BOTANY

jhtu§fë‹ cyf«  xU j®¥ór⥠gH« ÏUªjhš, mÂèUªJ MW

jhtu« / ÔU« nehŒfS« ga‹fS« Ïy£r« j®¥órâ brofis c‰g¤Â brŒJ, 180
_èif l‹ vilÍŸs j®¥órâfis¥ bgwyh«.
öJtiy rë¤bjhšiy, nfhiH mf‰W«,  kU¤Jt Fzä¡f jhtu§fis eh« _èiffŸ
kh®ò¢rë Ú¡F«, clšgy« jU«. v‹W miH¡»nwh«.
ÑHhbešè kŠrŸ fhkhiy nehia Ô®¡F«  vªj jhtu¤Â‹ éij¥gF czthf
ga‹gL»wJ – kŠrŸ.
nt«ò tæ‰W¥ó¢Áia Ú¡F«
 Ïu¤j« öŒikaila eh« c©z nt©oa
bešè thŒ¥ò©id Fz¥gL¤J«, fhŒ – bešè
F뮢Á¤ jU«
 fh»j« jahç¡f ga‹gL« ku« - ô¡fè¥l°
JsÁ rë, nfhiH mf‰W«, fhŒ¢rš Ú¡F« jhtu òwmik¥Ãaš
Xktšè éa®it bgU¡F«, nfhiH mf‰W«,  th®ä§ (1909) Ú®¤ njitæ‹ mo¥gilæš
fhŒ¢rš Ú¡F« jhtu§fis _‹W tiffshf¥ Ãç¤jh®.
tr«ò tæW bjhlhghd nehŒfis Ô®¡F« mitahtd. 1. Ú® thœ¤ jhtu§fŸ 2. Ïilãy¤
kŠrŸ »Uä ehÁå, czÎ, mHFgL¤jš jhtu§fŸ 3. twŸ ãy¤ jhtu§fŸ
 jå¤J äj¡F« Ú®thœ¤ jhtu§fŸ
Ãu©il gÁia¤ ö©L«,
v.fh.Mfha¤ jhkiu
brçkhdä‹ikia Ú¡F«
 nt%‹¿ äj¡F« Ú® thœ¤jhtu§fŸ v.fh.
ÏŠÁ brçkhd nfhshWfis Ô®¡F« mšè, jhkiu.
äsF bjh©il fufu¥ig Ú¡F«  Ú® _œ»a Ú®thœ¤ jhtu§fŸ v.fh.
thè°ndçah.
ku§fŸ ga‹fŸ  Ïilãy¤ jhtu§fŸ v.fh. nfhJik,
nj¡F f£Lkhd«, ku¢rhkh‹fŸ k¡fh¢nrhs«, NçafhªÂ, kh, nt«ò.
bj‹id Tiu ntŒjš, f£Lkhd«, ÏsÚ®,  twŸ ãy¤ jhtu§fŸ v.fh. r¥gh¤Â¡ fŸë
nj§fhŒ  ÁW brofŸ v.fh. KŸs§», nfhJik, beš,
NçafhªÂ
Ïst« Ô¥bg£o, Ô¡F¢Á, ÁWbgh«ikfŸ,
gŠRbk¤ij, jiyaiz  òj®¢ brofŸ : v.fh. nuh#h, kšèif, Fnuh£l‹,
JsÁ, vYä¢ir
gyh f£Lkhd« k‰W« gH§fŸ
 ku§fŸ : v.fh. nt«ò, kh, nj¡F, bj‹id,
ô¡fè¥l° ijy«, fh»j« Myku«
kh étrha¡ fUéfŸ, f£Lkhd«,  nt®, j©L k‰W« ÏiyfŸ jhtu¤Â‹ clš
ku¥bg£ofŸ, gH§fŸ cW¥òfŸ vd¥gL«.
rªjd« rªjd«, fiy¥bghUŸfŸ,  ky®fŸ, fåfŸ k‰W« éijfŸ Ïd¥bgU¡f
ku¢rhkh‹fŸ cW¥òfŸ vd¥gL«.
ig‹ Ïuæš gL¡iffŸ, glFfŸ  Mânt®¤ bjhF¥ò v.fh. kh, nt«ò, nfu£,
KŸs§».
fUnty kh£Lt©oæ‹ ghf§fŸ
ku«  nt‰¿l nt®¤ bjhF¥ò v.fh. beš, òš, k¡fh¢
nrhs«, _§»š. xU é¤Âiy jhtu§fëš
éšnyh éisah£L¢ rhkh‹fŸ, »ç¡bf£ Ï›nt®¤ bjhF¥ò fhz¥gL»wJ.
k£ilfŸ
 j©L jhtu¤Â‹ ika m¢rhF«.
kšgç bl‹å° k‰W« Ah¡» k£ilfŸ  Ïiyæ‹ _‹W K¡»a ghf§fŸ, Ïiy¤jhŸ,
 M¥Ãç¡fhé‹ í«gh¥nt eh£oYŸs nghgh¥ Ïiy¡fh«ò, Ïiyao¥gF v‹gdthF«.
v‹D« ku§fë‹ j©L¥gF äfΫ  Ïiyæš cŸs ÁW JisfŸ (Ïiy¤Jis)
mfykhdit. ngUªJ ãW¤jkhf mt‰¿‹ _ynk thÍ¥ gçkh‰w« ãfœ»wJ.
j©L¥gFÂfŸ mikªJŸsd.  Ïiyæš cŸs mÂfgoahd Úiu Ïiy¤Jis
 gHku§fënyna Ú©l fhy« éis¢rš jUtJ têahf Úuhéahf btëna‰W« ãfœ¢Á Úuhé¥
MuŠR ku«. mJ 400 M©Lfshf MuŠRfis ngh¡F vd¥gL«.
jU»wJ.  ky® v‹gJ Ïd¥bgU¡f¤ij nk‰bfhŸS« X®
 äf¥bgça ó¥ó¡F« jhtu« uh~¥nyÁah. Ïj‹ Ïd¥bgU¡f cW¥ò MF«.
óé‹ é£l« xU Û£l®.  kfuªj¤ jhŸ t£l« kyç‹ M©ghfkhF«.
 br«ku« vd¥gL« bu£c£ ku§fŸ Ô¥g‰whjit.  Nyf t£l« kyç‹ bg© ghfkhF«.
Compiled by Rex Christopher 1
 BOTANY
 F¿ŠÁ v‹gJ äf mça tif kyuhF«. ÏJ 12 2. M) JsÁ ________¡F cjhuzkhF« (ÁWbro /
tUl§fS¡F xU Kiw k£Lnk ó¡F«. ÏJ òj®bro).
jäœeh£oš k£Lnk fhz¥gL« xU ÏdkhF«. 3. Ï) Ïiyia¤ j©nlhL Ïiz¡F« cW¥Ã‰F
 Úy ãw F¿ŠÁ ky®fŸ ÏU¥gjhš jh‹ mªj ________ v‹W bga®
kiy¡F Úy»ç v‹W bga® tªjJ. 2006 Ïš (ÏiyaogFÂ/ Ïiy¡fh«ò).
filÁahf F¿ŠÁ ky® ó¤jJ. 4. <) ky® bkh£lhf ÏU¡F« bghGJ ________
 Mântç‹ kh‰WU nrä¥ò nt®fŸ: v.fh. nfu£, ghJfh¡»wJ (òšè / mšè).
KŸs§», Õ£U£, l®å¥. 5. c) ________ neh¡»¡ fhz¥gL« jhtu
 Rthr nt®fŸ v.fh. méÁ‹åah (btŸis miré‰F xë rh®girÎ v‹W bga® (Ú® / xë).
miyah‰¿)
 nt‰¿l ntç‹ kh‰WU nrä¥ò nt®fŸ v.fh.
r®¡fiutŸë¡ »H§F, lhèah. tif¥gh£oaš
 jh§F nt®fŸ v.fh. Myku«.  Ïiy¥ g‰W¡f«Ã : v.fh. g£lhâ.
 K©L nt®fŸ: v.fh. nrhs«, fU«ò.  R.H.é£nl¡f® (1920-1980) mbkç¡f
Nœãiyæaš tšYe® IªJyf tif¥gh£il
 bfhšf¤jhéš cŸs ϪÂa jhtuéaš
m¿Kf¥gL¤Âdh®.
njh£l¤Âš cŸs äf¥bgça Myku¤Âš 900-
¡F« nk‰g£l ö© nt®fŸ (éGJfŸ) cŸsd.  bkhåuh cyf¤Âš 9000-¡F« mÂfkhd
Ï«ku¤Â‹ taJ 200 M©L. Ïj‹ é£l« 360 Á‰¿d§fŸ f©l¿a¥ g£LŸsd.
