۆکتۆر آما دۇرنای 1هاوادان این دیریر.
^آهین گؤڲَد ن دۇرنا این دیریر. §
دۇرنا َگلدی تۏربان 1آچ ،قاز َگلدی قاپ1ن 1آچ.
دۇرنا قاتار1یال لئیَلک آالی1یال وار1ر.
دۇرنادان قادَ 1س َچ رَس ن ،قۇالقدان چ1نالما گیتَم ز.
دۇرنان1ن نه قۏندۇ_ۇندان ،نه گؤچتۆ_ۆنَد ن.
دئییم لر:
آرابیستان دۇرناس 1کیمی َتک آیاقۆستۆنده اۇتقۇنماق.
دۇردۇ دۇردۇ دۇرنای 1گؤزۆنَد ن وۇردۇ.
دۇرنا کئچیدی.
دۇرنا گؤزلۆ.
دۇرنا گؤزۆ کیمی.
دۇرنا گؤزۆ کیمی َبرراق.
دۇرنا قاتار 1دیزیلمی_.
دۇرنای 1گؤزۆنَد ن وۇرماق.
یاراسا
آتاسؤز لری:
یاراسا اؤوۆنۆرسه سارپ قایادان تاو_آن آلد1م َد ر؛ پیس اؤوۆنۆرسه ایڲینین یاقاس1ندان تۇتدۇم
دئَیر.
دئییم لر:
یاراسا کیمی َگجه چ1قار /چ1کماق.
یئنَگچ
آتاسؤز لری:
بۇ ی1ل بئله َاَثر ،بۇ یئنَگچ بئله ک1سارسا.
ینَگجه َد می_ لر کی_ :نیچین یان یئریرسۆن؟_َ_ ،ه ر یی_یدین بیر گیدی_ای وارد1رَ _.د می_.
ینَگَج _ :نیچین یان یان َگَزرسین؟_ َد می_ لر_ ،قابادای1ل1_1مدانَ _.د می_. §
َگ
ین َج _ :نیچین یان1ن یۆرۆسۆن؟_ َد می_ لر_ ،یی_یده نیجه یئریرسه یارا_1رَ _.د می_. §
ینَگجه سۏرمۇ_ الر_ :نیچین یان یان گئَد رسین؟_َ_ ،س رده قابادای1ل1ک وارَ _.دمی_. §
دئییم لر:
اؽستاقۏز کیمی ها_الماق.
یئنَگچ کیمی.
یئنَگ چ کیمی یان یان گئَد ر.
اؽالن
آتاسؤز لری:
آج /1پیس دیل /سؤز اینسان 1دینَد ن چ1قار1ر ،تاتل 1سؤز ی1النَ 1دلی_ینَد ن.
آلت1مدان بیر ی1الن چ1کت ،1دؤندۆ دؤندۆ َبنی سۏختۇ
آنا ی1الن ،سؤزۆ یاالن ،قار 1چیَچ ک ،سؤزۆ َگرَچ ک.
آت آیا_1یال ،ی1الن با_ر1یال ،قۇ_ قاناد1یال گئَد ر.
آذان ی1الن یۏل اۆستۆنه چ1قار.
باباس1ن 1قۇدۇز داالم ،_1اۏ_لۇنۇ ی1الن یاالم._1
منه دۏخۇنمایان ی1الن ک1رک /مین ی1ل یا_آس1ن.
َد نیزه دۆ_َان ی1النا سار1ل1ر.
سۇیا دۆ_َان ی1النا سار1ل1ر. §
دۏ_رۇ یۏلدا گیَد نه ی1الن بیله دۏخۇنماز.
َاَج لی دۏالنَ /گَلن ی1الن یۏل اۆستۆنه یاتار.
َاَج لی َگلمی_ آدامَ 1د وه اۆستۆنده بؤی /بؤ_ۆ /ی1الن سۏخار.
َال آلت1ندا َبسَلدی_ین ی1الن بیر گۆن دؤَنر َس نی َز هیر لر.
َال َالییله ی1الن تۇت ،اۏنۇ دا یاالن تۇت.
َال َالییله ی1الن تۇتَ ،کندی َالینله َه لوا تۇت. §
اۇشاق آ_ز1یال ی1الن تۇت ،اۏنۇ دا یاالن تۇت. §
َال َالییله ی1الن تۇتما ،تۇتانا دا یاپ_1ما.
َالین اؤلدۆردۆ_ۆ ی1الن دیریلیر ده سۏخار.
َالین اؤلدۆردۆ_ۆ ی1الن قافاس1ن 1قالد1ر1ر قالد1ر1ر باخار. §
اؤلدۆرۆرَس ن ی1النَ 1کندین اؤلدۆرَ ،الین اؤلدۆردۆ_ۆ ی1الن َتز جانالن1ر. §
َالین اؤلدۆردۆ_ۆ ی1الن1ن با_1ن 1زمه.
َا
َاهلل ی1الن تۇتۇلماز /تۇتۇلۇر.
