ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Εφαpμογέs Μαθηματικών
και Στατιστικιis σε
Εnιχειpnσιακά
npοβλιiματα

ΤΟΜΟΣ Γ

Εφαρμογέs Η/Υ
σε Εnιχειρnσιακά και
Οικονομικά nροβλιiματα
Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Δημόσιο

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ

Εφαρμογές Η/Υ σε Επιχειρησιακά και Οικονομικά Προβλήματα

Σημείωση:
Το ΕΑΠ είναι υπεύθυνο για την επιμ έλεια έκδοσης και την ανάπτυξη των κειμ ένων σύμφωνα
με τη Μεθοδολογία της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Για την επιστημονική αρτιότητα και
πληρότητα των συγγραμμάτων την αποκλειστική ευθύνη φέρουν οι συγγραφείς, κριτικοί ανα­
γνώστες και ακαδημαϊκοί υπεύθυνοι που ανέλαβαν το έργο αυτό.
 Copyright © 2008
Γ ια την Ελλάδα και όλο τον κόσμο
Ε ΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Π άροδος Αριστοτέλους 18, 26335 Π εριβόλα Π ατρών
Τηλ: 2610 367300 Φαξ : 2610 367350

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

του τόμου
Εφαρμογές Η/Υ σε Επιχειρησιακά
και Οικονομικά Προβλήματα

Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος του Προγράμματος Σπουδών

Ι ωάννης Κ εχαγιάς
Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου

Συντονιστής της Θεματικής Ενότητας , Επιστημονικός Επιμελητής

Β ασίλη ς Αγγελής
Καθηγητής Πανεπιστημίου.Α ιγαίου

Συγγραφή
Δαν ιήλ Γιαμουρίδη ς
Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Κριτική Ανάγνωση
Αντώνιος Ντ έ μος
Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Γλωσσική Επιμέλεια
Αρχοντ ία Κούκου

Καλλιτεχνική Επιμέλεια - Σ ελιδοποίηση

OpUSMAGNU M

ISBN: 978-960-538-773-0

Συντονισμός ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού και γενική επι μέλεια των εκδόσεων
ΟΜ ΑΔΑ ΕΚΤ ΕΛ ΕΣ Η Σ Ε ΡΓΟΥ ΕΑΠ

Σύμφωνα με το Ν. 2121/1993, απαγορεύεται η συνολική ή αποσπασματική αναδ ημοσίευση τον βιβλίον αυτού
ή η αναπαραγωγή τον με οποιοδήποτε μέσο, χωρίς την άδε ια του ε κδότη .
 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΉΜΩΝ

ΠΡΟΓΡ ΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΔΩΝ

Διοίκηση Επιχειρήσεων και Οργανισμών

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΌΤΗΤΑ

Εφαρμογές Μαθηματικών και Στατιστικής

σε Επιχειρησιακά Προβλήματα

ΤΟΜΟΣΓ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η/Υ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ

ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ

ΠΑΤΡΑ2008
Βιογραφικό Σημείωμα

Ο Δανιήλ Γιαμουρίδης είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονο­
μικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι επίσης Vί.•;ίtίηg Fellow στο Sίr John Cass
ΒιιΔ"ίηeΔ"~' Scliool (Cίty Unίver~·ίty). Αποφοίτησε από τη Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανι­
κών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Sίr
.Ιο/ιη Cω;s Βιι5'ίηe8.\'
Sc/100/. Διδάσκει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο στο Οικονο­
μικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Ca5'5' Βιι.1·ίne5'8 Sclιool. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της
Ζυρίχης και στο Ελληνικ ό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Σημαντικό μέρος της διδασκαλίας του α­
φορά τη χρήση των Η/Υ σε επιχε ιρησιακά προβλήματα και εφαρμοyές της χρηματοοικονομι­
κής.
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος 13

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Εισαγωγή στο Microsoft Office Excel 2007® 15
Σκοπός .......................................................................................................................... 15
Προσδοκώ μενα Αποτελέσματα .. .. ............................................................................. 15

' Εννοιες-Κλε ιδιά ................................................................................................... ...... 15

Εισαγωγ ικές Παρατη ρήσε ις ................................... ................................................... 15

Ενότητα 1.1
Εισαγωγικά .................................................................................................................. 16

1.1.1 Βασικό παράθυρο Excel .................................................................................. 16

1.1.2 Επισκόπη ση των στο ιχείων τη ς γραμμή ς μενού ............................................ 18
1.1.3 Λε ιτουργίες πλή κτρων .................................... .. .. ............................................. 19
1.1.4 Πλήκτρα λε ιτουργιών ....................................................................................... 20

1.1.5 Επιλογές Excel .................................................................................................. 20

Ενότητα 1.2
Δεδομένα στο Excel .................................................................................................... 22
1.2.1 Επιλογή κελιού ή περιοχή ς κελιών .. ............................................................... 23

1.2.2 Αντιγραφή και μετακίνηση κελιών ......................................................... ........ 23

1.2.3 Συμπλή ρωση κελιών ......................................................................................... 25

1.2.4 Εισαγωγή/Δ ιαγραφή κελιών (γρα μμών και στη λών ) ................................... 26
1.2.5 Μορφοποίηση κελιών ....................................................... ............................... 28
1.2.6 Αναφορές σε κελιά .......................................................................................... 29
1.2.7 Τελεστές λε ιτουργ ιών σε μαθηματικές σχέσε ις ............................................ 31
Σύνοψη ......................................................................................................................... 34

Παράρτημα ................. .................... ................................................................. .. .......... 35

5
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Συναρτήσεις 37

Σκοπός ........................................................................................... .............................. 37

Προσδοκώμενα Αποτελέσματα ................................................................................. 37
' Εννοιες-Κλειδιά ...................................................... ....... ............................................ 37
Εισαγωγικές Παρατηρήσεις ................... ................. ....................................... ....... .... 37

Ενότητα 2.1
Γενικά για τις συναρτήσεις .... ....... ... ..... ....... .......... ......... ..... .. ....... .... .... ......... .... ..... .. 39

Ενότητα 2.2
Μαθηματικές και τριγωνομετρικές συναρτήσεις ...................... .. .......................... 43
2.2.1 Συναρτήσεις πίνακα , πίνακες και συναρτήσεις πινάκων ............................. 46

Ενότητα 2.3
Στατιστικές συναρτήσεις .................. .. .... ....... ..... ...... .. ........ .. ............ .. ... ..... .. ............ 50
2.3.1 Στατιστικές συναρτή σε ις για την περιγραφική ανάλυση

δεδομένων .............................................................................................. ........... 50

2.3.2 Στατιστικές συναρτήσεις κατανομών πιθανοτήτων ...................................... 53
2.3.3 Στατιστικ ές συναρτή σεις για τον έλεγχο υποθέσεων ................................... 55

2.3.4 Στατιστικές συναρτήσεις για την ανάλυση παλινδρόμηση ς ......................... 57

Ενότητα 2.4
Συναρτήσεις αναζήτησης και αναφοράς ................ .......... ...................................... 60

Ενότητα 2.5
Λογικές συναρτήσεις ................................................................................................. 62

Ενότητα 2.6
Οικονομικές συναρτήσεις ......................................................................................... 64
2.6.1 Διαχρονική αξ ία του χρήματος ..................................................... .................. 64
2.6.2 Αποσβέσε ις ............................................................................ ........ ................ ... 69

2.6.3 Αξιολόγη ση επενδύσεων: Καθαρή Παρούσα Αξία και

Εσωτερικός Βαθμός Απόδοση ς ...................................................................... 72

1
 Ενότητα 2.7
Έλεγχος τύπου ........................................................................................................... 79
Σύνοψη ......... ............................................................................... ................................. 83

Παράρτημα .................................................................................................................. 84

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Εργαλεία 89
Σκοπός ...... .. .................................................................................................................. 89

Προσδοκώμενα Αποτελέσματα ................................................ ................................. 89

Έννοιες-Κλειδ ιά ......................................................................................................... 89

Εισαγωγικές Παρατηρήσεις ...................................................................................... 89

Ενότητα 3.1
Data Tools (Ανάλυση δεδομένων) - What-if Analysis
(Ανάλυση πιθανοτήτων) ............................................................................................ 90
3.1. 1 Scenario Manager (Διαχείριση σεναρίων) .................................................... 90
3.1.2 Goal Seek (Αναζήτηση στόχου) ...................................................................... 93

3.1.3 Data Table (Πίνακας δεδομένων) ......: ........................................................... 94

Ενότητα 3.2
Ανάλυση δεδομένων .................................................................. .... ..... ..................... . 100
3.2. 1 Anova (Ανάλυση διακύμανσης) .................................................................... 100

3.2.2 Correlation (Συσχέτιση) ................................................................................ 101

3.2.3 Covariance (Συνδιακύμανση) ..................................................... ................... 101
3.2.4 Descriptive Statistics (Π ερ ιγραφικά στατιστικά) ........................................ 101
3.2.5 Exponential Smoothing (Εκθετική εξο μάλυνση) ........................................ 102
3.2.6 F-Test Two-Sample for Variances
(Έλεγχος F των διακυμάνσεων δύο δειγμάτων) ........................................ 102
3.2.7 Fourier Analysis (Ανάλυση Fourier) ............................. ............................... 102
3.2.8 Histogram (Ιστόγραμμα) ... ............................................................................ 102
3.2.9 Moving Average (Κυλιόμενος μέσος) .......................................................... 102
3.2.10 Random Number Generation (Γεννήτρια τυχαίων αριθμών) ................... 103
3.2.11 Rank and Percentile (Τάξη και εκατοστημόρια) ......... ............................... 103

, 17
 ,

3.2.12 Regression (Παλινδρόμηση) ......................................................................... 103

3.2.13 Sampling (Δειγματοληψία) ........................................................................... 105
3.2.14 t-Test (Έλεγχος t) .......................................................................................... 105
3.2.15 z-Test ('Ελεγχος z) ..................... ........ ..................................................... ....... 105

Ενότητα 3.3
Επίλυση ..................................... .................................................... ........... ..... ............ 109
Σύνοψη ......................................................................................................... ............. 116
Παράρτημα ........................................................ ........................................................ 117

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Γραφήματα 121
Σκοπός ....................................................................................................................... 121
Προσδοκώ μενα Αποτελέσματα ............................................................................... 121
' Εννοιες-Κλειδιά ....................................................................................................... 121
Εισαγωγικές Παρατηρήσεις .................................................................................... 121

Ενότητα 4.1
Δημιουργία γραφήματος ......................................................................... ................. 122

Ενότητα 4.2
Επεξεργασία και επιλογές γραφήματος ................................................................ 124

4.2.1 Το μενού Design (Σχεδίαση) ........................................................................ 125

4.2.2 Το μενού Layout (Διάταξη) .......................................................................... 127
4.2.3 Το μενού Format (Μορφή) ........................................................................... 129
Παράρτημα ................................................................................................................ 132

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Αποθήκευση, άνοιγμα, εκτύπωση αρχείων 139
Σκοπός ....................................................................................................................... 139
Προσδοκώμενα Αποτελέσματα ............................................................................... 139

Έννοιες-Κλειδιά ....................................................................................................... 139

1
Εισαγωγ ικές Παρατη ρή σεις .................................................................................... 139

Ενότητα 5.1
Άνο ιγμα βιβλίου εργασίας ....................................................................................... 140

Ενότητα 5.2
Αποθήκευση βιβλίου εργασίας ................................................................................ 142

Ενότητα 5.3
Εκτύπωση ενός βιβλίου εργασίας ............. ............................................................. 144

5.3.1 Σελιδοποίη ση .................................................................................................. 144

5.3.2 Εκτύπωση των ενεργών φύλλων, μιας επιλεγμένη ς περ ιοχής ή

ολόκλη ρου του φύλλου εργασίας .................................................................. 145

Σύνοψη ........ ............................................................................................................... 146
Παράρτημα ................................................................................................................ 148

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Εισαγωγή στο Microsoft Office Word 2007® 151
Σκοπός ................. ..............................................-....................................................... .. 151
Προσδοκώ μενα Αποτελέσματα ............................................................................... 151

' Εννο ι ες-Κλε ιδ ιά ....................................................................................................... 151

Εισαγωγ ικές Παρατηρήσε ις ................................ ...................... .............. ................ 151

Ενότητα 6.1
Εισαγωγικά ................................................................................................................ 152

6.1.1 Τα περιγρά μματα του παραθύρου ................................................................ 153

6.1.2 Επισκόπηση των στοιχ είων του μενού ......................................................... 153
6.1.3 Λε ιτουργίες πλήκτρων ................................................................................... 154
6.1.4 Πλή κτρα λε ιτουργ ιών ..................................................................................... 155

Ενότητα 6.2
Πληκτρολόγηση κειμένου και επεξεργασία .......................................................... 156
"6.2.1 Πληκτρολόγη ση κειμένου .............................................................................. 156
 6.2.2 Επιλογή κα ι επ ισήμανση κε ιμένου ................................................... ............ 157
6.2.3 Αποκοπή, Αντιγραφή και Επικόλληση

( Cut, Copy and Paste) ................... .... .. ........................................................... 158

6.2.4 Ορθογραφικός κα ι γρα μματικός έλεγχος .................................................... 15~

6.2.5 Μορφοποίη ση κε ιμένου ................................................................................ 161

6.2.6 Δημιουργία πίνακα περ ι εχο μένων .. ............................................................. 165
6.2.7 Σχεδίαση και δ ιάταξη σελίδας ...................................................................... 166
6.2.8 Π ίνακες ........................................................................................................... 168
6.2.9 Εισαγωγή κα ι δημιουργία «Ε ικόνων» ......................................................... 170
6.2.10 Εξ ισώσε ις ................................................... ..................................................... 171
Σύνοψη ....... .. ..... ....................... .... ....... .. ....... ..... ... ............. ............. ... ....... ..... .. ......... . 176
Παράρτη μα ............................................................................................................. ... 177

ΚΕΦΑΛΑΙ Ο 7
Εισαγωγή στο Microsoft Office PowerPoint 2007® 179

Σκοπός ....................................................................................................................... 179

Προσδοκώμενα Αποτελέσματα ............................................................................... 179

Έννοιες-Κλε ι διά ....................................................................................................... 179

Εισαγωγικές Παρατη ρή σε ις ...... .................................. ...................................... ...... 179

Ενότητα 7.1
Εισαγωγικά .. ...... .. ..... ........ .......... ....... ....... .... .. ................. ... .. ...... ..... ..... .. ....... .. .... ..... . 180

7.1.1 Τα περ ιγρά μματα του παραθύρου ................................................................ 181

7.1.2 Επισκόπη ση των στο ιχείων του μ ενού ......................................................... 181
7.1.3 Λειτουργ ίες πλή κτρων κα ι πλή κτρα λε ιτουργ ιών ....................................... 182

7.1.4 Πρότυπα σχεδίαση ς (Templates) κα ι υπόδε ιγ μα διαφανε ιών

(Slide Masters) ................................................................................................ 182

7.1.5 Δη μιουργία παρουσίαση ς .............................................................................. 183
7.1.6 Αλλάζοντας τις δ ιαφάνε ι ες ........................................................................... 185
7.1 .7 Ταξινόμηση δ ιαφανειών (Slide Sorter) και δ ιάρθρωση (Outliner) .......... 188
7.1.8 Εφέ παρουσίαση ς ....................................................... ...................... ............. . 189

Σύνοψη .... .... .... ... ... ... ... ........ .... .... .......... ..... ... .... ... ..... ....... .... ... .... ... .. ........... .. ...... ... ... 191
Παράρτη μα ................................................................................................................ 192

10

1
Βιβλιογραφία ....... ... ...... .. ................................. .. ........................................... ........ ..... 193

Ευρετήριο εικόνων

Εικόνα 1.1 Οθόνη εκκίνηση ς - Βασικό παράθυρο Excel ..................................... 16

Εικόνα 2.1 Πλαίσιο διαλόγου εισαγωγής συνάρτησης ........................................ .41

Εικόνα 2.2 Εκτέλεση μαθηματικών και τριγωνομετρικών

συναρτήσεων ........................... .. ............................................................ 45

Εικόνα 2.3 Εκτέλεση συναρτήσεων πινάκων ........................................................ 48
Εικόνα 2.4 Εκτέλε ση στατιστικών συναρτήσεων για την περιγραφική

ανάλυση δεδομένων ............... .. .. ........................... .. .............................. 52

Εικόνα 2.5 Εκτέλεση στατιστικών συναρτήσεων κατανο μών

πιθανοτήτων ........................................................................................... 55

Εικόνα 2.6 Εκτέλεση στατιστικών συναρτήσεων γ ια τον έλεγχο

υποθέσεων .. ................................................................................... .. ...... 56

Εικόνα 2. 7 Εκτέλεση στατιστικών συναρτήσεων για την ανάλυση

παλινδρόμησης ................................................... ................................... 58

Εικόνα 2.8 Εκτέλεση συναρτήσεων αναζήτηση ς και αναφοράς ......................... 61
Εικόνα 2.9 Εκτέλεση λογ ικών συναρτή σεων ......................... .......................... ...... 62

Εικόνα 2.10 Εκτέλεση οικονομικών συναρτήσεων σχετικών με τη

διαχρονική αξία του χρήματος.: .......................................................... 66

Εικόνα 2.11 Εκτέλεση οικονο μικών συναρτήσεων σχετικών με τις

αποσβ έσε ις ........................ ............. ....................................................... 70

Εικόνα 2.12 Εκτέλεση οικονομικών συναρτήσεων σχετικών με την

αξιολόγηση επενδύσεων ...................................... ............ .............. ...... 73

Εικόνα 5.1 Αποθήκευση βιβλίου εργ ασίας στο Excel .......... ................. ............. 142
Εικόνα 6.1 Οθ όνη εκκίνησης- Βασικό παράθυρο Word .. ................................ 152
Εικόνα 6.2 Μενού που ε μφανίζεται κατά τη διόρθωση ορθογραφικού

.. σφάλματος ............. ..................................... ................................... ....... 159

Εικόνα 6.3 Πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται κατά τον ορθογραφ ικό

και γραμματικό έλεγχο ....................................................................... 160

Εικόνα 6.4 Πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζετα ι κατά τη διαδικασία τη ς

μορφοποίηση ς παραγράφων ....... .............................. .... ..................... 162

Εικόνα 6.5 Πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται κατά τη διαδικασία τη ς

εφαρ μογής στιλ επικ εφαλίδων .................................................. ........ 164

 Εικόνα 6.6 Παράδειγμα εγγράφου μ ε «Εικόνες» ............................................... 171
Εικόνα 7.1 Οθόνη εκκίνησης-Βασικό παράθυρο PowerPoint ............ .. .......... 180

Ευρετήριο Πινάκων

Πίνακας 2.1 Μαθηματικ ές και τριγωνομετρικέ ς συναρτήσεις ............................ 43

Πίνακας 2.2 Συναρτήσεις πινάκων ......................................................................... 47
Πίνακας 2.3 Στατιστικές συναρτήσεις για την περιγραφική ανάλυση

δεδομένων ............................................................................................ 51
Πίνακας 2.4 Στατιστικές συναρτήσεις κατανομών πιθανοτήτων ......................... 54
Πίνακας 2.5 Στατιστικές συναρτήσεις για τον έλεγχο υποθέσεων ............ .......... 55

Πίνακας 2.6 Στατιστικές συναρτήσεις για την ανάλυση παλινδρόμησης ............ 57

Πίνακας 2.7 Συναρτήσεις αναζήτησης και αναφοράς .......................................... 60
Πίνακας 2.8 Λογικές συναρτήσεις .......................................................................... 62

Πίνακας 2.9 Οικονομικ ές συναρτήσsις - Διαχρονική αξία του

χρήματος .............................................................................................. 64
Πίνακας 2.10 Οικονομικές συναρτήσεις -Αποσβέσεις ......................................... 69
Πίνακας 2.11 Οικονομικές συναρτήσεις -Αξιολόγηση επενδύσεων ................... 72

12
 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε φοιτητές της Θεματικής Ενότητας «Εφαρμογές

Μαθηματικών και Στατιστικής σε Επιχειρησιακά Προβλήματα» του Προγράμμα­
τος Σπουδών Διοίκηση Επιχειρήσεων και Οργανισμών . Κύριος στόχος του είναι
να παρουσιάσει τις βασικές λειτουργίες του Microsoft Office Excel 2007® δίνο­
ντας έ μφαση στις χρήσεις εκείνες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική
αντιμετώπιση επιχε ιρησιακών και οικονομικών προβλημάτων. Επιπλέον, ασχο­
λείται με την παρουσίαση βασικών χρήσεων του Microsoft Office Word 2007®
και του Microsoft Office PoweΓPoint 2007® οι οποίες απαιτούνται για τη σύ­
νταξη ενός κειμένου επαγγελματικής ποιότητας και τη δημιουργία μιας υψηλού
επιπέδου παρουσίασης. Η εμπέδωση των εννοιών/διαδικασιών που παρουσιάζο­
νται επιτυγχάνεται μέσω αναλυτικών εφαρμογών και παραδειγμάτων. Οι φοιτη­
τές έχουν τη δυνατότητα να ελέγξουν το βαθμό κατανόησης μέσω ειδικών ασκή­
σεων αυτοαξιολόγησης. Το κεφάλαιο 1 αναφέρεται στις βασικές γνώσεις που
απαιτείται να κατέχει ο χρήστης για την αρμονική και αποτελεσματική χρήση του
Microsoft Office Excel 2007®. Στο κεφάλαιο 2 παρουσιάζονται συναρτήσεις, ενώ
στο κεφάλα ιο 3 τα βασικά εργαλεία ανάλυσης του Microsoft Office Excel 2007®
που έχουν εφαρμογή σε οικονομικά και επιχειρησιακά προβλήματα. Οι δυνατό­
τητε ς γραφικής απεικόνισης δεδομένων του Microsoft Office Excel 2007® περι­
γράφονται στο κεφάλαιο 4. Στο κεφάλαιο 5 αναλύεται η διαδικασία και λεπτομέ­
ρειες αναφορικά με την αποθήκευση, το άνοιγμα και την εκτύπωση ενός αρχείου
Microsoft Office Excel 2007®. Στο κεφάλαιο 6 παρουσιάζονται οι βασικές λει­
τουργίες του κειμενογράφου Microsoft Office Word 2007® που επιτρέπουν τη
διαμόρφωση ενός κειμένου επαγγελματικών προδιαγραφών. Τέλος, το κεφάλαιο
7 πραγ ματεύεται τις δυνατότητες του προγράμματος Microsoft Office PowerPoint
2007® για τη δη μιουργία υψηλής ποιότητας επαγγελματικών παρουσιάσεων. Στο
τέλος του βιβλίου παραθέτουμε έναν κατάλογο με βιβλιογραφικές πηγές χρήσι­
μες γ ια την αναζήτηση σύνθετων εννοιών/χειρισμών και για την αντιμετώπιση
περισσότερο πολύπλοκων προβλημάτων από αυτά που καλύπτει η διδακτέα ύλη.
Οι ε ικόνες (screen shots) που εμφανίζονται σε όλα τα κεφάλαια του βιβλίου προ­
έρχονται απο το πρόγραμμα τη ς Microsoft Office 2007® και χρησιμοποιούνται
για καθαρά εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Δανιήλ Γιαμουρίδης
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

13

1
 Κ Ε ΦΑΛΑΙ Ο 1

ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΣΤΟ
MICROSOFT OFFICE
EXCEL2007®

Σε αυτό το κεφάλαιο θα παρουσιάσουμε τις βασικές γνώσεις που απαιτείται Σκοπός

να κατέχει ο χρήστης για την αρμονική και αποτελεσματική χρήση του Microsoft
Office Excel 2007® (στο εξής Excel για συντομία).

Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση να: Προσδοκώμενα
• εντοπίζετε και να αναζητάτε λειτουργίες και εργαλεία του Excel στα σχετικά μενού, Αποτελέσματα
• εκτελείτε βασικές λειτουργίες με τη χρήση πλήκτρων συντόμευσης,
• ρυθμίζετε τις επιλογές του προγράμματος,
• δ ιαχειρίζεστε τα περιεχόμενα των κελιών φύλλου εργασίας,
• δ ιευρύνετε/περιορίζετε το χώρο εργασίας σας προσθέτοντας/αφαιρώντας κε­
λιά, στήλες, γραμμές,
• δημιουργείτε απλούς τύπους και να χρησιμοποιείτε αναφορές στο περιεχό ­
μενο των κελιών .

• Γραμμή μενού Έννοιες

• Κελί, γραμμή, στήλη Κλειδιά
• Αναφορές σε κελιά

Το Excel είναι -κατά κύριο λόγο- ένα πρόγραμμα ανάλυσης και διαχείρισης Εισαγωγικές
δεδομένων. Τα δεδομένα, που μπορεί να προέρχονται από εξωτερική πηγή ή να Παρατηρήσεις
καταχωρίζονται απευθείας από το χρήστη, αποθηκεύονται σε κελιά, γεγονός που
καθιστά την περαιτέρω επεξεργασία τους ιδιαίτερα εύκολη.
Στις ενότητες που ακολουθούν θα παρουσιάσουμε το περιβάλλον εργασίας
του Excel. Θα περιγράψουμε τα βασικά μενού και τις βασικές λειτουργίες που
εκτελούνται με τη βοήθεια των πλήκτρων. Το κύριο μέρος του κεφαλαίου ασχο­
λείi:αι με στοιχειώδεις πρακτικές διαχείρισης δεδομένων, όπως η επιλογή κελιών
και η αντιγραφή ή η μετακίνησή τους, η μορφοποίηση κ.λπ. Αναφέρονται επίσης
καλές πρακτικές σύνταξη ς τύπων με αναφορές σε κελιά.

15

1
 Ενότη τ α 1. 1

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Για την ενεργοποίηση του Excel, πατήστε στο κουμπί

Start των Windows, επι­
λέξτε Programs, στη συνέχεια Microsoft Office και τέλος Microsoft Office Exceι
2007. Μετά το λογότυπο του Microsoft Office Excel 2007, εμφανίζεται μια οθόνη
παρό μοια με αυτή που φαίνεται παρακάτω στην Εικόνα 1.

Εικόνα 1.1 Οθόνη εκκίνησης - Βασικό παράθυρο Excel

"'"' Ιι "'4
_j __.,_ ~ ~":"''" t.r .»
~

-
J ·~f-... (.~ '"'"~ Μ<Ι.δ< ι.,">t$/
':ili1 .......
i~-..«AJ9·μ1~· IΑιΨ.· .,J.k.o· ί'-·~·
... <t~ t~

• ~ Q

"
11

"",.
""
"
,..
"
""
"
""
""
""'
η
""
".."
"

1.1.1 Βασικό παράθυρο Excel

Το βασικό παράθυρο του Excel περιλαμβάνει τα παρακάτω στοιχεία:

Office button (κουμπί Office), μέσω

του οποίου εκτελούνται λε ιτουργίες
ανοίγματος, αποθήκευσης, εκτύπωσης
αρ είων και άλλες ετικές ενέργε ιες .

16
Ε ΝΟΤΗΤΑ 1.1
ΚΕΦ ΑΛΑ Ι Ο 1

:..
Γπ-------------------------- -=--~ 1

'_,- · ~----~ --- ---·--!'

. 1
: Quick access toolbar (γραμμή εργα­
λείων γρήγορης πρόσβασης) , που επι­
τρέπει γρήγορη πρόσβαση σε συνήθεις
ενέργειες τις οποίες ορίζει ο χρήστης
μέσω του
Customize Quick access
toolbar βέλος στη δεξιά άκρη .
Title bar (Γραμμή τίτλων) , όπου εμ­
φανίζεται το όνομα του προγράμμα­
τος που «τρ έχει» και το όνομα του αρ -
είου που είναι ενερ ό.

j! Minimise Window (Ελαχιστοποίηση),

Restore Window (Επαναψορά παραθύ­

l-------------------~---~-J ρου), Close Window (Κλείσιμο παρα­

θύρου) και Help (Βοήθεια), πλήκτρα
για την ελαχιστοποίηση , επαναφορά
κάτω, κλείσιμο (βιβλίου ή φύλλου εργα­
σίας και βοήθεια αντίστοι α.
Menu bar (Γραμμή μενού) , το οποίο
περιλαμβάνει τα μενού που «Κρύ­
βουν» τις εντολές για την ανάλυση και
τη διαχείριση των δεδομένων , καθώς
και τις λειτουργίες του Excel στο σύ­
νολό τους.
---------------------------------------------------------------------·

:. ~ Ξ. ~;m ι:,;.., .. 1
Τορl bar (Γραμμή εργαλείων), στο
οποίο παρουσιάζονται οι εντολές του
μενού που είναι ενεργό. Οι εντολές

___J
L=---~~:!_____~L
έχουν δίπλα τους εικόνε ς, ώστε να
μπορείτε να συνδέετε συνειρμικά την
εντολή με την εικόνα.

Name box (Πλαίσιο ονόματος), στο

οποίο φαίνεται το επιλεγμένο κελί,
στοιχείο γραφήματος ή αντικείμενο
σχεδίασης (π.χ. Al).
1 ~ 1 -------~-1 Formula bar (Γραμμή τύπων), όπου
__________ ::i ___________ _! εμφανίζεται η σχέση ή η σταθερά που
ρησιμοποιήθηκε στο ενερ ό κελί.
,..---------------------------------------,

,__,_ ___. Α Β

'
Workspace (Χώρος εργασίας), χώρος
ε ργασίας, καταχώρισης και επεξεργα­
σίας δεδομένων .

________________________________J

17

1
 ίΞ:::<:::ϊ:ΞΙ:~ii~ϊϊ:::::~h~~q::Ξ~Ξ~:~i:~::Ξ~Σ::::J Πλήκτρα συντόμευσης για τη μετακί-
νηση μεταξύ φύλλων εργασίας του

ενεργού βιβλίου εργασίας και για τη

δημιουργία νέου φύλλου εργασίας.

[~_if~j::::::::__::_:::::::::J
Scroll Arrow ( Βέλος κύλισης) , Βοχ ,
Bar, για μετακίνηση στο χώρο ερ γα -
σίας.
r--------- ------------ 1

!' Ready !' Status bar ( Γρα μμή κατάστασης), το

' '
'
'
L.---------------------1
οποίο δ ε ίχνει την τρέχουσα κατά-
σταση . Η ένδ ειξη «Ready» (Έτοιμο)
δείχνει ότι είνα ι δυνατό να γράψουμε
σε ένα κε λί.

[w~~~-~Π~Ξ--~-----:-------~-:~:------~---~---~J Page
δας)
prevίew (Ιlροεπ ισκόπηση σελί-
και Zoom (Μεγέθυνση ), πλή-
κτρα για τη ρύθμιση της προβολής και
της μεγέθυνσης του φύλλου εργασίας
που είναι ενεργό.

1.1.2 Επισκόπηση των στοιχείων

της γραμμής μενού

Η γραμμή μενού περ ιέχε ι οκτώ μενού . Καθ ένα περιλαμβάνει ομάδες πλή­
κτρων που εκτελούν εντολές που υπάγονται στην κατηγορία που π ερ ιγράφε ι η
ονομασία του μενού. Στον πίνακα που ακολουθεί δίνεται μια περιγραφή των βα­
σικών εντολών που περ ιλαμβάνονται σε καθένα από τα οκτώ μενού.

Μενού Π εριγραφή εντολών

Home Κάντε «κλικ» σ' αυτή την καρτέλα για εντολές που αφορούν:
( Κεντρ ική ) • αποκοπή, αντιγραφή, αντιγραφή μορφοποίησης, επικόλληση,

• μορφοποίη ση κελιών, π.χ. γραμματοσε ιρά, στοίχιση κ ει-

μένου κ.λπ.,

• υπό συνθήκη μορφοποίηση,

• εισαγωγή ή διαγραφή γραμμών, στηλών, κελ ιών κ.λπ. ,

• αυτόματη άθροιση, ταξινόμηση δεδομένων,

• εύρεση κελιών με συγκεκριμένο κείμενο ή αριθμούς .

Insert Ενεργοποιήστε αυτή την καρτέλα γ ια εντολές που αφορούν
(Εισαγωγή) εισαγωγή στο φύλλο εργασίας :

• συγκεντρωτικού πίνακα,

• εικόνας, αντικειμένου σχεδίασης,

• γραφημάτων,

• κεφαλίδας και υποσέλιδου .

18
ΕΝΟΤΗ Τ Α 1.1
Κ Ε ΦΑ ΛΑ Ι Ο 1

Page Layout Επιλέξτε αυτή την καρτέλα για εντολές που ρυθμίζουν πα-
(Δ ιάταξη ραμέτρους της εμφάνισης εκτύπωση ς, όπως :
σελίδας) • περιθώρια, προσανατολισμός, μέγεθος, περιοχή εκτύπω-
σης κ.λπ.,

• ύψος, πλάτος , κλίμακα σελίδων,

• γραμμές πλέγματος, επικεφαλίδες.
Formulas Κάντε «κλικ» σ' αυτή την καρτέλα κυρίως για να:
(Τύποι) • εισαγάγετε μαθηματικές, στατιστικές, λογικές και άλλου
είδους συναρτήσεις,

• ορίσετε /καλέσετε ονόματα μεταβλητών σε συναρτήσεις ,

• πραγματοποιήσετε διαγνωστικό έλεγχο σε τύπους .

Data Επιλέξτε την καρτέλα αυτή για εντολές που αφορούν :
(Δεδομένα) • εισαγωγή δεδομένων από εξωτερικές πηγές,
• ταξινόμηση και εφαρμογή φίλτρων σε δεδομένα ,

• διαχείριση δεδομένων με τη μορφή κειμένου , κατάργηση

διπλών καταχωρίσεων, επικύρωση , συγχώνευση , ομαδο-
ποίηση δεδομένων κ.λπ. ,

• αναζήτηση στόχου, ανάλυση δεδομένων , επίλυση .

Review Ενεργοποιήστε την καρτέλα αυτή για εντολές που αφορούν:
(Αναθεώρηση ) • διόρθωση κειμένου ,

• εισαγωγή σχολίων,

• ασφάλεια του βιβλίου εργασίας .

View Κάντε «κλικ» σ' αυτή την καρτέλα για εντολές που ρυθμί-
(Προ βολή) ζουν παραμέτρους εμφά-yισης του φύλλου εργασίας , όπως:

• προβολή ,

• γραμμές πλέγματος, γραμμή τύπου κ . λπ.,

• ζουμ,

• επεξεργαστής μακροεντολών .
Add-Ins Επιλέξτε αυτή την καρτέλα για να εμφανιστούν πρόσθετα στοι-
(Πρόσθετα) χεία, όπως πρόγραμμα δημιουργίας αρχείου Acrobat *.pdf.

1.1.3 Λειτουργίες πλήκτρων

Το πρόγραμμα Excel διαθέτε ι τις παρακάτω συνήθεις λειτουργίες πλήκτρων:

t,!, ~, ~ : Μετακίνηση του δείκτη

Tab: Μετακίνηση του δείκτη στο δεξί κελί
Shift- Tab: Μετακίνηση του δε ίκτη στο αριστερό κελί
Home: Μετακίνηση του δείκτη στο αριστερότερο κελί (στήλη Α)
Ctr l-Home: Μετακίνηση του δείκτη στο αριστερότερο κελί στην πρώτη
σειρά (κελί Al)

19
 Insert: Ενεργοποίηση λειτουργίας προσθήκη ς στοιχε ίων ενδιάμεσα
στα ήδη υπάρχοντα
End: Μετακίνηση στο τέλος τη ς σε ιράς
Page-up: Μετακίνηση του οπτικού παραθύρου κατά μία οθ όνη προς
τα πάνω

1.1.4 Πλήκτρ α λ ε ιτου ργ ιών

Το Excel διαθέτει μια σειρά από πλήκτρα λειτουργιών (function keys). Τα πε ­
ρισσότερο χρησιμοποιούμενα από αυτά είναι τα ακόλουθα :

Fl: Εμφάνιση της Βοήθειας ή του Βοηθού του Office

F2: Επε ξεργασία του ενεργού κελιού
F3: Επικόλληση ονόματος σε τύπο

F4: Προσθήκη αναφοράς . Πιέζοντας διαδοχικά , εναλλάσσει τις αναφο-

ρ ές σε απόλυτες (π.χ. $Α$1 , απόλυτη στήλη και απόλυτη γραμμή ) και
μικτές (π.χ. $Al, απόλυτη_ γραμμή και σχετική στήλη ή Α$1 σχ ετική
στήλη και απόλυτη γραμμή) .

FS: Μετάβαση σε αναφορά

F6: Μετακίνηση στο επόμενο τμήμα παραθύρου

F7: Εντολή Ορθογραφία

F8: Ενεργοποίηση/Απενεργοποίηση λειτουργίας επέκτασης επιλογή ς
F9: Εκτέλεση των υπολογισμών όλων των φύλλων σε όλα τα ανοιχτά βι-
βλία ε ργασίας
FlO: Ενεργοποίηση της γραμμή ς μενού

Fll: Δημιουργία γραφήματος

1.1.5 Ε πιλογ ές Excel

Πριν προχωρήσουμε στην αναλυτική παρουσίαση του Excel και τις εφαρ μο­
γ ές του σε ε πιχειρησιακά και οικονομικά προβλήματα , θα πρέπει να περιγρά­
ψουμε τις ρυθμίσεις οι οποίες έχουν γίνει.
Η πρόσβαση στις ρυθμίσεις του Excel γίνεται πιέζοντας το Office button και

1.:.) Excel Optjσns

στη συνέχε ια το πλήκτρο Excel Options _ - - _.
Στον οδηγό που ανοίγει μπορείτε να ρυθμίσετε δημοφιλείς επιλογ ές (στην καρ­
τέλα Ροpular/Δημοφιλείς) , επιλογές που αφορούν υπολογισμούς (Formulas / Tύπoι) ,
ρυθμίσε ις σχετικές με τη διόρθωση κειμένου (Ρrοοfίηg/Εργαλεία ελέγχου) και την
αποθήκευση των αρχείων (Saνe/Αποθήκευση), ρυθμίσεις για προχωρημένους χρή­
στες (Advanced/Για προχωρημένους) , να επιλέξετε τα πλήκτρα συντόμευσης στο

20
Ε ΝΟΤΗ ΤΑ 1.1
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 1

Quick access toolbar (Custοmize/Προσαρμογή), να επιλέξετε τα πρόσθετα (Αdd ­

Ιηs/Πρόσθετα), να ρυθμίσετε παραμέτρους ασφάλειας (Trust Ceηter/Κέντρο αξιοπι­
στίας) , να έχετε πρόσβαση σε πόρους του Excel (Resources/Πόρoι).

Εχι el Oρtions ' 'RJIJiii.

~ View and manage Microsoft Office add-ins.

Formul.ti

Add ·iιts
Prooflng

ι οc.Μί σn
A(tiν('Apptκa.tΚin Λdd·Jn<>
Anι.ly.sis ToolPak c,\..ro ι)'\An•tr."\ANALmz.χιι Ex<•t Add·in
An.tlysιs ΤοοΙΡιk · VBA C~\. .. tbry\Anιlys.is\ιtpνbaιrι:xlιm Etcι!:I Add·in
Cιι~ο1η11ι Ccndi:tional Sum Wu:ιrd CΛ.-Officd2\Librι1ry\sumif.1.lιιm b:cel Add·in
Add·in: Anιlysis ΤοοΙΡΑi:
Publish«r. Microt;oft Coφorιtion
TrustCett~ Lootion; C:\Pragnιm Filrs\Mιc rosoft Οffια 2007\0ffi<ell\Lιbrιιy\Anιlysfs\ANAl YS32..Xll

Otscriρtioη: Proνides di1 1 ι ιnιlysιs tools for ititistίol ιnd mφnte:nng ιn.ιtysίs

Mιnige: lυctlAdd·ιns

Η πρόσβαση στα πρόσθετα, συγκεκριμένες συναρτήσεις , αλλά και η μορφή

των μενού που παρουσιάζονται στις επόμενες ενότητες απαιτούν την επιλογή
προσθέτων. Στον οδηγό που παρουσιάζεται παραπάνω, επιλέξτε από τη λίστα
Manage (Διαχείριση) Excel Add-ins (Πρόσθετα του Excel) και πιέστε το πλήκτρο
Go (Μετάβαση). Θα εμφανιστεί αμέσως ένα πλαίσιο διαλόγου στο οποίο θα
πρέπε ι να πραγματοποιήσετε τις επιλογές όπως στην παρακάτω εικόνα:

&dd-Ins aνailable:
"" . ..
Ρ" Analysis ToolPak • VBA
οκ

Ρ" Conditional Surn Wizard Cancel

Ρ" Ευrο Currency Tools
Ρ° Internet Assistant VBA
!lrowse ...
Ρ" Lookup Wiz<!lrd
Ρ" Solνer Add·in
A\,!tomation ...

Analysis ToolPak- - - - - - - , . . . - - - _ _ _ ,
Provldes data analysis tools for statistical and
en<}neeιing analysϊs

21
 Ενότητα 1.2

ΔΕΔ0l\1ΕΝΑ ΣΤΟ EXCEL

Υπάρχουν δύο βασικοί διαφορετικοί τύπο ι δ εδομένων: κείμενο και αριθμη ­

τικά δεδομένα (αριθμοί, λειτουργίες ή συναρτήσεις).
Για να ε ισάγου με κείμενο σε ένα κελί, επιλέγου με το κελί -κάνοντας «κλικ»
στο κελί- και στη συνέχεια πληκτρολογούμε το κείμενό μας . Σε περίπτωση που
το κείμενό μας περιέχει και αριθμούς, το Excel τους αναγνωρίζει ως κείμενο
ανεξάρτητα από τη θ έση των αριθμών.
Για να εισάγουμε αριθμούς σε ένα κελί, επιλέγου με το κελί και στη συν έχεια
πληκτρολογούμε τους αριθμούς διαδοχικά. Σε περίπτωση που υπάρχουν απλοί
αριθμοί και όχι λειτουργίες ή συναρτήσεις, το Excel τους αναγνωρίζε ι απευθ ε ίας
ως αριθμούς. Σε αντίθετη περίπτωση -όταν δηλαδή υπάρχουν μαθηματικές δια­
τυπώσεις , π.χ. «+ », «- », «*» κ. λπ. ή συναρτήσεις- αντί για το αποτέλεσμα τη ς
πράξης ε μφανίζεται η καταχώριση υΠό μορφή κειμένου . Για να ξεπεραστεί αυτό
το πρόβλημα θα πρέπει να προηγηθε ί η εισαγωγή των «=» ή « +» πριν την κατα­
χώριση των υπόλοιπων δεδομένων (το Excel θα τοποθετήσει « =»ακόμα και αν
εμείς πληκτρολογήσουμε «+ »). Με την πράξη αυτή , η καταχώριση θεωρείτα ι κα­
ταχώριση τύπου και όχι απλή καταχώριση δεδομένων. Το Excel μπορεί επίσης να
μορφοποιήσει τα κελιά αυτόματα, έτσι ώστε να εμφανίζονται οι αριθμοί ως πο­
σοστά, δυνάμεις κ.λπ.
Εάν θέλουμε να επεξεργαστούμε τα περιεχόμενα ενός κελιού , κάνουμε διπλό
« Κλικ » στο κελί ή απλό «κλικ» στην περιοχή αναφοράς στην μπάρα λειτουργιών
(Formula bar). Έτσι, εμφανίζονται δύο χαρακτηριστικά κουμπιά, ένας σταυρός
(cancel, ακύρωση) και ένα σημάδι μαρκαρίσματος ( enter, εισαγωγή), μεταξύ του
πλαισίου ονόματος και του πλήκτρου συντόμευσης εισαγωγής συνάρτησης:

r-----------------------------------------------,
ί ______________
ι . ι ν"~j _____ J!
λ__ _______ __ _ __ ____

Όταν ολοκληρωθεί η μεταβολή του περιεχομένου ενός κελιού πατάμε Enter ή

κάνουμε «κλικ» στο σημάδι μαρκαρίσματος . Εάν αλλάξουμε γνώμη και θέλουμε
να διατηρήσουμε το αρχικό περιεχόμενο του κελιού, πατάμε Esc ή κάνουμε
«κλικ» στο σταυρό.
Όπως έχε ι ήδη αναφερθεί παραπάνω, η επεξεργασία ενός κελιού μπορ ε ί να
γίνει χρησιμοποιώντας το πλήκτρο συντόμευσης F2 αφού επιλέξουμε το κελί που
θέλουμε να επεξεργαστούμε.
Στο πρόγραμμα Excel μπορούν να γίνουν οι ακόλουθες εργασίες με κελιά.

22

1
ΕΝΟ Τ ΗΤΑ 1.2
ΚΕ ΦΑΛ Α Ι Ο 1

1.2.1 Επιλογή κελιού ή περιοχής κελιών

Η επιλογή μιας περιοχής κελιών πραγματοποιείται τοποθετώντας το δείκτη

του ποντικιού στην πάνω αριστερή γωνία της περιοχής που επιθυμούμε να επιλέ­
ξουμε και σύροντάς το ως την κάτω δεξιά γωνία.
Στην περίπτωση που επιθυμούμε να επιλέξουμε ένα τμήμα μιας στήλη ς (γραμ­
μή ς) , τοποθετούμε το δείκτη του ποντικιού στο πρώτο κελί και σύρουμε το πο­
ντίκι μέχρι το τελευταίο κελί. Αν, ωστόσο, σκοπός μας είναι να επιλέξουμε μία
ολόκληρη στήλη (γραμμή), θα πρέπει να τοποθετήσουμε το δείκτη πάνω στην
επικεφαλίδα της στήλης (επικεφαλίδα της γραμμής) και να κάνουμε «Κλικ»:

Γ -------------Α ---- - ------ -- ---: ή ΓΤ]

1
_ _ _ _ _ ___J :____ :

Για να επιλέξουμε ολόκληρο το φύλλο εργασίας θα πρέπει να κάνουμε «Κλικ »

στο σημε ίο που συναντώνται οι επικεφαλίδες των γραμμών και των στηλών - το
ανώτατο πάνω αριστερά σημείο του φύλλου εργασίας. Εναλλακτικά, μπορείτε να
πιέσετε «Ctrl + Α» .
Για να επιλέξουμε μη γειτονικές περιοχές κελιών, επιλέγουμε την πρώτη πε­
ριοχή και στη συνέχεια, κρατώντας το πλήκτρο Ctrl πατημένο , επιλέγουμε καθε­
μία από τις επιπλέον περιοχές. Η ίδια διαδικασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για
την επιλογή μη γειτονικών στηλών και γραμμών ή για οποιονδήποτε άλλο συν­
δυασμό των ανωτέρω.

1.2.2 Αντιγραφή και μετ~κίνηση κελιών

Για την αντιγραφή του περιεχομένου ενός κελιού ή μιας περιοχής κελιών σε
κάποιο άλλο κελί ή άλλη περιοχή κελιών, ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα.

Βήμα 1: Επιλέγουμε το κελί (ή την περιοχή των κελιών) με

το περιεχόμενο που θέλουμε να αντιγράψουμε.
Βήμα 2: Επιλέγουμε το εικονίδιο Copy (Αντιγραφή) στη
βασική εργαλειοθήκη.
Βήμα 3: Επιλέγουμε το κελί ή την περιοχή των κελιών όπου
επιθυμούμε να επικολλήσουμε την επιλογή μας .
Βήμα 4: Επιλέγουμε το εικονίδιο Paste (Επικόλληση).

Σε περίπτωση που η αντιγραφή γίνεται σε διαδοχικά κελιά:

Βήμα 1: Επιλέγουμε το κελί (ή την περιοχή των κελιών) με

το περιεχό μενο που θέλουμε να αντιγράψουμε.
Βήμα 2: Τοποθετούμε το δε ίκτη του ποντικιού στην κάτω δε­
ξιά γωνία του κελιού, όπου το σημάδι του κέρσορα
αλλάζει από λευκό σε μαύρο σταυρό (το σημείο
αυτό του κελιού ονομάζεται «λαβή συμπλήρωσης» ).

23
 Βήμα 3: Κάνοντας « κλικ » και χωρίς να απελευθ ερώσου με
το κουμπί του ποντικιού , σύρουμε το ποντίκι μέχρ ι
την ε πιθυμητή θ έση κα ι στη συνέχεια απελευθε­
ρώνουμε το κου μπί.
Όταν επιθυμούμε να μ εταφέρου με (αποκοπή) μια περιοχή κελιών ή κάποια
μ ε μονωμένα κ ελ ιά από ένα σημ ε ίο του φύλλου ή του βιβλίου εργασίας σε κάποιο
άλλο:

Βήμα 1: Επιλέγουμε το κελί (ή την περ ιοχή των κελιών) με

το περ ιεχόμενο που θέλουμε να μεταφ έρου με .
Βήμα 2: Πιέζουμε το πλήκτρο συντόμευση ς Cut (Αποκο­
πή) στη βασική εργαλειοθήκη.
Βήμα 3: Επιλέγουμε το κε λί ή την περιοχή των κελ ιών
όπου επιθυμούμε να επικολλήσουμε την επιλογή
μα ς .

Βήμα 4: Πιέζουμε το πλήκτρο συντόμευση ς Paste (Επικόλ­

ληση).

Εναλλακτικά:

Βήμα 1: Επιλέγου με το κελί (ή την περιοχή των κελιών)

του οποίου το περιεχόμενο θέλουμε να μεταφ έ­
ρουμε.

Βήμα 2: Τοποθετούμε το δείκτη του ποντικιού σε οποιαδή­

ποτε από τις ακμές του επιλεγμένου κελιού/κε­
λιών . Παρατηρούμε ότι το σημάδι του δείκτη αλ­
λάζει από έναν λευκό σταυρό σε ένα βέλος.
Βήμα 3: Κάνοντας «κλικ» και χωρίς να απελευθερώσουμε
το κουμπί του ποντικιού, σύρουμε το ποντίκι μέχρι
την επιθυμητή θέση και στη συνέχεια απελευθ ε ­
ρώνουμε το κουμπί.

Πολλές φορές είναι πιο πρακτικό να χρη σιμοποιούνται τα πλήκτρα συντόμευ ­

σης (στο πλη κτρολόγιο) προκείμενου να υλοποιούνται απλές λειτουργίε ς όπως η
αντιγραφή , η αποκοπή και η επικόλληση του περ ιεχομένου ενός κελιού ή πίνακα.
Για τις συνήθεις λειτουργίες που αναφέρθηκαν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα
εξή ς πλήκτρα συντόμευση ς:

Ctrl + C: Αντιγραφή περ ιεχομένου

Ctrl + Χ: Αποκοπή περιεχομένου
Ctrl + V: Επικόλληση π ερ ιεχομένου

24
ΕΝΟ Τ ΗΤΑ 1.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

1.2.3 Συμπλήρωση κελιών

Είναι δυνατό να γεμίσουμε μια σειρά κελιών με διαδοχικούς ή τους ίδιους

αριθμούς, ημερομηνίες κ.λπ. Η διαδικασία της συμπλήρωσης γίνεται με τον ακό­
λουθο τρόπο.

Βήμα 1: Αρχικά εισάγουμε μια τιμή σε ένα κελί. Η τιμή αυτή

αντιπροσωπεύει την πρώτη τιμή της ακολουθίας.
Βήμα 2: Στο μενού Ho me πιέστε το πλήκτρο Fill (Συμπλήρωση)
προκειμένου να εμφανιστεί η λίστα με τις διαθέσιμες
επιλογές:

---------------z-,--------ιι-tι1

Ct 0 c~•q :
~ !!
!:l!:J Qown i!
~ Bight ij
·:
riJ !!p ii

JL'•: [- .~-· J,eft

o :;s ".'Joιlυheets.
~eries ...
•
:1:1··. i'
:::::,
:

--·--~~~~i~~-•---•---- -- --------------~
Βήμα 3: Επιλέγοντας Series εμφανίζεται το παρακάτω πλαίσιο
διαλόγου :

.eunit:-.-
(.' b,inear (.' Day
r ~οννth r 1AΙ~r
(" Q.ate (" f'1Όith
(" AutoEJIJ (" Year

rrrend
2,tep νa!ue : 111 Stgp νalue: 1
οκ _ I . . .,._c_a...~c-e_ι .. ......

στο οποίο μπορ είτε να επιλέξετε να γεμίσετε κελιά

κατά γραμμές ή στήλες (Series ίη Rows, Columns ), τον
τύπο σειράς (Linear, Growth κ.λπ.), τις μονάδες ημερο­
μηνίας (Date Unit Day, Weekday κ.λπ.), προσθήκη τά-
 σης (Trend), βήμα σειράς (Step value) και τελική τιμή
σειράς (Stop value). Προσοχή! Η τελική τιμή τη ς σειράς
αποτελεί απαραίτητο όρισμα αν δεν έχετε προεπιλέξε ι
την περιοχή στην οπο ία θα επιστραφούν οι τιμές της
σειράς.
Εναλλακτικά:

Βήμα 1: Πληκτρολογήστε την πρώτη και τη δεύτερη τιμή της σει­

ράς σε δύο διαδοχικά κελιά.
Βήμα 2: Επιλέξτε και τις δύο τιμές με το ποντίκι.
Βήμα 3: Τοποθετήστε το δείκτη του ποντικιού στη λαβή συμπλή­
ρωσης (η κάτω δεξιά γωνία του κελιού, όπου το σημάδι
του κέρσορα αλλάζει από λευκό σε μαύρο σταυρό).
Βήμα 4: Πι έζοντας το κουμπί του ποντικιού, σύρετε προς την
κατάλληλη κατεύθυνση και στη συνέχεια απελευθερώ­
στε το κουμπί
ή
κάντε διπλό «Κλικ» στο μαύρο σταυρό (με αυτή την
ενέργεια συμπληρώνονται με δεδομένα τα κελιά τα
οποία έχουν δίπλα τους άλλα συμπλη ρωμένα κ ελιά).

Σε περίπτωση που απλά θέλετε να γεμίσετε διαδοχικά κελιά με όμοιες τιμές,

ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα.

Βήμα 1: Καταχωρίστε την τιμή η οποία θέλετε να επαναλαμβά­

νεται σε διαδοχικά κελιά.
Βήμα 2: Επιλέξτε την καταχωρισμένη τιμή και το εύρος κελιών
στο οποίο θέλετε να την αντιγράψετε, με τέτοιο τρόπο
ώστε να αποτελεί το αριστερότερο (δεξιότερο) κελί αν
θέλετε να αντιγράψετε προς τα δεξ ιά (αριστερά) ή το
ανώτερο (κατώτερο) κελί αν η αντιγραφή γίνει με κατεύ­
θυνση προς το κάτω (πάνω) μέρος του φύλλου εργασίας .
Βήμα 3: Στο μενού Home πιέστε το πλήκτρο Fill κα ι επιλέξτε
το βέλος το οποίο αντιπροσωπεύει την επιλογή σας.

1.2.4 Εισαγωγή/ Διαγραφή κελιών

(γραμμών και στηλών)

Συχνά υπάρχει ανάγκη να δημιουργηθεί περισσότερος χώρος στο φύλλο ερ­

γασίας ή, αντιθέτως, απαιτείται να περιορίσετε το χώρο στον οποίο εργάζεστε ή
ε μφανίζετε τα αποτελέσματα της ανάλυσής σας. Αυτό μπορεί να γίνει με την ει­
σαγωγή ή τη διαγραφή μεμονωμένων κελιών, εύρους κελιών, γραμμών ή/και στη­
λών με τον εξής τρόπο :

26
ΕΝΟ Τ ΗΤΑ 1.2
ΚΕ Φ ΑΛΑΙΟ 1

Βήμα 1: Επιλέγουμε το κελί/κελιά ή τη στήλη (γραμμή) κάνο­

ντας «κλικ» στην αντίστοιχη επικεφαλίδα.
Βήμα 2: Τοποθετούμε το δείκτη του ποντικιού σε οποιοδή­
ποτε σημείο της επιλεγμένη ς περιοχής.
Βήμα 3: Στο μενού Home , στην κατηγορία Cells (Κελιά),
χρησιμοποιήστε τα πλήκτρα Insert (Εισαγωγή) ,
Delete (Διαγραφή) και τις επιμέρους επιλογές που
σας προσφέρονται.

