A. B. D, VE S.S. C. B. EKONOMIK YARDIMLARININ KARSILASTIRMALI OZELLIKLERi Asistan ; Giineri AKALIN 1 — BKONOMIK YARDIMLARIN GNEMi VE CESITLERI : 1 — Diinyanin Dig Yardim thtiyac: ve Hesaplanmasi : Diinya niifusunun tite ikisini, sayilar 100 ii asan az. gelismis ikelerin halklari meydana getiriyor. Giiniimiiziin bir numarah so- tunu; bu az geligmis tilkelerin iktisaden kalkindirilmasidir, Fakat az gelismis iilkeler kendilerini ceviren genberi disardan yardim edil- meksizin kiracak giicte degillerdir. Tste dis yardim ihtiyac. bu gere- fin sonucudur. Hele iktisadi gelismenin (6). 1953 yilmnda iktisadi kapasite artisi dis yardim programlarmdan dogacak politik kazanclarin arastirilmasin: miimkiin kalmigtir, Bun- dan énce Sovyetler B. M. in teknik yardim programim: kalben des- teklemislerdi. Rusya B.M. nin yapisim, yardimlarm’ objektifliginin koranmas1 icin en uygun buluyordu. O yiizden yardimlarm B.M. ara_ cihg ile verilmesini savunuyordu, Fakat 1948 de teknik yardsm program olusurken Rusya bunun az gelismig tilkelerin bagumsizl:k- Jarma kasteden bir ara olarak hazirlandigami ileri stirerek katkida ~ bulunmayi red etti, Bu arada Avrupa Onarma Program: (ERP) na katkida bulunmaktan kagmdh, Fakat Baskan Truman’in «Bold New Programme» bildirisini diinyanin a7 gelismis_iilkelerince gayet iyi (4) ibid. 5.4 Tad, (London; 1960) s, 17, (6) thid. 5. 18, (5) Joseph Berliner, Soviet Eeonomic Aid, Oxford University Press, The Boodley52 Asistan : Giineri AKALIN andi, Ulkeler yeni bir tumide; ekonomik yardima kavusuyordu «Dordiineii Nokta> Programi’nin da Surtirliige girmesinden sonra, Rusya, yeni bir emparyalist yinetim saydigi Amerikahlar’in.bu dav. rantsma karsi eli koh bagh duramazch Birseyler yapmahydi; bu s tada Ekonomik ve Sosyal Kurulun ve Asya Uzak Dogu Ekonomik Kurulu‘nun toplantilarinda Sovyetler Birligi bitin az gelismis iilke- lerin gelismeleri icin; devletlerin egemenliklerinin esitlixine ve ba- Eimszhklarina saygi géstermek sart ile teknik yardima, makine, donatim saglamaya hazir oldugunn bildirdi. Araya Kore Savas: gibi olaylarin girmesi yiiziinden Rusya bu istegini davramslariyla dogru- luyacak bir tutum gdsteremedi. Onerileri siyordu. Onun icin B. M. de Amerikan delegelerinin, Teknik Yardim Fonuna tek rublenin katimadigim hatirlatmalanyla baslayan hiioumlarina maruz kahyordu. Durumu kutarmak icin «Sovyet delegesi 1953 Ha- ziraninda ki séylevinde Bati yardimlarint ve elestirerek S. S.C. B. nin 4 milyon § teknik yardim. programina katkida bulunabilecesini ileri stirdi. (7) Bundan sonra Sovyet Ticaret Kurullarmin ticareti genisletmek icin anlasmalar imzaladigh goriildii. Gerek bu giriisme- ler gerekse ekonomik kallanma kredileri Onerilerinin durumu, orta- va acikea Koydu ki: Eskisinin aksine Rusya sézlerim eylemleri ile ispatlayacaktir, Sovyetlerin yeni programinin énemi suydu ki alt kademelerde- Ki kimselerin ellerine birakilmryordu, Bu nedenle eski Dis Ticaret Bakani