Vstep esarstwo rzymskie istnialo formalnie od roku 27 p.n.e. do roku 453 n.e., a wiec niemal pietnascie stuleci. To tak diugie trwanie dnego tworu politycznego — choé jego ciaglos¢ stala sig od pewnego iomentu tylko symboliczna — mozna podzieli¢ na trzy odrebne xresy. Pierwszy z nich, zwany pryncypatem, liczy ponad 250 lat: i Augusta, zatozyciela cesarstwa, az po Aleksandra Sewera facanie. Okres drugi to najpierw kilkadziesiat lat glebokiego tyzysu politycznego, gospodarczego i wojskowego, a nastepnie dwa ieki nowej formy ustrojowej, noszqcej miano dominatu; koficzy “'g, gdy w 476 roku ztozono z tronu ostatniego cesarza na achodzie, Romulusa Augustulusa. I wreszcie okres trzeci, ajdluzszy, ale tez i najmniej rzymski, obejmuje dzieje cesarstwa ‘schodniego, bizantyjskiego, az po zdobycie Konstantynopola. przez “urkéw w 1453 roku. Znane sa proby odnowienia cesarstwa Europie Zachodniej w epoce sredniowiecza, tych jednak wladcow ‘vudno uznaé za prawnych dziedzic6w Augusta i jego nastepcow; hodzito o fikcje polityczne, majace jednak pewne znaczenie, awiazywano bowiem do wielkiej tradycji. Zeskanowane w CamScannerasach posecxegstayeh csareypivano jus od mach zrozmaitych punktow Powstawaly i weit wh ujeciach i formach, W ciagu owych pietnastu stuleci ee cesarzy. Doktadng liczbe trudno tstalie Ho lacznie po, w2gledy i formalne, i faktyeene. Wystgponce oo Powisg \ uzurpatorzy, nielatwo ted stwierdzia, fee O86 conn Want aiejch cosmrarea wade legaloymn. Stosunkowo najaniae oe 2227 mee 0 dais W TOE niemal jgzykach Swiata. Power chodzi o okres pierwszy, czyli pryneypat Wane "tpl by starernia, we W771 tary, podreczniki, biograli , powiesei, dramaty. Sudviestn oatie pane ieperiaee Bat Wiadaio oy tS, powstait ozone aka teach dzig filmovt | tlewie So sai uanicfesy mstoryoonies Hee lee ee © azem poweatnich 26 Sem dotarla do Swiadomorey nino tn a a 1 ’ jednakze i ono wtedy najrozleglejsze terytorialnic, 18 €Poka cesar, i niestawa PAN posob szczeB6lnic obrazowy- tn ; ‘ortalnic, najpotezniej. e"% globie vajbardzie) znanych, a zarazem majacy 4 stojae ted najwyae)eywiiecyinie, tipowezcelsgntize mojo Sapa eo eh secon sposob pewienserentyP, Lec £9 crajach wok6! Morza Srddziemnego wielkie osjan 0 °° ¥Szys4p? Loe copini€s Jae yserzy sq twOrcami owych portretOw F ; osiggnig ee va gorse OPIN Giczesni rezys : amyczne) ae materialnej i duchowej. W spade tt wang nie weperutnikew, zbrodniarzy i sealeic6w w purpurze. wiekach pozostaly $wietne dziela nauki, lit “U Po ty inialcOw> © 1a XIX wieku (2 Quo vadis budownictwa, kt6re wycisnely probermnnied sztuki, pire? Po Shoe swykle nie tak drastycznie, historycene] wszystkich pOzniejszych pokeles Ren *omoge, Fenkiewsc22 08 20, Rzymu. Autorzy ich mogli powolywat sie na Imperium Romanum staio sig w pewnym si UEOPEiczpI Gy, praedsta ala Wine Zr6dla, Oto wielki dziejopis Tacyt, zyiacy ojcayang, Takze postacie panujacych w epoce ac g'sP5lng Parnes StArO2TTpamietaacy jeszcze czasy Neronds namigtny stosunkowo dobrze znane dzigki liczs ep SBYPatU sq ww latach OK. 59° -sarza, i jego poprzednikow oraz nastepcow, choé starozytnym. ‘AY WaTTOSCIOW ym zr6¢om, eskareycie! | oF etronnego. Oro nieco miodszy ‘od niego Swetoniusz, istwi . . OU Oe is jograf dwunastu pierwszych cesarzy Po W patistwie rzymskim rzadzily wtedy catery wielkie dyna Petar Hada a cine ranegdot, pikantnych julijsko-klaudyjska, flawijska, Antonin6w, Sewer ane Domicjana wigcznie: Jr ich bylo i weia2 jest czytywane. Wszyscy niemal ich przedstawici indywidhaan ovis), migtow, plotek dwworskich yo ¥ ig? jest czytywane. nee ich praedstawiciele to indywidualnosci bardey_ s2o2eg GO, Pe nasladowea Swetoniusza sta sie pisarz2yitcy wprazist, toted 2yja w pamieci ludzkiej po dzis dzies. Niek Kontymustetpyiku czsrartego wieku. Dal on 2ywoty wladeow zeae se raezae Krwawa, zlowieszcza poswiata. Dotyczy to Pen rj TM, pozwalajac sobie na wiele zmysled i praeinaczet. ‘yberiusza i Kaliguli, Nerona i Domicjana, Karakall i Hel wick gna swioenazwisko, przywdziewajae mas Inni znowu zdobyli sobie zar6wno uznanie w swoich czasach, int szeéeiu roznych niby t0 autorow. Stad zbiorowy tytul jego dziela: 3 Seriptores Historiae Augusta Pisarze histori cesarskiej (tytut polskiego wydania w przekladzie H. Szelest brzmi Historycy cesarstwa Zyto wielu idobra slawe na wieki. To prawdziwi imperator: ick prawodawcy, dobrzy gospodarze, dalekowerocan:, ae szanujgcy tradycje. Takimi byli, jak 2godnie twierdza historyey dawni i obecni, August, Wespazjan, Tytus, Trajan, Hadrian, Antoninus Pius, Marek Aureliusz. Oczywiscie sa to podzialy isady obiegowe, w rzeczywistosci