You are on page 1of 15
UY BAN THAN HOC QUOC TE NHUNG VAN DE CHQN LOC LIEN QUAN DEN KITO HQC (1979) Dan nhap Ngay nay van dé Dite Giésu Kitd dang dugc dat ra, véi mét tinh chat gay go phite tap chu timg thay, ca trén binh dién cua long mé dao cing nhu binh dién than hoc. Nhiéu yéu t6 mai dén tir thanh qua cia viée hoc héi Sach Thanh cing nhu nhimg nghién ciru lich str vé cde Cong déng Kit6 hoc quan trong. Véi mot tinh khan thiét moi, con ngudi cita théi nay Iai néu én nhing cau hoi ciia ngay xua: “Vay ong nay 1a ai2...” (Le 7,49). “Bai dau éng nay duge nhu thé? Ong duge khén ngoan nhu vay, nghia la lam sao? Ong lam duge nhiing phép la nhur thé, nghia la gi?" (Mc 6.2). Da han [A mot cdu tra loi day dit sé khdng thé chi dimg lai 6 cap 6 nghién ciru tng quat vé khoa hge tén gido. Trong dién bién ciia nhiing céng trinh méi day, ngudi ta thdy xudt hign nhime bude khai pha gay chii y. Nhung ciing dang thai nay sinh nhiing sy cng thang, khéng chi 18 gitta cde chuyén vign than hoc véi nhau nhung cOn 1a sir cng thang gitta mét sé ngudi trong gidi chuyén vién véi hudn quyén cua Hdi thanh. Hoan canh dy 4a thdi thc Uy ban gép phan ciia minh vao cuéc trao déi tur tuong rong on nay. Uy ban hy vong cé thé dem lai mt s6 diém minh dinh diing lic. Nhu ngudi ta sé thay, Uy ban khéng cé y theo duéi cai dur phong day tham vong, la dura ra 6 day mét khoa Kité hoc day du. Uy ban tin rang diéu cap bach phai lam lic nay Ia tap trang vao mét sé diém cé tam quan trong dac biét hoe nhimg van dé nan gidi ma cdc cude tranh lun hign nay dang khoi lén. I. Phuong cach dat dén sy nhn thite vé than thé va sw nghiép cua Dire Giésu kité A. Nhiing nghién ctu lich sir 1. Dée Gigsu Kitd, 46i tung cia niém tin cia H@i thénh, khéng phai la m6t huyén thoai cing khéng phai la mot ¥ tudng triru tugng nao d6. Ngai la mot con ngudi da joan tat mot doi ngudi trong dign trinh lich siz. Do vay, mt nghién citu lich str vé Ngai la mét doi hei cua chinh niém tin Kit gido. Mat khdc, mot nghién ciru nhu vay sé phai d6i mat voi khéng it khé khan. D6 la nhiing gi ngudi ta da thay rd khi xét dén nhimg van dé ma hudng nghién cru nay da vap phai theo dang thai gian 1.1, Tan uée khong nhim trinh bay mét ban théng tin thudn tuy lich sir vé Bite Gies Tan ude tién van muén chuyén tai chimg tir niém tin cua Hoi thanh vé Duc Giésu, muén gi6i ; “Bure Chie " Chimg ti nay li su biéu Io ed niém tin dng thei cing mun 'khot dong 1 niém tin. Nhu vay, mét ban “tiéu sir” ctia Dire Gigsu, hiéu theo nghia hign dai cua han tir, tie 1a m6t ban twong thuat chinh xdc va ti mi dén timg chi tiét, thi do la diéu khong thé thuc hign duge. Diéu nay cling xay ra déi voi nhiéu nhan vat thoi Thuong c6 va thoi Trung c6. Tuy nhién, cing khéng nén dya vao dé ma rut ra nhing két Iwan bi quan thai qua vé kha thé cua viée nhén thite cuge dai lich st: clia Bite Gigsu. Khoa chi giai ngay nay cho thay diéu nguge lai. 1.2. Trong suét nhimg thé ky vira qua, cudc nghién cttu lich sit vé Dire Giésu da khéng it lan duge tién hanh theo chiéu huéng chéng lai céc tin diéu Kité hoc. Dau vay, thai dO chong tin diéu nay. ty n6, khong phai 18 mét dinh dé can thiét giup cho vigc ap dung phuong phap phé binh lich sir dugc higu qua. Trong nhimg gidi han cua nghién ctu thudc khoa chu gidi, qua la chinh dang khi ngudi ta tim cach dung lai mt hinh anh thuan tuy lich sir cua Dite Giésu, hay néi theo cach hign thyc hon, tim cach dua ra anh séng va kiém chimg nhiing su kién lign quan dén cude déi lich sir cia Ngai. ‘Tuy nhign, mét s6 ngudi lai muén trinh bay nhimg hinh anh cia Dire Giésu bing céch gat bo nhimg chimg tir ctia cdc cong doan nguyén thuy ma tir dé cdc séch Tin mimg da hinh thanh, Bang cdch 46 ho tuéng 1a c6 thé cé duge mot cai nhin lich sir day da va chinh xéc. Tuy nhién, cdc nha nghién iru nay, céch minh nhién hay mac nhién, a dya trén nhiing thanh kién triét hoc, khé phd bién, lign quan dén nhimg gi ma thoi hign dai trong dgi noi mau ngudi ly tuéng. Mdt so téc gia khac lai bi dan dat boi nhang su ngé vuc trén binh dign tam ly lién quan dén y thite cla Dire Giésu. 1.3. Nhimg khao lun Kité hoc ngay nay, néu muén tr thanh mét Kité hoc cé gid tri, thi can phai tranh roi vao nhimg sai lam trén day. Mdi nguy sé 1a rét lén d6i véi nhimg “Kitd hoc tir dui len”, trong mite d6 cdc Kité hoc nay muén dat nén trén nhimg nghién ctu thuan tuy lich sir. Han nhién, sé 1a digu chinh dang khi ngudi ta dua vao nhimg nghién cu méi nhat thudc khoa cht giai, tuy vay ciing van phai can trong dé khoi roi vao nhing thanh kién ma ching tdi vira néu trén. B. Sy dong nat gitra Dire Gidsu tai thé va Dite Kit duge siéu ton 2. Nhiing nghién ciru khoa hoc vé Dire Giésu lich sir chdc hin c6 mét gid tri to lén. Diéu nay dac bit diing déi véi Khoa than hoc nén tang va nhiing cugc gap go trao déi v6i nhiing ngudi khéng cing niém tin véi ching ta. Thé nhung, mét su nhan thite Kitd gido chan thyc vé Bite Giésu khéng thé chi dong khung trong nhiing chiéu huéng han hep ay. Ngudi ta chi co thé dat dén sw nhan thire day dui vé ban than va cng trinh cia Dite Giésu Kité néu nhu ngudi ta tranh cl tre Giésu cua lich su” va “Due Kitd nhu da duoc HGi thanh rao ging”. Neudi ta khong thé dat dén m6t sur nhan thife day du vé