You are on page 1of 23

LAMPIRAN 1 Hubungan Antara Kala Ulang Dengan Faktor LAMPIRAN 2 Rata – Rata Tereduksi, Yn LAMPIRAN 4 Koefisien Kemencengan ( Cs ) yang

LAMPIRAN 4 Koefisien Kemencengan ( Cs ) yang digunakan untuk Distribusi Log – Person Type III LAMPIRAN 5 Nilai Variabel Reduksi Gauss, KT LAMPIRAN 6 Nilai Kritis untuk Distribusi Chi Square
Reduksi ( YTr ) n Yn n Yn n Yn n Yn Koefisien Periode Ulang, T r ( tahun ) Derajat Kepercayaan, α LAMPIRAN 7 Nilai Kritis untuk Uji Smirnov – Kolmogrov
Kala ulang, T r ( tahun ) Factor reduksi ( Y Tr ) Periode Ulang, dk
Kemencengan No. Peluang KT
10 0.4952 34 0.5396 58 0.5518 82 0.5572 1.0101 1.2500 2 5 10 25 50 100 Tr ( tahun ) 0.995 0.990 0.975 0.950 0.050 0.025 0.010 0.005 N α
2 0.3665 11 0.4996 35 0.5402 59 0.5518 83 0.5574 Presentase Peluang Terlampaui, Probability ( % ) 1 0.0000393 0.0001570 0.0009820 0.0039300 3.841 5.024 6.635 7.879 0.200 0.100 0.050 0.010
( Cs )
5 1.4999 12 0.5035 36 0.5410 60 0.5521 84 0.5576 99 80 50 20 10 4 2 1 1 1.001 0.999 -3.05 2 0.0100 0.0201 0.0506 0.1030 5.9910 7.3780 9.2100 10.5970 5 0.450 0.510 0.560 0.670
10 2.2502 13 0.5070 37 0.5418 61 0.5524 85 0.5578 3.0 -0.667 -0.636 -0.396 0.420 1.180 2.278 3.152 4.051 2 1.005 0.995 -2.58 3 0.0717 0.115 0.216 0.352 7.815 9.348 11.345 12.838 10 0.320 0.370 0.410 0.490
20 2.9606 14 0.5100 38 0.5424 62 0.5527 86 0.5580 2.8 -0.714 -0.666 -0.384 0.460 1.210 2.275 3.114 3.973 3 1.010 0.990 -2.33 4 0.207 0.279 0.484 0.711 9.488 11.143 13.277 14.860 15 0.270 0.300 0.340 0.400
25 3.1985 15 0.5128 39 0.5430 63 0.5530 87 0.5581 2.6 -0.769 -0.696 -0.368 0.499 1.238 2.267 3.017 2.889 4 1.050 0.950 -1.64 5 0.412 0.554 0.831 1.145 11.070 12.832 15.086 16.750 20 0.230 0.260 0.290 0.360
50 3.9019 16 0.5157 40 0.5436 64 0.5533 88 0.5583 2.4 -0.832 -0.725 -0.351 0.537 1.262 2.256 3.023 3.800 5 1.110 0.900 -1.28 25 0.210 0.240 0.270 0.320
100 4.6001 17 0.5181 41 0.5442 65 0.5535 89 0.5585 2.2 -0.905 -0.752 -0.330 0.574 1.284 2.240 2.970 3.705 6 1.250 0.800 -0.84 6 0.676 0.872 1.237 1.635 12.592 14.449 16.812 18.548 30 0.190 0.220 0.240 0.290
200 5.2960 18 0.5202 42 0.5448 66 0.5538 90 0.5586 2.0 -0.990 -0.777 -0.307 0.609 1.302 2.219 2.192 3.605 7 1.330 0.750 -0.67 7 0.989 1.239 1.690 2.167 14.067 16.013 18.475 20.278 35 0.180 0.200 0.230 0.270
500 6.9190 19 0.5220 43 0.5453 67 0.5540 91 0.5587 1.8 -1.087 -0.799 -0.282 0.643 1.318 2.193 2.848 3.499 8 1.430 0.700 -0.52 8 1.344 1.646 2.180 2.733 15.507 17.535 20.090 21.955 40 0.170 0.190 0.210 0.250
20 0.5236 44 0.5458 68 0.5543 92 0.5589 1.6 -1.197 -0.817 -0.254 0.675 1.329 2.163 2.780 3.388 9 1.670 0.600 -0.25 9 1.735 2.088 2.700 3.325 16.919 19.023 21.666 23.589 45 0.160 0.180 0.200 0.240
21 0.5252 45 0.5463 69 0.5545 93 0.5591 1.4 -1.318 -0.832 -0.225 0.705 1.337 2.128 2.706 3.271 10 2.000 0.500 0.00 10 2.156 2.558 3.247 3.940 18.307 20.483 23.209 25.188 50 0.150 0.170 0.190 0.230
LAMPIRAN 9 wilayah luas dibawah kurva normal 22 0.5268 46 0.5468 70 0.5548 94 0.5592 1.2 -1.449 -0.844 -0.195 0.732 1.340 2.087 2.626 3.149 11 2.500 0.400 0.25
23 0.5283 47 0.5473 71 0.5550 95 0.5593 1.0 -1.588 -0.852 -0.164 0.758 1.340 2.043 2.542 3.022 12 3.330 0.300 0.52 11 2.603 3.053 3.816 4.575 19.675 21.920 24.725 26.757 N>50 1.070 1.220 1.360 1.630
24 0.5296 48 0.5477 72 0.5552 96 0.5596 0.8 -1.733 -0.856 -0.132 0.780 1.336 1.993 2.453 2.891 13 4.000 0.250 0.67 12 3.074 3.571 4.404 5.226 21.026 23.337 26.217 28.300 N 0.5 N 0.5 N 0.5 N 0.5
25 0.5309 49 0.5481 73 0.5555 97 0.5596 0.6 -1.880 -0.857 -0.099 0.800 1.328 1.939 2.359 2.755 14 5.000 0.200 0.84 13 3.565 4.107 5.009 5.892 22.362 24.736 27.688 29.819
26 0.5320 50 0.5485 74 0.5557 98 0.5598 0.4 -2.029 -0.855 -0.066 0.816 1.317 1.880 2.261 2.615 15 10.000 0.100 1.28 14 4.075 4.660 5.629 6.571 23.685 26.119 29.141 31.319 LAMPIRAN 8 Koefisien Pengaliran untuk Metode rasional
27 0.5332 51 0.5489 75 0.5559 99 0.5599 0.2 -2.178 -0.850 -0.033 0.830 1.301 1.818 2.159 2.472 16 20.000 0.050 1.64 15 4.601 5.229 6.262 7.261 24.996 27.488 30.578 32.801 No. Jenis Muka Tanah atau Tata Guna Lahan Koefisien Pengaliran ( C )
28 0.5343 52 0.5493 76 0.5561 100 0.5600 0.0 -2.326 -0.842 0.000 0.842 1.282 1.751 2.051 2.326 17 25.000 0.0450 1.71 1 Rerumputan
29 0.5353 53 0.5497 77 0.5563 -0.2 -2.472 -0.830 0.033 0.850 1.258 1.680 1.945 2.178 18 50.000 0.020 2.05 16 5.142 5.812 6.908 7.962 26.296 28.845 32.000 34.267 a. Tanah pasir, datar, 2 % 0.05 - 0.10
30 0.5362 54 0.5501 78 0.5565 -0.4 -2.615 -0.816 0.066 0.855 1.231 1.606 1.834 2.029 19 100.000 0.010 2.33 17 5.697 6.408 7.564 8.672 27.587 30.191 33.409 35.718 b. Tanah pasir, rata-rata, 2 - 7 % 0.10 - 0.15
31 0.5371 55 0.5504 79 0.5567 -0.6 -2.755 -0.800 0.099 0.857 1.200 1.528 1.720 1.880 20 200.000 0.005 2.58 18 6.265 7.015 8.231 9.390 28.869 31.526 34.805 37.156 c. Tanah pasir, curam 0.15 - 0.20
32 0.5380 56 0.5508 80 0.5569 -0.8 -2.891 -0.780 0.132 0.856 1.166 1.448 1.606 1.733 21 500.000 0.002 2.88 19 6.844 7.663 8.907 10.117 30.144 32.852 36.191 38.582 d. Tanah gemuk, datar, 2 % 0.13 - 0.17
33 0.5388 57 0.5511 81 0.5570 -1.0 -3.022 -0.758 0.164 0.852 1.128 1.366 1.492 1.588 22 1000.000 0.001 3.09 20 7.434 8.260 9.591 10.851 21.410 34.170 37.566 39.997 e. Tanah gemuk, rata-rata, 2 - 7 % 0.18 - 0.22
-1.2 -2.149 -0.732 0.195 0.844 1.086 1.282 1.379 1.449 f. Tanah gemuk, curam, 7 % 0.25 - 0.35
-1.4 -2.271 -0.705 0.225 0.832 1.041 1.198 1.270 1.318 21 8.034 8.879 10.283 11.591 32.671 35.479 38.932 41.401
LAMPIRAN 3 Simpangan Baku Tereduksi, Sn -1.6 -2.388 -0.675 0.254 0.817 0.994 1.116 1.166 1.197 22 8.643 9.542 10.982 12.338 33.924 36.781 40.289 42.796 2 Business
n Sn n Sn n Sn n Sn -1.8 -3.499 -0.643 0.282 0.799 0.945 1.035 1.069 1.087 23 9.260 10.196 11.689 13.091 36.172 38.076 41.638 44.181 a. Pusat kota 0.75 - 0.95
10 0.9496 34 1.1255 58 1.1721 82 1.1953 -2.0 -3.605 -0.609 0.307 0.777 0.895 0.959 0.980 0.990 24 9.889 10.856 12.401 13.848 36.415 39.364 42.980 45.558 b. Pinggiran 0.50 - 0.75
11 0.9676 35 1.1285 59 1.1734 83 1.1959 -2.2 -3.705 -0.574 0.330 0.752 0.844 0.888 0.900 0.905 25 10.520 11.524 13.120 14.611 37.652 40.646 44.314 46.928
12 0.9933 36 1.1313 60 1.1747 84 1.1967 -2.4 -3.800 -0.537 0.351 0.725 0.795 0.823 0.830 0.832 3 Perumahan
13 0.9971 37 1.1339 61 1.1759 85 1.1973 -2.6 -3.889 -0.490 0.368 0.696 0.747 0.764 0.768 0.769 26 11.160 12.198 13.844 15.379 38.885 41.923 45.642 48.290 a. Kepadatan 20 rumah/Ha 0.25 - 0.40
14 1.0095 38 1.1363 62 1.1770 86 1.1980 -2.8 -3.973 -0.469 0.384 0.666 0.702 0.712 0.714 0.714 27 11.808 12.879 14.573 16.151 40.113 43.194 46.963 49.645 b. Kepadatan 20 - 60 rumah/Ha 0.40 - 0.70
15 1.0206 39 1.1388 63 1.1782 87 1.1987 -3.0 -7.051 -0.420 0.396 0.636 0.660 0.666 0.666 0.667 28 12.461 13.565 15.308 16.928 41.337 44.461 48.278 50.993 c. Kepadatan 60 - 160 rumah/Ha 0.70 - 0.80
16 1.0316 40 1.1413 64 1.1793 88 1.1994 29 13.121 14.256 16.047 17.708 42.557 45.722 49.588 52.336
17 1.0411 41 1.1436 65 1.1803 89 1.2001 30 13.787 14.953 16.791 18.493 43.773 46.979 50.892 53.672 4 Industri
18 1.0493 42 1.1458 66 1.1814 90 1.2007 a. Daerah ringan 0.50 - 0.80
19 1.0565 43 1.1480 67 1.1824 91 1.2013 Interpolasi nilai G b. Daerah berat 0.60 - 0.90
20 1.0628 44 1.1499 68 1.1834 92 1.2020
21 1.0696 45 1.1519 69 1.1844 93 1.2026 Tr 2 5 10 25 50 100 5 Pertamanan, Kuburan 0.10 - 0.25
22 1.0754 46 1.1538 70 1.1854 94 1.2032 -0.4 0.066 0.855 1.231 1.606 1.834 2.029
Cs
23 1.0811 47 1.1557 71 1.1863 95 1.2038 -0.6 0.099 0.857 1.200 1.528 1.720 1.880 6 Tempat Bermain 0.20 - 0.35
24 1.0864 48 1.1574 72 1.1873 96 1.2044
G untuk Cs = -0.51971 0.086 0.856 1.212 1.559 1.766 1.940
25 1.0915 49 1.1590 73 1.1881 97 1.2049 7 Daerah tak dikerjakan 0.10 - 0.30
26 1.1961 50 1.1607 74 1.1890 98 1.2055
27 1.1004 51 1.1623 75 1.1898 99 1.2060 8 Jalan
28 1.1047 52 1.1638 76 1.1906 100 1.2065 a. Beraspal 0.70 - 0.95
29 1.1086 53 1.1658 77 1.1915 b. Beton 0.80 - 0.95
30 1.1124 54 1.1667 78 1.1923 c. Batu 0.70 - 0.85
31 1.1159 55 1.1681 79 1.1930
32 1.1193 56 1.1696 80 1.1938 9 Atap 0.75 - 0.95
33 1.1226 57 1.1708 81 1.1945 Sumber : Subarka, 1980

LAMPIRAN 10 Harga ea LAMPIRAN 11 Harga W Untuk Efek radiasi LAMPIRAN 12 Harga Ra Dalam evaporasi ekivalen (mm/hari) LAMPIRAN 13 Pengaruh Temperature ( F(t) )
Temperatur (°C ) ea ( mbar ) Temperatur (°C ) ea ( mbar ) Temperature (°C ) 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Garis Lintang Selatan (LS) Temperature (°C ) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Bulan
0 6.1 21 24.9 Ketinggian (m) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 Pengaruh Temperature F(t) 11 11.4 11.7 12 12.4 12.7 13.1 13.5 13.8 14.2 14.6
1 6.6 22 26.4 0 0.43 0.46 0.49 0.52 0.55 0.58 0.61 0.64 0.66 0.68 Januari 15 15.3 15.5 15.8 16.1 16.1 16.6 16.7 16.9 17.1 17.3 17.4 17.5
2 7.1 23 28.1 500 0.45 0.48 0.52 0.54 0.57 0.6 0.62 0.65 0.67 0.70 Febuari 15.5 15.7 15.8 16 16.1 16 16.3 16.4 16.4 16.5 16.5 16.5 16.5 Temperature (°C ) 22 24 26 28 30 32 34 36
3 7.6 24 29.8 1000 0.46 0.49 0.52 0.55 0.58 0.61 0.64 0.66 0.69 0.71 Maret 15.7 15.7 15.6 15.6 15.5 15.3 15.4 15.3 15.2 15.1 15 14.8 14.6 Pengaruh Temperature F(t) 11 11.4 11.7 12 12.4 12.7 13.1 13.5
4 8.1 25 31.7 2000 0.49 0.52 0.55 0.58 0.61 0.64 0.66 0.69 0.71 0.73 April 15.3 15.1 14.9 14.7 14.4 14 14 13.7 13.5 13.2 13 12.6 12.3 Sumber : Hadisusanto dalam Rakasani, 2017
5 8.7 26 33.6 Mei 14.4 14.1 13.8 13.4 13.1 12.6 12.5 12.1 11.7 11.4 11 10.6 10.2
6 9.3 27 35.7 Temperature (°C ) 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 Juni 13.9 13.5 13.2 12.8 12.4 12.6 11.6 11.2 10.8 10.4 10 9.6 9.1
7 10 28 37.8 Ketinggian (m) Juli 14.1 13.7 13.4 13.1 12.7 11.8 12 11.6 11.2 10.8 10.4 10 9.5
8 10.7 29 40.1 0 0.71 0.73 0.75 0.77 0.78 0.80 0.82 0.83 0.84 0.85 Agustus 14.8 14.5 14.3 14 13.7 12.2 13.2 12.9 12.6 12.3 12 11.6 11.2 1 Exspose Surface (M%) ditaksir berdasarkkan peta tat guna lahan atau ddengan asumsi :
9 11.5 30 42.4 500 0.72 0.74 0.76 0.78 0.79 0.81 0.82 0.84 0.85 0.86 September 15.3 15.2 15.1 15 14.9 13.3 14.7 14.5 14.3 14.1 13.9 13.7 13.4 m = 0% Untuk lahan dengan hutan lebat
10 12.3 31 44.9 1000 0.73 0.75 0.77 0.79 0.8 0.82 0.83 0.85 0.86 0.87 Oktober 15.4 15.5 15.6 15.7 15.8 14.6 15.8 15.8 15.8 15.8 15.8 15.7 15.6 m = 0% Pada akhir musim hujan dengan bertambah
11 13.1 32 47.6 2000 0.75 0.77 0.79 0.81 0.82 0.84 0.85 0.86 0.87 0.88 November 15.1 15.3 15.5 15.8 16 15.6 16.4 16.5 16.7 16.8 17 17 17.1 = 10% Setiap bulan kering untuk lahan sekunder
12 14 33 50.3 Sumber : Maidar, 2014 dalam Rendi, 2017 Desember 14.8 15.1 15.4 15.7 16 16 16.5 16.6 16.8 17.1 17.4 17.5 17.7 m = 10% - 40% Untuk lahan yang terosi
13 15 34 53.2 m = 20% - 50% Untuk lahan pertanian yang diolah
14 16.1 35 56.2 Garis Lintang Selatan (LS)
Bulan
15 17 36 59.4 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50
16 18.2 37 62.8 Januari 17.6 17.7 17.8 17.8 17.8 17.9 17.9 17.9 17.8 17.8 17.7 17.6 17.5
17 19.4 38 66.3 Febuari 16.4 16.4 16.4 16.2 16.1 16 15.8 15.7 15.5 15.3 15.1 14.9 14.7
18 20.6 39 69.39 Maret 14.4 14.3 14 13.8 13.5 13.2 12.8 12.5 12.2 11.9 11.5 11.2 10.9
19 22 April 12 11.6 11.3 10.9 10.5 10.1 9.6 9.2 8.8 8.4 7.9 7.5 7
20 23.4 Mei 9.7 9.3 8.9 8.5 8 7.5 7.1 6.6 8.1 5.7 5.2 4.7 4.2
Sumber : Kebutuhan Air Tanaman, Dapertemen Pertanian, Dalam Rakasani, 2017 Juni 8.7 8.2 7.8 7.3 6.3 6.3 5.8 5.3 4.9 4.4 4 3.5 3.1
Juli 9.1 8.6 8.1 7.7 7.2 6.8 6.3 5.9 5.4 4.9 4.4 4 3.5
Agustus 10.9 10.4 10.1 9.6 9.2 8.8 8.3 7.9 7.4 6.9 6.5 6 5.5
September 13.2 13 12.7 12.4 12 11.7 11.4 11 10.8 10.2 9.7 9.3 8.9
Oktober 15.5 15.4 15.3 15.1 14.9 14.6 14.4 14.2 14 13.7 13.4 13.2 12.9
November 17.2 17.2 17.3 17.2 17.1 17 17 16.9 16.8 16.7 16.7 15.6 16.5
Desember 17.8 17.9 18.1 18.1 18.2 18.2 18.3 16.3 18.3 18.3 18.3 18.2 18.2
Sumber : Hadisusanto dalam Rakasani, 2017
REKAPAN DATA HUJAN 10 TAHUN