Û. ònuh£o°lhéš 59,950 cæçd§fŸ, óŠirfŸ
cyf¤Âš 1,00,000. jhtu§fŸ 2,89,640. bkh¤j«
 x£L©â nt®: v.fh. f°F£lh.
m¿a¥g£l éy§Ffë‹ v©â¡if 11,70,000.
 bjh‰W nt®fŸ : v.fh. th©lh(M®»£)
 IªJ cyf§fŸ
 jiuÑœ j©L kh‰WU: v.fh. cUis¡»H§F
 bkhåuh : 1. gh¡Oçah, 2. randhgh¡Oçah
 k£lãy¤ j©L : v.fh. ÏŠÁ.
(Úy¥gR«ghÁ)
 jiu x£oa j©L kh‰WU: m) XL j©L- v.fh.
 ònuh£o°lh : 1. xU brš ghÁ, 2.
òš. M) °nlhy‹- v.fh. °£uhbg®ç
ònuh£nlhnrhth
 j©L g‰W¡ f«ÃfŸ: v.fh. ghì¥ònshuh.
 óŠirfŸ : 1. óŠir
 K£fŸ : v.fh. fh»j¥ó
 jhtu§fŸ : 1. gy brš ghÁ, 2. Ãiunahig£,
 Ïiy¤bjhêš j©L : v.fh. r¥gh¤Â¡fŸë 3. blçnlhig£, 4. í«ndh°bg®«,
 mnkrh‹ mšè jhtu¤Â‹ Ïiyæ‹ é£l« 5. MŠÁnah°bg®«
7mo. mj‹ ky® 12 Kjš 16 m§Fy« cilaJ.  éy§FfŸ : 1. JisÍlèfŸ, 2. FêÍlèfŸ,
 Ïiy¥ g‰W¡f«Ã : v.fh. g£lhâ. 3. j£ilòG¡fŸ, 4. cUis òG¡fŸ,
 Ïiy K£fŸ : v.fh. r¥gh¤Â¡fŸë 5. tisjir òG¡fŸ, 6. fQ¡fhèfŸ, 7.
 FLit¤ jhtu« : v.fh. be¥g‹ªj°. bkšYlèfŸ, 8. K£njhèfŸ,
 ig : v.fh. ô£çFnyçah 9. KJFehQŸsit
 FW¡fkilªj j©LfŸ : v.fh. KŸs§», nfu£,  1675M« M©L M©l‹th‹ ÿt‹A&¡
l®å¥, bt§fha«. v‹w l¢Reh£L m¿éaš m¿P® gh¡Oçahit¡
 ãä® j©LfŸ : v.fh. _§»š, Myku«, f©LÃo¤jh®.
ijyku«, bj‹id.  M©l‹ th‹ ÿt‹A&¡ v‹gt®
 ËDbfho : v.fh. mtiu. gh¡Oçahæaè‹ jªij v‹wiH¡f¥g£lh®.
 VWbfho : v.fh. äsF, bt‰¿iy  xU kåjå‹ Flèš ruhrçahf xU »nyh
 jiubah£oa eèªj j©L : v.fh. £iulh¡° gh¡Oçah¡fŸ cŸsd. kåj clè‹ Ïašghd
(bt£L¡ fha¥ ó©L) Mnuh¡»a¤Â‰F Ï¥gh¡Oça§fŸ
mtÁakhdit.
 J.C. ngh°, v‹w ϪÂa jhtuéaš tšYe®
f©LÃo¤j »iunrh»uh¥ fUé _y«  gh¡Oçahédhš V‰gL« jhtu nehŒfŸ : fHiy
jhtu§fS¡F cz®Î c©L v‹gJ nehŒ (vYä¢ir), tisa mGfš nehŒ (cUis),
bjçatªjJ. Ô bt¥ò nehŒ (M¥ÃŸ), thlš nehŒ ( j¡fhë)
kÂ¥ÕL  gh¡Oçahédhš V‰gL« kåj nehŒfŸ : fhr
rçahd éilia¤ nj®ªbjL. nehŒ, thªÂ ngÂ, bjhG nehŒ, Ãns¡
1. m) Úiu c¿ŠRjš ________ bjhF¥Ã‹  bgåÁèa« XU óŠir. bgåÁèa« v‹w
gâahF« (j©L / nt®). óŠiræèUªJ bgåÁè‹ v‹w v®
E©Qæç kUªJ Ãç¤bjL¡f¥gL»wJ.
Compiled by Rex Christopher 2
 BOTANY
bgåÁè‹ kUªJfë‹ uhâ vd 1. IªJ cyf tif¥gh£L Kiwia
miH¡f¥gL»wJ. tif¥gL¤Âat® _________
 <°£ K£il tot« bfh©l xU brš cæç. (R. H é£nl¡f® / fhuš è‹nda°).
ÏJ xU rhW©â óŠir. ÏJ beh¤jš 2. bkhåuh cyf¤Âš _________ cæçd§fŸ
_ykhf MšfAhš jahç¡f cjλwJ. ml§»ÍŸsd
 ghÁfŸ (gy brš cæç) – v.fh. yhändçah, (gybrš / xUbrš).
°ignuhifuh, nfuh 3. kUªJfë‹ uhâ vd miH¡f¥gLtJ
 ãy Ú® thœtd (Ãiunah~ig£LfŸ) – v.fh. _________ (<°L / bg‹Áè‹).
ç¡ìah, kh° 4. _________jhtu bršfëš fhz¥gL«, éy§F
 éijfs‰w jhtu§fŸ (blçnlh~ig£LfŸ) – bršfëš fhz¥gLtšiy
v.fh. bguâfŸ (c£fU / bršRt®).
 Âwªj éij¤ jhtu§fŸ (í«ndh°bg®«fŸ) - 5. xiurh r£ilth v‹gJ _________ ‹ ÏU
v.fh. irf°, igd° brh‰bgauhF«. ( beš / nfhJik)
 _oa éij¤ jhtu§fŸ (MŠÁnah°bg®«fŸ) jhtu§fŸ k‰W« éy§FfŸ - RthÁ¤jš
- v.fh. òš, bj‹id, kh, nt«ò  ruhrçahf xU ãäl¤Â‰F kåj‹ 16 Kjš 18
 f°F£lh X® x£L©â. Kiw _¢R éL»wh‹.
 be¥gªj° k‰W« ouhìuh ó¢ÁÍ©Q«  RthÁ¤jš ÏU tif¥gL«. (i) fh‰W Rthr« (ii)
jhtu§fŸ MF«. fh‰¿šyh Rthr«
 ãyÚ® thœtd Ãiunah~ig£LfŸ - 24,000  gh¡Oçah k‰W« óŠirfŸ fh‰¿šyh Kiwæš
Á‰¿d§fŸ RthÁ¥gjhš r®¡fiuia MšfAhyhf
kh‰W»‹wd. xU òw« Ϫj MšfAhš
 éijfs‰w jhtu§fŸ blçnlh ~ig£LfŸ -
rKjha¤Â‰F¡ nfL éisé¥gjhf ÏUªjhY«,
10,000 Á‰¿d§fŸ
kWòw« Ïnj MšfAhš vçbghUŸ
 Âwªj éij jhtu§fŸ í«ndh° bg®«fŸ -
rhjdkhfΫ ga‹gL»wJ.
640 Á‰¿d§fŸ
 EiupuY¡F ÑnH fhz¥gL« tèikahd
 _oa éij jhtu§fŸ MŠÁnah°bg®«fŸ -
j£ilahd jir¤ bjhF¥Ã‰F cjuéjhd«
2,55,000 Á‰¿d§fŸ
v‹W bga®.
 Áy éy§»d§fŸ x£L©â fshf thG«.
 Áy x›thik¡F fhuzkhd bghUŸfshd
v.fh. ehlh¥òG k‰W« cUis¥òG.
öR, kfuªjöŸ M»ait ekJ ehÁ¥gŸs¤Âš
 kU¤Jt¤Â‹ jªij vd miH¡f¥g£lt® EiHªJ, bjhªjuÎ V‰gL¤Jtjhš tUtnj
ï¥ngh»bu£l° J«kyhF«. J«kš ãfœ¢Áæ‹ _y« x›thik
 fnuhy° è‹nda° ‘tif¥gh£oaè‹ jªij’ bghUŸfŸ btëna‰w¥g£L ehÁ¥gŸs«
vd miH¡f¥gL»wh®. Ït® cUth¡»a R¤jkh»‹wJ.
ÏUbrh‰ bgaçL« Kiwna j‰nghJ  xU brš k‰W« ÁW gybrš éy§Ffëš
eilKiwæš cŸsJ. fçaäythÍit gutš Kiwæš
éy§»aš bga® btëna‰W»‹wd. v.fh. mÛgh, ghuÛÁa«
 fu¥gh‹ ó¢Á - bgç¥Ãshnd£lh  k©òG k‰W« m£il¥ òG¡fŸ njhè‹
mbkç¡fhdh _ykhf Rthr« brŒ»‹wd.
 Å£L < - k°fh blhk°ofh  jtis ngh‹w éy§FfŸ, njhš k‰W«
 jtis - uhdh bA¡[hlh¡ilyh Eiupuš _y« RthÁ¡»‹wd.