Dire Giésu Kité ma khng dua vao dite tin song dng ciia cong doan Kité hitu vén nam git céch nhin dy vé cdc sy kién. 2.1. Chinh ede ban ban Tan uée nham dén mét sir nhén thie ngay cang su xa hon va st d6n nhan trong dife tin. Boi vay, cdc ban van dé khéng trinh bay Dire Giésu Kité theo chiéu huéng cua thir van thé lich sir thudn tuy hode thé loai tiéu sir trong mot khung khé c6 thé néi duge la nhuém mau qua khir. ¥ nghia phé quat va cénh chung 2 cila sit digp cling nhu ngéi vj ciia Dite Gigsu Kits doi hoi ngudi ta phai vugt qua sw nhiic nhé thudin tuy vé mat lich str, cing nhu nhimg sy giai thich chu yéu thién vé mat chire nang, Khai nigm hign dai vé lich str, doe mét s6 ngudi dua ra dé déi lai véi dire tin va dusge quan nim nhu 1a mot sy trinh bay khach quan kh6ng che day vé mot thye tai qua kht, thyc ra diéu dé rét khac so véi quan niém vé lich str cla ngudi xua. 2.2, Su déng nhat cn cét va triét dé gitta Dire Giésu trong thuc tai trin thé cua Ngai v6i Déte Kitd vinh quang thude vé chinh ban chat cua sir dip Tin mimg. Mot nghién ciru Kitd hoc ma lai chii truong ty gidi han minh vao duy Dire Gigsu ctia “lich su” thi sé khéng thé dung hop duge voi ban chat va cau trie cua Tan wée, ca khi n6 chua bj mét tham quyén t6n gido chinh thire Ién tiéng phi bac. 2.3. Than hoc chi c6 thé nam bat y nghia va tm mite cua su phuc sinh ctia Dire Giésu trong anh sang ciia bién c6 tir nan cla Ngai. Ciing vay, than hoc chi cé thé Linh hdi y nghia cia cai chét nay trong anh sng ciia cude ddi Dire Giésu, cdc hanh dong va sit digp ciia Ngai, Tinh toan ven va tinh duy nhat ciia bién cé citu dé la chinh Dire Giésu Kit6, ham ste cugc dai, cai chét va sur phyc sinh ciia Ngai Su téng hop déc dao va nguyén thuy giita Dite Giésu tai thé va Due Kit6 phue sinh duge thé hién trong nhiig “céng thie tuyén xung dite tin” khac nhau ciing nhu cae “ch song déi”, & dé néu lén cai chét va sur phuc sinh ciimg mét trat va vi cing su nhan manh dae biét. Ngoai doan thu Roma 1,3tt, ngudi ta cdn cé thé ké ra nhiéu chd khae ma tiéu biéu la doan van trong thu | Cérint (15, 3-4): “Trude hét, 161 da truyén lai cho anh em diéu ma chinh tdi da lanh nhan, do la: Dire Kit da chét vi ti 141 ching ta, dung nhw Idi Kinh thanh, rdi Ngai da dugc mai tang, va ngay thir ba da trdi day, ding nhu loi Kinh thanh”. Céc ban van nay thyc hign mgt sy noi két dich thy gidra lich sir cita mOt ca nhan va y nghia cua Dire Giésu Kitd, ld y nghta sé tén tai dén thién thu van dai. Céc ban van nay trinh bay trong dang thite téng hap “lich siz vé digu thiét yéu" cua Due Giésu Kitd. Su ting hop ay van mai li mot thi dy tigu biéu va 1a mot kiéu mau cho moi Kité hoc chinh danh 2.5, Suténg hgp Kitd hoc nay khéng chi gia thiét lai tuyén xung dite tin cla cong doan Kité hau nhur mét yéu t6 cia lich sit, nhumg né cdn cho thay ring Héi thanh tuy hign dign trong nhiing thoi ky khéc nhau, nhung van mai la mai trong ma 6 d6 ngudi ta nhan duge mét sy nhan thire chan thye vé ban than va su nghiép cua Dire Giésu Kité. Thiéu di vai tro trung gian dén tir sy nang d& cua dire tin Hgi thanh, sy nhan thite vé Due Kité sé 1a diéu bat kha, ca trong thoi nay cing nhu vao théi cua Tan ude. Khéng cé thir dan bay Archiméde nao nim ngoai khung canh Hi thanh, di rang trén binh dién thue thé ludn, Chita ching ta van ludn nam gitt vi thé uu tién va quyén t6i thugng trén H@i thanh. G bén trong cai khung khé rong lon nay, mOt sy tra vé vi Dire Giésu tai thé 1a digu dem lai nhiéu phic Igi va can thiét hign nay trong lanh vue ctia khoa than hoe tin ly. Diéu quan trong la phai lam ndi bat lén nhiing sy phong phi v6 tan cua nhan tinh Dire Giésu Kit6, m6t digu ma céc khio ludn Kitd hoc xua kia d3 bo qua. Dire Gigsu Kitd 3 minh hoa va gidi bay 6 mute d6 cao nhat cai thude do ti hau va yéu tinh cy thé cia con ngudi, nhu Dire Giéo hoang Gioan Phaolé II da néi trong Thong diép Redempror hominis, 8, 10. Trong nhan quan nay, tinh huynh dé va tinh lién déi cua Dite Giésu voi chiing ta hoan toan khéng che mi chiit nao thién tinh ciia Ngai. Ngudi ta sé thay rd diéu dé qua nhing gi trinh bay sau day, tin diéu Kité hoc, hiéu mét cach ding din, khéng cho phép bat ky su doi lap sai trai nao gitta nhan tinh va thién tinh ca Dire Giésu 2.7. Thanh Than, Dang da mac khai Dire Giésu nhu la dang Kité, théng ban cho céc tin hau su s6ng cia chinh Ba Ngéi. Thanh Than khoi lén va nudi duéng niém tin vao Due Giésu nhu la Con Thién Chua, dugc sigu t6n trong vinh quang va dang hign dign trong dang lich sir nhan loai. 6 la dire tin Cong gido. Dé cing la dite tin cua moi Kitd hitu trong mire 6 nhiing con nguiti nay, cing véi bd Tan woe, van trung thanh nam gitt cdc tin digu Kité hoc cua cac vi Gido phy, thuyét giang va gidng day cc tin diéu ay dong thoi lam ching vé chung bing di séng chan chinh cua minh. IL. Niém tin vao Dire Kité cia cde Cong ding dau tién A. Tir Tan wéc dén Cong ding Nicéa 1. Cée nha than hgc ngay nay ma nghi ngé thién tinh cua Déte Kité thi thuéng nai dén lugn chimg nay: mét tin digu nhu thé khdng thé phat xudt tir mac khai chan thye trong Thanh kinh; né bat nguén tir hé tw tung Hy Lap. Thé nhung, nhing nghién ctru sdu xa vé mat lich sir lai cho thay diéu nguge Iai; loi suy nghi cua nguéi Hy