فیتنه اۇیۇیان ی1النا َبنَزر ،اۇیاند1رمایا َگلَم ز.
َگلین چیَچ کَ ،ه ر َد دی_ی َگرَچ ک ،قاینانا ی1النَ ،ه ر َد دی_ی یاالن.
حاضیراندا تارالدا ی1الن بیله اۏیناسا تۏپرا_ا زارار وئریر.
حاضیراندا ی1الندان ،رامازاندا ایمامدان ساق1ن.
رامازان1ن ایمام1ندان ،آ_ۇستۏسۇن ی1الن1ندان قۏرخۇلۇر. §
َه ر َد فینه نین ی1الن 1وارد1ر.
َه ر َد لی_ه َالینی سۏخما یا ی1الن چ1قار ،یا چ1یان.
چۏخ تا_ قالد1ران یا ی1النا اۇ_رار یا چ1یانا. §
َه یَبسینین ایکی گؤزۆ وار؛ بیری ی1الن ،اؤبۆرۆ یاالن دۏلۇ.
هۏجان1ن اکَم _ی ،ی1الن1ن آیا_ 1گؤرۆلَم ز.
اؽس1تما ی1الن ،1ایپتیدا َس نی سۏخار.
0تی اؤلدۆَر َج _ینه ی1النَ 1کس.
0یی سؤز ی1النَ 1د لی_ینَد ن چ1قار1ر ،آج 1سؤز دینَد ن ایماندان چ1قار1ر.
قارا ک_1تا یا_مۇر یا_اجا_1نا ی1الن یا_س1ن.
قاینانا ی1الن َه ر سؤزۆ یاالن.
قایَس ری_ده قۇ_اۇن سۆتۆ ،ی1الن1ن اؤدۆ بۇلۇنۇر.
َکندینی ی1الن یاالم ،_1باباس1ن 1قۇدۇز داالم._1
ک1چ1نا ی1الن قاچان ،چ1قارماق اۆچۆن گؤڲده لئیَلک آرار.
ک1ز َاوی یایالیا َبنَزرَ ،اَ_ر تۏسۇن َتپَمَس ؛ اۏ_الن َاوی ،مئیدان َاویَ ،اَ_ر ی1الن قاقماسا.
کیمَس یه ایڲیلیک یاپماد1م کی ی1الن َبنی سۏخسۇن.
قۏچ قۏیۇندان ،قۏنیا سۇدان ،آدانا ی1الندان ،قایَس ری یاالندان.
پیس گؤَر ن اینسان ،مین بیر با_ل 1ی1الن.
قۇدۇران ی1النَ ،د لی_ینَد ن چ1کماز.
قۇیرۇق آج1س 1اۏالن ی1النال دۏستلۇق قۇرۇلماز.
م1س1ر_دان دیریاق َگلینَج یه قَد ر ی1الن1ن سۏختۇ_ۇ اؤلۆر.
نه ی1النا سۏخۇل ،نه دیریاق آرا.
نیسان یا_مۇرۇ بال1_1ن آ_ز1نا دۆ_َار اینجی اۏلۇر ،ی1الن1ن آ_ز1نا دۆ_َار َز هیر اۏلۇر.
اۏقالوا سۏخماقال ی1الن دۆَز لَم ز.
اؤلدۆرۆرَس ن ی1النَ 1کندین اؤلدۆرَ ،الین اؤلدۆردۆ_ۆ ی1الن َتز جانالن1ر.
َس واپ /های1ر ایسَترَس ن اؤلدۆر ی1النَ ،1ج نَنت ایسَترَس ن اینجیتمه جان.1
َس وگیَ /س ودا َگ لیر یامان اۏلۇر ،سۏنرا سۏخار ی1الن اۏلۇر.
َس وگیَ /س ودا کئچر یاالن اۏلۇر ،سۏنرا سۏخار ی1الن اۏلۇر. §
سۏلۇجان_ ،ی1النال اؤلچۆرام_ َدرَکنَ ،بلی بۆزۆلمۆ_.
سۇ ایَچ نه ی1الن بیله َد_َم ز /دۏخۇنماز /قار_1ماز.
تالیهسیز هاج1یَ 1د وه اۆستۆنده ی1الن سۏخار.
فۇقارایَ 1د وه اۆستۆنده ی1الن 1س1ر1ر. §
نۇر گؤرَم دیک هاج1یَ ،1د وه اۆستۆنده ی1الن سۏخار. §
اۇمماد1ک هاج1ی /1هۏجایَ 1د وه اۆستۆنده ی1الن سۏخار. §
تانر 1ی1الن1ن َفیلینه باخم _1دا ک1چ1ن 1قارن1نا سۏخمۇ_.
تاتل 1دیل /سؤز ی1النَ 1د لی_ینَد ن چ1قار1ر.
تاتل 1دیل ی1النَ 1دلیکَد ن چ1قار1ر ،آج 1سؤز اینسان 1دینَد ن. §
َتَم ل ی1النَ ،1گلیر سۏخار ،گئَد ر سۏخار.