M. A. Meinchikov Hindistan elciligine atanch Bunun arka- sindan 1955 te Asya iilkelerinin baskentlerine yaptiklari iyi niyet uiyaretlerinde partinin baslan1 Bulganin ile Kruchey yeni yardim ve "caret programinin sunucusu oldular, Moskova’da yardim progra- minin yonetimi ili eski $.S.C.B., Devlet Plinlama Baskanina M, G. Perlukhin ile M.Z. Saburov'a verildi. Buttin bunlardan sonra diyebiliriz ki, Sovyetler Bitlidi'nin az ge lsmis iilkelere vardimimin baslangici Rus yetkililerinin de be rUligi gibi 1956 yih olmustur. Her ne kadar 1953 te yeni bir politika giidiil mege baslanmis ve ilk adimlar 1955 te atilmigsa da, ancak 1956 yr linda gercek anlamda yardun baslamistir, Clinkii «Ay gelismis iilke- Tere Sovyet UIkeleri’nin yardima baslayis tarihi 1954 dir Nitekim, 1054 te ilk program Sovyetler Birligi'nce yiiriirhige kondu, ise de 1956 yilina kadar bir édeme yapilmadi» (8). Ornegin, 1953 Agusto- sunda Arjantin’le yapilan 30 milyon § hk kredi antlasmast kullam): (8) 0. E, C. D,, the flow of financial resources to less developed countries 1956 1963, Not 18201 (Paris 1964), <, 54,ABD, ve SSCB, YARDIMLARININ KARSILASTIRILMASI 53 madi (9). UL — YARDIMLARI, PLANLAYAN, YONETEN, DENETEN DEVLET ORGANLART: 1—A.1.D, A. B.D. de yardimlarin yiriitiilmesi sorumlulugunu giiniimiizde Uluslararasi Kalkinma Kurulusu tasimaktadir, Bu kurulus planla- yan, koordine eden ve deneten bir organdir. «Ayni zamanda A.D. _ ckonomik ve askeri yardimlar ile deniz agiri iilkelere yapilan Baris icin Gida Programy’nm koordinasyonu sorumlulugunu tasrr» (10). Baskan Kenedy déneminde cikan Dig Yardim Yasasi 1 Kasim 1961 de ALD. yi kurdu. O gine dek L.C.A. tarafindan yiiriitiilen tek- nik yardim programs, DLE. in kredi, agma eylemlerinj ve Thracat-lt- halat Bankasi’nin mahalli para ile bore verme gérevini kombine ¢t- mekle géreviendirildi. Ayrica Tlerleme icin Tttifak (Alliance for Progress) Antlasmast’nin uygulamalar, A. I. D, nin Giiney Amerika Biirosuna birakald. Yaklasik olarak 80 kadar iilkedeki projeler ve faaliyetler A.I.D. tarafindan planlanmakta ve bu iilkelere yapilacak yardimlar bunla- vin biitiinlestirilmeleriyle ortaya gikmaktadir. Bu iilkelerde A.1.D. nin bir misyonu vardir. Fakat atas nii ilke edindiklerini belirtmektedirler. b) A.B. D. bakumndan iilkenin ekonomi kalkinmasinm ida- mesi veya hizlandirilmasmin énemi. c) Uygun sekildeki diger dis kaynaklan, iilkenin kullanma ola- naga. A. B.D, ilkelerini agikea orlaya koymak zorundadir. Ciinki git tikce cofalan yardrm taleblerini oldukga kit fonlarla karsilamak durumundadir. §. §. C. B. ise heniiz cok simirh dlgiide yardim yapmaktadir. Az gelismis tilkelerde Komiinist Blok yardimma kar 51 bugiin bile bir gekingenlik vardir. Onun icin S. S. C. B. yetkilile ri «Bize nasil yardim edebilecegimizi ve ne gondermemizi istedigini- zi, bizim ckonomik kapasitemizi géz dniinde bulundurarak séyle- yin.» (32) demektedirler, Ruslar'n kosulu budur. 