You are on page 1of 26
4e Fz ‘nes nario actor na aio) {amara Basra 30 to, 5, Bae Sih pecan ee den Necmens Cn” (Sein Oar (See Shrn Comet Sree Ison as2m4700 1. Blase Faeroe 2B polite} go 4 Peguar eccrine Ese Petco frag pntisinl {Cap os Trios para ealogo aistanicos 1. ate ce pede PL 2 Irons daar Canes eps: ean ‘Selma Garrido Pent ‘sem GortaoPerts Saberes pedagégicos. e atividade docente 4 edicio Sasi nena Formac¢ao de professores: identidade e saberes da docéncia Sema GARRIDO Posen Para que pofesiores nama sucedade gue, de Msi, siperou nfo aperar a impoctacia deste ‘ha formato dss gat dos jvens, mas tan & muito mais fg seca fm tabular os informapdes? E, nts, pan que fond po. fears? Contapondo-me & esa ome de desvalnasS0 profsion do profesor et coasepges que 0 comideram Enno simples teico repeater de conhecents elon noier Ge pogranss préelsboras, tho ivestio na formato. de Pwolesoe,eneadeado que na sriedade conerporins at ‘ez mais soma necesiro ose tabalo enguant edigSo os_pocesson conttativs da eiadana dv alan, are 9 ‘que_concone -roperapi da fsck < dai deyigaleadcs (Scalar, © que, me parece, pte # necessdade de npenar ‘fom de polesoes Repent formaglo incl econo, a pat da ndise edagégleas © doce, em se revelada ua das 1095; Perens, 1994, Pen, 1994, André, 1994, Caos, 1994, Benet eta. 1995). Suporando ess perspective © eniendimenn de que as was da repredago, que na tos ‘0-80 tanto colsboraram pera expliar 0 fneaso escour, de 6 -smonsuandosunpodoptoenquan epedu ds desipalites ‘Socals no fo sufiientes para a compreensio das medigbes ‘pels quis se oper a prog das desiuaades mas prices ‘Pdagogice e docete que ocorem mas erganzaes ecole. Medogies sia repcsntadat mg agbs dos docemes dos sos, ds pi; decrees do fneontenta das ozanizagoes ‘scolues, ds plfuas cusiculaes ¢ dos sistas de enino 12 das lnovagbes educates. Peagusst recentes da se vltdo & andze de prin dacente,inxgend-se por gc, nes pleas pedaggica © nat lnganizases excolares, se praca tecrias ons que no eceaevanent agtsleprodiasplo eens inverting des itcit da educapse. (Becker, 1995) Em deco 1m ‘coloeado en foeo a formagio dos prfesores — incl ¢ 1 continu sgt & frm ini, pesqusas (cones, 1991: Pinents, 1986; Lee, 1995) to demonstado que 08 css ‘de formas, 39. desenvoverem um curiulo foam. com ‘ones » aividades. de_ectgios ilansindoe da realiade as ebgolas una. paopectva areidticae cari que mio Ai conta de capa as conradigtes presets na pes socal de edcar,poaco ttm conoid pas pstr wma nove ide Tidade do’ peofissonal doceats. No que se vfee 8 oyna guia pres mas fegsnte tee sdo ade ear cursos, d sapien clou nualizagio dos cnttdos de eso. Eases Progsamal ttm se moxsado.posco-eficientes pas alr, Paice dost c,consequemtement a stuapes. de cts fscolar, porno tomar a pia doceteeprdapica escolar hot sea cvtexon, Ao goa cloar como 0 pono Ge puis “0 de cheyada ds Cormago, seabam po, sosomete, sar indvigolnente © pofestor, ako Ibe possitando arissr © Uadunir novos sabres ein novaspuicas (Fass, 1988). 1 ese cortex que as pergias sobre & pica esto anunciando nove cams prea foagio docere- Um delet refre-se &dscussio soe a ientidade poisslonl do protest, Tendo cons um de seus sspcios & quasiso da sabres Ue ‘configura u docncia (Houssaye, 1985; Pimeta, 19963). 6 ‘Nos sins ans to desenslvido 0 eas os cuss de heel ereaizado pesgisas Iie coninon de poessores a par dest foe exponho sipunas nfentes, com 0 dao rea formato de profeoes. Nos crs e fore Teno utizago « prodaio de peeqasas em dive a servo (i eflexio dee lonose da contitigto Ge seas iestidades amo pofesines. Ao meso tenpo,problentizandoas dante (i raids do easing nas eschs, prociro dsenvolver nos Sonos uma altude investigative, Nesse content, extemos Eingenados em resignficar ee procesos frmalvos 8 partir Gr econsideagio os sberes races 8 ct, colocando {price peagopie «doceteecoar como objeto de andie, CColaborande an constrogio da Mentidade do profesor = siguns pressuposts [Naticencias, meus ano lo orignios dos ferenter Tests eFauldades de USP: Lets, Pin, Floso, Hist ucagto Fis, Matemsic, CleciasSocins, Anes Pstics, Quis. justoe! O gic coloea costntemente como Auto abhor com vows feentes Uingugens, seuss fepetenages, Sons desereagas (om regio 20 irs 8 roe fino, is sons escbaeprofisinas, dita). Soa cengas {arama dice pesva e de inrumentlizagotnica do fazer docete). Teno opt por tabla com ese alunos Inte, pos no caro do clocuos, pla primi ver, dinie te ecesidae dese pesceberem engunto professes (atu) ttbalhando olrvamente vas eos, isto 6, pla primeira vez tnfentando oGanfio de cnviver fir €owvit) com lingsagens Cvecberes derenter dagilos de seus campos specs. O Gee, me parece etendal por © taba interdseplinas © aeons esol ‘aca além én inside de comet ma baba legal to exerccio pofidons! da docénc, do curse Je ormayto ini se espera que forme 0 prfesor. Ou que colabore para ” a eee ‘18 formapdo. Melhor seria dizer qu colabore par 0 exericlo e sun atidade docente, uma ver que pofesirae 130 € una stividade burertca para qual so adie conesimesion © fabilidades tenio-mecncas Da nate do taal docene, que & ensinar como canibigio 0 prose de humaniagio dos alnes histrcamente sodos, experi da Tenet que dseavolvs aos anos coecients © hai Tidades, tad valores thes posite permanenteente item consuin seus stbees-fazeres docetes 4 pati dat recestidades e desfioe que o easing como pris social Bes oles no eotiiano. Esper se, pois, que mobilize oe embe imentos da tera ds etacagbo ¢ de dic eceskaae 2 ‘comprensto do ensne camo saidade sociale qe deriva eles a capcidade de invetigar © pga ‘svdade pay 2 Dr dela, consaiem ewassformarem oss saberes fees Alocentes, pam processo eantiouo de constrto de use en tidades come pteesore 0 que exendemor por contra identidade? ‘A idendade nfo & um do imutivel. Nem exam, gue possa ser adgusido. Mar € um proceso. de cansio do ‘eto hstasamentesitndo, A poise de pots, cn {5 demais, emerge em dado contento © momento hss, Como resp recordar qe esto potas pels soiede, dgusndb esta de egnldade. Assi, alguns profises ‘lara de exist ouras surg ro tempor ats. tat dguisem cal poder legal que Se erstazam 2 pono de Per Imanecerem com prices aamante foralznde © sigiado broerdico,Ooes ochegam a desparerer, mt se waft, sMgeinndo novas causes porn mspondcem «nove de ras du secede Ee € 9 caso de profit de pees! 1, Soe 4 saeco pe de pte me NOFOA, ‘Geen fais ean thre soy Ne ean ti toms eee hel se pli gen ht ‘Aap foe an BW) wpe ee 8 suas consideragdes apontam para o carer dink ds pro- ‘ssi0 docene como pesca social, Boa letra crite, da profseo dint dae raiades acs gue 42 buecam os fe Ferenciais pra odie No caso da educa escolar, contitimos no mundo ‘ontemporiseo que 20 tescimeato guuaiativo doe sera de enino mio ter conespondid um rade formative (qv Tiativo)adeqeado ta exigecias da poplars envolvdy nem A exiptocia dae demandas sci, O qu colo a importa de define nove identidade pofitsional do pofesor, Que pro fessor se far necessisio nara an necessdadesforutiva. 