Ai Da Dat Ten Cho Dong Song

Tài Liệu Ôn Thi Group
AI ĐÃ ĐẶT TÊN
CHO DÒNG SÔNG
Hoàng Phủ Ngọc Tường
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
https://TaiLieuOnThi.Net
Học văn
cô Sương Mai
“Đất nước có nhiều dòng sông nhưng chỉ có một

dòng sông để thương và để nhớ.. như đời người
có nhiều cuộc tình nhưng chỉ có một cuộc tình để
mãi mãi mang theo.”
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
“Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu

Mà khi về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát”
(“Đất Nước” – Nguyễn Khoa Điềm)
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
TÌM HIỂU Insert picture here
CHUNG
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
Ai đã đặt tên cho dòng sông?
T
Học văn
cô Sương Mai
TÁC GIẢ
▪ Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu
nước, có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều
lĩnh vực.
Insert picture here
▪ Quê gốc ở Quảng Trị nhưng sống, học tập,
trưởng thành và gắn bó sâu sắc với Huế. 
Gắn bó với đất và người nơi đây; am hiểu và
T
E
yêu mến cội nguồn và linh hồn văn hóa xứ
N
I.
H
T
sở.
N
O
▪ Sở trường: bút ký.
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
TÁC GIẢ - Hoàng Phủ Ngọc Tường là một cây bút đa tài với
các thiên bút ký vừa trữ tình, thâm trầm - vừa độc
đáo, tài hoa. Không những thế, mỗi áng văn sâu
lắng, lãng mạn mang tên ông còn để lại nhiều dấu
ấn sâu đậm trong lòng độc giả bởi vốn kiến thức đa
dạng trên nhiều lĩnh vực.
Insert picture here
Qua những tác phẩm của mình, nhà văn đã khéo
léo gửi gắm nhiều tình cảm sâu kín về gia đình, đất
T
E
N
I.
nước, đặc biệt là xứ Huế thân thương từng gắn bó
H
T
N
máu thịt, nơi đây đã trở thành bến đỗ bình yên của
O
U
IE
ông và vợ mỗi khi trở về.
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
TÁC GIẢ - Ông được mệnh danh là “nhà văn đi cùng những
dòng sông kỷ niệm’; “nhà văn của xứ Huế mộng mơ’
vì tuổi thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường luôn gắn liền
với thành phố Huế mộng mơ và dòng Hương Giang
lung linh, biến ảo. Chính nó đã nuôi dưỡng mạch
máu văn chương nơi tâm hồn nhà văn, khơi nguồn
cảm hứng bất tận giúp ông viết nên những trang
Insert picture here tùy bút đầu tiên.
- Nhiều người ví von sự nghiệp văn chương của
ông cũng giống như là một dòng sông vậy, luôn
T
E
N
chăm chỉ, miệt mài sáng tác không nghỉ ngơi để
I.
H
T
đóng góp cho đời những áng văn thơ hay – như
N
O
U
những dòng sông muôn đời vẫn chảy trôi để kể
IE
IL
A
câu chuyện cuộc đời.
T
Học văn
cô Sương Mai
TÁC GIẢ Hoàng Phủ Ngọc Tường

Phong cách nghệ thuật
▪ Kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và
tính trữ tình.
▪ Hài hòa giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa
chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức
Insert picture here
phong phú về triết học, văn hoá, lịch sử, địa
lý...
T
▪ Lối hành văn súc tích, mê đắm (giàu cảm
E
N
I.
H
xúc)
T
N
O
➢ Một con người với lối viết tài hoa và
U
IE
IL
hướng nội
A
T
Học văn
cô Sương Mai
-Hoàng Phủ Ngọc Tường cho rằng sức mạnh của thể ký trước hết là
ở tính sự kiện:
“… Cùng với cảm xúc văn học, bút ký còn chứa đựng cái cõi thực vốn
là bản gốc của tác phẩm. Sức nặng ấy được di chuyển đi, không
giống như một cảm giác mỹ học, mà là một quả táo Newton rơi
xuống tâm hồn người đọc.”
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Macxim Gorki từng nhận xét về thể kí:

“Kí là sự hợp nhất giữa truyện và nghiên cứu. Nếu truyện có các yếu tố,
nhân vật hình ảnh, có hồn, sinh động thì tư duy nghiên cứu chủ yếu cung
cấp những dữ kiện, những tri thức nhằm thỏa mãn nhu cầu nhận thức
của người đọc.”
➢ Kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường đã thỏa mãn những đặc trưng ấy của
T
E
N
thể loại với lối hành văn tài hoa, mê đắm cùng ngòi bút mang đậm
I.
H
T
N
chất trí tuệ của một cái tôi uyên bác.
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
TÁC PHẨM
Hoàn cảnh sáng tác ▪ Thể loại: Bút kí
▪ Sáng tác năm 1981
tại Huế => ca ngợi vẻ
Nhan đề đẹp sông Hương và
xứ Huế.
▪ Vẻ đẹp của sông
Vị trí
Hương được khắc
T
họa ở nhiều góc độ
E
N
I.
H
Bố cục khác nhau như thiên
T
N
O
nhiên, văn hóa, lịch
U
IE
IL
sử, nghệ thuật.
A
T
Học văn
cô Sương Mai
TÁC PHẨM Nhan đề: Ai đã đặt tên cho dòng sông?

▪ Là một câu hỏi => gợi nhiều suy tư, trăn trở;
Hoàn cảnh sáng tác bộc lộ sự quan tâm và thái độ trân trọng người
viết dành cho dòng sông.
➢ Câu hỏi còn gợi mở ra khát khao kiếm tìm
Nhan đề câu trả lời. Câu hỏi ấy như bắt đầu cho cuộc
hành trình tìm về cội nguồn của dòng sông
Hương để khám phá ra vẻ đẹp của nó.
Vị trí ▪ Nhan đề giàu chất thơ, chất trữ tình lãng mạn,
tạo nên một ko gian nghệ thuật đầy ắp xúc
T
E
N
cảm
I.
H
Bố cục
T
▪ Khơi gợi niềm khát khao khám phá và sự tò
N
O
U
IE
mò nơi người đọc về một dòng sông Hương bí
IL
A
ẩn, quyến rũ
T
Nhan đề Tài Liệu Ôn Thi Group
Học văn
cô Sương Mai
“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một câu hỏi. Phải nói rằng thật hiếm khi một
câu hỏi lại được lấy làm nhan đề của một tác phẩm. Điều này đã thể hiện được nét độc
đáo của nhà văn cũng như sự tài hoa trong cách mà ông khơi gợi sự tò mò, khát khao tìm
đến đáp án hay cũng chính là những vẻ đẹp ẩn giấu từ sâu bên trong của dòng Hương
giang xứ Huế lắm nghĩa, lắm tình. Qua câu hỏi trên, Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn hướng
người đọc đến việc tìm hiểu nguồn gốc của dòng sông. Nguồn gốc của dòng sông bắt
nguồn từ một huyền thoại mỹ lệ của người dân làng Thành Chung: “Người làng Thành
Chung có nghề trồng rau thơm. Ở đây kể lại rằng vì yêu quí con sông xinh đẹp, nhân dân
hai bờ sông đã nấu nước của trăm loài hoa đổ xuống dòng sông cho làn nước thơm tho
mãi mãi”. Cái tên “sông Hương” - sông thơm - tuy giản dị nhưng lại chứa đựng một ý
nghĩa thật sâu sắc. Không chỉ vậy, Hoàng Phủ Ngọc Tường còn bộc lộ niềm tự hào về
những con người nơi đây, với những nét văn hóa truyền thống còn được giữ gìn từ ngàn
T
E
xưa. Tác giả cũng muốn bộc lộ sự biết ơn dành cho thế hệ đi trước đã có công khai phá
N
I.
H
vùng đất này. Đó là niềm tự hào sâu sắc dành cho quê hương, đất nước. Bên cạnh đó,
T
N
O
nhan đề còn khơi gợi sự tò mò và khao khát khám phá nơi người đọc - quả là một nhan
U
IE
đề độc đáo, giàu chất thơ , chất trữ tình lãng mạn; tạo nên một không gian nghệ thuật
IL
A
T
đầy ắp cảm xúc, chứa đựng nội dung tư tưởng mà Hoàng Phủ Ngọc Tường muốn gửi
gắm. https://TaiLieuOnThi.Net
Học văn
cô Sương Mai
TÁC PHẨM
Hoàn cảnh sáng tác
Vị trí đoạn trích: Phần đầu tác phẩm.
<bài bút kí có 3 phần>
Nhan đề ▪ Tác giả xuôi theo sông Hương từ
thượng nguồn đến cửa biển và trình bày
những hiểu biết của mình về dòng sông.
Vị trí
T
E
N
I.
H
Bố cục
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
TÁC PHẨM
Đoạn 1: ″Trong những dòng sông…dưới chân núi Kim
Hoàn cảnh sáng tác Phụng″: Sông Hương nhìn từ cội nguồn (có mối
quan hệ sâu sắc với dãy Trường Sơn.)
Nhan đề
Đoạn 2: Từ ″Phải nhiều thế kỷ ... quê hương xứ sở″:
Mối quan hệ gắn bó của sông Hương với kinh thành
Vị trí Huế.
T
E
N
Đoạn 3: ″Hiển nhiên là sông Hương... cho dòng
I.
H
Bố cục
T
N
sông?″:
O
U
Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc,
IE
IL
A
với cuộc đời và thi ca.
T
Học văn
MỘT SỐ NHẬN ĐỊNH VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM cô Sương Mai
Nhà văn Nguyên Ngọc:

