G CHIEN CHONG NGO@I ee rv nntNG LAN MAT NUOC 1. Vigt Nam nim 6 vi trf chién luge trong ban dé dia-chinh tri, dia-kinh té cua khu vue va thé gidi, lai lién ké mot dé ché hang manh va luén c6 tham vong banh truéng, ngay ti budi binh minh lich sit cua minh, da phai ding truéc ap luc xém lang tit bén ngoai. Trén thé gidi, nhiéu quée gia-dan tdc cing da phai dau tranh chong ngoai xm dé bao vé déc lap chit quyén, nhung c6 1é hiém c6 quée gia-dan tée nao ma trong lich st cia minh lai phai tién hanh nhiéu cugc khang chién chdng ngoai xam nhu Viét Nam, hon thé, lai luén phai duong dau véi nhiing thé luc hing manh vao bae nhat. Mudi may cudc chién tranh gitt nutéc trong hon hai ngan nam la mot thit thach ghé gém doi véi mot dan toc nhu Viét Nam, dé danh thang céc thé luc hang manh tit Tan, Han dén Tong, Méng- Nguyén, Minh, Thanh thdi ¢6 trung dai, dén thuc dan Phap, dé quée My thai can hién dai. Chinh truyén thong déu tranh chéng ngoai xm da tro thanh nhan té hang dau dua téi su hinh thanh va phat trién cia chi nghia yéu nude Viet Nam- mét di sdn, mét gia tri tinh thin cét 16i, néi bat nhét eta dan t6c Viet Nam. ‘Trong cude truéng chinh gitt nude, da chiu nhiéu gian khé, hy sinh, nhung dan t0c Viét Nam da vuot qua tat ca, gitt ving nén déc lap, cha quyén va ton ven lanh thé. Gianh thang Igi cudi cing, nhung khéng phai khong c6 nhiing that bai: that bai cua An Dudng Vuong trong cudc khang chién chéng Nam Viét nam 179 TON, that bai cha Hé Quy Ly va nha Hé trong cude khang chién chéng Minh déu vo VAN QUAN thé ky XV, thitt bai caa nha Ng cude khang chién chéng Phap XIX. That bai 1A tam thoi, nhung phai tra gid bang hon mét nghin né thudéc, hon tam muoi nam Phap th ngay cd khi chi hon hai mui ch d6 hd cia nha Minh, nhung sach cai tri cue ky tan bao va thé phn ln cée di san van hién ea n dai LY-Trén “cé tiéng van minh” diét, van ménh quéc gia-dan truéc tht thach cuc ky hiém nghéo, 2. Thang lgi hay that bai déu e6 nhén va déu dé lai nhting bai sfu sac, con nguyén gia tri dénn 2.1. An mt cénh gide®, Nuée Au Lac thoi An Duong V i vao nam 208 TON, la stt tiép phat trién ti nude Van Lang thi ed Hing ra ddi khoang thé ky V- Doi trung tam tir vang trung di Chau (Pha Tho) vé ving dong b Toa (Ha Noi), An Duong Vuong dan Au Lac bay gid cling déng thé yao mt né lye phi thudng: chi trot thdi gian ngén, mot toa thanh 46 66: dao da duge hoan thanh: thanh thanh cao hao sau thay bé lién hoa Khf loi hai (nd thin), tron g PGS, 7S, Chi ahi ae Daitice imines 7 Danese coed © Nhang nguyén nhas (ang nh dust thoi Ho oa Ne nguyén nhan cd ban, duy nha, idi mau chong pee that bai hoam =) toan vao gitta — nam 1407. “Déi véi H6 Quy Ly va nha Hé, that bai cia cuge khang chién 1a mot bi kich lich sit, dé lai nhiéu bai hoc cay dang, va ti 46 eang khang dinh hon nia nhiing kinh ——nghiém thang Idi c6 tinh quy luat trong lich sit chong ngoai xfm cua dan toc ta ma nhaén 6 quyét dinh 1a ste manh doan két toan dan va chién lige quan sy chién tranh nhén dan”. Nguyén Trai chéc da suy ngim nhiéu truéc khi lam bai tho Quan hdi, 6 thé coi la mét téng két sfu sae vé nguyén nhan that bai trong cuée khang chién chéng Minh cua nha Ho, cing nhu danh gia vé con ngudi Hé Quy Ly: Thung méc triing triing hai lang tién, Trém giang thiét toa diéc d6 nhién. Phiic chu thity tin dan do thi, Hoa phite hitu moi phi nhat nhat, Anh hiing di héin ky thién nién. Dich la Lép lp rao lim ngan song bién, Khoa song xich sat cting vay thoi. Lat thuyén mdi ro dan nhu nc, Hoa phiic gay mam khéng mét choc, Anh hing dé han méy tram doi. 2.3. Nha Nguyén dé mat nue vi dé dat nude trd nén kiét qué, lai yéu dudi va hen nhdt trude cuée xdm lang cia thue dan phutong Tay. ‘Bén Cudng the An Duong Vuong 6 xa Dién An, huyén Dién Chau (Nghé An). Anh tiga nha Tay nha Nguy ghi nhan déi vdi lich sit dan t6c: mét théng nhat dude thiét lap ca vé lanky va thé ché, thuc thi va khing dink 4 quyén bién dao-nhat 1a véi hai quan Hoang Sa va Trudng Sa, kién toan bé m y-dac biét la nhiing cai cach inh dia phuong, di Tuy nhién, nhiing han ché tt quan ly va phat trién quée gia (chinh af kinh té lac hau, tw tudng Nho. gid cuu, déi ngoai khéng sang suét ...) 16c trong sudt nia thé ky duéi m quyén cia nha Nguyén khong ¢6d bién Ion, cin bin nao, Nam 1858, Phap né sting xam hig mac di phai kéo dai hon mat phan » Phan Huy L (Chi 6 han Huy Lé a bién), Lich ‘ULNA God ania ee TEES uy Anh, in trong Ng iW todn tap, Nxb KHXH, H, 1976, te280-88