You are on page 1of 134
DOA ge Nach kent a) CUNG THE ANH ~ TRAN VAN TAN ~ BANG HUNG THANG (déng Chi bién) BELO I LU akelion emma Kelie nce Uh aye) SaaS PHANTHANH HONG ~ TRAN BINH KE - PHAM ANH MINH ~ NGUYEN THI KIM SON, @ NADAL TU eI XOnPLU eR SRNL HA HUY KHOAI (Téng Chu bién) CUNG THE ANH ~ TRAN VAN TAN ~ BANG HUNG THANG (déng Chi bién) TRAN MANH CUONG - LE VAN CUONG ~ NGUYEN DAT ANG ~ LE VAN HIEN PHAN THANH HONG - TRAN BINH KE - PHAM ANH MINH ~ NGUYEN THI KIM SON TOAN NHA XUAT BAN GIAO DUC VIET NAM HUONG DAN SU DUNG SACH 1. Méi bai hoc déu duge thiét ké theo céu tric gém nhitng phan sau day. Thuat ngi: Biém t&n cae d6i tureng chinh cla bai hoc. Kién thtte, ki nang: Gil em xac dinh nhtmg néi dung kién thie, kT n&ng chinh cn tinh hgi va rén luyén trong bai hoc. Mo dau: 8ua ra tinh huéng lam nay sinh nhu cau hoc tap; né c6 thé la mét bai toan thyc 6 dai dien, hay la mét doan dan nhap. Em khéng can tra loi ngay cc cau héi hay yéu cau dugc dat ra o phan nay, ma sé gidi quyét chung trong bai hoc, sau khi 4a ITnh hgi urge luong tri thirc va kT nang can thiét Muc kién thtrc: Sau phan mé dau, bai hoc duoc chia thanh céc muc theo ting chil dé. Nhin chung, méi don vi kién thirc c6 cau tric sau day: Hinh than kién thite: Em can tich cure tham gia vao céc hoat déng (19) a8 chiém linh tri thire. Cac We nay cho em co héi quan sat va trai nghiém, tinh toan va lap luan a8 ai tdi mot cach ty nhién, Vidu: Em c6 thé hoc & day phurong phap, cach lap [uan va tinh toan, cdch trinh bay Idi giai bai toan. tuy@n t3p: Van dung kién thize a hoe, tham khao vi dy tuong ting, em hay luyén tap @ cing cé kién tht’ va rén luyén ki nang. Van dung: Trén nén tang kién thie va ki nang dé duge hoc, em giai quyét cac bai toan gan voi thyc 18, két ndi tri thire véi cc linh vuc khac nhau trong hoc tap, khoa hgc va cudc séng. Em 06 thé bat gp m6t hung cha nham hé tro’ hoe binh luan,... cho ngi dung tong Ug durge 8 cap & bén canh. Ngoai bén thanh phan co’ ban 6 trén, trong mét don vi kién thtrc, em con c6 thé c6 co héi tham gia vao Kham pha, Trai nghiém, Thao luan, tra Idi mé réng hiéu biét cung Em cé biét?, ‘83i tp: Em chi déng thuc hién ngoai gid’ trén lop, tuy vay, thay/c6 sé danh thoi long nhat dinh 4@ cling em dim qua cac bai tap nay, Céc bang tra ciru va gial thich thuat ngtt (durge dat & cudl sach) cung cp dia chi tra curu va giai thich mét s6 khai niém, céng thire durgc phat biéu trong sch x Hay bio quan, gitt gin sich gido khoa é danh tang cc em hoc sinh lop sau! LOINOI DAU Cc em hoc sinh yéu quy! Trén tay céc em la cuén TOAN 17 cla bé sch “Két néi tri thie voi cue séng”. Dung nhu tén goi clia bé sach, cac kién thie trinh bay 6 day cht yéu xuat phat tr nhting tinh huéng cia cue séng quanh ta va tré lai giuip ta gidi quyét nhtmg van dé ctia cuéc séng. Vi thé, khi hoc Toan theo cuén sach nay, cac em sé cam nhan duge rang, Toan hoc that la gan go. ‘Doan mé dau cila cdc churong, cac bai hoc thuréng dura ra nhéing tinh huéng, nhding vi du thu té cho thay su’ cn thiét phai dua dén ning khai niém toan hoc méi. Qua dé, céc em sé duoc trau déi nhtig Ki naing can thiét cho mot céng dan trong thoi hién dai, do la kha nding “mé hinh hoa”. Khi d& dura van 48 thy tién vé bai toan (mé hinh toan hoc), ching ta sé phat hién them nhtng kién thir ton hoc moi, dé cling voi nhtrng kién thire da biét giai quyét bai toan thuc tién dat ra. Hivong rang, qua méi bai hec, méi chuong sach, qua méi vong lap tu thure tin dén tri thire toan hc, réi ti ti tht todn hoc quay vé thue tin, TOAN 17 sé giip c&c em trréng thanh nhanh chéng va tré thanh nguei ban than thiét ella céc em Chie cac em thanh céng cling TOAN 71! Muc Luc CHUONG |. HAM SO LUONG GIAC VA PHUONG TRINH LUQNG GIAC Bai 1. Gid tri long giac cila goc lugng gia Bai 2. Céng thirc Iuong giae 7 Bai 3. Ham sé lung giac 22 Bai 4. Phuong trinh Iugng glide, co ban Bai tap cudi churong | 40 CHUONG II. DAY SO. CAP SO CONG VA CAP SO NHAN Bai 5. Day sé 42 Bai 6. Cap sé céng 48 Bai 7. Cap sé nhaén 52 Bai tap cudi chuong || 56 CHUONG Il. CAC SO DAC TRUNG DO XU THE TRUNG TAM CUA MAU SO LIEU GHEP NHOM Bai 8, Mau sé liu ghép nhom. 58 Bai 9. Cac sé dac trung do xu thé ee trung tam Bai tap cudi chuong Ill 69 CHUONG IV. QUAN HE SONG SONG TRONG KHONG GIAN Bai 10. Duéng thang va mat phang trong khéng gian Bai 11. Hai dong thang song song Bai 12. Duong thang va mat phang song song Bai 13. Hai mat phang song song Bai 14. Phép chiéu song song Bai tap cudi churong IV CHUONG V. GIOI HAN. HAM SO LIEN TUC Bai 15. Gidi han cla day sé Bai 16. Gioi han cla ham s6 Bai 17, Ham so lién tyc Bai tgp cudi chong V HOAT DONG THY'C HANH TRAI NGHIEM Métvai ép dung ctia Toan hoc trong tai chinh Lyrc cng mat ngoai clia née Bang tra ciru thuat ngir Bang giai thich thuat ngir 70 78 84 88 102 104 mn 19 123 124 128 130 131 CHUONG | HAM SO LUGNG GIAC ’ VA PHUONG TRINH LUQNG GIAC Chuong nay gidi thigu khai niém géc lurong gidc, gid tri long gia cila géc lang gide, cae c6ng thirc lugng giac co ban, ham sé lueng gidc, cach giai phuong trinh Iveng gidc co ban va mét s6 Ung dung clia lueng giac trong thy tién. KIEN THUC, Ki NANG + Nhan biét cac khai niém co’ ban vé géc luveng giac. + Nhan biét khai niém gia tri long giac cla mat géc long giac. + Mé ta bang gia tri long giac ctia mét sé géc long gidc thuong gap: hé thurc co ban gitra cac gia tri luong giac cla mat goc lvong giac; quan hé gitra cac gia tri lvong giac cla ac géc long giac c6 lién quan dac biét: bu nhau, phu nhau, d6i nhau, hon kém nhau 7. + Sir dung may tinh cdm tay 48 tinh gid tr luong gide ctla mét géc lurgng giac khi biét sé do cua géc dé. + Giai quyét mét s6 van 4 thy tign gan vei gia tri long gide clia goe lung gide. + Géc lugng giée + Sé do ciia géc Ivong gide + Duong tron lurong gic + Gia tri lvong gide cita goc luong giae + Hé thire co ban gitra cac gia tri trong gide Tram vO tru Quéc té ISS (tén Tiéng Anh: International Space Station) nam trong quy dao tron cach bé mat Trai Dat khoang 400 km (H.1.1). Néu tram mat dat theo di duoc tram vii tru ISS khi nd nam trong géc 45° 6 tam clia quy dao tron nay phia trén ang-ten theo déi, thi tram vd tru ISS da di chuyén dugc bao nhiéu kilémét trong khi no dang due tram mat dat theo déi? Gia sir rang ban kinh clia Trai Dat la 6 400 km. Lam tron két qua dén hang don vi, 1. GOC LUONG GIAC a) Khai niém g6c long gic va sé do cla géc lugng giac ") WoL. Nhan biét khai niém géc lweng gide Trén déng hé 6 Hinh 1.2, kim phutt dang chi dung sé 2. a) Phai quay kim phut may phan cia mét vong tron theo chiéu quay ngurgc chiéu kim déng hd dé né chi ding sé 127 b) Phai quay kim phut may phan cila mét vong tron theo chiéu 42.gi0 10 phat quay cila kim déng hd dé no chi dung s6 12? inh 