‘’Trong một cuốn sách gần đây của anh, viết và in ngay giữa những ngày anh đang vật
lộn với cơn bệnh nặng-chứng tỏ ở anh một đức tính dũng cảm và một nghị lực phi
thường của một người lao động nghệ thuật-anh tự coi mình là "người ham chơi". Quả
thật, anh là một người ham sống đến mê mải, sống và đi, đi để được sống, với đất nước,
với nhân dân, với con người, đi say mê và say mê viết về họ...’’
Nhà thơ Hoàng Cát:
‘’Hoàng Phủ Ngọc Tường có một phong cách viết bút ký văn học của riêng mình. Thế
mạnh của ông là tri thức văn học, triết học, lịch sử, địa lý sâu và rộng, gần như đụng đến
vấn đề gì, ở thời điểm nào và ở đâu thì ông vẫn có thể tung hoành thoải mái ngòi bút
được...’’
Nhà phê bình văn học Trần Đình Sử:
T
E
N
‘’Bút kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường là một cuộc đi tìm cội nguồn, một sự phát hiện bề dày
I.
H
T
văn hoá và lịch sử của các điều kiện đời sống… Văn anh giàu những tư liệu lấy từ sử sách
N
O
U
tri thức khoa học và huyền thoại kí ức cá nhân lóe lên những ánh sáng bất ngờ… Cái mới
IE
IL
của Hoàng Phủ Ngọc Tường là khám phá bình diện văn hoá với tư liệu lịch sử phong phú
A
T
và một tâm hồn Huế nồng nàn.”
Học văn
cô Sương Mai
ĐOẠN THAM KHẢO KHÁI QUÁT TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
Hoàng Phủ Ngọc Tường là một người tri thức yêu nước với vốn hiểu biết sâu rộng trên
nhiều lĩnh vực cùng một trái tim nhạy cảm, tinh tế. Dù sinh ra ở Quảng Trị, nhưng ông có khoảng
thời gian dài sinh sống, học tập và trưởng thành với cố đô Huế – thành phố mơ mộng vẫn lưu giữ
bao vẻ đẹp cổ xưa. Chính những năm tháng ấy đã khiến trái tim người nghệ sĩ gắn bó với đất và
người nơi đây, hướng ngòi bút của ông về những cội nguồn cùng linh hồn văn hóa xứ sở trong các
tác phẩm bút ký tập trung vào cảm xúc và suy tư về đối tượng. Bàn về nghệ thuật của Hoàng Phủ
Ngọc Tường, nhà phê bình văn học Trần Đình Sử chia sẻ: "Bút ký của Hoàng Phủ Ngọc Tường là một
cuộc đi tìm cội nguồn, một sự phát hiện bề dày văn hoá và lịch sử của các điều kiện đời sống… Văn anh
giàu những tư liệu lấy từ sử sách tri thức khoa học và huyền thoại ký ức cá nhân lóe lên những ánh
sáng bất ngờ… Cái mới của Hoàng Phủ Ngọc Tường là khám phá bình diện văn hóa với tư liệu lịch sử
phong phú và một tâm hồn Huế nồng nàn." Bằng tình yêu, kiến thức và con mắt thơ mộng ấy, Hoàng
T
Phủ Ngọc Tường không thể không xiêu lòng trước vẻ đẹp trữ tình mà cá tính của Hương giang –
E
N
dòng sông mà như tác giả, là "chỉ thuộc về một thành phố duy nhất". Năm 1981, Hoàng Phủ Ngọc
I.
H
T
Tường đã viết Ai đã đặt tên cho dòng sông? – một trong những tác phẩm thành công nhất trong sự
N
O
U
nghiệp cầm bút của ông. Ngay từ nhan đề giàu chất thơ, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã gợi nên trong
IE
IL
người đọc nhiều suy tư, trăn trở; đồng thời bộc lộ sự quan tâm và thái độ trân trọng dành cho dòng
A
T
sông mang cái tên dịu dàng như một người con gái xứ Huế…
Học văn
cô Sương Mai
Insert picture here
PHÂN TÍCH
T
E
N
I.
H
TÁC PHẨM
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Nguyễn Tuân từng ca ngợi: Kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường có rất nhiều ánh lửa.
<đây vừa là lời khen về nội lực mạnh mẽ của ngòi bút HPNT, vừa là cách chơi chữ
thú vị của nhà văn Nguyễn Tuân khi lấy chính tên một tập kí nổi tiếng của HPNT:
“Rất nhiều ánh lửa” (1979)
➢ Bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông? đi sâu khám phá cá tính Huế từ một dòng
sông xứ Huế. Đây là một tác phẩm đặc sắc vừa thể hiện những nét đẹp độc
T
E
N
đáo của sông Hương, vừa thể hiện nét tài hoa, uyên bác của cái tôi Hoàng
I.
H
T
N
O
Phủ Ngọc Tường nhạy cảm, tinh tế, nhất mực say mê cái đẹp của quê hương,
U
IE
IL
A
đất nước.
T
Học văn
cô Sương Mai
Nói tới sông Hương người ta thường có ấn tượng về

