Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus

B - CAÙC CAÛM BIEÁN VÒ TRÍ

Khi con tröôït di chuyeån tín hieäu ñieän aùp ra seõ thay ñoåi. Töø tín hieäu naøy, ECM coù theå xaùc
ñònh vò trí.

Hình 2.13: Caûm bieán vò trí vaø ñaëc tính

Trong nhieàu öùng duïng, ECM caàn bieát vò trí cuûa caùc cô caáu cô khí. Caûm bieán vò trí böôùm ga
(TPS) chæ ra vò trí cuûa caùnh böôùm ga. Caûm bieán vò trí baøn ñaïp ga (APP) chæ ra vò trí cuûa baøn
ñaïp ga. Caûm bieán vò trí van EGR chæ ra vò trí cuûa van EGR. Caùnh ño gioù söû duïng nguyeân taéc
cô baûn naøy.
Xeùt veà ñieän thì caùc caûm bieán naøy coù caùch thöùc hoaït ñoäng gioáng nhau. Moät con tröôït beân
trong caûm bieán ñöôïc keát noái cô khí vôùi moät cô caáu chuyeån ñoäng, nhö laø moät van hoaëc moät
caùnh ñöôïc gaén treân truïc. Khi boä phaän naøy dòch chuyeån thì con tröôït cuõng di chuyeån. Con tröôït
- 40 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
tieáp xuùc vôùi moät ñieän trôû. Khi con tröôït di chuyeån treân ñieän trôû, tín hieäu ñieän aùp ra seõ thay
ñoåi. Taïi ñieåm tieáp xuùc, ñieän aùp hieån thò laø tín hieäu ñieän aùp vaø tín hieäu naøy chæ ra vò trí. Con
tröôït caøng ôû gaàn vò trí VC thì ñieän aùp ra caøng cao. Töø tín hieäu ñieän aùp naøy, ECM coù theå xaùc
ñònh ñöôïc vò trí cuûa cô caáu.

I. CAÛM BIEÁN VÒ TRÍ BÖÔÙM GA TPS (Throttle Positon Sensor) :

1. Caáu taïo

Hình 2.14: Caáu taïo cô baûn cuûa caûm bieán vò trí böôùm ga

Caáu taïo cuûa moät caûm bieán vò trí caùnh böôùm ga cô baûn coù 3 cöïc :
• Moät ñieän aùp khoâng ñoåi 5V ñöôïc caáp cho cöïc VC töø ECM ñoäng cô.
• Tín hieäu ñieän aùp vò trí caùnh böôùm ga ñöôïc ñöa ñeán cöïc VTA.
• Daây mass caûm bieán noái vôùi E2 cuûa ECM.
Beân trong caûm bieán vò trí böôùm ga laø moät ñieän trôû vaø moät con tröôït. Con tröôït luoân tieáp
xuùc vôùi ñieän trôû. Taïi ñieåm tieáp xuùc, ñieän aùp hieån thò laø tín hieäu ñieän aùp chæ ra vò trí böôùm ga.
Taïi toác ñoä caàm chöøng, ñieän trôû giöõa cöïc VC vaø VTA cao. Nhö vaäy ñieän aùp hieån thò naèm trong
khoaûng 0.6 – 0.9V. Khi con tröôït di chuyeån veà phía chaân VC thì giaù trò ñieän aùp giaûm vaø tín
hieäu ñieän aùp taêng leân.
2. Hoaït ñoäng
Caûm bieán vò trí böôùm ga ñöôïc boá trí treân thaân böôùm ga vaø chuyeån ñoåi goùc quay cuûa caùnh
böôùm ga thaønh tín hieäu ñieän aùp. Khi böôùm ga môû, tín hieäu ñieän aùp taêng leân.
ECM söû duïng thoâng tin vò trí caùnh böôùm ga ñeå bieát:
• Cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô: caàm chöøng, böôùm ga môû moät phaàn, böôùm ga môû
roäng.
• Thôøi ñieåm ngaét doøng xoay chieàu vaø kieåm soaùt khí thaûi.
• Söï hieäu chænh tæ leä hoøa khí.
• Hieäu chænh söï taêng coâng suaát.
• Ñieàu khieån caét nhieân lieäu.
Taïi toác ñoä caàm chöøng, ñieän aùp treân daây tín hieäu naèm trong khoaûng 0.6 – 0.9 V. Töø tín
hieäu naøy, ECM bieát ñöôïc böôùm ga ñang ñoùng. Taïi thôøi ñieåm böôùm ga môû roäng, tín hieäu ñieän
aùp naèm trong khoaûng 3.5 – 4.7 V.

