SUGLA OVASININ KARSTHİDROJEOLOJ1S1 VE

SUGLA GöLO SORUNU1

KARSTH YDROG EOLOGY OF SUĞLJA. PLAIN AND·

SUĞLA LAKE PROBLE M

Nuri G'ÜLDALl.t
M.T.4\,. Enstitüsü, Ankara

ÖZ

Suğla Ovası Orta Toroslar'ın kuzey kesimind e ve Beyşehir Gö-

lü'nün 40 km GGD'da yer alır. ıBeyş~hir Gölü ve Suğla Ovası kaba
çizgileri }le KKB-GGD dQğrultuda uzanan 10-20 km genişliğinde tek-
tonik bir çöküntün ün içinde bulunurl ar. ·
Suğla Ovası, tfun eski haritalarımızda,
bunlar arasında 1/800 000
ölçekli topoğrafya haritasında _ yayın tarihi 1936 ve 1/500 000 ölçek-
li jeoloji haritasında göl ·olarak gösterilmiştir. En yeni yayınlanmış
olan 1/25 000 ölçekli topoğrafya haritalarında ise Suğla Ovası, göl
olarak değil, fakat orta kesimleri sazlık, kamışlık bir ova olarak gös-
terilmiştir.

Gerçekte, tüm haritalar doğruyu

gösterme ktedir. Çünkü, Suğla
Ovası bazı yıllar salt orta kesimi sazlık, diğer yerleri tarım yönün-
den çok verimli bir ovadır. Buna karşın bazı yıllarda verimli balık­
çılık yapılabilecek kadar büyük ve derin bir göl durumun a gelir.
Suğla Ovası'nın bu ilginç hidroloji k özelliği, ova çanağının jeolojik
yapısının ve karstik morfoloj isinin doğal bir sonucud ur.

(1) Bu makale Almanya' da: Tilblnger Geogr. Studlen, Hett 80, 1980, Festschrlf t
Blume: Trockenge blete derilsinde yayınlanmıştır.
(2) Dr. Nurt Güldalıl M.T.A. EnBtltilsil Temel Arn.ştınnalar Dairesi, Ankara .

.33
 Suğla Ova sı 18 000 hek tar geni~li~nıde~r. Ova
çanağı alüvial
t opr akl ar la ka. p lı oldugu"' için , orta kesını.ındekı 2700 hektarlık devam-
lı sazlık alan dışında, tarını yön ünd en • lid'
çok verım 1r. Bu nedenle
ovanın hem en kenarına kurulmuş, değişik
büy ükl ükt e 12 köy yer
almaktadır. ıiem bu köyler, hem de ova ya
yakın 8 dağköyü ekono-
mik yönden Suğla Ovası'na ba,ğımlıdır. Ov~
da genel~~kl~ tahıl tan -
ını yapılmakta, en çok da noh ut ekilınektedı
r. Ov~ ~ol ~le __kaplandı ­
ğında, köylülerin yaşamını eko nom ik bak
ımdan buy ük olçude ohım­
suz yön de etki lem ekte dir. Şimdiye kad
ar salt tarımla uğraşan köy-
lüler, gölde sağlıklı bir balıkçılık da yapama
maktadırlar.
1976 ve 1978 yıllarında top lam 14 ay sür en
ara zi çalışmaların­
da, 20 köy ün clt.onomik ve sosy al yaşamını olu
msu z yön de etki leye n
Suğla Gölü oluşumunun ned enle ri üze
rind e durulmuş, ve göl oluşu­
mun u önleyebilecek bazı öne rile r getirilmişti
r.

ABSTRACT

SuğlaP~ain take s place at the (N) par t of mid dle Tau

rou s Mou n-
tain and 40 Km. SSE of Beyşehir Lak e. Bey
şehir Lak e and Suğla
Pla in are in a collapsed area . Thi s are a ise
10-20 Km . larg e and
lies on the dire ctio n of NNW-SSE. Tectonic mov
eme nts are effective
on the collapsing of this area .

Suğla Pla in is being sho wn on 1/800 000 sca le top ogr

aph ic map s
(1936) and on 1/500 000 scal e geological map
s asa lake . On rece ntly
pub lish ed 1/25 000 top ogr aph ic map s it is not
sho wn as a lake but
as a plaiıı whi ch includes some reed s and
swa mpy are a at the middle
par t of it.

AB a mat ter of f act all of the map s are true

and reli able, be--
cau se Suğla Pla in includes reed s and swa mpy
are a at the mid dle
only som e yea rs, oth er sides of the plai n are
suit able for agricultı.ıre
and is productive. But insp ite of thee se situ
atio ns som e years this
plain become.'3 suc h a deep lake tha t peo ple
can fish here. Thi.s
special hyd rolo gic situ atio n is becaus e of geo
logy and kar st hyd ro-
logy and mor phology of the plain.

Suğ la. P lain is 18 000 hec tars lnrg e. Bot tom

of thl' plai n is co-
vere d by allu vion s, so exc ept 2700 hec tars
swa mpy are a at the
middle, is very pr odu ctiv e a nd at one s ide
of t he plai n 12 villages
ar e dlff erin g in pop ulat ion t a ke plac e. Eco nom
y of thes e villages and
34
 1

0th ~r 8 mountaneous villages are compleately related with

Suğla
Plaın. The main crops are wheat and chick-pea
·Lake bearing water is quite effective on economy of the area
in negative way.

. From _the ~on?mi~ point of view the main activity of the peop-,
le ıs farmıng. Fıshing ın the lake is not awarding much~

During the field work between 1976-1978 (totally 14 months)

I sp~nd a special attention on genesis of the Suğla Lake, Lake
beanng conditions and what can be done to avoid the rise of water
level.

This report includes some recommendation against lake bearing

conditions.

SUGLA OVASI VE YAKIN ÇEVRESİNİN JEOLOJİSİ

Suğla Ovası kuzeyde morfolojik bakımdan belirgin bir sınıra sa-

hip değildir. Burada Seyclişehir'den başlayıp kuzeye doğru Beyşehir
Gölü çanağına kadar fazla yüksek olmayan tepelik (<l> ·1250 m) bir
alan uzanır . Bu tepelik alanın batı kesimleri OTdovisiyen yaşta şist­
lerden, doğu kesimi ise Pliyosen. yaşta genellikle yatay, bazı yerler-
de az belirgin kıvrılmış tatlısu marn ve kireçtaşı katmanlarından
oluşmaktadır.