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn sự bằng phẳng, êm đềm và có phần lộng lẫy trong
khung cảnh yên ả thanh bình của Huế. Riêng Hoàng
Phủ Ngọc Tường thì có cái nhìn khác, có lẽ bởi tình
yêu và góc nhìn đặc biệt ông dành cho dòng sông xứ sở.
Nhà văn không chỉ ngắm nhìn “khuôn mặt kinh thành”
với vẻ đẹp sang trọng, cổ kính của sông Hương mà còn
ngược dòng không gian cũng như xuôi theo mái chèo
thời gian để tìm về những cảnh rừng đại ngàn, khám
phá vẻ đẹp bí ẩn cùng sức mạnh tiềm tàng được đóng
kín trong tâm hồn sâu thẳm của một dòng chảy dịu
T
dàng, hướng nội. Không chỉ phát hiện “sông Hương
E
N
I.
H
dòng sông thuộc về một thành phố duy nhất”, Hoàng
T
N
O
Phủ Ngọc Tường còn đi sâu khám phá sông Hương ở
U
IE
cội nguồn bằng cách đặt sông Hương trong mối quan
IL
A
T
hệ với dãy Trường Sơn hùng vĩ.
Học văn
cô Sương Mai
“Trong những dòng sông đẹp ở các nước mà tôi thường nghe nói đến, hình như chỉ sông
Hương là thuộc về một thành phố duy nhất. Trước khi về đến vùng châu thổ êm đềm, nó đã
là một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những
ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn, và cũng có lúc nó trở nên dịu
dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng. Giữa lòng
Trường Sơn, sông Hương đã sống một nửa cuộc đời của mình như một cô gái Di-gan phóng
khoáng và man dại. Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và
trong sáng. Nhưng chính rừng già nơi đây, với cấu trúc đặc biệt có thể lí giải được về mặt
khoa học, đã chế ngự sức mạnh bản năng ở người con gái của mình để khi ra khỏi rừng, sông
Hương nhanh chóng mang một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của
một vùng văn hoá xứ sở. Nếu chỉ mải mê nhìn ngắm khuôn mặt kinh thành của nó, tôi nghĩ
T
E
N
rằng người ta sẽ không hiểu một cách đầy đủ bản chất của sông Hương với cuộc hành trình
I.
H
T
gian truân mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng
N
O
U
sông hình như không muốn bộc lộ, đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khoá trong những
IE
IL
A
hang đá dưới chân núi Kim Phụng.”
T
Học văn
cô Sương Mai
1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

Câu văn mở đầu đoạn trích:
▪ “Trong những dòng sông đẹp ở các nước mà tôi
thường nghe nói đến, chỉ có sông Hương là thuộc về
một thành phố duy nhất.”
➢ Khẳng định sự thủy chung, trọn vẹn nghĩa tình
của dòng sông. Cách sử dụng từ ngữ “thuộc về”,
“duy nhất” như nhấn mạnh sự lựa chọn của sông
Hương và mối liên kết giữa dòng sông và Huế -
dòng Hương giang ấy đã trao cả tâm hồn của
T
E
mình cho thành phố mộng mơ ấy, và thành phố ấy
N
I.
H
T
là điểm đến ‘’duy nhất’’, là ‘’người tình’’ duy nhất
N
O
U
mà dòng sông Hương đã lựa chọn cho riêng mình.
IE
IL
A
T
Học văn
“Trong những dòng sông đẹp ở các nước mà tôi cô Sương Mai
thường nghe nói đến, chỉ có sông Hương là thuộc
về một thành phố duy nhất.”
+ Hoàng Phủ Ngọc Tường không nhìn dòng chảy này như một sự sắp đặt của tạo hóa mà
nhà văn đã nhìn tất thảy những đặc điểm về địa lí, tự nhiên như một sự chủ động lựa chọn
đặc biệt của dòng Hương giang trữ tình. Có lẽ sông Hương trong áng văn của Hoàng Phủ
Ngọc Tường cũng giống như dòng Đà giang trong góc nhìn si mê mà thấu hiểu của Nguyễn
Tuân, bởi lẽ nó chẳng đơn thuần là một kết cấu của tự nhiên nữa mà là một sinh thể có hồn,
có cảm xúc, có chủ ý lựa chọn một hành trình cho riêng mình.
+ Không những thế, đây đồng thời còn là một nhận xét mang đậm tính khách quan của nhà
văn. Nó không chỉ thể hiện niềm tự hào, kiêu hãnh của tác giả khi đặt con sông Hương
ngang hàng với vẻ đẹp những dòng sông nổi tiếng trên thế giới mà còn thể hiện sự am hiểu,
T
giàu vốn tri thức của tác giả về vẻ đẹp của dòng sông so với các dòng sông diễm lệ khác
E
N
I.
trên khắp bốn bể nam châu.
H
T
N
 Với giọng văn thủ thỉ, tâm tình câu văn đầu tiên đã định hướng cho đọc giả về tinh thần
O
U
IE
và linh hồn của cả áng văn mà người nghệ sỹ nặng lòng với xứ Huế, viết về quê hương xứ
IL
A
sở, về dòng sông như viết về một mối tình sâu nặng chẳng thể nhạt phai nơi cõi lòng.
T
“Trước khi về đến vùng châu thổ êm đềm, nó đã là một bản trường
Học văn
cô Sương Mai
ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua
những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn,
và cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài
chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng.’’
• Mối quan hệ sâu sắc với dãy Trường Sơn:

Như “một bản trường ca của rừng già” với nhiều tiết tấu trầm bổng. Bản trường ca
ấy mang một vẻ đẹp toàn diện, khoáng đạt, mạnh mẽ mà cũng rất đỗi nên thơ:
Rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn => vẻ đẹp hùng tráng
Mãnh liệt vượt qua những ghềnh thác => ào ạt, mạnh mẽ
Cuộn xoáy như cơn lốc => dữ dội, bí ẩn
T
E
N
Dịu dàng và say đắm => vẻ đẹp nên thơ, trữ tình
I.
H
T
N
O
U
IE
Những vẻ đẹp ấy của con sông Hương tưởng chừng như mâu thuẫn, đối lập mà trở nên thống nhất, hài hòa vào nhau
IL
A
để từ đó tạo nên cá tính, nét đẹp riêng cũng như quyết tâm của sông Hương trong hành trình tìm về với kinh thành
T
Huế. Một vẻ đẹp vừa ấn tượng, cổ kính hoang sơ nhưng cũng không kém phần tràn trề nhựa sống.
Học văn
cô Sương Mai
❖ Câu văn kéo dài được ngăn cách bởi những dấu phẩy tạo thành kiểu câu phức trùng
điệp, góp phần khắc họa dòng chảy không bằng phẳng của Hương giang đồng thời
thể hiện mối quan hệ gắn bó giữa dòng sông và dãy núi lịch sử, anh hùng của Tổ
quốc   một con đường không phải là dễ dàng và thuận lợi, đòi hỏi dòng Hương
giang phải thật bản lĩnh và nặng lòng với xứ Huế thì mới có thể vượt qua.
T
E
N
➢ Cảnh đẹp của dòng sông ở thượng nguồn được tác giả khắc họa bằng những hình
I.
H
T
N
ảnh vừa ấn tượng vừa cổ kính hoang sơ, vừa tràn trề nhựa sống dưới bóng cây đại
O
U
IE
IL
ngàn, ghềnh thác mãnh liệt, dặm dài chói lọi của đỗ quyên rừng.
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Biện pháp
nhân hóa + so sánh
“sông Hương đã sống một nửa Đi ra khỏi rừng => trở thành
cuộc đời mình như một cô gái Di- người mẹ phù sa của một
gan phóng khoáng và man dại” với vùng văn hóa xứ sở.
T
E
N
I.
H
“bản lĩnh gan dạ”, “tâm hồn tự do,
T
N
O
U
IE
trong sáng”.
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Biện pháp
Khắc họa vẻ đẹp hoang sơ, phóng Sông Hương là nguồn sống dồi dào,
khoáng nhưng cũng rất đỗi dịu dàng, nuôi dưỡng văn hóa của cả một
nữ tính, nên thơ. vùng đất.
=> Sông Hương như đứa con của thiên Tên gốc của sông Hương là “A
T
nhiên, của rừng già; với diện mạo và Pàng” – nghĩa là dòng sông tựa
E
N
I.
tính cách được khắc tạc bởi chính tạo như đời người, mang theo trên
H
T
N
hóa mình những câu chuyện của con
O
U
IE
người từ thuở ban sơ.
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Biện pháp
Với hai từ “trở thành”, tác giả như đã khẳng định được hành trình tôi luyện đầy gian
nan của dòng sông để chín chắn và trưởng thành hơn trên hành trình nó đã chọn.
Dòng sông Hương không chỉ là một người con gái kiều diễm mà giờ đây nó là một
người mẹ dịu dàng, bao dung và độ lượng. Chính người mẹ ấy đã hy sinh thanh xuân
của mình, đã hiến dâng phù sa ngọt lành để tạo nên cả một vùng văn hóa xứ sở đáng
tự hào.
T
E
=> Qua hành trình của dòng sông ta cảm nhận được 2 nét tính cách phong phú đa
N
I.
H
dạng của Hương giang: vừa phóng khoáng , man dại, tự do; vừa dịu dàng, chứa chan
T
N
O
yêu thương như một người mẹ hiền.Phải chăng đó chính là sự trưởng thành của dòng
U
IE
sông qua những tháng năm thăng trầm của lịch sử - để rồi từ một cô gái trong sáng
IL
A
T
bản lĩnh đã trở thành một người mẹ của vùng đất đế đô lịch sử cổ kính.
Học văn
cô Sương Mai
Hai nét tính cách hùng vĩ và thơ mộng đan