Lap hoan toan xa la voi tin dieu ay va chéi bo né cach dit khoat. Déi dién véi niém tin Kité gido vin tuyén xung thién tinh cua Dite Kitd, tam thire Hy Lap chéng lai digu dé dua trén tin digu cua minh vé tinh sigu viét cua than linh ma ho cho la khng thé dung hgp voi tinh bat tit va su hign hitu trong dong lich sit nhan loai cla dire Giésu ngudi Nazaret. Viée chap nhan y twong vé mét su nhap thé cua Thién Chia qua la m6t diéu khé khan dac biét déi véi cdc triét gia Hy Lap. Céc triét gia thuge phai Platon thi coi d6 la diéu khong thé quan nigm duge, nhan danh hoe thuyét cia ho vé Thién Chua; vé pl triét gia phai khac ky, ho lai cho la niém tin Kitd gido khéng thé an nh4p véi nhing gi ho thuyét giang vé vii try. 2. Chinh nhdm dé tra Ii cho nhiing kho khan ay ma nhiéu nha than hoc Kité gido da vay mugn mét céch kha céng khai cdi ¥ wrong vé mét “vi than thir cap” (deuteros theos) trong hé tu tung Hy Lap, day con goi la vi than trung gian hay than hoa cén} (demiurge). Nhu thé hién nhién la da mo duomg dan dén nguy ccr cua ha phuc thu Diéu nay da thé hign cach tiém tang noi mét sé vi gido phy hé giao va Origéné. Chinh Arié da bien luyén y twong d6 thanh mot lac thuyét ding ngha; Ong nay cho rang Ng@i Con chiém mot rung gian gitta Ngoi Cha va cac thy tgo. Lac thuyét Arié cho thay 13 ring tin diéu vé thién tinh Dire Kité néu khéng phat xuat tir mac khai cia Thién Chita ma lai dén tir he tur tong triét hoc Hy Lap thi sé biéu hién ra theo cach thie nhur thé day. Tai Cong ding Nicéa, nam 325, Hdi thanh da dinh tin rang Ng6i Con déng ban thé (homoousios) véi Ng6i Cha. Theo céch d6, Hi thanh da loai trir sy thoa higp ciia Arié véi hé tr trong Hy Lap, ding thai ciing lam thay déi tan géc ré cai luge dé sigu hinh hoc cla Hy Lap, nhat 14 cua phai Platon va tan-Platon. That vay, c6 thé ndi Ndi thanh da giai trir huyén thoai cho hé tu tuong Hy Lap, va da thyc hign mét cude thanh loc (catharsis) cia Kitd giao déi vai hé tu tung Hy Lap, bang cach nhin nhan duy chi hai cdch thite hign hiru ma thdi: céch thie hign hiu eda hitu thé bat thy tao va céch thite hign hiru cua cdc thy tao, qua dé loai bé y trong vé mét hitu thé trung gian Han nhién, han tir “ding ban thé” dug Céng déng Nicéa sit dung la mot han ti eriét ge, khong 66 trong Thanh kinh. Tuy vay, rO rng lay dinh sau xa cua cde Nehi phy Céng déng chi ki nhiim dign ta cai y nghia dich thyc cua nhimg li Khang dinh trong ‘Tan uée vé Dite Kit6, theo mét cach thére phan minh va khéng chit him hé. Khi djnh tin vé thién tinh cua Dire Kitd nhu thé, Hdi thanh cing da dya vao kinh nghiém vé on ciru dO va viée than hod con ngubi trong Dre Kité. Va mat khae, vige ih tin da xdc dinh va néu bat kinh nghiém vé on ciru d6. Nhu vay ngudi ta co the 5 nhan thay rang co mét su tuong tac sau xa gitta kinh nghiém sng dong va ci tién trinh minh dinh vé mat than hoc. 3. Nhimg suy tu than hoc cia cde vj Gido phy khéng bé qua cai van dé rigng bigt lién quan dén sy tién hitu cia Dire Kité trong vj thé than linh, Ngwdi ta sé nghi dén mot sd tén tu6i tiéu biéu nhur Hippdlité thanh Réma, Marcellé thinh Ancyra va Photinus. Cac téc gid nay da tim cach trinh bay sy tién hitu ciia Die Kit6, khéng phai trén binh dign cia thy tai hitu thé lugn, ma chi la trén binh dign y huéng. Dire Kité da tién hitu higu theo nghia Ngai da duge thay tude (kata prognosin). Hoi thanh Cong gido xét thay nhiing Idi trinh bay vé sy tién hu cia Die Kité nhw thé la thigu sot; va Hi thanh da két dn cdc sy sai lac Ay. Boi d6, Héi thanh bay to niém tin cla minh vé sw tién hau cua Dite Kité xét theo phuong dign thyc thé luan. Hi thénh dya trén su nhigm sinh cua Ngdi Léi tir Chua Cha tir trong vinh citu. Héi thanh eaing quy chicu vao nhing gi Tan ude xéc quyét cach minh bach vé vai tro chii déng ctia Ng6i Loi Thién Chia trong cng trinh tao dung thé gidi. Day ld diéu hién nhién, mot ai dé ma chua hign hau hoae moi chi hign hitu trong ¥ hung thi kh6ng thé thyc hién mot hanh ddng dich thy. B. Céng déng Calcédénia 4. Toan b@ nén than hoc ctia cc Gido phu vé Bite Kité tf trung vao van dé vé can tinh Ditc Kit6 xét vé mat hitu thé luan cing nhu cuu thé lun. Nén than hoc ay muén tra Idi cho cée cu héi nay: ban tinh Dire Gigsu li gi? Ngai lé ai? Ngai citu ching ta 1g cach no? Ngudi ta cling cé thé coi nén than hoc dy nhur mét sur anh hoi tiém tién va nhu mét sy dign ta nang déng vé mat than hoc dig trude mau nhiém va tinh siéu vigt tuyét doi cing nhu tinh ndi tai cua Thién Chia noi Dire Kitd Mat dang la niém tin cua Cyu ude von tuyén xung mot tinh sieu viet tuyét déi ctia TC Dang khac, dé 1a chinh “bién 6 Bite Giésu Kit6”: Dang duge nhin nhan nhu la md sy ean thigp dich than va 6 tinh chat chung cugc cia chinh Thién Chiia trong thé gidi. Day 1a m6t tinh nGi tai vuot cp, c6 dc tinh hoan toan khac véi sur cur ngy cua Thanh Than Thién Chita noi céc vj ngén sit. Neudi ta cling khéng duge phép nhan nhugng trong sur khang dinh ve tinh siéu viét: tinh siéu viét ay duge xc dinh qua lai khang dinh vé thign tinh tron ven va dich thye cua Dic Kitd. Tinh siéu viét ay cing thye sit can thiét dé bac b6 céc lap trudng Kit6 hoc goi la “theo khuynh hudng gian Iuoc” thuyét duy ban, thuyét dudng tr va thuyét Arid, NO cling qua la can thiét dé phi bac cai luan dé mang hoi huéng nhat tinh thuyét von chai truong mét su hoa tron gitia Thién Chua va con ngudi noi Dire Giésu, dan dén ché huy bo tinh bat kha bién va tinh bat kha thy cam cua Thién Chia. Mat khdc, ¥ twee vé tinh ni tai vén gan lign véi niém tin vao cuge nhap thé ciia Nedi Loi ciing cho phép khang dinh nhan tinh Dire Kit6, mét nhan tinh thye hitu va chan thyc, nhém chéng lai ao than thuyét va cae thir ng@ dao thuyét. 