STASIUN A
Data Curah Hujan Harian Maksimum ( mm ) Curah Hujan Max
Tahun
Jan Feb Mrt Aprl Mei Juni Juli Agst Sept Okt Nov Des (mm)
2007 48 66 94 29 0 5 0 0 0 0 16 52 94
2008 47 146 28 37 0 8 0 0 0 3 49 91 146
2009 53 139 20 1 17 0 0 0 0 0 28 182 182
2010 100 58 56 48 43 8 2 33 13 32 8 67 100
2011 45 77 62 62 42 0 5 0 0 21 22 63 77
2012 47 84 57 77 12 0 4 0 1 2 52 76 84
2013 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 48.5 48.5
2014 72.6 96.9 29.4 19.1 25 3 11.1 0 0 0 36.5 71.7 96.9
2015 108.2 40.3 126.7 26 6.4 0 3.2 0 0 0 7.1 43.2 126.7
2016 76.9 31.3 63.8 0 72.6 2.5 15.6 0 15.9 9 81.5 60.1 81.5

STASIUN B
Data Curah Hujan Harian Maksimum ( mm ) Curah Hujan Max
Tahun
Jan Feb Mrt Aprl Mei Juni Juli Agst Sept Okt Nov Des (mm)
2007 85.1 94.8 34.1 34 0 0 3.4 0.3 1.2 66 43.5 44.6 94.8
2008 94.1 51 35.8 11.5 1.6 0 0 3.8 0 0 70.2 133 133
2009 71.8 55.1 36.6 11.3 9 0 0 0 0 2 14.6 22.4 71.8
2010 49.4 49.2 78.2 23.2 16.4 0 0 0 0 21.5 23 49.9 78.2
2011 82.7 64.2 77.6 135 0 1.1 0.3 1.4 0 66.7 48.2 62.4 135
2012 48.5 107.7 41 43.5 1.7 47.3 8.7 0.8 11.6 12.9 94.4 155 155
2013 53 138 19 1 0 0 0 0 0 0 28 182 182
2014 193 68 78 22 17 22 0 0 0 48 43 49 193
2015 108.2 40 127 26 6.4 0 0 0 0 0 7.1 43.2 127
2016 133 126 156 164 76 0 0 0 0 26 157 161 164

STASIUN C
Data Curah Hujan Harian Maksimum ( mm ) Curah Hujan Max
Tahun
Jan Feb Mrt Aprl Mei Juni Juli Agst Sept Okt Nov Des (mm)
2007 72 67 12.5 55 25 0 0 5 10 17 20 34.5 72
2008 53.5 77 35 154 0 0 0 0 0 0 36 39.5 154
2009 86 105 114 51 6 3.5 0 0 0 0 30 130 130
2010 68.5 76 75 22 1 0 0 1 0 1.5 31.5 80 80
2011 66.5 103 42 1 2.5 0 0 0 0 0 17.5 62 103
2012 56.3 56 21 7 6 0 0 0 0 24 29 44 56.3
2013 59.5 124 132 37.5 0 0 0 0 0 23 56.5 44.5 132
2014 61 87 118 29 12 0 0 0 0 1 57.5 129 129
2015 106 96 25 8 0 25.5 44 0 0 3 125 72.5 125
2016 35 76 38.5 52 0 0 0 1 26.5 0 30 31 76
BAB III ANALISIS BANJIR RANCANGAN
3.1 Curah Hujan Maksimum
* Pada perhitungan ini, terdapat 3 jenis stasiun dengan luasannya masingmasing sebagai berikut :
Tabel 3.1 Perhitungan Luas Das
Luas Pengaruh Stasiun
Luas Das Satuan
St.A St.B St.C
43.605 58.666 42.21 144.481 Km2
4360.5 5866.6 4221 14448.1 Ha

3.1.1 Curah Hujan Maksimum Menggunakan Metode Theisen


Keterangan :
Ci : Nilai koefisien Thiessen pada stasiun i
𝐶𝑖= 𝐴𝑖/𝐴𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙 ……(3.1)
Ai : Luas catchment area pada stasiun i
Atotal : Luas catchment area total

Tabel 3.2 Nilai Koefesien Theisen


Stasiun Koefesien Theisen
A 0.302
B 0.406
C 0.292

Curah Hujan Maksimum Bulan Rerata Daerah Metode Poligon Theisen


Keterangan :
R̅ : Curah hujan Rerata daerah (mm )
𝑅= (𝐴_1 𝑅_1+ 𝐴_2 𝑅_2+𝐴_3 𝑅_3…𝐴_𝑛 Ai : Luas Daerah Poligon Sesuai Stasiun Hujan Masing-masing
𝑅_𝑛)/(𝐴_1+ 𝐴_2+ 𝐴_3…𝐴_𝑛 𝑅_𝑛 ) .......(3.2) Ri : Curah Hujan maksimum harian stasiun I (mm)

Tabel 3.3 Curah Hujan Maks Bulan Rerata Daerah Metode Poligon Theisen
Curah Hujan Maksimum (mm)
No Tahun Bulan R (mm) Rmaks (mm)
A B C
Mrt 94 34.1 12.5 45.87
1 2007 Feb 146 94.8 67 102.13 102.13
Jan 48 85.1 72 70.08
Feb 146 51 67 84.35
2 2008 Des 91 133 39.5 93.01 93.01
Apl 37 11.5 154 60.83
Des 182 22.4 130 102.00
3 2009 Jan 53 71.8 86 70.27 102.00
Des 182 22.4 130 102.00
Jan 100 49.2 68.5 70.17
4 2010 Mrt 56 78.2 75 70.57 70.57
Des 67 49.9 80 63.85
Feb 77 64.2 103 79.40
5 2011 Apl 62 135 1 73.82 79.40
Feb 77 64.2 103 79.40
Feb 84 107.7 56 85.44
6 2012 Des 76 155 44 98.73 98.73
Jan 47 48.5 56.3 50.33
Des 48.5 182 44.5 101.54
7 2013 Des 48.5 182 44.5 101.54 101.54
Mrt 0 19 132 46.28
Feb 96.9 68 87 82.27
8 2014 Jan 72.6 193 61 118.10 118.10
Des 71.7 49 129 79.22
Mrt 126.7 127 25 97.11
9 2015 Mrt 126.7 127 25 97.11 97.11
Nov 7.1 7.1 125 41.54
Nov 81.5 157 30 97.11
10 2016 Apl 0 164 52 81.78 97.11
Feb 31.3 126 76 82.81
Rata-Rata 95.97

3.1.2 Curah Hujan Maksimum Menggunakan Metode Aritmatik ( Aljabar )


Keterangan :
R̅ : Curah hujan Rerata daerah (mm )
𝑅= 1/𝑛 ( 𝑅_1+ 𝑅_2 + 𝑅_3….+ 𝑅_𝑛).......(3.3) n : Jumalah Stasiun
Ri : Curah Hujan maksimum harian stasiun I (mm)

Tabel 3.4 Curah Hujan Maks Bulan Rerata Daerah Metode Aritmatika
Curah Hujan Maksimum (mm)
No Tahun Bulan R (mm) Rmaks (mm)
A B C
Mrt 94 34.1 12.5 46.87
1 2007 Feb 146 94.8 67 102.60 102.60
Jan 48 85.1 72 68.37
Feb 146 51 67 88.00
2 2008 Des 91 133 39.5 87.83 88.00
Apl 37 11.5 154 67.50
Des 182 22.4 130 111.47
3 2009 Jan 53 71.8 86 70.27 111.47
Des 182 22.4 130 111.47
Jan 100 49.2 68.5 72.57
4 2010 Mrt 56 78.2 75 69.73 72.57
Des 67 49.9 80 65.63
Feb 77 64.2 103 81.40
5 2011 Apl 62 135 1 66.00 81.40
Feb 77 64.2 103 81.40
Feb 84 107.7 56 82.57
6 2012 Des 76 155 44 91.67 91.67
Jan 47 48.5 56.3 50.60
Des 48.5 182 44.5 91.67
7 2013 Des 48.5 182 44.5 91.67 91.67
Mrt 0 19 132 50.33
Feb 96.9 68 87 83.97
8 2014 Jan 72.6 193 61 108.87 108.87
Des 71.7 49 129 83.23
Mrt 126.7 127 25 92.90
9 2015 Mrt 126.7 127 25 92.90 92.90
Nov 7.1 7.1 125 46.40
Nov 81.5 157 30 89.50
10 2016 Apl 0 164 52 72.00 89.50
Feb 31.3 126 76 77.77
Rata-Rata 93.06
3.1.3 Uji Konsistensi
Uji konsistensinya dilakukan agar data hujan yang digunakan dapat diketahui apakah datanya konsisten atau tidak.
Untuk dapat mengetahui data hujan tersebut konsisten dapat menggunakan Teknis Garis Massa Ganda (Double Massa Curve Teknique)
Metode ini dapat digunakan dengan cara sebagai berikut:
• Membandingkan curah hujan tahunan ( musim akumulaitf dari stasiun yang harus teliti dengan harga kumulatif ).

Keterangan :
𝐹= 𝑀1/𝑀2 .......(3.4)
F : Faktor Koreksi
M1 : Data yang Konsisten
M2 : Data yang Tidak Konsisten

a Tabel 3.5 Uji Konsistensi Stasiun A Grafik 3.1 Konsistensi Stasiun A


Curah Hujan Mkasimum Tahunan (mm/hari) 1200
Tahun Kom Rata2 Kom
St.A Kom St.A St.B St.C Kor. St.A
Rata2 St.B&C St.B&C Kor.St.A 1000
2007 94 94 94.8 72.00 83.40 83.40 84.73 84.725364
2008 146 240 133 154.00 143.50 226.90 131.59 216.32 800
2009 182 422 71.8 130.00 100.90 327.80 164.04 380.3628 1
M

Kom.A
2010 100 522 78.2 80.00 79.10 406.90 90.13 470.49617 600
2011 77 599 135 103.00 119.00 525.90 69.40 539.89886
2012 84 683 155 56.30 105.65 631.55 75.71 615.61089 400

2013 48.5 731.5 182 132.00 157.00 788.55 43.71 659.32557


2014 96.9 828.4 193 129.00 161.00 949.55 96.90 828.40 200 2
M
2015 126.7 955.1 127 125.00 126.00 1075.55 126.70 955.10
0
2016 81.5 1036.6 164 76.00 120.00 1195.55 81.50 1036.60 0.00 200.00 400.00 600.00 800.00 1000.00 1200.00 1400.00
Sumbu Y Sumbu X Sumbu Ykor Kom.Rata-rata B & C

M1 = 0.848 M1 = 0.848 Ketereangan :


M2 = 0.940 M2kor = 0.848 • : Sebelum di Koreksi

F =
M1
Fkor =
M1 • : Sesudah di Koreksi
M2 M2
F = 0.901 Fkor = 1

b Tabel 3.6 Uji Konsistensi Stasiun B Grafik 3.2 Konsistensi Stasiun B


Curah Hujan Mkasimum Tahunan (mm/hari) 1600
Tahun Kom Rata2 Kom
St.B Kom St.B St.A St.C Kor. St.B 1400
Rata2 St.A&C St.B&C Kor.St.B
2007 94.8 94.8 84.73 72.00 78.36 78.36 138.36 138.36 1200
2008 133 227.8 131.59 154.00 142.80 221.16 194.12 332.48
1000
2009 71.8 299.6 164.04 130.00 147.02 368.18 104.79 437.27
1

Kom.B
2010 78.2 377.8 90.13 80.00 85.07 453.25 114.13 551.40 800 M
2011 135 512.8 69.40 103.00 86.20 539.45 197.03 748.44 600 M2
2012 155 667.8 75.71 56.30 66.01 605.46 226.22 974.66
400
2013 182 849.8 43.71 132.00 87.86 693.31 182.00 849.80
2014 193 1042.8 96.90 129.00 112.95 806.26 193.00 1042.80 200
2015 127 1169.8 126.70 125.00 125.85 932.11 127.00 1169.80
0
2016 164 1333.8 81.50 76.00 78.75 1010.86 164.00 1333.80 0.00 200.00 400.00 600.00 800.00 1000.00 1200.00
Sumbu Y Sumbu X Sumbu Ykor Kom.Rata-rata A & C

M1 = 1.451 M1 = 1.451 Ketereangan :


M2 = 0.994 M2kor = 1.451 • : Sebelum di Koreksi

F =
M1
Fkor =
M1 • : Sesudah di Koreksi
M2 M2
F = 1.460 Fkor = 1

c Tabel 3.6 Uji Konsistensi Stasiun C Grafik 3.3 Konsistensi Stasiun C


Curah Hujan Mkasimum Tahunan (mm/hari) 1200.00
Tahun Kom Rata2 Kom
St.C Kom St.C St.A St.B Kor. St.C
Rata2 St.A&B St.B&C Kor.St.C 1000.00
2007 72.00 72.00 84.73 138.36 111.54 111.54 72.00 72.00
2008 154.00 226.00 131.59 194.12 162.85 274.40 154.00 226.00 800.00
2009 130.00 356.00 164.04 104.79 134.42 408.82 130.00 356.00
Kom.C

2010 80.00 436.00 90.13 114.13 102.13 510.95 80.00 436.00 600.00 2
M
2011 103.00 539.00 69.40 197.03 133.22 644.17 103.00 539.00
2012 56.30 595.30 75.71 226.22 150.97 795.14 54.23 593.23 400.00

2013 132.00 727.30 43.71 182.00 112.86 907.99 127.15 720.38


856.30 144.95 1052.94 124.26 844.64 200.00
2014 129.00 96.90 193.00
2015 125.00 981.30 126.70 127.00 126.85 1179.79 120.41 965.04
0.00
M1
2016 76.00 1057.30 81.50 164.00 122.75 1302.54 73.21 1038.25 0.00 200.00 400.00 600.00 800.00 1000.00 1200.00 1400.00
Sumbu Y Sumbu X Sumbu Ykor Kom.Rata-rata A & B

M1 = 0.882 M1 = 0.882 Ketereangan :


M2 = 0.915 M2kor = 0.882 • : Sebelum di Koreksi

F =
M1
Fkor =
M1 • : Sesudah di Koreksi
M2 M2
F = 0.963 Fkor = 1

Jadi Dapat Disimpulkan Data Curah yang Konsisten Merupakan Data Hujan stasiun C.