Ova, KD'da Neojen yaşta volkanik Dedesivrisi Dağı

(1919 m) tarafından çevrilir. Bu volkanik d~ğ çoğunlukla andezit
ve andezitik tüflerden oluşmaktadır. Bu dağa güneyden yaslanmış ·
olarak Pliyosen yaşta tatlısu çökelleri, ovanın kuzeyinde olduğu gibi
:µıarn ve kireçtaşı f asiyesinde, orta yükseklikte dağlık _ve tepelik
(<I> 1250-1400 m) bir alan oluşturur ve Suğla Ovası'nı doğudan v~
g~neyden sınırlar (Şekil 1).
Suğla Ovası'nın batısında, hemen ovanın kenarında dik yamaç-
larla başlayıp az ilerde 2000 m'yi aşan dağ sıraları yükselir (Tınaz
dağı 2006 m, Yalıncak dağı 2129 m, Küpe dağı 2321 m). Bu dağlık
alan ve daha batısındaki yüksek dağlık kuşak tümüyle Jürasik ve
Kretase yaşta çok saf, iyi katmanlanmış kireçtaşlarından oluşmak­
tadır. Bu dağlar çok kıvrımlı ve kırıklı bir yapıya sahiptir. Karbo-
natlı tasların
, olusturduğu
, bu kalın istiflenınenin •e n üst birimini
Eosen yaşta filiş serisi oluşturur.

35
 ,-.. \ , ... ,. ,.
... - •.:."."', ~;,_ _, ...... ,'
\ -. \

,,:_/ ; ... ~•.:

1 .,. \ ,

'....-' , : - .. \

.. , - .. '
- .... - -
•'
\ \
1 .. -
- ...
•
' -
\

..
,, -
\ -- \

' 1 '
-
... ...'

'
l-,~-'---'"-T::--,,--:,::::-:--:-7~,_
1''
\~ I

' ,,, • ··,ı --- ---. •. _

1
,.... '◄ " ......
-!' \-\ _,i • -ı
I - ı - \
, ,~ , -ti
.·~.-

-',_,' ' , ...

eti

,,,:.',',',-
c{
> . _,." c{ ~
, '' - , - ... - o • ..J ~ ıı,

.., , '
\
... .,
- ,'

_, ~ , : l
1
...
..
...
\
'

~
\ ,
-
,.
-

/
.~
'.

'il
I(!)

.... , !' :-, ~ , '

... ', .. - .. '.- ... ' .. _...
I - , 1 1 ..,
,, - , t ~ ..... , ·,
l 'J ', ı ı
_, - ' ' I .._

' .... \ 1 '

'
' -'

i i\o:r1::: ır: O ·ı:

OO~i~(ôir-J ö+J
Şekil ı. - Soğla. Ovası ve yakın çevresinin yapısal joolojW ve bldrojooloJW
(Blumenthal, M., 194'7; Monod, O., 19'76 ve yazarın koodt gözlem-
leri). Açıklamalar: ı. Killi şist (Paleozoytk, genellikle Ordov t ~ )
2. KireçtWjı ve mermer (Paloozoyik, allokton: Had.un napı) S. Ki-
reçtqı (aynlınanuş Mesozoyik) 4. İn<'.e katmanlı kt~taşı ,,e do-
lomJt (Trtyas) 5. JUroçtaşı (Jura - Krotast~) 6. Tatlı ıu ki~t&1ı
ve nı1llqı (PllyotSen) 7. Andezit, volkanik tllt (Noojen) 8. Alttvyon
(Kua.terner) 9, AntlkJlnal ekııeıu 10. Flly l l. l\lndlı-n10 12. Pleyis..
toffen Sutla gölUntbı a) dulg-ılı w,ıntı.aı b) kıyı kunılan c) olası kı­
yı ku.ınu 18, Uvala, voya kUclUc l>Olyo ı,. Erlıne artığı tepeelk (hum}
us. Boğaı~ vQ.dJ 16, J{ay~k a) devamlı b) döneıusel 147. Düden 18.
Kanal 19. 8~lık 2-0. H öyük ~ı. Ayrıntılı haritaların yerleri.
-36
 Suğl& ()vasl'nın güneybatı kenarında, Çat.mahya Köyü çevre-
:Jinde ve ovanın . ~~ .k_:11 ~tısın~ y1:kandva adı ..geçen Mesozoyik.
. er ya.,lı senmn uzenne, yıne çoğunlugunu karbonatlı tasların
T~duğu paieoroyik yaşta ~~kton bir seri ~ektedir (Bl~en-
~ 1947; Monod, 1976) ·. ~ ort~ ya~ısı, bu dağlık ~om geçirmiş
olduğu kıvrım ha.reketlennın yoğunlugu hakkında yeteri kadar bilgi
verınektedir.

Suğla Ovası'nı batıdan çeviren, Jürasik ve Kretase yaşta kireç-

t;aşıa.nnın oluşturduğu yük.sek dağlık kuşak çok yoğun bir kartlaşma
geçirmiştir. Tüın topoğrafya yüreyi değişik büyüklükte dolinler,
uvala.lar ve polyelerle kaplıdır. Polyeler belli başlı kırık boylarında
gelişmişlerdir ( Şekil 1-2) .

Suğla Ova.sıve kuzeyindeki Beyşehir Gölü çanağı, her ikisi de

tektonik bir ç.ökünt U içinde bulu nmalan yanında aynı zamanda bir
Renkllna.l içinde de bulunur lar. Su,ğla Ovasf nın ve Beyşehir Gölil
çanağın ın batısında yük1>clcn dağ sırası belirgin bir şekilde antikll-
nal yapı gösterm ektedir. ,

Tınaz Dağı antJkHnalinin doğu kanadında kireçta.şı katmanları­

nın dalımı do ğalolArak doğu ya. doğrudur ve genellikle 15 °-30° eğim
gösterirler. Bu genel eğim S uğ la Ovası'na yaklaşıldıkça artmakta,
GölyüzU ile Bölme Burun arasında ova kenarı boyunca 60°-90° ler
arasında oynamaktadır . Tüm bu gözlemler Suğla Ovası'nın batı ke-
narının oluşmasında basamakvari f aylanmalann da çok etkili ol-
duğunu kanıtlar (Şekil 3) .

Pliyosen tortullannın , Suğla Ovası' nın kuzeyinde, doğusunda .

ve güneyinde tepelikler oluşturması , Ova çanağı içinde ise yer yer
a.luviyal örtünün altında saptanmış olması, ova çanağının tümüyle
bir çöküntü havzası içinde yer aldığı izlenimini kuvvetlendirmekte-
dir. .

Suğla Ovası .tabanında ve yakın çevresinde, ,Beyşehir gölüne

:a.dar olan tepelik alanda ve Beyşehir gölünün doğu ve kuzeyinde
liyosen tortuııannm geniş alanlar kaplaması Pliyosen' de bu alan-
::n çevresine göre çukur alanlan olıışturdnklan ve b ~ tat-
ve Yarıtatlısu gölleri ile kaplı olduğunu gösterı:nektedir.

37
 --- -- -- -

Şekil 2. - Suğla Ovasının batı bölti mü ve önem li

kayn akla. r. Açıklama: ı. Ki-
reçt.aşıve dolam it (Triy as) 2. Kireçtaşı · (Kre tase)
8. Altlv yon
(Kuaterııer) 4. Fay 5. Koyn k (doli n)
6. Erim e kalıntısı tepec ik
(hum ) 7. Kars tik erim e sonu cu dikleşmiş dağe
teği 8. Pley istos en
Suğla Gölü aşıntı kıyıları 9. Kars
tik kayn ak a) devamlı b) clönem-
sel 10. Sazlık 11. Höyü k.
38
 Iİ (W) (El O
t 90 0

Vıı'"r v T

1100

·.·.·.··.·. :- ·.· -~

•. ! ' 1 • • ,.