42 c) C6 bao nhiéu cach quay kim phiit theo mét chiéu xac dinh d& kim phut tu vi tri chi dung $6 2 vé vi tri chi dung s6 12? Trong mat phang, cho hai tia Ou, Ov. Xét tia Om cing nam trong mat phang nay. Néu tia Om quay quanh éiém O, theo mét chiéu nhat dinh tir Ou dén Ov, thi ta noi nd quét mt goc ltrong gidc véi tia dau Ou, tia cudi Ov va ki higu la (Ou,Ov) Géc long gidc (Ou, Ov) chi durgc xac dinh khi ta bit direc chuyén dong quay cila tia Om ter tia du Ou dén tia cui Ov (H.1.3). Ta quy wdc: Chiéu quay nguroc vei chiéu quay eli kim déng hé la chiéu dong, chiéu quay cung chiéu kim déng hé ta chiéu am. sm Hinh't.3 Khi a6, néu tia Om quay theo chiau durong dung mét vong ta noi tia Om quay goc 360°, quay ating 2 vong ta néi né quay géc 720°; quay theo chiéu am nira véng ta néi né quay goe -180°, quay theo chiéu am 1,5 vong ta ndi nd quay goc ~1,5-360° = -5.40°, Khi tia Om quay géc a° thi ta néi géc Ivong giac ma tia d6 quét nén cé sé do a”, S6 do cla goc Iuong gidc cé tia dau Ou, tia cudi Ov duoc ki higu la sd (Ou,Ov) % m,. a wn sd(Ou,Ov)= 360° sd (Qu,Ov)= 720° sd(Ou,Ov)= 180° sa(Ou,0v) Mi géc Iuong giac géc O durgc xae dinh bdi tia dau Ou, tia cu6i Ov va sé do cila né Chui y. Cho hai tia Ou, Ov thi c6 v6 sé géc long giac tia au Ou, tia cudi Ov. Méi géc Irong gidc nhu thé aéu ki higu la (Ou,Ov). Sé do ctia cac goc Iuong giac nay sai khac nhau mot béi nguyén cua 360°, )D Vidwa. Cho géc hinh hoc uOv c6 s6 do 60° (H.1.4). Xée dinh y s6 do cla cdc géc lang giac (Ou, Ov) va (Ov, Ou). Giai Taco: — Cac géc Iveng gidc tia dau Ou, tia cudi Ov 0d s6 do la sd (Ou,Ov) = 60° + k360°(k € 2) — Cac géc Ivong gidc tia dau Ov, tia cudi Ou 0d 86 do la Hin 1.4 sd (Ov,Ou) = -60° + 360° (ke Z) )} Luyén tp 1. Cho géc hinh hoc uOv = 45°. Xac dinh s6 do ctla géc long giac (Ou, Ov) trong méi trong hop sau: y v b) Hé thir Chi D2. Nhan biét hé thre Chasles Cho ba tia Ou, Ov, Ow voi sé do cila cac géc hinh hoc uOv va vow lan lugt la 30° va 45°. a) Xac dinh s6 do cla ba géc Iurong giac (Ou, Ov), (Ov,ow) va (Ou,Ow) duge chi ra 6 Hinh 1.5. 7 b) Vi cac géc long gidc 6 cau a, chting t6 rang cd mot sé nguyén k 8 sd (Ou,Ov) + sd (Ov,Ow) = sd (Ou, Ow) + k360°. Hinh 15 Hé thire Chasles: Vi ba tia Ou, Ov, Ow bat ki, ta co sd (Ou,Ov) + sd (Ov,Ow) = sd (Ou,Ow) + k360°(k € Z) Nhan xét. Tur hé thre Chasles, ta suy ra aoe Voi ba tia tuyy Ox, Ou, Ovtacé cong thie 1B sd (Ou, Ov) = sd (Ox, Ov) - sd (Ox, Ou) + k360° (k eZ) Hé thirc nay @éng vai tro quan trong trong viéc tinh ton s6 do lia g6c long giac \DVidy 2. Cho mét géc Iveng gidc (Ox, Ou) 06 s6 do -270° va mot goc lugng gidc (Ox, Ov) cd sé do 135°. Tinh sé do cla cac goc lwong giac (Ou, Ov). Giai S6 do cila cdc géc long gidc tia dau Ou, tla cui Ovla sd (Ou, Ov) = s#(Ox, Ov) — sd (Ox, Ou) + k360° = 135° — (270°) + k360° = 405° + 360° = 45° + (k +1)360° = 45° + m360° (m= k+ 1, m= 2). Vay cae géc lugng glide (Ou, Ov) c6 $6 dola 45° +m360° (meZ) Luyén tap 2. Cho mét géc lweng gidc (Ox, Ou) c6 $6 do 240° va mét géc Iugng gidc (Ox, Ov) c6 SO do -270°. Tinh sé do cia cac géc Iugng giac (Ou, Ov). 2. DON VI D0 GOC VA D6 DAI CUNG TRON a) Don vido goc va cungtrén Don vi dé: Dé do géc, ta ding don vido. Ta da biét: Géc 1° bang w goc bet. ‘on vi d6 duge chia thanh nhérng don vi nhé hon: 1° =60'; 1’ =60" di véi cae g6c lang gidc, khi ma sé vong quay trong chuyén déng tuong tmg tl tia dau dén tia cudi la kha |6n thi s6 do clia chting tinh bang dé sé tro nén cong kénh. Do 46, trong khoa hoc va KI thuat, bén canh viée do bang 46, ngudi ta con sir dung don vi do géc bang radian. Don vi radian: Cho duong trén (0) tam O, ban kinh R va mét cung AB trén (0) (H.1.6) Ta néi cung tran AB c6 s6 do bang 1 radian néu d6 dai 8 ip cia no duing bang ban kinh R. <4 Khi 46 ta cling noi rang goc AOB co sé do bang 1 radian b Quan hé gira 49 va radian: Do durong tron c6 dé dai la 2nR nén n6 cés6 do 2nrad, Mat khac, durdng tron c6 86 do bang 360° nén ta c6 360° = 2r rad. Hinh 1.6 Do dé ta viét: é J 180 © rad va trac Chui y. Khi viét s6 do clia mét goc theo don vi radian, ngu@i ta thuong khéng viét cht rad sau sé do. Chang han géc $ duoc higu la géc 5 rad. vids a) Déi tlr d6 sang radian cac sé do sau: 45°; 150°. b) Bai tle radian sang dé cac s6 do sau: % =. Giai a) Ta co: 45° = 45 nok 180° 4° 150° = 150.2 = 52, 180 6 b) Ta co: x 3 (180 00 373 © ibe, Be (ae _ = 228, 4 WD luyén tps a) Déi tlr d6 sang radian cc s6 do sau: 360°; - 450°; b) Bai tir radian sang d6 cac sé do sau: 3x; 2 Chui y. Duoi aay Ia bang tong Ung gitra s6 do bang a6 va s6 do bang radian cla cac goc ac biét trong pham vi tly 0° dén 180°. BO o_] 30° | 45° | 60° | 90° | 420° | 496° | 150° | 180° m | mp |=) | 2m) an | gn Radi o | KEENOETRETHEC] = | = | = agian eta{[3s{]2|3 |4ie b) D6 dai cungtrén /) Mes. Xay dung céng thite tinh 46 di Cho duréng tran ban kinh R. a) 86 dai ctla cung tron c6 36 do bang 1 rad la bao nhiéu? b) Tinh 46 dai J ctia cung tron c6 sé do o. rad. Mét cung ciia duéng tron ban kinh R va cé sé do o rad thi c6 d6 dai / = Ra. )} Vidu 4. Giai bai todn 6 tinh hudng me dau. Gi Ban kinh quy dao ctia tram v0 tru quéc té la R= 6 400 + 400 = 6 800 (km). BOI 45° = 45.2 =F ad, 180 4 ctia cung tron Vay trong khi durge tram matt dat theo dai, tram ISS da di chuyn mét quang durdng co dé dai lé 1=Ra =6800 ad 5 340,708 = 5344 (km). YD) Van dung 1. Mot may kéo n6ng nghiép voi banh xe sau co duong kinh la 184 cm, banh xe truée co duong kinh la 92 om, xe chuyén dong voi van téc khéng adi trén mét doan duong thang. Biét rang van téc lta banh xe sau trong chuyén dong nay la 80 vong/phut. a) Tinh quéing dong di durgc ctia may kéo trong 10 phuit. b) Tinh van t6c cla may kéo (theo don vi km/gi¢) c) Tinh van téc cila banh xe truréc (theo don vi vong/phtt). 3.GIA TRI LUONG GIAC CUAGOC_LUONG GIAC a) Duong tronluonggidc } He4. Nhan biét khai niém dudng tron Iueng giac Trong mat phang toa 46 Oxy, vé Guréng tron tam O ban kinh R= 1. Chon aiém géc lia dudng tron la giao diém A(1; 0) cila dung tron voi truc Ox. Ta quy wee chiéu duong cla duéng trén la chigu ngugc chiéu quay clia kim déng hé va chiéu am la chiéu quay ctia kim déng ho. a) Xac dinh diém Mtrén duong tron sao cho s#(OA, OM) = = b) Xae dinh aiém N trén duong tron sao cho sf(OA, ON) = + Duong tron lurong giée la duréng tron cé tam tai gée toa d6, ban kinh bang 1, dugc dinh hung va lay diém A(t; 0) lam diém géc cia dureng tren, ‘Diém trén durong tron Iugng giac biéu din géc Iugng giac c6 $6 do (a6 ho&c radian) la diém M trén durong tron lung gidc sao cho sd (OA, OM) = a. e DD) Vi dy 5. Xac dinh cac diém M va N trén durong tron Ivong giae lan luot bigu dién cae géc long gidc c6 s6 do bang 132 a va -150°. Giai Diém M trén duréng durong tron Ivong gidc bigu dién goc lvong gidc c6 s6 do bang = dugc xac dinh trong Hinh 1.8. Diém N trén dudng évong tron long gidc bigu dién g6c lvong giac c6 s6 do bang -150° due xéc dinh trong Hinh 1.8. ‘D Luyén Gp 4. Xéc dinh céc diém M va Ntrén dung tron Ivgng gidc lan luot biéu dién cac goc lung gidc co sé do bang “a va 420°. b) Cac gid tri lueng gidc cua goc lwong giée |} He4. Nhdclai khai niém cac gia tri long gidc sino, cos a, tan a, cot o ca géc a (0° ) BEIEI| 42°58'19" | 42°58'19" )D} Luyén tap 5. Sir dung may tinh cam tay dé: a) Tinh: cos, tan(-37°25"); b) éi 179°23'30" sang radian; c) Bai z (rad) sang 46. 