3.2 Hujan Rancangan


Curah hujan rancangan adalah estimasi hujan yang akan terjadi pada suatu DAS.
Untuk menghitung hujan rencana tahunan dapat dicari menggunakan Metode :
1 Ej Gumbel
2 Log Person Type III
3 Probilitas Normal
4 Probilitas Log Normal

3.2.1 Distribusi Curah Hujan Maksimum

𝑆𝑑= √((∑▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ )²)/(𝑛−1) )......(3.5)


Keterangan :
Sd : Standar Devisiasi
Xi : Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
X̅ : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
n : Jumlah Data

𝐶𝑠= (𝑛∑2_(𝑖=1)^𝑛▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ )³)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖𝑆𝑑〗 ^³ ) …….(3.6)

Keterangan :
Cs : Koefesien Skewness
Sd : Standar Devisiasi
Xi : Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
X̅ : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
n : Jumlah Data

𝐶𝑘= (𝑛²∑2_(𝑖=1)^𝑛▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ ) ⁴)/((𝑛−1) (𝑛−2)(𝑛−3) 〖𝑆𝑑〗 ^4 ) …….(3.7)

Keterangan :
Ck : Pengukuran Kurtois
Sd : Standar Devisiasi
Xi : Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
X̅ : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
n : Jumlah Data

𝐶𝑣=
𝑆𝑑/(𝑋 ̅ ) .......(3.8)
Keterangan :
Cv : Koefesien Variasi
Sd : Standar Devisiasi
X̅ : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)

1 Distribusi Ej Gumbel
Tabel 3.6 Distribusi Ej Gumbel

No Xi (mm) ( Xi - X̅ )2 (mm) ( Xi - X̅ )3 (mm) ( Xi - X̅ )4 (mm)

1 54.23 2459.60 -121981.95 6049610.59


2 72.00 1012.82 -32232.75 1025801.27
3 73.21 937.49 -28704.48 878886.75
4 80.00 567.62 -13523.47 322194.20
5 103.00 0.68 -0.56 0.46
6 120.41 274.91 4558.10 75575.03
7 124.26 417.52 8531.37 174324.44
8 127.15 543.97 12686.95 295898.79
9 130.00 685.14 17933.69 469417.66
10 154.00 2517.55 126318.54 6338056.88
Jmlh 1038.25 9417.29 -26414.57 15629766.07
Rata2 (X̅ ) 103.82

- Standar Devisiasi (Sd) - Koefesien Skewness (Cs)


𝑆𝑑= √((∑▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ )²)/(𝑛−1) )
𝐶𝑠= (𝑛∑2_(𝑖=1)^𝑛▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ )³)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖𝑆𝑑〗 ^³ )

𝑆𝑑= √(( 9417.29 )/(10−1) )


𝐶𝑠= (10(−26414.57 ))/((10−1) (10−2) 〖 32.348 〗 ^³ )

Sd = 32.348 Cs = -0.108

- Pengukuran Kurtois (Ck) - Koefesien Variasi

𝐶𝑘= (𝑛²∑2_(𝑖=1)^𝑛▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ ) ⁴)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖 (𝑛−3) 𝑆𝑑 〗 ^4 ) 𝐶𝑣= 𝑆𝑑/(𝑋 ̅ )

𝐶𝑣= "32.348 " /"103.82 "


𝐶𝑘= (10²(15629766.07 ))/((10−1) (10−2) (10−3) 〖 "32.348 " 〗 ^4 )
Cv 0.312

Ck = 2.832

2 Distribusi Normal
Tabel 3.7 Distribusi Normal
No Xi (mm) ( Xi - X̅ )2 (mm) ( Xi - X̅ )3 (mm) ( Xi - X̅ )4 (mm)
1 54.23 2459.60 -121981.95 6049610.59
2 72.00 1012.82 -32232.75 1025801.27
3 73.21 937.49 -28704.48 878886.75
4 80.00 567.62 -13523.47 322194.20
5 103.00 0.68 -0.56 0.46
6 120.41 274.91 4558.10 75575.03
7 124.26 417.52 8531.37 174324.44
8 127.15 543.97 12686.95 295898.79
9 130.00 685.14 17933.69 469417.66
10 154.00 2517.55 126318.54 6338056.88
Jmlh 1038.25 9417.29 -26414.57 15629766.07
Rata2 (X̅ ) 103.82

- Standar Devisiasi (Sd) - Koefesien Skewness (Cs)


𝑆𝑑= √((∑▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ )²)/(𝑛−1) )
𝐶𝑠= (𝑛∑2_(𝑖=1)^𝑛▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ )³)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖𝑆𝑑〗 ^³ )

𝑆𝑑= √(( 9417.29 )/(10−1) )


𝐶𝑠= (10(−26414.57 ))/((10−1) (10−2) 〖 32.348 〗 ^³ )

Sd = 32.348 Cs = -0.108

- Pengukuran Kurtois (Ck) - Koefesien Variasi

𝐶𝑘= (𝑛²∑2_(𝑖=1)^𝑛▒(𝑋_𝑖−𝑋 ̅ ) ⁴)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖 (𝑛−3) 𝑆𝑑 〗 ^4 ) 𝐶𝑣= 𝑆𝑑/(𝑋 ̅ )

𝐶𝑣= "32.348 " /"103.82 "


𝐶𝑘= (10²(15629766.07 ))/((10−1) (10−2) (10−3) 〖 "32.348 " 〗 ^4 )
Cv 0.312

Ck = 2.832

3 Distribusi Log Normal


Tabel 3.8 Distribusi Log Normal
( Log Xi - Log X̅ )2 ( Log Xi - Log X̅ )3
No Xi (mm) Log Xi (mm) ( Log Xi - Log X̅ )4 (mm)
(mm) (mm)
1 54.23 1.734 0.07 -0.02 0.00464
2 72.00 1.857 0.02 0.00 0.00036
3 73.21 1.865 0.02 0.00 0.00029
4 80.00 1.903 0.01 0.00 0.00007
5 103.00 2.013 0.00 0.00 0.00000
6 120.41 2.081 0.01 0.00 0.00005
7 124.26 2.094 0.01 0.00 0.00010
8 127.15 2.104 0.01 0.00 0.00014
9 130.00 2.114 0.01 0.00 0.00020
10 154.00 2.188 0.04 0.01 0.00137
Jmlh 1038.25 19.95 0.19 -0.01 0.01
Rata2 (LogX̅ ) 2.00

- Standar Devisiasi (Sd) - Koefesien Skewness (Cs)


𝑆𝑑= √((∑▒(𝐿𝑜𝑔𝑋_𝑖−(𝐿𝑜𝑔𝑋) ̅
)²)/(𝑛−1) )
𝐶𝑠= (𝑛∑2_(𝑖=1)^𝑛▒(𝐿𝑜𝑔𝑋_𝑖−(𝐿𝑜𝑔𝑋) ̅ )³)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖𝑆𝑑〗 ^³ )

𝑆𝑑= √(( 0.19)/(10−1) )


𝐶𝑠= (10(−0.01 ))/((10−1) (10−2) 〖 0.146 〗 ^³ )

Sd = 0.146 Cs = -0.520

- Pengukuran Kurtois (Ck) - Koefesien Variasi

𝐶𝑘= (𝑛²∑2_(𝑖=1)^𝑛▒( 〖𝐿𝑜𝑔𝑋〗 _𝑖−(𝐿𝑜𝑔𝑋) ̅ ) ⁴)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖 (𝑛−3) 𝑆𝑑 〗 ^4 ) 𝐶𝑣= 𝑆𝑑/(𝐿𝑜𝑔𝑋 ̅ )

𝐶𝑣= "0.146" /"2 "


𝐶𝑘= (10²(0.01 ))/((10−1) (10−2) (10−3) 〖 "0.146 " 〗 ^4 )
Cv 0.073

Ck = 3.114

4 Distribusi Log Person Type III


Tabel 3.9 Distribusi Log Person Type III
( Log Xi - Log X̅ )2 ( Log Xi - Log X̅ )3
No Xi (mm) Log Xi (mm) ( Log Xi - Log X̅ )4 (mm)
(mm) (mm)
1 54.23 1.734 0.07 -0.02 0.00464
2 72.00 1.857 0.02 0.00 0.00036
3 73.21 1.865 0.02 0.00 0.00029
4 80.00 1.903 0.01 0.00 0.00007
5 103.00 2.013 0.00 0.00 0.00000
6 120.41 2.081 0.01 0.00 0.00005
7 124.26 2.094 0.01 0.00 0.00010
8 127.15 2.104 0.01 0.00 0.00014
9 130.00 2.114 0.01 0.00 0.00020
10 154.00 2.188 0.04 0.01 0.00137
Jmlh 1038.25 19.95 0.19 -0.01 0.01
Rata2 (LogX̅ ) 2.00

- Standar Devisiasi (Sd) - Koefesien Skewness (Cs)


𝑆𝑑= √((∑▒(𝐿𝑜𝑔𝑋_𝑖−(𝐿𝑜𝑔𝑋) ̅
)²)/(𝑛−1) )
𝐶𝑠= (𝑛∑2_(𝑖=1)^𝑛▒(𝐿𝑜𝑔𝑋_𝑖−(𝐿𝑜𝑔𝑋) ̅ )³)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖𝑆𝑑〗 ^³ )

𝑆𝑑= √(( 0.19)/(10−1) )


𝐶𝑠= (10(−0.01 ))/((10−1) (10−2) 〖 0.146 〗 ^³ )

Sd = 0.146 Cs = -0.520

- Pengukuran Kurtois (Ck) - Koefesien Variasi

𝐶𝑘= (𝑛²∑2_(𝑖=1)^𝑛▒( 〖𝐿𝑜𝑔𝑋〗 _𝑖−(𝐿𝑜𝑔𝑋) ̅ ) ⁴)/((𝑛−1) (𝑛−2) 〖 (𝑛−3) 𝑆𝑑 〗 ^4 ) 𝐶𝑣= 𝑆𝑑/(𝐿𝑜𝑔𝑋 ̅ )

𝐶𝑣= "0.146 " /"2 "


𝐶𝑘= (10²(0.01 ))/((10−1) (10−2) (10−3) 〖 "0.146 " 〗 ^4 )
Cv 0.073

Ck = 3.114

Tabel 3.10 Rekapitulasi Data


Parameter
No Dispersi
Statistik Logaritma
1 Sd 32.348 0.146
2 Cs -0.108 -0.520
3 Ck 2.832 3.114
4 Cv 0.312 0.073

3.2.2 Analisa Jenis Sembaran


1 Metode Ej Gumbel
𝑋_𝑇 = 𝑋 ̅ + 𝑆_𝑑/𝑆_𝑛 (𝑌_𝑇− 𝑌_𝑁 ) .......
( 3.9 )
Keterangan :
XT : Nilai Hujan Rencana Dengan Data Ukur T Tahun
Sd : Standar Devisiasi (Simpangan Baku)
Sn : Deviasi Standar Dari Reduksi Variat ( Nilainya Tergnantung Data )
X̅ : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
YT : Nilai Reduksi Variat
YN : Nilai Rata-rata Dari Reduksi Variat

Tabel 3.11 Besarnya Curah Hujan Untuk Periode Ulang T Tahun Metode Ej Gumbel Grafik 3.4 Metode Ej Gumble
T X̅ Sd Sn YT Yn XT (mm)
2 103.82 32.348 0.9496 0.3665 0.4952 99.441 METODE EJ GUMBEL
5 103.82 32.348 0.9496 1.4999 0.4952 138.049 300.0
CURAH HUJAN RENCANA

280.0
10 103.82 32.348 0.9496 2.2502 0.4952 163.608
260.0
25 103.82 32.348 0.9496 3.1985 0.4952 195.911 243.656
240.0
50 103.82 32.348 0.9496 3.9019 0.4952 219.872
220.0 219.872
100 103.82 32.348 0.9496 4.6001 0.4952 243.656 200.0 195.911
180.0
2 Metode Normal 160.0 163.608
140.0 138.049
𝑋_𝑇 = 𝑋 ̅ +𝐾_𝑡 × 𝑆_𝑑 .......( 3.10 )
120.0
Keterangan : 100.0
0 20 40 60 80 100 120
XT : Nilai Hujan Rencana Dengan Data Ukur T Tahun
KALA ULANG TAHUN (T)
Sd : Standar Devisiasi (Simpangan Baku)
X̅ : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
Kt : Standar Variable Untuk Periode Ulang T Tahun

Tabel 3.12 Besarnya Curah Hujan Untuk Periode Ulang T Tahun Metode Normal Grafik 3.5 Metode Normal
T X̅ Kt Sd XT (mm)
2 103.82 0.00 32.348 103.825 METODE NORMAL
5 103.82 0.84 32.348 130.997 190.0
CURAH HUJAN RENCANA

10 103.82 1.28 32.348 145.230 179.195


25 103.82 1.71 32.348 159.085 170.0 170.137
50 103.82 2.05 32.348 170.137 159.085
100 103.82 2.33 32.348 179.195 150.0
145.230

130.0 130.997
3 Metode Log Normal
110.0
𝑋_𝑇 = 𝑋 ̅ +𝐾_𝑡 × 𝑆_𝑑 .......( 3.10 ) 103.825
Keterangan : 90.0
0 20 40 60 80 100 120
XT : Nilai Hujan Rencana Dengan Data Ukur T Tahun
KALA ULANG TAHUN (T)
Sd : Standar Devisiasi (Simpangan Baku)
X̅ : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
Kt : Standar Variable Untuk Periode Ulang T Tahun

Tabel 3.13 Besarnya Curah Hujan Untuk Periode Ulang T Tahun Metode Log Normal Grafik 3.6 Metode Log Normal
T X̅ Kt Sd Log XT (mm) XT (mm)
2 2.00 0.00 0.146 1.995 98.92 METODE LOG NORMAL
2.4
5 2.00 0.84 0.146 2.118 131.32
2.337
CURAH HUJAN RENCANA

10 2.00 1.28 0.146 2.183 152.32 2.3 2.296


25 2.00 1.71 0.146 2.246 176.00 2.246
2.2
50 2.00 2.05 0.146 2.296 197.49 2.183
100 2.00 2.33 0.146 2.337 217.05 2.1 2.118

4 Metode Log Person Type III 2.0 1.995

𝐿𝑜𝑔(𝑋_𝑇 )= (𝐿𝑜𝑔(𝑋)) ̅+𝐾_𝑡 × 𝑆_𝑑 .......( 3.11 ) 1.9

Keterangan : 1.8
0 20 40 60 80 100 120
Log XT : Nilai Hujan Rencana Dengan Data Ukur T Tahun
KALA ULANG TAHUN (T)
Sd : Standar Devisiasi (Simpangan Baku)
Log(X̅ ) : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)
K : Karakteristik Distribusi Log Person Type III

Tabel 3.14 Besarnya Curah Hujan Untuk Periode Ulang T Tahun Metode Log Person Type III Grafik 3.6 Metode Log Person Type III
T Log (X̅ ) K Sd Log XT (mm) XT (mm)
2 2.00 0.086 0.146 2.008 101.82 METODE LOG PERSON TYPE III
2.4
5 2.00 0.856 0.146 2.121 132.04
2.337
CURAH HUJAN RENCANA

10 2.00 1.212 0.146 2.173 148.89 2.3 2.296


25 2.00 1.559 0.146 2.224 167.37 2.246
2.2
50 2.00 1.766 0.146 2.254 179.44 2.183
100 2.00 1.940 0.146 2.279 190.29 2.1 2.118

2.0 1.995

1.9

1.8
0 20 40 60 80 100 120

KALA ULANG TAHUN (T)

3.2.3 Evaluasi Distribusi Curah Hujan Maksimum


Berikut adalah persyaratan statistik dari distribusi - distribusi yang telah diselesaikan.
Tabel 3.15 Persyaratan parameter statistik.
Jenis Distribusi Syarat yang harus Parameter Statistik Keterangan
Cs ≈ 0 Cs = -0.520
Normal Tidak Memenuhi
Ck = 3 Ck = 2.832
Cs = 3Cv Cs = -0.520
Log Normal Tidak Memenuhi
3Cv = 0
Cs = 1.1396 Cs = -0.108
Gumbel Tidak Memenuhi
Ck = 5.4002 Ck = 2.832
Jika semua tidak
Log - Person memenuhi syarat Memenuhi
tersebut diatas
Dari tabel diatas, yang memenuhi persyaratan parameter statistik adalah jenis distribusi Log - Person Type III.
Sehingga untuk perhitungan selanjutnya menggunakan data dari distribusi tersebut.
3.3 Uji Pemilihan Distribusi Frekuensi
Uji kecocokkan atau uji penyimpangan dimaksudkan untuk mengetahui ada tidaknya perbedaan yang nyata antara besarnya curah hujan
harian maksimum hasil pengamatan lapangan dengan hasil perhitungan.
Ada 2 ( dua ) cara uji penyimpangan, yaitu :
1 Chi Square atau Chi Kuadrat
2 Smirnov - Kolmogrov.
Kedua cara uji penyimpangan ini terhadap data dari distribusi Log - Person Type III.
3.3.1 Chi Square atau Chi Kuadrat
Untuk menguji keselarasan sebaran Metode Log-Pearson Type III menggunakan Uji Sebaran Chi-Kuadrat
Tabel 3.16 Pengurutan data perhitungan rata-rata
No Xi Log Xi
1 54.23 1.734
2 72.00 1.857
3 73.21 1.865
4 80.00 1.903
5 103.00 2.013
6 120.41 2.081
7 124.26 2.094
8 127.15 2.104
9 130.00 2.114
10 154.00 2.188

Jumlah Data (n ) = 10
Jumlah Kelas ( K ) = 1 + 3.322 Log n
= 4.322
= 4

- Derajat Kebebasan ( dk ) dan X2cr


Keterangan :
dk : Derajat Kebebasan
𝑑𝑘=𝐾−𝑅 −1
K : Jumlah Kelas Distribusi
R : R = 2 untuk distribsi normal , dan R = 1 untuk distribusi poisson
dk = 1
α = 5%
X2Cr Tabel = 3.841 ( LAMPIRAN 6 Nilai Kritis untuk Distribusi Chi Square )

- Expected Frequency ( EF )
Keterangan :
EF : Expected Frequency ( EF )
𝐸𝐹= 𝑛/𝐾
n : Jumlah Data
K : Jumlah Kelas Distribusi

EF = 2.5

- Rentang Kelas (ΔX) Keterangan :


ΔX : Rentang Kelas
ΔX = (𝑋_𝑚𝑎𝑘𝑠− X maks : Nilai Xi terbesar
𝑋_𝑚𝑖𝑛)/(𝐾 −1) X min : Nilai Xi terkecil
K : Jumlah Kelas Distribusi
ΔX = 0.151

- X awal

Keterangan :
𝑋_𝑎𝑤𝑎𝑙= 𝑋_𝑚𝑖𝑛−0.5 "ΔX"
ΔX : Rentang Kelas
X min : Nilai Xi terkecil
X awal = 1.659