اۇمماد1_1ن یئرَد ن /قۏوۇقتانَ /دلیکَد ن ی1الن چ1قار.
اۆ_اۆمۆ_ ی1الن 1قۏینۇنا سۏخما1 ،س1ن1نجا َس نی سۏخار.
َوَندیک_َتن دیریاق َگلینَج یه قَد ر ،م1س1ر_دا ی1الن آدامَ 1ه ٓالک ائَد ر.
یاالن یاالن بۇ یاالن ،فیلی اۇتدۇ بۇ ی1الن.
اۏ یاالن بۇ یاالن ،فیلی اۇتدۇ بۇ ی1الن. §
یاز گۆنۆنۆن ک1_1نا ،حئیوان1ن یاوا_1نا ،ی1الن1ن یا_1نا ،ک1ر1ک دؤلۆنۆن ای_اینه گۆَونیلَم ز.
یرالت1ندا َز هیر یۆرۆَتن ی1الند1ر.
ی1الن آدام1ن تۏپۇ_ۇنۇ گؤز لر ،آدام ی1الن1ن با_1ن.1
ی1الن آ_ۇسۇز اۏلماز.
ی1الن با_ 1قالد1ر ،اینسان با_ 1قالد1رما.
ی1الن بیله تۏپرا_ 1اؤ_ۆن اؤ_ۆن یئر.
ی1الن بیله تۏپرا_ 1گ1د1م گ1د1م یئرمی_. §
ی1الن بیله تۏپرا_ 1قناَع ت ایله یا الر. §
ی1الن بیله تۆ َنَج ک دییه تۏپرا_ 1گ1د1م گ1د1م یئرمی_. َک §
ی1الن ،ی1الن ایَکن تۏپرا_ 1ک1تالیاراق یئر. §
ی1النجا ی1الن ،تۏپرا_ 1گ1دا ایله یا الر. §
ی1الن بیله تۏپرا_1ن 1قات1ک ائَد ر.
ی1الن َد لی_ی مین آلت1نا.
ی1النَ ،دلی_ینَد ن تۏپرا_ 1یاالیاراق چ1قار.
ی1الن َد لی_ینه اکارَک ن قۇیرۇ_ۇندان تۇتۇلمال.1
ی1الن َد لی_ینه چؤپ سۏخۇلماز.
ی1الن َدلی_ینه گیَررَکن دۆَز لیر.
ی1الن دۏ_رۇلمای1نجا َد لی_ینه گیرَم ز.
ی1الن َا_ری بۆ_رۆ اکار آما َد لی_ینه دۏ_رۇ گئَد ر.
ی1الن دا ک1ردا َا_ری اکار آما َد لی_ینه دۏ_رۇ اکار. §
ی1الن َا_یلیر ،بۆکۆلۆرَ ،د لی_ینی بۇلۇر. §
ی1الن َا_ریلمی_ بۆ_رۆلمۆ_ ،چ1کتَ 1_1د لی_ه دۏ_رۇ گیرمی_. §
ی1الن ک1ردا َا_ری اکار ،آمما َد لی_ینه اکار. §
ی1الن نه قَد ر َا_ری گیتسه َد لی_ینه دۏ_رۇ گیَرر. §
ی1الن َکمی_ی یئنیلَم ز /اۇدۇلماز.
ی1الن َکندی َا_ریسینه باخماز داَ_ ،د وه نین بۏینۇ َا_ری_ دئَیر.
ی1الن َکندی َا_ریسی بیلَم زَ ،د وه یه _بۏینۇن َا_ری_ دئَیر. §
ی1الن کۆچۆکَکن بۏ_ۇلۇر.
ی1الن ماسال 1ک1رقا جان سۆَرر.
ی1الن اؤلۆر قۇیرۇ_ۇ اؤلَم ز.
ی1الن س1جا_ا اکار.
ی1الن سۏخان اۇیۇمۇ_ آچ قاالن /کٓار ائَد ن اۇیۇیامام._1
ی1الن سۏخان ،ایپ سۆرۆنتۆسۆنَد ن قۏرخار.
ی1الن سۏخمۇ_ /سۏخان ایپَت ن ده قۏرخار. §
ی1الن 1گؤَر ن اۇرغاندان دا قۏرخار. §
ی1الن تۏپرا_ 1تارال تارال یئرمی_.
ی1الن اۇ_ۇرسۇز اۏلماز.
ی1الن اۇیۇر ،دۆ_مان اۇیۇماز.
ی1الن یارپۇزدان نئچهارَ ،نَر یه گیتسه یارپۇز قار_َ 1گلیر.
ی1الن یاورۇسۇ َز هیرسیز اۏلماز.
ی1الن ی1الن 1تۇتا تۇتا َاورٓان اۏلۇر.
ی1الن ی1لد1ز /ی1لد1ز1ن 1گؤرَم یینجه اؤلَم ز.