5. Theo dién trinh cdc cude tranh lugn gitta truong phai Antidkia va trudng phi Alexandria, nhiing ngudi trong cuge da khéng thay duge céch thire dung hoa gitta tinh 6 siéu viét, tire su phan biét gitta hai ban tinh, véi tinh n6i tai, tue su ngdi hiép. Cong déng Calcédénia, nam 451 (DS 301-302), di muén chimg to lam thé nao ma mot su tng hop gitta hai quan diém trén la diéu cé thé duge, bang céch van dung hai dién ngir cng mét trat: “khOng hoa tn" (asugkytds), “khng phan chia” (adiairetés) ngudi ta c6 thé gap thay 6 d6 mot diéu di khng duge ndi ra nhung lai tuong dong véi cong thite xde quyét “hai ban tinh va mt ngéi vi duy nhat” noi Due Kité. Khéng hod trén han nhién mudn nhim dén hai ban tinh, va khang dinh nhan tinh dich thyc ciia Dire Kité. Déng thoi céng thie cing muén chime t6 tinh siéu vigt cua Thién Chia theo y huéng cia nhimg ngudi chéng thuyét Arid, boi I céng thite xéc nhan ring Thién Chia van gitt nguyén la Thién Chia, cdn con ngudi vin gitr nguyén la con ngudi. Céng thitc nay loai trir moi tinh trang trung gian gitra thign tinh va nhan tinh Kh6ng phén chia thi cong bé su két hgp rat myc tham su va bat kha dao nguge gitta Thign Chia va con ngudi Giésu trong ngéi vj cla Ng6i Loi. Tinh ndi tai tron, ven Thign Chia trong thé gi6i ciing déng thoi duge xée quyét: chinh tinh ngi tai ay la nen tang cia on céfu dé theo Kité giéo cing nhu sy than hoa cua con ngudi Qua nhiing su xac quyét dy, cdc nghi phu cua Cong ding Calcédénia da dat dén mot cap 46 méi trong sy nhén thite vé tinh siéu viét. Tinh siéu viét nay khéng chi li mot pham tru “than hgc” ma con la pham tri “Kitd hoc”. Van dé khdng cén phai la chi khang dinh tinh sigu viét v6 bién ciia Thién Chia trong tuong quan véi con nguoi ma thoi. Nhung vai day cdn la tinh siéu vigt v6 bién ctia Dire Kit6, Dang vira la ‘Thién Chia vira la con ngudi, so voi toan thé nhan loai va lich su. Theo céc nghi phy céng dong, dac tinh tuyét déi va pho quat cua niém tin Kit gido hé o khia canh thir hai nay cia tinh siéu viét, mOt tinh siéu viét vira 6 dac tinh cénh chung vita thuge binh dign hitu thé hoc. 6. Va thi Céng dng Caleédénia c6 y nghia gi trong lich sir cia khoa Kité hoe? Vige éng déng Calcédénia khéng cé tham vong dura ra mot cau tra loi rét ro io ma trong Dic Kitd, Thién Chia va con ngudi co thé cing ton tai? Day cling chinh la trong tam cita mau nhigm Nhép thé. Khng mét dinh tin nao, véi nhimg céng thie xéc quyét cua minh, ma lai cé thé mic can duge tat ca syr phong phii cia mau nhiém dy. Tét hon, nén tién hanh bang con duéng phi dinh va vach ra dudng bién cia m6t pham vi ma ngudi ta khdng durge phép rai xa. G bén trong cai kh6ng gian ciia chan ly Ay, Cang déng da ciing mét trat dat vao dé ca hai thyc tai ma cit su thuéng thi ra nhu loai trir nhau: tinh siéu viét va tinh ndi tai, Thién Chia va con ngudi. Hai khia canh phai duge xac quyét cach tron ven, nhung cling dong thoi loai trir bat ky dang thire nao cita str ké cn hay hoa lan, Nhu thé, trong Dire Kitd, tinh siéu viét va tinh n6i tai phdi hop vai nhau cach hoan hao. xét dén céc pham tri tu tuéng va cde phutong phap duge sir dung, ngudri ta cing 6 thé nghi dén mot su “Hy Lap hod” nao d6 déi vi niém tin ciia Tan wéc. Tuy nhién, néu xét 6 mot khia canh khédc, thi dinh tin cia Cong déng Caleédénia Iai hoan toan vuot trén tu tuéng Hy Lap. That vay, dinh tin céng déng da cling mot trat ndi két ca hai quan diém ma triét hoc Hy Lap vén coi la bat kha dung hgp: mot bén la tinh siéu + vigt cua Thién Chita von Jalinh hén cia hé théng triét hgc Platon, cdn bén kia 1a tinh ndi tai cua Thién Chia von 1a tinh than cua hge thuyét Khac ky. C. Cong dong Constantin6péli HI 7. Dé thiét lap mdt gido ly Kit6 hoe chuan xéc, khong nén chi quan tam dén su tién trign cia nhimg ¥ tong da dua dén thnh qua tai Cong dong Calcédénia. Cing can dé ¥ dén céc Cong ding Kitd hoc cudi cing nifa, dac biét la Cong déng Constantindpoli IH (681) [DS 556 tt} Qua vige dinh tin cda Cong déng nay, H6i thanh da chimg to ring minh co thé minh gidi van dé Kité hoc thau do hom ca nhiing gi da lim duge tai Cong déng Calcédénia Nhu the Hi thanh cho thay minh sin sing xem xét nhing van dé Kitd hoc cach ky cng hon nia vi cé nhimg khé khan méi nay sinh. Di da dat duge mot sy hiéu biét nhat dinh khi tim hiéu y nghia cua nhimng gi Sach thanh néi vé Dite Giésu Kité nhung H6i thanh van muén dao sdu hon niva. ‘Cong ding Latran, nam 649 (DS 502 tt), da két an thuyét mét ¥ muén va nhu thé da chuan bj cho Céng déng chung Constantindpali III. That vay, vao nam 649, phan In nhé céng ctia thinh Maximé-Bac tuyén tin ma Hi thanh da lim sang t6 vai tré thiét yéu ctia sy ty do nhan loai noi Dite Kité trong céng cuge ciru dé ching ta. Ciing trong Hi thanh da néu bat méi tuong quan gitta y