cài dệt nên chất thơ, chất hùng của dòng
sông mang tên một người con gái.
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Câu văn kết đoạn
Nếu chỉ mải mê nhìn ngắm khuôn mặt kinh thành của nó, tôi nghĩ rằng
người ta sẽ không hiểu một cách đầy đủ bản chất của sông Hương với
cuộc hành trình gian truân mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần
tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ,
T
E
đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khoá trong những hang đá
N
I.
H
T
dưới chân núi Kim Phụng.”
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Câu văn kết đoạn bộc lộ rõ góc nhìn độc đáo, riêng biệt của HPNT về dòng sông:
Với ý văn ‘’nếu….’’ tác giả như tách biệt mình khỏi cách nhìn, quan điểm số đông – khẳng
định rằng cách ông nhìn sông Hương hoàn toàn khác biệt.
Bởi thông thường người ta chỉ say mê vẻ đẹp ‘’bề nổi’’ của dòng sông Hương khi nó nằm
trọn trong kinh thành Huế lắm người đến kẻ đi, thế nhưng Hoàng Phủ Ngọc Tường không
như thế. Ông đã kiếm tìm và phát hiện ra những vẻ đẹp của dòng Hương giang mà có lẽ
nhiều kẻ tự cho rằng mình yêu, mình thương dòng sông ấy da diết đã bỏ lỡ hay chưa một
lần từng biết. Đó là sự gian truân, khó khăn của dòng sông Hương đã từng trải qua để nằm
tròn và hiện lên một cách đẹp đẽ mộng mơ trong chốn kinh thành Huế. Có lẽ tác giả đã nhìn
thấy mình trong chính dòng sông Hương ở một tâm hồn hướng nội, khép kín, cất giấu đi
câu chuyện của mình. Cũng giống như Nguyễn Tuân tìm thấy sự đồng điệu trong bản tính
T
của mình và Đà giang là ngông cuồng, ngạo nghễ thì Hoàng Phủ Ngọc Tường lại mê đắm
E
N
dòng sông Hương trong nét dịu dàng, hướng nội - dòng sông ấy nó đã giấu đi những vất vả ,
I.
H
T
gian truân mà mình đã từng có, ném chiếc chìa khó đi để coi đó như một bí ẩn chỉ còn thuộc
N
O
U
về tạo hóa. Chính điều ấy đã tạo nên một cảm hứng sáng tác dồi dào cho tác giả để ông đặt
IE
IL
bút viết nên những áng văn về nguười tình sông Hương hay đến như thế.
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Như vậy tác giả đã tìm hiểu dòng sông từ nguồn cội, tìm hiểu vẻ đẹp từ
phần sâu thẳm trong sông Hương từ đó đem đến người đọc những thông
tin vô cùng quý giá và đẹp đẽ về dòng sông này. Nếu chỉ nhìn ngắm khuôn
mặt kinh thành của sông Hương, người ta sẽ không hiểu đầy đủ bản chất
với cuộc hành trình gian truân mà nó đã vượt qua, không hiểu thấu phần
tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ, phơi
bày cho những kẻ lắm hời hợt chỉ thích sự mới lạ trong chốc lát.
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
NHẬN XÉT VỀ CÁCH NHÌN MANG TÍNH PHÁT HIỆN CỦA NHÀ VĂN VỀ DÒNG SÔNG?
▪ Nhà văn nhìn nhận dòng chảy của sông Hương như sự trưởng thành của một
người thiếu nữ - mang trong mình nhiều phẩm chất đáng quý
▪ Nhà văn khắc họa “phần đời” mà sông Hương chưa muốn bộc lộ, đó là vẻ đẹp
ở thượng nguồn với cảnh sắc thiên nhiên phong phú, đa dạng cùng cuộc
hành trình gian truân mà dòng sông đã đi qua.
▪ Gắn thủy trình của dòng sông với lịch sử hình thành của nền văn hóa xứ sở
T
E
N
➢ Phải là người vừa am hiểu vừa dành tình yêu vô hạn cho dòng sông
I.
H
T
mới có thể có góc nhìn độc đáo và đầy xúc cảm như vậy.
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
2. Sông Hương trong mối quan hệ với Kinh thành Huế

Hành trình gặp gỡ và tạm biệt xứ Huế mộng mơ của
sông Hương được Hoàng Phủ Ngọc Tường xây dựng
Khi ở ngoại ô thành phố
lên chẳng phải là sự sắp xếp, cấu thành ngẫu nhiên
<“Phải nhiều thế kỉ qua đi… bát của tạo hóa hay địa lí mà nó như thể là diễn biến tâm
ngát tiếng gà…”> lí của một cô gái trong tình yêu.
Khi chảy vào lòng thành phố