ی1الن ییین َه کیم بۇالماز.
ی1الن اۇتمای1نجا اۏران اۏلماز.
ی1الن یئریر ،باالس 1آرخاس1ندان.
ی1النا آ_ۇ وئَرن َکرَتنَکله دیر.
ی1الن آ_1ی 1که لرَدن آل1ر. §
ی1النا َد _َم زَس ن دۏخۇنماز.
ی1النا سۏی اۏالجا_1ناَ ،ا_َا_ه تای اۏل.
ی1النا یاورۇسۇ دۆ_مان اۏلۇر.
ی1النا یۇمۇ_اق دییه َال سۆرَم /سۇنما.
ی1النبا_ 1قالد1ر ،اینسان با_ 1قالد1رما.
ی1الندان قۏرخما ،ساالندان /سۏراندان قۏرخ.
ی1الندان قۏرخمام ،یاالندان قۏرختۇ_ۇم قدئَیر.
ی1الندان یارد1م اۇمان ،تۏپرا_ا َس ریلیر.
ی1الن 1اۏق_آیا اۏق_آیا َد لی_ینَد ن چ1قار1ر الر.
ی1الن 1اؤلدۆر دۆ_مان کیمی؛ فقط گؤم قارَد _ کیمی.
ی1النَ 1س ن تۇت ،گؤزۆنه َبن باخای1م.
ی1الن1ن آیا_1ن ،1قار1نجان1ن گؤزۆنۆ ،مۏلالن1ن اکَم _ینی کیمسه گؤرَم ز.
ی1الن1ن با_ 1آ_ر1ی1نجا یۏلۇن اۏرتاس1نا چ1قار.
ی1الن1ن با_ 1کۆچۆکَکن َازیلیر.
ی1الن 1کۆچۆکَکن اؤلدۆرَم لی. §
ی1الن1ن بۏ_از1نا گیَرن چ1کماز.
ی1الن1ن بؤیۆ_ۆ ده بیر ،کۆچۆ_ۆ ده
ی1الن1ن بؤیۆ_ۆ کۆچۆ_ۆ اۏلماز. §
ی1الن1ن َانی_ی ده ی1الند1ر.
ی1الن1ن َنسلی ی1الن اۏلۇر. §
ی1الن1ن گؤمَل _ی َد _ی_ایر ،هۇیۇ َد _ی_َم ز.
ی1الن1ن هۇیۇ یاخشی اۏلساید ،1آیاق الر 1اۏالجاقت.1
ی1الن1ن قۇیرۇ_ۇنا باس1نجا با_1ن 1قالد1ر1ر.
ی1الن قۇیرۇ_ۇنۇن آج1س1ن 1ک1رک ی1ل سۏنرا آل1ر.
ی1الن1ن 1س1رد 1_1آدام ایپَت ن قۏرخار.
ی1الن1ن سۏختۇ_ۇ ایپَت ن قۏرخار. §
ی1الن1ن اؤدۆ ،قۇ_اۇن سۆتۆ.
ی1الن1ن َس وَم دی_ی اۏت َدلی_ینین آ_ز1ندا بیَتر.
ی1الن1ن َس وَم دی_ی اۏت /یارپۇز بۇرنۇنۇن دیبینده چ1قار. §
ی1الن یارپۇزدان هۏ_النماز ،اۏ دا َد لی_ینین آ_ز1ندا بیَتر. §
ی1الن1ن سۏختۇ_ۇ یئری چ1یان دا سۏخار.
ی1الن یاورۇسۇ دا ی1الند1ر.
ی1الن1ن َز هری َکندیسینه پانَز هیر دیر.
ی1النال اۏیۇن اۏلماز.
ی1النس1ز چال 1دیبی اۏلماز.
ی1النس1ز یئر اۏلماز. §
َک
یۇواس1ن 1ی1کماد1کچا ،ی1الن1ن کؤکۆ سیلَم ز.
َز هری تۆَکَن ن ی1الن ساَدجه ت1س الر.
َزمَه ریده یا_مۇر یا_اجا_1نا ی1الن یا_س1ن.
َز پ اۆچۆن ی1الن1ن َاتی یئنیر.
دئییم لر:
َبلی ک1ر1ک ی1الن کیمی اۏلماق.
دیلی ی1الن کیمی سۏخار.
اه دیرَن _نین دیلی ،بۇرسا_ن1ن ی1الن.1
َال َالییله ی1الن تۇتۇلماز /تۇتماق.
ک1رت1_1ک ی1الن کیمی.
قۏینۇندا ی1الن َبسَلَم ک.
قۇزۇ کیمی مه لر ،ی1الن کیمی سۏخار.
اۇیۇیان /یاتان ی1الن1ن قۇیرۇ_ۇنا باس1لماز /باسما /باسماق.
ی1الن کیمی.
ی1الن کیمی اکار ،اکَر پ کیمی سۏخار.
ی1الن کیمی اکماق /قایماق /ک1ور1لماق.