Παράδειγμα 1

Ο παρακάτω πίνακας αντιπροσωπεύει διαφορετικές κατηγορίες εξόδων και

εσόδων μιας εταιρείας ανά μήνα και περιοχή για το πρώτο εξάμηνο του έτους
2007. Αφού καταχωρίσουμε τον πίνακα στο Excel, θέλουμε να εισαγάγουμε μια
γραμμή στο σημείο που ολοκληρώνεται η παρουσίαση των εξόδων -ώστε στη συ­
νέχεια να υπολογίσουμε τα συνολικά έξοδα- και να δώσουμε τίτλους σε κάθε
στήλη, δηλαδή το μήνα του χρόνου στον οποίο αντιστοιχούν τα έσοδα/έξοδα.

ΕΣΟΔΑ
Περ . 1 €11 ,730 €12,523 €11 ,365 €11 ,991 €12,844 €19,883
Περ . 2 €19,797 €18,757 €10,118 €12,987 €14,692 €15,828
ΕΞ Ο ΔΑ
Περ . 1 €4, 169 €4,970 €3,020 €4,003 €4,360 €4, 176
Περ.2 €4,390 €3,464 €3,422 €4,572 €3,080 €3,511

Αφού καταχωρίσουμε τα δεδομένα όπως φαίνεται στην εικόνα , πιέζουμε την

επικεφαλίδα της γραμμής , δηλαδή το 4 και στη συνέχεια μεταφέρουμε το δείκτη
του ποντικιού σε οποιοδήποτε σημείο της επισκιασμένης περιοχής. Κάνουμε δεξί
«κλικ», οπότε εμφανίζεται το μενού που φαίνεται στην εικόνα:

-- - -- - - - - - - - - - :;: - - ----- τ ----------0---- ------ τ - --c:;.-..:-- - -,- ----------------- --- - ο ___"_________________

ϊΞ" -- -------------------- ;.------1

1 ΕΣΟΔΑ ιCafibr~ - ·]Ξ ~~ κ 1

: ~:ρ: ~ ~ ~: ~~ ~ ~~:~~~ : ~:~: ~ Β Ι ~ BJ ? <Si

4 ΕΞΟΔΑ

S Περ.1 4,169 € 4,970 € 3,020 Cut

6 Περ . 2 4,390 € 3,464 € 3,422 ~opy

7
faste
8
Paste ~pecial. ..
9
Insert i
ιι.ι_ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------~--·-----------------------]

27
 Στο μενού που εμφανίζεται επιλέξτε lnsert (Εισαγωγή) .

Στη συνέχεια εισαγάγετε -με τον ίδιο τρόπο- μια νέα γραμμή επιλέγοντας τηv
επικεφαλίδα 1. Στο κελί Β1 πληκτρολογήστε «01/2007». Επιλέξτε τα κελιά B1 :G1
και από το μενού Fill εκτελέστε την εντολή Series (Σειρά) . Στο πλαίσιο διαλόγου
που εμφανίζεται , επιλέξτε Series in (Σειρά σε): Rows (Γραμμές), Type (Τύπος) :

Date (Ημερομηνία) και Date unit (Μονάδα ημερομηνίας): Month (Μήνας) . Επιλέγο­

ντας ΟΚ ο πίνακάς σας παρουσιάζει την εξής εικόνα :

~········· ·-·--· ···="-··-~·--·=-=··=r·=··-···-··-··-=·······=-·-·····--=--τ~-····=-·-·=······=-----····=···~~-·-···,---···· ·-····--~~,

lJ ---'
--4- .
Α
--
13. C Ο .
.
Ε' F G !i
: 1 . Ιαν-07 Φε -07 Μα -07 An -07 Μαt-07 Ιοuν-07 :
i~ ~ •i
! 2 ΕΣΟΔΑ !
i 3 nερ. 1 € 11, 130 € 12.523 € 11,365 f 11,991 ε 12,844 ε 19,883 i
i 4 ·nερ. 2 € 19. 797 t: 18, 757 € 10,118 € 12,987 € 14,692 € 15,828 i
!,_ 5 ' Σύνολο i
'
i 6 ΕΞΟΔΑ i
i 7 · nερ. 1
:-
€ 4,169' € 4,970 € 3,020 € 4,003 € 4,360 € 4,176 i:
~nερ. 2 ------~-~. 39ο --~--~~~--- 3.422 € 4,572 € _ 3,oso __€_ __~,511 j

1.2.5 Μορφοποίηση κελιών

Για τη μορφοποίηση των κελιών κατά τρόπο ώστε να παρουσιάζονται όλοι οι
αριθμοί με το ίδιο πλήθος δεκαδικών ψηφίων ή ως ποσοστά ή έντονοι ή υπο­
γραμμισμένοι, ευθυγραμμισμένοι δεξιά ή αριστερά κ.λπ. , ακολουθούνται τα εξή ς
βήματα:

Βήμα 1: Επιλέγου με τα κελιά που θέλουμε να μορφοποιήσουμε .

Βήμα 2: Χρησιμοποιώντας τα πλήκτρα συντόμευσης στο μενού
Home στις κατηγορίες Font (Γραμματοσειρά), Align-
ment (Στοίχιση), Number (Αριθμός), πραγματοποιήστε
τις σχετικές αλλαγές.
Άλλες επιλογές μορφοποίησης όπως το ύψος ή το πλάτος μιας γραμμής ή μιας
στήλης, καθώς επίσης και ιδιαίτερα χρήσιμες επιλογές για υπό συνθήκη μορφο­
ποίηση βρίσκονται στο μενού Home, στις κατηγορίε ς Styles (Στιλ) -Conditional
Fω·matting (Μορφοποίηση υπό όρους), Format as Table (Μορφοποίηση ως πί­
νακα), Cell Styles (Στιλ κελιών)- και Cells (Format). Εκτός των εξειδικευμένων
μορφοποιήσεων που περιγράψαμε, είναι δυνατό να επιλέξετε μια προσαρ μο­
σμένη μορφοποίηση του Excel -από το μενού Page Layout, στην κατηγορία
Themes (Θέματα)- ή να διαμορφώσετε τη δική σας μορφοποίηση , που μπορείτε
να αποθηκεύσετε και να καλείτε όποτε επιθυμείτε.

28
 ΕΝΟΤΗΤΑ 1.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Αν θέλετε με απλά βήματα να διαμορφώσετε το ύψος/πλάτος των γραμ­

μών/στηλών του φύλλου εργασίας:

Βήμα 1: Μετακινήστε το δείκτη του ποντικιού στη γραμμή που

διαχωρίζει τους τίτλους των στηλών/γραμμών. Το ση­
μάδι του δείκτη μετατρέπεται σε μία έντονη γραμμή
διασταυρούμενη από δύο βέλη (προς τα δεξιά και τα
αριστερά όταν πρόκειται για στήλη ή προς τα πάνω
και προς τα κάτω όταν πρόκειται για γραμμή).
Βήμα 2: Κάνοντας «Κλικ» και σύροντας προς τα δεξιά ή τα αρι­
στερά μπορούμε να μεταβάλουμε το πλάτος της στή­
λης. Αντίστοιχα, σύροντας προς τα πάνω ή προς τα
κάτω μπορούμε να μεταβάλουμε το ύψος της γραμμής.

1.2.6 Αναφορές σε κελιά

Σε περίπτωση εισαγωγής μαθηματικού τύπου ή συνάρτησης σε ένα κελί, είναι
χρήσιμο να περιλαμβάνονται αναφορές στα δεδομένα που βρίσκονται σε άλλα
κελιά . Έτσι, ο χρήστης μπορεί να εκτελέσει μαθηματικούς υπολογισμούς χωρίς
να χρ ε ιάζεται να διατυπώνει τη μαθηματική σχέση κάθε φορά που θέλει να τη
. χρησιμοποιήσει με διαφορετικά δεδομένα.
Οι αναφορές μπορούν να γίνουν χρησιμοποιώντας το γράμμα της στήλης ακο­
λουθούμενο από τον αριθμό της σειράς του κελιού . Για παράδειγμα, η ένδειξη
Α 7 αναφέρεται στη στήλη Α και σειρά 7. Αντίστοιχα, η ένδειξη Β7 αναφέρεται
στη στήλη Β και σειρά 7. -
Μια μαθηματική σχέση μπορεί να κατασκευαστεί με μια σειρά από αναφο­
ρές . Για παράδ ε ιγμα, όταν θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε την αξία του κελιού
ΑΊ με έναν αριθ μό, π.χ. με το 7, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη σχέση
« =Α7 * 7».
Αν θ έλουμε να προσθέσουμε το περιεχόμενο του κελιού Α7 με το περιεχό­
μενο του κελιού Β7 και μετά να πολλαπλασιάσουμε το άθροισμα επί 10, μπο­
ρούμε να χρησιμοποιήσουμε τη σχέση «=(Α7+Β7)*10».
Ορισμένες φορές χρειάζεται να προβούμε σε μαθηματικούς υπολογισμούς
χρησιμοποιώντας μια αλληλουχία (περ ιοχή) κελιών αντί για μεμονωμένα κελιά.
Αυτή η περιοχή κελιών μπορεί να είναι μια συνεχόμενη αλληλουχία σε
μορφή σειράς ή στήλης -π.χ. η έκφραση «=SUM (Al:A6)» υπολογίζε ι το
άθροισμα των κελιών Al, Α2, Α3 , Α4 , AS, Α6- ή μια συνεχόμενη αλληλου­
χία σε μορφή ορθογώνιου παραλληλόγραμμου - π.χ. η έκφραση
«=AVERAGE (B2:C3)» υπολογίζε ι το μέσο όρο των αριθμών που περιλαμβά­
νονται στα κελιά Β2 , Β3, C2, C3.

1 29
 Συχνά απαιτούνται πιο πολύπλοκοι υπολογισμοί, όπως πρόσθεση διαφορετι­
κών αλληλουχιών κελιών, πολλαπλασιασμός μιας αλληλουχίας κελιών με μια
άλλη, διαίρεση μιας αλληλουχίας κελιών με έναν απλό αριθμό κ.λπ.
Στην περίπτωση ενός μεταβλητού αρ ιθμού κελιού, π.χ. πολλαπλασιασμός
Αl * ΒΊ, Α2 * Β2, .. ., Α7 * Β7, ακολουθού με τα παρακάτω βήματα:

Βήμα 1: Μετακίνηση στο απλό κελί, π.χ. Cl.

Βήμα 2: Πληκτρολογούμε «=Al *Bl».
Βήμα 3: Αντιγράφουμε τη σχέση προς τα κάτω στη στήλη C
μέχρι το κελί C7.
Όταν θέλουμε να διεξαγάγουμε έναν υπολογισμό χρησιμοποιώντας μια αλλη ­
λουχία κελιών και έναν απλό αριθμό, π.χ. θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε τα κε­
λιά Al:A7 με την αξία του κελιού Bl (σταθ ερό για όλους τους πολλαπλασια­
σμούς) , προχωρούμε ως εξής:

Βήμα 1: Μετακινούμαστε στο απλό κελί, π. χ. Cl.

Βήμα 2: Πληκτρολογούμε «=Al *$Β$1 » .
Βήμα 3: Αντιγράφουμε τη σχέση προς τα κάτω στη στήλη C
μέχρι το κελί C7.
Η αναφορά στο κελί Bl με τη μορφή αυτή, δηλαδή $Β$1, συνιστά μία απόλυτη
αναφορά στο περιεχόμενο του κελιού Bl. Σε άλλες περιπτώσεις ίσως θα ήταν
σκόπιμο να πραγματοποιηθεί μια μικτή αναφορά, δηλαδή να διατηρηθεί από ­
λυτη η παραπομπή στη στήλη ή τη γραμμή και να είναι σχετική η παραπομπή στη
γραμμή ή τη στήλη αντίστοιχα. Σε τέτοιες περιπτώσεις η αναφορά καταχωρίζεται
ως , π.χ. $Bl, για να παραμείνει σταθερή η παραπομπή στη στήλη και να είναι
σχετική η παραπομπή στη γραμμή ή Β$1, για να παραμείνει σταθερή η παραπο ­
μπή στη γραμμή και να είναι σχετική η παραπομπή στη στήλη. Υπενθυμίζεται ότι
η εναλλαγή μεταξύ απόλυτης και σχετικών παραπομπών μπορεί να γίνει με τη
χρήση του πλήκτρου F4.

30

1
Ε Ν Ο Τ ΗΤΑ 1.2
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 1

1.2.7 Τελεστές λειτουργιών σε μαθηματικές

σχέσεις

Οι τελεστές προσδιορίζουν τη μορφή του υπολογισμού που θέλουμε να εκτε­

λέσου με με τα στοιχεία της μαθηματικής σχέσης. Οι παρακάτω τελεστέ ς είναι
διαθ έσιμοι στο Excel:

Αριθμητικοί Τελεστές Ερμηνεία Παράδειγμα

+ (σύμβολο πρόσθεσης) Πρόσθεση 3+ 3
- (σύμβολο αφαίρεσης) Αφαίρεση/αρνητικό πρόσημο 3-1 / -1
* (αστερίσκος) Πολλαπλασιασμός 3*3
/ (σύμβολο διαίρεση ς ) Διαίρεση 3/3
% (ποσοστό) Ποσοστό 20%
(σημείο προσθήκης) Εκθέτης δυνάμεως 3·2 (3 *3)
-- (σύμβολο ισότητας) Ίσο με Al=Bl
> (μεγαλύτερο) Μεγαλύτερο από Al>Bl
< (μικρότερο) Μικρότερο από Al <Bl
>= (μεγαλύτερο ή ίσο) Μεγαλύτερο ή ίσο Al>=Bl
<= (μικρότερο ή ίσο) Μικρότερο ή ίσο Al<=Bl
<> (όχι ίσο) Όχι ίσο Al < >Bl
& (και) Σύνδεση ή αλυσιδωτή σύνδεση, «καλή » και
από δύο αναφορές παράγεται « μέρα»
μια νέα συνεχόμενη αναφορά παράγει
κειμένου . «καλημέ ρα»

Παράδειγμα 2

Στο προηγούμενο παράδειγμα -Παράδειγμα 1- να υπολογίσετε το σύνολο τον

εσόδων , εξόδων και το κέρδος ανά μήνα , καθώς και το μέσο όρο των εσόδων, εξό­

δων και κερδών ανά περιοχή .

Ο τύπος « =Β3+Β4 » ή ο «=SUM(B3,B4)» στο κελί 85 υπολογίζει τα συνολικά

έσοδα για το μήνα Ιανουάριο . Ομο ίως , ο τύπος « =Β7+Β8» ή ο «=SUM(B7,B8)» στο
κελί 89 υπολογίζει τα συνολικά έξοδα για το μήνα Ιανουάριο. Το κέρδος για το
μήνα Ιανουάριο υπολογίζεται με τον τύπο «= 85-89» στο κελί 811 .

Για να υπολογίσουμε τα έσοδα , έξοδα και κέρδη για τους επόμενους μήνες, αρ­

κεί να αντιγράψουμε τα κελιά 85, 89 και 811 στις περιοχές C5:G5, C9:G9 και
C 11:G11 αντίστοιχα.

Ο μέσος όρος των εσόδων για την Περιοχή 1 υπολογίζεται μέσω του τύπου
«= AVERAGE(B3:G3)». Αντιγράφοντας τον τύπο στα κελιά Η4 , Η5, Η?, Η8 , Η9 και
 Η 11 υπολογίζουμε το μέσο όρο των εσόδων στην Περιοχή 2, το μέσο όρο των συ ­

νολικών εσόδων κ . ο.κ .

ί :.;;.:;;τ··- - -~ · · ·---·-·····--·-- ~----·· -·- ·------- · ··-Ξ··-··----- · --.:- -·- - ~ - ··· · ··-- ·-- - - - -----~--------------- - ··-------------------------~------------------~-- --.,

!1 Ιcιv-07 Φεβ -07 Μ αρ-07 Απρ-07 Μcιί-07 IOΙJV -0 7

i2 ΕΣΟΔΑ Μ.Ο. !
i3 nερ. 1 € 11, 730 € 12,s23 € 11,365 € 11,991 € 12,844 € 19,883 € 13,389 i
i 4 _ nερ . 2 € 19,797 € ι&,757 € 10,118 € 12,987 € 14,692 € 15,s2s 05,363!
, ~ ~~~~ο € 31,527 € 31,280 € 21,483 € 24 ,978 € 27,536 € 35,711 €28,7531

! 7 nερ . ι € 4,169 € 4,970 € 3,020 € 4,003 € 4,360 € 4,176 € 4,110!

i . 1
! 8 j Περ. 2 € 4,390 € 3.464 € 3,422 € 4,572 € 3,080 € 3,511 € 3,740!
i 9 ,Σύνολο € 8,559 € 8,434 € 6,442 € 3,576 € 7,440 € 7,687 € 7,8561
i 10 i
l_~~---~-~~~~-~-------~-----2-~-'-~-~-~-----~------~-~-'-~-~----~------~-s-'-~-~----~------1-~-"~~~----·~· ___ Ξ:?.'.~~-~·--·~-·--·-~~. .?.~~·---~-~?.:~~~J

32
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Άσκηση Αυτοαξιολόyησης 1 /Κεφάλαιο 1

Υποθέστε ότι εργάζεστε σε εταιρεία real estate που δραστηριοποιείται στην ελληνική

επικράτεια . Έχετε συλλέξει στοιχεία για τις μέσες τιμές κατοικιών μεγέθους περίπου
100 m2 στους νομούς Απικής , Θεσσαλονίκης, Αχαϊας και Ηρακλείου για τα έτη 2004,
2005, 2006 και 2007. Ο ι τιμές φαίνονται στον παρακάτω πίνακα :

Απική Θεσσαλονίκη Αχαϊα Ηράκλειο

2004 € 230,000 € 210,000 € 190,000 € 195,000

2005 242,000 € 227,000 € 197,000 € 204,000
2006 € 251 ,000 € 240,000 € 210,000 € 215,000
2007 € 260,000 € 255,000 € 232,000 € 227,000

Να υπολογίσετε τη μέση τιμή ακινήτου για κάθε νομό για τα έτη 2004 - 2007 αλλά και τη
μέση τιμή σε όλους τους νομούς συνολικά ανά έτος για τα έτη 2004 - 2007. Στη συνέ­
χε ια να υπολογίσετε την ποσοστιαία μεταβολή των τιμών από έτος σε έτος ανά νομό . Να
υπολογίσετε τις αναμενόμενες τιμές ακινήτων για κάθε νομό , αν υποθέσετε ότι η αναμε ­
νόμενη ποσοστιαία μεταβολή στις τιμές είναι η ίδια με αυτή του προηγούμενου έτους .

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε στο Παράρτημα, στο τέλος του κεφαλαίου.
 Σύνοψη

Το κεφάλαιο αυτό:
• παρουσιάζει το περιβάλλον εργασίας του Excel,
• περιγράφει τα βασικά μενού και τις λειτουργίες που εκτελούνται με τη βοή­
θεια των πλήκτρων,
• αναλύει στοιχειώδεις πρακτικές διαχείρισης δεδομένων,
• δείχνει πώς μπορεί ο χρήστης να διευρύνει/περιορίσει το χώρο εργασίας
προσθέτοντας/αφαιρώντας κελιά, στήλες, γραμμές,
• προτείνει καλές πρακτικές σύνταξης τύπων με αναφορές σε κελιά.

34
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 1

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Απάντηση στην Άσκηση Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση Αυτοαξιολόyησης 1
Στην εικόνα που ακολουθεί δίνεται η απάντηση .
-----------------------------------------------------------------------------------------------.---,------------.---------------.-----------.-.-------------------------------------------.,
Α Β c ο Ε f
r--...,_---·••Απική Θεσσαλονίκη Πάτρα Ηράκλειο Μέση Τιμή
2004 € 230,000 € 210,000 € 190,000 € 195,000 { 206,250
2005 € 242,000 € 227,000 € 197,000 € 204,000 € 217,500
2006 € 251,000 € 240,000 229,000
5 2007 € 260,000 € 255,000 243,500
6 Μέση Τιμή € 245,750 € 233,000
7
8 %μεταβολή
9 2004- 2005 5.22% 8.10%
i>-·10 2005 - 2006 3.72% 5.73%
i 11 2006 - 2007 3.59% 6.25%
j- -
ι:..~- ~~=~-----±--~---------~-~-~:~=~-----~---------=~~:~~-~ ~:--~---------~~~-~-~ -----~---------2·3-~,~~ο
. Αρχικά καταχωρίζονται τα δεδομένα στα κελιά 82 : Ε5 .

Η μέση τιμή κατοικίας περίπου 100 m2 για το νομό Απικής για τα έτη 2004 - 2007 υπολο­
γίζεται μέσω του τύπου «=(82+83+84+85)/4» ή πιο σωστά μέσω του τύπου
«=AVERAGE(82:85)» στο κελί 86. Για τον υπολογισμό της μέσης τιμής για τους υπόλοι­
πους νομούς , αρκεί να αντιγραφεί το περιεχόμενο του κελιού 86 στα κελιά C6:E6.
Η μέση τιμή για όλους τους νομούς συνολικά για το έτος 2004 υπολογίζεται μέσω του
τύπου «=AVERAGE(82:E2)» στο κελί F2. Για τον υπολογισμό της μέσης τιμής για τα έτη
2004 - 2007, αρκεί να αντιγραφεί το περιεχόμενο του κελιού F2 στα κελιά F3:F5.

Στη συνέχεια υπολογίζεται η ποσοστιαία μεταβολή των τιμών από έτος σε έτος ανά
νομό . Στο κελί 89 εφαρμόζουμε τον τύπο «= (83- 82)/82», ο οποίος δίνει την ποσοστιαία
μεταβολή στην τιμή του ακινήτου για το έτος 2005 σε σχέση με το 2004. Για τα υπό­
λοιπα έτη αντιγράφετε το περιεχόμενο του κελιού 89 στα 81 Ο και 811. Έτσι , στο κελί
810 υπολογίζεται ο τύπος «=(84- 83)/83» ενώ στο κελί 811 ο τύπος «=(85-84)/84», που

αντιπροσωπεύουν τα αντίστοιχα ποσοστά. Για τον υπολογισμό της ποσοστιαίας μεταβο­

λής των τιμών των ακινήτων στους υπόλοιπους νομούς επιλέγουμε τα κελιά 89:811 , τα
αντιγράφουμε -χρησιμοποιώντας το κατάλληλο πλήκτρο συντόμευσης ή Ctrl + C- , επι­
λέγουμε την περιοχή C9:E11 και τα επικολλούμε .

Τέλος , για να υπολογίσουμε την αναμενό μενη τιμή κατοικίας για το έτος 2008 στο νομό

Απικής , εφαρμόζουμε τον τύπο «= (1+811)*85» στο κελί 813 και αντιγράφουμε στα κε­
λιά C13:E13 για να υπολογίσουμε τις αναμενόμενες τιμές για τους υπόλοιπους νομούς .
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιάσουμε συναρτήσεις του Excel που έχουν Σκοπός
εφαρμογή σε οικονομικά και επιχειρησιακά προβλήματα .

Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση Προσδοκώμενα
να: Αποτελέσματα
• εκτελε ίτε μαθηματικούς υπολογισμούς χρησιμοποιώντας τις ενσωματωμέν ε ς
συναρτήσεις,
• αναλύετε δεδομένα με τις στατιστικές συναρτήσεις του Excel,
• εντοπίζετε καταχωρίσεις σε μεγάλα σύνολα δεδομένων εφαρμόζοντας τις συ­
ναρτήσεις αναζήτησης και αναφοράς,
• ε λέγχετε την ορθότητα εκφράσεων μέσω των λογικών συναρτήσεων,
• χρησιμοποιείτε οικονομικές συναρτήσεις για να αξιολογείτε επιχειρηματικά
σχέδια, να υπολογίζετε την εξόφληση δανείου κ.λπ.

• Συνάρτηση Έννοιες
• Μαθηματικές και τριγωνομετρικές συναρτήσεις Κλειδιά
• Στατιστικές συναρτήσε ις
• Συναρτήσεις αναζήτησης και αναφοράς
• Λογικές συναρτήσεις
• Οικονομικές συναρτήσε ις

Το Excel περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό συναρτήσεων φύλλου εργασίας , Εισαγωγικές

οι οποίες εκτελούν υπολογισμού ς με συγκεκριμένη σειρά ή δομή. Οι συναρτή­ Παρατηρήσεις
σεις δ έχονται τιμές εισόδου που ονο μάζονται ορίσματα της συνάρτησης και επι­
στρέφουν το αποτέλεσμα απλών ή πολύπλοκων υπολογισμών.
Οι συναρτήσεις φύλλου εργασίας του Excel είναι οργανωμένες στις παρα­
κάτω κατηγορίε ς :
• Financial (Οικονομικές )
• Logical (Λογικές)
• Text (Κειμένου)
• Date & Time (Ημ ε ρομηνίας και ώρας)
• Lookup & Reference (Αναζήτησης και αναφοράς)
 • Matl1 & Tι-ig (Μαθηματικών και τριγωνομετρίας )
• Statistical (Στατιστικέ ς )
• Engineering (Μηχανολογικ ές )
• Database (Βάσης δ ε δομένων)
• Cιιbe (Κύβου)
• Information (Πληροφοριών)
• User defined (Συναρτήσεις χρήστη)
Στις ενότητες που ακολουθούν θα εστιάσου με σε κατη γορίες συναρτήσεων
και σε συναρτήσεις οι οποίες χρησιμοποιούνται συνήθως σε επιχειρησιακά και
οικονομικά προβλήματα .

38
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Ενότητα 2.1

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Η εισαγωγή συνάρτησης σε φύλλο εργασίας επιτυγχάνεται με δύο τρόπους:

• Καταχωρίζοντας το σύμβολο ισότητας « = », ακολουθούμενο από το όνομα της
συνάρτησης και τα ορίσματά τη ς.
• Μ έσω του οδηγού εισαγωγής συνάρτησης ο οποίος εκκινείται από το πλήκτρο
συντόμευσης τη ς εφαρμογής Insert Function (Εισαγωγή συνάρτησης):

Home Inseιt

fi Σ AutoSum • Δ Lookup & Refe.re.f'iCE: •

'Χ & Re.cently Used • Ci ΤeJ<.t .... Math & Trig"
Inseιt
Functiorι IJ Fίrιancial • j:r Date & Time. • iJ Μοrε Functions •

Η ενεργοποίηση της εφαρμογής Insert Function έχει αποτέλεσμα την εμφά­

νιση ενός πλαισίου διαλόγου, στο οποίο ο χρήστης επιλέγει αρχικά την κατηγο­
ρία όπου ανήκει η συνάρτηση που θέλει να εισαγάγει και στη συνέχεια επιλέγει
τη συγκεκριμένη συνάρτηση από έναν κατάλογο συναρτήσεων που είναι διαθέσι­
μες στην κατηγορία αυτή.
 Insert Function -~,~-
2,eδrch for δ function:

Or select a ~ateι;ιory: IM~st Recently Used

Select a functioα:

ACCRINT
TBILLEQ
SUM
AVERAGE
IF
HVPERLINK
NPY(rate,νalueι,νalue2, ...)
Returns the net present νalue of an inνestment based on a discount rate and a
series of future payments (negatiνe values) and ίncome (positive values).

Hefp on this fυnction οκ Cance!

Η δομή μιας συνάρτησης ξε κινά με ένα σύμβολο ισότητας ( =) που ακολου ­

θε ίται από το όνομα της συνάρτηση ς, μια αριστερή παρένθεση , τα ορίσματα της
συνάρτησης διαχωρισμένα με κόμμα και μια δε ξ ιά παρένθεση. Τα ορίσματα
μπορούν να είνα ., αριθμοί, κείμενο, λογικές τιμές -όπως TRUE 1j FALSE-, πίνα­
κε ς, τιμές σφάλματος -όπως #Ν/Α- ή αναφορές κελιών . Το όρισ μα που καθορί­
ζετε πρ έπε ι να παράγει μια έγκυρη τιμή. Τα ορίσματα μπορούν ακόμη να είνα ι
σταθερ ές, τύποι ή άλλε ς συναρτήσεις.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, κρίνεται σκόπιμο να δημιουργήσουμε μια μαθημα­
τική σχέση - τύπο που περιέχει μια συνάρτηση. Σε τέτοιε ς περιπτώσεις , το πλαί­
σιο διαλόγου Insert Function (Εισαγωγή συνάρτησης) σάς βοηθά να εισαγάγετε
συναρτήσε ις, καθώς η εκκίνησή του εμφανίζει το όνομα τη ς συνάρτηση ς, τα ορί­
σματά τη ς, μια περιγραφή της συνάρτησης και κάθε ορίσματος, το τρέχον αποτέ­
λεσμα της συνάρτησης και το τρέχον αποτέλεσμα ολόκληρου του τύπου (βλέπε
Εικόνα 2.1 , παρακάτω). Επίσης, ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε μια συνάρ­
τηση ως ένα από τα ορίσματα κάποιας άλλης συνάρτησης. Οι συναρτή σε ις αυτές
καλούνται ένθετε ς και ένας τύπος είναι δυνατό να περιέχει μέχρι 64 επίπεδα έν­
θετων συναρτήσεων.
Στην παρακάτω εικόνα εμφανίζονται οι διαθέσιμε ς συναρτήσεις από την κα­
τη γορία « Μαθηματικ ές και Τριγωνομετρικές» από την οποία θ έλου με να χρησι­
μοποιήσουμε τη συνάρτηση COMBIN. Επιλέγουμε τη συνάρτηση COMBIN και
κάνουμε «Κλικ» στο ΟΚ. Φαίνεται το πλαίσιο διαλόγου με τίτλο «Function
Aiguments» (Ορίσματα συνάρτησης) που ακολουθεί την επιλογή μας. Στο πλαί-

40

1
Ε ΝΟΤΗΤΑ 2.1
Κ Ε ΦΑΛΑΙ Ο 2

σιο διαλόγου φαίνονται τα ορίσματα (Number,τη ς συνάρτησης

Number_chosen), η λειτουργία της συνάρτησης (The number of combinations for
a given number of items), η περιγραφή των ορισμάτων (Number_chosen is the
numbe r of items in each combination) και το αποτέλεσμα τη ς συνάρτησης (6),
αλλά και το αποτέλεσμα τύπου (Formula result = 6), τα οποία στην προκειμένη
περίπτωση ταυτίζονται εφόσον η συνάρτηση COMBIN δ εν είναι ένθετη.
Περα ιτέρω βοήθε ια για τη συνάρτηση, π.χ. ποια σχέση υπολογισμού χρησιμο­
ποιείται κ.λπ., μπορεί να αναζητηθεί μέσω του σχετικού συνδέσμου «Help οη this
function » (Βοήθ ε ια για αυτήν τη συνάρτηση).

Εικόνα 2.1 Πλαίσιο διαλόγου εισαγωγής συνάρτησης

Nωnber 4

Number_cho.s J2
Εισαγωγή

JΟρίσματα

Forrnula tesult = 6

Ηe!ρ on th!s function

Η περίπτωση τη ς απευθείας πληκτρολόγηση ς τη ς συνάρτησης συνηθίζεται

από εξοικε ιωμένους χρήστες που γνωρίζουν το όνομα τη ς συνάρτησης και τη σύ­
νταξή τη ς. Σε αυτή την περίπτωση, πληκτρολογώντας com εμφανίζονται οι συ­
ναρτήσεις που έχουν όνομα που ξεκινάε ι από com:
.-----------------------------------------------------------------------------------------------
'
---------- - -----------1'

ii Retums the number of com.binatίons for a giνen number of items =oom •

::

111

L--------------------------------------- --------------··--- ------------------------------------ - ------------------1

και Κατά την επ ιλογή τη ς συνάρτησης:

41

ι
 ίϊ~~~: ~:41--------------------------------------------------------:
1
ι- - ~=~-~:-~=-~:~:- ~~=-~-~~=~-h~~:~_ _ι
ε μφανίζονται οι λεπτομέρε ιε ς σύνταξή ς τη ς . Σε αυτήν τη φάση μπο ρεί καν είς να
ζητήσ ει βοήθεια μεταφ έροντας το δ ε ίκτη στο υπογραμμισμένο όνο μα τη ς συνάρ­
τηση ς.

Σημειώνεται ότι όταν τα ορίσματα της συνάρτησης, π.χ. Number, Number_chosen

(βλέπε Εικόνα 2.1, παραπάνω), εμφανίζονται με έντονους χαρακτήρες , είναι
υποχρεωτικά ορίσματα, ενώ σε περίπτωση που κάποιο όρισμα ε μφανίζεται με
κανονικούς χαρακτήρες είνα ι προαιρετικό . Σημειώνεται επίση ς ότι τα ορίσματα
των συναρτήσεων χωρίζονται με «,» ή «;» ανάλογα με τις «Τοπικές ρυθμίσε ις κα ι
ρυθ μίσε ις γλώσσας » του υπολογιστή που χρησιμοποιείτε. Ο χρήστη ς καλείται να
κάνει τις ανάλογες προσαρμογές ή να εφαρ μόζε ι το σύ μβολο διαχωρισμού που
ε ίναι συμβατό με τις ρυθμίσεις του υπολογιστή που χρη σιμοποιεί.

42
ΕΝΟΤΗΤΑ 2.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Ενότητα 2.2

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΕΣ

ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει μαθηματικές και τριγωνομετρικές συναρτή­

σε ις. Η παρουσίασή του ς θα περιοριστεί στις συναρτήσεις που χρησιμοποιούνται
συνήθως σε επιχειρησιακά και οικονομικά προβλήματα. Ο Πίνακας 2.1 δίνει μια
περιγραφή της χρήσης κάθε συνάρτησης και της σύνταξής της.

Πίνακας 2.1 Μαθηματικές και τριγωνομετρικές

συναρτήσεις

Συνάρτηση Χρήση
ABS(number) Επιστρέφει την απόλυτη τιμή ενός αριθ­
μού.
COMBIN(number, Αποδίδε ι τον αριθμό των συνδυασμών για
. number_chosen) δεδομένο πλήθος στοιχείων. Χρησιμοποι­
ήστε τη συνάρτηση COMBIN για να υπο­
λογίσετε το συνολικό αριθμό των ομάδων
πλήθους στοιχείων number_chosen που
μπορούν να σχηματιστούν από ένα πλήθος
στοιχείων number.
EXP(number) Αποδίδει το e στη δύναμη του καθορισμέ­
νου αριθμού. Η συνάρτηση αυτή είναι
χρήσιμη για τον υπολογισμό της παρού­
σας (ή της μελλοντικής) αξίας ταμειακών
ροών υπό το καθεστώς συνεχούς σύνθε-
του ανατοκισμού.
FACT(number) Αποδίδει το παραγοντικό ενός αριθμού.
Το παραγοντικό ενός αριθμού ισούται με
1*2*3* ... *αριθ μός.
GCD(numberl, number2, ... ) Επιστρέφει τον μέγ ιστο κοινό διαιρέτη
των αριθμών numberl, number2, ..., αντί-
στοιχα.

INT(number) Αποδ ίδε ι το ακέραιο μέρος ενός αριθμού.

LCM(numberl, number2, ... ) Επιστρέφε ι το ελάχιστο κοινό πολλαπλά­
σιο των αριθμών numberl, number2, .. ..

1 43
 LN(number), LOGlO(number)
RAND()
RANDBETWEEN(bottom, top)
ROUND(number,
number_ digits)
SQRT(number)
. τηση δεν ορίζεται για αρνητικά
SUM(numberl, number2, ... )
SUMIF(numberl, number2, ... )
SUMPRODUCf(arrayl, array2, ... )
Αποδίδει τον φυσικό λογάριθμο ενός
αριθμού. Προσοχή, η συνάρτηση δεν ορί­
ζεται όταν το nιιmber είναι αρνητικός
αρ ιθ μός. Χρησιμοποιήστε τη συνάρτηση
LOGlO(number) για να υπολογίσετε τον
δεκαδικό λογάριθμο ενός αριθμού.
Επιστρέφει έναν τυχαίο αριθμό μεγαλύ­
τερο ή ίσο του Ο και μικρότερο του 1,
ομοιόμορφα κατανεμημένο. Κάθε φορά
που υπολογίζετε το φύλλο εργασίας, απο­
δίδεται ένας νέος τυχαίος αριθμός.
Αποδίδ ε ι έναν τυχαίο αριθμό μεταξύ των
αριθμών που καθορίζετε.
Στρογγυλοποιεί τον αριθμό number σε κα­
θορισμένο αριθμό ψηφίων number_digits.
Αποδίδει τη θετική τετραγωνική ρίζα του
δεδομένου αριθμού. Προσοχή, η συνάρ-
number.
Προσθέτει όλους τους αριθμούς σε μία
περιοχή κελιών και τα κελιά εκείνα που
καθορίζονται από μία δεδομένη συνθήκη/
δεδομένα κριτήρια αντίστοιχα.
Προσθέτει όλους τους αριθμούς σε μία
περιοχή κελιών που καθορίζονται από μία
δεδομένη συνθήκη/δεδομένα κριτήρια
αντίστοιχα.
Αποδίδει το άθρο ισμα των γινομένων των
αντίστοιχων αριθμητικών στοιχείων πί­
νακα ή περιοχής.

Στην Εικόνα 2.2 φαίνεται η εκτέλεση των συναρτήσεων σε περιβάλλον Excel.

44
Ε Ν Ο Τ Η ΤΑ 2.2
ΚΕ Φ Α ΛΑΙ Ο 2

Εικόνα 2.2 Εκτέλεση μαθηματικών και τριγωνομετρικών συναρτήσεων

αταχ • ptaη τ •πο

~~-ABS(-3) 3
..!. •CΟΜΒα(4.3) 4
..! •Ε.Χ'Ρ(2) .39
_: FACT(6) 20
ι =GCDQ4,36) 12
..J •Im .4)
_!!. •L .4,36)
.J.!4-U .3891) :ιοο
.+: ι•LOG10(JOO) 2
1J -RA.NDO Ο. Ο
ι.- =RANDBET\VEEN(l.49) 46 Anay 1 Arraγ2
::.W=R.OUND(2 31,1) 2.3 1.00 10.00
:J!~=SQR.T(l 00) 10 2.00 20.00
J.." i=SUM(D15:D19) 15 3.00 30.00
..!• -SU":MIF(Dl :D19.~2i 12 .ιοο .ι:οοο
ιt -SUMPRODUCT(D1S:D19.:El :Ε19) sso 3.00 S0.00

Παράδειγμα 1

Στο πλαίσιο της ανάλυσης χαρτοφυλακίου επενδύσεων, η συνολική απόδοση

του χαρτοφυλακίου υπολογίζεται ως το άθροισμα των αποδόσεων των επιμέρους
στοιχείων του. Δηλαδή, για ένα χαρτοφυλάκιο με τέσσερα περιουσιακά στοιχεία Α,
Β, C, Ο που συμμετέχουν σε αυτό με συντελεστές στάθμισης wA, w 8 , Wc , w 0 και
έχουν αποδόσεις rA, r8, rc, r0 αντίστο ιχα, η συνολική απόδοση του χαρτοφυλακίου
είναι :

Στην εικόνα που ακολουθεί ε μφανίζεται ο υπολογισμός της συνολικής απόδο­

σης χαρτοφυλακίου μέσω της συνάρτησης SUMPRODUCT.

 r--τ-------~-~=:-~--------;=-~--::-=~=--=---~--:--~-=~---=-,---~~-,-----ϊ------;---,-1

i Συντελεστές \
: 1 στάθμισης Αποδόσεις 1::

2 i Vιl.,_ 20% Γ:, 1.50%

:
3 VιJ 6 12% -0.90%
i
4 J w~ 27% Γc 2%

! ::JW
~ 0 41% r0 0.10%
!6
LZ.. Συνολική απόδοση 1 0.77%l=SUMPRODUCT(θ2: B5,E2:E5)
"----------------------------------------------- ------------- ----• -------------------------------------------------------

2.2.1 Συναρτήσεις πίνακα, πίνακες και

συναρτήσεις πινάκων

Μια ιδιαίτερη μορφή συναρτήσέων είναι οι συναρτήσεις πίνακα. Συναρτή­

σεις αυτής της μορφής συναντάμε σχεδόν σε όλες τις κατηγορίε ς των συναρτή­
σεων του Excel. Η εκτέλεση αυτών των συναρτήσεων διαφέρει σε δύο σημεία σε
σχέση με τις απλές:
• Η καταχώρισή τους πρέπει να γίνει σε ένα εύρος κελιών το οποίο επιλέγουμε
από πριν.
• Η εκτέλεσή τους γίνεται πιέζοντας το συνδυασμό των πλή κτρων
CTRL+SHIFf + ENTER.
Αναφ έρουμε την ιδιαιτερότητα αυτών των συναρτήσεων με την ευκαιρία
τη ς παρουσίασης των συναρτήσεων που χρησιμοποιούνται για την επε ξε ργα­
σία αλγεβρικών πινάκων. Θα συναντήσου μ ε, ωστόσο, συναρτήσεις σε άλλες
κατηγορίες, η εφαρμογή των οποίων ακολουθεί το σχήμα που μόλις περ ιγρά­
ψαμε.

Οι συναρτήσεις που ακολουθούν -πλην της MDETERM- πρέπει να εισάγο­

νται ως τύποι πινάκων. Ως τύπος πίνακα ορίζεται ο τύπος που εκτελεί πλήθος υπο­
λογ ισμών σε ένα ή περισσότερα σύνολα τιμών και στη συνέχεια επιστρέφει ε ίτε
ένα μόνο αποτέλεσμα είτε ένα πλήθος αποτελεσμάτων. Οι τύποι πινάκων εμφανί­
ζονται ένθετοι μέσα σε άγκιστρα { } και ε ισάγονται με χρήση του συνδυασμού
πλήκτρων CTRL+SHIFf + ENTER. Πιο αναλυτικά, τα βήματα που ακολου θού ­
νται για την εισαγωγή οποιουδήποτε τύπου πίνακα είναι τα ακόλουθα:

Βήμα 1: Επιλέγουμε το κελί (ή την περιοχή των κελιών)

όπου επιθυμούμε να εμφανίζεται το αποτέλε σμα
του τύπου .

46
Ε ΝΟΤ Η ΤΑ 2.2
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 2

Βήμα 2: Επιλέγουμε τον τύπο/συνάρτηση πίνακα, π.χ .

TRANSPOSE για αναστροφή διανύσματος ή πί­
νακα, μέσω της εφαρμογής «Εισαγωγή συνάρτη­
σης » .

Βήμα 3: Εισάγουμε τα ορίσματα του τύπου/συνάρτηση ς

προσδιορίζοντας το εύρος των κελιών που περιέ ­
χουν τον προς επεξεργασία πίνακα .
Βήμα 4: Για τον υπολογισμό του αποτελέσματος, πιέζουμε
συνδυαστικά τα πλήκτρα CΓRL+SHIFT + ENTER.

Πίνακας 2.2 Συναρτήσεις πινάκων

Συνάρτηση Χρήση
MDETERM (array) Αποδίδ ε ι την ορίζουσα ενός πίνακα .
TRANSPOSE(array) Αποδίδ ε ι μια κατακόρυφη περιοχή κ ε ­
λιών ως οριζόντια περιοχή ή το αντίθετο.
MMULT(arrayl, array2) Αποδίδ ε ι τον πίνακα του γινομένου δύο
π ινάκων. Το αποτέλεσμα είναι ένας πίνα­
κας με τον αριθμό γραμμών του πίνακα
arrayl και τον αριθμό στηλών του πίνακα
array2.
MINVERSE(array) Αποδίδ ε ι τον αντίστροφο πίνακα εκ ε ίνου
που περιέχεται στο όρισμα.
 Εικόνα 2.3 Εκτέλεση συναρτήσεων πινάκων

.------.,--------------------.,---.,.---~-----,,--,--------,--,---------,-,-,.-- -- .,--.,..,,..,---,--.,---,-. ,.-.,--..,...-----.,--~-.,--------~---,-----,----.,-------------.,-------.,--------------.,

ί , ' :
i Al /. ΣΥ ΑΡΤΗΣΕΙΣ ΠΙΝΑ Κ ΩΝ i
t Α Β C D Ε f () Η Κ :>.! :.\ 1

[ ι ΣΥ.\ΑΡΤΗΣΕΙΣ ΙΙΝΑΚΩ~ [
'Ι
:
: ~ :
:

i J Πίνα κας Α Ορίζουσα Α , detA

i
-9 16 1ϊ 6 ~ETER..Vl(A.\.D-)
i' ~ 3
i 6 ο
'
1 ~
!8 '
[ 9 Πί,·ακας Ε Ανάστροφοι; πίΥακα Ε, Er
110 1 3 .\ l Ο 16 =TRA.'>SPOSE(AlO:Dl2)
i' 11 ο 88 -9 2 3
i' Ι :! 16 88
i J3 .\ -9 2
[ 14
[ 15 Πi,·ακα:;, Α Πίνακα, Β Πί,•ακας .-\.χΒ

[ 16 2 -6 6 9 -12 -12 6 --18 =~τT(A16.B17.D16:Fl)[

[ 1· -9 3 -5 2 .\
-69 --5 120 1.

! ΙΕ
i' 19 Πίνακα€ Α Αντίστροφος ιtί\'ακα Α, Α-
1
!':.

1 2n ι -9 16 -0.02 1.891 3 0.5362 -ιω =~ΠNvΈRSE(A20:D23)

[ ~Ι 3 -Ο -1 -0.167 Ο.666ί
l~ 2 ο 0.065 -0.67.\ -0.109 Ο . Η-18
! ~; 5 -0.02 -0.109 -Ο . 29ί 0.188-1
; 14
[ J~ Πί\·ακα~ Α Πi,•ακα; Β Πίνακας ,\+Β
1 '6 ϊ _ ΟJ Ο 1.1 3 =A26.B30+D26:E30
!ί -~' 3 ο 23 ο 16 ο
i 28 6 -9 8 -33.'Ι 14 -.\1.4
ο
! 19
ι~? ______-;_______!_~------------μΙ_
5 11 -1 " - 10 11
_____ _Ι_:~------------ 9.~~----~~~--------------------------------------------J

Παράδειγμα 2

Η επίλυση συστημάτων γραμμικών εξισώσεων είναι μια διαδικασία που απαιτεί­

ται συχνά σε διάφορους υπολογισμούς στη χρηματοοικονομική . Η δυνατότητα να
εκφραστούν τα συστήματα γραμμικών εξισώσεων με τη βοήθεια πινάκων και οι συ ­
ναρτήσεις που παρέχει το Excel διευκολύνουν σε μεγάλο βαθμό αυτό το έργο .

Έστω ότι ζητείται να επιλυθεί το εξής σύστημα γραμμικών εξισώσεων :

3Χ 1 + + 4Χ 2 66Χ 3
33Χ 2 + Χ3 7
42Χ 1 + 3Χ 2 + 2Χ 3

Το σύστημα μπορεί να γραφτεί με τη βοήθεια πινάκων στη μορφή :

48
Ε Ν ΟΤΗΤΑ 2.2
Κ Ε Φ ΑΛΑ Ι Ο 2

Αχ Χ = Β => [~
4
- 33
42 3

και να λυθεί στην περίπτωση που ο Α είναι αντιστρέψ ιμος (detA t Ο) ως :

Α χ Χ = Β => Χ = Α- 1 χ Β

Η εντολή «=MMULT(MINVERSE(A37:C39),E37:E39)» υπολογίζει τον πίνακα Χ .

137
Α Β
-9 -~~~
Η -J Κ
--ll 1
Πίνα'ΚWj ιrταθzρώ\· όρω''• Β Σπίλο !!'ΟΟfliματος ΒΑ- 1 1
66 1 0.031544 i
ο -33 1 1 -020i61. 1

-----·--------------------------------------------...!:~:!~:~---------------------------J
42 3 2

• 49

1
 Ε νότ ητα 2.3

ΣΤΑΤΙΣΤΙ ΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει συναρτή σεις που ε ίναι ιδιαίτε ρα χρήσιμε ς

για τη στατιστική και οικονομετρική ανάλυση .
Η στατιστική επεξεργασία δεδομένων μπορ ε ί να γίν ε ι με δύο τρόπους : ε ίτε με
τη χρήση των σχετικών στατιστικών συναρτήσεων είτε με τη χρήση του εργαλείου
Data Analysis (Ανάλυση Δεδομένων). Οι παράγραφοι που ακολουθούν παρου­
σιάζουν τέσσερις βασικές κατηγορίες στατιστικών συναρτήσεων : στατιστικές συ­
ναρτήσε ις που χρησιμοποιούνται για την περιγραφική ανάλυση δεδομένων , στα­
τιστικ ές συναρτήσεις κατανομών πιθανοτήτων , στατιστικές συναρτήσεις που χρη ­
σιμοποιούνται για τον έλεγχο υποθ έ σεων και στατιστικ ές συναρτήσε ις που χρη ­
σιμοποιούνται στην ανάλυση παλινδρόμησης.
Το πλήκτρο συντόμευσης για τι? στατιστικές συναρτήσεις βρίσκ εται στο με ­
νού More Functions (Περισσότερ ε ς συναρτήσεις).

Γ---------r;1~-th _&_τ~ϊ9- -:---------------τ--c:τ-- ---~,. ---ϊ1

! ~-
! . ~ ~ More Functιons_ :.._~ !~11Manager
Name i
~ :i
!pΞΞj
. . ..1 e ~tatιstical 11 AVEDEV :
:
:tA=j. ι 1
_ξ;nginεeri ng Ιι AV EP.AGE :j

h ~;ιf
ι ______
ς_ube Ιι
,r.. ___________ _ _ _ __ ___ ______ _ _________
A\I ERAGEA !
J___.________________________________J

2.3.1 Στατιστικές συναρτήσεις για την

περιγραφική ανάλυση δεδομένων
Για την περιγραφική ανάλυση δ ε δομένων χρησιμοποιούνται συναρτήσε ις οι
οποίες υπολογίζουν κατά κύριο λόγο μέτρα κεντρικής τάσης/θέση ς , διασποράς,
ασυμμετρίας, κύρτωσης και την κατανομή συχνότητας.

50
Ε ΝΟΤΗΤΑ 2.3
ΚΕ Φ ΑΛΑΙΟ 2

Πίνακας 2.3 Στατιστικές συναρτήσεις για την

περιγραφική ανάλυση δεδομένων

Συνάρτηση Χρήση

MAX(numberl, number2, ... ) Επιστρέφει τη μέγιστη τιμή ενός συνόλου

MIN(numberl, number2, ... )
AVERAGE(numberl, number2, ... )
MEDIAN(numberl, number2, ... )
MODE(numberl, number2, ... )
PERCENTILE(array, k)
QUART(array, quart)
STDEV(numberl, number2, ... )
SΚEW( numberl, number2, ... )
KURT(numberl, number2, ... )
ορισμάτων (παραβλέποντας λογικές τιμές
και κείμενο).
Επιστρέφει την ελάχιστη τιμή ενός συνό­
λου ορισμάτων (παραβλέποντας λογικές τι­
μές και κείμενο).
Αποδίδει τον αρ ιθμητικό μέσο όρο των
ορισμάτων τη ς .
Επιστρέφει τη δ ιάμεσο.
Αποδίδει την επικρατούσα τιμή των ορι­
σμάτων της .
Αποδίδει το k εκατοστημόρ ιο τιμών σε μια
περιοχή.
Αποδίδει το τεταρτημόριο ενός συνόλου
δεδομένων που ορίζονται από το array. Το
quart παίρνε ι τις τιμές Ο, 1, 2, 3 ή 4 προκε ι­
μένου να υπολογίσε ι ελάχιστη τιμή , 25 %,
50%, 75 % τεταρτημόριο και μέγιστη τιμή
αντίστοιχα.
Υπολογίζει την τυπική απόκλιση τετραγώ­
νου βάσε.ι ενός δείγματος (παραβλέποντας
λογικές τιμές και κείμενο).
Αποδίδει την τιμή του συντελεστή ασυμμε­
τρίας μιας κατανο μής.
Αποδίδει την τιμή του συντελεστή κύρτω­
σης μιας κατανομής.

Η συνάρτηση FREQUENCY(da ta_ a r ray, bίn s_a rr ay) επιστρέφει ως

αποτέλεσμα έναν πίνακα ο οποίος απεικονίζει την κατανομή συχνότητας. Έτσι,
πρέπε ι να καταχωρη θεί ως τύπος πίνακα. Αναλυτικά, η εφαρμογή της συνάρτη­
σης FREQUENCY ακολουθε ί τα εξής βήματα:

Βή μα 1: Επ ιλέγου με την περ ιοχή των κελιών στην οποία

θα καταχωρη θούν τα αποτελέσματα. Η περιοχή
αυτή θα πρέπει να υπερβαίνει κατά ένα στο ιχείο
τον αριθμό των στο ιχείων του ορίσματος
bins_array. Το επιπλέον στοιχείο του επιστρεφό­
μενου πίνακα αποδίδει το πλήθος οποιωνδήποτε
τιμών υπεράνω του ανώτατου δ ιαστήματος .

51
 Βήμα 2: Επιλέγου με τη συνάρτηση FREQUENCY μ έσω
τη ς εφαρ μογή ς «Εισαγωγή συνάρτη σης».
Βήμα 3: Εισάγουμε τα ορίσματα της συνάρτη ση ς προσδιο­
ρίζοντας το εύ ρος των κελιών που περιέχουν τα
δεδομένα για τα οποία επιθυμού με να υπολογί­
σουμε τις συχνότητες (data_array), καθώς και το
εύρος των κελιών στο οποίο ορίζοντα ι ο ι κλάσεις
(bins_ array).
Βήμα 4: Για τον υπολογισμό του αποτελέσματος πιέζουμε
συνδυαστικά τα πλήκτρα CTRL+ SHIFT + ENTER.

Εικόνα 2.4 Εκτέλεση στατιστικών συναρτήσεων για την περιγραφική

ανάλυση δεδομένων

Al J..j ΣΤΑnΣΤΙΙ<ΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Β C ' D Ι ΕΊ F Ι G 1

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡ ΤΗΣΕΙΣ

για η1ν περιγραφι κη· αvάλυcnι δεδομέγων
1
2
jl
~ Καταχώριση τύπου Αποτέλεσμα
5
6 1=~(F :F16) 6 Βίιι Set 1 Set2
• 1=).11N(F :F16) 18 3 000 28 3 000
s J =A'-'ΈRAGΈ(Fi:FJ6) 46.2 40000 32 39000
- 9 ,=:\1.EDIAN(F :F 16) 43 .50 4 000 45 41000
ιο =:\10DE(G :Gl6) 43000 56 ΗΟΟΟ
_ι~=QUARTΠ..E(Fi:Fl 6, l) 35.5 34 38000
!2 l=STDEV(Gi:G16) 3047.768 40 40000

~
=SΚE\'Ι,7(G7:G16) 0.53 67 44000
=KυRT(G7:Gl6) -0. 146 42 40000
=FREQuΈNCY(G :Gl6,E7:E9) o-=<3sooo 55 43000
~j 5 - - 35001-4-0000 63 47000
4 --- 40001-45000
ι --- >=4:5001

Παράδειγ μα 3

Ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει μέσες ετήσιες τιμές πετρελαίου για τα έτη
1994 · 2007 (πηγή ΟΠΕΚ) σε δολάρια ανά βαρέλι.

Έτος 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
$/βαρέλι 15.53 16.86 20 .29 18.68 12.28 17.48 27.6 23.12 24.36 28.1 36.05 50.64 61 .08 63.34

Στην εικόνα που ακολουθεί υπολογίζεται η μέγιστη και η ελάχιστη μέση ετήσια
τιμή και η κατανομή συχνοτήτων για το διάστημα 1994 - 2007.