4. QUAN HE GIU'A CAC GIA TRILUONG GIAC 8) Cac cing thirc long gidc co ban »} HOS. Nhan biét cac céng thie Ing gidc co ban a) Dya vao dinh nghfa cilia sina. va cosa, hay tinh sin? « + cos? «. b) Sir dung két qua clla HDSa va dinh nghfa clia tana, hay tinh 1+ tan? a. Déi voi cac gid tri lvgng giae, ta c6 cac hé thie co ban sau: sin? a +cos* a=1 t+tan?a=—! (a-B edn ez) costa (2 z (a+kn, keZ) )) Vidu 8. Tinh cac gid tr long giac cita géc a, biét: sina 3 Va 90° 0. Do 46 sina = y1—cos”a = p-(-3) -p-2 £-% 2 3 9 Yo 3 \ Vay sin2a =2sinacosa =2-2%2 (-4)--“2. 3 (3) 9 Céng thire ha bac: )D tuvén ep2. Khéng ding may tinh, tinh cos. cone cos? a 3.CONG THUC BIEN BGI TCH THANH TONG |) Hes. Xdy dung céng thirc bién déi tich thanh tong a) Tu cac c6ng thirc céng cos(a+ b) va cos(a— b), hay tim: cos acos 6; sinasin b. b) Tur cac c6ng thirc céng sin(a+ b) va sin(a—b), hay tim: sinacosb. cosacosb = 4[cos(ab)+cos(a + b)) ses il sinasinb = 3/cos(a~b)- cos(a~b)] i sinacosb = -[sin(a- b) +sin(a+b)] YD Vidy 4. Tinh gid tri clta cac bigu thire: Axcos%cos "2; 8 ~cos75° sin 15°. 12° 12 Giai Ta co: Sx 7x 1 (Sn 7x) Sn 7x) A= cos cos = 5) cos{ 22-22} +cos( 28.2 12°42 2| "(42 12) 72°12) ~Heos{-2) oss] -4(4-)- AP Sin(15° — 75°) + sin(15° 4 75° 8 = F[ sins 75°) + sin(15° + 75° ) = 1 sinf60%) eninge] -1{ 83. =5[sin(-60") sin90° | { > 7 )} Luyén tap 3. Khéng dung may tinh, tinh gid tri cla cdc biéu the: © o (5% ne TR A=cos75 15°; B=sin-—>cos—. cos75° cos sins 00s 4. CONG THUC BIEN BGI TONG THANH TICH ») wes. Xay dung céng thire bién déi téng thanh tich Trong céc céng thirc bién déi tich thanh téng 6 Myc 3, dat u=a—b, v=a+b va viét cdc c6ng thire nhan dugc. uty cosu +cosv = 2cos-~cos u+Vv u-v cosu—cosv = -2sin———sin—— 2 = sinu+sinv =2sin4=“cos4—¥ 2 2 F ; u+v. uv sinu-sinv = 2cos———sin——. 2 ae )) Vidw 5. Khéng dung may tinh, tinh gid tri ctia bigu thre A= sing = sin sin“ Giai A (snd in) sin2 = 2sin4® cos — sin = sin 4® —sin & - 0. 37" 9 g 3 SIN SQ 8G }D Luyén tap 4. Khong dung may tinh, tinh gia tri ca bidu there Sr 10 B=cos=+cos—= +cos— 9 9 9 )} van dung 2. Khi nhan mét phim trén dién thoai cam Ung, ban phim sé tao ra hai am thuan, két hop vdi nhau dé tao ra am thanh nhén dang duy nhét phim. Hinh 1.13 cho thay tan 86 thdp f, va tn sé cao f, lién quan dén méi phim. Nhén mét phim sé tao ra séng am y =sin(2nf,t) + sin(2zf,t), 6 46 t la bién théi gian (tinh bang giay). a) Tim ham sé mé hinh hoa am thanh dugc tao ra khinhén phim 4 b) Bién adi céng thu vira tim duoc 6 cau a vé dang tich cla mét ham sé sin va mét ham 6 césin. Tan s6 cao 1209 1336 1477 Hz tad o7H—(1) 2] & Tan sb 7oH—f) &) & thap sso] B) & wk—-F) Oo) & Hinh 1.13 BAITAP 4.7. Sir dung 15° = 45° — 30°, hay tinh cac gia tri lvgng giac cla géc 15°. 41.8. Tinh: a re 1 4 * aycos{a~Z}, biét sina=—— va 0) va » <[-n;7.] ld pha ban dau cita dao déng. Xét hai dao d6ng diéu hoa c6 phuong trinh: s x,(t)= 2cos(Zt +2) (cm), x,(t)= 2oos(F: a (cm). Tim dao dong tang hop x(t) = x)(t) + x(t) va slr dung céng thirc bién di téng thanh tich dB tim bién d6 va pha ban dau clia dao dong téng hop nay. THUATNGD =| KIENTHUc, KINANG + Ham sélugng giae + Ham sé chan + Ham sélé + Ham sé tuan hoan + Béthi cua ham s6 luong giae | ham sé6 tuan hoan. 1 i i ham sé long gide dé trén mét chu ki Vé dé thi cla cdc ham so HAM SO LUGNG GIAC i+ Nh@n biét cac ham sé lugng giae y=sinx, y= cotx théng qua duréng tran Iurong gidc. Mé ta bang gia tri cua bén nx, y = cosx, y ih chat chin, 16; tinh tuan hoan; chu ki; KK Nhan biét cac khai niém vé ham sé chan, ham s6lé, ham s6 tuan hoan + Nh@n biét cae dac trung hinh hee cila dé thi ham sé chan, ham sé le, =cosx, y= tanx, tanx, y = cotx. khoang déng bién, nghich bién cua cac ham 6 y=sinx, y= cosx, | y=tanx, y= cotx dya vao a8 thi. i i | * Giai quyét mét sé van dé thyc tién gan voi ham sé lung gidc, Gia sir van téc v (tinh bang lit/giay) clla ludng hi trong mét chu ki.hé hp (ttc 1a thoi gian tur luc bat dau ctia mét nhip thé dén khi bat dau ctra nhip thé tiép theo) cla mét gui nao do & trang thai nghi ngoi duigc cho bai céng thre trong a6 ta thoi gian (tinh bang giay). Hay tim thoi gian clla mét chu kihé hap day di va s6 chu ki hé hap trong mét phut clia nguroi do. 1. DINH NGHIA HAM S6 LUONG GIAC ‘} we2. Hoan thanh bang sau: x sinx cos x tanx cotx z 2 2 2 2 é 0 ? ? ? ? = 2 2 2 2 2 Voi méi s6 thy x, ta xac dinh duge duy nhat mét diém M trén dung tron Iuong giac sao cho sé do ctla géc Iuong gidc (OA,OM) bang x. Do 6, ta luén xéc dinh dugc cac gid tri long gidc sin x va cos x cila x lan Iota tung 46 va hoanh 6 cilia diém M. Néu cosx = 0, ta dinh nghfa tanx = st va néu sin x + 0, ta dinh nghfa cot x = 28% sinx Tur day, ta c6 dinh nghia sau vé cac ham sé long gide. + Quy tac dat tong ung méi sé thuc x voi sé thuc sinx dugc goi la ham sé sin, ki hiéu lay=sinx. Tap xac dinh cla ham sé sin la Quy téc dat tong Ung méi sé thye x véi sé thyc cosx durgc goi fa ham s6 césin, ki higu la y= cosx. Tap xac dinh cua ham sé césin la Ham s6 cho bang céng thire y - “8% auge goi la ham sé tang, ki higu la y = tanx. cosx Tap xac din cila ham s6 tang la wy {Een ke 2}. + Ham sé cho bang cong thire y= S* auoc goi la ham sé cétang, ki hiéu la y= cotx. sinx Tap xac dinh cla ham sé cétang la I \ {kx| k eZ}. 1 Tim tp xac dinh ctia ham s6 y = Bvicgt. . 1 cosx Giai Biéu thirc c6 nghfa khi cosx +0, trea x# + ke (k eZ). cos x 2 Vay tp xac dinh cla ham s6 da cho la e\{ +knlke zh )) Luyén tip 2. Tim tap xac dinh cita ham sé y= sinx 2.HAM SO CHAN, HAM S6 LE, HAM S6 TUAN HOAN a) Ham sé chan, ham sé 02. Cho hai ham sé f(x)= x? va g(x) = x°, voi cdc dé thi nhu hinh duroi day. 86 thi ham s6 y= fx) = x? 86 thj ham sd y= x)= % a) Tim cac tap xac dinh D,, D, cla cac ham s6 f(x) va g(x). b) Chung to rang f(—x) = f(x), vx € D,. Co nhan xét gi vé tinh déi xung cla 46 thi ham sé Y= ix) Adi voi hé truc toa a6 Oxy? c) Ching t6 rang g(-x) =-g(x),vx « D,. C6 nhan xét gi vé tinh déi xting cla dd thi ham sé y= 9(x) d6i voi hé truc toa 46 Oxy? Cho ham sé y = f(x) c6 tap xac dinh Ia D. + Ham sé f(x) roc goi la ham sé chan néu vx eD thi -x 0) la nhémng ham sé tuan hoan voi chu ki T 78 J} Luyén tap 3. Xét tinh tuan hoan cia ham sé y = tan2x. 3.6 THI VA TINH CHAT CUAHAMSO y= sin x ‘} wea. Cho ham sé y= sinx. a) Xét tinh chn, 1é cla ham sé. b) Hoan thanh bang gia tri sau clia ham s6 y = sinx trén doan [-m; x] bang cach tinh gia tri cuia sinx voi nhiing x khéng am, sau dé sir dung két qué cau a dé suy ra gid tri tong ung cuia sinx véi nhiing x am. x ii 3 LE it 0 az z 3a Si 4 2 4 4 2 4 ‘ six] ? |? > |? 