Prze miany spolec zne i

! ! F! i.
"
!
!
!
! ! ! ! ! ! !
!
! ! ! !
! ! ! ! ! 1
' ,
! : ! !

!
.
!

gospodar cze w Europie w !

-

1 !
!
!
!
! ! !
! !
! ! ! '
! ! ! ! ! !
! ! ! ! ! !
! ! ! , !
!
'

XVI w ! ! !
!
!

Przemiany spoleczne w XVI w.

-

Przemiany społeczne w Europie w XVI w. to:

wzrost liczby ludzi wskutek dużego przyrostu naturalnego, na który wpływały:

lepsze zaopatrzenie w żywność (mniej głodowano) – produkowano jej więcej i lepiej

: transportowano,
poprawienie się stanu higieny i warunków mieszkaniowych,

częste migracje spowodowane wojnami, zmianami politycznymi, prześladowaniami religijnymi,

wielkimi odkryciami geograficznymi, poszukiwaniem lepszych miejsc do życia,

przesiedlanie się ze wsi do miast.

Rozwoj miast
/

W XVI w. nastąpił rozwój miast w Europie, zwłaszcza tych w zachodniej części kontynentu.

Wpływ na rozwój miast miały wielkie odkrycia geograficzne i ekspansja kolonialna.

Ośrodki miejskie ulegały rozbudowie.

Zwiększała się liczba mieszkańców miast.

Najbardziej rozwijały się ośrodki handlowe, portowe oraz te, w których znajdowały się banki.

Zmalała rola miast znajdujących się na szlakach handlowych, które w XVI w. zaczęły tracić
na znaczeniu.
 Poczatki kapitalizmu
'

Przemiany gospodarcze w XVI w. w Europie to m.in. początki kapitalizmu.

Pojęcie kapitalizmu pochodzi od inwestowania pieniędzy (kapitału) w działalność gospodarczą.

W XVI w. wykształciły się nowe formy organizacji produkcji:

system nakładczy:
'
organizatorami pracy poza zakładami rzemieślniczymi byli najczęściej kupcy,

nakładcy dostarczali wykonawcom materiał i narzędzia,

wykonawcy w swoich domach wyt warzali proste elementy części wyrobu,

kupcy odbierali wyt worzone elementy i organizowali ich wykończenie, a sam produkt
sprzedawali z dużym zyskiem,

manufaktury:

zakłady produkcyjne, w których obowiązywał określony podział pracy,

każdy pracownik odpowiadał za wykonanie określonego zadania,

praca w takim zakładzie była szybsza i wydajniejsza niż w zakładzie rzemieślniczym.

Nowe formy organizacji produkcji ograniczyły rolę rzemieślniczych cechów. Jednocześnie

powiększająca się ludność miast znajdowała zatrudnienie m.in. w manufakturach.

Powstanie nowych zakładów pracy i wzrost zapotrzebowania na wełnę spowodowały w Anglii

proces zamiany pól w past wiska dla owiec. Bogaci (najczęściej szlachta) wykupywali ziemię i
ogradzali pola kamiennymi murami (stąd nazwa procesu – ogradzanie). Pozbawieni ziemi ludzie
przenosili się do miast.

Rozwoj handlu
r

Napływ towarów i surowców z kolonii doprowadził do rozwoju handlu.

Najbardziej zyskały porty, do których przybijały statki przypływające z kolonii z

przyprawami, szlachetnymi kruszcami czy innymi towarami.

Do zachodniej Europy przywożono zboże ze wschodniej części kontynentu – coraz większe

zapotrzebowanie na nie było związane z rosnącą liczbą mieszkańców miast.

Rozwój handlu przyczynił się do wzrostu znaczenia banków. Ich działalność polegała m.in. na
udzielaniu kredytów, pośrednict wie pomiędzy kupcami.

Powstały giełdy towarowe, czyli miejsca, w których zawierano transakcje na większe ilości
towarów i surowców.
 Dualizm gospodarczy
Dualizm gospodarczy był podziałem Europy na dwie strefy ekonomiczne – symboliczną granicą
była rzeka Łaba.

Na zachodzie kontynentu rozwijała się gospodarka towarowo-pieniężna:

silna pozycja mieszczańst wa,

: przeważał handel i rzemiosło,

rolnict wo się rozwijało, np. zamiast trójpolówki stosowano płodozmian (siano różne
gatunki roślin, aby zapobiec jałowieniu gleby) i regularne nawożenie,

chłopi za użytkowanie pól płacili najczęściej czynsz, szlachta te pieniądze inwestowała,

rozwijały się nowe formy organizacji produkcji.

Na wschodzie Europy dominowała gospodarka folwarczno-pańszczyźniana:

chłopi musieli odrabiać pańszczyznę, byli poddanymi bez prawa opuszczania wsi,

szlachta t worzyła folwarki, które były nastawione na produkcję zboża – sprzedawano je

do Europy zachodniej,

rolnict wo nie rozwijało się – powiększano obszar uprawianej ziemi, aby produkować
więcej,

nowe sposoby uprawy lub narzędzia przenikały z zachodniej Europy, lecz wprowadzano je
w ograniczonym zakresie i powoli,
I
mieszczańst wo miało słabą pozycję w społeczeńst wie, ograniczała je szlachta.