muén nhan loai wy do nay vi ngéi vi ciia Ngéi Loi. That vay, trong Céng déng ndy, Hoi thénh da tuyén bé rang mOt ng6i vj than linh da mudn ctu dé chiing ta thong qua mét ¥ muén nhan loai. Nhwr vay, dinh tin ctia Cong déng Constantin6péli III, nhin trong moi lién hé véi cong déng Latran, da cd nhimg nguén mach séu xa noi gido ly cia cde nghj phy trong Céng déng Caleédénia. Nhung mét mat khdc, theo mot cach thite hét sitc dc biét, né lai gitip ching ta dap img nhimg doi hoi cua thai dai ngay nay trong lanh vue Kité hoc. ‘That vay. nhiing d6i hoi nay nhdm tim higu sdu xa hon nita vé nhan tinh Dire Kitd cung véi ju nhigm” khac nhau trong cuge dai duong thé cua Ngai, ching han bien cé chiu phép riza, cae con cam dé, con “hap héi” trong vudn Giétsémani, dé tir dd xac dinh ché dimg ciia nhing yéu té Ay trong cng cuge ciru dé nhan loai. IV. Kitd hoc va ctu thé hoc A. “Dé ciru d6 ching ta” 1, Thién Chia Cha da khéng tha chinh Con minh nung da trao nép Con vi hét thay ching ta (Rm 8,32), Chia ching ta da tre nén ngudi pham vi ching ta va dé citu dé ching ta. Thién Cinia da yéu thé gian dén néi da tang ban chinh Con Mét ciia Nguoi dé ai tin vio Nguoi Con ay thi khong phai chét nhung duegc sw song doi dai (Ga 3,16), Néu vay, ngéi vi ciia Dire Giésu Kit6 khdng thé tach ri khoi hanh dong ciru d6 cua Ngai. Cée an phite ctia on ctru d@ khdng thé tach réi khoi thign tinh cua Dire Giésu Kité. Con Thién Cha la Dang duy nhat cé thé thy sur ctu chung ta khoi tdi cua thé gian, khoi cdi chét di di, va khoi tinh trang né Ié cho Ié luat, thé theo ¥ Chita Cha va nhé su céng tac cia Chia Thanh Than. Mot sé suy tu than hoe a khéng duy tri duge dung mire mdi lién hé thm sau gitta hoe va citu thé hoc. Ngay nay than hoc ludn phai lam sao dién ta cach thoa ding hon nia méi trong quan qua lai gidta hai khia canh 4y vn thude vé mot bién cé ciru 4 ma ty ban chat la duy nhat. Trong phan tim hiéu nay, ching t6i chi cha y xét dn hai van dé. Mot su tim higu true hét vé phurong dién lich sir; n6 thuge binh dién cua giai doan hign hitu tai thé cua Dire Giésu, Van dé trong tam cua né xoay quanh cau hoi nay Duc Giésu da nghi gi vé cai chét cua Ngai? Do gid tri dac bigt ma chung toi muon danh cho edu tra 101 nén van dé can phai durge xem xét dudi géc d6 ciia viée nghién citu lich sir theo nhimg ddi héi chat ché vé mat phé binh (sé 2). Han nhién vige nghién ciru ay cén phai duge bé tic bang nhan quan cua mau nhigm v chudc (s6 3). Mot lan nita, phai nhac lai £6 ¥ trinh bay hode minh giai mt khoa Kité hoc day di, RO ring li Uy ban khong dé ip dén van dé vé ¥ thire nhan logi ctia Dure Giésu Kit6. Uy ban chi tim cdch trinh bay day nén tang cua mau nhiém Dire Kitd chiéu theo cude doi duong t i Giésu cing nhu cude Phue sinh ciia Ngai. M6t su tim hiéu thir hai duoc dat trén mot binh dign khdc (s6 4). N6 nhdim cho thay tinh da dang ciia céc tir vung Tan ude lién quan den on etru chuée chat chira nhing, gido hudn phong phii vé ctu thé hoc nhu thé nao. Chung t6i sé tim cach hé thong hoa fc gido huan dy, va gidp ngudi doc nam bat tat cay nghia than hoc ctia ching. Han viée nghién citu nay sé phai quy chiéu vao chinh cac ban van Kinh thanh B. Trong sudt cude dai dwong thé, Dire Giésu da duge dinh huéng dén céng cuge cru d9 con nguii 2.1. Trong Iai néi cting nhwr hanh dng, trong cugc séng cling nh Ng6i vj cua minh, Dire Giésu hoan toan ¥ thie ring Vuong quéc va Triéu dai cua Thién Chua vira la mot thye tai duge hign thyc hod trong hign tai ma déng thoi cting la diéu due mong doi, digu dang dén (Le 10,231; 11,20). Ciing vay, Ngai vira thé hign minh nhu Dang cia 9 dg thoi cnh chung ma dng thoi lai dura ra loi giai thich vé str vu cia minh nhu mét digu dang hign thy ngay Ide nay, du rang loi gidi thich dé thudng la ngdm an. Ngai dem déng «om citu d cdnh chung bai vi Ngai dén sau éng Gioan Tay gia, vi ngon stt mm cho Thién Chia va Trigu dai ciia Neudi tro fu dang hign hye. Ngai dua thai ky cia li ha di dn ch hodn tat (Le 16,16; xe. Me 1,1 5a). 2.2. Gia nhu cuge Khé nan déi véi Dire Giésu ma lai la mét sy that bai, mét tha hoa, gid nhur Ngai da mat hét hy vong vao Thién Chia cing nhur vo sir vu cua minh, thi cai chét ciia Ngai, khi Ay cing nhu bay gid, khéng thé durge nhin nhan nhu la téc dng chung quyét cia ké hoach ciru 49. Mdt cai chét ma bj hig chju mét céch hoan toan thy dOng thi khong thé la mét bien 6 ciru dé “mang dic nét Kit6”. Trai lai, cai chét dy han phai la két cudc dugc Iya chon phat xuat tir long vang phuc va tinh yéu cla Date Giésu, dang ty trao hién chinh minh. Cai chét ay han phai dugc don lay trong mot téc dng phite hop gom ca tinh chu déng lan tinh thy dong (GI 1,4; 2,20). Cai ly twong cua dai sng luan ly, va ndi cach khai quat hon, céch thire hanh dng cua Dire Giésu chimg t6 digu nay: Ngai di duge dinh huéng dén cdi chét cita minh va Ngai sn sing don nhan né. Nhu thé, Ngai da hién thy hod nhimg doi hoi ma chinh Ngai da ting dat ra cho cdc mén dé (Le 14,27; Me 8,34.35; Mt 10,29.31). 