 òwh - bfhy«gh èéah  Û‹fŸ brΟfŸ v‹wiH¡f¥gL« Áw¥ò
 kåj‹ - nAhnkh br¥Ãa‹° cW¥òfŸ _y« RthÁ¡»‹wd.
jhtu§fë‹ bga®  C®td, gw¥gd k‰W« ghÿ£ofŸ Eiupuš
 br«gU¤Â - iAðf° nuh[h ird‹Á° _y« RthÁ¡»‹wd.
 j¡fhë - iynfhbg®Áfh‹ v°Fy©l«  éy§Ffshd ó¢Áfëš thÍ¥gçkh‰w«,
 cUis - brhyhd« oÍgnuhr« fh‰W¤JisfŸ _y« eilbgW»‹wJ.
 kh - khŠÁ~bguh Ï‹ofh  <°L k‰W« gh¡Oçah fh‰¿šyh Kiwæš
 mçÁ - xiurh r£ilth Rthr« brŒ»‹wd.
kÂ¥ÕL kÂ¥ÕL
rçahdt‰iw¤ nj®ªbjL§fŸ. rçahd éilia¤ nj®ªbjL¤J vGJf.
1. eh« RthÁ¡F« fh‰¿š mÂf« fhz¥gLtJ
________ (cæ®të/ fçaäythÍ).
Compiled by Rex Christopher 3
 BOTANY
2. fh‰w‰w RthrKiw¡F ________ v‹W bga® iy¡f‹fŸ XehŒ,
(fh‰WŸs Rthr« /fh‰¿šyh Rthr«). Ïl«bgaU«
3. jhtu§fëš ________ _ykhf Rthr« gwitfŸ,
eilbgW»wJ (_¢R¡FHš/ Ïiy¤ Jis). gå¡fuo,
gšntW tifahd jhtu éy§»d§fŸ bg§Fæ‹f
t.v c殡 éy§»d§f Ÿ
jhtu§fŸ
© nfhs« Ÿ kÂ¥ÕL
1. bt¥g nj¡F, jhtu rçahd éilia¤ nj®ªbjL.
k©ly¡ Ïu¥g®, c©âfŸ, 1. mÂf ml®ÎŸs fhLfëš fhz¥gLtJ
kiH¡fhLf bgU§bfho ó¢ÁfŸ, ________ (ku§fŸ / ò‰fŸ).
Ÿ fŸ, bjh‰W¤ bfh¿¡F« 2. ________ ÏJ xU Ïa‰if Nœãiy
jhtu«, éy§FfŸ, k©ly¤Â‰F vL¤J¡fh£lhF« (beštaš /
M®¡»LfŸ, Fu§FfŸ, ghiytd«).
bguâfŸ btsthšfŸ, 3. cz΢ r§»èæ‹ _‹whtJ ãiy¡F
bgça ________ v‹W bga® (jhtu c©â / C‹
óidfŸ, c©âfŸ).
gh«òfŸ 4. gy cz΢ r§»èfŸ ÏizªJ
2. òšbtë¥ òšbtëfŸ gwitfŸ, fhz¥gLtj‰F ________ v‹W bga® (czÎ
Ãunjr§fŸ f§fhU, tiy / czÎ RH‰Á).
Á§f«, 5. ‘tdkfh c‰rt«’ g©oif bfh©lhL« khj«
tç¡FÂiuf ________ (#&‹ /#&iy).
Ÿ, jhtu cyf«
x£lf¢Áé§  fhsh‹fŸ óŠirfŸ cyf¤ij¢ rh®ªjit.
», ÁW¤ij,  é£lhfç‹ tif¥gh£oš óŠirfŸ _‹whtJ
ahid, cyfkhf cŸsd.
fiuah‹fŸ. óŠirfë‹ g©òfŸ
3. ghiytd§ rij¥g‰WŸ Á§fhuh  x‰iw¢ bršyhš Mdit (v.fh<°£)
fŸ s fŸë kh‹, gh«ò, mšyJ gybršfshyhdit (v.fh.
tiffŸ, njŸ, x£lf«, iunrhg°, mfhçf°, m°g®íšy°).
mnfîah, gšè
 Ïš g¢ira« Ïšyhjyhš mit g¢ir
vU¡F,
ãw¤Jl‹ njh‹Wtšiy.
ngç¢r«
 Ït‰¿‹ clš ikÓèa« vd¥gL«
4. äj bt¥g gšyh©L XehŒfŸ, eç,
iAgh¡fë‹ bjhF¥ghš MdJ. ifo‹
k©ly thG« fh£blUik
v‹D« bghUshš _l¥g£LŸsJ.
òšbtë¥ òštiffŸ fŸ, kh‹fŸ,
gF ó¢ÁfŸ  ghèd mšyJ ghèyh Kiwæš
Ïd¥bgU¡f« brŒ»‹wd.
k‰W« gy
5. ÏiyÍ®¡ X¡, kh¥ÃŸ, kh‹, mâš,  czñ£l mo¥gilæš óŠirfŸ _‹W
fhLfŸ kh°fŸ, fU¥ò fuo, tif¥gL«. 1) x£L©âfŸ - v.fh.
mnfîah, t©LfŸ, g¡Óåah 2) rhW©âfŸ - v.fh. mfhçf°,
ig‹, ~î gwitfŸ, iunrhg° 3) T£LæçfŸ - óŠir + ghÁfŸ
Á¿a = iy¡f‹fŸ; óŠir + ghÁfŸ =
ghÿ£ofŸ ik¡nfhiurh
6. CÁæiy¡ °¥%°, KŸs«g‹¿,  ÏJtiu 1,00,000 nk‰g£l óŠiræd§fŸ
fhLfŸ ~î, ig‹, Át¥ò f©l¿a¥g£L bgaçl¥g£LŸsd.
M°bg‹, mâš, Kaš,  R‰W¢NHš ghÂ¥Ãid cz®¤J« cæ®
éšnyh, rh«gšãw fh£ofshf iy¡f‹fŸ és§F»‹wd.
kh°fŸ, brªehŒfŸ,  c©z¤ jFªj fhsh‹fŸ v.fh. mfhçf°
iy¡f‹fŸ, ó¢ÁfŸ f«bg°£ç°, mfhçf° ig°nghu°
fhsh‹fŸ k‰W« gy ngh‹wit.
7. öªÂu¥Ãun mf‹w buæ‹  2,000 tif c©z¤jFªj fhsh‹fŸ cŸsd.
jr fhLfŸ ÏiyÍila kh‹fŸ,
brofŸ, Mªij, eç,
Compiled by Rex Christopher 4
 BOTANY
 e¢R¤j‹ik äFªj fhsh‹fŸ (nlh£°^š°)  mf® mf®, gå¡Tœ jhaç¡f¥ ga‹gL»wJ
v.fh., mkhålh k°fhçah, mkhålh  mf® mf®, nrhjid¡ FHhŒfëš ts®¡f¥ gL«
gšnyhŒ£° ngh‹wit. jhtu§fS¡F ts®js¥ bghUshf¥
 e¢R fhsh‹fŸ Ãufhrkhd ãw§fSl‹ ga‹gL¤j¥gL»wJ.
fhz¥gL«.  mnaho‹, nyändçah vd¥gL« gG¥ò
 bgåÁè‹ v‹w E©Qæ® v®¥bghUŸ ghÁæèUªJ bgw¥gL»wJ.
bgåÁèa« v‹D« óŠiræèUªJ  fçaäy thÍ k‰W« clè‹ k‰w fêÎfis
bgw¥gL»wJ. v.fh. °blbu¥nlhikÁ‹, Ú¡fΫ k‰W« kåj‹ ÁWÚiu Áij¡fΫ
ãnahikÁ‹, fhdhikÁ‹, b#‹nlhikÁ‹, Fnshbušyh igbundhŒ nlh[h v‹D« ghÁ
vç¤nuhikÁ‹ ngh‹wit bghJthd Áy é©btë¥ gaz§fëš ga‹gL¤j¥gL»wJ.