2m umn eteola que colabore para proses emancipts da Dopulagto? Que opere ensino no seido de incorporate ingas© os ovens no proceso eviketico com seus wangos seus problemen? Una idendade protons se cons, pois, a panie 4 signieagto social dx prised; de reviso constants dos Sinifiados socias da proisto, da revito dia tadgoee ‘Mar tambon da refirmagho de pica consapradas cll ralmente e que pecmsnecem signfieativas, Pritcas que te sistem a inovagbes porque prenhes de soberes. vildos is recesidedes da relde- Do confont tate as tones ¢ 6 ptcas, da endse stemuticn das priioas 2 Ine du "ora existent, da constr de novas tors, Conte, também, pelo significado que cidn professor, enguato aur autor, confee A ntividade docente ho scu cotiian » pre 4 seus valores, de sen modo de sites a mundo, de ‘nu hist de vida de suas rpresentagies, de seus saberes, fe suas angitas © antics, do seaido que tem em tun vida 0 wer professor. Assim eomo a parr de sua rede de ‘elas com oatos pofestoes, nas essolas, noe sinicatos fem ouos agropamente, “Mobilicar os saberea da eaperiéaia 6, pos, primeira asso no nosso curso de didn que st prope mediar © proceso ge comengto de identance dot Tutros prof » (0s saberes da doctncia (0s saberes da doctacio — a expertncia Quen oe shoe chogam ao urs de formagio inc jf tm sabre sobre o que 6 xr profess. Os saberes de sua xpentaca de aloe qoe foam de cites professnes em tole sus vide enol Expedia gue Thes possibiit diee {fas form ax boos professors qa xa bons em contd hus nio em dicen € ao sabia nse. Qos poe {estoves fom sgicatives em sts vit, io 6, comb ‘pers oun formas button Tare sabes sobre over eestor por cio da expetaciasocimente camalads, as aang Fic da pois, 0 exer protional em diferentes scold vlog socal © Gnaeeis ds professors, Ss difeudade de xa dente de twmas 6 crags €jovens fvbleatos em esalae preci; saber um pout ate 3 Fepteenagdes ton ereresipes que 1 socielude tem dos ‘profesor lave dor met de camuncasio. Ontos akines [itm aviade Scene Alges, page Fiera o magico ho ensino slo, ontos, + mala, porque a0 professores lado precrio® Saban, mas mio 16” encam como profes fore; edie enn que ofkom o sr professor a excola do pnt de vst do sr aiino, O def eno, pot ans cursos A teemosio inal € 0 colaborar no proceso de passages (dos lomo de seu ver 0 profesor como alino 49 860 verse ono. projector. Ito &, de constr 2s. etiade de ‘pofestor Pen 0 que oF saber dt expainca mo basta, ‘Em outo vel, of bere da expstocia so também queles que os pfessoesprodorem 20 sea cai does, fm proceeo permanente Ge refeeio sobre sun pice, = Gitiace pela de outer — sear clegas de rabuo, 0 extos ‘rodidos pe oats edsadees Ef que ganar iporticis 20 a Formagto de pfesiores procesos de refleto sobre a ‘Spa pica Schte, 1990) «do desenvolvinen dat eb ens de penis apron (Mars, 1988. Demo, 1950; Laneve, 1993; Andi, 1999) (raters da doctncis — 0 concimento (Os alunos corsa a Lcenciatra na FE-USP apts elo foal dese rerpcvas graduates. guns, ode Fisica astern, soenegam ste, pols faze pare de wan Proje Expetimenal de Licoctra go etd se incando em parctia fom oF repectvor Inet: De modo geal, tn are (Boe secs profesor de (Conhecirenoeexpectieo), oncom que se esos sabes diflelmenie peri emsinar (Gen), No enact, poor jv pergotaram us siglo {fe ees conecimemes tn pes propos: quel sigiiado ner contecieaios aa socedae comerprdnen; ual 2 ‘Bfeega enue conbesmentor e focmagses, nue poito ontvemento & poder il 0 pope! do conbesimeto no mundo do tubal, qual a elgao ene ciécia e prouyo materi fate cna © produc exec ente claciae sociedad {oentie: como be rloexe aos conhecienlas ties, Tuemlicas, biligicr, das ates oBncas, pss, musicals, ‘Ss ici social © oogrens, de educa fice Qual = {elogo ete ees covboimanns? Para que ersin-los © que ‘Spuicados ten a vid da create do ores (anos do ‘nis sco profesor’? Como as esol alam 0 couhe- ‘mento? Que seuss censegvern? Que conde existem fan cal pre tmitno com 0 combecuncto ra vcedade ‘Boal? Como o aban ds enol com cosecinento prod scat excola? ar fundamen encaminhamentos dese ings, ‘omecems por exci o gee eblendenos pot concierto, ‘Slender nos da colabongeo te Bagat Movin (199). Cones ‘pono ro so edz a inforaagto, Eta € un peimevo extigio aque. Conbecer iglce um segindo egies o Ge tabalhar ona infonmagdesdascifcardoar,anlsando as © conte haizando-a © teveko stg fem 2 ver com nein, a 4 conscitncia ou sobedoa. lntigtnca tem a ver com 8 are 4 vincularconbecimento de manera ile pertinent into € produc nove formar de progetto ¢ desenvolvimesto ‘ontidacia¢ mbedorn envalvem rfl, is 6, expcidae ‘de prodzirnovas formas de extnca, de humaniagto, E & nest rama ques pode entender a rele ete cohecimento © poder A. Ifomago cone vantgens 4 quem & post, Seto as sociales io te arash contra divaayio de Jnformags, nem a5 manpultam. O aceso informa no dS igualent a todos os ids Et & precio infec © aalhar as infomagbes, para se consi inline “Mac a inteligtncia pode sor cege itso alta o poser do foreciments, una vex que 9 padernio intineco auces ‘qe podem conbecimeto, seo que Sgueles que conten (% produtors de conbecinento. Um enome per fh do omhecimeno, as no dager gue 0 produoem. Poca, ‘io basa prod cophesimenta mas precio. routs ondgfes de prodogao do coahecment. ‘Ou aia, conkece ignfies estar ‘consciete do poser do conbecimento pare # roduo da vida mate, setle exited humatdade Qua a possibidae dea esa tabalar 0 conhecinen!:? A eicola, de formas que vasa oa son hist, desde hi mito tabalba © canecimenta. A velba police de que se la foama oa informa en ava read incapacdade ane (es fia tenoligieat pn fata. de informaybes tome ‘ecomene em vis forans. A seuso se acento presente ‘com a toe revoluao iad, onde mine de co seag, oom sun velocdade de wecuar&Infrmasio, dees ‘mat expla nopertncia da eazla. E dos profesor. No fetus, Se enteneros que conhecer nose ed feria, ‘qe no bas expor-se ate mips de infermasto pts adi as, Sento que perso opear com a informe na drjao de, ‘parc dels, chegar 90 conhesimero, eno paece-noe gue 8 escola (@ ot professors) tom um grande ttalno a realize om as eianja © on joven, que € pred b snedgao ene 4 sociedade aa informa oe alunon no set de post Faltarihes plo desenvolvimeato da eelleso adem edova neces pecnaneste cong do hand. 2 Ness sent, estas entendendo gee & edveago & um rocesio de humana qoe ooae at scciedade humane oma abide expla de trace indivisuosptcpames do proctso civilize e responsive por levi lo