2 — Devlet Sektdriine/mi yoksa Gzel Sektdre mi youieldigi? A. B. D. genellikle kredilerini devlete vermekle beraber, Ozel Sektér'iin kalkinmada sorumluluk tasimasini istemektedir. Elbette- ki kendi yapisi icabi A.B.D. az gelismis iilkelerde dzel sektére daya- nan bir kalkinmayi yefinler. Bu dowal bir sonugtur. Amerikahlara gére hizla biiyityen bir ckonomiyi hiikimet tek basma yaratamar. Tesebbiis insiyatifi gereklidir. O yiizden 6zel tesebbiise de yardim eder. Hatta az gelismis iilkelerde yabanci dzel teyebbiis ve serma- yenin kalkinmada gérev almasini destekler. Sovyetler ise tam bunun aksi; Devlet Sektérii’ne kredi agarlar ve az, gelismis iilkelerin kalkinmasmm devlet cliyle yiiriitiilmesini isterler. Ve bunun olumlu sonuclar verdigiine inanirlar, Bu iki g6rii- siin catismasinin nedeni ideolojiktir bunu kaydetmekle yetinelim. Yapilmak istenen su: bir iilke yardrmlarla ézel tesebbiisiin digeri devletciligin az gelismis iilkelerde temellerini atmaya galisiyor. 3 — Yardimlardan Devistlerin Neler Bekledigi : (52) «Soviet Strategy in Under developed Countries» Op. Git, s. 474 Asistan veri AKALIN Acaba yardimlarin varligi ile devletlerin giittiikleri politikalar arasinda bir tutarlilik var m1? S. S.C. B. nin amaci olan Komiinist Diinya giriisii ile yar- dimlarm varhgi catismaz m1? Omegin Asya'da, Kial Cin hile Kalkinsa; Hindistan basarisizliga ugrasa bunun komiinizmin yayil- ma sansini, artiracagi gayet kesindir. Durum bu iken S. S.C.B. ne. den Hindistan’m, Endonesya’nm kalkinmasim desteklemektedir? A. B. D. ise Avrupa’nin kalkinmasinda oldugu gibi hem pazarlarim Kaybedecek, hem de énceleri yarchm edip kalkindirdigi —tilkelerin Fransa gibi hem ckonomik hem politik bir rakip olarak karsisina cikilmiyece¥inden emin olabilir mi? Elbette ki hayir, A.B. D. de az gelismis iilkelere pki $. $. C. B. gibi kendi cukar- lari igin yardim etmektedir, Bilmektedir ki Komiinizmin bu iilke- Jerde yayilmasm énlemek, ancak ekonomik ve sosyal yapilarinin ge- listiriimesi ile olacaktr. Zira iktisadi sistemler toplumlar igin bir 2mac degil toplumun istemlerini gercoklestirdigi siirece. kullanilan bir aracur. Niha-i cOkiigii (Collapse) onlemek igin yalniz gelismis iilkeler iginde sosyal adaleti gerveklestirmek yetmez, toplumlar ara. sinda da bu agidan bir uyum sa¥lanmahdir. iste A/B.D. iktisadt yar- dimlarm bu amagla az, gelismis tilkelerin kalkinmalarina bicim v mekte kullanmaktadir. Bu durum, S. S.C, B. nin eli kolu bagl durmamasi ve az gelis- mis iilkelere yardim etmesi icin yeterlj bir nedendir, Ama bunun da 6tesinde bir amag vardir. Tarihi gelismenin kendi yanlarinda oldu: guna inanan Sovyet nderleri ta Lenin'den beri niha-i-zafere inan- maktadirlar. Milli Kurtulus hareketlerinin desteklendigi dénem, Ti ci Diinya Savasindan sonra sémiirgeciligin tasfiye edilmesiyle sona ermistir. Arik bagimsizhklarina kavusan gene devletlerin hiz- la endiistriyalize olunmasina calismaktadirlar. Ciinki endiistrilizas- you geleneksel komiinist