52
Ε ΝΟΤΗΤΑ 2.3
ΚΕ Φ ΑΛΑΙΟ 2

--------------- ----- ---------------- =-----=----=-----------=-----:-:-.--==----.====--':":"~"":":':'==---.

Η Μ Ν Ο Pj
j 2 Έτος $/βαρέλι
i3 1994 15.53 Ελάχιστη 12..28 =ΜΙΝ(Ι3:116) 1:
:::::::,

!4 Μέγιστη 63.34 =ΜΑΧ(Ι3 :116)

=
1995 16.86

~=
7 1998
8 1.S99
12.28
17.48
Κλάση
<$15 15 1 =FREQUENCY(J3:116,L8:Ll2} !
11:

9 2000 27.6 $15< <$25 25 72 !:,

i 10 2001 23.12 $25< <$35 35

!
2002 24.36 $35< <$45 45 1 :
2003 2s.1 $45< <$55 55 1 Ι!
2004 36.05 >$55 2
!,' 14 2005 50 64 !

. .1

i 15 2006 61.08
!

ι~~- -=~:-----~~~=~------------------------------------------------------------------------------------------J

2.3.2 Σ τατιστικές συναρτήσεις κατανομών

πιθανοτήτων

Μια από τις πλέον διαδεδομένες πρακτικ ές προσέγγισης επιχειρησιακών και

ο ικονομικών προβλημάτων αποτελεί η χρήση -θεωρητικών κατανομών πιθανοτή­
των για την περ ιγραφή πραγματικών φαινομένων και καταστάσεων . Στην κατη­
γορία των στατιστικών συναρτήσεων του Excel περιλαμβάνονται συναρτήσεις οι
οποίες υπολογίζουν μεγέθη όπως η αθροιστική συνάρτηση κατανομής, η συνάρ­
τηση πιθανότητας, το αντίστροφο της αθροιστικής κατανομής για πλήθος θεωρη­
τικών κατανομών, π.χ. την τυποποιημένη κανονική κατανομή, την κανονική κατα­
νομή, τη διωνυμική , την κατανομή χ , την κατανομή t Student, την κατανομή F
2

κ.ά. Ο Πίνακας 2.4 συνοψίζει μερικές από αυτές.

1 53
 Πίνακας 2.4 Στατιστικές συναρτήσεις κατανομών
πιθανοτήτων
Συνάρτηση
BINOMDIST(number_s, trίals,
probability_s, cumulatίve)
CRITBINOM (trials,
probabίlίty_s, alpha)
HYPGEOMDIST(sample_s,
number_sample, populatίon_s,
number_pop)
POISSON(x, mean, cumulatίve)
NORMDIST(x, mean,
standard_dev, cumulative),
NORMSDIST(x)
Ν Ο RM SINV (probabίlity)
EXPONDIST(x, lambda,
cuιn3Jatίve)
CHIDIST(x, deg_freedom)
TDIST(x, deg_freedom, taίl s)
FDIST(x, χ, deg_freedoml, χ,
deg_freedom2)
54
1
Χρήση
Αποδίδει την πιθανότητα διωνυμική ς κα­
τανομής .
Επιστρέφει ποσοστιαία σημεία, δηλαδή
τον αριθμό των επιτυχιών για τις οποίες η
αθροιστική πιθανότητα έχει συγκεκριμένη
τιμή.
Αποδίδει την υπεργεωμετρική κατανομή.
Αποδίδει την κατανομή Poisson.
Επιστρέφουν την κανονική και την τυπο­
ποιημένη κανονική κατανομή.
Υπολογίζει το αντίστροφο της τυποποιη­
μένης κανονικής κατανομής. Στην ίδια κα­
τηγορία περιλαμβάνονται και συναρτή­
σε ις που υπολογίζουν το αντίστροφο μιας
συνάρτησης κατανομής, όπως:
η εκθετική κατανομή ,
η μονόπλευρη πιθανότητα τη ς κατανομής
χ2,
η κατανομή t Student, αντίστοιχα,
η κατανομή F.
Ε ΝΟΤΗΤΑ 2.3
ΚΕ ΦΑΛ Α Ι Ο 2

Εικόνα 2.5 Εκτέλεση στατιστικών συναρτήσεων κατανομών πιθανοτήτων

Α20 :fx. j ΠΑΤΙΠΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗ:

Α Β

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
21 κατανομών πιθανοτήτων
22
23 Καταχώριση τύπου Αποτέλεσμα
24
25 Θεωρητικές κατανομές
.26 Δtωφιτές
27 =BINOMDIST(5.10,0.5.FALSE) 0.246
28 =HYPGEOMDIST(l ,4 .8,20) 0.363
29 =POISSON(2,5.TRUE) 0.125
30 Συνεχεiς
31 =NO&\IIDIST(42,40, 1.5,TRUE) 0.909
32 =NOR...~SDIST(l .96) 0.9 5
33 =EXPONDIST(0.2, 1O,TRUE) 0.865
34 =CHIDIST(18.3,10) 0.050
35 =TDIST(l .96,60.1) 0.027
36 =FDIST(l5,6.-1) 0.010

2.3.3 Στατιστικές συναρτήσεις για τον έλεγχο

υποθέσεων
Οι έλεγχοι υποθέσεων συνιστούν ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της
στατιστική ς συμπερασματολογίας . Το Excel έχει μια γκάμα στατιστικών συναρ­
τήσεων οι οποίε ς χρη σιμοποιούνται στο πλαίσιο των ελέγχων υποθέσεων.

Πίνακας 2.5 Στατισ τικές συναρτήσεις για τον έλεγχο

υποθ έσεων

Συνάρτηση Χρήση
ZTEST (array, χ, s ίgma) Αποδίδει την τιμή ρ ενός δίπλευρου ελέγ­
χου z. Ο έλεγχος z παράγει ένα τυπικό απο­
τέλεσμα ελέγχου του χ ως προς το σύνολο
των δεδομένων (πίνακα) και επιστρέφει τη
δίπλευρη πιθανότητα κανονικής κατανομής.
 TfEST(arrayl , array2, tails, type)
FTEST(arrayl , a rray2)
CHTEST (actual _ range,
expected range)
Αποδίδει την πιθανότητα που σχετίζεται
με έναν έλεγχο t του St udent. Τα ορί­
σματα arrayl , array2 είναι τα σύνολα των
δεδο μένων. Το όρισμα tails καθορίζει πό ­
σες ουρές έχε ι η κατανομή (1 ή 2 γ ια μο­
νοκατάληκτο ή δικατάληκτο έλεγχο αντί­
στοιχα) . Type είνα ι το είδος του ελέγχου t
που θα ε κτε λε στεί: 1 ανά ζεύγη , 2 ίση δια­
κύμανση (με τις ίδιες στατιστικές διαφο­
ρές) δύο δε ιγμάτων , 3 άνιση δ ιακύμανση
δύο δειγ μάτων.
Αποδίδ ει το αποτέλεσμα ενός ελέγχου F,
τη μον όπλευρη πιθανότητα να μην διαφέ-
ρουν σημαντικά οι διακυ μάνσε ις δύο συ­
νόλων δεδομένων.
Αποδίδει το αποτέλεσμα του ελέγχου αν ε ­
ξαρτησίας χ .
2

Εικόνα 2.6 Εκτ έλεση στατιστικών συναρ τήσεων για τον έλεγχο υποθ έσεων

~ Α38 -· ... (• ==n f::§τιΠΙΚΗΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

--·.----~~--~A-=~--------'--....--~--~--r--c__...__D
_._...........__..__.
3S ΣΤΑΤΙΣΠΚΕΣ Σ ΥΝΑΡΤΒΣΕΙΣ
•
39 τcα ΤΟ'>! έ)Εyχο υποθέσεω\'

.ι1 Καταχώ ριση τύπου Αποτέλεσμα

42
η =ZTEST(D44:D52,5) 0.696 Set 1 Set 2
--±!.. =11ΈST(D44:D52 ,E44:E52,2 , l) 0.196 3 6
45_ =FTEST(D44:D52.E44:E52) 0.013 4 19
46 5 3
J7 8 2
48 9 14
49 4
50 2 5
51 4 17
52 5 1

56
Ε ΝΟΤΗΤΑ 2.3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

2.3.4 Στατιστικές συναρτήσεις για την ανάλυση

παλινδρόμησης
Μεταξύ των στατιστικών συναρτήσεων του Excel περιέχονται και συναρτή­
σεις που χρησιμοποιούνται στην ανάλυση παλινδρόμησης.
Η στατιστική επεξεργασία δεδομένων μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε με
τη χρήση των σχετικών στατιστικών συναρτήσεων είτε με τη χρήση του εργαλείου
«Ανάλυση Δεδομένων». Στην υποενότητα αυτή παρουσιάζονται τα εργαλεία του
Excel που χρησιμοποιούνται στην ανάλυση παλινδρόμησης.

Πίνακας 2.6 Στατιστικές συναρτήσεις για την ανάλυση

παλινδρόμησης

Συνάρτηση Χρήση
INTERCEPT(known_y's, Υπολογίζει το σημείο στο οποίο θα τέμνει
known_x's) μια γραμμή τον άξονα y, χρησιμοποιώντας
τιμές των ορισμάτων known _y's και
known x's.
SLOPE(known_y's, known_x's) Υπολογίζει την κλίση τη ς ευθείας παλιν­
δρόμησης που προσαρμόζεται στα σημεία
δεδομένων των ορισμάτων known_y's και
known x's.
RSQ (known_y's, known_x's) Αποδίδει το συντελεστή προσδιορισμού
της γραμμικής παλινδρόμησης.
PEARSON(arrayl, array2) Υπολογίζει το συντελεστή συσχέτισης
Pearson.
FORECAST(x, known_y's, Υπολογίζει μια τιμή του y γ ια μια δεδο­
known_x's) μένη τιμή του χ εντός ή εκτός δείγματος ,
χρησιμοποιώντας γραμμική παλινδρό­
μηση.

STEYX(known_y's, known_x's) Αποδίδει το τυπικό σφάλμα τη ς προβλε­

πόμενης τιμής του y για κάθε τιμή του χ
στην παλινδρόμηση.
 Εικόνα 2. 7 Υπολογισμός στατιστικών συναρτήσεων
για την ανάλυση παλινδρόμησης

.. Α54 . ..- ., _ -~ ,!Ξj ΣΊΆΤΙ ΣΤΙ ΚΕΣ__Σ,ΥΝΑ_~::Η~ΕΙΣ

--- ~--· Α - . . . -- . . . _&_
,~ -« - ,.~

f
~;4-,J__Σ_Τ_Α_Τ_ΙΣ_Π_Κ_ΥΕ_Σ__
Σ_Υ_Ν_Α_Ρ_Τ_ΗΣ_Ε_ΙΣ
__ !-
55 J yια την α:vάJ.οσι1 παl-.1\•όρόμηση ς
561

]~:::::6:::6ΙF68)
Αποτέ/.εσμα

1375 Υ χ

οο l=SLOPE(E61:E68,F61:F68) 0.120 G-PA r.-JC in 'OOOs

=~q=RSQ(E6 l :E68,F6 l :F68) 0. 782 4 21
62 i=PEARSON(E61:E68.F'6l:F68) 0.885 3 15
.6Ω=FORECAST(}O,E6l:E68,F6l:F68) 1.579 3.5 15
64 J=STEYX(E61:E68,F6 l:F68) 0.330 2 9

~ 3 12
~~ 3.5 18
2.5 6
~ ··'
') - 12

Εκτός των συναρτήσεων που περιγράφονται στον παραπάνω πίνακα, στη διά­
θ ε ση του χρήστη είναι και η συνάρτηση πίνακα LINEST(known_y' s,
known_x's, const, stats), η οποία επιστρέφει πρόσθετα στοιχεία της ανάλυ­
σης παλινδρόμησης. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται ο τρόπος εκτέλεσής τη ς:

Fίinction Arguments " · ·-.'f4®..~,"';~

Known_y's lε61:Ε68 i! = {'+;3;3.5;2;3;3.5;2.5;2.5}

Κnov;n_χ's IF6Ι: F68 a = {21; 15; 15;9; 12; 18;6; 12}
Const lτrue i! "" TRUE
Stats lτruel
•.. TRLIE

"" {Ο . 12037037037037, ι .375;0.02591490

Returns statistics that descrlbe a linear trend matchjf\Q l<nown data points-1 by f!tting a straight Gne using the least
sqUδres method.

Stats !s a IOQΙcal νalue; return addltlonal regresslon s-tatistίcs = TRUE; return

m-coefficlents and the cons-tant b = FAL.Sε or omitted.

Formula resuιt = Ο.24 1

Helρ on th!s Function 01< Cancel

Η επόμενη εικόνα δείχνει τη μορφή με την οποία επιστρέφει το Excel το απο­

τέλεσμα της εκτέλεσης της συνάρτησης LINEST. Τα αποτελέσματα εμφαν ίζονται
στα κ ε λιά I61:J65 - οι τίτλοι στα κελιά Η61:Η65 και Κ61:Κ65 έχουν προστεθεί

58
Ε ΝΟΤΗΤΑ 2.3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

προκε ιμένου να εξηγήσουμε τι αντιπροσωπεύει η τιμή στο κάθε κελί από τον πί­
νακα των αποτελεσμάτων που επιστρέφει η LINEST. Συγκεκριμένα, τις εκτιμή ­
σε ις των συντελεστών Alpha (σταθερός όρος) και Beta (συντελεστής κλίσης), τα
τυπικά τους σφάλματα Beta (SE), Alpha (SE), το συντελεστή προσδιορισμού R 2
(RSQ), το τυπικό σφάλμα εκτίμησης της τιμής του y (STEYX), την τιμή τη ς συ ­
νάρτησης ε λέγχου F, τους βαθμούς ελευθερίας (Ν-Κ), το άθροισμα των τετραγώ­
νων της παλινδρόμησης (Regression SS) και το άθροισμα των τετραγώνων των
καταλοίπων της παλινδρόμησης (Residua\ SS) .

161 . '
Ε F G
χ
1 59 Υ
160 GPA INCin 'OOOs
161
: 62
63
4
3
3.5
21
15
15
Beta
Beta~(SE)
RSQ
---·
0.1201 1.375 Alpha
0.026
0.782
0369 Alpha (SE)
0.330 SΊΈΥΧ
Μ 2 9 F 21 .574 6.000 Ν-Κ
65 3 12 Regression SS 2.347 0.653 .Residual ss
66 3.5 18
1
i 67 2.5 6
1
~
6& 2.5 12

Σημε ιώνεται ότι η συνάρτηση LINEST(known_y's, known_x's, const, stats) εί­

ναι συνάρτηση πίνακα και θα πρέπει να εκτελείται ως τέτοια, δηλαδή θα πρέπει
να εισάγεται σε ένα εύρος κελιών μεγέθους 5χ2 και να εκτελείται πιέζοντας συν­
δυαστικά τα πλήκτρα CTRL+SHIFT + ENTER.
Μια συγγενή ς συνάρτηση της LINEST(known _y's, known _x's, const, stats) ε ί­
ναι η LOGEST(known_y's, known_x's, const, stats), η οποία υπολογίζει μια εκθε­
τική καμπύλη που προσαρμόζεται στα δεδομένα σας και αποδίδει έναν πίνακα
τιμών που περιγράφει την καμπύ λη . Επειδή η συνάρτηση αυτή επιστρέφει έναν
πίνακα τιμών, πρέπει να εισάγεται ως τύπος πίνακα.
 Ενότητα 2.4

ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

Οι συναρτήσεις αναζήτηση ς και αναφοράς επιτρέπουν τη διε ρ εύνηση ενός πί­

νακα στοιχε ίων και τον εντοπισμό δ ε δομένων με βάση κάποιο κριτήριο αναζήτη­
ση ς .

Πίνακας 2.7 Συναρτήσεις αναζήτησης και αναφοράς

Συνάρτηση Χρήση

VLOOKUP(lookup _ νalue, Αναζητά μια τιμή στην πρώτη αριστε ρά

table_array, col_index_num,
range_lookup)
HLOOKUP(lookup _ νalue,
table_array, col_index_num,
range_lookup)
ΜΑTCH (lookup _value,
lookup_array, match_type)
INDEX(array, row_num,
column_num)
στήλη ενός πίνακα και επιστρ έφει την
τιμή του κελιού που βρίσκεται στην ίδια
γραμμή και σε δ ε δομένη στήλη του πί­
νακα. Χρησιμοποιήστε τη συνάρτηση
VLOOKUP όταν οι τιμές σύγκρ ιση ς βρί­
σκονται σε μια στήλη αριστε ρά από τα δε­
δομένα που θέλετε να εντοπίσετε .
Αναζητά μία τιμή στην πρώτη γραμμή
ενός πίνακα τιμών και αποδίδ ε ι την τιμή
του κελιού που βρίσκεται στην αντίστοιχη
στήλη και σε δεδομένη γραμμή . Χρησιμο­
ποιήστε τη συνάρτηση HLOOKUP όταν
οι τιμές που συγκρίνετε βρίσκονται στην
πρώτη γραμμή ενός πίνακα δεδομένων
και τα δεδομένα που θέλετε βρίσκονται
σε συγκεκριμένη γραμμή , χαμηλότερα .
Αποδίδει τη σχετική θ έση ενός στοιχείου
σε έναν πίνακα , το οποίο συμφωνεί με μια
δεδομένη τιμή κατά συγκεκριμένη σε ιρά .
Χρησιμοποιείται αντί των συναρτήσεων
LOOKUP όταν θέλουμε να εντοπίσουμε
τη θέση ενός στοιχε ίου και όχι το ίδιο το
στοιχείο.
Αποδίδει την τιμή ενός στο ιχείου πίνακα,
το οποίο επιλέγεται από του ς δε ίκτες
γραμμής και στήλη ς.

60

1
Ε Ν ΟΤΗΤΑ 2.4
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 2

Εικόνα 2.8 Υπολογισμός συναρτήσεων αναζήτησης και αναφοράς

Α16

ΑΝΑΦΟΡΑΣ
α

ιs Καταχώριση τύπου Αποτέλεσμα

19
20 =VLOOKUP(l.D2l:F29,3) 100 Πυκν. Ιξώδες Θερμ.
2t =MATCH(1 ,D21D29) 7 0.457 3.55 500
22 =1NDEX(D21:F29.3.2) 2.93 0.525 3.25 400
23 0.616 2.93 300
24 0.675 2.75 250
)5 0.746 2.57 200
26 0.835 2.38 150
21 0.946 2.1 100
28 1.09 1.95 50
2SI 1.29 l.71 ο

Παράδειγμα 4

Υποθέστε ότι οι οριακοί συντελεστές φορολόγησης δίνονται στον πίνακα που

ακολουθεί (πχ για εισόδημα ως € 8,000 ο οριακός συντελεστής φορολόγησης εί­
ναι 15% κ.ο.κ . ).

Η εντολή «=VLOOKUP(15000, 06 : Ε9,2) » αναζητά στην αριστερή στήλη του πίνακα

06 : Ε9 την τιμή 15000 06:Ε9 και επιστρέφει μία τιμή που βρίσκεται στην ίδια γραμμή σε
μία προκαθορισμένη στήλη - στήλη 2. Ο πίνακας 06:Ε9 θα πρέπει να είναι ταξινομημέ­
νος κατά αύξουσα σειρά . Η παράμετρος range_lookup είναι μια λογική τιμή που παίρ­
νει την τιμή TRUE ή παραλείπεται για να βρεθεί το κατά προσέγγιση ταίριασμα στην

πρώτη στήλη ή την τιμή FALSE για να βρεθεί το ακριβές ταίριασμα.

Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται η εκτέλεση της εντολής «=MATCH(B15,

Ε6 : Ε9) », καθώς και της εντολής «= INDEX(D6:09,B11,B12)» όπου τα 811 και 81
περιλαμβάνουν τις τιμές 2 και 1 αντίστοιχα.

Β5 ..
λ

=VLOOKUP(15_0ρO,D6:E_9.2) - - - - - •
=MATCH(l5%,E6:E9) 2
=INDEX(D6:E9,Bl5,B16) 8,000€ 8,000€ 15%
14,000€ 25%
25,000€ 380,4
 Ενότητα 2.5

ΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Η ανάπτυξη σχέσεων υπολογισμού σε φύλλα εργασίας είναι απαραίτητο πολ­

λές φορές να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να λα μβάνει μέριμνα για τυχόν δια­
φορετικές περιπτώσεις.

Πίνακας 2.8 Λογικές συναρτήσεις

Συνάρτηση Χρήση
AND(logicall, logical2, ... ) Ελέγχει αν όλα τα ορίσματα είναι TRUE
(αληθή) και επιστρ έφει την τιμή TRUE
(αληθής).
IF(logical_test, value_if_true, Αποδίδει μια τιμή , αν η συνθήκη που κα­
value_if_false) θορίζετε είναι TRUE (αληθής) και μια
άλλη τιμή, αν είναι FALSE (ψευδής).
IFERROR(value, value_if_error) Επ ιστρέφε ι την τιμή που ορίζετε εφόσον ο
τύπος επιστρέφει σφάλμα ή την τιμή του
τύπου, αν δεν υπάρχει σφάλμα.
OR(logicall, logical2, ... ) Ελέγχει αν κάποιο από τα ορίσματα ε ίναι
TRUE ή FALSE και επιστρέφε ι την τιμή
FALSE μόνο όταν όλα τα ορίσματα είναι
FALSE.

Εικόνα 2.9 Εκτέλεση λογικών συναρτήσεων

Al
Α Β D 1:
ΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
2
•
-
~ Καταχώριση τύπου Αποτέλεσμα
4
-5 =Al\m(D6>5,D8>5) TRu'E Βαθμο/.ογία
·6-
-- =OR(D6>5,D8<4) TRLΈ 6.01
.2. =IF(D6>==5 ,"Pass','Faίl") Pass 7.5 1
! =IF(D9>=5,"Pass','Faίl") Faίl 8.61
9 =IF(D8> 5,IF(D8> 8.5,"Pass ,.,it!J distinction","Pass"),"fail') Pass 'vith distinction 4.02

62
Ε Ν Ο ΤΗΤΑ 2.5
ΚΕ ΦΑΛ Α Ι Ο 2

Παράδειγμα 5

Ας εξετάσουμε για παράδειγμα τους παρακάτω τύπους ομολόγων μέγιστης

διάρκειας τριών ετών . Καθένα από τα ομόλογα έχει τρεις πιθανές ταμειακές ροές
για τον κάτοχό του : μηδενική (στην περίπτωση που το ομόλογο έχει λήξει) , ίση με
το τοκομερίδιο του ομολόγου και , τέλος, ταμειακή ροή που ισούται με το τοκομερί­

διο συν το ονομαστικό ποσό του ομολόγου . Η συνθήκη λοιπόν που θα πρέπει να
εξεταστεί είναι αν ο υπολογισμός γίνεται σε χρονική στιγμή που το ομόλογο έχει
λήξει , αν είναι στην καταληκτική του ημερομηνία ή βρίσκεται σε μια χρονική στιγμή

πριν από τη λήξη του .

Η αντιμετώπιση του προβλήματος που περιγράφτηκε περιλαμβάνει τη χρήση

της εντολής IF με την εξής σύνταξη : «=IF($811 <C$6,C$5,IF($811 = C$6,
1OO+C$5,0)) » στο κελί C11 . Στην προκειμένη περίπτωση γίνεται χρήση ένθετου IF,

καθώς εξετάζονται τρεις διαφορετικές περιπτώσεις . Η χρήση περισσότερων ένθε­

των IF είναι δυνατή εφόσον αυτό απαιτείται από τις συνθήκες του προβλήματος.

Αντιγράφοντας την εντολή στα κελιά C11 :G13 , προκύπτει ο πίνακας που φαίνεται
στην παρακάτω εικόνα.

!
,---------------- - --- - - --- --- - --- -- - - --------- - -------------------- --------- ------- -------------------- ------------- ---Ί

Al .,.. ( ~ J Χα ρακτη ριστικά ο μολό·γωv οvομα i

-- . .· · .. 1
! Α Β C D Ι f G i
: ι αξίας
.i
r. -
100 • :
2
3 Ομόλογο #1 #2 #3 #4 #5
.t Τι μή 100.0 98.0 95 .5 101 .0 10 .1
5 Τοκομερίδιο - 4 3 5 6
6 Λ1\!!η 1 2 2 3 3 !
7 !:
8 αμει κές ροές
!
!:
9 :
i
!ι--==-
10 #1 #2 #3 #4 #5 1!
! ιι Έτο 1 105 4 3 - 6 !:
! 12 Έτος 2 Ο.Ο 104.0 103.0 -.ο 6.0 !

ι~- ~~~~------------~-------------------------------------------------------------------------J
ο ο
105 106 ο

1 63
 Ενότητα 2.6

ΟΙΚΟΝΟl\ιΙΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Σκοπός της ενότητας αυτή ς ε ίναι να παρουσιάσει τις βασικ ές οικονομικ ές συ ­

ναρτήσε ις του Excel. Αρχικά παρουσιάζονται θ ε μελιώδη θ έ ματα χρηματοοικονο ­
μική ς διοίκησης , όπως ο υπολογισμός της ΚΠΑ (Καθαρή ς Παρούσας Αξ ίας ) , του
ΕΒΑ (Εσωτερικού Βαθμού Απόδοσης), των δόσεων για την εξόφληση ενός δα­
νείου , τη ς ΜΑ ( Μ ελλοντικής Αξίας) και των αποσβέσεων.

2.6.1 Διαχρονική αξία του χρήματος

Η αξ ιολόγηση επενδυτικών έργων και προγραμμάτων, η αποτίμηση πε ριου ­
σιακών στοιχείων και η ανάλυση χρηματοδοτήσεων έχουν τις έννοιε ς τη ς παρού­
σας και της μελλοντικής αξίας στον -πυρήνα της αναλυτική ς τους προσέγγισης. Το
Excel πε ριέχε ι μια σειρά συναρτήσεων που μας επιτρέπουν να πραγματοποιή­
σουμε τους σχετικούς υπολογισμούς .

Πίνακας 2.9 Οικονομικές συναρτήσεις -

Διαχρονική αξία του χρήματος

Συνάρτηση Χρήση

PV(rate, nper, pmt, fv, type) Επιστρέφει την παρούσα αξ ία μιας σειράς
πληρωμών με σταθερό όρο . Rate ε ίναι το
επ ιτόκιο ανά περίοδο. Nper είναι το επι­
τόκιο τη ς περιόδου πληρωμής. Pm t ε ίναι
η σταθερή πληρωμή. Fv είναι η με λλο­
ντική αξία ή το υπόλοιπο που θέλετε να
έχετε μετά την καταβολή τη ς τελευταίας
πλη ρωμής . Type ε ίναι ο αριθμός Ο ή 1 και
επισημαίνει πότε πρέπει να καταβάλλο­
νται ο ι πληρωμές. Ο ή παράλειψη τη ς τιμή ς
σημαίνει ότι οι πλη ρωμέ ς είνα ι λη ξ ιπρό­
θεσμες, 1 ότι η σειρά των πληρωμών ε ίναι
προκαταβλητέα.

64
Ε ΝΟΤΗΤΑ 2.6
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 2

FV(rate, nper, pmt, fv, type) Η συνάρτηση FV(rate, nper, pmt, pv,
type) επιστρέφει τη μελλοντική αξία μιας
επένδυσης με βάση περιοδικές, σταθερές
πληρωμές και σταθερό επιτόκιο. Τα ορί­
σματα rate, nper και type λειτουργούν
όπως και στην PV. Ρν είναι η παρούσα
αξία ή το εφάπαξ ποσό που αντιπροσω ­
πεύει μια σειρά μελλοντικών πληρωμών
σε τρέχουσες τιμές. Σημειώνεται πως αν
παραλειφθεί το όρισμα pmt, πρέπε ι να
συμπεριλάβετε το όρισμα pv και αντιστρό ­
φως. Οι σειρ ές πληρωμών που αναλύο ­
νται με τις συναρτήσεις PV και FV είναι
ομοιόμορφες - έχουν δηλαδή σταθερό
όρο, προκαταβλητέες ή ληξιπρόθεσμες ,
ωστόσο η πληρωμή πραγματοποιείται σε
στιγμή κεφαλαιοποίησης και η προσαρ ­
μογή του επιτοκίου θα πρ έπει να γίν ε ι
από το χρήστη. Αν, για παράδειγμα, οι
πληρωμές είναι μηνιαίες με ετήσιο επιτό­
κιο 4% και το πρόγραμμα έχε ι διάρκεια 4
έτη, χρησιμοποιήστε το 4%/12 για το όρι-
σμα rate και το 4*12 για το όρισμα nper.
PMT(rate, nper, pv, fv, type) Υπολογίζει το ποσό της συνολική ς δόση ς
-τοκοχρέολύσιο- για την ε ξόφληση του
δανείου μ ε βάση σταθ ε ρ ές πληρωμές και
σταθ ε ρό επιτόκιο . Τα ορίσματα έχουν την
ίδια εξήγηση με αυτά των συναρτήσε ων
ΡVκαι FV.
IPMT(rate, per, nper, pv, fv, type) Υπολογίζει την πληρωμή τόκου. Προσέξτε
το ένα ε πιπλέον όρισμα, per, που προσ­
διορίζει την περίοδο για την οποία θέλετε
να υπολογίσετε τον τόκο ή το χρεολύσιο
(πρέπει να είναι μεταξύ 1 και nper).
PPMT(rate, per, nper, pv, fv, type) Υπολογίζε ι το χρεολύσιο της περιόδου
nper.

1 65
 Εικόνα 2.10 Εκτέλεση οικονομικών συναρτήσεων σχετικών με τη διαχρονική
αξία του χρήματος

ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

-1-------------------------------------------------·
δ-ιαχρο,<ιιcή αξία του χρήματος
3
4 Καταχώριση τύπου Αποτέλεσμα
j

6 =Ρ\ (4%,30,- 1000) €1 .292 .03

7 =FV(4%,30,- 1000) €56,084.94
8 =PMT(4.5%v12,20 12,200000) -€1,265.30
9 =ΙΡΜΤ(4 . 5%.ι' 12 , 12,20* 12,200000) -€ί28.3.t
10 =ΡΡΜΊ(4 . 5ο/ο! 12 , 12,20* 1-2,200000) -€:36.96

Παράδειγμα 6

Να υπολογίσετε το ποσό που συσσωρεύεται από κατάθεση 1,000 στο τέλος

κάθε έτους σε έναν τραπεζικό λογαριασμό που αποδίδει σταθερό επιτόκιο 3% σε

ετήσια βάση , στο τέλος του πέμπτου έτους στο λογαριασμό σας.

Οι υπολογισμοί γίνονται με την εφαρμογή της συνάρτησης:

FV(3%, 5, -1000) που επιστρέφει € 5,309.14

Παράδειγμα 7

Θέλουμε να ανοίξουμε έναν τραπεζικό λογαριασμό με 1,000, πληρωτέα στην

αρχή του έτους . Θα ακολουθήσουν καταθέσεις του ίδιου ύψους στην αρχή των
ετών 1, 2, 3 και 4. Να υπολογίσετε το ποσό που θα έχει συσσωρευτεί στον τραπε­
ζικό λογαριασμό στην αρχή του πέμπτου έτους.

Μαθηματικά, η σχέση υπολογισμού είναι η εξής:

5 4
ΜΑ = 1,000 χ (1 + 3%) + 1,ΟΟΟ χ (1+3%) +1, ΟΟΟ χ (1 + 3%) 3
+ 1,000 χ (1 + 3%) 2 + 1,ΟΟΟ χ (1 + 3%) 1

Εναλλακτικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη συνάρτήση FV(rate, nper,

pmt, pν , type) . Θα πρέπει ωστόσο να είμαστε προσεκτικοί με τα ορίσματα . Εδώ η
αρχική κατάθεση εισάγεται ως πληρωμή στο έτος Ο στο 830 ενώ στο όρισμα type

66
Ε Ν ΟΤΗ Τ Α 2.6
Κ Ε ΦΑΛ Α ΙΟ 2

της συνάρτησης FV στο 038 εισάγεται η τιμή 1 υποδηλώνοντας ότι οι πληρωμές γί­
νονται στην αρχή της περιόδου.

Στο προηγούμενο παράδειγμα η αρχική κατάθεση εμφανίζεται μέσω του ορί­

σματος ρν της συνάρτησης FV στο C18. Εδώ το όρισμα type αμελείται αφού ανα­
παριστά αποκλειστικά το χρόνο των σταθερών πληρωμών.

Παράδειγμα 8

Να υπολογίσετε τον πίνακα εξόφλησης τοκοχρεολυτικού δανείου ύψους

€ 10,000 με επιτόκιο 7% σταθερό. Η καταβολή των δόσεων θα γίνεται σε ετήσια
βάση για τα επόμενα 6 χρόνια.

Οι υπολογισμοί θα γίνουν με βάση τις συναρτήσεις ΡΜΤ (τοκοχρεολυτική δό­

ση) , ΙΡΜΤ (τόκος), ΡΡΜΤ (χρεολύσιο). Το όρισμα rate και στις τρεις συναρτήσεις
είναι το επιτόκιο του δανείου ανά περίοδο - για παράδειγμα, για επιτόκιο 7% και
τριμηνιαίες πληρωμές θα πρέπει να δοθεί η τιμή 7%/4. Το όρισμα pν επίσης πρέπει
να δοθεί προσεκτικά . Αντιπροσωπεύει την παρούσα αξία μιας σειράς μελλοντικών

πληρωμών ή εισπράξεων. Εφόσον δεν υπάρχουν μελλοντικές πληρωμές παρά

μόνο είσπραξη τη χρονική στιγμή Ο, θα πρέπει να καταχωριστεί με το σωστό πρό­
σημο . Η εφαρμογή των σιιναρτήσεων με τα σωστά ορίσματα δίνει το αποτέλεσμα

που φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:

ι9 .~~!-J§ιe?:~s_oo.,,~1) .
2() Περ{<iδος 'Τόκ05 1 χ,pε0λ6σw 'Τοκ~ε0λ1'σ.φ
R 1 -.€7Όtιοοl ..ε1.397.t6 -€2.091.96 :
)2 ·2 ~ .l66"2:i4.-..€ϊ:ι9ϊ&11 ~:0§1.96'
n 31 -!4:9_:44. ~1~~00. 52 -€2ifJ.P -~6 ,
_14 ·4. .;€3ss..ιo ..ει112 .s6 ~:Q~'.:9~
2S sf
~:-i -2 1 -ei;i3i.441 -€10,7.~6i
-~ t>I --€Q. _.23 •. -El.9~Q. λ~~ -~§1.7,::9~;
Το ποσό των € 2,097.96 αντιπροσωπεύει το συνολικό ποσό που πρέπει να κατα­
βάλλεται σε ετήσια βάση για την αποπληρωμή του δανείου με τους όρους που πε-

1 67
 ριγράφτηκαν παραπάνω . Το ποσό αυτό μπορεί να αναλυθεί περαιτέ ρω και να υπο­

λογιστεί το επιμέρους ποσό που καταβάλλεται για την αποπληρωμή των τόκων και

εκείνο που καταβάλλεται για την αποπληρω μή του κεφαλαίου.

Παράδειγμα 9

Να υπολογίσετε :

• τις μηνιαίες τοκοχρεολυτικές πληρωμές δανείου $10,000 που εξοφλείται σε

1Ο μήνες με επιτόκιο 8%,

• την τοκοχρεολυτική δόση αν η πληρωμή πραγματοποιείται στην αρχή κάθε

μήνα ,

• το ύψος της πληρωμής που πρέπει να πραγματοποιείτε σε μηνιαία βάση έτσι

ώστε να συγκεντρώσετε το ποσό των $50,000 σε 18 χρόνια . Το επιτόκιο του λογα­

ριασμού είναι 6%.

Οι υπολογισμοί γίνονται με την εφαρμογή των συναρτήσεων :

ΡΜΤ(8%/12, 10, 10000) που επιστρέφει -$1,037.03

ΡΜΤ(8%/12, 10, 10000, Ο, 1) που επιστρέφει -$1,030.16

ΡΜΤ(6%/12, 18*12, Ο, 50000) που επιστρέφει - $129.08.

Επομένως , αν πληρώνετε $129.08 σε μηνιαία βάση σε λογαριασμό επιτοκίου

6% για 18 χρόνια, θα έχετε στο τέλος της περιόδου $50,000.

Παράδειγμα 10

Να υπολογίσετε :

• το χρεολύσιο και τον τόκο του πρώτου μήνα για δάνειο $2000 που εξοφλείται
με μηνιαίες δόσεις σε διάστημα 2 ετών με επιτόκιο 10%,

• το χρεολύσιο και τον τόκο της 1Οης πληρωμής σε δάνειο $200000 που εξο­
φλείται με ετήσιες δόσεις σε διάστημα 10 ετών με επιτόκιο 8%.

Οι υπολογισμοί γίνονται με την εφαρμογή των συναρτήσεων :

ΡΡΜΤ(10%/12, 1, 24, 2000) που επιστρέφει -$75.62

ΡΡΜΤ(8%, 10, 10, 200000) που επιστρέφει -$27,598.05

68
Ε ΝΟΤ Η ΤΑ 2.6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

2.6.2 Αποσβέσεις

Το Excel διαθέτει μια σε ιρά συναρτήσεων που υπολογίζουν την απόσβεση πε­
ριουσιακών στοιχείων με διάφορες μεθόδους. Ο υπολογισμός των αποσβέσεων
είναι απαραίτητος σε μεγάλο αριθμό χρη ματοο ικονο μικών και λογιστικών εφαρ­
μογών. Στις παραγράφους που ακολουθούν θα εξετάσουμε γνωστές μεθόδους
υπολογισμού της απόσβεσης περιουσιακών στοιχείων.
Η συνάρτηση S L Ν ( cost, salvage, life) αποδίδει τη σταθερή απόσβεση ενός
παγίου σε μια χρονική περίοδο - μέθοδος σταθερής απόσβεσης (straight line
depreciation). Τα ορίσματα τη ς συνάρτησης αφορούν το αρχικό κόστος του πα­
γίου (cost), την τελική ή υπολειμματική του αξία (salvage) και το συνολικό χρόνο
απόσβεσης του παγίου (μερικές φορές αναφέρεται ως ωφέλιμος χρόνος ζωής
του παγίου) .
Η συνάρτηση S Υ D ( cost, salvage, life, per) αποδίδει την απόσβεση παγίου
σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο, βάσει του αθροίσματος των ετών απόσβεση ς
- μέθοδος του αθροίσματος των ετών ζωής. Το επιπλέον όρισμα per είναι η χρο­
νική πε ρίοδος απόσβεσης και πρέπει να χρησιμοποιεί τις ίδιες μονάδες με το
όρισμα life.
Η συνάρτηση D D Β ( cost, salvage, life, period, fa ctor) υπολογίζει τη φθί­
νουσα απόσβεση με βάση τον διπλάσιο συντελεστή σταθερή ς απόσβεση ς - μέθο­
δος φθίνουσας απόσβεση ς με εφαρμογή σταθερού συντελεστή στην αναπόσβε­
στη αξία. Το όρισμα factor είναι ο ρυθμός με τον οποίο φθίνει ο συντελεστής
σταθερής απόσβεσης. Εάν παραλειφθεί το όρισμα factor, θεωρείται ίσο με 2.

Πίνακας 2.10 Οικονομικές συναρτήσεις - Αποσβέσεις

Συνάρτηση Χρήση
SLN(cost, salvage, life) Αποδίδε ι τη σταθερή απόσβεση ενός πα­
γίου σε μια χρονική περίοδο - μέθοδος
σταθερής απόσβεσης (straight line
depreciation). Τα ορίσματα της συνάρτη­
σης αφορούν το αρχικό κόστος του παγίου
(cost), την τελική ή υπολειμματική του
αξία (salvage) και το συνολικό χρόνο από­
σβεσής του (μερικές φορές αναφέρεται
ως ωφέλιμος χρόνος ζωής του παγίου).
SYD (cost, salvage, life, per) Αποδίδει την απόσβεση παγίου σε συγκε­
κριμένη χρον ική περίοδο, βάσει του
αθροίσματος των ετών απόσβεση ς - μέθο­
δος του αθροίσματος των ετών ζωής. Το
επιπλέον όρισμα per είναι η χρονική περί­
οδος απόσβεσης και πρέπει να χρησιμο­
ποιεί τις ίδιες μονάδες με το όρισμα life.

69
 DDB(cost, salvage, life, period, Υπολογίζει τη φθίνουσα απόσβεση με
factor) βάση τον διπλάσιο συντελεστή σταθερής
απόσβεση ς - μέθοδος φθίνουσας απόσβε­
ση ς μ ε εφαρμογή σταθερού συντελεστή
στην αναπόσβεστη αξία. Το όρ ισμα factor
είναι ο ρυθμός με τον οποίο φθίνει ο συ­
ντελεστής σταθερής απόσβεσης. Εάν πα­
ραλs ιφθ εί το όρ ισμα factor, θεωρείται ίσο
με 2.

Εικόνα 2.11 Εκτέλεση οικονομικών συναρτήσεων σχετικών με τις αποσβέσεις

Al ""' ζcιιr χ /χ J ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

~ιι.-----~------·-λ __......,_______....__~~-----Β_________..._.
ι ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
.αποσβέσεις
•
2
3
-t Καταχώριση τύπου Αποτέλεσμα
5
6 =SLN(l0000,0,5) 2,000.00
Ί =SYD(30000,7500,10,1) €4,090.91
8 =DDB(l 1000,0,4,4,2) €687.50

70

1
Ε Ν ΟΤΗΤΑ 2.6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Παράδειγμα 11

Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται ο υπολογισμός των αποσβέσεων παγίου αξίας

€100,000 για διάστημα 10 ετών.

cιο

Α
Ημερομηνtα αγορds
2 ~1dιτιμή 100,000€
3 Υ~λειμμcmχή . α:.ξίtt ο
4 Δ1~~ ~1!.~~qης 10
} Εm.τό1αο 100Λ~
6
~

s ΜΕθΟΔΟΣ

9 Περίοδος . SLN S\'D DDB

ιι. 1/112005 il 10.000.00 €1
18,181 .82 €" 20,000.00€
11 1/1/2006 2 !Q.000.00 ~- )6,363.64 € ι.~.ροο.οο €
u 1/1/2007 3 10,000.00€· 14.545.45€ 12,800.00€
13 1/112008 4.
""'
10.000.00€ 12,727 .27~€, 10,240.00 €
14 1/112009 5, 10.000.00€'. 10.909.09€' ~μ92.00€
15 11112010 6' !0,000.00€' 9,090.91_€ 6,553.60 €
16 11112011 7• .lQ~QQQ.00€ 7.27.2.73 € : 5,242.8_8 €.
17 111/2012 8' 10!000.00 €. 5.454.55 € 4,194.30 €
18 1/1/2013 9, 1Q!OQ.0.00€! 3.636.3~.€ 3,355.44€
!

19 1/1/2014 ιο , 10,000.00€ 1.818.18€ 2,684.35 €

2σ 11 10,737.42€
21
22 Σύνο./.ο 100.000.00 €. 100,000.00 € 100,000.00 €

Οι υπολογισμοί έχουν γίνει με την εισαγωγή της συνάρτησης

«=SLN($C$2,$C$3,$8$19}» στα κελιά C10:C19, της συνάρτησης
«=SYO($C$2,$C$3,$C$4,B10}» στο κελί 010 και την αντιγραφή του στα κελιά
011 :019 και την εισαγωγή της συνάρτησης «=008($C$2,$C$3,$C$4,810}» στο

Ε10 και αντιγραφή στα Ε11 :Ε19. Οι αποσβέσεις θα πρέπει να έχουν άθροισμα όσο
το κόστος του παγίου. Αυτό επαληθεύουμε στα κελιά C22 (=SUM[C10:C19]) και
022 (=SUM[010:019]) . Στην περίπτωση της μεθόδου του διπλά φθίνοντος υπολοί­

που , θα πρέπει το υπόλοιπο να συνυπολογιστεί στην επόμενη περίοδο . Έτσι το

κελί Ε20 είναι «=C2- SUM(E10:E19}».

71

1
 2.6.3 Αξιολόγηση επενδύσεων: Καθαρή
Παρούσα Αξία και Εσωτερικός Βαθμός
Απόδοσης
Στις παραγράφους που ακολουθούν θα συζητήσουμε τις συναρτήσεις υπολο­
γισμού τη ς Καθαρής Παρούσας Αξίας (Net Present Value, NPV) και του Εσωτε­
ρ ικού Βαθμού Απόδοσης (Intenιa l Rate of Return, IRR) . Οι συναρτήσεις αυτές
αναφέρονται στην υλοποίηση δύο βασικών με θόδ ων αξ ιολόγηση ς επενδύσεων.

Πίνακας 2.11 Οικονομικές συναρτήσεις -

Αξιολόγηση επενδύσεων

Συνάρτηση Χρήση

NPV(rate, valuel, νalue2, ... )
XNPV(rate, values, dates)
IRR(values, guess)
Επιστρέφει την καθαρή παρούσα αξία μιας
επένδυσης με βάση ένα προεξοφλητικό επι­
τόκιο και μια σειρά περιοδικών μελλοντι­
κών πληρωμών (αρνητικές τιμές) και ε ισο­
δημάτων (θετικές τιμές). Σημειώνεται ότι
συνήθως η επένδυση αρχίζει μία περίοδο
πριν από την ημερομηνία της ταμειακή ς
ροής του ορίσματος valuel και λήγει με την
τελευταία ταμειακή ροή της λίστας . Έχει
δηλαδή κάποιο αρχικό κόστος που πραγμα­
τοποιείται τη χρονική στιγμή Ο. Σ ' αυτή την
περίπτωση η πρώτη τιμή πρέπει να προστε­
θεί στο αποτέλεσμα της NPV και να μην πε­
ρ ιληφθεί στα ορίσματα των τιμών.
Επιστρέφει την καθαρή παρούσα αξία
μιας επένδυσης, όταν οι μελλοντικές πλη­
ρωμές δεν είναι περιοδικές.
Επιστρέφει τον εσωτερικό βαθμό απόδο­
σης μιας σειράς περιοδικών ταμειακών
ροών. Values είναι ένας πίνακας ή ανα­
φορά κελιών που περιέχει αριθμούς (ποσά
ταμειακών ροών) για τους οποίους θέλετε
να υπολογίσετε το συντελεστή εσωτερικής
απόδοσης. Πρέπει να περιέχει τουλάχι­
στον μία θετική και μία αρνητική τιμή.
Guess είναι μια πρόβλεψη που κάνετε για
το αποτέλεσμα τη ς συνάρτησης IRR.

72
Ε ΝΟΤΗΤΑ 2.6
Κ Ε ΦΑΛΑΙΟ 2

MIRR(values, finance_rate, Αποδίδει την τροποποιημένη εσωτερική

reinvest_rate) απόδοση για μια σειρά ταμειακών ροών.
Η συνάρτηση MIRR συνυπολογίζει τόσο
το κόστος της επένδυσης όσο και το επιτό­
κιο κατά την εκ νέου επένδυση των ροών .
XIRR(values, dates, guess) Επιστρέφει τον εσωτερικό βαθμό απόδοσης
μιας σειράς μη περιοδικών ταμειακών ροών.

Η συνάρτηση NPV είναι παρόμοια με τη συνάρτηση PV που συζητήθηκε πα­

ραπάνω . Η βασική διαφορά είναι ότι η PV επιτρέπει την πραγματοποίηση τα­
μειακών ροών στο τέλος ή στην αρχή της περιόδου. Ωστόσο, οι ταμειακές ροές
της PV πρ έπει να είναι σταθερές σε όλη τη διάρκεια της επένδυσης, πράγμα που
δεν είναι απαραίτητο να ισχύει με την NPV.
Το
Excel χρησιμοποιεί επαναληπτική μέθοδο αρχίζοντας με την τιμή του ορ ί­
σματος guess και η συνάρτηση IRR εκτελεί επαναληπτικούς υπολογισμούς μέ­
χρι το αποτέλεσμα να συγκλίνει με ακρίβεια της τάξης του 0,00001. Εάν η συνάρ­
τηση IRR δεν μπορεί να συγκλίνει σε αποτέλεσμα ύστερα από 20 επαναλήψεις,
αποδίδει την τιμή σφάλματος #ΑΡΙΘ!. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν
χρειάζεται να συμπεριλάβετε το όρισμα guess για τον υπολογισμό της συνάρτη­
σης IRR (θεωρείται ίσο με 10% ).
Εικόνα 2.12 Εκτέλεση οικονομικών συναρτήσεων σχετικών με την
αξιολόγηση επενδύσεων

Al • f!t ΟΙΚΟΝΟΜΙ ΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙ Σ

Α Β

οικο ΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

1
3
.ι Καταχιοριση τύπου Αποτέί.εσμα
5
6 =NPV(B9:B11:B15)+Bl0 -€41130
=1RR(D7D12) 9.63% .
8
9 Εmτοοο προεξόφλησης περtόδοu 10%
ιο Κόστος επέ\ιδuσης -€40,000.00
t1 Ταμειωcή ροή lης περtόδου €8,000.00
U Ταμειωcή ροή 2ης περtόδου €9.200.00
13 Ταμειακή ροή 3ης περιόδου €10,000.00
ι Ταμειακή ροή 4ης περιόδου €12,000.00
15 Ταμειωcή ροή 5ης περιόδου €14,500.00

73
 Παράδειγμα 12

Ας υποθέσουμε ότι μια επένδ υση διάρκειας πέντε ετών θα μας αποφ έ ρε ι με βε­
βαιότητα 100 στο τέλος κάθε έτο υς , ξεκινώντας από το τρέχον έτος . Ας υποθέ­
σουμε επίσης ότι μια εναλλακτική επένδυση , π . χ. κατάθεση σε τράπεζα , προσφέ ρε ι
ετήσιο επιτόκιο 4% για κατάθεση διάρκειας πέντε ετών , το οποίο αποδίδεται σε
ετήσια βάση . Η τελευταία υπόθεση καθιστά το κόστος ευκαιρ ίας της επένδυσης

ίσο με 4%. Να υπολογίσετε την Παρούσα Αξία της σε ιράς πληρωμών 100 χρησι­
μοποιώντας τις συναρτήσεις PV και NPV. Στη συνέχεια να υπολογίσετε την ΚΠΑ

της επένδυσης . Να υπολογίσετε επίσης και τον ΕΒΑ .

Ο υπολογισμός της ΠΑ και της ΚΠΑ στο Excel πραγματοποιείται με την ίδια συ ­
νάρτηση , την NPV(rate, value1, νalυe2, .. .),η οπο ία αποδίδει την παρούσα αξία μιας
επένδυσης με βάση ένα προεξοφλητικό επιτόκιο και μια σειρά μελλοντικών πλη ρω­

μών ( αρνητικές τιμές) και εισοδημάτων (θετικές τιμές) . Για να υπολογιστεί η ΚΠΑ

πρέπει να προστεθεί η ταμειακή ροή που πραγματοποιείται τη χρονική στιγμή Ο .

Στην εικόνα που ακολουθεί υπολογίζεται η ΠΑ της επένδυσης που περιγ ρά­
φτηκε .

Γ-----------------~~2-------=---------~-r~~-------~-Γ~ρνϊβϊjϊ1ι:0-11)1

. Α - Β-- c -- jj i
-~~--
Επιτόκιο 4° ~
2 ΠΑ l -t-+5 _18€J=P\(B1,All ,Bll)
3 ΚΠΑ -t-i5 .18€=N.-P\(B2,B :Bll)
ι__!_
!i 5 Ταμειακή
[ 6 Έτος ροη
! ] 1 100 €
:-
ιs ') 100€
! .2 3 100 €
i ισ
tii,

4 100 €
l__ιι ______________________________________lQ_Q_~_____________________________________________________ J

Από τους παραπάνω υπολογισμούς προκύπτει ότι η ΠΑ της επένδυσης είναι

€ 445. 18. Αν η επένδυση αυτή προσφέρεται προς € 460, είναι προφανές ότι δεν συ ­
νιστά μια συμφέρουσα επένδυση . Ο υπολογισμός της ΚΠΑ της επένδυσης με βάση

το παρακάτω σχήμα:

74
ΕΝΟΤ ΗΤ Α 2.6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

G3 fιc =G7+NPV(G2,G8:G12)
Η

4%
+ΝΡ\ (G2,G8:Gl2)
----·
14.82 €l=G

5 Ταμειακή
6 Έτος ροη

1 ο 460€
8 1 100€

] 2
3
4
100€
100€
100 €
jij 100€
οδηγεί σε αρνητική τιμή, γεγονός που επιβεβαιώνει την ακαταλληλότητα της επέν­
δυσης.

Ο ΕΒΑ υπολογίζεται όπως στην ακόλουθη εικόνα :

815 . . Ω~ fιc 1 =IRR(B20:825 )

L15 1IRR Α. Β 1 : c
2.845%. =.{RR(Bl9-.B 4)
1 1

16 Discount rate 4%
17 ΝΡ\ 14.82 €
ιs Cash
19 Year flo\V
20 ο 460€
21 1 100€
22 2 100€
23 3 100€
24 4 100 €
25 5 100

75
 Παράδειγμα 13

Θέλετε να ξεκινήσετε μια επιχεί ρηση στο χώρ ο της εστίασης . Εκτιμάτε ότι το
αρχικ ό κόστος της επιχείρησης είναι $70,000 κα ι οι καθαρέ ς ταμεια κές ροές για τα ·
πέντε πρώτα χρόνια θα είναι: $12,000, $15,000, $18,000, $21 ,000 και $26,000 αντί­
στοιχα . Να υπολογίσετε τον ΕΒΑ της επένδυσης μετά από δ ύο , τέσσερα και πέντε

χρόν ια .

Καταχωρίστε τις πληρωμές στα κελιά Β 1 ως Β6 καθέτως . Για να υπολογίσετε

τον ΕΒΑ για τα δύο πρώτα χρόνια , πληκτρολογήστε :

IRR(B1:83, - 10%) το οποίο επιστρέφει -44.35%.

Για να υπολογίσετε τον ΕΒΑ για τα τέσσε ρα πρώτα χρόνια , πληκτρολογήστε :

IRR(B1:85) το οποίο επιστρέφει -2.12%.

Για να υπολογίσετε τον ΕΒΑ της επένδυσης , πληκτρολογήστε :

IRR(B1:B6) το οποίο επιστρέφει 8.66%.

Παράδειγμα 14

Έστω επενδυτικό πρόγραμμα με αρχικό κόστος €145 , ταμειακές ροές 100 για
τα τέσσερα πρώτα χρόνια και ταμειακή ροή € - 275 τον πέμπτο χρόνο. Να υπολογί­
σετε την ΚΠΑ για τιμές προεξοφλητικού επιτοκίου από 0% ως 40% ανά 2.5%. Τι συ ­

μπέρασμα βγάζετε για τον ΕΒΑ ;

Ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις επενδυτικών έργων η ΚΠΑ από μαθη ματι­

κής πλευράς είναι μια μονότονη συνάρτηση (αύξουσα ή φθίνουσα) , ε ίναι χρήσιμο

να δημιουργείται η γραφική παράσταση που την απεικονίζει ως συνάρτηση το υ r.

Αυτό επιτρέπει να διαπιστωθεί αν υπάρχουν πολλαπλοί ΕΒΑ και , στην περ ίπτωση

που υπάρχουν , να γίνεται γνωστή και η περιοχή στην οποία θα αναζητηθεί ο σω ­

στός ΕΒΑ .

