BIBLIA

• Biblia
• Termin Biblia pochodzi od greckiego słowa biblios „łodyga papirusu”.
• Później ta nazwa odnosiła się do zwoju papirusu. Termin Biblia
oznacza dosłownie „księga”.
• Znaczenie Biblii
• dla historyków – zawiera dużo informacji na temat narodu
żydowskiego, historii Izraela i zdarzeń z czasów, kiedy była tworzona
• dla osób wierzących – źródło wiedzy o Bogu i zasadach moralnych
• dla artystów – źródło motywów i inspiracji
• dla znawców literatury – źródło gatunków literackich, symboli,
metafor (gatunki np. psalm, pieśń, przypowieść, listy)
• dla znawców języka – źródło frazeologizmów
• dla kultury europejskiej – jeden z jej filarów i element kształtujący jej
tożsamość
• Podział ksiąg (żydowska – mniej ksiąg, nie uznaje Nowego Testamentu;
chrześcijańska – więcej ksiąg, Stary i Nowy Testament) (judaizm;
chrześcijaństwo – katolicy, prawosławni, protestanci)
Stary Testament
• Księgi historyczne Księga Rodzaju
• księgi dydaktyczne Księga Hioba
• Księgi prorockie Księga Izajasza
Nowy Testament
• Księgi historyczne Ewangelie
• Księgi dydaktyczne Listy Apostolskie
• Księgi prorockie Apokalipsa św. Jana
Języki Biblii
• Stary Testament – hebrajski, grecki, aramejski
• Nowy Testament – grecki, aramejski
Tłumaczenia Biblii
• Septuaginta – tłumaczenie całej Biblii na język grecki
• Wulgata – tłumaczenie całej Biblii na język łaciński
• Biblia Tysiąclecia – tłumaczenie Biblii na język polski
Styl biblijny
• Zaczynanie zdań od spójników np. „a” lub „i”
• Przewaga zdań złożonych
• Archaizmy
• Powtórzenia
• Styl podniosły

KSIĘGA RODZAJU (Genesis)

• Pierwsza księga biblijna znajdująca się w Starym Testamencie należącą do
ksiąg historycznych
• Ma 50 rozdziałów podzielonych na 2 części
• Pierwsza część – początek ludzkości, źródło grzechu
• Druga część – historia patriarchów oraz przymierze Mojżesza z
Bogiem

KSIĘGA HIOBA
• Znajduje się w Starym Testamencie
• Należy do ksiąg mądrościowych, dydaktycznych
• Bohater Hiob (ziemia Us)
• Hiob
• miał 7 synów i 3 córki
• był bardzo bogaty
• zakład szatana z Bogiem
• 2 próby (pierwsza traci dzieci, majątek, służbę; druga choruje na trąd)
• do końca jest wierny Bogu
• Problem cierpienia niezawinionego (nieznany plan Boga wobec człowieka)
• Teodycea – jak pogodzić dobrego i miłosiernego Boga z istnieniem zła na
świecie

KSIĘGA KOHELETA
• Znajduje się w Starym Testamencie
• Należy do ksiąg mądrościowych, dydaktycznych
• Kohelet w języku hebrajskim oznacza mędrca, osobę przemawiającą
podczas zgromadzenia
• Rozważania na temat sensu ludzkiego życia
• Vanitas vanitatum et omnia vanitas – marność nad marnościami i wszystko
marność
• Życie jest krótkie, wszystko ma swój czas, wartości materialne nie są
najistotniejsze, mądrość nie zapewnia nam szczęścia ani nieśmiertelności
• Motyw vanitas – motyw przemijania
• Rady Koheleta
• Ciesz się chwilą
• Znajdź sobie kogoś bliskiego
• Wykonuj z zaangażowaniem swoją pracę
• Ciesz się życiem w młodości

PIEŚN NAD PIEŚNIAMI

• Znajduje się w Starym Testamencie
• Należy do ksiąg mądrościowych, dydaktycznych
• Powstała jako zbiór pieśni weselnych w starożytnym Izraelu
• Składa się z 6 pieśni w formie dialogu Oblubieńca i Oblubienicy
komentowanego przez chór
• Oblubieniec i Oblubienica idealizują się, podkreślają wzajemną miłość
• Stosują porównania nawiązujące do rzeczywistości starożytnego wschodu,
wykrzyknienia oraz środki stylistyczne nawiązujące do różnych zmysłów
• Utwór pokazuje siłę miłości
• Dosłownie utwór mówi o miłości między kobietą a mężczyźnie a
symboliczne o miłości boga do człowieka, boga do narodu izraelskiego, boga
do kościoła

KSIĘGA PSALMÓW
• Znajduje się w Starym Testamencie
• Należy do ksiąg mądrościowych, dydaktycznych
• Psalm jako gatunek
• charakter religijny
 • podniosły charakter
• adresatem jest najczęściej bóg
• 150 psalmów
• Według tradycji autor to Dawid, dlatego nazwa Psalmy Dawidowe lub Psalm
Dawidowy
• Rodzaje psalmów
• Dydaktyczne (mądrościowe) – uczą, jak żyć i unikać grzechu
• Pochwalne – wielbią potęgę i dobroć Boga
• Dziękczynne – wyrażają wdzięczność za otrzymane dary
• Błagalne (lamentacje) – zawierają prośby skierowane do Boga
• Psalm 1 – psalm dydaktyczny
• Ukazanie dwóch dróg życia: jednej grzeszników, a drugiej ludzi
sprawiedliwych
• Przestroga dla tych, którzy grzeszą
• Pokazanie kierunku w jakim powinien podążać człowiek zmierzający
do zbawienia
• Psalm 130 – psalm błagalny
• Błaganie o wysłuchanie i wybaczenie grzechów
• Wiara, że Bóg pomoże człowiekowi i odkupi Izrael
• Bóg jako ten, który wybacza, wspiera ludzi

BIBLIJNE PRZYPOWIEŚCI
• Przypowieść jako gatunek
• Uproszczona fabuła
• Schematyczni bohaterowie
• Oprócz znaczenia dosłownego, ukryte przenośne, symboliczne
znaczenie
• Utwór uniwersalny (brak określenia miejsca czasu, uniwersalne
prawdy egzystencjalne)
• Przykładowe przypowieści
• o siewcy
• o misce soczewicy
• o wdowim groszu
• o miłosiernym Samarytaninie
• o synu marnotrawnym
• o ziarnku gorczycy
• o robotnikach z winnicy