<“Từ đây…Tứ đại cảnh!”>
T
E
N
I.
H
Khi rời thành phố
T
N
O
<“Rời khỏi kinh thành…mãi chung tình với quê
U
IE
hương xứ sở.”>
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai

a) Dòng sông chảy về đồng bằng và ngoại vi thành phố: Hình ảnh của “người con gái đẹp
nằm ngủ mơ màng” được “người tình mong đợi đến đánh thức”.
Nhiều thế kỉ qua đi => dòng sông đã ngủ yên rất lâu, đã gắn bó
Sông Hương giữa với cánh đồng Châu Hóa.
cánh đồng Châu
Hóa
Đây chính là không
Nhân hóa “người gái đẹp nằm ngủ mơ màng” khẳng định vẻ
gian ở ngoại ô đẹp tinh tế, dịu dàng như một người thiếu nữ đầy những mơ
thành phố - khi mộng của dòng sông Hương.
T
Hương giang chưa
E
N
I.
gặp gỡ chốn kinh
H
“Người tình mong đợi” chính là cố đô Huế  thành phố điểm
T
N
thành.
O
đến đã được nhân hóa, trở thành một “chàng trai trong mộng”,
U
IE
IL
trở thành một bến bờ tình yêu của cô gái đang tuổi xuân thì
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Nhân hóa dòng sông “như người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng”
khiến em liên tưởng tới truyện cổ tích nào?
Tác giả gọi Hương giang là ‘’người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng’’ khiến ta nhớ đến câu chuyện cổ
tích ‘’Nàng công chúa ngủ trong rừng’’- một câu chuyện xưa mà mẹ, bà thường hay kể về một người
con gái xinh đẹp tuyệt trần đang chìm đắm trong giấc ngủ sâu, cô chờ đợi một tình yêu đích thực,
một nụ hôn nồng thắm từ người tình mong đợi đến đánh thức. Đây là một góc nhìn cổ điển của tác
giả. Bởi có lẽ nó như mang một câu chuyện cổ tích về người con gái Hương giang, cô ấy cũng như
những cô gái ở tuổi mười tám đôi mươi khác, biết yêu, biết nhớ , biết đợi chờ được gặp gỡ một
T
người mà mình mong đợi và trông ngóng. Nhưng điều đặc biệt là nhà văn không xây dựng sông
E
N
I.
Hương một cách thụ động, chỉ biết chờ đợi hoàng tử. Mà sông Hương biết rõ nó đợi ai, nó thậm chí
H
T
còn chủ động đến với “người tình” trong mộng của mình.
N
O
U
Có thể nói rằng giấc ngủ mơ màng kia chẳng phải là một giấc ngủ thực sự, mà là một cách ‘’làm
IE
IL
duyên’’ của người con gái đẹp Hương giang để gây ấn tượng với người tình của mình.
A
T
Học văn
Khi ra khỏi vùng núi: cô Sương Mai
“vừa ra khỏi vùng núi, sông Hương đã chuyển dòng một cách liên tục, vòng những khúc
quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm, như một cuộc tìm kiếm có ý
thức để đi tới nơi gặp thành phố tương lai của nó’’; “ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, xuôi dần về
Huế.’’
⮚ Vẻ đẹp linh hoạt, rạo rực sức trẻ và sự khao khát.

⮚ Sự chuyển dòng này tạo nên “những khúc quanh đột ngột” mà nhà văn gọi đó là “một
T
cuộc tìm kiếm có ý thức” về người tình tương lai. Vô tình cuộc tìm kiếm đã tạo nên cho
E
N
I.
H
dòng sông một vẻ đẹp thơ mộng trữ tình nhưng không kém phần chủ động, mạnh mẽ.
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
Liên hệ: cô Sương Mai
Sự chủ động tìm đến với người tình xứ Huế của người con gái đẹp Hương giang
khiến ta nhớ đến sự chủ động tìm kiếm, vượt qua mọi rào cản và định kiến cổ hũ của
người con gái khi yêu trong trang thơ Xuân Quỳnh:
‘’Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Nếu như lâu nay ta tưởng chừng ‘’em’’ bị áp đặt bởi tư tưởng “cha mẹ đặt đâu con
ngồi đấy’’, ‘’sóng’’ và ‘’sông Hương’’ cũng bị thiên nhiên, tạo hóa điều khiển, kìm hãm
và chế ngự dòng chảy và đặc tính của mình; thì dưới con mắt của những người nghệ
T
E
N
I.
sĩ lắm tin yêu với cuộc đời, tất cả những đặc tính và suy nghĩ của thiên nhiên đều
H
T
N
được chính nó quyết định và lựa chọn có chủ ý riêng
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai

Hành trình của Sông Hương tiếp tục được khắc họa thông qua phép liệt kê: điện Hòn
Chén, Ngọc Trản, Nguyệt Biều, Lương Quán, Thiên Mụ… mang đến cho người đọc hình
dung về vẻ đẹp của những danh thắng Huế đô đã đi vào dư địa chí; kết hợp với cách
dùng từ ngữ phong phú gợi chuyển động trữ tình của dòng sông như “vấp – chuyển
T
hướng – vòng qua – vẽ một hình cung – ôm lấy – xuôi dần…” => các chuyển động đều
E
N
I.
rất đỗi nhẹ nhàng, duyên dáng
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
+ Ngòi bút HPNT như mở ra một không gian kì vĩ mà nên thơ trong khung cảnh Sông
Hương tìm về với Huế:
ü “đi trong dư vang của Trường Sơn” => nó vẫn mang trong mình câu chuyện của rừng
già, tinh thần mạnh mẽ của ngọn núi hùng vĩ
ü “vượt qua một lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản để sắc nước trở nên xanh thẳm”
T
E
=> quãng đường thử thách để nó đổi màu nước khi gặp người tình trong mộng
N
I.
H
T
ü “trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách” => dòng chảy càng về gần Huế
N
O
U
IE
càng dịu dàng, uyển chuyển; khung cảnh như trong bức tranh họa cổ
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai

Dòng sông “đi trong dư vang của Trường Sơn”
Đi trong “dư vang” là đi trong âm vang, trong sự vang vọng của đại ngàn
Trường Sơn.
T
E
N
Dòng chảy ấy dù uốn quanh, lượn vòng nhưng lưu tốc vẫn còn mạnh mẽ
I.
H
T
khó kiềm toả. Nhưng khi về đến những Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo,
N
O
U
dòng sông đã phần nào được kiềm chế sức mạnh. Từ đây chỉ còn sắc
IE
IL
A
nước xanh thẳm, hiền hoà.
T
Học văn
cô Sương Mai
+ Qua Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo: “mềm như tấm lụa”
=> Chuyển động tinh tế, uyển chuyển – như người thiếu nữ đang chuẩn bị
xúng xính gặp người yêu
+ Qua những dãy đồi tây nam thành phố: ánh lên “những mảng phản
quang nhiều màu sắc”, “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím” => mang tới cho
Huế những sắc màu rực rỡ => Chính Sông Hương góp phần tạo nên
những nét đặc trưng riêng cho cố đô thơ mộng
T
+ “trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách’’: dòng chảy về gần
E
N
I.
H
Huế càng dịu dàng, uyển chuyển; khung cảnh như bức tranh sơn mài đẹp
T
N
O
mê lòng người, một bức tranh có chút cổ điển vô cùng thu hút.
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
+ Qua lăng tẩm đền đài: HPNT miêu tả về những di tích lịch sử một cách đầy trang trọng, thiêng liêng
– có lẽ đó cũng là lý do mà vẻ đẹp của sông Hương ở đây cũng có sự khác biệt lớn:“vẻ đẹp trầm mặc
nhất” “như triết lí, như cổ thi”
=> so sánh độc đáo, giàu sức gợi: tả mặt nước phẳng lặng và không gian bờ bãi u tịnh bằng liên tưởng
tới triết học, thơ cổ.
Triết lý: gợi tả những điều đúng đắn đã được đúc kết
Cổ thi: gợi tới vẻ đẹp cổ điển, mềm mại của những vần thơ
T
➢ Áng văn thấp thoáng hình ảnh một “cái tôi” giàu suy tư mà cũng mang nhiều xúc cảm. Dường
E
N
I.
H
như Hoàng Phủ Ngọc Tường gửi gắm chính con người mình trong những lời văn miêu tả về hành
T
N
O
U
trình của dòng sông ấy.
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
+ Khi gặp tiếng chuông chùa Thiên Mụ: tươi tắn và trẻ trung để chuẩn
bị cho cuộc gặp gỡ mà nó luôn mong chờ.
 tâm trạng của người thiếu nữ đã vượt qua một hành trình dài hết
sức gian truân để đến ngày được gặp người tình trong mộng của mình.
Dường như, mọi khó khăn vất vả đã được bỏ lại phía sau, chỉ còn một
T
E
khuôn mặt rạng rỡ để chào đón Huế
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
⮚ Sông Hương chảy qua nhiều địa danh khác nhau, mỗi địa danh cho thấy bao tầng sâu văn
hiến; khiến dáng vẻ Sông Hương được khám phá ở nhiều góc nhìn.
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai

Nghệ thuật:
✔Đoạn trích sử dụng bút pháp miêu tả, nhân cách hoá,
phép tu từ so sánh, liên tưởng độc đáo.
T
E
N
✔Ngôn ngữ vừa trí tuệ vừa giàu chất thơ, chất hoạ.
I.
H
T
N
O
✔Giọng văn mượt mà, truyền cảm.
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
b) Sông Hương trong lòng thành phố Huế: tâm trạng của một người đi xa “tìm đúng
đường về”, nao nức bồi hồi giữa những bờ bãi quen thuộc của quê hương.
- Đây là lúc cô gái sông Hương của Hoàng Phủ Ngọc Tường nằm trọn trong vòng tay
kinh thành Huế - người mà người con gái ấy yêu, là lúc cô đang chìm đắm trong bến
bờ tình yêu hạnh phúc mà cô đã luôn luôn khao khát và mong đợi.
 Một cảm xúc thăng hoa, ngọt ngào có chút vui sướng, lâng lâng như người vừa trong
giấc mơ đi ra. Khi mà ta muốn thời gian như ngưng đọng lại để có thể ở bên cạnh người
T
E
N
I.
H
ấy lâu hơn một chút, chầm chậm hơn một chút để lưu giữ cho mình những kỉ niệm, xúc
T
N
O
U
IE
cảm ngọt ngào khó quên – ta chắc hẳn cũng có tâm trạng như dòng chảy ấy lúc này.
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Các bạn nghĩ gì về so sánh “như đã tìm đúng đường về”?
Lối so sánh ‘’như đã tìm đúng đường về’’ đã đem đến một góc nhìn dung dị và
chân thành biết bao. Nếu như Hoàng Phủ Ngọc Tường thay thế chữ “về’’
trong câu văn thành “đường đi” thì sẽ không diễn tả hết ý văn muốn truyền
T
E
N
tải rằng Huế không chỉ là một đích đến nữa mà nó còn là một mái nhà nhỏ
I.
H
T
đầm ấm để trở về, một điểm tựa tinh thần quý giá khiến ta cảm thấy an toàn,
N
O
U
IE
được chở che – được bao bọc.
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
❖Tâm trạng sông Hương khi gặp Huế:

+’’vui tươi hẳn lên’’.: một cảm xúc vui sướng, rạo rực
+“kéo một nét thẳng thực, yên tâm’’.: trong sự chuyển động của dòng sông lúc này đã có sự
bình yên và tin tưởng; không còn vội vã lo lắng đối phó như cuộc hành trình gian truân
trước đó
+’’nhìn thấy một chiếc cầu trắng của thành phố như một vầng trăn non’’.: đây là góc nhìn
T
E
đầy thơ mộng, đầy lãng mạn và bay bổng của dòng sông Hương về xứ Huế- một không gian,
N
I.
H
khung cảnh hay nói cách khác là một người tình mà nó đã đem lòng tương tư không dứt.
T
N
O
HPNT nhìn Huế như cách mà một người yêu nhìn một người yêu…
U
IE
IL
 Gặp thành phố như đến với điểm hẹn của tình yêu, là điểm đến mà dòng sông luôn
A
T
ngóng đợi , chờ mong.
Học văn
cô Sương Mai
❖Giáp mặt thành phố ở Cồn Giã Viên: uốn một cánh cung rất nhẹ
sang Cồn Hến => làm cho dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng
“vâng” không nói ra của tình yêu.
✔So sánh lạ, dùng tiếng “vâng” vốn trừu tượng, e ấp, ngập ngừng, ý
vị, thiêng liêng trên bờ môi cô gái đang yêu để tả hình dáng mềm
mại nơi cánh cung của dòng sông.
T
E
N
✔Cái nhìn tình tứ, thống nhất, đem lại cho người đọc những phát
I.
H
T
hiện thẩm mĩ độc đáo.
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Vẻ đẹp của Huế: thơ mộng, tình tứ
“gi ữ n gu y ê n d ạ n g c ủ a
một đô thị cổ-trải dọc hai “những nhánh sông đào “cây đa, cây cừa cổ thụ tỏa vầng lá u
bên bờ’’: Trải qua bao mang nước sông Hương sầm xuống những xóm thuyền xúm
nhiêu năm tháng thăng trải đi khắp phố thị’’: xít’’: đó là những âm thanh đông
trầm và biến động của Sông Hương lan đến vui, nhộn nhịp của con người chốn
lịch sử, Huế vẫn giữ cho kinh thành cố đô. Đây cũng chính là
từng ngôi nhà , ngõ
riêng mình một vẻ đẹp khung cảnh sinh hoạt rất đời
hẻm , góc đường trong
T
thường của xứ Huế.
E
riêng, một vẻ cổ kính mà
N
không gian xứ Huế để
I.
“lập lòa trong sương đêm những
H
truyền thống tạo nên sự
T
bày tỏ nỗi lòng của
N
ánh lửa thuyền chài của một linh
O
hấp dẫn người đến kẻ đi.
U
mình- một tình yêu da
IE
hồn mô tê xưa cũ’’: xứ Huế vẫn giữ
IL
diết khôn nguôi.
A
vẹn nguyên vẻ đẹp từ đời xưa kia
T
cũ chẳng hề nhòa phai.
Học văn
cô Sương Mai
Về tới Huế, sông Hương khẽ khàng thay đổi tốc độ của mình – như nấn ná, như lưu
luyến, như tha thiết trong tình yêu: “trôi đi chậm, thực chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt
hồ yên tĩnh”
=> HPNT không giải thích sự chậm rãi này bằng kiến thức địa lý, mà nhìn nhận nó dưới
lăng kính của những người đang yêu – muốn dành thời gian cho tình yêu nhiều nhất có
thể
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Phép liên tưởng phong phú, độc đáo
Kể tên nhiều dòng sông

khác (sông Xen, sông Đa- Nhớ lại kỉ niệm được Câu chuyện về Hê-ra-clit
nuýp..) ngắm nhìn dòng sông “khóc suốt đời vì những
➢ Niềm đam mê với Nê-va ở Lê-nin-grat dòng sông trôi đi quá
những dòng sông thiên ➢ Đánh thức trong nhanh”.
nhiên trên thế giới. tâm hồn tôi bao ước
mơ của tuổi thơ dại.
T
E
N
Nhưng sông Nê va chảy
I.
H
T
nhanh quá, không kịp
N
O
U
cho lũ hải âu nói điều gì
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Phép liên tưởng phong phú, độc đáo
Những phép so sánh và liên tưởng ấy khiến nhân vật trữ tình thêm trân
trọng dòng chảy slow trữ tình dành riêng cho Huế của sông Hương; dòng
chảy càng thêm lộng lẫy với trăm nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh. Những
dòng sông khác có đẹp đến đâu nhưng vẫn chỉ vuột qua tay như một món
quà thoáng qua của tạo hóa – riêng sông Hương chủ động nấn ná ở lại với
con người.
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Dòng sông suy tư, chậm rãi, quyến luyến
+ “qua Huế bỗng ngập ngừng như muốn đi muốn ở, chao nhẹ trên mặt
T
E
N
I.
nước như những vấn vương của một nỗi lòng.”
H
T
N
⮚ Dòng chảy mềm mại, êm ái, chậm rãi đến nỗi như thể trong lòng dòng
O
U
IE
IL
A
T
sông đang có những trăn trở, băn khoăn của riêng mình.
Học văn
cô Sương Mai
Dòng sông suy tư, chậm rãi, quyến luyến
+ “một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya”