2.3. Chinh khi trai qua cai chét, Dite Giésu da bay t6 y mudn phuc vu va hién dang mang song minh (Mc 10,45): 66 chinh la két qua va la sur n6i dai clia cai thai d6 bao trium trén cude dai Ngai (Le 22,27). Ca cuge séng lan sy chet ctia Ngai déu phat xuat tir m9t thai d6 nén tang quy hudng dén ch6 séng va chét cho Thién Chia va cho con ngudi. Day a diéu ma mét s6 ngudi goi ld “mét cude sng cho ngudi kde”, mot cude sing vi tha (pro-existence). Do bai cai tu thé hign sinh do, Dite Giésu, chiéu theo chinh “yéu tinh” cua Ngai, da dugc dat Lam Dang Cutu dé thoi canh chung, Dang mang lai on citu dé ctia “chiing ta” (Cr 15,3; Le 22,19.20.b), on citu dé ctia Israel (Ga 111,30), cling nhur cua cae dan ngoai (Ga 11,51). On cau dé nay nham dén nhidw ngudi (Me 14,24; 10,45), moi ngudi (2Cr 5,14tt; 1Tm 2,6), va ca 651c) 2 Vay phai higu sao vé cai tu thé hign sinh nén tang Ay, tite thai dd khac, nghia la hién dang va trao tang chinh minh cach trigt 48 dén 46 chap nhan ca cai chét, nhu thay thé hign noi cudc doi duong thé cua Dire Giésu? Cai tu thé dy ty ban chat la m@t su mé lang cach sang suét trong viée quy thudn y muén cua Thién Chita, Hién nhién la cai dinh hudng ay sé con duge biéu hién ra theo cach séng déng va cy thé hon nita trong dién trinh cua céc bién c6 ma Ngai song that trong dai. Nhu vay, v6i tat ca long trong cay va niém tin thac, Dite Giésu trong tu cach la Dang Trung gian cénh chung cua on ctru dé, la sir gia cla Vuong quéc Thién Chia, da mong dgi Triéu dai Thién Chita duge thiét lap céch chung quyét (Me 14,25 va cdc chd song han). Dit hoan toan mo long cho ¥ mudn eta Chua Cha, Bite Giésu da c6 thé thong thay nhimg van dé nay sinh trong tm tri, Ligu Chia Cha ¢6 lim cho vige rao gidng vé Vuong quée duge dat dén két qua hoan toan my man hay khdng? Phai chang dén 10 Israel v6 phuong dat dén on citu d6 cénh chung? Ban than Ngai c6 nhat thiét phai chiu “phép rita ciia sur chét” (Me 10,38tt ; Lc 12,50) va udng chén ciia cude khé nan (Me 14,36) hay khéng? Ligu Chia Cha cé muén thiét lap Trigu dai cia Newdi hay khdng, néu nhur Bite Gigsu da ném biét sy that bai, sur chét va hom nifa lai 12 cai chét tham khée ciia ké tir dao? Nhimg gi Dire Giésu da phai ganh chiu “dang khi chét vi ngudi khdc”, ligu ring cudi cing Chita Cha cé lam cho cae diéu ay sinh céng higu cho on ciru d hay khéng? Dire Giésu da kin muc cdc cu tra Idi tich cyte trong sy y thite ma Ngai cé vé minh nhu la Bang Trung gian cénh chung ctia on citu dG, la sur hign dign cua Triéu dai ‘Thién Chia. Va nhu vay, véi tat cd niém tin tha, Ngai c6 thé ché doi 16 giai dap cho nhimng van dé duge khoi lén. Niém tin thac ciia Dire Giésu c6 thé duge x4c nhan va luan giai khdi di tir nhiing gi Ngai ndi va 1am trong bita an cudi cing (Le 22,19tt va nhiig ché song hanh), Ngai sin sang lén dung tien dén cai chét, nhung dang khi do Ngai cling ch dgi va loan bao sur phye sinh va cuge siéu ton cua Ngai (Me 14,25), dong thoi Ngai tai xac quyét 1di hita va sy hign dign cua on ciru dé canh chung 2.5, Dite Giésu da hiéu va dién ta nhu thé nao cai thai dé nén tang ctia Ngai la song vi tha, cing nhur cai tu thé hin sinh cua Ngai hung dén ché phuc vu het minh, thé hién qua hanh dng va ngay ca cai chét ctia minh? Dir khéng nhat thiét phai nhan la Dire Giésu da lam diéu do dya theo cdc pham tri ty tudng va cdc luge dé ma Ngai tiép nh{n ti truyén thong phuong ty bang hy Ié noi dan Israel; tuy nhién, cing khéng thé cho dé la diéu kh6ng thé xay ra, Trong truéng hgp sau, rat c6 thé noi Ngai da dién ra mét sur ngi tam hod bang cach “van vao” chinh ban than minh “cai chét chiu thay va dén ii ciia ké tir dao dé muu ich cho ngudi khdc” hoac theo cach dc biét hon, cuge khé nan cia “ngudi t6i t Giavé" (Is 53). Thu t8 cho thay Dire Giésu da cé thé hiéu va séng (x. s6 3.4 duéi day) cde quan nigm dy qua viéc Ngai dem lai cho ching mt y nghia su xa hon va bién déi ching. Nhur vay, trong tim hén cia Ngai han la da cé mot sir biéu 1 cua cai tur thé hurdng dén chd song vi ngudi khac. Dau gi di nifa, cai dinh huéng ciia Dire Giésu huéng dén on ciru 6 cua con ngudi hoan toan khéng duge phép hiéu nhwr diéu gi dé c6 tinh chat mung lung, mo hé. Cai dinh hudng dé sé chang c6 ¥ nghia gi néu nhu né khdng bao ham mét su nhan thite va mOt sy ¥ thite ciia ngdi vi, mot tr thé kién dinh noi chu thé trao hién chinh minh (x. 3.3). C. Ding Ctru chude canh chung 3.1. Thign Chia da nang day va ton vinh Dite Gigsu. Qua d6, Neuéi da xéc nhan ring Dire Gisu la Dang Citu d6 cita cdc ké tin, dé 1a diéu dirt khodt va chung quyét. Nhu thé, Thién Chita 43 chuan y vi thé cua Dire Gigsu nhur la “Bite Chita va Bang Kit” (Cv 2,36), 14 Con Ngudi dén trong tu cach tham phan cua thé gian (Me 14,62). Ngudi da chimg 16 Dire Giésu la “Con Thién Chita duge an dinh trong tat ca quyén nang’ (Rm 1,4). Cac tin hitu da tim duge mét anh sang mdi trong cudc phuc sinh va su si¢u t6n cita Dire Gigsu: céc sy viée nay chimg t6 ring cai chét trén thap gia da thyc hign on citu d6. Trude bién cé Phuc sinh, cac chan ly Ay van con chua duge dién ta bang nhiing ngén tir hoan toan minh bach nhu tl ll 3.2. Trong nhimg gi d ndi 6 trén, c6 hai yéu t6 can duge xét dén cdch rit dae biét. a) Ditc Giésu da cé y thie rang Ngai |a Dang Ciru d6 chung quyét cita thoi cudi cling (x. 2.1 trén day); Ngai loan bao va hign thye hoa Triéu dai Thién Chiia (x. 2.2; 2.3). b) Cude phue sinh va su siéu t6n cua Dire Gigsu (3.1) da ching t6 rang cai chét cua Neai la mt yéu té cau thanh cua on cttu 46 ma triéu dai va quyén nang Thién Chita sé thye hign (Le 22,20 va cde chi duoc trinh bay nhu 1a mot yéu t6 cau thanh cia Giao ude méi sap duge thyc hién mot cach chung quyét va cénh chung. Hai yéu t6 trén cho phép két lun ring cdi chét cita Bite Giésu c6 higu Ie dem lai on ciru d6. 