adam Enqoanio price social ¢ veal por todas isiugtes i socidide. Eaguanio proces sisted © inencions, core em algunas, dene at guns se dextca 2 escola A ‘ucage escolar, pos sus ver, eth sits fundamenalimecte to taba dos profesor e dor alton, cua finalidade € ‘ontibuir camo. procesto de humasiagio de amboe_ pelo tral coltvo ¢ netisspinar deste com o cathecimeo, uma pespeciva de snoardo sei] exon © tantra, (Ou sei, Sociedade civilzada, roe obra d able human, ‘ajo elevado pogresto evidenin as quate que a condigao Inumann pede destutar, eves tmbdtn ua socidsde con. ‘eaibia desig, em que grande pate dos sere humans sth A mupem dessas conguss, don beneficon do proceso iva. Assim, edcar bea egifia so mesmo tempo Deparar as einjas © os joven pirate elven ao nivel a sivlizago aad — da sun riquzn © do eeu probes — para af arm. Iso requ preparglo cenfien, teenies € Social, Pei, finaidade da eaueagso eso sckaade ‘eovolgia, multmidia ¢ glbiliads, € poster que os ‘anos tabalher os conkecmantor ines © tecnlbgicon, esenvohendo Habiidades pam opectios,revtlos e econe tos com sabedava, O que implies als, conftont ox, contextual ls. Pare ss, Mf que os areas em tlds {ue permit aos slnas rem cnsuind nogio de "edadenin nda”? ‘Tarte complers, pot, ada escola e de sue professes, Disc aguetio dos conheciments not guns do eapeeiaisn (Gist, tea, materia, der lings, das Gecas soca fas aes.) n6 coniexto da. contemporanedase contin segundo asso no proceso de conmslo da idenicade der Professors no cuso de licencia, a (0s saberes da doséncs — soberes podagéias 0 alunos lena, quando apes sobre 0 somes ida, dae em unesono, com base em sun expen, (ge “er idea saber enna” © "gue mates prtessores ibe a mitésia, mas nfo tiem ensvar™ Porta, didica aber ensine. Essa pecpyto ter em si ua coxradigho Iiporans, De wm lio, ceva gue of alnoe peat gle 2 ‘iia Tes forega at Wereas sere apliadas em toda © (Qoalqer suai peta gut 0 ensino of cero, eiperam 29 Rese tempo em que descofinm, pois tambon i astos ‘feos gue cocaram dciplia (ea x ensinam! eno uno, tm din, De ut, reves que de eta mance ‘hum reconhorimento de que pare suber esiar fo basa 1 expulcia or conhecmentosespctices, mas se fazer neceiin on saeces podapipeos © dia. [Ns hits de foragio dos professors, eses sabres sim sido bald como bloc dats e esarulados. [Ar weves un aobreptere nos demi, em decoscia d0 sans ‘poser que sigue na academia, Epoesnoove do predamfio ‘ew sberesposapdaloce — om que se desacavam os tenes 4oselocionamen poflssorlune da ispadcisdawatvagio do interesre dor alinos po proesso de apredizage, das teen lives de casino. Epoch em que a peogosin, bseada fu else pecolgin, se conta eomo una pscopeagop. ‘nia var, fram a tenons Ge ensiaro foc da paz, {oe elo, se conta em una trnologn. Em owas bcs, ‘Stumm poder of saberes setibeos. At gah inporiria diitis dae siping, pois entendse que 0 foramen fo entao sho of eaberes celfics. Os siberes ue, parece, ‘noe ganharam destsque a hist da forgo de poesares feram os Ga expec. oj, ra sociedad informs, que nova peapopa t rs inventar? Cticando a tagmenaplo de sberes na fomszto de professors ¢ 2 fluagio du pelagogia enguanto cise que, Go restingrse x cimpo splicado das commis cleneias. da ‘tocaglo perde su giao de ciénla price de pritica ‘ducacional Houesaye (1995) sponta como amis ™ peso, que nos empesmcs em comic os sabres pede (onion a pec dar novedades pedogdpcaspsss plo rel, fare além ds cages epost das eats da edeag3o. 10 teiorm aalco h poagogia ocoerd se a cifncias da edcagto deiarem de prt de diferentes bers consis eomegarem Tomar 2 pica doe formalos como © porto td para (ede hoped). Trtese, portant, de reinvents 0 faberes pedagigioce pic ds peicn fecal da eda. No azn ea fermacto de professors, « pair de sue pstice soci ée enna No momento de eceta Fevohs Frustal quando novo derafor esto edocios, 3 didi eotempores compte cede ma et xtc 6a prin foci ce eniar, patiado Ga realdade cue, reliado tim blango das iniciatvas dea face rent so fracas escolar. ‘Alem da considers dos aspects episerligeos caaters- eos en rns de cecimont gue densi rang intinsecos {gus clocam ovat quster a0 ela, 208 lm respeto {vos enteninentor da quetto do cenbeimerto no indo fenfemprtzeo, e renoagio da ddiica tet por base os tspector pedagices agul vile restr inporicia de ti blang crtcn tanto da aoas clabrates da picologla de owt edcaooi como Gas llitvasituconas fue tim poctrdo faze ene 20 fscaso ese, poids fe enovano de métodsae de sitercas de organiza Fimcionamento das cola: novas Migeas de oxpnizacio farrier ls como ciclos de apendizgen intedaipinar fides, cunculorareldos As ecolas-campo de tabalbo dos frofesores © 20 etgio Pimen, 194), 0 formag incl Be potessres areal 8 realidade das cols © 8 formagao TEsge etendimento agonts par una superego da t= onal fragrenagio do sabees dn doctaca (abet da 2x: pentnca,seberescietficos, sabres pedagioe) pontada por Howsaye (1995), Considerar esa svi amo © puto te pata ¢ como pont de chogada posits ums resig- ‘neato das sees m formas de profetows. Ae conse (trea pata «formas don fests io que «formayto Inca 9 pode e dar parr do squid Go experi dos 25 formados (on sep, tomar a ptieaexistnte como refctacie fa a formagto) « reftiese ela. O fur pofsionsl i) de constr seu saherjaver seo a pair de ppc (fixer. Nio 6 sends sobre esta bate que 0 saber, toques lakeragio tsica, se const, Feglentando os cumos de Formac: futures professors podsiondgui saberes sore 4 eaespdo sobre a pedagopia, ma 10 esto pten ¢ fae om saboes pagdpcon. "A especie de forgo edapipica, nto’ incl como continua, no. € refeie ‘se 0 qu 56 vai fa, em sobre 0 ue se deve fer, tt sobie 0 gue se fx. Hausaye. 198528) Os profsonsis da ‘lueao, em contso com og tabu sore & evapo © ache ‘ pedagols, podem enconaar instruments para se mero alent sua patent, confetandoos. af que a ream saberes pedgicoe, aap, No caro de firma tem se yratcado 0 gue © mor cham de “ude isto o fandamenio do saber pegigi no sober duciplinar — se o aso, consenienemens, to fear dt ri thsi do seer ddiio — eu sau eipecalita da comprecast> 6 como fer saber tl o Ul stber eine, porta, en peso dediat o saberfaee do saber liso. valor det iéncas do homem — eu sou caper de compeeader con funciona sitagdo edna, posto, cll, ealaeeer © beefasere sus cana iio do saber peur — eu $e ome fazer conprernet, por meio Gel tl sumeae {galtavoe quinine, por aso ev conse que o feet tm bom mem de destuteie 0 ster fcr, mis ev menos como se a expeitocia se zedviteB expernentato. aon 4p suberfacer — mx nha classe, ev set com te fat, pot tas eu wu uineado pars 6 faeestber A Shima tuto (a ds pion) nfo & «dominate ene cleus de edvepta. A exes fea colecade a queso para que serve seu saber, se no lnsenaliza