Podstawy logistyki

Materiały cytowane i opracowane na podstawie literatury:

Coyle J., Bardi E., Langley C.: Zarządzanie Logistyczne. PWE, Warszawa 2007.
Krzyżaniak S., Cyplik P.: Zapasy i magazynowanie. Tom I. Zapasy. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008.
Niemczyk A.: Zapasy i magazynowanie. Tom II. Magazynowanie. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008.

Strona 1 z 47
Rys. Szkic palety EUR na polu odkładczym

Strona 2 z 47
Wymiar pola odkładczego jest podstawą tworzenia modułu magazynowego dla składowania paletowych
jednostek ładunkowych bez urządzeń do składowania.

Rys. Moduł magazynowy dla składowania rzędowego bez urządzeń dla pjł ułożonych prostopadle

Rys. Moduł magazynowy dla składowania rzędowego bez urządzeń dla pjł ułożonych równolegle

Strona 3 z 47
Pole powierzchni modułu magazynowego dla składowania rzędowego bez urządzeń oblicza się z wzoru:
M = (2 · d + G) · l [m2]
gdzie:
d - szerokość pola odkładczego [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
l - długość pola odkładczego [m].

Pojemność modułu jest równa 2 pjł dla składowania w jednym poziomie oraz 2 · n pjł dla składowania w
stosach przy piętrzeniu w n poziomach.

Strona 4 z 47
Moduł magazynowy dla składowania pjł w regałach stałych ramowych ułożonych prostopadle
przedstawia rys. poniżej

Rys. Moduł magazynowy dla składowania pjł w regałach stałych ramowych ułożonych prostopadle
Pole powierzchni modułu magazynowego pokazanego na rys. powyżej oblicza się ze wzoru
Mr = (2 · dk + G) · lk [m2]
gdzie:
dk - szerokość kolumny regałowej [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
lk - długość kolumny regałowej [m].
Pojemność modułu jest równa 2 · k · n pjł dla k pjł w gnieździe i n poziomach składowania w kolumnie
regału.
Strona 5 z 47
Moduł magazynowy w składowaniu blokowym bez urządzeń z prostopadłym ułożeniem pjł ilustruje rys.
poniżej

Rys. Moduł magazynowy dla składowania blokowego bez urządzeń z prostopadłym ułożeniem pjł

Pole powierzchni modułu magazynowego dla składowania blokowego bez urządzeń oblicza się z wzoru:
Mb = (2 · d · njrz + G) · nrzb · l [m2]
gdzie:
d - szerokość pola odkładczego [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
l - długość pola odkładczego [m],
njrz - liczba jednostek ładunkowych w rzędzie bloku,
nrzb - liczba rzędów w bloku
Strona 6 z 47
 Rys. Przykład różnego położenia poprzeczek nośnych w kolumnach regału
Uwaga! Zmiana liczby poprzeczek nośnych musi być uzgodniona z producentem regałów!

Przy obsłudze regału wózkiem podnośnikowym wielkości luzów powinny wynosić:

 fg - od 125 mm do 200 mm,
 fb oraz fwl - od 70 mm do 100 mm.

Strona 7 z 47
Przykład
Przedsiębiorstwo rozpoczyna produkcję nowego wyrobu, pakowanego w kartonach o wymiarach: długość
400 mm, szerokość 200 mm, wysokość 300 mm. Masa brutto wyrobu wraz z opakowaniem wynosi 15 kg.

Zapadła decyzja, że będą tworzone paletowe jednostki ładunkowe na palecie EUR, której masa wynosi 25
kg, a wysokość 144 mm. Ładunek nie powinien wykraczać poza obrys palety. Badania wytrzymałości
kartonów z wyrobami wykazały podatność na piętrzenie do 7 warstw. Regały ramowe w magazynie
wyrobów gotowych pozwalają na składowanie pjł o wysokości do 1600 mm i masie 730 kg.