E©Qæ® v®¥bghUshF«.  Ãiunahig£LfŸ, Kj‹ Kjèš ÚçèUªJ
 it£lä‹ B (iunghÃnsé‹) jahç¥Ãš btëtªJ ãy¤Âš thœtj‰fhd
m°~¥ah fhì¥ k‰W« vçnkhÔÁa« m°~¥ jftik¥Ãid¥ bg‰w jhtu tifædkhF«.
ngh‹w óŠirfŸ ga‹gL»‹wd. Mdhš Ïit Úç‹¿ Ïd¥bgU¡f« brŒa
óŠir nehŒfŸ ÏayhJ
 kåj‹ - iknfhr° ( njhš, ef«, Ko k‰W«  Ãiunahig£Lfëš rªj kh‰w«
clš cW¥òfëš njh‹W»wJ ). ghj¥gil, eilbgW»‹wJ. (°nghnuhig£ ãiy,
gl® jhkiu. nfä£nlh ig£ ãiy M»a Ïu©L« thœ¡if¢
 éy§FfŸ - v®fh£, ghj¥gil RH‰Áæš kh¿ kh¿tU»‹wd)
 jhtu§fŸ - JUnehŒ, fU¥gGfš,  Ãiunahig£LfŸ, nfä£LfŸ _y« ghèd¥
fW«òŸë k‰W« nf‹f® bgU¡fK«, °ngh®fŸ, b#«kh »©z« k‰W«
 »shé°br¥° g®g®çah-gf‰fdÎ óŠir J©lhjš Kiw _y« ghèyh Ïd¥bgU¡fK«
mšyJ csÎ¥ óŠir- Vkh‰w¤jhš brŒ»‹wd.
gh¡f¥g£l ÏisP®fS¡F c©ik¡F¥  Ãiunahig£Lfë‹ tif¥ghL : 1) tF¥ò-
òw«ghd, nyrhdij ngh‹w thåš gw¡F« bAghonf v.fh. ç¡Áah 2) tF¥ò-
Ãu«ikia V‰gL¤Â bgU« ghÂ¥ig jU»wJ. Mª¤njhbru£nl v.fh. Mª¤njhÁnuh° 3)
 M°gçíšy° FHªijfël« x›thikia tF¥ò-k°i[ v.fh. ¥ôdhçah
V‰gL¤J»wJ. Mdhš »shnlh°nghça« Ãiunahig£Lfë‹ ga‹fŸ
x›thikæèUªJ ghJfh¡»wJ.  cy®¤j¥g£l Õ£ kh° k‰W« °gh¡d«
 jhtu§fis ó¡F«jhtu§fŸ (»ç¥nlhnf«°) M»ad vçbghUshf¥ ga‹gL»‹wd.
óth¤ jhtu§fŸ (bgdnuhnf«°) vd Ïu©L  °gh¡d« òiu jL¥ghdhfΫ, c¿ŠR
tifahf¥ Ãç¡fyh«. bghUshfΫ kU¤Jtkidfëš ga‹
 ghÁfë‹ bršRt® bršYnyh[hš MdJ. gL»wJ.
ghÁfë‹ clš Ïd¥bgU¡f«  °gh¡d« éij eh‰w§fhš k‰W« gRik
 J©lhjš v.fh. °ignuhifuh Ïšy§fëš ga‹gL¤j¥gL»‹wd.
 ghèyh Ïd¥bgU¡f«. - °ngh®fŸ  °gh¡d« kh° xU fhy¤Âš FHªij fS¡F
 ghš Ïd¥bgU¡f«. - Vâ ÏizÎ k‰W« xU Kiw k£L« ga‹gL¤J« fhšr£ilahf
g¡f ÏizÎ. v.fh. °ignuhifuh ga‹gL¤j¥g£lJ. Vbdåš ÏJ Âut¤ij
 ghš cW¥òfshd Mª¤çoa« k‰W« e‹F c¿Šr¡ ToaJ.
M®¡»nfhåa« _y«. v.fh. fhuh  rh‰W¡FHhŒ¡ (th°Fy®) f‰iwia bg‰W
 ghÁfŸ g¢ir, gG¥ò, Át¥ò mšyJ Úy¥g¢ir Kj‹ Kjèš ãy¤Âš thG« Âwid¥ bg‰w
ãw« bfh©LŸsd. óthj jhtu§fŸ bguâfshF«.
 fèngh®åah Ïuh£rj bfš¥‘ v‹git xU  bguâfë‹ ÏiyfŸ ¥uh©LfŸ (°nghnuh
gG¥ò ãw¡ flšghÁfshF«. mit xU ehë‰F ÚfŸ) vd miH¡f¥gL»‹wd. mit
Ñœòw¤Âš °ngh®fis cUth¡F»‹wd.
 Rkh® 15 br.Û. ts®ªJ xU tUl¤Âš Rkh® 50
bguâfë‹ ga‹fŸ
Û£l® (160 mo) Ús« tiu mila¡ ToaJ.
ÏJjh‹ cy»š äf ntfkhf tsU« flš fis  bguâfŸ mH»a Ïiyfis¡
MF«. bfh©LŸsikahš mHF¤ jhtu§fshf
ts®¡f¥gL»‹wd.
 ghÁfŸ kåj®fŸ, Å£L éy§FfŸ k‰W«
Û‹fS¡F czthf¥ ga‹gL»‹wd.  kh®ìèah czthf¥ ga‹gL»‹wJ.
v.fh.cšth, nyädhçah, r®fh[«, Fnshbušyh  £uah¥blç° tæ‰W¥ ó¢Á mf‰¿ahf
ga‹gL»‹wJ.
Compiled by Rex Christopher 5
 BOTANY
 iynfhnghoa« bgho kUªjhf  i[y« - Ú® fl¤jš
ga‹gL»‹wJ.  ä - fl¤Jjèš ga‹gL»‹wJ.
í«ndh°bg®«fë‹ ga‹fŸ  ghèn[L ghu‹ifkh - xë¢nr®¡if¡F
 vãuh : vÃ£ç‹ jahç¡f¥ ga‹gL»wJ. Jiz brŒ»‹wd.
(MšfyhŒL). ÏJ M°¤Jkh nehia  °gh‹Á ghu‹ifkh - nrä¥ò k‰W« fl¤Jjèš
Fz¥gL¤J»wJ. Jiz brŒ»‹wd.
 Ú£l« : _£L thj¤ij Fz¥ gL¤J»wJ.
 mf¤Â° : fh»j¡ Tœ fh»j« jahç¡f¥
ga‹gL»wJ.
 mu¡nfçah ( Fu§»‹ ò® ) - gRik khwhj
mHF¤ jhtu«
 MŠÁnah°bg®« 26,000 cæ®thœ
jhtu§fis¡ bfh©lJ.
 í«ndh°bg®«fë‹ N‰ig Ëd® fåahf
kh‰wkil»‹wJ. NšfŸ éijfhsf
khW»‹wd.
 xU é¤Âiy¤ jhtu§fŸ : v.fh. òš, beš,
nrhs« k‰W« nfhJik
 ÏU é¤Âiy¤ jhtu§fŸ : v.fh. mtiu,
g£lhâ, kh.
ntç‹ mik¥ò
 ntç‹ òw¤njhš iunrhbl®ä° vd¥gL«.
 fh®bl¡°, fl¤Jjš k‰W« nrä¤jY¡F¥
ga‹gL»‹wJ.
 iry¤Â‹ bt[šfŸ ntçèUªJ
jhtu¤Â‹ k‰w ghf§fS¡F Úçid¡
fl¤J« gâæid¢ brŒ»‹wd.
 ¥nsha« bt[šfŸ ÏiyæèUªJ
czéid jhtu¤Â‹ Ãw cW¥ò fS¡F
fl¤J« braèid¢ brŒ»‹wd.
 ntç‹ ika¥gF ä vd¥ gL«. xU é¤Âiy¤
jhtu ntçš Ã¤ cŸsJ. ÏU é¤Âiy¤ jhtu
ntçš Ã¤ Ïšiy. ÏJ czÎ nrä¥gš
ga‹gL»wJ.
j©o‹ mik¥ò
 ¡ô£o»Ÿ - bkGF¥ gly«
 vÃbl®ä° - cUis totKilait
ghJfh¥ig më¡»‹wd.
 fh®bl¡° - ÏJ _‹W gFÂfshf
Ãç¡f¥g£LŸsJ.
 nfhy‹ifkh- jo¥ghd bršRt®
bfh©lJ. jh§Fjš gâia¢ brŒ»‹wJ.
 Fnshu‹ifkh-bkšèa Rt® bfh©lJ,
Ïš g¢ira« cŸsjhš xë¢nr®¡ifæš
Jiz brŒ»wJ.
 ghu‹ifkh - bkšèa Rt® cilaJ. nrä¥ò
k‰W« fh‰nwh£l¤Âš g§nf‰»‹wJ.
 v©nlhbl®ä° - (°lh®¢ ciw) - Õ¥ghŒ
totKilaJ ghJfh¥ò k‰W« fl¤Jjèš
ga‹ gL»‹wJ.
 ¥nsha« - czΡ fl¤jš

Compiled by Rex Christopher 6

 BOTANY
E©QæçfŸ  xæ‹ k‰W« fU¥gŠ rh‰¿èUªJ
 itu° v‹w th®¤ij Ïy¤Ô‹ bkhêæèUªJ jahç¡f¥gL« MšfAhš ngh‹wit beh¤jš
vL¡f¥g£lJ. mj‹ bghUŸ eŠR v‹gjhF«. Kiwæš <°£ v‹D« óŠiræ‹ éidahš
 itu°fis¡ F¿¤j m¿éaš ituhyí jahç¡f¥gL»wJ.
v‹wiH¡f¥gL»wJ.  <°£ xU bršyhyhd rhW©â tif¥ óŠir
 éUªnjh«Ãæ‹ mo¥gilæš itu°fis IªJ MF«.
tifahf tif¥gL¤jyh«.  óŠirfëš g¢ira« fhz¥gLtšiy.