76
Ε Ν Ο ΤΗΤΑ 2.6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

r------------------;--------------------~--c~---------------~τ;~-~ι-ι;3~;;;~-1;};;---------------------------------------~

1 !11 Α v ! 13 ! C 1 D 1 Ε j F 1 G 1 Η 111
' ~-ι
~- ;
!jj3Εmτόιαο
1·

6° ο
j ~ ΚΠΑ
' 1
-3.99l=NPV(B3,B9:Bl3)+B8 j
l.2-. Πίνακας δεδομένων !
l, !_.. Cash Ε- mτοκιο
• ΚΙΙΑ 1
Ι
ί 7 Year tlo\v 3.99€ Ι
1 s ο 145€ 0.0% 20.00 i
! 9 100€ 2. 5~ο 11.86€ 1
1

! ; 1
1 10 1 100€ 5.0% 5.87€ i
! 11
~
3 100€ .5% 1.62€ 1
! 12 100€ 10.0°ίι 1.23 € 1
Η
Ι η 2 5€ 1 .5% 2.96€ 1
1-
i ι.ι 15.0°0 3. € 1
Ι---~ 1
! IS Δύο ΕΒΑ 1 . 0ο 3.86 € 1
! 16 20.0% 3.36 € 1
,_
i 17 .5% 2.39€ 1
i ιs 10.00( 25.0% 1.05€ 1
1
1 19 1 .5°ίι 0.58 € i
Γ2ο
5.00(
t- · · 30.0% 2.44 € 1.:

i 21 3 . % 4.47€
35.Ο~ο
ι-=..:...;
! 22 ο. 40.0% 6.63 € 1
ι-:::::-i 500@.
ί.Ρ 3 . ~ο 8.89€ 1
11~ 10.00f 40. Ο~ο 11.21 €
1 25
!~6
,_ 15.00f

~7
1 - 2000(
Γ2S 2500(
1~ εmτόιοο
i ;ο
,--
i 3!_
l.32.~---··--------------------------------------------
Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι χρήσιμο να προσδιορίζουμε και το προαιρετικό

όρισμα της συνάρτησης 1R R (values, guess), δηλαδή το guess, δείχνοντας ουσια­

στικά σε ποια περιοχή τιμών προεξόφλησης πρέπει να υπολογιστεί ο ΕΒΑ .

Παράδειγμα 15

Υποθέστε ότι είστε ο ιδιοκτήτης ενός ιχθυοπωλείου για τα τελευταία πέντε χρό­
νια. Όταν ξεκινήσατε , δανειστήκατε $120,000 με επιτόκιο 10% για να αγοράσετε
ένα αλιευτικό σκάφος . Τα αλιεύματα σάς έχουν αποδώσει $39,000, $30,000,
$21 ,000, $37,000 και $46,000 για καθένα από τα χρόνια. Τα κέρδη από την επιχεί­
ρησή σας τα επενδύσατε με επιτόκιο 12% ετησίως .

77
 Να υπολογίσετε τον προσαρμοσμένο ΕΒΑ της επένδυσης ύστερα από τρία και
πέντε χρόνια. Ποιος είναι ο προσαρμοσμένος ΕΒΑ αν η επένδυση των κερδών σάς
αποδίδει 14% ετησίως ;

Για να υπολογίσετε τον προσαρμοσμένο ΕΒΑ για τα τρία πρώτα χρόνια, πλη ­
κτρολογήστε :

MIRR(B1:86, 10%, 12%) που επιστρέφει 12.61%.

Για να υπολογίσετε τον προσαρμοσμένο ΕΒΑ της επένδυσης , πληκτρολογήστε :

MIRR(B1:84, 10%, 12%) που επιστρέφει -4.80%.

Για να υπολογίσετε τον προσαρμοσμένο Ε ΒΑ της επένδυσης , αν η επένδυση

των κερδών σάς αποδίδει 14% ετησίως, πληκτρολογήστε :

MIRR(B1:86, 10%, 14%) που επιστρέφει 13.48%.

78
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Ενότητα 2.7

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΥΠΟΥ

Η δημιουργία μαθηματικών εκφράσεων με τη χρήση διευθύνσεων κελιών και

η χρήση συναρτήσεων με πολλαπλά ορίσματα δημιουργεί την ανάγκη για την
ύπαρξη εργαλείων ελέγχου. Το Excel μάς δίνει τη δυνατότητα ελέγχου των τύ­
πων που έχουν διαμορφωθ εί με μια σειρά επιλογών που είναι διαθέσιμες στο με­
νού Formulas στην κατηγορία Formula Auditing (Έλεγχος τύπου) .
Βασικές πρακτικέ ς ελέγχου περιλαμβάνουν τον εντοπισμό των κελιών από τα
οποία εξαρτάται ο τύπος σε ενεργό κελί ή τον εντοπισμό των κελιών που χρησι­
μοποιούν στους υπολογισμούς τους το περιεχόμενο του ενεργού κελιού .

Στην εικόνα που ακολουθεί φαίνεται το αποτέλεσμα της εφαρμογής της λειτουρ-

γίας Trace Precedents (Ανίχνευση προηγούμενων), πλήκτρο 1ι Ξ> Τ rac~ Precedents 1

στο ενεργό κελί Dl2.

[)12

51
- 1 2

#1 #2
1 1051 4,
l'""'llr--...
----~t--fHD-'*"11{)4_0 lC
ο

Στην επόμενη εικόνα φαίνεται το αποτέλεσμα της εφαρμογής της λειτουργίας

Trace Dependents (Ανίχνευση εξαρτημένων), πλήκτρο ! ~* 1race Dφendents j στο

ενεργό κελί D5.

 ,...---- ------------------------------------------------------------------------------------.
'
' 05 • ''
ί · ~~ ,_ -1
.;
ί __,--Α-- ;· Β C
: ~- ι

r-
i .!

Τ οκομερiδιο
Τ1μ1l 100.0
s::::::_-.+ .
ι~ Λήξη ')

s
if--------4 Ταμε κέ _ ρο έ
[2__
! 10
: --~i
#1 #2
i 11 ' Έτοc. 1 105
ί--- -
!
:~
11. Έτοc. - 2 Ο. Ο 104.0
! 13 Έτοc.
\ν ---ι: ..
3 ο ο
l.. - λ. -1. - -- - - - - -- - - - - -- -- -- -- - - - - - ---- --- -- - -- -- - --- -- -- - --- -- ------ -- -- -- - - -- - - -- -- --- - - - -

Για να απαλλαγούμε από τα βέλη που έχουν εμφανιστεί, πιέζουμε το πλήκτρο

, , "(., Rεmovε Arrows • 1
Remoνe Arrows (Καταργηση βελων) 1 .
Η επιλογή Show Formulas (Εμφάνιση τύπων) εμφανίζε ι τον τύπο αντί του
αποτελέσματός του στα κελιά. Η επιλογή Error Checking (Έλεγχος σφαλμάτων)
ελέγχε ι για κοινά σφάλματα στον τύπο και η Eνaluate Formula (Υπολογισμός τύ­
που) υπολογίζει κάθε τμήμα του τύπου ξεχωριστά . Μια πολύ χρήσιμη εφαρ μογή
ε ίναι η Watch Window (Παράθυρο παρακολούθησης) , η οποία επιτρ έπει την πα­
ρακολούθηση των τιμών και των τύπων επιλεγμένων κ ελιών σε μία « οθόνη παρα­
κολούθηση ς», όπως αυτή που φαίνεται στην παρακάτω ε ικόνα :

~ Add Watch... .L De!ete ι at'f'

Book 1Sheet 1Name 1CeU 1Value 1Formula
FUNCT.XLS Logical ΙΙ D1 2 1 04 .Ο = IF($Bl 2<D$6,D$5,!F($B l2=D$6, IOO+D$5,0))

Η εφαρμογή αυτή επιτρέπει την παρακολούθηση κ ελιών χωρίς να χρ ε ιάζετα ι

να μετακιν ε ίται στα διαφορετικά σημεία ενός σύνθετου φύλλου εργασίας.

80
 Κ Ε ΦΑΛΑΙΟ 2

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1 /Κεφάλαιο 2

Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται οι ετήσιες αποδοχές την πρώτη χρονιά μετά την

αποφο ίτηση 50 φοιτητών ενός προγράμματος Διο ίκησης Επιχειρήσεων . Φαίνεται επίσης
και ο βαθμός πτυχίου .

Μισθός ΜΟ Μισθός ΜΟ

€21 ,111 9.43 €20, 191 7.68

€19,970 8.50 20,892 5.85
€19,450 6.85 20 ,375 9.73
€22, 193 9.70 €18,646 7.83
€19,698 6.75 €21 ,924 8.50
€21,434 8.40 €23,644 8.90
€20,706 6.43 €21 ,572 6.85
€23,325 9.53 19, 188 5.10
€20,936 6.75 €22,540 9.03
€20,818 8.23 €20,719 6.55
€18,673 7.43 €19,324 5.80
€21 ,043 5.40 €22,626 5.88
€20,279 7.10 €23,164 6.75
€20,410 6.33 €24,302 9.73
€20,543 6.98 €23,419 6.30
€21 , 189 9.53 €24,898 8.38
€19,629 5.45 €24,394 7.78
€20,847 5.63 €25,061 9.30
€20,930 8.60 €23,941 5.65
€20,655 7.60 €26,332 5.58
€23,456 9.45 €23,650 6.48
€19,484 5.08 €23,471 5.48
€18,951 5.38 €23,701 6.83
€23,241 9.73 €24,891 7.40
€20,424 6.65 €24,560 6.65

Να υπολογιστούν ο αριθμητικός μέσος , η διάμεσος , το εύρος , το ενδοτεταρτημοριακό

εύρος , η τυπική απόκλιση των δεδο μένων -μισθού και βαθμού πτυχίου-, καθώς και ο συ-
ντελεστής ασυ μμετρίας.

Να κατασκευαστεί για τα δεδο μένα Πίνακας Κατανομής Συχνοτήτων χρησιμοποιώντας

τάξεις ε ύρους € 1,000 για τους μισθο ύ ς , με κάτω ό ριο της πρώτης τάξης τα 19,000 και
άνω όριο της τελευταίας τάξης τα € 26,000 και τάξεις εύρους 0.5 για τους βαθμούς , με
κάτω όριο της πρώτης τάξης το 6 και άνω όριο της τελευταίας τάξης το 9.5.
 Να υπολογίσετε πόσο αυξάνεται ο πρώτος μισθός ενός αποφοίτου όταν αυξάνεται κατά
μία μονάδα ο βαθμός του πτυχίου του .

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε οτο Π αράρτη μα, στο τέλος του κεφαλαίου .

- - ------- ------
Άσκηση Αυτοαξιολόyησης 2/Κεφάλαιο 2
Μια εταιρεία πετρελαιοειδών θέλει να αξιολογήσε ι ένα νέ ο πρόγραμμα εξόρυξης πετρε ­
λαίου . Στο πλαίσιο της τεχνοοικονομικής ανάλυσης , οι μηχανικοί της εταιρείας έχουν
εκτιμήσει τη μελλοντική ποσότητα εξόρυξης πετρελαίου για τα έτη 2010-2024:

Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 201 7 20 18 2019 2020 2021 2022 2023 2024
Ε κ. βαρ . 8 8.6 9 9 9 7.2 7 5 5 5 3 2 2 2 2

καθώς και τα ποσά που απαιτείται να επενδυθούν τα τέσσερ α πρώτα χρόνια στο πλαίσιο
αυτού του προγράμματος :

Έτος 2007 2008 2009 2010

Εκ.$ - 20 - -60 - 120 - 20

Η αξιολόγηση του έργου θα πρέπει να λάβει υπόψη ότι :

- Το 10% της ποσότητας του πετρελαίου που θα απαντλείται θα παραδίδεται στην κυ ­

βέρνηση του κράτους όπου γίνεται η εξόρυξη .

- Το κόστος μεταφοράς του πετρελαίου είναι $2.5/βαρέλι και αναμένεται να αυ ξάνεται

με ρυθμό 5% σε ετήσια βάση .

- Δεν υπάρχουν άλλα λειτουργικά έξοδα .

- Ο φόρος για την εταιρεία υπολογίζεται ως εξής :

• Αν δεν υπάρχουν κέρδη , ο φόρος είναι μηδενικός - δεν υπάρχει πίστωση .

• Για κέρδη μέχρι $50,000,000 ο φόρος είναι 35%.

• Για κέρδη που υπερβαίνουν τα $50,000,000 ο φόρος είναι 50%.

Οι φόροι πληρώνονται με καθυστέρηση ενός έτους .

Να υπολογίστε την ΚΠΑ του επιχειρηματικού σχεδίου αν το επιτόκιο προεξόφλησης για

την εταιρεία είναι 25%.

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε στο Παράρτημα , στο τέλος του κεφαλαίου.

82
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 2

Σύνοψη

Στο κεφάλαιο αυτό:

• αναλύεται η έννοια των συναρτήσεων φύλλου εργασίας, η δομή και η σύ­
νταξή τους,
• παρουσιάζονται βασικές μαθηματικές συναρτήσεις που συναντώνται σε επι­
χειρησιακά και οικονομικά προβλήματα,
• γίνεται εκτενής αναφορά σε στατιστικές συναρτήσεις, οι οποίες χρησιμο­
ποιούνται στην ανάλυση δεδομένων,
• περιγράφεται η χρήση συναρτήσεων αναζήτησης και αναφοράς για τον
εντοπισμό καταχωρίσεων σε μεγάλα σύνολα δεδομένων,
• παρουσιάζονται λογικές συναρτήσεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τον
έλεγχο της ορθότητας εκφράσεων,
• δίνεται έμφαση στην εφαρμογή οικονομικών συναρτήσεων για την αξιολό­
γηση επενδυτικών προγραμμάτων, εξόφληση δανείων κ.λπ.

1 83
 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Απαντήσ ε ις Ασκήσεων Αυτο α ξ ιολόγη ση ς

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1
Η λύση της άσκησης φαίνεται στην παρακάτω εικ όνα .

Α .'C
1 Μuι&ός ΜΟ

2 ~ 11,111 9.43 . : ~ιο9ός MQ

) € 19,970 8.50 _Μέσcκ; ε: 21,736 7.34· =AVERAG~β2:851)
.. ι 19.~50 6.85 _Διάμεσο.ς € 21,077 δ.92!-=ΜΕDΙΑΝ(β2:β51)
5 ι 2.2.193 9.70 _ Διακύ~σ~ €3.827,607 2.16: =VAR(β2:B51)

6 € 19,~S . 6.75 Τuπι1<ή Αrιόκ1.ιση _ ι ι~~ . 1.47 : =STDfV(β2:851)

7 ι 21,434 8ΑΟ . Εύρος ε: 7,686 4:65 =ΜΑΧ(β2:85l)·ΜΙΝ(82.:Β5l)
.ιι € ~0-1-~ ~~- ;!'λάΧ\<ΠΟ ( ~·~.6- . 5.08 ~tΝ.ιβ2:~1).
9 e 21,32S 9.S3 Μέyιιπο ι 26,332 . 9.73 ' =ΜΑΧ(β2:85l}
ιο· ε 10,934 &.75 Ασυμ~p~ 0.:..38' Ο.~. "5KEW(~2:~1)
U€ 10,SΙS s.2a _Πρώτο Τεταρτqμόpιο ι 20,384 . 6.31 , =QUAR11LE(B2:851,1)
uι 18,673 7.43 _Τρίτο Τεταρτημόριο € 23,447 8.50 =QUARTILE(θ2:851.3)
13 € ll,00 5.40 . Ενδοτεταpτημ~ιακό Ευp~ € 3,063 2.19' =Fl2·F11
14 € 10~19 7.10
:ι:s ι
11!· ι
2ΜΙΙΙ

~),43~
6.33
&.98
. €
Κατανομή σιιχν.οτήτων μισθώv
U,.0.00. _ 3 i =FR~U~NCV(A2JA51,Dl~:023J
.11 e 21,189 9.S3 ι 20,000 7
18 € 19,629 ~~"?. € 2:1!000 14,
19 € 10,847 5.63 ι n.ooo 6~

20 ~ 10,930 8:60 ε ~.οοο . 3'

21 € 20,6SS 7.60 . ε 24,οοο ιο·
nι l3,4S6 9.45 ε :ι.s,οοο . s
23 ι 19,484 5.08 € 26,000 1,
24 ι ιs.~ι 5.38 1
25 e 23,141 9.13
:ι& ι 10,414 &.65. ~~τ~!,~Ο
27 € 10,\91 1 7.68 6.0 12.(=fREQUENCY(B2:11Sl,027:034)
~€ 10,&91 ' 5.85 -~~: 4.
19· έ 2o:an 9.73 1.0 10'
.30' ~ IS,1146 7~. 7.5: :ι :
31 ι ll,924 8.50 8.0 4•

.n ~ l3;6U a.90 ~.i. ~

3a ( 11,512 6.85 9.0 2•
.34 ~ 19,!_8&__ 5~,!1_ 9.5' 4,
35 e 22)40 9. 0~ '6!
3& ι lO,J\9 &.ss
37 € \9p24 S.80 314.59:=StbPE(A2:A51,82:BS1)

Τα αρχικά δεδο μένα καταχωρίζονται στα κελιά Α2 : Β5 1 . Η πρώτη στή λη περιλαμβάνει

τους μισθούς ενώ η δεύτερη τους αντίστο ιχο υ ς μέσο υ ς όρους - δηλαδή το βαθμό πτυ ­

χίου .

Τα κελιά E3:F13 περ ιλα μβάνο υν τα περιγ ραφι κά στατιστ ι κά γ ια τις δύο ο μάδε ς δεδομέ­
νων . Δηλαδή , αριθμητικούς μέσους , διάμεσο υς , εύρη και ενδοτεταρτημορ ια κά εύ ρ η , τυ ­

πικές αποκλίσεις και συ ντελεστές ασυ μμετρίας. Σημε ιώνετα ι πως τα μεγέθη α υτά μπο­
ρούν να υπολογιστούν γ ια μία ομάδα δεδομένων , γ ια π α ράδε ιγ μα για τους μ ι σθο ύ ς. Στη

84

1
 ΚΕΦΑΛΑ Ι Ο 2

συνέχε ια, τα κελιά Ε3 : Ε13 μπορούν να αντιγραφούν στην περιοχή που ορίζεται από τα
κελιά F3:F13.

Σύμφωνα με την εκφώνηση , κατασκευάζονται δύο Πίνακες Κατανομής Συχνοτήτων . Οι

πίνακες χρησιμοποιούν τη συνάρτηση FREQUENCY με τα κατάλληλα κάθε φορά ορί­

σματα. Υπενθυμίζεται ότι η συνάρτηση FREQUENCY εκτελείται ως συνάρτηση πίνακα ,

πιέζοντας δηλαδή συνδυαστικά τα πλήκτρα CTRL+SHIFT +ENTER.

Το τρίτο ερώτημα της άσκησης απαιτεί την εκτίμηση των παραμέτρων της γραμμής πα­
λινδρόμησης :

Μισθός=α+β χ ΜΟ+ε

Σύμφωνα με την παλινδρόμηση αυτή , ο πρώτος μισθός ενός αποφοίτου αυξάνεται κατά

β όταν αυξάνεται κατά μία μονάδα ο βαθμός του πτυχίου του . Η εκτίμηση της παραμέ­
τρου β μπορεί να γίνει με τη χρήση της συνάρτησης SLOPE, εκτελώντας δηλαδή την

εντολή «= SLOPE(A2:A51,82 :851)» στο κελί Ε37 . Σύμφωνα με τα δεδομένα της άσκησης ,
ο πρώτος ετήσιος μισθός είναι αυξημένος κατά περίπου €315 για κάθε επιπλέον μονάδα

στο βαθμό πτυχίου .

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 2
Στην εικόνα που ακολουθεί φαίνεται η λύση της άσκησης . Τα κελιά 82:89 περιλαμβά­

νουν τις τιμές των παραμέτρων του προβλήματος . Αποτελεί καλή πρακτική οργάνωσης
ενός προβλήματος η αναφορά σε κελιά που περιλαμβάνουν τις τιμές των παραμέτρων

αντί της εισαγωγής των τιμών των παραμέτρων σε :τύπους .

Οι στήλες D, Ε, F περιλαμβάνουν τα δεδομένα της άσκησης . Η στήλη G περιλαμβάνει

τον υπολογισμό της ποσότητας πετρελαίου που παραμένει στην εταιρεία για εμπορική
ε κμετάλλευση . Συγκε κρ ιμένα , στο κελί G5 πληκτρολογούμε τον τύπο « =(1 -$8$2)*Ε5 » .

Προσέξτε ότι η αναφορά στο κελί 82 έχει σταθεροποιηθεί έτσι ώστε κατά την αντιγραφή

της στα κελιά G6:G19 ο τύπος να χρη σιμοποιεί ως ποσοστό παρακράτησης αυτό που

ε μφανίζεται στο κελί 82. Το κελί Η5 πε ριέχει μια αναφορά στο κελί 83, ενώ το κελί Η6
υπολογίζεται μέσω της σχέσης « =(1+$8$4)*Η5 » . Το περιεχόμενο αυτό αντιγράφεται
στα κελιά Η7 : Η19 .

Το κόστος μεταφοράς σε εκ.$ στο κελί 15 είναι «=H5*G5», το οποίο αντιγράφουμε στα
κελιά 16:119. Στο κελί J5 το κέρδος προ φόρων σε εκ . $ υπολογίζεται μέσω του τύπου
«=G5*$8$8- 15» τον οποίο αντιγράφουμε στα κελιά J6:J19 για να υπολογίσουμε τα

κέρδη προ φόρων για τα επόμενα έτη .

Στο κελί Κ6 υπολογίζεται ο φόρος . Χρ η σιμοποιούμε ένθετο IF με την εξής σύνταξη:

= IF(J5 < = 0,0,IF(J5 < =$8$5,J5*$8$6,$8$5*$8$6+ (J5-$8$5)*$8$7)). Παρατηρήστε το

αποτέλεσμα του πρώτου ελέγχου , δηλαδή ότι αν τα κέρδη προ φόρων είναι μικρότερα ή
ίσα του μηδέν , δεν πληρώνεται φόρος. Διαφορετικά , αν τα κέρδη είναι μικρότερα από το

85

1
 όριο αλλαγής Φ . Σ .. πληρ ώνεται φόρος με βάση το χαμηλό Φ.Σ , ενώ για μεγαλύτερα
κέ ρδη προ φόρων ο φόρος είναι το άθροισμα : φόρος στο π ο σό του ορίου αλλαγή ς Φ . Σ.

με χαμηλό Φ.Σ. συν φόρος στο ποσό που υπερβαίνει το όριο αλλαγής Φ.Σ. επί τον
υψηλό Φ. Σ.

Η καθαρή ταμειακή ροή για το έτος 2007 στο κελί L2 ε ίνα ι «= F2+J2- K2», δηλαδή κό­

στος συν κέ ρδη προ φόρων μείον φόρος , ενώ για τα υπόλοιπα έτη συμπεριλαμβανομέ­
νου και του 2025 -κατά το οποίο θα πληρωθεί ο φ όρος του 2024- η καθαρή ταμε ια κή
ροή υπολογίζεται αντιγράφοντας τον παραπάνω τύπο L3:L20 .

Η ΚΠΑ του έργου υπολογίζεται στο κελί Κ22 μέσω της συνάρτησης «= NPV{B9,L2: L20)»
και είναι ίση με 430 εκατομμύρια $.

Ο τρόπος με τον οποίο έχουμε οργανώσει την αντιμετώπιση του προβλήματος μάς δίνει
ιδιαίτερη ευελιξία ως προς τον υπολογισμό της ΚΠ Α κάτω από δ ιαφορετικές συνθήκες ,
όπως αυτέ ς προσδιορίζονται από τις τιμές των παραμέτρων . Αν θ έλουμε , για παρά­
δειγμα , να δούμε την ΚΠΑ σε περίπτωση που το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι ίσο με

15%, αρκεί να καταχωρίσουμε στο κελί 89 την τιμή 15% και αυτομάτως υπολογ ίζετα ι η

νέα ΚΠΑ σε 789 εκατομμύρια $.

86
 Α a ι c ι ο Ε F G Η κ ι

Εξόρυξη Καθα ρή

πετρύ..α:ίου Κόστος Πετρέί.αιο Κ όστος Κόστος Κέρδος ταμειακή

σε εκ. επέ\•δυση ς στη διάθε.ση μεταφ οράς μ εταφοράς προ φόρων Φόρος ροή
--Ξ-illαράμετροι Έτος βαρέλια σε ε κ S της εταιρείας ανά βαρ έ>.ι σε εκ. S σ ε εκ. S σε εκ. S σε εκ. $
-:1Ποσοστό παρωφάτησης παραγωγής 10% 2007 -20.00 -20.00
2-.jΚόστ-
. ος μεταφοράς πετρελαίου $2.50 2008 -60.00 -60.00
~Αύ91ση κόστους μεταφοράς 5% 2009 -120.00 - 120.00

~
Όρtο σ).).. •.αγής Φ .Σ. σε ει<._ $ $ 50 2010 8.00 -20.00 7.20 2.50 18.00 486.00 466.00
Χαμηλός Φ .Σ. 35% 2011 8..60 7.74 2.63 20.32 521.48 235.50 285.98
Υψηλός Φ .Σ. 50% 2012 9.00 8.10 2.76 22.33 544.67 253.24 291.43
8 Τ1μή πετρελαίου s 70 2013 9.00 8.10 2.89 23 .44 543.56 264.84 278.72
_'! Εm τόtαο προεξόφλησης 15% 2014 9.00 8.10 3.04 24.61 542.39 264.28 278.1)
10 2015 7.20 6.48 3.19 20.68 432.92 263.69 169.23
11 2016 7.00 6.30 3.35 21.11 419.89 208.96 210.93
12 2017 ' 5.00 4.50 3.52 15.83 299.17 202.45 96.72
13 2018 5.00 4.50 3.69 16.62 298.38 142.09 156.29
14 2019 5.00 4.50 3.88 17.45 29755 ι4ι 69 155.86
151 2020 3.00 2.70 4.07 11.00 178.00 141.27 36.73
161 2021 2.00 1.80 4.28 7.70 118.30 81.50 36.80
22-1 2022 2.00 1.80 4.49 8.08 117.92 51 .65 66.27
18 1 2023 2.00 1.80 4.71 8. 49 117.51 51.46 66.06

ι
2024 2.00 1.80 4.95 8.91 117.09 51.26 65.83
2025 51.05 -51 .05
l

....._, ( :ΚΠΑ = $ 789 εκ. 1

-----
())
--.ι
Λ
ΓΤl

Θ
)>
>
)>
-
ο

~
 ΚΕΦ · ΑΛΑΙΟ 3

ΕΡΓΑΛΕΙΑ

Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιάσουμε βασικά εργαλεία ανάλυσης του Excel Σκοπός
που έχουν εφαρμογή σε οικονομικά και επιχε ιρησιακά προβλήματα.

Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση Προσδοκώμενα
να: Αποτελέσματα
• χρησιμοποιείτε το εργαλείο ανάλυσης σεναρίων για να υπολογίζετε το φύλλο
εργασίας για διαφορετικούς συνδυασμούς τιμών των ορισμάτων,
• υπολογίζετε τιμές ορισμάτων τύπου ή συνάρτησης οι οποίες ικανοποιούν ένα
συγκεκριμένο αποτέλεσμα,
• πραγματοποιείτε αναλύσεις ευαισθησίας μίας και δύο παραμέτρων,
• χρησιμοποιείτε τα εργαλεία ανάλυσης δ ε δομένων για να πραγματοποιείτε
προχωρημένες στατιστικές αναλύσεις,
• συντάσσετε και να επιλύετε σύνθετα προβλήματα βελτιστοποίηση ς.

• Σενάρια Έννοιες
• Αναζήτηση στόχου Κλειδιά
• Πίνακας δεδομένων
• Ανάλυση δεδομένων
• Επίλυση

Εκτός από απλές μαθηματικές, στατιστικές και άλλες πράξεις, το Excel χρησι­ Εισαγωγικές
μοποιείται για την αντιμετώπιση σύνθετων προβλημάτων που απαιτούν ιδιαίτερα Παρατηρήσεις
πολύπλοκες υπολογιστικές διεργασίες.
Στις ενότητες που ακολουθούν, παρουσιάζουμε τα εργαλεία ανάλυσης του
Excel που χρησιμοποιούνται στα πλαίσια σύνθετων αναλύσεων στα οικονομικά
και επιχε ιρησιακά προβλήματα. Τα εργαλεία ανάλυσης περιλαμβάνουν μια
σειρά από εργαλεία υποθετικής ανάλυσης , εργαλεία προχωρημένης στατιστικής
ανάλυσης και μια ρουτίνα για την αντιμετώπιση σύνθετων προβλημάτων βελτι­
στοποίησης.

89

1
 Ενότητα 3. 1

DATA TOOLS (ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ) -

WHAT-1~., ANAI.ιYSIS (ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΙΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ)

3.1.1 Scenario Manager (Δ ιαχε ίριση σεναρίων )

Αρκετά συχνά ζητείται η σύνταξη ενός ε πιχειρηματικού σχεδίου και η εξέ­

ταση διαφορετικών συνδυασμών για τους παράγοντε ς που το επηρεάζουν. Καθέ­
νας από αυτούς τους συνδυασμούς αποτελεί ένα σενάριο. Το Excel μας δίνει τη
δυνατότητα να αποθηκεύσουμε συνδυασμούς τιμών -σενάρια- για τις παραμέ ­
τρους του προβλήματος που εξετάζουμε και με μια απλή κίνηση να δούμε το
αποτέλεσμα του κάθε σεναρίου ξεχωριστά.
Έστω ότι θέλουμε να εξετάσουμε την ΚΠΑ ενός επιχειρηματικού σχεδίου
κάτω από τρία σενάρια: αισιόδοξο, λογικό, απαισιόδοξο. Τα δεδομένα του σχε­
δίου συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα :

Επιτόκιο προεξόφλησης περιόδου 10%

Κόστος επένδυσης -€40,000
Ταμειακή ροή 1η ς περιόδου €8,000
Ταμειακή ροή 2ης περιόδου €9,200
Ταμειακή ροή 3η ς περιόδου €10,000
Ταμειακή ροή 4ης περ ιόδου €12,000
Ταμειακή ροή 5ης περ ιόδου €14,500

Τα τρία σενάρια που εξετάζουμε αφορούν τις τιμές του προεξοφλητικού επι­
τοκίου , του κόστους επένδυσης και της ταμειακής ροής της 5ης περιόδου. Συγκε­
κριμένα, το αισιόδοξο σενάριο θέλε ι την τιμή του προεξοφλητικού επιτοκίου στο
8%, του κόστους επένδυσης στα €35,000 και την ταμειακή ροή της 5ης πε ρ ιόδου
στα €16,500. Το λογικό σενάριο είναι αυτό που περιγράφεται από τα δεδομένα
του πίνακα. Τέλος , το απαισιόδοξο σενάριο θέλει την τιμή του προε ξοφλητικού
ε πιτοκίου στο 12%, του κόστους επένδυση ς στα €45,000 και την ταμε ιακή ροή της
5ης περιόδου στα €12,500. Θέλουμε να εξετάσουμε την τιμή τη ς ΚΠΑ του σχε­
δίου για τα τρία αυτά σενάρια.

90

1
Ε ΝΟ Τ ΗΤΑ 3.1
Κ Ε ΦΑΛ Α Ι Ο 3

----------··aπ·-----------~ --------------~---;NPV(B4)~6:aϊo)+Bs·---------------------------------=-------j

Α Β
! !
1

i !
1 Scenario Manager !':·

j: εδομένα επιχειρηματικού σχ,ε δίου ,. •

Εmτόκιο προεξόφλησης περιόδου 100, 10

11

j Κόστο επένδυση -€40,000.00 j

1 Ταμειακή ροή lης περιόδου €8,000.00 !
1:, Ταμειακή ροή 2ης περιόδου €9,200.00 !
8 Ταμειακή ροή 3ης περιόδου €10,000.00 !
j 9 Ταμειακή ροή 4ης περιόδου €12,000.00 !
\ :~ j ταμεtακή ροή 5η περιόδου €14,500.00 1.:.

i 12
ι ----------------------------------------------------~=-ι---------------------------~~~~~-:~_?11
13
Τοποθ ετούμε τα δεδομένα σε φύλλο εργασίας και υπολογίζουμε την ΚΠΑ με
τις τιμές που δίνονται. Στη συνέχεια, ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα.

Βήμα 1: Στο μενού Data, στην κατηγορία

Data Tools (Εργαλεία δε­
δομένων) πιέζουμε το πλήκτρο What-if Analysis (Ανάλυση
πιθανοτήτων) και επιλέγουμε Scenario Manager (Διαχείριση
σεναρίων).
Βήμα 2: Πιέστε Add (Προσθήκη) προκειμένου να εισαγάγετε ένα
νέο σενάριο.
Βήμα 3: Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται, εισάγετε το όνομα του
σεναρίου (Scenario name ), τα κελιά που περιλαμβάνουν τις τιμές
που είναι διαφορετικές για το συγκεκριμένο σενάριο (Changing
cells) -προσέξτε πώς ορίζονται τα διαδοχικά και τα μη διαδο­
χικά κελιά- και, αν θέλετε, κάποιο σχόλιο (Comment).
Edit Scenario :-: •'\J ? ..EJ!
1
Scenarto αarne:

1$8$4:$8$5,$8$10
Ctrl+c llά cell9 ΙD select non-adjaι:ent chmghg cells.
Bi 1
Cj;ιmmεnt: i
~l~-oo-ted-~-()φιΊ-~l-G-~n-nJΓ-~$-~-~-~-/200-7---------:ΞJ....., I
1
~!
Pro1SCUon - - - --,1
Ρ E.reνent charφ 1

Γ~ 1
οκ OJncel 1j

91
 Βήμα 4: Στο πλαίσιο διαλόγου που ε μφανίζετα ι, εισάγετε τις τιμές
των κελιών που έχετε προσδιορίσει στο προηγούμενο βήμα :

.11.~
Enter values fur each ar the changίng cells.
i: $Β$4 ...
Ι ο .-οs~~------~----

'-: $Β$5 1-35000

~; $Β$1 0 _ .....
,16_500
_ _ _ _ _ _ _ _ __

οκ 1 __.::~
Βήμα 5: Πιέστε Add για να εισαγάγετε τα υπόλοιπα σενάρια, ΟΚ γ ια
να δ εχτείτε απλώς το σενάριο που εισαγάγατε ή Cancel γ ια
να το ακυρώσετε .

Τα κελιά που προσδιορίζουν το σενάριο θα πρ έπε ι απαραιτήτως να έχουν

αριθμητικές τιμές και όχι συναρτήσεις ή τύπους . Σ ε αυτή την περίπτωση το Excel
θα μετατρ έψει το περιεχόμενο των κελιών σε αριθμητικές τιμές.
Για να «τρ έξετε » ένα σενάριο:

Βήμα 1: Στο μενού Data, στην κατηγορία Data Tools, πιέζουμε το

πλήκτρο What-if Analysis και επιλέγουμε Scenario Manager.
Βήμα 2: Επιλέξτε το σενάριο που θέλετε να τρέξετε, για παράδειγ μα
το « αισιόδοξο» και πιέστε το πλήκτρο Show.
Το Excel τρέχει το σενάριο που ζητήσατε. Ουσιαστικά δίνει στα κελιά που
προσδιορίσατε τις τιμές που παίρνουν στο «αισιόδοξο» σενάριο και υπολογίζει
την ΚΠΑ με τις τιμές αυτές .

j;;oBioϊ;es---~~~~~~~~~-~~---J

r Manager S!;enarm: Αά1... i

ιδίου 8% :;:όδοξο ~lete i

-€35,000.00 ~il ..
€8,000.00 Merge...
€9,200.00
€10,000.00 S\,!mmary ...

€12,000.00
..:J
€16,500.00 ~Γι;Jcells : J$8$4:$8$5,$8$l0
lJi

r
COmment: ·~. οa-ι-;ι Glamoιsi:1ΙS ro '29/θιiiΏ - -

ΚΠΑ = ~'~~~~~-€~8._28~3-.2~3J

,_____________________________________ ________________________________
- - : ί

92

1
ΕΝΟΤΗΤΑ 3.1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

3.1.2 Goal Seek (Αναζήτηση στόχου)

Όταν γνωρίζετε το επιθυμητό αποτέλεσμα ενός τύπου, αλλά όχι την τιμή ει­
σαγωγής μιας από τις παραμέτρους του τύπου, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το
εργαλείο «Goal Seek» (Αναζήτηση στόχου) που βρίσκεται στο μενού Data, στην
κατηγορία Data Tools.
Έστω ότι στο πρόβλημα τη ς 3.1.1 θέλουμε να υπολογίσουμε τον ΕΒΑ σύμ­
φωνα με το «λογικό» σενάριο. Δηλαδή, θέλουμε να βρούμε την τιμή του προεξο­
φλητικού επιτοκίου η οποία καθιστά την ΚΠΑ ίση με μηδέν. Τα βήματα που πρέ­
πει να ακολουθήσουμε -αφού τοποθετήσουμε τα δεδομένα σε φύλλο εργασίας
όπως παραπάνω- είναι τα εξής:

Βήμα 1: Στο μενού Data, στην κατηγορία Data Tools, πιέζουμε

το πλήκτρο What-if Analysis και επιλέγου με Goal Seek
(Αναζήτηση στόχου).
Βήμα 2: Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται ορίζουμε το κε­
λί-στόχο (Set cell), την τιμή-στόχο (Το value) και το κελί
που περιλαμβάνει την τιμή που θα μεταβάλλεται (By
changing cell) προκειμένου να επιτευχθεί η τιμή-στόχος
στο κελί-στόχο.

S{!:t cefl:

το !:alue :
By ι;:hangng cell: 1$Β$4

Βήμα 3: Πιέζουμε ΟΚ, οπότε εμφανίζεται ένα νέο πλαίσιο δια­

λόγου που μας παρουσιάζει το αποτέλεσμα της επεξερ­
γασίας . Στο φύλλο εργασίας έχει επιστραφεί η τιμή
(9.63%) η οποία ικανοποιεί το κριτήριο που τέθηκε και
η ΚΠΑ, που υπολογίζεται με βάση αυτή την τιμή του
προεξοφλητικού επιτοκίου, είναι Ο .

β13 ;;ΝΡV(Β4,β6:810)Τθ5

GoalSeek
!d1ΙΙ;ι111&aJl\\6.ttb .χ
9.63%! ~"'j""'-"'11••~ ' ψ 1
-€411.000.ΟΟ Ψ\~' ο
εs.όοοοο '~""'' ιο;οο
f:9.
€10,00().0Q"~-~--=====
€12,000.00
€14.500.00

ΚΠΑ = ._1----'ε=
οί-.iΟJ

93

1
 Βήμα 4: Πιέζουμε ΟΚ αν αποδεχόμαστε την τιμή του προεξο­
φλητικού επ ιτοκίου -τον ΕΒΑ δηλαδή- που προέκυψε ή
Cancel για να ε πιστρέψουμε στις αρχικές τιμές προεξο­
φλητικού επιτοκίου και ΚΠΑ.

Η αναζήτηση στόχου πραγματοποιεί βελτιστοποίηση χωρίς περιορ ισμού ς

(unconstrained optimization), οπότε θα πρέπει να ελέγχεται κάθε φορά η φυσική
ερ μην εία των λύσεων. Για σύνθετα προβλήματα, όπου μπορούν να προσδιορι­
στούν και οι πιθανοί περιορισμοί των μεταβλητών, χρησιμοποιείται η εφαρμογή
So lνer (Επίλυση) που θα δούμε σε επό μενη ενότητα.

3.1.3 Data Table (Πίνακας δεδομένων)

Το Excel παρέχει τη δυνατότητα διεξαγωγή ς μιας ακολουθίας εντολών, δη ­
λαδή πράξεων για διαφορετικές τιμές μίας ή δύο μεταβλητών χωρίς να ε ίναι
απαραίτητη η αντιγραφή των σχέσεων υπολογισμού. Οι πίνακες δεδομένων είναι
ιδιαίτερα χρήσιμοι σε περιπτώσεις όπου θέλουμε να πραγματοποιήσουμε ανά­
λυση ευαισθησίας, π.χ. πώς μεταβάλλεται η καθαρή παρούσα αξία ενός έργου
καθώς μεταβάλλεται η τιμή του προεξοφλητικού επ ιτοκίου ή πώς μεταβάλλεται η
καθαρή παρούσα αξία ενός έργου καθώς μεταβάλλετα ι η τιμή του προεξοφλητι­
κού επιτοκίου και ο οριακός συντελεστής φορολόγησης.
Θα δούμε την εφαρμογή των πινάκων δεδομένων μέσα από δύο παραδείγ­
ματα. Έστω ότι υπολογίζουμε την τελική αξία μιας σειράς πληρωμών μιας νομι­
σματικής μονάδας κα ι την παρο1)σα αξία μιας σειράς πληρωμών μιας νο μισματι­
κής μονάδας γ ια επιτόκιο 4.5% και πέντε πληρωμές. Ο υπολογισμός αυτός γίνε ­
ται μέσω των συναρτήσεων FV και PV με τις κατάλλη λες αναφορές στα κελιά
που περιλα μβάνουν τις τιμές των ορ ισμάτων.

[.-------------~-;------------------~-~-:~--:·--------ι;τ·:Μ~~-.-~~~;;;-··-:

~ Α L B -
1

Data Tabιe 1

2
3
4 Πληρωμή -1 1

Επιτόκιο
1
5 4 50o/c 1
6 Αριθμός πληρωμών . ; !
ί . Τελική α~iα 5.470 !J
8 Αρχοσ1 αξία 4.3900 !
!. -- - - - - - - - - - - - - -- -- - - - -- ------- -------- --------------- ---------------- - ------- -- - - -- -- -- - - - - -- -- - - - - -- . !

94

1
Ε ΝΟΤΗΤΑ 3.1
Κ Ε ΦΑΛ Α Ι Ο 3

Θέλουμε αρχικά να δούμε πώς μεταβάλλεται η τελική αξία και η παρούσα

αξία της σειράς πληρωμών αν αντί για 5 πληρωμές έχουμε 1, 5, 10, 15, 20. Ένας
γρήγορος τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι μέσω πίνακα δεδομένων μίας με­
ταβλητής. Τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι τα εξής:

Βήμα 1: Δημιουργούμε στήλη (ή γραμμή) που περιλαμβάνει τις τιμές

της μεταβλητής για τις οποίες θα επαναληφθεί ο υπολογι­
σμός της υπό εξέταση σχέσης.
Βήμα 2: Πραγματοποιούμε αναφορά στη σχέση την οποία εξετά­
ζου με στο άνω δεξί άκρο της στήλης με τις τιμές που δη­
μιουργήσαμε στο Βήμα 1, όπως φαίνεται στην παρακάτω ει­
κόνα. Στο παράδειγμα που εξετάζουμε η αναφορά γίνεται
και στις δύο σχέσεις (τελική αξία, αρχική αξία).

Β 12 j;,, =-Β7

1
Α Β c
! 10 Πίνακες μίας μεταβ λητή ς
! 11
ι ~-
Τελική α" ία Αρ"t,tκή αξία
! 12 ι 5.470 1 4.390(
113 1
! 14 5
i 15 10
! 16 15
i
i 17 20
L--- ---- ------------------------ -- -- --- ----------------- ------------------------
Βήμα 3: Επιλέγουμε το εύρος Β12:Cί7 (άνω αριστερό άκρο ως κάτω
δεξιό άκρο του πίνακα).
Βήμα 4: Στο μενούData, στην κατηγορία Data Tools, πιέζουμε το
πλήκτρο What-if Analysis και επιλέγουμε Data Table.
Βήμα 5: Στο Column input cell (Κελί εισαγωγής στήλης) προσδιορί­
ζου με τη διεύθυνση του κελιού που περιλαμβάνει την αρ­
χική τιμή της μετα βλητής η οποία θα αντικαθιστάται κάθε
φορά από τις τιμές που έχουν καταχωρηθεί στο Βήμα 1, δη­
λαδή το κελί Β6 που περιλαμβάνει τον αριθμό των πληρω­
μών .

Data Table ,:;c~c,

B..ow η:Jut cell:

C.olumn input cell : , 1$8$6

canceι
 Σε περίπτωση που ο πίνακας είχε οριστεί οριζοντίως, εί­
χαμε δηλαδή γραμμή που περιλαμβάνει τις τιμές τη ς μετα­
βλητής για τις οπο ίες θα επαναληφθ εί ο υπολογισμός της
υπό εξέταση σχέση ς, προσδιορίζουμε το κελί Β6 στο Row
input cell (Κελί εισαγωγής γραμμής).
Βήμα 6: Επιλέγουμε ΟΚ ή πιέζουμε το Enter.

Το αποτέλεσμα της ενέργειας που περιγράψαμε ε ίναι να εμφανιστούν στην

περιοχή B13:Cl 7 η τελική αξία και η παρούσα αξία της σε ιράς πληρωμών για
επιτόκιο 4.5 % και 1, 5, 10, 15, 20 πληρωμές.
,,.,..:;...,.,.,."'"~""-------=--:c::--=--- ----- ---------------- - - - --- -- ---------------------.,--,.-.--.,------------.,-----------------------------------.,---...,

Α Β C
ιο Πίνακες μίας μεταβλητής
11 Τελική ανία Αρχική α'_iα
12 5.4 ο 4.3900
ι3 1 1.0000 0.9569
14 5 5.4 ο 4.3900
1

15 j 10 12.2882 7.9127
16 1 15 20.7841 10.7395 1

ι__!Ξ_~-------------------------------------------------------------~Q_________:_!_}_Z_!A _________ }}_~QQ___2_____[

Ασφαλώς, η εφαρμογή που περιγράψαμε μπορεί να γίνει και για μία στήλη
μόνο , π.χ. μόνο αρχική ή μόνο τελική αξία, καθώς επίσης και γ ια περισσότερες
από δύο στήλες αν θέλουμε να εξετάσουμε την ευαισθησία και άλλων μεγε θών
ως προς το πλήθος των πληρωμών.
Το παράδειγμα που εξετάστηκε αφορά τη δημιουργία πίνακα δεδομένων μίας
μεταβλητής. Πολλές φορές χρειάζεται να διερευνηθεί η ευα ισθησία μιας σχέσης
καθώς μεταβάλλονται οι τιμές δύο μεταβλητών από τις οποίες εξαρτάται. Στην
περίπτωση αυτή γίνεται η χρήση πίνακα δεδομένων δύο μεταβλητών.
Θα δείξουμε, ως παράδειγμα, πώς υπολογίζονται οι τιμές για την τελική αξία
μιας σειράς πληρωμών σε πίνακα αναγωγής, για διαφορετικά επιτόκια και δια­
φορετικό αριθμό πληρωμών. Οι τιμές που εξετάζουμε είναι για επιτόκιο 3.5%,
4.0%, ... , 5.5 % και 1, 5, 10, 15, 20 πληρωμές.
Για να διαμορφώσουμε το κατάλληλο περιβάλλον στο Excel, ακολου θού με τα
εξής βήματα:
Βήμα 1: Δημιουργούμε στήλη που περιλαμβάνει τις τιμές της μίας
μεταβλητής για τις οποίες θα επαναληφθεί ο υπολογισμός
της υπό εξέταση σχέσης.
Βήμα 2: Δημιουργούμε γραμμή που περιλαμβάνει τις τιμές της δεύ­
τερης μεταβλητής για τις οποίες θα επαναληφθ εί ο υπολογι­
σμός τη ς υπό εξέταση σχέσης.
Βήμα 3: Πραγματοποιούμε αναφορά στη σχέση την οποία εξετά-

96
Ε ΝΟΤΗΤΑ 3.1
ΚΕΦΑΛΑ Ι Ο 3

ζουμε όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Στο παρά­

δειγμα που εξετάζουμε η αναφορά γίνεται μόνο στη σχέση
της τελικής αξίας.