ی1الن کیمی َه ر گۆن گؤمَلک َد _ی_دیرمه.
ی1الن کیمی سۏ_ۇق.
ی1الن کیمی سۏخماق /سۏخار.
ی1الن کیمی سۆرۆنَم ک.
ی1الن کیمی یئرده سۆرۆنَم ک. §
ی1الن کیمی اۇپۇزۇن یاتماق.
ی1الن هیکٓایسی.
ی1الن هیکٓایسی کیمی ک1رقا سۆَرر. §
ی1الن هیکٓایسی اۇزاد1کچا اۇزار. §
ی1الن هیکٓایسینه دؤندۆ. §
ی1الن ماسال.1
ی1الن ماسال 1کیمی اۇزاد1کچا اۇزاد.1 §
ی1الن اۏلماق.
ی1الن یۆزلۆ آدام.
ی1النا آ_ۇ وئریرَ /ورَم ک.
ی1النا چ1یانا َات َبسَلَم ک.
ی1الن 1با_1ندان َازَم ک.
ی1الن 1چ1یان 1یئمی_ ده _ایمدی با_َ 1س جَدَدن قالخم1یۏر.
ی1النَ 1د لی_ینَد ن چ1قارما.
ی1الن 1قۏینۇندا َبسَلَم ک.
ی1الن1ن اک1نا دا الَنت ،قاراس1نا دا.
ی1الن1ن با_1نَ 1ازَم ک.
ی1الن1ن قۏوۇ_ۇنا دا نئچهسا بۇلماق.
ی1الن1ن قۇیرۇ_ۇنا باسماق.
زۆرافا
دئییم لر:
فیلَد ن قۏرخمام ٓالکین زۆرافادان قۏرخارؽم.
زۆرافا بۏیلۇ.
قایناقچا
آجارۏغلۇ ،م .تۆرَک ر ،دۆنیا آتاسؤز لری ،قایا یایؽن الرؽ جاغالۏغلۇ-ایستانبۇل. .1
آچؽقالمالؽ آتاسؤز لری سؤزلۆڲۆَ ،د رغٓاه یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل.1983 ، .2
آهۇندۏوَ ،اهلیمان ،آذربایجان خالق یازؽن اؤرَنک لریَ ،چ ویَرنَ ،س میه َتزجان ،تدک یایؽن الرؽ، .3
آنڪارا.1978 ،
اقسۏی ،اؤَم ر آسؽم ،آتاسؤز لری سؤزلۆڲۆ ،تدک یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1971 ، .4
اقسۏی ،اؤَم ر آسؽم ،آتاسؤز لری و دئییم لر (َالکیتابؽ) تدک یایؽن الرؽ .2 ،باسقؽ آنڪارا .5
.1971
اقسۏی ،اؤَم ر آسؽم ،آتاسؤز لری و دئییم لر سؤزلۆڲۆ .2 ،دئییم لر سؤزلۆڲۆ .9باسقؽ، .6
اینقؽٓالپ کیتاَبوی ،ایستانبۇل.1994 ،
اقسۏی ،اؤَم ر آسؽم ،آتاسؤز لری و دئییم لر سؤزلۆڲۆ .1،آتاسؤز لری سؤزلۆڲۆ .9باسقؽ .7
اینقؽٓالپ کیتاَبوی ،ایستانبۇل.1994 ،
آلبایراق ،نۇَر تدین ،تۆرکییه تۆرکَچ سینده آتاسؤز لری ،قاپؽ یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل.2009 ، .8
باهادؽنلؽ ،یۇسۇف ضیا ،تۆرکجه دئییم لر سؤزلۆڲۆ ،ایستانبۇل.1985 ، .9
بانارلؽ ،نیهات سامیَ ،ر سیملی تۆرک َاَد بییاتؽ تاریخی - 1 ،لل .جیلد َم ب یایؽن الرؽ، .10
ایستانبۇل.1971 ،
َک
بایسانۏغلۇَ ،ش و ت ،کۆلتۆرۆمۆزده دییارباقؽر ،ضیا گؤقالپ َدرَنڲی یایؽنؽ ،آنڪارا.1992 ، .11
بؤلگه آغؽز الرؽندا آتاسؤز لری و دئییم لر ،ل ،2-تدک.1971-1969 . .12
بؤلگه آغؽز الرؽندا آتاسؤز لری و دئییم لر ،تدک .آنڪارا.2016 ، .13
جۇنبۇر ،مۆژغٓان ،قاراجاۏغالن شئعیر لریَ ،م ب .یایؽن الرؽ ایستانبۇل .1993 .14
چای ،پرۏف .در .آبدۇلهالٓو ک م .تۆرک َارَگَن قۏن بایرامؽ َنورۇز .5 ،باسقؽ ،تۆرک کۆلتۆرۆنۆ .15
آرشَ .انس .یای .آنڪارا.1993 ،
چای ،پرۏف .در .آبدۇلهالٓو ک م ،.تۆرک میللٓی کۆلتۆرۆنده حئیوان مۏتیف لری ل( ،قۏیۇن و .16
کئچی َاترافؽندا اۏلۇشان َگَلَن ک لر) تۆرک کۆلتۆرۆنۆ آرشتَ .انس .آنڪارا.1990 ،