1) gh¡Oçnahng{, 2) ig£nlhng{ (jhtu  óŠirfŸ F¿¤j m¿éaš ik¡fhyí v‹W
itu°fŸ), 3) ignfhng{ (ghÁ itu°fŸ), 4) miH¡f¥gL»wJ.
Nng{ (éy§F itu°fŸ), 5) ik¡nfhng{  óŠirfŸ, rhW©âfshfnth,
(óŠir itu°fŸ) x£L©âfshfnth j§fŸ thœ¡ifia
 gh¡Oçah xU bršyhš Md xU E©Qæç el¤J»‹wd.
MF«.  v‹lÛgh ï°lhèo¡fh mÛÃahì° :
 gh¡Oçahit F¿¤j m¿éaš gh¡Oçahyí Ïu¤jngÂ
v‹wiH¡f¥gL»wJ.  Ãsh°nkhoa« itth¡° : knyçah
 gh¡OÝahit 1675M« M©L l¢R m¿éaš  Ãsh°nkhoa« -ghšÁnghu« : knyçah
m¿Puhd M‹l‹ th‹ Yth‹A&¡ v‹gt®  oç¥dnrhnkh nf«Ãa‹° : M¥ç¡fhé‹ cw¡f
T£L E©nzh¡»æ‹ _ykhf¡ f©l¿ªjh® nehŒ
 ÿægh°oa®, Ïuhg®£ nfh¢ k‰W« yh£ è°l®  buh£o¡ fhshå‹ cly¤ij ikÓèa« v‹W
gh¡Oça§fis¥ g‰¿ éçthf f©l¿ªjd®. miH¡»nwh«. buh£o¡ fhsh‹ ts®tnj
 gh¡Oçahé‹ clš mik¥ig vy¡£uh‹ buh£oæ‹ ãw kh‰w¤Â‰F¡ fhuzkhF«.
E©nzh¡» _y« m¿ªJ bfhŸsyh«.  ònuh£nlhnrhth‹fŸ xU brš cæç MF«.
gh¡Oçahé‹ brš ònuhnfçnah£o¡ brš
 1928 M« M©L Ãç£l‹ eh£il¢ rh®ªj
MF«.
mby¡[h‹l® Ãbs«ä§ kU¤Jt cyif
 gh¡Oçahéš firæiHfŸ fhz¥gL»‹wd. éa¡f¢ brŒj mÂra kUªjhd bgåÁèid¡
Ïit Ïl¥bga®¢Á¡F cjλ‹wd. f©LÃo¤jh®.
 gh¡Oçahéš Kongh‹w mik¥ò bfh©ljhf  gh¡Oçah k‰W« óŠirfŸ v®cæçfŸ k‰W«
ÏU¡F« mik¥òfS¡F igy§fŸ v‹W bga®. nehŒ¤jL¥ò kUªJfŸ jahç¡fΫ
Ïit ÏizÎ cW¥ghf brašgL»‹wd. ga‹gL»‹wd.
 gh¡Oçah¡fis ik¡uh‹ v‹w myfhš E©Qæçfë‹ bga® v®kUªJ
ms¡fyh«.
 1 ik¡uh‹ = 1/1000 äšè Û£l® °bl¥nuhikÁ° °bl¥nuh
gh¡ Oçah »nuÁa°, ngÁšy° ikÁ‹
 gh¡Oçahé‹ tot¤ij it¤J mt‰iw eh‹F
r¥oè° ghÁ£uhÁ‹
tiffshf¥ Ãç¡fyh«. 1. fh¡f° (cUis
tot«) 2. ngÁšy° (F¢Á tot«) 3. °igçšy« bgåÁèa«,
(RUŸ tot«) 4. é¥çnah (fhšòŸë tot«) beh£nl£l«,
óŠirfŸ bgåÁè‹
 firæiHfë‹ v©â¡if, mikÎ Kiwæ‹ bgåÁèæ«,
mo¥gilæš gh¡Oça§fis ËtUkhW »iunrhÉd«
tif¥gL¤jyh«. 1. x‰iw¡ firæiH tif, 2.  ntsh©ik v‹gJ czÎ¥ gæ® rhFgo g‰¿a
ÏUKid¡ firæiH tif, 3. M°£çf°, m¿éaš MF«.
4. xU f‰iw firæiH tif, 5. bgç£iuf°  ie£u#‹ K¡»akhd jhtu C£l¥ bghUŸ
firæiH tif MF«.
 »shänlhnkhdh° v‹gd vëa xU bršyhš  gh¡Oçah¡fŸ cæçaš J¥òuths®fshf
Md g¢ir ãw ghÁfŸ MF«. brašgL»‹wd.
 ghÁfë‹ bršRt® bg¡o‹ ciwfshš  mnkhåahit ãiyãW¤J« gh¡Oçah¡fŸ –
NH¥g£LŸsJ. v.fh. ghÁšy° unkh[°
 »shänlhnkhdhì‹ nk‰gFÂæš xU n#ho  ie£çigæ§ gh¡Oçah - v.fh. ie£nuhgh¡l®,
firæiHfŸ fhz¥gL»‹wd. mit Ïl¥ ie£nuhnrhnkhdh°.
bga®¢Á¡F¥ ga‹gL»‹wd.  ie£u#id ãiyãW¤J« gh¡Oçah – v.fh
 ghÁfis¡ F¿¤j m¿éaš ig¡fhyí v‹W mr£nlhgh¡l®, »sh°oçoa«, iunrhÃa«
miH¡f¥gL»wJ. (nt®K©L gh¡Oçah) Úy¥g¢ir ghÁfshd

Compiled by Rex Christopher 7

 BOTANY
MÁy£nlhçah, mdÕdh k‰W« eh°lh¡ t©z itu° t©z
ngh‹wit nehŒ
 njæiy, òifæiy, fh¥Ã¡ bfh£ilfŸ k‰W« btŸsçæš
nfh¡nfh M»at‰iw beh¤jš _y« gy
ghÁšy° bkfhÔça« gh¡Oçah eWkz¤ij¡ t©znehŒ
bfhL¡»wJ.  itu°fŸ, gh¡Oçah¡fŸ, óŠirfŸ
 éÜf® xU czÎ gj¥gL¤ÂahF«. CWfhŒ ònuh£nlhnrhth¡fŸ k‰W« Áy òG¡fŸ,
bf£L¥ nghfhÂU¡f éåf® cjλwJ. cæçd§fS¡F gyéjkhd nehŒfis¤
 °bu¥nlhfh¡f° yh¡o° yh¡o¡ mäy njh‰Wé¡»‹wd.
gh¡Oçah ghiy¤ jæuhf kh‰W»wJ  óŠiræ‹ °ngh®fŸ _ykhf njkš, gil
 mr£nlhgh¡l® mbr£o v‹w gh¡Oçahé‹ ngh‹w nehŒfŸ V‰gL»‹wd.
beh¤jš brayhš éåf® jahç¡f¥ gL»wJ.  itu°fshš V‰gLgit rë k‰W«
 Ãô£ilš MšfAhš, Û¤ijš MšfAhš Ï‹òSba‹rh ngh‹wit
M»ad beh¤jš _y« r®¡fiu gh»èUªJ Ô§Fæç nehŒfŸ guΫ _y§fŸ
»sh°oçoa« mr£nlh ó£oè¡f« v‹w
gh¡Oçahé‹ cjéahš bgUksÎ itu° rhjhuz rë, fh‰W, Ú®
jahç¡f¥gL»wJ. nghènah(Ïs«ÃŸi k‰W« neuo¤
 M¡rhè¡ mäy«, m°bg®íšy° ief® v‹w s thj«), kŠrŸ bjhl®ò
óŠiræ‹ beh¤jš brayhš fhkhiy,
jahç¡f¥gL»wJ. Ï‹òSba‹rh,
 fhsh‹fŸ czthf ga‹ gL»‹wd. v.fh v棰 ghèaš
mfhçf°, nkh®bršyh bjhl®ò
 Fnshbušyh k‰W« °igçèdh M»ait gh¡Oçah fhyuh, ilghŒL mR¤jkhd Ú®
Áwªj xUbrš òuj C£l¥ bghUŸfshf¢
bl£ld° fha§fŸ
brašgL»‹wd.
 gH§fŸ, fhŒf¿fŸ, Û‹fŸ, Ïiw¢Á, ghš éy§Ffë‹
ngh‹wit Ó¡»ukhf bf£L¥nghF« vè¡fhŒ¢rš ÁWÚ® F¿¥ghf
czÎfshF«. (mâš, vè)
t. neuo¤
E©Qæç Ô§Fæçæ‹ bjhGnehŒ bjhl®ò(fl¤Â
v nehŒ
fŸ bga® )
©
1 gh¡Oçah rhªnjhnkhdh° Á£u° °ngh®fŸ
óŠirf
Á£ç nf‹f® ghj¤ jo¥ò nehŒ ãy« k‰W«
Ÿ
Nnlhnkhdh° 隣 nehŒ j©Ù® _y«
brhyudhÓahu« - nehŒgu¥Ã
rhªnjhnkhdh° cUis¡»H xU brš
knyçah v.fh.bfhR¡f
xiunr §F cæçfŸ
Ÿ
gh¡Oçaš
 gh¡Oçah¡fŸ czit¤ jh¡F»‹wd. mit
Ãis£ -
fhyuh, ilghŒL ngh‹w nehŒfŸ V‰gl¡
beš
fhuzkh»‹wd.