set Gua o intresse ds coins da eduapto pat a8 praicas) Os saber sobre a edicagdo« sobre pudagoria tio Bear os sabsres pedegigeos. Esler i cinativem a pati dn Pris, ques confonta eos relubors. Mas oF prion no ‘© genom #6 com ober dk oiticn, As pedicas dag 2% se apesenim mas cits da educa com estat frig ‘edorem-sea objeto de aie da diverse perspectives (ht, iclopia et), preciso coors extaitoepisternoligic ‘Admiindo que pritica dos profeiores € rice em pas stbiidades para» constuiglo da toda, Laneve (1993) peo apse em como o professor pode consi feava a petir da Fria doves. Aponta, ete oats fares, reisivo te Indico das expevcis, 4 fim de qu se costa monde a ecole, Memon que, anlsda ltd, conti tata 2 elaborgao tesviea quate 40 revigormenta €-0 engine de povas prea. Nas prtcasdocentes eatio contd elementos exteme mente importants, como a problema, lencona dade ‘arn encontar acupies, & expetinenagdo metodo, © fnfentameno de stagdes de ening eompleas, at tnx ‘ais ries, mais seas e mais eagesivn de uns dice Inovadora, qe ainda Aso. eth configura fecricamente. A tritiea de documenago, no entnt, quer que x eta em ‘sitsos, Documenta 0 que? Nio tudo. Documenta as excae feias pelos doses (0 saber que os professres vo yeodcindo ras sins pcs), 0 proceso os reslaos, Nip ttra de Iegistar spenss pra a escola, indiidlnente tomads, tas <2 forma 4 posbitar os nexoe tis amplos com o sidema, Dosamentir no apenas as prea tomadas aa s08 cone ade media, mas basen» explo ds tenes que 50 Pratcam, sfx sabre of eocamihamentes reaindes em termes de resulades comeegudee A importici da memsiafestado da experiencia, segundo Laneve. contin potencel pu elevar 8 qedade dt ice fecal, assim como par clever n qualidade da teri Fase ertendimento implica una reorenagto de pegs em den = tomar o enna escclar enquato smn prea sea, «nat ‘demas eaocas da eda, tara edsagtoenquant pes Social para eno, se constrir novos stberes pedagogic de rica para a peiica CLibdno, 1096, Os sabes pedagogicos podem colsborar com 8 pit, Sobreudo se foe meblizndos pac doe poblens 2 z ekicacoloce, entendendo, poi, dependtocia da tain em felsgfo 2 prin, pou ests the & ato. Esa anteoiade ‘no entante, kage de implcar unm eovraposgso abeolaa emt ‘elgio& te, presse ua fine iealagso com ela. Do ue decor um pono supecto da pia enol 0 esto 2 inverlgado siremsiea por pare dor edecdores sob fan propria pis, com s coneieso da tore pedagogies (mena, 19958) Parise wm curso de formas ini) poder conti ‘io apenat iloezndo & spongso dor sioner a8 pegsss fobs anlage eocente ercoler (enfguanda. 2 pesise como price cognitvo de compecnso da valde), mat roaring doenvolver com les peng dela esc, om objetve de mutator pa a aad de pease ‘ss suas aviates oven Ou see uabalhand a pesglss Como principio formativo na doce Endo, o cobecerdirctamente eeu por meio de eudos 1s realdndesssealares © stems onde 0 enna oe, it 1s esol e realizar obsecvages, cattevias,coletar dados ‘ce deteminadoe temas abordados nos cuss, problemi, oper e descovolver projets ta ezelas confer os dase: Be sures cami as reprsentagese on saberes que te Sobre a eco o nso, of sluoos, os profess, os escola ‘eas comoyeaolar ere mais as escola existent com ‘thor n8o mais de sunos, mar de for professore, & am tereio pasio que Lemos cealasdo na tenatva de claborar com a consngio da idetdade dos professors. Refltr na ato, sobre a ago ¢ sobre a reflexdo na ‘pdo — uma proposta metodaligica para uma entiiade ecssiria de pofesve Configumndose como una arcuugso pose eae pes usa poles de formato, a novastendacias investgnvas ‘bee formazio de professors yaloneam © que dencminsmn © Profesor reflsva (Scie, 1990; Alario, 1996). Opondose aconulidade nica que marcoa © wabalbo e'« famagto 28 Ae potewors, eendeo cao um inl om posto alte &e orowsteBagmt ipa an ere Stu peustn camo uncom Se map nh © Sein" akon, gut fom vera, ‘Steg une veo pice corm ert ‘SSue on cbt le mus eqn pe cate ‘Tiare srl no soar Sa ne confonto Ti pono cove dein & expan © pecs Sel tenors coins kere come rar, SisjTtge que Contnonene elle nee bre «prin ‘asad ede ae Kayo de ples eos penpecia ecevane cee wos peter a “Sue Camo: pn me escrito iw Nove G0) eee pana ho da for. Fe ce pepe ier pnp a oma de re. Fito Opniose © tale ech tao os Pwofssres compreenides como fendondos (ors de Isa, fn de Bata), ero aplendores de valores, norms, dietizet deitespoltico-curculres, apts are importacia do friplo movie suger por Sean, da refexdo me ep0, da Ife sobre a op © 8a rfisio sere rfl Ma 00, erento consitine do professor conprendio come prof ‘lor ectGnome (elativamene sutbno) Uilzando-te ds colorages de vis autres em sus invesigaocr xm afer ples, Névon prope a formagto hima perspec que denonivaextcovefexiy, que “omega tes prfesies os melon de am pensmeno aGnomo © que facte a dindccs de Torneo sutopartcipada (199225) Dal ccriderar tts procesr na mado decent: producir ida do profeor (Gevvoluneto pessoa), produir a profssdo dacene (Brenvovimento poison, produr a ‘iol (deenvalvineato oranizacions. Prodicr « vide do profesor implica vlornw, coma contin de wa Terma, seu taba excoeflxivo sobre fs pedces qu relict este suns experitcascompatiadss [Neue senda, entende que aterm fornece pists chaves de Tear, sho que © ada ete et Tigao a soa expecenca, Mas io nip signi fla a0 nivel ds sbees inva, ey ‘A fomagto pass sempre pa motiizato de vos ip de aber: aes deo psa ets steed ua et opsiliade, bers de ura mltnia poaggion Oot colo o aamerar pa predic «profs vent, tao a saberes ection gor io oe, no end eos lo comssm wn coq acado de oniecienss ps os bere dt pica poison dete nolo meranets {escent corpora stuades pokemon aot ce decides nm reno de rns complesicade meses, ‘Sngulaiadee de confi 6 tls Comeatenemens, tte de pense a fomasso dog: {esr come um pot neo englbnnd sini cones, Nese vendo «Tomaso env un daplo gree fat sstlomagto dos professors parc da esr cots ‘sabres que rela en tn pica contends oa xpesencas hos context lacey © de female a Insite exo onde asa, Porfso ¢inportats pads esa como eyo de tmtt forma 6g ont to demtrden prion sic palpate age Gian constiigo de. reas de fomagiy tonne rime nivel & 2 Tomoye “Zacher (199) rea a ingots de prepa pro fess que ssunam sna atiode env em ae no es cesino eb ender sta gue o infcncam’ A eta a, sa Perpetva dos profes como pias reese lor star na vitor borage de cine, fot tai dat vera ucts, ss gous os pence ea Bosse plc descrodos pr ouor ios trans instcenais low paler. Ista Teapot fener on stiedate set anericna Znetner 98 fee hese nea tnd de frmeia ncn une tras pata rlhrar a fomagio de afer un ver is Se Smet sm cpacdde de eaten Completed oi Gerezat © ar inigan nae eta sede ‘As inenignges sobre o feo flexi, 20 colo pene ite fnagao prs