!ί Α Β
~~~~-~~-
C
!1 ι9 Πίνακες δύο μεταβλητών
! 20 Τελική αξία
i~ 1 5.4707! 3.50% 4.00%
j 22 1
f 23 5
r
' "4 10
1 ;, 15
iu
ι____
w
_ _____________________._______________________________________ J1

Βήμα 3: Επιλέγουμε το εύρος A21:F26.

Βήμα 4: Στο μενού Data, στην κατηγορία Data Tools, πιέζουμε το
πλήκτρο What-if Analysis και επιλέγουμε Data Table.
Βήμα 5: Στο κελί ε ισαγωγή ς στήλη ς προσδιορίζουμε τη διεύθυνση
του κελιού που περιλαμβάνει την αρχική τιμή της μεταβλη-
τής η οποία θα αντικαθιστάται κάθε φορά από τις τιμές που
έχουν καταχωρηθεί στο εύρος Α22:Α26 σε διάταξη στήλης ,
ενώ στο κελί εισαγωγής γραμμής προσδιορίζουμε τη διεύ­
θυνση του κελιού που περιλαμβάνει την αρχική τιμή της με­
ταβλητή ς η οποία θα αντικαθιστάται κάθε φορά από τις τι­
μές που έχουν καταχωριστε ί στο εύρος B21:F21 σε διάταξη
γραμμής, τα Β6 και Β5 αντίστοιχα.
Βήμα 6: Επιλέγου με ΟΚ ή πιέζουμε το Enter.

Το αποτέλεσμα τη ς ενέργε ιας που περιγράψαμε είναι να εμφανιστεί στην πε­

ριοχή B22:F26 η τελική αξία της σε ιράς πληρωμών για επιτόκιο 3.5%, 4.0%, ... ,
5.5 % κα ι 1, 5, 10, 15, 20 πληρωμές .
r __ ,,__________ ..___ _,Α·---- .. ~--------.--·-·· B._,..________....c; -----------··-ι:;--···-····-.,....-·-··Ε----~--.,F·---Ί

i 19 Πίνακες δύο μεταβλητών j

j 20 Τελική αξiα Ι
1 21 5.4 07 3.50% 4.00% 450% .00% 5.50% i
1 22 1 l .0000 1.0000 l.0000 1.0000 1.0000 i
i 23 5 5.3625 5.4163 5.4707 5.5256 5.5811 i
i 2-i 10 11 .7314 12.0061 12.2882 12.5779 12.87541
i 25 15 19.2957 20.0236 20.784 1 21 .5786 22.4087[
ι~~--------------------------l_Q____ )8.2_?97 ____ } 9.7-?.!L_______ iι_2!_'!_E_._06~_9_l:4.8~-~~

1 97
 Παράδειγμα 1

Θέλετε να κάνετε αίτηση για στεγαστ ικό δάνε ιο ύψους €200,000. Το σταθερ ό
επιτό κιο στο οπο ίο δανείζε ι η τρ άπεζα είναι στη ν παρο ύ σα φάση 4.5%. Το δάνε ιο
θα εξοφλείται το κοχρεολυτι κά σε μη νια ία βάση . Έχετε την επιλογή να δανειστείτε
για 15, 20, 25, 30, 35 ή 40 χρόνια.

Για να υπολογίσετε τη δόση του δανείου μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη συ ­

νάρτηση ΡΜΤ με τα κατάλληλα ο ρίσματα και να δη μιουργήσετε έναν πίνακα μίας

μεταβλητής όπως φαίνεται στην εικόνα :

-€ 1,5Ζ9 . 99 =PMT(B1•B.t,B-1-"-B3,Bl)

«€.1 ,5::!9 99 =Β6

15 -€.!,529 99
20 -tl,265 30
2.5 -€1,Jl 1.66
30 -€1,013 3-
35 -€9~6 51
.:\.Ο -€&99 13

Παρατηρήστε στη σύνταξη της συνάρτησης ΡΜΤ την προσαρμογή του ετή σιου
επιτοκίου σε μηνιαίο 82/84 και τον προσδιορισμό του αριθμού πληρωμών ως συ­
νάρτηση του αριθμού ετών 84*83, ώστε να μπορούμε να πραγματοποιήσουμε στη
συνέχεια την ανάλυση ευαισθησίας .

Το κελί C9 περιλαμβάνει την αναφορά στο κελί 86 όπου γίνεται ο αρχικός υ πο­

λογισμός της τοκοχρεολυτικής δόσης. Για να εμφανιστούν τα αποτελέσματα στα

κελιά C10:C15 πρέπει να επιλέξουμε τα κελιά 89:C15 στο μενού Data, στην κατη ­
γορ ία Data Tools, να πιέσουμε το πλήκτρο What-if Analysis και μετά Data Table και
στο Κελί εισαγωγής στήλης να δώσουμε τη διεύθυνση 83.

Έστω τώρα ότι θέλουμε να μεταθέσουμε την απόφασή μας δύο μήνες αργό­
τερα . Στο σχετικά ασταθές επιτοκιακό περιβάλλον που επικρατεί , τα επιτόκια μετά

από δύο μήνες μπορούν να κινηθούν κατά 0.25% ή 0.50% είτε ανοδικά είτε πτω­

τικά , οπότε θα θέλατε να εξετάσετε πο ια θα είναι η δόση σε κάθε περίπτωση επιτο­

κίου και πιθανής διάρκειας .

Στη ν περίπτωση αυτή θα πρέπει να δημιουργήσουμε έναν πίνακα δεδομένων

δ ύο μεταβλητών . Το αποτέλεσμα της ανάλυσης φαίνεται στην παρακάτω εικόνα .

98
Ε Ν ΟΤ Η Τ Α 3.1
ΚΕΦΑΛΑ Ι Ο 3

Στο κελί εισαγωγής στήλης καταχωρίζουμε τη διεύθυνση 83 όπως προηγουμένως ,

ενώ στο κελί εισαγωγής γραμμής καταχωρίζουμε τη διεύθυνση 82. Ο πίνακας που

προκύπτει έχει την εξής ερμηνεία : η μηνιαία δόση του δανείου για διάρκεια 30
ετών και επιτόκιο 4.25% είναι € 983.33.

F'=------------------------- --==---:::.::::::;:=.=----.=== - - --.:~-=:-- -·-- - = = = = = - -1

1 Α Β C Ο Ε f G 1
1 19 Επιτόκιο i
1
i 1
120 -€1,529.99 4.00% 4.25% 4.50% 4.75% 5.00% !
! 21 Αριθμός ετών 15 -€1,479.38 ·€1,504.56 -€1 ,529.99 -€1,555 .66 -€1,581.59 1
1 22 20 ..ε1 1 211 .96 -€1,238.47 -€1~265. 30 -€1 ,292.45 -€1,319.91 !
i
! 23 25 ·€1,055.67 -€1 083.48 -€1,111.66 -€1,140.23 -€1,169.18 i
1
1
1
24 30 -€954.83 -€983 .88 ·€1,013.37 -€1.043.29 ·€1,073.64 i
1 25 35 -€885 .55 -€915.79 -€946.51 -€977.71 -€1 ,009.38 !
i
! 26 40 -€835 .88 -€867.24 -€899.13 -€931.52 -€964.39 i
'ι----------- ---------------'

99

1
 Ενότητα 3.2

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Μια ευρύτατη γκάμα σύνθετων στατιστικών υπολογ ισμών προσφέρεται μέσω

του εργαλε ίου Data Analysis (Ανάλυση Δεδομένων). Ο χρήστης καλείται να ορί­
σε ι τα δεδομένα που επιθυμεί να αναλύσει, καθώς επίση ς και τις επιμέρους πα­
ραμέτρους τη ς ανάλυσης. Το Excel, χρησιμοποιώντας ε ιδικ ές μακροεντολές ,
πραγ ματοποιεί τους σχετικούς υπολογισμούς και επιστρέφει αποτελέσματα σε
συγκεκριμένη μορφή -συνήθως οργανωμένα σε μορφή πίνακα- και, σε κάπο ιες
περιπτώσεις, γραφήματα. Για να εκκινήσετε το εργαλείο Data Analysis, επιλέξτε
το μενού Data και στη συνέχεια πιέστε το πλήκτρο :

- Data Analysίs

Αμέσως ε μφανίζεται ένα πλαίσιο διαλόγου το οποίο σας προτρέπει να επιλέ ­

ξετε ένα από τα διαθέσιμα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων.

Data· Analysis · · ::.. ~

~nalysis Tools

Anoνa: Two-Factor Vvith Replication

Anoνa: Two·Factot Without Replication
Correlation
Covariance
Descriptίνe Statistics
Exponential Srnoothing
F· Test Two·Sample for Variances
Fourier Ana l ysίs
Histogram

Στις παραγράφους που ακολουθούν θα δώσουμε μια συνοπτική περιγραφή

των διαθέσιμων εργαλείων ανάλυσης. Θα εστιάσουμε την περ ιγραφή μας στην
ανάλυση παλινδρό μησης ενώ θα αναφέρουμε συνοπτικά τις χρήσε ις των υπόλο ι­
πων εργαλείων.

3.2.1 Anova (Ανάλυση διακύμανσης)

Αναφορικά με την ανάλυση διακύμανση ς, οι διαθ έσιμες επιλογές περιλαμβά­
νουν: ανάλυση διακύμανσης κατά έναν παράγοντα , ανάλυση διακύμανση ς δύο
παραγόντων με αλλη λεπίδραση και ανάλυση διακύμανσης δύο παραγόντων χω-

100
ΕΝΟΤΗΤΑ 3.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ρίς αλληλεπίδραση. Η ανάλυση διακύμανσης κατά έναν παράγοντα εκτελεί μια

απλή ανάλυση διακύμανσης επαληθεύοντας την υπόθεση ότι οι μέσες τιμές δύο ή
περισσοτέρων δειγμάτων είναι ίσες (εφόσον λαμβάνονται από πληθυσμούς με
την ίδια μέση τιμή) . Η τεχνική αυτή επεκτείνεται στις δοκιμές δύο μέσων τιμών,
όπως ο έλεγχος t. Η ανάλυση διακύμανσης δύο παραγόντων με αλληλεπίδραση
εκτελεί μια παραλλαγή, δύο παραγόντων με αναπαραγωγή, της ανάλυσης διακύ­
μανση ς ενός παράγοντα, που περιλαμβάνει περισσότερα από ένα δείγματα για
κάθε ομάδα δεδομένων. Τέλος, η ανάλυση διακύμανσης δύο παραγόντων χωρίς
αλληλεπίδραση εκτελεί μια ανάλυση διακύμανσης δύο παραγόντων η οποία δεν
περιλαμβάνει περισσότερες από μία δειγματοληψίες ανά ομάδα, κάνοντας δο­
κιμή της υπόθεσης ότι οι μέσες τιμές δύο ή περισσοτέρων δειγμάτων είναι ίσες
(εφόσον λαμβάνονται από πληθυσμούς με την ίδια μέση τιμή). Η τεχνική αυτή
επεκτε ίνεται σε δοκιμές για δύο μέσες τιμές, όπως ο έλεγχος t.

3.2.2 Correlation ( Συσχέτ ιση )

Το ε ργαλείο ανάλυσης « Συσχέτιση» μετρά τη σχέση μεταξύ δύο συνόλων δε­

δομένων τα οποία έχουν κλιμάκωση, ώστε να είναι ανεξάρτητα από μονάδα με­
τρήσεως. Ο υπολογισμός της συσχέτισης πληθυσμού επιστρέφει τη συνδιακύ­
μανση των δύο συνόλων δεδομένων, διαιρούμενη δια του γινομένου των τυπικών
τους αποκλίσεων. Επιστρέφει έναν πίνακα όπου κάθε στοιχείο αντιπροσωπεύει
τη συσχέτιση μεταξύ των αντίστοιχων στηλών (ή γραμμών) δεδομένων.

3.2.3 Covariance ( Συνδιακύμανση )

Το εργαλείο ανάλυσης « Συνδιακύμανσψ> χρησιμοποιείται σε συναφές πλαί­
σιο ανάλυσης με το εργαλείο «Συσχέτιση». Επιστρέφει τη συνδιακύμανση των
δύο συνόλων δεδομένων σε πίνακα όπου το κάθε στοιχείο αντιπροσωπεύει τη
συνδιακύμανση μεταξύ των αντίστοιχων στηλών (ή γραμμών) δεδομένων . Χρησι­
μοποιε ί τη συνάρτηση COVAR ενώ στη διαγώνιο του πίνακα που επιστρέφεται,
στη γραμμή i, στήλη i υπολογίζεται η συνδιακύμανση μιας μεταβλητής με τον
εαυτό της, δηλαδή η διακύμανση του πληθυσμού όπως υπολογίζεται από τη συ­
νάρτηση VARP.

3.2.4 Descriptive Statistics

(Περιγραφικά στατ ιστικά )

Το εργαλείο αυτό επιστρέφει επιλεγμένα περιγραφικά στατιστικά κεντρικής

τάσης και διασποράς.

101

1
 3.2.5 Exponential Smoothing
(Εκθετική εξομάλυνση)

Το εργαλείο Exponential Smoothing προβλέπει μια τιμή με βάση την πρό ­

βλεψη τη ς προηγούμενης περιόδου , προσαρ μοσμένη κατά το σφάλμα αυτής της
προηγούμενης πρόβλεψης. Το εργαλείο χρησιμοποιεί τη σταθερά ε ξο μάλυνση ς
α , το μέγεθος τη ς οποίας καθορίζει την ανταπόκριση των προβλέψεων στο
σφάλμα τη ς προηγούμενης πρόβλεψης.

3.2.6 F-Test Two-Sample for Variances

('Έλεγχος F των διακυμάνσεων δύο
δειγμάτων)
Το εργαλε ίο αυτό πραγματοποιεί έναν έλεγχο F δύο δ ε ιγ μάτων γ ια τη σύ ­
γκριση των διακυμάνσεων δύο πλη θυσμών . Με βάση τη μηδ εν ική υπόθεση, δύο
δείγματα προ έρχονται από κατανομές με κοινή διακύμανση .

3.2.7 Fourier Analysis (Ανάλυση Foιιrier)

Το εργαλείο ανάλυση ς Fo urier επιλύει προβλήματα γραμμικών συστημάτων

και αναλύει περ ιοδικά δεδο μένα χρη σιμοποιώντας τη μέθοδο του μετασχηματι­
σμού Fourier (Fast Fourier Tra;:isform - FFΓ) για το μετασχηματισμό δεδομέ­
νων. Το εργαλείο αυτό υποστηρίζει επίση ς αντίστροφο μετασχη ματισμό , ο
οποίος , όταν εφαρ μοστεί στα ήδη μετασχηματισμένα δεδομένα, επιστρ έφει τα
αρχικά δεδομένα.

3.2.8 Histogram (Ιστόγραμμα)

Αυτό το εργαλε ίο ανάλυση ς υπολογίζει με μονω μένες και αθροιστικές συχνό­
τητες για μια περιοχή κελιών δεδομένων και κλάσεων δεδομένων . Το εργαλείο
αυτό δημιουργεί δεδομένα γ ια τον αριθμό των ε μφανίσε ων μιας τιμής σε ένα σύ­
νολο δεδομένων.

3.2.9 Moving Average (Κυλιόμενος μέσος)

Χρησιμοποιήστε το εργαλε ίο ανάλυση ς Moving Average γ ια να υπολογίσετε

τιμές στο διάστη μα πρόβλεψη ς με βάση το μέσο όρο τη ς μεταβλητή ς επί ενός συ­
γκεκριμένου αριθμού προηγούμενων διαστημάτων.

102
Ε ΝΟΤΗΤ Α 3.2
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 3

3.2.10 Random Number Generation

( Γεννήτρια τυχαίων αριθμών)
Αυτό το εργαλείο ανάλυσης επιστρέφει μια περιοχή με ανεξάρτητους τυχαί­
ους αρ ιθμούς που λαμβάνονται από μια κατανομή μεταξύ πολλών, π.χ. Uniform,
Normal, Bernoulli, Binomial, Poisson.

3.2.11 Rank and Percentile

(Τάξη και εκατοστημόρια)

Χρησιμοποιήστε το εργαλείο Rank and Percentile για να δημιουργήσετε έναν

πίνακα με την αριθμητική και την ποσοστιαία σειρά κατάταξης κάθε τιμής σε
ένα σύνολο δεδομένων.

3.2.12 Regression (Παλινδρό μηση )

Το ε ργαλείο ανάλυσης Παλινδρόμηση εκτελεί γραμμική παλινδρομική ανά­
λυση, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο των «ελαχίστων τετραγώνων » , για να προσαρ­
μόσει μια γραμμή σε ένα σύνολο παρατηρήσεων. Μπορείτε να αναλύσετε τον
τρόπο που μια μεμονωμένη εξαρτημένη μεταβλητή επηρεάζεται από τις τιμές
μιας ή πε ρισσότερων ανεξάρτητων μεταβλητών.
Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται το πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται κατά
την εν ε ργοποίηση της ρουτίνας « Παλινδρόμηση » στην «Ανάλυση Δεδομένων »
από το μενού «Εργαλεία». Η περιοχή εισόδου Υ περιλαμβάνει τις τιμές της
εξαρτημένης μεταβλητής ενώ η περιοχή εισόδου Χ περιλαμβάνει τις τιμές τη ς
αν εξάρτητης μεταβλητή ς (ή των ανεξάρτητων μεταβλητών αν το πρόβλημα είναι
πολυμεταβλητό). Καθορίστε τις επιλογές «Ετικέτες » (αν στο πρώτο κελί των δε­
δομένων σας έχετε καταχωρίσει το όνομα της μεταβλητής) και « Βαθμός εμπιστο­
σύνη ς». Ο σταθερός όρος είναι Ο ανάλογα με το πρόβλημα. Μπορείτε να επιλέ ­
ξετε αν τα δεδομένα θα επιστραφούν σε συγκεκριμένο σημείο του φύλλου εργα­
σίας που επεξ εργάζεστε , σε νέο φύλλο εργασίας του βιβλίου εργασίας που επε­
ξ εργάζεστε ή σε νέο βιβλίο εργασίας. Επιλέξτε , τέλος, αν θέλετε να σας επι­
στραφούν τα «Υπόλοιπα» ή/κα ι τα «Τυποποιημένα υπόλοιπα » ή/και τα σχετικά
διαγράμματα ή/και το διάγραμμα κανονικής πιθανότητας.

103

1
 Regression -~ :,·~~ -
Γ !nput ·--
οκ
Ιnριιt Υ Range: J$A$3 : $Α$11
car.::el
Input ~ Rarιge: \$Β$3: $Β$11
!:!elp
Ρ ί,abels Γ Constant ls ιero
Ρ ConVdence Leνel: 195 ο/ο

rOutput optlOns- - - - - - - - - - ·
Ι r. Quιput Range: 3 _ _ _ ____,,.a_,
l,....$D_t_ c

(' New Worksheet E.ly:

(' New ~orkbook

• Residuals - - - - - - - - - - -- - - -- - -
, Γ Residuaιs Γ ~es~i Ρ~~ 1

1
Γ Standardίzed Resid.ιals Γ Lirie Fit Plots _j
~~rn~I ~obabillty -·---------------------=-=~------,
1 Γ t:ι.α"mal Probabllity Plots

Αφού ολοκληρώσετΙΞ την εισαγωγή των ορισμάτων και πραγματοποιήσετε τις

υπόλοιπες επ ιλογές σας, στο φύλλο εργασίας (εφόσον αυτό έχετε επιλέξ ε ι) εμ­
φανίζετα ι ο ακόλουθος πίνακας:

Γ-------------;;----- -,,---- -:·~-~""'---,,---=-·;·=--:·---- -- --;;-,,,,=-- ---:"Ή"=----,,--,,-----ο·-----------0-------------------------- -------,

! ~ sι;;o..!).JARY οι:τvι:τ κ ι 1,,

i: 4ι; ----------
:ι . ι:-. ' '
• Λι~gr ('.S:s ιοη <..Jιa!I;!!(S !,
1
i 6 ~lυ11iple R Ο 88•537963
! "' R Squar~ Ο j8.2.i07~07 j
i8 Adjns!•d R Squm ο "461419" 5
[ 9 Sιandard Erτor ο ))984~836

! )Ο Ob~1Y1tioos
f 11
i 1: Α:--Ο\'Α
i n _______~d~'---~~~s_ _ _~J=~---~F--~~~gn~ψ~rαι~n~ce_,_F
! Η Rtgr6'ίoα 2.34"'222:1~: ~ .34~~~222:: .: ι,5 7446809 o.003S226~~
i JS R~s.1dua.L 10$796296 Ο 6~2 ;;; ;1s Ο

i 16 Τό141 3
!1- ____________________________________ _
j :: mterc~ c~ma~;~s sra~~~:;~':s0;1 31;~~:s~o1 o~~~~72s6 ~'7:0;~~~~; ~m;:;';~; ι;~~;::s:·ί ~~;:~: !
i 20 !1'Cin'OOO• ο 12031037 00259\4901 4644832407 ο.οωs:2655 oo;695889J ο 18378 1848 0.056958893 ο ιs31s1&48 !
~-'11 - - --------------- ------------------------ ---- -- ------ - ----------------- ------------------------------------------- --- ---·------------------_J

Η χρήση της ρουτίνας « Παλινδρόμηση » παρουσιάζει το πλεονέκτημα ότι

πραγματοποιεί μια περισσότερο ολοκληρωμένη ανάλυση σε σχέση με τις δυνατό­
τητε ς που παρ έχουν οι στατιστικές συναρτήσεις που παρουσιάστηκαν παρα­
πάνω . Παρατηρήστε , ωστόσο, ότι η ανάλυση αυτή παρουσιάζει μια στατικότητα,
δηλαδή τα αποτελέσματά τη ς δεν ανανεώνονται αν αλλάξουν τα αρχικά δεδο­
μένα . Σε περιπτώσεις όπου κάτι τέτοιο απαιτείται, πρ οτιμάται η χρήση των ανά­
λογων συναρτήσεων.

104
ΕΝΟΤΗΤΑ 3.2
ΚΕΦ ΑΛΑ Ι Ο 3

3.2.13 Sampling (Δειγματοληψία)

Το εργαλείο αυτό δημιουργεί δείγ μα από έναν πληθυσμό θ εωρώντας πλη θυ­
σμό την περιοχή ε ισόδου . Όταν ο πλη θυσμός είνα ι υπερ β ολικά μεγάλος για να
γίνει επεξεργασία ή γράφημα, μπορείτε να χρη σιμοπο ιή σετε ένα αντιπροσωπευ­
τικό δ ε ίγ μα. Μπορείτε, επίσης, να δημιουργή σετε ένα δείγ μα το οποίο π ε ριέχε ι
τιμές μόνο από ένα συγκεκρ ιμένο τμήμα μιας π ερ ιόδου, αν θεωρείτε ότι τα εισα­
γόμενα δεδομένα είναι περιοδικά.

3.2.14 t-Test (Έλεγχος t)

Το εργαλείο t-Test ελέγχε ι τους μέσους όρους δ ιαφορετικών τύπων πλη θυ­
σμών. Διακρίνονται τρε ις περ ιπτώσε ις : έλεγχος t του μέσου δύο δειγ μάτων συ­
σχετισμένων ζευγών, έλεγχος t δύο δε ιγ μάτων με υποτιθέ μενες ίσες δ ιακυμάν­
σεις και έλεγχος t δύο δε ιγ μάτων με υποτιθέ μενες άνισες δ ιακυ μάνσεις. Μ εταξύ
των αποτελεσμάτων που λαμβάνονται με αυτό το εργαλείο, είνα ι κα ι η διακύ­
μανση συνόλου, ένα αθροιστικό μέτρο τη ς διασποράς δεδο μένων περί τη μέση
τιμή .

·3.2.15 z-Test (Έλεγχος z)

Το εργαλε ίο αυτό εκτελεί έλεγχο z δύο δειγ μάτων για μέσες τιμές με γνωστές
δ ιακυμάνσε ις . Χρη σιμοποιείτα ι γ ια τον έλεγχο υποθέσεων τη ς δ ιαφοράς μεταξύ
των μέσων τιμών δύο πλη θυσμών.

Παράδειγμα 2

Στο Παράδειγμα 3/Κεφάλαιο 2 δίνονται μέσες ετήσιες τιμές πετρελαίου για τα

έτη 1994-2007 (πηγή ΟΠΕΚ) σε δολάρια ανά βαρέλι .

Έτος 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
$/βαρέλι 15.5316.8620.2918.6812.2817.48 27.6 23.1224.36 28.1 36.0550.6461.0863.34

Μπορούμε να υπολογίσουμε τα περιγραφικά στατιστικά χρησιμοποιώντας το

εργαλείο Descriptiνe Statistics από την εφαρμογή Data Analysis. Συγκεκριμένα ,
στην ομάδα εργαλείων Analysis ενεργοποιούμε το πλήκτρο Data Analysis και, αφού
επιλέξουμε από τη λίστα Descriptiνe Statistics, συμπληρώνουμε το πλαίσιο διαλό­
γου που εμφανίζεται, όπως στην παρακάτω εικόνα:

105

1
 ,__------ι...-----a ------c-------- -υ ----------- ---ε------- --- -;,-----,--G------;;-------------- ----

1 1
1
! 2 Έ τ ο~ βαρέλι Descri tlve Sta istlcs . -11..~
i1 3 199-1
! 4 1995
15 53
16 86
------ -· ϊr-~...,.$2-~-8$-16/..,---:f!J::-τ 1 1 oc 1
!'1 s 1996 ::> Ο 29 r. ς;wnns CMCel 1
! 5 199- 18 68 <"Bows -~
i 7 1998 12_28
!s 1999 Γ48
• Oιtput optians - -
i 9 2000 27 6
r. Qutρut RMQe:
i 10 2001 23 .12
1r ΙΙΙeW Worksheet eJy:
! 1l 2002 24 .36
1 r New ~l<book
li21 2003 28 1
P-~ st~ies
113 200-1 36.05
1Γ CO(lfldence Leνel for Me411:
114 2005 50.6-1
1
115 2006 61 08 1Γ Κth Loroest:
Ι 16 lΟΟί 63-3-1 1Γ κttι S!!!δllest: Ιι
! 17
ι--·---~----------------------------...u
Τα περιγραφικά στατιστικά θα ε μφανιστούν στην περιοχή κελιών που έχουν ως
άνω αριστερό άκρο το κελί 0 2.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------,,
Α
..... ~
8
--~ ...-.......
C Ε
·~··-----'- 1
i
1
2 Έ το ς $/βαρ έλι $/Βαρέλι
1
3 199-f 15_53
ί
!4 1995 16.86 Mean 29.67214
ιs 1996 20_29 Standard Error 4.510281
16 1997 18.68 Median 23.74
!7 1998 12.28 Mode t!N/A
!8 1999 1 Α8 Standard Deνίation 16.87593
!9 ::ωοο 27.6 Sample Varιance 284.7968
'i
ι~ 2001 23.12 Kurtosis 0.170187
i 11 2002 24.36 Skevνness 1.195426 j
1
[__!~ 2003 28.1 Range 51.06 j

! 13 2004 36.05 Minίmum 12.28 j

,_
i 14 200 - Ό . 6-t Maxϊmum 63.34 !
i 1.5 2006 61 .08 Sum 415.41 i'
i 16 2007 63.3.t Count
_ _
!
14__J

Για να κατασκευάσουμε ένα ιστόγραμμα για τα δεδομένα , στην ομάδα εργα­

λείων Analysis ενεργοποιούμε το πλήκτρο Data Analysis και , αφού επιλέξου με από
τη λίστα Histogram, συμπληρώνου με το πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται , όπως
στη ν π αρακάτω εικόνα :

106
Ε Ν Ο ΤΗΤ Α 3.2
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 3

Ί
Inρut ~~-~-====--~~---.~---~ . . . . . . ~_,.
!nρut Range: 1$8$3:$8$16
οκ 1
e;Ί Range: 1$8$20 :$8$24 Cancel J
r Ι..abels !jelp i 1
tput option s -----------~-......
r. Q.utput Range: J$D$20
(" New Worksheet f.ly:
(" New Workbook

Ρ' Pareto (sorted histogram)

Ρ' Cumulative Percentage
Ρ- ICharΈoϋrρυt1
...=........_. •••• _ .............:

Το αποτέλεσμα της εφαρμογής είναι ένας π ίνακας αποτελεσμάτων και ένα γρά­

φημα :

~~---,-~-τ---;---,Γ-
- -;--;;~=,=-~-τ-------τ1

! 19 i !
;1 20 1
1 8in Frequency Cαmuιatiνe
' ,.,
"" Bin Frequency Cuωu.atiνe
• % !,
!---1 i
i 21 ! 15 1 7.14% 25 7 50.00% 1
2.5 7 57.14% 35 2 64.29% ' i
35 2 71.43% More 2 78.57% !i
45 1 78.57% 15 1 85.71% !
55 1 85.71% 45 1 92.86% i
More 2. 100.00% 55 1 100.00% 1

!
!
Hist ogram i
1

-frequency
!
i
i Mi
!--1
-ιt- Cumulatiνe % i
! 35
! 36 βίn 1

i
___i
Σημειώνεται ότι το ιστόγραμμα που δημιουργείται είναι ένα ταξινομημένο ιστό­
γραμμα (Pareto) , δηλαδή παρουσιάζει τα δεδομένα σε φθίνουσα σειρά της συχνό­
τητας . Εάν στο πλαίσιο διαλόγου δεν ενεργοποιηθεί η επιλογή Pareto (sorted

107

1
 histogram), το Excel παρουσιάζει τα δεδομένα σε αύξουσα σειρά και παραλείπει

τις τρεις δεξιότερες στήλες που περιέχουν τα ταξινομημένα δεδομένα. Εφόσον

ενεργοποιηθεί το πλαίσιο ελέγχου Cumυlatiνe Percentage δημιουργείται μια στήλη
στον πίνακα εξόδου για αθροιστικά ποσοστά . Η επιλογή Chart Output δημιουργεί

ένα ενσωματωμένο ιστόγραμμα στον πίνακα εξόδου . Στην εικόνα που ακολουθεί
δεν έχει ενεργοποιηθεί η επιλογή Pareto (sorted histogram) , ενώ είναι ενεργοποιη­
μένες οι επιλογές Cumulatiνe Percentage και Chart Output.
--------------------------------------,
,---------- 1
1
Bln Freqυency Cuιr>ulatινe '6
1 15 1 7.14% Histogram 1
1
25 7 57.14% !
!'
1
1
35 2 71.43%
1

1
45 78.57% i!
i Μο~5
1 85.71% -freque-ncy i
i
2 100.00% -il- CumulιUv• '- !
1
!
i j
Βίη

i ------- - --- - !
'i
ι ________ 1

--····-····---···············-·-··--········-·····..················--·-·-··-·····--············-··············j

108
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Ενότητα 3.3

ΕΙΙΙΛΥΣΗ

Η επίλυση επιτρέπει τον υπολογισμό της βέλτιστης τιμής (ελάχιστης, μέγιστης

ή συγκεκριμένης) για τον τύπο ενός κελιού -κελί προορισμού- σε ένα φύλλο ερ­
γασίας . Η επίλυση λειτουργεί με μια ομάδα κελιών τα οποία σχετίζονται είτε
άμεσα είτε έμμεσα με τον τύπο του κελιού προορισμού. Μεταβάλλοντας τις τιμές
στα κελιά που καθορίζονται από τον χρήστη -τα ρυθμιζόμενα κελιά- η επίλυση
καταλήγει με τον τύπο του κελιού προορισμού στο αποτέλεσμα που καθορίζεται .
Οι τιμές στα ρυθμιζόμενα κελιά μπορεί να υπακούουν σε περιορισμούς που κα­
θορίζε ι ο χρήστης και διαμορφώνουν το σωστό φυσικό πλαίσιο του προβλήματος
που επιλύεται.
Θα παρουσιάσουμε τις βασικές πτυχές της χρήσης της επίλυσης μέσω ενός
, 1
παρα δ ε ιγματος .
Μια εταιρεία κατασκευάζει τηλεοράσεις , στερεοφωνικά και ηχεία από ένα
απόθεμα κοινών εξαρτημάτων. Τα εξαρτήματα είναι περιορισμένα και πρέπει
να καθορίσετε το πιο επικερδές μικτό προϊόν για την κατασκευή. Το κέρδος ανά
μονάδα κατασκευής, ωστόσο, μειώνεται αντιστρόφως ανάλογα προς τον όγκο
λόγω πρόσθετων τιμολογιακών κινήτρων που απαιτούνται για την απορρόφηση
από τα κανάλια διανομής. Συγκεκριμένα, το κέρδος για κάθε συσκευή υπολογί­
ζεται από τη σχέση:

Κέρδος = (Κέρδος ανά συσκευή) χ (Ποσότητα) ·

0 9

όπου το μέγεθος «Πορότητα» προσδιορίζει τον αριθμό των συσκευών που κατα­
σκευάζονται και το κέρδος ανά συσκευή είναι €75, €50 και €35 για τις τηλεορά­
σεις, τα στερεοφωνικά και τα ηχε ία αντίστοιχα.
Στον πίνακα που ακολουθεί δίνεται ο αριθμός των εξαρτημάτων που χρειάζε­
ται για να κατασκευαστεί κάθε συσκευή.

Τηλεόραση Στέρεο Ηχείο Απόθεμα

Σκελετός 1 1 ο 450
ΟC<:αθοδικός σωλήνας 1 ο ο 250
Μεγάφωνο 2 2 1 800
rι'ροφοδοτικό 1 1 ο 450
Ηλεκτρονικά 2 1 1 600

Χρησιμοποιείται το παράδειγμα «Πρόβλημα συνδυασμού προϊόντων με ελάττωση περιθωρίων

κέρδους» από το αρχείο Solvsamp.xls. Το αρχείο βρίσκεται στο φάκελο C:\Program Fί/e5·\Micrωoft
Office 2007\0fficel 2\SAMPLES σε υπολογιστές που έχουν εγκαταστημένο το Excel.

109

1
 Ζητείται να βρεθ ε ί ο αριθμός των τηλεοράσεων , στερε οφωνικών και ηχε ίων
που πρέπ ε ι να κατασκ ευαστούν ώστε να μεγιστοποιηθ εί το κ έρ δος.
Το πρ ό βλημα μπορ ε ί να αποτυπωθ ε ί στο φύλλο ε ργασίας ως εξή ς:

,-
[_______________ ______ -----"" ______,_______________

i,,:
8_:ί_2

Σκεi.ετό~
i--.--~su_Μ_ιβ1ϊο-ί1ϊ---------------------------------------------------------------------------------,

Χρ1~~~ Α:rόθ~~~ !
Καθοδι κός σωi.ήνας 100 .:!50 [
, J :.\Ιεγάφωγο 500 800 [
[ 5 ~ Τροφοδοτικό 200 -150
! 6 Ι Ηί.εκτρο,·ικά 400 600
[ ~ 1

[ 8 Αριθμός συ σκευών
!9
[ 10 Κέρδο; αγά συσ κευ ή € ί5 € 50 € 35
! 11 Συνοί.ικό κέρδος ανά συσ κευιj € -1 32 € 3,15 5 € 2,208
ΓC-~--------------------------------------_:__
i21 Συ\"οί.ικό κέρδος 1___€ 1 10:095
___________! _______________________________ _________________________ _

Στο κελί F2 εισάγουμε τη συνάρτηση «=SUMPRODUCT($B$8:$D$8,B2:D2)»,

η οποία επιστρ έφει το άθροισμα iων γινομένων του αριθμού συσκευών επί τον
αριθμό των ε ξαρτημάτων που απαιτεί κάθε συσκευή για την κατασκευή τη ς . Στο
κελί Bll υπολογίζεται το συνολικό κέρδος ανά συσκευή μέσω τη ς σχέ ση ς
« =BlO * BSΛ0. 9». Το συνολικό κέρδος ε ίναι το άθροισμα των συνολικών κε ρδών
ανά συσκ ευή και υπολογίζεται στο κ ε λί Β12. Αρχικά, έχουμε υποθ έσει ότι ο
αριθμός των συσκευών που κατασκ ευάζεται είναι 100 για κάθ ε συσκευή.
Για να βρού με τη βέλτιστη αναλογία , ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα:

Βήμα 1: Στο μενού Data, στην κατηγορία Analysis (Ανάλυση), πιέ ­

ζουμε το πλήκτρο Solνer.
Βήμα 2: Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται καταχωρίζουμε τα
ορίσματα όπως φαίνεται στην παρακάτω ε ικόνα , με την
εξής λογική:
Το όρισμα Target Cell (Κελί προορισμού) ε ίναι το κελί
που περιλαμβάνει τη σχέση που βελτιστοποιε ίται.
Το όρισμα Equal Το προσδιορίζει αν η βελτιστοποίηση εί­
ναι μεγιστοποίηση (Max), ελαχιστοποίηση (Μίη) ή σύ­
γκλιση σε ακριβή τιμή (Value of).
Το όρισμα By Changing Cells (Με αλλαγή των κ ε λιών)
δείχνει τα κ ε λιά που περιλαμβάνουν τις τιμ ές οι οποίε ς
μεταβάλλονται προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος τη ς
βελτιστοποίηση ς .

110
ΕΝΟΤΗΤΑ 3.3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Set Target Cell; I ΙΙRΙ ~ofνe χ 1

Equal Το: r. Μaχ r
MiQ ~alue of: Jo
r
ι;ιy Changing Cells: ---------------....__........._ _
Close '" J

j$B$8:$D$6 :iJ ~uess

ybject to the Constraints:- - - - - - - - , - - - - - - - : Qptions
$B$6:$D$8 >=Ο 8.dd
$F$2: $F$6 <= $G$2: $G$6

Beset. ΑΙI

tfelρ

Στο πλαίσιο Subject to the Constraints (Περιορισμοί) ε ισά­

γονται οι περιορισμοί του προβλήματος. Για να εισαγάγετε
έναν περ ιορισμό, πιέστε Add (Προσθήκη) στο πλαίσιο δια­
λόγου που εμφανίζεται:

Cel Reference: Constraint:

1$F$2: $F$6 }iJ
οκ
w . .• • '" Can~.... 1 !jelp 1
Στην ε ικόνα φαίνεται ο περ ιορισμός σύμφωνα με τον οποίο
ο αρ ιθμός των εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται δεν μπο­
ρεί να υπερβα ίνει το απόθεμά του. Επιλέξτε ΟΚ για να ε ι­
σαγάγετε τον περιορ ισμό, Cancel για να τον ακυρώσετε ή
Add για να εισαγάγετε επιπλέον περιορισμούς. Επιλέγο­
ντας ΟΚ ε πιστρέφουμε στο βασικό πλαισίου διαλόγου.
Το πλήκτρο Solve (Επίλυση) επιλύει το πρόβλημα βελτιστο­
ποίησης. Το πλήκτρο Options (Επιλογές) δίνει τη δυνατό­
τητα στο χρήστη να ρυθμίσει τις παραμέτρους της ρουτίνας
βελτιστοποίηση ς, ενώ το Reset All (Επαναφορά όλων) κα­
θαρίζει το πλαίσιο διαλόγου από όλα τα ορίσματα.
Επιλέγουμε Solve, οπότε εμφανίζεται ένα νέο πλαίσιο δια­
λόγου όπως φαίν εται στην εικόνα:

111

1
 ;-------------------------::~-----------~----------------3---------------c-------------ι;----------ε----~----f"---------o---------/.i--------Ί-j

i Τηλεόρασ11 Στέρεο Ηχείο Χρήσιι •.\,-rόθεμα i

i~ Σ:κεί.ετό; ι 1 ο 3:9 9 ~50 :
i, Καθ οόι κός σω i.tίνα~ l Ο Ο 159 9 250
! .: :\fεΊάφωνο 2 2 1 800 SOO
ί ~ Τρ οφοόοηκό Ο 359 9 450
! 6 Η ί.εκτ ρονι κά 2 600 600
ί
\ 8 Αρ ιθ μ ός συσκευών 159.89691 ~00 80.206181
i9 Solver Resυlts :~-.
[ 10 Κέρδο; ανά σuσκευιj € ·5
[ 11 [u,·οί.ικό κέρδος σ.νά συσκευή € ; ,220 ~~e·~: AlcmstrortsMdφlmδlty Reρort>
[ 12 Συνολικό κέρδο ς [€ μ ~917 J ~ινν;
-,- ----~

i :~ • ~~
-eet-~=$ ·-1 =~Υ ..::.!
i 15
[ 16 α Concel 1 ~νe Scoιwio... 1 ~ 1
l_r____________________ ________________________________________________________________________________________________J
Βήμα 3: Στα κελ ιά B8: D8 έχουν καταχωριστε ί οι τιμές που ικανο­
ποιούν τις συνθήκες του προβλήματος, ενώ στο πλαίσιο
διαλόγου μάς δίνεται η δυνατότητα να διατηρήσουμε τη
λύση τη ς επίλυση ς επ ιλέγοντας ΟΚ ή να επαναφέρουμε τις
αρχικές τιμ ές του προ βλήματος. Στο κελί Β 12 ε μφανίζεται
το μέγ ιστο κέρδος.

Ο βέλτιστος αρ ιθμός συσκευών είνα ι (περίπου ) 160 τη λεοράσε ις , 200 στέρεο

και (περίπου) 80 ηχεία. Μ ε αυτά τα δεδο μένα, το μέγ ιστο συνολικό κέρδος είναι
€14,917.

Παράδειγμα 3
2

Ας υποθέσουμε ότι είστε οικονομικός σύμβουλος ή διευθυντής μιας εταιρείας.

Ένα από τα καθήκοντά σας είναι η διαχr.ίριση επενδύσεων βραχυπρόθεσμων και

μετρητών με τέτοιον τρόπο ώστε να μεγιστοποιούνται τα έσοδα από τόκους , διατη­
ρώντας παράλληλα αρκετό κεφάλαιο διαθέσιμο για την αντιμετώπιση των εξόδων .

Θα πρέπει να αντικαταστήσετε τα υψηλότερα επιτόκια που απορρέουν από μα κ ρο­

πρόθεσμες επενδύσεις με την ευελιξία που παρέχει η επένδυση του κεφαλαίου σε

βραχυπρόθεσμες επενδύσεις . Ζητείται να καθορίσετε την επένδυση του επιπλέον

ποσού σε μερίσματα ενός , τριών και έξι μηνών , ώστε να μεγιστοποιηθεί ο τό κος

εσόδων και να διασφαλιστεί ότι το ποσό των μετρητών κάθε μήνα θα είναι μεγαλύ ­
τερο των €100,000. Δίνεται ο ακόλουθος πίνακας :

Χρ ησιμοποι είται το παρά δ ειγμα «Κεφάλαιο κίνησης» από το αρχε ίο Solν~·amp.xl.5. Το αρχείο
βρίσκεται στο φάκελο C:\Program Fίles \MίcrO!ioft Office 2007\0ffice /2\SAMPLES σε υπολογιστές
που έχουν εγκ αταστημ ένο το Excel.

11 2
Ε Ν ΟΤ Η Τ Α 3.3
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 3

Γ---iΖ,,-----.--cι;------------------------------

Α .~~ 1 _ c i .-.:D"-'-~~=~~=.L-~~
f -~~~G ~~~~H ~-_..,
1
~ μφq.»ι(;)V(%: ~.ις 1
1,1,3,4.51(1116 ~ ί
1 Ι(α•'4 Τόιου: ί
Σύνολο( fj
' '1.100

.;-;,,,----------------------------------'
Μήν<!ς 1
<ΑΟΟΙΧΧ)
A"fv''I' •
iZ3l /)'Χ)
Mfi>"'f !
eιss .AOO
riλ<»
ΕΙ25 .ΑΟΟ
11!1,Ο::Ο
1
!
i
2,JXJ !
i1
'ί
.---fff,;:;;,,,.---*"''3---..:ifii.:;;:ι..--~=,,,..--~:ω~~~:---~;.=-,__-...;:::,'?i':::lί
_________!

Αυτό το μοντέλο υπολογίζει το τελικό ποσό μετρητών, βάσει ενός αρχικού ποσού
μετρητών (από τον προηγούμενο μήνα), τα έσοδα από επενδύσεις που έχουν λήξει ,
έξοδα για νέες επενδύσεις, καθώς επίσης και τα μετρητά που απαιτούνται για τα μη-
..-
νιαία έξοδα της εταιρίας. Πρέπει να πάρετε εννέα, συνολικά, αποφάσεις : τα ποσά
που θα επενδυθούν σε επενδύσεις διάρκειας ενός μήνα στους μήνες από 1 έως 6, τα
ποσά που θα επενδυθούν σε επενδύσεις τριών μηνών στους μήνες από 1 έως 4 και
τα ποσά που θα επενδυθούν σε επενδύσεις διάρκειας έξι μηνών στο μήνα 1.

Το συνολικό κέρδος από τους τόκους υπολογίζεται στο κελί Η5, το οποίο απο­
τελεί το κελί-στόχο στο πρόβλημα που εξετάζεται. Τα ρυθμιζόμενα κελιά είναι τα
κελιά τα οποία περιέχουν το χρηματικό ποσό που επενδύεται σε κάθε τύπο . Αυτά
είναι τα κελιά 811 :G11 (επενδύσεις διάρκειας 1 μήνα) , τα κελιά 812 και Ε12 (επεν­
δύσεις διάρκειας 3 μηνών) και 813 (επενδύσεις διάρκειας 6 μηνών) . Οι περιορισμοί
του προβλήματος πρέπει να εξασφαλίζουν ότι το χρηματικό ποσό που επενδύεται
θα είναι μεγαλύτερο ή ίσο του Ο , επομένως 811 :G11 ;<: Ο, 812 και Ε12 ;<: Ο και 813 ;<:
Ο , καθώς και ότι το συνολικό ποσό στη λήξη κάθ~ μήνα θα είναι ;<: €100,000.

Το πρόβλημα βελτιστοποίησης εισάγεται στη ρουτίνα So lνer όπως φαίνεται

στην ε ικόνα :

Solver Paraιηeters ~

SetTargetCell; l!B Β ;ιοινe

Equal Το: (i t:!!,ax (' ΜΙQ ϊ :ialue of: Ιο

Chang!ng Cells: ~-----~---~-~~~~--~~-- - - - - -

_ ject tD !he Constraιnts: -,..,---......,..~--~,.---.-.......,..----..--+

$8$11 :$G$11 >=Ο
$8$12 : $Β$13 >= Ο
$Β$15 : $Η$15 >= 100000 ς;,hange
$Ε$12 >=ο B.esetAll
Qelete

113

1
~

-- --- - :. Η
Απόδοση Δrψc.ια Αy-ορό μφϊσμά;ωγ σε μήνες
Mεptcμ 1-μήγ. 1 0% 1 1. 2. 3. ..\ , S κοι 6 Κtpδος
Μεfiσμ 3-μήν. 4 0% 3 1κσr4 Τόκου:
5 Μερicιι (ί.υι\Υ 9 ο% s Ι 1 Σιίvολοl oG.531
6 ..-,....~~~~~~~~---~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~....
ί Μήvος: Μήνος 1 Μήνας 2 Μήνας 3 Μιjvος 4 Μήνας 5 Μιjνσς 6 Τtλος
$ Αρ)(. κrφ6λσιο: t400,00Q €100.000 €100.000 €100 OOQ € 100.000 €100.00Q €100 000
'ξq μφισμάrwν: Ο 10.000 125, 392 49,SOS Ο 144.708
10 Τόκος: Ο 100 4.113 495 Ο 11.824
11 Μι:pfαμ. 1·μιjν: 1 Ο 10 000 30. 100 49 .505 Ο 15.000 1
11 Μφίσμ 3-μήν: • 95.292 ι 1 Ο 1
Μφfσμ 6-μήv: 129,708 _
μ pήσq nυοοι!: 75.000 HJ OQOi (20 000 60 000 SO 000 1$ l:iOO! 60 OOQ
IS Ποσό λf t : t100.000 €100,000 €100.000 €100.QOO €100,000 Ε.100 000 'i.196 531

:~ . 11eαις Nli''"' . .0 ~ _ •· ~Ι
ιs Solvl!r lίiud a $0~. AU ι;ςns1ran1$ ~ optima!Jty
Ι~ R~
conditb1$ - $11\!Slied.
20
iθΡ;;;;;;;;;;ι----1
Amwer
.:::J
~ ----- ·---····-·-j
21 Sensιttνl\'y
22 Umi\S
23 Re$\!Xe ς:tlgnal νa~
.:J
2~
1,$ 1 ΟΙ< / c.ncel ~ Sι:erwio... !:!θΡ 1
26
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 3

Άσκη ση Αυτοαξιολόyησης 1 /Κεφάλαιο 3

Στην Άσκηση Α uτοαξιολόγησης 1/Κεφάλα ιο 2 δίνονται δεδομένα που αφορούν τις ετή ­
σιες αποδοχές της πρώτης χρονιάς μετά την αποφοίτηση 50 φοιτητών ενός προγράμμα­

τος Διοίκησης Επιχειρήσεων , καθώς και ο βαθμός πτυχίου .

Να εκτιμήσετε τους συντελεστές β1 και β2 του γραμμικού υποδείγματος

Μισθός = β1 + β2 χ ΜΟ + u "· Να υπολογιστεί ο συντελεστής προσδιορισμού R

2
« .

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε στο Παράρτημα, στο τέλος του κεφαλαίου .

Άσκ η ση Αυτοαξιολόyησης 2/Κεφάλαιο 3

Μια μεγάλη εταιρεία σκοπεύει να επενδύσει ένα ποσό από τα κέρδη της που ανέρχεται

σε € 1,000,000. Απευθυνόμενη σε χρηματοοικονομικό σύμβουλο λαμβάνει την απάντηση

ότι το ποσό θα πρέπε ι να επενδυθεί σε μετοχές εταιριών πετρελαιοειδών , μετάλλων ή σε

κρατικά ομόλογα. Λεπτομέρειες σχετικά με τις προτάσεις που έγ ιναν φαίνονται στον πα­

ρακάτω πίνακα :

Επένδυση Αναμενόμενη

ετήσια απόδοση

Atlas oil 7.3%

Past oil 10.3%
Genius metals 6.4%
Heaνy steel 7.5%
Κρατικά ομόλογα 4.5%

Το Διο ικητικό Συμβούλιο της εταιρείας, αναλύοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των

επενδ ύσεων σε σχέση και με τους υπόλοιπους επιχειρηματικούς κ ινδύνους που αντιμε­
τωπίζει, αποφάσισε να κινηθεί μέσα στο εξής πλαίσιο :

Το κεφάλαιο που θα επενδυθεί συνολικά σε κάποιο κλάδο (πετρέλαιο ή μέταλλα) δεν θα

υπερβαίνει τις €500,000.

Η επένδυση σε κρατικά ομόλογα πρέπει να είναι τουλάχιστον το 25% της επένδυσης

που θα γίνει σε εταιρείες μετάλλων .

Η επένδυση στην Past oil, που παρουσιάζει την υψηλότερη αναμενόμενη απόδοση αλλά

και τον υ ψ ηλότερο κίνδυνο , δεν πρέπει να ξεπερνά το 60% της συνολικής επένδυσης
στον κλάδο .

Υποδείξτε τη βέλτιστη αναλογία επενδύσεων .

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε στο Παράρτημα, στο τέλος του κεφαλαίου.

115

1
 Σύνοψη

Στο κεφάλαιο αυτό:

• παρουσιάζεται το εργαλείο ανάλυσης σεναρίων για τον υπολογισμό αποτελε­
σμάτων με διαφορετικούς συνδυασμούς τιμών των ορισμάτων τύπων ή συ­
ναρτήσεων,
• αναλύεται το εργαλείο υποθετικής ανάλυσης rιναζήτησης στόχου που χρη­
σιμοποιείται στην επίλυση απλών προβλημάτων βελτιστοποίησης,
• γίνεται εκτενής αναφορά στις δυνατότητες στατιστικής ανάλυσης δ εδομέ­
νων μέσω του εργαλείου ανάλυσης δεδομένων,
• περιγράφονται οι δυνατότητες επίλυση ς σύνθετων προβλημάτων βελτιστο­
ποίησης.

116

1
 ΚΕ ΦΑ ΛΑ Ι Ο 3

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Απαντήσεις Ασκήσεων Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1
Στο φύλλο εργασίας τα δεδομένα τοποθετούνται στην περιοχή Α 1:851 . Στην ομάδα ερ ­
γαλείων Analysis, ενεργοποιούμε το πλήκτρο Data Analysis και , αφού επιλέξουμε από τη
λίστα Regression, συμπληρώνουμε το πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται όπως στην πα­
ρακάτω ε ικόνα :

egression .)w·
Input ----------------~
οκ 1
Input Υ. Range: 1$Α$1 :$Α$51
Cancel 1
Input 1S_ Range: 1$6$1 :$6$51
!::felp
Ρ' !.abels Γ Constant ίs l_ero
r Conθdence Leνel: 195 %

utput optίons -~---------c........----,.

r. Qutput Range:
Γ New Worksheet ε!γ:
Γ Νeνν Y!_orkbook
Residuals- - - - - - - - - - - -
- ---
P' B.esίduals r ··-··---··-·~
ί~~~~~.!?.L~!~i
Γ standardized Residuals Γ L[ne Fit Ptots

ormal Probability- - - - - - - - - - - - - -
r r.tormal Probablhty Plots

Στη ν περιοχή εισόδ ου δεδομένων Υ καταχωρίζουμε τη διεύθυνση των κελιών που περι­
λαμβάνουν τα δεδομένα για τον πρώτο ετήσιο μισθό . Στην περιοχή εισόδου δεδομένων
Χ εισάγουμε τα δεδομένα για το Μ έσο Όρο. Επιλέγουμε το κουτί Labels για να δώσουμε

την πληροφορία ότι το πρώτο κελί της περιοχής εισόδου είναι η ετικέτα της σειράς δε­

δ ομένων . Προσδιορίζουμε την περιοχή εξόδου του αποτελέσματος και επιλέγουμε στα
πρόσθετα αποτελέσματα να εμφανιστούν τα κατάλοιπα. Στη συνέχεια επιλέγουμε ΟΚ ,

οπότε το Excel επιστρέφει πίνακες αποτελεσμάτων που οργανώνονται όπως φαίνεται

στην παρακάτω εικόνα :

117

1
 !.,.....
ϊ ....··-······--···········-··-···-···-······-······················--·-············---···-- --·---·-·-······-·····-····-····--··--·····-····
Α ! Β C D Ε-
. -- 1 F G j
! 1 τ .\lι σθός .\ΙΟ SUMMARY OUTPUT i
! 2 Ι €21 ,111 9.43 1

i3 €19,9ίΌ S ·ο Regression Staristia !

! 4 19,-150 6 85 Multιple R 0.236205672 !
i 5 €22,1 93 9 .- ο R squσre Ο.055793119 i
\ 6 . € 19,698 6 7• Adjusted R Square Ο.036122143 !
! 1 l 21 ,-13-ί 8.40 Standard Error 1920.767057 \:,
i sl €20,ί06 6 ..:Β Observatlons 50
! ~ €23,325 9.53 !
[ _!Ο 20,936 6.7 ANOVA j
[ 11 8.23 d SS MS
i 12 7.43 Regression 1 10464153.88 10464153.88 2.83i
1 !
! 13 5.40 Resldual 48 177088612.1 3689346.086 [
!14 20,li9 ί.10 Totat 49 187552766 i
ij... 15 20,410 6.33
!_16 €20,543 6.98 Coeffίch>nts Stσndord εrror t Stσt P-i
! 17 ί €21,189 9. · 3 lntercept 19427.82325 1397.43257 13.90251213 1 . 8~
ί .~
8 € 19.629 5.45 ΜΟ 314.5885683 186.7951417 1.684136779 0.09!
i 19 €20,847 5.63 i
Γ10 €20.930 8.60 !
!-3.ί, €20,655 .60 !
! 22 j €23,456 9.45 RESIDUAL ΟUΤΡυΤ i
! 23 1 19,484
~ ~
5.08 !:
! 24 18,9Ί ".38 Obserνotιon Predιcted Μισθός Res/dυols !·
! 254€23, 41 9 3 1 22394.39345 ·1Ζ83.393449 i
!26 €20,424 6.65 2 22101.82608 ·2131.826081 1

! 2-7 €10,191 .68 3 21582.75494 -2132.754943 i

!:J~€2Jl..8.92....S.8.5..... ____ __ ___________________________..ιι _________ ..22419..3.3./.36.... -:286.3::\2Mι7.q _______________________ J

Με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης οι συντελεστές β1 και β2 εκτιμώνται προς

19427.82 και 314.59 αντίστοιχα , ενώ ο συντελεστής προσδιορισμού R2 υπολογίζεται
ίσος προς 0.06.

118
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 3

Άσκηση Αυτοαξιολόyησης 2
Η αποτύπωση του προβλήματος σε φύλλο εργασίας έχει ως εξής:

-· ~ .... --·--;,··---------~ϊ~:-~;===:r:=-~--~--τ----,-:-;,····=τ;----~---------ΊJ

Επένδυση Αναμενόμm•η
1 ετήσια απόδοση Επένδυση
2 Atfas oil 730% € 200,000.00
3 PastoJΊ 10.30% € 200,000.00
4 Genius metals 6.40% € 200,000.00
5 Heaνy ste~l 7.50% € 200,000.00
6 Κραπκά ομόλογα 4.50% € 200,000.00
7 Σύνολο € 1,000,000.00
i8
[9 Περιορισμοί Ισχiiον Επιτρεπτό
i 10 Σύνολο κλάδου πετρελαίου € 400,000.00 € 500,000.00
11 Σύνολο κλάδου μετάλλων € 400,000.00 € 500,000.00
12 Επένδυση σε κραnκά ομ. όλογα € 200,000.00 € 100,000.00
13 Επένδυση στην Past oil € 200,000.00 € 240,000.00
14 Συνολική επένδυση € 1,000.000.00 € 1.000,000 00
15
i

~ ~~ ___________________________=:~:.εν~~~~-~ξί~-επ~~υ:~ σ~ χ~~~~--------}..~:~~:~~~~~!J
Υποθέτουμε μια ισοκατανομή του κεφαλαίου στις πέντε διαφορετικές επενδύσεις. Στο
κελί Ε 1 1 υπολογίζουμε τη συνολική επένδυση ως το άθροισμα των κελιών Ε2 : Ε6, δη­
λαδή «=SUM(E2:E6)».

Στην περιοχή 810:C14 τοποθετούμε στοιχεία που αφορούν τους περιορισμούς του προ­
βλήματος . Συγκεκριμένα, στο κελί 810 εισάγουμε τον τύπο « =Ε2+Ε3», στο κελί 811 τον
τύπο «= Ε4+Ε5» . Στο κελί 812 κάνουμε αναφορά στο κελί Ε6 ενώ στο κελί C12, που
προσδιορίζει την επιτρεπτή επένδυση σε κρατικά ομόλογα, εισάγουμε τον τύπο

« = Ο . 25*81 1 » . Στο κελί C13 εισάγουμε τον τύπο «=Ο . 6*810».

Το κελί Ε17 περιλα μ βάνει τη συνάρτηση «=SUMPRODUCT(E2:E6,(1 +C2:C6))». Προ­

σέξτε ότι το δεύτερο όρισμα της συνάρτησης είναι (1 +C2:C6) ώστε να λάβει υπόψη ότι
η τελική αξία είναι ίση με την αρχική στην απόδοση της αρχικής αξίας.