1? lL? 1? 1? Ll? Bang cach lay nhiu diém M(x; sinx) voi x [-m; n] va néi lai ta duge ad thi ham s6 y=sinx trén doan [-7, x]. c) Bang cach lam tuong ty’ cau b cho cac doan khdc c6 d6 dai bang chu ki T = 2r, ta duge dO thi clla ham s6 y = sin x nhw hinh du6i day. Hinh 1.14 Tur dé thi Hinh 1.14, héy cho biét tap gid ti, cc khong dng bién, céc khoang nghich bién cia ham s6 y =sinx. Ham sé y = sin x: + Co tap xdc dinh la va tap gid tr a [-1; 1]; + Laham s6 1é va tuan hoan voi chu ki 27; ‘Déng bién trén méi khoang (4 +h2m S+ ran) va nghich bién trén méi khoang (+ kan, SE fan) k eZ; 2 4 C6 dé thi 4di xting qua géc toa d6 va goi la mét duong hinh sin. DD Vi dw 4, Sir dung 46 thi & Hinh 1.14, hay xac dinh cdc gia tr clia x trén doan [ ham sé y = sinx: a) Nhan gia tri bang 0; b) Nhan gid tri durong. Giai a) Tur dé thi ta suy ra trén doan E 3 b) Ham sé nhan sia vi renee 6 thi nam trén truc hoanh. Tu dé thi ta suy ra x trén doan | thy Ohi x = (0:2) 22. WD Luyén tap 4. Tim tap gia tri cla ham s6 y=2sinx. JD Van dung 1. Xét tinh huéng me dau. a) Giai bai toan 6 tinh huéng mo dau. b) Biét rang qua trinh hit vao xay ra khi v > 0 va qua trinh thé ra xay ra Khiv < 0. Trong khoang thai gian tir 0 dén 5 giay, khong thoi diém nao thi ngudi do hit vo? nguai do tho ra? 4.06 THI VA TINH CHAT CUAHAMS6 y= cos x ‘D Hes. Cho ham sé. a) Xét tinh chin, Ié cua ham sé. b) Hoan thanh bang gia tri sau cla ham $6 y= cos x trén doan [-n; =] bang cach tinh gia tri clla cos x véi nhting x khéng am, sau dd sir dung két qua cau a dé suy ra gid tri twong ting cia cos x véi nhting x am. = COS x. z _n | 38 | 2 | 2 0 x m | 3x © 4 2 4 4 2 4 cosx ? ? ? 2 ? = ? ? 2 Bang cach lay nhiéu diém M(x; cos x) vOi x <[-m; x] va ni lai ta duoc 6 thi ham sé y= cos x trén doan [-7; 7). c) Bang cach lam turong ty cau b cho céc dogn khdc co a6 dai bang chu ki T = 2n, ta duoc 6 thi clia ham sé y = cos x nhu hinh du6i day. Y= g0sx Hinh 1.15 d) Tu déthié Hinh 1.15, hay cho biét tap gid tr, cc khoang déng bién, cac khong nghich bién cla ham sé y = cosx. Ham sé y = cos x: + Co tap xac dinh la va tap gia tri la [-1; 1]; + La ham sé chan va tuan hoan voi chu ki 2x: + Déng bién trén mai khoang (—x +k2z; k2x) va nghich biéh trén méi khoang (k2n;n+k2n), ke Z; + C6 @ thi la mot duréng hinh sin d6i xting qua truc tung. WD vidys. Sir dung 6 thi 6 Hinh 1.16, hay xéc dinh céc gia tr} cla x trén doen [-%: Za ham sé y = cos x: 4 a) Nhan gié ti bang 0, b) Nhan gia tri am. Giai a) Tir dé thi ta suy ra trén doan [; 3x, 7] 3x = |,¥ = Ohi x =-—, y le ie b) Ham 6 nhén gia tri am ting voi phan do thi nam dudi truc hoanh. Tu dé thi ta suy ra trén 3.) ay iy ( 3%.) doan [-= Zp tily 0), wt + la pha ctla dao déng tai thei diém t va 9 ¢[-a:n] a pha ban @au olla dao déng. Dao déng didu hoa nay c6 chu ki T = 2% (ture ta khoang thdi gian dé vat thure hién mét dao déng toan phan). ° Gia sir mét vat dao dng diéu hoa theo phuong trinh x(t) = -5.cos 4xt (cm). a) Hay xac dinh bién dé va pha ban dau clia dao déng. b) Tinh pha ctia dao dong tai thoi diém t = 2 (giay). Hoi trong khoang thdi gian 2 gidy, vat thu hién dugc bao nhiéu dao déng toan phan? 5. D6 THI VA TINH CHAT CUAHAMS6 y= tan x “} WB6. Cho ham sé y = tanx. a) Xét tinh chn, Ié cla ham sé. b) Hoan thanh bang gia tri sau otia ham sé y = tan x trén khoang x | 2 | 2 | 4g z z 3 4 6 6 3 y=tanx |? 2 | 2 2 > 2 > Bang cach ly nhiéu diém M(x; tanx) voi x & va ndi Iai, ta duge dé thi cua ham 86 y = tanx trén knoang [ qt c) Bang cach lam tuong tyr cau b cho céc khoang khae c6 46 dai bang chu ki T =x, ta dugc 6 thi cla ham s6 y = tanx nhu hinh drei day. Hinh 1.16 Tur d6 thi & Hinh 1.16, hay tim tap gia tri va cdc khoang déng bién cla ham $6 y = tan x. Ham sé y = tanx: Cé tap xac dinh la Ri [E+knikez| va tap gia tri la i; La ham sé lé va tuan hoan voi chu ki x: Béng bién trén méi khoang (-3+ kee oe i}, keZ; Co dé thi ddi xing qua géc toa 6. ‘DD Vidy 6. Slr dung dd thi d& vé 6 Hinh 1.16, hay xac dinh céc gia tri cla x trén doan a@ ham sé y = tanx: a) Nhan gia tri bang 0; b) Nhan gia tri dong. Giai 3 2y% b) Ham sé nhan gia tri dung wng voi phan dé thi nam trén truc hoanh. Tir 46 thi ta suy ra 2) Tr ath ta suy ra ten oan | OKhi x == x =O;x=a trén doan [-= Su y > Okhi x e(- -sJuf ‘DP uyén tap 6. Sir dung dd thi 48 vé & Hinh 1.16, hay xac dinh cc gid tr clia x trén doan [ Se dé ham sé y = tan x nhan gia tri am. 6. DO THI VA TINH CHAT CUAHAMS6 y= cot x ‘} H07. Cho ham sé a) Xét tinh chan, Ié cla ham sé. cotx. b) Hoan thanh bang gia tri sau cia ham s6 y ~ cot x trén khoang (0; 7). x z z = z | 2x] gn] be 6 4 3 2 3 4 6 cot x ? ? 2 ? | ? ? ? Bang cach lay nhiéu diém M(x; cotx) voi x <(0; x) va néi Iai, ta durge dé thi cla ham sé y =cotx trén khoang (0; 7). c) Bang cach lam trong tyr cau b cho céc khoang khac c6 46 dai bang chu ki T = x, ta duge 6 thi clia ham s6 y = cot x nhu hinh dui day. Hinh 1.17 Tur d6 thi & Hinh 1.17, hay tim tap gia tri va cdc khoang nghich bién clia ham $6 y = cot x. Ham sé y =cot x: + C6 tap xdc dinh la B \ [kre] k 2} va tap gia tri la R; + La ham sé 18 va tuan hoan véi chu ki 7; + Nghich bién trén méi khoang (kr: + kr), ke Z: + C6 dé thi déi xtng qua géc toa a6. YD Vidy 2. Sir dung dé thi dé vé & Hinh 1.17, hay xac dinh céc gia tri cua x trén doan -% 2s] a) Nhan gia tri bang 0; b) Nhan gia tri am. Giai a) Tu dé thi ta suy ra trén doan [- b) Ham sé nhan gia tri am ung voi rng a8 thi nam dui truc hoanh. Tu dé thi ta suy ra tren doan [- 2n} ]socumnaleg 0}. BAITAP 1.15. Tim tap xac dinh cla cdc ham sé sau: 4.16. Xét tinh chin Ié cla céc ham s6 sau: a) y=sin2x +tan2x; b) y =cosx+ sin? x, ¢) y =sinxcos2x; d) y =sinx +c0s x. 4.47. Tim tp gid tri clta cdc ham sé sau a) y=2sin als b) y =v1+ cosx -2. 4.18. Tir dé thi clia ham sé y = tan.x, héy tim cae gid tri x sao cho tanx = 0. 