- 41 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
Moät vaøi caûm bieán vò trí böôùm ga keát hôïp coâng taéc tieáp ñieåm caàm chöøng. Coâng taéc naøy
ñoùng khi böôùm ga ñoùng. Taïi thôøi ñieåm naøy, ECM ño ñöôïc 0V taïi cöïc IDL. Khi böôùm ga môû,
tieáp ñieåm môû vaø ECM ñoïc ñöôïc ñieän aùp +B taïi chaân IDL.

Hình 2.15: Caûm bieán vò trí böôùm Hình 2.16: Ñaëc tính tín hieäu caûm bieán vò trí
ga loaïi tuyeán tính böôùm ga

Hình 2.17 : Sô ñoà maïch ñieän cuûa caûm bieán vò trí böôùm ga loaïi tuyeán tính

- 42 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
3. Chaån ñoaùn
• Kieåm tra ñieän trôû caûm bieán vò trí böôùm ga:
Söû duïng moät ñoàng hoà DVOM ñeå ño ñieän trôû cuûa caûm bieán taïi ñaàu noái.

Hình 2.18: Kieåm tra ñieän trôû caûm

bieán vò trí böôùm ga

• Kieåm tra toång trôû cuûa caûm bieán TPS:

Hình 2.19: Kieåm tra toång trôû caûm bieán böôùm ga

- 43 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus
• Kieåm tra ñieän aùp chaân VTA vaø E2 cuûa giaéc noái ECM:

Hình 2.20: Kieåm tra ñieän aùp

chaân VTA vaø E2

Muïc ñích cuûa kieåm tra naøy laø xem loãi ôû maïch hay ECM. Neáu giaù trò ñieän aùp naèm trong
khoaûng cho pheùp thì loãi coù theå do ECM; neáu ñieän aùp ño ñöôïc khoâng naèm trong khoaûng cho
pheùp, thì coù moät söï hôû maïch hay ngaén maïch trong giaéc noái giöõa TPS vaø ECM treân ñöôøng
VTA hoaëc E2.

II. CAÛM BIEÁN VÒ TRÍ BÖÔÙM GA TRONG HEÄ THOÁNG ÑIEÀU KHIEÅN CAÙNH BÖÔÙM
GA THOÂNG MINH ETCS-i (Electronic Throttle Control System – intelligent):
Caûm bieán vò trí böôùm ga trong heä thoáng ñieàu khieån böôùm ga ñieän töû thoâng minh (ETCS-i)
coù hai con tröôït tieáp ñieåm vaø hai ñieän trôû. Coù hai tín hieäu laø VTA vaø VTA2.

Hình 2.21: Maïch ñieän cuûa TPS trong heä thoáng ETCS-i

- 44 -
Heä thoáng ñieàu khieån ñoäng cô treân Toyota Lexus

Hình 2.22 : Ñaëc tuyeán cuûa TPS trong

VTA2 laøm vieäc töông töï nhöng baét ñaàu ôû möùc ñieän aùp ra cao hôn vaø toác ñoä thay ñoåi ñieän
aùp thì khaùc so vôùi tín hieäu VTA. Khi böôùm ga môû, hai tín hieäu ñieän aùp taêng vôùi moät toác ñoä
khaùc nhau. ECM söû duïng caû hai tín hieäu naøy ñeå phaùt hieän söï thay ñoåi vò trí caùnh böôùm ga.
Baèng caùch söû duïng hai caûm bieán, ECM coù theå so saùnh caùc ñieän aùp vaø phaùt hieän caùc vaán ñeà.
Caûm bieán vò trí caùnh böôùm gaTPS (Throttle Position Sensor):
Caûm bieán vò trí caùnh böôùm ga ñöôïc boá trí treân thaân böôùm ga trong heä thoáng ETCS-i. Caûm
bieán naøy chuyeån ñoåi söï di chuyeån vaø vò trí baøn ñaïp ga thaønh 2 tín hieäu ñieän. Xeùt veà ñieän thì
caûm bieán vò trí baøn ñaïp ga hoaït ñoäng ñoàng nhaát vôùi caûm bieán vò trí böôùm ga.

- 45 -