Þ Sông Hương mang vẻ đẹp của nền âm nhạc cổ điển Huế; thậm chí, toàn bộ
nền âm nhạc cổ điển Huế “được sinh thành trên mặt nước của dòng sông
này”  Dòng sông khơi nguồn cảm hứng sáng tác cho biết bao nghệ sĩ
+ Nguyễn Du đã bao năm lênh đênh trên quãng sông này: sông Hương góp
T
E
N
phần tạo nên ‘’Truyện Kiều ‘’, là linh hồn là niềm tự hào của quốc văn Việt Nam
I.
H
T
 Sông Hương có mặt cả trong những nét đẹp văn hóa đáng tự hào của người
N
O
U
Việt
IE
IL
A
T
Nhưng có lẽ “thiên hạ chẳng có bữa tiệc nào mà chẳng
Học văn
cô Sương Mai
phải tàn, chẳng có cuộc vui nào mà chẳng phải lìa xa’’. Thế
nên dù người con gái mang tên Hương giang ấy chẳng nỡ
rời xa người tình xứ Huế của mình một cách luyến lưu và
hối tiếc thế nhưng cũng phải chấp nhận điều ấy trong
luyến tiếc.
c) Sông Hương khi rời thành phố Huế
❖Nỗi lưu luyến khi rời khỏi kinh thành:

+ chếch về hướng chính bắc, ôm lấy đảo Cồn Hến
T
E
+ lưu luyến ra đi giữa màu xanh biếc của tre trúc và của những vườn cau vùng ngoại ô
N
I.
H
T
N
Vĩ Dạ
O
U
IE
IL
➢ Trong chuyển động sao cũng có những ngập ngừng?
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Liên hệ: “Đây thôn Vĩ Dạ”
“Nhìn nắng hang cau, nắng mới lên’’
Không biết gam màu xanh của vườn cau ở vùng ngoại ô Vĩ Dạ trong cuộc tạm
biệt đầy lưu luyến và nhớ thương của dòng Hương giang khi nói lời chào với
thành phố Huế mộng mơ ấy có giống sắc màu nắng mới lên trên hang cau tan
nhanh sương khói, cái nắng hang cau dễ tan biến như mối tình khó có thể trở
T
E
thành hiện thực của Hàn Mặc Tử trong ‘’ Đây thôn Vĩ Dạ’’ hay không?
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
+ Như sực nhớ ra một điều gì, đột ngột đổi dòng để gặp lại thành phố lần cuối
- Một khúc quanh mà với chính sông Hương cũng vô cùng bất ngờ - hay bởi trong tình
yêu, đôi khi chính ta cũng ngạc nhiên trước tình cảm mình dành cho người ấy
➢ Một phát hiện độc đáo về dòng sông, như một người thiếu nữ tự mình lựa chọn
T
E
con đường đến với tình yêu – không chỉ đơn thuần đi theo dòng chảy tự nhiên mà
N
I.
H
T
N
tạo hóa sắp đặt.
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Liên tưởng, nhân cách hóa độc đáo:

“nỗi vương vấn, cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu”
Sự lẳng lơ nếu như không được tiết chế và thể hiện ra ở một số khía cạnh trong
cuộc sống đời thường thì với nhiều người đó là sự đi quá trớn - nhưng nếu là một
sự lẳng lơ kín đáo khi ta biết giữ những tình cảm ấy cho riêng câu chuyện của mình
T
E
N
thì đó là một gia vị rất ngọt ngào của tình cảm đôi lứa
I.
H
⮚ Cách sử dụng từ ngữ đầy tinh tế, sự chủ động đan xen với sự e ấp dịu dàng,
T
N
O
U
IE
IL
khiến hình ảnh dòng sông càng trở nên tình tứ.
A
T
Học văn
cô Sương Mai
So sánh sông Hương như nàng Kiều chí tình trở lại tìm Kim
Trọng, để nói một lời thề trước khi về với biển cả.
⮚ Tấm lòng son sắt của dòng sông; hay chính là của người dân Châu
Hóa với quê hương, xứ sở.
T
E
⮚ Mượn tình cảm riêng để khái quát mối tình chung, làm cho tình
N
I.
H
T
N
O
yêu đất, yêu nước trở nên đằm thắm, thiêng liêng, sâu sắc.
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Nghệ thuật
• Hình ảnh ấn tượng, cảm nhận tinh tế, liên tưởng so sánh bất ngờ lí thú
• Cảm nhận sông Hương với nhiều góc độ: con mắt hội họa (sông Hương với
những đường nét tinh tế làm nên vẻ đẹp cổ kính của cố đô), cảm nhận âm
nhạc (điệu slow chậm rãi, sâu lắng, trữ tình; tiếng đàn của Kiều), cái nhìn
đắm say của một trái tim đa tình (sông Hường là người tình dịu dàng và
chung thuỷ).
T
E
• Giọng văn trìu mến, tha thiết
N
I.
H
T
N
• Ngôn từ trau chuốt, đầy chất thơ
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Nghệ thuật
⮚ Tình yêu say đắm con sông đã làm cho ngòi bút tác giả thăng hoa.
Đó là những nét bút dịu dàng, tình tứ, đắm đuối.
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
3. Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đời và thi ca
a) Với lịch sử dân tộc
“sống những thế kỉ quang vinh với nhiệm vụ lịch sử của nó”
✔Dòng sông viễn châu mang tên Linh Giang đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía
nam qua những thế kỉ trung đại.
✔TK XVIII: vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân.
✔Sống hết lịch sử bi tráng của TK XIX => từ đấy đi vào thời đại Cách mạng tháng Tám bằng
T
những chiến công rung chuyển.
E
N
I.
H
 Tác giả đã kể câu chuyện lịch sử theo dòng chảy của thời gian, liệt kê một cách tuyến tính
T
N
O
U
các cột mốc lịch sử. Đây cũng chính là những chiến công vang dội, những sự cống hiến của
IE
IL
A
dòng sông. Nó không chỉ là chứng nhân lịch sử - mà thực sự là một anh hùng lịch sử.
T
Học văn
cô Sương Mai
b) Sông Hương với cuộc đời
“..là dòng sông của thời gian ngân vang, của sử thi viết giữa màu cỏ lá
xanh biếc.”
Không chỉ là bản hùng ca của quá khứ hào hùng, sông Hương còn là lời
thủ thỉ của hiện tại hôm nay, của những năm tháng vẫn mãi xanh biếc
T
E
N
I.
H
T
trong tình yêu và khát vọng tuổi trẻ
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
b) Sông Hương với cuộc đời
“làm một người con gái dịu dàng của đất nước”
Tác giả liệt kê các sắc màu thật dịu dàng gắn liền với phục trang của những cô gái Huế
trong một dịp vô cùng đặc biệt: áo cưới
Þ Vẻ đẹp dịu dàng, quyến rũ của sông Hương sẽ mãi đi cùng thời gian, sẽ vượt qua cả
sự chảy trôi của năm tháng, đi cùng ta qua những dấu ấn của cuộc đời riêng tư mỗi
T
E
N
I.
H
người
T
N
O
U
Þ HPNT vẫn thống nhất mạch liên tưởng của mình khi xuyên suốt văn bản, ông luôn
IE
IL
A
T
nhìn sông Hương như một người thiếu nữ
Học văn
cô Sương Mai
c) Sông Hương với thi ca
Dòng sông ″ không bao