4.19. Gia sir khi mét con séng bién di qua mét cdi coc éngoai Khoi, chiéu cao cla nuéc duoc mé hinh hoa béi ham sé h(t)=80c0s{ 4), trong d6 h(t) la d6 cao tinh bang centimét tren mute nurde bin tung binh ta thoi aim t gly a) Tim chu ki cla s6ng. b) Tim chiéu cao cia séng, ttrc la khong céch theo phuong thang dting gitta day va dinh clia sng aa Mel cma mate] (omey) Vey Co BAN KIENTHUC, KINANG + Nhan biét céng thir nghiém cia phuong trinh Iveng giac co ban bang cach van dung dé thi ham sé long giac tong ung. * Tinh nghiém gan ding ca phwong trinh long gide co ban bang may tinh cam tay. + Giai phyong trinh lugng giac & dang van dung tryc tiép phuong trinh lugng giac co ban. + Giai quyét mét sé van dé thye tién gan voi phuong trinh long giac. THUATNGU + Phuong trinh Iueng giac * Phuong trinh lvong giac co ban * Céng thire nghiém Mét qua dan phao duoc ban ra khdi néng phao voi van téc ban dau co 46 Ion v, Khéng di. Tim goc ban o. d& qua dan phao bay xa nhét, bé qua strc can clla khéng khi va coi qua dan phéo duoc ban ra ter mat dat. Hinh 1.18. Dan phéo 1. KHAI NIEM PHU'ONG TRINH TUONG DUONG °D Hot. Nhén biét khai nim hai phuong trinh trong duong Cho hai phurong trinh 2x- 4 =0 va (x=2)(x? +f)= Tim va so sénh tap nghiém cua hai phuong trinh trén. + Hai phurong trinh durgc goi la twong dvvong khi ching ¢6 cung tap nghiém. + Néu phuong trinh (x)= 0 tuong durong vei phurong trinh g(x)=0 thi ta viét f(x) =0 & g(x)=0. Chu y. Hai phurong trinh v6 nghiém a tuong dong )D Vidy 2. Hai phurong trinh sau c6 tong duong khéng? 2x +6=0 va x? + 6x +9=0. Giai Tap nghiém clia phuong trinh 2x +6 =0 la S, = {-3}. Phuong trinh x? + 6x +9 =0 duge viet lai thanh (x +3) =0, do do tap nghiém clia no la S2={-3} Vay hai phuong trinh trén la tong dong, ‘D Luyén ep a. Xét sy tong durong cila hai phurong trinh sau: 1 -0va x? -1-0. xe Chay. Bé gidi phuong trinh, théng thung ta bién i phurong trinh 6 thanh mét phuong trinh tong dong don gian hon. Cac phép bién déi nhu vay goi la cc phép bién di twong duong. Néu thy hién cae phép bién di sau day trén mét phurong trinh ma khéng lam thay ddi diéu kién clia né thi ta duc mot phurong trinh moi trong durong voi phurong trinh 4a cho: a) Céng hay tri hai vé voi cling mét sé hoac mét biéu thie: F(x) = g(x) (x) + A(x) = g(x) + AOX). b) Nhan hoac chia hai vé voi cung mét sé khac 0 hoac voi cling mét biéu thtrc luén c6 gia tri khac 0: F(x) = g(x) = F(x)M(x) = g(x) x), (h(x) + 0), 2.PHUONG TRINH sinx=m »)} He2. Nhan biét céng thre nghiém cla phuongtrinh sin x = ; a) Quan sat Hinh 1.19, tim cac nghiém cia phuong trinh dA cho trong nia khoang [0; 2x) b) Dua vao tinh tuan hoan clia ham sé sin, hay viét cong there nghiém cia phuong trinh da cho. Minh hoa bang dé thi: Nghiém clia phyong trinh sinx=3 la hoanh 46 céc giao aiém clia duong thang y = ; va dé th) ham sé y =sinx. Hinh 1.20. Buéng thang y=} va dé thi ham 36 y = sin x Téng quat, xét phuong trinh sin x = m (*). — Néu Iml>1 thi phurong trinh (*) vo nghiém vi Isinxl <4 voi moi xe R. — Néu |ml<4 thi tén tai duy nhat wel 3] thoa man 2 2 2t phuong trinh (*) c6 cdc nghiém a. va x ~ «.(H.1.21) sin & = m. Khi d6, trén doan co 6 dai 2m la Hinh 1.24 Do tinh tuan hoan véi chu ki 2x cia ham sin, ta chi viée cong vao cae nghiém nay cdc béi nguyén clia 2x thi sé duge tat ca cac nghiém cila phurong trinh (°). + Phuong trinh sin x = m co nghiém khi va chi khi |m| <1 + Khilm<1, sé t6n tai duy nhat « <(- | thoa man sina =m. Khi 46 sinx=mcosnx-sna | Chay a) Néu sé do cila géc a dirgc cho bang don vi dé thi x=a° +k360° sinx = sina? <> (kez). x =180° - a° + k360° b) Mét sé trong hop dac biét: + sinx =00 x=kn, keZ. + sinx=1e9 x=3 +k2mkeZ . sink = 16 x= —E+k2n ke, )) Vidw 2. Gidi cdc phuong trinh sau’ a) sin b) sin : Giai fon) a3 + kOe eo sosinx=siff Fy kL (keZ). sinu =sinv & peices (k <2). xP tke a i la géc thea man sina “3 Khi dé ta c6: forntt . x=a+k2n > sinx =3 <2 sinx=sina = (keZ). x=n-a+k2n )D Vidw 3. Gidi phuong trinh sin 2x = sin(60° -3x) Giai 2x = 60° ~3x + k360° skid sin{ G0 Sx) [ee ~ (80° -3x) + k360° =12° +k72 (keZ). =-120° - k360° 5x = 60° + k360° ° ° -x =120° + k360° \D Vi dy 4. Giai bai toan 6 tinh hudng mé dau. Giai Chon hé truc toa dé c6 géc toa d6 dat tai vi tri 7 khdu phdo, truc Ox theo huréng khau phao nhu hinh bén. Khi do, theo Vatli, ta biétrang ys qui dao cila qua dan phao o6 dang dong aig a parabol co phuong trinh (voi g la gia téc [eS trong trrong) y= —-2 2 +. «tana. =a Wi vi 2v5 cos* o. ° x 29 a 2, Cho y= Ota duge —-9 x? + xtano=0, suy rax= 0 hode x 05020. 2v3 cos? a 2 2 2 Qua dan tip aét khi x = 2282 tq 06 x = YOSIN24 - YO Géu bang xay ra khi sin2a=1. g Giai phuong trinh sin 2c =1, ta duge «= kn, KEE. Do 0 (keZ). x=-a0+k2n Chay a) Néu sé do clia géc a. dura cho bang don vj 46 thi cosx =cosa® => b) M@t sé trudng hop dac biét: . cosx= Oe x=F+kn, k * cosx=10 x=k2a, keZ. * cosx=-1 x=n+k2n keZ, )D Vidws. Giai cac phurong trinh sau WB a) cosx = =; b) cosx = 0,1. cosu = cosy <> U= tv +k2x(k <2). Giai 3 a) osx = 23 c> cos x= coset «> x= 452 +k2n keZ. b) Goi « €[0;7] la géc thoa man cosa = 0,1. Khi dé ta cé: cos x =0,1¢> cos x = cosa <> xX = 40+ k2n, ke Z. YD Vidu 6. Giai phuong trinh cos 2x =cos(45° ~ x). Giai 2x = 45° ~ x + k360° cos 2x = cos (45° - x) <=> 2x = (45° - x) + k360° (k 3x = 45° + 360° x =15° + 120° ° e =-45° + k360° x =-45° + k360° \D Luyén tap 3. Gidi cac phuong trinh sau: a)2cosx=—V2; b) cos3x~sin5x =0. ‘DB Van dung Khi Mat Trang quay quanh Trai bat, mat déi dién voi Trai Dat thuong chi duoc Mat Troi chiéu sang mét phan. Cac pha cia Mat Trang m6 ta mirc 46 phan bé mat clia no duoc Mat Troi chiéu ‘sang. Khi g6c gifra Mat Troi, Trai ‘pat va Mat Trang lao (0° x =a + k180° (k <2). 2D Vidus. Gidi cac phuong trinh sau! cane neen a) cot x =-3; b) cotx=5. Giai a a) cote 3 cotx- cof{-E) ao Eka, bed b) Goi a e(0:7) la gée thod man cota =5. Khi dé ta c6: cotx=5 cotx =cota @ x=atknkeZ. )D luyentGp 5. Giai cac phuong trinh sau: a)cotx=% ——b) ¥8cotx+1=0. 6. SU DUNG MAY TINH CAM TAY TiM MOT GOC KHI BIET GIA TRI LUQNG GIAC CUANO Cac phim (sin), (cos) va (tan) clia may tinh cam tay durge ding dé tim sé do (46 hoac radian) clia mét géc khi biét mot trong cdc gia tri long giae cua nd. ‘Dé tim s6 do ta thy hién céc bude sau: Buc 7. Chon don vi do géc (46 hoac radian), Mun tim s6 do a6 (dong trén cling cilia man hinh xuat hién chtr nhé D), ta én fa) Mun tim sé do radian (dong trén cung cla man hinh xuat hién chi nhé R), ta an Gn oa 2) Buc 2. Tim 86 do géc. Khi biét sin, césin hay tang cila géc o, can tim bang m, ta lan lot 4n cac phim GH) va mét trong cac phim (9), r6i nhap gia tri Iurong gic m va cudi cing 4n phim ©). Luc nay trén man hinh cho két qua la $6 do ctia géc a (46 hoac radian) chay * Khi & ché 46 radian, cdc phim (sin), (tan), cho két qua la mét sé thuéc khoang 7 5) phim (cos) cho két qua la mét sé thudc khoang (0; x), tat nhién voi (sin) va (cos") ‘hi Iml<1. + Khié ché 46 sé do 46, cac phim (sin) va (tan) cho két qua la sé do géc a tir -90° dén 90°, phim (cos) cho két qua la sé do géc «.ttr 0° 4én 180°, véi (sin) va (cos) thi Imi <4 + Khi co két qua (trvéng hop chon don vi do 46), 4n phim G4 thi dura két qua vé dang 6 - phutt - giay. ‘D} Vidu 9. Str dung may tinh cam tay, tim sé do d6 va radian cila géc a, biét sina = 0,58. Giai $6 do a6: sing. Bam phim Man hinh hién | Két qua cla a (gan dung) 058 | me) oe) OOS S ©) bs} 35.45054264 35°27'2" $6 do radian: sina, Bam phim Man hinh hién | Két qua clla «. (gan dung) 058 | WR mw OOOW & 06187286907 0.61873, )} Luyén tap 6. Str dung may tinh cam tay, tim s6 do 46 va radian clia géc a, biét: a) cosa =-0,75; b) tana = 2,46; ¢) cota =-6,18. BAITAP 1.20. Giai cdc phurong trinh sau a) sinx b) 2cos x = -V2: °) Bian E18") 4) cot (2x—1) =cot 1.21. Giai cdc phuong trinh sau: a) sin2x +cos4x =0; b) cos3x =-cos7x. 4.22. Mét qua dan phdo duroc ban ra khdi néng phdo véi van t6c ban dau v, = 500 m/s hop voi phurong ngang mét géc a. Trong Vat li, ta biét rang, néu bé qua strc can cla khong khi va coi qua dan phéo duge ban ra tir mat dat thi quy dao cita qua dan tuan theo -9 2vé cos* a a) Tinh theo géc ban o. tam xa ma qua dan dat t6i (ttrc la khoang cach tir vi tri ban dén diém qua dan cham dat) b) Tim géc ban a. 48 qua dan tring myc tiéu cach vi tri dat khau phao 22 000 m. c) Tim géc ban o. 4é qua dan dat 46 cao lon nhat. 41.23. Gia sir mét vat dao déng diéu hoa xung quanh vi tri can bang theo phuong trinh phuong trinh y = x? + xtana, @ do g = 9,8 mis? la gia tac trong trong © day, thoi gian ttinh bang glay va quang durong x tinh bang centimet. Hay cho biét trong khang thoi gian tir 0 dén 6 giay, vat di qua vi tri can bang bao nhiéu lan? Em co biét? at trién boi céc nha thién van hoc ngudi Hy Lap cé dai, nhting Nguoi coi bau trai la nam bén trong cua mot mat cdu, do dé Ié ty nhién Ia cc hinh tam gidc trén mat cau duge nghien cru kha som béi Menelaus 6 Alexandria vao khoang nam 100 sau Céng nguyén va cac hinh tam gidc trén mat phang duoc nghién ctu muén hon nhigu. Cuén sach dau tién chtra dung cac phutong phap xt’ li cd hé théng vé long giae phang va Iueng gide cau duro viét boi nha thién van hoc ngudi Ba Tu Nasir Eddin, khoang nam 1250 sau Céng nguyén. Regiomontanus (1436 — 1476) la nguai c6 céng Ién trong viée chuyén Lugng gic tir Thién van hoc sang Toan hoc. Céng trinh cla éng da duge cai tién boi Copernicus (1473 - 1543) va mét hoc tro clia Copernicus la Rhaeticus (1514 — 1576). Cuén sach cla Rhaeticus la cuén sach dau tién dinh nghta cc ham Iuong giac la ti sé. cac canh clia tam giac, mac du 6ng chua dua ra tén goi nhu hién nay clia ching. Cactén goi va ki higu nhu ngay nay ching ta dung dugc dua ra boi Leonhard Euler (1707 - 1783), Nguoi aa xay dung li thuyét hién dai vé cdc ham sé Iwong giac trong cudn “Me dau vé giai tich cac dai long v6 cling bé” xuat ban nam 1748. Luong giac la nganh khoa hoc cé nhiéu ting dung. Cé thé ké dén viée sir dung Luong gidc trong céc van dé do dac cia Thién van va Bia li, cling nhu nhting tng dung phong phti cila Luong gidc trong Li thuyét s6, Co hoc, Bién hoc, Hoa hoc, Sinh hoc, Hai durong hoc, 6 hoa may tinh, Li thuyét am nhac va nhiéu inh vure khac (Theo C.B. Boyer, U.C. Merzbach, A History of Mathematics, Third! Edition, Wiley, 2011). BAI TAP CUGI CHUONG | « A-TRAC NGHIEM 4.24. Biéu dién céc géc Iugng giac a=, “4, 1-2, ue trén duéng tron lwang gidc. Cac géc nao cé dim biéu dign tring nhau? ABvay. Bo, B,7. C.B.Y.8 D. ava B. 1.25, Trong cac khang dinh sau, khang dinh nao la sai? A. sin(n—a)=sina. B, cos(n-a)= cosa. C. sin(n+a)=—sina. D. cos(r +a) =-cosa. 1.26. Trong cae khang dinh sau, khang inh nao la sai? A. cos(a—b)=cosacosb-sinasinb. B. sin(a~b)=sinacosb —cosasinb. C. cos(a +b) =cosacosb ~sinasinb. D. sin(a+b) =sinacosb + cosasinb. 1.27. Rat gon biéu thirc M = cos(a+b)cos(a—b) - sin(a +b) sin(a—b), ta duoc A.M=sin4a, B.M=1-2cos*a. = C.M=1-2sin’a. DD. M=cos4a. 1.28. Khang dinh nao sau day la sai? A Ham 86 y = cos x c6 tap xac dinh la i. B. Ham sé y = cos cé tap gia tri la [-1; C. Ham sé y = cos x la ham $6 le. D. Ham $6 y = cosx tuan hoan voi chu ki 2n. 1.29. Trong cac ham sé sau day, ham s6 nao la ham tuan hoan? A y=tanx+x, B.y=x?44 C. y=cotx, 41.30. B6 thi clla cac ham sé y = sinx va y = cos x cat nhau tai bao nhiéu diém c6 hoanh 46 thue doan [2032] 2 AS. B.6. a4, D7. 1.34. Tap xée dinh cla ham 86 y = S°S*_ AR\{k2a|k eZ}. BRI E+ Kalco}, ©. \ [See aer} D. R\ {kak eZ} B-TU LUAN 1.82, Cho g6e a. thoa man 5 2. Viét ba sé hang dau clia day sé nay. Giai Ta c6: U, =1, Uz =3u,+2=3-142=5, Uy =3u, +2=3-54+2=17. )D Vidy 6. Giai bai toan 6 tinh hudng mé dau, Giai ‘Sé nguyén té la sé ty nhién fan hon 1 ma chi cé hai ude sé la 1 va chinh no. @Q Hé thure tray héi la he thire biéu thi sé hang thir n ctia day sé qua so hang (hay vai sé hang) dung truée nd. O day ta cé n = 2030 — 2020 = 10. Vay sé dan clla thanh phé dé vao nam 2030 sé la P, =500-(1,02)" = 609 (nghin ngudi). ‘DP Luyén Gp 2. a) Viét nam sé hang dau cila day sé (u,) voi s6 hang téng quat u, =n!. b) Viét nam sé hang dau cia day s6 Fibonacci (F, ) cho boi hé thirc truy hdi Fy=1F,=1 Fy =F + Fra (023). Chil y. 88 c6 hinh anh true quan vé day s6, ta thudng biéu dién céc sé hang clia né trén tryc sé. Chang han, xét day sé (u,) voi u,, y Nam s6 hang dau cla day sé nay la 1 1 1 1 Y= 5 Up = Gi Us =H Ua = 7 Us 5 va duge biéu dign trén tryc sé nhur sau: 1 4 2 4 4, ra 1 3. DAY S6 TANG, DAY SO GIAMVA DAY S6 BI CHAN ) Hoa. Nhan biét day sé tang, day s6 giam a) Xét day sé (u,) voi u,, “Si 1. Tinh u, ., va so sanh voi u,. b) Xét day s6 (v,) voi v, =—5. Tinh v,,., va so sanh véi v,.. + Day 6 (u,) duro goila day sé ting néu ta C6 U,.,>U, voi mol ne I. + Day s6 (u,) duro goila day sé gidm néu ta cé u,,, 2 a) Tinh long cla anh Thanh vao nam thir 5 lam viéc cho céng ty. b) Chirng minh (s, ) la day s6 tang. Giai thich y nghfa thu t8 clla két qua nay. BAITAP 2.1. Viét nam sé hang dau va sé hang thir 100 clla cac day s6 (u,) co s6 hang téng quat cho béi: a)u,=3n-2 ——b) Up = 3-2"; c)u, 1-4) Cn 2.2. Day sé (u,) cho béi hé thie truy hdi: u, = 1, u, =u, 4VOIN > 2. a) Viét nam sé hang dau cua day sé. b) Du doan céng thire sé hang téng quat u,, 2.3. Xét tinh tang, giam clia day sé (u,,), biét: ey a)u, =2n-t b) uy =-3n+ 2 0) ly = 2.4. Trong cac day s6 (u,,) sau, day s6 nao bi chan durdi, bi chan trén, bi chan? a)u, =n—-t bu, 24, c)u, =sinn; 4) u, =(-1)"'n? ns2 2.5. Viét sé hang téng quat clia day sé tang gém tat ca cc sé nguyén duong ma mai sé. hang clia no: a) Béu chia hét cho 3; b) Khi chia cho 4 du 1. 