Tabel 3.17 Data Uji Keselarasan Chi-Kuadrat


No Nilai Batas Tiap Kelas EF OF EF - OF (EF - OF)² (EF - OF)²/EF
1 1.659 <X< 1.810 2.5 1 1.5 2.25 0.90
2 1.810 <X< 1.961 2.5 3 -0.5 0.25 0.10
3 1.961 <X< 2.112 2.5 4 -1.5 2.25 0.90
4 2.112 <X< 2.263 2.5 2 0.5 0.25 0.10
Jumlah 10 10 2.00

Syarat :
= X2Cr Hitung < X2Cr Tabel
= 2.00 < 3.841
= (Distribusi dapat Diterima)

3.3.2 Smirnov - Kolmogrov.


Uji keselarasan Smirnov – Kolmogorov, sering disebut juga uji kecocokan non- parametrik (non parametric test)
karena pengujian tidak menggunakan fungsi distribusi tertentu.
Keterangan :
Xi : Rata-rata curah hujan tahunan (mm)
n : Jumlah Data
m : Nomor Urut data
P(x) : Besar peluang pengamatan
P'(x) : Besarnya peluang teoritis
Δ : Besar selisih peluang
α : Derajat Kepercayaan
α = 5%
Δ0 = 0.41 (LAMPIRAN 7 Nilai Kritis untuk Uji Smirnov – Kolmogrov)

Keterangan :
P(Xm) = 𝑚/(𝑛 +1 ) ........
P : Peluang Probilitas (%)
(3.12)
m : Nomor Urutan
n : Jumlah Data

𝐾_𝑇=𝐹(𝑡)= (𝑋_𝑇−𝑋 ̅)/𝑆.........(3.13) Keterangan :


F(t) : Distribusi Probilitas
Sd : Standar Devisiasi (Simpangan Baku)
XT : Nilai Hujan Rencana Dengan Data Ukur T Tahun
X̅ : Rata-rata Besarnya Curah Hujan Maks Daerah (mm)

Keterangan :
∆𝑃=𝑃^′ (𝑋_𝑖 )−𝑃(𝑋_𝑖 )……(3.14)
ΔP : Simpangan Peluang Probilitas
P'(Xi) : Peluang Teoritis (%)
P(Xi) : Peluang Probilitas (%)

Tabel 3.18 Uji Kesesuaian Distribusi Smirnov – Kolmogorov


m xi p(xi) F(t) p'(xi) ΔP
1 2.188 9.09% 1.31 9.51% 0.00
2 2.114 18.18% 0.81 20.90% 0.03
3 2.104 27.27% 0.74 22.96% -0.04
4 2.094 36.36% 0.68 24.83% -0.12
5 2.081 45.45% 0.58 28.10% -0.17
6 2.013 54.55% 0.12 45.22% -0.09
7 1.903 63.64% -0.63 73.57% 0.10
8 1.865 72.73% -0.89 81.33% 0.09
9 1.857 81.82% -0.94 82.38% 0.01
10 1.734 90.91% -1.78 96.25% 0.05
Δ max 0.10
Syarat :

= Δ max < Δ0
= 0.10 < 0.41
= (Distribusi dapat Diterima)

3.4 Distribusi Curah Hujan Jam-Jaman


Perhitungan distribusi curah hujan jam-jaman/intensitas curah hujan ini menggunakan Metode Dr. Moonobe dengan mengacu pada rumus dibawah ini,
yang merupakan sebuah variasi dari persamaan-persamaan curah hujan jangka pendek. Persamaannya sebagai berikut :
3.4.1 Intensitas Hujan
Intensitas hujan adalah jumlah hujan dalam satuan waktu. Intensitas curah hujan dapat diperoleh dari kemiringan
kurva yang dicatat dari alat ukur hujan otomatis dan diukur/dihitung untuk jangka waktu yang relatif
Intensitas Hujan Diperlukan Dalam Perhitungan Debit Rencana
Model Monobe
Rumus :
𝐼= {𝑅_24/24} × Keterangan :
{24/𝑇}^(2⁄3) ........(3.15) I : Intesitas Hujan Rata2 Dalam T Jam (mm/jam)
R24 : Hujan Harian Maksimum (mm)
T : Durasi Hujan atau Waktu Kosentrasi (jam)

Tabel 3.19 Intensitas Hujan Metode Gumbel


Periode Ulang
T (Menit) T (Jam) 2 5 10 25 50 100 Grafik 3.7 Intensitas Hujan Metode Log Person Type III
101.82 132.04 148.89 167.37 179.44 190.29
5 0.08 185.02 239.92 270.55 304.13 326.06 345.78
10 0.17 116.56 151.14 170.44 191.59 205.41 217.82
INTENSITAS HUJAN METODE LOG PERSON TYPE III
400.00
20 0.33 73.43 95.21 107.37 120.69 129.40 137.22
40 0.67 46.26 59.98 67.64 76.03 81.52 86.44
350.00
60 1.00 35.30 45.77 51.62 58.02 62.21 65.97
90 1.50 26.94 34.93 39.39 44.28 47.47 50.34
300.00
120 2.00 22.24 28.84 32.52 36.55 39.19 41.56
Itensitas Curah Hujan (mm/jam)

150 2.50 19.16 24.85 28.02 31.50 33.77 35.81


180 3.00 16.97 22.01 24.82 27.89 29.91 31.71 250.00 TAHUN KE 2
TAHUN KE 5
210 3.50 15.31 19.86 22.39 25.17 26.99 28.62
200.00 TAHUN KE 10
240 4.00 14.01 18.17 20.48 23.03 24.69 26.18
TAHUN KE 25
270 4.50 12.95 16.79 18.94 21.29 22.82 24.20 TAHUN KE 50
300 5.00 12.07 15.65 17.65 19.84 21.27 22.56 150.00
TAHUN KE 100
360 6.00 10.69 13.86 15.63 17.57 18.84 19.98
390 6.50 10.14 13.14 14.82 16.66 17.86 18.94 100.00
420 7.00 9.65 12.51 14.11 15.86 17.00 18.03
450 7.50 9.21 11.95 13.47 15.14 16.24 17.22 50.00
510 8.50 8.48 10.99 12.39 13.93 14.94 15.84
540 9.00 8.16 10.58 11.93 13.41 14.38 15.25 0.00
5 10 20 40 60 90 120 150 180 210 240 270 300 360 390 420 450 510 540 570 600 630 660 690 720
570 9.50 7.87 10.20 11.51 12.94 13.87 14.71
600 10.00 7.61 9.86 11.12 12.50 13.40 14.21 Durasi Hujan (jam)
630 10.50 7.36 9.55 10.76 12.10 12.97 13.76
660 11.00 7.14 9.25 10.44 11.73 12.58 13.34
690 11.50 6.93 8.98 10.13 11.39 12.21 12.95
720 12.00 6.73 8.73 9.85 11.07 11.87 12.59

3.4.2 Pola Distribusi Curah Hujan Jam-Jaman


Merupakan suatu proses pencatatan hujan dengan suatu interval tertentu .Interval waktu berbeda-beda sesuai jangka waktu yang ditinjau
yakni dilakukan dalam satuan waktu tahunan, harian,jam atau menit agar distribusi hujan selama terjadinya hujan dapat dilakukan pencatatan lebih baik,
Sebaliknya interval waktu yang digunakan adalah waktu yang singkat

Sebaran Hujan Jam-Jaman


Rumus :
𝑅_𝑡= (𝑡×𝐼) −{(𝑡−1)×(𝐼_(𝑇.−1) )}...............(3.16)

Keterangan : Grafik 3.8 Distribusi Hujan Jam-jaman


RT : Sebaran Hujan Jam-jaman (mm)
I : Intesitas Hujan Rata2 Dalam T Jam (mm/jam) Pola Distribusi Hujan Jam-Jam
70.000
t : Durasi Hujan atau Waktu Kosentrasi (jam)

Tabel 3.20 Distribusi Hujan Jam-jaman 60.000

Periode Ulang
Jam Ke-(t) 50.000
2 5 10 25 50 100
Sebaran Hujan (mm/jam)

1 35.300 45.774 51.618 58.024 62.208 65.969 TAHUN KE 2


40.000 TAHUN KE 5
2 9.175 11.898 13.417 15.082 16.169 17.147 TAHUN KE 10
3 6.436 8.346 9.411 10.579 11.342 12.028 TAHUN KE 25
30.000
4 5.124 6.644 7.492 8.422 9.030 9.575 TAHUN KE 50
5 4.327 5.611 6.327 7.112 7.625 8.086 TAHUN KE 100
20.000
6 3.782 4.904 5.531 6.217 6.665 7.068
10.000

0.000
1 2 3 4 5 6

Durasi Hujan (jam)

3.5 Koefesien Pengaliran ( c )


Koefisien ini menggambarkan keadaan permukaan DAS yang menunjukkan ada tidaknya tanaman yang dapat menyerap air ke dalam tanah.
Koefisien pengaliran merupakan perbandingan komponen berikut.

𝐶=(𝑉𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒 𝑎𝑖𝑟 𝑦𝑎𝑛𝑔 𝑏𝑒𝑟𝑎𝑠𝑖𝑙 𝑚𝑒𝑛𝑐𝑎𝑝𝑎𝑖 𝑚𝑢𝑎𝑟𝑎 𝐷𝐴𝑆)/(𝑉𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒 𝑎𝑖𝑟 𝑦𝑎𝑛𝑔 𝑗𝑎𝑡𝑢ℎ 𝑑𝑖𝑎𝑡𝑎𝑠 𝐷𝐴𝑆)

Pada DAS yang akan direncanakan ini terdiri dari berbagai penggunaan
penggunaan lahan dengan koefisien yang berbeda-beda, sehingga penentuan nilai C dengan persamaan berikut.

𝐶_𝑤=(𝐴_1 𝐶_1+𝐴_2 𝐶_2+... Keterangan :


+𝐴_𝑛 𝐶_𝑛)/(𝐴_1+𝐴_2…+𝐴_𝑛 )...... : Koefisien pengaliran gabungan
Cw
(3.17)
Ai : Bagian luas DAS sebanyak n buah dengan tata guna lahan yang berbeda

Tabel 3.21 Data Tata Guna Lahan


No Jenis Tata Guna Lahan Ai (Km2) C
1 Tanah Pasi Datar 3.3 0.1
2 Tanah Gemuk Curam 1.87 0.35
Besarnya koefisien pengaliran ( Cw ) dihitung sebagai berikut.

{( 3.3 x 0.1 ) + ( 1.87 x 0.35 )}


Cw =
( 3.3 + 1.87 )
= 0.984
5.170
= 0.190

Jadi Besarnya koefisien pengaliran ( Cw ) Yaitu: 0.190

3.6 Analisa Curah Hujan Neto Jam - jaman ( Curah Hujan Efektif )
Hujan Netto adalah curah hujan yang menghasilkan limpasan Langsung. Besarnya hujan netto jam – jaman diperoleh dari perkalian
antara hujan yang terjadi dengan koefisien pengaliran.
Dengan menganggap bahwa proses transformasi hujan menjadi limpasan langsung mengikuti proses linier dan tidak berubah oleh waktu
(linear and time invariant process), maka hujan netto (Rn) dapat dinyataan sebagai berikut:
Rumus :
Keterangan :
𝑅_𝑛=𝐶×𝑅…...(3.18) Rn : Hujan Netto (mm)
Cw : Koefesien Pengaliran (c)
Rt : Curah Hujan Rancangan (mm)

Tabel 3.22 Curah Hujan Efektif Kala Ulang 2 tahun Tabel 3.23 Curah Hujan Efektif Kala Ulang 5 tahun
Curah Hujan Periode Ulang 2 Tahun Curah Hujan Periode Ulang 5 Tahun
ΔRt Rn ΔRt Rn
Jam ke - t Jam ke - t
(mm) (mm) (mm) (mm)
1 35.300 6.722 1 45.774 8.717
2 9.175 1.747 2 11.898 2.266
3 6.436 1.226 3 8.346 1.589
4 5.124 0.976 4 6.644 1.265
5 4.327 0.824 5 5.611 1.068
6 3.782 0.720 6 4.904 0.934

Tabel 3.24 Curah Hujan Efektif Kala Ulang 10 tahun Tabel 3.25 Curah Hujan Efektif Kala Ulang 25 tahun
Curah Hujan Periode Ulang 10 Tahun Curah Hujan Periode Ulang 25 Tahun
ΔRt Rn ΔRt Rn
Jam ke - t Jam ke - t
(mm) (mm) (mm) (mm)
1 51.618 9.829 1 58.024 11.049
2 13.417 2.555 2 15.082 2.872
3 9.411 1.792 3 10.579 2.015
4 7.492 1.427 4 8.422 1.604
5 6.327 1.205 5 7.112 1.354
6 5.531 1.053 6 6.217 1.184

Tabel 3.26 Curah Hujan Efektif Kala Ulang 50 tahun Tabel 3.27 Curah Hujan Efektif Kala Ulang 100 tahun
Curah Hujan Periode Ulang 50 Tahun Curah Hujan Periode Ulang 100 Tahun
ΔRt Rn ΔRt Rn
Jam ke - t Jam ke - t
(mm) (mm) (mm) (mm)
1 62.208 11.846 1 65.969 12.562
2 16.169 3.079 2 17.147 3.265
3 11.342 2.160 3 12.028 2.290
4 9.030 1.719 4 9.575 1.823
5 7.625 1.452 5 8.086 1.540
6 6.665 1.269 6 7.068 1.346

3.7 Debit Banjir Rancangan


Debit/Banjir Rancangan adalah besarnya debit banjir yang ditetapkan sebagai dasar penentuan kapasitas dalam mendimensi bangunan-bangunan hidraulik
(termasuk bangunan di sungai), sedemikian hingga kerusakan yang dapat ditimbulkan baik langsung maupun tidak langsung oleh banjir tidak boleh terjadi
selama besaran banjir tidak terlampaui
Oleh karena data aliran yang bersankutan tidak tersedia maka dalam perhitungan debit banjir akan digunakan beberapa metode yaitu :
1 Metode Rasional
2 Metode Der Weduwe
3 Metode Haspers
4 Metode Hidrograf Satuan Sintetis Nakayasu (HSS Nakayasu)
5 Metode HSS Synder
Pada perhitungan kali ini debit banjir yang dignakan Metode HSS Nakayasu
3.7.1 Menghitung Non Hidrograf Banjir
Analisis curah non hidrograf banjir bertujuan untuk mengetahui besarnya curah hujan maksimum dalam periode ulang tertentu yang nantinya
dipergunakan untuk perhitungan debit banjir rencana. Perhitungan non hidrograf banjir menggunakan metode HSS Nakayasu
1 Metode Hidrograf Satuan Sintetis Nakayasu (HSS Nakayasu)
Hidrograf satuan sintetik Nakayasu
RESUME DATA
* Data informasi yang harus yang tersedia
- Panjang Sungai Utama (L) : 19.64 km
- Luas DAS (A) : 144.481 km2
- Curah Hujan Satuan (Ro) : 1.00 mm
- Koefesien Pengaliran (c) : 0.190
* Data Terhitung
Tabel 3.28 Parameter DAS Atambua
Rumus Keterangan
Parameter Tg
Untuk L > 15 km : L 19.64 Km
Tg : Waktu Kelembapan
𝑇_𝑔=0.4+(0.058×𝐿)
L : Panjang Sungai Utama
Untuk L < 15 km :
Tg : Waktu Kelembapan
𝑇_𝑔=0.21 𝑥 𝐿^0.7
L : Panjang Sungai Utama
Waktu Kelembapan (Tg) 1.539 Jam
Parameter Tr
Tr : Durasi Hujan
𝑇_𝑟=0.75 𝑥 𝑇_𝑔
Tg : Waktu Kelembapan
Durasi Hujan (Tr) 1.154 Jam
Parameter Tp
Tp : Waktu Puncak Banjir
𝑇_𝑝=𝑇_𝑔+0.8×𝑇_𝑟 Tr : Durasi Hujan
Tg : Waktu Kelembapan
Waktu Puncak Banjir (Tp) 2.463 Jam
Parameter α
A : Luas Das
α =(0.47 × (𝐴 𝑥 L : Panjang Sungai Utama
𝐿)^0.25)/𝑇_𝑔 Tg : Waktu Kelembapan
Koefesien Hidrograf (α) 2.229 Jam
Parameter T0.3
T0.3 : Waktu penurunan debit
1 𝑇_0.3= 〖 α×𝑇 〗 _𝑔 α : Koefesien Hidrograf
Tg : Waktu Kelembapan
𝑇_𝑝+ 𝑇_0.3 T0.3 : Waktu penurunan debit
2
Tp : Waktu Puncak Banjir
𝑇_𝑝+ 〖 2.5×𝑇 〗 _0.3 T0.3 : Waktu penurunan debit
3
Tp : Waktu Puncak Banjir
1 3.430 Jam
2 5.893 Jam
3 11.038 Jam

- Qbase(Debit aliran dasar)


Keterangan :
𝑄_𝑏=0.4715×𝐴^0.6444×𝐷^0.943
Qbase : Debit Aliran Dasar (m3/det)
A : 144.481 km2 A : Luas DAS (Km2)
L : 19.640 km L : Panjang Sungai (Km)
D : 0.136 D : Panjang Sungai/Luas DAS
Qbase : 1.770 m3/det

- Qp (Debit Puncak)
Keterangan :
𝑄_𝑝=(𝐶×𝐴×𝑅_𝑜)/(3.6×(0.3×𝑇_𝑝+𝑇_0.3 ) )
Qpuncak : Debit Puncak (m3/det)
A : Luas DAS (Km2)
C : 0.190 C : Koefesien Pengaliran (c)
A : 144.481 km2 R0 : Curah Hujan Satuan (mm)
R0 : 1.00 mm Tp : Waktu Puncak Banjir (Jam)
Tp : 2.463 Jam T0.3 : Waktu penurunan debit (Jam)
T0.3 : 3.430 Jam
Qpuncak : 1.833 m3/det