Şeldl 8. - Suğla Ovası'nın B-D doğnıltusunda jeolojik kesiti. Açıklama: l,_~-Kre-

. tase ldreçt.aşı 2. Pliosen tatlısu k.ireçtaşı ve ınilta.şı 3._'K~terner
alüvyonu.

SUGLA OVASININ . MORFOLOJİK GELİŞİMİ

Pliyosen sonunda, Beyşehir çevresinde olduğu gibi, ·Suğla Gölü

çevresinde de geniş alanlarda Pliyosen· Gölü çanağının tabanı dikey
hareketler sonucu bugünkü yüksekliklerine itilirken, çanağın bugün-
kü göl suları altında kalan kesimleri çevresi ile yükselmeyi p du-
rumlarını korumuşlar, 'belki de bir ölçüde çökmüşlerdir. Suğla Ova-
sı ve Beyşehir Gölü çanaklarının oluşumları bu son Pliyosen sonu/
Kuvaterner başı tektonik devinimlerinin bir yaratıdır. Her iki ça-
nağın tabanınının da yeraltı suyu tablasının altında 'kalmaları, her iki
çanağın da su ile dolmasına ve göllerin oluşmasına neden olmuştur.
Fakat Suğla Gölü çanağı yakın çevresinde volkanik tüfler ve Pli-
yosen tortullan .gibi aşınıp taşıiımay1a elverişli malzemenin yaygın
bulunması nedeni ile kısa zamanda d()ldu~lmuştur. Ovanın orta ke-
simlerinde aluvjyal örtünün kalınl~ğı 80-100 m'yff · ulaşmaktadır_ (Şe­
kil 3). Buna karşın, yine de Suğla Çanağı Pleyistosen boyunca ve
Holosen başlarında devamlı, · sığ ve tatlı sulu bir göl tarafından
kaplı olduğu görülmekte dir. Bu gölün, daha yüksek su düzeyine sa-
hip olan Beyşehir Gölü'nden önemli ,bir gelegeni (Beyşehir Çayı)
ve Konya havzasına yönelik, Mesozoyik kireçtaşları içine derince
· gömülmüş bir gidegeni_ (ayağı) vardır. Bu akarsu, aşağı kesimlerin-
de Çarşamba Çayı adını alır ve Çumra dolaylarında Konya Ovası'na
dökülür.

Hem Pliyosen devresindeki göl, hem de Pleyistosen Suğla Gölü,

Suğla Ovası'nı batıdan çevreleyen Kretase yaşta saf kireçtaşlarımn
oluşturd~ğu dağların etek kısımlarını yalamaktaydı. Bu nedenle
Suğla Ovası'nın batı kenarı çok yoğ·un karstlaşmaya uğTamı ştır. Suğ­
la Ovası bu kenarı boyunca, dağlık s ınırı aleyhine yer yer 200-300 m

·39
 ·. ., lık sınırın karstlaşma sonucu gerilemesi, düd
genişienuştir, ~:!'da çıkan su kaynakla~ çevresinde doğal olarak e:-
Ier ve ova ~:.. Bu değişik yoğunluktakı karstlaşma sonucu ova~
fazla oI.ınUŞ .. tili çıkıntılı bir durum almıştır (Şekil 4) . y·
arı çok gırın · ıne
batı ken erime artığı kalık tepeler (hum) dikkati çek
kenar boyunca . er.
bu k" .. önlerindeki ve Mutlu Yaylası yakınındakı alüvyon örtü
susuı oyuf'f yu·· kselen tepecikler erim el erden arta kalmış bir
• · den ha ı çe . . . er
ıçın , (.Ş kil 1 ) . Yatay karstık erı.meler sonucu genışlemiş olan
hum dur e kesimlerinde ince b'ır a ı··uvya1 t oprak o"rt"usü altında
ovanın bu b a t ı . .
ana kaya bulunın
aktadır . (Şekil 3).

Şekil 4. - Soğla Ovası'mn yo~ karstlaşınış batı kenarı.

Suğla ·Ovası'nın batı kenarının ova düzeyi seviyesindeki yatay

karstlaşması günümüme de sürmektedir. Bu nedenle, dağların et eği
kuzeyde Gölyüzü köyünden, güneyde düdenlere kadar 70 °-90° dik-
likler gösterir. Yer yer de alt kesimleri erimelerle iyice oyulan ka-
yaların ova yüzüne göçmüş oldukları izlenir.

Pleyistosen Suğla Gölü, ovanın batı kenarlarının yoğ11n karSt ·

!aşmasına neden olurken, diğer ,k enarlarda kum setleri ve kıyı kor-
donları oluşmuştur. Bugün kum ocağı olarak işletilen kıyı_.., ~or;
donları ova tabanından 4-5 m yükseklikte ve 25-30 m genişligıu<l
40
uzun taraçalar oluştururlar ve Suğla Ovası'mn kuzeyden ..
doğudan çevreler (Şekil 1 ve Şekil 5). Kıyı kum sedl' ~eyden
ve . .. .. I .. k kli,., . . erı, leyis-
sen gölunun sınır arını ve yu se gını saptamada büyu"'k k
to ,., . . . o1ay-
lıklar saglamaktadır. Kum depolarının ıçınde bol miktarda Dreisseıi.
sia polyınorpha kabukları bulunmuştur. Bu tatlı su canJıJannın
aktüel türleri bugünkü Suğla Gölü'nde yaşamaktadır.

Şekil 5. - Pleyistosen Suğla Gölü kıyı kwnu sedlerL Fotograf Suğla Ovası>nm
GD kenannda Yalıhöyltk köyü yakıuıuılan aJınro1 1tır.

Kıyı kumlarının üst düzeylerinde bol miktarda seramik parça-

larının bulunması ve kıyı kordonları boyunca 8 Neolitik ve daha
genç yaşta höyüklerin bulunması, Pleyistosen Suğla C..-ölifnün hiç de-
ğilse Neolitik sonlarına kadar devamlı göl özelliğini koruduğu söy-
lenebilir. Salt bir tarafından kumsal kordonla karaya bağlantısı
olan höyükler üzerinde yaşayan insanlar, hem Suğla Gölü'nde ba-
lıkçılık yapabiliyorlar, hem arka taraftaki arazilerde tarım yapabi-
liyorlar, hem de dışarıdan gelebilecek tehlikelerin yönünü bire in-
direrek savunmalarını daha kolaylaştırıyorlardı (Şekil 1 ve 6).
uzun taraçalar oluştururlar ve Suğla Ovası'nın kuze ..
ve doğudan çevreler (Şekil 1 ve Şekil 5). Kı kumyden
, ~ey den
yı sedlen ' Pıe,,. fN
··ı·· ·· n sınırl arını ·ve yüksekliğini sapt ama da b'" .. JU>-
tosen go unu
Wdar sağlamaktadır. Kum depolarının içinde bol mi kta
r~ ~olar-
polY-'.11o~ha ~~b~~- bulunmuştur. Bu tatlı su
sia . c!~ :sen-
nnın
aktuel turl e~ bugunku Sugla Gölü'nde yaşamaktadır.