hareketlerinin cekirdegi ploteryay: hazr- lamaktadir. «S. S.C, B. ne giire sanayilesme, proleteryanin kuvy lenmesi, ihtilalci davranislarla es anlamdadirs (33). Kisa dénem- de az gelismis iilkelerin Bati'am niifuzu altina diismemesine calis ken uzun dinemde kazanacaklarindan komiinist taktisyenleri emin- dirler. Yukandaki agiklamalardan sonra az gelismis iilkelere yapilan Sovyet yardimlarmin sanayi iizerinde toplandigini belirtmiek gerek- (53) J. Berliner, op, cit., 8, 50.ABD, ve $SCB, YARDIMLARININ KARSILASTIRILMAST 75) sizdir. Gereckten Sino-Sovyet yarcimlarmmn 4/5 iu endiistri iizerinde toplanmistir, Aciklamalara; faydah olur kaygis: ile S.S.C.B. tara findan az gelismis iilkelerde 500 Sanayi kurulusun yapmmn taa- hiit edildigini belirtelim. 1963 yrh sonuna dek 130 u bitirilmistir. Kuruluslarm sanayi dallar: arasmdaki dajilimi siyledir (34) 5 Metaliirji 31 Makine ve Donatum 30 Kimya 20 insaat malzemesi 20 Hafif gida sanayii 43 Elektrik santrali 20 S. S.C. B. nin bu cabalarma «Geng Afrika ve Asya Cumhuri- yetlerinde 400 kadar Endiistriyel isletme ve isyeri meydana getire- rek» diger Sino-Sovyet iilkeleri de katymaktadir (35). Fakat bir tiin bunlardan, tarun sektériine Sovyetler Birligi hig yardim etm yor anlami cikarilmamahdhr. Irakta sulama yollarmin islahi, So- malide tahil ve pamuk ciftliklerinin drgiitlenmesi ve Endonezya'da makineli pirine ziraati gibi projelere girismislerdir. Fakat tarim ana hedef deildir, Belki de sanayiye oncelik vermeleri Sovyetlerin art niyetlerinin sonucu degil fakat kendi kalkinma siireglerinin ne- ticesidir. A.B. D. nin yardimlarinin durumu; Amerika kapital birikimine énem vermekle beraber bunun her iki sektérde dengeli bir sckilde yiiriitiilmesine galismaktadir. Bu noktay: kredilerini tahsis ederken, teknik yardim programlarim yénetirken unutmamaktadir, Ornegin A.1.D. ve Ziraat Bankas: tarmda kontrollit krediyi tilkemizde yer lestirmek igin ortak calismalar yapmaktadirlar, Yurdumuzda, A B.D. de efitilmis en biiyuk personel kadrosu Tarim, Bakanhgr bitn- | yesindedir. Ginc filkemizde sanayilesmenin dogurdugu sorunlarm Srnegin hwzh sehirlesmenin sonucu olan gecekondu sorunumun ve digerlerinin céziimlenmesinde; Sncelik tanmmasim ALD. Tiirkiye Misyonn yéneticileri dnermektedirler (36). Ciinki_sanayilesme ve onun dogurdugu sehirlesme ile ortaya gikan simf farklarim sosyal adaletin kabul edebilecedi seviyeye indirmek Bati'mmn sosyal politi- kasidir, A\B.D. dengeli bir kalkinmay: istemektedir. Ve A.B.D. nin Ayrupa'ya Marshall yardimlarinin akitilmast sirasinda ve sonueun- (31) Gin - Sovyet bloku Fi gartlan,» T. K, A, Gin (35) L, Fitinu, Op. Cit., s. (36) H, Van Dyke, oA Now Dimension In Foreign Assistinees 1. U. Tktisat Fakiilte- Gi Meliye Enstitid Konforanslari 7, seri Yil 1961, (Tstanbul 1963) s. 54 onomik yardumlarmin cografi daily: gekilleri deme ik Tktisndi ticari biilten 12/2/1902 . 