* Mencari Ordinat Hidrograf


0 < t < Tp
1 𝑄_𝑡=𝑄_𝑀𝑎𝑥×(𝑡/𝑇_𝑝 )^2.4 0 < t < 2.463

Tp < t < ( Tp + T0.3 )


2 𝑄_𝑡=𝑄_𝑀𝑎𝑥×(0.3)^(((𝑡−𝑇_ 2.463 < t < 5.893
𝑝)/((𝑇_0.3 ) )) )

(Tp + T0.3)<t<(Tp + 2.5T0.3)

3 𝑄_𝑡=𝑄_𝑀𝑎𝑥×(0.3)^((((𝑡−𝑇_𝑝 ) 5.893 < t < 11.038


+0.5𝑇_0.3)/(( 〖 1.5×𝑇 〗 _0.3 ) )) )

t > (Tp + 2.5 T0.3)


4 𝑄_𝑡=𝑄_𝑀𝑎𝑥×(0.3)^((((𝑡−𝑇_𝑝 ) t > 11.038
+1.5𝑇_0.3)/(( 〖 2 ×𝑇 〗 _0.3 ) )) )

Tabel 3.29 Ordinat Hidrograf Tabel 3.30 Resume Ordinat Hidrograf Nakayasu
Bagian Lengkung Naik t Qt Grafik 3.9 Hidograf Satuan Sintetik Nakayasu
t Qa (Jam) (m3/det)
(Jam) (m3/det) 0 0.000 Hidrograf Satuan Nakayasu
0 0.000 1 0.211 2.500
1 0.211 2 1.113
2 1.113 2.463 1.833
2.463 1.833 3 1.518 2.000 Qp
Bagian Lengkung Turun 4 1.069
t Qd1 5 0.752
Debit (m3det)

1.500
(Jam) (m3/det) 5.893 0.550
3 1.518 6 0.536
4 1.069 7 0.424 1.000
5 0.752 8 0.336
5.893 0.550 9 0.266
t Qd2 10 0.210 0.500
(Jam) (m3/det) 11 0.166
6 0.536 11.038 0.165
7 0.424 12 0.139 0.000
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24
8 0.336 13 0.117
9 0.266 14 0.098 Waktu (Jam)
10 0.210 15 0.082
11 0.166 16 0.069
11.038 0.165 17 0.058
t Qd3 18 0.049
(Jam) (m3/det) 19 0.041
12 0.139 20 0.034
13 0.117 21 0.029
14 0.098 22 0.024
15 0.082 23 0.020
16 0.069 24 0.017
17 0.058
18 0.049
19 0.041
20 0.034
21 0.029
22 0.024
23 0.020
24 0.017
Tabel 3.30 Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan Kala Ulang 2 Tahun Tabel 3.31 Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan Kala Ulang 5 Tahun
Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan (m 3/det) Kala Ulang 2 Tahun Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan (m 3/det) Kala Ulang 5 Tahun
t HSS t HSS
Jam ke-1 Jam ke-2 Jam ke-3 Jam ke-4 Jam ke-5 Jam ke-6 Qb (m3/det) QTotal(m3/det) Jam ke-1 Jam ke-2 Jam ke-3 Jam ke-4 Jam ke-5 Jam ke-6 Qb (m3/det) QTotal(m3/det)
(Jam) (m3/det) 6.722 1.747 1.226 0.976 0.824 0.720 (Jam) (m3/det) 8.717 2.266 1.589 1.265 1.068 0.934
0 0.000 0.00 1.770 0.000 0 0.000 0.00 1.770 0.000
1 0.211 1.42 0.000 1.770 1.417 1 0.211 1.84 0.000 1.770 1.837
2 1.113 7.48 0.368 1.770 7.847 2 1.113 9.70 0.478 1.770 10.175
2.463 1.833 12.32 1.944 0.000 1.770 14.266 2.463 1.833 15.98 2.521 0.000 1.770 18.499
3 1.518 10.20 3.203 0.258 0.000 1.770 13.665 3 1.518 13.23 4.153 0.335 0.000 1.770 17.720
4 1.069 7.18 2.652 1.364 0.206 0.000 1.770 11.405 4 1.069 9.32 3.439 1.768 0.267 0.000 1.770 14.789
5 0.752 5.06 1.867 2.247 1.086 0.174 0.000 1.770 10.430 5 0.752 6.56 2.421 2.913 1.408 0.225 0.000 1.770 13.525
5.893 0.550 3.70 1.314 1.860 1.789 0.917 0.152 1.770 9.729 5.893 0.550 4.79 1.705 2.413 2.319 1.189 0.197 1.770 12.615
6 0.536 3.61 0.961 1.310 1.481 1.510 0.801 1.770 9.669 6 0.536 4.67 1.246 1.698 1.921 1.959 1.039 1.770 12.537
7 0.424 2.85 0.937 0.922 1.043 1.251 1.320 1.770 8.326 7 0.424 3.70 1.215 1.196 1.352 1.622 1.712 1.770 10.796
8 0.336 2.26 0.742 0.674 0.734 0.881 1.093 1.770 6.381 8 0.336 2.93 0.962 0.874 0.952 1.142 1.418 1.770 8.275
9 0.266 1.79 0.587 0.657 0.537 0.620 0.770 1.770 4.957 9 0.266 2.32 0.761 0.852 0.696 0.804 0.998 1.770 6.428
10 0.210 1.41 0.464 0.520 0.523 0.453 0.542 1.770 3.917 10 0.210 1.83 0.602 0.675 0.679 0.588 0.703 1.770 5.079
11 0.166 1.12 0.368 0.412 0.414 0.442 0.396 1.770 3.150 11 0.166 1.45 0.477 0.534 0.537 0.573 0.514 1.770 4.085
11.038 0.165 1.11 0.291 0.326 0.328 0.350 0.386 1.770 2.789 11.038 0.165 1.44 0.377 0.422 0.425 0.453 0.501 1.770 3.617
12 0.139 0.94 0.288 0.258 0.259 0.277 0.306 1.770 2.325 12 0.139 1.21 0.374 0.334 0.336 0.359 0.396 1.770 3.014
13 0.117 0.79 0.243 0.204 0.205 0.219 0.242 1.770 1.900 13 0.117 1.02 0.316 0.265 0.266 0.284 0.314 1.770 2.463
14 0.098 0.66 0.204 0.202 0.162 0.173 0.191 1.770 1.593 14 0.098 0.86 0.265 0.262 0.211 0.225 0.248 1.770 2.066
15 0.082 0.55 0.171 0.171 0.161 0.137 0.152 1.770 1.345 15 0.082 0.72 0.222 0.221 0.209 0.178 0.196 1.770 1.744
16 0.069 0.46 0.144 0.143 0.136 0.136 0.120 1.770 1.143 16 0.069 0.60 0.187 0.186 0.176 0.176 0.155 1.770 1.482
17 0.058 0.39 0.121 0.120 0.114 0.115 0.119 1.770 0.978 17 0.058 0.51 0.156 0.156 0.148 0.149 0.154 1.770 1.268
18 0.049 0.33 0.101 0.101 0.096 0.096 0.100 1.770 0.821 18 0.049 0.42 0.131 0.131 0.124 0.125 0.130 1.770 1.065
19 0.041 0.27 0.085 0.085 0.080 0.081 0.084 1.770 0.689 19 0.041 0.36 0.110 0.110 0.104 0.105 0.109 1.770 0.894
20 0.034 0.23 0.071 0.071 0.067 0.068 0.071 1.770 0.578 20 0.034 0.30 0.092 0.092 0.087 0.088 0.092 1.770 0.750
21 0.029 0.19 0.060 0.060 0.057 0.057 0.059 1.770 0.485 21 0.029 0.25 0.078 0.077 0.073 0.074 0.077 1.770 0.629
22 0.024 0.16 0.050 0.050 0.047 0.048 0.050 1.770 0.407 22 0.024 0.21 0.065 0.065 0.062 0.062 0.065 1.770 0.528
23 0.020 0.14 0.042 0.042 0.040 0.040 0.042 1.770 0.342 23 0.020 0.18 0.055 0.054 0.052 0.052 0.054 1.770 0.443
24 0.017 0.11 0.035 0.035 0.033 0.034 0.035 1.770 0.287 24 0.017 0.15 0.046 0.046 0.043 0.044 0.045 1.770 0.372
0.030 0.030 0.028 0.028 0.029 1.770 0.145 0.038 0.038 0.036 0.037 0.038 1.770 0.188
0.025 0.024 0.024 0.025 1.770 0.097 0.032 0.030 0.031 0.032 1.770 0.125
0.021 0.020 0.020 0.021 1.770 0.081 0.027 0.026 0.026 0.027 1.770 0.105
0.017 0.017 0.017 1.770 0.051 0.021 0.022 0.023 1.770 0.066
0.014 0.015 1.770 0.029 0.018 0.019 1.770 0.037
0.012 1.770 0.012 0.016 1.770 0.016
Q Puncak 14.266 Q Puncak 18.499

Tabel 3.32 Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan Kala Ulang 10 Tahun Tabel 3.33 Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan Kala Ulang 25 Tahun
Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan (m 3/det) Kala Ulang 10 Tahun Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan (m 3/det) Kala Ulang 25 Tahun
t HSS t HSS
Jam ke-1 Jam ke-2 Jam ke-3 Jam ke-4 Jam ke-5 Jam ke-6 Qb (m3/det) QTotal(m3/det) Jam ke-1 Jam ke-2 Jam ke-3 Jam ke-4 Jam ke-5 Jam ke-6 Qb (m3/det) QTotal(m3/det)
(Jam) (m3/det) 9.829 2.555 1.792 1.427 1.205 1.053 (Jam) (m3/det) 11.049 2.872 2.015 1.604 1.354 1.184
0 0.000 0.00 1.770 0.000 0 0.000 0.00 1.770 0.000
1 0.211 2.07 0.000 1.770 2.072 1 0.211 2.33 0.000 1.770 2.329
2 1.113 10.94 0.539 1.770 11.474 2 1.113 12.29 0.605 1.770 12.898
2.463 1.833 18.02 2.842 0.000 1.770 20.861 2.463 1.833 20.25 3.195 0.000 1.770 23.450
3 1.518 14.92 4.683 0.378 0.000 1.770 19.982 3 1.518 16.77 5.265 0.425 0.000 1.770 22.462
4 1.069 10.50 3.878 1.994 0.301 0.000 1.770 16.677 4 1.069 11.81 4.360 2.241 0.338 0.000 1.770 18.747
5 0.752 7.40 2.730 3.285 1.587 0.254 0.000 1.770 15.252 5 0.752 8.31 3.069 3.693 1.784 0.285 0.000 1.770 17.145
5.893 0.550 5.41 1.922 2.721 2.615 1.340 0.222 1.770 14.226 5.893 0.550 6.08 2.161 3.058 2.940 1.507 0.250 1.770 15.992
6 0.536 5.27 1.405 1.915 2.166 2.209 1.172 1.770 14.138 6 0.536 5.93 1.579 2.153 2.435 2.483 1.317 1.770 15.893
7 0.424 4.17 1.370 1.348 1.525 1.829 1.931 1.770 12.175 7 0.424 4.69 1.540 1.516 1.714 2.056 2.170 1.770 13.686
8 0.336 3.30 1.084 0.986 1.073 1.288 1.599 1.770 9.331 8 0.336 3.71 1.219 1.108 1.207 1.447 1.797 1.770 10.489
9 0.266 2.61 0.858 0.961 0.785 0.906 1.125 1.770 7.249 9 0.266 2.94 0.965 1.080 0.882 1.019 1.265 1.770 8.148
10 0.210 2.07 0.679 0.761 0.765 0.663 0.792 1.770 5.728 10 0.210 2.32 0.763 0.855 0.860 0.745 0.891 1.770 6.438
11 0.166 1.64 0.537 0.602 0.606 0.646 0.579 1.770 4.607 11 0.166 1.84 0.604 0.677 0.681 0.726 0.651 1.770 5.178
11.038 0.165 1.62 0.425 0.476 0.479 0.511 0.565 1.770 4.079 11.038 0.165 1.82 0.478 0.536 0.539 0.575 0.635 1.770 4.585
12 0.139 1.37 0.422 0.377 0.379 0.405 0.447 1.770 3.399 12 0.139 1.54 0.474 0.424 0.426 0.455 0.502 1.770 3.821
13 0.117 1.15 0.356 0.298 0.300 0.320 0.354 1.770 2.778 13 0.117 1.29 0.400 0.335 0.337 0.360 0.398 1.770 3.123
14 0.098 0.96 0.299 0.296 0.238 0.253 0.280 1.770 2.330 14 0.098 1.08 0.336 0.332 0.267 0.285 0.315 1.770 2.619
15 0.082 0.81 0.251 0.250 0.235 0.201 0.222 1.770 1.967 15 0.082 0.91 0.282 0.281 0.265 0.225 0.249 1.770 2.211
16 0.069 0.68 0.210 0.210 0.199 0.199 0.175 1.770 1.672 16 0.069 0.76 0.236 0.236 0.224 0.223 0.197 1.770 1.879
17 0.058 0.57 0.176 0.176 0.167 0.168 0.174 1.770 1.430 17 0.058 0.64 0.198 0.198 0.188 0.189 0.195 1.770 1.608
18 0.049 0.48 0.148 0.148 0.140 0.141 0.147 1.770 1.201 18 0.049 0.54 0.166 0.166 0.157 0.158 0.165 1.770 1.350
19 0.041 0.40 0.124 0.124 0.117 0.118 0.123 1.770 1.008 19 0.041 0.45 0.140 0.139 0.132 0.133 0.138 1.770 1.133
20 0.034 0.34 0.104 0.104 0.099 0.099 0.103 1.770 0.846 20 0.034 0.38 0.117 0.117 0.111 0.111 0.116 1.770 0.951
21 0.029 0.28 0.087 0.087 0.083 0.083 0.087 1.770 0.710 21 0.029 0.32 0.098 0.098 0.093 0.094 0.097 1.770 0.798
22 0.024 0.24 0.073 0.073 0.069 0.070 0.073 1.770 0.595 22 0.024 0.27 0.082 0.082 0.078 0.078 0.082 1.770 0.669
23 0.020 0.20 0.062 0.061 0.058 0.059 0.061 1.770 0.500 23 0.020 0.22 0.069 0.069 0.065 0.066 0.069 1.770 0.561
24 0.017 0.17 0.052 0.051 0.049 0.049 0.051 1.770 0.419 24 0.017 0.19 0.058 0.058 0.055 0.055 0.058 1.770 0.471
0.043 0.043 0.041 0.041 0.043 1.770 0.212 0.049 0.049 0.046 0.046 0.048 1.770 0.238
0.036 0.034 0.035 0.036 1.770 0.141 0.041 0.039 0.039 0.041 1.770 0.159
0.030 0.029 0.029 0.030 1.770 0.119 0.034 0.032 0.033 0.034 1.770 0.133
0.024 0.024 0.025 1.770 0.074 0.027 0.027 0.029 1.770 0.083
0.020 0.021 1.770 0.042 0.023 0.024 1.770 0.047
0.018 1.770 0.018 0.020 1.770 0.020
Q Puncak 20.861 Q Puncak 23.450