Suğ l& Ovası'1un

Şekil 5. - Pley istos en Suğla Gölü kıyı kum u sedlerL Foto graf
ı ~tır.
GD kenarında Yalıhöyük köyü yakm mdan ahnm

Kıyı kumlarının üst düze yler inde bol mik

tard a sera mik parç a-
larının bulunması ve kıyı kordonları
boyu nca 8 Neolitik ve daha
Gölü 'nün hi\ d~
genç yaşta höy ükle rin bulunması, Pley istosen S uğl a
özell iğini koruduğu söy-
ğilse Neo litik sonlarına kad ar devamlı göl
ya bağlantı.sı
lene bilir . Salt bir tarafından kum sal kord onla kara
a Gölü'ncte ba•
olan höy ükle r üzer inde yaşa yan insa nlar , hem Suğl
lıkçılık yapa biliy orla r, hem arka tara ftak i araz
ilerd e tarım yapa bi•
yöu U.nli bire in•
liyo rlar, hem de dışarıdan g elebilece k tü hlikelerin
kil 1 ve 6) ·
dire rek savunmalarını daha kolayla.!J tırıy orl ardı (Şe

41
 . K

1 11 1 1ı,ıttuıı11ı 1 ı 4

• •
Şekil 6. - Suğla Ovası'nın doğu keslınlııde iki neolitik veya· daha genç hö~k.
Açıklama: ı. Pliyosen tatlısu çökelleri ·2. Ova tabanı S~ _Pleyistmıen
gölü kıyı kumu seddi. 4. Pleyistosen gölü aşıntı kıyısı 5. Biıiklııtt
konisi 6. Höyük.

SUĞLA OVASININ KARSTHİDROLOJİSİ

Karstik Taban Suyu

. Çok kalın
bir alüvyon ö_rtüsü ile doldurulmuş ·bulunan- Suğla
Ovası'nda devamlı bir yeraltısuyu kütlesi oluşmuştur. Y:eraltısuyu
tablası tüm yıl boyunca, ovanın hafif çukur~a olan orta kesimlerin-
de yüzlektir. Bu nedenle ovanın orta kesiıninc;le 2700 hektarlık alan
devamlı .sazlık ve kamışlıktır. Bu yüksek su tablası yaz ve sonbahar
aylarında ovanın kenarlarına doğru devamlı bir inişle 10-12 m de-
rinliğe düşer. Hemen hemen -hiç yağış .düşmeyen yaz ve sonbahar
aylarında ovanın taban.suyu görünürde iki kaynaktan beslenmekte--
dır; · bunlardan birisi Beyşehir Gölü'nden . gelen Beyşehir Çayı'dır
(Beyşehir Kanalı), diğeri ise ovanın kuzeybatı kenarı boyunca çı­
kan ve
her mevsim su verıen karstik kaynaklardır. Bu kaynaklar
güneyden kuzeye doğru Alagöz Pınarı, Beldibi ve Kuğ·ulu Gölü pı-
• 1 • •

narlandır.

Suğla Ovası'nda yeraltısu tablasının yıl içinde mevsime bağlı

olarak dar ölçüler içinde oynamaların a k arş ın , ovayı batıdan çevi-
ren karstik dağlık alanın yeraltısuyu tablası yıl içinde mevsimlere
göre çok büyük oynamalar gösterir. En· kurak mevsimler olan yaz
ve sonbaharda dahi Alagöz, Beldibi ve Kuğulu GöJü kaynaklarının
su çıkarmaları karstik dağlık kuşağın, Alagöz Pınarı'ndan kuzeyde
kalan kesiminde yeraltısuyu düzeyinin, ova düzeyinden aşağı düş­
mediğini kanıtlamaktadır ( Çizelge 1) . Buna karşılık bu mevsimler-
de tabansuyu tablası Alagöz Pınar~ndan güneye doğru düzenli bir
düşüş gösterir. Kar~tik yeraltısuyu kütleısinin derinliği Susuz köyün-
de 7-8 m, Fası kayniğı 8~10 m ve daha güneyde Bölme Burunun Ko-
ca düden çevresinde 18-20 m'ye varmakt~dır (Şekil 7).
Sonbahar mevsimi sonlarına doğru yağışların başlaması ile bir~
likte Alagöz, Beldibi, İ_çerikışla ve Kuğulu Gölü pınarlarının debileri
de artmaya başlar (çize:lge 1). Bu devamlı kaynakların daha güne-
yinde kalan karstik .yörede de karstik yeraltı suyu düzeyi ağır ağır
yükselmey e başlar. Bu yükseliş en iyi biçimde Fası, Susuz köyü batı
kenarındaki Pınarbaşı ve Y~ğnı kaynaklarının kuyu biçimindek i ge-
niş ağızlarında rahatça gözlenebilm ektedir. Pınarbaşı ve Yağnı kay-
naklarında, Eylül ye Ekim aylarında 7-:8 m olan su düzeyi· derinliği,
Kasım ayı sonuna! doğru; . g.üz yağışlarının başlaması ile birlikte yer-
yüzüne _1 m'ye kadar yükselmek tedir .. . ·
Suğla Ovası'nın batısında~ karstik ·dağlık kuşakta Ekim ve Ka-
sım aylarında yeraltısu tablasının ova yüzeyine yakın bir düzeyde
oynaması, bu aylarda orta şiddette, en az 24 saat süren yağışlardan
sonra, Alagöz ve Fası pınRrları arasındaki a1anda da karstik taban-
suyu tablasının ova di~~yine yükseldiği görülür. Fası ve Alagöz pı­
narları arasındaki karstik yörede yeraltısuyunun ova düzeyine yük-
selmesi, örneğin 1976 yılında güz yağışlarının erken başlaması so-
nucu Ekim ayı ortasında· olmuş ' (16.10 '. 1976), 1977 yılında geç ba ş ­
layan yağışlara uygun olarak Aralık ayı başında (5.12.1977) olmuş­
tur. ·

Kaynaklar ve Akarsular

Karstik dağlık alanın Fası kaynağı ile Alagöz pınarı a rasında

kalan kesimindek i taban suyunun ova yüzeyi düzeyine ul aştığı za-
man, bu çok girintili çıkıntılı kıyı şeridi boyunca çok az su veren
kaynaklar bir yana bırakılırsa, belli başlı 12 ye rden su ç ı kmaya baş ­
lamaktadır (Şekil 2). Bu k ayn akl arın deb ileri 50 lt /sn ile 4 m 3 /sn
arasında deği şm ektedir (çizelge 1). Bu kııy nnkl nr ın en b Uyllkl eı·i Fa-
sı, Pınarbaşı ve Yağnıdır .

43
~

K (N) (S) G

I
.. ..:-.... . ..--: .-:- .--:- .~:-: .-..--:.~. ~-~,-:-: ~-~:-:.Y .... ~t..-:..~.:. ~ ~ -~-~-
...... . - ... •· . - ..... .. .

