AL10

1 Zadanie 178 ze skanu nr 1.

2 Zadanie 179 ze skanu nr 1 z zamianą M(n, K) oraz 0 na, odpowiednio, Mn (R) oraz On×n .

3 Niech n ∈ N \ {0} i niech A ∈ Mn (R). Przypuśćmy, że

∃ α, β ∈ R ∃ γ ∈ R \ {0} : αA2 + βA + γIn = On×n .
Udowodnić, że A jest macierzą nieosobliwą, i znaleźć A−1 . (Jest to przeformułowanie zadania 180 ze skanu
nr 1. Wskazówka∗: macierz B ∈ Mn (R) jest odwrotna do macierzy A wtedy i tylko wtedy, gdy AB = In ,
i jeszcze wtedy i tylko wtedy, gdy BA = In ).

4 Wykazać, że następująca macierz A ∈ M3 (R):

 
3 1 −1
 
A= 4 2 3 
 
 
−1 −5 2

– jest nieosobliwa. Znaleźć A−1 i sprawdzić wynik za pomocą odpowiedniego mnożenia.

5 Zbadać, czy następująca macierz B ∈ M3 (R):

 
5 7 9
 
B= 2 3 4 
 
 
4 5 9
– jest nieosobliwa. Jeśli jest, znaleźć jej macierz odwrotną za pomocą
a wzoru wyznacznikowego,
b eliminacji gaussowskiej („metoda bezwyznacznikowa”),
c twierdzenia Cayleya-Hamiltona.

6 Zbadać, czy następująca macierz C ∈ M4 (R):

 
1 1 1 1
 
 1 1 −1 −1
 

C=
 
 1 −1 1 −1 

 
1 −1 −1 1

– jest nieosobliwa. Jeśli jest, znaleźć C −1 i sprawdzić wynik za pomocą odpowiedniego mnożenia.

7 Poprzednie zadanie z
 
7 1 0 −1
 
 −5 1 −4 2 
 
C= 
.
 0 1 7 0 

 
4 0 −4 3

∗Stosuje się ona również do poprzedniego zadania.

2

8 Dla dowolnej liczby λ ∈ R definiujemy

 
λ 5 2
 
Dλ =  5 7 1 .
 
 
3 λ −1

a Znaleźć wszystkie takie wartości parametru λ, że Dλ jest macierzą nieosobliwą.

b Zakładając, że Dλ jest macierzą nieosobliwą (o ile to założenie jest uprawnione w świetle
pierwszej części zadania), wyznaczyć macierz odwrotną Dλ−1 .

9 Poprzednie zadanie z
 
1 λ 2 2
 
 2 1 1 1 
 
Dλ =  .
 −1 2 3 λ 
 
 
1 1 3 1

10 Zadanie 206 ze skanu nr 2.

11 Zadanie 205 ze skanu nr 2. (W zadaniu tym chodzi o odwrócenie podanych macierzy za pomocą operacji
elementarnych na wierszach).

12 Zbadać,czy istnieją takie


macierze

E, F ∈ GL(3, R),

że
2 −3 4 1 5 3
   
a E −1 =  1 1 0  , F −1 =  −4 −6 2 ,
   
   
−5 3 6 2 3 −1
   
1 1 −1 1 0 −1
   
b E −1 =  2 1 0 , F −1
=  0 5 0 .
   

   
1 −1 1 3 0 −2
−1
Jeśli istnieją, znaleźć E +F oraz (EF ) . (Wskazówka: łatwo zobaczyć, że macierz kwadratowa o elementach
rzeczywistych jest odwrotna do pewnej macierzy wtedy i tylko wtedy, gdy jest nieosobliwa).

13 Sprawdzić, że następujące macierze o elementach rzeczywistych:

   
  1 3 0 1 5 −1
3 2    
A= , B = 
 −2 1 1 , C =  2 3 2 
  
4 1    
3 4 −1 4 0 −3

– są nieosobliwe. Obliczyć A−1 DT ( 10

1
BC −1 )−1 , gdzie
 
2 1
 
D =  −3 4  .
 
 
1 1

25
14 Niech E, F, G ∈ M5 (R) będą takimi macierzami, że det(E) = 2, det(F ) = 5 oraz det(G) = − 128 .
2 −3 T
Obliczyć det(4E F G ).
 3

15 Sprawdzić, że następująca macierz H ∈ M3 (R):

 
1 0 2
 
H =  −2 1 1 
 
 
3 0 1

– jest nieosobliwa. Obliczyć H −4 .

