BIBLIA

1. Biblia
 Termin Biblia pochodzi od greckiego słowa biblios „łodyga
papirusu”.
 Później ta nazwa odnosiła się do zwoju papirusu. Termin Biblia
oznacza dosłownie „księga”.
2. Znaczenie Biblii
 dla historyków – zawiera dużo informacji na temat narodu
żydowskiego, historii Izraela i zdarzeń z czasów, kiedy była
tworzona
 dla osób wierzących – źródło wiedzy o Bogu i zasadach moralnych
 dla artystów – źródło motywów i inspiracji
 dla znawców literatury – źródło gatunków literackich, symboli,
metafor (gatunki np. psalm, pieśń, przypowieść, listy)
 dla znawców języka – źródło frazeologizmów
 dla kultury europejskiej – jeden z jej filarów i element kształtujący
jej tożsamość
3. Podział ksiąg (żydowska – mniej ksiąg, nie uznaje Nowego Testamentu;
chrześcijańska – więcej ksiąg, Stary i Nowy Testament) (judaizm;
chrześcijaństwo – katolicy, prawosławni, protestanci)
 Stary Testament (księgi historyczne np. Księga Rodzaju, księgi
dydaktyczne – mądrościowe np. Księga Hioba, księga Koheleta,
Pieśń nad Pieśniami, Księga Psalmów, Księgi prorockie)
 Nowy Testament (Księgi historyczne np. Ewangelie, Dzieje
Apostolskie, Księgi dydaktyczne np. Listy Apostolskie, Księgi
prorockie np. Apokalipsa św. Jana)
4. Języki Biblii
 Stary Testament – hebrajski, grecki, aramejski
 Nowy Testament – grecki, aramejski
5. Tłumaczenia Biblii
 Septuaginta – tłumaczenie całej Biblii na język grecki
 Wulgata – tłumaczenie całej Biblii na łaciński
 Biblia Tysiąclecia – tłumaczenie Biblii na język polski
6. Styl biblijny
 Zaczynanie zdań od spójników np. „a” lub „i”
 Przewaga zdań złożonych
  Archaizmy
 Powtórzenia
 Styl podniosły

KSIĘGA RODZAJU (Genesis)

1. Pierwsza księga biblijna znajdująca się w Starym Testamencie należącą do
ksiąg historycznych
2. Ma 50 rozdziałów podzielonych na 2 części
 Pierwsza część – początek ludzkości, źródło grzechu
 Druga część – historia patriarchów oraz przymierze Mojżesza z
Bogiem

KSIĘGA HIOBA
1. Znajduje się w Starym Testamencie
2. Należy do ksiąg mądrościowych, dydaktycznych
3. Bohater Hiob (ziemia Us)
4. Hiob
 miał 7 synów i 3 córki
 był bardzo bogaty
 zakład szatana z Bogiem
 2 próby (pierwsza traci dzieci, majątek, służbę; druga choruje na
trąd)
 do końca jest wierny Bogu
5. Problem cierpienia niezawinionego (nieznany plan Boga wobec
człowieka)
6. Teodycea – jak pogodzić dobrego i miłosiernego Boga z istnieniem zła na
świecie

KSIĘGA KOHELETA
1. Znajduje się w Starym Testamencie
2. Należy do ksiąg mądrościowych, dydaktycznych
3. Kohelet w języku hebrajskim oznacza mędrca, osobę przemawiającą
podczas zgromadzenia
4. Rozważania na temat sensu ludzkiego życia
5. Vanitas vanitatum et omnia vanitas – marność nad marnościami i
wszystko marność
6. Życie jest krótkie, wszystko ma swój czas, wartości materialne nie są
najistotniejsze, mądrość nie zapewnia nam szczęścia ani nieśmiertelności
7. Motyw vanitas – motyw przemijania
8. Rady Koheleta
 Ciesz się chwilą
 Znajdź sobie kogoś bliskiego
 Wykonuj z zaangażowaniem swoją pracę
 Ciesz się życiem w młodości

PIEŚN NAD PIEŚNIAMI

1. Znajduje się w Starym Testamencie
2. Należy do ksiąg mądrościowych, dydaktycznych
3. Powstała jako zbiór pieśni weselnych w starożytnym Izraelu
4. Składa się z 6 pieśni w formie dialogu Oblubieńca i Oblubienicy
komentowanego przez chór
5. Oblubieniec i Oblubienica idealizują się, podkreślają wzajemną miłość
6. Stosują porównania nawiązujące do rzeczywistości starożytnego
wschodu, wykrzyknienia oraz środki stylistyczne nawiązujące do różnych
zmysłów
7. Utwór pokazuje siłę miłości
8. Dosłownie utwór mówi o miłości między kobietą a mężczyźnie a
symboliczne o miłości boga do człowieka, boga do narodu izraelskiego,
boga do kościoła

KSIĘGA PSALMÓW
1. Znajduje się w Starym Testamencie
2. Należy do ksiąg mądrościowych, dydaktycznych
3. Psalm jako gatunek
 charakter religijny
 podniosły charakter
 adresatem jest najczęściej bóg
4. 150 psalmów
5. Według tradycji autor to Dawid, dlatego nazwa Psalmy Dawidowe lub
Psalm Dawidowy
6. Rodzaje psalmów
 Dydaktyczne (mądrościowe) – uczą, jak żyć i unikać grzechu
 Pochwalne – wielbią potęgę i dobroć Boga
 Dziękczynne – wyrażają wdzięczność za otrzymane dary
 Błagalne (lamentacje) – zawierają prośby skierowane do Boga
7. Psalm 1 – psalm dydaktyczny
 Ukazanie dwóch dróg życia: jednej grzeszników, a drugiej ludzi
sprawiedliwych
 Przestroga dla tych, którzy grzeszą
 Pokazanie kierunku w jakim powinien podążać człowiek
zmierzający do zbawienia
8. Psalm 130 – psalm błagalny
 Błaganie o wysłuchanie i wybaczenie grzechów
 Wiara, że Bóg pomoże człowiekowi i odkupi Izrael
 Bóg jako ten, który wybacza, wspiera ludzi

BIBLIJNE PRZYPOWIEŚCI
1. Przypowieść jako gatunek
 Uproszczona fabuła
 Schematyczni bohaterowie
 Oprócz znaczenia dosłownego, ukryte przenośne, symboliczne
znaczenie
 Utwór uniwersalny (brak określenia miejsca czasu, uniwersalne
prawdy egzystencjalne)
2. Przykładowe przypowieści
 o siewcy
 o misce soczewicy
 o wdowim groszu
 o miłosiernym Samarytaninie
 o synu marnotrawnym
 o ziarnku gorczycy
 o robotnikach z winnicy