...
.,

.,. , ········ ·
1
..
'.,
• u
z
✓ ~
. -' 4
Şekil 7. - Suğla Ovası'nın batısındaki dağlık alanda karstik tabansuyu ta&.
lasının mevslrnltk oynamuı. AçıJdama: 1. Kış aylarında karstik yeraltısuy,o .
düzeyi 2. Yaz ayiannda karstik yeraltısuyu düzeyi S. Karstik kayımk 4. Dilde~. ·

j
 Çizelge I. - Suğla OVası'na sn veren kaynak ve a.karsulann 197'7/19"18 yıllann-
da · aylık ort.ahµna debileri (ms/sn)ı

X XI XII ı. n. m. ıv. -V . VL vn. vm. DL

Fası - - - 0,2 0,6 1,p 2,5 0,2 0,004:
Yağnı
Pınarbaşı
-
-
-
-
-
0,2
0,5 , , 0,5
1 1,5
0,6
2
0,3
2
. 0,055
0,4
-
0,2
-
(Susuz)
Sultan
Alagöz
-
0,2
-
0,3
-
. 0,5
0,04
0;6
0,·l
0,8
0,5
1
0,5
1
0,1
0,3
0,005
0,4 0,3
- 0,2 0,2
Kürt - - 0,,0 1 o,ı 0,4 0,4 0,3 0,1 0,003
Beldibi+ - - 0,1 0,6 1,4 1~6 3 3. 1,5 0,8
tçerikışlak
Kuğulu Gölü 0,09 0,1 -0,1 1
1 1,2 1,5 2 1,8 1,4 1 0,1 0,9
Çiftçi Çayı2 - - 1,4 1,8 2 . : · 2,6 3 ı.7 0,8
1

Beyşehiı:"2 - - - - - - 5 2
Kanalı

(1) Ölçümlerde t% 10-15'lik yanlışlık payı olabilir.

(2) Çay

~
 Kıs ve ay1arı boyunca bu karstik kaynakların
tıkb a h ar klind
debileri
lmal
~ ... e e o anna
hava sıcaklığı ve yağışların kar veya ya~ur ş .
·· b .. ··k ··1 ··d namalar gösterir. Yagışlar kar şeklinde oldu-
gore, uyu o çu e O y "' . .. 0°'nin a ltına - ·· d e
. d..uşt··ugun
ğu zaman veya hava sıcaklıgı bırkaç gun
kaynakların çoğunluğu tamamen kurumaktadır.

Karstik kaynakların su top~ama havzaları k-~~ağın büyüklüğü

oranında dağlık alanın içlerine uzanmaktadır. Buyu~ ~aynaklar dı­
şındaki ve debileri 25-250 lt/sn arasında oynayan_ kü~uk ka~akl~-
rın su toplama havzaları kaynak ağızlarından- çok ıçe~:re erış~ecli­
ği söylenebilir. Fası, Yağnı, Pınarbaşı, Alagöz, Beldibı ve _Kuğulu
gölü gibi büyük kaynakların su toplama alanlan kaynak agızların­
dan itibaren çok gerilere ulaşmaktadır (Şekil 8). Bu büyük ölçüde
su veren kaynakların sularının nerelerden geldiği konusunda araş­
tırma ve izleme deneyleri yapılmadığı .halde, bunların bazılarının su-
larının geldiği yerleri belli eden bazı gözlemler yapılabilmiştir. Fası
ve Yağın kaynaklarının genişçe bir mağara şeklindeki · ağızlarının
önünde ve mağaranın· iç .kesimlerinde büyük ölçi.ide çakıl ve kum ya-
ğınları görülmektedir. Bu-kum ve ·ça~ıryiğıiılarinın içinde siyah renk-
li diyabaz veya peridodit çakılları, beyaz veya gri renkli kristalize
kireçtaşi çakılları ve kırmızı veya gri renkli ince kuni.taşı çakıllan­
mn varliğı, bu her iki kaynağın · sularının 5-8 km d~a- batıda bulu-
nan Karakışl~k yaylası ve Ağaçtepe dolaylarından geldiğini kanıt­
lar. Çünkü, sa,lt buralarda Eosen yaşta, yer yer kırmızı renkli ince
elemanlı kumtaşlanna v:e yine bu seri içinde yaygınlık gösteren si-
yah renkli diyabaz ve periıdoditlere ye bu karmaşık üzerine allokton
olarak oturan yer yer beyaz renkli Paleozoyik yasta kristalize ki-
reçtaşlanna rastlıyoruz. Ayrıca burada birisi Tın~ Dağı'nm batı
et~ğin,de, ötekisi güney eteğinde gelişmiş iki büyük mağara sistemi-
nin gidiş yönü doğuya doğrudur, yani Suğla Ovası'na doğrudur. H er
iki mağaraya da Eosen Filişi arazisi üzerinde gelişmiş iki der enin
suyu akmaktadır. Kar ve kaynak sulan ile beslenen her iki der enin
de, mağaraların girişlerinde debileri kış ve bahar aylarında 1-1 5
m3/sn'ye. ulaşmaktadır. Tınaz Dagı" 'nın batı eteg"'l'nde b u ı unan nıaga- ., '
radan. . gıren suların
. Yağnı kaynagın"
· dan , Tınaz'ın guney
·· . , · dek ı'
et egın
magaradan gıren suların Fası kaynağından çıkmal aı.ı b"uyu··k b'. u oı a _
S ıl1kt ır.

Yağnı ve Pınarbaşı
. . kaynakları
.. birbirlerı'ne çok ya k ın o1m a Jarı -
na k arşın, her ıkı kaynagın sularının çok d g"·· 'k d ldi "''
· l'kl ·· b' . e ı ş ı yer 1er en ge gı
k esın ı e soy1ene ılır. Yukarıda da belirtildi" · 'b · y --. ., _
dan su ile birlikt , b .. '' k O"l .. gı gı ı ag nı kaynagın
e uyu çude kwn ve çakıl geldiği ve suyu ge-
46
 ıfıı l,,Jıı
,.. dı
ı I
\ 1
\ 1

\:.. -~·-
1

. . :suaıa
.: ·. ·: . . . .•·.· :. ·. ·.. .
;.•··· · · ~a-,i·•·••:.::...•~--~ _: ·:
..

2 L

o
1
K 1
1
l
,1
I
1

r:
'
1

,'
1

o
... J,
1

- · ' 'ı

Şekil 8. - Suğla Ovası'nın karstik kaynakla n ile dağlık alandaki bllytik dil..
denler arasındaki hidrolojik illşldler. Açıklama: ı. Devamlı karstik
kaynak 2. Dönemsel karstik kaynak S. Düden 4. Karstik yeraltısu­
yunun akını doğnıltusu 5. Dağlık ~aktaki küçük polyeler 6. Suğla
Ovası. i

nellikle berrak aktığı halde, Pınarbaşı kaynağından kum gelmemek-

te, suyu genellikle boz bulanık akmaktadır. Bu sonuncu ayrıca Yağ­
nı'ya göre daha düzenli bir su rejimine sahiptir.