2 óŠirfŸ br®nfh°nghuh o¡fh nehŒ  ònuh£nlhnrhth¡fŸ ÓjngÂia
bg®rnd£lh - V‰gL¤J»‹wd.
br®nfh°nghuh nt®¡fliy  éåf®, nrhoa« bg‹nrhna£, v©bzŒ, Á£ç¡
muhÁ»o¡nfhy gh¡Oçah mäy« ngh‹wit czÎ gj¥gL¤ÂfshF«.
h igçFnyhçah bt¥ònehŒ-
 ghiy 72º br‹o»nuL bt¥gãiyæš 30
xiurh beš
ãäl§fS¡F bt¥g¥gL¤Âl cldoahf 120º
3 itu° c¢Á¡bfh¤J thiHæš br‹o»nuL¡F Fë®é¡f nt©L«.
itu° c¢Á¡bfh¤  ngÁšy° JçŠá‹Á° ngh‹w Áy ngÁšy°
òifæiy gy J nehŒ tif gh¡Oçah¡fŸ t©z¤J¥ó¢Á k‰W«
t©z itu° òifæiyæ mij¢rh®ªj ó¢Áæd§fë‹ òGit
btŸsç gy š gy mê¡»‹wd.
Compiled by Rex Christopher 8
 BOTANY
 itu°fŸ cæçaš MŒÎ fUéahf¥ M¡ìfuz« mila¢ brŒJ M‰wiy¥
ga‹gL»wJ. bgW»‹wd. v.fh. ie£nuhnrhnkhdh°.
 gh¡Oçah¡fŸ Ïu£il¥ ÃsÎ Kiwæš j‹  Ïwªj mšyJ cæu‰w fçk¡ T£L¥
Ïd¤ij¥ bgU¡»¡ bfhŸ»‹wd. bghU£fëèUªJ czit¥ bgW« jhtu§fŸ
 óŠirfŸ °ngh®fŸ _ykhf j‹ Ïd¤ij¥ k£F©â¤ jhtu§fŸ vd¥gL«. v.fh. äô¡f®,
bgU¡»¡ bfhŸ»‹wd. ehŒ¡Fil ngh‹wit (óŠirfŸ), ngÁšy°
 gh¡Oçah k‰W« óŠirfis Ïa‰if¤ r¥oè° (gh¡Oçah) k‰W« khndh£nuhgh
J¥òuths®fŸ v‹W miH¡»nwh«. (MŠÁnah°bg®«).
 Mšfh¡fŸ ml®¤Âahf tsU« ãiy Ú®ky®¢Á  vªj¤ jhtu§fŸ mšyJ éy§FfëèUªJ
vd¥gL«. Ït‰¿‹ ts®¢Áahš Úçš M¡ì#‹ x£L©âfŸ czit¥ bg‰W¡
msÎ Fiw»wJ. Ïjdhš Ú® Nœãiyæš bfhŸ»‹wdnth m¤jhtu§fŸ mšyJ
cæçd§fŸ KGtJkhf mê¡f¥gL»‹wd. éy§FfŸ X«òæçfŸ v‹W
Ϫãfœé‰F ô£nuhÃnfr‹ v‹W bga®. miH¡f¥gL»‹wd.
jhtu§fë‹ mik¥ò« brašghLfS«  x£L©âfŸ X«òæçia¤ Jis¤J, czÎ Ú®
 bršfŸ cæçd§fë‹ mik¥ò k‰W« brašgL k‰W« fåk§fis c¿ŠRtj‰F
myFfshf¤ Âfœ»‹wd. Ïit cæçd§fë‹ ‘Ah°nlhçah¡fŸ’ (c¿ŠR cW¥òfŸ) v‹w
f£lik¥ò myFfshf cŸsd. Áw¥ghd mik¥òfis¥ bg‰WŸsd. v.fh.
rhªnjhnkhdh° Á£ç (gh¡Oçah)
 ãwäfŸ, Nça xë M‰wš, Ú® M»at‰iw
br®¡nfh°nghuh bg®rnd£lh (óŠir)
<LgL¤Â ATP (mondhÁ‹ oiu gh°ng£)
f°F£lh (MŠÁnah°bg®«)
k‰W« NADPH2 (ã¡nfh£odikL moid‹
 T£Læç czñ£l Kiw v.fh. iy¡f‹,
ilãô¡ënahilL gh°ng£ xL¡f«
ik¡nfhiurh k‰W« iunrhÃa«.
milªjJ) M»at‰iw cUth¡F« éid
xëéid vd¥gL«.  ó¢Á c©Q« jhtu§fŸ v.fh. be¥gªj°,
£uÓuh k‰W« Í£çFnyçah.
 ATP bršè‹ M‰wš ehza« vd
miH¡f¥gL»wJ. ö©lš rh®girÎ tif
 jhtu§fŸ Ïu©L fl¤J¤ bjhF¥òfis¡ xë xërh®girÎ
bfh©LŸsd. 1. iry« 2. ~ònsha« òé<®¥ò òérh®girÎ
 jhtu¤Âš bghU£fŸ fl¤j¥gLjš Ïu©L ntÂ¥ bghUŸ ntÂrh®girÎ
gFÂfshf¥ Ãç¡f¥gL»wJ. i)jhtu¤Âš Ú®
Ú® Ú®rh®girÎ
k‰W« fåk c¥ò¡fŸ fl¤j¥gLjš.
ii)jhtu¤Âš czÎ k‰W« Ah®nkh‹fŸ bjhL cz®Î bjhL cz®Î rh®girÎ
fl¤j¥gLjš.  bjh£lhš RU§» (iknkhrh òofh) jhtu¤Â‹
 j‰rh®ò C£l Kiwæš, cæçd« jd¡F¤ ÏiyfŸ _o¡bfhŸSjš. - bjhLjš

njitahd czit¤ jhnd jahç¡»wJ.  nl‹lèah‹ v‹w kŠrŸ ãw ky®fŸ fhiyæš

 jhtu§fŸ v›thW M‰wiy¥ bgW»‹wd Ãufhrkhd xëæš Ïjœfis éç¤jš k‰W«
v‹gij¥ bghW¤J Ïit, 1) xëj‰rh®ò khiyæš _o¡ bfhŸSjš. - xë
cæçfŸ 2) ntÂj‰rh®ò cæçfŸ vd  mšè ky®fŸ fhiyæš Ãufhr xëæš
tif¥gL¤j¥gL»‹wd. Ïjœfis _o¡bfhŸtJ« Ïuéš éçjY«. -
 czÎ jahç¥gj‰F Nça xëæèUªJ xë.
»il¡F« M‰wiy¥ ga‹gL¤J« cæçfŸ  eL¡fKW tisjš Áwªj vL¤J¡fh£L
xëj‰rh®ò cæçfŸ vd¥gL«. v.fh. gR« fªjf iknkhrh òofh (bjh£lh‰ÁD§»¤ jhtu«)
gh¡Oçah, Cjh fªjf gh¡Oçah k‰W« MF«.
mid¤J¥ gRªjhtu§fŸ. kÂ¥ÕL
 fçk¡T£L¥bghU£fis¤ jahç¥gj‰fhf ÃçÎ -m
ntÂM‰wiy¥ ga‹gL¤J« cæçfŸ rçahd éilia¤ nj®ªbjL¡f
ntÂj‰rh®ò cæçfŸ vd¥gL«. vëa fåk¡ 1. jhtu brš Ïij¥ bg‰WŸsjhš éy§F
T£L¥ bghU£fshd iA£u#‹, fªjf« bršèš ÏUªJ ntWgL»wJ
ml§»a T£L¥bghU£fŸ, iA£u#‹ (bršr›Î, v©nlhÃshr tiy, Ãsh°kh r›Î,
rš~igL, m«nkhåah ngh‹wt‰iw bršRt®).

Compiled by Rex Christopher 9

 BOTANY
2. x£L©â¤ jhtu« (fhsh‹, äô¡f®,  kfuªj¢ nr®¡if Ïu©L tif¥gL«. 1. j‹
f°F£lh,<°£). kfuªj¢ nr®¡if, 2. maš kfuªj¢ nr®¡if.