Tabel 3.34 Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan Kala Ulang 50 Tahun Tabel 3.35 Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan Kala Ulang 100 Tahun
Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan (m 3/det) Kala Ulang 100
Distribusi Hujan Jam-Jaman Hidrograf satuan (m 3/det) Kala Ulang 50 Tahun
t HSS t HSS Tahun
Jam ke-1 Jam ke-2 Jam ke-3 Jam ke-4 Jam ke-5 Jam ke-6 Qb (m3/det) QTotal(m3/det) Jam ke-1 Jam ke-2 Jam ke-3 Jam ke-4 Jam ke-5 Jam ke-6 Qb (m3/det) QTotal(m3/det)
(Jam) (m3/det) 11.846 3.079 2.160 1.719 1.452 1.269 (Jam) (m3/det) 12.562 3.265 2.290 1.823 1.540 1.346
0 0.000 0.00 1.770 0.000 0 0.000 0.00 1.770 0.000
1 0.211 2.50 0.000 1.770 2.497 1 0.211 2.65 0.000 1.770 2.648
2 1.113 13.18 0.649 1.770 13.828 2 1.113 13.98 0.688 1.770 14.664
2.463 1.833 21.72 3.426 0.000 1.770 25.141 2.463 1.833 23.03 3.633 0.000 1.770 26.661
3 1.518 17.98 5.644 0.455 0.000 1.770 24.082 3 1.518 19.07 5.985 0.483 0.000 1.770 25.538
4 1.069 12.66 4.674 2.403 0.362 0.000 1.770 20.099 4 1.069 13.42 4.957 2.548 0.384 0.000 1.770 21.314
5 0.752 8.91 3.290 3.959 1.913 0.306 0.000 1.770 18.381 5 0.752 9.45 3.489 4.199 2.029 0.325 0.000 1.770 19.492
5.893 0.550 6.51 2.316 3.279 3.152 1.615 0.268 1.770 17.145 5.893 0.550 6.91 2.457 3.477 3.343 1.713 0.284 1.770 18.181
6 0.536 6.35 1.693 2.308 2.610 2.662 1.412 1.770 17.039 6 0.536 6.74 1.796 2.448 2.768 2.823 1.497 1.770 18.069
7 0.424 5.03 1.651 1.625 1.838 2.204 2.327 1.770 14.673 7 0.424 5.33 1.751 1.723 1.949 2.337 2.467 1.770 15.560
8 0.336 3.98 1.307 1.188 1.294 1.552 1.927 1.770 11.246 8 0.336 4.22 1.386 1.260 1.372 1.646 2.043 1.770 11.926
9 0.266 3.15 1.034 1.158 0.946 1.092 1.356 1.770 8.736 9 0.266 3.34 1.097 1.228 1.003 1.158 1.438 1.770 9.264
10 0.210 2.49 0.818 0.917 0.922 0.799 0.955 1.770 6.903 10 0.210 2.64 0.868 0.972 0.978 0.847 1.013 1.770 7.320
11 0.166 1.97 0.648 0.725 0.730 0.779 0.698 1.770 5.552 11 0.166 2.09 0.687 0.769 0.774 0.826 0.740 1.770 5.887
11.038 0.165 1.95 0.513 0.574 0.578 0.616 0.681 1.770 4.916 11.038 0.165 2.07 0.544 0.609 0.612 0.654 0.722 1.770 5.213
12 0.139 1.65 0.508 0.454 0.457 0.488 0.539 1.770 4.097 12 0.139 1.75 0.539 0.482 0.485 0.517 0.571 1.770 4.344
13 0.117 1.39 0.429 0.360 0.362 0.386 0.426 1.770 3.348 13 0.117 1.47 0.455 0.381 0.384 0.409 0.452 1.770 3.550
14 0.098 1.16 0.360 0.356 0.286 0.305 0.337 1.770 2.808 14 0.098 1.23 0.382 0.378 0.304 0.324 0.358 1.770 2.977
15 0.082 0.98 0.302 0.301 0.284 0.242 0.267 1.770 2.371 15 0.082 1.03 0.320 0.319 0.301 0.256 0.283 1.770 2.514
16 0.069 0.82 0.253 0.253 0.240 0.240 0.211 1.770 2.015 16 0.069 0.87 0.269 0.268 0.254 0.254 0.224 1.770 2.137
17 0.058 0.69 0.213 0.212 0.201 0.202 0.209 1.770 1.724 17 0.058 0.73 0.226 0.225 0.213 0.215 0.222 1.770 1.828
18 0.049 0.58 0.178 0.178 0.169 0.170 0.177 1.770 1.448 18 0.049 0.61 0.189 0.189 0.179 0.180 0.188 1.770 1.535
19 0.041 0.48 0.150 0.149 0.142 0.142 0.148 1.770 1.215 19 0.041 0.51 0.159 0.158 0.150 0.151 0.157 1.770 1.288
20 0.034 0.41 0.126 0.125 0.119 0.120 0.125 1.770 1.019 20 0.034 0.43 0.133 0.133 0.126 0.127 0.132 1.770 1.081
21 0.029 0.34 0.105 0.105 0.100 0.100 0.104 1.770 0.855 21 0.029 0.36 0.112 0.111 0.106 0.106 0.111 1.770 0.907
22 0.024 0.29 0.088 0.088 0.084 0.084 0.088 1.770 0.717 22 0.024 0.30 0.094 0.093 0.089 0.089 0.093 1.770 0.761
23 0.020 0.24 0.074 0.074 0.070 0.071 0.074 1.770 0.602 23 0.020 0.25 0.079 0.078 0.074 0.075 0.078 1.770 0.638
24 0.017 0.20 0.062 0.062 0.059 0.059 0.062 1.770 0.505 24 0.017 0.21 0.066 0.066 0.062 0.063 0.065 1.770 0.536
0.052 0.052 0.049 0.050 0.052 1.770 0.255 0.055 0.055 0.052 0.053 0.055 1.770 0.271
0.044 0.041 0.042 0.043 1.770 0.170 0.046 0.044 0.044 0.046 1.770 0.181
0.037 0.035 0.035 0.036 1.770 0.143 0.039 0.037 0.037 0.039 1.770 0.151
0.029 0.029 0.031 1.770 0.089 0.031 0.031 0.032 1.770 0.095
0.025 0.026 1.770 0.050 0.026 0.027 1.770 0.053
0.022 1.770 0.022 0.023 1.770 0.023
Q Puncak 25.141 Q Puncak 26.661
BAB IV ANALISIS DEBIT ANDALAN
4.1 Evapotranspirasi
Besarnya evapotranspirasi dihitung dengan menggunakan Metoda Penman yang dimodifikasi. Evapotranspirasi dihitung dengan
menggunakan rumus-rumus teoritis empiris dengan memperhatikan faktor-faktor meteorologi yang terkait seperti suhu udara, kelembaban, kecepatan angin dan penyinaran matahari.
Dari harga evapotranspirasi yang diperoleh, kemudian digunakan untuk menghitung besar debit andalan setiap tahun

* Data klimatologi untuk perhitungan evapotranspirasi yaitu Suhu Udara, Kecepatan Angin,Kelembaban Relatif, Penyinaran Matahari 12 jam (%)
dan nilai faktor bukaan lahan (exposed surface, %) disajikan pada tabel dibawah ini, yaitu sebagai berikut :
Tabel 4.1 Data Klimatologi Perhitungan Evapotranspirasi
Data Klimatologi Maksimum Tahun
NO. URAIAN DATA Keterangan Satuan Bulan
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
1 Temperatur t °C 24.10 25.10 28.00 29.00 28.50 28.70 26.7 24.77 27.40 30.05 29.10 24.75
2 Kecepatan Angin U km/hari 3.20 4.32 3.89 5.76 4.32 3.96 3.89 3.64 7.67 4.32 5.40 5.40
3 Kelembaban Udara RH % 92.10 90.20 89.00 88.10 87.20 82.47 82.00 81.70 88.00 78.00 84.07 91.00
4 Penyinaran Matahari n/N % 40.20 41.20 44.20 48.10 62.67 64.10 70.20 75.47 78.10 79.10 60.10 51.73
5 Garis Lintang 9.127454

* Faktor Penyelesaian Iklim Akibat Cuaca Siang dan Malam ( C )


Tabel 4.2 Nilai Anfka Koefesien Bulanan ( C )
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
Nilai C 1.1 1.1 1.0 0.9 0.9 0.9 0.9 1.0 1.1 1.1 1.1 1.1
Sumber : Suroso, 2011 dalam Rakasani, 2017

* Perhitungan Tekan Uap Jenuh (ea)


Tabel 4.3 Harga Tekanan Uap Jenuh
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
Temperatur (°C ) 24.10 25.10 28.00 29.00 28.50 28.70 26.70 24.77 27.40 30.05 29.10 24.75
ea ( mbar ) 29.99 31.89 37.8 40.1 38.95 39.41 35.07 31.263 36.54 42.525 40.33 31.225
Sumber : Kebutuhan Air Tanaman, Dapertemen Pertanian, Dalam Rakasani, 2017

* Perhitungan Tekan Uap Actual (ed)


Keterangan :
ed : Tekan Uap Actual (mbar)
𝑒𝑑=𝑒𝑎×𝑅𝐻/100.................(4.1)
ea : Tekan Uap Jenuh (mbar)
RH : Kelembaban Udara (%)
Tabel 4.4 Harga Tekanan Uap Actual
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
RH (%) 92.10 90.20 89.00 88.10 87.20 82.47 82.00 81.70 88.00 78.00 84.07 91.00
ea (mbar) 29.99 31.89 37.8 40.1 38.95 39.41 35.07 31.263 36.54 42.525 40.33 31.225
ed (mbar) 27.62 28.76 33.64 35.33 33.96 32.50 28.76 25.54 32.16 33.17 33.91 28.41

* Perhitungan Perbandingan Tekanan Uap

Tabel 4.5 Perbandingan Tekanan Uap


Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
ea - ed (mbar) 2.369 3.125 4.158 4.772 4.986 6.909 6.313 5.721 4.385 9.356 6.425 2.810
* Perhitungan Kecepatan Fungsi Angin
Keterangan :
f(u) : Kecepatan Fungsi Angin (km/hari)
𝑓(𝑢)=0.27(1+𝑢/100).................(4.2)
u : Kecepatan Angin (m/det)

Tabel 4.6 Kecepatan Fungsi Angin


Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
U (km/hari) 3.20 4.32 3.89 5.76 4.32 3.96 3.89 3.64 7.67 4.32 5.40 5.40
f(u) (km/hari) 0.279 0.282 0.280 0.286 0.282 0.281 0.280 0.280 0.291 0.282 0.285 0.285

* Perhitungan Nilai (1-W)*F(U))*(ea-ed)

Keterangan :
(1−𝑊)×(𝐹(𝑢))×(𝑒𝑎 −𝑒𝑑).........(4.3) f(u) : Kecepatan Fungsi Angin (km/hari)
W : Nilai Koefesien Efek Radiasi
ed : Tekan Uap Actual (mbar)
ea : Tekan Uap Jenuh (mbar)
Tabel 4.7 Perhitungan (1-W)*F(U))*(ea-ed)
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
Temperatur (°C ) 24.10 25.10 28.00 29.00 28.50 28.70 26.70 24.77 27.40 30.05 29.10 24.75
W 0.741 0.751 0.780 0.785 0.783 0.784 0.767 0.748 0.774 0.791 0.786 0.748
f(u) (km/hari) 0.279 0.282 0.280 0.286 0.282 0.281 0.280 0.280 0.291 0.282 0.285 0.285
ea - ed (mbar) 2.369 3.125 4.158 4.772 4.986 6.909 6.313 5.721 4.385 9.356 6.425 2.810
(1-W)*F(U))*(ea-ed) 0.171 0.219 0.257 0.293 0.305 0.420 0.413 0.404 0.288 0.552 0.392 0.202

* Perhitungan Radiasi Lapisan Atsmofer (Ra)


Tabel 4.8 Perhitungan Radiasi Lapisan Atsmofer (Ra)
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
Garis Lintang 9.127454
Ra (mm/hari) 16.1 16.0 15.4 14.2 12.8 12.5 12.2 12.9 14.0 15.1 15.8 16.0

* Perhitungan Radiasi ke Bumi (Rs)

Keterangan :
𝑅𝑠= (0.25+0.5×𝑛/𝑁)×𝑅𝑎 …….(4,4)
Rs : Radiasi ke Bumi (mm/hari)
n/N : Penyinaran Matahari (%)
Ra : Radiasi Lapisan Atsmofer (mm/hari)
Tabel 4.9 Perhitungan Radiasi ke Bumi (Rs)
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
n/N (%) 40.20 41.20 44.20 48.10 62.67 64.10 70.20 75.47 78.10 79.10 60.10 51.73
Ra (mm/hari) 16.1 16.0 15.4 14.2 12.8 12.5 12.2 12.9 14.0 15.1 15.8 16.0
Rs (mm/hari) 7.261 7.316 7.247 6.953 7.221 7.139 7.328 8.064 8.966 9.762 8.684 8.138
* Perhitungan Radiasi Gelombang Bersih (Rns)

Keterangan :
𝑅𝑛𝑠=(1−𝛼) × Rs…….(4.5)
Rns : Radiasi Gelombang Bersih (Rns)
α : Albedo ( Presentase yang di Pantulkan, Untuk Tanaman di Ambil = 0.25 )
Rs : Radiasi ke Bumi (mm/hari)

Tabel 4.10 Perhitungan Radiasi Gelombang Bersih (Rns)


Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
Rs (mm/hari) 7.261 7.316 7.247 6.953 7.221 7.139 7.328 8.064 8.966 9.762 8.684 8.138
Rns (mm/hari) 5.446 5.487 5.436 5.214 5.416 5.354 5.496 6.048 6.724 7.322 6.513 6.104

* Perhitungan Pengaruh Temperature ( F(t) )


Tabel 4.11 Perhitungan Pengaruh Temperature
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
Temperatur (°C ) 24.10 25.10 28.00 29.00 28.50 28.70 26.70 24.77 27.40 30.05 29.10 24.75
F(t) 11.42 11.57 12.00 12.20 12.10 12.14 11.81 11.52 11.88 12.41 12.22 11.51
Sumber : Hadisusanto dalam Rakasani, 2017

* Perhitungan Pengaruh Tekanan Uap ( F(ed) )

𝑓(𝑒𝑑)=0.34−0.044×√𝑒𝑑 ……(4.6) Keterangan :


F(ed) : Pengaruh Tekanan Uap (mbar)
ed : Tekan Uap Actual (mbar)

Tabel 4.12 Perhitungan Pengaruh Tekanan Uap ( F(ed) )


Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
ed (mbar) 27.62 28.76 33.64 35.33 33.96 32.50 28.76 25.54 32.16 33.17 33.91 28.41
F(ed) (mbar) 0.109 0.104 0.085 0.078 0.084 0.089 0.104 0.118 0.090 0.087 0.084 0.105

* Perhitungan Pengaruh Presentase Penyinaran Matahari ( F(n/N) )

𝑓(𝑛/𝑁)=0.1+0.9 (𝑛/𝑁) ......(4.7) Keterangan :


F(n/N) : Pengaruh Presentase Penyinaran Matahari
n/N : Penyinaran Matahari (%)
Tabel 4.13 Perhitungan Pengaruh Presentase Penyinaran Matahari
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
n/N (%) 40.20 41.20 44.20 48.10 62.67 64.10 70.20 75.47 78.10 79.10 60.10 51.73
F(n/N) 0.462 0.471 0.498 0.533 0.664 0.677 0.732 0.779 0.803 0.812 0.641 0.566

* Perhitungan Radiasi Bersih Gelombang Panjang (Rnl)

Keterangan :
𝑅𝑛𝑙=𝐹(𝑡)×𝐹(𝑒𝑑)×𝐹(𝑛/𝑁)......(4.8)
Rnl : Radiasi Bersih Gelombang Panjang
F(t) : Pengaruh Temperature
F(ed) : Pengaruh Tekanan Uap (mbar)
F(n/N) : Pengaruh Presentase Penyinaran Matahari
Tabel 4.14 Perhitungan Radiasi Bersih Gelombang Panjang
Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
F(t) 11.42 11.57 12.00 12.20 12.10 12.14 11.81 11.52 11.88 12.41 12.22 11.51
F(ed) 0.109 0.104 0.085 0.078 0.084 0.089 0.104 0.118 0.090 0.087 0.084 0.105
F(n/N) 0.462 0.471 0.498 0.533 0.664 0.677 0.732 0.779 0.803 0.812 0.641 0.566
Rnl 0.573 0.566 0.507 0.510 0.671 0.733 0.899 1.056 0.863 0.872 0.656 0.687

* Perhitungan Radiasi Bersih (Rn)

Keterangan :
𝑅𝑛=𝑅𝑛𝑠−𝑅𝑛𝑙......(4.9)
Rn : Radiasi Bersih
Rnl : Radiasi Bersih Gelombang Panjang
Rns : Radiasi Gelombang Bersih

Tabel 4.15 Perhitungan Radiasi Bersih


Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
Rns 5.446 5.487 5.436 5.214 5.416 5.354 5.496 6.048 6.724 7.322 6.513 6.104
Rnl 0.573 0.566 0.507 0.510 0.671 0.733 0.899 1.056 0.863 0.872 0.656 0.687
Rn 4.873 4.921 4.929 4.704 4.744 4.621 4.597 4.993 5.861 6.449 5.857 5.417

* Perhitungan Evapotranspirasi Potensial ( ET0 )

Keterangan :
〖𝐸𝑇〗 _0=𝐶×𝑅𝑛+((1−𝑊)×𝐹(𝑢)×(𝑒𝑎−𝑒𝑑))……(4.10)
ET0 : Evapotranspirasi Potensial ( mm/hari )
C : Faktor Penyelesaian Iklim Akibat Cuaca Siang dan Malam
Rn : Radiasi Bersih
W : Nilai Koefesien Efek Radiasi
F(u) : Kecepatan Fungsi Angin (km/hari)
(ea-ed) : Perbandingan Tekanan Uap

Tabel 4.16 Perhitungan Evapotranspirasi Potensial ( ET0 )


Bulan
URAIAN DATA
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Agst Sept Okt Nov Des
C 1.1 1.1 1.0 0.9 0.9 0.9 0.9 1.0 1.1 1.1 1.1 1.1
Rn 4.873 4.921 4.929 4.704 4.744 4.621 4.597 4.993 5.861 6.449 5.857 5.417
(1-W)*F(U))*(ea-ed) 0.171 0.219 0.257 0.293 0.305 0.420 0.413 0.404 0.288 0.552 0.392 0.202
ET0 (mm/hari) 5.531 5.632 5.186 4.527 4.575 4.579 4.550 5.397 6.735 7.646 6.834 6.161
Tabel 4.17 Rekapitulasi Perhitungan Evapotranspirasi
Bulan
URAIAN DATA
Keterangan Satuan
Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
I DATA
1 Temperatur t °C 24.10 25.10 28.00 29.00 28.50 28.70 26.70 24.77 27.40 30.05 29.10 24.75
2 Kecepatan Angin U km/hari 3.20 4.32 3.89 5.76 4.32 3.96 3.89 3.64 7.67 4.32 5.40 5.40
3 Kelembaban Udara RH % 92.10 90.20 89.00 88.10 87.20 82.47 82.00 81.70 88.00 78.00 84.07 91.00
4 Penyinaran Matahari n/N % 40.20 41.20 44.20 48.10 62.67 64.10 70.20 75.47 78.10 79.10 60.10 51.73
5 Garis Lintang 9.127454
II ANALISIS DATA
1 Nilai C Koef C 1.1 1.1 1.0 0.9 0.9 0.9 0.9 1.0 1.1 1.1 1.1 1.1
2 Tekan Uap Jenuh ea mbar 29.99 31.89 37.8 40.1 38.95 39.41 35.07 31.263 36.54 42.525 40.33 31.225
3 Tekan Uap Actual ed mbar 27.62 28.76 33.64 35.33 33.96 32.50 28.76 25.54 32.16 33.17 33.91 28.41
4 Perbandingan Tekanan Uap ea-ed mbar 2.369 3.125 4.158 4.772 4.986 6.909 6.313 5.721 4.385 9.356 6.425 2.810