چؽقمان ،درَ .ز کی ،فۏلکلۏرۇمۇزدا و َاَد بییاتؽمؽزدا گؤز ،کۆلتۆر باخانلؽغؽ یایؽن الرؽ ،آنڪارا، .17
.1977
َف
َدوه لیۏغلۇ ،ریت ،تۆرک آرغۏ سؤزلۆڲۆ ،ایستانبۇل.1972 ، .18
دیلچینَ ،ج م ،اؤرَنک لرله تۆرک شئعیر بیلگیسی ،تدک یایؽن الرؽ .3 ،باسقؽ ،آنڪارا.1995 ، .19
َالچین ،پرۏف .در .شۆکرۆ ،خالق َاَد بییاتؽ آراشدؽرما الرؽ ،کۆلتۆر باخانلؽغؽ یایؽن الرؽ ،آنڪارا، .20
.1977
َالچین ،پرۏف .در .شۆکرۆ ،خالق َاَد بییاتؽنا گیریش ،کۆلتۆر و تۇریزم بک .یای .آنڪارا، .21
.1986
َامیرَ ،اشَر ف ،ماراشدا َدرَلَن ن آتاسؤز لری ،تۆرک فۏلکلۏر آراشدؽرما الرؽ .13 ،جیلد .257 .22
سایؽ ،آنڪارا.1970 ،
َامیر ،صاباحات ،دئییم لر سؤزلۆڲۆ ،میر یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل.1973 ،
َا .23
َاَر ن ،بیٓالل ،آتاسؤز لریمیز ،جیهان یای .ایستانبۇل.1983 ، .24
َاَرن ،مۇهارَر م ،قۏجااوشار کؤیۆ و تاریخته آوشار الرَ ،م ب یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل.1992 ، .25
:اۏرهۇن عابده لری ،بۏغازیچی یایؽن الرؽ .3 ،باسقؽ، رگین ،پرۏف .در .مۇهارَر م َا .26
ایستانبۇل.1975 ،
َارؤز ،پرۏف .درَ .م هَم ت ،یؤرۆک لر ،تۆرک دۆنیاسؽ آراشدؽرما الرؽ واقفؽ ،ایستانبۇل.1991 ، .27
َایۆبۏغلۇ ،اهَ .کمال .13،یۆزایلدان گۆنۆمۆزه قَد ر شئعیرده و خالق دیلینده آتاسؤز لری و دئییم .28
لر جیلد ،2-1ایستانبۇل.1973 ،
َگنَج وی ،نیظٓامی ،اینجی لر ،کۆلتۆر باخانلؽغؽ ،آنڪارا.1994 ، .29
گؤلپؽنارلؽ ،آبدۇلباقی ،تاساووۇفتان دیلیمیزه کئچن دئییم لر و آتاسؤز لری ،اینقؽٓالپ و اکا .30
کیتاَبو لری ،ایستانبۇل.1977 ،
گؤزایدؽن ،دۏچ .درَ .نوزات ،آتاسؤز لری و دئییم لر یئنی قاتقؽالر .تۆرک دیلی س،435 . .31
سف ،165-152 :تدک یایؽن الرؽ.1988 ،
گؤز لر ،هَ .فتهی ،تۆرکجه دئییم لر ،تۆرکجه و َاَد بییات َتریم لری سؤزلۆڲۆ ،اینقؽٓالپ و اکا .32
کیتاَبو لری .4باسقؽ ،ایستانبۇل.1977 ،
گۆَلنسۏی ،در .تۇنَج ر ،تۆرک دۆنیاسؽ آتاسؤز لرینین آنالم یؤنۆنَد ن َبنَز رلیک لری اۆَزرینه نۏت .33
الر ،تۆرک فۏلکلۏرۇ آراشدؽرما الرؽ ایللؽغؽ ،1974س ،93 .کۆلتۆر باخانلؽغؽ میللٓی فۏلکلۏر
آراشدؽرما دایَر سی یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1975 ،
گۆَنیَ ،افٓالتۇن َج م ،فۏلکلۏر و خالق َاَد بییاتؽَ ،م ب دؤوَلت کیتاپ الرؽ ،ایستانبۇل.1971 ، .34
گۆنگؤر ،دۏچ .در .هارۇن -آرغۇنشاه ،یرد .دۏچ .در .مصطفی ،غاغاۇز تۆرک لری (تاریخ-دیل- .35
فۏلکلۏر و خالق َاَد بییاتؽ) کۆلتۆر باخانلؽغؽ یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1991 ،
َه نگیرَم نَ ،م هَم تَ ،پندنٓامه ،گۆوٓاهٓی ،کۆلتۆر باخانلؽغؽ یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1990 ، .36