2.6. Ong An giti tiét kiém 100 trigu dng ki han 1 thang voi lai sudt 6% mot nam theo hinh thtic tinh Iai kép. $6 tién (trigu déng) cua éng An thu duc sau n thang dugc cho boi céng thire | i" A,= 109{ 449,08) 12) a) Tim s6 tién 6ng An nhan dugc sau thang thir nhdt, sau thang ther hai. b) Tim s6 tién 6ng An nhan dug sau 1 nam. 2.7. Chi Huong vay tr. gép mét khoan tién 100 triéu ding va déng y tra dan 2 trigu déng méi thang v6i Iai suat 0,8% s6 tién con lai cua mdi thang. Goi A, (nN) 1a 86 tién con ng (trigu déng) ctia chi Huong sau n thang. a) Tim lan lugt Ay, Ay, Ao. As, Aas As, Ap 48 tinh sé tién con ng etia chi Huong sau 6 thang. b) Dy doan hé thirc truy hdi déi voi day s6 (A, ). Em co biét? Day sé Fibonacci Fibonacci la nha toan hoc néi tiéng ngu6i Italia. Trong cuén sach Liber Abaci (Sach tinh) cla éng, dug viét nam 1202, 6 bai toan sau “M6t d6i thd (gdm mét thé duc va mbt thd cai) ct mdi thang dé dvoc mét d6i thé con (cing gém mét thé dure va thé cai); ‘mét d6i thé con, khi trén 2 thang tudi, sau méi thang dé ra mét d6i thé con, va qué trinh sinh névctt thé tiép dién. H6i sau 1n thang ¢6 bao nhiéu d6i thé, néu dau nam (thang Giéng) cb mét doi thé so sinh?”. Viée giai quyét bai toan néi trén dn dén viée nghién cuu day $6 (F, ) cho béi hé thie truy héi Fibonacci Fate! (1170 - 1250) Fi, =Frs+F2(n23) Day s6 nay duge gol la day sé Fibonacci va céc 6 hang clla né duge goi la cdc sb Fibonacci. Nguoi ta ching minh duge rng $6 hang tng quat clla day Fibonacci cho bai CaHessy| 2 2 ‘ NS Day s6 Fibonacci o6 rét nhidu tinh chat dep, chang han: 1) Fe =F Fra +(-1)"' voi mai n= 2; 2) Fy Fy + Fy ++ Fan 4 = Fon VOL mol n> t 3) Fe + = Faq VOI moi n> 1 Day s6 Fibonacci lién quan mat thiét voi nhiéu van dé cua Toan hoc, Vat li, Héi hoa, Am nhac. Cac sé Fibonacci xuat hién 6 khdp noi trong thién nhién. Hau hét céc béng hoa cé sé cénh hoa la mét trong cac $6: Fi, Fi, Fy. Fy Fas Fas Fos Fie Chang han, hoa loa kén c6 3 cénh, hoa mao long vang cé § canh, hoa cai 6 r6 thuong 6 8 canh, hoa ctic van tho c6 13 cénh, hoa ctic tay c6 21 can, hoa clic thudng c6 34, hoaic 55 hoae 89 canh. THUAT NGO | miéN THU, KINANG + Cap sé c6ng | + Nhan biét mét day sé la cdp sé céng. + Céng sai pe thich céng thre xc dinh sé hang téng quat cia cp sé céng, | | + Sé hang téng quat + Téng cua ns hang dau j + Tinh téng cia n sé hang dau cila cap sé céng. + Giai quyét mét sé van a8 thc tién gan voi cap 86 cong. Mot nha hat c6 25 hang ghé vdi 16 ghé 6 hang thur nhét, 18 ghé 6 hang thu hai, 20 ghé @ hang thir ba va ctr tiép tuc theo quy luat 46, tic la hang sau nhiéu hon hang lién tude no 2 ghé. Tinh téng s6 ghé cla nha hat 6. 1. DINH NGHIA ) we1. Nhan biét cdp sé cong Cho day sé (u,) gém tat ca cac sé ty nhién Ié, xép theo thir tur tang dan a) Viét nam s6 hang dau cla day sé. b) Du oan céng thirc biéu dién sé hang u, theo sé hang uw, ,. Cp 86 cong la mét day s6 (hu han hay v6 han), trong dé ké ttr s6 hang thir hai, méi sé hang déu bang sé hang dizng ngay truréc no céng vai mét sé khéng adi d. $6 d duc goi la céng sai cia cp sé cong. Cp s6 c6ng (u,,) voi céng sai d duoc cho béi hé thie truy hdi u, =u, ,+d V6in>2, “ 8 Day sé khong déi a, a, a, ... cO phai la mét cép sé céng khong? ‘} Vidw 2. Cho cp sé c6ng (u,,) c6 s6 hang dau u, = 2 va céng sai d= 3. Hay viét nam sé hang dau clia cp sé cong nay. Giai Nam sé hang dau cia cp s6 céng nay la: U,=2,u, =U, +d=2+3=5,u, =u, +d=5+3=8, Uy =U, +d =8+3=14,U, =U, +d =1143=14, UP vi du 2. Cho day s6 (u,) voi uy, = Sn—1. Ching minh pa chung minh (u,) la mot cap 6 rang (u, ) 1a mét cap sO c6ng. Tim s6 hang dau uv, va céng, hay chung minh higu hai sé céng sai d ctia nd. hang lién tiép u,, -u,, , khong déi Giai Tacou, -u, ,=(5n-1)-[5(n-1)-1] =5, voimoi n> 2. (@& Do dé (u, ) a cp s6 céng c6 sé hang dauu,=5-1-1=4 va céng sai d=5. ‘} tuyén tp 2. Cho day sé (u, ) voi u, = -2n +3. Ching minh rang (u, ) la mot cp s6 céng Xéc dinh s6 hang dau va céng sai cla cap s6 cong nay. < 2 ‘ 2. SO HANG TONG QUAT |} He2. Céng thie sé hang tong quat cla cdp sé cong Cho cp sé céng (u,) voi sé hang dau u, va céng sai a. a) Tinh céc sé hang u,, Uy, U,, ¥, theo u, va d. b) Dy doan céng thirc tinh sé hang téng quat u, theo u, vad. Néu cp s6 cong (u,) c6 s6 hang dau u, va c6ng sai d thi sé hang téng quat w, ella né durge xéc dinh theo céng thie u, =u, +(=1)d. \D Vidy 3. Tim nam sé hang dau va sé hang thir 100 ciia cAp s6 céng (u, ): 10, 5, ... Giai Cp s6 céng nay c6 sé hang dau w, = 10 va céng sai d= -5. Do do nam sé hang dau la: 10, 5, 0, -5, -10. $6 hang thir 100 1a U9 =u, + (100-1)d =10 + 99.(-5) = 485. YD Vi dy 4. Sé hang tht 10 cla mot cdp sé cong (u,) bang 48 va sé hang ther 18 bang 88. Tim 36 hang thtr 100 cila c4p $6 cong 46. Gi Gia sir u, la sé hang dau va dla céng sai cila cap $6 cong a6. Ta c6: Ug =U, + 9d = 48 Ug =U, +17d = 88. Giai hé nay ta duge u,=3 vad=5. Vay sé hang thir 100 clia cp $6 céng nay la U,o, =u, + 99d = 3+ 99-5 = 498. )D Luyén tp 2. Cho day s6 (u,,) voi u, =4n—3. Cheng minh rang (u, ) a mét cdp s6 cong Xéc dinh sé hang dau u, va cng sai d cua cp sé céng nay. Ti dé viet s6 hang tng quat u,, dui dang u, =u, +(n-1)d. 3. TONG n SO HANG DAU CUAMOT CAP S6 CONG |} Hes. Xdy dung céng thirc tinh ting n sé hang dau cia cap 86 céng Cho cp $6 céng (u,) voi sé hang dau u, va céng sai d. é tinh ting cia n's6é hang dau Sy = Uy + Uy bt Ugg +U pe hy lan Iuot thuc hién cdc yéu cau sau a) Biéu dién méi s6 hang trong tdng S, theo sé hang dau u, va céng sai d. b) Vidt S, theo thur tu nguoc lai: S, =u, +u, ;+...+Uy +u, va sir dung két qua 6 phan a) dé biéu din méi sé hang trong tong nay theo u, va d. c) COng ting vé hai dang thir nhan duoc 6 a), b), 4 tinh S, theo u, va d. Cho cp s6 céng (u,) voi c6ng sai d. Bat S, =u, + uy +...+U,. Khi dd Chu y. Str dung c6ng thie u, = u, +(n—1)d, ta c6 thé viét tng S, dusi dang JD Vidu 5. Giai bai toan 6 tinh huéng mé du. Giai. S6 ghé & ma hang cla nha hat |p thanh mét c4p sé céng, gdm 25 sé hang, voi sé hang dau u, = 16 va céng sai d=2. Téng cac sé hang nay la Sos = Uy + Uy + $y <2 [244 (25-1) Vay nha hat a6 ©6 téng céng 1 000 ghé. YD Vi du 6. Cn lay téng clia bao nhiéu sé hang dau cia cp sé cOng 2, 5, 8, ... dé duc két qua bang 345? Giai Fe 16+ 24-2]=1000. Cp sé cong nay 66 s6 hang dau u, = 2 va cOng sai d= 3. Goi n la sé cc s6 hang dau cua cap sé céng can lay téng, ta cé 345-8, =3[2u,+(n-1)d ]=2{2-2+(n—1)-3] =2(3n-+4) Do 46 3n? + n—690 = 0. Giai phutong trinh bac hai nay ta duoc n— = (loai) va n= 15. Vay phai ldy tng cla 15 s6 hang dau clia cp s6 céng da cho dé durgc téng bang 345. 2D Van dung. Anh Nam duge nhan vao lam viée & mét cng ty vé cong nghé voi merc Iurong khdi diém la 100 trigu déng mét nam. Céng ty sé tang thém Ivong cho anh Nam méi nam la 20 triéu déng. Tinh téng sé tién long ma anh Nam nhan duro sau 10 nam lam viéc cho cong ty 46. Géc céng nghé Ki higu tng = va cach tinh téng bang méy tinh cam tay Cho day sé (u, ). Téng n sé hang dau cla day s6 nay: S, =u; +u, +...