5 Kecepatan Fungsi Angin F(u) km/hari 0.279 0.282 0.280 0.286 0.282 0.281 0.280 0.280 0.291 0.282 0.285 0.285
6 (1-W)*F(U))*(ea-ed) 0.171 0.219 0.257 0.293 0.305 0.420 0.413 0.404 0.288 0.552 0.392 0.202
7 Radiasi Lapisan Atsmofer Ra mm/hari 16.1 16.0 15.4 14.2 12.8 12.5 12.2 12.9 14.0 15.1 15.8 16.0
8 Radiasi ke Bumi Rs mm/hari 7.261 7.316 7.247 6.953 7.221 7.139 7.328 8.064 8.966 9.762 8.684 8.138
9 Radiasi Gelombang Bersih Rns mm/hari 5.446 5.487 5.436 5.214 5.416 5.354 5.496 6.048 6.724 7.322 6.513 6.104

10 Pengaruh Temperature F(t) °C 11.42 11.57 12.00 12.20 12.10 12.14 11.81 11.52 11.88 12.41 12.22 11.51

11 Pengaruh Tekanan Uap F(ed) mbar 0.109 0.104 0.085 0.078 0.084 0.089 0.104 0.118 0.090 0.087 0.084 0.105
Pengaruh Presentase
12 F(n/N) % 0.462 0.471 0.498 0.533 0.664 0.677 0.732 0.779 0.803 0.812 0.641 0.566
Penyinaran Matahari
Radiasi Bersih Gelombang
13 Rnl mm/hari 0.573 0.566 0.507 0.510 0.671 0.733 0.899 1.056 0.863 0.872 0.656 0.687
Panjang
14 Radiasi Bersih Rn mm/hari 4.873 4.921 4.929 4.704 4.744 4.621 4.597 4.993 5.861 6.449 5.857 5.417
15 Evapotranspirasi ET0 mm/hari 5.531 5.632 5.186 4.527 4.575 4.579 4.550 5.397 6.735 7.646 6.834 6.161
4.2 Debit Andalan
Debit andalan adalah debit yang diperkirakan selalu ada/tersedia dengan keandalan tertentu pada waktu yang lama.
Karena di lokasi-lokasi studi tidak terdapat stasiun duga/pengukur debit air, maka untuk memperkirakan besarnya debit andalan dihitung/didekati dengan menggunakan metode simulasi hujan menjadi aliran
Metode yang dilakukan untuk mensimulasi hujan menjadi aliran yaitu Metode FJ MOCK
4.2.1 Water Balance
1 METODE FJ MOCK
Dengan menggunakan model Neraca Air ( Water Balance ) harga-harga debit bulanan dapat dihitung dari Curah Hujan Bulanan, Evapotranspirasi, Kelembapan Tanah dan Tampungan Air Tanah.
Hubungan antara komponen-komponen terdahulu akan bervariasi untuk tiap daerah aliran sungai
Tabel 4.17 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2007 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 15.73 13.59 28.27 4.88 0.00 2.50 0.00 0.00 0.00 0.00 5.91 10.86
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 15.00 22.00 15.00 8.00 1.00 4.00 1.00 2.00 1.00 1.00 11.00 22.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.03 0.00 0.03 0.10 0.17 0.14 0.17 0.16 0.17 0.17 0.07 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.17 0.00 0.16 0.45 0.78 0.64 0.77 0.86 1.15 1.30 0.48 0.00
6 EL = ET - E mm 5.36 5.63 5.03 4.07 3.80 3.94 3.78 4.53 5.59 6.35 6.36 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 10.37 7.96 23.24 0.80 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 4.70
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 4.15 3.18 9.29 0.32 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.88
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 3.32 2.55 7.44 0.26 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.50
10 K*(Vn-1) mm 0.00 1.99 2.72 6.09 3.81 2.29 1.37 0.82 0.49 0.30 0.18 0.11
11 Vn mm 3.32 4.54 10.16 6.35 3.81 2.29 1.37 0.82 0.49 0.30 0.18 1.61
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 0.97 2.57 4.27 8.65 9.00 7.69 5.98 4.41 3.14 2.18 1.49 1.00
13 Vn Lanjutan mm 4.28 7.11 14.42 15.01 12.81 9.97 7.36 5.24 3.64 2.48 1.66 2.61
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.57 2.93 4.48 8.78 9.08 7.73 6.01 4.43 3.15 2.19 1.49 1.00
15 Vn Lanjutan mm 4.88 7.47 14.64 15.13 12.89 10.02 7.38 5.25 3.65 2.48 1.67 2.61
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.57 2.93 4.48 8.78 9.08 7.74 6.01 4.43 3.15 2.19 1.49 1.00
17 Vn Lanjutan mm 4.89 7.47 14.64 15.14 12.89 10.02 7.38 5.25 3.65 2.48 1.67 2.61
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.57 2.93 4.48 8.78 9.08 7.74 6.01 4.43 3.15 2.19 1.49 1.00
19 Vn Lanjutan mm 4.89 7.47 14.64 15.14 12.89 10.02 7.38 5.25 3.65 2.48 1.67 2.61
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 2.58 7.17 0.50 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 -0.82 0.94
21 Base Flow = I - Vn mm 4.15 0.60 2.12 -0.18 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.82 0.94
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 6.22 4.78 13.94 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 2.82
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 10.37 5.38 16.07 0.31 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.82 3.76
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.56 0.32 0.87 0.02 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.04 0.20
Tabel 4.18 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2008 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 11.80 32.81 6.33 8.50 0.00 2.00 0.00 0.00 0.00 1.50 6.89 20.96
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 15.00 22.00 15.00 8.00 1.00 4.00 1.00 2.00 1.00 1.00 11.00 22.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.03 0.00 0.03 0.10 0.17 0.14 0.17 0.16 0.17 0.17 0.07 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.17 0.00 0.16 0.45 0.78 0.64 0.77 0.86 1.15 1.30 0.48 0.00
6 EL = ET - E mm 5.36 5.63 5.03 4.07 3.80 3.94 3.78 4.53 5.59 6.35 6.36 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 6.44 27.18 1.30 4.43 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.54 14.80
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 2.57 10.87 0.52 1.77 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.22 5.92
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 2.06 8.70 0.42 1.42 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.17 4.73
10 K*(Vn-1) mm 0.00 1.24 5.96 3.83 3.15 1.89 1.13 0.68 0.41 0.24 0.15 0.19
11 Vn mm 2.06 9.93 6.38 5.24 3.15 1.89 1.13 0.68 0.41 0.24 0.32 4.93
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 2.96 3.01 7.76 8.48 8.24 6.83 5.23 3.82 2.70 1.86 1.26 0.95
13 Vn Lanjutan mm 5.01 12.94 14.14 13.73 11.38 8.72 6.36 4.50 3.11 2.11 1.58 5.88
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.53 3.35 7.97 8.61 8.31 6.87 5.26 3.83 2.71 1.87 1.27 0.95
15 Vn Lanjutan mm 5.59 13.28 14.35 13.85 11.45 8.76 6.39 4.51 3.12 2.11 1.59 5.88
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.53 3.35 7.97 8.61 8.31 6.87 5.26 3.83 2.71 1.87 1.27 0.95
17 Vn Lanjutan mm 5.59 13.28 14.35 13.85 11.46 8.76 6.39 4.51 3.12 2.11 1.59 5.88
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.53 3.35 7.97 8.61 8.31 6.87 5.26 3.83 2.71 1.87 1.27 0.95
19 Vn Lanjutan mm 5.59 13.28 14.35 13.85 11.46 8.76 6.39 4.51 3.12 2.11 1.59 5.88
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 7.70 1.06 -0.50 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 -0.53 4.29
21 Base Flow = I - Vn mm 2.57 3.17 -0.54 2.27 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.74 1.63
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 3.86 16.31 0.78 2.66 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.32 8.88
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 6.44 19.48 0.24 4.92 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 10.50
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.35 1.16 0.01 0.27 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.06 0.57
Tabel 4.19 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2009 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 18.43 18.73 6.37 0.50 5.50 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 10.57 24.89
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 23.00 22.00 19.00 4.00 4.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 7.00 19.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.00 0.00 0.00 0.14 0.14 0.17 0.17 0.17 0.17 0.17 0.11 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.00 0.00 0.00 0.63 0.64 0.78 0.77 0.92 1.15 1.30 0.75 0.00
6 EL = ET - E mm 5.53 5.63 5.19 3.89 3.93 3.80 3.78 4.48 5.59 6.35 6.08 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 12.90 13.10 1.18 0.00 1.57 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 4.49 18.73
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 5.16 5.24 0.47 0.00 0.63 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.80 7.49
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 4.13 4.19 0.38 0.00 0.50 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.44 5.99
10 K*(Vn-1) mm 0.00 2.48 4.00 2.63 1.58 1.25 0.75 0.45 0.27 0.16 0.10 0.92
11 Vn mm 4.13 6.67 4.38 2.63 2.08 1.25 0.75 0.45 0.27 0.16 1.53 6.91
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 4.15 4.97 6.98 6.82 5.67 4.65 3.54 2.57 1.81 1.25 0.85 1.43
13 Vn Lanjutan mm 8.28 11.64 11.36 9.44 7.74 5.89 4.28 3.02 2.08 1.41 2.38 8.34
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 5.01 5.48 7.29 7.00 5.78 4.71 3.58 2.59 1.83 1.26 0.85 1.43
15 Vn Lanjutan mm 9.13 12.15 11.67 9.63 7.85 5.96 4.32 3.04 2.09 1.42 2.38 8.35
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 5.01 5.48 7.29 7.00 5.78 4.71 3.58 2.59 1.83 1.26 0.85 1.43
17 Vn Lanjutan mm 9.14 12.15 11.67 9.63 7.85 5.96 4.32 3.04 2.09 1.42 2.38 8.35
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 5.01 5.48 7.29 7.00 5.78 4.71 3.58 2.59 1.83 1.26 0.85 1.43
19 Vn Lanjutan mm 9.14 12.15 11.67 9.63 7.86 5.96 4.32 3.04 2.09 1.42 2.38 8.35
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 3.01 -0.48 -2.04 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.97 5.96
21 Base Flow = I - Vn mm 5.16 2.22 0.95 2.04 0.63 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.83 1.53
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 7.74 7.86 0.71 0.00 0.94 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 2.69 11.24
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 12.90 10.08 1.66 2.04 1.57 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 3.52 12.77
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.70 0.60 0.09 0.11 0.08 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.19 0.69
Tabel 4.20 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2010 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 28.38 12.18 7.82 12.86 9.69 2.50 0.67 11.67 3.38 9.17 3.30 13.00
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 21.00 17.00 17.00 14.00 13.00 4.00 3.00 3.00 8.00 12.00 10.00 28.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.00 0.01 0.01 0.04 0.05 0.14 0.15 0.15 0.10 0.06 0.08 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.00 0.06 0.05 0.18 0.23 0.64 0.68 0.81 0.67 0.46 0.55 0.00
6 EL = ET - E mm 5.53 5.58 5.13 4.35 4.35 3.94 3.87 4.59 6.06 7.19 6.29 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 22.85 6.60 2.69 8.51 5.35 0.00 0.00 7.08 0.00 1.98 0.00 6.84
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 9.14 2.64 1.08 3.40 2.14 0.00 0.00 2.83 0.00 0.79 0.00 2.74
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 7.31 2.11 0.86 2.72 1.71 0.00 0.00 2.27 0.00 0.63 0.00 2.19
10 K*(Vn-1) mm 0.00 4.39 3.90 2.86 3.35 3.04 1.82 1.09 2.01 1.21 1.11 0.66
11 Vn mm 7.31 6.50 4.76 5.58 5.06 3.04 1.82 3.36 2.01 1.84 1.11 2.85
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.71 5.41 7.15 7.15 7.64 7.62 6.39 4.93 4.97 4.19 3.62 2.84
13 Vn Lanjutan mm 9.02 11.91 11.91 12.73 12.69 10.65 8.21 8.29 6.99 6.03 4.73 5.69
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.41 6.43 7.76 7.51 7.86 7.75 6.47 4.97 5.00 4.21 3.63 2.84
15 Vn Lanjutan mm 10.72 12.93 12.52 13.09 12.91 10.78 8.29 8.33 7.01 6.05 4.74 5.69
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.42 6.44 7.76 7.51 7.86 7.75 6.47 4.97 5.00 4.21 3.63 2.84
17 Vn Lanjutan mm 10.73 12.94 12.52 13.09 12.91 10.78 8.29 8.33 7.01 6.05 4.74 5.69
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.42 6.44 7.76 7.51 7.86 7.75 6.47 4.97 5.00 4.21 3.63 2.84
19 Vn Lanjutan mm 10.73 12.94 12.52 13.09 12.91 10.78 8.29 8.33 7.01 6.05 4.74 5.69
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 2.21 -0.41 0.57 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 -1.32 0.96
21 Base Flow = I - Vn mm 9.14 0.43 1.49 2.83 2.14 0.00 0.00 2.83 0.00 0.79 1.32 1.78
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 13.71 3.96 1.61 5.11 3.21 0.00 0.00 4.25 0.00 1.19 0.00 4.10
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 22.85 4.39 3.10 7.94 5.35 0.00 0.00 7.08 0.00 1.98 1.32 5.88
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 1.23 0.26 0.17 0.44 0.29 0.00 0.00 0.39 0.00 0.11 0.07 0.32
Tabel 4.21 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2011 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 17.59 16.68 15.96 15.96 17.00 0.00 2.00 0.00 0.00 10.50 7.07 12.54
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 29.00 19.00 24.00 24.00 3.00 1.00 4.00 1.00 1.00 2.00 15.00 24.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.00 0.00 0.00 0.00 0.15 0.17 0.14 0.17 0.17 0.16 0.03 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.00 0.00 0.00 0.00 0.69 0.78 0.64 0.92 1.15 1.22 0.21 0.00
6 EL = ET - E mm 5.53 5.63 5.19 4.53 3.89 3.80 3.91 4.48 5.59 6.42 6.63 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 12.06 11.05 10.77 11.43 13.11 0.00 0.00 0.00 0.00 4.08 0.44 6.38
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 4.82 4.42 4.31 4.57 5.24 0.00 0.00 0.00 0.00 1.63 0.17 2.55
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 3.86 3.54 3.45 3.66 4.20 0.00 0.00 0.00 0.00 1.30 0.14 2.04
10 K*(Vn-1) mm 0.00 2.31 3.51 4.17 4.70 5.34 3.20 1.92 1.15 0.69 1.20 0.80
11 Vn mm 3.86 5.85 6.96 7.83 8.90 5.34 3.20 1.92 1.15 2.00 1.34 2.84
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.71 3.34 5.51 7.48 9.19 10.85 9.71 7.75 5.80 4.17 3.70 3.02
13 Vn Lanjutan mm 5.56 9.19 12.47 15.32 18.09 16.19 12.92 9.67 6.96 6.17 5.04 5.87
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.52 4.43 6.17 7.88 9.42 10.99 9.80 7.80 5.83 4.19 3.71 3.03
15 Vn Lanjutan mm 7.38 10.28 13.13 15.71 18.32 16.33 13.00 9.72 6.99 6.19 5.05 5.87
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.52 4.43 6.17 7.88 9.43 10.99 9.80 7.80 5.83 4.19 3.71 3.03
17 Vn Lanjutan mm 7.38 10.28 13.13 15.71 18.32 16.33 13.00 9.72 6.99 6.19 5.05 5.87
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.52 4.43 6.17 7.88 9.43 10.99 9.80 7.80 5.83 4.19 3.71 3.03
19 Vn Lanjutan mm 7.38 10.28 13.13 15.71 18.32 16.33 13.00 9.72 6.99 6.19 5.05 5.87
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 2.90 2.85 2.58 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 -1.14 0.82
21 Base Flow = I - Vn mm 4.82 1.52 1.46 1.99 5.24 0.00 0.00 0.00 0.00 1.63 1.31 1.73
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 7.23 6.63 6.46 6.86 7.87 0.00 0.00 0.00 0.00 2.45 0.26 3.83
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 12.06 8.15 7.93 8.85 13.11 0.00 0.00 0.00 0.00 4.08 1.57 5.56
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.65 0.49 0.43 0.49 0.71 0.00 0.00 0.00 0.00 0.23 0.08 0.30
Tabel 4.22 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2012 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 13.33 18.71 17.24 15.88 4.83 0.00 1.33 0.00 0.50 2.00 17.44 13.76
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 21.00 17.00 21.00 8.00 6.00 1.00 3.00 1.00 2.00 1.00 9.00 21.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.00 0.01 0.00 0.10 0.12 0.17 0.15 0.17 0.16 0.17 0.09 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.00 0.06 0.00 0.45 0.55 0.78 0.68 0.92 1.08 1.30 0.62 0.00
6 EL = ET - E mm 5.53 5.58 5.19 4.07 4.03 3.80 3.87 4.48 5.66 6.35 6.22 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 7.80 13.13 12.05 11.80 0.81 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 11.23 7.60
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 3.12 5.25 4.82 4.72 0.32 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 4.49 3.04
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 2.50 4.20 3.86 3.78 0.26 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 3.59 2.43
10 K*(Vn-1) mm 0.00 1.50 3.42 4.37 4.89 3.09 1.85 1.11 0.67 0.40 0.24 2.30
11 Vn mm 2.50 5.70 7.28 8.14 5.14 3.09 1.85 1.11 0.67 0.40 3.83 4.73
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 2.84 3.20 5.34 7.57 9.43 8.74 7.10 5.37 3.89 2.73 1.88 3.43
13 Vn Lanjutan mm 5.34 8.90 12.62 15.71 14.57 11.83 8.95 6.48 4.55 3.13 5.71 8.16
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 4.90 4.44 6.08 8.01 9.69 8.90 7.19 5.43 3.92 2.75 1.89 3.43
15 Vn Lanjutan mm 7.39 10.14 13.36 16.16 14.84 11.99 9.05 6.54 4.59 3.15 5.72 8.17
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 4.90 4.44 6.08 8.02 9.69 8.90 7.19 5.43 3.92 2.75 1.89 3.43
17 Vn Lanjutan mm 7.40 10.14 13.36 16.16 14.84 11.99 9.05 6.54 4.59 3.15 5.72 8.17
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 4.90 4.44 6.08 8.02 9.69 8.90 7.19 5.43 3.92 2.75 1.89 3.43
19 Vn Lanjutan mm 7.40 10.14 13.36 16.16 14.84 11.99 9.05 6.54 4.59 3.15 5.72 8.17
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 2.74 3.22 2.80 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 2.57 2.44
21 Base Flow = I - Vn mm 3.12 2.51 1.60 1.92 0.32 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.92 0.60
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 4.68 7.88 7.23 7.08 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 6.74 4.56
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 7.80 10.39 8.83 9.00 0.81 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 8.65 5.16
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.42 0.62 0.48 0.50 0.04 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.47 0.28
Tabel 4.23 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2013 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 22.71 6.99 24.24 9.23 2.45 0.00 1.60 0.00 0.00 0.00 0.00 13.33
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 25.00 25.00 16.00 6.00 4.00 5.00 2.00 1.00 1.00 3.00 3.00 20.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.00 0.00 0.02 0.12 0.14 0.13 0.16 0.17 0.17 0.15 0.15 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.00 0.00 0.10 0.54 0.64 0.60 0.73 0.92 1.15 1.15 1.03 0.00
6 EL = ET - E mm 5.53 5.63 5.08 3.98 3.93 3.98 3.82 4.48 5.59 6.50 5.81 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 17.18 1.36 19.16 5.25 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 7.17
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 6.87 0.54 7.66 2.10 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 2.87
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 5.50 0.43 6.13 1.68 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 2.30
10 K*(Vn-1) mm 0.00 3.30 2.24 5.02 4.02 2.41 1.45 0.87 0.52 0.31 0.19 0.11
11 Vn mm 5.50 3.73 8.37 6.70 4.02 2.41 1.45 0.87 0.52 0.31 0.19 2.41
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.44 4.17 4.74 7.87 8.74 7.66 6.04 4.49 3.22 2.24 1.53 1.03
13 Vn Lanjutan mm 6.94 7.90 13.11 14.57 12.76 10.07 7.49 5.36 3.74 2.56 1.72 3.44
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 2.06 4.54 4.96 8.00 8.82 7.71 6.07 4.51 3.23 2.25 1.54 1.04
15 Vn Lanjutan mm 7.56 8.27 13.33 14.70 12.84 10.12 7.52 5.38 3.75 2.56 1.73 3.44
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 2.07 4.54 4.96 8.00 8.82 7.71 6.07 4.51 3.23 2.25 1.54 1.04
17 Vn Lanjutan mm 7.56 8.27 13.33 14.70 12.84 10.12 7.52 5.38 3.75 2.56 1.73 3.44
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 2.07 4.54 4.96 8.00 8.82 7.71 6.07 4.51 3.23 2.25 1.54 1.04
19 Vn Lanjutan mm 7.56 8.27 13.33 14.70 12.84 10.12 7.52 5.38 3.75 2.56 1.73 3.44
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 0.71 5.06 1.37 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 -0.84 1.72
21 Base Flow = I - Vn mm 6.87 -0.16 2.60 0.73 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.84 1.15
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 10.31 0.81 11.50 3.15 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 4.30
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 17.18 0.65 14.10 3.88 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.84 5.46
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.93 0.04 0.76 0.22 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.05 0.29
Tabel 4.24 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2014 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 18.54 23.58 8.02 7.44 9.10 0.75 4.77 0.00 0.00 0.00 13.44 14.41
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 25.00 22.00 13.00 8.00 3.00 4.00 3.00 1.00 1.00 1.00 7.00 21.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.00 0.00 0.05 0.10 0.15 0.14 0.15 0.17 0.17 0.17 0.11 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.00 0.00 0.26 0.45 0.69 0.64 0.68 0.92 1.15 1.30 0.75 0.00
6 EL = ET - E mm 5.53 5.63 4.93 4.07 3.89 3.94 3.87 4.48 5.59 6.35 6.08 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 13.01 17.95 3.09 3.36 5.21 0.00 0.90 0.00 0.00 0.00 7.36 8.25
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 5.20 7.18 1.24 1.35 2.08 0.00 0.36 0.00 0.00 0.00 2.94 3.30
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 4.16 5.74 0.99 1.08 1.67 0.00 0.29 0.00 0.00 0.00 2.36 2.64
10 K*(Vn-1) mm 0.00 2.50 4.94 3.56 2.78 2.67 1.60 1.13 0.68 0.41 0.24 1.56
11 Vn mm 4.16 8.24 5.93 4.64 4.45 2.67 1.89 1.13 0.68 0.41 2.60 4.20
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 2.52 4.01 7.35 7.97 7.56 7.21 5.93 4.69 3.49 2.50 1.75 2.61
13 Vn Lanjutan mm 6.68 12.25 13.28 12.61 12.01 9.88 7.82 5.82 4.17 2.91 4.35 6.81
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 4.09 4.95 7.91 8.31 7.77 7.33 6.00 4.73 3.52 2.52 1.76 2.61
15 Vn Lanjutan mm 8.25 13.19 13.85 12.94 12.22 10.00 7.89 5.87 4.20 2.93 4.36 6.82
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 4.09 4.95 7.91 8.31 7.77 7.33 6.00 4.73 3.52 2.52 1.76 2.61
17 Vn Lanjutan mm 8.25 13.19 13.85 12.94 12.22 10.00 7.89 5.87 4.20 2.93 4.36 6.82
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 4.09 4.95 7.91 8.31 7.77 7.33 6.00 4.73 3.52 2.52 1.76 2.61
19 Vn Lanjutan mm 8.25 13.19 13.85 12.94 12.22 10.00 7.89 5.87 4.20 2.93 4.36 6.82
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 4.94 0.66 -0.90 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.43 2.46
21 Base Flow = I - Vn mm 5.20 2.24 0.58 2.25 2.08 0.00 0.36 0.00 0.00 0.00 1.52 0.84
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 7.81 10.77 1.85 2.02 3.13 0.00 0.54 0.00 0.00 0.00 4.42 4.95
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 13.01 13.01 2.43 4.27 5.21 0.00 0.90 0.00 0.00 0.00 5.93 5.80
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.70 0.78 0.13 0.24 0.28 0.00 0.05 0.00 0.00 0.00 0.32 0.31
Tabel 4.25 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2015 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 22.71 6.99 24.24 9.23 2.45 0.00 1.60 0.00 0.00 0.00 1.78 8.61
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 25.00 25.00 16.00 6.00 4.00 5.00 2.00 1.00 1.00 1.00 4.00 23.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.00 0.00 0.02 0.12 0.14 0.13 0.16 0.17 0.17 0.17 0.14 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.00 0.00 0.10 0.54 0.64 0.60 0.73 0.92 1.15 1.30 0.96 0.00
6 EL = ET - E mm 5.53 5.63 5.08 3.98 3.93 3.98 3.82 4.48 5.59 6.35 5.88 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 17.18 1.36 19.16 5.25 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 2.45
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 6.87 0.54 7.66 2.10 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.98
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 5.50 0.43 6.13 1.68 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.78
10 K*(Vn-1) mm 0.00 3.30 2.24 5.02 4.02 2.41 1.45 0.87 0.52 0.31 0.19 0.11
11 Vn mm 5.50 3.73 8.37 6.70 4.02 2.41 1.45 0.87 0.52 0.31 0.19 0.90
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 0.54 3.62 4.41 7.67 8.62 7.59 6.00 4.47 3.20 2.23 1.53 1.03
13 Vn Lanjutan mm 6.04 7.35 12.78 14.37 12.65 10.00 7.45 5.34 3.72 2.55 1.72 1.93
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.16 3.99 4.64 7.80 8.70 7.64 6.03 4.49 3.21 2.24 1.53 1.03
15 Vn Lanjutan mm 6.65 7.73 13.01 14.51 12.73 10.05 7.48 5.35 3.73 2.55 1.72 1.93
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.16 3.99 4.64 7.80 8.70 7.64 6.03 4.49 3.21 2.24 1.53 1.03
17 Vn Lanjutan mm 6.66 7.73 13.01 14.51 12.73 10.05 7.48 5.35 3.73 2.55 1.72 1.93
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 1.16 3.99 4.64 7.80 8.70 7.64 6.03 4.49 3.21 2.24 1.53 1.03
19 Vn Lanjutan mm 6.66 7.73 13.01 14.51 12.73 10.05 7.48 5.35 3.73 2.55 1.72 1.93
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 1.07 5.28 1.50 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 -0.83 0.21
21 Base Flow = I - Vn mm 6.87 -0.53 2.38 0.60 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.83 0.77
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 10.31 0.81 11.50 3.15 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.47
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 17.18 0.29 13.88 3.75 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.83 2.24
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.93 0.02 0.75 0.21 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.04 0.12
Tabel 4.26 Perhitungan Debit Bulanan rata-rata Tahun 2016 Metode FJ MOCK
KETERANGAN Bulan
NO. Satuan
DATA KLIMATOLOGI Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 Hujan Bulanan Rata-Rata (P) mm 10.89 6.93 12.18 0.00 10.20 2.50 6.63 0.00 5.74 5.00 13.59 12.28
2 Hari Hujan Rata-Rata (N) Hari 19.00 21.00 19.00 1.00 10.00 1.00 4.00 1.00 8.00 2.00 11.00 26.00
EVAPOTRANSPIRASI POTENSIAL (ET0) mm/bulan 5.53 5.63 5.19 4.53 4.58 4.58 4.55 5.40 6.74 7.65 6.83 6.16
LIMIT EVAPOTRANSPIRASI
3 Exspose surface ( M ) % 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20% 20%
4 E/ET0 = (M/20) x (18-N) % 0.00 0.00 0.00 0.17 0.08 0.17 0.14 0.17 0.10 0.16 0.07 0.00
5 E = ET x (M/20) x (18-N) mm 0.00 0.00 0.00 0.77 0.37 0.78 0.64 0.92 0.67 1.22 0.48 0.00
6 EL = ET - E mm 5.53 5.63 5.19 3.76 4.21 3.80 3.91 4.48 6.06 6.42 6.36 6.16
WATER BALANCE
7 Water Surplus (R-EL) mm 5.36 1.30 7.00 0.00 5.99 0.00 2.71 0.00 0.00 0.00 7.23 6.12
RUN OFF/GROUND WATER STORAGE
8 Infiltrasi (I) = 40% x Water Surplus mm 2.14 0.52 2.80 0.00 2.40 0.00 1.08 0.00 0.00 0.00 2.89 2.45
9 Vn = 0.5 (1+K) x I , K = 0.6 mm 1.71 0.41 2.24 0.00 1.92 0.00 0.87 0.00 0.00 0.00 2.32 1.96
10 K*(Vn-1) mm 0.00 1.03 0.87 1.86 1.12 1.82 1.09 1.18 0.71 0.42 0.25 1.54
11 Vn mm 1.71 1.44 3.11 1.86 3.04 1.82 1.96 1.18 0.71 0.42 2.57 3.50
12 K*(Vn-1) Lanjutan mm 2.10 2.29 2.24 3.21 3.04 3.65 3.28 3.14 2.59 1.98 1.44 2.41
13 Vn Lanjutan mm 3.82 3.73 5.35 5.07 6.08 5.47 5.24 4.32 3.30 2.40 4.01 5.91
14 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.54 3.16 2.76 3.52 3.23 3.76 3.35 3.19 2.62 1.99 1.45 2.41
15 Vn Lanjutan mm 5.26 4.60 5.87 5.38 6.26 5.58 5.31 4.36 3.32 2.42 4.02 5.91
16 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.55 3.16 2.76 3.52 3.23 3.76 3.35 3.19 2.62 1.99 1.45 2.41
17 Vn Lanjutan mm 5.26 4.60 5.87 5.38 6.27 5.58 5.31 4.36 3.32 2.42 4.02 5.91
18 K*(Vn-1) Lanjutan mm 3.55 3.16 2.76 3.52 3.23 3.76 3.35 3.19 2.62 1.99 1.45 2.41
19 Vn Lanjutan mm 5.26 4.60 5.87 5.38 6.27 5.58 5.31 4.36 3.32 2.42 4.02 5.91
20 Vn' = Vn - (Vn-1) mm 0 -0.66 1.27 -0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.60 1.89
21 Base Flow = I - Vn mm 2.14 1.18 1.53 0.48 2.40 0.00 1.08 0.00 0.00 0.00 1.29 0.56
22 Direct Runoff (DRO) = Water Surplus - I mm 3.22 0.78 4.20 0.00 3.59 0.00 1.63 0.00 0.00 0.00 4.34 3.67
23 Run Off = (I-Vn')+K(R-EL) mm 5.36 1.96 5.73 0.48 5.99 0.00 2.71 0.00 0.00 0.00 5.63 4.23
24 Debit Bulan Rata-Rata m3/det 0.29 0.12 0.31 0.03 0.32 0.00 0.15 0.00 0.00 0.00 0.30 0.23
Tabel 4.27 Rekapitulasi Debit Bulanan rata-rata Metode FJ MOCK
Bulan
Tahun
Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
2007 0.56 0.32 0.87 0.02 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.04 0.20
2008 0.35 1.16 0.01 0.27 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.06 0.57
2009 0.70 0.60 0.09 0.11 0.08 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.19 0.69
2010 1.23 0.26 0.17 0.44 0.29 0.00 0.00 0.39 0.00 0.11 0.07 0.32
2011 0.65 0.49 0.43 0.49 0.71 0.00 0.00 0.00 0.00 0.23 0.08 0.30
2012 0.42 0.62 0.48 0.50 0.04 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.47 0.28
2013 0.93 0.04 0.76 0.22 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.05 0.29
2014 0.70 0.78 0.13 0.24 0.28 0.00 0.05 0.00 0.00 0.00 0.32 0.31
2015 0.93 0.02 0.75 0.21 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.04 0.12
2016 0.29 0.12 0.31 0.03 0.32 0.00 0.15 0.00 0.00 0.00 0.30 0.23

