iycit licznym
fed w zycine publ ay) a
viznorodnoit probleméw i perspektyw
pu redahcja Marka Jecishicgo, Mari Winclawshiej i Barbary Brodziriskiej
‘UMK, Torun 2009
Ce
Anna Paczesniak
Instytut Politologii Uniwersytetu Wroctawskiego
KWOTY I PARYTETY W EUROPIE
— TEORIA I PRAKTYKA
WSTEP
Nawet pobieina obserwacja sceny politycznej wigkszosci krajéw Europy doprowa-
da do mato odkrywezej konstatacji, 4e role pierwszoplanowe najczescie} praypadaja
meéczyznom, podczas gdy kobiety muszq sig zadowolié drugim planem lub statysto-
waniem. Okazuje sig jednak, de zdolnym aktorkom coraz rzadziej odpowiada pozo-
stawanie picknym tlem dla meskich popiséw, widzowie ted coraz czgsciej gotowi sq
ogladaé sztuki w szerszej obsadzie, wigc i rezyser musi zmienié swoje dotychczasowa,
taktykg dobierania aktorskiej trupy:
DEFINICIA KWOTY I PARYTETU
Kwestia uczestnictwa kobiet w polityce stata sig w krajach Europy Zachodniej na
tyle wazkim problemem, ze w niemal wszystkich parstwach cztonkowskich Uni Eu-
ropejskiej odbyta sie publiczna debata na temat niedostatecznej reprezentacji kobiet
W politycznych gremiach oraz zasadnosci wprowadzania instytucjonalnych metod
dla osiagnigcia r6wnosci plci w procesie podejmowania decyzji. Europejska praktyka
Polityczna wskazuje, ze system kwotowy i parytet sq najczesciej stosowanymi instru-
mentami polityki rwnosciowej wprowadzanymi po to, by zwickszyé partycypacj¢
kobiet w zyciu publicenym. W starych krajach Unii Europejskiej (sprzed piatego
Forszerzenia) blisko polowa partii politycenych reprezentowanych w parlamentach
ma w swoich statutach zapis o kwotowym konstruowaniu list wyborczych (Squires,
Wickham-Jones 2001: 118]. Parytet ptci stosowany jest rzadziej — przyltadowo‘we weborach do Parlamentu Europeiskicgo w czerweu 2004 roku sposréd
i jira = Cel Francja, Stowenia, Wlochy) listy wyborcze ake
lieream tworzone zgodnie z te in
2006 119). vay “one sea eres Rt
Kiwota jest to zagwarantowanie kobietom ustawowo lub/i przez partie poli
cone edka mice we wladzach ugrupowsnia bf ma lac eae
nickicdy x daktadnym okredeniem, keére to maja byé micjsca (np. waaystke ne”
pangste;jedno x pierwsrych trrech itp). Odsetek ten waha sie zazwyczaj od sgh,
40% skfadu parryinych gremidw decyzyjnych lub od 20 do 40: use
wytorayeh [Lajensar 1997: 45]. Systemy kworowe maja na
ismicigce} nierownowagi pli w politycanych gremiach zaréwno
nym, jak i paistwowrm.
% micjsc a list
na listach
cel skor-gowanie
a szeblu pany.
Paryret i.
Fares to rok da. Jot on zgodny 2 konespe spolecefstwa, wedhig ki
lacych im
r konstruowanie list dwuimiennych i i i
irsdlntn goons ind m9) Ropar
— mw wc parach sandynavaich (0 ay w dale} cai
ene es be pers wy to, przynajmniej na razie, jedynie koncep-
a i eine Przeprowadzenia nowego typu wyborsw
dwuimic (Gaspard, r ber-Servan, Legall 1992: 173], w kedérych wszyscy
tw — jednego meiczyzng i jedng kobiete,
bictom i meéczyznom ~ ee rozwiazati majacych zagwarantowat ko-
us} ‘ od, ae whadzy tocaylo sig i toczy nadal wiele dys-
fa 2e0dnoS