oceny musza byé bardziej wycieniowane ‘Tak wige pierwsza, prezentowana tu czeSé pocztu, omavia okres pryncypatu. Druga obejmie wladc6w epoki dominatu, trzecia za ~ cesarzy Bizancjum. Kazda czeS, a w jej ramach i kazda biografia ~ stanowi calos¢ zamknieta; stad pewne drobne powtorzenia, v ulatwiajgce zrozumienie podczas lektury wyrywkowe}. cesarstwa rzymskiego)- ‘To najbardziej znane Zrédla. Ale w czasach iaorykéw, a niektore ich dziela i ksiegi zachowaly sie w calogci lub praynajmnie] ezeéciowo. I tak za Tyberiusza pisalo dziejach Rzymu jogo oficer Wellejusz Paterkulus. Waanym swiadkiem epoki Sewerdw byl senator Kasjusz Dion Kokcejanus, autor historit siegajace) az po czasy sobie wspétezesne, pisanej po grecku. W iymie jezyku czasy od Kommodusa po Aleksandra Sewera i jego beaposrednich nastepc6w opisat Herodian, wspélczesny Zeskanowane w CamScanneral literatura ramre) epokt pelina jest ee wi Najczescie) niezyczliwych ca wydarzenio® “! ¢ ase : wag vie, poecs& take pisarZe r seo igali, aby powiedzie€ c0S lego wre acy 2 panegitycane swyeh panic ene ich nieznosne proesada, ustawiczne Watne Ale wlan caynami adresat6w, <8 nie tylky aan nyse tania Coed Osan pa ra ayiko ude zniewolen @ Klamsto rem ane oj ck obtudes praemilezeni, gladko: ane sprzecznosci- stkimn ~ pisarzom, Worcom, orykom antycznyin? Powstal pewien j dobrych, tak rozpowszechniony w nasze} Jim wydaje sie ezyms eee Jakée bani 2 We jowadnig i praypominaé, Ze OW Powaeny Tacy, a i om wid sine ie esta et BER sronniczosci, to naprawde Ktos programowo nienawidzacy i posaczegolnych cesarZy> { samego cesarstwa jako formy ustrojowe)? i Feroaluse jeg matepcy ukladlibiografie wladcow rozwodzac er abel nad tym sprawamiy 2 racze)sPrawkaml, tore w ich ae natu anusza spodobac sig czytenikor. I stusznie mniemali. Doswiadczenie wiek6w pokazalo, e ta tematyka tak samo odpowiada gustom publicanosci i starozytne, i szesnastowieczne}, i dwudziestowieczne): krew, erotyka, cickawostki z Zycia codciennego wielkich tego Swiata, skandale i skandaliki rodzinne oraz dworskie. eye wie ma byéten pce cts? Nic chhce ani streszczaé, an feeumunat was antycenych biografi, ale ksigaka ta nie ma uchym podrgcznikiem. Pragne przedstawié galerie portret6w, opierajac sie na wszystkich danych, jakimi dzi ee . danych, jakimi dis rozporzadzamy. Chodzi tu — poza wymienionymi 4rédtami literackimi - 0 napisy, czyliinskrypcje, 0 d Ea arnt monety ~ tak waine dla ikonografii ce sarap = telat chonologi wydaret. Krétkie Copal acs hao en dramavym liu jednose, ale et import ens halo 8 bezpostedni,ludzki, odbiepalgcy od pec ieee Ladow Ww spos6b lacy od podrecanikowego schematu. Jakde wige nie wi Srrystom nowozyeny™> seretyp csarzy cH rwyobradni, ae walka 2. ofci niejako przeplata sig ze spra i ci tgca codrcnnego » problemam kultury ei fakty najwatnicjsze biororesowae Czicjami odleglei epoki, ie wage na ieeong nntresapra pozotie Pasha unatch, sont do taal retin dori pewnich arch rogton — ie ova sobie ten poczet. Zestawia wizerunki cesarzy, ey abe Teich 2cie, wyelad, cechy, sprawy rodinne, dca Mileue bled, zbrodnie, szalefstwa w spos6b moiliwie zag yeas. Jel ashe do ai hor Rev rept rose (0 sels unk. Ne podsbnsch esaach sit ce po uagedninin wnnskb: |e, eke nasi soem —opacoane ba ae rant dtc sou sastepnych- ; 7 ne ekst6w Zxédlowych zamiszcaone w ti ks pochodza J utora, w innych wypadkach nazwiska dumaczy podano ownie 0 Fray cytatach. Zeskanowane w CamScannerJuliusz Cezar 1ajusZ |pius Iulius Caesar. b 13 lipea 100 lub 102 r. f. 12 1 5 marca 44. p.n.e. [pe eny konsul w latach: 59, or dozywoun. Ma pane. uchwala senat i ow tu zaliczony w poczet bog 7 ‘Divus Tulius, Boski Juliusz, ‘o prawda, Cezar nie byt cesarzem. ‘Jaki wigc prawem zaliczamy go lo pocztu? Oczywiscie nie 2 tej przyczyny, ze nalezat do najwybitniej- ch wodz6w — zdoby! Galig, rozgromil Germanéw, pokonal przeciw- ikow w wojnie domowej na trzech kontynentach; byli przeciez istorii Rzymu takze inni r6wni mu talentamii slawa zwycigstw. Nie oze rowniez chodzi¢ o jego Swietne dzieta pisarskie lub osiagnigcia itycane: Istnieje wszakze pow6d, ktéry kaze wlasnie od Cezara zpoczaé przeglad cesarzy - pow6d prosty i oczywisty; sam wyraz, tytul - ,,cesarz” wywodzi sig od jego nazwiska. Modna to uja¢ #e inaczej: nazwisko Cezar stato sig stopniowo oznaczeniem najwyz- ze} godnosci. Jak doszlo do tego? Odpowiedzi udziela dalsze zycio- Ye Lecz takée inne racje zalecaja uwzgledni¢ tu Cezara. Przeciez to ‘pn faktycznie obalil republike. To on byt przez kilka lat rzeczywistym jedynym panem Rzymu, cho¢ co prawda zachowywal pozory szacun- u dla dotychezasowych