+u, deg ki higu ngan gon nhu sau: S, = }°u, (ki higu » doc la xich ma) ra Ta cé thé str dung may tinh cam tay dé tinh tong n sé hang lién tiép cla mot day 86 khi biét céng thurc clia sé hang tong quat. Chang han, cho day sé (u,) co. sé hang téng quatla u, = 3 + 1 Bé tinh ting 35 sé hang dau cila day sé do, ta co thé dung may tinh cam tay, nhan lan uot cdc phim: SHIFT — x, GA G3. Khi dO man hinh hién ra nhu hinh bén, luu y rang giao dién may tinh mac dinh la x, & day durgc hiéu la n trong cong there sé hang téng quat. Tiép theo ta nhap cong thire s6 hang tang quat vao trong ngoae (), ri nhan J dé nhap gia tri dau tién clia x (6 day Ia 1), sau do nhan 7 dé nh@p gia tri cudi cung cua x (truong hop nay la 35), cudi cung nhan phim J. Khi do, man hinh sé hién thi két qua. can tinh nhu hinh bén. Bown BAITAP 2.8. Xac dinh céng sai, so hang tht 5, so hang téng quat va s6 hang thir 100 cla méi cp sé céng sau: a) 4,9, 14, 19, . b) 1, -1,-3,-5, 2.9. Viét nam sé 5 heng dau cila méi day s6 (u,) sau va xét xem nd c6 phai la cp s6 cong khdng, Néu day so do la cap sé cong, hay tim céng sai d va viét sé hang téng quat cla n6 dudi dang u, =u, +(n-=1)d, a) u, =3+5n b) u, =6n-4; C)u,=2,u,=u,,+m d)u,=2,u, =u, ,+3. 2.10. Mot cdp s6 cong c6 sé hang thir 5 bang 18 va sé hang thtr 12 bang 32. Tim sé hang thir 50 cia cép sé cong nay. 2.11. Mét cp s6 cGng c6 s6 hang dau bang 5 va céng sai bang 2. Héi phai lay tng cla bao nhiéu sé hang dau cia cép sé céng nay dé cé ting bang 2 700? 2.12, Gia clia mot chiéc xe 6 t6 Ilic moi mua la 680 triéu 4éng. Cur sau méi nam str dung, gia cla chiéc xe 6 16 gidm 55 triéu d6ng. Tinh gia con lai clla chiéc xe sau 5 nam str dung. 2.13. M6t kién tric su thiét ké mét hdi truong voi 15 ghé ngéi o ‘hang ti ther nhat, 18 ghé ngdi & hang they hai, 21 ghé ngdi 6 hang ther ba, va ety nhur vay (s6 ghé & hang sau nhiéu hon 3 ghé so voi s6 ghé & hang lién truéc nd). Néu muén héi trong a6 c6 sire chtva it nhat 870 ghé ngéi thi kién tric sur 46 phai thiét ké téi thiéu bao nhiéu hang ghé? 2.14. Vag nam 2020, dan sé clia mét thanh phé la khoang 1,2 triéu ngudi, Gia slr méi nam, dan sé ctia thanh phé nay tang thém khoang 30 nghin ngudi. Hay ude tinh dan sé cla thanh phé nay vao nam 2030. CAP sO NHAN « KIEN THU, KiNANG THUATNGU i + Cap s6 nhan | + Nhan biét mét day s6 la cp 86 nhan. * Céng bdi | + Giai thich c6ng thire xac dinh sé hang téng quat ota cap sé nhan. * Séhangténg quat | + Tinh téng ctian'sé hang dau ca cap sé nhan. i i + Téng ctia nsé hang dau | + Giai quyét mét s6 van dé thyc tién gan voi cdp s6 nhan dé giai mét sé bai toan lién quan dén thy tién. M6t c6ng ty tuyén mét chuyén gia vé céng nghé théng tin vei mirc long nam dau 1a 240 trigu déng va cam két sé tang thém 5% luong méi ném so véi néim lién truée d6. Tinh tng s6 wong ma chuyén gia 46 nhan dug sau khi lam viée cho céng ty 10 nam (lam tran dén trigu déng). 1. DINHNGHIA ” | Hay xéttisé 2. )} mO1. Nhan biét cdp sé nhan Una Cho day s6 (u,) voi u, = 3-2”. a) Viét nam sé hang dau cla day sé nay. b) Dy doan hé thirc truy hdi lién hé gia u, va u, Cp sé nhan 1a mét day s6 (hdu han hay v6 han), trong a6 ké tt s6 hang thir hai, méi sé hang dau [a tich cla sé hang ding ngay truée nd vei mét sé khong adi q. 86 q dug goi la cong bdi clia cp sé nhan Cp s6 nhan (u,) v6i céng boi q durge cho bdi hé thite truy hdi Up =Up-4°9 VOI N22. a Day sé khéng déi a, a, a, ... c6 phai la mét cép sé nhan khéng? \D Vidw2.Cho cap sé nhan cé sé hang dau u, = 5 va céng béi q = -2. Viét nam sé hang dau clia ep sé nhan nay. Giai Nam sé hang dau cia cap sé nhan nay la: U, =5, Uy =Uy-q =5-(-2)=-10, us =u -q =(-10)-(-2)=20, Uy =U -q=20-(-2) =-40, us = uy -q = (-40)-(-2) = 80. YD vi du 2. Cho day sé (u,) voi u, = Pa Chtrng minh rang day sé nay la mét cép sé nhan. Xac dinh sé hang dau va c6ng béi cia no. Giai ‘D8 chiing minh day s6 (u,,) gm cdc V6i moi n> 2, taco sé khac 0 la mét cap sé nhan, hay ehimg minh i s6 —“2- Keng abi. nt Ups SP 3° a - tela Uy =3-Up.4 Voi mol n= 2. Vay (u,) la mét cp s6 nhan voi sé hang dau u, va cong béi q= i )D Luyén Gp 2. Cho day s6 (u,) voi u, =2-5”. Chieng minh rang day sé nay la mét cp s6 nhan. Xée dinh 86 hang dau va céng béi clla n6. 2.6 HANG TONG QUAT "} 62. Céng thitc sé hang téng quat cua c4p sé nhan Cho cp s6 nhan (u, ) voi s6 hang dau u, va céng béi g. a) Tinh cae sé hang Up, Us, Us, Us theo u, va g. b) Dy doan céng thirc tinh s6 hang thir theo w, va q. Néu mét cp s6 nhan cé s6 hang dau u, va céng béi q thi s6 hang téng quat u, clia nd durge xae dinh bdi céng thre U, +9" ‘ voin= 2. )D Vidw 3. Tim nam sé hang dau va sé hang ther 100 ctia cAp sé nhan: 8, ~4, .. Giai Cp s6 nhan nay cé sé hang dau u, = 8 va céng boi g = Do dé nam sé hang dau la: 8, -4, 2, -1, 4. S6 hang tht 100 1a: U9 =u,-9% -0(- YD Vi du 4. Cho mét cép s6 nhan gém céc sé hang duong. Biét s6 hang thir 10 bang 1 536 va sé hang tht 12 bang 6 144. Tim sé hang thir 20 ca cap s6 nhan 4 Gi Gia sir u, la s6 hang dau va q la c6ng béi ctia cp s6 nhan da cho. Ta c6: Uyg =U, -Q? = 1 536 Uy = 4-9" =6 144. Tu day suy ra q? = 4, tirc la q = 2hoac q = -2. V6i q= 2, ta tinh duge u,=3. Voi q= -2 ta tinh due u, =-3 (trong hp nay loai vi u, > 0 theo gia thiét). Do 46 u,=3va qg= 2. Vay sé hang thir 20 cia cap sé nhan dé cho la up) =u, -q"° =3-2"° =1 572 864. D Luygn tp 2. Trong mét lo nudi céy vi Khun, ban dau c6 5 000 con vi khuan va sé luong vi khuan tang lén thém 8% méi gid, Hoi sau 5 gid thi s6 lurong vi khuan la bao nhiéu? 3. TONG CUA nS6 HANG BAU CUAMOT CAP S6 NHAN } wos. Xay dyng céng thire tinh tong n sé hang dau cua cdp s6 nhan Cho cp s6 nhan (u,,) voi sé hang dau u, =a va céng boi q=1 Bé tinh ting cla n sé hang dau S, =U + Uy + thy hién lan lot cac yéu cdu sau: a) Biéu dién méi sé hang trong téng trén theo u, va q dé duoc biéu thirc tinh tong S, chi chita u, va q. b) Tir két qua phan a, nhan cé hai vé voi q dé durgc biéu thi tinh tich q-S,, chi chira u, va g. c) Tri tlmg vé hai dang thire nhan dug 6 a va b va gian uée cac sé hang déng dang aé tinh (1—q)S, theo u, va q. Tir d6 suy ra cong thtic tinh S,. Up-t + Uns (up) v6i cong boi g= 1, Bat S, =u, +u, +...+U,. Khi do alt-«) 1-g w Néu cp s6 nhan ¢6 céng boi q= 1 thi téng 1 s6 hang dau S,, clia né bang bao nhigu? )} Vi du 5. Giai bai toan 6 tinh huéng mo dau. Giai Luong hang nam (trigu déng) cilia chuyén gia lap thanh mét 4p sé nhan, voi sé hang dau u, = 240 va cong béi q = 1,05. Téng sé Iwong clia chuyén gia dé sau 10 nam chinh la tng clia 10 s6 hang dau cita cap s6 nhén nay va bang u,(1-4") 2ao[ 1-105)" | “tq «1-405 019. 10 Vay téng s6 long (lam tron dén trigu ddng) clia chuyén gia d6 sau 10 nam la 3.019 trigu déng hay 3,019 ti ding )D Vidu 6. Can lay téng cla bao nhiéu sé hang dau clia cép sé nhan 2, 6, 18, ... dé duoc két qua bang 728?

You might also like