Należy uformować standardową pjł dla nowego wyrobu i podać:

 szkice dwóch różnych ułożeń opakowań w warstwie,
 liczbę warstw,
 wysokość ładunku,
 masę ładunku,
 liczbę opakowań w pjł,
 wysokość pjł,
 masę pjł.

Uwaga! Opakowań kartonowych nie można układać na boku!

Strona 8 z 47
Poniżej pokazano szkice dwóch różnych ułożeń opakowań w warstwie pjł w widoku z góry.

Wariant 1

800
200
400

1200

W warstwie ułożono 3 x 4 = 12 opakowań

Wariant 2

Strona 9 z 47
 800
400
200

1200

W warstwie ułożono 6 x 2 = 12 opakowań

Strona 10 z 47
Maksymalna wysokość pjł i jej dopuszczalna masa narzucają liczbę warstw opakowań.

Dopuszczalna wysokość ładunku jest mniejsza od maksymalnej wysokości pjł o wysokość palety (144
mm) i wynosi:
1600 mm - 144 mm = 1456 mm.

Dopuszczalna masa ładunku jest mniejsza od maksymalnej masy pjł o masę palety (25 kg) i wynosi:
730 kg - 25 kg = 705 kg.

Liczbę warstw ze względu na ograniczoną wysokość pjł ustala się na podstawie ilorazu wysokości
ładunku i wysokości opakowania:
1456 mm : 300 mm ≈ 4,85 ≈ 4,9 warstw

Ponieważ pjł powinna mieć pełne warstwy, a dopuszczalna liczba warstw ze względu na podatność na
piętrzenie wynosi 7, przyjęto 4 warstwy.

Liczbę warstw ze względu na ograniczoną masę pjł ustala się na podstawie ilorazu masy ładunku i masy
jednej warstwy. Masa warstwy jest równa
12 x 15 kg = 180 kg.
Iloraz wynosi:
705 kg : 180 kg = około 3,9

Strona 11 z 47
Ponieważ pjł powinna mieć pełne warstwy, a dopuszczalna liczba warstw ze względu na podatność na
piętrzenie wynosi 7, przyjęto 3 warstwy.

Z ograniczeń wysokości i masy pjł wynika wniosek, że opakowania można piętrzyć na palecie do 3
warstw.

Strona 12 z 47
Wysokość ładunku jest iloczynem liczby warstw i wysokości opakowania i jest równa:
3 x 300 mm = 900 mm

Masa ładunku jest iloczynem liczby warstw i masy opakowań w warstwie i wynosi:
3 x 180 kg = 540 kg

Liczba opakowań w pjł jest iloczynem liczby warstw i liczby opakowań w warstwie:
3 x 12 szt = 36 szt.

Wysokość pjł jest sumą wysokości ładunku i wysokości palety:

900 mm + 144 mm = 1044 mm.

Masa pjł (brutto) jest sumą masy ładunku (netto) i masy palety (tara):
540 kg + 25 kg = 565 kg.

Strona 13 z 47
Zadanie 1
W magazynie składowane są paletowe jednostki ładunkowe o wysokościach hj od 1200 mm do 1320 mm.
Jaka powinna być minimalna wysokość gniazd hg w regale ramowym stałym, obsługiwanym wózkiem
podnośnikowym?

Strona 14 z 47
Rozwiązanie:
Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy zastosować wzór:
hg = fj + fg [mm]
gdzie:
hg - wysokość gniazda [mm],
hj - wysokość paletowej jednostki ładunkowej [mm],
fg - luz manipulacyjny między paletową jednostką ładunkową a poprzeczką nośną, która jest powyżej
[mm].
Podstawiając do wzoru wartości dotyczące najwyższej pjł i minimalnego luzu, otrzymuje się wynik:
hg = 1320 mm + 125 mm = 1445 mm

Najbliższa wartość zalecanej wysokości wynosi 1450 mm.

Przyjmując wysokość gniazda 1450 mm dla najniższej pjł luz manipulacyjny górny będzie wynosił 250
mm, a dla najwyższej pjł 130 mm.