47
 Büyük ölçüde su çıkartan • kaynaklar dan birisi de Kuğulu göıü
pınar landır. Bu kaynağın ağız kısımlarında da az da olsa kumtaşı
ve kiltaşı çakıllarına rastlanmaktaıdır~ Bunların · sularuı, buradan
5-6 km güneydeki Keçili yaylası dolaylarından geldiği söylenebili r.
Keçili yaylası girintili çıkıntılı, orta ·büyükl~k te bir polyedir. Bu
polyenin tabanında ve .yer yer de kenarlarında Eosen yaşta kumta-
şı ve kiltaşı katmanlarının oluşturduğu filiş f orınasyonu bulunmak-
tadır. Polyenin tabanında çok sayıda düdenler var.dır. Polye havza-
sında toplanan sular bu düdenlerde n girerek büyük 'bir olasılıkla
Kuğulu gölü kaynaklarından tekrar günyüzüne çıkmaktadır.

Yukanda ·_değinilen kaynaklar dan başka, Suğla Ovası'na iki

önemli çaydan daha büyük ölçüde su gelmekted ir. Bunlardan biri-
si· Tarascı köyü dolaylarında doğarak, Seydişehir'in içinden geçerek
Suğla Ovası'na akan Çiftçi çayı ('Şehir Çayı) dır. Bu çaydan da Suğ­
la Ovası'na Ekim-Mayıs aylan içinde ortalama 1,5-2,5 m 3 /sn su ak-
maktadır (çizelge 1) ~ Ovaya su taşıyan ikinci kaynak Beyşehir Ça-
yı (kanalı) dır. Bu kanal ile Beyşehir gölünden Suğla ovasına kış ve-
ya bahar aylarında zorunluk duyulduğund~ su akıtılmaktadır. Bu
l
zorunluk, Beyşehir gölü su düzeyinin, çevresini tehdit edecek kadar
yükseldiğinde ve Konya Ovası'ria da su gönderme sakın~alı olduğu
l
zamanlard a ortaya çıkmaktadır. Bu durumda, Suğla Ovası'ndaki bin-
lerce dekar verimli arazi pek gözönünde tutulmada n, Beyşehir Gölü' -
nün fazla suyu Suğla Ovası'na akıtılmaktadır. Bu kanaldan Su ğla
Ovası'na günlerce hazan da haftalarca ortalama 4-6 m 3 /sn su ak-
maktadır.

Suğla Ovası'na yağışınbol olduğu Ekim-Mayıs aylan arasında

küçük derelerin getirdiği sular hesaba katılmasa da, karstik ka.y-
naklaDdan, Çiftçi Çayı'ndan ve Beyşehir Kanalı'ndan gelen su mik-
tan ortalama olarak 5-10 m 3 /sn'ye ulaşmaktadır.

Düdenler

Suğla Ovası'na Ekim-Mayıs ayları içinde gelen ve saniyede 5-10

ma'lük bir düzeye ula.şan su kütlesini aynı a nda ovadan dış arıya akı­
tacak bir gidegeni yoktur. Bu nedenle S uğl a Ovası K asırn ayında.u
başlayarak su altı nda kalmaya başl ar.

Suğla Ov as ı ,
önemli, fakat y e t ert:ıiz iki ak a ç l a nı a yoluna sah.ip-
tir. Bunlardan birisi Bey§ehlr kana lı dır, di ğe ri hıe ov aı:un güne ybatı
kenarın da yeralan çok H ayı daki dUdcn lerdir . Bey şe hi r Gölü 'n U, Suğla
Ovası üzerinden Konya Havzası'n l\ ba.ğ layaıı Beyijehi r Kaua h 1'910

48
 yıllarında doğal bir vadi içinde açılmıştır. Bu vadi, Pleyistosen'de de
Suğla Ovası'm Konya Ovası'na diğer bir dey~le Suğla Gölü'nü Kon-
ya Gölü'ne hidrolojik yönden bağlıyordu. Bu vadinin tabanı ovadan .
çıkışında, ova tabanında 4-5· m daha yüksekte kalmaktadır. Bu ne-
denle Suğla 0vası'nda su düzeyi 4-5 m yükseldikten sonra bu va-
diye, .dolayısı ile Konya Ovası'na su gidebilmektedir. Göl suyu dü-
zeyi bu vadiye ulaşıncaya kadar Suğla 0vası'mn %90'ı 4-6 m de-
rinliğinde su altında kalmaktadır. ·
St1;ğla Ovası'mnikinci ve aynı zamanda en önemli akaçlama yo-:-
lu düdenlerdir. Düdenlerin hepsi de ovanın güneybatı ken~nnda Çat-
makaya köyü ile Enişdibi m·evkii arasındaki Bölme Burun sırtı etek-
lerinde sıralanmışlardır. Burada değişik büyüklükte 25-30 düdeıi bu-
lunmaktadır (Şekil 9). En büyü,ğü Çatmakay~ Köyü yakınındaki
Koca dudendir (Şekil 10). Bu düdenin su yutma sığası (kapasitesi)
2-3 m~ /sn kadardır. Diğer düdenlerin su yutma sığaları çok değişik­
tir.· Bu konucia şimdiye kadar · sağlıklı bir ölçü ,yapılamamıştır. Dü-
denlerin giri~leri~ sık sık ot, kuru dal ve toprakla kısmen veya
tümüyle tıkanmaları ölçme işlerini güçleştirmekte hatta . ·olanaksız
yapmaktadır. Düden girişlerinin büyüklüğünden, Koca düden dışın­
daki'düdenleri n su çekme sığalannın 100-500 lt/sn olabilecekleri söy-
lenebilir. Koca düdenden sonra, su yutma sığa.sı ,en büyük düdenler,
Böline Burun sırtının. doğu ,eteklerinde ye.ralan Enişdibi, Derin Ko-
yak, Mutlu ve Bahçekaya düdenleridir (Şekil 11) .
Diidenlerin büyüklükleri, diğer bir deyişle su yutma sığalan ku-
zeyden güneye doğru artmaktadır. Bu durum ve Suğla Ovası batı­
sındaki karstik dağlık kuşakta karstik taban suyu tabı"asımn kuzey-
.den güneye doğru alçalmasi yeraltı suyu akıntısının GGB'ya, yani
Manavgat Çayı'na doğru olduğunu gösterir.