form ustrojowych; wlasnie tak samo postepo- i wladcy p6éniejsi. On tez byt pierwszym, ktéry dostapil posmiert- ie zaszczytu konsekracji, tj. zostat zaliczony do bogow odbierajacych ll Zeskanowane w CamScanner_ stepnych cesarzy. Gdyby jednax cre oficial, la mie cha mimo pti form, N jeszcze wysuwwal powolamy sig na autorytet wiclki {starog thy, srayige go do pOcZtl, a swoje Zywoty cezarow biografia Cezara, Maik Swetoniusz otwier dzial pocztu jako wstepny, oméwimy w i Traktujac ten ie 6re stale bedg powracaly i wymagalyby wer takze pewne sPrawy> io y przede wszystkim kwestia nazwisk, objasniet. Do nich a ms Nie wolno da¢ sig zwies¢ pozorom! Juliy, Gains io imig ~ bylo wlaSnie nazwiskiem, Cezar zag" _ choé u nas ban Wiekszos¢ bowiem nazwisk w 6wezesnym Ry, Pee owe tr6jezlonowa, co rézni je w spos6b istotny g ae ee awucslooowyeh. Niech nas nie myli to, Ze niekiedy nosim ea hb tray nawet imiona, a nazwiska bywaja podw6jne! Po waagledem struktury chodzi zawsze 0 dwucztonowos¢ itak tez yjmyj to odpowiednie rubryki w naszych ankietach personalnych: 1-im: lub imiona, 2 - nazwisko. W dawnym Rzymie natomiast potrzebr bylyby ad try rubryki: 1 -imig, 2 - nazwisko rodowe, 3 - przydome rodziny (nazwisko rodzinne). W naszym kraju podobne zjawisk wystepuje w géralszczyénie: w rodzie Gasienicow spotykamy galez Byrcynéw, Ciaptakéw, Krzysiéw, Rojéw, Szymkow. Jesli chodzi o imiona, Rzymianie mieli wybér niewielki. Ot najezesciej spotykane (w formie laci Decimus, Gaius, Gnaeu Manius, Marcus, Publius, Quintus, Sextus, Lucius, Titus, Aulu A sposréd nich w pewnych rodzinach z pokolenia na pokoleni nadawano zawsze to samo. Tak wige ojciee, dziad j pradziad Cezar pe a ae w innych zas galeziach Wwystepowaly tylko imion extus lull ucius. feo a he obyczajem wielkie Modliwosci naszego imier : | Pole dla pomystowosei j fantazji_ rodzicow! Ja a 2 pokolenia na pokolenie zmieniaja sig mody, jakie mnéstw Stans ae jr la iezykoznaweéw! Ww Rzymie antyca ly sig wyjatki, a moda a Pa lycyjnie. Choe, oczywiscie, zdarza powiedzenia, > Wprawdzie nie tak zmienna, tez miala cog d A tera: i, cols to Iulius, Na con drugi, ou 12 tub -cius, n nazwisko rodowe. W w: fs ; ; ‘ ci 'ypadku Cezar path aoe Tzymskich zwykle koticayly sig na -iy '» Antonius, Aurelius, Claudius, Cornelius ~ Zeskanowane w CamScannerNeron acheris uwieficayla se skronie lau i sist ree Tak énicg una i nawinea ja donig ae aaiae sie nabraa NOW) bbarny. Siostry patrza howe 29 Kla wea tae ig drogocennym 74 wschodza now. ‘wieki, ktOrym nie masz kofica. epee aa! Migkkie nih lagodnic splywaia z wiruiaceno Ur. 15 grodnia 37. oe jak lata ‘Tytona, diuzsze od lat Nestoro- sa Sexirecs Gh pomaga picsnia, cieszy sie (Od 1 marca 50 r. Nero Claudius va vidal ny uderzZa radosnic, 10 prZedz podaje. Jego gra ow Set awycome Spiewem i gra Prats wyciagnely nié i niech pokona czas’ wyznaczony émiertel- Cecsr August Get ugustus Germanicus u Pome nie os zaliczony py P ! poczet boat ory mnie PrZypomina obliczem i wdzigkiem, a nie NO a «ig Spiewu, ani czarem glosu. Zmeczonym ea, pry los aon ‘Jak Jutrzenkarozpraszaia- or 1k Zorza, ktora sprowadza je 2 POWToteTs jak poskeamia idzie przywodzi Kiedy Slice taki oto jest Cezar takim juz wkrétce vine oblicze promienieje Iagodnym Yolo przerasta miarg lost ludzkiego, Lecz Neron Apollon »Pragne praekazaé pamigci, ww niebie w P Pamigci, co dzialo si i nika tego roku, w ktérym rozpoczal sig: wick a Yo co ciernnosé ask 62an © ora rydwanem, niu 13 peggyyietdda SIT bed sie : ko jest ge uczuciem ani wazigcznosci blogostawion gym wire Nerona. Jego pogo “ i ani niechei, gta 8 OSS OUI splywaig na pigkna s2vie™ t mlodego wladcy, entuzjas ‘eene powitanic. 0t62 byl to paddziernil pis LE Eee ‘Wepanialy to porte aries ae benim pogoda sig rans. Godziny nie pongust Wepe zaskaljgce» Wszysey Bowiem Zany innego Nerona. Ale wyzlonat go aie moe. Went Rauiusz ri ni egary. Ale basi co gymi slowami Sencka opiewal w 54 roku wstapienie na umyslowoeel mente eas be Metkury, — Beate wsehowanks a 7arz 254 dzonego Klaudiu- Bit evils dara ona Tease lubujacy sien Ponte Ktos, 2 to zwykle, audne nadzice> jakie normalnie wia2e i w 2aden sposdb nie ny okrutna, pozwalasz, rzeznaczenia i ragysit 2 nowymi rzadami, potepisiae dawne; i de Seneka, choé tyle jublanszeSedesi i mgt skoticzyé tak stop aby biedak sig mg osobiscc lezylo 69 or Nesonem, daje tylko Swiadectvo O°) wiecane} hiechetna jemu feat odkad wale ich ccspien? Pee ainsi ludzkici. Jednakls Seopa. bylo itornie co i paistwu? Zezwols aby ee holt dusea! C regslnego,Zwracaj4ceBO UWBBE: meron obeimowal wade jako |, aby astrol zen fi ace