Strona 15 z 47
Zadanie 2
W magazynie planuje się zastosowanie regałów ramowych stałych bezpółkowych. Należy przewidzieć
prostopadłe składowanie trzech pjł uformowanych na paletach EUR. Jaka powinna być minimalna
długość gniazda, liczona jako odległość między słupami?
Trzeba uwzględnić występowanie dopuszczalnego przewisu ładunku poza paletę. Maksymalna wielkość
ładunku na palecie EUR, składowanej prostopadle wynosi 840 mm.

Strona 16 z 47
Rozwiązanie:
Długość gniazda przewidzianego dla trzech pjł należy obliczyć ze wzoru:
lg = 3 · sj + 2 · fwl + 2 · fb [mm]
gdzie:
lg - długość gniazda, równa odległości między słupami regału [mm],
sj - szerokość paletowej jednostki ładunkowej [mm],
fwl - luz manipulacyjny wewnętrzny, między powierzchniami ładunków na długości gniazda,
fb - luz manipulacyjny boczny, pomiędzy paletową jednostką ładunkową a słupem regału.

Po podstawieniu wartości do wzoru, wyliczona minimalna długość gniazda wynosi:

lg = 3 · 840 mm + 2 · 70 mm + 2 · 70 mm = 2800 mm = 2,8 [m]
Jako długość gniazda przyjmuje się obliczoną wartość 2800 mm, ponieważ jest ona równa wielkości
zalecanej.
Dla pjł bez przewisów (ładunek nie wykracza poza obrys palety) wartość luzów manipulacyjnych na
długości gniazda wyniesie po 100 mm.

Strona 17 z 47
Zadanie 3
Obliczyć pole powierzchni modułu magazynowego dla:
 składowania rzędowego bez urządzeń,
 ułożenia prostopadłego (rys.),
 pjł na palecie EUR,
 szerokości korytarza G = 2,6 m.

Rys. Szkic palety EUR na polu odkładczym

Strona 18 z 47
Rozwiązanie:
Pole powierzchni modułu magazynowego dla składowania rzędowego bez urządzeń oblicza się z wzoru:
M = (2 · d + G) · l [m2]
gdzie:
d - szerokość pola odkładczego [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
l - długość pola odkładczego [m].

M = (2 · 1300 + 2600) · 900 [mm2] = 4 680 000 [mm2]

= (2 · 1,3 + 2,6) · 0,9 = 4,68 [m2]

Strona 19 z 47
Zadanie 4
Obliczyć pole powierzchni modułu magazynowego dla:
 składowania rzędowego bez urządzeń,
 ułożenia równoległego (rys.),
 pjł na palecie EUR,
 szerokości korytarza G = 2,6 m.

Strona 20 z 47
Rozwiązanie:
Pole powierzchni modułu magazynowego dla składowania rzędowego bez urządzeń oblicza się z wzoru:
M = (2 · d + G) · l [m2]
gdzie:
d - szerokość pola odkładczego [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
l - długość pola odkładczego [m].

M = (2 · 0,9 + 2,6) · 1,3 = 5,72 [m2]

Strona 21 z 47
Zadanie 5
Porównując pola powierzchni modułów magazynowych obliczonych w zadaniach 1 i 2, wskazać moduł o
lepszym wykorzystaniu powierzchni magazynu.

Strona 22 z 47
Zadanie 6
Obliczyć pole powierzchni modułu magazynowego dla:
 składowania rzędowego bez urządzeń,
 ułożenia prostopadłego (rys.),
 pjł na palecie 1000 mm x 1200 mm,
 szerokości korytarza G = 2,1 m.

Strona 23 z 47
Rozwiązanie:
Wymiary pola odkładczego są większe od wymiarów palety o 100 mm w każdym kierunku (50 mm na
stronę).

M = (2 · d + G) · l [m2]
gdzie:
d - szerokość pola odkładczego [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
l - długość pola odkładczego [m].