Οι περιορισμοί εισάγονται όπως φαίνεται στην εικόνα :

119

1
 Set Τ arget Cell: 2,olνe 1
Equal Το : r. [1ax r lνliQ r ~alue of : Ιο
Close 1
!1Υ Changirιg Cells: - - - - - - - - - - - - -

1$Ε$2: $Ε$6 ~ -~~-ι

-S!,!bject to the Constrairιts: - - - - - - - - - - - - - - - - ' Qptions
$Β$10 <= $C$1 0 8.dd
$6$11 <= $C$11
$Β$1 2 >= $C$1 2 ~hange
$8$1 3 <= $C$1 3
fieset ~11
$Β$14 = $C$14
Q.elete
$Ε$2 :$Ε$6 >=Ο
!felp
----- ------- -----
Περιλαμβάνονται οι τρεις περιορισμοί της εκφώνησης και επιπλέον ο περιορισμός ότι τα
κεφάλαια που επενδύονται δεν μπορούν να έχουν αρνητικό πρόσημο , δηλαδή
$Ε$2 : $Ε$6 > = Ο και ότι η συνολική επένδυση δεν πρέπει να ξεπερνά το διαθέσιμο κεφά­
λαιο , δηλαδή $B$14=$C$14.

Επιλέγοντας Solνe υπολογίζεται η λύση του προβλήματος.

Γ _____________________ ______________________________&____________
JΙ ϊ _ ______ ,-------------------σ·-------------ϊ---------1 .

j
- Επένδ vση
-- _.\,·αμΕ'·όμΕ'-η
~~- :
!
ετήσια απόδοση Επένδυ ση
: 1
1 -
i 2 Atlas oil ί .30°·ο € - 00,000 00
!.'
!-3 Past oiJ 1030°0 € 300,000.00 !
i: 4 - Genius metals 6.-10° ο € i
'
[s Hea,γsteel 7.50°0 400,00000 [
i5 Κρατικά ομόλογα 4.50°0 € 100,000.00 !
1 1 · Σύ-.Όλο € 1,000,000.00 !
r8" ι
j 9 Περ ιορ ισ μοί Ισχύον Επιτρεπτό j
j 10 Σm'Ολο κλάδου πετρελαίου € 500,000.00 € 500,000.00 Ι
[ 11 Σύ\.-ολο κλάδου μετάλλω" € 400,000 00 € 500,000.00 !
iι 12 Επέ-.•δυση σε κ.ρσ.ru<ά. ομόλογα € 100,000.00 € 100,000.00
!'
j 13 , Επένδυση στην Past oil € 300,000.00 € 300,000.00 !
i 14 Σννολικιi επένδυση € 1,000,000.00 € 1,000,000.00 i
i 15 - :
i 16 j

@]_______ ··----·-------··----·-----··------::~:~~~-~~εy~-~~~-~~~~~-~~-~~-~-!_~~-~~~------------'--€ l,OS~~~~~~_lj

Σύμφωνα με τη λύση του προβλήματος, επενδύονται €200,000 στην Atlas oil , 300,000
στην Past oil , €400,000 στην Heaνy steel και €100,000 σε κρατικά ομόλογα . Η αναμενό­
μενη αξία του χαρτοφυλακίου της εταιρείας είναι €1,080,000.

120
 ΚΕΦ ·ΑΛΑΙΟ 4

ΓΡΑΦΉΜΑΤΑ

Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιάσουμε τις δυνατότητες γραφικής απεικόνισης Σκοπός

δεδομένων του Excel.

Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση Προσδοκώμενα
να: Αποτελέσματα
• δημιουργείτε γραφήματα με τα δεδομένα σας ή τα ευρήματα της ανάλυσής
σας,

• επεξεργάζεστε τα γραφήματά σας τροποποιώντας διάφορες επιλογές.

• Τύπος γραφήματος Έννο ιες

• Στοιχεία γραφήματος Κλειδιά

Τα δεδομένα του Excel μπορούν να εμφανιστούν με τη μορφή γραφήματος. Εισαγωγικές

Το Excel παρέχει στο χρήστη μια ποικιλία επιλογών σε γραφήματα δύο αλλά και Παρατηρήσεις
τριών διαστάσεων που περιλαμβάνει διάφορους τύπους, όπως γραφήματα στη­
λών, ράβδων, γραμμών, πίτας, ΧΥ (διασποράς) κ.λπ. Τα γραφήματα συνδέονται
με τα δεδομένα του φύλλου εργασίας από το οποίο δημιουργήθηκαν και ενημε­
ρώνονται κάθε φορά που αλλάζουν τα δεδομένα.

121

1
 Ενότητα 4.1

ΔΗΙ\ιΙΙΟΥΡΓΙΑ ΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Για τη δημιουργία ενός γραφήματος είναι απαραίτητη η καταχώριση των δε ­

δομένων σε κάποιο φύλλο εργασίας ή βιβλίο εργασίας. Η δημιουργία ενός γρα­
φήματος συνίσταται στα εξή ς βήματα:

Βήμα 1: Επιλέξτε την περιοχή των κελιών που περιέχει τα δεδο­

μένα. Υπενθυμίζεται ότι κρατώντας το Ctrl πατημένο
μπορεί να επιλεγούν μη γε ιτονικά κελιά.

Βήμα 2: Ενεργοποιήστε το μενού lnsert και επιλέξτε τον τύπο γρα­

φήματος που επιθυμείτε από το μενού Cο\ιιmη (Στήλη),
Line (Γραμμή), Pie (Πίτα), Bar (Ράβδος ), Area (Περιοχή),
Scatter (Διασπορά), Other Charts (Άλλα γραφήματα).
rl·------------------~------------:~--------------------E-----,j----1

!1 !
! Ι Cσlumn line Pie Bar Area Scatter Other i
!· Charts .. i
!Ι !
!L.--------------------------------------
ι ςhaιts Γ:ί Ji
------------------ ------------------ ---------------------------.J
Βήμα 3: Επιλέξτε από τους επιμέρους τύπους γραφημάτων που εμ­
φανίζονται τον καταλληλότερο με βάση τις ανάγκες σας .

Line Pie Bar

2-0 Cofumo

Αν θέλετε να δείτε όλες τις πιθανές σας επιλογές αναφορικά με τον τύπο γρα­
Γ.:---

φήματος που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, πιέστε το πλήκτρο ι_~_J..

122
Ε Ν ΟΤΗ Τ Α 4.1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Παράδειγμα 1

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα έσοδα από τις πωλήσεις σε ένα lnternet
Cafe.

ΙΑΝ. ΦΕΒ. ΜΑΡΤ. ΣΥΝΟΛΟ

Αναψυκπκά € 13,600 € 14,600 € 15,600 € 43,800

Τρόφιμα € 7, 100 € 7,300 € 7,500 € 21,900
lnternet € 4,000 € 4,200 € 4,500 € 12,700
Εμπορεύματα € 3, 100 € 3,200 € 3,300 € 9,600
Συνολικές πωλήσεις € 27,800 € 29,300 € 30,900 € 88,000

Να δημιουργήσετε ένα γράφημα στο οποίο να φαίνονται οι ανά είδος πωλήσεις

κάθε μήνα σε στήλες.

Αρχικά, καταχωρίζουμε τα δεδομένα του πίνακα σε κελιά του Excel. Το εύρος

που καλύπτουν τα δεδομένα είναι Α 1:Ε6. Στη συνέχεια, επιλέγουμε τα δεδομένα ,
ενεργοποιούμε το μενού lnsert και, από το μενού Column, επιλέγουμε το πρώτο
στοιχείο του 2-D Column.

Ακολουθώντας τα βήματα αυτά θα πρέπει στο φύλλο εργασίας να εμφανιστεί

ένα γ ράφημα παρόμοιο με αυτό στην παρακάτω εικόνα: .

€18,000
€16,000
€14,000
€12,000
€10,000
€8,000
•ΙΑΝ
€6,000
• ΦΕΒ
€4,000
€2,000 ΜΑΡΤ

€-

123

1
 Ενότητα 4.2

ΕΙΙΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΙΙΛΟΓΕΣ ΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Ενώ κατά το στάδιο της δημιουργίας του γραφήματος φαίν εται ότι οι επιλογ ές
που έχουμε περιορίζονται σε επιλογές αναφορ ικά με τον τύπο του γραφήματος ,
στην πραγ ματικότητα οι επιλογές που έχου με είνα ι απερ ιόρ ιστε ς . Θα εξ ετά­
σου μ ε κάποιες από τις δυνατότητες αυτές στις επό μενε ς παραγράφους .
Αν επιλέξουμε το γράφημα που έχου με δημιουργήσει -με ένα απλό «Κλικ» σε
οποιοδήποτε σημείο του- εμφανίζεται μια ν έα γρα μμή μενού , η οποία έχε ι την
ακόλουθη μορφή :
,.-------------------------------------------------------------------------------------------------,
~ Exce[ Chart Τ cols !
r ι
! Add·!n$ Design Layout Fσrmat !
L--- ------------- ---- --------------- - -- ----- - - - ------------ --- ----- - - ----------------------------....!
.
Στη γρα μμή μενού Chart Tools (Εργαλεία γραφήματος) περιέχονται τρία νέα
μενού , Design (Σχεδίαση), Layout (Διάταξη), Forrnat (Μορφή), καθένα από τα
οποία σχετίζεται με την επεξεργασία συγκεκριμένων παραμέτρων του γραφήμα­
τος. Θα εξετάσου με τα νέα αυτά μενού σε ξεχωρ ιστές ενότητες. Πρ ιν παρουσιά­
σουμε τις δυνατότητες που έχου με αναφορικά με τη μορφοποίηση του γραφήμα­
τος , είναι χρήσιμο να δούμε τ,α επιμέρους στοιχεία που συνιστούν ένα γράcρημα.
Στο παρακάτω γράφημα ;τ.αρουσιάζεται η κατανομή βαθμών ανά κλάση .

Κατανομή βαθμών
Τίτλος
30 Γραμμέ ς πλέγματος γραφήματος
\
Π εριοχή σχεδίασης

• Αριθμός φοιτητών

5
Υπό μνημα
Τίτλος ο
άξονα 0-39 40 49 0-59 60-69 70-79 80+
τιμών
ΙΣειρά l Κλάσεις Περ ιοχή
Άξονας γραφήματος
Τίτλο ς άξονα
κατηγ οριών κατηγοριών

124
ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

4.2.1 Το μενού Design (Σχεδίαση)

Το μενού Design δίνε ι τη δυνατότητα στο χρή στη να μετα βάλει τον τύπο του
γραφήματος -πιέζοντας το πλήκτρο συντό μευση ς Change Chart Type (Αλλαγή
τύπου γραφήματος)- ή να σώσε ι ένα γράφη μα με τις παρα μέτρους που έχει ορί­
σει ως προεπιλεγμένη μορφή - Save As Template (Αποθήκευση ως πρότυπο) .
Ακόμα, να ορίσει διαφορετική διάταξη στην απε ικόν ιση των δεδομένων -Switch
Row/Column (Εναλλαγή γραμμής/στήλη ς-), να προσθέσει νέα δεδομένα, να αλ­
λάξει τη διάταξη των σειρών δεδομένων, να δ ιαγράψει σειρές δεδομένων από το
γράφημα -Select Data (Επιλογή δεδομένων)-, να αλλάξε ι τη συνολική εμφάνιση
του γραφήματος επ ιλέγοντας από μια σε ιρά προεπιλεγμένων εμφανίσεων -Chart
Layou ts (Διατάξεις γραφήματος)-, να αλλάξει το στιλ του γραφή ματος - Chart
Styles (Στιλ γραφήματος). Και τέλος, να μετακινήσε ι το γράφημα σε ένα άλλο
φύλλο εργασίας ή σε ένα άλλο βιβλίο εργασίας.

Παράδειγμα 2

Στο γράφημα που δημιουργήσατε στο προηγούμενο παράδειγμα να εμφανίσετε

τα αποτελέσματά σας ανά μήνα. Να προσθέσετε για κάθε μήνα μία στήλη που θα
δείχνει τις συνολι κές πωλήσεις.

Αναφορικά με την εμφάνιση των αποτελεσμάτων ανά μήνα , θα πρέπει να αλλά­

ξουμε την διάταξη των δεδομένων. Επιλέγοντας το γράφημα και πιέζοντας το πλή­

κτρο συντόμευσης Switch Row/Column το γράφημα παίρνει την εξής μορφή :

€18,000

16,000

14,000

€1 2,000
• Αναψυκτικά
€10,000
• Τρόφιμα
€8,000
• Internet
€6,000
Εμπορεύματα
€4,000

€2,000

€-
ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡΤ

· Για την προσθήκη των δεδομένων της γραμμής « Συνολικές πωλήσεις » επιλέ­
γουμε Select Data και , στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται , Add.

125

1
 Chart ς!δta range: 1=Charting!$A$1 :$D$5

!j Sytϊtch Row/Colurm
Legend Entτies αιenes) Horizontal (S;ategory) Axis Labels

-~~dd ~-~~dit ι·~ -.~~Ξi~ϊl ~ "j/Edi!

ΑvαψυΚΤΙκά ! ΑΝ

Τρόφιμα ΦΕΒ

Internet ΜΑΡΤ

Εμποριίιιματα

tlidden and Empty Cells 1 οκ Cδncel

Στο νέο πλαίσιο διαλόγου 1:

Edit Series . .·: ..:·~'.

Series name:
j=Char~ing !$Α$6 fjj "'Σννολικξς nωλή ...
Seιies y_alues:

1=Charting !$8$6:$0$6 m = €27,800 • €2 •..

ΟΚ Cancel

ορίζουμε το κελί που περιέχει την ονομασία της νέας σειράς δεδομένων και τα κε­
λιά που περιέχουν τις τιμές της νέας σειράς δεδομένων. Πιέζοντας ΟΚ κ αι ΟΚ το
Excel επιστρέφει το γράφημα:

€35,000

€30,000

€25,000
• Αναψυκτικά
€20,000
8 Τρόφι μα

€ 15,000 Ι Internet

Ι Εμπορ εύματα
€ 10,000
Συνολικές πωλήσε ις

€ 5,000

€-
lAN ΦΕΒ ΜΑΡΤ

126
Ε ΝΟΤ ΗΤΑ 4.2
ΚΕΦΑΛΑ Ι Ο 4

Σημειώνεται ότι τόσο η αλλαγή της διάταξης των δεδομένων όσο και η προ­
σθή κη της νέας σειράς μπορούσαν να είχαν γίνει εναλλακτικά σε ένα βήμα, στον

οδηγό Select Data Source που παρουσιάσαμε παραπάνω .

4.2.2 Το μενού Layout (Διάταξη)

Το μενού Layout δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να μεταβάλει την εμφάνιση
των στοιχείων του γραφή ματος, όπως τίτλους κα ι ετικέτες δεδο μένων, να προ­
σθέσει σχήματα, πλαίσια κε ιμένου ή ε ικόνες.
Επιλέξτε το στοιχείο του γραφήματος στο οποίο θέλετε να παρέμβετε από τη
λίστα που ε μφανίζετα ι όταν πιέσετε το πλήκτρο στο πλαίσιο:

:-------------------------=======--- -1
! Chart Area -~--=J
Η λίστα περιλαμβάνει την περιοχή σχεδίαση ς, τους άξονες, το υπόμνημα κ.λπ.
Στη συνέχεια επιλέξτε Format Selection (Επιλογή μορφή ς) και πραγματοπο ιήστε
τις επιλογές σας στο πλαίσιο διαλόγου που ανοίγει.

r---------- - ----- --- - --- -- - --- - - -------- - - - ---- -- ---- ---- --------- ---- .,.~~--.,.-------- -- -- - - -- -- - - - - - - - - - ---- - - ----7'1

! ? χ
1 r:
Fill
Border Color
1
r ~ fiιι
βorder Sty1es r ~ohdfill
Shado•.ν r ~radient fi!J
r ε;cture or t:exture fill r:
3{) Format r. 1!
• AΙJtomatic 1!
--------------------------- _________________________________________________________________________u

Χρησιμοπο ιήστε τα πλήκτρα συντό μευσης στην κατηγορία Insert αν θ έλετε να

προσθ έσετε κάποια εικόνα (Picture ), σχήματα (Shapes) ή ένα πλαίσιο κειμένου
(Text Βοχ) .
Αν θέλετε να προσθ έσετε τίτλο στο γράφη μά σας, κάντε την επιλογή σας
αφού πιέσετε το πλήκτρο Chart Title (Τίτλος γραφήματος), για επιλογές σχετικά
με τους τίτλους των αξόνων πιέστε το πλήκτρο Axis Titles (Τίτλοι άξονα), για
επιλογές που αφορούν το υπό μνη μα του γραφή ματος επ ιλέξτε Legend (Υπό μνη ­
μα) , για να προσθέσετε κα ι να επεξεργαστείτε ετικέτες δεδο μένων επιλέξτε
Data Labels (Ετικέτες δεδο μένων) , ενώ γ ια την προσθή κη κα ι την προσαρμογή
πίνακα δεδο μένων στο γράφημά σας επιλέξτε Data Table (Π ίνακας δεδομένων) .

127

1
 rτ;_π--~-----~-----~----------;J------~----------;]-------------~----------------------------------------1

i:, Axis Legend Da a Da a ι.'J:•e> Grιdlrne5 Plct 1 r Τ r!:

T•tle~ • labεl> • Τ abfe • Area •
: r J

ι 1 _1:.) Pr1n1ary !:!or1zontal Αχιs Τιtlε ι. 1- - None J

t: 1 Do ηοt dιsρ!a_, ar1 Αχιs ιtle

~ Pr1n1a~· Yeι1:ιca l Αχιs Tιtle /J Ι _.::>J Ι
f

:
r' '---.. ~~~
. ._,, :
υ·--.. _............. -zτ--:::::1 Τίtιe Beιow Αχίs
~r 1

[ϊ);Ο.\Ο ··-1 ./ f
~ Δ Drsρlay Tιtle belo.v Harrzσntal Axr~ and
13 ,800 05 .000 :
~.~ 21 ,900 j resizechart !,

f 12, 700 (30,000 --1' More Prιrηary Horιzontal Αχ1s Τ 1tle Op 1ons... [:
r(________9.6σο -
_.. ___________________________________ ___________________________ --------------------- -------------------- _________________________________ _J
~

Για να προσαρμόσετε τους άξονες του γραφήματος επιλέξτε Axes (Άξονε ς)

και αναζητήστε την καταλληλότερη μορφή στα επιμέρου ς μενού. Για να προσθέ ­
σετε ή να προσαρμόσετε τις γραμμές πλέγματος του γραφήματός σας πιέ στε το
πλήκτρο Gridlines (Γραμμές πλέγματος).

r-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------,
' '
!' Design Layout Format !'

~ Γ~ j ~ ~
i 1
1 d _J .{] d Ch>•i
Cha~
F:; Gr1dlrne-s 1 Plot "hart !iart • D ' Trendlιne ι nes Up Οο " Error !
[ ~ .1 Arεa • , Ι >!r>cr Bar Bδrs • [
· , JI _ ·
[ fJ.J, ~ Prιmary tforizontal Grιdline.s ~ Apalysιs , ~!
~~ > > t#;; rτ: ===---= - i

! J~ Prin1ary ![ertical Gridlines ~ None .!

Γ1' _ _ _ __:_ ::j::t:::,:~6 "'"' G•idlM !::::::·

-~-~---r ,_. Oisplay Vertical Gridline.s for Major unit.s

J
Minor Gridlines
JΙ'ί] Dιsρlay Vεrtιcal Grιdlines for M1nor unιts

-1.· - ._
1· • J

Major & Minor Grid lίrιes

111 1\ ιl:rJ I Dιsplay Vεrtιcal Gndfrn es for Ma_ιor and
fνlinor unιt$
8!
~-i~ι:l--tllll-·--tΞr ~ Μοrε Prιn1aιy Vert1cal G rιdl ιnes Opt1cns ...
• 1- ---.--~-.---~--
•------- - ---- ------- "'--------------------------------------------------·-----------------------------------------------------·
Αν επ ιθυμε ίτε να μορφοποιήσετε την περιοχή σχεδίασης, επιλέξτε Plot Area
(Περιοχή σχεδίασης) ενώ, σε περίπτωση που το γράφημά σας είνα ι τρισδιά­
στατο , πιέστε ένα από τα πλήκτρα συντόμευσης Chart Wall (Τοίχος γραφήμα­
τος), Chart Floor (Δάπεδο γραφήματος) , 3-D Rotation (Περιστροφή 3-Δ) γ ια να
εμφανιστούν οι διαθέσιμε ς επιλογέ ς .

128
ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Η παρουσίαση των δεδομένων σας είναι δυνατόν να περιλαμβάνει και αποτελέ­

σματα στοιχειώδους -στατιστικής- ανάλυσης. Μπορείτε να προσθέσετε στα δεδο­
μένα σας γραμμή τάσης πιέζοντας το πλήκτρο Trendline (Γραμμή τάσης). Η γραμμή
τάσης μπορεί να είναι γραμμικής ή εκθετικής μορφής, γραμμή τάσης με κινητό μέσο
όρο, να δίνει προβλέψ ε ις κ.λπ. Για εισαγωγή γραμμών σφάλματος και επιμέρους
επιλογές σε αυτή την κατηγορία επιλέξτε Error Bars (Γραμμές σφάλματος).
r----------------------,-----,.,..--,--..,.---,----.,------------------------------------------------,

ri~ Chart Name: i:!'

Up/0011.n Ειτοr
Q3rs ~ Bars"'

None
Remoνes th.e selected Τ rendline or al!
Trendlίnes ίf nane are seiected

linear Τ rendline
i Adds/ sets a linear Τ ren d!ine for the
! serected c:hart series
:
Exρonential Τ rendfίne
! Adds/sets an E:1φonential Trendline for
i
the selected chart series

r
f

Linear Forecast TrendJίne

r ιιa
~
Adds/ sets a lineac Τ rendline with 2 petiod
forecast f<H the selected c:hart series
Two Period Moνing Aνerage
~ε Ι[Ζl
:
Adds/sets a l Period Moνirιg Aνerage
Trendl ίne forthe selected chart $eries
~ς
! .More Trendline Optians...
!L------------------- - -------------------------------------------------------..J'

4.2.3 Το μενού Format (Μορφή)

Το μενού Format δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να προσθέσε ι μοτίβα στην
περιοχή γραφήματος, την περιοχή σχεδίασης , εφέ γεμίσματος κ.λπ. Προκ ε ιμένου
να εφαρ μόσετε μία μορφοποίηση από τις πολλές που είναι διαθέσιμες , θα πρέπει
να ε πιλέξετε το στοιχείο του γραφήματος στο οποίο θέλετε να παρέμβετε. Αν,
για παράδειγμα, θέλουμε να τροποπο ιήσουμε τη μορφοποίηση της περιοχή ς γρα ­
φήματος επιλέγουμε -κάνοντας «κλικ »- το γράφημα.
Στην κατηγορία Shape Styles (Στιλ σχήματος) μπορούμε να επιλέξουμε ένα
από τα διαθ έσιμα στιλ μορφοποίηση ς . Πριν πραγματοποιήσουμε την τελική μας
επιλογή, μπορούμε με την μεταφορά του δείκτη του ποντικιού σε ένα από τα υφι­
στάμένα σχήματα να δούμε πώς διαμορφώνεται το γράφημά μας αν τελικά πραγ­
ματοποιήσουμε αυτή την επιλογή. Αν κάποιο από τα έτοιμα στιλ δεν ταιριάζε ι
στις προτιμήσεις μας , μπορού με να ρυθμίσουμε μόνοι μας τις τρεις παραμέτρους

129

1
 που είναι το γέμισμα, το περίγραμμα και τα εφέ σχήματος μέ σω των Shape Fill
(Γέμισμα σχήματος), Shape Outline (Περίγραμμα σχήματος) και Shape Effects
(Εφέ σχήματος) αντίστοιχα.
,-----------------------------------------------------------------------------------------.
; i
~eνiεγ, Vιι:w Add-lns Desιgn l δyοιιt Format i
!: GAbc ( ·b Ο. '°'''''"
~ J (A"l -, i ~ $h3ρε - c .,,,_ 0 1Jtl111e • ~i
1- Shape Eff ects • i

• ~L-1 i
- -- ·i
(35.000 τ
1

00,000 ~ !
i

Ahc Abt 1
€25,000 i-- i
:i
ι_ _
_ _ _____~!.!-~.H~-~J_f~g__:_A~~,!!_1_1_~-~- ------------~-':ι._ο_.ο_ο_ο~----- ~J
Στη συνέχεια μπορούμε να τροπ9ποιήσουμε τη μορφή του κειμένου στο επιλεγ­
μένο στοιχείο - την περιοχή γραφήματος. Πριν πραγματοποιήσουμε την τελικ· ή μας
επιλογή , μπορού με με τη μεταφορά του δείκτη του ποντικιού σε ένα από τα υφιστά­
μενα στιλ κειμένου να δούμε πώς διαμορφώνεται το γράφημά μας αν τελικά πραγ­
ματοποιήσουμε αυτή την επιλογή. Αν κάποιο από τα έτοιμα στιλ δεν ταιριάζει στις
προτιμήσεις μας, μπορούμε να ρυθμίσουμε μόνοι μας τις τρεις παραμέτρους, που εί­
ναι το γέμισμα κειμένου, το περίγραμμα κειμένου και τα εφέ κε ιμένου μέσω των
τριών πλήκτρων συντόμευσης Text Fill (Γέμισμα κειμένου), Text Outline (Περί­
γραμμα κειμένου) και Text Effects (Εφέ κειμένου) αντίστοιχα.
Γ~~yοιιt --------fσrmac;·--------------------------------l

[ Shaρe Fιll •
i
i Shape Out[ιnε •
li: Λpρlies
(;:\
to Sele<:ted Tewt -- i
1
j Shape Eff~cts • ~ 1

i ι:;4~
.........,...

~
-,

• ΑναΨυκτικά:

8ΤοόΦιuα Α Αr;:·- -··Α Α

- ··-· ----------------------···· ·--!
8 lnt,.rnf't Applies to ΑΙΙ τ(_~ra dιent Fill - Accent 6, !nner Shac[
8 Εμ_nοοεύε11αn1 '
1

• Συ vολικtς πw~

130

1
 Κ Ε Φ ΑΛΑ Ι Ο 4

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1 /Κεφάλαιο 4

Η Έφη έχει τη διαχείριση ενός γυμναστηρίου το οποίο προσφέρει στους πελάτες του
ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών. Θέλει να προτείνει στην ιδιοκτησία της επιχείρησης να

αυξήσουν τη δραστηριότητά τους σε προγράμματα που βασίζονται σε όργανα γυμναστι­

κής . Για να υποστηρίξει την πρότασή της έχει συγκεντρώσει στοιχεία από μια πρόσφατη

έρευνα στην οποία φαίνεται η διαχρονική εξέλιξη της ζήτησης για τις σχετικές υπηρε­

σίες . Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα :

1996 2001 2006

Ελεύθερα βάρη 50.3 60.4 67.5
Όργανα προπόνησης με
βάρη 52.1 68.7 71 .5
Ηλεκτρικοί διάδρομοι 57.0 74.3 92.4
Ηλεκτρικά ποδήλατα 51 .1 64.4 85.2
Stepper 17.3 30.4 49.6

Οι τιμές εκφράζουν τη συνολική ζήτηση κατά υπηρεσία σε χιλιάδες άτομα σε επιλεγμένα

γυμναστήρια μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας .

Να δημιουργήσετε ένα γράφημα στο οποίο να φαίνονται οι ανά έτος και υπηρεσία πωλή­

σεις . Στη συνέχεια να δημιουργήσετε ένα διάγραμμα-πίτα για το έτος 2006, στο οποίο
να φαίνεται το ποσοστό στη συνολική ζήτηση που αντιπροσωπεύει η ζήτηση για κάθε

υπηρεσία .

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε στο Παράρτημα , στο τέλος του κεφαλαίου.

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 2/Κεφάλαιο 4

Στην Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1/Κεφάλαιο 2 δίνονται δεδομένα που αφορούν τις ετή­
σιες αποδοχές της πρώτης χρονιάς μετά την αποφοίτηση 50 φοιτητών ενός προγράμμα­

τος Διο ίκησης Επιχειρήσεων , καθώς κ αι ο βαθμός πτυχίου .

Να δημιουργήσετε ένα διάγραμμα διασποράς των δεδομένων (ΜΟ, Μισθός). Να διαμορ ­

φώσετε τα όρια των αξόνων για μεν τον οριζόντιο άξονα μεταξύ 5 και 10, για δε τον κά­

θετο μεταξύ €17,000 και €27,000. Εισάγετε τον εξής τίτλο στο γράφημά σας : «Ετήσιες

αποδοχές ως συνάρτηση του βαθμού πτυχίου». Να εμφανίσετε στον κάθετο άξονα τον

τίτλο « Ετήσιες αποδοχές» και στον οριζόντιο άξονα τον τίτλο « Βαθμός πτυχίου» . Τέλος ,
αλλάξτε το όνομα της σειράς σας ώστε στο υπόμνημα να εμφανίζεται η επεξήγηση

« Ετήσιες αποδοχές » . Στη συνέχεια να εισαγάγετε γραμμή τάσης γραμμικής μορφής

Μισθός = β, + β2 χ ΜΟ +u , να την ονομάσετε « Γραμμική τάση», να εμφανίσετε στο γρά­

φημα την εκτίμησή της και το συντελεστή προσδιορισμού R2 .

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε στο Παράρτημα , στο τέλος του κεφαλαίου .

131

1
 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Απαντήσεις Ασκήσεων Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση Αυτοαξιολόyησης 1
Αρχικά , τοποθετούμε τα δεδο μένα στην περιοχή κελιών Α 1:06 όπως φαίνεται στην ε ι­

κόνα :

Α ,] Β J C ! QJ
ΊΙ 1996 2001 2006
2)Ελεύθερα βάρη ·03 60.4 6 .s
3 !Όργανα προπόνησης με βάρη 52.1 68.7 71.5
~Ηλεκτρικοί διάδρομοι 5 ί4.3 92..+
2._J Ηλεκτρικά ποδήλατα 51.1 6-4.4 85 .2
~ Stepper 1 .3 30.4 49.6

Για να δ ημιουργήσουμε γράφημα στο οποίο να φαίνονται οι ανά έτος και υπηρ εσία πω ­
λήσεις , έχουμε δύο επιλογές . Αρχι κά- επιλέγουμε την περιοχή Α 1:06 και από το μενού
lnsert, στην ομάδα εργαλείων Charts, επιλέγουμε Column και στη συνέχεια Clustered
Column (Στήλη τμημάτων). Το διάγραμμα που δημιουργείται είναι το εξής :

100
90
80
70
60
50
• 1996
40
30 • 2001
20 2006
10
ο

Ελεύθερα Όργανα Ηλεκτρικοί Ηλεκτρικά Stepper

βάρη προπόνησης διάδρομοι ποδήλατα
με βάρη

Μπορούμε στην κατηγορία εργαλείων Oata να επιλέξουμε Switch Row/Column , οπ ότε το

γράφημα παρουσιάζει την εξής εικόνα :

132
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

100
90 • Ελεύθερα βάρη
80
70 • Όργανα προπόνηση ς με
60 βάρη

50 • Ηλεκτρικοί διάδρομοι
40
30 • Ηλεκτρικά ποδήλατα
20
10 1111 Stepper
ο

1996 2001 2006

Για να δημιουργήσουμε διάγραμμα-πίτα για το έτος 2006 επιλέγουμε την περιοχή Α 1: Α6

και , κρατώντας το πλήκτρο Ctrl πατημένο, επιλέγουμε την περιοχή 01:06. Από το μενού
lnsert, στην ομάδα εργαλείων Charts επιλέγουμε Pie και στη συνέχεια Pie από την κατη­

γορία 2-0 .

Στο νέο μενού που έχει εμφανιστεί , Chart Tools, ενεργοποιούμε την καρτέλα Layout.
Στην κατηγορία Labels, επιλέγουμε Oata Labels και στη συνέχεια More Oata Label
Options (Περισσότερες επιλογές ετικέτας δεδομένων) . Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφα­

νίζεται πραγματοποιήστε τις ρυθμίσεις όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα :

133

1
 Format Data Labels " &:ΠΤ .

labe! Optfons
Label Opti oπs
Number Label Contaιns

Fill Γ ιserιes riame

\.. ·-· ·--~----·

Γ Categoιγ tJame
Border Color
Γ Yalue
Border Styles F Eercentage
Shadov~ F Shoν~ Leader Lines

3· 0 Format Beset ιabel Text 1

AHgnment Label Posιtion ..................._ . ·-·-----·-..........__,,..___,,__ _

r ~enter

(' Jnside End

r. Qutsιde End
r Best Eit

F Include !egend key ιn label

SgpδΓδtΟΓ f' ΞJ

CJose

Το γράφημα διαμορφώνεται τελικά ως εξής :

2006
• 14% • Ελεύθερα βάρη

Όργανα προπόνηση ς με
βάρη

Ηλεκτρ ικοί διάδρο μοι

• 23%
11 20%
• Ηλεκτρ ικά ποδή λατα

• Stepper
25 %

134
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 4

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 2
Στο φύλλο εργασίας τα δεδομένα τοποθετούνται στην περιοχή Α1 : Β51 . Στην περιοχή
Α 1: Α51 τοποθετούνται τα δεδομένα της μεταβλητής χ , ΜΟ και στην Β 1:Β51 τοποθετού ­

νται τα δεδομένα της μεταβλητής y, ετήσιες αποδοχές. Επιλέγουμε την περιοχή Α2 : Β51

και στη συνέχεια στο μενού lnsert, στην ομάδα εργαλείων Charts, επιλέγουμε Scatter και
έπειτα Scatter with only Markers (Διασπορά μόνο με δείκτες) .

Qtlt d'P"x• ύ •!':

i' PιvotTable
1

. Tablε Pίctυre CJip Sl!apes SmartArt CQ!umn llne Pie Sa,r ΑΙ<ιa Scanet1 Other Η)-ρι!
Art chaαι • ~~!
i !
i
!
β F \

______________________ !~-~ !
Μtσθό
9.43 €21,111
8.50 €19,970

Το γράφημα που εμφανίζεται έχει την εξής μορφή:

€30,000

€25,000

€20,000

€15,000
+ Seriesl
€10,000

€5,000

€-
0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00

Για να διαμορφώσουμε τα όρια των αξόνων ακολουθούμε την εξής διαδρομή: Στο νέο
μενού που έχει εμφανιστεί , Chart Tools, ενεργοποιούμε την καρτέλα Layout. Στην κατη­

γορία Axes, επιλέγουμε Primary Horizontal Axis (Πρωτεύων οριζόντιος άξονας) και στη
συνέχε ια More Primary Horizontal Axis Options ( Περισσότερες επιλογές πρωτεύοντος
οριζόντιου άξονα) . Στο πλαίσιο διαλόγο υ πο υ εμφανίζεται :

135

1
 Forrnat Axis ·· :;/"~ .1J~
Aχis Optlotιs
Axis Optioos
Number t-1 ι nιmum: (' Δuto
(8 flxed 5
( (i
Fill Maχιn1un1: Ayto F1xed 110
Line Color MaJor unιt: (i Aulo r Fi)fed .ι

line Style
Minor unit: ιi AUtQ r Flx~d Ιr 4
Γ Yalues in reνerse orde r
Shadoν~
Γ J,.ogarithmic scδle l10
3-D Format
Display ynits:
,.....
---~-.
None ....:.J
Alignrnent
Γ

Mιijor tick mιirk type: 1Outside ΞJ

Mjnor tick mark type: 1None ΞJ
Δ>Οs labels: 1Next to Αχιs ΞJ
Verticιil aχis crosses:
ιi AutQmatlc

< Axis νalu~: loο

r .Maχimum axis νalue

dose Ιι

ρυθμίζουμε τις επιλογές Minimum και Maximum σε 5 και 1Ο αντίστοιχα και πιέζουμε το
πλήκτρο Close. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία για να ορίσουμε και τα όρια το υ κάθε­
του άξονα μεταξύ €17,000 και €27,000.

Για να εισαγάγουμε τίτλο στο γράφημα, στο ίδιο μενού , στην κατηγορία Labels, επιλέ­
γουμε Chart Title και στη συνέχεια Aboνe Chart (Πάνω από το γράφημα) ώστε να προ ­
σαρμοστεί το μέγεθος του γραφήματος ανάλογα με το μέγεθος του τίτλου . Στο κουτί

που εμφανίζεται με περιεχόμενο τη φράση Chart Title πληκτρολογούμε τον τίτλο του
γραφήματος. Για να αλλάξουμε τη μορφή του κειμένου , μπορούμε - μεταξύ άλλων επιλο ­

γών- να επιστρέψουμε στο μενού Home και τα εργαλεία από τις διάφορες ομάδες που
υπάρχουν . Στην εικόνα που ακολουθεί , έχει μορφοποιηθεί το κείμενο σε μέγεθος 12 και
έντονους χαρακnΊρες . Για να εισαγάγουμε τίτλους στους άξονες , στο ίδιο μενού , στην
κατηγορία Labels, επιλέγουμε Αχίs Titles (Τίτλοι άξονα), στη συνέχεια Primary Horizontal
Αχίs Title (Τίτλοι πρωτεύοντα οριζόντιου άξονα) και ακολούθως Title Below Αχίs (Τίτλος

136
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 4

κάτω από τον άξονα). Στο κουτί που εμφανίζεται η φράση Axis Title πληκτρολογούμε
« Βαθμός πτυχίου». Για τον κάθετο άξονα επιλέγουμε Primary Vertical Axis Title (Τίτλοι

πρωτεύοντα κατακόρυφου άξονα) και στη συνέχεια Rotated Title (Περιστραμμένος τίτ­

λος) και πληκτρολογούμε « Ετήσιες αποδοχές». Για να αλλάξουμε το όνομα της σειράς,

στην καρτέλα Design, στην κατηγορία Data, επιλέγουμε Select Data και στη συνέχεια
Edit. Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται στην περιοχή Series name εισάγουμε το

όνομα της σειράς . Η μορφή του γραφήματος μετά τις παραπάνω παρεμβάσεις έχει ως
ε ξής :

Ετήσιες αποδοχές ως συνάρτηση του βαθμού πτυχίου

€27,000

€25,000
•
\.11
'ω
~
Q
oQ
€23,000
• • •
Q
~
!::! €21,000
\.11
ω
+ Ετήσιε ς αποδοχές
e;
.
'!="
~
€19,000

€17,000
5.00 6.00 7.00 8.00 9.00 10.00

Βαθμός πτυχίου

Προκειμένου να εισαγάγουμε γραμμή τάσης , στο μενού Layout επιλέγουμε από την
ομάδα εργαλείων Analysis, Trendline και στη συνέχεια More Trendline Options (Περισσό­
τερες επιλογές γραμμής τάσης) . Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται διαμορφώνουμε
τις ρυθμίσεις όπως φαίνεται στην εικόνα :

137

1
 Foπnet Trendline •~

Trend!lne Optlons
Tι· endl i 11e Optioπs
Line Coior Tre.ndΊRegreςsιon Τyρι:

Une Sty1e

Shadσv;
_J (' Ε!ροnentιδί

_J (i Lιnear

_J (' L29anthmιc

_J (' Eolynσmιal

_J (' Poy,ιer

_J ' t!joνing Ανeι age

Trendlιne flame

r 6utomatlc :
1
ιi ςustorn: Ιrρομμική τάση

Forecast
ιο.ο
l Eorv;ard:
f!.ackward:

Γ seι mtercept = !ο.ο

r-jo-.o-----
periods

perιods

F Display fquatιon on chart

F :υ;;;ρίi!y ϊ-~~;;~;ϊνaι~Ξ~hιiΓiJ

Close

και στη συνέχεια, Close. Στην εικόνα που ακολουθεί φαίνεται το τελικό αποτέλεσμα
αφού μετακινήσουμε την εκτιμημένη σχέση σε διαφορετική θέση από αυτή που αρχικά
καταλαμβάνει.

Ετήσιες αποδοχές ως συνάρτηση του βαθμού πτυχίου

€27,000

€25,000
• y = + 19428
3 14 .5 χ
R 2 = 0.055

€23,000

~ €21,000 + Ετήσι ες απο δοχές

5
' ι;:::"

~ €19,000 --Γρα μμική τάση

€17,000
5.00 6.00 7.00 8.00 9.00 10.00

Βαθμός πτυχίου

138
 ΚΕΦ · ΑΛΑΙΟ 5

ΑΠΟΘΉΚΕΥΣΗ, ΑΝΟΙΓΜΑ,
ΕΚΤΥΙΙΩΣΗ ΑΡΧΕΙΩΝ

Στο κεφάλαιο αυτό θα περιγράψουμε τη διαδικασία, καθώς και λεπτομέρειες Σκοπός

σχετικά με την αποθήκευση, το άνοιγμα και την εκτύπωση ενός αρχείου Excel.

Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση Προσδοκώμενα
να: Αποτελέσματα
• ανοίγετε βιβλία εργασίας που είτε εσείς έχετε δημιουργήσει είτε άλλος χρή­
στης,

• αποθηκεύετε την εργασία σας στο σκληρό δίσκο ή σε οποιαδήποτε άλλη μο­
νάδα επιθυμείτε,
• τροποποιείτε τη σελιδοποίηση ενός βιβλίου εργασίας ,
• εκτυπώνετε το βιβλίο εργασίας που επιθυμείτε ή τμήματα αυτού.

• Προσανατολισμός Έννοιες
• Κεφαλίδα/Υποσέλιδο Κλειδιά

Εφόσον ολοκλη ρωθεί η ενασχόλησή σας με το Excel, είναι πιθανό να επιθυ­ Εισαγωγικές
μείτε να αποθηκεύσετε το βιβλίο εργασίας για μελλοντική χρήση ή να το εκτυπώ­ Παρ ατηρήσεις
σετε. Οι ακόλουθες παράγραφοι περ ιγράφουν τις βασικές λειτουργίες του Excel
σχετικά με το άνοιγμα, την αποθή κευση και την εκτύπωση αρχείων.

139

1
 Ενότητα 5.1

ΑΝΟΙΓl\ιΙΑ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Για να ανοίξετε ένα βιβλίο εργασίας είτε εργάζεστε στο σκληρό σας δίσκο
είτε σε δίκτυο, απλώς ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

Βήμα 1: Πατήστε το πλήκτρο Office και στη συνέχεια Open

(Άνοιγμα) .
Βήμα 2: Θα ε μφανιστεί ένα πλαίσιο διαλόγου παρόμοιο με αυτό
που παρουσιάζεται στην παρακάτω εικόνα. Στο πλαίσιο
διαλόγου, στο πεδίο Look ίη (Διερεύνηση σε) διαλέξτε
τον οδηγό, φάκελο ή θέση στο δίκτυο όπου βρίσκεται το
βιβλίο εργασίας.
Βήμα 3: Στη λίστα με τα αρχεία που περιέχονται στους καταλόγους
κάνουμε διπλό «κλικ» μέχρ ις ότου ανοίξουμε τον φάκελο
που περ ιέχει το β ιβλίο εργασίας που ψάχνουμε. Αν δεν
μπορείτε να βρείτε το βιβλίο εργασίας στη λίστα των κατα­
λόγων, μπορείτε να το αναζητήσετε επιλέγοντας Find
(Αναζήτηση) στο μενού Start (Έναρξη ) των Windows.
Βήμα 4: Εφόσον βρείτε το β ιβλίο εργασίας που επιθυμείτε να
ανοίξετε, ενεργοπο ιήστε το κάνοντας διπλό «κλικ» στο
όνομά του ή επιλέγοντάς το και πατώντας το Enter.

Open • ., ·. ~
Look ;t: ::::::J ~ ... ιJJ 1 Χι...1ΠJ τ
..:JAi!Jsi
acass _final_ootes
.::icomputational_fnance
.::JComputing_BSc
..::JEAP_final_ootes
Q GE_DE0_13
Εnιφάvε ... .:;)GE_DE0_31
....)P\ctues
.:;ιSpec;
__ι i!!)4n γρσπή εργΟΟα 200 5-2006-Λύcη-ΆΟΙ'.Τp14 .χls
I Το έγγροφό μοu i!!)4n γρα~τή εργ00α 2005· 2006-Λύcη-Άσι<ησηS.χls
.χιs
1!11<~..,.,_A_Lectues .Γιd pracoce.xls
~secbon_B_Lectιres an::! pracoce.xls
ο Υrnλογισr ...

File αame:
ΘέΟξις δι<rύαJ
Files oftype: All Excel Fιles (".χι•; • .χ Ιsχ; '.xlsm; • .xlsb; • .xlam; • .xltx; •.xltm; •.xls •

τοοιs Η C<rcel 1
····-·- -·-----.«

140
ΕΝΟΤΗΤΑ 5.1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Στο αρχικό πλαίσιο διαλόγου εμφανίζονται μόνο αρχεία του Excel. Για να
ανοίξετε ένα αρχείο διαφορετικού τύπου, επιλέξτε τον τύπο αρχείου που επ ιθυ ­
μείτε στην επιλογή Files of type (Αρχεία τύπου) και, στη συνέχεια, πατήστε δύο
φορές πάνω στο όνομα του αρχείου στη λίστα των καταλόγων. Μπορείτε επίσης
να γράψετε την προέκταση του ονόματος του αρχείου στο πλαίσιο File name
(Όνομα αρχείου) και να επ ιλέξ ετε στη συνέχεια Find now (Εύρεση τώρα) , για
παράδειγμα, γράψτε *.txt για να βρείτε αρχεία κειμένου(Text files).
Τέλος, για να ανοίξετε ένα αρχείο που έχε ι χρησιμοποιηθεί πρόσφατα, πιέ­
στε το πλήκτρο Office και κάντε «Κλικ» στο αντίστοιχο όνομα αρχείου που εμφα­
νίζεται στη λίστα στο δεξί μέρος του μενού κάτω από τον τίτλο Recent Docu-
ments.

141

1
 Ενότητα 5.2

ΑΙΙΟΘΗΚΕΥΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Για την αποθήκευση ενός βιβλίου εργασίας για πρώτη φορά, ακολουθούμε τα
εξή ς βήματα (βλέπε Εικόνα 5.1):
Βήμα 1: Πατή στε το πλήκτρο Office και στη συνέχεια Saνe (Απο­
θήκευση).
Βήμα 2: Στο πλαίσιο Save in (Αποθήκευση σε) επιλέξτε τον
οδηγό και τον φάκελο όπου επιθυμείτε να αποθηκεύσετε
το βιβλίο εργασίας. Για να αποθηκ ευτεί το βιβλίο εργα­
σίας σε κάποιο νέο φάκελο, πατήστε Create New Folder
(Δημιουργία νέου φακέλου).
Βήμα 3: Στο πλαίσιο File Name (Όνομα αρχείου) ορίστε ένα
όνομα για το βι,βλίο εργασίας.
Βήμα 4: Πατήστε Save (Αποθήκ ευση ).

Εικόνα 5.1 Αποθήκευση βιβλίου εργασίας στο Excel

Ι ο οεο13
.:JAitisi
~' ..:::ic=_tnaι_notes

Γ'pόσ<pο ...
...::icoπιputatx>nal_firιance
...:::icompιιtng_BSc
:....) ΕΑΡ _linal_notes Αποθ ' κευ σε

L uGE_DEO_l 3
Εnιφάνε ... .:JGE_DE0_3 1
OPk:tures
:.JSpecs
_)
Το έyγροφο
~.-μου
-+----------------,
My Documcnts (Τα έγγραφά μου)

Ο Υnώ.ογιστ ...

File aame :
ΞΙ
Θέσε κ; δικτύου
Sd>'e as \ype: Eκcel Worlboor (' χls,·

Toojs '·1 carιceι 1

:;1

Αν ε πιθυμείτε γρήγορη πρόσβαση σε κάποιο βιβλίο εργασίας, αποθη κεύστε

το στο φάκελο My Documents (Τα έγγραφά μου). Για την εμφάνιση του φακέλου
My Docu ments (Τα έγγραφά μου) , στο πλαίσιο Save ίη (Αποθήκευση σε ) πατή­
στε το ε ικονίδιο My Documents (Τα έγγραφά μου) .

142
Ε ΝΟΤΗΤΑ 5.2
ΚΕΦΑΛΑ Ι Ο 5

Το Excel δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να γράψει πληροφορίες, όπως ο τίτ­

λος του βιβλίου εργασίας, το θέμα του, ο συγγραφέας, λέξεις-κλειδιά και άλλα
σχόλια, οι οποίες να συνοδεύουν κάθε βιβλίο εργασίας έτσι ώστε να γίνεται
ακόμα πιο εύκολη η διαδικασία αναζήτησής τους. Για τον εμπλουτισμό ενός βι­
βλίου εργασίας με τις παραπάνω πληροφορίες , πατήστε το πλήκτρο Office, στη
συνέχεια Prepare και πιέστε την επιλογή Properties. Αυτές οι πληροφορίες μπο ­
ρούν να χρησιμοποιηθούν αργό-tερα για τον εντοπισμό του αρχείου.

143

1
 Ενότητα 5.3

ΕΚΤΥΙΙΩΣΗ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

5.3.1 Σελιδοποίηση
Μπορείτε να ελέγξετε την ε μφάν ιση ή τη σελιδοποίηση των τυπωμένων φύλ­
λων εργασίας αλλάζοντας τις επιλογές στο μενού Page Layout. Ένα φύλλο εργα­
σίας μπορεί να εκτυπωθεί με προσανατολισμό σελίδας οριζόντιο ή κάθετο, ενώ
μπορεί να χρησιμοποιηθεί χαρτί διαφόρων μεγ εθών. Τα δεδομένα που εμφανί­
ζονται μπορούν να τοποθετηθούν στο κέντρο του φύλλου ε ργασίας μεταξύ του
αριστερού και του δε ξιού ή μεταξύ του πάνω και του κάτω περιθωρίου . Είναι
επίση ς εφικτό να αλλαχτεί η σειρά των σελίδων που εκτυπώνονται, καθώς επίσης
και ο αριθμός της σελίδας εκκίνησης.
Για την αλλαγή του προσανατολισμο'!l τη ς σελίδας:

Βήμα 1: Ενεργοποιήστε το μενού Page Layout.

Βήμα 2: Στην κατηγορία εργαλείων Page Setup (Διαμόρφωση
σελίδας) επιλέξτε Orientation (Προσανατολισμός) και
στη συνέχεια ενεργοποιήστε την επιλογή Portrait (Κα­
τακόρυφος) ή Landscape (Οριζόντιος).

Για την επιλογή του μεγέθους του χαρτιού:

Βήμα 1: Ενεργοποιήστε το μενού Page Layout.

Βήμα 2: Στην κατηγορία εργαλείων Page Setup (Διαμόρφωση
σελίδας) επιλέξτε Size (Μέγεθος) και στη συνέχεια
επιλέξτε μεταξύ των διαθ έσιμων μεγεθών.

_
Γ_ια_~~"'"-'-~ των δεδομένων του βιβλίου εργασίας στη σελίδα εκτύπωση ς:

Βήμα 1: Ενεργοποιήστε το μενού Page Layout.

Βήμα 2: Στην κατηγορία εργαλείων Page Setup (Διαμόρφωση
σελίδας) επιλέξτε Margins (Περιθώρια) και στη συνέ-
χεια επιλέξτε μεταξύ των διαθέσιμων περιθωρίων ή
επιλέξτε Custom Margins.
Βήμα 3: Σε περίπτωση που επιλέξετε Custom Margins για να
στοιχίσετε τα δεδομένα του φύλλου εργασίας οριζό-
ντια στη σελίδα μεταξύ του αριστερού και του δεξιού
περιθωρίου, ενεργοποιήστε την επιλογή Horizontally
(Οριζόντια) κάτω από την επιλογή Center οη Page
(Στοίχιση στο κέντρο της σελίδας). Για να στοιχίσετε

144
ΕΝΟΤΗΤΑ 5.3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

τα δεδο μένα του φύλλου εργασίας κατακόρυφα στη

σελίδα μεταξύ του πάνω και του κάτω περιθωρίου,
ενεργοποιήστε την επιλογή Vertically (Κατακόρυφα),
που επίσης βρίσκεται κάτω από την επιλογή Center οη
Page (Στοίχιση στο κέντρο της σελίδας).

Για τη δημιουργία κεφαλίδων και υποσέλιδων:

Βήμα 1: Ενεργοποιήστε το μενού Page Layout.

Βήμα 2: Στην κατηγορία εργαλείων Page Setup (Διαμόρφωση
σελίδας) επιλέξτε Margins (Περιθώρια) και στη συνέ­
χεια επιλέξτε Custom Margins.
Βήμα 3: Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται επιλέξτε την
καρτέλα Header/Footer (Κεφαλίδα/Υποσέλιδο).
Βήμα 4: Διαμορφώστε την επιλογή σας από μια ποικιλία υπαρ­
χόντων Κεφαλίδων/Υποσέλιδων για να πετύχετε το
αποτέλεσμα που επιθυμείτε, πατώντας είτε το κουμπί
Custom Header (Προσαρμογή Κεφαλίδας) είτε το
κουμπί Custom Footers (Προσαρμογή Υποσέλιδου).
Μπορείτε εναλλακτικά να δημιουργήσετε κεφαλίδες κα ι υποσέλιδα μέσω του
μενού Insert και του πλήκτρου συντόμευσης Header and Footer από την κατηγο­
ρία εργαλείων Text.

5.3.2 Εκτύπωση των ενεργών φύλλων, μιας

επιλεγμένης περιοχής ή ολόκληρου του
φύλλου εργασίας
Αν στο φύλλο εργασίας έχε ι οριστεί μία περιοχή εκτύπωση ς, το Excel θα
εκτυπώσει μόνο την επιλεγ μένη περιοχή.
Αν επιλεγεί μια περιοχή κελιών και στη συνέχεια ενεργοποιηθεί το εικονίδιο
Selection (Επ ιλογή) στο μενού τη ς εκτύπωσης -μενού File Ι Print (Αρχείο Ι
Εκτύπωση )- το Excel εκτυπώνε ι την επιλογή και αγνοεί οποιαδήποτε περιοχή
εκτύπωσης έχει οριστεί στο βιβλίο εργασίας.
Για την εκτύπωση μέρους ή ολόκληρου του φύλλου εργασίας ή ακόμα και του
βιβλίου εργασίας, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

Βήμα 1: Πιέστε το πκήκτρο Office και επιλέξτε την εντολή Print.

Βήμα 2: Επιλέξτε Print αν θέλετε να τροποποιή σετε παραμέ­
τρους εκτύπωσης πριν την τελική εκτύπωση, Quick
Print αν θέλετε να αποσταλεί η εκτύπωση χωρίς καμία
τροποποίηση στον προεπιλεγμένο εκτυπωτή, Print
Preview αν θέλετε να δείτε μια προεπισκόπηση της
εκτύπωσής σας.

145

1
 Βήμα 3: Αν επιλέξετε Print, μπορ ε ίτε να τροποποιήσετ ε τις
επιλογές Print range ανάλογα με τις ανάγκες σας, π.χ . .
όλες ή κάπο ιες από τις σελίδες, PΓint wha t, π.χ. επι­
λογή, επ ιλεγμένο φύλλο εργασίας κ.λπ., να προσδιορί­
σετε τον αριθμό των αντιτύπων, να δείτε μια προεπι­
σκόπη ση τη ς εκτύπωση ς, να επιλέξετε εκτυπωτή κα ι
να ρυθμίσετε παραμέτρους του.

Αν επιθυμείτε να εκτυπώσετε πάνω από ένα φύλλα εργασίας ταυτόχρονα,

επιλέξτε τα εν λόγω φύλλα πριν πραγματοποιήσετε το Βήμα 1.

Σύνοψη
Στο κεφάλαιο αυτό:
• παρουσιάσαμε τη διαδικασία αποθήκευσης και ανοίγματος ενός βιβλίου ερ­
γασίας,
• αναλύσαμε τις παραμέτρους τροποποίησης της σελιδοποίησης ενός βιβλίου
εργασίας,
• περιγράψαμε τις φάσεις της διαδικασίας εκτύπωσης και τις δυνατότητες
παρέμβασης του χρήστη.

146
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 5

Άσκηση Αυτοαξιολόyησης 1 /Κεφάλαιο 5

Δημιουργήστε ένα αρχείο το οποίο να περιλαμβάνει τις απαντήσεις σε όλες τις Ασκήσεις
Αυτοαξιολόγησης των προηγούμενων κεφαλαίων. Να ονομάσετε τα φύλλα εργασίας
Self-As 1, Self-As 2 κ . ο.κ. και όπου υπάρχουν περισσότερες της μίας ασκήσεις Self-As2-1