zaledwie 17 lat. Wszyscy 780 poprzednicy raat aby asologowie raz powieda dzeneet Ler sobie oprawdanicveda Ppa praywdziewali ek je dojrzalszym, nawet bowiem iny jego smierci, eke e 2 ™ igi msmlodszy ligula i a wie u2 samo chlopiee- ig urodzill se K°*O teé nike ily a ¥0 Nerona pz i dobre nadzieje. Ufano, lerkurego Kioto przecigla a efunel cexarz wprowadzi a S06) U0 Ire eal nié aycig wi baw, Swi ys nie byly € ya ces Ka i averesuje sie plotkami 67 ™ bezpodstawne. Wiedziano Pr2ec! —— Zeskanowane w CamScanner68 0 tym, jak 2ya i co porabiaia mozni tegy SWiatas staranne wychowanie, Kt6rym kierowal Wlasnig > wsaystko, co greckiese podzela 2 norman a rowiesnikéw do piosenek i widowisk, Pasionowa 5 Przeciginego Rzymianina, wyscigi tydwanéy, Poe i © tym godzinami i to z duzym znawstwem, jae eal o szansach i grze drudyn pilkarskich, Istnialy weedy cztery stronnictwa cytkowe, ‘ydvany i wonieéw do wyScig6w na stadionagy wktérych wystepowaliwodnice. Byli wige Zicloni, Nig i, Bill. Najslawnicjsi wotnice, majgcy za vl sig slaw i pienigdzmi tak samo, jak da BW Reine), Stonnictwa stanowily prawdzive: praca caly personel organizacyjny i techniczm Kiore urzadzaly igreyska, a wige wyeszym ung Stanowity tez namiastke autentyeznego aycia bowiem mogly wyladowywaé sie stosunko instynkty walki i hazardu, typowe dla psychiki Neecavany,aiezaleénie od epoki, w kid} 2y Neron naledal do goraeych zwolennikéw Ziet Kaligula. nig Pr2edsigbingg ye Swiadezyly us Politycznego, bezpiecenie Nie bez znaczenia bylo takie to, ae Neron za modu Podobué. Warostu byl dose wysokiego, rysy miat regularne, sts ult: spadsiacena kerk moze niecozbyt eg, 0czy zie cae Przvmruzone, byl bowiem krétkowidem biegie Carll sig pewna sklonnosé do yc, a poniewar Neron mial bj TOs Osta jego nie sprawialaby wrasenie zbudowane} ha Jednakée dlugie Szaty, w ktérych Wwystepowano wtedy Pozwalaly latwo Przestonié 6w defekt. Mily, normalny chlopiee, duze nadzieje— oto Jak widzial dniu, 13 Paédziernika 54 roku, tudiusza io obw % synem rodzoy dopiero 13 lat, a6 do wladay uwazano, nie d; » edy rozeszla sie wi ‘olaniu cesarzem jego ado gadeano sig wige i slusznie zostat aici sie mu krzywda Ishup; °VE ednikom é MU Wypadia ea lonych, jak prt OS ee cesar WT Ky aes cer Pipe wahanid- rl ca dle BZ nat i ray Kaddeg0 pray tani sci iN ti jer Ma wieczorem 1 it po@nym ore posterunkom has! “, aklamacig- CesarZ £0% w jednym, 7 », slusznie wskazujacs synowski b61 Nerona, senat na ymie mi ‘Nerona, ie 8 Neron de cpovasem Neon. cova cay unos sez na whade ie spotka, yt stronie, jakby chodzilo it jego ze Neron juz pea tars Mla OK sy i orta strazy ic 0SZa- zed prevorianami ich to stan} Prosi movee— pode ani rach ga ~ prackazuiae alba wit a a Klaudiusza. es a ie oe! ee “maw? Pee goldu. Potem cesarZ sc dodatke 20 mowy —pravdopodol i i rere yscig stualczosci Nero ee a 10Sci i ‘uprawnienia, jakie a chlebeze senatorzy przyi- syn w owacje i uchwal a sig na zaszezyty 2 uim- okerzyknela Nevo! jne wnio’ i praecho oe onowal: nie prZyi age ee est CNY een ae zameldoval Ja na noc. Mlodziutki ‘Brzmialo: optima mater, 13 matka. pt jlepsza i nal zm Si 10 i 2e powadnie waktuie ow nk. Onajenak sa wy zeit) OOS it ‘umieszczono PO wg te Zeskanowane w CamScannerAgrypina wprawdzie nie mogl praysluchiwala sig im ukryta Ye w wiedzieli o tym wszyscy, MOWeY Wige pune linge” Gaul » MOWeY' Wige zvapaly MOtega iedaakpewnego raz SY previmowang ui has Sy c iawnie whroczytizasigSé obok sya, ter og? Sl6w s24e Ng Muy powstal, podszed! do matki, pray 78 Doradg & Ameya | > PrzyWital jg ¢ Seg tte ik ve wy ae tmomencie praerwano, przesuwajgcje na atl ~i post Rt yt a yu Agryping dowel Sy coskandal, w 6xezesnych warunkach mig Leeming He gt at cg, Ate) | OE ko __W raceaywistogei glowne role t boku con *dont ye carey minh Seneka i Burrus. Mied2y Agryping i tymy <¢°2"22 ogg't0"\ us ¥ A jege malZehst ene nat £0 y i i grog od I Uezestnig at Kotary cicha, lecz nieust mi dwoy : pretoriandw ae Nerona 4 cag spiel pal nt — Pe, sluiacei- Dokavata wiko tego, 2 pone casy Tyberiuse i Kaligut na Ce li 7 ate alas akeyezny mise nants paul endl i tieeebaion obey A 1 ee OR eal pozbawiony stanowiska. 