ایزبۇداقَ ،وَلت ،آتا الر سؤزۆ ،دؤوَلت باسؽَم وی ،ایستانبۇل.1936 ، .37
قاباقلؽَ ،احَم د ،تۆرک َاَد بییاتؽ ،جیلد ،3-2-1تۆرک َاَد بییاتؽ واقفؽ یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل.1978 ، .38
َا
قارابؽیؽق ،رۏل اۆنال ،آچؽقالمالؽ آتاسؤز لری ،اۆَنر یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1987 ، .39
قۏچاق ،آلی َتکین ،تارسۇسی /تارسۇس آغزؽ اۆَز رینه بیر اینَج َلمه ،تارسۇس َبَلدییسی .40
کۆلتۆر یایؽن الرؽ ،تارسۇس2010 ،
قۏچار ،چاغاتای ،تۆرکیستان ایله ایلگیلی ماقاله لر ،کۆلتۆر باخانلؽغؽ یایؽن الرؽ آنڪارا، .41
.1991
قۇرغان ،شۆکرۆ ،دیوانۆ لۇغاتیت -تۆرک اۆَز رینه ،تۆرک دیلی ،سایؽ ،253س،80-60 . .42
ت.د.ک .اکیم .1972
قۇرغان ،شۆکرۆ ،ایضاحلؽ َاسکی َم تین لر آنتۏلۏژیسی ،معاریف مطَبعهسؽ ،آنڪارا .1943 .43
مییاسۏغلۇ ،مصطفیَ ،د ده قۏرقۇت ،اکچاغ یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1991 ، .44
اۏی ،آیدؽن ،تاریخ بۏیۇنجا تۆرک آتاسؤز لری ،تۆرکییه ایش بعنقاسؽ کۆلتۆر یایؽن الرؽ، .45
ایستانبۇل.1972 ،
اؤنَد ر ،آلی رؽ ضا ،آتاسؤز لرینده تۆزه قۇرال الرؽ ،تۆرک فۏلکلۏرۇ آراشدؽرما الرؽ ایللؽغؽ ،1974 .46
س ،109.کۆلتۆر باخانلؽغؽ میللٓی فۏلکلۏر آراشدؽرما دایَر سی یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1975 ،
اؤزؤن ،مصطفی نیهات ،تۆرک آتاسؤز لری ،اینقؽٓالپ و اکا کیتاَبوی ،ایستانبۇل.1956 ، .47
پار ،عاریف هیکَم ت ،تۆرکجه دئییم لر سؤزلۆڲۆَ ،س رهات داغؽتؽم یایؽن ائوی ،ایستانبۇل، .48
.1986
پارال دؽر ،پرۏف.در .ایسمایل ،آتاسؤز لری ،یارغؽ یایؽن ائوی ،آنڪارا.2008 ، .49
ساقاۏغلۇ ،در .سایم ،آتاسؤز لریمیزین یاپؽسؽ ،تۆرک فۏلکلۏرۇ آراشدؽرما الرؽ ایللؽغؽ ،1974 .50
س ،133 .کۆلتۆر باخانلؽغؽ میللٓی فۏلکلۏر آراشدؽرما دایَر سی یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1975 ،
ساراچباشؽ ،مَ .ارتۇغرۇل -مینَن تۏغلۇ ،ایبراهیم ،اؤرَنکلی و آچؽقالمالؽ تۆرک آتاسؤز لری .51
سؤزلۆڲۆ .2 ،باسقؽ ،مینَن تۏغلۇ یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل.1992 ،
ساراچباشؽ ،مَ .ارتۇغرۇل -مینَن تۏغلۇ ،ایبراهیم ،تۆرکجه دئییم لر سؤزلۆڲۆ ،مینَن تۏغلۇ یایؽن .52
الرؽ ،ایستانبۇل.1980 ،
سۏیقۇت ،ای .هیلمی ،تۆرک آتا الر سؤزۆ هازیَن سی ،ایستانبۇل.1974 ، .53
سۏیسال ،م .اۏرهانَ ،اسکی تۆرک َاَد بییاتؽ َم تین لریَ ،س وینچ مطَبعهسؽ ،آنڪارا.1978 ، .54
سۏیسال ،راغؽپ ،تۆرک آتاسؤز لری ،آنڪارا.1971 ، .55
سۇنغۇرَ ،نجاتیٓ ،اهٓی دیوانؽ ،کۆلتۆر باخانلؽغؽ یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1994 ، .56
سۇنغۇرَبی ،پرۏف .در .ایسَم ت :حئیوان حاق الرؽ ،ایستانبۇل اۆن .باسؽَم وی ،ایستانبۇل، .57
.1992