376. Asiston ; Giinert AKALIN da Avrupa’da karyilastig: durumla; bugiin az gelismis tilkelere karst gulluBii yardum politikas: farkh ohmaktache, Ornegin Geng Afrika Ulkelerinden Nigerya'da yardimin % 40 dan co8u eiitim amaclart icin kullanimaktadir, Ashnda her iki devlet bu hedefler disina ihtiyae duydukga cuk- maktadirlar. Ornegin Rusya Kabil sokaklarznin désenmesini Afga- nistan'a yardim program i¢inde gorceklestirmistir, Bunun kalkin- maya bir etkisinin olmadigi kesindir, 5 — Yarduniar Siyasal iliskileri; Ruslar'm yardim programlarimn propagandasimt yaparlarken; Ozellikle tizerinde durduklani nokta: yardimlarinin verilmesinde bir kel tol oynamadigins israrla belirtmeleridir, Yandmnlant a Kelere askert pakilara katulmalan veya asker? iisler saflamak ici vermedillerini israrla belirtmektedirler, A.B.D. ninse; yard et ti Sob tlkede-Szellikle Sino-Sovyet Blogu'nu ceviren illkelerde vucleg vardir ve bunlarin bir cogu; Bat: askeri paktlarinin iiyesidirler ine ABD. ézel sektére énem verilmesin: Oysaki Geng Cum- huriyetler yeni Kazandiklan. bagumsizliklarondan dititi gururludur- lar. Bu noktada Ba daha éleiilii davranmakla zorunlolae Fakat wrelliklikle J. Berliner bu duruma isaret etmekle beraber, Sovyet yar dimlarmin daha uzun siire b yle bir bad ile bagh olmaksizn veril- mesinin olanaksiz, oldugunu sdylemektedir, Ve demektedir {i ilerde Rusya ilgisinin cekilebilmesi icin kendi lehinde davranmalarini dev- letlerden isteyecektir Ornek olarak dis politikasmdan tatmin olma- cig: Yugoslavya'ya yardimin kesilmesi gésterilmektedir. Batlilara Ore Sovyet yardimlarimn politik grkarlari saglamada kullanilmasi igin vakit erken olup yardimlar heniiz az gelismis iilkelere siginma cabasindadhr. Ayrica Rusya’n ekonomik yardim taktiklerinden bi- ui de yardimlari verirken bu iilkelerdeki komiinist pattileri yarart- na tavizlor kopartmaga calismamasidir, Ornegin Irak’taki durum, Gecenletde dlen General Arif, yénetimi cline gecirir gecirmez; Irak’- ta bir Komiinist avi baslamis; Dogu Blogu teknisyenleri iilkeden ¢r Kartilmislardi, Fakat ertesi yl Rusya yeniden Irak’a vardima basla- mustir, WX TURKIYE'NIN DURUMU Tinie, (ABD ve'S. S.C. 5, yardanlen yonurien bzellik Bont Ulkedite Sovieki Sis C. B edentitavardime tag cite Tiirkiye dir. Inémii ve Aras'm Moskovay: ziyaretlert sirasmda «10 milyon £ lik 15 yul stireli bir yardim antlasmas imzalanmisti»ABD. ve SSCB. YARDIMLARININ KARSILASTIRILMASL od (37). Ruslar iki diya savas: arasinda Kayseri, Nazilli dokuma fab- vikalanm kurmu: ve bunlarin ddenmesi mal ihraci ile olmus faiz alinmamist. Ayrica 5 yilhk samayi yaturm planimizin hazir- lanmasi galismalarma Sovyet teknisyenleri de katilmgts. fkinci Diinya Savas sonundaki Rus talebleri yiiziinden iki iilkenin ara- s acildi. Tirkiye biitimliigiinti korama yolunu Bati'nin askeri ittifaklarma katilmada gordi. 