286 20 okrucieistwa, nieposkromione; g°'® das a 5 S0ia Sz pa jain stalefstwo: winkeye wok, Obie za zwvalczajgce si 0 fe strony prz reayvki i zabawy. Niechze aime sig ue - piosenek, nich oglada wyScig, byleby nie wirgeat <6 spraw paistwowych! Skoro nie doréstjeszene ae i 40 5, mode rownie dobrze odebrae Bryvanika, Tym wydata wyrok na na oczach Ws2y podzas uczty w pact, lepiej niech nie przeseke ee et im , adza swym Ech: r eto 7 Palatynu do innego palacu Agrypina zyadzah sie w penioSeeke new a ing usunieto 2 PO ie w pelniz Senel tym ant cow. ASTYP! Opinia publiczna przyiela kai Burrusem, Wa bil «jako osob PFYWatna, OPS Tia, rozumiane chlopcu obowiazki t Pox jure iko reprezentacyjj ‘Ozostawig nego oburzenia ead Fep -yine. Nawet t¢ og Jeez bez szczegolneg> ae faded t0 w dziejach Rene Prag Se Sop at statby sig on erode Pa ceo v ala tekst cudzy. Ni 2 ne Oe bil . ualnych wojen. Jes Pewien talent aktorski, w 'y- Neron byl inteliges powie™ i} do Kontliktow iewent 1 ‘eobieta | i wazny dla kaédego pol igentny Pe pie te wwitano go nawet Z satystakcias Kw wows sie Svitne, 8 olityka, tote, eM aek ABIES: xe rer obwiniana o wiele Zorodni ceszyta senawano zgodnie, e tozpocral panowanie dosk ‘towiem cchorobliwie am! eged zn ganic Fyehlo PrZesto- '¥ program 6 loskonale,» ie piczvit § ch ‘ogramowe), ktéra wygtosit w sent ge 0 swydarzeniach palacoW3"s cad w sporde lbjac w czyn slowa mow ig, Zres7ia dobre W uudiusza, Zapowiedzi en ‘pami sot edzial wtedy, 2e pragnie wladage™ ame lay we Korb ie wi EE REN ale traktowano (0 cae oe Chhtopiec musi sie WISE tee uch, i hi CUChyll pewne postay od procesow politycanye ilo honoraria ad wok : “Tymezasem Neron analazt ( Astypina usitowa Sabina Poppe’ 70 Zeskanowane w CamScannergjcho zouncia sie wode, jakis czas erin eayeScZ0IN0- ‘Winslarze okrgtuzabili ra giosre rerzyczala 2 jest ‘Agrypina, matka ca soy posPienr jej pomoca, ws ger - aoa: matte ‘chcial jazgladzic. Zwolal 1 068 ch zi joizszych. Sencka pierwszy zadal pyta- sore rad ae Burress: scay wo tolnierze ‘wypelnig ten 08 7 1, Wystano, wie Anicetusa, dowddce flor Br gpsTec™ aie zastali ABTYP INE Tedacq w malym * on okt 2; jee! we oni . oficerowie wrargneli do srodka, podniosla sig Syesti macie stwierdzié, jak sig miewam, Scie po cos innego, nie pean. On nie jest aA ‘py! ror Te eon : yjei Kilka Fan Samiertelnych, a zwloki spaila stuzba i rst ska do switu, Targal go stach, © bedzie, co nity ozrodni tak potworne} dowie sie wojsko, senatilud. Je zeinie pUsZcZony ij potepiony przez wszystkich. “jnia zaczgly naphywac = gratulacje. Najpierw od jem. Potern od micszKaticew sasiednich miastimiaste- pyr czasic prZyoyly te ficjalne delegacje 2 Rzymu— Prostojnikow. WS2YSCY ‘adowali sig, 2¢ ukochany wladea evan akin DO yg" ego dycie przez matk ‘Taka bowiem byla wersia ay a ora oczywiscie nikt. nie Wwierzyl. A bezgraniczne vtevo poddanych wreszcie tuswiadomilo wadcy, 2 St TZ0C79" em ponad ober em symianie byliw jakimé stopniu wspotuczestnika- * vawista pomsta. Byl nig — stm wyszto mu napraeci cae stych szatach Kobiety i dziedi mowal radosne jpowitania laskawies Zeskanowane w CamScannerchoé z bolegciwym wyrazem oblicza, Ng t . Najpi odyé podziekowania za ocalenie jeyy JPW . Wezyscy wiedzieli doskonale 2% dais cioiecie panowania ~ d0re#0 jak dotad nootymglosno, bo aden donosicie| 20, 48 my, agi Ee anowil w 6D roku grays 2¥ane SkladajgczaS hold zbrodniaraowi i ofeek oY SPran by yor ioe — wigraae co pice Ia 8 Orn aa ey tak nieslychang komedig, Reymianie 2% Duly 131 PEN, je POW anak, Ze nacisk poids 2 medie, Reymianie dali qa'° Publi pos iat J ey ied valk dni, takée nocami, nego tch6rzostwa, jak tez krétkow: dow, gp si Me gichs 2 ‘Tewaly przez Kilka dni, takze n je fas rOtkowzrocznoge;. ny TSW fe, iO 2 owcow. THVT no je wybiciem specjalnych ich doko ne stati. Jakiez to reac, Nit ong le gat, Pegi 8 eno bower gadiatorow,dzkich ict Sy ps) itutye narzekaly OA iubolewaniem, ae Neron nie je id mialy piaé hymny w wiekach péznie; POznicjszych na oy zypominano 7 nanych gladiatoréw. Na c6w i naboznie calowaé skrwawic wore PF wawione lapy katy) aye yet io ine Srala dbl Poon iesiecy, co wzbudzito evi ine PO? B ‘Mimo wstrzasu, jaki w e ae 2asu, jaki wywarto to potwory at yrzez szesé mi nosci Reymu, bieg 2yciapatstwowego nie ulse tie Net A pom zapowiada groénych wydarzes? ths ay 28 pat ay ZiawiskO °° Ts awalo sig, Ze tak - cesarz bowiem wykonywal swe funkcje jeszcze 5 ie} le kim ci sami ze Sprawnie}, Kierowaysjoiog pe ER ues tn i ne Bue Senet, a en a i es it re eapieli w wig grok oy aa sor le mas cae sig z inteygami Agrysi ec 5} Mot 7 jeendBt PO, sno trzesieniach ziemi w prowincjach wscl imercoval sr ityka jeszcze mnie} niz dotyches’, 2) onal some még af put syym aryiyeznym zamilovania 288, Dap tamil eka wsydu pred matka, Pragnal zae rk ol soko a umiejetnosci gry na lutni,spiewu, MonstrOvag at iki ia w Bryta- 61, doszo do wiclkieg powstan nym, 1 élowa Bousika, Zinelo 1m so - rade coin Sevonise Fanny so 6 3 ee vmoach, wycinajac wdecydulae Jono mu nato, ale t Powozenia ryd} ‘ , ale tylko w jego pry Ydwa ally