تیمۇرتاش ،پرۏف .در .ف .قادری :شئیهٓی -هارنٓامهَ ،اَد ب .فاق .یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل، .58
.1971
تۏپقانَ ،ر فیک ،هئچبیر یئرده یایؽمالنمامؽش آتاسؤزۆ و دئییم لر( ،اۆچ آیرؽ کیتاپ حالینده .59
یایؽنالنمؽش دؽر ).آلقان باسؽَم وی ،آنڪاراَ ،1976 ،اَفم باسؽَم وی ،آنڪارا.1979–1978 ،
تۆلَبنتچیَ ،ف ریدۇن فازؽل ،تۆرک آتاسؤز لری و دئییم لری ،اینقؽٓالپ و اکا کیتاَبو لری.2 ، .60
باسقؽ ،ایستانبۇل.1971 ،
تۆرک آتاسؤز لری ،2 -1هاز .میللی کۆتۆپهانه گئَن ل مۆدۆرلۆڲۆَ 1000 ،تَم ل َاَثرَ ،م ب دؤوَلت .61
یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل.1971 ،
تۆرک آتاسؤز لری و دئییم لری ( ،2 -1آدنان اؤتۆَکن اؤنسؤزۆ ایله) هاز .میللٓی کۆتۆپهانه .62
باشقانلؽغؽَ ،م ب یایؽن الرؽ ،ایستانبۇل.1993 - 1992 ،
تۆرک خالق شئعیری اؤَز ل سایؽسؽ ،سایؽ ،450-445تدک یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1989 ، .63
یالقؽن ،آلی رؽضاَ ،ج نۇپتا تۆرکَم ن اۏیماق الرؽ ج ،2-1 .هاز .صاباحات َامیر ،کۆلتۆر باخانلؽغؽ .64
یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1977 ،
یاوۇزَ ،بهَچ ت -سؤنَم زۏغلۇ ،یاشار ،یئنی دئییم لر سؤزلۆڲۆَ ،اَم ل یایؽن ائوی ،آنڪارا.1993 ، .65
ایلدؽزَ ،نزیهه ،دئییم لر و سؤز گرۇپ الرؽ ،اۏسمان آیقاچ مطَبعهسؽ ،ایستانبۇل. .66
َل
یۏقسۇل ،جان ،چۏرۇم یؤَر سی سؤزلۆ کۆلتۆرۆ ،چۏرۇم َب دییسی کۆلتۆر یایؽنؽ ،چۏرۇم، .67
.2013
یۇندَ ،ک ریم ،آتاسؤز لریمیزده کئچن ایستانبۇل یئر آد الرؽ و آچؽقالما الرؽ س .171 .تۆرک .68
فۏلکلۏرۇ آراشدؽرما الرؽ ایللؽغؽ ،1975 -کۆلتۆر باخانلؽغؽ میللٓی فۏلکلۏر آراشدؽرماسؽ دایَرسی
یایؽن الرؽ ،آنڪارا.1976 ،
یۇرت آنسیکلۏَپدیسی .10-1 ،جیلد ،آنادۏلۇ یایؽنجؽلؽق آ.ش .ایستانبۇل .1984-1981 .69
یۇرتباشؽَ ،م تین ،اؤرَنک لرییله دئییم لر سؤزلۆڲۆ ،اؤزَدمیر یایؽنجؽلؽق ،آنڪارا.1996 ، .70
یۇرتباشؽَ ،م تین ،صینیفالن دؽرؽلمؽش تۆرک آتاسؤز لری ،اؤزَدمیر یایؽنجؽلؽق ،آنڪارا، .71
.1994
سؤزلۆک
َاحَم د یانار
َاحَم د یانار 1957 ،ایلؽندا هاتایؽن خاصسا ایلَچ سینده دۏغدۇ .ایلقۏقۇل ،اۏرتاۏقۇل و لیسه
ائڲیتیمینی هاتای ،آدؽیامان و آنڪارانؽن چئشیدلی اۏقۇل الرؽندا تامامالدؽ 1978 .ایلؽندا َارزۇرۇم
قاظؽم قاراَبکیر ائڲیتیم َانستیتۆسۆ تۆرکجه بؤلۆمۆنَد ن َم زۇن اۏلدۇ 1990 .ایلؽندا َاسکیَش هیر آنادۏلۇ
اۆنیَورسیَت سی آ.اؤ.ف .تۆرک دیلی و َاَد بییاتؽ بؤلۆمۆنده لیسانس تامامالدؽ 1978 .ایلؽندان ایتیباَرن
اۇشاق ،قاهرامانماراش و َم رسین ایل لرینین چئشیدلی اۏقۇل الرؽندا َاَد بییات اؤغَرتَم نی اۏ الراق
چالؽشدؽ 2010 .ایلؽندا َاَم کلییه آیرؽلدؽ 2014-2012 .ایل لری آراسؽندا اؽراق تۆرکَمَن لیندهَ ،کرکۆک
سۆَر کلی ائڲیتیم َم رَکزینده ،تۆرکَچ َ-اَدبییات َاڲیتَم نلیڲی گؤَر وینده بۇلۇندۇ.