Kablovi

Kablovi i konektori

Postoji više vrsta kablova kojima se povezuju ra•unari:

• koaksijalni debeli ("thicknet") kablovi - danas nisu u upotrebi pri instalaciji

ra•unarskih mreža. Ipak, valja napomenuti da je zbog debljeg bakarnog provodnika tog
kabla pa shodno tome i zbog manjeg slabljenja signala, prenos signala kroz takav kabl
bio •ak i do 500 metara i to bez dodatnih poja•anja. Baš zbog toga se dosta koristio u
ve•im zgradama i fabri•kim kompleksima.

• koaksijalni tanki ("thinnet") kablovi - su savitljiviji i pogodniji za instalaciju. Obzirom

da su uz to i jeftiniji, skoro potpuno su iz upotrebe izbacili debeli koaksijalni kabl. Ipak,
domet bez dodatnih poja•anja im je manji i zvani•no iznosi 185 metara. Na slici 1 vidimo
da sredinom takvog kabla prolazi centralni provodnik. Oko njega je izolator, pa onda
spoljni provodnik u obliku metalne košuljice. Kabl je okolo zašti•en polivinil omota•em.
Ovaj kabl je u praksi poznat pod imenom RG58.

Slika 1.

• pari•ni UTP ("unshielded") kablovi - su oni koji se sastoje od upredenih bakarnih

vlakana da bi se izbjegle smetnje od susjednih parica ili ure•aja kao što su motori, releji
i sli•no. Ovi kablovi su okolo zašti•eni polivinil omota•em, ali ne i metalnom košuljicom.
Mogu biti kategorije 1 koji prenose samo glas, kategorije 2 sa brzinom prenosa
podataka do 4 mb/s, kategorije 3 sa brzinom prenosa do 10 mb/s, kategorije 4 sa
brzinom prenosa do 16 mb/s, te kategorije 5 koja se danas naj•eš•e koristi a podržava
brzinu prenosa do 100 mb/s. Maksimalna dužina jednog segmenta ovog kabla na kojoj
ra•unari mogu biti povezani bez dodatnih poja•anja je 100 metara. Na slici 2 je UTP
kabl sa 4 parice to jest 8 žica.

http://www.znanje.org/knjige/computer/net/01/kablovi.htm (1 of 3)19.10.2006 10:23:59

 Kablovi

Slika 2.

• pari•ni STP ("shielded") kablovi - su sa upredenim paricama kao i UTP, ali je oko
svake parice zaštitni omota•, a onda dodatno spolja još i bakarna košuljica, te su stoga
znatno otporniji na smetnje nego UTP kabl.

• pari•ni FTP ("foilded") kablovi - su vrlo sli•ni STP kablovima, ali imaju samo vanjsku
košuljicu u obliku folije a ne i zaštitu oko svake parice.

• opti•ki ("fiber") kablovi - prenose podatke u obliku svjetlosnih impulsa. Vrlo su

pouzdani i omogu•avaju brži prenos nego prije pomenuti. Brzine idu i do 1 gb/s. Opti•ka
vlakna prenose podatke samo u jednom smjeru, pa zato takvi kablovi imaju u sebi po
dva opti•ka vlakna. Tako na primjer opti•ki kabl 50/125 ima pre•nik jezgra 50 µm a
pre•nik vanjskog voda 125 µm.

U zavisnosti od korištenog kabla, koriste se i njemu odgovaraju•i konektori - spojke za

priklju•enje na mrežnu karticu ili drugi kabl.
"BNC" konektori su za koaksijalne kablove, a mogu biti u obliku slova "T" (ra•vasti) kada se
stavljaju na mrežnu karticu da bi sa nje mogli voditi kablove na susjedne ra•unare, ili
jednostruki muški "BNC" koji se stavljaju na kabl da bi ga mogli vezati na ženski izlaz sa ra•ve,
ili "BNC" terminatori koji se vežu na 2 krajnja ra•unara u mreži radi zatvaranja signala, ili
produžni "BNC" konektori za vezivanje 2 kra•a koaksijalna kabla.

http://www.znanje.org/knjige/computer/net/01/kablovi.htm (2 of 3)19.10.2006 10:23:59

 Kablovi

Slika 3. BNC kablovski konektor Slika 4.BNC-T konektor

"UTP" konektori su za UTP kablove. Njih susre•emo pod nazivom RJ-45, imaju mjesta za 8
vodova, a u praksi se na UTP kablove stavljaju posebnim klještima. Ne treba ih mješati sa
obi•nim telefonskim konektorima koji su fizi•ki manji i poznati pod nazivom RJ-11.
Konektori koji se koriste za fiber-optiku se razlikuju od jednog do drugog proizvo•a•a, teži su za
instalaciju i skuplji. Dvije osnovne vrste su ST konektor za 10-megabitne mreže i SC konektori
za 100-megabitne mreže, mada mnogi od proizvo•a•a pokušavaju nametnuti svoje standarde.

http://www.znanje.org/knjige/computer/net/01/kablovi.htm (3 of 3)19.10.2006 10:23:59