3. jhtu¤Â‹ jiu nkš ghf§fëš ÏUªJ Ú®  gwitfë‹ tê kfuªj¢ nr¡if
ÏH¡f¥gLtJ (xë¢nr®¡if, Úuhé¥ngh¡F, (M®å¤njh~Ãè)
Ïd¥bgU¡f«, RthÁ¤jš).  ó¢ÁfŸ tê kfuªj¢ nr¡if (v‹lnkhÃè)
4. xëæ‹ Jy§fyhš V‰gL« jhtu¥ ghf¤Â‹
 éy§Ffë‹ tê kfuªj¢ nr®¡if (N~Ãè)
Ïa¡f« (òé rh®girÎ, Ú® rh®girÎ, xë
 fh‰Wtê kfuªj¢ nr®¡if (månkh~Ãè)
rh®girÎ, bjhLjYW mirÎ).
5. bršè‹ M‰wš ehza« (FAD, NADP, NAD,  Úç‹ tê kfuªj¢ nr®¡if (iAonuh~Ãè)
ATP).  fUÎW¤jY¡F¥ Ëd®, 1. NyhdJ éijahf
jhtu§fëš Ïd¥bgU¡f« khW»wJ. 2. NYiwfŸ éij ciwfshf
khW»‹wd. 3. Nyf¥ig ts®ªJ bgçjh»
éy§FfëšÏd¥bgU¡ jhtu§fëšÏd¥bgU¡
fåahf khW»wJ.
fKiwfŸ fKiwfŸ
 fUÎWjš eilbgwhknyna Áy jhtu§fëš
Ãs¤jš– cUthF« fåfS¡F fUÎwh¡ fåfŸ (m)
Ãs¤jš–gh¡Oçah
ònuh£nlhnrht‹fŸ gh®¤Ândhfh®Ã¡ fåfŸ v‹W bga®. v.fh.
mU«òjš–FêclèfŸ mU«òjš-<°£ éijæyh Âuh£ir, bfhŒah, Kjèad.
 få btë¤njhš (vÃfh®¥) få eL¤njhš
J©lhjš– J©lhjš–Mšfh¡fŸ (Ûnrfh®¥) få c£njhš (v‹nlhfh®¥) vd
j£il¥òG¡fŸ °ngh®fŸ–óŠir _‹W gFÂfshf ntWgL¤j¥g£LŸsJ.
kfuªj nr®¡if k‰W«  rij¥ g‰WŸs få Ïu©L tif¥gL« 1.
ghèd¥bgU¡f«- g¡nf£, (KG rij¡få) 2. £%¥ (cŸ X£L
fUÎWjš – ó¡F«
ghÿ£ofŸ rij¡ få).
jhtu§fŸ
 ÂuŸfå: v.fh. be£oè§f«, Ójh¥gH«
 Kj‹ Kjèš óäæš njh‹¿a cæçd«
 rij¥g‰WŸs fåfŸ
gh¡Oça« MF«. mjhtJ Ïnahgh¡Oça«
v‹gJ Rkh® eh‹F Úèa‹ M©LfS¡F t.v©. tif gl«
K‹ng óäæš njh‹¿aJ 1. bg®ç j¡fhë
2. bA°bgçoa« MuŠR
 xU brš cæçfshd, mÛgh k‰W«
gh¡Oça§fŸ, ÏU rk gFÂfshf Ãs¡f¥g£L 3 ngh« M¥ÃŸ
òÂa cæçfis¤ njh‰W é¡»‹wd. 4 bg¥ngh btŸsç
Ï«Kiw¡F Ïu©lhf¥ Ãs¤jš mšyJ 5 £%¥ cŸx£Lrij¡få kh
ÏUrkÃçÎ vd¥gL«.  cy® bto fåfŸ
 ny¡nlhngÁšiy v‹w gh¡Oçah ghiy jæuhf t.v©. tif gl«
kh‰W»wJ. 1 ÏUòwbtofå (byT«) mtiu
 ik¡nfhgh¡Oça« oôg®FnshÁ° v‹w 2. xUòwbtofå vU¡F
gh¡Oça§fŸ vY«òU¡» nehia
3.fh¥Nš gU¤Â
njh‰Wé¡»‹wd.
m)miwbtofå bt©il
 J©lhjš °ignuhifuh ghÁæš, jhtu cly«, M)miwjL¥ò¢Rt®btofå
ÁW ÁW J©Lfshf cilªJ, cilªj
 cy® btoah¡ få
x›bthU J©L« òÂa °ignuhifuhit
1. btoah cy® ÁW få (mÑ‹) »ëkh£o°, m
cUth¡F»‹wd.
 mU«òjš (m) bkh£LWjš iAouhéš, 2. btoah cy® jhåa« (fh®ah¥Á°) beš
Ãiunah~Úy« (f£o¥ ngh£lhš F£o¥nghL«) 3. Á¥bryh oiulh¡°
 V¥shndh°ngh® bkšèa Rtiu cila efU« 4. bfh£il KªÂç
j‹ika‰w °ngh®fŸ,  ÃsΡ fåfŸ
 N°ngh® v‹gJ firæiHfis¥ ga‹gL¤Â 1. byhbk©l« fUnty«
efU« j‹ikÍila ghèyh Ïd¥bgU¡f 2. ¡bunkhfh®¥ bfh¤Jkšè
°ngh®fŸ MF«.
3. bu¡kh Mkz¡F
 ky® v‹gJ, ó¡F« jhtu§fë‹ Ïd¥bgU¡f
cW¥ò  T£L¡ få
 kfuªj¤jhŸ t£l« kyç‹ M© ghfkhF«. 1. nrhnuhÁ° gyh
2. irnfhd° Mš, m¤Â
 Nyf t£l« kyç‹ bg© ghf« MF«.
Compiled by Rex Christopher 10

 ÏU é¤Âiy jhtu§fŸ - v.fh. g£lhâ,
mtiu k‰W« Mkz¡F.
 xU é¤Âiy jhtu§fŸ - éijfŸ xU
é¤Âiyia¡ bfh©LŸsd. v.fh. k¡fh¢
nrhs«, beš, nfhJik k‰W« bt§fha«.
 xU é¤Âiy éijæ‹ mik¥ò (beš) : ÏJ
btoah xU éijÍila jå¡få MF«.
Ïj‰F fh®ah¥Á° v‹W bga®. Kis ntuhdJ
nfhènahiurh vd¥gL« Kisnt® ciwædhš
_l¥g£LŸsJ.
 fh‰¿š guÎjš (månkhnfhç) : v.fh. vU¡F,
KU§if
 Úçš guÎjš (iAonuhnfhç) : bj‹idæš, få
eL¤njhyhdJ eh® ngh‹W mikªJ,
Úuiyfë‹ Únuh£l¤Â‹ _ykhf
öu¤Â‰F vL¤J¢ bršy¥gL»‹wd.
 jhkiuæš ó¤jskhdJ gŠR
fh‰wiwfis¡ bfh©L Únuh£l¤Âš äj¡F«
j‹ikia bg‰WŸsJ.
 éy§Ffshš guÎjš (Nnfhç) : rhªÂa«
jhtu¤Â‹ fåfëš Tça bfh¡»fŸ ngh‹w
mik¥òfŸ _ykhfΫ, ehÍUé jhtu¤Âš
fåfëš ãiy¤ÂU¡F« óéjŒfŸ Eåæš
T®ikahf ÏU¥gÂdhY« Ï¡fåfŸ vëjhf
éy§Ffëš clèš x£o¡ bfhŸ»‹wd.
kÂ¥ÕL
gF–m
1. xU brš cæçfshd mÛgh
gh¡Oça§fëš eilbgW« Ïd¥ bgU¡f
tiffëš
(J©lhjš; Ïu©lhf¥ Ãs¤jš; mU«òjš;
°ngh® c©lhjš).
2. ó¡F« jhtu§fë‹ ghèd¥ bgU¡f Kiwæš
eilbgW« Kjš ãfœÎ.
(fUÎWjš; Kis¤jš; Û©L« cUthjš;
kfuªj¢ nr®¡if)
3. Ñœf©lt‰¿š rçahd T‰W vJ?
efU« Âwd‰w, bkšèa RtiuÍilait
N°ngh®fŸ;
Áy Mšfh¡fŸ, gh¡Oça§fŸ k‰W«
óŠirfëš c©lhF« efU« j‹ikÍila
ghèyh °ngh®fŸ, Vifbd£LfŸ;
óŠirfëš c©lhF« X® c£fU bfh©l
efU« Âwd‰w ghèyh °ngh®fŸ, bfhåoah;
rhjfk‰w NŒãiyfëš Mšfh¡fëš
c©lhF« jo¤j RtiuÍila cly¢ bršfŸ
v¥gshndh° ngh®fŸ.
4. fUΉw N‰ig få MF«. xU kyç‹ gy
Ïizahj Nyf ÏiyfŸ bfh©l nkšk£l
N‰igæèUªJ cUthF« få. (ÂwŸfå;
T£L¡ få; jå¡få; gyfå)
Compiled by Rex Christopher
BOTANY
5. Úçš Cwit¤j éijia mG¤J«bghGJ
Ïj‹ têahf Ú® fÁ»wJ. (Ïiy¤Jis;
by©obrš; ik¡nuhigš; Kisnt®)
6. kh§få, fšngh‹w få v‹wiH¡f¥gL»wJ.