M= (2 · 1,3 + 2,1) · 1,1 = 5,17 [m2]

Strona 24 z 47
Zadanie 7
Obliczyć pole powierzchni modułu magazynowego dla składowania jednostek w regałach stałych
ramowych ułożonych prostopadle (rys.). Przyjąć:
 moduł szerokości gniazda regałowego dk = 1,3 m,
 moduł długości gniazda regałowego lk = 3,0 m,
 szerokość korytarza G = 3,1 m.

Strona 25 z 47
Rozwiązanie:
Mr = (2 · dk + G) · lk [m2]
gdzie:
dk - szerokość kolumny regałowej [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
lk - długość kolumny regałowej [m].

Mr = (2 · 1,3 + 3,1) · 3,0 = 17,1 [m2]

Strona 26 z 47
Zadanie 8
Obliczyć pole powierzchni modułu magazynowego dla składowania jednostek w regałach stałych
ramowych ułożonych prostopadle (rys. ). Przyjąć:
 moduł szerokości gniazda regałowego dk = 1,3 m,
 moduł długości gniazda regałowego lk = 3,1 m,
 szerokość korytarza G = 1,9 m.
Uwaga! W strefie składowania należy zastosować wózek czołowy-boczny.

Strona 27 z 47
Rozwiązanie:
Przy obsłudze regału wózkiem podnośnikowym wielkości luzów powinny wynosić:
 fg - od 125 mm do 200 mm,
 fg oraz fwl - od 70 mm do 100 mm.

Pole powierzchni modułu magazynowego pokazanego na rys. powyżej oblicza się z wzoru:
Mr = (2 · dk + G) · lk [m2]
gdzie:
dk - szerokość kolumny regałowej [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
lk - długość kolumny regałowej [m].
Mr = (2 · 1,3 + 1,9) · 3,1 = 13,95 [m2]
Strona 28 z 47
Zadanie 9
Obliczyć pole powierzchni modułu magazynowego dla składowania blokowego bez urządzeń z
prostopadłym ułożeniem jednostek (rys. ). Przyjąć:
 paletowe jednostki ładunkowe na palecie EUR,
 szerokość korytarza G = 3,3 m.

Strona 29 z 47
Rozwiązanie

Mb = (2 · d · njrz + G) · nrzb · l [m2]

gdzie:
d - szerokość pola odkładczego [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
l - długość pola odkładczego [m],
njrz - liczba jednostek ładunkowych w rzędzie bloku,
nrzb - liczba rzędów w bloku.

Mb = (2 · 1,3 · 3 + 3,3) · 4 · 0,9 = 39,96 [m2]

Strona 30 z 47
Zadanie 10
Obliczyć pole powierzchni modułu magazynowego dla składowania blokowego bez urządzeń z
prostopadłym ułożeniem jednostek (rys.). Przyjąć:
 paletowe jednostki ładunkowe na palecie 1000 mm x 1200 mm,
 szerokość korytarza G = 3,3 m.

Strona 31 z 47
Rozwiązanie:

Mb = (2 · d · njrz + G) · nrzb · l [m2]

gdzie:
d - szerokość pola odkładczego [m],
G - szerokość drogi manipulacyjnej [m],
l - długość pola odkładczego [m],
njrz - liczba jednostek ładunkowych w rzędzie bloku,
nrzb - liczba rzędów w bloku.

Mb = (2 · 1,3 · 3 + 3,3) · 4 · 1,1 = 48,84 [m2]

Strona 32 z 47
Zadanie 11
W magazynie, w regale ramowym stałym, obsługiwanym wózkiem podnośnikowym, składowane są
paletowe jednostki ładunkowe o wysokościach hj od 1350 mm do 1460 mm. Obliczyć:
 minimalną zalecaną wysokość gniazd hg,
 luz górny fg dla pjł o wysokości 1350 mm i 1460 mm.