κ . ο.κ. Να ονομάσετε το αρχείο σας SelfAs.xlx. Σώστε το αρχείο σε υποφάκελο με όνομα
«Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης » που θα δημιουργήσετε σε φάκελο με όνομα «ΔΕΟ13 » που

επίσης θα δημιουργήσετε στο φάκελο του συστήματος «Τα έγγραφά μου ». Από το
φύλλο εργασίας Self-As3-1 να εκτυπώσετε τα αποτελέσματα της παλινδρόμησης -χωρίς
τα κατάλοιπα- σε οριζόντιο προσανατολισμό .

Τη δική μας απάντηση θα βρ είτε στο Παράρτημα , στο τέλος του κεφαλαίου .

147

1
 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Απάντηση στην Άσκηση Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1
------------------~~----~------~
Αφού ολοκληρώσουμε την επεξεργασία και της τελευταίας Άσκησης Αυτοξιολόγησης
(Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 2/ Κεφάλαιο 4) , πιέζουμε το πλήκτρο Office και στη συνέχε ια
Saνe As και Excel Workbook . Πιέζουμε το πλήκτρο συντόμευσης «Τα έγγραφά μο υ ». Κα­

τόπιν , πιέζουμε το πλήκτρο συντόμευσης «Δημιου ργία νέου φακέλου » και στο πλαίσιο
διαλόγου που εμφανίζεται δίνουμε το όνομα «ΔΕ Ο13». Πιέζο υμε πάλι το πλήκτρο συντό­
με υσης « Δημιουργία νέου φακέλου » και στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται δίνουμε
το όνομα «Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης». Στο πεδίο «'Ονομα αρχε ίου » συμπληρώνουμε το
όνομα SelfAs.xlx. Αυτό αποθηκεύει το αρχείο μας σύμφων α με τις οδηγίες της εκφώνη ­
σης .

Για να εκτυπώσουμε τα αποτελέσματ0:_ της παλινδρόμησης -χωρίς τα κατάλοιπα- σε ορι­

ζόντιο προσανατολισμό από το φύλλο ε ργασίας Self-As3-1 , ενεργοποιούμε το φύλλο ερ­
γασίας Self-As3-1 και επιλέγουμε την περιοχή με τα αποτελέσματα Ο 1: L18. Πιέζουμε το
πλήκτρο Office και επιλέγουμε την εντολή Print και στη συνέχεια πάλι Print. Στο πλαίσιο

διάλογου που εμφανίζεται , στην κατηγορία ρυθμίσεων Print What επιλέγουμε Selection :

~PrintEr --------------------·----------,

Name : J::_:'- EPSON EPL-6200L Adνanced ΞJ Pr.opertles ...

St.atus: Idle
FlnQ Prinler ...
Type: EPSON EPL-6200L Adνanced
Wl1ere: LPTl:
Comment: Γ Print to fl!e
- Print range- - - - - - · ,copιes ----·

~Ι
(i' 811 Number of ~oples:
.;.ι
\ Page(s) Erom: ..:ι:.J Ιο:

Print what- -- - - - - - - - 17 CQ.llate

r. ~~~s!~ r ι;ntire workbook J
ί Acti~ sheet(s) \ Tatok>
, Γ ιγ1·_,,..,, prv1t a'eas
l.-- ---- -- -----

Preνle:!t οκ cancel

και στη συνέχεια πιέζουμε το πλήκτρο Preνiew .

148
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Στη νέα οθόνη που εμφανίζεται, από την κατηγορ ία Print επιλέγουμε Page Setup και στο

μενού που ανοίγει ρυθμίζουμε τις παραμέτρους όπως φαίνεται στην εικόνα :

Page Marglns 1 Header/Footer 1 Sheet 1

Orlentatlon - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
(' Poήraίt

Scallng _....___...._~_...._.. _____'"'---~=--~=---"--------

(" Adj..ιst1D: J100 :g:j%norrrialsize

<8 Eit to: =111--:g:J. . ,. page(s) wide by Jι il tall

Paper sί~: IA4 210 χ 297 mm ΞJ
Pr!nt guality:

Ftst page number: IAuto

Qptιons ...

·_ι_α< _J Cancel

Προσέξτε τη ρύθμιση του προ σανατολισμού σε Landscape και τη ρύθμιση της κλίμακας
σε Fit to : 1 page(s) wide by 1 tall . Πιέστε ΟΚ και στη συνέχεια Print για να εκτυπώσετε.

149

1
 ΚΕΦ· ΑΛΑΙΟ 6

ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΣΤΟ
MICROSOFT OFFICE
WORD2007®

Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιάσουμε τις βασικές λειτουργίες του κειμενο­ Σκοπός
γράφου Microsoft Office Word 2007® (στο εξής Word για συντομία) που επιτρέ­
πουν τη διαμόρφωση ενός κειμένου υψηλής ποιότητας παρουσίασης.

Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση Προσδοκώμενα
να: Αποτελέσματα
·• πληκτρολογείτε και να διαχειρίζεστε κείμενο ή τμήματά του,
• πραγματοποιείτε ορθογραφικό και γραμματικό έλεγχο,
• δημιουργείτε πίνακα περιεχομένων,
• εμπλουτίζετε το κείμενό σας με πίνακες, ε ιι<όνες, σχέδια,
• συντάσσετε μαθηματικές εξισώσεις .

• Επ ιλογή κειμένου Έννοιες

• Αποκοπή, Αντιγραφή και Επικόλληση Κλειδιά
• Ορθογραφικός και γραμματικός έλεγχος
• Στιλ μορφοποίησης
• Εικόνα
• Εξίσωση

Το Word αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή προγράμματα επεξεργασίας κει­ Εισαγωγικές
μένου . Χρησιμοποιείται για τη σύνταξη κειμένων και παρέχει στο χρήστη μια Παρατηρήσεις
πληθώρα εικαστικών επιλογών, καθώς επίσης και μια ευρύτατη γκάμα αυτομα­
τοποιημένων λειτουργιών επεξεργασίας, όπως η δημιουργία πίνακα περιεχομέ­
νων, αναφορά σε ενότητες και παραγρ άφους, αρίθμηση εξισώσεων κ.ά. Οι πρό­
σθετε ς λε ιτουργίες που έχει επιτρέπουν τη δημιουργία επιστημονικών κειμένων
με εξισώσεις και γραφήματα, όπως επίσης τη σύνταξη δοκιμίων με εικόνες, ει­
δικά εφέ έμφασης και άλλα χαρακτηριστικά.

151

1
 Ενότητα 6.1

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Για την ενεργοποίησή του πατήστε στο κουμπί Start των Windows, επιλέξτε
Programs, στη συνέχεια
Microsoft Office και, τέλος, Microsoft Office Word
2007. Μετά το λογότυπο του Word, εμφανίζεται μια οθόνη παρόμοια με αυτή
που φαίνεται στην Εικόνα 6.1.

Εικόνα 6.1 Οθόνη εκκίνησης- Βασικό παράθυρο Word

~· Q " •
~ r-..,,.ι,./<-"QI ~"""'"" ι.~ Αι..._ ..........

· lt λ' ι: ~ !i:·ΙΞ ·"'iΞ ~Qι 'Ι 'Ι F~ ~Φdf AaHb(C'I -.;ιRkιl1 ι-\ηΒ Ι· .t~. - • "' ~::(
-.. ιι. Κ Α.ι - ~ - Α . . . ,. . :ι ._. t~ • tοc:ί.ι:Ψ;""(Ι •iα~; ,.,><,,...,.. "•<t ><,o1><~>c .. ~ -f\.ιιlh:ι·

ι=

Η οθόνη αυτή είναι παρόμοια με οποιαδήποτε άλλη οθόνη των προγραμμά­

των που τρέχουν σε περιβάλλον Windows, με τα γνώριμα κουμπιά μεγ ιστοποίη­
σης/ελαχιστοποίησης, τη γραμμή τίτλων, τις ράβδους κύλισης και τη γραμμή με ­
νού. Στη γραμμή μενού έχουμε επτά διαφορετικά στοιχεία. Θα εξετάσου με τα
περισσότερα από τα στοιχεία του μενού, τις περισσότερες από τις επιλογές κάθε
στοιχείου και αρκετές συντομεύσεις (εργαλεία) που θα βοηθήσουν την εργασία
σας.

152
Ε ΝΟΤΗΤΑ 6.1
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 6

6.1.1 Τα περιγράμματα του παραθύρου

Κάτω από τις γραμμές εργαλείων βρίσκεται ο Ruler (Οριζόντιος χάρακας ) 1 ,
όπου ε μφανίζονται τα περιθώρια της σελίδας , καθώς επίσης και τα σημάδια στη­
λοθ έτη τα οποία προσδιορίζουν τις διάφορ ε ς ρυθμίσεις της παραγράφου που
επεξ ε ργαζόμαστε . Η ρύθμιση των περιθωρίων μπορεί να γίνει απλά σύροντας τα
κατακόρυφα βελάκια που βρίσκονται στις δύο άκρες του οριζόντιου χάρακα .
Στη δ εξ ιά πλευρά του παραθύρου, όπως επίσης και στο κάτω μέρος, βρ ίσκο­
νται οι Scroll bars (Ράβδοι κύλισης) με τη βοήθεια των οποίων μπορούμ ε να με­
ταβούμε σε κάποιο άλλο σημείο του κειμένου .
Στο κάτω αριστερά μέρος του παραθύρου βρίσκεται η Information bar
(Γραμμή κατάσταση ς). Η γραμμή κατάστασης -ανάλογα με τις ρυθμίσε ις του
χρήστη- ε μφαν ίζε ι πληροφορίες σχετικά με το πλήθος των λέξεων του κειμένου,
τη γλώσσα που χρησιμοποιείται, τον αριθμό της τρέχουσας σελίδας και το συνο­
λικό αρ ιθμό σελίδων κ.λπ.

6.1.2 Επισκόπηση των στοιχείων του μενού

Η γραμμή μενού περιέχει επτά στοιχεία . Κάθε μενού περιλαμβάνει ομάδ ε ς
πλήκτρων που εκτε λούν εντολές οι οποίες υπάγονται στην κατηγορία που περιγρά­
φε ι η ονομασία του. Στον πίνακα που ακολουθεί δίνεται μια περιγραφή των βασι­
κών εντολών που πε ριλαμβάνονται σε καθένα από τα επτά μενού .

Μενού Περιγραφή εντολών

Home Κάντε «κλικ» σ' αυτή την καρτέλα για εντολές που αφο-
(Κεντρική) ρούν:

• αποκοπή , αντιγραφή, αντιγραφή μορφοποίηση ς, επι-

κόλληση ,
• μορφοποίηση κειμένου , π.χ. γραμματοσειρά , στοίχιση
κ ε ιμένου κ. λπ.,

• ε πιλογή στιλ μορφοποίηση ς,

• έυρεση/αντικατάσταση λέξεων, φράσεων κ.λπ .
Insert Ενεργοποιήστε αυτή την καρτέλα για εντολές που αφο -
(Εισαγωγή) ρούν εισαγωγή στο κείμενο:

• σελίδας τίτλων, κενής σελίδας ,

• π ίνακα,

• εικόνας, αντικε ιμένου σχεδίασης,

• αναφορών,

• κ ε φαλίδας και υποσέλιδου,

• συμβόλου , ε ξ ίσωσης .

Γι α να εμ φα νίσε τε τον οριζόντι ο χάρακα, με ταφερ θείτε στο μ ενού Vίe w και στην κα τηγορία
Slιo w/Hίde επιλέξτε το κουτί Ruler.

153

1
 Page Layout Επιλέξτε αυτή την καρτέλα για εντολές που ρυθ μίζουν πα-
(Διάταξη ραμέτρους της εμφάν ιση ς σελίδας, όπως:
σελίδας) • περιθώρια, προσανατο λισμός, μέγεθος, περ ιοχή εκτύ-
πωση ς κ.λπ.,

• ύψος, πλάτος, κλίμακα σελίδων,

• φόντο σελίδας,

• στοίχιση, εσοχές, διαστήματα παραγράφου,

• διάταξη .
References Κάντε «κλικ» σ' αυτή την καρτέλα κυρίως για να:
(Αναφορές) • εισάγετε πίνακα περιεχομένων ,

• υποση μειώσεις ,

• λεζάντα .

Ma ilίngs Επιλέξτε την καρτέλα αυτή για εντολές που αφορούν:

(Στοιχεία • δημιουργία φακέλων και ετικ ετών ,
αλληλογραφίας) • συγχώνευση αλληλογραφίας.

Revίew Ενεργοποιήστε την καρτέλα αυτή γ ια εντολές που αφο-

(Αναθεώρηση) ρούν:

• διόρθωση Κειμένου,
• ε ισαγωγή σχολίων,

• παρακολούθηση διορθώσεων,

• σύγκριση κειμένων,

• ασφάλι::ια αρχείου .
Vίew Κάντε « κλικ» σ' αυτή την καρτέλα γ ια εντολές που ρυθμί-
(Προβολή) ζουν παραμέτρους εμφάνισης του κειμένου, όπως:
• προβολή,

• γραμμές πλέγματος , γραμμή τύπου κ.λπ. ,

• ζου μ,

• προβολή πολλαπλών παραθύρων,

• επεξεργαστής μακροεντολών .

6.1.3 Λειτ ουργίες πλήκ τρ ων

Το πρόγραμμα Word διαθέτει τις παρακάτω συνήθεις λειτουργίε ς πλήκτρων:

Home (End) Μ ετακίνηση στην αρχή (τέλος) τη ς γραμμής

Page U p/Down Μ ετακίνηση του οπτικού παραθύρου κατά μία οθόνη
προς τα πάνω/κάτω
Alt + Ctrl + PgUp Μετακίνηση του οπτικού παραθύρου κατά μία σελίδα πάνω
Ctrl + Home Μ ετακίνηση στην αρχή του εγγράφου

Shίft + arrow keys Επιλέγει τον επόμενο χαρακτήρα

Shίft + End Επιλέγει μέχρι το τέλος τη ς γραμμής

154
ΕΝΟΤΗΤΑ 6.1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Ctrl +Χ Αντιγράφει το επιλεγμένο κείμενο ή γραφικά, αφαιρώ-

ντας το από την αρχική του θέση

Ctrl + V: Επικολλά το αντιγραμμένο (ή αντιγραμμένο με αποκοπή)

κείμενο ή γραφικά σε επιλεγμένο σημείο

Ctrl + Ζ Αναιρεί την προηγούμενη ενέργειά σας

6.1.4 Πλήκτρα λειτουργιών

Το Word διαθέτει μια σειρά από πλήκτρα λειτουργιών (function keys). Τα πε­
ρισσότε ρο χρησιμοποιούμενα από αυτά είναι τα ακόλουθα:

Fl: Εμφάνιση της Βοήθ ειας ή του Βοηθού του Office

F2: Μετακινεί κείμενο ή γραφικά
F3: Εισάγει αυτόματο κείμενο
F4: Επαναλαμβάνει την τελευταία ενέργεια
FS: Μετάβαση σε συγκεκριμένο σημείο του εγγράφου
F6: Μετάβαση στο επό μενο πλαίσιο

F7: Εντολή «Ορθογραφία» - εκκίνηση ορθογραφικού και γραμματικού ελέγχου

F8: Επεκτείνει μια επιλογή κειμένου
F9: Ενημερώνει μια επιλεγμένη περιοχή
FlO: Ενεργοποίηση της γραμμής μενού

Fll: Μετάβαση στην επό μενη περιοχή

F12: Εντολή «Αποθήκευση ως» -

155

1
 Ενότητα 6.2

ΙΙΛΗΚΤΡΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΙΆΣΙΑ

Οι επόμενες παράγραφοι ασχολούνται με διάφορα θέματα που σχετίζονται

με την εισαγωγή κειμένου ή την πληκτρολόγηση κειμένου, καθώς και με την επε­
ξεργασία του .

6.2.1 Πληκτρολόγηση κειμένου

Όταν εκκ ινήσετε το πρόγραμμα Word μπορείτε αμέσως να πληκτρολογήσετε

κείμενο και να δημιουργήσετε ένα έγγραφο 2 • Οτιδήποτε πληκτρολογείτε εισάγε­
ται στο κείμενό σας στη θέση που - βρίσκεται ο δρομέας (δείκτης ή κέρσορας -
cursor- συνήθως μία κάθετη μαύρη γραμμή που αναβοσβήνει δεξιά από τον τε­
λευταίο χαρακτήρα που πληκτρολογήσατε). Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα
πλήκτρα κατεύθυνσης για να κινηθείτε μέσα στο κείμενο που έχετε ήδη γράψει.
Το κείμενο πάντοτε εισέρχεται αριστερά από το δρομέα ή αλλιώς ο δρομέας κι­
νείται προς τα δεξιά καθώς γράφετε και ο εκάστοτε χαρακτήρας ε ισέρχεται στη
θέση του δρομέα.
Παρατηρήστε ότι μόλις φτάσετε στο τέλος μιας γραμμής κειμένου, τότε αυτό­
ματα το κείμενο συνεχίζει στην αμέσως παρακάτω γραμμή χωρίς να χρειάζεται
να πατήσετε Enter. Πρέπει να πατήσετε Enter μόνο όταν χρειάζεται να αλλάξετε
παράγραφο. Το Word προσαρμόζει τις παραγράφους κάθε φορά που εσείς ε ισά­
γετε ή διαγράφετε (σβήνετε) κάποιο κείμενο, έτσι ώστε δεν χρειάζεται να ανη­
συχείτε ως προς τη μορφοποίηση τη ς παραγράφου από εσάς ξανά.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να διαγράψετε κείμενο. Τα πλήκτρα Backspace
(συνήθως είναι τοποθετημένο πάνω από το Enter και έχε ι το σύμβολο +-- τυπω­
μένο στην επιφάνειά του) και Delete διαγράφουν το χαρακτήρα που βρίσκεται
αριστερά του δρομέα και δεξιά του δρομέα αντίστοιχα. Αν θέλετε να διαγρά-

Η γλώσσα στην οποία πληκτρολογείτε το κείμενο είναι επιλογή που αφορά το λειτουργικό
σύστημα και πληκτρολόγιο και όχι το Micro.ΙΌft Office. Οι σχετικές ρυθμίσε ι.ς τροποποιούνται
στον «Πίνακα ελέγχον» στην κατηγορία « Τοπικ ές ρυθμίσεις και ρυθμίσεις γλώσσας». Στην
καρτέλα «Γλώσσες», αν επιλέξετε «Λεπτομέρειες» σάς δίνε ται η δυνατότητα να προσθέσε τε μια
νέα γλώσσα και να ορίσετε πλήκτρα συντόμευσης για την εναλλαγή των γλωσσών. Πολλοί
υπολογιστές έχουν ήδη εγκατεστημένη την ελληνική και την αγγλική γλώσσα και η εναλλαγή
μ εταξύ γλωσσών γίνεται με τα πλήκτρα αριστερό Alt + Slιίjί . Η εναλλαγή μεταξύ γλωσσών
ε ισαγωγής μπορεί να γίνει και μ έσω της γραμμής γλώσσας που βρίσκεται στο κάτω δεξιό μ έρος
της γραμμής ε ργασι.ών.

156
ΕΝΟ Τ ΗΤΑ 6.2
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 6

ψετε μεγάλο μέρος του κειμένου, τότε απλώς επιλέξτε (μαρκάρετε) -για οδηγίες
βλέπε επόμενη παράγραφο- το κείμενο και χρησιμοποιήστε ένα από τα δύο πλή­
κτρα (Backspace ή Delete ).

6.2.2 Επιλογή και επισήμανση κειμένου

Ο όρος «Επιλογή » χρησιμοποιείται για τη λειτουργία κατά την οποία επιση­

μαίνουμε μέρος του κειμένου για περαιτέρω επεξεργασία. Είναι χρήσιμη λει­
τουργία όταν θέλουμε να μορφοποιήσουμε ή να εφαρμόσουμε κάποια εντολή
στο συγκεκριμένο κομμάτι ανεξάρτητα από το υπόλοιπο κείμενο. Για παρά­
δ ειγμα, αλλαγή γραμματοσειράς, υπογράμμιση, πλάγια γραφή , διαγραφή κ.λπ.

Για να επιλέξουμε μέρος του κειμένου, ακολουθούμε τα εξής βήματα:

Βήμα 1: Πατάμε (πιέζουμε) συν εχώς το πλήκτρο αλλαγής λει­

τουργίας Shift (το σύ μβολο iJ είναι τυπωμένο αρι­
στερά της λέξης Shift στο πλήκτρο αυτό) και χρησιμο­
ποιούμε το κατάλλη λο πλήκτρο βελών κατεύθυνσης
(ί' ι +----, - ) ανάλογα με τη διεύθυνση στην οποία θ έ-
λουμε να κινη θούμε και να επιλέξουμε το κείμενο.
Βήμα 2: Ελευθερώνουμε (αφήνουμε) και τα δύο πλήκτρα μαζί.

Εναλλακτικά:

Βήμα 1: Πατήστε το αριστερό κουμπί στο ποντίκι («κλικ» από

εδώ και στο εξής) στην _αρχή του κομματιού του κει­
μένου που θέλετε να επιλέξετε .
Βήμα 2: Σύρετε (πιέζουμε συνεχώς το αριστερό πλήκτρο στο
ποντίκ ι και το κινούμε επί της οθόνης) το δρομέα μέ­
χρι το τέλος του κε ι μένου που θέλετε να επιλέξετε και
ελευθερώστε το αριστερό κουμπί στο ποντίκι.
Το επιλεγμένο κείμενο εμφανίζεται με λευκούς χαρακτήρες επί μαύρου φόντου
(παρασκηνίου , background). Αν θ έλετε να ακυρώσετε την επιλογή σας, τότε πατήστε
οποιοδήποτε από τα πλήκτρα κατεύθυνσης. Αν θέλετε να συνεχίσετε την επιλογή,
πιέστε ξανά συνεχώς το Shift και μετά πλήκτρο κατεύθυνσης της επιλογής σας.

Για να επιλέξετε ολόκληρο το έγγραφο με μία ενέργεια:

Βήμα 1: Πατάμε (πιέζουμε) συνεχιδς το πλήκτρο αλλαγής λει­

τουργίας Shift (το σύμβολο iJ είναι τυπωμένο αρι­
στερά της λέξης Shift στο πλήκτρο αυτό) και χρησιμο­
ποιούμε το κατάλληλο πλήκτρο βελών κατεύθυνσης
(ί' ι +----, - ) ανάλογα με τη διεύθυνση στην οποία θέ­
λουμε να κινη θούμε και να επιλέξουμε το κείμενο.
Βήμα 2: Ελευθερώνουμε (αφήνουμε) και τα δύο πλήκτρα μαζί.

157

1
 6.2.3 Αποκοπή , Αντ ιγραφή και Επικόλληση
(Cut, Copy and Paste)
Συχνά θέλουμε να μετακ ινήσουμε ή να αντιγράψουμε μέρος του εγγράφου σε
άλλη τοποθεσία μέσα στο έγγραφο ή ακό μα και σε ένα άλλο έγγραφο. Το Word
χρησιμοποιεί τους κανόνε ς των Windows ως προς τα παρακάτω: Αποκοπή (C ιιt ) ,
αφα ιρεί το προεπιλεγμένο κείμενο από το έγγραφο , Αντιγραφή (Copy), αντιγρά­
φε ι την επιλογή στο clipboard και Επικόλληση (Paste ), επικολλά την επιλογή από
τοclipboard στη νέα τοποθεσία. Το clipboard είναι ένας ιδ εατός χώρος όπου τα
Windows διατηρούν συγκ εκρ ιμένε ς πληροφορίες όταν κάνετε αποκοπή ή αντι­
γραφή.
Για να εκτελέσετε κάποια από τις προηγού μενες λειτουργίες, ακολουθήστε τα
παρακάτω βήματα:

Βήμα 1: Επιλέξτε το κείμενο.

Βήμα 2: Πατήστε (με αριστερό κλικ) το κατάλληλο κουμπί ( ε ίτε
Cιι t ε ίτε
Copy) στο μενού Home στην κατηγορία εργα­
λείων Clipboard (Πρόχειρο).
Βήμα 3: Μετακινήστε τό δρομέα ή το δείκτη του ποντικιού στη
θέση που θέλετε να εμφανίσετε το επιλεγμένο κείμενό
σας (το οποίο τώρα έχει είτε αποκολληθ ε ί ε ίτε αντι­
γραφεί στο «χώρο » του clipboard).
Βήμα 4: Πατήστε με αριστερό κλικ το κουμπί Επικόλληση
(Paste) στο μενού Home στην κατηγορία εργαλείων
Clipboard.

6.2.4 Ορθογραφικός και γραμματικός έλεγχο ς

Το Word παρέχει δύο τρόπου ς γ ια τον έλεγχο ορθογραφίας και γραμματική ς

του κειμένου:
• Καθώς πληκτρολογείτε, το Word μπορεί να ελέγχει το κείμενο που ε ισάγετε
αυτόματα και να υπογρα μμίζει τα πιθανά ορθογραφικά και γραμματικά λά θη .
• Όταν τελειώσετε με το κείμενό σας, μπορείτε να ζητήσετε από το Word να
ψάξει το κείμενο για ορθογραφικά και γραμματικά λάθη. Όταν το Word βρ ί­
σκει ένα πιθανό λάθος, μπορείτε να το διορθώσετε και μετά να συν εχίσετε
τον έλεγχο .
Αυτόματος έλεγχος ορθογραφίας και γραμματικής καθώς πληκτρολογείτε:

Βήμα 1: Πιέστε το πλήκτρο Office και στη συνέχεια Word

Options (Επιλογ ές του Word).
Βήμα 2: Στον κατάλογο που ε μφανίζεται στο αριστερό μέρος
του οδηγού , επιλέξτε την κατηγορία Proofing (Εργα­
λεία ελέγχου).

158

1
ΕΝΟ Τ ΗΤΑ 6.2
Κ Ε ΦΑΛΑΙΟ 6

Βήμα 3: Στην κατηγορία «When correcting spelling and

grammar in Word» (Κατά τη διόρθωση ορθογραφίας
και γραμματικής στο Word) επιλέξτε «Check spelling
as you type» (Ορθογραφικός έλεγχος κατά την πλη­
κτρολόγηση). Κάντε «κλικ» στο ΟΚ.

Καθώς πληκτρολογείτε το κείμενο, το Word χρησιμοποιεί κυματοειδ είς κόκ­

κινες υπογραμμίσεις για να σας υποδείξει πιθανά ορθογραφικά λάθη, ενώ αντί­
στοιχες πράσινες γραμμές δείχνουν πιθανά γραμματικά σφάλματα.
Για να διορθώσετε ένα λάθος:

Βήμα 1: Κάντε δε ξί «Κλικ» στη λέξη που είναι υπογραμμισμένη

από το Word.
Βήμα 2: Στο μενού που εμφανίζεται κάντε «Κλικ» πάνω στη
διόρθωση που επιθυμείτε.

Εικόνα 6.2 Μενού που εμφανίζεται κατά τη διόρθωση ορθογραφικού σφάλματος

r----------------------------------------- ------------- ---------------------------------------------------------,

ι haνe just made ~ ...

mwis,,,,a..,,κ""
e l-------~~~~
mistak.e

mistaken
mistakes

Jgnore

fgnoreAll

Add to Dictionary

AytoCorrect

!,,anguage

1":/ ~pelling ...

1
Q ιοο!; Up .. .

J;.
~

.~

Για να χρησιμοποιήσετε επιπλέον λέξεις ή γραμματικούς κανόνες κάντε κλικ

πάνω στην επιλογή Spelling (Ορθογραφικός έλεγχος) ή Grammar (Γραμματική)
στο μενού που έχει ε μφανιστεί. Μπορείτε πάντα να διορθώσετε το λάθος κατευ­
θείαν στο κείμενο που γράφετε.

159

1
 Έλεγχος ορθογραφίας, γραμματικής και αναγνωσιμότητας με μία μόνο εν έρ­
γ ε ια :

Βήμα 1: Από το μενού Reνiew, στην κατηγορ ία εργαλείων

Spelling (Γλωσσικός έλεγχος ) ε πιλέξτε Spelling and
Grammar (Ο ρθογραφ ικός και γραμματικός έλεγχος) .
Βήμα 2: Στο πλαίσιο διαλόγου που ε μφαν ίζετα ι -Εικόνα 6.3-
πραγματοποιή στε τις επιλογές σας. Ο ορ θογραφικός
έλεγχος θα συν εχιστεί ωσότου εξαντληθ ε ί το κ είμενο .

Εικόνα 6.3 Πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται κατά τον ορθογραφικό και
γραμματικό έλεγχο

Γ~-~-~-~~-;:~~-~-~~~-~-~-----------------------------------------------------------------------------------------1

! Spelling and Gramrηar: Engllsh (U.S.)

N.ot in Dictionaryl
~~ 1:
Επιλογή από τη λίστα

B.dd to
Προσθήκη της
S ggestίoαs : άγνωστης λέξη ς
στο λεξικό
mistal(f.;
mιstaken
mistakes

[lictionary language: lεnglish (U.S.) :ΞJ

r;;' Chec~ grammar

Qptions ... 1 __u

_r_ιd_o_ _,

Προσθήκη του σφάλματος στη λίστα

Αυτόματης διόρθωσης

Όταν τελειώσετε με τον έ λεγχο ορθογραφίας και γραμματική ς, το Word πα­

ρέχε ι πληροφόρηση σχετικά με το επίπεδο ανάγνωσης του κε ιμένου .
Αν θ έλετε να ελέγξετε μόνο την ορθογραφία, καθαρίστε το κουτάκι επιλογή ς
Clιeck grammar (Έλεγχος γραμματικής) - βλέπε Εικόνα 6.3. Επίση ς , μπορε ίτε
να χρησιμοποιήσετε τη λειτουργία Autocorrect (Αυτοδιόρθωση) για να διορθώ­
σετε αυτόματα πολλά κοινά τυπογραφικά , ορθογραφικά και γραμματικά λάθη .
Για παράδειγμα , (στην Αγγλική) αν πληκτρολογήσετε «teh» αντί για «the» τότε
το Word, αυτόματα αφού αφήσετε τη λέξη για να συνεχίσετε το κείμενο , θ α αντι­
καταστήσε ι το «teh» με «the».

160

1
ΕΝΟΤΗΤΑ 6.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

6.2.5 Μορφοποίηση κειμένου

Μορφοποίηση χαρακτήρων κειμένου

Οι χαρακτήρες είναι γράμματα, αριθμοί, σύμβολα (όπως τα @, * και&), ση­

μεία στίξης και διαστήματα. Για την αλλαγή της εμφάνισης των χαρακτήρων :
Βήμα 1: Επιλέξτε το κείμενο.
Βήμα 2: Στο μενού Home, στην κατηγορία εντολών Font
υπάρχει πλήθος επιλογών σχετικά με τον τύπο , το
στιλ, το μέγεθος και το χρώμα της γραμματοσειράς.
Διάφορα εφέ είναι επίση ς διαθέσιμα. Καθώς πραγ­
ματοποιείτε την επιλογή σας, το Word σάς παρέχει
μια προεπισκόπηση της επιλογής σας έτσι ώστε να
δείτε τα αποτελέσματά της πριν κάνετε κάποια αλ­
λαγή.

Επίσης, έχετε τη δυνατότητα να εφαρμόσετε τις περισσότερες μορφοποιήσε ις

χαρακτήρων μέσω πλήκτρων συντομεύσεων , κάνοντας εύκολη τη μορφοποίηση
κειμένου καθώς γράφετε. Τα περισσότερα πλήκτρα συντομεύσεων που εφαρμό­
ζουν μια συγκεκριμένη μορφοποίηση αφαιρούν επίσης τη μορφοποίηση - λε ι­
τουργούν δηλαδή ως διακόπτε ς ενεργοποίησης και απενεργοποίησης της μορφο­
ποίησης. Για παράδ ε ιγμα, Ctrl + U εμφανίζει κείμενο με υπογράμμιση , Ctrl + Β
ε μφανίζε ι κείμενο με έντονους χαρακτήρε ς και Ctrl +Ι εμφανίζει κείμενο με
πλάγιους χαρακτήρες.

Μορφοποίηση παραγράφων

Η ε μφάνιση παραγράφων μπορεί επίσης να αλλάξει. Αν θ έλετε να αλλάξετε

τις ρυθμίσεις που αφορούν εσοχές , στοίχιση, αποστάσεις παραγράφων και γραμ­
μών μίας ή περισσότερων παραγράφων , αφού επιλέξετε το σχετικό κείμενο,
ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα :

Βήμα 1: Στο μενού Home, στην κατηγορία εντολών Paragraph

(Παράγραφος) πιέστε το πλήκτρο συντόμευσης ~­
Βήμα 3: Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται, πραγματο­
ποιήστε τις επιλογές σας και κάντε κλικ στο ΟΚ.

161

1
 Εικόνα 6.4 Πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται κατά τη διαδικασία
της μορφοποίησης παραγράφων

!_ndents and Spacing 1Line and eage Breaks 1

General - -

Alignment:

Q.utline level: leody Teχt ΞJ

Irιdentation - --------
!,.eft: jo cm ΞfJ 2ρecial :

!iight: Ιο cm Ξfl. l<none) ::] 1

r f'.1rι·or1nderιts

Spacing - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - -

§.efore: J12ρt Ξfl Lio.e spacίng: 8.t:

After: jo ρt ΞfΙ jι .s lines ::] -ι--ΞfΙ-
·
r Don't add spaςe between paragraphs of the same style

Preview - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

~η" k !;:ι;.ι: ~ k Ti:u ~... !ι;ιt S,~ k Τα.t S:~ d T:a.t ~:: T:u t~ π Ta..t
~u:ce;~ !:ι.i ~ 'l: Τ,:ιι;ι i=ς ):- !::ι:.t i~ k Τα..t !.:ι::ς k Ί ::χ.-t izτ'=° Τ~ ~ ~~ Tac
~~::: !~,i $~ k !::ιι »m; k 1ω t~ \: Τα.1!.~ C 1~t ~ ): T"Ct.t S: ~'Z: Τn.ι

Iabs ... Qefault... 1 οκ Cancel

Εκτός από τις αποστάσεις γραμμών και παραγράφων, όλες οι άλλες ρυθμί­
σεις που εμφανίζονται στο πλαίσιο διαλόγου μπορούν να γίνουν με τη χρήση
πλήκτρων συντομεύσεων , κάτι που συνιστάται .
Τα παρακάτω παραδείγματα δείχνουν πώς εφαρμόζεται κάθ ε ρύ θμιση :

Αυτή είναι μια παράγραφος με ε σοχή! Η εσοχή εφαρμόζεται μόνο από την
αρ ιστερή πλευρά, έτσι ώστε η δ εξ ιά να αναπτύσσεται ε λεύθ ε ρα .

Το κείμενο αυτό είναι στοιχισμένο αριστε ρά.

162
ΕΝΟΤΗΤΑ 6.2
ΚΕΦΑΛΑ Ι Ο 6

Το κείμενο αυτό είναι στοιχισμένο στο κέντρο .

Με βάση τις προεπιλογές του, το Word χρησιμοποιεί μονό διάστιχο για τα έγ­
γραφά του. Παρ ' όλα αυτά, μερικές φορές υπάρχει περίπτωση να επιθυμείτε
το κείμενό σας να έχει μεγαλύτερο διάστιχο . Οι εργασίες σας, για παρά­
δειγμα , θα πρέπει να έχουν διάστιχο 1,5 ή 2 γραμμών έτσι ώστε να είναι πιο
ευανάγνωστε ς και να επιτρέπουν τη γραφή παρατηρήσεων από το διορθωτή
πάνω σε αυτές. Η παράγραφος αυτή έχει διάστιχο 2 γραμμών και πλήρη στο ί­
χιση. Το διάστημα πριν την παράγραφο (βλέπε σχετική εικόνα) είναι 12pt και
μετά την παράγραφο Opt!

Στιλ Μορφοποίη σης

Όπως είδα με προηγουμένως , μπορείτε να τροποποιήσετε την εμφάνιση

οποιουδήποτε κειμένου, αλλάζοντας τις ιδιότητές του, δηλαδή τη γραμματοσειρά,
το μ έγεθος κ.ά. Ένας εναλλακτικός τρόπος για την αλλαγή ιδιοτήτων κειμένου
ε ίναι η εφαρ μογή κάποιου στιλ, το οποίο είναι ένα σύνολο μορφοποιήσεων κα­
θοριζόμενο από ένα μοναδικό όνομα. Το Word παρέχει μια μεγάλη λίστα προε­
πιλεγμένων στιλ, τα περισσότερα από τα οποία μπορείτε να τροποποιήσετε. Επί­
ση ς, μπορείτε να δημιουργήσετε τα δικά σας στιλ και να τα προσαρμόσετε στις
ανάγκες σας.
Το πλεονέκτημα τη ς χρήσης των στιλ δεν είναι άμεσα φανερό , ειδικά όταν
δουλεύετε μ ε μικρά κείμενα. Όταν όμως δημιουργείτε ένα μεγάλο έγγραφο,
όπως μια διατριβή ή ένα βιβλίο , η χρήση των_ προκαθορισμένων στιλ διευκολύνει
παρά πολύ τη μεταφορά στις διάφορες ενότητες του κειμένου σας και, επίσης δη­
μιουργεί εύκολα και γρήγορα πίνακες περιεχομένων, λίστες πινάκων, ευρετήρια
κ.λπ.
Η χρήση των στιλ προτείνεται επίσης όταν εκ των υστέρων αποφασίσετε να
αλλάξετε την ε μφάνιση συγκεκριμένων τμημάτων του κειμένου. Ας υποθέσουμε ,
για παράδειγμα, ότι θ έλετε όλες οι επικεφαλίδες να είναι Arial 16 pts έντονα . Αν
δεν έχετε εφαρ μόσει κάποιο στιλ θα πρέπει να επιλέξετε κάθε επικεφαλίδα ξε ­
χωριστά και να αλλάξετε τις ιδιότητές της. Αντίθετα , αν έχετε χρησιμοποιήσε ι
κάπο ιο στιλ για όλες τις επικεφαλίδες, μπορ ε ίτε να το τροποποιήσετε εύκολα και
να το εφαρμόσετε σε όλες τις επικεφαλίδες του κειμένου.
Κά θε φορά που ξε κινάτε τη δακτυλογράφηση νέου κειμένου, το στιλ που
εφαρμόζεται σε αυτό είναι το « Βασικό» . Για να αλλάξετε το στιλ:

Βήμα 1: Επιλέξτε το κείμενο.

Βήμα 2: Στο μενού Horne, στην κατηγορία εντολών Styles
(Στιλ), επιλέξτε το πλήκτρο συντόμευσης και θα
δείτε μια λίστα από στιλ.

163

1
 Βή μα 3: Κάντε «Κλικ» στο στιλ που επιθυμείτε να εφαρ μόσετε.
Για παράδε ιγμα, αν θέλετε να ονο μάσετε μια γρα μμή
κειμένου ως επικεφαλίδα πρ(,ότου επ ιπέδου, τότε με ­
τακινή στε τον κ έρσορα σε αυτήν τη γρα μμή (δεν είναι
απαραίτητη η επιλογή του κε ιμένου) και επιλέξτε το
στιλ Heading 1 (Επικεφαλίδα 1). Για δευτερεύουσες
επικεφαλίδες επιλέξτε κάποια από τις διαθέσιμε ς,
από Heading 2 (Επικεφαλίδα 2) έως Heading 9 (Επ ι­
κ εφαλίδα 9).

Εικόνα 6.5 Πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται κατά τη διαδικασία

της εφαρμογής στιλ επικεφαλίδων

Styles ... χ

Clear ΑΙΙ
10 pt
-...
Before: 6~t, After: 6 pt
Βοdγ Text Indent Ι[

Bold
Bold, Left: 0.06 cm, First iin
Βοχ: (Single solid line, Auto,
Bulleted, Symbol (symbol;, L -
Caption Ι[

Centered
Centered, Βοχ: {SingJe solid
Centeι·ed , First line: Ο cm
Centered, Left: 0.06 an, Fi
Centered, Left: Ο. 5 cm, Fir!
First line: cm
Ο

First line: Ο cm, Before: 12

First line: Ο αη, Before: 3 ~
First line: Ο cm, line spadn~
Footnote Reference + Botd
.::J
Show Preview
Disable Linked St·r les

Options ...

164
ΕΝΟΤΗΤΑ 6.2
ΚΕΦΑΛΑ Ι Ο 6

Για την αλλαγή τη ς μορφοποίησης κάποιου στιλ:

Βήμα 1: Στο μενού Home, στην κατηγορία εντολών Styles επι-

λέξτε το πλήκτρο συντόμευσης και θα δείτε μια

λίστα από στιλ.

Βήμα 2: Μεταφέρετε το δείκτη του ποντικιού στο στιλ που επι­

θυμείτε να τροποποιήσετε , οπότε εμφανίζεται μια νέα
λίστα:

Γ-------------------------------,c-----------Foolnoϊ:e-Reterence-+-8oicΓ _______1
1 Heading 1 1

! Update Heading 1 to M_gtch Selection !

! ~
i ~ i
,J :

Modify...
! ~etect All 10 Instance(s) !

! {lear Formatting of 10 Instarιce{s) ""'!

! l,H [

! Remove from .Quick Style Galtery !

ι______________________________ --~~--r......... -------~-~--·--------·-----J

Κάντε «κλικ» στην εντολή Modify (Τροποποίηση).

Βήμα 3: Στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται, πιέστε το

πλήκτρο Format (Μορφοποίηση ).
Βήμα 4: Από την εμφανιζόμενη Λίστα επιλέξετε Font (Γραμ­
ματοσειρά) για να αλλάξετε τις ιδιότητες της γραμμα­
τοσειράς, Paragraph (Παράγραφος) γ ια να αλλάξετε
τις ιδιότητες της παραγράφου κ.λπ. Όταν τελειώσετε
κάντε «κλικ» στο ΟΚ μέχρι να κλείσουν όλα τα παρά­
θυρα και να επ ιστρέψετε στο πρώτο πλαίσιο διαλό­
γου .

6.2.6 Δημιουργία πίνακα περιεχομένων

Σε π ερίπτωση που έχετε εφαρμόσει στιλ επικεφαλίδων στο έγγραφό σας -και
μόνο τότε- το Word έχει τη δυνατότητα να συλλέξει όλο το κείμενο που είναι
μορφοποιημένο ως Heading (Επικεφαλίδα ) και να δημιουργήσει πίνακα περιε­
χομένων ο οποίος περιέχει το κείμενο και τους αντίστοιχους αριθμούς σελίδας.

Βήμα 1: Τοποθετήστε τον κέρσορα στο σημείο του κειμένου

όπου θέλετε να ε μφανιστεί ο πίνακας των περιεχομέ­
νων.

165

1
 Βήμα 2: Μεταφερθείτε στο μενού Refe rences και επιλέξτε την
εντολή Table of Contents (Πίνακας περιεχομένων).
Μπορ είτε να επιλέξετε κάποια από τις διαθ έσιμες
μορφοποιήσε ις ή να ορίσετε μια ν έα. Επίσης, μπο­
ρείτε να ελέγξετε τον αριθμό των επιπ έδων των επ ι­
κεφαλίδων που θα συμπεριληφθούν στον πίνακά σας .
Συνήθως τρία επίπεδα ε ίναι αρκετά , ό μως υπάρχει
περίπτωση κάποιος να θέλε ι να είναι λιγότερο ή πε­
ρισσότερο λεπτομερής.

Επίσης, μπορείτε να δημιουργήσετε πίνακες ε ικόνων , πινάκων και εξισώσεων

που υπάρχουν στο κείμενό σας. Μ εταφερθ είτε στο μενού R eferences και επι­
λέξτε την εντολή Table of Contents και στη συνέχεια Insert Table of Contents.
Από εκεί ε πιλέξτε το ε ίδος του πίνακα που θέλετε να εισαγάγετε, π.χ. Table of
Figures (Πίνακας εικόνων), τον οποίο θα επεξεργαστείτε ανάλογα με τις ανά-
γκες σας.

6.2.7 Σχεδίαση και διάταξη σελίδας

Δ ιαμόρφωση σελίδας

α) Περιθώρια
Τα περιθώρια ενός κ ενού εγγράφου είναι «εξ ορισμού» 1 ίντσα (2,54 ι:κ . ) στο
πάνω και κάτω μ έρος τη ς σελίδας κα ι από 1.25 ίντσες (3,17 εκ .) δ εξ ιά κα ι αρ ι­
στερά τη ς σελίδας. Αν θέλετε να τα αλλάξ ετε:

Βήμα 1: Επιλέξτε το μενού Page Layo ut και πραγματοποιήστε

τις επιλογές σας με τα πλήκτρα εντολών στην κατηγο­
ρία Page Setu p (Διαμόρφωση σελίδας) .
Αν θέλετε τα περ ιθώρια να εφαρ μοστούν σε όλο το έγγραφο ή από κάποιο
σημείο του εγγράφου και έπειτα , τότε πρέπει να πραγματοποιήσετε τη σχετική
επιλογή στο κάτω δε ξ ιά μέρος του παραπάνω πλαισίου διαλόγου, στο κουτάκι
επιλογή ς Apply to (Εφαρμογή) .

β) Αλλαγή σελίδας
Αν θ έλετε να ορίσετε ε σείς το τέλος μιας σελίδας και να συνεχίσετε σε νέα σε­
λίδα, π.χ. εκκίνηση νέου κεφαλαίου, νέας ενότητας, τότε πιέστε ταυτόχρονα Ctrl +
Enter. Στην «Κανονική » προβολή του κειμένου αυτό αποτυπώνεται ως μία απλή
διακεκομμένη γραμμή με την ένδειξη Page Break (Αλλαγή σελίδας) . Εναλλακτικά,
μπορείτε να εκτελέσετε την εντολή Breaks από την κατηγορία εντολών Page Setup.
Μπορείτε επίσης να μετακινη θείτε σε ν έα σελίδα πιέζοντας Enter επανειλημμένα

166

1
ΕΝΟ Τ ΗΤΑ 6.2
ΚΕ ΦΑΛΑΙ Ο 6

μέχρι να εμφανιστεί μια αχνή γραμμή. Αυτό όμως δεν συνιστάται, γιατί θα δη­
μιουργηθεί ακαταστασία στο κείμενο αν αλλάξετε τη μορφή του, π.χ. αλλαγή περι­
θωρίων, αλλαγή μεγέθους χαρτιού, αλλαγή γραμματοσειράς κ.λπ.

γ) Αρίθμηση σελίδων
Το Word εισάγει τον αριθμό της σελίδας μόνο αν του δώσετε τη σχετική
εντολή. Για να αριθμήσετε τις σελίδες του κειμένου σας:

Βήμα 1: Επιλέξτε το μενού Insert και στη συνέχειαPage

Number από την κατηγορία εντολών Header and
Footer.
Βήμα 2: Επιλέξτε το σημείο του εγγράφου στο οποίο επιθυ­
μείτε να τοποθετηθούν οι αριθμοί σελίδας. Μπορείτε
επίσης να αλλάξετε τον αριθμό από τον οποίο το Word
αρχίζει την αρίθμηση των σελίδων, επιλέγοντας το
Format (Μορφή) και κάνοντας τις σχετικές αλλαγές.

δ) Κεφαλίδες και υποσέλιδα

Ο ι κεφαλίδες και τα υποσέλιδα χρησιμοποιούνται για να βελτιώσουν την εμ­
φάνιση του κειμένου και επίσης για να ενημερώσουν τον αναγνώστη, π.χ. σχε­
τικά με την ενότητα του κειμένου που διαβάζει. Είναι επίσης ένας τρόπος να
αναφέρεται ο συγγραφέας του κειμένου σε κάθε σελίδα ή κάθε δεύτερη σελίδα
και στα δικαιώματα συγγραφής . Οι κεφαλίδες και τα υποσέλιδα εμφανίζονται
στο πάνω και κάτω περιθώριο της σελίδας αντίστοιχα. Και τα δύο μπορούν να ει­
σαχθ ούν σε οποιοδήποτε σημείο του κειμέναy .

Βήμα 1: Επιλέξτε το μενού Insert και στη συνέχεια Header

(Κεφαλίδα) ή Footer (Υποσέλιδο) από την κατηγορία
εντολών Header and Footer (Κεφαλίδες και υποσέλι­
δα). Αυτό θα σας εμφανίσει ένα μενού με πρότυπα
κεφαλίδων/υποσέλιδων, την εντολή Edit Header
(Επεξεργασία κεφαλίδας) ή Edit Footer (Επεξεργα­
σία υποσέλιδου) για την επεξεργασία της κεφαλί­
δας/υποσέλιδου και την εντολή Remove Header (Κα­
τάργηση κ εφαλίδας) ή Remove Footer (Κατάργηση
υποσέλιδου ) για διαγραφή.
Βήμα 2: Αφού επιλέξετε κεφαλίδα ή/και υποσέλιδο, πληκτρολο­
γήστε αναλόγως το κείμενο που θέλετε να εμφανίζεται.
Στο μενού Design (Σχεδίαση) του Header and Footer
Tools (Εργαλε ία κεφαλίδας και υποσέλιδου) που εμφα­
νίζεται, μπορ ε ίτε να επιλέξετε Page number (Αριθμός
σελίδας) για να εισαγάγετε τον αριθμό σελίδας, Date
and time (Ημερομηνία και ώρα) για να εισαγάγετε την
ημερο μηνία στην κεφαλίδα ή το υποσέλιδο κ.ο.κ.

167

1
 Βήμα 3: Κάντε « Κλικ » στο πλήκτρο Close Header and Footer
(Κλε ίσιμο κεφαλίδων και υποσέλιδων), οπότε το έγ­
γραφο επανέρχεται στην αρχική μορφή προβολή ς.

ε) Υποσημειώσεις και σημειώσεις τέλους

Οι υποσημειώσεις και σημειώσεις τέλους είνα ι ιδιαίτερα χρήσιμες προκειμέ ­
νου να αναφέρετε μια πηγή ή να κάν ετε ένα επ ιπλέον σχόλιο που δεν είναι τόσο
ση μαντικό ώστε να βρίσκεται στο κυρίως κείμενο. Για να ε ισαγάγετε μια υποση ­
μείωση/σημείωση τέλους:

Βήμα 1: Στο μενού References, στην κατηγορία Footnotes

(Υποσημειώσεις ) επιλέξτε Insert Footnote (Εισα­
γωγή υποσημείωσης) ή Insert Endnote (Εισαγωγή ση­
με ίωση ς τέλους). Εναλλακτικά πιέστε το πλήκτρο συ-
, r:w ~ , F
ντομευσης L.::J της κατηγοριας ootnotes για να ε μ-
φανιστεί το πλαίσιο διαλόγου των υποσημειώσεων ,
όπου ε μφανίζεται αυτόματα ο αριθμός τη ς υποσημεί-
ωσης/σημείωσης τέλους .
Βήμα 2: Γράψτε τα σχόλιά σας και κάνετε κλικ στο Close
(Κλε ίσιμο) γ ια να επ ιστρέψετε στο κείμενό σας.

Ο αύξων αριθμός της υποσημείωσης/σημείωση ς τέλους θα ε μφαν ιστε ί αυτό­

ματα σαν εκθέτης (superscript).
Η εμφάνιση κα ι η αρίθμηση των σημειώσεων/υποσημειώσεων τ έλους μπορ εί
να αλλάξε ι στο πλαίσιο διαλόγου των υποσημειώσεων που εμφανίζεται πιέζο-

ντας το πλήκτρο συντόμευσης ~ στις Footnotes. Αυτό θα σας οδηγήσει σε ένα

επό μενο παράθυρο διαλόγου το οποίο σας επιτρέπει να αλλάξετε τα αρχικά επι­
λεγμένα (default) χαρακτηρ ιστικά . Μπορείτε επίσης να αλλάξετε το στιλ αρίθμη­
σης των υποση με ιώσεων, καθώς και το αν η αρίθμηση θα είναι συνεχής ή θα αρ­
χίζει εκ ν έου σε κάθε σελίδα ή κάθε τμήμα του κειμένου .
Οι υποσημειώσεις εμφανίζονται στο τέλος κάθε σελίδας, ενώ οι σημειώσεις
τέλους ε μφανίζονται στο τέλος κάθε κειμένου.

6.2.8 Πίνακες

Μ ε τους πίνακες μπορείτε να στοιχε ιοθετήσετε νούμερα και λέξεις/κείμενο

που περιέχονται σε ένα έγγραφο χωρίς να χρη σιμοποιήσετε τους στηλοθ έτε ς
(tabs) . Οι πίνακες επίσης παρέχουν έναν εναλλακτικό τρόπο για να παρουσιά­
σετε κείμενο δίπλα σε παραγράφους, όπως π.χ. σε ένα βιογραφικό σημείωμα ή
να τοποθ ετήσετε κείμενο δίπλα σε γραφικά κ.λπ.

168
ΕΝΟΤΗΤΑ 6.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

α) Δημιουργία και μορφοποίηση πινάκων

Για τη δημιουργία πίνακα:

Βήμα 1: Στο μενού Insert επιλέξτε Table (Πίνακες) και στη

συνέχεια Insert Table (Πίνακας).
Βήμα 2: Προσδιορίστε τον αριθμό των γραμμών και των στη­
λών στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται και κά­
ντε «κλικ» στο ΟΚ.

Εναλλακτικά:

Βήμα 1: Στο μενού Insert επιλέξτε Table και στη συνέχεια

κάνοντας παρατεταμένο «κλικ» στο πλήκτρο συντό­
μευσης, σύρετε το δείκτη του ποντικιού κάτω και δε­
ξιά για να προσδιορίσετε τις διαστάσεις του πίνακα
πριν απελευθερώσετε.

Για να μορφοποιήσετε την εμφάνιση του κειμένου σε ένα κελί κάντε «κλικ»
στο κελί και χρησιμοποιήστε τα σχετικά πλήκτρα συντόμευσης. Για να αλλάξετε
την εμφάνιση περισσότερων κελιών, επιλέξτε τα (σκιάστε τα) και στη συνέχεια
χρησιμοποιήστε τα σχετικά πλήκτρα συντόμευσης όπως προηγουμένως.
Για τη μορφοποίηση των στοιχείων του πίνακα στο σύνολό τους (περίγραμμα,
γραμματοσειρά, χρώματα, ειδικά εφέ κ . λπ . ) μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη λει-
τουργία της αυτόματης μορφοποίησης πίνακα.
Ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

Βήμα 1: Επιλέξτε Table και στη συνέχεια Quick Tables (Γρή-

γοροι πίνακες) . -
Βήμα 2: Επιλέξτε μία από τις προσχεδιασμένες μορφοποιή­
σεις, επιλέξτε την πλήρη ή τη μερική εφαρμογή της
(από τα κουτάκια επιλογής της αρεσκείας σας) και
στη συνέχεια πατήστε ΟΚ.

β) Συγχώνευση και διαίρεση κελιών

Για τη συγχώνευση κελιών σε έναν πίνακα, επιλέξτε κατ' αρχάς τα κελιά που
θέλετε να συγχωνεύσετε, στη συνέχεια κάντε δεξί «κλικ» στην επιλογή σας και
επιλέξτε από το μενού Merge Cells (Συγχώνευση Κελιών). Ο παρακάτω πίνακας
είναι 3 γραμμών χ 4 στηλών και έχε ι συγχωνευμένα τα κελιά της πρώτης γραμμής
σε ένα ( έτσι ώστε να μπορείτε να βάλετε εκεί τον τίτλο, για παράδειγμα) . Με την
ίδια διαδικασία αλλά επιλέγοντας Split Cells (Διαίρεση κελιών) μπορείτε να δια­
σπάσετε πάλι τα κελιά σε στήλες ή γραμμές.

1 Πσράδειyμα Πίνακα
~ελίΑl ι •• 1 ~ελίΒ4

169

1
 γ) Διαγραφή και δημιουργία κελιών
Τοποθετήσετε τον κέρσορα σε οποιοδήποτε κελί ή επιλέξτε οπο ιαδήποτε
γρα μμή ή στήλη, στη συνέχεια κάντε δε ξ ί «κλικ» στην επ ιλογή σας και επιλέξτε
από το μενού που ε μφαν ίζεται Delete Cells (Δ ιαγραφή Κελιών) γ ια να διαγρά­
ψ ετε ένα συγκεκριμένο κελί, μία ολόκληρη γραμμή ή στήλη αντίστοιχα. Για να
διαγράψετε πολλές σειρές ή πολλές στήλες, σκιάστε όλες τις γραμμές ή στή λες
που θ έλετε να διαγράψετε και συνεχίστε όπως προηγουμένως .
Για να εισαγάγετε μια γραμμή τοποθετή στε τον κέρσορα στο δεξιότερο ση­
μείο μιας γραμμής, στη συνέχεια κάντε δεξί «Κλικ» στην επ ιλογή σας και επι­
λέξτε από το μενού που ε μφανίζεται Insert Rows (Εισαγωγή Γραμμών). Εναλλα­
κτικά, χρησιμοποιήστε τα πλήκτρα κατεύθυνσης γ ια να μετακινηθ είτε στο δε ξ ιό­
τερο σημείο μιας γραμμής και πατήστε Enter.
Ακολουθήστε ανάλογη διαδικασία για την εισαγωγή στηλών.

δ) Διαμόρφωση περιγραμμάτων και σκίασης

Όταν εισάγετε έναν πίνακα σε έγγραφο του Word ε μφανίζεται γύρω του ένα
περίγρα μμα.
Αν θέλετε να τροποποιήσετε τα- περιγράμματα και τις σκιάσεις συγκεκριμέ­
νων κελιών, αφού τα επιλέξετε, κάντε δεξί «κλικ» στην επιλογή σας και επιλέξτε
BordeΓs and Shad ing (Περιγράμματα και σκίαση) . Στο πλαίσιο διαλόγου που ε μ­
φανίζεται, μπορ ε ίτε να επιλέξετε όποιο από τα εναλλακτικά περιγράμματα επι­
θυμείτε , όπως επίσης και να αλλάξετε τη σκίαση των κελιών κάνοντας «κλικ» στο