16 Niech n ∈ N \ {0} i niech A, B ∈ Mn (R). Udowodnić, że

a (A + B)2 = A2 + 2AB + B 2 wtedy i tylko wtedy, gdy macierze A oraz B są przemienne
(wskazówka: przekształcić lewą stronę równości korzystając tylko z rozdzielności mnożenia
macierzy względem dodawania),
b jeśli macierze A oraz B są przemienne, przy czym det(B) 6= 0, to przemienne są również
macierze A oraz B −1 (wskazówka: mnożenie przez B −1 ).

17 Rozważmy funkcję wymierną ϕ : R \ {1} −→ R zdefiniowaną za pomocą wzoru

x3 − x + 5
ϕ(x) =
(x − 1)2
oraz następujące macierze K, L ∈ M3 (R):
   
2 1 1 6 −4 1
   
K =  1 −1 2  , L =  5 −3 1  .
   
   
2 1 1 −4 4 0

Jeśli tylko jest to możliwe, obliczyć ϕ(K) oraz ϕ(L).

18 Rozważmy wielomian f ∈ R[x] zdefiniowany za pomocą wzoru f (x) = x2 + 5x − 1. Znaleźć cztery różne
macierze, dla których wielomian ten jest wielomianem charakterystycznym.

19 Niech f ∈ R[x] będzie wielomianem o stopniu równym 2 i współczynniku wiodącym równym 1. Udo-
wodnić, że istnieje nieskończenie wiele macierzy A ∈ M2 (R) spełniających warunek PA = f . (Wskazówka:
warto najpierw zobaczyć, że jeśli α, β ∈ R, to zbiór {A ∈ M2 (R) : tr(A) = −α, det(A) = β} jest nieskoń-
czony).

20 Niech g ∈ R[x] będzie dowolnym wielomianem stopnia 2. Wykazać, że istnieje nieskończenie wiele
macierzy A ∈ M2 (R) spełniających warunek g(A) = O2×2 . (Innymi słowy, wielomian g ma nieskończenie
wiele pierwiastków w zbiorze M2 (R). Wskazówka: poprzednie zadanie).

21 Jeśli tylko jest to możliwe, rozwiązać układ równań




 3x − z = 7 − y,


2y + 4x + 3z + 1 = 0,

 2z − 5y − x = 8


(o niewiadomych x, y, z ∈ R)
a za pomocą wzorów Cramera,
b metodą macierzy odwrotnej.
4

22 Rozwiązać następujące równania o niewiadomej X ∈ M2 (R):

a AXC = D2 ,
b AXB = E,
c A(BX T )T = 9AX − D,
d XCA = (AT D)T
– w których
         
2 3 3 −6 1 3 −1 −2 −1 2
A= , B =  , C =  , D =  , E =  .
1 4 −1 2 2 5 3 0 1 −2

23 Rozważmy następujące macierze o elementach rzeczywistych:

 
0 1 1 1      
  2 1 3 4 1 −1 2 1 2 2
 1 0 1 1 
       
F = , G = 
 5 1 6 −1  , H =  0 1 −1  , K =  2 1 −2  ,
    
 1 1 0 1 
       
  −3 2 0 8 1 2 1 2 −2 1
1 1 1 0
   
4 1 2   1 2 −3  
  2 1   1 4 1
L= 1 3 −5 , P = , Q =  0 2 1 , R =  .
     

  6 3   3 2 1
0 4 7 0 0 1
Rozwiązać równania
a XF = G,
b HY T K = L,
c P ZQ = R,
w których niewiadome X, Y, Z również są macierzami o elementach rzeczywistych.

24 Sprawdzić, że macierz  
2 0 −1
 
A= 1 3 1  ∈ M3 (R)
 
 
0 −1 2
−1
jest nieosobliwa, i znaleźć A . Rozwiązać równanie (X B)T A = 5XA + C 2 D o niewiadomej X ∈ M2×3 (R),
T

w którym      
1 −2 0 2 2 1 0
B= , C =  , D =  .
−3 6 −1 1 3 −1 1

25 Niech n ∈ N \ {0} i niech A ∈ GL(n, R). Udowodnić, że

a jeśli macierz A jest symetryczna, to macierz odwrotna A−1 również jest symetryczna,
b jeśli macierz A jest antysymetryczna, to macierz odwrotna A−1 również jest antysymetryczna.
(Wskazówka: AT ∈ GL(n, R), przy czym (AT )−1 = (A−1 )T ).