Grafik 4.1 Ketersediaan Air Irigasi

GRAFIK KETERSEDIAAN AIR


2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2105 2016
1.35
1.25
1.15
Debit Bulan Rerata (m3/det)

1.05
0.95
0.85
0.75
0.65
0.55
0.45
0.35
0.25
0.15
0.05
-0.05 Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec

Bulan
4.2.2 Debit Andalan
Pada perencanaan irigasi pada umumnya digunakan data debit rata-rata bulanan/setengah bulanan/sepuluh harian, untuk keperluan irigasi digunakan debit andalan Q 80 %
artinya debit mium rata-rata tengah bulanan yang didasarkan bahwa kemungkinan tak terpenuhi 20 % atau dengan kata lain probabilitas kejadian disamai atau dilampaui sebesar 80 %
Dikarenakan data Debit tidak tersedia maka dapat diguakan simulasi hujan-aliran untuk estimasi nilai debit rerata bulanan atau setengah bulanan
Persamaan Weibull :
𝑃(𝑋≥𝑥)=𝑚/(𝑛+1) 100%……(4.11) Keterangan :
P(X >) : Probabilitas terjadiya variabel x (debit) yang sama dengan atau lebih besar x m3/s
m : Peringkat Data
n : Jumlah data
X : Seri data Debit
x : Debit andalan jika probilitas sesuai dengan peruntukannya, misalnya P (X > Q80% ) = 0.8

Bulan
No Probabilitas
Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
1 9.09% 1.23 1.16 0.87 0.50 0.71 0.00 0.15 0.39 0.00 0.23 0.47 0.69
2 18.18% 0.93 0.78 0.76 0.49 0.32 0.00 0.05 0.00 0.00 0.11 0.32 0.57
3 27.27% 0.93 0.62 0.75 0.44 0.29 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.30 0.32
4 36.36% 0.70 0.60 0.48 0.27 0.28 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.19 0.31
5 45.45% 0.70 0.49 0.43 0.24 0.08 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.08 0.30
6 54.55% 0.65 0.32 0.31 0.22 0.04 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.07 0.29
7 63.64% 0.56 0.26 0.17 0.21 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.06 0.28
8 72.73% 0.42 0.12 0.13 0.11 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.05 0.23
9 81.82% 0.35 0.04 0.09 0.03 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.04 0.20
10 90.91% 0.29 0.02 0.01 0.02 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.04 0.12
Q80% 80% 0.36 0.05 0.10 0.04 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.05 0.21

Grafik 4.2 Debit Andalan Q 80%

Debit Andalan ( Q80% )


0.40
0.36
0.35 Debit Andalan ( Q80% )

0.30
SELESAI BANG ;(
Debit Andalan (m3/det)

0.25
0.21
0.20

0.15
0.10
0.10
0.05 0.05
0.04
0.05
0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
0.00
0 2 4 6 8 10 12
Bulan ke -

You might also like