como. consss des ‘bres epectcs de dota, bem como as cones st tenis em gue te veazam, vam o th do ake 0 como sites és tansformages que se (nem necessis na ‘cole ee nociedade.O gue sgereo tates fnisocid tate frmaglo,coadigSes de teal, alto, jorada, peso, cemiela. sa pesspectiva apresenta um nove paraigme sobe formagto de professes © sia implicgies tote 4 profisto ovens. Tendo emergde em diferente pitt 105 limos 25 tos, apesetspesqisas ¢ dacate ques com teora © priica no tnbatho doce, profesor pekico reflexive, de Fenvelviento pessoal epaisonal 3 poeisore papel soca a doctei, entendendo que fomagio excera im projco de ‘fdo. A formagso de prolesare reflenvas camreende un roto bumaro emancipaino. Desevale: perqies neste tenééncia implica posgdes polio escaciosis que aposam as prfesores como sures na pética sci. For iso tos fnvidido nosis esas de pequisdor em epcfundaros ass extdos sobre ens lendenin e seus evens proios em diferentes pies, concordando com Giroux & MeLaren (199) de que ae escolas de forage de pcestoes necesita sec reconeebidas como exferh cotaplbiea, de modo + pe plciarem a formagio de profesor com consitacia sen bilidade social. Paraiso, eds oe come ileus cans capies de rauea © paticar 0 dieu dt riage © de emoerci. A foxmagto de profasres na tendon rflexiva se configure como via police de valnzaiia de desenvolvimento pesca rofissionl dos protestors e dae ineugies scalars, umm vez que supbe condigdes de tabulho groniadora da foxmagio como conthue ds professre, na Ina de tebalb, ‘em edes de autloemay,eem pact om utes insides de formagio. Iso porgoe wablha 0 conhecinent na drama ‘a soiedode mini, ce plobaiagt, da multzturalade, fas twnsfoonagies nor meados predation ama dy luna, cranes cloves, cn eles em corse tenesso 6 tmsforajto cultural, de valores, de Interact neces des, equer permanente forma, enti come resign feat ides dor profess. 31 ‘As reeset sitematzadss nese ext aprsentam un ‘carter insoles, una vex que pexgust cnontnee proces. Acoma, com + lige de oberon, nevis © eicusabes ém grpos a pica de professes, (que forum alunos de nossos carson, em escolar pabiat perms conslidar woven sabes sobre oe procesios in ‘tkees'e de constueio de sabres por pofzsres em suse Pleas. passe seid, coliborar part a dsiaber bee trode formapao de profecone» lsat da dosteie fenquncto medlagso part sopra do faceao ecole Referdnciasbibliogrtieas [NLARCKO, lt. Reflex cca tie o pemamento de Dost ‘Schon eo poems de ernie pofeores Ios (Gay) Formapdo rena ae prefsores — ens de igen’ Fate, Po 1558 ANDRE, Mac O papel de peg ot aelgio ene sie © ries dots es VItENCONTRO NACIONAL DE DIDA ICA E PRATICA DE ENSINO, Gains 1996, p. 29126 ECAR, Fan peal do per So Pa Coe, BENEDITO, Viene & a. La fomaién miveriia « debe Bulan, Unverat ce Balan 1985, (CONIA Marin © Bom prfoar«mpca, Campin, Psat, DEMO, Pir. Peagua: pic cin eee 39 Pas Conan 1950, PUSAN, fC. educa do eluate em seni: wean 2 pfestres om qs, Daerah de teat Sto Pa, PUCSP, 168, ‘GARCIA, Caos Maco Format st poftorads pre el cania ‘aicao, Barcelo, PP, 184 GIROUX, ean & MCLAREN, Pr. Fornaio & pes con exer contapies a pedsgapa oa ta u fom (plea cane. MOREIRA, Anois F- SILVA, Tomat 1 (gs). Cural, ele toca. Sip Prey Ore 2 ee FOUSSAYE, Jat. Uoe sion pga? Cahir Pagoiges Su Fass INR, 1995, p 2630 LANEVE, Coon, Per ana tori dela dic, Brain, HA. ba Se 19. {ETT Yate U-F.A foal depofesrer em ne de 2° gra eleva do crane da cca pb, ese Se Doan. ‘pin, Unie, 135. LEBANEO, Jné C. Que deo os peingoges dari & Fedgosia? Te PIMGENTASclauGh fre) Pesaro iia da eco? Sho Pal, Coren MARTINS, Pun L Dito woven — Dies pric. Sto Pal, Toei, 188 MORIN, Edge, Toitlr © Mie debt soi ps insti Wd ala ~ Saplinoa ao Tora! Faha eS. Pal, OVOA, Ano (rg). Or proforma fomayo. Liss, ‘Dom Quit 192 OLIVER, Mara ita A peguin em Discca 99 al — a ‘eciopl s piesa. he PIMENTA, elma O. (ot) Dili «omega de pojesrer pees «perspec so Bail ¢ om Porapa Sta Pca, Cows, 1991 ERRENOUD, Piling. La formation der euros ere toric patie Pa, Ba Haman. 1984 CONE Sik. Cord) A price de emi € 0 et sper nad Caps, Papa, 19 TPMENTA, Selma ©. O estigio na forngso de profenorer — “Sides «pisces Sto Plo, Cree, 94 tee Pegi e Dike, (oe) Pedogonia, Tica nace? Sto Pl, Cos, Ea Pare uns reine da Dien — sci eas, Tenis» tad trv coneeeal un ss ovina. be VIE ENCONIRO NACIONAL DE DIDATICA EEPRATICA DE ENSINO, ono Ana. hindi, 1996 A Dit como mings aa constgao da Mentiade do Trot eon exec de eno © pena mh Lica rr OLIVER MR & ANDI (os). Altman > emi de Dia Cups, Ppa, 197. TOPKEWITZ, Thonss 5. Rejoma etcaconal — wan poles Sovbiien, Fone Ag, Anes Mess, 17 a SCHON, Danae sh RfetvePrctioner Sea Faso, ZEICHNER, Kemet, Estep senaas para were aad ‘ csitanm por ada dee tlm de foe ‘potion tdicly sete on Enos Unido VILLA A. (com): Perpecbas pronase a cn Sete ‘aloe, Naren eh oxmopao ries de prefcoes Liston, Bc, 1953, ey i Trabalho docente: autonomia diddtica e construgdo do saber pedagégico* Sanaa Azar ‘Teabulhando durante motos anos com « formas30 do profesor em exus dierenes nes — tisico © senor — ‘mos ser esa unt gusts bastante relevant desir pra agoets que se peocopum com uma excola de quslidace {com a damteatiago real fetivn do eso © da eda. ‘Tal excola demands profetres que dominem o proceso de se tnbalhor 9 uabalho doce ‘Uma discipline gue vem exudando esse processo € a Didtes, com a qual enho wabalhando, jtamente corn 4 Avaliagdo do processo de ensino-apendinagem. A expergnia ‘de um peofeaor de Dies tevetteve de una carats singular: 0 exeeco da doctnca 90 meso tempo em qe 52 fal sobre ela, refleundo see 0 ensino com sles ue rssem vivénia ecole quer como ana, goer como pots ‘ores. Essa fled, sompantads da 8,6 simulanerent, onadtsae poplsora de queionaments ness» im esenvolvimento terico-mertolégico do fer pedagogic. cphser yosepee ok t, eaa P e e, Fe etn eR ah D8 nm eos 35 Foi a ptr dessa expecigncia © do sconpantument dx tien pediizica de professors do ening de fondamental série incisis — da Escola Publi, por aio de pexguls, se me set) esiuleda a estuder 2 nates do tba oceme. Easas viveacias vishim mostando que © potesior Iimprime ua deta péprin a con tba que cle € 0 responsvel det, jutamente com seas sunt, pelo proceso tino — um ahr prio vidoe dente qu, m0 incrortee gle ie ext si ft sabe Seranade bj visdo ha ransom, tanto nbn ee tajlo — no cao, o profesor, ese egece duane © proceso O taba dente 6 im pct de ceiver do Proestr, Obetvago em si, quno reesei pena ad. tyes 0 lta mn on ejetagt ft pins ¢ cata, quando €stetnder, ” asa afimagies, condo, 96 poder ser conideradat ‘endows em mate gue 0 proceso de Uabalho aes e fetado pelo comtento onde Sed pss do esino, Por io, 0 nivel fe eaboragso do saber pedasgico vaivel. Esa ving ‘determina em grande