κατάλληλο κουμπί. Εναλλακτικά χρησιμοποιήστε το πλήκτρο συντόμευσης
O utside BoI"der (Εξωτερικό περίγραμμα) και πραγματοποιήστε τις επιθυμητές
αλλαγές.

6.2.9 Εισαγωγή και δημιουργία «Εικόνων»

Γραφικά , κείμενο σε πλαίσιο , εικόνες γραφικών κ.λπ μπορούν να ενσωματω­
θούν στο έγγραφό σας για να κάνετε την παρουσίασή του πιο ελκυστική. Η εισα­
γωγή διαφόρων « αντικειμένων» με την ευρύτερη έννοια, πραγματοποιείται ως
ακολούθως:

Βήμα 1: Στο μενού Insert στην κατηγορία εντολών Illustrations

(Απεικονίσεις) κάντε «Κλικ» στο αντικείμενο που θέ­
λετε να εισαγάγετε.
Βήμα 2: Μπορείτε να προσδιορίσετε τη θέση και το μέγεθος,
καθώς επίσης και την εμφάνισή του (π. χ. το πλαίσιο,
τη σκίαση, τον τίτλο κ . λπ.).

Κάνοντας «κλικ» στο αντικείμενο εμφανίζεται γύρω του ένα περίγραμμα με

οχτώ μικρά άσπρα τετράγωνα (σημειωτές) σε αντιδιαμετρικές μεταξύ τους θέ­
σεις. Μπορείτε να μετακινήσετε το αντικείμενο σύροντάς το σε μια άλλη θέση.

170
ΕΝΟΤΗΤΑ 6.2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Μπορείτε επίσης να αλλάξετε το μέγεθός του κάνοντας «Κλικ» σε κάποιον από

τους σημειωτές, σύροντας καταλλήλως και απελευθερώνοντας.
Τέλος, αν κάνετε δεξί «Κλικ» σε ένα πλαίσιο, εμφανίζεται ένα μενού με επι­
λογές που σας δίνουν τη δυνατότητα να επεξεργαστείτε το περίγραμμα, τη σκί­
αση και τη λεζάντα του αντικειμένου.

Εικόνα 6.6 Παράδειγμα εγγράφου με «Εικόνες»

~ ~---::_-_-_-_-::_-::_-::_-::_-::_-::__-::__=~--=-~-,
~ +-ιιι------------ 8Series1 1

Ο 8Series2

8 Series3 1

\,

6.2.10 Εξισώσεις

Είναι πιθανό να χρειαστεί να εισάγ ετε εξισώσεις με πιο πολύπλοκους χαρα­

κτήρες από τους συνήθεις στο κείμενό σας. Το Word σάς παρέχει μια εφαρμογή,
τονEquation Editor (Εξ ίσωση) , ο οποίος σας προσφέρει μεγάλη ποικιλία επιλο­
γών σχετικές με μαθηματικά σύμβολα, όπως τα Ν, ~' ο και άλλα.

17 1

1
 Για να εισαγάγετε μια εξίσωση:

Βήμα 1: Τοποθ ετήστε τον κέρσορα στο σημείο του εγγράφου

που θέλετε να εισαγάγετε την εξίσωση.
Βήμα 2: Στο μενού lnscrt από την κατηγορ ία Symbols (Σύμβο­
λα) κάντε «Κλικ» στο πλήκτρο Eqιιation.
Βήμα 3: Από το μενού που ε μφαν ίζεται επιλέξετε μία από τις
υπάρχουσες εξισώσεις ή επιλέξετε Insert New
Eqιιation (Εισαγωγή νέας εξίσωσης) για να συντά­
ξετε μια διαφορετική εξίσωση.
Βήμα 4: Αν εκτελέσετε την εντολή Insert Ncw Eqιιation, ε μφα­
νίζεται ένα νέο μενού που ονο μάζετα ι Eqιιation Tools
(Εργαλεία εξίσωσης). Εκεί θα βρείτε πλήθος μαθη ­
ματικών συμβόλων και δομών που χρησιμοποιούνται
στη σύνταξη σύνθετων μαθηματικών εξισώσεων .

172

1
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Άσκηση Αυτοαξιολόyησηc; 1/Κεφάλαιο 6

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από την ομιλία του διοικητή της Τράπεζας της Ελλά­
δος προς την Τακnκή Γενική Συνέλευση των μετόχων σnς 29/4/2004 (δείτε το πλήρες κείμενο

στη διεύθυνση http://Www.bankofgreece.gr/announcements/files/2004_ekthesi_dioikiti.doc).

Δημιουργήστε ένα έγγραφο κειμένου με το κείμενο αυτό. Να ονομάσετε το αρχείο σας

SelfAs.docx. Σώστε το αρχείο στον υποφάκελο με όνομα «Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης »
στο φάκελο «ΔΕΟ13 » του φακέλου συστήματος «Τα έγγραφά μου» .

Διαμορφώστε την πρώτη παράγραφο έτσι ώστε η γραμματοσειρά να είναι Times New
Roman μέγεθος 12, η στοίχιση πλήρης , η πρώτη γραμμή να απέχει από το άκρο 0.5 εκ .,

να υπάρχει διάστημα 12 στ. πριν την παράγραφο και οι γραμμές να απέχουν 1.2 στ .

Στη συνέχεια χρησιμοποιήστε το πλήκτρο «Πινέλο Μορφοποίησης » (Format Painter) για

να εφαρμόσετε την ίδια μορφοποίηση και στις υπόλοιπες παραγράφους .

Εισάγετε αριθμούς σελίδων.

Εισάγετε τίτλο του κειμένου καθώς και τίτλους για κάθε παράγραφο, εφαρμόζοντας τα

κατάλληλα στιλ. Μπορείτε , για παράδειγμα , να εισαγάγετε ως τίτλο του κειμένου «Από­

σπασμα από την ομιλία του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος προς την Τακτική Γενική
Συνέλευση των μετόχων στις 29/4/2004», ως τίτλο της πρώτης παραγράφου « Ελληνική

οικονομία», ως τίτλο της δεύτερης παραγράφου « Παγκόσμια οικονομία», ως τίτλο της

τρίτης παραγράφου « Προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας » και ως τίτλο της τέταρτης

παραγράφου « Προοπτικές της ελληνικής οικονομίας ».

Τέλος , εισαγάγετε πίνακα περιεχομένων στην αρχή του κειμένου σας.

Οι περισσότεροι από τους παράγοντες που είχαν επηρεάσει θετικά την πορεία
της ελληνικής οικονομίας τα δύο πρώτα έτη μετά την υιοθέτηση του ευρώ εξακο­
λούθησαν να επιδρούν ευνοϊκά και το 2003. Ο ρυθμός ανόδου της οικονομικής
δραστηριότητας σημείωσε μικρή επιτάχυνση το 2003, παρά τη δυσμενή οικονομική
συγκυρία στη ζώνη του ευρώ. Η αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος
(ΑΕΠ) έφθασε το 4,2%, έναντι 3,9% το 2002 (σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προ­
σωρινές εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών), υπερβαίνοντας
τον αντίστοιχο μέσο ρυθμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση για όγδοο κατά σειρά έτος .
Ωστόσο, παρά αυτές τις ευνοϊκές εγχώριες συνθήκες , η ελληνική οικονομία δεν
σημείωσε πρόοδο όσον αφορά την επίλυση των δύο βασικών διαρθρωτικών προ­
βλημάτων της, τα οποία είναι η χαμηλή διεθνής ανταγωνιστικότητα και οι δημοσιο­
νομικές ανισορροπίες .

Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα ανέκαμψε σημαντικά το 2003, ιδίως το

δεύτερο εξάμηνο του έτους. Σε όλες σχεδόν τις χώρες οι ρυθμοί οικονομικής ανά­
πτυξης επιταχύνθηκαν, ενώ παράλληλα αυξήθηκε ταχύτερα ο όγκος του παγκό­
σμιου εμπορίου. Οι πληθωριστικές πιέσεις παρέμειναν γενικά ασθενείς, παρά τις

173

1
 κατά διαστήματα εξάρσεις της τιμής του αργού πετρελαίου και την ανάκαμψη των

τιμών άλλων πρώτων υλών . Ιδιαίτερα σημαντική ανάκαμψη παρατηρήθηκε στην ο.ι­
κονομία των ΗΠΑ, η οποία μεγεθύνθη κε με ρυθμό 3, 1% το 2003. Στις αναδυόμενες
οικονομίες της Ασίας , η Κίνα και η Ινδία κατέγραψαν εντυπωσιακούς ρυθμούς ανά­

πτυξης , 9,1% και 7,4% αντίστοιχα. Στην Ιαπωνία, η αύξηση του ΑΕΠ ήταν μεγαλύ ­
τερη από ό,τι αναμενόταν και στηρίχθηκε κυρίως στην εξωτερική ζήτηση , ιδίως
από την Κίνα . Στη ζώνη του ευρώ, αντίθετα , η ανάπτυξη ήταν υποτονική και ο μέ­

σος ετήσιος ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ Γιταν μόλις 0,4% το 2003. Σε μεγάλο βαθμό ,
η εξέλιξη αυτή αντανακλά τα στοιχεία δυσκαμψ ίας που εξακολουθούν να χαρακτη­
ρίζουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες και καταδεικνύει την ανάγκη να επιταχυνθε ί η

εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων .

Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας για το 2004 είναι ευνοϊκές . Το Διε­

θνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι ο ρυθμός ανόδου του παγκόσμιου ΑΕΠ θα
φθάσει γύρω στο 4,5%, με προοπτική να παραμείνει υψηλός και το 2005. Εξάλλου ,
ο ρυθμός ανόδου του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών
προβλέπεται ότι θα επιταχυνθεί και θα πλησιάσει το 7% το 2004. Παρά την επιτά­
χυνση της ανάκαμψης , ο πληθωρισ1:1ός στις προηγμένες οικονομίες προβλέπεται
ότι θα παραμείνει ουσιαστικά αμετάβλητος ή θα υποχωρήσει ελαφρά το 2004. Σε

αντίθεση με ό,τι συνέβαινε κατά την προηγούμενη τριετία, οι κίνδυνοι για εξελίξεις
δυσμενέστερες από τις προβλεπόμενες έχουν κατά γενική εκτίμηση υποχωρήσει

αρκετά . Ωστόσο , ορισμένοι κίνδυνοι δεν έχουν εξαλειφθεί τελείως. Για την παγκό­
σμια οικονομία, το μεγάλο και διευρυνόμενο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών

συναλλαγών των ΗΠΑ εξακολουθεί να αποτελεί πηγή ανησυχίας , επειδή θα μπο­

ρούσε να οδηγήσει σε απότομες αναπροσαρμογές των συναλλαγματικών ισοτι­
μιών , έξαρση του πληθωρισμού και αύξηση των επιτοκίων στις διεθνείς αγορές
χρήματος . Το πρόβλημα αυτό θα χρειαστεί να αντιμετωπιστεί μεσοπρόθεσμα με

ουσιαστικές προσαρμογές της οικονομικής πολιτικής , τόσο στις χώρες που εμφα­
νίζουν ελλείμματα στις εξωτερικές τους συναλλαγές όσο και σε αυτές που έχουν

πλεονάσματα .

Στην ελληνική οικονομία, όπως προαναφέρθηκε , το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,2%

το 2003 έναντι 3,9% το 2002. Στη διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της ελλη­
νικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια έχουν συμβάλει η βελτίωση των συνθηκών
μακροοικονομικής σταθερότητας με την ένταξη της χώρας στη ζώνη του ευρώ, κα­
θώς και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που, παρά τις καθυστερήσεις , έχουν
πραγματοποιηθεί. Επίσης έχουν συμβάλει παράγοντες οι οποίοι ενίσχυσαν την εγ­
χώρια ζήτηση . Ειδικότερα, η μείωση του κόστους χρηματοδότησης, λόγω της χα­

λάρωσης των νομισματικών συνθηκών, σε συνδυασμό με τη βελτίωση του διαθέσι­

μου εισοδήματος, προκάλεσε σημαντική άνοδο της ιδιωτικής κατανάλωσης . Εξάλ­
λου , οι άνετες νομισματικές συνθήκες και η ευνοϊκή εξέλιξη των κερδών στήριξαν

τις επιχειρηματικές επενδύσεις . Επίσης , στην άνοδο του ΑΕΠ συνέβαλαν σημα­
ντικά οι επενδύσεις σε κατασκευαστικά έργα που συνδέονται με τη διεξαγωγή των

174
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 6

Ολυμπιακών Αγώνων , καθώς και σε άλλα δημόσια έργα υποδομής που έχουν εντα­
χθεί στο Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και χρηματοδοτούνται εν μέρει από την Ε . Ε .
Από την άλλη πλευρά , ήταν αρνητική και το 2003 η συμβολή του εξωτερικού τομέα
στη μεταβολή του ΑΕΠ . Τέλος, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε ελαφρά το 2003,
καθώς η αύξηση της απασχόλησης άρχισε να ανταποκρίνεται στην άνοδο της οικο­
νο μικής δραστηριότητας, αλλά παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην Ε.Ε .

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε στο Παράρτημα , στο τέλος του κεφαλαίου.

175

1
 Σύνοψη
Στο κεφάλαιο αυτό:
• εξηγείται η σύνταξη κειμένου και η διαχείριση όλου ή τμημάτων του,
• περιγράφεται η διαδικασία του ορθογραφικού και γραμματικού ελέγχου κει­
μένου,
• παρουσιάζεται η διαδικασία εισαγωγής πίνακα περιεχομένων και άλλων πι­
νάκων αναφοράς,
• αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο εμπλουτίζουμε το έγγραφό μας με πρό­
σθετα στοιχεία όπως εικόνες, σχήματα κ.λπ.
• αναφέρεται η διαδικασία εισαγωγής εξίσωσης στο κείμενο.

176
 Κ Ε Φ ΑΛΑ Ι Ο 6

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Απάντηση στην Άσκηση Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1
Αφού καταχωρίσουμε το κείμενο στο νέο έγγραφο SelfAs.docx, επιλέγουμε την πρώτη
παρ άγραφο .

Ρυθμίζουμε στο μενού Font τη γραμματοσειρά να είναι Times New Roman μέγεθος 12·
στη συνέχεια , στην ομάδα εργαλείων Paragraph ενεργοποιούμε το πλήκτρο συντόμευ-

σης ~. στο πλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται πραγματοποιούμε τις ρυθμίσεις όπως
φαίνεται στην εικόνα και πιέζουμε το πλήκτρο ΟΚ .

Paragraph · ? f χ

!ndents and Spach;J 1 Line and fii!Qe Breaks 1

Gen~aι ~-.......--,...,,....~.,.,.,.......___,.,.......'""=__.~~~·

Alignment: ~dld ΞΙ
Qutline le\lθl: IBody Text ΞJ

Jocm ~ Special:

locm :fJ ΞΙ ιο.s cm :f!

Γ M.Ιrrar indents

Spacing --~~-~~-~~-

!ieli:re: J12 pt :fj LIQe spacing: Δt:

Afjιar; ιο pt :fJ IMultiple ΞJ Jι.2

Γ Dω't add spaςe bθtween paragraphs of the same style

{) ΠιρQΟό:rιροι από τοuς ~.ις ΠCft} Vxttν ~ΟΟt:ι eιΦ 1ην mηnh •ικ
tλ.λ~ (.«,~ r-ti Μ πpι:.nα bη ΙΠ!δ "Jqv ~ηαη 1ου ~ !ξακι:ι\~ yα
.ιmδρούν ιννό«ά ω -r.o. »:)$" Ο ~ >':ft66ou ~ης Qιtrιoμ:v1:ςδp~ttpό'!q;~cς οημ6...κ::ι

Iabs ... Qefault... Cancel

Ενώ το κείμενό μας εξακολουθεί να είναι επιλεγμένο, πιέζουμε το πλήκτρο συντόμευσης

« Πινέλο Μορφοποίησης » (Format Painter) ::1 '

και επισημαινουμε τις υπο
' λοιπες παρα-

177

1
 γράφους του κειμένου . Το αποτέλεσμα είναι να εφαρμοστεί η μορφοποίηση που αντι­
γράψαμε στις υπόλοιπες παραγράφους .

Για να εισαγάγουμε αριθμούς σελίδων μεταφερόμαστε στο μενού lnsert και, στην ομάδα ερ­

γαλείων Header and Footer, ενεργοποιούμε το πλήκτρο συντόμευσης Page Number. Επιλέ­
γουμε την εισαγωγή αριθμών σε σημείο της προτίμησής μας , για παράδειγμα ακολουθώντας
τη διαδρομή Top of page και Plain Number 3 για εισαγωγή αριθμών σελίδας στο άνω αρι­

στερό άκρο του εγγράφου . Πιέστε Close Header and Footer για να επανέλθετε .

Καταχωρίζουμε τους δεδομένους τίτλους στη θέση που μας προτείνεται. Στη συνέχε ια ,
μεταφέρουμε τον κέρσορα στον τίτλο του κειμένου και , στο μενού Home στην κατηγο -

ρία εντολών Styles, επιλέγουμε το πλήκτρο συντόμευσης ~J. οπότε εμφανίζεται μια λί­
στα από στιλ . Επιλέγουμε Title. Με την ίδια λογ ι κή επιλέγουμε το στιλ Heading 1 για

τους τίτλους των παραγράφων .

Για να εισαγάγουμε τον πίνακα περιεχομένων στην αρχή του κειμένου μας , μεταφέ­

ρουμε τον κέρσορα στο αντίστοιχο σημείο . Στο μενού References επιλέγουμε την εντολή
Table of Contents (Πίνακας περιεχομένων) και στη συνέχεια , π.χ., Automatic Tabl e 1. Το
αρχείο έχει τώρα την εξής μορφή :

Co11tents
Ελληνική οικοvομiα .1
Παγκόσμια οικοvομία .... 1
Πpοοm ικέ ς της παγκόσμια οικονομ ίας .. 2
Π ροοπτικές της ελληνικής οικοvομίας. 2

Απόσπασμα από την ομιλία του

Διοικητή της Τράπε ζας της Ελλάδ ο ς
πρ ος την Τακτική Γενική Συν έλευση
τω ν μ ετόχων στις 29/4/2004
·---··----·--·-----·------- _____ ,

Ελλι1νικι1 οικονομία

Οι περ ισσότεροι από τους παρά γοντες π.ου είχαν επηρεάσει θετιχ:ά την π.ορεiα της

ι__----~~:?~1:!':~~~--~~1;:?.~~Ψ~Ξ__ ::~--~~~--!:~~-:~--~-~~ι~-~::~--::~~--~~~~-~-'t'~?.~J__:ι:?.~--~e~--~<!:~~!_:?.~~-1:\?.~-~ ---------'

178
 ΚΕΦΑΛΑΙ Ο 7

ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΣΤΟ
MICROSOFT OFFICE
POWERPOINT 2007®

Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιάσουμε τις βασικές λειτουργίες του προγράμ­ Σκοπός
ματος Microsoft Office PowerPoint 2007® (στο εξής Powerpoint για συντομία)
που επιτρέπουν τη διαμόρφωση μιας υψηλής ποιότητας επαγγελματικής παρου­
σίαση ς .

Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση Προσδοκώμενα
να: Αποτελέσματα
• δημιουργείτε μια παρουσίαση με διαφάνειες,
• εφαρμόζετε πρότυπα σχεδίασης στις διαφάνειες της παρουσίασης,
• παρεμβαίνετε στο υπόδειγμα διαφανειώ~,
• ταξινομείτε τις διαφάνειες της παρουσίασης σύμφωνα με τις εκάστοτε απαι­
τήσεις,
• εφαρμόζετε εφέ για να ενισχύετε την αποτελεσματικότητα της παρουσίασης.

• Πρότυπα σχεδίασης Έννοιες

• Υπόδειγμα διαφανειών Κλειδιά
• Ταξ ινόμηση διαφανειών
• Εφέ παρουσίασης

Το PowerPoint είναι ένα πρόγραμμα το οποίο χρησιμοποιείται για τη δη­ Εισαγωγικές

μιουργία σύνθετων και εντυπωσιακών επαγγελματικών παρουσιάσεων με σχε­ Παρατηρήσεις
τικά εύκολο τρόπο. Μπορεί κανείς να δη μιουργήσει διαφάνειες που έχουν κεί­
μενο, γραφήματα, πίνακες και παρουσιάζουν εξαιρετική εικόνα στην εκτύπωση,
αλλά μπορεί και να δη μιουργήσει μια παρουσίαση γ ια προβολή με η λεκτρονικά
μέσα .

179
 Ενότητα 7.1

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Για την ενεργοποίησή του πατήστε στο κουμπί Start των Windows, επιλέξτε
Programs, στη συνέχεια Microsoft Office και, τέλος , Microsoft Office
PowerPoint 2007. Μετά το λογότυπο του PowerPoint, εμφανίζεται μια οθόνη πα­
ρόμοια με αυτή που φαίνεται στην Εικόνα 7.1.

Εικόνα 7.1 Οθόνη εκκίνησης - Βασικό παράθυρο PowerPoint

Ιr;..-ι ~ • ...., ~ ~~ ~·~ ν- ....:.t1"~

ι ~L-.y­
~ι~~;=". υ.J

-
- ~r~
is•:• Ι :.::- ...Jc- JΙι .- ~ .. * -+ '"'"\. { ) *. "-'''."it ~
()f!ΙΙ:tιι<ΙΙ

~?;,

Click to add title

Clιck to add subtit e

C!k:ktoαid notes

Η οθόνη αυτή είναι παρόμοια με οποιαδήποτε άλλη οθόνη των προγραμμά­

των που τρέχουν σε περιβάλλον Windows, με τα γνώριμα κουμπιά μεγιστοποίη ­
σης/ελαχιστοποίησης, τη γραμμή τίτλων, τις ράβδους κύλισης και τη γραμμή με­
νού. Στη γραμμή μενού -όπως και στην περίπτωση του Excel- έχου μ ε οκτώ δια­
φορετικά στοιχεία. Θα εξετάσουμε τα περισσότερα από τα στοιχεία του μενού,
τις περισσότερες από τις επιλογές κάθε στοιχείου και αρκετές συντομεύσεις ( ερ­
γαλεία) που θα βοηθήσουν την εργασία σας.

180

1
ΕΝΟΤΗΤΑ 7.1
ΚΕΦΑΛΑ Ι Ο 7

7.1.1 Τα περιγράμματα του παραθύρου

Στο πάνω μέρος του παραθύρου βλέπετε την οικεία πλέον γραμμή μενού με
τα οκτώ μενού . Κάθε μενού περιλαμβάνει υποκατηγορίες πλήκτρων συντόμευσης
τα οποία ενεργοποιούν διαφορετικές λειτουργίες.
Στο κάτω αριστερά μέρος του παραθύρου βρίσκεται το Information bar
(Γραμμή κατάστασης). Η γραμμή κατάστασης -ανάλογα με τις ρυθμίσεις του
χρήστη- ε μφανίζει πληροφορίες σχετικά με τον αύξοντα αριθμό της ενεργής δια­
φάνειας και του συνόλου των διαφανειών της παρουσίασης, το «θέμα» μορφο­
ποίησης που χρησιμοποιείται, τη γλώσσα κ.λπ. Στο αριστερό μέρος υπάρχουν
πλήκτρα για τη ρύθμιση τη ς προβολής και τη ς μεγέθυνσης της διαφάνειας/πα­
ρουσίαση ς που επεξεργάζεστε .

7.1.2 Επισκόπηση των στοιχείων του μενού

Η γραμμή μενού περιέχει οκτώ μενού . Κάθε μενού περιλαμβάνει ομάδες πλή­
κτρων που εκτελούν εντολές που υπάγονται στην κατηγορία που περιγράφει η
ονομασία του μενού. Στον πίνακα που ακολουθεί δίνεται μια περιγραφή των βα­
σικών εντολών που περιλαμβάνονται σε καθένα από τα οκτώ μενού.

Μενού Περιγραφή εντολών

Home Κάντε «Κλικ» σ' αυτή την καρτέλα για εντολές που αφορούν:
(Κεντρική) • αποκοπή, αντιγραφή, αντιγραφή μορφοποίησης , επ ικόλ-
ληση,

• προσθήκη/διαγραφή, ρύθμιση τη ς διάταξης διαφάνειας,

• μορφοποίηση κειμένου/παραγράφου, π.χ. γραμματοσειρά,
στοίχιση κειμένου κ.λπ.,

• εισαγωγή/επεργασία σχήματος,

• έυρεση/αντικατάσταση λέξεων, φράσεων κ.λπ .

Insert Ενεργοποιήστε αυτή την καρτέλα για εντολές που αφορούν

(Εισαγωγή) εισαγωγή στο κείμενο :

• πίνακα,

• εικόνας , αντικειμένου σχεδίασης,

• κεφαλίδας και υποσέλιδου,

• συμβόλου .

Design Επιλέξτε αυτή την καρτέλα για εντολές που ρυθμίζουν παρα-
(Σχεδίαση ) μέτρους της εμφάνισης σελίδας, όπως:

• περιθώρια, προσανατολισμός, μέγεθος , περιοχή εκτύπω-

σης κ.λπ. ,

• «θέ μα» μορφοποίησης,

• φόντο διαφάνειας .

181

1
 Anίm atίo n Κάντε «Κλικ» σ' αυτή την καρτέλα κυρίως για να:
(Κινήσε ις) • «τρέξετε » ενδεχόμενες κινήσεις που έχετε εισαγάγει και
να ελέγξετε την εναλλαγή των διαφανειών,
• εισαγάγετε κίνηση ,

• ρυθμίσετε τον τρόπο εναλλαγή ς των διαφανειών .

S lίde Show Επιλέξτε την καρτέλα αυτή για εντολές που αφορούν :
(Προ βολή • την προβολή της παρουσίαση ς,
παρουσίασης) • δοκιμή και στοιχεία ελέγχου της παρουσίασης.
Revίew Ενεργοποιήστε την καρτέλα αυτή γ ια εντολές που αφορούν:
(Αναθ εώρηση ) • διόρθωση κειμένου,
• εισαγωγή σχολίων,

• παρακολούθηση διορθώσε ων,

• ασφάλεια παρουσίασης .

View Κάντε «κλικ » σ' αυτή την καρτέλα για εντολές που ρυθμίζουν
(Προ βολή ) παραμέτρους ε μφάνιση ς τη ς παρουσίασης, όπως:

• προβολή,

• γραμμές πλέγματος, κανόνας κ.λπ.,

-
• ζουμ,

• προβολή πολλαπλών παραθύρων,

• ασπρόμαυρη/έγχρωμη προβολή ,

• επεξεργαστής μακρο εντολών .

Add-Ins Επιλέξτε αυτή την καρτέλα για να εμφανιστούν πρόσθετα
( Πρόσθ ετα) στοιχεία, όπως εισαγωγή εξίσωσης κ . λπ.

7.1.3 Λειτουργίες πλήκτρων και πλήκτρα

λειτουργιών

Το PowerPoint έχει παρόμοιες λειτουργίες πλήκτρων και πλήκτρα λειτουρ­

γιών με το Word. Μπορ ε ίτε να μελετήσετε εκ νέου τις παραγράφους 6.1.3 και
6.1.4.

7.1.4 Πρότυπα σχεδίασης (Templates) και

υπόδειγμα διαφανειών (Slide Masters )
Η παρουσίαση που δημιουργείτε είναι ουσιαστικά ένα κείμενο πολλών σελί­
δων. Κάθε διαφάνεια τη ς παρουσίασης έχει το ίδιο φόντο με τις υπόλοιπες. Το
κοινό φόντο των διαφανειών μιας παρουσίασης ονομάζεται πρότυπο σχεδίασης .
Όταν δημιουργείτε μια νέα παρουσίαση, το PowerPoint σάς ζητά να προσδιορί-

182
ΕΝΟΤΗΤΑ 7.1
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 7

σετε το πρότυπο σχεδίασης . Σε περίπτωση που επεξεργάζεστε μια παρουσίαση

που έχετε ήδη δημιουργήσει, μπορείτε να αλλάξετε το πρότυπο.
Για να αλλάξετε το πρότυπο σχεδίασης μιας παρουσίασης:

Βήμα 1: Ενεργοποιήστε την καρτέλα Design.

Βήμα 2: Επιλέξτε ένα από τα θέματα που εμφανίζονται στην
κατηγορία Themes (Θέματα). Μεταφέρετε το δείκτη
του ποντικιού σε κάποιο από τα προβαλλόμενα θέ­
ματα ώστε να ενεργοποιηθεί μια προεπισκόπηση τη ς
παρουσίασής σας με βάση το συγκεκριμένο θέμα.

Το υπόδειγμα διαφάνειας είναι η διαφάνεια που αποθηκεύει πληροφορίες

σχετικά με το πρότυπο σχεδίασης που εφαρμόζεται, όπως στιλ γραμματοσειράς,
μεγ έθη χαρακτήρων κράτησης θέσης, σχεδίαση φόντου και συνδυασμοί χρωμά­
των . Είναι δυνατόν σε οποιοδήποτε στάδιο της δημιουργίας της παρουσίασής
σας να μεταβάλετε το υπόδειγμα διαφάνειας:

Βήμα 1: Ενεργοποιήστε την καρτέλα View.

Βήμα 2: Επιλέξτε την εντολή Slide Master (Υπόδειγμα διαφα­
νειών). Παρατηρήστε ότι στα αριστερά του μενού
Home εμφανίζεται ένα νέο μενού, το Slide Master
(Υπόδειγμα διαφανειών).
Βήμα 3: Με τις εντολές που εμφανίζονται διαμορφώστε τη
μορφή του υποδείγματος διαφανειών και, όταν ολο­
κληρώσετε, πιέστε το πλήκτρο συντόμευσης Close
Master View (Κλείσιμο προβολής υποδείγματος).

7.1.5 Δημιουργία παρουσίασης

Η παρουσίασή σας μπορεί να ανήκει σε μια σειρά διαφορετικών διατάξ εων

μίας κατηγορίας ή συνδυασμούς δ ιατάξεων διαφορετικών κατηγοριών. Μπορεί,
για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσετε μια διαφάνεια διάταξης κειμένου που πε­
ριλαμβάνει τίτλο και κείμενο ή τίτλο και δ ίστηλο κειμένου. Μπορείτε επίσης να
χρησιμοποιήσετε μια διαφάνεια με τίτλο, κείμενο και αντικείμενο, με τίτλο και
αντικείμενο πάνω από κ ε ίμενο κ.λ.ι-τ.

Βήμα 1: Στο μενού Home, στην κατηγορία εντολώνSlides

(Διαφάνειες) ενεργοποιήστε την εντολή New Slide
(Δημιουργία διαφάνειας) .

183

1
 Βήμα 2: Στο μενού που ε μφανίζεται :
.... ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.
' '

i ·~ c_d L<1)σut ~ Λ. "• 1 !i

l New ~,.J Reset Β 1 !J ~ S λ Α ,\

[-.-~ ~---i !
! Slιde • Deleιε
! ,!', ,

! ~--

t [Off~
' ___J_
·_. -~-~J di
_ _ _ _ - --.- - - - - - - .
T ιtre Siιde T ιtle- and (oηtent Seιtισn Header i

[
_ΞΒ ~-----~--
! : • •

... ........ ',..... ,............

.,,,..~ ~
• • ..

- ,
.
.-
' ~
' -u ~
" - ~
.

Two Content Conψanson TιtlεOn ly

i

:l
!

Γ. . ... ... . .. . :
f

!
~-:----:---~ L--~----J ι 1
Bl σ nk Cσntent 1vίth C a ρtion Picture \\ιth Caρtιon

Sliιlεs frοιη Οuψnε ...

! .,;J Beuse Slιde s ...

ι ________. . . ;. ___________ . ·---------------------====-=------------------------------
επιλέξτε τη διάταξη διαφάνειας που αρμόζει στην πε­
ρίσταση. Μπορ είτε εναλλακτικά να επιλέξετε τη δη­
μιουργία μιας διαφάνειας πανομοιότυπης με την επι­
λεγμένη (Duplicate Selected Slides).
Βήμα 3: Ανάλογα με το είδος της διαφάνειας που έχετε δη ­
μιουργήσει, ακολουθήστε τις οδηγίες που εμφανίζο­
νται, π.χ. Click to add title ή Click to add text, για να
δημιουργήσετε τον τίτλο της διαφάνειας, να τονίσετε
τα βασικά σημεία της παρουσίασή ς σας με τη μορφή
κειμένου, να εισαγάγετε γράφημα, αντικείμενο κ.λπ.

Βασικό στοιχείο στις διάφορες διατάξεις διαφανειών του PowerPoint είναι οι

λίστες με κουκίδες. Το μέγεθος και η μορφή των κουκίδων είναι μεταξύ των χα­
ρακτηριστικών που ορίζονται στο υπόδειγμα διαφανειών. Ασφαλώς, η μορφή της

184
ΕΝΟΤΗΤΑ 7.1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

λίστας με κουκίδες μπορεί να αλλάξει είτε για μία μεμονωμένη διαφάνεια είτε
στο υπόδειγμα διαφανειών. Για να μεταβάλετε τη μορφή μιας λίστας με κουκί­
δες:

Βήμα 1: Ακολουθήστε την οδηγίαClick to add text.

Βήμα 2: Χρησιμοποιήστε <Tab> / <Shift+Tab> ή τα πλήκτρα
συντόμευσης Promote/Demote για να μετακινηθείτε
από ένα επίπεδο κουκίδας στο άλλο.

7.1.6 Αλλάζοντας τις διαφάνειες

Αλλαγή της μορφοποίησης κειμένου

Για να μεταβάλετε την μορφοποίηση του κειμένου που έχετε πληκτρολογήσει:

Βήμα 1: Επιλέξτε το κείμενο στο οποίο θέλετε να παρέμβετε .

Βήμα 2: Από το μενού Home και κυρίως τις κατηγορίες εντο­
λών Font και Paragraph, αλλάξτε τη γραμματοσειρά,
το μέγεθος του κειμένου, τη στοίχιση κ.λπ.

Σημειώσεις ομιλητή

Στην περίπτωση που χρησιμοποιείτε τις διαφάνειες ως βοήθημα μιας προφο­

ρικής παρουσίασης , ίσως θελήσετε να συμπ_εριλάβετε κάποιες επιπλέον σημειώ­
σεις οι οποίες θα είναι ορατές στον ομιλητή αλλά όχι στο κοινό που παρακολου­
θ ε ί την παρουσίαση . Εδώ μπορείτε να εισαγάγετε παύσεις/ερωτήσεις προς το
κοινό, λίστα με κουκίδε ς κ.λπ. Όταν εκτυπώσετε τις διαφάνειές σας ενώ έχετε
εισαγάγει σημειώσε ις, κάθε διαφάνεια θα καταλαμβάνει το πάνω μισό της σε λί­
δας ενώ στο κάτω μισό θα φαίνονται οι σημειώσεις.
Για να εισαγάγετε σημειώσεις:

Βήμα 1: Επιλέξτε προβολή διαφάνειας Normal με «κλικ» στο

σχετικό πλήκτρο συντόμευσης, στο κάτω αριστερό
άκρο του παραθύρου.
Βήμα 2: Πληκτρολογήστε τις σημειώσεις σας στο πεδίο που εμ­
φανίζει την οδηγία «Click to add notes».

Δημιουργία/Έκδοση γραφήματος

Στην περίπτωση που θέλετε να εισαγάγετε τα δεδομένα σας απευθείας στο

PowerPoint:

185

1
 Βήμα 1:
Επιλέξτε το εικονίδιο αν έχετε εισαγάγ ε ι κα­
τάλληλη διάταξη διαφάν ε ιας ή στο μενού InseΓt ε πι­
λέξτε ChaΓt.
Βήμα 2: Το PoweΓPoint ε μφανίζε ι τον γνωστό από το Excel οδηγό
δημιουργίας γραφήματος, όπου πρ έπε ι να επιλέξετε το
είδος του γραφήματος που θ έλετε να εισαγάγετε .
Βήμα 3: Στο φύλλο ε ργασίας Excel που εμφανίζεται, πληκτρο­
λογήστε τα δεδομένα σας στον πίνακα με τα δ ε δο-
μένα που ήδη υπάρχουν. Τα δεδομένα μπορούν να
αντικαταστήσουν τα υπάρχοντα, ακόμα και να επε­
κταθούν σύροντας -σύμφωνα με τις οδηγίε ς- το πλαί­
σιο που πε ριέχε ι τα δεδομένα του γραφήματος.

Η επιλογή του γραφήματος που βρίσκεται στη διαφάνεια ενε ργοποιεί ένα ν έ ο
μενού , το Ch aΓt Tools, το οποίο έχει τρία υπομενού για τη διαχείριση του γραφή ­
ματος που έχει δημιουργηθ εί. Για παράδειγμα, προσέξτε ότι η ρύθμιση αναφο­
ρικά με τη διάταξη των δεδομένων _ είνα ι ότι τα δεδομένα ε ίναι καταχωρισμένα
σε γραμμές, ρύθμιση που μπορεί εύκολα να αλλάξει εκτελώντας την εντολή
«Switch Row/Col umn» στο μενού Design του ChaΓt Tools.

Εισαγωγή Clip Art και άλλων μορφών εικόνων

Το PowerPoint περιέχει μια πολύ μεγάλη βιβλιοθήκη έτοιμων για χρήση αρ­
χείων ε ικόνας, ήχου και κίνησης που ονομάζονται Clip Arts. Για να εισαγάγ ετε
ένα από τα αρχε ία αυτά στη διαφάνειά σας:

~[j]
Βήμα 1: Επιλέξτε το εικονίδιο B'J[) αν έχετε εισαγάγε ι κα­
τάλληλη διάταξη διαφάνειας ή στο μενού InseΓt επι­
λέξτε Clip Art.
Βήμα 2: Στο δεξί μέρος του παραθύρου εμφανίζεται το πλαί­
σιο Clip Art στο οποίο καλείστε να αναζητήσετε κά-
ποιο Clip Art -βάζοντας κριτήρ ια- από τη συλλογή
που βρίσκεται στο σκληρό δίσκο. Αν επιλέξ ετε την
εντολή Go απευθείας θα εμφανιστεί η πλήρης λίστα.

Το PowerPoint σάς δίνει την επ ιπλέον δυνατότητα να εισάγετε αρχεία διαφο­

ρετική ς μορφής, π.χ. bitmaps (ΒΜΡ ), metafiles (CGM & WMF), Lotus grap hic
fi les (PIC), E ncapsulated Postscript files (EPS) ι: λπ.

Βήμα 1: Επιλέξτε το εικονίδιο ~ αν έχετε εισαγάγει κα­

τάλληλη διάταξη διαφάνειας ή στο μενού Insert επι­
λέξτε Picture.

186
ΕΝΟΤΗΤΑ 7.1
ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 7

Βήμα 2: Εντοπίστε το αρχείο εικόνας που θέλετε να εισαγά­

γετε στη διαφάνειά σας και πιέστε Insert.
Μπορείτε να ρυθμίσετε το μέγεθος της εικόνας που έχετε εισαγάγει σύροντας
τις ακμές της.
Επιπλέον, μπορείτε να εισάγετε αντικείμενα από άλλες εφαρμογές των
Windows, όπως φύλλα εργασίας Excel spreadsheets, εξισώσεις κ.λπ. Εφόσον ει­
σάγ ετε ένα αντικείμενο, έχετε τη δυνατότητα να το τροποποιήσετε κάνοντας δι­
πλό «Κλικ» πάνω του . Να θυμάστε , ωστόσο, ότι τα αντικείμενα αυτού του είδους
αυξάνουν σημαντικά το μέγεθος του αρχείου της παρουσίαση ς.

Εισαγωγή Σχημάτων

Το PowerPoint περιέχει μια εκτενέστατη λίστα αυτόματων σχημάτων που πε­

ριλαμβάνουν γραμμές, γρα μμές σύνδεσης , βασικά σχήματα , βέλη τύπου μπλοκ
κ . λπ. Για να εισαγάγετε ένα από τα αρχεία αυτά στη διαφάνειά σας:

Βήμα 1: Στο μενού Insert επιλέξτε Shapes.

Βήμα 2: Επιλέξτε το κατάλληλο σχήμα από τη λίστα.
Βήμα 3: Καθώς μεταφέρετε το δείκτη του ποντικιού στην πε­
ριοχή τη ς διαφάνειας, μετατρέπεται σε σταυρό. Χα­
ράξτε την περιοχή που θα καλύπτει το σχήμα σύρο­
ντας το δείκτη του ποντικιού.

Εισαγωγή Smart Art

Στην τρ έχουσα έκδοση του PowerPoint (2007) υπάρχει η δυνατότητα να

ε μπλουτίσετε την παρουσίασή σας χρησιμοποιώντας σχήματα από την κατηγορία
Smart Art. Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν γραφικές λίστες και διαγράμματα
προόδου αλλά και ιδιαίτερα σύνθετα διαγράμματα , όπως το διάγραμμα
Venn και οργανογράμματα.
Για να εισαγάγετε ένα Smart Art στη διαφάνειά σας:

Βήμα 1: Επιλέξτε το εικονίδιο αν έχετε εισαγάγει κα­

τάλλη λη διάταξη διαφάνειας ή στο μενού Insert επ ι­
λέξτε Smart Art.
Βήμα 2: Επιλέξτε την κατάλληλη κατηγορία και από αυτή το
σχήμα που ταιριάζε ι στις ανάγκες σας.

187

1
 7.1.7 Ταξινόμηση διαφανειών (Slide Sorter) και
διάρθρωση (Outliner)
Για να ενεργοποιήσετε την πρ οβ ολή ταξ ινόμησης διαφανειών, επιλέξτε το
πλήκτρο συντόμευσης Slide Sorter από τη γραμμή προβολή ς ή από το μενού
Views την κατηγορία εντολών Presentation Views (Προβολές παρουσίασης), επι­
λέξτε Slide Sorter (Ταξινόμηση διαφανειών). Η οθόνη που εμφανίζεται είνα ι πα­
ρόμοια με αυτή που φαίνεται παρακάτω:

r.. ~..-~~~-~--..-:~"------:~~~:----~~~:,~::~~:----~~~~~~--~---~-::~~~FM~~.:s~ϊ:;:~Ξρϊϊc~~ρ~;;biιit;---~;i·~-1~;~~~fi
i: ~-Jj _JJ ~ _J j
""' • ;._J
1 f. " '
Gridh!"<t-1 '\
f.._t.J. 8 Col~
Gra)"S<alt '-1
Ε3 Arfδngj
~ (ιU-ι(:
ί Normδl Nσte-s. Slιde sιa:t: H~ndovt Nof.es: ι Z(l()f'n Fιt t σ 1· ,.. _ _ Νt'\'\ι !
~ Sorter P1J9e Show ι-1ister M~Mtr Μιι~t~r ! H~',JJf'f~· 1 Wιndow - - Purι-Bli!Ι(k<Jnd\1\'hιfl! 1 γJ1ndow Ί

!.' . : : : : · · - ~~~--~: ~~-" ~- -~~=·:" ··~.

-,,,;.~·"" ~: ·..-c:~ r-· ·~•{'-.& - ! ::..ο"-.:
J
• Σ..>'"~..7...-~'(>.~·Jς ···~~~
"'l.·

1::::: '"==--:~· .~];~; .-.~.f'-~~ i=-·

• ~(~·~~..ο,;:.,;~~~ι::ο:ιι-:ι:•~~;~Α-,.,;
-;~~:;ι:-:;'\a;ό ~; ~~ς..!\:~.-;:< ~

-- -----
--. ,
' ...... ~ .\V..'11~0.:Q<owτ::« . . llC>~

-- ........ ......: _
1:::::

! ~ ~ !

!:::::, Ε::~~~~-·~ -~~Q

. ~.ι.- ~··~·:C:.:.

'Mi.:: ... L.'n

•
.... ;,~J1~1

:t'>~~~n-:ι•~"T?<ιUΙ.toc~'(..,,
!:::::,

! !
1 -~~·-:,,...:::;:",-_ ]
: :
ι_------------~-------~------------·---------------------------j
Στην προβολή ταξ ινόμη σης μπορείτε να δείτε όλες τις σελίδες της παρουσία­
σής σας. Επιλέξτε μια διαφάνεια και σύρετέ την αν θέλετε να μεταβάλετε τη
θέση της . Επιλέξτε μια διαφάνεια και πιέστε Del αν θέλετε να τη σβήσετε.
Για να δείτε τη διάρθρωση τη ς παρουσίασής σας, επιλέξτε την καρτέλα
«Outline» (Διάρθρωση) που είναι δίπλα στην καρτέλα «Slides» (Διαφάνειες). Η
εντολή αυτή δείχνει στο αριστερό μέρος της οθόνης μόνο το κείμενο των διαφα­
ν ε ιών. Σας δίνει τη δυνατότητα να κρατάτε μια καλή εικόνα τον σκέψεων που
έχετε αποτυπώσει χωρίς να χρειαστεί να δείτε όλες τις διαφάνειε ς τη ς παρουσία­
ση ς μία προς μία.

188
Ε ΝΟΤΗΤΑ 7.1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

View

Griclίines
Zoom
~Ιt!
fit
Windl

Σκοπός
• Νσ nαροιισιόσει το ρόλο του χρήματος και της
νομισματικής πολιτικής στην οικονομia, τη
δομή της αγοράς συναλλάγματος και τον
προσδιορισμό των συναλλαγματικών ισοτιμιών,
τους μrιχσνισμούς άσκησης κερδοσκοπίας,
καθώς και την παρεμβατική πολιτική της
κεντρικής τράπεζας.
• Να εισαγάγει στις έννοιεςτης παρούσας αξίας
και της κοθaρής ταμειακής ροής, στις
εναλλακτικές μεθόδους αξιολόγησης
εnενδίισεων, καθώς και στις πηγές
χρηματοδότησής τους.
• Νσ διδάξει τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου
l____κοu:η...διaδικaαία15ιmιείn1ιmc-Υnm.ιι<ω.1Αακίαι.ι._~~.------------

7.1.8 Εφ έ παρουσίασης

Πολλές φορές κρίνεται σκόπιμο να γίν~ι παρουσίαση με ηλεκτρονικά μέσα,

π.χ. οθόνη υπολογιστή , προβολή σε μεγάλη οθόνη κ.λπ. Υπάρχει δυνατότητα η
παρουσίαση των διαφανειών να γίνει αυτοματοποιημένα, καθώς επίσης να προ­
στεθούν και ειδικά εφέ.
Η προσθήκη ε ιδικών εφέ για τη μετάβαση από τη μία διαφάνεια στην άλλη,
αλλά και η εισαγωγή εφέ κίνη ση ς αποτελούν επιλογές που βρίσκονται στο μενού
Animations.
Αν θέλετε να προσθέσετε κάποιο εφέ κίνησης :

Βήμα 1: Μεταφερθείτε στη διαφάνεια στην οποία θέλετε να

προσθέσετε το εφέ.
Βήμα 2: Στο μενού Animations στην κατηγορία εντολών
Animations (Κινήσεις) επιλέξτε Custom Animations
(Προσαρμοσμένη κίνηση).
Βήμα 3: Στη δεξιά πλευρά του παραθύρου εμφανίζεται η εργα­
λειοθήκη Custom Animation (Προσαρμογή κίνησης),
όπου προσδιορ ίζετε το είδος του εφέ πιέζοντας Add
Effect (Προσθήκη εφέ) και προσαρμόζετε τις ρυθμί­
σεις του - Start (Έναρξη), Property (Ιδιότητα), Speed
(Ταχύτητα), Re-order (Αναδιάταξη).

189

1
 Αν θ έ λετε να προσθ έσετε κάπο ιο εφέ μετάβαση ς από διαφάν ε ια σε διαφά­
ν ε ια:

Βή μα 1: Μ εταφερθ είτε στη διαφάν εια στην οποία θ έλετε να

προσθέσετε το εφέ .
Βήμα 2: Στο μενού Animations στην κατηγορία εντολών
Transition to This Slide (Μ ετάβαση σ ε αυτή τη διαφά-
ν ε ια) ε πιλέξτε μεταξύ των επιλογών που ε ίνα ι διαθέ ­
σιμες γ ια προεπ ισκόπη ση . Αν κρατή σετε το δ ε ίκτη
του ποντικ ισ;J πάνω σε πλήκτρο που αντ ιστο ιχε ί σε
κάπο ιο εφέ , θα δείτε μια προεπισκόπη ση του εφ έ στη
διαφάν ε ιά σας . Στην ίδ ια κατηγορία εργαλείων μπο­
ρείτε να προσθ έσετε Transition Sound (Ήχος μετά­
βασης) , να τροποπο ιή σετε την Transition Speed (Τα­
χύτητα μετά βαση ς) κα ι να εφαρ μόσετε το ε φέ σε όλε ς
τις δ ιαφάνε ιες πι έζοντας το πλήκτρο Apply Το AJ I
( Εφαρ μογή σε όλα) .

Αφού ολοκλη ρώσετε την προσθήκη των εφέ μπορείτε να τρέξετε μια προ επι­
σκόπη ση των εφέ εκτελώντας την εντολή Preview από το αντίστο ιχο πλήκτρο συ­
ντό μευση ς .

Άσκηση Αυτοαξιολόyησης 1 /Κεφάλαιο 7

Να δημιουργήσετε μια παρουσίαση που θα βασίζεται στο κείμενο της Άσκησης Α υτοα­
ξιολόγησης 1 / Κεφά\αιο 6. Στη διαφάνεια τίτλου να καταχωρίσετε τον τίτλο « Απόσπασμα

από την ομιλία του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος προς την Τακτική Γενική Σ υνέ­
λευση των μετόχων στις 29/4/2004». Μειώστε τη διάσταση των χαρακτήρων σε μέγεθος
24. Οι τίτλοι των υπόλοιπων διαφανειών να είναι « Ελληνική οικονομία» , « Παγκόσμια οι κο­

νομία», « Προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας » και « Προοπτικές της ελληνική ς ο ικ ονο ­

μίας» για τις διαφάνειες 2-5. Προσπαθήστε να αποδώσετε σε κείμενο με κουκίδες τα βα­
σικά σημεία κάθε παραγράφου στις αντίστοιχες διαφάνειες . Εισάγετε εφ έ μετάβασης
απ ό διαφάνεια σε διαφάνεια , αλλά και εφέ για την εμφάνιση της κάθε κουκίδας . Στη συ ­
νέχε ια , αλλάξτε τη θ έση της 3ης με την 4η διαφάνεια ώστε να εξετάσετε αν οι πρ οοπτι­

κές της ελληνικής οικονομίας θα πρέπει να παρουσιαστούν πριν τις προοπτι κές τη ς πα­

γκό σμιας οικονομίας . Να ονομάσετε το αρχείο σας SelfAs.pptx. Σώστε το αρχε ίο στον
υποφάκελο με όνομα «Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης » στο φάκελο «ΔΕ01 3» του φα κέλου

συστήματος «Τα έγγραφά μου '"

Τη δική μας απάντηση θα βρείτε στο Παράρτημα , στο τέλος του κεφαλαίου .

190
 ΚΕ Φ ΑΛΑ Ι Ο 7

Σύνοψη

Στο κεφάλαιο αυτό:

• αναλύεται η διαδικασία δημιουργίας παρουσίασης με διαφάνειες,
• εξηγείται η εφαρμογή κοινής μορφοποίησης στις διαφάνειες της παρουσία­
σης από τα διαθέσιμα πρότυπα σχεδίασης,
• περιγράφεται η διαδικασία που επιτρέπει την παρέμβαση στο υπόδειγμα
των διαφανειών,
• σχολιάζεται η δυνατότητα αλλαγής της σειράς των διαφανειών για την επί­
τευξη της βέλτιστης ταξινόμησης,
• εξηγείται ο τρόπος εφαρμογής εφέ για την ενίσχυση της αποτελεσματικότη­
τας της παρουσίασης.

191

1
 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Απάντηση στην Άσκηση Αυτοαξιολόγησης

Άσκηση Αυτοαξιολόγησης 1
Αφού εισαγάγουμε το περιεχόμενο της διαφάνειας τίτλο υ , επιλέγουμε από το μενού

Home την κατηγορία εργαλείων Slides, New Slide και στη συνέχεια Title and Content. Ει­
σάγουμε τον τίτλο της διαφάνειας 2 και στη συνέχεια καταχωρίζουμε το περιεχόμενό

της. Επαναλαμβάνουμε για τις υπόλοιπες διαφάνειες . Για να εισαγάγουμε εφέ μετάβα­
σης από διαφάνεια σε διαφάνεια και για το κείμενο των κουκίδων μεταφερόμαστε στο

μενού Animaticns. Στην κατηγορία εργαλείων Animations ρυθμίζουμε το εφέ κειμένου

ενώ στην κατηγορία εργαλείων Transition to This Slide τη μετάβαση από δ ιαφάνε ια σε
διαφάνεια .

Για να αλλάξουμε τη θέση της 3ης με την 4η διαφάνεια, θα πρέπει να ενεργοποιήσουμε

την προβολή ταξινόμησης . Επιλέγουμε το πλήκτρο συντόμευσης Slide Sorter από τη

γραμμή προβολής ή από το μενού Views την κατηγορία εντολών Presentation Views.
Μπορούμε να επιλέξουμε, να σύρουμε τη διαφάνεια 4 στην επιθυμητή θέση και να απε­
λευθερώσουμε το πλήκτρο του ποvrικιού .

fλληνι.-ι\ οι.ιιονομtα

• rJO::ι.ΙO:ι;\IWΨ!Pt.!eμ:,...fr•~-1~0<0.~ · ~ftΙΙ'λ"ι'Ι'Ί;ι.ιί!~οιιιc;ιι:..,...ή,ς~(ιις
___ __ _
..... __ ,..,,...__,_.,..............
......_ ...
.......,,..........
·-----
-~
bo~~ · ~<>J·~'°"~"~ι~ ι.- <>f-~·~

__ .__ _
.... -
......... _
• /rt...(.~nw--...cHΙUl~ΙΙ1'..x.<.:-.« . .ι.οι;...,,,~9-1'1.4~·....-•c;

· Σrι~α.~~"""-.:ι.~"J'\.Ι.
· Ι(.'11ιr:;\ιι &<ιk< ::ι..,,,._,.'"'~οτηr.ι -~--···-·

______.,_.._...............,,.,..,... .,...
~·----
• όl.Ο'.:a.~""'""'l~Ο•<ι'(~νι.ιτ~ι;ι;ι.Quς
• :.ημ,ιχ..cΜψι,;«α••-οwpι;mιιΙΓ, .wθ~~~~
•,1.<;V\Θ'to\ffiO'Ut"ιαo.....,.'O'•.ιr..aλν:φη~T'. ·-···-
··-------
.
...........
...
. ...._ ,..........,._

Προοnη<tςtης rωγιιόομ.ιας
01κοvομlο(,
• ~ . . ........ , . _ _ ... ,_ ... _ _ Ηί.... ....

.... ............ """-. -...,,_,,

-~'-""·-ι:ι.-
.~

~--
~~-;~-, _
........ -
........ _ _ _ ... -·-. ..-
... - . - ..... -

__ ψ_.. ••

.
~~-.,:~:-,,,

........_.......
··---
::'~:':.~:.:.!'·

,
_ ~

.......... _...,.........·--·-·-
... -.. ..,. ...:.,...-.......

~-·-""'

192

1
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ασημακόπουλος Δ., Αραμπατζής Γ. , Τεχνικές Ανάλυσης Δεδομένων και Λήψης

Αποφάσεων με τη χρήση Mίcrω·oft Excel, εκδ. Παπασωτηρίου, Αθήνα 2002.
Ξ ανθός Γ. 1., Χρησιμοποιώντας το Excel για στατιστική ανάλυση, εκδ. Σταμούλη
ΑΕ ., Αθήνα 2005.
Φράγκος Χ. Κ., Στατιστική επεξεργασία και ανάλυση δεδομένων με χρήση του
Mίcrosofi Excel, εκδ. Σταμούλη ΑΕ., Αθήνα 2002.
Frye C. D., Ελληνικό Office Excel 2007 βήμα βήμα, εκδ . Κλε ιδάρ ιθ μος, Αθήνα
2007.
Joyce C., Ελληνικό Mίcrosoft Office Word 2007, εκδ. Κλειδάριθμος, Αθήνα 2007.
Perry G., Μάθετε το Ελληνικό Office 2007, εκδ. Γκιούρδας, Αθήνα 2007.
Preppernau C., Ελληνικό PowerPoίnt 2007 βήμα βήμα, εκδ. Κλειδάριθμος, Αθήνα
2007.

193
 ,

moJPmo ΕΙΙΙΙΙΣ llAUEW UJ 8'ΙUΙΠΜΑΙΙΙΙ • ~

ISBN: 960-538-442-6
=·=-=== lllfl ~1111!

9"~ 1 ~ Jl l ~
ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ
-L_ l ΕJΡιιιιιJιιι ΕΙΙΒΣΙΙ Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΗΝ ΚΟΡΥΨΗ
~ ΣΥΙΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ • Επ1χε1ρπσ1ακό Πρόγραμμα

1 2Όο8 ΕΥΡΟΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ Εκπα1δευσπς κα1 Αρχ1κnς

Arrιιιlwnι(rι 11tινι~ ιftιιιίπν{rι rι.ι Μιwς. ΕΥΡΟΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΗΑΠΤΥΙΗΣ Ε.παγγελματ1κnς Κατόρτ1σπς