Vbdåš Ïj‹ (få btë¤njhš, njhš
ngh‹wJ; få eL¤njhš fš ngh‹wJ; få
c£njhš rij¥g‰WŸsJ; få c£njhš
fodkhdJ.)
7. jtwhd T‰iw nj®ªbjL.
(ÏUé¤Âiy jhtu éijæš fhz¥gL«
F£ilahd br§F¤jhd bt©ikahd
gF¡F u~ng v‹W bga®;
ÏU é¤Âiy jhtu éijæš fhz¥gL« äf
E©âa Jis¡F ik¡nuhigš v‹W bga®;
fUéš j©L cUthF« gF¡F Kisnt®
btF
v‹W bga®;
fUéš nt® cUthF« gF¡F Kisnt® v‹W
ngh‹W bga®.)
8. Ñœf©l T‰W¡fëš, fh‰¿‹ _y« få
guÎjY¡fhd rçahd T‰iw nj®ªbjL.
(fåfŸ k‰W« éijfŸ ÂObu‹W bto¤J
guλwJ;
oiulh¡° jhtu¤Âš, òšè t£l«, gh¥gh°
öéfshf kh¿ få guÎjY¡F cjλwJ;
rhªÂa« jhtu§fëš fåfŸ Tça K£fŸ
_y« guλwJ;
bj‹idæ‹ få eL¤njhš eh® ngh‹W
k‰W« cŸsJ.)
9. _éizédhš c©lhF« ÂR fUé‹
x‹W. ts®¢Á¡F C£l« më¡ftšyJ.
(irnfh£; Nš x£L¤ ÂR; °T£blšy«;
fUñ©)
10. j‹ kfuªj¢ nr®¡ifæ‹ Ôik.
(kfuªj¤ öŸfŸ Åzhtšiy; éijfŸ
Fiwªj v©â¡ifæš c©lh»‹wd;
ÏUghš ky®fëš f£lhakhf eilbgW»wJ;
ky®fsJ kfuªj¢ nr®¡if¡F
btë¡fhuâfis rh®ªÂU¡f mtÁaäšiy).
thœ¡if Ïa¡f¢ brašfŸ
 x£L©âfŸ : v.fh.f°F£lh k‰W« é°f«.
 k£F©âfŸ : v.fh. khndh£nuhgh
 mÛgh, ghunkÁa« ngh‹w xUbrš cæçfë‹
brç¤jš, bršY¡FŸ brç¤jš vd¥gL«.
 Ïiu¥ig, Flš FHšfŸ (czΡFHš) bgça
jirahyhd 9 Û£l® ÚsKila ig k‰W« FHš
ngh‹w gFÂahF«.
 ATP : mondhÁ‹ oiugh°ng£
 Rthr¤Â‹ tiffŸ : 1. fh‰WŸs Rthr«, 2.
fh‰¿šyh Rthr«.
 xU FS¡nfh° _y¡TW KGikahf
M¡Á#nd‰w« bgW«nghJ 38 ATP_y¡TWfŸ
c©lh»‹wd.
11
 BOTANY
 fh‰¿šyh Rthr« : v.fh. ghš jæuhF« ãfŒÎ jhtu¤ij é£L btF bjhiyé‰F
 iry¤Â‹ thæyhf Ú® k‰W« fåk¥ bghU£fŸ ts®»‹wd.
k©âèUªJ c¿Šr¥g£L fl¤j¥gL»‹wd.  nt Âir rh®ò Ïa¡f« - ntÂ¥ bghU£fis
 ~ònsha¤Â‹ thæyhf ÏiyæèUªJ neh¡» jhtu§fë‹ gšéid ÏU¡F«. v.fh.
xë¢nr®¡if _y« jahç¡f¥g£l czthdJ Nèid neh¡» kfuªj¡ FHè‹ ts®¢Á.
fl¤j¥gL»wJ. kÂ¥ÕL
 mÛghéš M¡ì#‹, mj‹ nk‰gu¥ò têahf gF–m
vL¤J¡bfhŸs¥g£L, mnj mséš clèDŸ 1. khndh£nuhghéš, czÎ¥ bghU£fis
guλwJ. c¿ŠRtj‰fhd Áw¥ghd nt®fŸ.
 ãzÚ® Fiwªj msÎ òuj¤ij¡ bfh©LŸs (Ah°nlhça§fŸ; ik¡nfhiurh nt®fŸ; g‰W
Ú®k¥ bghUshF«. ÏJ Ïu¤j mQ¡fë‹¿, nt®fŸ; nt‰¿l nt®fŸ)
Ïu¤j¥ Ãsh°khit x¤JŸsJ. Mdhš 2. <°£o‹ fh‰¿šyh Rthr¤Âdhš c©lhtJ
ãwk‰wJ. (yh¡o¡ mäy«; igUé¡ mäy«; v¤jdhš;
mÁo¡ mäy«)
 jhtu¡ fêÎfŸ bršfë‹ th¡F nthšfshš
3. Ú®¤ njit¡fhf bj‹idæ‹ nt®fŸ, jhŒ¤
nrä¡f¥gL»‹wd.
jhtu¤ij é£L btF bjhiyéš cŸsd.
 xU brš cæçfshd, ònuh£nlh nrhth¡fëš, m¤jifa nt®fë‹ Ïa¡f« (xë¢ rh®
cUth¡F« fêÎ¥bghU£ fisÍ«, ÚiuÍ« Ïa¡f«; <®¥ò¢ rh®ò Ïa¡f«; Ú® rh®ò Ïa¡f«;
RU§F¡FäŒfŸ _y« btëna‰W»wJ. nt¢rh® Ïa¡f«)
 Óè©lnu£lh vD« FêÍlèfëš fêÎ¥ 4. jhtu§fëš iry¤Â‹ gâ.
bghU£fŸ, brš r›Î têahf CLUλ‹wd. (Úiu¡ fl¤Jjš; czit¡ fl¤Jjš; mändh
 j£il¥ òG k‰W« cU©il¥ òG¡fŸ fêÎ mäy¤ij fl¤Jjš; M¡Á#id fl¤Jjš).
Ú¡f¡ FHšfŸ têahfΫ, tisjir¥ 5. j‰rh®ò C£lKiw¡F njit¥gLtJ.
òG¡fëš Áw¥ò¡ fêÎ Ú¡f cW¥ghd (O2 k‰W« Ú®; g¢ira«; Nça xë; Ïit
be¥Ýoah¡fŸ, cl‰FêæDŸ cŸs fêÎ¥
mid¤J«)
bghU£fis¢ nrfç¤J btëna‰W»‹wd.
 KJbfY«Ãfëš e‹F ts®¢Á milªj fêÎ
Ú¡f cW¥ghd fêÎ Ú¡f¡ FHšfS«,
ÁWÚuf§fS« cŸsd.
 bra‰if¢ ÁWÚuf« (Ënkh lahèÁ°) :
ÁWÚuf«, cæ®thH äfΫ mtÁakhd
cW¥òfëš x‹W. nehŒ¤ bjh‰W, taJ,
fha«gLjš, ÁWÚuf¤Â‰F bršY« Ïu¤j¤Â‹
msÎ Fiwjš ngh‹wit, ÁWÚuf¤Â‹
brašgh£il¡ Fiw¡F«. Ïj‹ éisthf
clèš e¢R¡ fêÎ¥bghU£fŸ mÂfkhF«. ÏJ
kuz¤Â‰nf tê tF¡F«. ÁWÚuf«
braèHªjhš, bra‰if¢ ÁWÚuf« c殡
fh¡f¥ ga‹gL«. bra‰if¢ ÁWÚuf« v‹gJ
lahèÁ° vD« Kiwæš Ïu¤j¤Âš cŸs
fêÎ¥ bghU£fis Ú¡F« fUéahF«.
 kåjçš ehbsh‹W¡F 180 è£l® Ïu¤j«
ÁWÚuf¤jhš tof£l¥gL»wJ. ÏÂèUªJ
ehbsh‹W¡F 1 –1.5 è£l® msÎ fêÎ¥
bghU£fŸ ml§»a Ú® ÁWÚuhf
btëna‰w¥gL»J.
 xë¤Âir rh®ò Ïa¡f« - jhtu§fë‹
gšéid xëia neh¡» ÏU¡F«.
 <®¥ò¤ Âir rh®ò Ïa¡f« - òé<®¥ò éiria
neh¡» jhtu§fë‹ gšéid ÏU¡F«.
 Ú®¤Âir rh®ò Ïa¡f« - Úiu neh¡»
jhtu§fë‹ gšéid ÏU¡F«. v.fh.
bj‹idku nt®fŸ, j§fë‹ Ú®¤ njit¡fhf
Compiled by Rex Christopher 12