part pele qsleagio compromsso profesor com osu ratalhe A gulag € aul enna ome eapacdades habilidadesprofisionis qu ele spent. muito dl a0 profeeor, som condgces de un ‘efleno gues com outros pesos, quer com autres, capt 4 edna de sex tbalho A pecepeio que ele tem de feu Uicalbo, mes yess supe alae yo wns ‘ue apesnta sobre ete, pln eapacidade de ser case che ‘iment e pela parpaso, conreme od nin, 0. proesso Ae protucso ealeivo do sabe pesgcuce. A compreento do [Stalo trabalho demanda do prfeor un conbecimento ge! Posie era da us realidad rb, maces sun pea, ‘A pets docete pote, pois, astro em diferent, el, de sor com 0 compartment dor stores ai e95 ‘lve. Comporaearo qe ato poe mate Bee us apresenta catia dos eaguras de conportamests £0 tans vida cota e coresponerian pris repetia ou 8 prnis mind (Lefebwe 1979, comb pode eer tm Comporamenta que pressupe win gon maior de conic fue se expesra nom. gcse cada (Vang, 1977 Leehoe, 1979). A puis epeiva, covespondete 4 psi reiterate, considers por Virgce carstarznae pel rept {oe sor tem como eqs pips do comporaneio ‘eadiano a exponteidds, 0 econricamo, 0 pega, 8 probabidade ex mito: A prixs minty, cmpetnds 8 igo parr de mods, tem como egiema do compar: tamenio' algin een i989, Apes eaadoa os revluconsia — expresses eras por Lefebve (197) por Vizgser (197?) — eects pls roducio on autocixo do préprio bomen (.) € cit ogee € eaazea dg he pose ‘eitentar nova necesidads, nove stages O omen 48 0 sr que tm de eta nventando ov eiando conta femene owas sages” (Vague, 1977 247). (a doce stn seem dfereates nies de pris. ‘A pris rpetiea © tin exo presente, par © com fotamento do homemdleraando ee a xno x iia, prsenia a carceiias do pensumeato © do conportanento otiiance ols ete fo eoneios pars que o hoeem Soa ‘apa de iver na otlaidade- Condo fo podem etal “iran © gue pode aconiessr com ulugeerlizagio, com pov atatecomam no colina ¢ que pode difxliar tian nova cio, (0 cotiiano © 0 trabalho docente ‘Ao busctmot, no emp, on elements dessitvos do trbal do potest, eaaremos pocurando, oa paticulardade ‘do comporameno individual, elementos que permit a re nsagta da toalade oe vee se express. nessa pat Calacdade, 0 cote da apo doce, que encontramne Crdenin do ster do fae! pongo do profesor que ode manifesar como ura plas ex seo verses nivel. E (ate dena perspectiva que focalamos a sla de ala, lea) nde 2 ao foccte manfest-e de manera mat evidente repo seu cobdina. Maso cone, ab mesmo femPO que reve, 6 tamtém exper de encobie muito da realdde Para comreenso da agdo docenis no seu coiiano, oconas tan Hells (1987 © 1989) signfeados que nos psbltaam ver no apaente tabulbo Ge simples execugso thro doceatedesenvolve os gemene dh sopersioda diatom occeplo-aeugio, Pe aera “a vida cobdna € 0 cunt de viades que caracterizam a reprougto dos omens prtclrs, & gus, por sua Ye, xiam a posible da repeousto social” (Hele. 1987 19, Se ne caactezago de vida coudiana a autora fal do omer pata, 0 odio —"agele paral para © ual a sua ppl vida € cotcenemente ote, que € um ” fate conscietemente geatsco” (Haller, 1987: 52) — que bnscamos no tabalno doen Com «6 coacetos de piticilsidade invidusidade Hater sina © bomen no caso da hstrin disctindo ot dit pos humanos de elaso em face do minds ¢ dsl. Maso exite camo dz Hel, or “murah chess ere um tipo © cute. © bomen pacar & tan um bomen sendico cujagroteldade io € ainda consist, O homer, Se nasce,eaenta-se em um mundo J contigo (em ce foe sca concatae,dovondo renders wat co Ets sprendisgem aconcece ao longo vida, no concn em meno quando © harem ehega 9 dade ada, O so "a asimragto do modo de manipuler a coias — 6 ¢ salto ds rege sei. Para una a css, ov eo, a ser caper de vver nese manda, © homem deve colcat "em funcionameato todos os seus iene, todas tt eute ‘apaidaesinelecais, suas bablidages maniplatvas, seit ‘eotimenoe,paindes, hes, edogie™ (elle, 1989: 17). sts, € lire, no sto colcados em finconanento dt mese Imaneca com a mesma inensidade em cada homer e en ‘ois os moments. Avds cobisina 6 hetogées eerie. A atliagte 00 deervavimento ds capeidades do har € hints. A eagto enue © homem pater © @ mad manifests, de mania divers, nar diferentes sccedaes, ctnios © elses socias.O homem & un ser genéico eas ipacidades sto desenvovidae ou eilizadas, confor tue ‘pmigdo na dvs social do tab. ‘Sedo 6 homem um ser genéco “No ¢ pose! separ rigdament @ homem paricdar do homer individu, A individussiade € dsenel mento €a denn do nd. Em cada pc, pastclar ‘2 rome (daar) om Ladin dem mas diverso Nas ap qual for inividun ou ill do indivdvo de ums oes deteninad sm, © em toda rail © inte nfo ett mney ambos emt tino devene Hate devenir consul um prccesso de ‘Seg cnt parade 9 prea de cs aes ‘ial rie 6 ido” (Heke, 1987 9), ‘A “inantengio" du pateslaridade e o desenvlvanento indidulidad sh doi spect tegrntes de um sino proceso stro, no al poderh econ a priorza de um fu de outa, canoes opanizag © 0 extigio da scidade fem que 80 acha imerd © home. ‘A ach docente expresn relia do profesor em face fo mundo e da sociedad, conforme ee se eproxime mais da aricalardade ou indeiaalidde. A agHo.doonte € um io de abyeivasso do sojeto, Tal objetvagso pode sconces fon rial de pevenaniidet ebesvento en ol quando ‘epreera apens adapmgies ov ecaizagoes do mando fem nivel de indvdualiade: objetivaglo part xi — quando ontim algo sown, quad & steizadrs. A va cain 6, fio, o tno de =poverdo das objeivases genic em Seo ferdamento dar cbjetvagies genes para i Essa ‘xepoias so consideads, na anise do coidano edo "io coin, como cagorastendencia, uma vex qe $6 = presenta em sat formas poe em cise extemoe ‘As cbjeivastes gedscas em si, por potsurem cater e universlads, constuem 0 pono de parién da via foidiana €ieflbencia sua ets, CCaracteriticas do comportamento« do pensamente As objtivagcs genériea em so abate da vids © do pensament coudane eapresentim deterinads carters ‘be consuem of exquemar de eompatamente de conhe mento coms ra vida coidana, Dense ess eagucmss, & imei careteinica 6 2 apontneldade, que se earacteiea Fela roped, pela repulandace da vida eoiiana Braves Se cspontetiade que amiss a srlagao dat exgtelst ‘clus © do modismo, E um comportmento no releido, ‘Uma segunda earctersicn do compartment soidano 6 0 economicima. At objetvagtes genase em #110 em {al némero que pan cimpriem sia fungi, rquerem una cconomia deatvidedes, ou sj, cm menor erforga de era a de pensument eritivo, Tal exacts, emo necestria us faitar 0 andamesto da vida extra, poo bomen ‘lo pode parr pare refer sobre cade tna de uns gts, 0 mesmo tempo, wforadora da reptgi, Ao reforgar & eed ea realidad, o economic acaba por se tomat comsecrado ¢ até memo usa bata ao yensrento civ © 8 novas apreniizapen, difculando © deseovelvimesto de oven congress mai coi, Ao ai de condico para se spropene das ebjevages genic en @ bomem no ae preecp com o pord dees objeivayes ‘le fo quesions sua glnese,coadsrindo a ua unsne Jmediata de peasamento © 4:80 ma vi colina, tornados. ragmica. Na tec carat, © pragmatima, i “As ii neces 3 coblandade jamais se elvan 20 plano da tera do mesma modo gue. avidade fDtidiana no procs A atiidade poe do incu 126 se eleva ao nil da pebus quando € avid hum hogensicaconcone” (Helen 1589 2). ‘A epetiso, a economia © 0 prgmatismn faorees & ‘fo favoresdos por urna quar camctitce do pensmenfo da ago da vids ctdiana — a probabildade A berg ‘edade da vids coiiana faz com que ess 6 sejeposiel Seofomem apc pobeblisicament, pos € impute alec, om preciso cientiiea as conseguencia posfvis de cide se 1x apoyo duvide cotdians, € imponante troém * imiapdo— a quit caractertsica—, pis, eau eptigao ‘onstiente ejntenconal ela desempeni une fargo decista a aprendzagem. A imitagio ozone de ues formas dina, ‘mas telacionads imag de goes, imitagho evocsiva © * imiugo do compoeareno. Esa dn destarase das ott foqmas, porque, por meio dela, © hometsaproprase de com otameatos que possum um coate6do do val wil © de tim alcenee deol, 52 A iiagSo conde 0 paniculer e prouzic seme = mesma. cos, mas, com bate no comhecigo, 0 homem pode fwodveir algo similar por mio da sexe caactestca — 9 ‘nalogla — que, 20 posta a prodojto de alg semethante ‘tas direte do conbecid, dexempenha wm papel ipa to desenvelviento evtteal da obivagto pation ein. [A log — presente 0 mundo ds cts, dos aon © do Hogugem — one aecestia 8 cacteiaicn ecxmomsclta dn vide cota. A ssa caraterinicas arescent-se, filmes, ala encralzgdo, que se manifesta dean gala 3 aslo ‘A ageneralizago ter como tase n "oido da alvidade psicoliics com patvidade copacativa e ea” (ells, 1957: 307. Ember ledepesivel d vida cans, «vltage™ eraizago conf aspects que ficlum 0 enfenameno de Stuagdes nova, pols digest a unm simples comservagio da ‘ide eotiding, gundo ela demandat ura modifiengto e, 2 ‘vezes, a sspeasio dos junosprecnceidos. Toda uitagmeralesio 6 wm jo provihio Ov uma sega provi de comportarent proisia pore se ‘lec 8 aidade pote ¢ hem sempre, ls palo enn, ents colicin no lino poss da Ita iferntement do que ons com o zest “ine, os jubon dete cosieramse provision ape tos sé come em gus, nn detmiado espa Telavo di enc, ss hips comprovtnee conto dade, Sendo reaficaday” er, 06) 4) Vinca a0 jueo proviso colin eto ainda, 0¢ procnclzs,cuas aes anopagica 0 Ee cofiang. ‘Todas esas caracteiscas do pensamento € do compor- tapexo coldians sip necesirin para que 0 homem sje capa de viver na cotianiade, mas nse deve crise Devem permit aohomem ques uluapase, vledo se, sim, 1 linge, pos “a vida cotdien, de take a6 afore da Fea, € agoela que mas se press 2 aiesgso™ (eller, 1985: 9, 5 ses esquemas de comporameno so necssrios 3 vided coiiana Condo, na sigs gue jam 98 Scot [eseates na apse docente coins, A vida coudiama 2 ‘oallagdo eae 0 cain © 0 RED ciao, € a pepardo an et. ‘Assim coma» comporamentoctdiana,o siber eaiano 4 importants mcompeensso da avidade dacete © sober ‘atin aquele que guia as afte do. portale. Para ‘eqrducir se, @honem pein de miko de conhecineria. ‘ue vain de acrdo coma sua pasigio na dviso saci do ‘tao. “mde Mar rr i homens noo ate, mss occa dn maa ee ea a us pone ws scutes, ia (ones, Also) sobre ge le {Sieg ton con om oa Gey © saber caine ¢ infuenciado pe ane, lites, religio © pela cifacia (acuindo-, relay at cgcins soca a flesota). reg ea eioca penatrh 0 saereatiiand A insodse consent doe conhecimenioe cientcos a material ageasevo coiana & nds mals sent ‘eleawe panelment disio dos melon de coma: ‘ago de masa burguees” (ly, 1967 2) Assim, o saber coidaco aclte (ou pode smeder que coh) cers agisgbescentfins, mat nio a sber cetcg| como tl Heller, 1997 522). 0 conbeciment citing pens © conbsciment a gree das agugds enti, urando de manera pragma aqilo que The & apesentdo de forma fingnentada. Erm omsegltncn, 0 saber coldiao nip tem ¢ seca de us est mat, enor sae ics tee «vids eotidina Embors constiva uma ttldade, ete saber etn, vinculado desta do pensamenta cotton, em sens limi. s ery tuples, caractria, de forma ear, 9 homem parclar jo jetve €mantocorseg80. Enquano preocpad apenas com fag aucoconservago, o pari procutaresalyer, de mate. moda e sem eons, su pudpra vila. E cse umm die ‘pect que diferencia clramente, 0 pacar do indivi fsnbora 0 potctlar tetha coscitaca'do ea, no tem suo oneicis, ito 6, a cowcitnca doen con mero de ua tspleie. F 3 sloconscincia € contigs necesria pars que 0 ‘home — no seo 9 inviao — sjacapan de orpanzar © ‘condi appa vide Embore a indvdaaide sje dea 2 eraleangido pla Socidede na proceso de Sua transforma, ‘nom sempre, como diz Hell, fodo hamem chega 2 site fue caaceiza 0 individ, & eapasdade de condita ds ‘ropa vids, A rasposgso'ente or fine c.f meios. Nem {odo home, porn, slcang a pecspectiva da trarsfomnagao 2 Sociedade e da vida coudana, erquato eslras ier tl ‘A cxcla, como intinigbo histvcs, compors em si cetratra © fencionamerto 0 eotdiana © 0 nio-coino, € fondaaida oer pelo persamen cotdiane, quer pela tor (quer pela avd cotana, quer pela pris Avid escola polo, o tabatbo dene podem, aves, esalasse m0 iano, deixando exmpar sue posbiidader de auto-spe ‘glo. A vids cotdians com sa formas. de. pensamento pocliaes,€ necessre& repoduso social do harem, con ‘dntdo-e b patcueridde ou 8 indviuaidade, Se cone ‘anmae 4 idividuldade como base do desenvolvimento da clstacin humana, € nest ie gue se deve buscar a tran formagso da escola, na qual 0 profesor & um dos aloes piscipls, mas para i deve eer perebido ese pereter Seu tmbalbo deve, para, dscavlterse na psipectiva da rds nada: das ipostinca de ifeong ele octane © 0 nlootdiano no tabstho docenie, bicandn eaptr ta Aisingto na apreesio de sea conceit, AS camctersicas do Dewramento edo compananeato cotdano cansiiven uma fom de referncin para ssa dingo, pois €imporame part do coiino para buscar sua sper, 8 ‘Trabalho docente, stonomin pedagéphca ¢ formagio de rotestores, ‘A lsc da pritics doceote ve noe permis sme proximazio do cacctto de abo docente pete fat slums consideroyes. 