Snğla Ovası'mn Yıllık Su Bilançosu

Suğla Ovası'nın yıllık su bilançosu, yukarıda ayrıntılı olarak an-

latılmaya çalışıldığı gibi, bir yanda karstik kaynaklar ·+ Çiftçi Çay ı
+ Beyşehir Kanalı'ndan gelen sular öteki yanda ise düdenler tara-
fından kontrol edilir ve düzenlenir. Yazının ba şında da kısaca belir~
tildiği gibi Haziran ve Kasım ayları arasın da ki kurak devrede (\ i-
zelge 2) karstik kaynaklar birk aç ı dışında t ümilyle kurudur: Çiftçi
Çayı ve Beyşehir Ka.nalı'ndan da ovaya su çok az, veya h iç a kma-
maktadır. Güz yağuj]armın b aşla m ns ı ile Su ğ la Ova sı 'na, Ekim ayı­
nın ortaları nd an itibaren l<an;tik kay naklardan ve ç uyl a ı·d an su gel-

49
 ıı:

Şaktl 9. - Sutla O\'a.ıı'nuı GB k.61U.nl1 , '6 düdenler. AçıklAma: 1. Kretase ki-

~~• 2. Eoaen tlll.f ıs. Allokton Paloowyik genelllkle mermer 4.
Genç aUh·yonw 6. Playi.8to~n SuğlA GölU kıyı kumlan 6. Blrtkln-
tt konisi '1. Değtşllc bUytudUkte kayaklar 8. Erime artığı kalıntı
kıpeıClk (hum ) O. Karstik erime sonucu dikleşmL, dnğcteği 10. Dö-
neın.M\l kantlk kaynak 11. DUden 12. Sazlık.

meye başlamaktadır. Ekim'den Ocak ayı sonlarına kadar ovaya

ortalama olarak 5-7 m 3 /sn su akmaktadır. Ovaya gelen bu su, önce
kurumay a yönelmiş sazlığın yeniden su düzeyini yükseltm ekte ve
belirli bir düzeye geldikten sonra da düdenlere akarak yeraltında
kaybolmaktadır.

Ocak ayından sonra Suğla Ovası'na

akan su miktarı devamlı bir
artışla Şubat-Mart aylarında ortalama olarak 8-10 m 3 /sn'ye ulaş­
maktadır. Ovaya gelen su miktarının, düdenleri n su yutma sığala­
rını aşmasi ile Ocak ayı ortalarından başlayarak düdenler .dolayın­
da ve sazlık çevresinde su düzeyi yavaş yavaş yükselme ye başlamak­
tadır. olağan yağış koşullarında, göl düzeyinin yükselme si Nisan ayı
sonlarına doğru en yüksek düzeyine varmaktadır. Bu durumda · Suğ­
la Ovası'nın orta ve güney kesimleri tümüyle 1-1,5 m su altında

50
 n d a bu ıı ı, ;, ., , adından
ı
da

y a y a k
Çatırıaı.a ı•- çoı, ı n bu d ü d e
n

~ Iı:oea
.
d ü d e n id J r

Şekil SuğJa Ovas

düelen. · su çeken

BJılaşılaeağı
en
1 0.
g ib i

d o ğ u ğ ı ı d o ıı u ı u
lı ıı ın ıc , ­
k-

ı r ı u ı l ı
u

ob ı ı k u
bul

Böhn okılclllıdlloııfr,lo riııd o ıı J•l ı-1 T

oh• i

Badlıırı.,ekayaı Ovası'nııuJ n
•n· oh
, ; tll ,..

ŞekJI
dlldenJ.
/Hn ijlJ !ı
tıafı ~~ıuu
11. - bily il k
S U /i la O, '1~1.
d
51
~

Çizelge n. - Seydişehir'de ayhk yağış tutarları (1961-1976 yıllarmı kapsamakta.dır).

f

1 n m IV V VI VII vm IX .x XI XII Yılbk

1961 42 243 27 34 23 29 1 o 20 46 13 ' 146 646

1962 49 158 55 68 34 6 o 3 49 66 o 367 859
1963 185 103 85 43 45 34 27 ·o 2 20 33 45 626
1964 17 112 53 3 42 34 o 1 25 3 83 156 532
1965 106 277 32 72 81 16 6 8 o 15 47 34: .976
1966 426 23 139 14 35 14 3 13 20 6 .47 3271 1069
1967 1.3 6 78 96 :186 83 10 12 o -, 38 29 111 157 936
1968 300 98 153 62 26 43 , .- 7 10 58 59 . 133 213 1164
1969 149 83 6ö 89 69 29 o o '5 , 40 68 289 890
1970 86 147 110 20 37 30 9 8 37 11·2 92 132 825
1971 19 78 64 96 24 21' 1- ,7 2 27 123 134 600
19·7 2 30 128 26 41 48 67 11 23 7 78 4D 117 523
1973 45 108 85 35 25 29 o- 22 4 44 27 ' 78 502
1974 68 47 44 38 22 5 o 37 14 54 28 178 539
1975 222 94 69 53 56 48 7. 22 o 81 90 88 932
1976 1.50 11 48 54 51 13 22 14 6 174 69 1·8 6 865
 kaJrna.ktadır· Bu sırada gölün kapladığı ekim alanları 6000 hekta ra
ulaşır .

Mayıs ayı başından itıbaren, hem yağışların azaJm~ı, hem

de
ısının yükse lmesi neden i ile göl yüzün den buharlaşmanın
artması ile
göl dürey i düşmeye başlar. Bu aydan sonra göle gelen su miktarı,
genellikle düden lerden akıp giden su miktarından azdır. Bu aylar da
karsti k kaynakların debile ri devamlı düşüş halind edir ve küçük kay-
nakla r da. kurum aya başlar (çizelge 1). Yağışların olağan veya ola-
ğandan az olduğu yıllarda, kış aylarında kabar an Suğla
Gölü Ha-
ziran ayı sonun a doğru devamlı küçül erek ovanın orta kesim indek i
sazlığın sırurlanna kadar çekilir. Gölün çeki~diği yerler
de heme n
nohut ekimi ne geçilm ekted ir.

Yağı.şlann olağandan daha fazla olduğu yıllarda, Suğla Gölü

daha fazla kabar makta , daha çok yer kapla makta ve çekilm esi de
buna uygun olara k gecik mekte dir. Hazir an ayından sonra , göl su-
yunda n kurtu lan arazid e ise mevsi min geçme si neden i ile ekim yapı­
lamamaktadır.

Olağandan fazla yağışlı yılların birbir i ar.dından geldiği yıllar­

da ise, Suğla Gölü yazla n da çekilm emekt e ve göl düzey i her sene
yavaş yavaş yükse lerek 5-6 sene sonra Suğla Ovası'nda
5-8 m .derin-
liğinde 18.00 0 hekta r genişliğinde bir göl oluşmaktad
ır. 5-10 sene sü-
ren göl döneminde, doğal olarak ovada tarım yapılamamakta ve bu
durum geçim ini Suğla Ovası'ndaki tarıma bağlamış 20'de n fazla kö-
yün halkını ekono mik yönde n çok güç dunıma sokmaktadır.

Yağışların norma le dönm esi ile Suğla Gölü, bir taraf tan Bey-
şehir Kanalı ile Kony a Ovası'na akara k, diğer taraf
tan düden lere
akara k, yükseldiği gibi yavaş yavaş çekile rek ortad an kalkm akta-
dır. Ovanın kuru kaldığı dönem çevre köylü lerini n anlatt
ığına gör~
5-10 yıl devam etmek te, devamlı sazlık kesim in dışında kalan alan-
larda tarım yapılabilmektedir. Sonra bu kuru dönem i yine bir göl
dönemi izlem ekted ir.