Strona 33 z 47
Rozwiązanie:
Przykładowe, zalecane wysokości i szerokości gniazda w milimetrach (jeśli pjł nie jest wyższa niż 1750
mm, a wysokość składowania nie przekracza 7,2 m) wynoszą:
500, 560, 600, 630, 650, 670, 710, 750, 800, 850, 900, 950, 1000, 1060, 1120, 1150, 1180, 1250, 1320,
1400, 1450, 1500, 1550, 1600, 1650, 1700, 1800, 1850, 1900, 1950, 2000, 2060, 2120, 2240, 2360, 2500,
2650, 2750, 2800, 3000.
Przy obsłudze regału wózkiem podnośnikowym wielkości luzów powinny wynosić:
 fg - od 125 mm do 200 mm,
 fg oraz fwl - od 70 mm do 100 mm.

hg = fj + fg [mm]
gdzie:
hg - wysokość gniazda [mm],
hj - wysokość paletowej jednostki ładunkowej [mm],
fg - luz manipulacyjny między paletową jednostką ładunkową a poprzeczką nośną, która jest powyżej
[mm].
Strona 34 z 47
Podstawiając do wzoru wartości dotyczące najwyższej pjł i minimalnego luzu, otrzymuje się wynik:

hg = 1460 mm + 125 mm = 1585 mm

Najbliższa wartość zalecanej wysokości wynosi 1600 mm.

Przyjmując wysokość gniazda 1600 mm dla najniższej pjł luz manipulacyjny górny będzie wynosił 250
mm, a dla najwyższej pjł 140 mm.

Strona 35 z 47
Zadanie 12
W magazynie planuje się zastosowanie regałów ramowych stałych bezpółkowych. Obliczyć minimalną
długość gniazda dla trzech pjł uformowanych na paletach przemysłowych przy składowaniu
prostopadłym.

Strona 36 z 47
Rozwiązanie:

 fb - luz manipulacyjny boczny, pomiędzy paletową jednostką ładunkową a słupem regału,

 fwl - luz manipulacyjny wewnętrzny, między powierzchniami ładunków na długości gniazda.

Rys. Wymiary gniazda regału ramowego dla trzech jednostek ładunkowych w układzie prostopadłym
Strona 37 z 47
Przykładowe, zalecane wysokości i szerokości gniazda w milimetrach (jeśli pjł nie jest wyższa niż 1750
mm, a wysokość składowania nie przekracza 7,2 m) wynoszą:
500, 560, 600, 630, 650, 670, 710, 750, 800, 850, 900, 950, 1000, 1060, 1120, 1150, 1180, 1250, 1320,
1400, 1450, 1500, 1550, 1600, 1650, 1700, 1800, 1850, 1900, 1950, 2000, 2060, 2120, 2240, 2360, 2500,
2650, 2750, 2800, 3000.
Przy obsłudze regału wózkiem podnośnikowym wielkości luzów powinny wynosić:
 fg - od 125 mm do 200 mm,
 fb oraz fwl - od 70 mm do 100 mm.
lg = 3 · sj + 2 · fwl + 2 · fb [mm]
gdzie:
lg - długość gniazda, równa odległości między słupami regału [mm],
sj - szerokość paletowej jednostki ładunkowej [mm],
fwl - luz manipulacyjny wewnętrzny, między powierzchniami ładunków na długości gniazda,
fb - luz manipulacyjny boczny, pomiędzy paletową jednostką ładunkową a słupem regału.

lg = 3 · 1 + 2 · 0,070 + 2 · 0,070 = 3,28 [m] (minimum)

Strona 38 z 47
Zadanie 13
W magazynie planuje się zastosowanie regałów ramowych stałych bezpółkowych. Obliczyć minimalną
długość gniazda dla dwóch pjł uformowanych na paletach przemysłowych przy składowaniu
prostopadłym.