3.3. Néu néi theo nghia chat va thuan tuy trén binh dign ¥ tudng thi qua khéng dé dé lay cc dac tinh nhur sie thay thé dé dén 161 hode sir dén 16i thay ma mé ta cai hanh dng qua dé Thién Chua dem lai on cttu dé cach vinh vien théng qua cude song va cai chet ctia Dang Cu 6 canh chung, cing nhu théng qua cudc phyc sinh vén an dinh Ngai nhu la Dang Cuu dé theo cach chung quyét va bat kha dao ngugc. ‘Thé nhumg, ngudi ta cé thé xem xét sur viée theo hudng dé néu nhur cai chét va cde hanh dong cita Bite Giésu duge voi mot tw thé cé tinh chat hién sinh va nén tang von bao ham it nhiéu sw nhan thite ctia ngdi vj (x. 2.5 6 trén) va mot ¥ mudn ganh lay hinh phat (Gl 3,13) va t6i Idi cuia nhan logi (Ga 1,29; 2Cr 5,21) theo phuong thire dai dign 3.4, Néu nhur Dite Giésu, theo cach hoan toan ty nguyén, da c6 thé dem Iai higu luc cho vige dén t6i thay, thi dé chi la vi Ngai da chép nhan dé minh “duge ban tang tir tay Chia Cha” va vi Ngai da trao hién chinh minh cho Chia Cha, Dang da chuan nhén sut vie dé qua bién cé Phuc sinh. Chinh trong su chét ciia Nguéi Con tién hou ma ngudi ta gap thay 0 dé mot tac vy ciia cai van hanh sing cho nguéi khdc (GI 1,4; 2,20). Day cing chinh la ly do tai sao khi xét dén mau nhigm ctru 46 theo cach dé cing nh khi ndi dén “vige dén t6i thay”, thi ngudi ta cn luu y dén hai sur loai suy sau day. Hign 18 qr nguyén cia ngudi tt dao, cach riéng ciia ngudi Toi t6 Giavé (Is 53) thi hoan toan khde véi viée sat té cdc con vat, tua nhu “hinh anh so véi hinh béng” vay (Hr 10,1). Khi xét dén hién 1 cua Ngirdi Con hang hitu thi lai cang phai cn trong hon nita, va cang phai nhin manh nhiéu hon dén tinh chat loai suy cua cde hoan canh kha nhau, That vay, “khi vao tran gian”, Nguoi Con hang hitu dén dé thi hanh “y muén cia Thién Chia” (Hr 10,5.7b). Chinh nhe Than Khi hang hitu thie day ma Nguoi Con da dang hign chinh minh kam I vat v6 ti tich cho Thién Chia (Hr 9,14). (Sy dang hién nay cling duge goi theo cach thich dang 1a Ié hy t8, nhu Céng déng Trenté da lam [DS 1753]; tuy nhién van phai dé y dén nghia nguyén thuy cua han ti nay). 12 3.5. $6 di cdi chét ciia Dire Giésu la mot sur dén 167 thay c6 higu lyre mot cach chung quyét la bai vi chinh hanh dng cua Chita Cha trao ndp va tang ban Con minh (Rm 4.25; 8,32; x. Ga 3,16; 1Ga 4,9) da duge tai hign theo ding nguyén mau va theo cach hign thye noi Dire Kit6, Dang ty ving ban chinh minh, phat xuat tir mot long mén hoan hao, thé hign qua vige ty trao ndp va tan hién chinh minh (x. Ep : 1Tm 2,6; Tt2,14), Diéu ma ngudi ta van goi theo cach truyén théng la vige dén 16i thay can phai duoc anh hdi, bién cai va t6n lén nhu 1a mot “bién cé mang chiéu kich Ba Ngoi” D. Tinh don nbit va tinh da dang cia suy tw vé ctru thé hoc trong Hi thanh 4, Nguén géc va cét Idi ciia toan bé khoa citu thé hgc da nim 6 noi Hdi thanh nguyén thuy, true ca thanh Phaol6. Khoa cifu thé hoc nay dat nén trén nhiing Ioi noi va y thife cla chinh Dire Giésu. Ngai biét rang minh chét vi chéing ta, vi ti 16i chiing ta; chinh trong huéng nhin ay ma Ngai song toan b6 cude doi duong thé cia minh, chiu khé nan va s6ng lai. Co thé néu ra 6 day nam diém chinh sau: 1, Dite Kité tng ban chinh minh; 2. Ngai dimg vao ché cia chung ta trong mau nhiém ctru do; 3. Ngai gidi thodt ching ta khéi “con thinh n6 dang dén” va khéi moi quy€n luc x4u xay 4, Qua dé Ngai hoan tat y muén city d6 etia Chita Cha; 5. Nhu vay, Ngai muén dua chting ta vao trong sy s6ng ctla Ba Ngéi, qua viée thong dy vao an sing ctia Chia Thanh Than. Vige chimg t6 cac khia canh trén lién két v6i nhau nhur thé nao, dé la phan viée cita khoa than hgc hau thoi. Vé phan minh, thénh Téma da nhan manh dén nam cach thirc hanh dng trong cong trinh ctru chuge: céng trang, bdi hoan, ctu chude, hy t&, nguyén nhan tac thanh. Han nhién con cé thé bé sung nhimng diéu khac nia, Trong cae van pham Tan uée ciing nhu trai qua céc thoi ky khac nhau cua lich str khoa than hoc, mt s6 khia canh cia citu thé hgc sé duge nhan manh cach dae biét hon so véi cae khia canh con Iai. Tuy nhién, tat cd moi khia canh phai duge nhin nhu la nhimg hung tiép cn nhiém vuot qua, va phai lam hét site c6 thé dé ket ching trong mét cai nhin tong hop. 5. Vao thai cde Gio phy, bén Dong cing nhur bén Tay. khia canh néi bat cua ecru thé hge Ki khia canh ciia cuge trao déi. Qua cuge Nhap thé va qua cudc Khé nan, da dién 13 ra mt cugc trao déi gitta ban tinh than linh va ban tinh nhan logi xét céch chung. N6i cach chinh xde hon, tinh trang 16 18i duge hodn déi thanh tinh trang ciia phan lam con Thign Chua. Tuy nhién, céc Gido phu cing da uén nan va han dinh cai ¥ tuong ve su trao déi, do cae ngai da dé y dén pham cach trac tuyét cita Dite Kitd. Dire Kitd da dam nhan cde tinh chat (parhé) cua ban tinh ti Idi, nhung chi theo mOt cach thite ngoai tai (schetikds) thoi. Ban than Ngai khéng tro thanh “sy ti" (2Cr 5,21), trir khi diéu d6 duge hiéu theo nghia Ngai da tro thanh m6t “cua Ié hy sinh dé den tdi”. 