1950-60 arasmda bu alandaki tek tesebbiis Cayir Ova Cam Fabrikasi’nm Ruslarca kurulmasi oldu. Faiz haddi % 2,5 idi 1957 de Tiirkiye’de cam monopoliinii clinde tutan Is Bankas1 ile imzalanmis Gzel bir séizlesme sonucu tek- nik personel Rusya ve Tiirkiye'de egitilecek ayrica bir cam fabrika si projesi gerceklestirilecekti. Béylesine iligkilerin gergin oldugu bir dinemde bu projenin Ruslarca_gerceklestirilmesinin iki nedeni vardir: — Bat cam tréstleri Tiirk pazarini yitirmemeyi istediklerinden cam fabrikas1 kurmaya yanasmamislardir. — O zamanki is Bankasi Yonetim Kurulu Baskani'nn 1920 ler den beri Sovyet Rusya'y: yakindan tamums olan Tevfik Riistii Aras olmasidir. 1960 yilt icinde eski Bagbakan Menderes’in Rusya'ya gidece3i haberi, eskisi dek doyurucu olmryan A B.D. yardimlan yaninda, Sov- yetler Birligi’nden ckonomik yardim, alinmasi icin ilk adm atl- mas! bicgiminde yorumland:. Bu goriis miibalaah da olabilir, Eko- nomik yardimlara varilabilmesi igin daha nce politik ortamin ha- arlanmasi gerekir. Bu politik ortam agagida isaret edecegimiz gibi Tiirkiye’ye Sovyetlerin yardim etmeleri konusunda bugiin bile pek gerceklesmemistir. Bir Sovyet firmasi gine 1960 tan sonra dzel bir sézlesme gere- ince Siimerbank’in Beykoz kundura ve deri esya fabrikasimn tev: sii isini yiirtitmiigtiir. Hemen kaydetmek gerekir ki bu iki fabrik nin kurulmasiin ckonomik yardimlar iginde diisiiniilmesi pek dos- mi olmaz, Girisilen isler Sovyetler Birligin'dense Gekoslavak’ya ve Polon'ya gibidozu Avrupa iilkeleri tarafmdan daha cok sayida projenin gerceklestirildigini gostermektedir. Ornegin Bozyiik, Ya mmea Seramik fabrikalar1 Cekoslovaklar; Tarsus Dokuma Boyalari Fabrikas: Polonyalilar tarafindan kurulmustur. Bunlar da 6zel s6z- lesmeler geregince yapilmis islerdir. Tktisadi iliskilerin yoniimiin gésterilmesi bakimindan kaydedilmislerdir. (31) cAtatirk’tin Disigleri Bakam: anlanyory op. cit, 3, 128 Asistan : Giineri AKALIN Kibns buhraminm yeniden su yiiziine cikmasmdan sonra Sov- yetlerin ekonomik yardimlari soz konusu edildi. Siyasi ortamm ha- zrlanmasi gayretlerini Ylriiten partinin iktidar: yitirmesi bu alan- daki gabalan aksatt. Ornedin kiiltiiy antl smasmn imzalanmasin- dan bile kacinildi. Fakat daha once hiikametimizce sunulup Sovyet- ler Birligi’nce kabul edilen 7 isletme Projesinin gercoklestirilmesi yolundaki cahsmalar devam etmektedir. Bir Tiirk teknik heyeti Rus- ya'da temaslar vapmaktadir, Bu yedi Proje sunlardir: Demir © Asit Sulfirik, Lif levha, Votka, Empirme cam, Aleminyum, fabrik lanyla bir Ralineridir, Bu konudaki salismalar baslangictadir, Hie kametimiz ve Dis Isleri Bakanhj bunun; yardim biciminde olmadi- ini soyliyerek, iki tarafin lizerinde uzlastiklart bir sézlesmesi ola- rak diistiniilmesini istiyor Odeme iki tarafl, mal andlasmalariyla; ‘Tirkiyenin mal ihraei suretiyle olacaktrr, Kaba bir hesap tahmini ile projelerin tutan yarim milyar § a yaklasmaktadir, Tiirkiyenin mal ihrac: olanaklari g6z Gniinde tutulunca bedellerinin édenmesi bu projelerin gerceklestirilme siiresini a acai kisa vadeli kredi du- Tumuna yol acacagi séylenebilir, Teknik