Suğla Ovası çevre sinde otura n köylü lerin anlattıklanna göre

1967-1970, 1942, 1924, 1916 ve 1903 yıllarında ova göl suları altında
idi. Fransız araştırmacı Hami lton (1842 ) 1937 yılında burad an geç-
tiğinde Suğla Ovası'nın göl altında olduğundan _ sözetm ekted ir.

Beyşehir Gölü' nü Suğla Ovası üzerin den Kony a Ovası'na bağ·­

layan Beyşehir Kanalı 1908-1912 yılları arasında açılmıştır. Bu ka-
nal açılmadan önce Beyşehir Gölü' nden, Suğla Ovası'na devamlı bir

58
su akışı vardı ve bu nedenle de Suğla Ovası şimdikinden çok dab
sürekli göl suları altında idi. Bu kanal ve kanaldaki regülatörler ar~
cılığı ile Suğla Ovası'na gelen su büyük ölçüde kontrol altına alın:.
bilmiştir. Bu kanal açıldıktan sonra da Beyşehir Gölü'nün fazla sula-
n , Konya Ovası'nda baskınlara neden olmaması için, Suğla Ovası'na
akıtılmak zorunda kalınmaktaıdır. Bu da, d_ a ha önce -de beHrtildiği
gibi, kışın karstik kaynaklardan gelen sular ile .yükselmiş ve geniş.
lemiş olan Suğla Gölü'nün daha çok şişmesine neden olmaktadır.

SUĞLA OVASI'NDA GÖL OLUŞMASININ ONLENMESt

İÇİN BAZI ÖNERİLER

1 -· Suğla Ovası'nın sularını büyük ölçüde yeraltına akaçla-

yan ve. , Bölme Burun sırtının her iki tarafında sıralanan düdenlP.r
. . .

hali hazırda tıkanmalar nedeni ile %25-40 kapasite ile çalışmakta,..

dırlar . .Düdenlerin ağızları genişletilip önlerine demir iZgaralar kon-
malı ve devamlı temiz tutularak su yutma.kapasiteleri %1Ö0'e çıkar­
tılmalıdır .

2 - Bölme Burun ·sırtının batı kenarında olduğu gibi, daha ge-

niş ve derin bir kanalın, ıdoğu kıenarında dağ eteğini izleyerek Eniş­
dibi Düdenlerine kadar açılmalıdır. Bu şekilde, Bölme Burun sırtı­
nın doğu eteğinde sıralanan ve göl düzeyi fazla yüksek olmadığı za-
man devre -dışı kalan tüm düdenler (Enişdibi, Bahçekaya, Mutlu ve
Derinkoyak düdenleri) devreye sokulmuş olmaktadır (şekil 12 ve 13) .
3 - anda Çiftçi Çayı'ndan, Kuğulu, Beldibi, İçerikışl ak ,
Şu
Kürt ve- Alagöz pınarlarından gelen suları toplayıp Suğla Ovası'na
boşaltan kanal Gölyüzü Köyü yakınında sona. erdiği yerden alınarak
ve Suğla Sazlığı'nın ortasından geçirilerek düdenler k a nalı n a bağ­
lanmalıdır ( şekil 12) .

4 - Bu ana boşaltma kanalına, yan kanallar ile Fası, Yağnı,

Pmsırbaşı ve _diğer küçiik .kaynaklar da b ağlan malı dır.
5 - Ana boş a .tın a lmnalı diğ er bir yan kanal il~ Saray köyü
yakınında Beyşehir Kanalı ' na b ağl a n malıdır. D ii de ııler in çekL"mediği
fazla su, kanalla Beyşehir Kanalı'n a akıtılm a lıd ır.
6 - Beyşehir ana boşaltm a kanalı ndan Suğla Ovası ' ~a ayrı~an
Gökhüyük Kanalı sul ama k analı haline getirilmeli :'e
tum Sug !a
Ovası'nı sulayabilecek şekilde yeniden açılmalı ve yenı yan kanallar
eklenmelidir.

54
 -.

....
ama:
ŞokU 12. - Sutla O\•aaa'nda vıırolao \ '6 ııt;tlma.ıu öne rile n kanal lar. Açıkl
4. Devamlı
1. \'a.rol an karuu 2. Açıt.::n.a.ıu ö nı,riJe n kana l S. Düden
k&nıtik k.ayn.ak ts . Dönem.116I kan tik kayna k 6. Sawk
7. Suğla GölU
luıbantı tı ı:aınan kapladığı alan 8. Da ğlık alan.

Suğla Ovası ' nın ortasındaki sazlık, 2700 hektarlık bir

alam kap--
kuşak da, ço--
l aınaktadır . Bunu n çevresinde 1-3 km genişliğindeki
kuşakla, sü-
ğunlukla ekim mevs imin e göre geç kurumaktadır. Bu
te­
rekli sazlık aland an bugü n anca k otlak iye olara k kullanılabilmek
mil-
dir. Bu alan tüm ekile bilse ydi, her sene milli gelirim.ize 10-15
göl
yon liralık bir katkı sağlanabilecekti. Suğla Ovası'nın tümü yle
altın da kaldığında ise senel ik gelir kaybı 40-50
milyo n liray a ulaş­
maktadır .

Yapılan araştırmalar ve gözle mler, yu.ka nda

madd eler halin de
özetl enen öner iler yerin e getirildiği takti rde Suğla Ovası'nın tümü y-
le kurutulabileceğini göste rmek tedir . Açılması öneri len kanalların
 (E)
(W)
SuO lo Ovatı o
e
IOtO
1
1
,o..
. ·_: ·.. . : ·.. . . : : : : . ·.

Şimdiki durun

Kanal açıldıktan sonraki chrum

.' . .. . . . , •....
', . ' ••• • • • 4·. •.
,.
• J' • , 1 ••

• • • I • J ı 1 1

Şekil ıs. - Bölmebunın sırtının doğu eteğinde açılması önerilen. kanalın kO·
nunııı.
toplaın uzun~~ğu 25 ~'~i geçmemek~r. Kanalların %90'1ık kesi-
ıninin ova aluvyonlan ıçınden geçmesı hem fazla bir yatırımı gerek-
tirmeyecek, hem de 5-6 ay gibi kısa bir zaman içinde açılabilecektir.
ova bu yolla kurutulduktan sonra, kurutulan kesim.den elde edilecek
ı senelik gelirle tfun harcamalar karşılanabilecektir.

DEG1NtLEN BELGELER

Blumenthal, M.M., 1947, Seydişehir - Beyşehir hinterlandında.ki Toros dal·

ıarının jeolojisi: M.T.A. Yay., Seri D, No 2, Ankara

Güldalı, N ., 1976, Akseki polyesi, . Toroslar'ın karstik bölgelerindeki dağara&1

ovalarının oluşumu ve gelişimi : Türkiye Jeol. Kur. Bült., 19, 143-148.

Hamilton, W.J., 1842, Researches in Asia Minor, Pantus and Annenl:a.. London.
Monod, O., 1977; Recherches geologique dans le Taurus Occidental au sud de
Beyşehir (Turque): These Univ . . Paris - Şud-Orsay.

57