6. Thanh Anselmé da dua ra mot ly thuyét ke gy duge anh hudng dang ké mai cho dén thoi ky gan day. Dang Ciru chude khong thay thé cho t6i nhén hiéu theo nghia chat, nhung Ngai thyc hign mét hanh déng déc nhat ma trong cai nhin cita Thién Chia, c6 thé bdi hoan cho mén ng do nhing 16i lam cia con ngudi. Ngai chap nhan cai chét ma I@ ra Ngai khong bude phai chiu; hanh déng ciia Ngai cé mét gid tri vo bin do mau nhigm ngéi higp. Hanh dong nay ctia Ng6i Con thyc hign ¥ dinh céru d6 cua ca Ba Ng6i chf thanh, Trong hé théng tw tuéng vé su bdi hoan nay, cng thite : chiu chét vi chiing ta chu yéu c6 nghia la Dire Kité da chap nhgn cai chét nhdm mueu ich cho ching ta, chit khong, phai thay vao ché ctia chiing ta. Thanh Toma vé co ban da lay lai I6i trinh bay trén vé mau nhiém cau d6, va ngai thém vao dé nhing yéu 16 rit tia tir than hge cua cae Gido phy. Thanh nhan nhan manh dén su viée Dite Kité la Thu lanh cua H6i thanh, va an sung ma Ngai thu dac trong tu cach Thu lanh sé duoc théng truyén cho cac phin tur cla Hdi thanh, do boi méi day lién két khang khit ea toan nhiém thé. 7. Gan day mgt s6 tée gia da tim céch khOi phuc lai ¥ wong vé “cude trao di” (commercium), diéu ma than hoc cua thanh Anselmé da khéng nhan manh. Cé hai huréng tim t0i duge cc tdc gid nay theo dudi a) Mot sé tac gia dé cao quan niém vé ser ién adi. Thé ma quan nigm nay cé thé duge higu theo nhiéu cach. Theo mét Idi nhin hep, sy lién doi nhan manh dén cach thie trong dé Dic Kité dang khi chju dau khé da nhén lay theo cach ciia minh cai kinh nghigm xa céch Thién Chua ma t6i nhan time ném trai. Theo mOt 16i nhin thong hon, fc gia nay chi ndi dén y mudn cua Nguoi Con trong vige to bay on tha thir vo kign cua Chia Cha, ¥ mudn dy duge thé hign ca trong déi séng ciing nhu cai chét cua Ngai b) Mét s6 khdc lai dura vao quan niém vé sw thay thé, qua dé ho nhan manh dén sy vige Dire Kité da thye sur nhan lay than phan cila cae tdi nhan. Bi nay khéng cho phép nghi rang Thién Chua da trimg phat hay két an Ditc Kité thay vao ché ching ta. MOt Idi hiéu sai lac nhur thé da timg duge quang ba boi nhiéu téc gia, nhat la trong than hge ciia phai Cai céch. Céc tac gia khdc thi tranh nhiing Idi nhin dy. Ho chi nhén manh rang Dire Kité da himg chu “sy chic dir ctia 1é lua” (G1 3,13), nghia 1a su xa lanh ma Thién Chita bay to d6i v6i tdi 16i. Dire Kit6 da mang trén minh ganh nang cia 14 tt ca ti 16i nhan logi, 1a déi trong cia con thinh né cia Thién Chia. Ciing chinh diéu nay lam nén mét khia canh ciia tinh yéu va long “phdn ghen” ma Thién Chita bay 6 d6i voi dan cia giao ude nhimg khi ho lia xa Newb 8. Vige gidi thich on Citu chude bing y wong vé sy thay thé ¢6 thé duge bign minh trén binh dign chii giai va tin ly. Khong nhu mot s6 ngudi van nghi. né khong bao ham bat ky sy mau thuan néi tai nao. Su ty do cia cdc hitu thé thy tao khéng hoan toan ty Lap. No ludn can dén_ mot sur tro gitip cua Thién Chua. Mt khi da xa lia Thién Chua, né khong thé quay vé voi Nguoi bang site riéng cia minh. Mat khac, con ngudi ta da duge tao dung nén ngd hau duge sat nhap vao V6i Dite Kit6 va qua dé durge tham dur vao dai sng ctia Ba Ngdi chi thanh. Dii su xa céch cua t6i nhan d6i vai Thién Chita c6 lon t6i mute nao di nita thi nd van chang dang la gi so véi cai khoang cach muén tring cia Nguéi Con déi voi Chita Cha trong vige “ty huy minh ra khong” (PI 2,7) va trong tam trang khén cling vi “bi b6 roi” (Mt 27,46). Day chi la cdi khia canh cia sy phan biét gitta cAc Ng6i trong Ba Ngéi, thé hign céch dc biét trong nhiém cudc Ciru chuée; thé cdn xét 6 mgt gée 46 khéc thi ba Ng@i vi than linh ay két hgp voi nhau cdch hoan hao trong su duy nhat cua ban tinh va trong mt tinh yéu v6 bién. 9. Vige xa ti céch khach quan cing nhu viée théng dy vao su séng than linh nhé an sng, ca hai diéu Ay phai duge coi nhu la nhiing khia canh khéng thé tach rdi clia cong trinh ctru 46. Han nhién, an sing nay phai duge con ngudi dén nhan trong sy ty do da duge phuc héi cach dich thuc. Tat ca Truyén théng cia HOi thénh, dat nén trén Thanh Kinh, da day rang: dé cho c6ng trinh ciru dé duge thuc hién va dugc minh gidi, thi no phai gan két véi hai mau nhiém. M6t dang, Dire Giésu la Thién Chua that. Dang khac, Ngai hoan toan lién déi vi ching ta bai vi Ngai da nhan lay mot ban tinh nhan loai toan ven. 10. Trong toan b6 céng trinh Ciru chuge, nguai ta khéng duge bo qua sy cong tac dc bigt ctia Dite Trinh Nir Maria vao hy Ié cia De Kitd. Dite Maria da gitr thai do ung thuan trong moi hic ké tir 161 ” dau tién trong bién cé Nhap thé. Ngai biéu 16 sir hoan hao cao nhat cia ling tin vao Giao ude vinh ctru, nhwr hién ché Lumen gentium, s6 61 da néu bat. Ngudi ta ciing khong dug phép bé qua mdi lién két sau xa gitta Thap gia va Thanh ‘Thé. Ca hai la nhiing khia canh bé tic cho nhau ca cling mét bién cé ctu dé. Mat dang, Dite Kité da nhan lay ti 1di nbn logi trong xdc thé ciia minh. Dang khdc, Ngai ban tang chinh mau thit minh cho con ngudi. Vige ctr hanh ‘Hoi thanh durge thap nhép vao v6i hién I& vinh ctru ma Chia Con thy hign khi ding minh cho Chia Cha, va duge dura t6i mirc thap toan trong Chita Thanh Than,

You might also like