ian, ® : lku mi bloniach prywatnym cyrku, Ly ayia 3 jiero po kilku miesiqcacis © ws ich krolows Pita, Bta oboe ae ds Wanostaig en ae agi brinch wom = ‘sprowadzony za K; yi twit ‘gamoD6jC22. row: prawdzi- dzig aliguli i cj DitW exci . . F Cae waging praed Bazylikg. PBtPtUs sug sin SHR yeaa ine Armenia icp 62k PO oe peli Ratomiast wielodniowe igreyska Ale way ich dwie SPAY wewnetrzne w Poet no procesy i wie, Por jestoletnie} praerwic 200 ie byl lagod- verwsze, po awudziesto Chr ki wprawdzie byly| 2y, gladiator piers Pe scat, a WiGe POLICE. Wytoks Pro drug, mal 5 a OOH nyc raeezywist A Feros, zapewne st - Aby to ucacié ie zg0l i ty Win. oe astuzony prefekt pretorian®” Fyéch ludzi. Jeden, Tuners Ss ara aby ues sien je cst TOWN, milodych medezyan yee? "SHOR bowiem ihe oe bat ae Rutus, cieszy! SiC powszechnym szacunkiot sa sklonila ‘achowujge Sie wymog, oe, SKU wystapil w roll plete pet, ofoniusz Tygellinus, mk 0 ie Pi ukcje- preyimowany oe Saiane antystom 2 W oli pieénin Mise Te odst srnigeda sig od dworu i POUY c etarwspaity! Cezar Apolo ea Wikre sagan ene tain) godnoscn prost ces ie carer OS latach nastepm lon! Cezar 4) thie skandowam “*” ; ne ogromne ~ $4} se nie przyiats a wych jeszez gust! Nik siadlosci - a byly ezywiscie dare nawigzywali d © Powtarzan tnad Cezaren! PO ju ducha. Neron 0 sm znuz0! 74 ies kto jednak nich ike eesare Oe els ai pi, fk nnn ene be zeskadizat planer 2% © jego twércy? esto sw ‘jes 2 ‘ue pre SiMe a 8 Zeskanowane w CamScanner« Nowe rzgdy przyniosly najpi * Aajpier senator6w, praebywajacych juz be *W 2Bladeeny ewentualnych pretendent6w do where iu, ay stra otis solnierze | 2016PY zawodowych 7 pant rodzing. W Marsylii cabite' gett bon’ 1 00 Sei prayiecie- Dwukrotnie cage subeliusza Plautusa. Cesarz oficjalnie tulle, yoy 2 os ew ma ipieral ew dasa pods nap io wale na dobro Rzeczypospolite” Powiadon a 8 es Noor poniecl tych plano 1. czeg0 Ind mazanie obu ze skladu erate oa etalon ah ee 8 Bee obawiano Sie powiem, 2¢ pod nieobec ienie Je p00 edZiWie? cei chleba- abo st ae oby igre eu cesar wechal W dniach dokucali- = i tam zaskoczyla aych. Wrdtce mialo byé wigcejtakich uchwway : jum nad morzem ‘Wnet potem Neron rozwidd! si ot el 4 majgtku w Kampani, Jako Sesia Z Oktawig ; aN Macat™ ete re a , nogé, Wkrétce wszakze wymyslor ficjalny et ing ‘ai do PO*olicY gzaleje pozar. Osieh ‘wybuch! w okolicy miata kochanka, i to czlowieka no inna przyczyne:¢ aa cee ae Woe byly Kray ppeine latwopalaych towar6w, eka niskiego stanu, yrs oXvy eb Fens! plomieni Poniewat ulice 6wezesneE0 7 : ‘A Bar czyril poste blyskawicane. Stra vwreszcie mogla poslubié um Li pee ceca, Hole atone i Kees ys Ay WO igi pyla bezradna wobec ‘potegi Zywiolu wamaga- cieszyla si : een Gay gruchnga 2 Pi ae : , vwydano na Oktawie wyrok $1 pei idoszlo do rozr Polos, hte , vet nem, zanrzymano WiPe potar dopiero po szescit mierci. Jejzgube p Uch ows 2 g0 oss yo na duayeh ie estzenach wszelkiezabudowaris Ye a0 Opal jeszeze ti Owic ATT péinie. knigte. W przeszlosci Ten sam Anicets, ke , ktéry zabil Agrypi y 2 Oki. Stzany me aig Abang tie Sr mieni spokoju i dobrobycie e na Sardynie dozyt ¢7° “™ a i Pee wet icons na nD ng a, era Pal wigzy i ouwieraa ayy we ws2ys mia zaledwie 20 lat. oy ng PAR nice. wwskutek strachu krew szystkich calonkach, A Nang eron powréel do miasta dopiero weedy, sdy ogied obejmowal byt powoli uchodzita, dus onicyat ° al sie energicznie swalczaniem pozart i jeB0 ko dwie pozostaly niet ale ten kataklizm nalezal do o palacu. Za} at rezdomnym i glodnym, orwieraiae 1 swoje Borgee) kapieli. Dodaja je cl ae: 6 race kapeli. ; j pcos i ‘int glows do Tt at Porworniejsze okra ain ae niosae pomoc Bs iatyuchwalono, d mie, ogladala ja Popy lest, ae ag 008 sny zd02a, sprowadzajgc2ywn0seZ0KO1C) CAE cd ym be a. Ze zara at el Tawnych ogrodach Mecenasa el moich wie (ep ratunkovrd JeEO ‘wrogowie natychmiast oopuscili pogtoskes 2° eilekro¢ cesarz wygnanie', 9 a ta yomieni i deklamuje sw6) poemat ae digo” (Tacjt weed naka aie Tel. Ba wierdzeno en, ze uminie Kazal podpalie viet ROAR 63 rok praekdadzie §. 