0 cotdane da ativiage doce, n0 ‘meso tenpe que se apeseats bastante ound par ot ‘ellen, pole sr também ums bari 30 desenvavimenta flo peosamento ‘lente. A reaiade ds sla de aula nia ‘emerge nun pins olbar sobre sea exit, pois «ans ‘que ai jee inalada pode becuse a ural de rtnsobservads nasal deal, ements, nas fds proesorse sapsvisoe, pists para a compecensso o proceso de trabalho dover. Hse denafeado om 4 als, 6, ro eulns, bem mis ampo. A ala, enbors aout et ‘i espyo ciempo determines, €onccida © auceids pat fs expos sqer e gue pesence como: 0 fomayio ‘ogee, © tbat de platetment » avaliago, acute do professor, seus valores ‘Sioese histxics de doce, o trabalho deat apresents parculadads que ocitingaem co trabalho mnt enor, {ka mes forma que ee, tena soda a daxeugso do eabalho stdaomo e a asformajo nas sua eras deeper soii. (© professor, responsive! dito pelo cotiiano da sla de tule, apesen-se, enti, como mae ov means qualified para xen su fungSo, com moron menor autora © coctle Sabre seu prose de tablho. Qualifiedo € 0 profesor que posi conbecimento © asthe peagiio © temncumprorasso com 0 proceso de ensino-apendizegen, © ‘ebalbo docente exge, pois, duet que o exere, uma qulificagdo que val sem oo “conjunto de capuidades © fonbeimectos que o tabulhador deve alicar ma ues que ‘onsite seu empeego” Engin, 190: 792)» qu ere tn conic es peste Sem et, sa ap resting so peas pei ‘A importncia do profes qsifindo pas lta politics e reeuperso escola pli, visando a sua democeaizagso 36 «, poraita, a um emina de qusiede, emerge com um dado te Tecade onde oom a ago doce: a ala de aula dossa scala “A muthola da qualidade de eazala bis passa sempre Jor dentro do sistema que exe, com sia preci, Mittin mtioeie © tomos hoe slgaas lematirae pont nea dice.) A madhora da scala the a eat e das condigtes de taba aluagio de Doles que af en (Kemer, 199275) A tomas de profesores para escola bisca consti, pois ator elevate na elnns a paid da eco pbs fos nfo corsdeada de fori old, © im 10 bojo de fecistes polticar mais amples que apoctom a mehorin ds onde do taelho doco. A esate da sala de aula de ‘sco poblica na sociedad capita cvdenin a xpciiidade to tnbalo doce, « neta os Lntes eposibiidades de we iin social volta pra 9 derocratzaga dessa ecole. 2 trabalho dace a como conebido — ris dacene —e al como ereniad e expla plo profesor, 20 se ‘ridin, moan ie masini ue polar as Tones 4 ccocepgo © execuso € buscar, on dectonia formal, & dale ea. Mas que separ 0 que ete € 9 difereaga te ives de cit. Grandes decinder em nivel de sistema ‘io dspeasimn o piso de conoaber se tabalo como um todo, Nenu projet pedagdigien avanzada deo propa bee pofesrores form visas apeaus como execs, pois tim ce seus oboe de tmbalho € 0 alu, que tubém € fle; “oem qutguer sala de ol, grande pce de aria (as lances esenpn nora exlitas ou implies do ‘pet de aluno™ (Rockwell & Merendo, 1986: 63), ‘Um projet pelagiica€ 0 projet de ums pice socal ‘ox problmae dev "nap podem rors a problemas [sranete eetumentae onde tela 9 poison se con etn pa aoectads eleiso de melos © pocedmenios et fomgetnte © gorosn aplicagio dos mesos (Pérez Gime, 1992: 132), 7 Sendo o tnbslho do profesor um pric social, sua 80 no deve, pois, intar-e ao prico wt. A saperagio 4 professor pitice-litiio encanta va de suis cones em ama formagio poisson qu, tendo 0 tbo decente camo seu objeto de conhecinen, consdete- comp una puis, em sua relago de unidade com a tara « tomidee, Sind, que "A peda deena 0 conhiicent, ras oo @ fm al meso 0! conbecimenta" (eta, 1989. 1, Pensar, pois, em qualidade de enino 6 penser tanbémn em qualiesgfo doceate, quesso presente na probleme da ‘knceraizago da escola ple, e esta extapaln as qusiee pedasias Referncias bibogteas ‘ARROYO, Mig G. Meir, eacador¢ rather: ergnogao ‘2 «rfna Tn te Te is wince “de Bice de UENO. Boe Hanon, FABUEMG, 1985, 27 [AZZ Sai. Da atonoma negads & uno ponte Tribe cone a ela pibcn capi tm ete a par de ‘alee aa Tee‘ Doo. USP. 1998 ‘CARVALHO, Main o Carmo B. HEFT, lo Pala, Cotidan: ontecinento erica 3. a. Se Pa, Cate, 98h FENOUTTA, Maran Femandc. A embigsidde de noc; ete 0 ‘wofsionnlima © olay. Teor ¢ aca, Po Inewes 19 pat FRETTAS, Tale Catot de A oxunzgi do abso papi slemen prs pela de aor formas de ogni. ENOONTHO NACIONAL DE DIDATICA E PRATICA DE FENSINO, 5 SIMPOSIO™"A ORGANIZAGAO DO FROCESSO DE TRABALHO DOCENTE! UMA ANALIS® CRIICA 1989. Belo Hazon, 1989. 18-p. (Wes penna — seo). ELLER, Apes 0 contig ‘as Te, 1068, Sorina de awd cot. 2 Bal, enna oer 4 hana 3. Rio be Ini, a | ONDER, Lend A dere da dais, Rio de Sno, Campus KRAMER, Sta Taolzagio bcs © bse 8 guide; wn tein de sees facle hace. Campoas, Papinatetar ‘Sto Paul, Anfang, 1992p. 7-76 (Coleen CBE) LEFEVRE, Hel. Soiloper de Marz Ro de Sia, Forense [LOBANED, to Cv. Fendanents tease prios do table cn ex neti sabre pedapgia« itn, Tote ‘Erne. Sio Pano, UC, 1990506, LMANACORDA, Maso A Mars es pedegogin meena, Lion, iates Esre, 1913 MARX, Kak. © Capital — Crea de econo pon Rio de Tana, Di 98S. 1 _—. Cantinig 4 crtca da ecmomia police. 0 Paso, A idea ald © oss eso. Rio de Jeno, Zahe, 1 MERCADO, Ra 1 jo cine dl mito erie i ‘Sct gard bj cone Ne, DIB 8K p82 NOVOA, Anni. Pao ei seotinlico du gnc dese Velen da pefssto doze. Tera Educa, Peo ‘Alege, » 199%, p. 10019. ARO, Vine Henge. Admunlaagtoexoar tied rn 3. ed Si Fri, Caner Asis, 196 iz COM2, Angeh 0 penance pico do pete = Tonmapo do yoo como prtsiont reve. ix NOVOA, “Aue (Core) Os profsoe esa fomazze. Liste, Do ies, 1952,» 95:18 Temas de Bava, PIMENTA, Sean Guo. 0 sis na fomaglo de prfeoen ‘idae tere prota? a Psa, Co, 93H 1 sits como medio me cmerogo da Habe do Foesor— tm expen ean «prin teocn, Ine ANDRE, Mar ED. de & OLIVEDRA, Me NS (oa). ‘Auras no eno de dice Capi, Pagina, 1H ROCKWELL, Fist & MERCADO, Rath Le picics docatey formation de asco. fs ROCKWELL, Ee & MERCADO, 2 Ruth. Le seul: ligar del ojo doce, Mica, DIE, oie, p78, [ROCKWELI, Else. De hues, bated © yerine ans titre otdna enn eciclIe ROCKWELL, Ce & MERCADO, uth Le een gar deeb doce. Mei, IE, 198g 9. 755, SSAVIAMI, Deer Easing pic ¢ agama fla save ser sade Sto Paulo, Conese esos, 188 TTARDIF, Masiee; LISSARD, Cle: LAHAYE, Louie. Or eso fee a,b: etoo de un tenn dy aber “ice Teo Eau, Poo Alga 41991 p. 215234 VA2QUEZ, Adelo Stier Foe de prise 2 oh io ce “sae Ps ee 1977 Visita PINTO, Air. Cini ¢ eae, 2 ed Rio de ni, Par # Ter, 1919, Concep¢ées pedagégicas e emancipagGo humana: um estudo critico” ean Maan G. Pension Love A tere nto & sees um santo ‘in pss cmgzecnat da recede Io tien paces homer sgn Ue, ‘ito qurs Her npn sr ede ‘edad; pri, € ue das sue cones ace (Veegun 187 12, Meu pono de pada par ecrever este texto fi minha tes de dato, gus me icy uma presen gue parece ‘ernment revite — algo ete a ceDcepgS De- fhagiieas «0 proceso de lberagio humana, que consti ‘indo home. & poe mio da eva, fendmeno reese 1 bomem ne bse desis hmanidde, que st revela ‘rouridnse db pedagogin, come, tetrionn dt edge. (Sear emorcipsio hunuoa ex tm proceso de Siberagdo. ‘Para devacir a rela ere ax concep pedagigcas 0 proceso de hteragdo humana, € preciso apontar o-mev “Ten cen ne nts Ere decane sic imme Pe "ts Der pms Togs « Gta Roto nn Use Caen etn Fu CAP a

You might also like