proje ve personelin caitil- mesini saghyacak teknik yardim; bu projelerle de siz konusu ola- caktir, Sonuc olarak su denilebilir ki Tiirkiye'ye Sovyetler Birliginin ekonomik yardinm siyasal cabalarin ve cesitlemelerin tesine - iki diinya savas: sirasmdaki dénem bir yana biralarsa -heniiz geceme- mistir, Tiirkiye'de meveut sosyo-politik ortam Sovyet yardimimi al- maya elverisli durumda degildir, Hiiktimet bu yiizdendir ki bu pro- ini karsiikh mal andlasmalari icine g emek cabasindadhr, ABD. yarmlan bakimundan Tirkiye’nin dzelli8i, Truman dokt- Miniyle bashyarak Amerika'dan ilk yardun almaya baslayan tlkeler rasinda olusudur. Tiirkiye Nato ve Cento gibi Bati askeri paktla- unm bir iyesidir, Ve buhindugu stratejik yerin énemi dolayrsiyle. dir ki A. B.D. den uzun bir stiredir yardim almaktadir. AB. D. yar- chmlan iginde Tirkiye'nin yerini saptama bakimindan baz nokia lara devinecediz, — 1963 Malt Yih sonunda; yard: alan iilkeler arasinda - yat- dimlarin (bags + Sdiing) kiimillatif toplam acsindan Tlirkive 1333.5 milyon dolarla onuncu gelmektedir — 1965 mali yih sonunda Tiirkiye; Avrupa iilkelerine yardimin durdurulmas olmas: nedeniyle yiikselerek alman yardimlanin | ki. miulAtif toplany acisindan 1.608 milyon Dolarla yarchm alan tilkelerABD. ye SSCB, YARDIMLARININ KARSILASTIRILMASL 1 avasinda sekizinci gelmektedir, Tiirkiyeden daha cok A. B. D. yar- dum: almayi basarmis iilkeler gunlardir : (38) Bawas + Odiing olarak (000 $) 1, Birlesik Krallik 3.834.9 2, Fransa 3.1903 3, Giiney Kore 2,503.2 4. Hindistan 2485.6 5, Giiney Vietnam 2,084.5 6. Pakistan 1,730.0 7, Italya 1.650.3 8, Tiirkiye 1,608.0 NOT : Birlegik Kralhk, Fransa ve ftalya’ya yardim 1960 dan 6n- ce kesilmistir. Digerlerine A. B.D. yardimi devam ediyor. — Yalnwz; en yakin mali yil olan 1965 icinde devietlerin aldiklari A B.D. yardimlar: bakimindan Tiirkiyenin durumu soyledir ; Ve Tiirkiye besinci gelmektedir. Bagig+ddiing olarak (Milyon $) (39). 1. Hindistan 264.6 2. Brezilya 230.7 3. Vietnam 216.1 4. Pakistan 182.3 5, Tiirkiye 149.9 NOP ; Tiirkiyenin ALD ve diger ABD. Orgiitlerinden aldigi yar- chm iutar: 1965 mali yrinda 156 milyon § dir. , — Adam basina diigen yardimlar agisindan bir karsilastirma ya- pacak olursak : 1965 mali yili sonuna dek olan dénemdeki yardimlarm, kiimiilé- tif toplamim;, iilkelerin B. M. lerin 1964 demografik yilligmdaki nii- fuslarma oranliyarak bir karsilashrma yapahm: Bazi iilkelerde adam basa diisen kiimjilatif A. B. D, yardimlari tutan: (iB) Agency for International Development, U, 8, Feonomic assistance Programs, Office of Program Coordination Statics and Reports Division, (Washington D © 1966) 5 12 (49) Thid,, s. 12.80 Asistan + Giineri AKALIN UES eae ee Ne Ulkeler Bais + Odiine Bais + Odiing+-Toplam harcamalar Urdiin 215.5 416.1 israil 203.5 383.7 G. Vietnam 130.0 252.9 Yunanistan 1273 251.0 Milliyetei Gin 113.9 223.1 Kore 66.6 128.4 Tiirkiye 51.6 95.5 26.1 74.3 Pakistan 171 30.7 Hindistan 52 9.07 Bae eee Tiirkiye verilen yardimlarm dénemler arasinda ki dagilg: séy- ledir (40): Milyon § olarak. Net taahhiitler ve ddiingler Diger toplam Dénemler Toplam Odiing slar | harcamalar 1949-52 Marshall Plan ii dénemi 225.1 85.0 140.1 175.4 1953.61 Kargihkh gtiven- | lik yasasi dénemi —-909.1._—-240.8 668.3 717.6 1962-65 A.1.D. déenmi 4740 344 473.3 Ktimiilatif toplam 1608.2 670. 