2 slice: GAY 788 praystapil do odbudowy ‘miasta, rozpowiadan0, 2 Py mls diet sku Poppe wrod + Hy © 7 ‘wedtug swoich radose dpa Siti, rales come Matkobteai 9206", 8 toh bardzo niebezpiecznych i nabosetistwa a eee 1g Obdarzyt Jotkach, W2NAM0s ie tina dicey poe Seat ic Perlyofiarne byly Koniecane 2° aaledw potityeznyeh. Gazie jednak ch szkaé, Kogo rzucié tumor 2 ‘ter? recanie zaleziono — chrZescian, Wezystko, co wiemy 0 tym seonseym.w histori praesiadowanis we) religit przez whadze enki) reach Tacyta. Jako arystokratt im. Prag cee ie i kaptana, tava ag Pestiarz W Ne Prymskie, zawdzigczamny zai wt on resi aecyaoani mieche2Y wseel le wspominal? Kioise 7 Zeskanowane w CamScannerki kin oy kom i werenion, 49 wyznawali,. sen tano wige naprz6d tyen isi eee Hey rudzjowiludciemy, A Smile Podpal*ma ee Skéeami ck zwierzat gingli i Przydano a ik ku kara reine, zaraze Wb ‘Gmieré wladcy. okrzy26w,albo praeznaczeni na pace et ica Noa ida gswego astrotga, tena6odrzeiy ee necne pochodnie, Ne omen fe ica eslioddasmierciinne o0by. Say ARE dl igeaska Netowidoniier Pe oF qn 5 FOR ayo wneas ecress nem sig mieszal lub Us _Bdzie co Mok, Kuremu przewodail senate’ i200. i yi wna i ataginaln na wozie stay, §) 2 Ei oss zaplaciy glows 72 prawdziwy lub lio, ponewaz nie dla poz a paisurowsze ary. wet Se przysigzeniv. Wér6d skazanych znalazt okrucesstwu jednego calowieles Eon 2 “dh Dawny doradca cesarza, Seneka, emob6jstv0 PZ mera). a bylitraceni™ cpt, Sa ‘otwarcie Zyt, podobnic jak jego Preektg nie Maran. Ale dziela gh obu pozostaly na wieki: ese, ports “agedie Seneki, poe ‘wymovinie propaguace stoicyzm, nck f » nee cia Farsi kana. W mite zasjakroslalicaba % pistor 7 enanych, Wemagal i mie przyniosto skarbowi wu ognista komets na nicbie. Prozelit ‘ " ist ly sig ted praejawy radosci i glosne pope sympatyczke dydostea $a ie narpynne, codowne waren ce Kwiecies i nicbeciecana, Nike ene! SEY i Tia ae Nero upamietnienia na wicki szczesnego yeh, ani z Peegadsgnk’, aniz ine religia, mate a fpropieh machinaci Wybito tez monety z odpowiednimi unk ch sig ni iW, pit PunktOw zwrotnych Wy dzicten set rz Pea ig 4 soku obyly si grays, ZY 7 Swiata, On, X gymi wStEPAM SAM CONE jako pieSniarz. Witans : idlaskami bez Korica. Niktz dosto twem a miod 4 Im Kosciojee§ kari io krotny. Stara i chyba okr2yiaM™ gwvego micjsca lub przerywaé o} je za potrzeba mogio sig staé podstawa do swkrotce po zakoriczenit igraysk zapanowala w Rzymie? a vesarzowa Popped bylaw cigzy, & pijany i czymSrozwScieczony cesarz P2N08i sie oa kopnal jg w brauch. Rozpaczal oczywiscie, senat 248 aby bél jego vara, zalizyl zmarla w poezet béstw. Ale wast PO wdowiee ro Statylie Mesaling, panig wilkie urody i iseligeniy ewodzila sig juz trzykromie, prostu skazany na smieré - ‘miciscem tym faniach jednak wi i e prea ERS2O8C Reymi najzyws; ice, " 24 Poprzednio 0% 78 inne presage * Aurea, Pakich zpowodow polit - 'ym myélan Samob6jczo odszedt By sting a0 ie} Kuleury i ogromnee® dowcipu, eis zmmoWaetUmieralpiknie { swobodnie, kapiae sie, ‘iszou runku przeslal wladcy dokladny rejestr jego zt ‘2e Swiata Gajusz Petroniusz, czlowiek wiel- ‘do niedawna przyjaciel cesarza. ‘artujge, ucztujac. AW: prodni i orgii. Dziele 79 Zeskanowane w CamScannertego Petroniusa jest zachowan przedstawiajgcy kparsko, ale realign, obyczajowego. Tyce, soe Wielnozni panowie 2 ws ey 2, Raymu ich los nie dotykal i nie ach, leeg : materi do milych roam6w w winiarsee Pr ‘ rrr Wagia\ all publica hold cesarzowi. seen tu, keh runs aba, iraysk, Oczywisce noe — i wt lo sera oz ako wiscie Neton ni x anal wsakte cago wigce Anica w a Hee i“ roku wyjechal do swej duch - ama wo ae istic ae paistewkorn calej tej krainn, NO wey ov dla ai entuzjezmem Hel aapisem ,Zeusowi Netonowi Wyewolhgge oi cielo, ‘roku nastgpnym, 67,cho¢ na 6w rok nie p 12 je obserwowal, al ale czynnie ic voénicy, psn uczestni ica, pieniarz, aktor i zbieral an 1" tne ¢ a! ad ase i Ch ” hie vi ch 2% 8 jane ki pi ce Bee rey ce iyo st Cpecie WPIWOM Tt pretorianow Nimfidis® dobroczyricy wag a ‘i iecieudziatu we ZWOlicielowin Pgh szysthichigraysh A ome padaly, Gy Cesare | cone k Zao jes 202 jes aura wszystkich cxasow! O boski ech y powodzeniay popularnoscis ee sable $ despoty juzsieblizat. an wan wie Kilkw meses byt zenro FT WISE Naj- a maker 1kalny i seaatssy- on yoko przez legiony madre 0 oy rzymskich prowinclach ne ej Spamiestik Hiszpanit ‘Blizsze), Galba, Hr yj itamtejszych ObYWa- er igh jo! 0m przez sw0i ejszye ch os6b W Rzymie. Cios jedné do wniosku, 2¢ teg0 Doszed! on i iskiem i senatorow, ma nie 425 ajemni, eonie iskutecznie przeciagnat yretorianow. Momentalnie, w ciagt zaledwie 'y, opuscili Neron ‘wszyscy: straze, studba, téry do: ostatnie} chwililudzit ‘teé zaingugurowal kolo l prace nad kan; mMotliwe 1 penn Pangea 82 nim wail yin nos 7 jgeia 0 grozie polozenits valal jeszcze wr. ill i nie Mronié sig W podmicjskie} will swego wwyzwolerica, Faona. na na stos pogrZebowy — olej na Praestepcow kry edna eo” Sy inalayh i wien i dni 2), aadamag sie pie i bicéace sprawy nie Politycznyep PR im osypaly sie ey skom, Scenie 1 Pozwalaly calym si do samabistnn oa see Tata. Wykeyy Sora Rola, ak tba bo nay 0 0K W Judeh ek Hawio ret oj Jury ak ee oR stag Biny pod atl poy BY W stlicy jake bee Fak mtg 's Stpale Ws2 masych ce Skin "Nich yp Ki Ning etn, nag ,Mormalnym okie Si do ‘okiem rzear® gdb, juz znoszono drew : uemobojstwem? ~ podczas Bay of jet 2 ine we mnie arty” Probowal ostrza ilk sztyletow, ale oe aiwekal che ostateemss ‘Mruczal do siebie to po grecku {0 re pcnie: s2yie haniebnic. Ohydnie. Nie praystoi to Neronowi, nie- ‘retae sig w garde wreszcic.