✔ ″Dòng sông trắng – lá cây xanh″ trong cái
nhìn tinh tế của Tản Đà. giờ tự lặp lại mình trong
✔ Là vẻ đẹp hùng tráng ″như kiếm dựng trời cảm hứng của các nghệ
xanh″ trong thơ Cao Bá Quát.
sĩ″; mang một vẻ đẹp
✔ Nỗi quan hoài vạn cổ với bóng chiều bảng
phong phú, đa dạng,
T
lảng trong thơ Bà Huyện Thanh Quan.
E
N
I.
✔ Nó đột khởi thành sức mạnh phục sinh
H
khơi gợi nhiều góc nhìn
T
N
O
của tâm hồn trong thơ Tố Hữu.
U
độc đáo và cảm hứng
IE
IL
A
T
sáng tác
Học văn
cô Sương Mai
c) Sông Hương với thi ca
Câu hỏi vang lên cuối bài của một người nghệ sĩ Hà Nội tóc bạc trắng,
như một nỗi niềm bâng khuâng của nhân vật trữ tình, trăn trở về dòng
sông mà mình đã đem lòng yêu.
T
E
N
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
4. Cái “tôi” trữ tình của tác giả
Cái tôi tài hoa, vốn hiểu biết phong phú
Luôn trân trọng, giữ gìn những

Cái tôi tinh tế, dạt dào cảm xúc, hướng nội cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp và
những nét đẹp văn hoá truyền
T
E
N
I.
thống; tinh tế và nhạy cảm đối
H
T
Tình yêu, sự gắn bó sâu sắc với xứ Huế
N
O
U
với cuộc sống xung quanh.
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Với cái tôi tài hoa, dạt dào cảm xúc cùng vốn hiểu biết phong phú, nhà
văn đã khám phá và phát hiện những đặc điểm văn hóa thú vị của sông Hương
cũng như mang đến cho người đọc nhiều tri thức về sông Hương nói riêng và
Huế nói chung. Ông mang trong mình tình yêu, sự gắn bó sâu sắc với xứ Huế
bởi nếu chỉ là cảm xúc rung động nhất thời trước vẻ đẹp của con sông, của
thành phố, Hoàng Phủ Ngọc Tường sẽ không thể viết lên được những trang
văn mê đắm và rất đỗi tài hoa như thế. Đối với ông, Huế và Hương giang có
một vị trí vô cùng đặc biệt, là điểm tựa tinh thần, là bến đỗ bình yên... Tác giả
luôn trân trọng, giữ gìn những cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp và những nét đẹp
T
văn hóa truyền thống, tinh tế và nhạy cảm đối với cuộc sống xung quanh; từ đó
E
N
I.
H
đem đến cho đời những áng văn ướp hương thơm của tình yêu và sự tài hoa
T
N
O
mẫu mực. Có lẽ tình yêu Hoàng Phủ Ngọc Tường dành cho Hương giang thực
U
IE
IL
ra chính là tình yêu tha thiết, mãnh liệt ông dành cho đất nước mình.
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Nội dung Nghệ thuật

Đoạn trích thể hiện vẻ đẹp của Văn phong tao nhã, cảm xúc
dòng sông Hương và xứ Huế. hướng nội, cách cảm nhận
Qua đó, tác giả gởi gắm tình tinh tế của một cây bút giàu
yêu và lòng tự hào tha thiết về trí tuệ, tổng hợp từ vốn hiểu
sông Hương, xứ Huế và cũng biết sâu rộng đã làm nên sức
T
E
N
là cho đất nước. hấp dẫn đặc biệt của bài kí.
I.
H
T
N
O
U
IE
IL
A
T
Học văn
cô Sương Mai
Bài kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường đã cung cấp thêm cho người đọc nhiều tri
thức, sự việc mới lạ về sông Hương, góp phần tạo nên sức hấp dẫn của tác
phẩm. Nhưng đó không phải là yếu tố chính, bên cạnh những tri thức tiếp
nhận được, người đọc còn cảm nhận được vốn văn hoá, vốn sống đầy đặn và
đặc biệt là sự ngân vang của chất thơ trong bài kí. Tất cả được viết nên bằng
nguồn cảm xúc, bằng tình yêu nồng nàn với dòng sông, với xứ Huế mà ông đã
T
E
gửi gắm nhiều kỉ niệm của những năm tháng tuổi thơ. Sông Hương với ông
N
I.
H
T
N
cũng như một người tình mà suốt cả cuộc đời ông trăn trở đi tìm và lý giải cội
O
U
IE
IL
nguồn tên gọi.
A
T

Ai Da Dat Ten Cho Dong Song

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ai Da Dat Ten Cho Dong Song

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tài Liệu Ôn Thi Group

“Đất nước có nhiều dòng sông nhưng chỉ có một

“Ôi những dòng sông bắt nước từ đâu

TÌM HIỂU Insert picture here

TÁC GIẢ Hoàng Phủ Ngọc Tường

Macxim Gorki từng nhận xét về thể kí:

TÁC PHẨM Nhan đề: Ai đã đặt tên cho dòng sông?

Nhà văn Nguyên Ngọc:

Insert picture here

Nói tới sông Hương người ta thường có ấn tượng về

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

• Mối quan hệ sâu sắc với dãy Trường Sơn:

Cuộn xoáy như cơn lốc => dữ dội, bí ẩn

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

Hai nét tính cách hùng vĩ và thơ mộng đan

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

Câu văn kết đoạn

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

1. Sông Hương nhìn từ cội nguồn

2. Sông Hương trong mối quan hệ với Kinh thành Huế

Khi chảy vào lòng thành phố

2. Sông Hương trong mối quan hệ với Kinh thành Huế

⮚ Vẻ đẹp linh hoạt, rạo rực sức trẻ và sự khao khát.

2. Sông Hương trong mối quan hệ với Kinh thành Huế

2. Sông Hương trong mối quan hệ với Kinh thành Huế

2. Sông Hương trong mối quan hệ với Kinh thành Huế

Dòng sông “đi trong dư vang của Trường Sơn”

2. Sông Hương trong mối quan hệ với Kinh thành Huế

2. Sông Hương trong mối quan hệ với Kinh thành Huế

Các bạn nghĩ gì về so sánh “như đã tìm đúng đường về”?

❖Tâm trạng sông Hương khi gặp Huế:

Vẻ đẹp của Huế: thơ mộng, tình tứ

Phép liên tưởng phong phú, độc đáo

Kể tên nhiều dòng sông

Phép liên tưởng phong phú, độc đáo

Dòng sông suy tư, chậm rãi, quyến luyến

Dòng sông suy tư, chậm rãi, quyến luyến

+ “một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya”

❖Nỗi lưu luyến khi rời khỏi kinh thành:

Liên hệ: “Đây thôn Vĩ Dạ”

“Nhìn nắng hang cau, nắng mới lên’’

c) Sông Hương khi rời thành phố Huế

c) Sông Hương khi rời thành phố Huế

Liên tưởng, nhân cách hóa độc đáo:

c) Sông Hương khi rời thành phố Huế

Dòng sông ″ không bao

4. Cái “tôi” trữ tình của tác giả

Cái tôi tài hoa, vốn hiểu biết phong phú

Luôn trân trọng, giữ gìn những

Nội dung Nghệ thuật

You might also like