1366.3 es (40) Ibid, 5 2381 MILYON 4 150 Tiirkiye'ye (6diine + bagis) olarak verilen yardimlar toplam:- am yillar boyunca seyrinin grafikle gdsterilmesi : 4a 50 1 52 53 54 55 56 SY 5B 59 co 61 62 63 64 AWLAR82 Asistan > Gtinesi AKATIN Biitiin bunlary ortaya koyduktan sonra Sovyet ve Amerikan yardmlarinin Tiirkiye acismdan karsilastirilmas) yapilamayacat acikea beliriyor. Biz Sovyetlere hasim bir blogun mensubuyuz ve askeri paktlarmmin tiyesiyiz, Bu durumda Sovyetlerin hig denebile- eek derecede az yardim etmis olmalan; A, B. D. ninse oldukga cok yardim vermis olmast olagandir. A.B.D. yardimlarina; aden basina diisen yardim acismdan bakarsak Tiirkive'ye diter Orta Doiu iil- Keleri dek bol yardim verilmemigtir. Yunanistan, [srail ve Urdiine verilen yardimlar yaninda; bizde adam basina diisen tutar, sok dii suktlir. 1973 © kadar dis yardim almaya devam edecesimize gre ABD. yardimlarinn bu yila dek devamam beklemek dogaldir. Rus yardmlani ise Tirkiyenin yarinmna ait bir sorumdur, xX — SONUC: Ulkelerin yapuklan. yardumlan isletmelerin reklamlarma ben- vetebiliriz, E¥er her iki ilkenin béyle yardim yarisina girismesi, a7 gelismis iilkeler agisindan yardim veren iilkelerle olan iktisad? il Kilerinin maliyetini yiikseltmiyorsa; bunun yardim alan _ dilkelerin Yerarina olabilecegini séyliyebiliriz, Oysa durum bunun tersidir Bir blok olarak aym inang ve kanaatte olan Batih'larm yardim larinin kargisinda baska bir blogun yardimlarmm yer almasi az ge Usmis tilkelerin yararina olmustur. Boylece rekabet bashiyor ve yar. dim tekeli ortadan kalkiyor demektir. Baska bir yardim kaynagi al- magiginm varhgi az gelismis\ iilkeleri Bat ve Dowiu ile ilisitilorinde daha az boynu biikiik olmaya itecektir. Ornegin Batr Almanya’nin Misir’a yardimimi kesmesi tehditi bu yizden beklenildigi dek etkili olamamuisir, Tarafsiz blogun veya bir baska deyisle Ugiincii Diinya’nm beliri- siyle Sovyet ve diger Dogu Blogu yardimlarinm baslayis: arasinda bir parelellik goriiliiyor. Sovyet yardimlarmnin % 90 mindan cogunun bugiin de tarafsizlara gittigini saptiyoruz, Buradan hareketle iki tilkeden birinin Grnegfin Rusya'nin ekono- mik yardumlarinin kesildigi zaman Tarafsiz Blogum en agi darbeyi yiyeceyi, yalnis bir gértis olmaz. Ciinkii az gelismis tilkelerin hersey den énce iktisadi kalkmmaya ve bunun icinde yardimlara ihtiyaci vardir. Herde her iki blogun Ustineti Diinya’y: kendi yamnda gormek iste#i ile tarafsiz iilkelere yardumlarm. arttirmalan gine bu az gelismis tilkelerin yararma olacaktir, Bu aradaki bir belirtide