-- is kopano rau rau pozostalO Poza Gay rolegl sie tetent Koni poscign» jeszcze acytowal odpowiednt wwiers, Homera ~ i dopiero wtedy woil sobie satylet w szyigs nie bez ne cesarz ju konal. cowym sarkofagu, Kt6ry |feeona Akte pochowala prochy w port recive rodu Domiciusz6w. Neron zat) ‘majgc 31 lat ustawiono W gr dea z rodu - choé przez adopcje — Juliusz6w i Klaudiu- jako ostatni win vow, pierwsze) dynasti cesarzy Ray’. “Abeny zmark naprawde? Wield nie cheialo w 10 uwierzyéitrzeba prayznaé, #e okolicenosi smierci praedstawialy sig rzeczywiscie nie- 8 —_ Zeskanowane w CamScannerabyt jane. Zbyt mato bylo Swiadkoy, i bard iq Neronem, mogl sling is ogos innego. Nic wige dzivnego, ze Oa fy iy say tn 2 teva Pevien ei Wee Albom Neron~choé dla mae ai Cay My canine cesayl sig duéapopularnosci TSS to sag) 2 ludnoéci stolcy, a nade wszystko wér6d G 4 wStéq wi Shupuoanychjdnaksl siesymburee BAN 2a \ % \ ie nieprawosci, kt6re w toku historii ii wiz poe ig gy 7 \ \ ¢ slt™ slawnego W c2a- Liwii, sate askin) TOO arystokratyczmeg0, pose bik Jako mods alowsiek cieszyl sie praychylnoscia es wy PO sugcie. W testamencie przekazala mu ona ogromng sume milion Beene, zapisang jednak nie stownie, lecz cyframi. 50 Feo powod sat ‘Tyberiusz uznal, Ze chodz tylko 0 pigéset Hy sesercOW, 60 BES vjadnego znaczenia nie mialo, boi tak uniewaenit caly testament matki z niecheci do niej. A Galba weale nie sa doubogich. Tyberius esa yl mu racze|ayeziy amawet zeawolil na rozpoczeci¢ przezeti kariery urzednicze] W ‘nieco mlodszym een, nik praewidwaly Drawa. Galba, ju jako pretor, wydatigr2y- a, 0 krérych dlugo m6ion0, oniewae wowczas po raz pit WS2) ud Sgladal tanec slonia na ine, Potem przyszio namiest tani, W dzisiejszej Francji, nastepnic w 35 roku konsulat, za panowania Kaliguli: namiestnictwo Germanii Gérne} nad Renem. Galba wprowadzil W Germanii twarda dyscypling. Gdy Kaligula “Tokonywal inspekeji woisk te) prowineji, Clibe zaimponowal mu zardwno posta@ olnierzy, jak tez swoia wytrzymaloscia: podezas wielogodzinne| musziry mial bez przerwy 83 Zeskanowane w CamScannertareze W whadey. administratora, jak i dowédeg. 7 kiem sprowingji Africa, tzn._d, a jay, Gatpatho, Taney, koczownik6w pustynnych i usmiern Micrzyt za 1 grode otrzymal dzaczenia tumtalp el wen : Gay jednak Klaudiusz postubiy Aaryping: oe Bodnglalth t YPING; Galbg i \ sig z aycia publicznego, mial bow n nh Oh 2 aycia pr , em powogy Veh 4 kobiety. Ot62 przedlaty, po Smierci meget » by gt ciusza, Agrypina wlagnie Galbe upatrzyla eof ee0 9 weedy donaty i mial dwéch syndw. Tylky ng anni 08s teSciowe| Galby praekredila te niewezesne pia? t¥@na Sa bearadny wobec niewiescich zakus6w jak kastj no”, OM san gi pewnie by ulegl tym bardzie} se pry? M0tmalny Loivelioad tym bardziej ze przez Astypi aly nes 2 od ce arskq. Teraz wige podejrzewal, 2¢ ye 2g bieta mech sig mst. Usual si do suych por eana 7D aazie spedzal dni i lata samotnie, gd ae twig idle, pOROB ion agua 2 dye vind 2yiacych nie wi wed itt powagt Gay wladcgzostt Neron, obawal sig cha "Sp po bin 9 Obawial sie z Kolei jeg se * Pees ee neki, rt 2osial Neros ial sie kolei cos eee se ns 1 on dal Klaus ee oy, oo ny os ie Ga , tole ye Cae- arzejacy sie senator zy! ae B . Gdy Pol aperator j Jada moment spadni yt W ustawicen en 2 Ne ors shor atzcholvick ae cn af wytOk wyenania, torez Podobne PT powitl £0 ON are — WBOSH Mowe Foro mck ade esl anim wz pelea pinigin Oa — SSN jz powiedzit Shor Aly rzyszedi zaszczyt niespodziewan ‘ Nar aie epi i detente 1y: nami = im niedezPieczeior eo oj jadczenia, W doswiadezen ic sve Tu i lud! io wydarzeniac! jt ronowi 0 WY iskaty aia ‘i pdekode §zaeadal ROP aro se ie je, ale zymski apeluje do ceara, wystaniono je na Hvis i “s bea Nerona, skon zi m%, dobre erudzie interes Ay a 7 iestnika zl 4 ty dobrze i S2Y7 ON. cy w roanych Pro fey jah tiboniala, cause Galbes Posty TO "Gatby dzalal 104 OT ekom jejsze) Karte wymor ma- ie, dis od 60 roku przez at sytuacji najbezpieceniej 84 nie: ,,Preecie2 nikogo, i Bedzie~nic nie robi ie karze sig a tocol Otwarcie cynic zgube. Neto 2°80 zaniechall” W dziewig 0 zbrodniczych Zeskanowane w CamScanner