Strona 39 z 47
Przykładowe, zalecane wysokości i szerokości gniazda w milimetrach (jeśli pjł nie jest wyższa niż 1750
mm, a wysokość składowania nie przekracza 7,2 m) wynoszą:
500, 560, 600, 630, 650, 670, 710, 750, 800, 850, 900, 950, 1000, 1060, 1120, 1150, 1180, 1250, 1320,
1400, 1450, 1500, 1550, 1600, 1650, 1700, 1800, 1850, 1900, 1950, 2000, 2060, 2120, 2240, 2360, 2500,
2650, 2750, 2800, 3000.

lg = 3 · sj + 2 · fwl + 2 · fb [mm]

lg = 2 · 1 + 1 · 0,070 + 2 · 0,070 = 2,21 [m] (minimum)

Najbliższą zalecaną wartością jest 2240 mm

Strona 40 z 47
Zadanie 14
Opakowania zbiorcze mają wymiary: długość 405 mm, szerokość 190 mm, wysokość 250 mm i
masę 30 kg. Narysować szkice utworzonych warstw w dwóch wariantach na palecie EUR.

Należy wybrać do dalszej analizy wariant pozwalający na ułożenie największej liczby opakowań
zbiorczych w warstwie na palecie EUR i utworzyć w oparciu o niego paletową jednostkę
ładunkową, która posiada wyłącznie pełne warstwy.
Opakowania można piętrzyć do 10 warstw.
Pjł nie może przekraczać wysokości 1750 mm.
Masa pjł nie może przekraczać 1 tony.

Dla utworzonej pjł podać:

 liczbę opakowań zbiorczych w warstwie,
 liczbę warstw,
 liczbę opakowań zbiorczych w pjł,
 wysokość pjł,
 masę pjł.

Moduł magazynowy w składowaniu blokowym bez urządzeń z prostopadłym ułożeniem pjł, w

którym będzie składowany towar ilustruje rys. poniżej

Strona 41 z 47
Składowanie odbywa się na 2 poziomach. Oblicz ile maksymalnie opakowań zbiorczych może
być składowanych w takim module magazynowym w zaproponowanych przez Ciebie pjł.

Strona 42 z 47
 Wariant 1

760

800
190
405

810

1200

W warstwie ułożono 2 x 4 = 8 opakowań

Wariant 2

Strona 43 z 47
 405

800
190
1140

1200

W warstwie ułożono 6 x 1 = 6 opakowań

Do dalszej analizy wybieramy wariant 1 pozwalający na ułożenie w warstwie większej liczby

opakowań zbiorczych (8).

Strona 44 z 47
Dopuszczalna wysokość ładunku jest mniejsza od maksymalnej wysokości pjł o wysokość palety
(144 mm) i wynosi:
1750 mm - 144 mm = 1606 mm.

Liczbę warstw ze względu na ograniczoną wysokość pjł ustala się na podstawie ilorazu
wysokości ładunku i wysokości opakowania:
1606 mm : 250 mm = 6,42 ≈ 6 warstw

Dopuszczalna liczba warstw ze względu na podatność na piętrzenie wynosi 10 warstw.

Dopuszczalna masa ładunku jest mniejsza od maksymalnej masy pjł o masę palety (25 kg) i
wynosi:
1000 kg - 25 kg = 975 kg.

Liczbę warstw ze względu na ograniczoną masę pjł ustala się na podstawie ilorazu masy
ładunku i masy jednej warstwy. Masa warstwy jest równa
8 x 30 kg = 240 kg.

Iloraz wynosi:
975 kg : 240 kg = 4,06 ≈ 4 warstwy
Strona 45 z 47
Ze względu na wszystkie warunki ograniczające przyjęto 4 warstwy.

Wysokość ładunku jest iloczynem liczby warstw i wysokości opakowania i jest równa:
4 x 250 mm = 1000 mm

Liczba opakowań w pjł jest iloczynem liczby warstw i liczby opakowań w warstwie:
4 x 8 szt = 32 szt.

Wysokość pjł jest sumą wysokości ładunku i wysokości palety:

1000 mm + 144 mm = 1144 mm.

W przedstawionym module magazynowym może być składowana maksymalna liczba opakowań

zbiorczych:

12 x 2 x 2 poziomy = 48 pjł

48 pjł x 32 szt. = 1536 opakowań zbiorczych.

Strona 46 z 47
Strona 47 z 47